The hanging Body

1

ΤΟ ΚΡΕΜΑΣΜΕΝΟ ΣΩΜΑ Εγχειρίδιο βίας και ηδονής

Mέλη Αγγελική

2

3

4

Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Ερευνητική εργασία, Νοέμβριος, 2014

TΟ ΚΡΕΜΑΣΜΕΝΟ ΣΩΜΑ

Εγχειρίδιο βίας και ηδονής

5

Φοιτήτρια: Μέλη Αγγελική Επιβλ.Καθηγητής: Ψυχούλης Αλέξανδρος

6

7

...γεμίζουμε άξαφνα ως την ασφυξια καταλαβαίνουμε το προηγούμενο άδειο το άδειο δεν είναι πια ανεκτό Γ.Ρίτσος «Φαίδρα»

8

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

- Σημείωμα

.11

- Το κρέμασμα - Εναέρια ακροβατικά τσίρκου

.15 .16

- Μια πόλη χωρίς Τ.Κ - περι τόπου - χώρος

.23 .25 .27

- Παιχνίδι - το άγριο και το αυθόρμητο

.34 .37

- Η αγχόνη - Κρέμασμα και βασανισμός - Κρέμασμα και εξουσια

.43 .47 .49

- Ηδονή - Κρέμασμα και ηδονή - Σωματική αυτό-τιμωρία - Παρεκκλίνουσα συμπεριφορά

.52 .55 .56 .57

- Το σκοινί - Η τέχνη του κρεμάσματος - Σχοινί και χωρικότητα

.63 .65 .69

- Κρεμόμενη - Κρεμόμενη στέκομαι

.81 .83

- Παράρτημα

.87

- Πηγές

.105

9

10

ΣΗΜΕΙΩΜΑ

11

12

steve o’ connor, δουβλίνο

13

Τον Φεβρουάριο του 2012 στην πόλη της Σεβίλλης. Ήμουν μαθήτρια σε μια σχολή τσίρκου. Τον φεβρουάριο του 1992 στην πόλη των Αθηνών. Ήμουν ασθενής στο νοσοκομείο παίδων. Τον Αύγουστο του 2012 βρέθηκα εγκλωβισμένη στο αεροδρόμιο του Μιλάνο. Τον Αύγουστο του 1992 περνούσα τα ελληνοαλβανικά σύνορα με ασθενοφόρο.

Στο παρακάτω ερευνητικό θέμα, προσπαθώ να μελετήσω τη βία, την εξουσία και την ηδονή μέσα από την ιστορία και το χώρο του κρεμασμένου σώματος. Η πρώτη μου επαφή με το κρεμασμένο σώμα ήρθε μέσω των εναέριων ακροβατικών. Τα υπόλοιπα, κατά τη διάρκεια της μελέτης. Αφού ο κόσμος παίρνει παραληρηματικό δρόμο, εμείς πρέπει να υιοθετήσουμε μια παραληρηματική οπτική.

14

ΤΟ ΚΡΕΜΑΣΜΑ

15

16

Αιώρηση, η ταλάντωση/ το αποτέλεσμα του αιωρούμαι, όταν κάτι βρίσκεται στον αέρα Κρέμασμα, το να κρεμιέται κάτι από ψηλότερο σημείο, ανάρτηση, εξάρτηση/ απαγχονισμός Ανάρτηση, το να αναρτά κάποιος κάτι

Eναέρια ακροβατικά τσίρκου Αλλού εναέρια ακροβατικά, αλλού εναέριος χορός, γενικά εναέρια κίνηση, τα δεκάδες όργανα τα οποία συνδέεουν το έδαφος με το ταβάνι, δίνοντας στους ακροβάτες νέες δυνατότητες κίνησης,γίνονται όλο και πιο δημοφιλή. Τα εναέρια ακροβατικά αποτελούν τεχνικές τσίρκου και προέρχονται από αυτό. Τσίρκο είναι μια ομάδα ανθρώπων η οποία εμπεριέχει, κλόουν, ακροβάτες, εκπαιδευμένα ζώα, νούμερο σε trapeze (κούνια), σχοινοβασία, ζογκλερικά, μονόκυκλα. Ξεκίνησε κυρίώς από ανθρώπους περιθωριοποιημένους, λόγω σωματικών δυσπλασιών ή μικρο εγκληματίες, παιδιά ορφανά, ή κακοποιημένα1. Ο όρος τσίρκο περιγράφει επίσης το είδος των παραστάσεων, οι οποίες έχουν διαμορφωθεί πολύ μέσα στα 250 χρόνια της μοντέρνας ιστορίας του. Το πρώτο τσίρκο άνοιξε το 1768 στην Αγγλία από τον Philip Astley. Τσίρκο : πρώτη φορά η λέξη εμφανίστηκε τον 14ο αιώνα στα αγγλικά, αλλά προέρχεται από το λατινικό circus2, κύκλος. Το οποίο είχε εφαρμοσθεί από τους Ρωμαίους στις κυκλικές αρένες για παραστάσεις και αγώνες. Στην αρχαία Ρώμη το circus ήταν ένα κτίριο το οποίο χρησιμοποιούνταν για την έκθεση αλόγων, αγώνων, και μαχών με εκπαιδευμένα ζώα. Το circus ήταν ο μόνος δημόσιος χώρος στον οποίο άντρες και γυναίκες δεν καθόντουσαν ξεχωριστά. Παρόλα αυτα ο ιστορικός George Speaight3 σημειώνει πως δε θα ήταν σωστό να ταυτίζουμε την ονομασία ‘circuses’ των Ρωμαίων με το μοντέρνο τσίρκο ως σχέση καταγωγής, αλλά μόνο ως μια αναφορά δράσεων οι οποίες έχουν κοινά χαρακτηριστικά όπως ο κυκλικός χώρος και ο δημόσιος χαρακτήρας. Το τσίρκό ήταν δημοφιλές και αναπτυσσόνταν σε αρκετές χώρες του κόσμου την ίδια εποχή. Έχουμε την πρώτη αρένα για τσίρκο με ζώα στην Αγγλία το 1768. Στην Φιλαδέλφεια της αμερικής εγκαταστάθηκε το πρώτο τσίρκο από τον Άγγλο John Bill Ricketts το 1792 και λειτούργησε το 1793. Στη Ρωσία αρκετά αργότερα το 1919 ο Λένιν εξέφρασε την επιθυμία του ώστε το τσίρκο να αποκτήσει το ίδιο γόητρο τέχνης, με το θέατρο, το μπαλέτο και την όπερα.

1.Ταινίες: water for elephants 2.Η λέξη κατάγεται ή συνδέεται [κύκλος,δαχτυλίδι] όπου κιρκ – γυρνάω 3.1914 –2005 ιστορικός θεάτρου theatre (το οποίο είναι θέατρο

(2011), The Butterfly Circus(vimeo) με το ελληνικό κιρκος από τη ρίζα ενώ (σ)κερ- λυγίζω,

ηγετική αρχή τον 19ο αιώνα στο toy με μινιατούρες)

17

18

Έτσι το 1927 δημιουργήθηκε η σχολή τσίρκο και τεχνών στη Μόσχα. Οι ακροβάτες χρησιμοποιούσαν μεθόδους των γυμναστικών ακαδημιών της χώρας τους. Πολύ σύντομα η ποιότητα κίνησης και καλλιτεχνικής έκφρασης δέχθηκε τα παγκόσμια εύσημα. Προχωρώντας προς την ανατολή, η Κίνα με μεγάλη ιστορία στα ακροβατικά και στα κόλπα με επιδέξιους ανθρώπους, έχει και αυτή μεγάλο δυναμικό στο χώρο της τέχνης του τσίρκου. Φτάνωντας στο σήμερα έχουμε τη δημιουργία του σύγχρονου τσίρκου στην Αυστραλία το 1970. Τα χαρακτηριστικά του σύγχρονου ή αλλιώς nouveau, είναι ο συνδιασμός των δυνατοτήτων του τσίρκου μαζί με θεατρικές γνώσεις προκειμένου να αναπτυχθεί ένα θέμα ή μια ιστορία. Oι παραστάσεις εστιάζουν, περισσότερο σε θέματα χαρακτήρων, σωματικών ικανοτήτων, μουσικής, φωτισμό και γίνεται η προσπάθεια για πιο αισθητική και καλλιτεχνική παρουσίαση. Πλέον,για λογους αισθητικής ή και οικονομικους οι παραστάσεις στεγάζονται κυρίως σε θέατρα και όχι σε εξωτερικούς χώρους, στη γνωστή τέντα την οποία έστηναν και πολύ εύκολα ξεέστηναν. Η πιο διάσημη ομάδα σύγχρονου τσίρκου αποτέλεσε το cirque du soleil (το τσίρκο του ήλιου) το οποίο μόλις το 1992 άρχισε να περιοδεύει με τις πρώτες θεματικές παραστάσεις. Παραστάσεις οι οποίες πλέον απαγόρευαν τα ζώα, εστίαζαν στην εκφραστικότητα και στην κινηση των ακροβατών σε συνδιασμό με την μουσική και τα κοστούμια. Καινούριες κατασκευές οι οποίες έφεραν νέες δυναμικές στην εναέρια ακροβατική κίνηση.Εκπαίδευση τεχνικών, χορευτών, εναεριτών προκειμένου όλα να είναι ασφαλή1 κατά την παράσταση Όμως εκτός από παραστάσεις το τσίρκο είναι μια μικρή κινούμενη πόλη. Θα μπορούσε να περιγραφεί ως μια πόλη χωρίς ταχυδρομικό κώδικα. Τα περισσότερα τσίρκο, έχουν το δικό τους ρέυμα, τα δικά τους σχολέια, τους δικούς τους κώδικες και κανόνες, ηθικής και λειτουργίας. Στο παρελθόν οι θίασοι μετακινούνταν κάθε μερα, δηλαδή 7 πόλεις την εβδομάδα με δύο παραστάσεις ημερησίως. Αυτό χωρίς παύσεις από την αρχή της άνοιξης μέχρι και μέσα φθινοπώρου. Από τους χώρους αυτής της ομάδας έγινε γνωστό άλλωστε το “show must go on”. Μια ομάδα η οποία αποτελείται από ανθρώπους διαφορετικής καταγωγής, θρησκείας, εθνικότητας, συνηθειών. Μια πολυ-πολιτισμική κοινωνία στην οποία όλοι συνεργάζονται ώστε να βγει μια παράσταση. Με αυτόν τον νομαδικό τρόπο ζωής φυσικά έχουν 1. το καλοκαίρι του 2013 σημειώθηκε ο πρώτος θάνατος ακροβάτη, της Sarah Guyard-Guillot, κατά τη διάρκεια εναέριας παράστασης “Ka” .

