Onont 2019

De Mooiste

ONONTDEKTE

PLEKKEN

INSPIRATIEMAGAZINE OVER DE MOOISTE BESTEMMINGEN TER WERELD EDITIE 2018/2019 - PRIJS € 6,95

VAN KANAAL TOT CARNAVAL IN

PANAMA STAD

NOG ÉÉN KEER NAAR HET OUDE

CUBA

DE NOORDWESTELIJKE DOORVAART MET

HURTIGRUTEN

UTAH AP

SKIËN IN HET LAND VAN DE ONBEGRENSDE MOGELIJKHEDEN

AP/VMB

8 718868 582119

00119

Al sinds 1979 dĂŠ Afrika specialist Het organiseren van reizen naar Afrika doen wij al 40 jaar met veel passie en motivatie. Afrika is een prachtig continent, dat voor iedere bezoeker tot nieuwe ontdekkingen leidt.

Al onze bestemmingen bezoeken wij regelmatig. Op deze manier is onze kennis van de bestemmingen, accommodaties en mogelijkheden ter plaatse altijd up-to-date.

Tanzania Kenia Madagaskar Oeganda Rwanda Zimbabwe NamibiĂŤ Botswana Zambia Mozambique Seychellen Mauritius Zuid-Afrika

SAFARI IN AFRIKA? Op jambo.nl en in onze brochure vindt u ruim 100 uitgekiende reizen of bel met onze Afrika specialisten op 020-2012740 voor een reis op maat.

De mogelijkheden zijn eindeloos, privĂŠ reizen geheel conform uw wensen!

Eilandhoppen in de Indische Oceaan

7OV[VZ! 7P_HIH` <UZWSHZO 6MÃ&#x201E; JL K\ ;V\YPZTL 9<5 ;OL 4H\YP[P\Z ;V\YPZT 7YVTV[PVU (\[OVYP[` 4;7(

Seychellen Rodrigues

Madagaskar

SEYCHELLEN

MADAGASKAR RODRIGUES

Réunion

MAURITIUS RÃ&#x2030;UNION

Combineer met Air Mauritius meerdere exotische eilanden in de Indische Oceaan en beleef meer: het indrukwekkende Franse eiland Réunion, paradijselijk Mauritius, het ongerepte Rodrigues, het fascinerende Madagascar en het tropische eilandenrijk Seychellen.

airmauritius.com

iÉÉÜãÉÉÜw Wie Was Waar Onbekend maakt onbemind, zeggen ze wel eens. Dat laten wij ons geen twee keer zeggen, want de droombestemmingen in dit magazine verdienen veel liefde. Zo ligt op de westhellingen van de Canadese Rockies een klein, maar heel fijn natuurpark. Yoho National Park is dan wel het kleinste park van British Columbia, door de spectaculaire watervallen, immense ijsvelden en een schat aan fossielen is Yoho niet voor niets heel populair. Een paar deuren verder maakte ik eerder dit jaar nog een hondesledetocht met Jasper, Alberta als uitvalsbasis. En vanaf daar is het nog maar een klein eindje vliegen naar Utah. Vanaf Salt Lake City Airport rijd je in ongeveer een half uur naar zes skigebieden – indrukwekkende, uitgestrekte sneeuwspeeltuinen voor de wintersporter die eens een keer wat anders wil. Wie het spektakel niet schuwt, kan in de voetsporen treden van de avonturiers en wetenschappers als Roald Amundsen, die de beruchte Arctische zeeroute tussen de Atlantische en Stille Oceaan vond. Met Hurtigruten en het expeditieschip MS Fram ontdek je nu ook zelf de avontuurlijke Noordwestelijke Doorvaart. Ten slotte landen Anneke de Bundel en Nicole Franken op hun zoektocht naar alles wat eilanders beweegt deze keer op Groenland. En leerden er schieten, zwijgen en superlatieven op waarde schatten.

Genoeg van de kou? Ga mee naar het schitterende Sri Lanka, pak de auto voor een roadtrip door het Diepe Zuiden van Amerika of geniet van een rondreis om het ‘oude’ Cuba nog te ervaren voordat alles er anders zal zijn. Ook Panama-Stad staat bol van de verborgen plekjes en verrassende natuur midden in de stad, terwijl overal om je heen uitbundige Carabische sferen heersen. Die uitbundigheid is op Formentera ver te zoeken, en gelukkig maar. Het eiland is geliefd om zijn groene en rustgevende natuur, flora, fauna, authenticiteit van het landschap en totale gebrek aan massatoerisme. Niet dat het helemaal onontdekt is, dat zeker niet. Maar de prachtige zandstranden zijn niet overbevolkt en je kan er nog azuurblauwe kristalheldere baaien ontdekken, die je vrijwel alleen voor jezelf hebt. Een eiland om verliefd op te worden.

Anneke de Bundel reisde samen met Nicole Franken naar Groenland.

Martin Schäfer schrijft over Deep South USA.

Nico de Boer en Henny Weel stapten op de fiets op Formentera.

Annelies Rigter ging voor Meridian Travel nog een laatste keer naar het ‘oude’ Cuba.

Anneke Ruys bezocht voor deze editie het carnaval in Panama-Stad.

Ga je mee? Veel leesplezier!

Veel leesplezier!

Harald Kolkman Hoofdredacteur

Kijk op www.meridiantravel.nl - 5

12 22 36 50

88 60 96 6 - Kijk op www.meridiantravel.nl

Groenland

\Ç{Éâw 12 Yoho National Park Op de westhellingen van de Canadese Rockies ligt een klein maar fijn nationaal park dat door zijn ligging tussen Banff en Kootenay jaarlijks vele bezoekers trekt. Yoho National Park is dan wel het kleinste park van British Columbia, door de spectaculaire watervallen, immense ijsvelden en een schat aan fossielen is Yoho niet voor niks heel populair.

22 Nog één keer naar het oude Cuba Vliegend boven de Atlantische Oceaan probeer ik me in het holst van de nacht een voorstelling te maken van Cuba, zo’n beetje het laatste socialistische bolwerk op aarde, ook al is ‘El Comandante’ Fidel Castro – dictator, messias of wereldverbeteraar? – nu ruim 2 jaar dood. Op uitnodiging van Cuba Incentives Incentives maken we een rondreis om het ‘oude’ Cuba nog te ervaren voordat alles er anders zal zijn.

36 Van kanaal tot carnaval Panama-Stad is de hoofdstad van het Midden-Amerikaanse land Panama. En die staat bol van de verborgen plekjes en verrassende natuur midden in de stad, terwijl overal om je heen uitbundige Carabische sferen heersen.

50 De noordwestelijke doorvaart met de Hurtigruten Avonturiers en wetenschappers zochten al 500 jaar naar een Arctische zeeroute tussen de Atlantische en Stille Oceaan, toen de Noorse nationale held Roald Amundsen hem als eerste vond. Ontdek met Hurtigruten en het expeditieschip MS Fram zelf de avontuurlijke Noordwestelijke Doorvaart.

60 Amerika, maar dan anders Een rondreis in het Diepe Zuiden van Amerika staat steeds vaker boven aan de bucketlist van echte USA-fans. Geen wonder, want unieke plekken als Memphis en Mississippi vind je nergens in de Verenigde Staten. Wij zetten een paar echte must-sees voor je op een rijtje.

Canada Verenigde Staten

Formentera Cuba

Panama

kers en terecht want het land heeft zeer veel te bieden.

Cynthia Ashof van Treasury Travel bezocht het land tweemaal, deels per auto, fiets, trein en te voet.

78 Verliefd op Formentera Geliefd om zijn groene en rustgevende natuur, flora, fauna en authenticiteit van het landschap, is er op Formentera geen sprake van massatoerisme. Niet dat het helemaal onontdekt is, dat zeker niet. Maar de prachtige zandstranden zijn niet overbevolkt en je kan er nog azuurblauwe kristalheldere baaien ontdekken, die je vrijwel alleen voor jezelf hebt. Fietsen, zoals wij dat deden, maakt een bezoek nog origineler. Een eiland om verliefd op te worden.

88 Een droom van velen: per hondeslede door besneeuwd Canada Harald Kolkman maakte een hondelsedetocht in Canada met Jasper, Alberta als uitvalsbasis.

96 De ijzige stilte van Groenland Op hun zoektocht naar alles wat eilanders beweegt, landen verslaggever Anneke de Bundel en fotograaf Nicole Franken deze keer op Groenland. En leerden er schieten, zwijgen en superlatieven op waarde schatten.

116 Skiën in het land van de onbegrensde mogelijkheden Wie op Salt Lake City Airport arriveert, rijdt in ongeveer een half uur naar zes indrukwekkende skigebieden – in de Verenigde Staten ski resorts genoemd. Deer Valley, Brighton, Park City Mountain, Snowbird en Solitude zijn indrukwekkende, uitgestrekte sneeuwspeeltuinen voor de wintersporter die eens een keer wat anders wil.

68 Fotoreportage Sri Lanka In 2009 maakte de Sri Lankese overheid een abrupt einde aan de al 30 jaar durende burgeroorlog die gevoerd werd door de Tamil Tigers. Een einde dat niet echt een schoonheidsprijs verdient. Het heeft er voor gezorgd dat het merendeel van de bevolking weer zicht kreeg op een betere toekomst en het prachtige kleine land beter toegankelijk werd voor reizigers. Langzaamaan groeit het aantal bezoe-

Kijk op www.meridiantravel.nl - 7

gÜtäxÄàt|ÇÅxÇà Onze nieuwe community op meridiantravel.nl Op www.meridiantravel.nl kunnen reisbloggers en andere reisfanaten een account aanmaken en content delen. Je kunt op zoek gaan naar andere reizigers op basis van Footprints en Bucketlists. Bij aanmelding kun je aangeven waar je geweest bent (jouw 'Footprints') en laten weten waar je nog naartoe wil (jouw 'Bucketlist'). Je kan ook inhoud toevoegen aan de site. Deze inhoud wordt – indien interessant genoeg voor onze redactie – meegenomen in deze maandelijkse nieuwsbrief.

Inhoud toevoegen Voordat je kunt beginnen dien je eerst een account aan te maken door je

1.

rechtsboven aan te melden en het aanmeldingsproces te doorlopen.

Elke keer als je vanaf dat moment inlogt, kom je terecht op je eigen tijdlijn.

(Advertentie)

8 - Kijk op www.meridiantravel.nl

Van geplaatste inhoud verschijnt een melding op je tijdlijn. Je eventuele contacten/vrienden die je maakt binnen deze community krijgen deze berichten te lezen. Join us! n

Verre Reizen op maat

Afrika - AustraliĂŤ, Nieuw-Zeeland & Pacific - AziĂŤ USA & Canada - Midden- & Zuid-Amerika Ben je op zoek naar een verre reis op maat, dan ben je bij NBBS Reizen aan het goede adres.

Onze ervaren medewerkers maken graag een offerte op maat, volledig afgestemd op je reiswensen.

Je kunt rekenen op onze uitgebreide kennis en ervaring.

www.nbbs.nl - E info@nbbs.nl - T 010 2 891 891

Reis jij graag?

Lees dan alles van Meridian Travel!

Ontvang onze vier thematitels thuis en krijg tevens toegang tot online versies van alle bestemmingsmagazines die we ooit hebben gepubliceerd. Slechts â&#x201A;Ź2 27,50 per jaar.

www.meridiantravel.nl/abonnementen/

Foto:â&#x20AC;&#x2C6;Shutterstock.com

12 - Kijk op www.meridiantravel.nl

Yoho!

Op de westhellingen van de Canadese Rockies ligt een klein maar fijn nationaal park dat door zijn ligging tussen Banff en Kootenay jaarlijks vele bezoekers trekt. Yoho National Park is dan wel het kleinste park van British Columbia, door de spectaculaire watervallen, immense ijsvelden en een schat aan fossielen is Yoho niet voor niks heel populair.

TEKST MARTIN SCHĂ&#x201E;FER FOTOGRAFIE SHUTTERSTOCK

Kijk op www.meridiantravel.nl - 13

14 - Kijk op www.meridiantravel.nl

Linkerpagina vanaf boven met de klok mee Lake O’Hara en Mary Lake; De Takkaw Watervallen; Een zogenaamde ‘natural bridge’

W

De Cree (indianenstam, red.) hebben Yoho zijn naam gegeven en betekent kort door de bocht genomen ‘wauw’; een passende kreet voor dit 1300 vierkante kilometer metende gebied. Het park telt maar liefst 28 bergtoppen van boven de drieduizend meter en werkt daarom als een magneet op bergbeklimmers en hikers. Steile rotshellingen lopen over in eeuwige ijsvelden, hoge watervallen razen neer in smaragdgroene meren en diepe, stille bossen herbergen de meest uiteenlopende soorten wildlife. Tussen de oeroude sparren en rode ceders aan de voet van de Rockies, leeft een overdaad aan wild. Omdat het terrein zo onherbergzaam is, tref je er voornamelijk berggeiten, rendieren, elanden, wolven en zwarte beren aan; dieren die de scherpe richels en steile hellingen makkelijk kunnen bedwingen. De grizzly leeft hier ook, maar wel een stuk dieper de bossen in. De ornitholoog haalt zijn hart op in Yoho. Meer dan tweehonderd vogelsoorten nestelen in en om de Kicking Horse-rivier. Boven de boomgrens wordt de diversiteit een stuk kleiner, aangezien hier alleen marmotten en berggeiten kunnen overleven. Wat Yoho National Park onderscheidt van de doorsnee parken is de invloed van erosie op het decor. Vreemd verweerde rotsformaties (hoodoos, oftewel aardpilaren) reiken met hun scherpe, grillige punten naar de hemel terwijl de aarde eronder een ton aan informatie over de ontstaansgeschiedenis van dit deel van de aarde bevat.

betraden, waren leden van de Britse Palliser-expeditie, die rond 1858 op commissie van de Engelse regering op zoek waren naar een geschikte plek voor een nederzetting in het tegenwoordige British Columbia. Onbedoeld gaven zij de rivier haar huidige naam: de ongelukkige geoloog dr. James Hector werd zodanig door zijn paard getrapt dat hij twee uur buiten bewustzijn bleef. Toen hij weer bijkwam, zag hij zijn expeditieleden een graf graven: ze waren in de veronderstelling dat hij dood was.

In 1884 werd het gebied door de aanleg van nieuwe spoorwegen toegevoegd aan de transcontinentale spoorlijn.

Helaas liep het spoor zó steil naar beneden (4,5 procent) dat er diverse mensen omkwamen doordat de locomotief de stijging niet altijd aankon. In 1909 werd de rails omgelegd naar de Spiral Tunnels, een wonderlijk staaltje bouwkundig vernuft dat de treinen door een tunnelsysteem leidde. Zo verliep de daling vanaf de top van de Kicking Horse-pas naar het plaatsje Field veel geleidelijker. Met de komst van de spoorwegen arriveerde ook de welvaart. De Canadian Pacific Railroad bouwde verschillende lodges om treinreizigers een blik op de omgeving te kunnen bieden tijdens het oponthoud in Field. Als gevolg van deze aandacht werd hier onder de naam Mount Stephen Park Reserve aan land geconserveerd, als tweede nationale park van Canada en voorloper van het huidige Yoho.

Dodelijke spoorlijn

Revolutionaire fossielen

In den beginne leefden hier indianen, de Kootenay en Shuswap. Zij waren de eerste mensen die deze omgeving verkenden en als basis gebruikten voor de jacht op buffels en voor ruilhandel met andere stammen. Langs de oevers van de Kicking Horse-rivier, de enige waterweg van dit park, droogden ze vlees en huiden voor ze terugkeerden naar het basiskamp in de bergen. De eerste Europeanen die de vallei

Yoho’s meest bekende inwoners leefden hier echter al meer dan vijfhonderdmiljoen jaar geleden. In 1909 ontdekte de paleontoloog Charles Doolittle Walcott fossielen op de westhelling van Mount Field. Tegenwoordig staat zijn ontdekking wereldwijd bekend als de Burgess Shales, en wordt geroemd omdat ook de zachte delen van de meer dan 120 verschillende soorten gefossiliseerde zeedieren uit het

Kijk op www.meridiantravel.nl - 15

Cambrium -542 tot 488 miljoen jaar geleden- bewaard zijn gebleven. De zeer verscheidene, soms bizarre dieren die in het gesteente zijn achtergebleven getuigen van een compleet ecosysteem dat hier al korte tijd na de eerste explosie van meercellig leven op aarde aanwezig was.

Modderstromen sleepten delen van de wal mee in zuurstofloos water en conserveerden de nietsvermoedende wezens voor de eeuwigheid. Zo werden onder meer dieren met vijf ogen en een stofzuiger als snuit en kreeftachtigen met vinnen ontdekt. De levensvormen geven wetenschappers een waardevolle blik in de keuken van het leven aan het begin van de evolutie. Ze wijzen namelijk eerder naar een evolutie die niet door survival of the fittest, maar door snelle aanpassing aan de omgeving en willekeurig uitsterven werd bespoedigd. En dat is gerust revolutionair te noemen.

Daarom werd de Burgess Shales in 1981 door UNESCO tot werelderfgoed uitgeroepen, en is het gebied alleen onder begeleiding toegankelijk.

Waar de fossielen betrekkelijk veilig onder een dikke laag gesteente werden bewaard, vielen de rotsen ten prooi aan de allesvernietigende erosie door wind en water. Grote warmte-

verschillen overdag en â&#x20AC;&#x2122;s nachts zorgden voor het uitzetten van de rotsen waardoor vocht de kans kreeg om tussen spleten en kieren te kruipen.

Op deze manier braken de zachtere materialen als zand en klei af, en werden weggevoerd door wind en water. De overblijfselen leveren soms vreemde taferelen op, zoals grote blokken rots die op een ogenschijnlijk wankele stenen pilaar lijken te balanceren: de hoodoos. Ook de andere grote attractie van Yoho National Park is door erosie ontstaan: de Natural Bridge.

Eeuwenlange verwering door het kolkende water van de machtige Kicking Horse-rivier heeft als gevolg dat er uit een dwarsliggend rotsblok een natuurlijke brug is ontstaan.

Emerald Lake wordt in schoonheid alleen overtroffen door Lake Oâ&#x20AC;&#x2122;Hara

16 - Kijk op www.meridiantravel.nl

Watergeweld Het wassende water in Yoho is een vloek en een zegen tegelijk. Hoewel ze tweehonderd jaar geleden veel kopzorgen veroorzaakten bij de eerste pioniers, trekken de vele watervallen nu duizenden bezoekers per jaar. Met illustere namen als Laughing Falls, Twin Falls en Whiskey Jack Falls, verplaatsen ze miljoenen liters gletsjerwater naar de rivier en de meren beneden. De grootste waterval van Yoho als het gaat

Linker- en rechterpagina Een van de mooiste manieren om Yoho te ontdekken is te voet

Kijk op www.meridiantravel.nl - 17

om volume water, is Wapta Falls. Over een breedte van 150 meter buldert de Kicking Horse zo’n dertig meter naar beneden, een gezicht dat onmiddellijk aan de Niagara Falls doet denken. De absolute koningin is echter Takakkaw Falls, die maar liefst 381 meter hoog is. Takakkaw betekent in het Cree schitterend, een kenmerk dat het uit een doorgang spuitende water volledig recht doet. De op drie na hoogste waterval van Canada verplaatst het smeltwater van de Daly-gletsjer naar het hoefijzervormige bassin van de Yoho-vallei. Door het slijk dat door het gletsjerwater wordt meegevoerd, ontstaat een diepe smaragdgroene kleur in de lagergelegen meren. Dit is goed te zien in Emerald Lake, ook al zo’n

hoogtepunt van Yoho. Vanaf de oever is de Burgess Shales goed te zien, al zal het voor eenieder moeilijk zijn om de ogen van de prachtige groene waterspiegel af te houden.

Emerald Lake wordt in schoonheid alleen overtroffen door Lake O’Hara, dat ecologisch zo kwetsbaar is dat het omringende gebied alleen te voet of per parkbus toegankelijk is.

Actief in Yoho Yoho National Park leent zich uitstekend voor actieve verkenning van de natuur. Maar liefst vierhonderd kilometer aan trails liggen klaar om betreden te worden, variërend van korte dagtochten tot pittige bergwandelingen van meerdere

Yoho’s meest bekende inwoners leefden hier echter al meer dan 500 miljoen jaar geleden

18 - Kijk op www.meridiantravel.nl

Kijk op www.meridiantravel.nl - 19

dagen. Omdat het park in alle seizoenen geopend is, is het zeer in trek bij outdoor fans; alleen als de sneeuw lawinegevaar oplevert, wordt (een gedeelte van) Yoho gesloten. Veel routes beginnen of eindigen bij Takakkaw Falls, maar ook Emerald Lake en Lake O’Hara worden omringd door wandelpaden. Met een zogenaamde wilderness pass is het toegestaan om op een beperkt aantal plekken in het wild te kamperen, maar ook voor officiële campings is gezorgd. Er zijn in het hoogseizoen in het hele park ongeveer driehonderd plekken beschikbaar voor natuurfanaten.

Naast hiken biedt Yoho veel andere activiteiten. En dat betekent in de zomer vooral paardrijden, wildwater-raften, kajakken en kanoën, vissen en fietsen en ’s winters langlaufen, sneeuwschoenwandelen en natuurlijk ijswandklimmen.

Skiën kan in het nabijgelegen Kicking Horse Mountain Resort, dat beperkte faciliteiten, maar indrukwekkende uitzichten biedt.

20 - Kijk op www.meridiantravel.nl

Ruwe edelsteen De ruwe edelsteen Yoho National Park staat vaak in de schaduw van British Columbia’s kroonjuweel Banff National Park, maar dat is onterecht. De krachten van ijs en water waren als geesten over de gletsjers en bergtoppen en dalen neer tot ver onder de grond. Daar liggen de geheimen van het ontstaan van het menselijk leven, toen dit gebied miljoenen jaren geleden diep onder de oceaanspiegel verborgen lag.

Hier ben je stille getuige van de wonderlijke verrichtingen waartoe de natuur in staat is. n

Kijk voor camperreizen richting Yoho op: www.travelhome.nl Kijk voor autorondreizen richting Yoho op:www.gocanada.nl

Ontdek de fjorden van Oost-Groenland

2JA0 AR NATUUR-ZEILREIS NAT T UU R-ZEI LR EIS

Da Data: ta: 15 aug - 26 aug 2020 2020..

Prijs vanaf: vanaf: € 4 4,550,,550,- p p.p. .p.

Informatie: Inf fo ormatie: www.belugareizen.nl www.belugareizen.nl / UITGELICHT UITGELICHT

Beluga Adventures Van By emontsingel 3 • 3195 T Van Byemontsingel TA A P Pernis ernis (Rt) tel. +31 10 295 01 26 • inf fo@belugar o eizen.nl info@belugareizen.nl

WWW W.. B E L U G A R E I Z E N . N L

NOG ÉÉN KEER NAAR HET OUDE

CUBA Vliegend boven de Atlantische Oceaan probeer ik me in het holst van de nacht een voorstelling te maken van Cuba, zo’n beetje het laatste socialistische bolwerk op aarde, ook al is ‘El Comandante’ Fidel Castro – dictator, messias of wereldverbeteraar? – nu ruim 2 jaar dood.

Op uitnodiging van Cuba Incentives Incentives maken we een rondreis om het ‘oude’ Cuba nog te ervaren voordat alles er anders zal zijn.

T E K S T W E N N E K E S AV E N I J E F O T O G R A F I E A N N E L I E S R I G T E R

22 - Kijk op www.meridiantravel.nl

X

‘Er wordt vaak gesproken over mensenrechten, maar het is ook noodzakelijk om te praten over de rechten van de mensheid.

