SPIS TREŚCI INWESTOR System Budownictwa Buszrem – nowoczesny system prefabrykacji budowlanej
2 2
PROJEKTANT Keramzyt – lekkie kruszywo budowlane
7
Beton z kruszywem keramzytowym – nowoczesny materiał budowlany Naturalna radioaktywność materiałów budowlanych Akustyka ścian wykonanych z betonu keramzytowego Odporność ogniowa ścian z betonu keramzytowego Parametry termiczne betonu na kruszywie keramzytowym Ogólna charakterystyka linii technologicznej firmy Buszrem Obliczenia statyczne konstrukcji wykonanych z betonu keramzytowego Analiza konstrukcji prefabrykowanych Usztywnienie przestrzenne budynku Złącza i podparcia elementów prefabrykowanych Ogólne zasady projektowania i konstruowania złączy Zakres specyfikacji wykonawczej Tolerancje geometryczne WYKONAWCA ROBÓT BUDOWLANYCH Transport elementów prefabrykowanych
12 13 14 15 16 16 17 17 18 18 22
Rozładunek Składowanie Montaż
22 23 23 24
Wykaz norm, przepisów prawa i literatury
26
RYSUNKI Złącze pionowe ściana-ściana (typ 1) Złącze pionowe ściana-ściana (typ 2) Złącze pionowe ściana-ściana (typ 3) Złącze pionowe ściana-ściana (typ 4) Złącze poziome ściana-strop (góra i dół) Połączenie ściany żelbetowej ze ścianą murowaną Połączenie ściany żelbetowej ze ścianą warstwową Mocowanie ściany w płaszczyźnie słupa Połączenie ściany ze słupem żelbetowym Połączenie ściany ze słupem stalowym Oparcie ściany jednowarstwowej na wsporniku słupa Oparcie ściany wielowarstwowej na wsporniku słupa Detal wykończenia fugi na połączeniu dwóch ścian (typ 1) Detal wykończenia fugi na połączeniu dwóch ścian – naroże (typ 2)
27 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40
BUSZREM S.A. 2013
2
8 9 10 11
S Y S T E M
B U D O W N I C T W A
B U S Z R E M
Firma BUSZREM S.A., którą mam przyjemność reprezentować jako Prezes Zarządu, działa na polskim rynku od ponad 24 lat. Obszarem aktywności firmy jest sektor budownictwa. Działalność na rynku rozpoczynaliśmy od generalnego wykonawstwa, by w kolejnych latach wejść również w działalność produkcyjną. Jesteśmy cenionym i uznanym producentem kostki brukowej i płyt tarasowych (produkcja roczna wynosi ponad 2 mln m2). Zaangażowaliśmy się również w działalność deweloperską, budując w makroregionie warszawskim kilkaset lokali mieszkaniowych i użytkowych rocznie. Zdobyte wieloletnie doświadczenie, zrozumienie potrzeb rynku i trendów nowoczesnego budownictwa, zaowocowało zakupieniem linii technologicznej do produkcji wielkogabarytowych prefabrykatów betonowych. Materiałem, z którego wytwarzamy elementy prefabrykowane, jest beton na kruszywie keramzytowym – lekki materiał o bardzo dobrych parametrach izolacyjnych i akustycznych, szeroko stosowany w wielu miejscach Europy, szczególnie zaś doceniony w krajach Skandynawii i w Niemczech. Jesteśmy przekonani, że budownictwo wielorodzinne z prefabrykatów jest odpowiedzią na duże potrzeby mieszkaniowe młodych ludzi. Łączy ono bowiem dedykowaną użytkownikom wysoką jakość wykonawstwa z efektywnością ekonomiczną inwestycji służącą inwestorowi. Przekazujemy na Państwa ręce katalog Systemu Budownictwa Buszrem (SBB), który stanowi kompendium wiedzy w zakresie naszej technologii. Jesteśmy do Państwa dyspozycji, oferujemy doradztwo i pomoc na każdym etapie procesu inwestycyjnego. Mamy nadzieję, że zaufacie nam Państwo, tak jak zaufało już wiele tysięcy dotychczasowych klientów, kupujących nasze produkty i korzystających z naszych usług. Zapraszamy do współpracy, Prezes Zarządu
Jarosław Buszewski
1
INWESTOR System Budownictwa Buszrem – nowoczesny system prefabrykacji budowlanej Prefabrykacja budowlana to przyszłość nowoczesnego budownictwa – taką tezę potwierdzają doświadczenia w zastosowaniu prefabrykacji w krajach Unii Europejskiej i na całym świecie. Prefabrykacja, w różnym zakresie, stosowana jest we wszystkich gałęziach budownictwa. Dotyczy to zarówno konstrukcji stalowych, betonowych, jak i drewnianych. Nie istnieje dziedzina budownictwa nie objęta większym lub mniejszym zakresem prefabrykacji. Dlaczego prefabrykacja jest tak szeroko stosowana? Prefabrykacja odpowiada na potrzeby współczesnego budownictwa poprzez: uniezależnienie się lub znaczne ograniczenie wpływu warunków atmosferycznych na tempo przebiegu procesu budowlanego – większość elementów budynku jest dostarczana na
– siedziba firmy – zakład produkcyjny
budowę z wytwórni i montowana „z kół”; – skład fabryczny optymalizację elementów konstrukcyjnych – duża dokładność wykonania elementów prefabrykowanych, zastosowanie materiałów o ściśle kontrolowanych parametrach, optymalizacja wielkości przekrojów elementów konstrukcyjnych, kontrola jakości materiałów, możliwość wykonania skomplikowanych technicznie elementów konstrukcji o wysokich walorach estetycznych; oszczędność czasu i nakładów pracy – zmechanizowanie i zautomatyzowanie procesów produkcyjnych oraz montażowych, zoptymalizowanie zużycia materiałów, ograniczenie zastosowania deskowań i innego wyposażenia niezbędnego przy tradycyjnych sposobach wznoszenia budynków; zwiększenie tempa prowadzenia procesu budowlanego – prowadzenie robót budowlanych w większości ogranicza się do montażu gotowych, wielkogabarytowych elementów układu konstrukcyjnego budynku (ścian, płyt stropowych etc.).
2
S Y S T E M
B U D O W N I C T W A
B U S Z R E M
Współczesne budownictwo poszukuje rozwiązań efektywnych ekonomicznie i atrakcyjnych pod względem zastosowanych materiałów. Materiałem o dobrych parametrach zarówno wytrzymałościowych, jak i w zakresie izolacyjności termicznej i akustycznej jest beton keramzytowy.
System Budownictwa Buszrem SBB to system prefabrykacji budowlanej z betonu keramzytowego o szerokim obszarze zastosowań – budownictwo wielorodzinne, jednorodzinne, użyteczności publicznej, przemysłowe i rolnicze. SBB jest systemem indywidualnie dobranym do potrzeb inwestora. Asortyment produkcji obejmuje: – wielkogabarytowe elementy ścian zewnętrznych typu sandwich (nośne i samonośne), składające się z trzech warstw: wewnętrznej betonowej, warstwy izolacji termicznej, oraz zewnętrznej okładzinowej betonowej o dowolnej fakturze oraz kolorze; – wielkogabarytowe elementy jednowarstwowych ścian nośnych zewnętrznych i wewnętrznych; – prefabrykowane elementy okładzinowe; – prefabrykowane ściany klatek schodowych oraz inne elementy (biegi schodowe, cokoły attyki, ściany piwnic); – inne elementy konstrukcyjne, np. stopy fundamentowe, słupy, belki, stropy.