συνδεθεί οι ρομά. Οι οποίοι κατα τη διάρκεια των μετακινήσεών τους ήρθαν σε επαφή με χαρακτηριστικά και τεχνικές τσίρκου ή και αντίστροφα. Χωρίς όμως να αποτελει η παράσταση το λόγο μετακίνησης του, αλλά λόγοι πολιτικοί και πολιτισμικοί.

«Γύρω στα 1300 πλανώδιοι αγνώστου ταυτότητας, φερμένοι από την ανατολή ψυχαγωγούν την αυλή του Ανδρόνικου του 2ου στην Κωνσταντινούπολη. Τεντώνουν σχοινιά σε κατάρτια μπιγμένα στο χώμα και πάνω τους ισορροπούν με το κεφάλι και άξαφνα με ένα σάλτο φέρνουν βόλτα σαν τροχοί. Πατώντας στην μέση του σκοινιού ρίχνουν βέλη και πετυχαίνουν το στόχο. Και έπειτα με ένα παιδί στους ώμους ακροβατούν σε ράχες αλόγων. Ήταν επικίνδυνη δουλειά. Μάλιστα ένας σκοτώθηκε μπροστά στα μάτια του αυτοκράτορα. Μόλις έπαιρναν την πληρωμή τους έφευγαν να δείξουν αλλού την τέχνη τους.» Γύφτοι σοφοί και γύφτοι μάγοι: Παλαμάς ο δωδεκάλογος του γύφτου.

19

20

Κρέμασμα, Πανιά, Μηλιές, Πήλιο, Μάρτιος 2014

21

H εύθραυστη ισορροπία δεν πρέπει να διασαλευτεί από τους άγνωστους νομάδες. Μια συλλογική φαντασία, πλούσια σε δαίμονες και προλήψεις, τους βλέπει να καταφτάνουν σα νέα, θεϊκή κατάρα, αμαρτία και μάστιγα.

« Αν σ’αγγίξω με την άκρη του φουστανιού μου θα πεθάνεις κρυμματισμένος, θα λιώσει το σάλιο στο στόμα σου και θα ψοφήσεις τρέμοντας σα λυσσασμένο σκυλί» Γύφτοι σοφοί και γύφτοι μάγοι: Παλαμάς ο δωδεκάλογος του γύφτου.

22

Μια πόλη χωρίς Τ.Κ

23

24

Περί τόπου Ως τόπος ορίζεται : 1.ο χώρος 2.η έκταση 3.η πατρίδα

Δεν ξέρω αν ευθύνεται το μεγάλο γραφειοκρατικό ζήτημα που είχα λόγω καταγωγής ή η συνεχής ανάγκη φυγής η οποία με διακατείχε από μικρή , αλλά ο τόπος της ευδαιμονίας με απασχολούσε πάντα. O τόπος ερχόταν να εκφραστεί ως κάτι αόριστο . Στην αρχή είχε μόνο κάποιες εικόνες από διάφορα περιοδικά. Μετά αυτός ο τόπος αποκτούσε και κάποιες σχέσεις ανάγκης τις οποίες μάθαινα όσο μεγάλωνα.

Στον πατέρα μου καβάλα τη μητέρα μου φορώ, κι ήπια για να ξεδιψάσω με το χάρο μου νερό. Τι είναι; ο δωδεκάλογος του γύφτου, Κωστής Παλαμάς (1907)

Να μη βγαίνουμε μετά τις εννιά το βράδυ έλεγε ο παππούς γιατί θα μας πάρουν οι “arixhinj” (αριτζίνν). Ερχόντουσαν στο κέντρο το βράδυ και έπαιρναν παιδιά. Τα έπαιρναν και μετά τα έβαζαν να μαζεύουν νερό και τα έπαιρναν μαζί τους στα μεγάλα ταξίδια τους. Ποτέ δεν είχαν πιάσει κανένα “arixhi”(αριτζί). Κανείς δεν τους καταλάβαινε. Γυρνάς την πλάτη και σου έχουν πάρει το παιδί ,έλεγε ο παππούς. (Αλβανία, Αυλώνα, ’90)

Arixhi(αριτζί), εννοούσαν τον τσιγγάνο, ο οποίος κυκλοφορούσε με όλα του τα πράγματα στην πλάτη παρέα με μια αρκούδα, τσιγγάνοι των Βαλκανίων, από Ρουμανία, Βουλγαρία, δεν έμεναν ποτέ σε ένα μέρος κάνοντας πλανώδιες δουλειές. Σαν μια εμμονή της παιδικής ηλίκιας υπήρξε αυτή η αρπαγή. Μια ενδόμυχη επιθυμία να αρπαχθώ από το «κακό». Λες και θα άνοιγε μια πόρτα μυστικών και ελευθεριών. Όμως για να μπορέσουν να εξηγηθουν καλύτερα οι έννοιες και οι σχέσεις, μέσα από βιώματα θα πρέπει να γίνει μια αναγνωριστική επαφή με τη σημασία της λέξης, τόπος.

25

26

KORKORO Που σημαίνει ελεύθερος, που σημαίνει περιπλανώμενος. Γιατί περιπλανώμενος είναι ελεύθερος.

(Liberte / Tony Gatlif )

Χώρος Πιο κοινός διαχωρισμός για τον χώρο είναι ο ιδιωτικός και ο δημόσιος. Ο ιδιωτικός χώρος αποτελεί σίγουρα τη συνθήκη μέσα στην οποία ο χρήστης εκφράζεται με όσο το δυνατόν λιγότερους περιορισμόυς. Τι γίνεται όμως στο δημόσιο χώρο; Το τσίρκο, το θέατρο δρόμου, οι ακροβάτες, οι μουσικοί ,oι τσιγγάνοι πάντα απασχολούσαν το δημόσιο θέαμα και υπήρχαν στο δημόσιο χώρο. Έτσι άλλωστε διαφοροποιούνταν από τους χώρους , θεάτρων , καζίνο , μπαρ και γενικά χώρους συνεύρεσης και κοινωνικοποίησης. Ο δημόσιος χώρος έχει γίνει ένα πέρασμα. Πέρασμα από έναν ιδιωτικό χώρο σε έναν άλλο. Η δημόσια συμπεριφορά μας είναι μια αναγκαστική τήρηση των τύπων. Όπως μας πληροφορεί ο Σένετ , στο βιβλίο η «Τυρρανία της οικειότητας» , στα μέσα του 19ου αιώνα ωρίμασε στο Παρίσι και το Λονδίνο αρχικά, ένα πρότυπο συμπεριφοράς το οποίο αφαιρούσε το δικαίωμα σε αγνώστους μεταξύ τους να μιλούν.Είχε ο καθένας μια αόρατη ασπίδα, το δημόσιο δικαίωμα να τον αφήνουν ήσυχο. Έτσι λοιπόν η δημόσια συμπεριφορά αποτέλεσε ζήτημα παρατήρησης, παθητικής συμμετοχής, ένα είδος ηδονοβλεψίας. Ο Balzac [ 1799-1850 / γάλλος λογοτέχνης] το όριζε ως «γαστρονομία του ματιού». Ο καθένας είναι ανοιχτός στο καθετί, δεν απορρίπτει a priori από το οπτικό του πεδίο, εφόσον δεν χρειάζεται να συμμετάσχει. Οπότε καταλήγουμε το ζήτημα της δημόσιας γνώσης να γίνεται ζήτημα παρατήρησης , χωρίς την κοινωνική συναναστροφή. Έτσι λοιπόν η πορεία μέσα στο δημόσιο χώρο γίνεται ένα πέρασμα με πολλές εικόνες. Από το σύντομο πέρασμα στα νεώτερα χρόνια διαπιστώνουμε πως η αδρανοποίηση του δημόσιου χώρου καθώς και η υποβίβασή του σε απλή συνύπαρξη ατόμων, τα οποία απομονώθηκαν στους ιδιωτικούς τους χώρους είναι κάτι το οποίο δεν προέκυψε, όπως αρκετοί πιστεύουν, με την εμφάνιση των ψηφιακών μέσων. «Η μαζική κουλτούρα, το αυξανόμενο κιτς, η κατάπτωση της κοινωνίας προς την ανία και την εντροπία είναι συνέπειες της εσφαλμένης σύνδεσης. Κατ’ αυτόν τον τρόπο αντιστρέφεται η πραγματική λειτουργία της κοινωνίας του «Πνεύματος»: αντί να παράγει το απίθανο, το περιπετειώδες, η σημερινή κοινωνία οδεύει προς τη εξάντληση των πληροφοριών με τις οποίες τροφοδοτείται. Είναι μια βλακώδης κοινωνία.» θα γράψει ο Vilem Flusser, στο βιβλίο του «Το σύμπαν των τεχνικών εικόνων». Μελετώντας κατά συνέπεια τη θεωρία των μαζών (Lebon Gustave) τονίζεται και άλλο η αδράνεια του δημόσιου χώρου, η συνύπαρξη διαφορετικών ανθρώπων με παντελή