Waarom zouden sommige mensen op blote voeten lopen, zodat anderen in luxe auto’s kunnen reizen? Waarom zouden sommigen 35 jaar moeten leven, zodat anderen 70 jaar kunnen leven? Waarom zouden sommigen ellendig arm moeten zijn, zodat anderen enorm rijk kunnen zijn? Ik spreek namens de kinderen in de wereld die geen stuk brood hebben. Ik spreek namens de zieken die geen medicijn hebben, over degenen die het recht op leven en menselijke waardigheid wordt ontzegd.

Fidel Castro (1926-2016), boodschap aan de Algemene Vergadering van de VN in 1979

Hemel of hel In hoeverre is Cuba nog in de ban van de revolutie?

Want die begon immers al op 26 juli 1953 met een mislukte aanval van de rebellen op de Moncada-kazerne in Santiago de Cuba en werd op 1 januari 1959 een feit met de vlucht van de gewetenloze dictator Fulgencio Batista – die zelf weliswaar veelbelovend van start ging met de invoering van het vrouwenkiesrecht, maar zich onder invloed van Amerika al gauw ontpopte tot een corrupte marionet van de Yanks. Voor de revolutie was Cuba met zijn chique hotels en gokpaleizen het party-eiland van de maffia en de rijke Amerikanen, waar alles kon en mocht. Beroemde sterren als Frank Sinatra, Ava Gardner en Marlène Dietrich bezochten het eiland veelvuldig en het toerisme tierde er welig. Wie moeilijk deed, kreeg een kogel door zijn kop en de totaal genegeerde boeren op het platteland dreigden te verhongeren, als ze al niet als ‘tegenstanders’ van het regiem werden vermoord.

Winst of verlies Toch floreerde de economie onder Batista, maar dat kwam slechts de elite ten goede. Zo werd de bodem gelegd voor de Cubaanse Revolutie, die het eiland zou omtoveren in een soort nationale kibboets voor alle straatarme en hongerige Cubanen die er niet vandoor gingen – met als winst gratis voedsel, huisvesting, medische zorg en educatie voor iedereen. Maar er was ook een keerzijde: Fidel kende geen pardon voor openlijke tegenstanders van zijn regiem, alle media waren in handen van de staat, zelfstandig ondernemen werd gedwarsboomd en de lonen bedroegen gemiddeld zo’n 20 peso’s per maand. Omgerekend is dat ongeveer 20 euro, maar wel met een slag om de arm. In Cuba bestaan namelijk twee valuta: de peso (CUP) voor de Cubanen

en de convertibele peso (CUC) voor de toeristen. In hoeverre is Cuba er beter van geworden? Zou de jongere generatie, die zelf de revolutie niet meer bewust heeft meegemaakt, nog een boodschap hebben aan Fidels socialisme? En wat is er te merken van het inmiddels mondjesmaat toegestane vrije ondernemersschap, het opkomende toerisme en het beperkt toegankelijke, nog vaak haperende internet?

Verworvenheden van de revolutie De documentaires die ik heb gezien, wijzen in de richting van vervallen gebouwen en gelaten Cubanen, die zich op de stoep voor hun verkrotte huizen zitten te vervelen. Vooral de jongeren lijken niet meer zoveel op te hebben met de verworvenheden van de revolutie. Ze willen fastfood, rappen, hippe kleren en internetten.

Maar computers zijn onbetaalbaar en om toegang tot wifi te krijgen moet je wel 2 peso per uur op tafel leggen en dat is heel veel geld in Cuba. Natuurlijk, er klinkt ook overal muziek, er wordt door iedereen salsa gedanst en er rijden schitterende Amerikaanse oldtimers rond, die wolken van dieselgas uitstoten en van ellende bijna uit elkaar vallen. Maar dat alles verandert niets aan die uitzichtloze armoe. Er vluchtten immers niet zomaar zo’n 40 duizend Cubanen per jaar in gammele bootjes naar Miami, waar zich sinds het begin van de revolutie al ruim 1 miljoen van de 12,5 miljoen Cubanen hebben gevestigd. Voor hen was Castro een dictator, die met zijn communistische beleid de mensenrechten schond en de economie uitholde. Maar voor zijn vele aanhangers – nog altijd zo’n 70 procent van de Cubanen – was en is Fidel wellicht nog steeds een vaderlijke held, die economische en sociale rechtvaardigheid bewerkstelligde en Cuba onafhankelijk maakte van het Amerikaanse imperialisme.

Havana ‘Dit is het mooiste eiland dat ooit door menselijke ogen werd aanschouwd’, schreef Christoffel Columbus in zijn dagboek, nadat hij in 1492 met zijn schip in het oosten van Cuba was aangeland. Wij landen op de internationale luchthaven Juan Gualberto Gómez in Varadero, waar de wereld een halve eeuw stil lijkt te hebben gestaan. In de okergele aankomsthal, die doet denken aan een sober schoolgebouw met de meisjes van de douane in uniform, heerst een zwoele temperatuur. We worden opgewacht door een chauffeur die ons langs de noordkust van Cuba naar een casa particular in Havana

Kijk op www.meridiantravel.nl - 23

24 - Kijk op www.meridiantravel.nl

Linkerpagina boven Basilica Nuestra Señora del Cobre in Santiago de Cuba Linkerpagina onder Bronzen beeld van Chopin met Mulata op Plaza de San Francisco de Asís

brengt. Het is een uurtje rijden door een oase van groen, die niet wordt ontsierd door opdringerige reclameborden. Daar staan talloze billboards en nostalgische muurschilderingen van Fidel, zijn broer Raoul, Che Guevara en andere revolutionaire figuren uit de Cubaanse geschiedenis tegenover, die voorzien zijn van leuzen als ‘Gracias, Fidel!’, ‘Hasta la Victoria Siempre’ en ‘Patria o Muerte’, oftewel je reinste propaganda. Maar in het Havanese old-style restaurant El Trofeo tegenover het Capitolio, waar we voor weinig geld garnalen en lamsbout eten, lijkt het bijna alsof we ineens in Parijs zijn beland.

Gevleugelde oldtimers Na een heerlijk ontbijt met sterke koffie, tropische vruchten, toast en een omelet worden we de volgende ochtend opgehaald door onze gids Antonio, die naast een straatvullende oranje Chrysler uit 1955 enthousiast naar boven staat te zwaaien. Helemaal zoals het hoort, worden we een dag lang in deze slee door Havana rondgereden en dat is een sensationele gewaarwording. We bezoeken de Plaza de la Revolución, het politieke hart van Cuba, waar het een komen en gaan is van toeristen in schitterend gekleurde en gevleugelde oldtimers. We gaan op de foto met John Lennon, die in brons gegoten op een bankje in het Parque John Lennon zit, en we bewonderen de vervallen villa’s aan de overkant. Daar leefden ooit de naar Miami gevluchtte rijken, die werden opgevolgd door hun achtergebleven bediendes, totdat er soms wel acht Cubaanse families in één zo’n genationaliseerde villa woonden. We rijden langs iconische en soms verrassend gaaf gerestaureerde gebouwen en de oogverblindend blauwe zee aan de Malecón, de geliefde ontmoetingsplaats van de Cubanen waar het water over de muren spat. En we lunchen in een veel te dure toeristenfuik met uitzicht op de witmarmeren Cristo de La Habana en het imposante Castillo del Morro aan de overkant van het water, waar iedere avond een kanonschot wordt gelost, een patriottistisch evenement dat het meest geliefd schijnt te zijn bij de Cubanen zelf.

pleinen speelt een straatband en op de majestueuze Plaza de la Catedral, die wordt begrensd door de indrukwekkende 18e-eeuwse Catedral de San Cristobal, voorspellen voluptueze santeria-waarzegsters toeristen de toekomst, terwijl ze lachend aan dikke sigaren lurken. Wanneer ik te horen krijg dat ik spiritueel verbonden ben met de Virgen de la Caridad del Cobre, de patroonheilige van Cuba, en aan Yemayá, de godin van de (innerlijke) rivieren en de vruchtbaarheid, laat ik me met plezier een Elegua-kopje aansmeren, dat me voortaan zal beschermen tegen het kwaad – mits ik het vul met honing, kaneel en bijenwas. Op de Plaza de San Francisco de Asís zien we tot mijn verbazing Chopin zitten, net als John Lennon in brons gegoten. Naast hem zit een Cubaanse schone ongeduldig op haar telefoon te kijken met haar rug naar hem toe, wat onze gids de uitspraak ontlokt: ‘Wij Cubanen zijn arm, maar wij hebben de Mulata’s!’

Be happy Al na een dag in ‘openluchtmuseum’ Havana kom ik tot de conclusie dat de Cubanen allesbehalve chagrijnig of verzuurd zijn en die indruk zal gedurende onze hele reis niet meer veranderen. Ondanks de schaarste – zelfs basisbehoeften als zeep, toiletpapier en pennen zijn hier nog altijd moeilijk te krijgen, dus neem wat mee om uit te delen als je naar Cuba gaat – en het eeuwige gebrek aan geld en luxe klinkt overal muziek en iedereen is vrolijk. Mannen zitten op de stoep te schaken of roken samen een sigaar. Vrouwen kletsen honderduit met de buren, kinderen spelen met alles en niets, honden en katten snuffelen zonder angst op straat rond en iedereen loopt voortdurend bij elkaar naar binnen. Veel mensen zijn te dik door het eenzijdige menu, dat vooral bestaat uit bananen, rijst, zwarte bonen, rum en eieren, het ‘basisvoedsel’ dat via een bonnenboekje nog altijd gratis te verkrijgen is in de staatswinkels. Maar dat weerhoudt al die mollige en vaak armoedig geklede Cubaanse dames er niet van om er – in het geheel niet gehinderd door frustrerende rolmodellen uit ‘onze’ modebladen – stralend, zelfbewust en sexy bij te lopen. In Cuba hoeft niemand van de honger om te komen.

Don’t worry ‘s Middags slenteren we door het schilderachtige Habana Vieja, het oude Havana waar verval en koloniale schoonheid hand in hand gaan. Veel pastelkleurige huizen hebben galerijen tegen de zon en ramen en deuren zijn voorzien van kunstig smeedwerk. Op bijna alle

Tweede revolutie Wie groente of fruit wil eten, moet dat zelf verbouwen of gaan kopen op de boerenmarktjes, die tegenwoordig mondjesmaat zijn toegestaan. En wie vlees of kip wil eten moet zich haasten naar de zwarte markt, waar de

Kijk op www.meridiantravel.nl - 25

Zilversmid bij Galerie Pauyet in Ciego de Ă villa, die van oud tafelzilver kunstvoorwerpen maakt

26 - Kijk op www.meridiantravel.nl

Kijk op www.meridiantravel.nl - 27

28 - Kijk op www.meridiantravel.nl

Linkerpagina vanaf linksboven met de klok mee Jongere in Cienfuegos; Sigarenmaker in de Viñales-vallei; Straatbeeld in het plaatsje Granma; Schoolklas op excursie in Castillo de San Pedro de la Roca in Santiago de Cuba

Cubanen in lange rijen op hun beurt staan te wachten om de van staatswege toegestane 1 pond vlees per familie per dag te bemachtigen, onder het toeziend oog van de politie om ruzie te voorkomen. Sinds 10 jaar zijn er ook weer supermarktjes te vinden, maar het aanbod is er even schaars als eenzijdig en je moet er maar net geld voor hebben. Of je nu dokter, wiskundige of sportleraar bent, alle lonen zijn even belabberd. Het kan dan ook goed zijn dat de taxichauffeur eigenlijk chirurg is en de ober in het restaurant van huis uit wetenschapper. Want goedbetaalde banen zijn er haast niet in Cuba en alleen wie in het toerisme gaat werken, kan wat meer verdienen dankzij de fooien.

Alle banen worden eerlijk verdeeld onder mannen en vrouwen, die allemaal gestudeerd hebben. ’De emancipatie van de vrouwen is onze tweede revolutie’, zegt Antonio: ‘Zij hebben vaak de beste baantjes.’

Relax Waar muziek klinkt, wordt gelachen, gezongen en gedanst, en daarbij lijkt leeftijd geen enkele rol te spelen. Cubanen zeggen even gemakkelijk ‘Hé, schatje’ tegen een charmante oma als tegen een knap meisje, maar dat heeft niets te maken met grensoverschrijdend MeToo-gedrag. Cubanen houden nu eenmaal veel van het leven en de liefde, zijn van nature uiterst sociaal en vriendelijk, maken graag praatjes en flirten met alles en iedereen. Maar dat doen ze wél altijd met grapjes en respect. Het gevolg is dat je je ook als toerist in Cuba al snel ‘geliefd’ gaat voelen, zelfs wanneer je een bad hair day hebt. Iedereen in Cuba is voor de staat gelijk, dus niemand kan de anderen de loef afsteken met een beter betaalde baan of een groter huis. Er zijn ook geen religieuze twisten, want het ‘kapitalistische’ rooms-katholieke geloof werd door de atheïstische Castro afgeschaft. Al is dat inmiddels weer toegestaan, tot vreugde van de Cubanen die zich ook graag overgeven aan de geheimzinnige rituelen van santeria, een Afrikaans geloof dat werd geïntroduceerd door tot slaaf gemaakten die hun eigen goden handig ‘vermengden’ met de heiligen van de Spanjaarden om niet op de brandstapel te eindigen. Ook racisme werd onder het bewind van Castro officieel uitgebannen, zodat er onder de multiculturele bevolking van Cuba nauwelijks spanningen lijken te bestaan. ‘Relax!’, is dan ook het eerste wat ik te horen krijg als ik struikel over de razendsnel bewegende voeten van de eerste macho-Cubaan waarmee ik salsa probeer te dansen in een Casa de la Trova,

gevolgd door een bemoedigende schaterlach.

Viva Cuba Wie naar Cuba gaat moet een keer getuige zijn geweest van Tropicana, het oudste openluchtcabaret van Havana, dat omringd wordt door een klein regenwoud en doorgaat voor ‘the most appealing and magnificent nightclub of the world.’ De toegangsprijs bedraagt vier Cubaanse maandsalarissen, maar daarvoor krijg je wel een bakje met nootjes en een fles uitstekende rum.

Onder de sterrenhemel raken we onder de indruk van de wervelende show, waarin zwoeler gedanst en gepassioneerder gezongen wordt dan tijdens het Braziliaanse carnaval. De kostuums zijn even fantasierijk als hilarisch. Er is zelfs een nummer waarbij de oogverblindend mooie danseressen complete, lichtgevende kroonluchters op hun hoofd hebben, alsof ze de draak willen steken met het feit dat de elektriciteit nog wel eens uit wil vallen in Cuba. Aan het einde van de avond is de rum op en worden de half beschonken toeschouwers uitgenodigd mee te dansen op het podium.

Verplichte Hemingwaykost Ook de sporen die Ernest Hemingway in Cuba heeft nagelaten, zijn verplichte kost voor elke toerist. We drinken daiquiri’s, zijn favoriete cocktail, in zijn stijlvolle stamcafé El Floridita, waar de beroemde schrijver in zijn bronzen hoedanigheid nog aan de bar zit en waar dagelijks livemuziek wordt gespeeld. En we bezoeken zijn romantisch ogende Finca Vigía net buiten Havana, waar alles nog intact is alsof Hemingway elk moment uit zijn schrijverstoren kan komen om een duik in zijn privézwembad te nemen.

Speciale Periode De volgende ochtend haalt Antonio ons op in een ‘gewone’ Mercedes, waarmee we de rest van het eiland gaan verkennen. Onze gids komt uit een rijke familie, die nu grotendeels in Miami woont. Zijn opa bezat een koffieplantage, maar hijzelf raakte al op zijn veertiende in de ban van de revolutie. Hij werd chauffeur in het leger, studeerde in de avonduren, deed mee aan het alfabetiseren van de boeren, oogstte suikerriet en werkte zich na een periode als student in Moskou op tot professor Sociale Geschiedenis in Havana, waarna hij ook nog diplomaat was in New York. Hij spreekt vloeiend Engels en raakt niet uitgepraat over Fidel Castro, Che Guevara en de revolutie, waarvan hij nog altijd een

Kijk op www.meridiantravel.nl - 29

‘Ondanks de schaarste en het eeuwige gebrek aan geld en luxe klinkt overal muziek’ groot voorstander is. Dat hij in de Speciale Periode – die in 1991 begon toen de Russische steun aan Cuba plotseling wegviel – net als de meeste Cubanen honger leed en de helft van zijn gewicht verloor, lacht hij weg. ‘Fidel vroeg ons loyaal te blijven. Hij ving het tekort aan olie op door Chinese fietsen te importeren, die de auto’s moesten vervangen. Al snel doken overal paardenkarretjes op en de tractors op het platteland werden vervangen door ossenkarren. Iedereen moest op houtvuur gaan koken en de elektriciteit werd 16 uur per dag afgesloten. De noodsituatie leidde wel tot een aantal herzieningen: Castro verjongde de regering, legaliseerde op beperkte schaal vrije boerenmarkten en gaf toestemming voor sommige kleinschalige privéondernemingen, zodat de kunstenaars als paddestoelen uit de grond schoten en veel Cubanen kamers gingen verhuren of thuis kookten voor de toeristen.’

Niets teveel Voor de 74-jarige Antonio is niets teveel. Hij klautert met ons omhoog in de Sierra Maestra om de schuilplaats van Fidel en zijn rebellen te bekijken en hij rijdt ons door het moeras over een zandweggetje vol overstekende krabben naar de Varkensbaai. Daar zet hij als een legercommandant met een stok in het zand het strijdtoneel uit 1961 uiteen, waarbij slechts een handjevol revolutionairen de grootscheepse, door Kennedy en de CIA beraamde aanval op het ‘communisme’ wisten te pareren. ‘Wij zijn sterk, slim en koppig. Alle Cubanen leven vanuit hun ziel!’ Al even enthousiast laat hij ons in Cienfuegos de voormalige villa van zijn rijke suikeroom zien, die tegenwoordig in Miami woont. Als jongetje ging hij er vaak logeren. Het huis staat vlak bij de imposante Club Nautica de Cienfuegos, die uitkijkt op een kleine haven met zeilboten en jachten. In de club valt weinig te beleven, maar even verderop vermaken de Cubanen zich in een parkje aan het strand met keiharde muziek, tassen vol eten en de zee, waarin ze niet zwemmen maar gewoon gaan staan.

Tabak, rum en salsa In Viñales bewonderen we het schitterende landschap met zijn eeuwenoude mogotes (heuvels van kalksteen), grotten en tabaksplantages. We roken sigaren en drinken rum op de Finca El Romero, waar een Hollandse dame is neergestreken. Ze is verliefd geworden op de horsedriver, die vanuit de boerderij tochten te paard organiseert voor de toeristen. We bezoeken de Finca

30 - Kijk op www.meridiantravel.nl

Rechterpagina boven Het beroemde oude Casino van Cienfuegos Rechterpagina onder Hoofdstraatje in Trinidad

Ecologica van Yoany Morales Garcia, een idealistische jonge Cubaan die op het landgoed van zijn opa experimenteert met groene diversiteit. We bekijken de enorme tabaksplantage van de wereldvermaarde Alejandro Robaina en een kleine rumfabriek, waar de Guayabitarum van Pinar del Rio wordt geproduceerd. We vervolgen onze reis naar het in de bosrijke heuvels gelegen Las Terrazas, een door Fidel aangemoedigd ‘gemeenschapsproject’ ter ondersteuning van de hoognodige herbebossing van Cuba, eveneens bedoeld om groen toerisme voor alle Cubanen toegankelijk te maken. We zwemmen er in de rivier en slapen in een bijzonder hotel, dat letterlijk om de bomen heen is gebouwd. In het wonderschone en betoverende Trinidad, waar de pleinen en straatjes met hun pastelkleurige huizen een tijdloosheid uitstralen die associaties wekt met de aangename ‘leegte’ op de schilderijen van Edward Hopper, krijgen we vervolgens salsales van een met nepgoud behangen choreograaf. We kopen er homemade tafelkleden van katoen en kant, die ook wapperen rondom de Torre Manaca-Iznaga in de Valle de los Ingenios. Daar bezoeken we een oude suikkerrietplantage. We ervaren er hoe de Afrikaanse tot slaaf gemaakten ooit moesten zien te overleven, totdat de Spaanse plantagehouder Carlos Manuel de Céspedes del Castillo zich in 1868 als eerste sterk maakte voor hun bevrijding.

Kleuren en smaken Onderweg genieten we van het overweldigend mooie en groene landschap, met zijn palmen, mango- en guavabomen, felrood bloeiende flamboyanten, maisvelden, tabaks- en koffieplantages, suikkerriet, exotische vogels, koeien, paarden en ossen. De armoedige boerderijtjes hebben daken van palmbladeren en erven vol scharrelkippen en wilde varkentjes, die duizend keer beter smaken dan onze ‘plofbeesten’. We raken geïmponeerd door het herdenkingsmonument van Che Guevara in Santa Clara en laten ons op een heuvel naast de kopermijnen door een zwarte priester zegenen in de Basilica Nuestra Señora del Cobre, waar in geel uitgedoste Cubanen – geel is de kleur van de Virgen de la Caridad del Cobre – zonnebloemen offeren en gele kaarsjes opsteken voor hun geliefden. Op grote en kleine pleinen bewonderen we de beelden van José Martí en andere helden uit de Cubaanse geschiedenis, waarna we mojito’s en piña colada’s gaan drinken op een terrasje. De beste restaurants van het eiland vind je niet in de steden, maar gewoon op het platteland, waar we genie-

Kijk op www.meridiantravel.nl - 31

‘We krijgen salsales van een met nepgoud behangen choreograaf’ ten van ropa vieja (letterlijk vertaald: oude vodden), het lekkerste draadjesvleesgerecht van heel Cuba.

Fiesta del Fuego In het nostalgische Santiago de Cuba is de armoede zichtbaarder dan in Havana, maar tijdens het vrolijke Fiesta del Fuego maken de bewoners maken des te meer een feest van het leven. We bezoeken er de Moncadakazerne met zijn kogelgaten uit de revolutie en het Castillo de San Pedro de la Roca, waar ‘onze’ Piet Hein van de zilvervloot terecht als een ordinaire piraat wordt afgeschilderd. Maar een excursie naar de beroemde Bacardí-rumfabriek gaat niet door omdat de elektriciteit is uitgevallen. In plaats daarvan gaan we naar het plaatselijke carnavalsmuseum, waar we spontaan worden uitgedaagd om mee te dansen in een Afrikaanse dansvoorstelling ter ere van het Fiesta del Fuego. ‘s Avonds nemen we een kijkje in de spiritistische tempel, waar elke dag bloed en een verse geitenkop worden geofferd

Straat in Havana

32 - Kijk op www.meridiantravel.nl

aan de heilige Ceibaboom in de tuin. Een ingewijde santeria-dame, die theologie heeft gestudeerd in Parijs, gidst ons langs een wonderlijke verzameling Afrikaanse en rooms-katholieke attributen en symbolen, waarna we ons mengen tussen het feestgedruis op straat.

Onze Cubareis eindigt in Varadero, ooit het schiereiland van de rijken en tegenwoordig dé toeristische hotspot van Cuba. Met zijn luxe hotels, azuurblauwe zee en hagelwitte stranden valt er weinig op Varadero aan te merken, behalve dan dat de meeste Cubanen die hier komen tot het bedienend personeel behoren. Ineens is die magische sfeer van humor, muziek, erotiek en sociale uitbundigheid, die zo typerend is voor alle ‘arme’ Cubanen, verdwenen. Maar de verkoelende zee maakt veel goed en als we 2 dagen later terugvliegen naar Amsterdam komen we tot de conclusie dat we helemaal verliefd geworden zijn op Fidels Cuba, het meest kleurrijke en fascinerende eiland ter wereld. n

Cuba praktisch In de rij om vlees te kopen op de markt in Camaguey

BEREIKBAARHEID KLM/Air France vliegt dagelijks in circa 10 uur van Schiphol naar Havana, de hoofdstad van Cuba. Een retourtje kost ongeveer 500 tot 700 euro, afhankelijk van de reisperiode. Voor soortgelijke bedragen kun je ook vliegen met onder meer Air Canada, Air Europa, Iberia of TUI.

orkaanseizoen van augustus t/m oktober. Het toeristische hoogseizoen in Cuba speelt zich af van november t/m april, maar in feite is Cuba een bestemming voor alle seizoenen. De Cubanen zelf houden vakantie in juli en augustus, wanneer de temperaturen het hoogst zijn.