3
INWESTOR
Tab. 1. Przebieg procesu inwestycyjnego Etapy realizacji inwestycji
Sekwencja działań
Rezultaty
Etap I Wybór lokalizacji
O
Analiza uwarunkowań prawno-ekonomicznych
O
Analiza uwarunkowań przestrzenno-planistycznych
Decyzja dotycząca zakresu inwestycji
Etap II Opracowanie koncepcji architektonicznej obiektu
Wybór i optymalizacja parametrów technicznych obiektu
Koncepcja inwestycji efektywnej ekonomicznie
Etap III Opracowanie dokumentacji technicznej
O
Opracowanie projektu budowlanego
O
Opracowanie projektu wykonawczego
O
Kosztorys inwestorski inwestycji
Kompleksowe ujęcie optymalnie dobranych rozwiązań technicznych i technologicznych
Etap IV Budowa obiektu
O
Wysoka jakość materiałów i wykonawstwa
O
Szybki proces wznoszenia
Sukces inwestora
W trakcie podejmowania decyzji o wyborze prefabrykacji, Inwestor może liczyć na wszechstronne wsparcie i pomoc firmy Buszrem S.A. System budownictwa SBB to PRODUKT + USŁUGA. Firma Buszrem S.A. towarzyszy Inwestorowi nie tylko w podjęciu decyzji o wyborze prefabrykacji, ale również w trakcie przebiegu całego procesu inwestycyjnego. Wspólnym celem jest uzyskanie jak najwyższej efektywności ekonomicznej inwestycji. Opracowując System Budownictwa Buszrem, firma oparła się przede wszystkim na własnym doświadczeniu inwestorskim. Usprawnienie przebiegu procesu inwestycyjnego, analiza ryzyka z nim związanego, jak również kryteriów podejmowania decyzji, bezpośrednio przekłada się na konkretne rezultaty. Aby osiągnąć sukces, konieczne jest, na każdym etapie procesu inwestycyjnego, podejmowanie właściwych decyzji, w szczególności dotyczących przyjęcia rozwiązań technologicznych i technicznych. Ten sam obiekt można zbudować w różnych technologiach, uzyskując różne efekty ekonomiczne.
4
S Y S T E M
B U D O W N I C T W A
B U S Z R E M
System Budownictwa Buszrem tworzy swoisty „parasol ochronny” nad działaniami Inwestora. SBB odpowiada na indywidualnie zdefiniowane potrzeby Inwestora.
Krok I – wybór lokalizacji – decyzja o wyborze lokalizacji inwestycji jest jedną z kluczowych. Warunki lokalizacji inwestycji w dużej mierze determinują jej zakres. Definiując zakres inwestycji należy wziąć pod uwagę dwa podstawowe obszary, uwarunkowania przestrzenno-planistyczne i prawno-ekonomiczne. Wsparcie SBB – w trakcie analizy uwarunkowań prawno-ekonomicznych, dokonując wyboru sektora inwestycyjnego, bardzo ważny jest właściwy dobór rozwiązań technologicznych i technicznych, maksymalizujący efekt ekonomiczny inwestycji. Doradcy firmy Buszrem opracowują wstępną propozycję rozwiązań technologicznych w zakresie prefabrykacji budowlanej. Na tym etapie Inwestor, po uzyskaniu wszystkich niezbędnych informacji, podejmuje decyzję dotycząca wyboru SBB.
Krok II – opracowanie koncepcji architektonicznej obiektu – uszczegółowienie w zakresie konkretnych propozycji rozwiązań technicznych, indywidualnie dobranych do potrzeb inwestora, odbywa się w trakcie przygotowania architektonicznego projektu koncepcyjnego. Wsparcie SBB – firma Buszrem, we współpracy z Inwestorem i architektem, poszukuje optymalnych rozwiązań w zakresie parametrów technologicznych i technicznych obiektu (zakresu prefabrykacji, gabarytów elementów prefabrykowanych etc.) w taki sposób, żeby uzyskać zakładane przez Inwestora efekty ekonomiczne i funkcjonalne inwestycji. Rezultatem pracy wykonanej w tym etapie inwestycyjnym będzie gotowa koncepcja architektoniczna obiektu, obejmująca niezbędne wytyczne projektowe w zakresie prefabrykacji.
5
INWESTOR
Krok III – opracowanie dokumentacji technicznej – wielobranżowa dokumentacja techniczna w zakresie wymaganym do uzyskania pozwolenia na budowę, dokumentacja wykonawcza do projektu budowlanego, kosztorys inwestorski m.in. niezbędny do przeprowadzenia procedury przetargowej na wykonanie robót budowlanych. Wsparcie SBB – w trakcie prac nad wielobranżową dokumentacją techniczną firma Buszrem wspiera zespół projektowy specjalistycznym doradztwem, szczególnie w zakresie projektowania układów konstrukcyjnych obiektu i elementów prefabrykowanych. Wsparcie udzielone zespołowi projektowemu dotyczy wszystkich zagadnień technicznych związanych z zastosowaniem systemu prefabrykacji. Krok IV – budowa obiektu – krótki okres wznoszenia obiektu, wysoka jakość materiałów budowlanych. Wsparcie SBB – doradcy firmy Buszrem uczestniczą zarówno w procesie montażu prefabrykowanych elementów SBB, jak i w radach budowy. Ponadto aktywnie wspierają firmę wykonawczą, inspektora nadzoru budowlanego i projektantów. SBB to zrozumienie i wszechstronna analiza potrzeb Inwestora, począwszy od etapu podejmowania decyzji o zakresie inwestycji, do zakończenia robót budowlanych i oddania obiektu do użytkowania.
6
S Y S T E M
B U D O W N I C T W A
B U S Z R E M
P R O J E K TA N T System SBB opiera się na znanych i cenionych w wielu krajach europejskich rozwiązaniach w zakresie zastosowania prefabrykacji z betonu lekkiego na kruszywie keramzytowym. Projektując obiekty budowlane z prefabrykatów, należy pamiętać przede wszystkim o wysokich standardach wykonania elementów prefabrykowanych i wysokich reżimach montażowych. Prefabrykacja to więcej niż technologia – to sposób myślenia o budynku w kategoriach geometrii układu, optymalnych gabarytów elementów, układu konstrukcyjnego, technologii montażu obiektu. W trakcie projektowania systemów prefabrykowanych należy uwzględnić wiele zagadnień,
Z ograniczenia związane z transportem – dopuszczalne
wielkości i ciężary przewożonych elementów, Z ograniczenia związane z montażem – udźwig, zasięg
i wysokość użyteczna urządzeń montażowych.
w tym związane z produkcją, transportem i montażem,
Bardzo ważnym czynnikiem, decydującym o efektywności
a przede wszystkim:
ekonomicznej budownictwa prefabrykowanego, jest stopień
Z ograniczenia związane z liniami produkcyjnymi
integracji systemu polegający na unifikacji poszczególnych
– maksymalne gabaryty prefabrykowanych elementów,
elementów prefabrykowanych. System zintegrowany nie oznacza, że jest to system zamknięty. Integracja systemu oznacza stosowanie standardów optymalne dobrane kształty prefabrykatów (prostota kształtów)
wielkość i rodzaje linii produkcyjnych
prefabrykacji w zakresie materiałowym i w zakresie rozwiązań konstrukcyjnych (np. złącza). Każdy obiekt budowlany analizowany jest pod kątem indywidualnych potrzeb
PRODUKCJA
klienta. Kierunek i zakres prefabrykacji udźwig i zasięg urządzeń przeładunkowych
powtarzalność, typizacja
obiektu ustalany jest w ścisłej współpracy z zespołem doradców firmy Buszrem. Unifikacja w zakresie analizowanego projektu umożliwia uzyskanie optymalnych korzyści
TRANSPORT
ekonomicznych co oznacza, że liczba typów dopuszczalne wielkości i ciężary przenoszonych elementów
wytrzymałość i odporność na uderzenia i wstrząsy, stateczność własna
elementów prefabrykowanych układu konstrukcyjnego powinna być tak dobrana, aby osiągnąć pożądany kompromis, czyli swobodę kształtowania bryły obiektu przy
MONTAŻ
jednoczesnym ograniczeniu liczby typów. udźwig, zasięg i wysokość użyteczna urządzeń montażowych
typizacja styków i złączy montażowych, łatwość wykonania połączeń
Przekłada się to bezpośrednio na obniżenie kosztu inwestycji, ponieważ im mniejsza jest liczba typów elementów prefabryko-
Rys. 1. Ogólne zasady dotyczące konstrukcji, gabarytów i ciężaru elementów
wanych, tym bardziej efektywna ekono-
prefabrykowanych
micznie jest inwestycja.
7
P R O J E K TA N T
System Budownictwa Buszrem i wieloletnie doświadczenie
Keramzyt – lekkie kruszywo budowlane
firmy Buszrem S.A. w prowadzeniu inwestycji i w wykonawstwie budowlanym to...