27

28

άγνοια της συνυπαρξής τους. Αυτό το παρατηρούμε και σε πορείες, όπου τελικά ο κόσμος βρίσκεται παρασυρμένος από την μάζα και όχι οδηγούμενος από δημόσιες διαδραστικές συναντήσεις. Όπως συμβαίνει με δράσεις του δρόμου όπως είναι οι παραστάσεις τσίρκο, τα εναέρια κρεμάσματα στα δέντρα, το parkour. Και όλα αυτά αποσκοπούν στην κατάκτηση του δημόσιου χώρου όχι μεσω συγκεκρμένης και οργανωμένης δράσης, αλλά μέσω παιγνιώδους και διαδραστικής συνάντησης. Αν και σήμερα βιώνουμε μια άνεση κίνησης άγνωστη σε οποιονδήποτε προγενέστερο αστυακό πολιτισμό, η κίνηση έχει γίνει η πιο αγχώδης από τις καθημερινές μας δραστηριότητες. Θεωρούμε πως η απεριόριστη κίνηση του ατόμου αποτελεί απόλυτο δικαίωμα. Το αυτοκίνητο φυσικά εκπληρώνει αυτό το δικαίωμα στην κίνηση, αφήνοντας όμως το δημόσιο χώρο κενό νοήματος, αφού λιγοστεύει η στάση, η αλληλεπίδραση και η δράση. Η τεχνολογία της μοντέρνας κίνησης , σε συνδιασμό με το δικαίωμα ο καθένας να αναζητά την ησυχία του, έχουν αντικαταστήσει τη δυνατότητα να ζούμε στο δρόμο με την επιθυμία απλώς να εξαλείψουμε γεωγραφικούς/ κινητικούς/κυκλοφοριακούς περιορισμούς. Η πορεία προς τον ιδιωτικό χώρο, προς το γνωστό και οικείο , προς την αυτοπραγμάτωσή μας, είναι αυτό το οποίο μας κάνει ολοένα και πιο κλειστούς. Διατυπώνει ο Σένετ :

«Εμείς στην ιδιωτική μας ζωή δεν αναζητούμε κάποιαν αρχή αλλά ένα καθρέφτισμα , τι είναι οι ψυχές μας , τι είναι αυθεντικό στα αισθήματά μας. Πασχίσαμε να καταστήσουμε αυτοσκοπό την ιδιωτική διαβίωση, το να ζούμε μόνο με τον ευατό μας, με την οικογένεια και τους στενούς μας φίλους. [...] Το εγώ κάθε προσώπου έγινε το κυριότερο φορτίο του. Το γνώθι σαυτόν έγινε σκοπός, αντί να είναι μέσον με το οποίο ο καθένας γνωρίζει τον κόσμο. Κι ακριβώς, επειδή είμαστε τόσο εγωπαθείς, είναι εξαιρετικα δύσκολο να φθάσουμε σε κάποιαν αρχή του ιδιωτικού, να εξηγήσουμε ξεκάθαρα στον ευατό μας ή σ’άλλους τι είναι η προσωπικότητά μας.[…] (Η τυρρανία της οικειότητας)

Το θέατρο δρόμου, το τσίρκο, πλέον οι περφόμανς σε δημόσιο χώρο, σκοπό έχουν την έκθεση τόσο του καλλιτέχνη, αλλά και στόχο ο θεατής να μοιραστεί ή να ταυτιστεί με τη δημόσια έκθεση. Να γίνει για λίγο ο δημόσιος χώρος, ο ιδιωτικός χώρος των άγνωστων ανθρώπων. Να αφεθούν στην αυθόρμητη αντίδραση της ορμής. Όπως κάνει ο ζογκλερ πάνω στο μονοκυκλο ενώ παίζει με τις κορίνες του. Σε μια επαναληπτική κίνηση η οποία αφήνεται στην ίδια της την ορμή χωρίς ακριβή

λόγο. Δημιουργεί συνεχώς ένα αίτιο και ένα αποτελεσμα μέσα και σε σχέση με τον χώρο. Για να επιτευχθεί αυτό όμως θα πρέπει να υπάρξει η γνωριμία με το δημόσιο χώρο , η κατανόηση της φυσιολογικότητας και η αποδοχή της διαφορετικότητας. Η αναζήτηση του παιχνιδιού και της ορμής. Σημαντικό ρόλο λοιπόν παίζει το πως κατανοούμε τον δημόσιο χώρο. Ή καλύτερα πως κατανοούμε έναν χώρο με πολλούς ιδιωτικούς χώρους μέσα του. Το πιο προφανές εργαλείο είναι το σώμα μας. Αυτό δημιουργεί τις αποστάσεις, τα όρια αλλά και την οικειότητα. Με αυτό έχουμε πρόσβαση σε μέρη, σε ανθρώπους αλλά κυρίως σε δράσεις. Με βάση τη συμπεριφορά του, ορίζουμε το ιδιωτικό και το δημόσιο. Σίγουρα ο ορισμός των χώρων αυτών,όπως έχει προκύψει από την κοινωνία μας, προδιαγράφει τη συμπεριφορική κίνηση του σώματος, αλλά η σωματική επιθυμία γρήγορα μπορεί να αμφισβήτησει τις, όποιες, προδιαγραφές. Θα μπορούσαμε να το τοποθετήσουμε καλύτερα ως τη συνειδητή πρακτική1 θεώρηση και κατανόηση των χώρων. Η σκέψη της πρακτικής λοιπόν, είναι μια σωματική σχεδόν θεώρηση του κόσμου, καθώς οτιδήποτε άλλο είναι μία κατάσταση μέσω της οποίας ο κόσμος επιβάλλει και εμπεριέχει πραγματα που πρέπει να ειπωθούν ή να πραγματοποιηθούν, τα οποία κατευθύνουν άμεσα το λόγο και την πράξη. Έχει να κάνει με την ειλίκρινεια του σώματος ως ελάχιστο και μοναδικό τρόπο επικοινωνίας, αλλά ακόμα και σε αυτό το ελάχιστο το οποίο έχει αποκτήσει κοινωνική φόρμα, θα πρέπει να επανέλθει η φυσικότητα, η αγριότητα και το παιχνίδι ως τα ελάχιστα εργαλεία τα οποία φέρουμε. Έχει να κάνει με αυτό το οποίο παρατηρούμε και στα εναέρια ακροβατικά, το γεγονός δηλαδή ότι ο χορευτήςακροβάτης χρησιμοποιεί το σώμα του υπακούωντας το και ακολουθώντας το, αφήνοντάς το να τον οδηγήσει σε νέες σωματικές εμπειρίες και γνώσεις, κρατώντας το άγριο και το παιχνίδι. Υπακούει στη λογική ή ανάγκη επίσης, της αυτόματης κίνησης. Μια κίνηση η οποία διαδέχεται την προηγούμενη σε ένα διαρκές παιχνίδι αναζήτησης της Bourdieu P. Παραδελλής Θ. (2006) Η αίσθηση της πρακτικής. Αθήνα: Αλεξάνδρεια. «Η αίσθηση της πρακτικής, κοινωνική αναγκαιότητα που εχει καταστεί φύση έχοντας μετατραπεί σε κινητικά σχήματα και σωματικούς αυτοσχεδιασμούς, είναι αυτό που-μέσα και διαμέσου αυτού που παραμένει σκοτεινό στα μάτια των παραγωγών τους και μέσω του οποίου αποκαλύπτονται οι διϋποκειμενικές αρχές της παραγωγής τουςκαθιστά τις πρακτικές έλλογες, δηλαδή να διέπονται από έναν κοινό νου. Επειδή τα δρώντα υποκείμενα ποτέ δεν ξέρουν εντελώς τι κάνουν, γι’αυτό ακριβώς και αυτό που κάνουν έχει περισσότερο νόημα από ό,τι τα ίδια γνωρίζουν.