VACCINATIES Inentingen zijn voor Cuba niet verplicht. Aanbevolen worden DTP, Hepatitis A en Rabies (bij verblijf langer dan 3 maanden). Cuba is geen malariagebied.

ELEKTRICITEIT

GELDZAKEN

Neem een verloopstekker (type A, B of L) of een wereldstekker mee naar Cuba.

In Cuba zijn er twee valuta: de Cubaanse convertibele peso (CUC) voor de toeristen en de Cubaanse peso (CUP) voor de Cubanen. De wisselkoers is: 1 CUC / 1 USD = 25 CUP. Bankpassen worden in Cuba vrijwel niet geaccepteerd. Creditcards van Visa en MasterCard worden wel geaccepteerd, mits ze niet zijn uitgegeven door een Amerikaanse bank. Het is niet verstandig om Amerikaanse dollars naar Cuba mee te nemen, op het omwisselen staat namelijk een boete van 10 procent. Neem daarom euro’s of Britse ponden mee en wissel deze om bij de officiele wisselkantoren CADECA. Mijd illegale geldwisselaars op straat en wissel je Cubaanse geld voor vertrek weer om of geef het uit – de Cubaanse peso is buiten Cuba nauwelijks in te wisselen.

Dit artikel kwam tot stand in samenwerking met Cuba Incentives, een uitstekende en betrouwbare reisorganisatie met als motto: Discover Cuba Your Way! Het uitgangspunt van de organisatie is: ‘We believe that by protecting the environment, the people and their tradition, we can offer an authentic way to experience Cuba.’ De reisorganisatie houdt kantoor in Havana, Curaçao en Nederland, maakt reizen op maat, heeft uitstekende lokale gidsen en biedt veel nuttige informatie inzake reis, verblijf, autohuur, duiken, vissen, salsalessen, fietstochten en excursies. Wie door Cuba wil reizen, kan met al zijn vragen terecht bij Cuba Incentives.

CUBA INCENTIVES

PASPOORT & VISUM Een paspoort is vereist en moet na je vertrek uit Cuba nog 6 maanden geldig zijn. Een visum is tevens verplicht voor alle reizigers naar Cuba. Een toeristenvisum, geldig voor 30 dagen, kan bij het Consulaat van Cuba in Rotterdam worden aangeschaft en kost 22 euro. Verlengen met nog eens 30 dagen kan in Cuba bij de immigratiedienst. Als het consulaat in Rotterdam te ver is, is het visum bij CubaVisa.net ook online verkrijgbaar. Let op: als je via de VS reist, heb je een ander visum nodig dat alleen bij CubaVisa.net verkrijgbaar is.

BESTE REISTIJD Cuba ligt in het Caribische gebied en heeft een tropisch klimaat. Het verschil tussen temperaturen in zomer en winter is klein. De zon schijnt altijd in Cuba, maar door de bijna altijd waaiende noordoostpassaat is de warmte goed uit te houden. Het eiland kent in de winter een droge tijd (november t/m april) en in de zomer een natte tijd (mei t/m oktober), maar een regenbui duurt er nooit lang. In Santiago de Cuba in het zuidoosten is het iets warmer dan in Havana, dat in het noordwesten ligt. Gemiddeld één keer per jaar waait er een tropische orkaan over Cuba binnen het

GEMIDDELDE PRIJZEN Budgetovernachting: vanaf 25-40 euro Middenklasse-overnachting: vanaf 50-75 euro Eenvoudige maaltijd: vanaf 7,50-10 euro Driegangendiner 15-20 euro Kopje koffie: vanaf 0,90 euro Biertje: vanaf 1 euro Taxirit: ongeveer 1 euro per 3 km.

Cuba Incentives Burgemeester Eisenlaan 325- 3e etage 2282 MZ Rijswijk. misha@cubaincentives.com www.cubaincentives.com

COMMUNICATIE Er is geen gratis wifi in Cuba, maar betere hotels bieden vaak wifi aan. Voor een uur toegang tot het internet koop je voor CUC 1-2 een kaartje met code.

Wees niet verbaasd als de doorgaans zeer trage verbinding uitvalt of hapert. De overheid pleegt censuur op internet en controleert de toegang. In de steden zijn vaak drukbezochte internetcafés te vinden. Het internationale toegangsnummer tot Cuba is 53. Om te bellen vanuit Cuba naar Nederland kies je 119-31netnummer zonder nul- abonneenummer. Gebruik van gps is in Cuba verboden, neem dus geen speciale gps-apparatuur mee. Op je mobiel is gps echter wel toegestaan en kan het prima gebruikt worden in combinatie met offline-navigatie.

CUBA

Kijk op www.meridiantravel.nl - 33

c

PIRITUELE

Foto Leandro Bistolfi

f

Schrijfster Susan Smit (1974) houdt van spiritualiteit en bezoekt graag spirituele plekken. Ze bezocht fameuze bedevaartsoorden en beleefde magische momenten bij eeuwenoude heiligdommen. Voor Meridian Travel schrijft ze een column met dezelfde invalshoek waarvoor ze onder andere bijzondere bedevaartsoorden en krachtplekken in de wereld bezocht.

DOOR SUSAN SMIT

Mijn moeder en ik zijn met het vliegtuig naar Glasgow gereisd en hebben daar een auto gehuurd om het Schotse vulkanische eiland Mull te bereiken.

We reden op ons gemak de fabelachtig mooie ‘road of the Isles’ af naar de oostkust, waar we de boot namen.

Het is de bedoeling om op Mull stenencirkels en staande stenen te bekijken, maar het is de natuur die ons keer op keer de adem doet benemen. Na elke bocht in de weg is het weer een verrassing wat we zullen aantreffen: bos, hei, stille meren, moeras, ruige heuvels, watervallen, struiken rododendrons of inhammen met schitterend uitzicht op kleine eilanden. Mull betekent ‘veel heuvels’ en die zijn er

34 - Kijk op www.meridiantravel.nl

LEKKEN

inderdaad in overvloed.

Op het kaartje dat we met ons meedragen, zijn een paar stenencirkels aangegeven. We stappen de huurauto uit, op de plek waar een stenencirkel zou staan die niet zichtbaar is vanaf de weg. Een eilandbewoner stuurt ons inderdaad het weiland in, met een uitdrukking op zijn gezicht die het midden houdt tussen vrolijkheid en onbegrip.

Opgewonden lopen we door het morsige land. We zinken tot onze enkels in de modder weg en krijgen onbedaarlijk de slappe lach. Waar zijn we mee bezig? We hebben duizenden kilometers afgereisd om door de modder te lopen en een paar ouwe stenen te bekijken.

In de verte zien we een stenencirkel van negen stenen in bijna perfecte staat, met twee stenen erbuiten die een richting lijken aan te geven. De grond is zo drassig dat het een wonder is dat de stenen überhaupt nog overeind staan. Hoe is het toch mogelijk dat de stenen precies zo geplaatst zijn dat de zon op exacte data in het jaar op een aangegeven plek schijnt en het zodoende als een kalender voor religieuze riten, festivals, zaaien, planten en oogsten kon dienen? Iets weerhoudt me ervan om de cirkel binnen te gaan. Het zou voelen alsof ik met mijn kont midden op een altaar ging zitten.

Onze giechelige stemming is helemaal verdwenen. Er hangt een sprookjesachtige, magische sfeer waar we bijna van gaan fluisteren. In de wijde omtrek is niemand te bekennen, zelfs de dieren houden afstand. Ik voel een diep ontzag voor dit geheimzinnige overblijfsel van een vroegere beschaving. De mensen die dit zoveel eeuwen geleden bouwden, hadden een kennis van sterren, van energiebanen in de aarde, van de cyclus van de zon

en de maan die in onze tijd grotendeels is verdwenen. Zij beseften hoezeer de mensheid met deze krachten verbonden is en hoezeer zij erdoor beïnvloedt wordt. Hemel, aarde en mens waren innig verstrengeld, terwijl we ons nu hebben verwijderd van de grote cycli en de krachten van het natuurrijk.

Hier mogen zijn, in de nabijheid van deze oeroude uiting van verbondenheid waar de cirkel het universele symbool voor is, voelt als een herinnering uit een ver verleden die opgediept is maar niet valt te plaatsen. Als we dan eindelijk weglopen, kijk ik nog tien keer om tot de cirkel uit het zicht verdwenen is.

De stenen monumenten zijn overblijfselen van een religieuze traditie die duizenden jaren voor Christus in bijna heel Ierland, de westkust van Engeland, Wales en Schotland bestond. Na de invasie van de Kelten zijn de monumenten blijven staan en veel geschiedkundigen nemen aan dat de Kelten de stenen zijn blijven gebruiken voor rituele doelen. Daarna bracht Sint Columba in 563 vanuit het nabijgelegen eiland Iona het Keltische christendom mee en verloren de stenen hun functie.

Deze ongerepte natuur vormt het decor voor tientallen Keltische legenden en mythen waarin deva’s (beschermende natuurgeesten) een rol spelen. Er bestaan kleurrijke verhalen over feeën, trollen en gnomen. Als we door de heuvels wandelen, waar door het vocht ook nog eens een lage mist hangt, kan ik me met een beetje fantasie zomaar voorstellen dat er onder de losgeraakte wortels van een oeroude boom onzichtbare wezens wonen. n Susan Smit (1974) is romanschrijfster en columniste.

Kijk op www.meridiantravel.nl - 35 Foto Shutterstock.ccm

Foto Shutterstock.com

36 - Kijk op www.meridiantravel.nl

VAN KANAAL TOT CARNAVAL DE COULEUR LOCALE VAN PANAMA-STAD

Kijk op www.meridiantravel.nl - 37

Rechterpagina vanaf linksboven met de klok mee In Panama-Stad kom je veelkleurige typische bussen tegen; Inwoners zijn trots op hun Panamese vlag; Indiaas meisje met beschilderd gezicht; Carnaval in Panama-Stad begint al vroeg in het jaar; In het Metroplitan National Park kwamen we deze luiaard tegen

Panama-Stad is de hoofdstad van het MiddenAmerikaanse land Panama. En die staat bol van de verborgen plekjes en verrassende natuur midden in de stad, terwijl overal om je heen uitbundige Carabische sferen heersen.

[

T E K S T & F O TO G R A F I E A N N E K E R U Y S

Het land Panama is net iets groter dan Nederland en BelgiĂŤ bij elkaar, en van de 3,7 miljoen inwoners die het land telt wonen er een miljoen in de hoofdstad Panama-Stad. Het is een van de weinige grote steden waar de couleur locale en de koloniale gebouwen van het oude gedeelte een goede combinatie vormen met de torenhoge wolkenkrabbers en de Amerikaanse invloeden in het nieuwe deel. Het historische, koloniale stadsdeel van Panama-Stad is Casco Viejo, waarvan delen nog steeds in een restauratiefase zitten. Je ziet onafgemaakte gebouwen die nog een koloniale touch moeten krijgen, terwijl je in eenzelfde straat ook mooie gerestaureerde huizen ziet. Casco Viejo is duidelijk een favoriete plek in Panama-Stad. Deze oude wijk is nu na een rigoureuze opknapbeurt supertrendy. Je ziet er hipsters en andere coole lui door de straten en over de pleinen paraderen en de gezellige terrasjes bevolken.

Hier gaat het om zien en gezien worden en contacten leggen met interessante mensen van allerlei achtergronden.

Extreme make-over Wat je tegenwoordig zou vergeten is dat het oude stadsdeel van Panama-Stad een grimmige geschiedenis kent: Casco Viejo was vroeger een achterstandswijk waar je 10 jaar terug liever niet kwam. Hier waren

38 - Kijk op www.meridiantravel.nl

drugsdealers, gangsters en prostituees de baas en het was er verre van veilig. Tot het moment aanbrak dat de regering genoeg had van alle criminaliteit in het oude stadsdeel en besloot om de wijk een extreme makeover te geven. Alle bad boys en girls werden uit de wijk verbannen en de koloniale gebouwen werden drastisch opgeknapt. Sinds 2003 is het oude centrum met zijn oude villaâ&#x20AC;&#x2122;s, koloniale kerken en pittoreske balkonnetjes een bezienswaardigheid en prijkt het op de werelderfgoedlijst van Unesco, waardoor het ook internationale erkenning kreeg. Vanaf het moment dat je in Casco Viejo neerstrijkt, beland je in een swingend centrum dat uitnodigt om zowel ervaren als veroverd te worden.

Latin swing Hoewel Panama-Stad als een redelijk moderne stad geldt, wordt hier in het oude centrum de typisch Panamese folklore, inclusief traditionele dansen in kleurrijke jurken, nog steeds levend gehouden. Op het centrale plein komt een groep gracieuze Panamese seĂąoras van verschillende leeftijden regelmatig bij elkaar, gekleed in met de hand gemaakte katoenen polleras en met kostbare sieraden in hun oren. De pollera is de meest populaire traditionele kledij van vrouwen in Panama. Je ziet ze vooral tijdens lokale feesten als

Kijk op www.meridiantravel.nl - 39

Rechterpagina boven In Panama gaan dames gewoon met krulspelden over straat Rechterpagina onder Panamees jongetje op de uitkijk

het Panamees carnaval, Onafhankelijkheidsdag of speciale katholieke feestdagen. Deze folkloristische jurken bestaan uit vele lagen jurk en kant. De dames op het plein communiceren luidruchtig en vrolijk met elkaar, dansen gracieus rondjes op aanstekelijke cumbiaritmes en verleiden ook omstanders tot een overheerlijke portie latin swing.

Panamese keuken Met onze vrolijke taxichaffeur Luis Montenegro leren wij de hoofdstad van Panama goed kennen. Hij weet alles over zijn stad, inclusief die plekken waar je doorgaans niet zo snel zou komen. Luis weet bijvoorbeeld precies waar je voor weinig geld lekker Panamees eet en wat de gezelligste authentieke eettentjes zijn. Via hem maken we kennis met een frivole vriendin genaamd Daniela, die een lokale fonda in de oude stadswijk runt. Fonda’s zijn kleine bar-restaurants waar vaak een biljart of een voetbalspel staat naast soms een kleine dansvloer. Hier kun je lowbudget Panamees eten samen met de locals. Wij genieten hier van de authentieke sfeer en de goed geprijsde hapjes, maar ook van gezellige latinklanken op de achtergrond. Zodra de eigenaresse merkt dat haar muzieksmaak door de vreemdelingen in haar restaurantje gewaardeerd worden, gaat het geluid meteen op tien.

Als je niet zo’n ruim budget hebt, is dit soort tentjes zeker the place to be voor een snelle, doch voedzame hap. Want Panama is beslist geen goedkoop land. Je kunt de prijzen bijna vergelijken met die bij ons. De meeste restaurants zijn duur omdat ze vooral gericht zijn op toeristen. Je zit daar dan ook meestal met Amerikanen en Europeanen, en en krijgt niets mee van de echte Panamese gezelligheid. Ook in de verschillende winkelcentra kun je gevarieerd economisch eten, zoals in de enorme Albrook Mall, een van de grootste winkelcentra van Midden-Amerika met circa 469 winkels en 400 kiosken.

Real taste of Panama Om de hoek van ons hotel Bahia Suites in Panama Viejo – door de locals beschouwd als het mindere centrale deel van Panama-Stad – komen we verschillende kleine eetkiosken tegen. Colombianen en Venezolanen, maar soms ook Panamezen zelf runnen die tentjes waar je voor enkele dollars een real taste of Panama, Colombia of Venezuela kan krijgen. Dat betekent kleine hapjes proeven als empanada’s, arepa’s of pasteles.

40 - Kijk op www.meridiantravel.nl

Voor zo’n eenvoudig kioskje staan meestal enkele houten banken waar je zonder moeite een gezellig praatje aanknoopt met je buurman. Die vertelt je graag alle ins en outs over de verschillende hapjes die er in hun stalletjes te koop zijn. De Panamese keuken bestaat vooral uit kip, rijst/linzen en bakbananen. Deze keuken is niet erg rijk en gevarieerd, maar er zitten toch zeker smakelijke gerechten bij. Veel maaltijden in Panama zijn gekruid met koriander (cilantro) of het daaraan verwante, maar sterkere culantro. Het meest voorkomende vlees in de maaltijd is kip. Een typisch Panamees gerecht is sancocho de gallina, een overheerlijke stoofpot van kip en groenten. De hoofdingrediënten van een Panamese maaltijd zijn rijst en bonen, wat op diverse manieren kan worden opgediend. Ook erg smakelijk is de carimañola, een typisch Panamese specialiteit bestaand uit een soort gefrituurde loempia van yucca gevuld met stukjes vlees.

Panamakanaal De sfeer in hartje Panama-Stad voelt heerlijk latin en wie ooit de Colombiaanse kustplaats Cartagena bezocht, merkt zeker overeenkomsten op met de sfeer van het Zuid-Amerikaanse land. Zelfs de Panamese muziek heeft veel weg van de Colombiaanse cumbia.

Niet verwonderlijk, want Panama maakte begin 19e eeuw nog deel uit van Gran Colombia, oftewel GrootColombia. Dat was in de tijd dat de eerste bouwwerkzaamheden aan het Panamakanaal plaatsvonden.

Want voordat het Panamakanaal bestond, was een scheepsreis van New York naar San Francisco een hele onderneming. Om van New York naar San Francisco te varen, moesten de mensen om de zuidelijkste kaap van Zuid-Amerika heen, Kaap Hoorn – een reis van 21 duizend kilometer, die toen zeker een maand duurde. Het waren trouwens niet de Amerikanen, maar de Fransen die in 1881 startten met de bouw van het Panamakanaal. Na een paar jaar moesten Franse ingenieurs wegens technische problemen en de ontelbare sterfgevallen onder de arbeiders de bouw echter stil leggen. Totdat in 1903 de Amerikaanse president Roosevelt de Panamezen ondersteuning bood om een onafhankelijke republiek te worden. Zo’n 50 duizend Amerikanen werkten verder aan het kanaal, terwijl het Amerikaanse leger de vaarroute in de 85 jaar daarna bestuurde. Pas in 1914 werd de waterweg aan de Panamezen overgedragen.

Kijk op www.meridiantravel.nl - 41

42 - Kijk op www.meridiantravel.nl

Kijk op www.meridiantravel.nl - 43

Rechterpagina boven De pollera is de traditionele jurk in Panama Rechterpagina onder Casco Viejo laat zien hoe de Panama-Stad er vroeger uitzag Onder links Rondom het Panamakanaal zie je jungle, meren en enorme krokodillen Onder rechts Het uitkijkterras van de Miraflores-sluizen geeft je het beste uitzicht over het kanaal

Achtste wereldwonder Vandaag de dag staat het legendarische Panamakanaal bekend als het achtste wereldwonder en dat maakt een bezoekje aan dit fenomeen zeker een must. Dagelijks varen tientallen schepen van de Caribische Zee via het kanaal naar de Stille Oceaan en andersom. De Miraflores-sluizen liggen het dichtst in de buurt van Panama-Stad en volgens insiders dit de beste plek om het kanaal te zien. Hier heb je vanaf een grote veranda uitzicht op het kanaal en de sluizen. Ook zie je hoe de grote schepen met behulp van kleine locomotieven naar binnen worden getrokken. ’s Ochtends komen de meeste schepen door deze sluizen, wordt ons gezegd.

Wanneer wij vroeg in de ochtend bij het Panamakanaal arriveren, staat er al een lange rij met vooral Amerikaanse en Europese toeristen. Als je in PanamaStad bent, wil je toch thuis kunnen zeggen dat je het beroemde Canal de Panama bezocht hebt. Wie echter denkt dat je dit bekende fenomeen voor nop kunt bekijken, komt bedrogen uit. Of we eerst 20 dollar per persoon willen neertellen en voor een tour komt daar nog een handvol dollars bij. Er is een museum waar je doorheen kunt lopen en het verhaal achter de sluizen kunt zien. Op de vierde verdieping bevindt zich een uitkijkterras

waar je de schepen de sluizen kunt zien in- en uitvaren.

Het staat er rijen dik, dus verwacht er niet al te veel van. Maar je kunt bij een bezoek aan Panama-Stad nu eenmaal niet om het kanaal heen. Interessant is ook om het kanaal vanaf de andere kant te bekijken, bij de Puente de las Américas: de brug in Balboa bij het Chinese monument.

Natuur in de stad Om de stad Panama ligt een ring van tropisch regenwoud. Daarom kom je overal natuur en dieren tegen.

Midden in Panama-Stad bevindt zich onder meer het Parque Natural Metropolitano en iets verder zijn de nationale parken Soberanía en Camino de Cruces te vinden. Wanneer je na een lange reis aankomt in Panama-Stad of op je laatste dag nog even wilt genieten van de natuur mag je het Metropolitano-park zeker niet missen.

Het park wordt al meer dan 100 jaar beschermd en is een echt toevluchtsoord voor dieren. Voor mensen is het vooral een stukje regenwoud waar je heerlijk kunt wandelen en tot rust kunt komen. In de middag wordt het wel bloedheet en broeierig in het park, dus als je gaat wandelen doe dat dan in de ochtend. Je kunt een wandeling naar boven maken, waar je een optimaal uitzicht hebt op mooie skyline van

‘Om de stad Panama ligt een ring van tropisch regenwoud’

44 - Kijk op www.meridiantravel.nl

Kijk op www.meridiantravel.nl - 45

Rechterpagina Rondom Casco Viejo kom je ook straatmuzikanten tegen Onder Dame in traditioneel Panamese kleding

Panama-Stad. Voor een paar dollar neem je in het centrum een taxi die je vlak voor de ingang van het Metropolitano-park afzet. Ga wel vroeg, dan is het nog rustig. In dit natuurpark komen 45 soorten zoogdieren, 254 soorten vogels, reptielen en amfibieën voor. Al moet je wel veel geluk hebben om er een of meerdere van tegen te komen. Wij zagen een luiaard, verschillende tropische vogels, enkele schildpadden en vele vlindersoorten tijdens onze korte tour door het park.

Carnaval in Panama Net als in andere Caribische landen wordt in Panama het carnavalsfeest uitbundig gevierd. Het Panamese carnaval is na dat in Brazilië zelfs het grootste ter wereld. Weken voor het eigenlijke carnaval vinden er al talrijke carnavalsevenementen plaats. In het centrum van de stad kom je rijkelijk verklede mensen tegen en swingen locals op wervelende muziek. Onze taxi wordt staande gehouden door een groepje beschilder-

46 - Kijk op www.meridiantravel.nl

de jongens, die voor een paar dollars cash graag poseren voor onze camera’s. Muziek, dans en gezelligheid tijdens de optochten en feesten beleef je in Panama.

Carnaval wordt vier dagen lang gevierd met enkele speciale lokale tradities, zoals grootse straatoptochten, vuurwerk, kleurrijke kostuums, feesten en veel drinken. Je kunt zeggen dat carnaval verankerd ligt in de Panamese cultuur, net zoals dat in andere LatijnsAmerikaanse landen als Brazilië of Colombia het geval is. Terwijl de mensen in Cartagena, Colombia de gezichten van carnavalsbezoekers met schoensmeer zwart maken, kent Panama de mojadera. Daarbij worden mensen massaal besproeid met water door middel van waterballonnen, emmers of waterslangen.

Onmisbaar tijdens het carnaval zijn dan ook de cucelos: grote trucks met waterspuiten en boxen waaruit opzwepende muziek klinkt. En daaromheen rijden de carnavalswagens met een grote dansende massa mensen die optimaal genieten van hun carnavalsfeest. n

Kijk op www.meridiantravel.nl - 47

Panama praktisch Avenida Mirador is de beste plek om de meest complete skyline van de stad te zien

De Cinta Costera is een van de mooiste delen van PanamaStad

heeft bijna 15 procent van de bevolking Engels als voertaal. Het Spaans is vaak iets anders dan in Spanje, zo wordt de ‘s’ vaak minder hard uitgesproken.