Surowcem do produkcji keramzytu są skały ilaste o zróżnicowanej
Z bezpieczeństwo:
strukturze – łupki skał ilastych, iły i ciężkie gliny. Pod wpływem
– utrzymania parametrów nośności elementów konstrukcyjnych,
wysokiej temperatury glina ilasta pęcznieje, tworząc porowatą,
– wysokiej termoizolacyjności przegród budowlanych i całego
zawierająca wewnątrz pęcherzyki powietrza, strukturę ceramiczną. Surowiec wypalany jest w piecach obrotowych w temp. 1000÷1250 ºC.
budynku, – wysokiej stateczności cieplnej przegród budowlanych –
ograniczenie wychładzania, niedopuszczenie do przegrzania – wysokiej odporności ogniowej przegród budowlanych (REI 120),
Keramzyt jest kruszywem mineralnym, ceramicznym, przyjaznym człowiekowi i jego otoczeniu. Dzięki porowatej strukturze jest materiałem lekkim i ciepłym. Do głównych zalet keramzytu należy:
– wysokiej izolacyjności akustycznej przegród budowlanych,
– wysoka odporność ogniowa,
– rozwiązań ekologicznych – przyjazny środowisku
– odporność na niskie temperatury,
naturalnemu materiał budowlany, – prowadzenia robót budowlanych – mniejsza liczba osób na budowie w trakcie ciężkich robót budowlanych.
– mała nasiąkliwość, – łatwość obróbki mechanicznej. Keramzyt jest materiałem obojętnym chemicznie, bez zapachu,
Z oszczędność:
– kosztu wzniesienia 1
– wysoka wytrzymałość,
m2
powierzchni budynku – główne
składniki kształtujące koszt 1
m2
budynku to: cena materiału,
czas realizacji, mały udział robocizny,
odpornym na działanie pleśni, grzybów i gryzoni. Używany jest do produkcji lekkich betonów, zapraw ciepłochronnych oraz wyrobu pustaków ściennych i stropowych, a także wielkowymia-
– powierzchni użytkowej – zoptymalizowanie grubości ścian systemu SBB (nośnych i działowych) zwiększa efektywną powierzchnię użytkową lokali,
Tab. 2. Klasy wytrzymałości na ściskanie betonu lekkiego wg. EN 206-1
– kosztów utrzymania obiektu – dobre parametry termoizolacyjne, niska wilgotność wbudowywanych elementów prefabrykowanych bezpośrednio przekłada się na oszczędność energii w trakcie użytkowania budynku, – kosztów budowy – System Budownictwa Buszrem pozwala
Klasa wytrzymałości na ściskanie
Minimalna wytrzymałość charakterystyczna oznaczona na próbkach walcowych fck,cyl [N/mm2]
Minimalna wytrzymałość charakterystyczna oznaczona na próbkach sześciennycha) fck,cube [N/mm2]
LC8/9
8
9
na efektywne wykorzystanie materiałów, a ponadto
LC12/13
12
13
umożliwia uniezależnienie się od warunków pogodowych,
LC16/18
16
18
– powierzchni placu budowy – prefabrykacja jest niezastąpiona
LC20/22
20
22
LC25/28
25
28
LC30/33
30
33
LC35/38
35
38
LC40/44
40
44
LC45/50
45
50
Z estetyka:
LC50/55
50
55
– wysoki standard wykończenia powierzchni elementów
LC55/60
55
60
LC60/66
60
66
LC70/77
70
77
LC80/88
80
88
na małych placach budowy (np. w centrach miast), – powierzchni na potrzeby składowisk – montaż „z kół”, – czasu wznoszenia budynku – czas budowy jest znacznie krótszy w porównaniu do metod tradycyjnych.
prefabrykowanych, – wysoka precyzja wykonania budynku, – szeroka gama faktur ściennych (duży wybór kolorów), – ukryte węzły konstrukcyjne, złącza dylatacyjne.
8
a) Można przyjmować inne wartości, jeżeli ustali się z wystarczającą dokładnością oraz udokumentuje zależność między tymi wartościami i odpowiednią wytrzymałością założoną na walcach.
S Y S T E M
B U D O W N I C T W A
B U S Z R E M
rowych elementów prefabrykowanych. Stosowany jest również jako materiał izolacyjny (izolacje cieplne) i do wykonywania drenaży, jako zasypka izolacyjna na stropy czy posadzki. W budownictwie znany jest od początku XX wieku. Używany jest także poza budownictwem, np. w ogrodnictwie. Zalety keramzytu doceniono na całym świecie, również w Polsce. Keramzyt doskonale znosi wymagające warunki klimatyczne. Materiał ten jest szczególnie popularny w Skandynawii, gdzie stosowany jest do produkcji domów i budowli przemysłowych. Kruszywo keramzytowe jest materiałem, którym warto się zainteresować w trosce o solidny, bezpieczny i energooszczędny dom.
Beton z kruszywem keramzytowym – nowoczesny materiał budowlany Beton keramzytowy to beton lekki, w którym zamiast żwiru użyto kruszywa keramzytowego, jego specyfikacja powinny być zgodna z normą EN 206-1. Beton lekki jest to beton o gęstości w stanie suchym nie mniejszej niż 800 kg/m3 i nie większej niż 2000 kg/m3. Beton lekki produkowany jest z zastosowaniem wyłącznie lub częściowo kruszywa lekkiego. Kruszywo lekkie jest to kruszywo pochodzenia mineralnego o gęstości ziaren w stanie suchym ≤ 2000 kg/m3, oznaczonej zgodnie z normą EN 1097-6, lub gęstości nasypowej w stanie luźnym suchym ≤ 1200 kg/m3, oznaczonej zgodnie z normą EN 1097-3. Firma Buszrem produkuje elementy prefabrykowane z betonu lekkiego z kruszywem keramzytowym klasy LC 16/18.
Tab. 3. Klasyfikacja betonu lekkiego pod względem gęstości dokonuje się na podstawie tablicy 9, EN 206-1 Klasa gęstości Zakres gęstości [kg/m3]
D1,0
D1,2
D1,4
D1,6
D1,8
D2,0
≥ 800 i ≤ 1000
> 1000 i ≤ 1200
>1200 i ≤ 1400
> 1400 i ≤ 1600
> 1600 i ≤ 1800
> 1800 i ≤ 2000
Firma Buszrem produkuje elementy prefabrykowane z betonu lekkiego z kruszywem keramzytowym o gęstości > 1400 i ≤ 1600 (D1,6).
Tab. 4. Do celów projektowych należy posługiwać się klasami gęstości i odpowiadającym im gęstościom obliczeniowym podanymi w tabl. 11 normy EN-1992-1-1 Klasa gęstości
1,0
1,2
1,4
1,6
1,8
2,0
801-1000
1001-1200
1201-1400
1401-1600
1601-1800
1801-2000
Beton niezbrojony
1050
1250
1450
1650
1850
2050
Beton zbrojony
1150
1350
1550
1750
1950
2150
Gęstość [kg/m3] Gęstość [kg/m3]
9
P R O J E K TA N T
Naturalna radioaktywność materiałów budowlanych Tab. 5. Radioaktywność materiałów budowlanych Lp.
Materiał budowlany
f1 < 1,2
f2 <240 Bq/kg
1.
Silikaty
0,16
20
2.
Beton komórkowy piaskowy
0,16
20
3.
Beton zwykły
0,22
24
4.
Beton keramzytowy
0,36
32
5.
Ceramika
0,54
70
6.
Beton komórkowy popiołowy
0,56
80
Wartości podane w tabeli zestawiono na podstawie badań przeprowadzonych przez ICIMB, CEBET i CLOR, „Przegląd budowlany 708, 2012.”