29

συνειρμικής κινησης. Μία άλλη παρατήρηση σε σχέση με το αυθόρμητο και την αλήθεια του σώματος, προκύπτει μέσα από την παιδική ηλικία όπου τα παιδιά ακολουθούν το σώμα τους μέσα στο χώρο και μάλιστα αισθάνονται μεγαλύτερη ελευθερία σε δημόσιους χώρους, καθώς η συναναστροφή με άλλα παιδιά και η κοινή δράση δίνει ένα αίσθημα ασφάλειας και καταννόησης. Η διαθεση των νηπίων να ανακαλύψουν τα σωματικά όρια είτε στο δικό τους σώμα,είτε σε άλλους είναι εμφανή μέχρι το σημείο όπου ο φόβος, κοινωνικό προιόν, μπαίνει στο σωματικό λεξιλόγιο. Και αυτο γίνεται εύκολα αποδεκτό καθώς το μόνο πράγμα το οποίο έχουμε, με το οποίο γεννιόμαστε και πεθαίνουμε είναι το σώμα μας. Μέσα από την εμπειρία του άρρωστου σώματος κατά την πολύ παιδική μου ηλικιά και τώρα πια, ενός σώματος που ακροβατεί, διαπιστώνω πως μια απο τις πιο έντονες ελευθερίες τις οποίες δεν μαθαίνουμε να διαχειριζόμαστε είναι η απόλαυση του φθαρτού σώματός μας.

30

Όταν ήμουν 6-7 χρονών,κοιμόμουν καμιά φορά τα σαββατοκύριακα στη γιαγιά. Ένα πρωί ξύπνησα και εκείνη έλειπε. Καθώς με είχε κλειδώσει σπίτι, βγήκα στο μπαλκόνι,πιο έξω από το μπαλκόνι,στα κάγκελα/ κρεμάστηκα/ προσπάθησα να δω αν η γιαγιά είναι στην γειτόνισσα. Κάποιος από απέναντι πολυκατοικία με είδε και κάλεσε την πυροσβεστική. Η πυροσβεστική εμφανίστηκε καθώς έφτανε και η γιαγιά.Κατέβηκα από το μπαλκόνι και μπήκα μέσα στο σπίτι, όταν την είδα Ζούσαμε στη Μυτιλήνη. Η Λέσβος ήταν ο παραδίπλα δρόμος. Από κάτω η Ναξός,από πάνω η Ψυταλλεια. Όλα αυτά βέβαια δε βρισκόντουσαν στα νερά του αιγαίου αλλά στην Κυψέλη. Μυτιλήνης 40. Εδώ τα μπαλκόνια προεξέχουν από την όψη, με εξαίρεση το δικό μας το οποίο, στον πρώτο όροφο όπου βρισκόταν,είχε ένα παράθυρο-με μπαλκονόπορτα. Βέβαια καλυτερα που τα μπαλκόνια ήταν προεξοχή και μάλιστα το ένα πάνω από το άλλο γιατί έτσι αποφεύφχθηκε το διπλό ατύχημα,όταν αυτοκτόνησε ο από πάνω. Εγώ ήμουν έξω στο παράθυρο όταν είδα κάτι να πέφτει Αθόρυβα και γρήγορα Τα μεσημέρια,ανέβαινα στην ταράτσα της 6όροφης πολυκατοικίας στην Κυψέλη όπου,ως παιχνίδι έβγαινα από τα κάγκελα και κρεμιόμουν,περπατούσα στο περβάζι,καθόμουν πάνω στα κάγκελα,μέχρι λίγο πριν επιστρέψουν οι γονείς ώστε να μη με μαλώσουν που δε διάβαζα/έτρωγα/κοιμόμουν Ο από πάνω αυτοκτονήσε μέσα στον ανελκυστήρα. Κρεμάστηκε και έμεινε αιωρούμενος ανάμεσα στο 2ο και τον 3ο όροφο (Κυψέλη, πριν την εφηβεία, περί ’96-’99)

31

32

ΠΑΙΧΝΙΔΙ

33

34

fugu-suicide.tumblr.com/post/96545961610/chairman-ca (Σεπτέμβρης, 2014)

ΑΓΡΙΟ άγριος < αρχαία ελληνική ἄγριος < ἀγρός• αυτός που ζει και αναπτύσσεται στους αγρούς/ζει ελεύθερος στη φύση, δεν έχει εξημερωθεί/δεν έχει ανεπτυγμένο τεχνικό πολιτισμό/ σκληρός, επιθετικός/ανυπότακτος/δύσκολος να αντιμετωπιστεί, αφιλόξενος/πολύ έντονος/ τραχύς »Οι κάτοικοι που ζούσαν στα βουνά των περιοχών αυτών ήσαν άγριοι, ανυπότακτοι, πολύ θαρραλέοι και λάτρευαν την ελευθερία τους.

35

ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ Δεν έχει περιορισμούς και δεσμεύσεις, στη δράση του/ ελεύθερος άνθρωπος, ελεύθερη βούληση/ δεν βρίσκεται υπό ξένη κατοχή ή τυραννικό καθεστώς/ διαθέσιμος, αδέσμευτος/ ελεύθερη θέση, ελεύθερος χρόνος/ δεν είναι στη φυλακή/ δεν έχει εμπόδια/ χαλαρός, όχι σφιγμένος/ ανύπαντρος

36

Το άγριο και το αυθόρμητο Όλα τα νεαρά πλάσματα δεν μπορούν να κρατήσουν σε ησυχία ούτε το σώμα τους ούτε τη φωνή τους. Πρέπει διαρκώς να κινούνται και να θορυβούν αναζητώντας τη χαρά, χοροπηδώντας και βγάζοντας κάθε είδους φωνές,έτσι εξασφαλίζουν την αίσθηση του ρυθμού και της αρμονίας,που συνοδεύονται μόνιμα από ηδονή. Πολύ απλά μεσω παρατήρησης διαπιστώνουμε πως το παιχνίδι συνδιαλέγεται με την ηδονή. Μια ηδονή εκτόνωσης, καθώς το παιχνίδι αν και υπακούει σε κανονές, πολύ γρήγορα τα σώματα αντιλαμβάνονται τη δράση και αφήνονται σε μια μορφή διαφορετική από την καθημερινή, εξημερωμένη συμπεριφορά του. Παρατηρώντας πάλι νηπια, παρατηρώ πως το άγριο, η κατάσταση πριν ο πολιτισμός μάς αποροφήσει στους μηχανισμούς του, υπάρχει επίσης ως αυθόρμητη σωματική έκφραση. Αυτό το οποίο εμείς ονομάζουμε βία, για τα νήπια είναι ένας αυθόρμητος, παιγνιώδης, σωματικός τρόπος έκφρασης και αναζήτησης. Ένα ένστικτο. Αξίζει να δούμε εν συντομία πως έχει διατυπωθεί η θεωρία των ενστίκτων, καθώς , αρχικά επικρατούσε η άποψη της κυριαρχίας των ενστίκτων στη συμπεριφορά του ανθρώπου. Η θεωρία του Δαρβίνου, με βάση την οποία εξήγαγε αργότερα ο Σίγκμουντ Φρόυντ τη θεωρία των ενστίκτων, βασίζεται στην αρχή της φυσικής υπεροχής. Δηλαδή οι αλλαγές του περιβάλλοντος προκαλούν στο ζώο την ανάγκη καινούριων τρόπων προσαρμογής σε αυτό, ώστε να επιβιώσει. Έτσι κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι ικανότεροι κυριαρχούν. Τελικά ο Δαρβίνος θεώρησε ότι δεν υπάρχουν ουσιαστικές διαφορές μεταξύ των ζώων και των ανθρώπων. Σύμφωνα με αυτόν, ο άνθρωπος εξελίσσεται στο ανώτατο όριο της ζωικής κυριαρχίας, χρησιμοποιεί όμως τις ίδιες μορφές προσαρμογής στις απαιτήσεις του περιβάλλοντος όπως και τα ζώα. Οπότε σε αυτό το σημείο σκέφτομαι πως τα ζώα τρέχουν, σκάβουν, δαγκώνουν, μυρίζουν, ενέργειες τις οποίες εκτελούμαι και εμείς, έχουν και την τάση της αναρρίχησης, οπότε πιστεύω πως αυτή η επιθυμία για το σκαρφάλωμα ή το κρέμασμα υπάρχει και στο ανθρώπινο είδος χωρίς να χρειάζεται κάποιος να έρθει σε επαφή με αυτό, καθώς το αναζητάει μόνος του. Είναι σα μια ακόμα δεξιότητα την οποία ο άνθρωπος καλείται να βρει για τις συνθήκες,επιβίωσης. Καθώς σε συνθήκες ακραίες, το μυαλό μας επιστρέφει στις εργοστασιακές ρυθμίσεις και το σώμα ξανα βρίσκει κάτι από άγριο και το αυθόρμητο. Θυμάμαι να δαγκώνω,ως νήπιο, τη μητέρα μου και να είναι απολαυστικό.Να σκαρφαλώνω,να κρεμιέμαι και να αποτελεί επίσης φοβερή εκτόνωση. Επιπλέον, οι