ACCOMMODATIES Hotel Bahia Suites, Calle 31 Este, Panamá, Panama, tel: +507 225-8578, hotelbahiasuites.com

KLIMAAT Panama heeft een tropisch, zeer vochtig klimaat met een droge periode tussen januari en mei. In de regenperiode regent het gemiddeld twintig dagen per maand in grote hoeveelheden. De temperatuur varieert weinig over de seizoenen en ligt gemiddeld rond de 23 graden.

VERVOER Luis Montenegro Taxi, tel: +507 6646-8689

TYPISCH PANAMEES ETEN BESTE REISTIJD De beste reistijd voor Panama zijn de maanden december t/m april, wanneer de temperatuur overdag tussen 24 en 29 graden schommelt. Maar ook buiten deze periode is Panama goed te bereizen. In de regentijd is de natuur vaak op zijn mooist. De regen valt daarbij meestal in de vorm van korte, hevige buien.

Twee typisch Panamese gerechten zijn sancocho en arroz con pollo. Sancocho is een dikke kippensoep waar je een complete maaltijd aan hebt. Arroz con pollo is kip met rijst, een gerecht dat de locals bijna iedere dag eten. Panamezen eten ook vaak vis, waaraan in Panama een overvloed is. Bekend is ceviche: rauwe vis, gegaard in zure dressing. De internationale keuken is ook goed vertegenwoordigd in Panama – zeker in de steden.

C O L O M B I A

ETEN EN DRINKEN Maaltijden en drankjes hebben ongeveer dezelfde prijs als in Nederland. Alleen in fonda’s kun je goedkoop eten. Voor een salade is 10 Amerikaanse dollar een normale prijs, voor een hoofdgerecht betaal je tussen de 15 en 20 dollar en een biertje kost rond de 4 dollar.

48 - Kijk op www.meridiantravel.nl

PA N A M A

TIJDSVERSCHIL In Panama is het 6 uur vroeger dan in Nederland. In onze zomertijd is het 7 uur vroeger dan in Nederland.

TAAL De officiële taal van Panama is Spaans. Daarnaast

WORLDWIDE De ideale partner voor camperhuur wereldwijd! *UDWLV RÎ?HUWH VHUYLFH Voor elk budget NoRisk garantie Ruim aanbod $OO LQFOXVLYH FDPSHUKXXU Transparante prijsopbouw

www.worldwidecampers.com

M: sales@worldwidecampers.com T: +31-30-6974964

DE

NOORDWESTELIJKE DOORVAART MET HURTIGRUTEN IN HET KIELZOG VAN ROALD AMUNDSEN

Avonturiers en wetenschappers zochten al 500 jaar naar een Arctische zeeroute tussen de Atlantische en Stille Oceaan, toen de Noorse nationale held Roald Amundsen hem als eerste vond. Ontdek met Hurtigruten en het expeditieschip MS Fram zelf de avontuurlijke Noordwestelijke Doorvaart.

T E K S T & F O TO G R A F I E H U R T I G R U T E N

50 - Kijk op www.meridiantravel.nl

Foto: Hurtigruten

De wendbare Hurtigruten schepen kunnen bij de kleinste gemeenschappen en dorpen aanmeren

Kijk op www.meridiantravel.nl - 51

j

‘We passeerden Liston en Sutton Island en voeren de Dolphin and Union Strait uit. Mijn opluchting over het bedwingen van de laatste moeilijke doorgang in de Noordwestelijke Doorvaart was met geen pen te beschrijven,’ stelt avonturier en poolreiziger Roald Amundsen in zijn aantekeningen van 21 augustus 1905. Gekleed in zeehondenbont kijkt Amundsen uit over de open zee. De herinnering aan drie jaar tussen het pakijs vervaagt langzaam achter hem. Drie legendarische jaren op de doorvaart in de noordelijke eilandgebieden van Canada. Drie magische, koude, hoopvolle, avontuurlijke en soms klinkklaar gevaarlijke jaren op het expeditieschip Gjøa. De Noordelijke IJszee is er nog steeds. Hier zijn de Inuit thuis. De natuur, de vogels, de rijke oceanen. De baai waar de ontdekkingsreizigers aan land gingen en hun winter doorbrachten. Het met ijs bedekte landschap waar ze zeehonden vingen en leerden iglo’s te bouwen. Wat dacht je ervan om daar zelf op avontuur te gaan?

Nieuwsgierigheid en mysterie Even voorstellen: de Noordwestelijke Doorvaart is de zeeroute van de Atlantische Oceaan naar de Stille Oceaan. Hij voert langs de Arctische Eilanden in het

Foto: Andrea Klaussner

MS Fram, speciaal gebouwd voor extreme polaire omstandigheden

52 - Kijk op www.meridiantravel.nl

Rechterpagina boven Tochten per poolcirkelboot zijn inbegrepen bij Hurtigruten-expeditiereizen

noorden van Canada en is zonder meer de kortste zeeroute tussen oost en west – ongeveer 19 duizend kilometer korter dan de tocht rond Kaap Hoorn en zo’n 11 duizend kilometer korter dan de route door het Panamakanaal. De Noordwestelijke Doorvaart is synoniem met poolreizigers, avonturiers, wetenschappers en barre kou. Hier heersen mysterie, hoop, nieuwsgierigheid en vastberadenheid. Leven en dood. Schepen zijn hier verdwenen, net als mensen. Lange tijd was de doorvaart niets meer dan een theorie onder wetenschappers en navigatoren. Het moest toch makkelijker kunnen? Maar niemand was echt zeker van zijn zaak.

De gebieden in het noorden waren destijds niet goed genoeg in kaart gebracht. Vandaag de dag weten we dat de navigatoren van toen gelijk hadden, en weten we land, eilanden en ijs te liggen. Want de Noordwestelijke Doorvaart bestaat wel degelijk. ‘Het vasteland van Noord-Amerika ronden was zonder twijfel hét doel bij het in kaart brengen van het Arctische gebied’, zei Amundsen na de Gjøa-expeditie.

John Cabot was de eerste die eropuit trok. Het jaar was 1497, en zijn expeditie markeert het begin van een hele reeks. De zoektocht naar de legendarische doorvaart strekt zich uit over de renaissance, de protestantse her-

Foto: Andrea Klaussner

Foto: Andrea Klaussner

Kijk op www.meridiantravel.nl - 53

Foto: Hurtigruten Foto: Andrea Klaussner

Foto: Stefan Dall Foto: Karsten Bidstrup

â&#x20AC;&#x2DC;In de verte hoor je de echo van de eerste ontdekkingsreizigersâ&#x20AC;&#x2122;

54 - Kijk op www.meridiantravel.nl

vorming, kolonisaties, de Engelse burgeroorlogen en de Franse revolutie tot diep in de moderne tijd.

Amundsen had gelijk: het Arctische gebied werkte als een magneet.

MS Fram en MS Roald Amundsen De reis met Hurtigruten door de Noordwestelijke Doorvaart is een reis op historische wateren.

Onderweg zie je veel poolpanorama’s die de avonturiers ook zagen. Je komt walvissen tegen, net als witte dolfijnen, kariboes, zeehonden en ijsberen. Je wordt overdonderd door het prachtige contrast tussen het schitterende poollandschap en de kleine, kleurrijke Inuit-gemeenschappen. En niet alleen aan boord, want de MS Fram en MS Roald Amundsen gaan regelmatig voor anker om je in kleinere boten aan land te zetten.

Net als de ontdekkingsreizigers.

Nansen de grote

Mysterie Het verhaal van de poolontdekking kent echter ook zwarte bladzijden. Op 19 mei 1845 vertrekken de twee Engelse schepen HMS Terror en HMS Erebus uit de haven van Londen. Tienduizenden mensen zwaaien de scheepslui uit, die onder leiding van John Franklin het ruime sop kiezen. De schepen zijn versterkt met extra hout en ijzeren platen in de boeg. Kapitein Franklin en zijn bemanning zullen 3 jaar op zee moeten doorbrengen, en het gerucht gaat dat de schepen zo volge-

Foto: Andrea Klaussner

En daarbij volg je in diepe voetsporen. In navolging van zijn grote voorbeeld Fridtjof Nansen groeide Roald Amundsen uit tot een van de belangrijkste avonturiers in de Noorse geschiedenis. Hij besluit al vroeg om poolreiziger te worden: als hij 17 jaar oud is, keren Nansen en zijn vijf vrienden terug naar Noorwegen

nadat ze in 1888-1889 Groenland op ski’s hebben doorkruist. Meer dan 60 duizend mensen – waaronder Amundsen zelf – onthalen de ontdekkingsreizigers met een uitzinnig heldenwelkom. Vier jaar daarna stelt Nansen zichzelf een nieuw doel: de eerste persoon worden die de Noordpool bereikt, dit keer met het schip de Fram. Omdat de jonge Amundsen dan nog maar 20 jaar oud is, is hij te jong om met hem mee te gaan. In de jaren die volgen, werkt hij echter hard om sterk genoeg te worden voor zijn eigen expeditie. Hij stopt met studeren, monstert aan als tweede stuurman op het expeditieschip de Belgica en brengt zijn eerste Antarctische expeditie in de jaren 1897-1899 tot een goed eind. Maar al die tijd is de Noordwestelijke Doorvaart zijn echte bestemming.

Kijk op www.meridiantravel.nl - 55

stouwd zijn met boeken en voedsel, dat zelfs de complete middenstand in Londen niet aan hun voorraad kan tippen. Er gaat een jaar voorbij. Twee jaar. Dan drie jaar. Geen bericht van de schepen. In Londen maakt men zich steeds meer zorgen en wordt er een reeks reddingsacties opgestart. In de daaropvolgende jaren, tot 1869, vertrekken maar liefst 26 schepen in de hoop ze te vinden. Een geluk bij een ongeluk is dat er tijdens de reddingsoperaties tal van nieuwe gebieden en eilanden in de Arctische wateren worden ontdekt. Inmiddels weten we wat er met de Franklin-expeditie is gebeurd.

De schepen waren te groot en te zwaar, en liepen dientengevolge vast in het pakijs. De bemanning van 126 zielen stierf als gevolg van kou, honger en ziekte. En zo blijft de Noordwestelijke Doorvaart rond het einde van de negentiende eeuw voorlopig nog een mysterie. ‘Het poolfiasco’, schrijven de Engelse kranten. Mensen beginnen te twijfelen of het überhaupt wel mogelijk is om door de passage te varen.

Met vlag en wimpel Amundsen besteedt geen aandacht aan de krantenkoppen. In plaats daarvan leest hij wetenschappelijke verslagen uit Noord-Canada. Hij heeft sterk het gevoel dat de Noordwestelijke Doorvaart zijn doorbraak wordt, waarmee hij voorgoed in de geschiedenisboeken kan belanden. Op 25 augustus 1903 laadt hij de laatste zaken voor zijn reis in op het expeditieschip Gjøa. Zijn bemanning bestaat uit Godfred Hansen, Gustav Wiik, Helmer Hansen, Anton Lund, Peder Ristvedt en Adolf Henrik Lindstrøm. De Gjøa is eigenlijk een haringboot die is aangepast voor de zeehondenjacht en poolexpedities. Het schip is veel kleiner dan het zware, overbeladen schip van Franklin en glijdt elegant over de zee.

Elke avond schrijft Amundsen in zijn dagboek. Met Helmer Hansen in het kraaiennest zet de Gjøa koers naar de Rae Strait ten oosten van King William Island, waar de bemanning 23 lange maanden zal verblijven.

Velen denken dat Amundsen de Gjøa relatief makkelijk in een seizoen door de doorvaart had kunnen sturen, maar die eerste expeditie heeft ook een wetenschappelijk doel: Amundsen wil aantonen dat de magnetische noordpool zich in de loop van de tijd verplaatst – en daarin slaagt hij met vlag en wimpel.

Het land van de Inuit Gedurende twee lange winters raken Amundsen en zijn bemanning vertrouwd met de lokale inheemse bevolking, de Inuit. Ze ruilen goederen met ze. De matrozen gaan er gekleed in zeehondenbont en leren

56 - Kijk op www.meridiantravel.nl

iglo’s te bouwen. De Inuit krijgen op hun beurt messen, handwerknaalden en andere handige hulpmiddelen.

De kennis van de Inuit en de warme zeehondenbontkleding blijken onontbeerlijk tijdens Amundsens lange carrière als ontdekkingsreiziger en staan met zekerheid aan de basis van zijn grote succes.

Land in zicht Ondertussen gebeuren er thuis geweldige dingen.

Noorwegen bevrijdt zich van de Zweedse overheersing door de unie tussen de twee koninkrijken te laten ontbinden. Noorwegen heeft nu zijn eigen koninklijke familie met koning Haakon en koningin Maud aan het hoofd. Ook de Noorse identiteit krijgt al snel een gezicht, want een nationale held als Amundsen is precies wat de vrije natie nodig heeft. Als het telegram arriveert dat jubelt dat Amundsen erin is geslaagd het onmogelijke te bereiken – een weg vinden via de Noordwestelijke Doorvaart – barst in zijn thuisland een groot feest los. In zijn dagboek schrijft hij: ‘De Noordwestelijke Doorvaart is een feit. Mijn jongensdroom kwam op dat moment uit... Ik barstte in tranen uit.’ Noorwegen staat tot op de dag van vandaag bekend als een poolnatie. Een land van avonturiers en nieuwsgierige wetenschappers. Bij thuiskomst wordt Amundsen als een nationale held onthaald en ontvangt hij de Orde van Sint-Olaf.

Het eerste tijdperk van expedities is voorbij, de eilanden, het ijs en de ondiepe wateren zijn immers in kaart gebracht. We weten dat de magnetische pool zich in de loop van de tijd verplaatst. En we weten wat er is gebeurd met de noodlottige expeditie van Franklin.

Maar nu begint het moderne tijdperk van expedities.

De zeeroute is nog jong en staat bol van avonturen. De Noordwestelijke Doorvaart is nog steeds een unieke bestemming, halsstarrig ijzig en het grootste deel van het jaar ontoegankelijk. Pas in 2007 meldde de Europese Ruimtevaartorganisatie dat de Noordwestelijke Doorvaart ijsvrij was, waarop de eerste cruiseschepen met moderne ontdekkingsreizigers van oost naar west trokken, van Groenland naar Canada. Met Hurtigruten en de MS Fram vaar je in het kielzog van Roald Amundsen. Je komt langs historische landschappen en eeuwenoude ijsbergen, en maakt kennis met de Framfjord, Baffineiland en Gjøa Haven. In de verte hoor je de echo van de eerste ontdekkingsreizigers, terwijl je dezelfde horizon ziet die Amundsen afspeurde vanuit het kraaiennest van zijn schip. Klinkt goed? Beter wordt het nooit meer. n

Must-sees rond de Noordwestelijke Doorvaart Een expeditie met Hurtigruten in de Noordwestelijke Doorvaart zit vol verrassingen, maar op deze unieke highlights kun je je alvast zeker verheugen.

Cambridge Bay

Beechey Island

Dit charmante gehucht in het Canadese territorium Nunavut telt zo’n 1.500 inwoners. Cambridge Bay wordt omgeven door ontelbare meren en waterwegen, waaronder de rivier de Ekalluk die beroemd is om zijn gigantische zalmen.

Dit eiland is de laatste rustplaats van drie bemanningsleden van de Franklin-expeditie. Je vindt er herdenkingstekens voor Franklin en andere poolreizigers, waaronder de Franse ontdekkingsreiziger Joseph René Bellot. Ook Roald Amundsen zette er in 1903 voet aan wal als eerbetoon aan Franklin, voordat hij aan zijn succesvolle expeditie op zoek naar de Noordwestelijke Doorvaart begon.

Gjøa Haven Deze haven in het hart van de Noordwestelijke Doorvaart is vooral bekend om zijn inwoners, die in de loop der tijd al menig onverschrokken ontdekkingsreiziger gastvrij welkom heetten. De Inuktitut-naam voor het gehucht – Uqsuqtuuq – betekent vrij vertaald ‘Plek waar het walvisvet tegen de plinten klotst’.

Gjøa Haven bevindt zich op vlak kustterrein en in de zomer is de toendra er bezaaid met kleurrijke wilde bloemen.

Dundas Harbour Naast de ruïnes van een handjevol gebouwen is bij deze verlaten nederzetting het meest noordelijk gelegen kerkhof ter wereld te vinden.

Dundas Harbour is vooral een serene plek met een kiezelstrand en weidevelden die zich helemaal tot aan de bergen in de verte uitstrekken.

James Ross Strait

Pond Inlet

Dit 180 kilometer lange kanaal is vernoemd naar de Britse poolpionier Sir James Clark Ross (1800-1862). De expedities met Hurtiguten nemen deze route doorgaans om het ijs in de Victoria Strait te omzeilen, maar je zult desondanks onderweg genoeg ijs tegenkomen.

Deze traditionele Inuit-gemeenschap

met circa 1.300 inwoners bevindt zich aan het noordelijkste puntje van Baffineiland. Geen wonder, want het uitzicht is er fenomenaal: van schilderachtige fjorden, gletsjers en ijsbergen tot grote scholen narwallen voor de kust.

Meer informatie Norske Noorwegen Reizen is exclusief vertegenwoordiger van Hurtigruten in Nederland. Naast de traditionele postbootroute langs de Noorse kust is er een ruim aanbod volledig verzorgde expeditiezeereizen naar Antarctica, Spitsbergen, Groenland, Canada & NoordAmerika, Zuid-Amerika, IJsland en langs de Europese kust.

Norske Noorwegen Reizen Herenweg 64 2101 ML Heemstede 023-5289856 info@norske.nl www.norske.nl

Fort Ross Deze verlaten voormalige handelspost werd in 1937 gesticht, maar deed slechts 11 jaar dienst omdat hij vanwege de immens ijzige omstandigheden hels moeilijk bereikbaar was. De twee winkelgebouwen worden tegenwoordig door Inuit-jagers gebruikt als schuilplaats.

Kijk op www.meridiantravel.nl - 57

Kijk op www.meridiantravel.nl - 59

AMERIKA

MAAR DAN ANDERS

ONDERWEG IN MEMPHIS & MISSISSIPPI

Een rondreis in het Diepe Zuiden van Amerika staat steeds vaker boven aan de bucketlist van echte USA-fans. Geen wonder, want unieke plekken als Memphis en Mississippi vind je nergens in de Verenigde Staten. Wij zetten een paar echte must-sees voor je op een rijtje.

TEKST & BEELD MARTIN SCHÄFER

60 - Kijk op www.meridiantravel.nl

Kijk op www.meridiantravel.nl - 61

Vanaf linksboven met de klok mee Highschoolers in Indianola tijdens het jaarlijkse B.B. King Homecoming-festival; Memphis’ National Civil Rights Museum in het voormalige Lorraine Motel, waar Dr. Martin Luther King werd neergeschoten; Muziek is overal in Mississippi; Mississippi Civil Rights Museum, Jackson

`

Memphis: Muziek, geschiedenis en pure magie The Home of Blues, Soul & Rock ’n’ Roll aan de machtige Mississippi River biedt een mix van muziek, geschiedenis en pure magie; van Elvis Presley’s Graceland, Sun Studio en het Stax Museum of American Soul tot heerlijke barbecue en soulfood, livemuziek en het bruisende nachtleven in het legendarische Beale Street. Dat al dat moois ook minder fraaie roots heeft, ontdek je in het indrukwekkende National Civil Rights Museum, een allesomvattend overzicht van de impact van slavernij en de strijd voor burgerrechten. Typisch Memphis, een stad met vele gezichten. Hier shop je het ene moment in de trendy groene wijk Cooper-Young naar tweedehandskleding en –vinyl en sta je het volgende in het elegante Peabody Hotel naar de eendjes te kijken die in de fontein in de lobby rondzwemmen. Met talloze hippe eettentjes, streetart en ontwikkelingsprojecten als de state-of-the-

62 - Kijk op www.meridiantravel.nl

art woon-, winkel- en restauranthub Crosstown Concourse heeft de 200 jaar oude Bluff City bovendien een nieuwe koers ingezet. En ook die toekomstmuziek klinkt veelbelovend.

Clarksdale: Blues uit alle hoeken en gaten Elvisliefhebbers rijden via zijn geboortehuis in Tupelo naar Clarksdale, de rest stoomt in 1,5 uur door naar hun volgende stop – even goeie vrienden. Onderweg verandert het landschap steeds meer in een vruchtbare groene oase, die wordt gevoed door de almachtige Mississippirivier. In het hart van die Mississippi Delta ligt het kleine plaatsje Clarksdale, dat de blues uit alle hoeken en gaten ademt. Hier vind je niet alleen het Delta Blues Museum, maar hoor je liveblues van de bron in de authentieke jukejoint Red’s en de Ground Zero Blues Club – mede opgericht door Clarkdale’s favoriete zoon Morgan Freeman. Breng je hier de nacht door? Verreweg het leukste slaap je in de Shack Up

Rum Boogie Cafe, Memphis

Inn, een bonte verzameling oude boerenhuisjes met eigen veranda.

Onderweg naar Jackson: Buiten de gebaande paden De route van Clarksdale naar staatshoofdstad Jackson voert vanzelf langs het graf van bluesmeester B.B. King, die bij zijn eigen bluesmuseum in Indianola zijn laatste rustplaats gevonden heeft. Het is gevestigd in een voormalige katoenmolen waar King ooit zelf werkte en herbergt een gerust spectaculair te noemen bluescollectie met veel authentieke memorabilia. Ook de moeite waard is het GRAMMY Museum Mississippi in het kleine, maar fijne Cleveland – vlak bij de historische plantage Dockery Farms, volgens kenners dé geboorteplaats van de blues. Terwijl ouders zich vermaken met de hits en kostuums van toen hebben de kids in het interactieve museum zo mogelijk nog meer te doen; van zelf liedjes schrijven en opnemen tot optreden in een echte band. In Jackson zelf is een

bezoek aan het nieuwe duomuseum Mississippi Civil Rights & History Museum verplichte kost voor het echte verhaal over de verbitterde strijd om de burgerrechten.

Vicksburg: Onuitwisbare indruk Vanaf Jackson zit je in 3 kwartier in lieflijk Vicksburg.

Hoog vanaf een klif kijkt de stad uit over het gestaag stromende water van de Yazoo en Mississippi, die Vicksburg in de 19e eeuw tot een van de rijkste steden van het Amerikaanse Zuiden maakten. Die weelde komt vooral terug in het oudere, hoger gelegen gedeelte van Vicksburg, waar lommerrijke, soms verraderlijk steile straten worden geflankeerd door prachtige antebellumhuizen in alle kleuren en maten. Het centrum heeft een leuke selectie winkeltjes en rivierbootcasino’s tegen de achtergrond van de Riverfront Walk, een reeks muurschilderingen die de historie van Vicksburg vertelt. Daarin is een hoofdrol weggelegd voor het

Kijk op www.meridiantravel.nl - 63

64 - Kijk op www.meridiantravel.nl

Linkerpagina Muziek is overal in Mississippi Boven Oud en nieuw gebroederlijk naast elkaar in Memphis

Beleg van Vicksburg in 1863, dat een onuitwisbare indruk op de stad heeft achtergelaten. De val van Vicksburg luidde, samen met die van Gettysburg een dag eerder, immers het einde van de Burgeroorlog in; reden temeer dat er tegenwoordig een groot National Military Park met ruim 18 duizend soldatengraven is gevestigd. Trek in elk geval ruim de tijd uit voor de 24 kilometer lange rondweg langs de overwegend grootse en vooral grote monumenten, die hier als eerbetoon werden neergezet.