Podstawowym aktem prawnym regulującym zasady kwalifikowania materiałów pod względem promieniotwórczości naturalnej, stosowanych w dużych ilościach w budownictwie mieszkaniowym, jest rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 2 stycznia 2007 w sprawie wymagań dotyczących zawartości naturalnych izotopów potasu K-40, radu Ra-226 i toru Th-228 w surowcach i materiałach stosowanych w budynkach przeznaczonych na pobyt ludzi i inwentarza żywego, a także w odpadach przemysłowych stosowanych w budownictwie, oraz kontroli zawartości tych izotopów. Zgodnie z § 2.1 ww. rozporządzenia, zawartość naturalnych izotopów promieniotwórczych potasu K-40, radu Ra-226 i toru Th-228 w surowcach i materiałach stosowanych w budynkach przeznaczonych na pobyt ludzi lub inwentarza żywego, a także w odpadach przemysłowych stosowanych w budownictwie ustala się za pomocą: 1) wskaźnika aktywności f1, który określa zawartość naturalnych izotopów promieniotwórczych, oraz 2) wskaźnika aktywności f2, który określa zawartość radu Ra-226. Zgodnie z § 3 ww. rozporządzenia, wartość wskaźnika aktywności f1 i f2 nie może przekraczać o więcej niż 20 % wartości: f1 = 1 i f2 = 200 Bq/kg w odniesieniu do surowców i materiałów budowlanych stosowanych w budynkach przeznaczonych na pobyt ludzi lub inwentarza żywego. Przytoczone powyżej analizy wskaźników aktywności promieniotwórczej pozwalają na jednoznaczną ocenę betonu keramzytowego jako materiału bezpiecznego pod względem promieniotwórczości naturalnej.
10
S Y S T E M
B U D O W N I C T W A
B U S Z R E M
Akustyka ścian wykonanych z betonu keramzytowego Ściany wykonane z betonu keramzytowego charakteryzują się bardzo dobrymi parametrami akustycznymi. Tabela 6 przedstawia wartości Rw dla ścian z betonu keramzytowego, zależne od ich grubości oraz gęstości objętościowej. Oceny izolacyjności akustycznej przegród budowlanych dokonuje się w oparciu o wymagania zawarte w normie PN-B-02151-3:1999: – do oceny izolacyjności przegród zewnętrznych od dźwięków powietrznych R’A2 = R’w + Ctr = (Rw + K) + Ctr – do oceny izolacyjności przegród wewnętrznych od dźwięków powietrznych, wskaźnik oceny izolacyjności akustycznej właściwej R’A1 lub wskaźnik oceny wzorcowej różnicy poziomów DnT, A1, przy czym: R’A1 = R’w + C= (Rw + K) + C DnT, A1 = (DnT, w +K) +C R’w – wskaźnik ważony izolacyjności akustycznej właściwej przybliżonej (dB) Rw – wskaźnik ważony izolacyjności akustycznej właściwej wg normy EN ISO 717-1 (dB), K – oznacza poprawkę przenoszenia bocznego dla odpowiedniej przegrody w budynku (dB), C – widmowy wskaźnik adaptacyjny 1 według normy EN ISO 717-1 (dB), Ctr – widmowy wskaźnik adaptacyjny 2 według normy EN ISO 717-1 (dB), Wartości wskaźników C i Ctr należy obliczać zgodnie z zasadami podanymi w normie PN EN ISO 717-1:1999 R’A1, R’A2 – wskaźniki oceny przybliżonej izolacyjności akustycznej właściwej, DnT, w – wskaźnik ważony wzorcowej różnicy poziomów, DnT, A1 – wskaźnik oceny wzorcowej różnicy poziomów.
Tab. 6. Parametry akustyczne ścian z betonu keramzytowego Lp.
Grubość ściany [cm]
Klasa betonu
Gęstość objętościowa [kg/m3]
Masa powierzchniowa [kg/m2]
Izolacyjność akustyczna Rw [dB]
1.
10
LC 16/18 LC 16/18
1400 1600
140 160
38,5 40,7
2.
12
LC 16/18 LC 16/18
1400 1600
168 192
41,4 43,6
3.
15
LC 16/18 LC 16/18
1400 1600
210 240
45,1 47,2
4.
16
LC 16/18 LC 16/18
1400 1600
224 256
46,1 48,3
5.
18
LC 16/18 LC 16/18
1400 1600
252 288
48,1 50,2
6.
20
LC 16/18 LC 16/18
1400 1600
280 320
49,8 51,9
7.
24
LC 16/18 LC 16/18
1400 1600
336 384
52,7 54,9
Wartości izolacyjności akustycznej Rw obliczono na podstawie normy EN 12354-1
11
P R O J E K TA N T
Odporność ogniowa ścian z betonu keramzytowego Odporność ogniowa jest to zdolność elementu budynku do
ne grubości ścian działowych dla których spełnione są wy-
spełnienia określonych wymagań w warunkach odwzorowu-
magane kryteria w zakresie izolacyjności ogniowej I
jących przebieg pożaru. Miarą odporności ogniowej jest
i szczelności E.
wyrażony w minutach czas od momentu rozpoczęcia pożaru, do chwili osiągnięcia przez element budynku jednego z trzech
Tab. 7. Minimalna grubość ścian nienośnych (działowych)
granicznych kryteriów: – nośności ogniowej R,
Standardowa odporność ogniowa
Minimalna grubość ściany [mm]
EI 30
60
EI 60
80
EI 90
100
EI 120
120
EI 180
150
EI 240
175
– szczelności ogniowej E, – izolacyjności ogniowej I. Klasa odporności ogniowej, której jednostką miary jest czas podawany w minutach, określa odporność ogniową poszczególnych elementów budynku poprzez dwa lub trzy kryteria: nośność ogniową R, szczelność ogniową E, izolacyjność ogniową I. Klasa odporności pożarowej budynku. Ustanowione jest pięć klas odporności pożarowej budynku oznaczonych lite-
W przypadku ścian monolitycznych nośnych, można przyjąć,
rami w kolejności: A, B, C, D i E. Poszczególnym elementom
że nośne ściany monolityczne wykazują należytą odporność
budynku, zaliczonego do odpowiedniej klasy odporności
ogniową, jeżeli odpowiadają danym zestawionym w tabeli 8
pożarowej, odpowiadają warunki w postaci wymaganej od-
i podanym poniżej regułom:
porności ogniowej, jak również warunki w zakresie stopnia
– minimalne grubości ścian podane w tab. 8 stosuje się
rozprzestrzeniania się ognia. Klasy odporności pożarowej
również do ścian z betonu (EN 1992-1-1, rozdział 12)
budynku podane są w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury
– w celu uniknięcia nadmiernej deformacji termicznej
z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych,
i wynikającej stąd utraty szczelności pomiędzy ścianą
jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie.
a stropem, stosunek wysokości ściany w świetle do
W tabeli 7 podano, zgodnie z normą EN 1992-1-2, minimal-
grubości ściany nie powinien przekraczać 40.