37

38

παιδικές χαρές, σχεδόν όλες έχουν πάντα κούνιες ή μονόζυγο/ πολύζυγο/ και ανεξαρτήτου ηλικίας ή φύλου τα νήπια με μεγάλη χαρά και προθυμία πάνε να αιωρηθούν στην κούνια, να κρεμαστούν από τα κάγκελα αλλά και πολλές φορές να σπρώξουν κάποιο άλλο παιδί, να φύγουν με φόρα από την κούνια λες και ζητάνε τα λίγα δευτερόλεπτα αιώρησης ή υπερδύναμης. Επιδιώκουν συνεχώς να βρίσκονται στις όχι προκαθορισμένες θέσεις. Με το κεφάλι κάτω και τα πόδια πάνω, με τα πόδια να μην ακουμπάνε στο έδαφος. Μόλις ανασηκώνονται πάνε να ψάξουν αν μπορούν να δουν τον πωπό τους. Φέρνουν τα πόδια στον αέρα. Κρεμιούντε από ότι μπορεί να τα αναρτησει.Είναι λες και ακροβατούν συνεχώς στα όρια του επικίνδυνου έχοντας κινητήριο δύναμη το ένστικτο της περιέργειας, της βίας, και σύμμαχο την απώλεια του φόβου. Η γνώση του σωματικού φόβου είναι κάτι το οποίο έρχεται με την εμπειρία και με την εμπλοκή μας στο κοινωνικό σύνολο. Έτσι λοιπόν, καθώς είμαστε όντα τα οποία προσαρμόζονται στο περιβάλλον τουςένα περιβάλλον εξημερωμένο- και βρίσκουν τα μέσα να επιβιώσουν, μειώνουμε αυτόν τον σωματικό τρόπο έκφρασης και μαθαίνουμε να αναγνωρίζουμε, όρια, απολαύσεις, ηδονές και οδύνες με άλλους τρόπους. Αναρωτιέμαι όμως σε αυτό το σημείο πως αν ο τρόπος δεν είναι λοιπόν σωματικός, [άγριος και αυθόρμητος] τότε τι είναι αυτό που χάνουμε από την πρωτόγονη αλήθεια μας. Μέχρι που θα ήμασταν ικανοί να φτάσουμε αλλά και να αισθανθούμε. Στοχαστές όπως ο Σοπενάουερ έρχονται να τονίσουν την άνευ ορίων φύση του εγωισμού, την αγριότητα του ανθρώπου, παρατηρώντας όμως μια εγγενή αδυναμία του ατόμου παρότι έχει εκπολιτισθεί, να μην έχει τρόπο να απαλαγεί από τον πρωτογονισμό του. Έχουμε εξημερωθεί. Εντελώς πολιτισμένοι και φορμαρισμένοι λοιπόν, ξεχνάμε όλο και περισσότερο το άγριο και το ελεύθερο. Το απολίτιστο, το πρωτόγνωρο, το με σημερινή έννοια κακό , ανήθικο. Αλλά υπάρχει, και έχει μέσα στην ιστορία εκφραστεί με πολλούς τρόπους. Και για τέτοιους λόγους οι Φαίδρα, η θετή μητέρα του Ιππόλυτου οδηγήθηκε στην αυτοκτονία της με απαγχονισμό. Η ηθική είναι σωματική υπόθεση αλλά εμείς συνεχίζουμε να αναφερόμαστε σε αυτήν μέσα από λέξεις και βαθιές σκέψεις, παραμερίζοντας την ιστορία του σώματος. Μέσα στο σώμα συνυπάρχουν άλλωστε, οι δυνάμεις και οι αδυναμίες, οι ικανότητες και οι ανικανότητες, η υγεία και η αρρώστια, η ηδονή και η οδύνη. Αν η αιώρηση/ κρέμασμα αποτελεί μια φαντασιακή ηδονή, μια παιγνιώδη έκφραση του άγριου, στην ιστορία της ανθρωπότητας

έχει προκαλέσει οδύνη. Οδύνη η οποία προερχόταν από την σύνδεση ύψους και εδάφους, με σκοπό όμως θάνατο/ δολοφονία/ τιμωρία.

39

40

«Περί της εφηβικής ηλικίας του Γαργαντούα» (κεφ. 11)

Ο Γαργαντούας από τριών μέχρι πέντε χρονών ανατράφηκε κι εκπαιδεύτηκε σε πάσα πρεπούμενη γνώση, σύμφωνα με την προσταγή του πατέρα του. Κι αυτόν τον καιρό πέρασε όπως όλα τα μικρά παιδιά του τόπου του:δηλαδή πίνοντας, τρώγοντας και κάνοντας νάνι, τρώγοντας, κάνοντας νάνι και πίνοντας, κάνοντας νάνι, πίνοντας και τρώγοντας. Κατουρούσε πάνω στα παπούτσια του, χεζόταν στο βρακί του, ξεμυξιαζόταν στα μανίκια του, άφηνε να τρέχει η μύξα μέσα στη σούπα του, γάνωνε τη μύτη του, πασάλειβε τα μούτρα του, έπινε μέσα στο πασούμι του και κάθε λίγο έτριβε την κοιλιά του μ’ ένα καλάθι. Τρόχιζε τα δόντια του πάνω σ’ ένα ξυλοπάπουτσο, έπλενε τα χέρια του μέσα στο ζουμί της σούπας, στραβομουτσούνιαζε, όταν έδινε λεφτά στο δίσκο της εκκλησίας έκλανε μαζί, κατουρούσε κόντρα στον ήλιο, ξερνοβολούσε τ’ άντερά του, τα έλεγε στη νύφη για να τ’ ακούει η πεθερά, τύλωνε την παραδαρμένη του, Για την απελευθερωση του σωματος έτρωγε λάχανα κι έχεζε πράσα, νόμιζε πως τα σύννεφα είναι τηγανάκια μπακιρένια κι οι κωλοφωτιές φανάρια, έλεγε ό,τι του κατέβαζε η γκλάβα του και χούφτιαζε ασταμάτητα τις γκουβερνάντες του»

φρανσουά ραμπελέ, Γαργαντούας και Πανταγκρυέλ, εκδόσεις εστία

41

42

Η ΑΓΧΟΝΗ

43

44

Ο Άγγλος φιλόσοφος Τόμας Χομπς χαρακτήρισε τον άνθρωπο ως «homini lupus» («homo homini lupus est» = «o άνθρωπος για τον άνθρωπο λύκος είναι»), πιστεύοντας δηλαδή ότι είναι από τη φύση του ένα σκληρό και κακό ζώο, χωρίς συμπόνια για τον συνάνθρωπό του. Βέβαια ο λύκος, καθώς είναι ζώο αγέλης,συμπόνοια δεν δείχνει ως προς τον ξένο, αφού αποτελεί λεία για την αγέλη. Παρόλα αυτά, παρατηρώντας τους κανόνες της κοινωνίας μας, τους καλούς τρόπους, ακόμα και στην βίβλο όλα οδηγούν στο να κατασκευαστεί ο «καλός» άνθρωπος. Γιατί δεν υπάρχει από την αρχή της ύπαρξης του. Ως ένστικτο υπάρχει η επιθυμία ο άνθρωπος να εξαλείψει ενάν άλλο άνθρωπο (ή ομάδα) . Στα πλαίσια λοιπόν, αυτής της ανάγκης /επιθυμίας υπήρξε εξέλιξη, μελέτη, φαντασία και πολλές τραγωδίες .

45

46

Προσωπικό αρχείο, Βόλος, Προβλήτα, Γερανοί Σύγχρονες εκτέλεσεις, πραγματοποιήθηκαν σε γερανούς.