Natchez: Paradijs voor liefhebbers Ook Natchez is een haast verplichte stop in het Diepe Zuiden. In tegenstelling tot Vicksburg kwam dit stadje namelijk redelijk ongeschonden uit de Burgeroorlog en is dus een waar paradijs voor liefhebbers van het antebellum. In het kleine centrum schuilt om elke hoek wel een fotomoment, zoals voor het majestueuze katoen-

paleis Stanton Hall of het neoclassicistische Magnolia Hall, de laatste mansion die in het centrum gebouwd werd voordat de strijd tussen Noord en Zuid losbrandde. Die goede oude tijd herleeft helemaal tijdens de zogenaamde Spring en Fall Pilgrimages: in maart en oktober gooien de eigenaars van al die schitterende huizen hun deuren een maand lang open en leiden je persoonlijk rond, vaak passend gekleed in hoepelrok en kanten bef. Hoe het Natchez ten slotte na het antebellum verging, zie je het kleine, maar onmisbare fotomuseum in de presbyteriaanse Stratton Chapel.

Coastal Mississippi: Zon, zee en strand De meesten sluiten hun Deep South-vakantie af met een paar dagen New Orleans, maar wie slim is slaat eerst even linksaf naar Coastal Mississippi. Aan het zuidelijkste puntje van het Diepe Zuiden ligt namelijk een compleet andere wereld verborgen. De Gulf

Kijk op www.meridiantravel.nl - 65

Onderweg verandert het landschap steeds meer in een vruchtbare groene oase Islands National Seashore heeft met orkanen en olierampen in de loop der jaren nogal wat voor zijn kiezen gekregen, maar is inmiddels weer helemaal opgekrabbeld tot een bestemming waar zowel vogelspotters als strandliefhebbers hun hart kunnen ophalen. En dat hoeft niet per se de hele tijd in de natuur te zijn, want aan de Gulf Coast vind je ook royale casinohotels en het verrassend leuke Ohr-O’Keefe Museum of Art. Ga je in oktober die kant op? Sla dan beslist het unieke evenement Cruisin’ The Coast niet over – een onverslaanbare combi van livemuziek, classic cars en schandalig lekker eten. n Boven Stanton Hall werd in 1857 gebouwd in opdracht van een katoenhandelaar en is tegenwoordig een museum Onder Vicksburg National Military Park

66 - Kijk op www.meridiantravel.nl

Memphis & Mississippi praktisch GRAMMY Museum Mississippi

Het Ohr-O’Keefe Museum of Art in Biloxi werd ontworpen door de architect Frank Lloyd Wright

BEREIKBAARHEID Memphis & Mississippi liggen in het zuidoosten van Amerika en zijn met een overstap makkelijk bereikbaar met de meeste luchtvaartmaatschappijen.

Eenmaal daar is een huurauto aan te raden, maar ook de trein – de City of New Orleans van Amtrak – is een optie.

BESTE REISTIJD De meest geschikte maanden vallen in de lente (april t/m half juni) en de herfst (september en oktober). Hou er rekening mee dat de herfst nog behoorlijk warm en drukkend kan zijn, maar daar staat tegenover dat oktober doorgaans wel weer de droogste maand is – ook al zit je tegen die tijd midden in het orkaanseizoen.

ZOEKEN EN BOEKEN Een reis naar Memphis & Mississippi kun je prima zelfstandig regelen, het gebied lijkt bijna gemaakt voor een custom-made droomtrip op de bonnefooi.

Wie echter geen zin heeft in oeverloos zoeken naar vluchten, hotels en huurauto’s kan voor zowel individuele reizen als groepsreizen terecht bij vele aanbieders. Hier ben je sowieso in uitstekende handen: Le Beau Reizen: lebeautravel.com Travel 2 Explore: travel2explore.nl Tioga Tours: tiogatours.nl Dream Travels: dreamtravels.nl De Jong Intra Vakanties: dejongintra.nl GreatLakes-Travel: greatlakes-travel.nl

MEMPHIS & MISSISSIPPI ONLINE Voor algemene info ga je naar het Nederlandstalige memphisenmississippi.nl, waar je naast handige

links ook reis- en routesuggesties vindt. Daarnaast lees je op onderstaande adressen alles wat je wilt weten over de in het artikel genoemde bestemmingen en attracties.

Dockery Farms, Cleveland: dockeryfarms.org Visit Vicksburg: visitvicksburg.com Vicksburg National Military Park: www.nps.gov/vick/

MEMPHIS

JACKSON

Memphis Travel: memphistravel.com Elvis Presley’s Graceland: graceland.com Sun Studio: sunstudio.com Stax Museum of American Soul: staxmuseum.com

Visit Jackson: visitjackson.com Mississippi Civil Rights Museum, Jackson: www.mcrm.mdah.ms.gov

National Civil Rights Museum, Memphis: civilrightsmuseum.org Crosstown Concourse: crosstownconcourse.com Cooper-Young: cooperyoung.com The Peabody Hotel: peabodymemphis.com

NATCHEZ Visit Natchez: visitnatchez.org Natchez Pilgrimages Tours: natchezpilgrimage.com

MISSISSIPPI Visit Mississippi: visitmississippi.org Tupelo: tupelo.net

COASTAL MISSISSIPPI Coastal Mississippi: gulfcoast.org Gulf Islands National Seashore: www.nps.gov/guis/ Ohr-O’Keefe Museum of Art, Biloxi: georgeohr.org Cruisin’ The Coast, Biloxi: cruisinthecoast.com

MISSISSIPPI DELTA Visit Clarksdale: visitclarksdale.com Delta Blues Museum, Clarksdale: deltabluesmuseum.org Ground Zero Blues Club, Clarksdale: groundzerobluesclub.com B.B. King Museum, Indianola: bbkingmuseum.org Visit Cleveland MS: visitclevelandms.com GRAMMY Museum Mississippi, Cleveland: grammymuseumms.org

Kijk op www.meridiantravel.nl - 67

f

RI LANKA

Cynthia Ashof van Treasury Travel bezocht Sri Lanka tweemaal, deels per auto, fiets, trein en te voet. Een beeldreportage.

T E K S T & â&#x20AC;&#x2C6; F O TO G R A F I E C Y N T H I A A S H O F

68 - Kijk op www.meridiantravel.nl

Kijk op www.meridiantravel.nl - 69

Religies Religie is voor de bevolking van Sri Lanka enorm belangrijk en dat is door het hele land overal te zien aan de vele tempels en godenbeelden. Naast een relatief klein percentage Christendom en Islam, zijn de belangrijkste godsdiensten het Boeddhisme en HindoeĂŻsme, waarbij je af en toe ziet dat beide religies met elkaar verweven zijn. Het is mooi om te zien hoe Boeddhisten en Hindoes vaak over en weer gebruik maken van elkaars tempels om hun geloof te belijden. Het komt dan ook regelmatig voor dat je in een tempel zowel afbeeldingen van Boeddha als van Hindoegoden aantreft.

70 - Kijk op www.meridiantravel.nl

Perahera Eenmaal per jaar is er de Perahera in Kandy; de grootste processietocht waar heel Sri Lanka voor uitloopt. Begin augustus zie je door het hele land monniken langs de weg lopen die een lange voetreis afleggen. Olifantenverzorgers trekken op de rug van hun olifant door het land of vervoeren de olifanten in een vrachtwagen op weg naar Kandy om op tijd deel te kunnen nemen aan deze tocht. Het bijwonen van deze unieke en onvergetelijke belevenis is heel bijzonder. Urenlang trekken honderden, met kleurige gewaden versierde en ontelbare lampjes verlichte olifanten, voorbij. Ze worden omringt door dansers en vuurvreters. En dit alles om de Tand van Boeddha te vereren die aan het einde van de tocht op de rug van de grootste olifant in een prachtige glazen stolp voorbij komt.

Natuur & wildlife Sri Lanka, slechts een half keer groter dan Nederland, kent tweeĂŤntwintig officiĂŤle nationale natuurreservaten.

Allen even mooi maar vaak totaal verschillend qua natuur. Het mooie van Sri Lanka is dat het landschap iedere honderd kilometer weer compleet anders is. Overal waar je kijkt staan palmbomen in alle soorten en maten.

Nabij de kust in het zuidwesten liggen zoutvlakten met enorme pastelkleurige zoutpannen. Hier en daar stukken jungle, savanne-achtige gebieden en frisgroene theeplantages op de heuvels rond Nuwara Eliya tot aan hoge bergen in Knuckles Range. In deze natuurreservaten is enorm veel wildlife te bewonderen.

VOC tijdperk Wie Galle bezocht heeft kan er niet omheen, het grote oudHollandse VOC fort waar je een stap terug doet in de tijd. Met de Leijnbaan en de graven met oerHollandse namen krijg je een kijkje in de geschiedenis van ons eigen kikkerlandje. Minder bekende plaatsen waar ook soortgelijke forten te bewonderen zijn, zijn Trincomalee en Batticaloa aan de oostkust.

Locals Sri Lankezen zijn vriendelijke en gastvrije mensen. Het zijn ook zeer harde werkers. Het wegennet in Sri Lanka wordt door steun uit het buitenland in een rap tempo vernieuwd, indrukwekkend is te zien dat zelfs de vrouwen de zware wagens vol kiezels leeg staan te scheppen in de bloedhete zon om de wegen te asfalteren.

Tempels, stoepa’s en godenbeelden Door het hele land zie je ze staan, eeuwenoude tempels, stoepa’s en godenbeelden, vaak al van voor onze jaartelling. Met name Anuradhapura en Pollonaruwa zijn prachtige antieke steden vol ruïnes waar je van de ene verbazing in de andere valt van de schoonheid van deze gebouwen. Het is dan ook niet vreemd dat beide plaatsen op de lijst van UNESCO terug te vinden zijn. Tijdens een bezoek aan deze plaatsen wordt je gade geslagen door vele apen, de enige bewoners van deze historische steden.

74 - Kijk op www.meridiantravel.nl

Treinreis Een onvergetelijk avontuur is de treinrit van Kandy naar Ella. De tocht gaat over ravijnen, dwars door theeplantages, piepkleine gehuchtjes en door donkere tunnels. Er zijn verschillende manieren om deze treinreis te beleven; in de zogenaamde kippenklasse waar je werkelijk tussen kippen en de locals zit; een luxe klasse voor de meer verwende toerist compleet met airconditioning, lederen zitplaatsen en bediening of de tussenklasse. Met name deze laatste is aan te raden vanwege de grote ramen, waardoor je het land aan je voorbij ziet trekken.

Sri Lanka praktisch PASPOORT & VISUM Voor Sri Lanka heb je een paspoort nodig dat bij aankomst in Sri Lanka nog minimaal zes maanden geldig is. Voor een verblijf op Sri Lanka voor de duur van maximaal desrtig dagen is voor Nederlanders en Belgen een visum vereist. Deze kan online of bij aankomst in Sri Lanka verkregen worden.

GEZONDHEID EN VACCINATIES Voor informatie omtrent vaccinaties raden wij aan contact op te nemen met de plaatselijke GG&GD of je huisarts.

GELDZAKEN De munteenheid van Sri Lanka is de Rupee (afgekort LKR). Je mag maximaal LKR 1000 in- en uitvoeren, wat de moeite van het wisselen in Nederland niet waard is. In buitenlandse valuta mag je US$ 5.000 meebrengen. Het is in bijna ieder Singalees hotel en restaurant mogelijk geld te wisselen.

Dollars zijn niet meer noodzakelijk, de euro wordt overal geaccepteerd. Bij een officiële bank worden betere koersen gehanteerd dan bij hotels.

In de grote steden kun je pinnen bij onder andere Commercial Bank, Sampath Bank en Seylan Bank, maar je kaart moet wel het Maestro/Cirrus logo hebben. Tevens kom je in veel plaatsen een ATM tegen.

Betalen met creditcards kan vaak in hotels, grote winkels en grote restaurants. Mastercard en Visa zijn de meest geaccepteerde creditcards.

Travellercheques kun je bij elke bank en postkantoor in Nederland kopen en zijn verzekerd tegen diefstal.

Vergeet niet het aankoopbewijs van je travellercheques mee te nemen, sommige banken kunnen hiernaar vragen.

De banken zijn in Sri Lanka meestal alleen in de ochtend geopend, van 9.00 tot 13.00 uur op maandag en van 9.00 tot 13.30 uur van dinsdag tot en met vrijdag. Houdt er rekening mee dat de banken, behalve op de voor ons gebruikelijke feestdagen en in de weekeinden, ook gesloten zijn op de zogeheten poya-dagen, de dagen van volle maan die in Sri Lanka als feestdag gelden.

Het geven van fooien is in Sri Lanka gebruikelijk.

Gidsen en chauffeurs en bij eetstalletjes, in het café

etc. wordt een kleine fooi erg gewaardeerd. Het loon ligt voor veel mensen onder het bestaansminimum, ze kunnen elke fooi hard gebruiken.

TAAL De officiële taal van Sri Lanka is het Singalees.

Verder wordt er Tamil gesproken. Met Engels kun je je goed verstaanbaar maken.

TIJDSVERSCHIL In Sri Lanka is het in onze winter vier en half uur later dan in Nederland en in onze zomer drie en half uur.

KLIMAAT & BESTE REISTIJD Doordat Sri Lanka over diverse klimaten beschikt, is het een prettige bestemming om het gehele jaar door te bereizen. Half oktober t/m half maart is de beste reistijd voor het zuiden en westen van Sri Lanka, met droog en zonnig weer. In het centrale deel, met name de streek van Nuwara Eliya, kan het ruim 10° C koeler zijn en ’s avonds en ’s nachts zelfs fris.

MEER INFORMATIE Treasury Travel www.treasurytravel.nl info@treasurytravel.nl +31 (0)111-650904

A D I I N

S R I L A N K A

76 - Kijk op www.meridiantravel.nl

reizen op maat Een onbezorgde vakantie die volledig aansluit bij uw wensen?

Dat kan bij Treasury Travel naar vele verre bestemmingen in het Midden Oosten, Zuid & Midden Amerika, Indische Oceaan en Azië. Onze reisspecialisten delen graag hun persoonlijke ervaringen en deskundig advies met u en stellen met veel plezier de reis van uw dromen samen!

Panama | Costa Rica | Nicaragua | Belize | Cuba | Mexico | Brazilië | Peru | Argentinië Colombia | Suriname | Sri Lanka | Vietnam | Cambodja | Taiwan | Indonesië Thailand | Myanmar | Malediven | Mauritius | La Reúnion | Jordanië | Oman

Voor overige informatie en mogelijkheden kunt u vrijblijvend contact opnemen met Treasury Travel: info@treasurytravel.nl of +31(0)111-650904

78 - Kijk op www.meridiantravel.nl

VERLIEFD OP

FORMENTERA Geliefd om zijn groene en rustgevende natuur, flora, fauna en authenticiteit van het landschap, is er op Formentera geen sprake van massatoerisme. Niet dat het helemaal onontdekt is, dat zeker niet. Maar de prachtige zandstranden zijn niet overbevolkt en je kan er nog azuurblauwe kristalheldere baaien ontdekken, die je vrijwel alleen voor jezelf hebt. Fietsen, zoals wij dat deden, maakt een bezoek nog origineler. Een eiland om verliefd op te worden.

Kijk op www.meridiantravel.nl - 79

80 - Kijk op www.meridiantravel.nl

i

Linkerpagina Vuurtoren La Mola Boven vanaf linksboven met de klok mee Heerlijk vervoermiddel, de fiets; Strandje van Es Pujols is weinig bezet; Kleur, kleur, kleur!; Milieuvriendelijk vakmanschap

Verleden jaar gingen Henny en ik naar Formentera, het kleinschalige eiland – 19 x 7 kilometer – dat veelal wordt omschreven als hét pareltje van de Balearen, de Spaanse eilandengroep ten oosten van het vasteland.

Het was niet de eerste keer dat we het eiland bezochten, maar wel de meeste bijzondere. Ik maakte destijds namelijk een eilandhop-fietsartikel over de vier bewoonde Baleareneilanden: Mallorca, Menorca, Ibiza en Formentera. En dat fietsen was ons zo goed bevallen, dat wij voortdurend heimweegevoelens hadden naar vooral Formentera waar we simpel, met alleen een rugzak mee, een aantal heerlijke dagen hadden.

Fietsen over het eiland, even stoppen bij een kristalheldere azuurblauwe baai, wat zwemmen en zonnen, ergens lekker lunchen, ons opfrissen in het hotel, wandelen, een aperitief drinken en genieten van een voortreffelijk diner bij zonsondergang. Hoe heerlijk kan dat zijn! Een herinnering om zeker nog eens opnieuw in het echt te ervaren.

Flashback Wij komen met regelmaat op Ibiza omdat onze dochter en schoonzoon er een appartement hebben waarvan

wij gebruik mogen maken. Ook dit keer was dat het geval, met dit verschil dat onze 49e trouwdag in deze vakantie viel. Nu is 49 jaar weliswaar geen kroonjaar, maar een prestatie genoeg om niet zomaar aan ons voorbij te laten gaan. Toen ik uit het vliegtuig op Ibiza stapte en voet aan de grond zette, had ik nog geen idee hoe ik Henny zou kunnen verrassen, maar ‘thuis’ in het appartement in Santa Eulària – met uitzicht op Formentera – had ik opnieuw een flashback naar dat eiland en was mijn verrassing voor Henny een feit. We gaan dezelfde ervaring nogmaals beleven.

Op de fiets Vanuit Santa Eulària nemen we de bus naar het centrum van Ibiza-Stad (Eivissa). Met alleen rugzakken mee is het goed te doen om vervolgens 5 minuten de winkelhoofdstraat uit te lopen naar de haven waar de afvaarten plaatsvinden. We hebben vooraf een ‘fast ferry’ van Trasmapi geboekt, die elk half uur vertrekt en ons in 30 minuten overzet naar Formentera. Op de kade van de aankomsthaven van La Savina is het een aaneenschakeling van fiets-, scooter- en autoverhuurbedrijven. Ook onze dikkebandensportfietsen hebben

Kijk op www.meridiantravel.nl - 81

‘Een plek met historie, sfeer en heerlijke visgerechten’

82 - Kijk op www.meridiantravel.nl

Boven Stilleven Linkerpagina vanaf linksboven met de klok mee Burcht die kerk werd in Sant Francesc Xavier; Lekker visje; Terug naar de ferry

we vooraf bij verhuurbedrijf Motorent Pujols geboekt, dus zijn we snel klaar en kunnen we op pad, na eerst een café americano voor Henny en een café cortado voor mij te hebben genuttigd bij Café del Lago aan het meer Estany des Peix. Ons eerste ritje is 6 kilometer lang en loopt langs de zoutwinningbassins Estany Pudent. Anders dan verleden jaar hebben we nu windkracht 7 tegen en valt het fietsen niet mee, maar het heeft ook wel wat. We beuken tegen de wind in naar de landtong vlak voor het plaatsje Es Pujols, waar op de punt ons fraaie hotel Roca Bella ligt. We checken in en krijgen toevalligerwijs dezelfde kamer als verleden jaar met een fascinerend uitzicht over de baai met azuurblauw water – nu evenwel met aanzwellende golven met schuimkoppen. We knappen ons op en gaan meteen op verkenning, wat eigenlijk meer herkenning is. Naast de geasfalteerde hoofdwegen doorkruisen onverharde fietspaden het eiland (groene routes), die zijn aangegeven met hardhouten borden waarin de plaatsjes, richting en afstanden zijn uitgefreesd. Milieuvriendelijk vakmanschap, noemde ik dat

eerder. We bezoeken opnieuw de weinig voorstellende plaatsjes Es Pujols en Sant Ferran, en het verrassend leuke hoofdstadje Sant Francesc Xavier, waar in het centrum een oud Romeins fort is omgetoverd tot een kerk met een bijzondere architectuur.

Historie en sfeer Verleden jaar besteedde ik dag twee aan een echte mountainbikerit en volgde ik de route die ik van fietsenwinkel Kandani op Ibiza kreeg, die er in 2013 een MTB-eendaagse organiseerde. ‘s Morgens met fiets op de ferry over, een toertocht van 47 kilometer rijden en ‘s avonds weer terug. Ik ben wat luier nu en wil bovendien dit keer samen met Henny fietsen. Omdat er zoveel wind staat, slaan we het bijzondere bezoek aan Es Caló van verleden jaar over. Dit gehucht is een eeuwenoud vissersdorpje waar kleine bootjes, ieder via hun eigen glijhelling te water gaan om verse vis te vangen. In het specialiteitenrestaurant Rafalet gebruikten we toen een uitgebreide ‘culinaire’ lunch, maar daarvoor in de plaats dineren we nu bij restaurant Bali,

Kijk op www.meridiantravel.nl - 83

84 - Kijk op www.meridiantravel.nl

Kijk op www.meridiantravel.nl - 85

Boven Vertrek vanaf Eivisa (Ibiza-Stad) Onder Azuurblauwe baaitjes

eveneens een specialiteitentent, in Es Pujols op wandelafstand van ons hotel, waar we over een schitterende houten plankierboulevard door de duinen naartoe lopen. Met opzet zeg ik overigens ‘tent’, want in het restaurant zit je buiten onder zeilen van tentdoek, zoals het 50 jaar geleden daar begon en vrijwel onveranderd is gebleven. Een plek met historie, sfeer en heerlijke visgerechten.

dit eilandje is bijzonder. De prachtige zandstranden waar naturisme vaak is toegestaan en de azuurblauwe heldere zee – waarin het heerlijk zwemmen is – maken steeds opnieuw een onuitwisbare indruk. Na 49 jaar huwelijk zijn Henny en ik nog steeds dol op elkaar, maar ook verliefd op Formentera. Voor ons nu een bekend eiland, maar voor velen – gelukkig maar – een nog onontdekte plek. n

Verliefd

WEBSITES / algemeen: www.spain.info,

Verleden jaar besteedden we dag drie, onze laatste, deels gescheiden. Henny ging met de bus naar een kleine hippieachtige kunstmarkt in El Pilar de la Mola en ik fietste naar de vuurtoren Far de la Mola – helaas toen in de steigers – om het uiterste en tevens hoogste punt van 192 meter van het eiland even kunnen begroeten. Dit keer wordt het voornamelijk een driekwart stranddag met zwemmen en zonnen. En checken we op tijd uit bij het hotel, pakken er onze rugzakken op en fietsen de 6 kilometer terug naar de haven waar we de boot van 20:00 uur nemen, terug naar Ibiza. Wederom met enige weemoed laten we Formentera achter ons, want de ontspannen sfeer op

www.illesbalears.es, www.formentera.es; verblijf: www.zulmarhotels.com (Roca Bella); fietsen: www.motorentpujols.com

86 - Kijk op www.meridiantravel.nl

HURTIGRUTEN EXPEDITIE ZEEREIZEN

TUSSEN NOORD- EN ZUIDPOOL

Reis mee in de voetsporen van de grote ontdekkingsreizigers!

Een expeditie zeereis met Hurtigruten is een reis vol adembenemende natuur, cultuur én avontuur. Maak kennis met deze informele expedities en bezoek bestemmingen als Spitsbergen, Groenland, IJsland, Noorwegen, Rusland, Canada, Alaska & Noord-Amerika, Midden- & Zuid-Amerika, de Noordwestelijke Doorgang, langs de Europese westkust of het zevende continent Antarctica.

De comfortabele schepen maken deel uit van een uiterst geavanceerde vloot, waaronder de modernste expeditie cruise schepen ter wereld, het splinternieuwe MS Roald Amundsen en MS Fridtjof Nansen, aangedreven door hybride accu technologie. Waar grote schepen niet kunnen komen, brengen de comfortabele schepen van Hurtigruten, de meest “groene” cruisemaatschappij, je juist dichter bij de ongerepte natuur. De maaltijden zijn van hoge culinaire standaard en geïnspireerd op de Noorse keuken.

Norske Noorwegen Reizen is exclusief vertegenwoordiger van Hurtigruten in Nederland. Onze reisspecialisten informeren je graag over onze scherpe aanbiedingen en kunnen je van dienst zijn met een reisvoorstel-op-maat.