Tab. 8. Minimalne wymiary i odległości osiowe dla żelbetowych ścian nośnych Standardowa odporność ogniowa
Minimalne wymiary [mm] Grubość ściany/odległość osiowa dla µfi =0,35 Ściana nagrzewana z jednej strony
Ściana nagrzewana z dwóch stron
Ściana nagrzewana z jednej strony
Ściana nagrzewana z dwóch stron
REI 30
100/10*
120/10*
120/10*
120/10*
REI 60
110/10*
120/10*
130/10*
140/10*
REI 90
120/20*
140/10*
140/25
170/25
REI 120
150/25
160/25
160/35
220/35
REI 180
180/40
200/45
210/50
270/55
REI 240
230/55
250/55
270/60
350/60
* zwykle decydująca jest otulina wymagana przez EN 1992-1-1
12
µfi = 0,7
Uwaga: Definicję µfi podano w punkcie 5.3.2 normy EN 1992-1-2
S Y S T E M
B U D O W N I C T W A
B U S Z R E M
Parametry termiczne betonu na kruszywie keramzytowym Współczynnik przewodzenia ciepła λ10,dry , µ współczynnik dyfuzji pary wodnej, c – ciepło właściwe
Tab. 9. Przewodność cieplna betonu (wg EN 1745:2000). Beton na kruszywie z glin spęcznianych Gęstość materiału [kg/m3]
Współczynnik przewodzenia ciepła λ10,dry [W/mK] P = 50 %
P = 90 %
Współczynnik dyfuzji pary wodnej µ
Ciepło właściwe c [kJ/kgK]
800
0,22
0,25
5/15
1,0
900
0,26
0,28
5/15
1,0
1000
0,30
0,32
5/15
1,0
1100
0,34
0,36
5/15
1,0
1200
0,39
0,41
5/15
1,0
1300
0,43
0,46
5/15
1,0
1400
0,48
0,51
5/15
1,0
1500
0,53
0,56
5/15
1,0
1600
0,60
0,63
5/15
1,0
1700
0,67
0,70
5/15
1,0
fu = 4 kg/kg, jeśli gliny spęczniane są kruszywem dominującym fu = 2,6 kg/kg, jeśli gliny spęczniane są jedynym kruszywem λ10,dry – współczynnik przewodzenia ciepła w stanie suchym w średniej temperaturze 10 °C [W/mK] P – kwantyl [%] µ – współczynnik dyfuzji pary wodnej [1] c – ciepło właściwe [kJ/kgK] fu – współczynnik przeliczeniowy wyrażany jako ułamek masowy [kg/kg] Z powyższego zestawienia wynika, że beton keramzytowy posiada bardzo dobre parametry w zakresie izolacyjności termicznej. Izolacyjność termiczna to zdolność do stawiania oporu przepływowi ciepła z ośrodka cieplejszego do chłodniejszego. Miarą izolacyjności jest współczynnik przenikania ciepła U. Im grubsza jest izolacja termiczna ścian, tym lepszą mają one izolacyjność termiczną, czyli tym mniejsza jest wartość U tych przegród (i tym większy opór R). Akumulacyjnością przegrody nazywa się jej zdolność do gromadzenia ciepła. Jest ona tym większa, im większa jest masa przegrody, stąd budynki ze ścianami z betonu keramzytowego mają zdecydowanie większą akumulacyjność niż lekkie budynki szkieletowe. W zależności od masy i rodzaju materiału, nieróżniące się izolacyjnością termiczną przegrody zewnętrzne mogą mieć różną akumulacyjność cieplną. Dlatego też „ciepłe”, dobrze izolowane budynki szkieletowe stygną stosunkowo szybko po wyłączeniu ogrzewania. W podobnie ocieplonych budynkach ze ścianami z betonu keramzytowego temperatura wewnętrzna spada wolniej.
13
P R O J E K TA N T
Od akumulacyjności przegród i ich izolacyjności zależy stateczność cieplna budynku, czyli czas, w jakim utrzymuje się w nim stała temperatura wewnętrzna, mimo zmian warunków zewnętrznych (np. wystąpienia silnego mrozu albo porywistego wiatru) lub wyłączenia ogrzewania. Stateczność cieplną przegród definiuje się jako zdolność zachowania względnej stałości temperatury, przy wahaniach natężenia strumienia cieplnego oddziałującego na przegrodę. Projektowanie pod względem stateczności cieplnej przegród budowlanych ma na celu: – ograniczenie wychładzania się przegród i pomieszczeń w czasie przerw ogrzewania lub jego osłabienia, jak również przy spadku temperatury zewnętrznej, – niedopuszczenie do przegrzania się pomieszczeń, głównie pod wpływem nasłonecznienia. Jedną z cech przegrody budowlanej związanej z akumulacyjnością cieplną jest pojemność cieplna powierzchniowa wyrażana wzorem: Cp = c × ρ × d, J/m2 K, gdzie: c – ciepło właściwe,
ρ – gęstość materiału d – grubość warstwy Im gęstszy i bardziej masywny jest materiał, tym większa jest jego zdolność akumulacyjna.
Ogólna charakterystyka linii technologicznej firmy Buszrem Firma Buszrem posiada profesjonalną linię technologiczną do produkcji elementów prefabrykowanych w cyklu potokowym. Linia technologiczna wyposażona jest w komorę do przyśpieszania procesu dojrzewania betonu (w komorze mieści się około 40 stołów ze ścianami o standardowych gabarytach). Stoły do produkcji prefabrykowanych elementów ściennych mają wymiary 3,2 m × 6,2 m. Uchylny mechanizm, w jaki wyposażone są stoły, pozwala na sprawne i bezpieczne zdjęcie prefabrykowanej ściany ze stołu. W trakcie zdejmowania ścian stoły produkcyjne można ustawić w pozycji prawie pionowej. Zakład produkcyjny wyposażony jest również w platformy umożliwiające produkcję prefabrykatów o ponadstandardowych wymiarach w zakresie szerokości, długości i grubości elementu. Platforma do produkcji elementów o wymiarach ponadstandardowych nie jest wyposażona w mechanizm uchylny i prefabrykaty podnoszone są w pozycji horyzontalnej. Produkcja elementów o ponadstandardowych gabarytach jest prowadzona w sytuacjach realizacji wyjątkowych projektów. Dokumentacja projektowa takich prefabrykatów musi uwzględniać ograniczenia produkcyjne związane m.in. z podnoszeniem elementów z platform.
14
S Y S T E M
B U D O W N I C T W A
B U S Z R E M
Projektując budynki prefabrykowane szczególną uwagę należy poświęcić geometrii budynku i poszczególnych elementów prefabrykowanych. Wszystkie elementy prefabrykowane powinny być zaprojektowane i wykonane z wysoką dokładnością wymiarów. Każdy element prefabrykowany ma ściśle określone miejsce w obiekcie budowlanym. Wykonując rysunki wykonawcze poszczególnych prefabrykatów należy kontrolować przestrzenny układ geometryczny budynku.
Obliczenia statyczne konstrukcji wykonanych z betonu keramzytowego Projektowanie konstrukcji z betonu keramzytowego należy prowadzić zgodnie z rozdziałem 11 normy Eurokod 2 – EN 1992-1-1, dotyczącym konstrukcji z lekkich betonów kruszywowych. Lekki beton kruszywowy jest betonem o strukturze zwartej i gęstości nie większej 2200 kg/m3, którego składnikiem jest sztuczne lub naturalne kruszywo lekkie z ziaren o gęstości mniejszej niż 2000 kg/m3. W większości wszystkie punkty normy Eurokod 2 mają zastosowanie do projektowania konstrukcji z betonów lekkich, o ile w wymienionym rozdziale 11, nie podano specyficznych wymagań dotyczących tego materiału. Projektowanie konstrukcji z betonu powinno być zgodne z ogólnym zasadami podanymi w EN 1990. W konstrukcjach z betonu podstawowe wymagania podane w rozdziale 2 EN 1990 uważa się za spełnione wtedy, gdy spełnione są wszystkie poniższe wymagania: – zastosowano koncepcję stanów granicznych w połączeniu z metodą współczynników częściowych zgodnie z EN 1990; – oddziaływania przyjęto zgodnie z EN 1991; – nośność, trwałość i użytkowalność określono zgodnie z normą EN 1992-1-1:2004+AC:2008. W rozdziale 10 normy EN 1992-1-1:2004+AC:2008 podane są dodatkowe reguły dotyczące elementów i konstrukcji prefabrykowanych. Obliczając i konstruując betonowe elementy i konstrukcje prefabrykowane należy szczególną uwagę zwrócić na: – sytuacje przejściowe, – podpory tymczasowe i stałe, – połączenia i złącza między prefabrykatami. Sytuacje przejściowe w betonowych konstrukcjach prefabrykowanych obejmują: – rozformowanie, – transport na miejsce składowania, – składowanie (warunki podparcia i obciążenia), – transport na budowę, – wznoszenie (podnoszenie), – budowę (montaż).
15
P R O J E K TA N T
Analiza konstrukcji prefabrykowanych Postanowienia ogólne W obliczeniach konstrukcji prefabrykowanych należy wziąć pod uwagę: – zachowanie się elementów konstrukcyjnych we wszystkich stadiach wznoszenia konstrukcji, stosując w każdym stadium odpowiednie dane dotyczące geometrii, właściwości elementów oraz ich współdziałania z innymi elementami (np. współdziałanie z betonem układanym na budowie, z innymi elementami prefabrykowanymi); – zachowania się systemu konstrukcyjnego w zależności od zachowania się połączeń między elementami, ze szczególnym uwzględnieniem rzeczywistych odkształceń i wytrzymałości połączeń; – niepewności wpływające na stopień zamocowania i przekazywania sił między elementami, wynikające z odchyłek geometrii oraz usytuowania elementów i podpór. Pierwszym etapem projektowania konstrukcji prefabrykowanych jest określenie układu konstrukcyjnego i wybór schematu statycznego, który odwzorowuje prace tego układu. Następnym działaniem jest dobór wymiarów poszczególnych elementów konstrukcji, ich ukształtowania i sposobu połączenia. Wymiary i kształty elementów prefabrykowanych zależą w dużej mierze od wymagań użytkowych – akustyka, odporność ogniowa, izolacyjność termiczna. Przy projektowaniu ścian prefabrykowanych rozróżniamy: – ściany konstrukcyjne – uwzględniane w modelu pracy budynku. Ściany konstrukcyjne dzieli się zazwyczaj na ściany nośne – przenoszące obciążenia od stropów i ściany samonośne – nie przejmujące tych obciążeń, – ściany niekonstrukcyjne – spełniające głównie rolę przegród wewnętrznych bądź zewnętrznych. W układzie statycznym budynku ściany niekonstrukcyjne przenoszą na elementy konstrukcji budynku swój ciężar własny i obciążenia bezpośrednio oddziałujące na te ściany.