Κρέμασμα και βασανισμός Οι Ρωμαίοι και οι αρχαίοι Έλληνες απέρριπταν τον απαγχονισμό,καθώς για τους πρώτους, όποιος πέθαινε με τα πόδια ανασηκωμένα από το έδαφος επέστρεφε για να καταδιώξει τους δολοφόνους του ενώ για τους δεύτερους η θηλιά αποτελούσε «γυναικεία» αυτοκτονία και την θεωρούσαν, κατά βάθος, έναν ταπεινωτικό θάνατο. Ο απαγχονισμός ήταν εξαιρετικά προσφιλής στις πολεμοχαρείς φυλές των Άγγλων και των Σαξόνων. Η αγχόνη ήταν η προτιμώμενη μέθοδος για την τιμωρία δολοφόνων, προδοτών και ηττημένων εχθρών. Ώς προδότης κρεμάστηκε ο Ιούδας- απόδειξη οτι απέρριπτε τη χάρη του θεού μέχρι τέλους1. Ως δολοφόνοι εκτελέστηκαν οι ναζί στη Νυρεμβέργη.Αλλά και οι μάγισσες του Σάλεμ νικήθηκαν από τις συκοφαντίες, τα εξουσιαστικά και θρησκευτικά παιχνίδια τον 17αι στη Μασαχουσέτη.Ο Ιμρε Νάγκι, ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας που ανατράπηκε από τους Σοβιετικούς, και οι συνωμότες εναντίον του Χίτλερ, οι οποίοι στραγγαλίστηκαν με χορδές πιάνου στο Πλότσενζεε. Στον Μεσαίωνα ο βρόχος έγινε συνηθισμένο στοιχείο του τοπίου, από τα δέντρα ως τους προμαχώνες των κάστρων.Ο απαγχονισμός έγινε ο κανόνας όσο προόδευε ο πολιτισμό. στον υποκριτικό 17ο αιώνα τον επέλεγαν επειδή με αυτόν τον τρόπο το πτώμα μπορούσε να μείνει εκτεθειμένο επάνω στο ικρίωμα.Αλλά και επειδή υπήρχε η λιγότερο δυνατή σωματική επαφή μεταξύ εγκληματία – δήμιου-δικαστή. Παρόλα αυτά οι αγχόνη είχε ταυτιστεί με χώρους εκτελέσεων. Ένα δέντρο ήταν η αρχική αντιπροσωπευτική εικόνα, κατόπιν ένα «τριπλό δέντρο», αργότερα μια εξέδρα με ρόδες, τέλος στη φυλακή όπου χρησιμοποιούσαν μια αγχόνη που έμοιαζε με εξώστη και στην οποία ο καταδικασμένος έβγαινε από μια μπαλκονόπορτα στον πρώτο όροφο της φυλακής. Η εξέλιξη της αγχόνης, ώστε να εξυπηρετείτε το σώμα του μελλοθάνατου, το σώμα του δήμιου, τα πολλά σώματα, η θέαση, προκαλεί μεγαλο ενδιαφέρον. Καθώς ο βασανισμός/ δολοφονία εμπεριείχε μια μορφή φροντίδας/ τελετουργίας2. Όπως ο Ζαν Μπατίστ Γκρενουίγ, ο ήρωας του Πάτρικ Ζίσκιντ στο «Άρωμα», ενώ δολοφονεί τα 25 κορίτσια βελτιώνει συνεχώς τη μέθοδό του, τον τρόπο προσέγγισης για να φτάσει στο απόλυτο άρωμα το οποίο και θα χρησιμοποιήσει ώστε να μαγνητίσει, αυτό που απεχθάνεται περισσότερο - Τους ανθρώπους.

1.Η πράξη ονομάζεται desperation, η απόγνωση της συγχώρεσης του θεού

47

Γράφει ο Κωστής Παπαγιώργης:

« Ηχεί αλλόκοτα και προκλητικά για την ορθοδοξία των ιδεών, αλλά η μισανθρωπία καταντά να είναι ο μόνος εφικτός τρόπος «συμφιλίωσης» με τους ανθρώπους. Οι άλλες οδοί- πίστη στον άνθρωπο, αγάπη για τον πλησίον, ελπίδα για το ανθρώπινο γένοςμολονότι υπερθεματίζονται από στρατιές ανύποπτων απολογητών του ανθρωπισμού αργά ή γρήγορα ευτελίζονται και γελοιοποιούνται στην τριβή τους με την πραγματικότητα...»

48

Στον λαό έδινε η θέαση του δημόσιου απαγχονισμού– και γενικότερα της δημόσιας τιμωρίας- ικανοποίηση αλλά παράλληλα και ένα υποτιθέμενο μάθημα. Και φυσικά μια μορφή διασκέδασης καθώς όλοι περίμεναν τις εκτελέσεις ως μια παράσταση. Πίσω από την υποκρισία της επιβολής των νόμων και αποκατάστασης της ηθικής τάξης απολάμβαναν αυτήν την βαρβαρότητα, αφού ήταν σα να ξυπνάει κάτι από αυτό το οποίο ο άνθρωπος έχει μέσα του. Καθώς ήταν μεγάλος αριθμός ατόμων, η μονάδα δεν ένιωθε άσχημα με την απενοχοποιημένη έκφραση αυτής της βαρβαρότητας, αφού η μάζα το ακολουθούσε. Ήταν όλοι μαζί, οπότε δεν μπορούσε κάποιος να κατηγορήσει κάποιον άλλο. Δεν ήταν εκεί για την υποστήριξη του δημόσιου παραδειγματισμού, κάτι για το οποίο τους είχε ορμηνέυσει η τότε πολιτική αρχή, αλλά ήταν για να απολαύσουν την εξουσιαστική βία πάνω στο σώμα και μάλιστα χωρίς να κατηγορηθούν για αυτό. Κάποιος άλλος διενεργουσε αυτό που οι ιδιοι δεν μπορούσαν να κάνουν. Όχι γιατί ταυτιζόντουσαν με το θύμα ή τον θύτη, αλλά γιατί παρακολουθούσαν αυτό που μόνο φαντασιακά μπορούσαν να κατευνάσουν.

2.Η θηλιά πρέπει να τοποθετείται κάτω από το σαγόνι του, μια και πρέπει το σχοινί κατά την πτώση να εκτινάξει το κεφάλι προς τα πίσω, ασκώντας την πίεση στους σπονδύλους του αυχένα και συνθλίβοντάς τους. Στην αντίθετη περίπτωση, αν δηλαδή η πίεση ασκηθεί στο μπροστινό μέρος του λαιμού, ο θάνατος επέρχεται από στραγγαλισμό και είναι πιο οδυνηρός. Πριν την εκτέλεση «τέντωναν» το σχοινί, χρησιμοποιώντας ένα σάκο γεμάτο άμμο, που είχε περίπου το βάρος του μελλοθάνατου. Άφηναν το σάκο να κρέμεται στο σχοινί για τουλάχιστον 12 ώρες, με αποτέλεσμα να μειώνεται η διάμετρός του περίπου κατά 1 εκατοστό. Αυτό γινόταν για να μειωθεί, όσο το δυνατόν, η τάση του σχοινιού να επιμηκύνεται η οποία, κατά την ώρα της εκτέλεσης, θα είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση της ισχύος που θα εφαρμοζόταν στο λαιμό του μελλοθάνατου. Το σχοινί από κάνναβι ήταν πάντα το προτιμόμενο υλικό, καθώς είναι ταυτόχρονα μαλακό και γερό και έχει απαλή επιφάνεια.

Κρέμασμα και εξουσια Η τιμωρία λοιπόν, κατά τον μεσαίωνα είχε το σώμα σαν κύριο στόχο της ποινικής καταστολής. Από τον δέκατο ένατο αιώνα και μετά, σταδιακά οι τιμωρίες δεν ανάγονται πια άμεσα στο κορμί. Εμφανιστηκε θα λέγαμε στην «τέχνη» του βασανισμού μια κάποια διακριτικότητα, οδύνες πιο λεπταίσθητες, στερημένες από την δημόσια επίδειξη1. Αλλά ας μη βιαστούμε να το εξηγήσουμε ως «ανθρωπισμό». Αφού όπως αναλύει και ο Φουκώ στο βιβλίο του «Επιτήρηση και τιμωρία– Η γέννηση της φυλακής » το γεγονός οτι σε λίγες δεκαετίες εξαφανίστηκε το βασανισμένο κορμί, το διαμελισμένο, το ακρωτηριασμένο, το κρεμασμένο , το εκτεθειμένο σώμα νεκρό ή ζωντανό, πρόκειται μονάχα για το αποτέλεσμα μιας καινούριας και βαθύτερης αναδιάρθωσης. « Στα τέλη του 18ου και αρχές 19ου αιώνα, παρ’όλο που υπήρξαν ακόμα μερικές εντυπωσιακές αναλαμπές, η ζοφερή τιμωρητική φιέστα αρχίζει λίγο λίγο να σβήνει» Φουκώ, Επιτήρηση και τιμωρία – Η γέννηση της φυλακής