Vraag de brochure aan: • Expeditie Zeereizen 2020/2021

NORSKE NOORWEGEN REIZEN • www.norske.nl • info@norske.nl • T +31(0)23-528 98 56

EXCLUSIEF VERTEGENWOORDIGER

PER SLEE DOOR DE CANADESE WILDERNIS

Afgelopen winter reisde Harald Kolkman via Edmonton naar Jasper, Canada, om reportages te maken voor onze jaarlijkse uitgave over Canada. In Jasper National Park maakte hij kennis met Jon Mitchell, een outdoorgids die zijn gasten per hondenslee meeneemt op spannende tochten door de Canadese outback. Een kort beeldverslag.

T E K S T & F O TO G R A F I E H A R A L D K O L K M A N

88 - Kijk op www.meridiantravel.nl

Kijk op www.meridiantravel.nl - 89

i

Vanuit de Fairmont Jasper Park Lodge gaan we op pad naar Jasper National Park , waar we een hondesledetocht gaan maken. Vanaf de highway nemen we een afslag en rijden een half uur lang dieper het bos in. Daar ontmoeten we Jon Mitchell (28), onze gids va Cold Fire Creek Dogsledding. Na een korte uitleg gaan we op pad. Een schitterende tocht door de stille, besneeuwde Canadese natuur. Het enige wat je hoort is het glijden van de slee en het gehijg van de honden.

90 - Kijk op www.meridiantravel.nl

Kijk op www.meridiantravel.nl - 91

92 - Kijk op www.meridiantravel.nl

Onderweg stoppen we voor ee snelle hap. Jon gooit wat worstjes op de barbecue. Of beter gezegd een ijzeren vat met een rooster erop dat vaker voor deze gelegenheden gebruikt wordt. Jon doet zijn verhaal. ‘Ik kom oorspronkelijk uit Ontario. Via vele omwegen ben ik hier in Jasper beland. In de winter werk ik hier rondom Jasper.

We hebben een kennel met 104 honden. Ik ben dol op de

natuur. Nog niet zo lang geleden woonde ik samen met mijn eigen honden anderhalf jaar ‘off the grid’ zoals ze dat hier noemen. Geen stroom of andere voorzieningen.

Gewoon helemaal een worden met de natuur. Heerlijk vond ik dat. In de zomer woon en werk ik in Nova Scotia en zeil ik met gasten langs de kust. In de winter werk ik hier.

Kijk op www.meridiantravel.nl - 93

Handelspost Gelegen aan de Athabasca-rivier werd deze handelspost opgericht en beheerd door twee van Canada's zwaargewichten in bonthandel: Hudsonâ&#x20AC;&#x2122;s Bay Company en North West Company. De stad en het park zouden uiteindelijk hun naam krijgen van een van de managers van de post: Jasper Haws.

Over Jasper Jasper is ontstaan als een spoorwegstad die toevallig midden in een van de mooiste beschermde wildernis ter wereld ligt. Voordat de Yellowhead Highway en Icefields Parkway mensen van over de hele wereld naar het hart van de Canadese Rockies begonnen te vervoeren, voordat de naam 'Jasper' bestond, was deze prachtige hoek van de wereld niet veel meer dan een handelspost omringd door wildernis.

94 - Kijk op www.meridiantravel.nl

Lang daarvoor werd de Athabasca River Valley bevolkt door Aboriginals die jaagden in de graslandweiden onder de toppen. De hutten die later werden gebouwd door lokale MĂŠtis-families, hielpen Jasper's cabin-liefhebbende cultuur te vestigen.

In 1907 beschermde de regering het gebied als Jasper Forest Park, net toen Canada's tweede transcontinentale spoorlijn het gehucht Fitzhugh aandeed. De stad groeide, werd omgedoopt tot Jasper en begon al snel toeristen te trekken die op zoek waren naar mooie natuur en avontuur.

HOE KOM JE IN JASPER KLM heeft een rechtstreekse vlucht van Amsterdam naar Edmonton. Kijk voor meer informatie over reizen naar Jasper en omgeving op de site van Tourism Jasper. Voor winteractiviteiten, kijk op www.sneeuwzekerdeals.nl

SELECTIONS Canada vanaf

€1.389,- p.p. op basis van 4 personen

Fairmont Jasper Park Lodge Pure Canadese luxe! Het Fairmont Jasper Park Lodge hotel ademt één en al sfeer.

Het hotel is gebouwd als een resort met houten chalets en ligt aan de oevers van het Lac Beauvert, op zo’n 7 km van Jasper. Dit hotel is je perfecte startpunt voor de ultieme winterexperience in de powdersnow! Het skigebied Marmot Basin ligt midden in het Jasper National Park en kenmerkt zich door rust en ruimte, met perfecte skimogelijkheden voor zowel de beginnende als de ervaren skiër.

FACILITEITEN HOTEL Meerdere restaurants en bars - verwarmd buitenzwembad - sauna, jacuzzi en fitness, ijsbaan - gratis gebruik van langlaufski’s, schaatsen en sneeuwschoenen -shuttle service naar skigebied Marmot Basin - shuttle service naar Jasper.

FAIRMONT DELUXE KAMER: De sfeervol ingerichte kamers beschikken over 2 tweepersoonsbedden, een zitje, flatscreen tv, koffiemachine en koelkastje. De badkamer is voorzien van

bad/douche en toilet.

INBEGREPEN: - Rechtstreekse retourvlucht Amsterdam – Edmonton met KLM - Shuttle service luchthaven – Jasper v.v.

- 7 overnachtingen Fairmont Deluxe kamer o.b.v. logies - 6 daagse skipas skigebied Marmot Basin - Eigen ski’s gratis mee op de vlucht MEER INFORMATIE Oad www.oad.nl/fairmont tel: +31 (0)547 20 15 18

DE IJZIGE STILTE VAN GROENLAND

AAN HET EINDE VAN EEN WERELD ZONDER UITVALSWEGEN 96 - Kijk op www.meridiantravel.nl

Kijk op www.meridiantravel.nl - 97

Het huis van Erling Madsen de ijsbeerambtenaar

98 - Kijk op www.meridiantravel.nl

‘Je praat veel.’ Hij zegt het rustig, niet beschuldigend, slechts als constatering aan het eind van iets dat je met moeite een gesprek kunt noemen. Ik stel een vraag en hij staart naar het tafelblad, glimlacht en knikt dan. Buiten, met zijn poolhonden, was hij al niet spraakzaam. Maar nu, in de warmte van mijn onderkomen, is de jager nog zwijgzamer alsof met het afpellen van zijn jas en muts ook zijn taalvermogen afneemt. Of hij respect betuigt aan de dieren die hij doodt, had ik tot slot gevraagd.

Terwijl ik op zijn antwoord wacht, kijk ik naar buiten.

Naar het blauwe huis aan de baai. Het kan wel een lik verf gebruiken. Aan de waslijn wappert wat een week eerder nog een ijsbeer was.

gedaan hoe je moest liggen als je een qatsimaleq, een zonnende zeehond, op een ijsschots in het vizier had. Als zeehonden zich in het water begeven, is het een kwestie van wachten tot ze bovenkomen om adem te halen.

Soms maken ze ademgaten in het ijs en dan boem!, Scoresby had z’n arm naar achteren getrokken om zijn positie te simuleren. Maar als ze op het ijs liggen, is het een ander verhaal. ‘Een zeehond heeft nooit lang de ogen dicht. Als hij een beweging ziet, verscherpt z’n blik. Wat je nooit moet doen, is doodstil blijven liggen.

Dat vindt een zeehond verdacht. Je moet juist af en toe je hoofd in rondjes bewegen op de zeehondenmanier.’

Geen schijn van kans Nanorpoq, ‘hij heeft een ijsbeer gedood’, zeggen de mensen hier vol trots. Martin, de jonge man tegenover me, doodde er drie dit jaar en daarmee is de stand op 30 dode ijsberen gekomen. Nog vijf en dan zitten ze aan de oostkust van Groenland aan hun quotum. Veertig kilometer heeft de ijsbeer afgelegd. Vanaf de overkant van de fjord. ‘Ze wachten op het ijs om terug te keren.’, had Scoresby me verteld. Scoresby was de jager van de waslijn. Vernoemd naar de fjord waaraan hij woont, die op zijn beurt vernoemd is naar een Schotse onderzoeker.

De Inuit zelf noemen hem de Kangertittivaqfjord. ‘In deze periode hebben de beren honger. Ze hebben het ijs nodig om op zeehonden te kunnen jagen.’ Soms drijft de honger hen naar het dorp en loopt dat hoe dan ook fataal af. Meestal voor de ijsbeer. Hij had het me verteld tijdens de schietinstructies in Walrusbaai. De baai ligt op een paar kilometer van het dorp en is de uitvalsbasis voor alle activiteiten die niet in het dorp kunnen worden gedaan: hardlopen, bessen plukken, je nieuwe quad uitproberen, barbecueën of, in mijn geval, schietles krijgen.

Zeehondenmanieren Dat ik geen flauw benul had hoe je een jachtgeweer hanteert, was me op hoon komen te staan. ‘Hoe denk je te overleven als er ineens een ijsbeer voor je opduikt?’ Ik had mijn schouders opgehaald. Ik ben een fervent aanhanger van struisvogelpolitiek en hoopte simpelweg dat het niet zou gebeuren. Maar dat zei ik niet. Gevolg was wel dat mijn vrijheid ernstig werd ingeperkt. Ik kon me zonder gewapend gezelschap alleen gedurende de dag op straat begeven en pas dan nadat ijsbeerambtenaar Erling Madsen in alle vroegte zijn controlerondje door het dorp had gedaan. Scoresby had het op zich genomen om deze omissie in onze opvoeding weg te werken en mij en de fotograaf te leren schieten. Hij had me voor-

Terwijl ik naar Scoresby luisterde, was ik me er pijnlijk van bewust dat ik ook met een geweer geen schijn van kans maakte hier te overleven. In dit land waar de winter negen maanden per jaar regeert. Waar vrijwel niets groeit en waar glibberig ijs de bodem onder je bestaan vormt. Scoresby had de schietschijven tussen de stenen vastgezet. Achter de schijven lag de zee donker en zwart. Hier en daar herinnerden roestige stukken ijzer op het strand aan de Koude Oorlog, toen de Amerikanen via Groenland de Russen op afstand hielden. Wind joeg over het water en liet de schietschijven klapperen. Rond de baai lagen ongenaakbare rotsen, plukken wit op de toppen, overblijfselen van een winter nog maar kort geleden. Ik kreeg een jachtgeweer in mijn handen gedrukt en munitie om vogels en poolhazen mee te doden. Niets in mijn omgeving wees op hun aanwezigheid: geen bomen, geen begroeiing, geen vogels.

Steen, ijs en water was alles wat de natuur te bieden had.

Ik mikte op de zee. De knal, aan drie kanten versterkt door de bergen, was gigantisch. Alsof ik een heel dorp tot ontploffing had gebracht. Op mijn schouder tekende zich een rode plek af. Ik kon me niet voorstellen dat er van welk dier dan ook iets kon overblijven voor wie raak schoot.

Terwijl ik mijn schouder masseerde en toekeek hoe de fotograaf al niet veel dichter bij de roos kwam, werden we omsingeld door een man die rondjes liep over het strand. ‘Dat is Torben, onze politieman’, zei Scoresby, maar geen idee what the fuck hij uitvoert. What the fuck hij uitvoerde was dat hij trainde voor de Groenlandse marathon. En terwijl hij dat deed, richtte een hem onbekende vrouw een geladen geweer op hem. Dat moest ik niet nog eens proberen, had hij me een dag later op het bureau gezegd, want dan schoot hij terug. Ik had gesta-

Kijk op www.meridiantravel.nl - 99

Rechterpagina Nergens in de baai waaraan Ittoqqortoormiit ligt, is er ook maar iets dat op vegetatie lijkt

meld dat ik geen idee had. Dat het maar goed was voor zowel mens als ijsbeer dat ik ongewapend bleef. ‘En dan nu de ijsbeer’, had Scoresby opgewekt gezegd en kwam met nog zwaarder geschut. Maar ik had bedankt. Ik wilde niets meer doden, zelfs niet in mijn fantasie.

Scoresbybaai waar ik me bevind. In zijn dagboek Eskimoland beschrijft hij hoe jonge Inuit een zonnende zeehond besluipen. Hoe geluidloos dat verloopt. Als ze denken dat hun kamikken – hun laarzen van zeehondenbont – toch nog geluid produceren, gaan ze blootvoets verder. Door de sneeuw.

Zielen De Inuit geloven dat alles in dit arctische universum een ziel bezit: de zeehonden, de kraaiheibessen, de adem die in koude wolkjes aan je mond ontsnapt, een verdwaalde traan. In zijn skibroek, moderne coltrui en thermosokken lijkt de jager tegenover mij aan tafel in niets op zijn voorouders die, gehuld in zeehondenvel, op jacht gingen en om vergeving vroegen voor elke ziel die ze namen. Het waren de Denen die een eind maakten aan dit universum vol zielen. Eén Deen in het bijzonder: Hans Egede Poulsen. Hij vertrok in 1722 naar Groenland om Vikingen te bekeren, maar toen hij die niet vond stortte hij zich op de Inuit. Niets, zo vertelde de missionaris hen, bezat een ziel zolang het niet was gedoopt. Voor de Inuit moet dat een onbegrijpelijk verhaal zijn geweest. Wat moesten ze met een god die je smeken moest om dagelijks brood? Brood? Pas toen Poulsen brood vertaalde met zeehond en af en toe zijn zweep over de rug van de Angakut, de sjamaan, legde kwam er meer begrip voor zijn zienswijze. Al bleven de Inuit het evenwel vreemd vinden dat je een zeehond niet mocht dopen.

‘Geld’, had Scoresby geantwoord toen ik hem had gevraagd of er verschil was in het doden van een ijsbeer of een zeehond. ‘Een ijsbeer levert het meeste op, zo’n 2.500 euro.’ Martin blijft naar het tafelblad staren, maar geeft geen antwoord op mijn vraag over het doden van dieren. Misschien zijn mijn vragen te direct, gaat het mij niks aan. Of misschien praat ik inderdaad te veel. Alsof hij mijn gedachten kan lezen, zegt hij: ‘Zelfs als er niets te zeggen valt, praat je nog. Zoals toen je bij de voordeur in je tas rommelde en je sleutels niet kon vinden. Ging je uitleggen dat je je sleutels niet kon vinden. Een Inuk zou zoiets nooit doen. Wij zijn stil, wij zwijgen liever.’

Geluidloos Nobelprijswinnaar Niko Tinbergen verbleef in het pooljaar 1932-1933 met zijn vrouw een jaar aan de oostkust van Groenland tussen de Inuit, die toen nog Eskimo’s heetten – eters van rauw vlees. Nu heten ze Inuit, meervoud van Inuk, dat mens betekent. Tinbergen verbleef in Angmassalik, zo’n 800 kilometer ten zuiden van de

100 - Kijk op www.meridiantravel.nl

Alsof hij moed put uit zijn mededeling, heft de jager nu zijn hoofd en kijkt me aan over de formicatafel: ‘Jullie,’ zegt hij – ineens ben ik jullie – en ineens klinkt het wel beschuldigend, ‘jullie maken zo veel lawaai. Geen wonder dat jullie altijd stress hebben.’ Ik zeg niets, maar denk aan de jonge meiden die me de afgelopen nacht uit m’n slaap giechelden. Muziek dreunde hard en blikkerig uit hun mobieltjes, ze maakten danspasjes in de versgevallen sneeuw. Vanaf de rand van het dorp, geketend aan hun steen, hadden de opgerolde poolhonden hun neus onder hun staart vandaan gehaald, hun snuit in de wind geheven en weemoedig meegehuild. De hele nacht was het onder mijn raam een komen en gaan geweest van groepjes mensen die beschonken en lawaaierig de straat op en neer liepen. Alsof Ittoqqortoormiit Guesthouse in een uitgaanswijk stond in plaats van in een Inuitnederzetting aan het einde van een wereld zonder uitvalswegen. ‘Ittoqqortoormiit, hoog op de kaart van Groenlands oostkust, heeft geen bioscoop, geen restaurant, geen kledingwinkel, geen boekwinkel en de internettoegang is alsof je je met twaalf man tegelijkertijd door de voordeur wil persen’, aldus Erik Pedersen, de man die me bij het weerstation een telefoonkaart verkocht.

Kleurrijk in het kale niets Vanaf Walrusbaai slingert een bruin stenig pad langs kale rotsen het dorp in. Er zitten kuilen in de weg die in de zomerperiode vol water staan. Sneeuw op de toppen en langs de randen van het pad herinnert eraan dat de winter hier bijna het hele jaar voortduurt. In het dorp buigt het pad af naar beneden naar het water, slaat dan af bij het benzinestation dat eenmaal per jaar bevoorraad wordt, vervolgt dan zijn weg langs de kerk – gesloten vanwege instortingsgevaar – en gaat onderlangs via de supermarkt tot aan het haventje waar koddige poolhondenpups de verrichtingen van de binnenkomende vissers volgen. Naar boven kan ook. Ter hoogte van het gele huis van ijsbeerambtenaar Erling Madsen leidt de enige andere weg langs het groene politiebureau en de al even groene cel via de rode school en mijn pompoenoranje onderkomen tot aan de blauwe sporthal. En

Kijk op www.meridiantravel.nl - 101

Rechterpagina vanaf linksboven met de klok mee Buiten, met zijn poolhonden, was jager Martin al niet spraakzaam; Bella weigert het dorp te verlaten en heeft aangekondigd dat er niks mis is met jager willen worden; De Inuit geloofden dat alles in dit arctische universum een ziel bezit; Hoe goed het onderwijs ook is, de hoogste klassen van de middelbare school kunnen er niet gevolgd worden; Als de kinderen ouder worden, zien ouders hen nog twee keer per jaar

dan houdt het kleurrijke dorp echt op. Wie verder wil, heeft een vliegtuig en een paspoort nodig.

Land der superlatieven Vanachter mijn slaapkamerraam had ik de feestgangers begluurd. Een man had iets gezegd en was vervolgens uitgegleden. Omstanders hadden het uitgeschaterd. Af en toe doorbrak het geknetter van een sneeuwscooter het gelach. Droegen ze hun geweren bij zich terwijl ze dronken? De meisjes niet. Dat kon ik zien. Die droegen korte rokjes over dunne panty’s en bontlaarsjes. De mannen leken warmer aangekleed. Misschien lagen hun geweren in de bak van hun sneeuwscooter?

Niemand ging hier zonder wapen op pad. Jager Martin wijst op het raam van mijn zitkamer. Op de kleurrijke wereld erachter. Kleine houten huisjes liggen op rotsige terrassen aan een baai. Erachter de Groenlandzee. Op het water drijven baby-ijsbergjes in de kleur van Blue Curaçao. ‘Hier,’ en hij had met zijn knokkels even op het raam getikt, ‘hier wonen de gelukkigste mensen ter wereld.’ De voorouders van die gelukkigste mensen ter wereld waren in 1925 vanuit het zuiden van OostGroenland noordwaarts gevaren. Te weinig eten in de jagersgemeenschap van Tasiilaq had zo’n honderd Inuit 800 kilometer noordelijker gedreven, tot voorbij de noordpoolcirkel. Het kwam de Deense regering goed uit meer nederzettingen te hebben, want de Noren aasden eveneens op het land. Hier, in het land der superlatieven, vlak onder het grootste nationale park ter wereld en aan de monding van het grootste fjordenstelsel ter wereld, gooiden ze hun anker uit. Nu wonen er zo’n 350 gelukkige mensen en zo’n 1.200 poolhonden.

Lastig toeven Ik was helemaal niet geïnteresseerd geweest in de gelukkigste mensen ter wereld. En dat was de schuld van Lawrence Millman, een schrijver die tot bloei komt in arctische gebieden waar het bij voorkeur lastig toeven is. Zijn het volgens hem niet de aedes rearcticus, de arctische muggen, die met tientallen tegelijk de levensvreugde uit je zuigen, dan is het wel de bevolking die niet op jou zit te wachten omdat je met je witte huid hoe dan ook schuldig bent aan het koloniseren van inheemse volksstammen. Het is er ijskoud, buitengewoon smerig, de mensen zijn er voortdurend stomdronken en als je al bij iemand naar binnen durft te gaan, kijken geslachte zeehondenkoppen je vanuit emmertjes in de huiskamer verwijtend aan. En dan zwijg ik nog over de plaatselijke lekkernij: zeehondenneus waarbij je de snor-

102 - Kijk op www.meridiantravel.nl

haren als prikkers gebruikt. Kortom, dankzij Millman hoefde ik niet zo nodig naar Groenland. Dat ik er desondanks terechtkwam, mag op het conto van de fotograaf worden bijgeschreven. ‘De man is nog nooit in Ittoqqortoormiit geweest, daarbij is het al meer dan 20 jaar geleden dat hij aan de oostkust van Groenland was.

Wellicht is het nu helemaal anders.’ Desalniettemin sloegen we 15 kilo gevriesdroogde vegetarische bonenschotels in.

Zwenken en cirkelen Terwijl we in Akureyri wachtten op het propellervliegtuigje dat ons van IJsland naar Groenland moest vliegen, werd ik door iemand in uniform eruit gepikt.

‘Groenland? ‘Ik knikte. ‘Wilt u nog drank meenemen?’

Ik knikte wederom, nog niet wetende dat ik daarmee verdacht veel op jager Martin ging lijken. Ik volgde het uniform. Speciaal voor mij werd een stalen rolluik geopend waarachter een duty free opdoemde. ‘Hoeveel mag je eigenlijk meenemen?’ vroeg ik het uniform. ‘Er is geen limiet.’ Maar er was wel een limiet: de omvang van het piepkleine brandweerrode propellervliegtuigje.

Urenlang bevocht het dansend het luchtruim. Soms maakte het een plotselinge draai en schoten er klonten ijs los die tegen de raampjes ketsten. ‘Pók, pókpók’, onderbrak het ijs het gebrom van de propellers.

‘Kloinkkloink’ beantwoordden mijn flessen drank de draai als ze opnieuw door het minuscule gangpad rolden. ‘Over 10 minuten gaan we landen’, had de piloot ineens gezegd. Waar, was vooralsnog een raadsel. Een tijdlang hingen we brommend tussen water en lucht.

Toen volgde een scherpe bocht, opnieuw ‘pókpók, kloinkkloink’ en ineens was daar een strook bruin, omzoomd door gletsjers. Bruin, de kleur van de Groenlandse zomer. Een wachttoren en een rij houten gebouwtjes. Meer is vliegveld Nerlerit Inaat niet. We moesten verder, met een brandweerrode helikopter ditmaal. Onder ons rustten bruin-witte gletsjers met diepe plooien als de gerimpelde huid van een olifant. Plooien vol kobaltblauw water. En dan ineens, een laatste zwenking en daar aan het water lag een verzameling bontgekleurde huisjes: rood, blauw, geel, groen als de kleurstalen van een verfwaaier. Er is iets vreemds aan een bestemming zo laag vanuit de lucht te benaderen. Alsof je rond een prooi cirkelt.

Buiten, onder de brullende wieken van de helikopter, had Mette ons opgewacht. Mette organiseert alles wat je maar georganiseerd wil hebben. Een voettocht met een

Kijk op www.meridiantravel.nl - 103

Rechterpagina boven Als de kinderen ouder worden, zien ouders hen nog twee keer per jaar; Rechterpagina onder Hun voorouders waren in 1925 vanuit het zuiden van Oost-Groenland noordwaarts gevaren

poolhond? Op ijsberenjacht met een jager? Een jonge jager als Martin of een oude jager als de 76-jarige Sejer?

Al doen leeftijden er in dit dorp weinig toe, zal ik later ontdekken. Mannen hebben partners die 15 jaar ouder zijn of andersom, leeftijd speelt hier nauwelijks een rol.

Ze had gewezen op een pompoenoranje huisje. ‘Dat is jullie onderkomen.’ Onze bagage had ze in haar quad gelegd, alleen voor de flessen drank wenste ze geen verantwoording te dragen. ‘Die moet je zelf dragen.’