Usztywnienie przestrzenne budynku Ogólną zasadą zapewnienia sztywności przestrzennej budynków wielokondygnacyjnych jest stosowanie ścian usztywniających. Ściany usztywniające sytuuje się w budynku w kierunku podłużnym i poprzecznym. Podłużne i poprzeczne ściany usztywniające można łączyć ze sobą tworząc zespoły przestrzenne. Stropy, współpracując ze ścianami usztywniającymi, spełniają funkcję przepon (tarcz) poziomych zapewniających równomierny udział ścian usztywniających, odpowiednio do ich sztywności na zginanie, w przejmowaniu
Rys. 2. Usztywnienie budynku za pomocą ścian, obciążenie tarczy stropowej siłami poziomymi
16
S Y S T E M
B U D O W N I C T W A
B U S Z R E M
sił poziomych. Tarcze stropowe są elementami przekazującymi i rozdzielającymi obciążenia poziome budynku na ściany usztywniające. Sprawdzenie sztywności przestrzennej budynku jest bardzo ważnym etapem obliczeń statycznych.
Złącza i podparcia elementów prefabrykowanych Materiały stosowane w złączach konstrukcji prefabrykowanych powinny być: – stabilne i trwałe w okresie użytkowania konstrukcji, – chemicznie i fizycznie zgodne, – zabezpieczone przed niekorzystnymi wpływami chemicznymi i fizycznymi, – odporne na działanie ognia w stopniu zgodnym z wymaganą odpornością ogniową konstrukcji.
Ogólne zasady projektowania i konstruowania złączy Złącza powinny być zdolne do przeniesienia efektów oddziaływań zgodnych z założeniami projektu, dostosowania się do koniecznych odkształceń oraz zapewnienia właściwego zachowania się konstrukcji. Do kształtowania złącz konstrukcji prefabrykowanych firmy Buszrem rekomendowane są rozwiązania techniczne firmy Jordahl & Pfeifer, czyli pętle kotwiące typu VS. Przykłady typowych złączy zamieszczono na stronach 27-40.
Tab. 10. Zadania i pożądane cechy złączy w ścianach prefabrykowanych Lp.
Czynniki działające na złącze
Zadania i pożądane cechy złączy
1.
Siły w budowli
Przejęcie sił i przeniesienie naprężeń
2.
Parcie wiatru z jednoczesnym opadem deszczu
Zapewnienie szczelności połączenia i ochrona przed penetracją wody
3.
Zmiany temperatury
Swoboda odkształcenia się i zapewnienie odpowiedniej izolacji termicznej uniemożliwiającej powstawanie mostków cieplnych
4.
Hałas
Zapewnienie odpowiedniej izolacyjności akustycznej
5.
Destrukcyjne czynniki atmosferyczne
Odporność na korozję chemiczną i biologiczną
6.
Ogień
Odporność ogniowa, bariera przed przenoszeniem się ognia
17
P R O J E K TA N T Zakres specyfikacji wykonawczej (zgodnie z załącznikiem A, EN13670:2009) Zaleca się, aby specyfikacja wykonawcza zawierała: 1. Opis wszystkich wyrobów, które mają być zastosowane, łącznie z wymaganiami odnośnie ich stosowania (informacja na rysunkach i/lub w opisie technicznym); 2. Specyfikację projektu, która opisuje klasy wykonania jakie należy stosować, specjalne tolerancje. Zaleca się, aby opis techniczny zawierał również wszystkie wymagania dotyczące prowadzenia robót: kolejność prowadzenia robót, podpory tymczasowe, procedury robocze etc.); 3. Rysunki konstrukcyjne zawierające m.in.: – geometrię konstrukcji, – ilości i rozmieszczenie zbrojenia, – w przypadku elementów prefabrykowanych z betonu, uchwyty, ciężary, wkładki itp.; 4. Specyfikację montażową dotycząca elementów prefabrykowanych z betonu, tam gdzie jest wymagana, zawierającą: – rysunki montażowe, w tym rzuty i przekroje pokazujące lokalizację połączenia elementów w całej konstrukcji obiektu, – dane montażowe wraz z niezbędnymi właściwościami materiałów stosowanych na miejscu montażu i niezbędnymi kontrolami, – instrukcję montażu z koniecznymi danymi dotyczącymi transportu, składowania, montowania, dopasowania, połączeń i robót wykończeniowych. W zakresie prowadzenia robót budowlanych z zastosowaniem elementów prefabrykowanych należy określić: 1. Wymagania w zakresie transportu, składowania zabezpieczenia. 2. Wymagania dotyczące identyfikacji wyrobu. 3. Wymagania dotyczące montażu, w tym dopuszczalnych technologii specjalnych. 4. Szczegóły i wymagania dotyczące połączeń konstrukcyjnych.
Tolerancje geometryczne Wykonana konstrukcja budowlana powinna spełniać wymagania w zakresie dopuszczalnych odchyłek. Zachowanie określonych normą EN 13670:2009 tolerancji geometrycznych pozwala unikać niepożądanych efektów dotyczących: 1. Nośności i stabilności w warunkach wykonania i w warunkach użytkowania; 2. Zachowania użyteczności podczas eksploatacji budynku; 3. Zgodności montażowej pomiędzy konstrukcją a jej niekonstrukcyjnymi elementami. Wg EN 13670:2009 tolerancja geometryczna w odniesieniu do prefabrykowanych elementów z betonu dzieli się następująco: 1. Tolerancje produkcyjne zdefiniowane w normach wyrobu; 2. Tolerancje montażowe, tj. tolerancje geometryczne dotyczące usytuowania, relacji do pionu, relacji do poziomu lub innych charakterystyk układu konstrukcyjnego; 3. Tolerancje konstrukcyjne, tj. tolerancje geometryczne, które są połączeniem tolerancji produkcyjnej, tolerancji z wykonania na placu budowy i tolerancji montażowej.
18
S Y S T E M
B U D O W N I C T W A
B U S Z R E M
Tab. 11. Dopuszczalne odchyłki pionowe dla słupów i ścian Rodzaj odchyłki
Dopuszczalna odchyłka ∆
Opis
Klasa tolerancji 1
Nachylenie słupa lub ściany na każdym poziomie w jedno- lub wielopiętrowym budynku
Większa z wartości
h – swobodna wysokość h ≤ 10 m h > 10 m
15 mm lub h/400 25 mm lub h/600
Większa z wartości t/30 Odchyłka między osiami
lub 15 mm ale nie więcej niż 30 mm
Większa z wartości h/300 Krzywizna słupa lub ściany między sąsiednimi poziomami
lub 15 mm ale nie więcej niż 30 mm
Położenie słupa lub ściany na dowolnym piętrze, względem linii pionowej przechodzącej przez projektowany środek w poziomie posadowienia w konstrukcji wielopiętrowej n jest liczbą pięter, gdzie n > 1 Σhi – suma wysokości rozpatrywanych pięter
Mniejsza wartość z 50 mm lub Σhi /(200 n1/2)
19
P R O J E K TA N T
Tolerancja jest wartością bezwzględną, jednak zwykle wyrażaną jako „odchyłka dopuszczalna”, więc jednostka tolerancji jest taka jak wartość, której dotyczy. Na rysunkach podano rodzaje odchyłek geometrycznych związanych z konstrukcjami budowlanymi (odchyłki konstrukcyjne). Podane wartości dotyczą tolerancji konstrukcyjnych, tj. tolerancji, które mają wpływ na bezpieczeństwo konstrukcji. Jeżeli w specyfikacji wykonawczej nie stwierdzono inaczej, stosuje się klasę tolerancji 1. Klasa tolerancji 1 określona jest jako tolerancja normalna, która spełnia założenia projektowe EN 1992 i wymagany poziom bezpieczeństwa oraz odnosi się do częściowych materiałowych współczynników bezpieczeństwa podanych w EN 1992-1-1:2004. Klasa tolerancji 2 przeznaczona jest do stosowania przy zmniejszonych materiałowych współczynnikach bezpieczeństwa według EN 1992-1-1:2004, załącznik A.