Αναφέρεται λοιπόν,στο δημόσιο βασανισμό/τιμωρία ως ζοφερή φιέστα. Δε θα μπορούσε να διατυπωθεί καλύτερα, καθώς ο δημόσιος βασανισμός εμπεριείχε τις δυναμικές μιας παράστασης. Ο θεατής ηδονιζόταν από το απότροπαιο θέαμα. Κάλυπτε την ανάγκη του για αιματοχυσία. Αλλά επίσης ο χώρος της δημόσιας εκτέλεσης γινόταν και μια εστία που αναζωπυρονόταν η βιαιότητα. Ερχόμενοι στο σύγχρονο πολιτισμό, παρατηρούμε πως η βία έχει βρει κύρια διέξοδο στη ρητορία. Αφότου απαγορεύθηκε η ελεύθερη έκφραση της βίας, η καμουφλαρισμένη βία ως τιμωρία και παραδειγματισμό, η αυτοδικία, καταστάσεις δηλαδή όπου το άτομο ικανοποιούσε την άγρια και βίαιη πλευρά του, έπρεπε να επινοηθούν τα υποκατάστατα ώστε να διοχετευθούν οι τάσεις αυτές. Στο σήμερα ο κινηματογράφος,οι ειδήσεις,τα βιβλία μας προσφέρουν απλόχερα στιγμές κατά τις οποίες προσλαμβάνουμε μικρές δόσεις ώστε να ταϊσουμε αυτό το μύχειο φορτίο της βίας και η εκδήλωση της απλώς αναστέλλεται από άλλες κοινωνικές δραστηριότητες. Επιστρέφοντας στο θέμα της τιμωρίας η δικαιοσύνη μεταμορφώνεται και γίνεται πιο σεμνή [σεμνότυφη] αφού δίνει απόσταση ανάμεσα στο σώμα και την τιμωρία. Το σώμα δεν πρέπει να βασανισθεί–άμεσα–καθώς δεν αποτελεί αυτοσκοπό. Υποβάλλεται σε έμεση τιμωρία [φυλάκιση, καταναγκαστικά έργα] καθώς εκτελεί τον ρόλο του διάμεσου. Έτσι λοιπόν έχουμε μια νέα οξύμωρη ηθική, στην αναίρεση της ύπαρξης , η οποία αποφεύγει να επιβάλει την αίσθηση της οδύνης (ακόμα

49

και σε σύγχρονες θανατικές καταδίκες όλα γίνονται από απόσταση και με πλήρη ιατρικοψυχοθεραπευτική φροντίδα), στερεί από όλα τα δικαιώματα αλλά δεν προκαλεί πόνο, έχουμε δηλαδή επιβολή ποινών απαλλαγμένων από προφανή, σωματική οδύνη. γράφει ο Μαρκήσσιος ντε σαντ «Η διάπραξη εγκλήματος είναι αδύνατη για τον άνθρωπο. Όταν η φύση του εμφύτεψε την ασυγκράτητη επιθυμία να εγκληματίσει, κανόνισε πολύ σοφά να του κάνει αδύνατες τις πράξεις εκείνες που θα μπορούσαν να παρενοχλήσουν τις λειτουργίες της, ή να έρθουν σε σύγκρουση με τη βούλησή της. Α! φίλε μου, να είσαι βέβαιος ότι όλες οι άλλες είναι απόλυτα επιτρεπτές κι ότι δεν ήταν τόσο ηλίθια ώστε να μας δώσει τη δύναμη να τη φέρουμε σε δύσκολη θέση. Αφού είμαστε τυφλά όργανα των εμπνεύσεών της, το μόνο μας έγκλημα θα ήταν να αντιταχθούμε σ’αυτές, έστω κι αν δεν είναι παρά τα μέσα με τα οποία πραγματοποιεί τις ιδιοτροπίες της..» Η φιλοσοφία του μπουντουάρ

50

1. Μετά το Νόμο του 1868, σύμφωνα με τον οποίο η εκτέλεση της θανατικής ποινής γινόταν στις φυλακές, κατασκευάστηκαν στεγασμένοι χώροι σε κάθε φυλακή, ειδικά γι αυτό το σκοπό. Ήταν υπόστεγα σε κάποια άκρη του προαύλιου χώρου, με υπόγειο, πάνω από το οποίο άνοιγε η καταπακτή. Οι δυο δοκοί στερεώνονταν στα άκρα τους στους τοίχους της αίθουσας εκτελέσεων, οπότε καταργήθηκαν και οι δυο κάθετοι δοκοί. Οι καταπακτές μίκρυναν σε μέγεθος, καθώς οι πολλαπλές ταυτόχρονες εκτελέσεις δεν ήταν, πια, συχνή πρακτική.

Εμβατήριο

Πένθιμο και Κατακόρυφο

Στο ταβάνι βλέπω τους γύψους. Μαίανδροι στο χορό τους με τραβάνε. Η ευτυχία μου, σκέπτομαι, θα ‘ναι ζήτημα ύψους. Σύμβολα ζωής υπερτέρας, ρόδα αναλλοίωτα, μετουσιωμένα, λευκές άκανθες ολόγυρα σ’ ένα Αμάλθειο κέρας. Ταπεινή τέχνη χωρίς ύφος, πόσο αργά δέχομαι το δίδαγμά σου! Όνειρο ανάγλυφο, θα ‘ρθω κοντά σου κατακορύφως. Οι ορίζοντες θα μ’ έχουν πνίξει. Σ’ όλα τα κλίματα, σ’ όλα τα πλάτη, αγώνες για το ψωμί και το αλάτι, έρωτες, πλήξη. Α! πρέπει τώρα να φορέσω τ’ ωραίο εκείνο γύψινο στεφάνι. Έτσι, με πλαίσιο γύρω το ταβάνι, πολύ θ’ αρέσω

(Κ.Καρυωτάκης)

51

52

ΗΔΟΝΗ

53

54

ΚΡΕΜΑΣΜΑ ΚΑΙ ΗΔΟΝΗ

«Εννοείται ότι υποστηρίζουμε ανεπιφύλακτα όλες τις μορφές της ελευθερίας των ηθών, όλα όσα το αστικό ή γραφειοκρατικό σκυλολόι αποκαλεί «ακολασία». Είναι προφανές ότι δεν μπορούμε να προετοιμάσουμε την επανάσταση της καθημερινής ζωής με τον ασκητισμό» κατάληψη Villa Amalias | 8 μαρτίου 2008

Δύο ενδιαφέροντα χαρακτηριστικά του απαγχονισμού και της μυθολογίας τους αποτελούν ένα το γεγονός πως στις γυναίκες έδεναν τα πόδια ώστε μην τυχόν ανοίξουν και φανεί το εσώρουχο τους. Στην εκτέλεσή της η 33χρονη Mary Blandy1 πρόφερε τα εξής λόγια:

«για λόγους ευπρέπειας, μη με κρεμάσετε ψηλά, κύριοι» Στη θέα του γυναικείου εσωρούχου λοιπόν, ακόμα και αν ήταν φορεμένο από ένα νεκρό σώμα, θα υπήρχε το ενδεχόμενο της αναστάτωση. Οπότε η κοινωνία του μεσαίωνα προλάμβανε την δημόσια εμφάνιση κάποιας παθογένειας ή αλλιώς ανωμαλίας των θεατών που μπορεί να εμπεριείχε μέσα ερεθισμό ή ηδονή. Δεύτερο χαρακτηριστικό, προερχόμενο από τη μυθολογία, αναφέρεται στον μανδραγόρα για τον οποίο στο μεσαίωνα πίστευαν ότι κάτω από τα δέντρα που γίνονταν απαγχονισμοί φύτρωνε αυτός, από το σπέρμα των κρεμασμένων. Είχε διαπίστωθεί ότι πολλοί κρεμασμένοι έφεραν στύση και εκσπερμάτωναν μετά θάνατον καθώς και οι γυναίκες είχαν «στύση» κλειτορίδας και εμφάνιση αίματος2. Κάπως έτσι στη βιβλιογραφία από τον 17ο αιώνα, χρησιμοποιήθηκε ο πνιγμός σαν θεραπεία για την στυτική δυσλειτουργία. Οι αυτοερεθιζόμενοι της εποχής εμπνεύστηκαν παρακολουθώντας δημόσιους απαγχονισμούς.

1.Mary Blandy: πατροκτόνος, Οξφόρδη, 6 Απριλίου 1752 2.Κατά τον απαγχονισμό η πίεση ήταν τέτοια στο εσωτερικό του σώματος που όλες οι πιεσεις εκφράζονταν στις γεννητικές περιοχές. Αναλυτικότερα, η στύση γίνεται από το αίμα που μαζεύεται στα χαμηλότερα μέρη του σώματος και γεμίζει τα σηραγγώδη σώματα του πέους και η εκσπερμάτιση από τον σπασμό των σπερματοδόχων κύστεων.

55

Σωματική αυτό-τιμωρία Ως καλό ή κακό ορίζουμε κάποια πράγματα με βάση λόγους ευπρέπειας και ευγένειας. Έτσι λοιπόν ο άνθρωπος καλείται να περιδιαβαίνει ανάμεσα σε σκέψεις ανήθικες και πράξεις ηθικές.