Alcohol bleek een gevoelig onderwerp. Hoewel ik veel mensen op straat met flesjes bier zag lopen of bij de supermarkt zag rondhangen, schoot iedereen bij navraag direct in de aanval. Mette bijvoorbeeld: ‘Hier doen mensen openlijk wat jullie thuis achter de gordijnen doen.’ En politie-inspecteur Klose: ‘In Denemarken is het veel erger, daar zie je voortdurend mensen die dronken in een auto stappen.’ Met dat laatste had hij wel een punt. Helemaal eerlijk was het niet, want in Ittoqqortoormiit bezitten alleen de politie en nog geen handvol mensen een auto en zijn er buiten het dorp geen wegen te bekennen. Maar er waren wel signalen die erop wezen dat alcohol een issue was. Zo hield de supermarkt er een beleid op na waardoor je op bepaalde tijden – zaterdag voor 11 uur en zondag helemaal niet – geen alcohol mocht kopen. In ons guesthouse hingen briefjes dat het gebruik van alcohol verboden was.

Dat er wel wijnglazen in de keukenkastjes stonden was overigens een beetje curieus. En ook het hoofd van de school, Torbjørn Ydegaard, liet in een gesprek doorschemeren dat alle kinderen op school ontbeten omdat sommige ouders vanwege ‘some issues’ vergaten hun kinderen ontbijt te geven.

Kraaiheibessen Jager Martin rekt zich uit en geeft aan dat hij aan het werk moet. Deze middag gaan ze op jacht naar muskusossen in de buurt van Kaap Tobin, het schiereiland ten noorden van het dorp. Als Martin ons onderkomen zichtbaar opgelucht verlaten heeft, wordt er opnieuw op de deur geklopt. Het is Mette. Tenminste, ik denk dat het Mette is die zich onder de dikke jas met capuchon verschuilt die tot ver over haar muts getrokken is. Een jachtgeweer bungelt nonchalant aan haar schouder. Er dwarrelt sneeuw omlaag en blijft liggen op haar handschoenen van zeehondenbont waarmee ze het stuur van de quad vasthoudt. Zij en Grethe komen ons ophalen om kraaiheibessen te gaan plukken in Walrusbaai. ‘Ze vormen een geweldige bron van vitamine C. Vannacht gaat het vriezen en dan is het afgelopen.’ De quads

104 - Kijk op www.meridiantravel.nl

scheuren achter elkaar naar de baai. We komen langs het strand waar we schietles kregen en stuiven richting de gletsjers een plateau op. Grethe bekijkt eerst de omgeving. ‘Verleden week dook hier nog plotsklaps een ijsbeer op.’

Neergeworpen beenderen Ik moet denken aan het voorval met een ijsbeer waarover Nuntu me had verteld op Kaap Tobin. Daar waar de 29 kilometer brede monding van de fjord eindigt en Liverpoolland begint. Zo’n 10 kilometer buiten het dorp. Hij had mij en de fotograaf opgehaald per boot.

Het was immers september en zomer in Groenland, een van de drie maanden dat de baai niet afgesloten is door ijs. Hij had voor me gelopen op het pad naar zijn houten woning. Hoewel, pad? Het was eerder een slootje modder, waar de achteloos neergeworpen beenderen van zeehonden en muskusossen nog enige houvast gaven.

Net zomin als het pad een pad was, was Nuntu zijn echte naam. In het officiële leven van geboorte-aangiften, paspoorten en ijsberenquota kreeg hij de naam Josef Lorentzen. Zijn ouders kozen net als Mettes ouders niet voor een Groenlandse naam. Te ingewikkeld om uit te spreken voor iedereen buiten Ittoqqortoormiit.

IJsbeer in de praktijk Niet dat hij ooit zijn dorp verliet, want dat is in de praktijk nogal lastig. Er zijn in Groenland immers geen wegen. De dichtstbijzijnde nederzetting Tassiilaq ligt zo’n 800 kilometer zuidelijker. Nuntu was ineens gestopt. ‘Hier stond mijn vader verleden winter met zijn sneeuwmobiel.’ Hij had op het houten huis gewezen.

‘Dat is ons winterhuis. Vroeger woonde hier een jagersgemeenschap. We hadden een lagere school en een weerstation. In de jaren 80 zijn de meeste mensen vanuit hier naar Ittoqqortoormiit vertrokken. Er is hier geen stromend water of elektra. Nu wordt deze nederzetting in de winter gebruikt, om te jagen. Dan komen we hier met onze honden. Op een dag stond mijn vader hier met zijn sneeuwmobiel. Hij was net uitgestapt toen er vanuit het niets een ijsbeer opdook. Mijn vader schrok zich rot en in een reflex stompte hij de ijsbeer op zijn neus. Die schrok op zijn beurt en mijn vader maakte van de verwarring gebruik om de sneeuwmobiel te starten en te ontkomen. Later hebben professionele jagers het dier doodgeschoten.’

Terwijl Grethe aandachtig de bodem van het plateau afzoekt naar bessen vertelt Mette me over familie. Over

haar ouders, die nog nooit van hun leven groente of fruit hebben gegeten. Onwillekeurig denk ik aan het verschrompelde appeltje dat al een week eenzaam in een mandje ligt op de groenteafdeling van de supermarkt. Over haar oudste dochter op school ver weg in hoofdstad Nuuk. Hoewel Nuuk hemelsbreed niet het einde van de wereld is, is het dat wel in een land zonder infrastructuur. Wie het dorp wil verlaten, heeft een paspoort nodig. Vervolgens gaat de reis van OostGroenland via Noord-IJsland en Reykjavík naar WestGroenland. Ik reken uit dat ik sneller in Amsterdam ben. De reis is ver en duur, dus ziet Mette haar oudste dochter slechts twee keer per jaar. Het is het verdriet en dilemma van Inuitnederzettingen aan de oostkust. Hoe goed het onderwijs van Torbjørn Ydegaards schooltje ook is, de hoogste klassen van de middelbare school kunnen er niet gevolgd worden. ‘We kunnen scheikunde en natuurkunde niet op die manier aanbieden’, had hij me verteld. ‘Op je 15e heb je de keuze uit ver weg je middelbare school afmaken of hier blijven, maar dan zijn jagen of vakkenvullen in de supermarkt het hoogst haalbare.’ Een dokter is er in het dorp niet. Er zijn slechts verpleegsters. Wie ernstig ziek is, moet naar IJsland – op 2,5 uur vliegen.

Zorg Mette wil dat haar kinderen doorleren, maar haar tweede dochter Bella weigert het dorp te verlaten en

Kleine houten huisjes liggen op rotsige terrassen aan een baai, erachter de Groenlandzee

106 - Kijk op www.meridiantravel.nl

heeft aangekondigd dat er niks mis is met jager willen worden. Ze zucht en kijkt even naar het grijs van de Groenlandzee. In de verte doemt een pick-up op.

‘Mijn man is hier ergens aan het jagen.’ Even later komt haar man onze richting uit, stopt even bij Mette en rijdt dan weer door. ‘Ik had gehoopt op een romantischer weerzien met je jager’, plaag ik haar.

‘Romantisch?’ Mette proeft het woord met een vies gezicht. ‘Inuitmannen zijn niet romantisch. Wat moet je met een kaarsje en een kaasje? Ze moeten voor je zorgen!’ Ik kijk naar de vrouwen met hun jachtgeweer aan hun schouder en betwijfel of ze veel zorg behoeven.

Even later geeft Grethe aan dat de bessen niet meer te gebruiken zijn, blijkbaar was het afgelopen nacht al te koud. In het schemerduister rijden we terug naar het dorp. Op zee drijven de dwergijsbergjes als poortwachters voor een onbekend land. Straks, als de winter aanbreekt, zullen hun grote broers en zussen – formaat wolkenkrabber – voorbijdrijven en de haven blokkeren. Dan meren er negen maanden lang geen schepen meer aan. Is het dorp weer op zichzelf aangewezen. Dan jaagt jager Martin in stilte op ijsberen, arctische tandwalvissen en zeehonden. Er zal niets te horen zijn, met uitzondering van het hijgen van zijn sledehonden wellicht. Slechts een schot zo nu en dan zal Groenlands ijzige stilte verbreken. n

Groenland praktisch Toch liever zelf de reis plannen? Dan kun je ter plaatse ook excursies boeken bij Nanu Travel (nanutravel.dk). Je kunt bij ze terecht voor kajaktochten, sledehondentochten, schietles, hikes en het huren van uitrustingen, waaronder tenten, honden en jachtgeweren.

ACCOMMODATIE Ittoqqortoormiit heeft slechts één gastenonderkomen: Ittoqqortoormiit Guesthouse beschikt over meerdere kamers, waarbij zitkamer, keuken en douches gedeeld worden. Het is dan ook zaak om op tijd te reserveren. Een tweepersoonskamer kost 93 euro per nacht.

Warmwaterbron Liverpoolland

BEREIKBAARHEID Groenland is ruim vijftig keer zo groot als Nederland.

Het heeft geen infrastructuur in de vorm van wegen, dus alles gaat per vliegtuig, helikopter of boot.

Binnenlandse vluchten zijn er nauwelijks. Vluchten naar Ittoqqortoormiit verlopen via IJsland. Vanaf Amsterdam vlogen we met Icelandair naar Akureyri met een tussenstop in Reykjavík. Vanaf Reykjavík ga je verder met Air Iceland. Deze vluchten zijn dagelijks retour verkrijgbaar vanaf 350 euro. Vlieg je rond 13:00 uur, dan ben je rond 18:00 uur in Akureyri. Vanaf daar vlieg je met Norlandair naar Constable Point/Nerlerit Inaat. Deze vlucht is retour verkrijgbaar vanaf 350 euro. Air Greenland verzorgt helikoptervluchten van Constable Point naar Ittoqqortoormiit. Een reis kost 250 euro voor een retourtje.

BOEKEN Omdat je in de praktijk in Ittoqqortoormiit ofwel een winteractiviteit dan wel een zomeractiviteit zult ondernemen, kan het handig en relatief goedkoper zijn om een pakketreis aan te schaffen. In Nederland verzorgt Beluga Adventures (belugareizen.nl) zowel vluchten en accommodaties als tal van groeps- en individuele reizen naar Groenland. Expeditiecruises, sledetochten, kajaktochten en trekkings zijn slechts een greep uit het assortiment. Ze kunnen alle reizen op je wensen afstemmen.

Onze redacteuren kozen voor de – hoe kan het ook anders – Greenlandcollectie van het duurzame merk Fjällräven. De lijn werd destijds ontwikkeld voor een expeditie naar dit bijzondere eiland

KLEDING Omdat de temperaturen in Groenland ook in de zomer uitdagend kunnen zijn, is het van belang goede kleding te dragen. Reisorganisaties die Groenland aanbieden, geven meestal een paklijst mee. Onze redacteuren kozen voor de – hoe kan het ook anders? – Greenland-collectie van het duurzame merk Fjällräven. De lijn werd destijds speciaal ontwikkeld voor een expeditie naar dit bijzondere eiland.

Kijk op www.meridiantravel.nl - 107

OTTAWA WINTERLUDE LAAT DE VRIESKOU MAAR KOMEN Canada’s hoofdstad kan niet wachten tot het winter is. De zomer heeft gerust zijn charme hoor, met onder meer talloze buitenfestivals en de zeeën van zacht wiegende Hollandse koppen van het jaarlijkse Tulpenfestival. Maar in februari barst Winterlude los, en verandert Ottawa in een grote, oergezellige schaatsbaan waar ook klunen op de kant van harte wordt aanbevolen. Meridian Travel kleedde zich daarom warm aan en dook halsoverkop in het grootste winterfestival van Noord-Amerika.

T E K S T & F O TO G R A F I E M A R T I N S C H Ä F E R

Voor me in de rij staan twee Mexicaanse meisjes van de ene op de andere voet te wippen. Ze hebben hun armen vol met de laatste tien zakjes ToastyToes, en wachten ongeduldig tot de kassière klaar is met de klant voor hen. Gelukkig was ik ze net voor bij het rek, want zonder magische voetenwarmers worden er een paar vrouwen in de groep extreem chagrijnig. Het vriest vijftien graden in Ottawa, en wat de chicas bezielt om in een zomerjas naar Canada te komen weet niemand.

Meesterwerk Elk jaar verandert Ottawa in – laten we die open deur maar meteen intrappen – een winterwonderland. Het grootste van Noord-Amerika; drie weken lang trekken

108 - Kijk op www.meridiantravel.nl

in totaal zo’n 700.000 binnen- en buitenlanders er in de weekends op uit om lol te trappen in de sneeuw. En op het ijs, want het kloppende hart van Winterlude vind je op het Rideau Canal. ‘De grootste schaatsbaan ter wereld!’, glundert de brochure trots, en we moeten toegeven dat Friese ijsmeesters ervan zouden watertanden. Tussen Parliament Hill en het ongenaakbare hotel Fairmont Château Laurier liggen zeven sluisjes die het water van de Ottawarivier stapsgewijs hogerop brengen, om daarna 7,8 kilometer lang als een brede gracht door de hoofdstad te slingeren. Eenmaal buiten de stad watert de Rideau River tweehonderd kilometer zuidwaarts in Lake Ontario af, maar dat is van later zorg. Je maakt niet vaak mee dat een ijsbaan én op UNESCO’s Werelderfgoedlijst én in het Guinness Book

Openingsfoto â&#x20AC;&#x2122;s Werelds beste ijshouwers doen mee aan de ijssculptuurcompetitie Boven Rideau Canal, met op de achtergrond Parliament Hill Onder vanaf linksboven met de klok mee De Bedzzz Race, een van de vele attracties op Dows Lake; Zonder BeaverTails geen Winterlude, en andersom; In Ottawa wordt het stof van de geschiedenis geblazen; Maman voor de National Gallery of Canada

Kijk op www.meridiantravel.nl - 109

In 24 uur een ijssculptuur

110 - Kijk op www.meridiantravel.nl

Kijk op www.meridiantravel.nl - 111

‘‘De grootste schaatsbaan ter wereld!’, glundert de brochure trots’

112 - Kijk op www.meridiantravel.nl

Linkerpagina Rideau Canal Skateway Onder Het mapleseizoen loopt van eind februari tot eind april

of World Records staat. De Rideau Canal Skateway komt die dubbele eer echter volledig toe. Maar liefst 165.621 vierkante meter aan puur ijsplezier kunnen met recht – we citeren UNESCO letterlijk – ‘een meesterwerk van menselijke creatieve genialiteit’ genoemd worden.

Winterspeeltuin Canada is een echt schaatsland, waar de ijzers nauwelijks het vet halen. Net als wij pakken de Canadezen elke koudegolf aan om pootje-over te gaan, en ook vandaag is dat niet anders. Honderden mensen zwieren, zwaaien, krassen en draaien over het dikke ijs bij Confederation Park de verte in waar Dows Lake wacht, een klein meertje waarop talloze Winterlude-activiteiten op het programma staan. Het ziet er steevast zwart van de mensen die, tussen de beddenraces, triatlons en ijshockeywedstrijden door, sierlijke rondjes rijden en bijkletsen. Ook in Jacques-Cartier Park, aan de overkant van de Ottawa en dus in de provincie Québec, is het druk. Vooral met kids, die zich zo te horen te pletter vermaken. Glijbanen, hondeslederitjes, ijsvissen; Snowflake Kingdom is zo’n winterspeeltuin waarvan je als kind wel eens droomde. Overal verspreid langs de kanten staan mensen rijendik te watertanden bij kleine houten chaletjes, waar de befaamde BeaverTails over toonbank gaan. Met tientallen tegelijk verdwijnen de gesuikerde deegflappen in evenzovele graaiende handen. IJs, schaterende kinderen onder een strakblauwe lucht en een BeaverTail; soms is het alles wat je nodig hebt in het leven.

Ottawa ten voeten uit Maar genoeg is genoeg. De ToastyToes zijn uitgewerkt, dus zoeken we de warmte op. Het Canadian Museum of Civilization houdt zelfs de grootste museumhater een middag bezig, met onder meer een gigantische verzameling First Nations-totempalen die bij binnenkomst meteen de toon zetten. Dat dit het meest populaire museum van het land is, staat vast. Want naast de uiterst vermakelijke tentoonstellingen die met een knipoog het stof van de Canadese geschiedenis afblazen, bevinden zich hier ook een onweerstaanbar Kindermuseum en het Canadian Postal Museum. In de National Gallery of Canada, aan de overkant in Ontario, wacht een zo mogelijk nog indrukwekkender collectie. Moderne kunst op haar best, te beginnen met de bijna tien meter hoge moederspin Maman, die in ongenaakbaar brons de ingang bewaakt. Maar in de verte lonkt ByWard Market, en zijn modern-authentieke boetiekjes, cafés, restaurants en clubs achter ver-

weerde bakstenen gevels. Gezonde trek wint het bij gebrek aan tegenstand van cultuur, vooral door de heerlijke geuren van de stew cook-off die voor de deur van de farmer’s market in volle gang is. Ook dit is Winterlude, en ook dit is Ottawa ten voeten uit. Lekker buiten eten, kletsen en genieten; gewoon omdat het kan. Gewapend met soepkom en lepel sluiten we daarom vastberaden bij elke dampende ketel stoofpot aan, ons oordeel zal objectief en rechtvaardig zijn.

Maple wellness De volgende ochtend beginnen we met een unaniem besluit: de esdoorn staat volgens ons volledig terecht op de nationale vlag. Dat heeft alles met het ontbijt te maken, en het feit we net een respectabele stapel pannenkoeken in het diepbruine spul hebben verdronken.

Fulton’s Pancake House & Sugar Bush gebruikt al vier generaties lang elke laatste druppel die hier tussen februari en mei wordt afgetapt. En verwerkt het vocht naast stroop in onder meer mosterd, kaarsen, snoep en zelfs een lijn spaproducten. Maple wellness? Jazeker!

Tijdens een rondleiding door het bos achter het pannenkoekenhuis wordt uitgelegd dat de indianen hun vlees met het anti-oxidantenrijke esdoornvocht een stuk malser kregen. Voor we het weten, hangen we zelf in een badje met lauwe esdoornmelk. Met als resultaat inderdaad verrassend zachte handen, en een onstilbare trek in pannenkoeken die de rest van de dag zal duren.

Een paar uur later lopen we met plakkerige maple-lolly’s langs glimmende ijssculpturen in Confederation Park. Winterlude zit er voor ons alweer bijna op.

Alleen een rondje ByWard Market en een stevig pannenkoekenontbijt scheiden ons nog van de doodsaaie winter in Nederland. Zelfs de Mexicaanse meisjes sabbelen melancholisch op hun lolly. n

Kijk op www.meridiantravel.nl - 113

Links Canadian Museum of Civilization Onder Winterlude wordt met een spetterend vuurwerk geopend

Ottawa praktisch WINTERLUDE Het drieweekse winterfestival wordt jaarlijks in februari georganiseerd en bestaat, naast schaatsen op het Rideau Canal, vooral uit weekendactiviteiten in de buitenlucht.

ATTRACTIES Parliament Hill: dagelijks diverse (gratis) rondleidingen vanaf 9 uur, www.parl.gc.ca/vis National Gallery of Canada: dagelijks geopend 10-17, do tot 20 uur, www.gallery.ca Rideau Centre, www.rideaucentre.com Fulton’s Pancake House & Sugar Bush, www.fultons.ca

MEER INFORMATIE

LIGGING & BEREIKBAARHEID Ottawa ligt in het oosten van Canada, in de provincie Ontario. De Canadese hoofdstad is dagelijks vanaf Schiphol te bereiken, hetzij met een tussenstop. Meridian Travel vloog met Air Canada via Montréal in een kleine tien uur naar Ottawa Macdonald-Cartier International Airport.

KLIMAAT & BESTE REISTIJD In tegenstelling tot bijvoorbeeld Toronto ligt Ottawa niet aan Lake Ontario. Dit betekent dat de winters er weliswaar kouder zijn, maar ook dat de zomertemperaturen verder oplopen – tot zo’n 28 graden. Ottawa is sowieso gezegend met een zonnig klimaat, waardoor de vele outdoorfestivals van de stad steevast duizenden mensen trekken. De winters zijn gerust koud te noemen, met minimumtemperaturen tot -15 graden. De stad is het hele jaar door goed te bezoeken, maar wie de ergste kou wil vermijden slaat de maand januari beter over.

ACCOMMODATIES In Ottawa is een goed gevarieerd aanbod aan accommodaties voorhanden, en men komt hier aan alle wensen omtrent budget en comfort tegemoet. Vijfsterrenhotels worden afgewisseld met jeugdherbergen en zelfs slapen in een

114 - Kijk op www.meridiantravel.nl

gevangenishostel (www.hihostels.ca) behoort tot de mogelijkheden. Meridian Travel sliep in het elegante en uitstekende hotel met uitzicht op Parliament Hill: Fairmont Château Laurier, www.fairmont.com/laurier

Ottawa Tourism staat je graag met raad en daad terzijde bij het plannen van een bezoek aan de hoofdstad. Op www.ottawatourism.ca vind je alvast een schat aan informatie en inspiratie.

UITGAAN In Ottawa staat genieten van het leven centraal.

Dat dat op klinkende wijze in het uitgaansaanbod terugkomt, laat zich raden. Enkele suggesties: ByWard Market Square: een heerlijk breed scala aan bijzondere restaurants en cafés, www.byward-market.com Social: Canadese topcuisine met een goed gesorteerde cocktail- en wijnkaart, www.social.ca Wilfrid’s Restaurant: internationale keuken, Canadese specialiteiten, www.fairmont.com/laurier Darcy McGee’s Irish Pub: stevige kost met een Iers tintje, www.darcymcgees.ca Courtyard Restaurant: internationale en regionale specialiteiten, www.courtyardrestaurant.com Café du Musée: brunchen met uitzicht op Parliament Hill, www.civilization.ca

D A N A C A

O T T A W A

.

Persoonlijk en vakkundig reisadvies binnen jouw regio, wanneer jĂ­j dat wenst

- Op maat gemaakte reizen - 24/7 Bereikbaarheid in geval van nood - Onafhankelijk en persoonlijk reisadvies - Jouw eigen persoonlijke en zelfstandige reisadviseur - Deskundige en snelle afhandeling van je reisaanvraag - Financielle bescherming (deelnemer van SGR en ANVR)

face2facetravel.nl/onzetravelmanagers/

SKIÃ&#x2039;N IN HET LAND VAN DE ONBEGRENSDE MOGELIJKHEDEN 116 - Kijk op www.meridiantravel.nl

Wie op Salt Lake City Airport arriveert, rijdt in ongeveer een half uur naar zes indrukwekkende skigebieden â&#x20AC;&#x201C; in de Verenigde Staten ski resorts genoemd. Deer Valley, Brighton, Park City Mountain, Snowbird en Solitude zijn indrukwekkende, uitgestrekte sneeuwspeeltuinen voor de wintersporter die eens een keer wat anders wil.

Kijk op www.meridiantravel.nl - 117

Grote foto Salt Lake City ligt verscholen in de Rocky Mountains Onder van links naar rechts Gezelligheid op Assembly Hall, gelegen aan Temple Square in Salt Lake City; Salt Lake Temple, een gigantische Mormonentempel in het centrum van Salt Lake City; Onderweg passeren we â&#x20AC;&#x2DC;de meest gefotografeerde boerderijâ&#x20AC;&#x2122; van Utah

De hoofdstad van de Amerikaanse staat Utah is het perfecte uitgangspunt voor een skivakantie in een van de omringende skigebieden, maar ook als stedentripbestemming heeft Salt Lake City alles in huis. Zo kun je een bezoek aan de mormoonse Salt Lake City Temple brengen of een wandeling maken langs de vele andere indrukwekkende gebouwen in de stad.

Sportliefhebbers wonen een basketbalwedstrijd van de

118 - Kijk op www.meridiantravel.nl

Utah Jazz bij of zetten voet op de heilige grond rond de Olympic Oval, waar Nederlandse schaatsers tijdens de Olympische Spelen van 2002 record na record verbroken.