Tab. 12. Zalecenia dotyczące tolerancji geometrycznych. Dopuszczalne odchyłki położenia słupów i ścian, przekroje poprzeczne Rodzaj odchyłki
Opis
Dopuszczalna odchyłka ∆ Klasa tolerancji 1
1 – osie centralne podparcia (przekrój poziomy)
Położenie w płaszczyźnie słupa względem linii drugorzędnych
± 25 mm
Położenie w płaszczyźnie ściany względem linii drugorzędnych
± 25 mm
y – linie drugorzędne w kierunku y x – linie drugorzędne w kierunku x
y – linia drugorzędna w kierunku y
Wolna przestrzeń między przyległymi słupami lub ścianami
Większa z wartości* ± 20 mm lub ± l/600 ale nie więcej niż 60 mm
* UWAGA! Dokładniejsze tolerancje mogą być wymagane w przypadku słupów i ścian podpierających elementy prefabrykowane z betonu w zależności od tolerancji względem długości podpartych elementów i wymaganej długości podparcia
20
S Y S T E M
B U D O W N I C T W A
B U S Z R E M
W przypadku przenoszenia sił pomiędzy elementami poprzez całkowity docisk między powierzchniami elementów, tolerancje dotyczące takich powierzchni powinny być podane w specyfikacji wykonawczej. W przypadku nakładania się wymagań w zakresie dopuszczalnych odchyłek geometrycznych stosuje się najmniejszą tolerancję. Tolerancje położenia w płaszczyźnie poziomej odnoszą się do linii drugorzędnych poziomej siatki projektowej. Tolerancje położenia w płaszczyźnie pionowej odnoszą się do pionowej siatki projektowej, np. przeniesiony reper. Wymagania dotyczące linii drugorzędnych siatki projektowej powinny być podane w specyfikacji wykonawczej.
Tab. 13. Dopuszczalne odchyłki dotyczące powierzchni i prostoliniowości krawędzi Rodzaj odchyłki
Opis
Dopuszczalna odchyłka ∆ Klasa tolerancji 1
powierzchnia deskowana lub wygładzona: ogólnie lokalnie
Płaskość l = 2,0 m l = 0,2 m
9 mm 4 mm
ogólnie lokalnie
l = 2,0 m l = 0,2 m
15 mm 6 mm
powierzchnia nieformowana:
Większa z wartości Asymetria przekroju poprzecznego
± a/25 mm lub ± b/25 ale nie więcej niż ± 30 mm
Prostoliniowość krawędzi Dla długości: l<±1m l>1m
± 8 mm ± 8 mm/m, ale nie więcej niż ± 20 mm
21
WYKONAWCA ROBÓT BUDOWLANYCH System prefabrykacji Buszrem składa się z elementów prefabrykowanych produkowanych zgodnie z opracowaną indywidualnie techniczną specyfikacją projektową. Istotnymi składnikami specyfikacji technicznej są projekty wykonawcze elementów prefabrykowanych uwzględniające wszystkie fazy (produkcji, transportu i montażu), jak również harmonogram dostaw prefabrykatów opracowywany indywidualnie na potrzeby każdej budowy. Wznoszenie obiektów z prefabrykatów wymusza efektywną organizację robót. Często montaż elementów prefabrykowanych prowadzony jest „z kół” co oznacza, że elementy przywożone są na budowę tuż przed wbudowaniem. Rygorystyczne przestrzeganie procedur i zaleceń pozwoli nie tylko uniknąć błędów montażowych, zapewni również krótki czas realizacji inwestycji, co bezpośrednio wiąże się z obniżeniem kosztów budowy. Roboty budowlane z zastosowaniem prefabrykowanych elementów z betonu powinny być prowadzone z uwzględnieniem wymagań dotyczących operacji budowlanych zawartych w normie EN 13670:2009 i innych normach powiązanych oraz z obowiązującymi przepisami prawa.
Transport elementów prefabrykowanych Elementy prefabrykowane ścienne transportowane są w pozycji wbudowania. Elementy prefabrykowane wyposażone są w haki montażowe służące do przenoszenia elementów w czasie transportu i montażu. Zalecenia normy EN 13670:2009) w zakresie transportu i przechowywania: 1. Elementy prefabrykowane należy transportować, przechowywać i zabezpieczać zgodnie ze specyfikacją wykonawczą. 2. Powinna być znana masa całkowita każdego prefabrykowanego elementu. 3. Na każdym elemencie prefabrykowanym powinno znajdować się oznakowanie umożliwiające identyfikację wyrobu, a także, jeśli jest to wymagane w specyfikacji wykonawczej, określające właściwe umiejscowienie każdego elementu prefabrykowanego w konstrukcji obiektu.
22
S Y S T E M
B U D O W N I C T W A
B U S Z R E M
Rozładunek
Składowanie
W trakcie rozładunku środków transportu należy zapewnić:
Instrukcje składowania elementów prefabrykowanych
– odpowiednią stateczność elementu prefabrykowanego, – warunki bezpiecznego poruszania się załogi
powinny określać pozycję podczas składowania oraz dopuszczalne miejsca podparcia, maksymalną wysokość stosu (jeżeli prefabrykaty składowane są w stosach), a także
montażowej na pojeździe w trakcie przygotowania
powinny być określone środki zabezpieczające i wymagania
elementów prefabrykowanych do rozładunku,
w zakresie zachowania stateczności (jeżeli zachodzi taka
– prawidłowe zaczepienie elementów na zawiesiach,
konieczność).
– sprawdzenie i zabezpieczenie drogi przenoszenia
Zasady transportu i składowania elementów prefabrykowa-
ładunku do miejsca składowania lub wbudowania.
nych: 1. Prefabrykowane elementy budynku (oprócz słupów, biegów schodowych i podobnych elementów układu
dobrze
budynku) powinny być transportowane i składowane w położeniu odpowiadającym ich projektowanemu wbudowaniu. 2. Teren, na którym będą składowane prefabrykowane elementy budynku powinien być zniwelowany i utwardzony, należy zapewnić sprawne odprowadzenie wód opadowych. 3. Nie jest dopuszczone sytuowanie stanowisk pracy, składowisk wyrobów i materiałów, maszyn
źle
oraz urządzeń budowlanych bezpośrednio pod napowietrznymi liniami elektroenergetycznymi lub w odległościach od nich mniejszych niż podane w § 55.1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 6 lutego 2003 r. (Dz.U. 2003 r. nr 47, poz. 401) w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych. 4. Składowisko elementów prefabrykowanych powinno być zlokalizowane w zasięgu pracy maszyn
maksymalny kąt rozwarcia zawiesi
montażowych. 5. Składowanie elementów prefabrykowanych powinno uwzględniać kolejności ich wbudowania w obiekt. 6. Wykonawca robót budowlanych powinien posiadać schemat podnoszenia prefabrykatów z określeniem punktu zawieszenia, wielkości siły oraz ustawienia systemu podnoszenia, a tam gdzie to niezbędne,
Rys. 3. Podwieszanie elementu na hakach i zawiesiach
schemat uzupełniony być powinien o przepisy specjalne.
23
W Y KO N AW C A
Montaż
Przebieg robót montażowych (wg Dz.U. 2003 r. nr 47, poz. 401) 1.
Roboty montażowe konstrukcji stalowych
Montaż konstrukcji prefabrykowanych powinien odbywać się
i prefabrykowanych elementów wielkowymiarowych mogą
zgodnie z opracowanym projektem (specyfikacją) montażu kon-
być wykonywane, na podstawie projektu montażu oraz
strukcji prefabrykowanej. Projekt montażu powinien podawać
planu bioz, przez pracowników zapoznanych z instrukcją
szczegółowo przebieg procesu montażu; powinien składać się
organizacji montażu oraz rodzajem używanych maszyn
z części rysunkowej i opisowej, która zawierać powinna informa-
i innych urządzeń technicznych.
cje dotyczące rozmieszczenia podpór, niezbędnych metod pod-
2.
parcia i, o ile to będzie konieczne, zasad dotyczących tymczasowego zapewnienia stateczności. Podczas montażu należy
Urządzenia pomocnicze, przeznaczone do montażu, powinny posiadać wymagane dokumenty.
3.
Stan techniczny narzędzi i urządzeń pomocniczych
kontrolować właściwe położenie elementów prefabrykowanych,
sprawdza codziennie osoba, o której mowa w § 5 ww.
dokładność wymiarową podpór, stan złączy oraz stan całego
rozporządzenia.
układu konstrukcyjnego.
4.
Przebywanie osób na górnych płaszczyznach ścian, belek,
Połączenia elementów prefabrykowanych powinny być wykonane
słupów, ram lub kratownic oraz na dwóch niższych
zgodnie z dokumentacją wykonawczą i instrukcją producenta.
kondygnacjach, znajdujących się bezpośrednio pod
Warunki w zakresie bezpieczeństwa montażu prefabrykowanych
kondygnacją, na której są prowadzone roboty montażowe,
elementów wielkowymiarowych zawarte są w rozporządzeniu
jest zabronione.
Ministra Infrastruktury z dnia 6 lutego 2003 r. (Dz.U. 2003 r. nr 47,
5.
poz. 401) w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas
Prowadzenie montażu z elementów wielkowymiarowych jest zabronione:
wykonywania robót budowlanych.
a) przy prędkości wiatru powyżej 10 m/s;
Wykonawca przed przystąpieniem do wykonywania robót bu-
b) przy złej widoczności o zmierzchu, we mgle i w porze
dowlanych jest obowiązany opracować instrukcję bezpieczeństwa
nocnej, jeżeli stanowiska pracy nie mają wymaganego
ich wykonywania i zaznajomić z nią pracowników w zakresie
przepisami odrębnymi oświetlenia.
wykonywanych przez nich robót.
24
6.
Punkty świetlne przy stanowiskach montażowych powinny
S Y S T E M
B U D O W N I C T W A
B U S Z R E M
być tak rozmieszczone, aby zapewniały równomierne oświetlenie, bez ostrych cieni i olśnień osób. 7.
Przed podniesieniem elementu konstrukcji stalowej lub żelbetowej należy przewidzieć bezpieczny sposób: a) naprowadzenia elementu na miejsce wbudowania; b) stabilizacji elementu; c) uwolnienia elementu z haków zawiesia; d) podnoszenia elementu, po wyposażeniu w bezpieczne dojścia i pomosty montażowe, jeżeli wykonanie czynności nie jest możliwe bezpośrednio z poziomu terenu lub stropu.
8.
Elementy prefabrykowane można zwolnić z podwieszenia, po ich uprzednim zamocowaniu w miejscu wbudowania.
9.
W czasie zakładania stężeń montażowych, wykonywania robót spawalniczych, odczepiania elementów prefabrykowanych z zawiesi i betonowania styków należy stosować wyłącznie pomosty montażowe lub drabiny rozstawne.
10. W czasie podnoszenia elementów prefabrykowanych należy: a) stosować zawiesia odpowiednie do rodzaju elementu;
Rys. 4. Strefa niebezpieczna podczas montażu
b) podnosić na zawiesiu elementy o masie nieprzekraczającej dopuszczalnego nominalnego udźwigu; c) dokonać oględzin zewnętrznych elementu; d) stosować liny kierunkowe; e) skontrolować prawidłowość zawieszenia elementu na haku po jego podniesieniu na wysokość 0,5 m. 11. W czasie montażu, w szczególności słupów, belek i wiązarów, należy stosować podkładki pod liny zawiesi, zapobiegające przetarciu i załamaniu lin. 12. Podnoszenie i przemieszczanie na elementach prefabrykowanych osób, przedmiotów, materiałów lub wyrobów jest zabronione. 13. Podanie sygnału do podnoszenia elementu może nastąpić wyłącznie po usunięciu osób ze strefy niebezpiecznej.
25
Wykaz norm, przepisów prawa i literatury 1. Normy – EN 206-1 Beton, – EN 1992-1-1:2004+AC:2008 (Eurokod 2) Projektowanie konstrukcji z betonu, – EN 1991-1-1:2002 Oddziaływania na konstrukcje, – EN 1990 Eurokod – Podstawy projektowania konstrukcji, – PN-EN 13369:2004 Wspólne wymagania dla prefabrykatów betonowych, – PN-B- 02151-3 Ochrona przed hałasem w budynkach – Izolacyjność akustyczna przegród w budynkach oraz izolacyjność akustyczna elementów budowlanych, – EN 12354-1 Akustyka budowlana – Określenie właściwości akustycznych budynków na podstawie właściwości elementów – Część 1: Izolacyjność od dźwięków powietrznych między pomieszczeniami, – EN 13670:2009 – Wykonanie konstrukcji z betonu, – PN-ISO 7976-2 Tolerancje w budownictwie. Metody pomiaru budynków i elementów budowlanych. Usytuowanie punktów pomiarowych. 2. Przepisy prawa – Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 6 lutego 2003 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas robót budowlanych, – Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. 3. Literatura – „Konstrukcje budynków z prefabrykatów wielkopłytowych”. Zasady projektowania z przykładami obliczeń, COBPOB, Warszawa 1993 r. – „Budownictwo ogólne i uprzemysłowione”. Mieczysław Rydlewski, Monografia 167, Politechnika Krakowska
26
S Y S T E M
B U D O W N I C T W A
B U S Z R E M
Złącze pionowe ściana-ściana (typ 1) źródło: JORDAHL & PFEIFER
27
Złącze pionowe ściana-ściana (typ 2) źródło: JORDAHL & PFEIFER
28
S Y S T E M
B U D O W N I C T W A
B U S Z R E M
Złącze pionowe ściana-ściana (typ 3) źródło: JORDAHL & PFEIFER
29
Złącze pionowe ściana-ściana (typ 4) źródło: JORDAHL & PFEIFER
30
S Y S T E M
B U D O W N I C T W A
B U S Z R E M
Złącze poziome ściana-strop (góra i dół) źródło: JORDAHL & PFEIFER
31
Połączenie ściany żelbetowej ze ścianą murowaną źródło: JORDAHL & PFEIFER
32
S Y S T E M
B U D O W N I C T W A
B U S Z R E M
Połączenie ściany żelbetowej ze ścianą warstwową źródło: JORDAHL & PFEIFER
33
Mocowanie ściany w płaszczyźnie słupa źródło: JORDAHL & PFEIFER
34
S Y S T E M
B U D O W N I C T W A
B U S Z R E M
Połączenie ściany ze słupem żelbetowym źródło: JORDAHL & PFEIFER
35
Połączenie ściany ze słupem stalowym źródło: JORDAHL & PFEIFER
36
S Y S T E M
B U D O W N I C T W A
B U S Z R E M
Oparcie ściany jednowarstwowej na wsporniku słupa źródło: JORDAHL & PFEIFER
37
Oparcie ściany wielowarstwowej na wsporniku słupa źródło: JORDAHL & PFEIFER
38
S Y S T E M
B U D O W N I C T W A
B U S Z R E M
Detal wykończenia fugi na połączeniu dwóch ścian (typ 1) źródło: JORDAHL & PFEIFER
39
Detal wykończenia fugi na połączeniu dwóch ścian – naroże (typ 2) źródło: JORDAHL & PFEIFER
40
Zobacz nasz nowy katalog KOSTKA BRUKOWA PŁYTY TARASOWE Katalog produktów 2013
www.buszrem.pl
Siedziba firmy
Zakład Prefabrykacji Sochaczew
BUSZREM S.A. 97-300 Piotrków Trybunalski ul. Żwirki 9 tel./fax: 44 647 63 45 e-mail: buszrem@buszrem.pl
96-502 Sochaczew ul. Inżynierska 32 tel.: 46 863 98 28 tel./fax: 46 863 98 29 e-mail: prefabrykaty@buszrem.pl