Salt Lake City werd in 1847 door een groep van 148 mormonen onder leiding van Brigham Young gesticht aan de oevers van het Great Salt Lake. Dit zoutwatermeer heeft een oppervlakte van maar liefst 5.100 vierkante kilometer en is daarmee het grootste op het westelijk halfrond.

ALTA

SKI

O N LY

Na drie kwartier rijden vanaf Salt Lake City International Airport sta je al met je sneeuwschoenen in Alta, volgens velen een van de meest pittoreske skidorpjes in Utah, dat samen met Snowbird het skigebied Little Cottonwood Canyon vormt. Verwacht hier geweldige offpistemogelijkheden en bowls in de funparks, maar ook familievriendelijke afdalingen en highspeedliften. Het bergdorpje is van oudsher een plek waar zilvererts werd gedolven uit de omringende granietbergen. Tegenwoordig is het een echt wintersport-

dorp dat alle moderne faciliteiten in huis heeft. Alta is grotendeels autovrij, de accommodaties zijn er modern, je vindt er luxueuze spa’s en een variatie aan restaurantjes en barretjes. Jaarlijks valt hier maar liefst 14 meter donszachte poedersneeuw waardoor je de hele winter gegarandeerd heerlijk kunt skiën. Alta is een van de drie skigebieden in Amerika waar je alleen kunt skiën en niet kunt snowboarden. Het maakt niet uit welk niveau je hebt, in Alta kan iedere skiër goed uit de voeten op 116 prima gevarieerde pistes.

BRIGHTON Met het naastgelegen dorpje Solitude vormt Brighton het skigebied Big Cottonwood Canyon. Ga je met het hele gezin op skivakantie? Dan is Brighton voor jullie het perfecte skigebied. Kinderen onder de 10 jaar skiën gratis en de pistes zijn dusdanig in niveau gevarieerd dat zowel de kleinste wintersportertjes als de doorgewinterde skiërs en snowboarders hier hun lol opkunnen. De echt doorgewinterde skiërs zullen de dichtbeboste offpisteafdalingen en het funpark zeker kun-

120 - Kijk op www.meridiantravel.nl

nen waarderen. Jaarlijks valt hier gemiddeld 14 meter van ‘The Greatest Snow on Earth’ maar afgelopen skiseizoen werd dit zelfs 18 meter! De pistes zijn strak geprepareerd, maar ook als je van een uitdagende buckelpiste houdt, zit je in Brighton op de goede plek. Avondskiën is mogelijk tot 21:00 uur. Of je nu een beginnende wintersporter bent of houdt van de uitdaging van een steile piste, Brighton biedt voor elk wat wils.

DEER VALLEY

SKI

O N LY

Een eersteklas skigebied met luxe faciliteiten als skivalets, perfect geprepareerde pistes, kinderopvang op locatie en gastronomie van hoog niveau. Niet verwonderlijk dus, dat Deer Valley in 2018 door lezers van SKI Magazine werd uitgeroepen tot het beste skigebied van Noord-Amerika. In 2002 waren de pistes zelfs onderdeel van de Olympische Spelen. Van december tot april kunnen skiërs zich uitleven op de 103 perfect geprepareerde pistes met een totale lengte van 99 kilometer. Het skigebied is afwisselend en biedt steile buckelpistes, geweldige offpistemogelijkheden en fijne bospaadjes.

Met name de skiër met enige ervaring kan zich hier heerlijk uitleven, maar ook als wintersporter in de dop vind je in Deer Valley meer dan genoeg geschikte afda-

lingen. Aan de voet van het skigebied liggen de luxueuze accommodaties van Deer Valley, maar ook restaurantjes, ontbijttentjes en barretjes zijn alom vertegenwoordigd. Wil je de pistes even links laten liggen?

In Deer Valley vind je ook een aantal gezellige winkelstraten.

Nieuw in de winter van 2019/2020 is dat het skigebied 8 miljoen dollar heeft geïnvesteerd, onder meer in nieuwe sneeuwkanonnen en een upgrade van de Homestakestoeltjeslift naar een high-speedvierzitter. Deze gaat twee keer zo snel en vervoert tot 400 personen per uur.

De lift brengt skiërs van Silver Lake Village naar de top van Bald Eagle Mountain. Ook worden de sneeuwkanonnen vernieuwd.

Kijk op www.meridiantravel.nl - 121

PARK CITY MOUNTAIN In de zomer van 2015 onderging Park City Mountain een ware metamorfose tijdens een van de grootste ontwikkelingsprojecten in Amerikaanse skigebieden ooit.

Door het skigebied te koppelen aan Canyons Resort werd het met 3.000 hectare piste het grootste skigebied van Amerika. Het skigebied Park City Mountain heeft alles in huis voor wintersporters van alle levels. Naast 348 strak geprepareerde pistes biedt Park City Mountain ook nog eens acht funparks, een superpipe en een minipipe. Bijzonder aan Park City Mountain is dat je ook de rijke mijngeschiedenis al skiĂŤnd beter kunt leren kennen dankzij de Silver to Slopes Historic Mining Tour. Tijdens deze gratis excursie vertelt je gids je alles over de plaatselijke mijnen en wintersport. Als

122 - Kijk op www.meridiantravel.nl

onderdeel van het ontwikkelingsproject zal in de aankomende winter ook worden geĂŻnvesteerd in de verbetering van het skigebied voor families en snowboarders. Zo komen er restaurants op de pistes waar je heerlijk kunt dineren, een fijne aanvulling op het reeds bestaande horeca-aanbod in het dorp. De High Meadow-lift zal worden vervangen door een loskoppelbare high-speedvierzitter die onderdeel wordt van de High Meadow Family Fun Zone. De iconische MidMountain Lodge krijgt zowel binnen als buiten een uitgebreide make-over waardoor er een luxe en comfortabele gastronomische beleving zal ontstaan. Tot slot vergroot Cloud Dine zijn capaciteit met 60 procent.

SNOWBIRD Samen met Alta vormt Snowbird het skigebied Little Cottonwood Canyon in Wasatch National Forest.

Jaarlijks valt hier 14 meter sneeuw en dankzij zijn uitzonderlijke ligging heeft Snowbird het langste wintersportseizoen van Utah, dat loopt van half november tot mei. Het skigebied Little Cottonwood Canyon is het op een na grootste van Amerika en staat bekend om zijn heerlijke droge poedersneeuw. Verwacht hier een grote variatie aan pistes, maar met name gevorderde skiërs vinden hier oneindig veel mogelijkheden. Snowbird

wordt geroemd om zijn steile terrein en uitdagende pistes. Wil je het helemaal avontuurlijk maken, dan behoren ook heliskiën, snowcatskiën en sneeuwscootertours tot de mogelijkheden. Aan de voet van de berg kun je na een intensieve dag op de pistes bijkomen bij de verwarmde buitenzwembaden en hottubs van de accommodaties, een hapje en een drankje doen bij de lokale horecagelegenheden of nog even winkelen in het autovrije centrum.

Kijk op www.meridiantravel.nl - 123

SOLITUDE Samen met het naastgelegen dorpje Brighton vormt Solitude het skigebied Big Cottonwood Canyon in de bergen van Utah. Dit bergdorpje is speciaal voor wintersporters aangelegd en heeft dan ook alles in huis wat je je tijdens een skivakantie maar kunt wensen. De accommodaties van

124 - Kijk op www.meridiantravel.nl

Solitude bevinden zich aan de voet van de pistes, net als tal van restaurants en cafeetjes. In Solitude vindt iedere wintersporter afdalingen van zijn of haar gading, maar hou je van offpisteskiĂŤn, dan zit je hier helemaal goed: het gebied staat bekend als een van de beste offpistegebieden van de Verenigde Staten. Daarnaast biedt Solitude drie bowls en 79 strak geprepareerde pistes.

Salt Lake City praktisch ACCOMMODATIES Tijdens onze reis verbleven wij in het Washington Schoolhouse Hotel (washingtonschoolhouse.com) en Hotel Park City (hotelparkcity.com) in Park City.

EÉN BERGDORP, TWEE SKIGEBIEDEN Ooit was het een belangrijk mijnbouwstadje, maar tegenwoordig is Park City een bruisende en mondaine wintersportplaats op zo’n 35 minuten van Salt Lake City International Airport. Dit historische stadje is de thuisbasis van vele internationale toeristen en biedt eenvoudige toegang tot twee skigebieden van wereldklasse: Park City Mountain en Deer Valley in de Wasatch Range, een uitloper van de Rocky Mountains. In het stadje kun je makkelijk van A naar B komen dankzij de biodiesel- of elektrische bussen – en met de fiets, ook in de winter!

SKI UTAH INTERCONNECT ADVENTURE TOUR De Ski Utah Interconnect Adventure Tour biedt gevorderde tot vergevorderde skiërs de mogelijkheid om de prachtige schoonheid en het ongelooflijke achterland van het Wasatch-gebergte te beleven. De excursies worden 7 dagen per week georganiseerd, afhankelijk van het weer en de omstandigheden. Hierbij ontdek je de pistes van het gebied en ga je ook offpiste rond maar liefst zes resorts op één dag. Je wordt begeleid door 2 Interconnect Adventure Tour-gidsen, die zijn getraind in sneeuwveiligheid en backcountry-etiquette.

Alleen gevorderde tot vergevorderde skiërs in goede fysieke conditie kunnen deelnemen aan deze tocht.

Op het programma staan wandelen, hiken, oversteken en natuurlijk skiën onder verschillende sneeuwomstandigheden. In het binnenland bepaalt Moeder Natuur de sneeuwcondities, maar de organisatie gaat altijd op zoek naar de beste sneeuw – waarbij de kwaliteit van het skiën vooropstaat. Deelnemers moeten 16 jaar of ouder zijn, maar hou er rekening mee dat deelnemers tussen de 16 en 18 jaar oud moeten worden begeleid door een ouder of voogd.

Deze tocht is niet geschikt voor timide skiërs.

Vanwege het karakter van de Interconnect Adventure Tour is snowboarden niet toegestaan.

Meer informatie: www.skiutah.com/explore/the-interconnect-tour

SKIPASSEN In Utah kun je gebruikmaken van verschillende skipassen: IKON Pass: onbeperkt toegang tot Solitude en 7 dagen toegang tot Brighton, Deer Valley en Alta/Snowbird. Daarnaast heb je ook toegang tot 25 andere beroemde bestemmingen in Noord-Amerika.

Ski City Super Pass: geldig op iedere dag in het wintersportseizoen in de skigebieden Alta, Brighton, Snowbird en Solitude. Gratis gebruik van de UTA-skibussen en de TRAX-lightrail. Ook krijg je 20 procent korting op materiaalhuur.

Na het sluiten van de mijnen veranderde Park City lange tijd in een spookstadje, tot dat men in de jaren 70 ontdekte dat je hier fantastische wintersportmogelijkheden hebt. Park City werd ontwikkeld als skibestemming en al snel openden hier luxe resorts.

Hierdoor veranderde Park City in een van de belangrijkste skidorpen van Amerika.

Tijdens de Olympische Winterspelen van 2002 in Salt Lake City was Park City een belangrijke locatie voor verschillende ski- en snowboardonderdelen, maar ook het bobsleeën, skispringen, freestylespringen en de skeleton vonden hier plaats. Vandaag de dag kun je er twee musea bezoeken en een ritje in de bobslee maken.

Epic Local Pass: toegang tot alle liften in Park City Mountain en skigebieden in andere delen van Amerika en de wereld.

Big Cottonwood Pass: toegang tot Brighton en Solitude.

Alta-Bird Pass: toegang tot Alta en Snowbird.

Meer info over wintersporten in Utah vind je op www.wintersportutah.nl, skiutah.com en www.visitutah.com/mountain-time/ Voor dit artikel maakten wij gebruik van vluchten van Delta Airlines.

Meer informatie op www.delta.com

Kijk op www.meridiantravel.nl - 125

SELECTIONS Verenigde Staten vanaf

€1.715,- p.p.

Wintersporten in Park City, Utah Voor wintersportliefhebbers die op zoek zijn naar de beste poedersneeuw, perfect geprepareerde pistes, tree-skiing en als kers op de taart houdt van gezelligheid, is Park City ‘the place to be’. Dit Amerikaanse ski dorp ligt op ongeveer een half uurtje rijden van Salt Lake City en verzekerd jou van een fantastische wintersportvakantie. Je vindt hier meer dan 300 pistes en ruim 40 skiliften voor zowel beginners als vergevorderden. Of je nu op wintersportvakantie gaat met het hele gezin, je partner of een groep vrienden, er is voor ieder wat wils. Park City is een levendige en gezellige stad met veel leuke restaurants, bars, boetieks en kunstgalerijen. Het is dan ook niet het klassieke Amerikaanse ski dorp, maar een bruisend stadje met een eigen karakter. Bij Doets Reizen kun jij helemaal zelf jouw Wintersport Park City samenstellen. Bepaal zelf jouw ideale vlucht en het aantal dagen dat je op wintersportvakantie wilt. Vervolgens kies je zelf het hotel dat bij je past en kun je jouw wintersport compleet maken met excursies. Wil je langer blijven of heb je andere wensen? Wij adviseren je graag over allemogelijkheden!

126 - Kijk op www.meridiantravel.nl

INCLUSIEF: · 4 daagse skipas · Transfer tussen Salt Lake City en Park City · Accommodatie naar keuze · Inclusief rechtstreekse Delta Air Lines vlucht naar Salt Lake City Airport (retour) MEER INFORMATIE Doets Reizen info@doetsreizen.nl 072 575 33 33 www.wintersportutah.nl/onontdekt

SELECTIONS Cambodja vanaf

Canada op maat

€2.925,- p.p.

(PRIJS OP AANVRAAG)

Ultieme 14-daagse self-drive jeeptour Voor de Lotos Rallye 2020 heeft Cambodia Jeep die extra kilometer afgelegd en ontworpen ze de beste jeeptour in Cambodja ooit. Nieuwe wegen werden geopend, nieuwe plaatsen zijn toegevoegd en unieke en nieuwe hotels zijn opgenomen in het programma.

Voor avonturiers met een voorliefde voor oldtimers is dit de ultieme jeeptour door Cambodja. Ervaar het prachtige landschap van Cambodja met zijn culturele en historische gebouwen en ongelofelijk vriendelijke mensen. Cambodia Jeep heeft ervoor gezorgd dat de routes van de begaanbare wegen afwijken, wat garant staat voor een echt unieke jeepbelevenis. Deze buitengewone self-drive jeepervaring kun jij ook meemaken! Lezers van De Mooiste Rondreizen ontvangen 5% korting.

Startdatum: 11 januari 2020.

Maximaal aantal deelnemers: 20 personen in 10 jeeps: 2 personen per jeep.

Prijs: 4.400,- euro p.p.

Ga met ons mee naar Canada!

Wie kent het niet? Uren googelen en de verwarring wordt alleen maar groter. Die schrijft dit en die schrijft dat.

Op het internet een rondreis naar Canada bij elkaar puzzelen is zeker niet zomaar gedaan….. en daar komt het team van GoCanada dus om de hoek kijken. Wat is er nu fijner dan te praten met een gepassioneerde specialist die luistert naar je wensen en meteen reageert met een reisadvies dat zit als een maatpak. Aangevuld met de leukste tips, verborgen parels, postbodes in watervliegtuigjes, vissende beren en andere typische Canadese belevenissen. Bel of mail ons met uw wensen of maak een afspraak op ons kantoor in Naarden en wij gaan aan de gang met een reisadvies op maat. En of dat nu zomer of winter is, per auto of per camper, de Yukon of Nova Scotia, we hebben alles geprobeerd en zijn overal geweest!

MEER INFORMATIE GoCanada www.GoCanada.nl Tel.: +31(0)35 750 32 25

MEER INFORMATIE info@cambodiajeep.com en www.cambodiajeep.com

Kijk op www.meridiantravel.nl - 127

SELECTIONS Canada

Peru vanaf

Cambodja vanaf

(PRIJS OP AANVRAAG)

€2.449,- p.p.

€1.890,- p.p.

West-Canada in 21 dagen

21- daagse rondreis Peru

Kennismaking met Cambodja

Beleef de ongerepte natuur van West-Canada.

Wakker worden naast de ruige bergen van de Rockies. Wandelingen maken bij de azuurblauw meren van Banff en Jasper. Verse zalm eten aan de kust van Vancouver Island. Streep het zien van wilde dieren als beren, orka’s en walvissen van je bucketlist. Of boek een buitengewone excursie bij je reis, zoals een Wildlife Viewing River Safari of een kajak-excursie bij Tofino. We nemen je mee langs de hoogtepunten van West-Canada tijdens een fantastische rondreis die begint en eindigt in wereldstad Vancouver.

Speciaal voor de lezers van Meridian Travel magazine heeft ToPeru een aanbieding die u niet mag missen. Krijg een flinke korting op één van onze mooiste rondreizen, ‘Absoluut Peru’. 3 weken lang genieten van cultuur, natuur en de heerlijke Peruaanse keuken.

Ontdek meer over Cambodja tijdens deze unieke privé rondreis met chauffeur en gids waarbij u kennis maakt met lokale bevolking, geniet van de gezonde keuken en de eeuwenoude cultuur. Fiets over het platteland van Cambodja waar bij voldoende tijd is voor interactie met de bevolking. Bij een bezoek aan een tempel leert u meer over het Boeddhisme en wordt u gezegend door een monnik.

Over Tioga Tours Onze reisadviseurs staan klaar voor al je vragen en behandelen vrijblijvend je offerte-aanvraag binnen één dag. Maak van jouw reisdroom een droomreis.

Over de rondreis Bezoek de Ballestas eilanden, de mysterieuze Nazca lijnen, het bruisende Arequipa, de condors van de Colca Canyon, het hooggelegen Titicacameer, de Inca hoofdstad Cuzco, Machu Picchu, de Amazone en loop de 4-daagse Inca Trail (indien volgeboekt de 4-daagse Salkantay Trekking) Genoemde prijs is op basis van 2 personen, exclusief vlucht naar Lima.

MEER INFORMATIE MEER INFORMATIE Bekijk de reis, kies je reiswijze (auto of camper) en pas de route naar wens aan via www.tiogatours.nl/wild-west-canada

128 - Kijk op www.meridiantravel.nl

Ga naar www.toperu.nl en vraag de offerte aan o.v.v ‘MTravel-20’. Voor meer informatie kunt u ons bellen op 030-2945052

Deze kennismakingsreis laat het échte Cambodja zien. Buitenom Angkor Wat, het grootste tempelcomplex ter wereld maakt u kennis met de andere kant van het land en dat is zeer verrassend. Een ontspannen strandverblijf is de ultieme afsluiting van deze kennismaking met Cambodja.

Meridian lezers krijgen EUR 50,= korting pp Gebaseerd op een verblijf met minimaal twee personen in een tweepersoonskamer. *Het tarief is exclusief internationale tickets.

MEER INFORMATIE Treasury Travel www.treasurytravel.nl

COLOFON MERIDIAN TRAVEL VERSCHIJNT VIER MAAL PER JAAR EN IS EEN UITGAVE VAN:

dORIZON MEDIA POSTBUS 135 1900 AC CASTRICUM T +31 (0)251 67 21 36 REDACTIE@MERIDIANTRAVEL.NL WWW.MERIDIANTRAVEL.NL Uitgever/Hoofdredacteur HARALD KOLKMAN

Eindredactie MARTIN SCHÄFER

Tekstbijdrages ANNEKE DE BUNDEL, NICOLE FRANKEN, HARALD KOLKMAN, ANNEKE RUYS, ANNELIES RIGTER, WENNEKE SAVENIJE, MARTIN SCHÄFER

Fotografie HARALD KOLKMAN, NICOLE FRANKEN, MEMPHIS TRAVEL, ANNEKE RUYS, MARTIN SCHÄFER, SHUTTERSTOCK.COM, VISIT MISSISSIPPI, ANDREA ZUCKER

Sales DORIZON MEDIA T +31 (0)251 67 21 36 SALES@MERIDIANTRAVEL.NL

Distributie VMB PRESS / ALDIPRESS / AMP

Abonnementenservice 1 jaargang (4 edities) kost 27,50 Abonnementenservice: Abonnementenland Postbus 20 1910 AA UITGEEST www.bladenbox.nl (nieuwe abonnementen) www.aboland.nl (wijzigingen en vragen) Tel. +31 (0)251 – 257924 Cadeauabonnementen Cadeauabonnementen stoppen automatisch na het ontvangen van het aantal aangegeven nummers. De ontvanger ontvangt een aanbieding voor een nieuw abonnement aan het einde van het cadeauabonnement.

De eerste abonnementsperiode De eerste abonnementsperiode gaat u aan voor bepaalde tijd en kunt u ook niet tussentijds beëindigen.

Indien u het abonnement aan het einde van deze periode wilt beëindigen, dan dienen wij uiterlijk 3 maanden voor het einde van de abonnementsperiode uw opzegging in ons bezit te hebben.

Abonnementen na de eerste abonnementsperiode Abonnementen worden na de eerste abonnementsperiode omgezet naar een jaarabonnement welke telkens voor een jaar wordt gefactureerd, tenzij u tenminste 3 maanden voor het eindigen van de geldende abonnementsperiode heeft opgezegd. Na de omzetting geldt een opzegtermijn van 3 maanden.

Langlopende abonnementen omzetten Abonnementen die u aangaat met een looptijd van meer dan 12 maanden, worden na het einde van de geldende abonnementsperiode omgezet naar een abonnement dat eens per jaar wordt gefactureerd. Voor verdere informatie over deze omzetting, zie Abonnementen na de eerste abonnementsperiode. U bent gehouden voor de volledige duur van de abonnementsperiode en wordt beloond voor uw loyaliteit door middel van een korting of een welkomstgeschenk.

Opzeggen Opzeggen kan via www.aboland.nl, per post of per telefoon.

De opzegtermijn vindt u in de voorwaarden hierboven. Als opzegdatum geldt de datum waarop uw opzegging door Abonnementenland is ontvangen. Indien u hierom verzoekt, ontvangt u een bevestiging van uw opzegging met daarin de definitieve einddatum van uw abonnement.

De volgende editie staat in het teken van outdoor en avontuur en verschijnt op 17 december.

Overige vragen Overige vragen kunt u stellen op www.aboland.nl of neem telefonisch contact met Abonnementenland op.

Abonnementenland, Postbus 20, 1910 AA UITGEEST www.bladenbox.nl (nieuwe abonnementen) www.aboland.nl (wijzigingen en vragen) Tel. +31 (0)251 – 257924 Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen, vermenigvuldigd of gekopieërd zonder schriftelijke toestemming van de uitgever. © 2019 dORIZON Media Meridian Travel Magazine www.meridiantravel.nl

130 - Kijk op www.meridiantravel.nl

Coverfoto: Shutterstock.com

Adreswijzigingen Adreswijzigingen kunt u doorgeven via www.aboland.nl, per post of per telefoon.

Wil je meer weten over abonnementen, alles digitaal lezen, onze nieuwsbrief of onze webshop met nog veel meer reismagazines?

Kijk op www.meridiantravel.nl

Al 33 jaar dé specialist RUSLAND MONGOLIË CHINA GEORGIË ARMENIË OEKRAÏNE BALTISCHE LANDEN FINLAND INDIVIDUELE- EN GROEPSREIZEN • MAATWERK • CITYTRIPS • RIVIERCRUISES FLY & DRIVES • TRANS SIBERIË EXPRESS EN ANDERE TREINREIZEN

2019

Vraag nu de gratis brochure aan!

RUSLAND MONGOLIË CHINA GEORGIË ARMENIË OEKRAÏNE BALTISCHE LANDEN FINLAND

020 – 2012777 | INFO@BOLSJOJ.NL | WWW.BOLSJOJ.NL

De beste connectie naar BraziliĂŤ en Noord-Amerika

ďŹ&#x201A;ytap.com