Γράφει ο Μαρκήσσιος Ντε Σάντ: «Δεν υπάρχει τίποτε ουσιαστικά καλό ή ουσιαστικά κακό. Όλα είναι σχετικά, δηλαδή σύμφωνα με τα ήθη μας, τις αντιλήψεις και τις προκαταλήψεις μας. Μ αυτό το δεδομένο, είναι εξαιρετικά πιθανό ένα πράγμα, αδιάφορο καθαυτό, να φαίνεται μισητό στα δικά σου μάτια κι αξιαγάπητο στα δικά μου. Και σε ρωτώ: από τη στιγμή που μου αρέσει,από τη στιγμή που με ευχαριστεί, δε θα ήμουν τρελός να το στερηθώ μόνο και μόνο επειδή εσύ το καταδικάζεις;» 120 μέρες στα Σόδομα

56

Πρώτη η βίβλος είχε θέσει και τη σκέψη σαν αμάρτημα. Όταν η σκέψη μάς αποκαλύπτει επιθυμίες τις οποίες το σώμα δε δύναται να υλοποιήσει τότε έρχεται ο συνεχής διχασμός. Το προσωπικό μαρτύριο. Πολύ εύστοχο παράδειγμα έδωσε ο Trier στην ταινία του «Nyphomaniac» κατά τη σκηνή στην οποία η ηρωίδα μέσω σεξουαλικού βασανισμού, φέρει το θύμα σε κατάσταση τέτοια ώστε να αναγνωρίσει το γεγονός ότι είναι παιδόφιλος. Η τιμωρία του ίδιου ήταν να ζει μια ζωή χωρίς αυτό που θέλει ή μια ζωή κατα την οποία θα ψεύδεται συνεχώς. Σε αυτό το παράδειγμα σκοπός δεν είναι να εξετάσουμε την παθογένεια ως προς τις προτιμήσεις αλλά να αναγνωρίσουμε τον αυτοπεριορισμό και την φυλάκιση μέσα στο ίδιο το σώμα. Εμπνευσμένοι από τον απαγχονισμό οι άνθρωποι του μεσαίωνα πειραματίζονται με την ηδονή τους,προκαλώντας πνιγμό στον εαυτό τους, ώστε να αυξήσουν την διέγερση1. Αρκετοί είναι αυτοί οι οποίοι βρέθηκαν νεκροί εξαιτίας τέτοιων δοκιμών2.

1.Υποξυφιλία ή ασφυξιοφιλία είναι η επίτευξη διέγερσης λόγω της μειωμένης παροχής αρτηριακού αίματος, η οποία προκαλεί έλλειψη οξυγόνου.

2.Κάποιοι οι οποίοι πέθαναν ήταν,ο συνθέτης Frantisek Kotzwara (1791), ο ηθοποιός Albert Dekker (1968), ο ζωγράφος κόμικς Vaughn Bodé (1975), ο Άγγλος συντηρητικός βουλευτής Stephen Milligan (1994),ο ηθοποιός David Carradine (2009), o σχεδιαστής μόδας Alexander Mc Queen (2010) κ.α

Είναι αρκετά τα παραδείγματα όπου η βία / τιμωρία έχουν εμπνεύσει ή διεγείρει τον κόσμο των σεξουαλικών ηδονών και επιθυμιών. Επειδή θα χρειαζόταν μια ξεχωριστή μελέτη για να αναλύσει όλα τα είδη και τους συσχετισμούς, στην παρούσα ερευνητική μελέτη θα το περιορίσουμε στα χαρακτηριστικά της αιώρησης και του κρεμάσματος. Παρεκκλίνουσα συμπεριφορά Πολλοί κοινωνιολόγοι και ψυχολόγοι, αναφέρονται στις σεξουαλικές ηδονές, οι οποίες είναι εκτός νόρμας και αναπαραγωγής (σοδομισμός) ως παρεκκλίνουσες συμπεριφορές.Οι δύο βασικές προσεγγίσεις για την παρεκκλίνουσα συμπεριφορά είναι οι : 1. Θετικιστική προσέγγιση, όπου θεωρεί την παρέκκλιση πραγματική (ολοκληρωτισμός), παρατηρήσιμη (αντιμειμενισμός) και την ορίζει ως μια προδιαγεγραμένη συμπεριφορά, προϊόν κάποιας αιτίας (ντετερμινισμός).

2.Επικοιδομητιστική προσσέγγιση, όπου η παρέκκλιση εμφανίζεται ως μια ταμπέλα η οποία ορίζεται ως τέτοια σε δεδομένο χρόνο και χώρο και αντικείμενο μελέτης αποτελούν τα άτομα τα οποία προσίδουν τις ετικέτες (σχετικισμός), είναι υποκειμενική εμπειρία (υποκειμενισμός) και είναι εκούσια πράξη, έκφραση της ελεύθερης βούλησης (εθελοντισμός) Κατά τη διάρκεια της μελέτης ήταν δύσκολο να διαχειρισθώ την αμηχανία μου ως προς το περιεχόμενο της μελέτης, το λόγο της αλλά και τα ενδιαφέροντά μου για το διάστημα όπου αναζητούσα πληροφορίες. Έτσι λοιπόν φάνηκε χρήσιμη η κοινωνιοψυχολογική προσσέγιση ωστε να ορισθεί το βλέμμα μέσα στο πεδίο των ηδονών. Αφήνοντας κατά μέρους την αρχική εικόνα, άρχισα να μελετάω το πεδίο των ΒDSM [Bondage, Discipline, Sadism and Masochism] ως ένα φαινόμενο το οποίο υπάρχει, εκφράζει και επηρεάζει ποικιλοτρόπως την εποχή μας έχοντας όμως τις ρίζες του από αρχή της 1. Πριν το Shibary, υπήρχε το KINBAKU ως ιδιωτική σεξουαλική προτίμηση ή σε πορνό BONDAGE το οποίο και ανήκει στα BDSΜ. Εκεί ο «αφέντης» έδενε τον «υποτακτικό» για λόγους ρόλων, υποταγής, ελέγχου, απόλαυσης. Η ολη διαδικασία του δεσίματος εμπεριείχε πόνο και βία. Ο «αφέντης« ηδονιζόταν ε από την εικόνα,την διαδικασία και τον έλεγχο πάνω στον «υποτακτικό». Παρόλα αυτά οι σχέσεις αγάπης και συντροφικότητας προωθούσαν μια τελετουργία αισθήσεων και ηδονών, η οποία εμπεριείχε πολλά στοιχεία πνευματικότητας και ιεροτελεστίας.

57

58

Yoshitoshi Tsukioka (30 Απριλίου 1839 – 9 Ιουνίου 1892) , ο τελευταίος Ukiyo-e (ξυλοτυπία)καλλιτέχνης. Εδώ πρόκειται για δύο τυπώματα το ένα κάτω από το άλλο.

The Lonely House on Adachi Moor 1885. Εθνικό μουσείο, Τόκυο

εμφάνισης των κοινωνιών. Η μεγαλύτερη αναφορά θα γίνει στη μορφή και εξέλιξη του bondage1 (δέσιμο) καθώς έχει κοινά χαρακτηριστικα με την εναέρια ακροβατική κίνηση αλλά και με τεχνικές βασανισμού. Ο κίνδυνος και ο πόνος είναι βασικό χαρακτηριστικό. Η απομάκρυνση από το έδαφος καθώς και η διαστρέβλωση του σώματος αποτελούν κύριο αποτέλεσμα και στα τρία. Κάνοντας μια γρήγορη περιήγηση στα άδυτα του BDSM κόσμου, αμέσως καταλαβαίνουμε πως πρόκειται για μια κοινότητα με τα δικά της χαρακτηριστικά και κανόνες. Όπως το τσίρκο υπήρξε μια πόλη χωρίς Τ.Κ τα μέλη της κοινότητας BDSM είναι πολίτες χωρίς ταυτότητα όταν εισέρχονται. Δεν έχει σημασία ποια είναι η καθημερινότητά τους γιατί κατά τη διάρκεια των σεξουαλικών ηδονών εκφράζονται με τον τρόπο που επιθυμούν. Μεταξύ των χρηστών υπάρχουν συγκεκριμένοι κανόνες, τελετουργίες, ακόμα και λεξιλόγιο. Ενώ σε πολλές περιπτώσεις προκαλούν τον πόνο και τον κίνδυνο υιοθετούν συμπεριφορές και λέξεις, κλειδιά προκειμένου να ειναι μια ελεγχόμενα, επικίνδυνη ηδονή. Παρόλα αυτά ένα είναι σίγουρος ο πόνος είναι ανάγκη και τρόπος έκφρασης. Στο σημείο αυτό, όπου το σώμα έχει μουδιάσει, έχει περάσει από πολλές καταστάσεις, πόνου, συνήθειας, καψίματος, απολαμβάνει την αιώρηση (σώματος και νου) και κατανοεί νέες διαστάσεις της ύπαρξης του Στοχάζεται ο Κωστής Παπαγιώργης στο βιβλίο του «Κόκκινη Αλεπού / Οι ξυλοδαρμοι» για το πως όταν αρχίσει ο καυγάς και πιαστούν δύο στα χέρια, μόλις ξεπερασθεί το πρώτο σοκ του πόνου μετά μένεις με ό,τι έχεις πιο γνώριμο και οικείο. Το σώμα σου και ο ήχος της βαριάς ανάσας. Σε αρκετές περιπτώσεις ο πόνος και η βία γίνονται ο τρόπος ώστε να εξωτερικευθούν τα σώψιχα, το ακατέργαστο υλικο το οποίο έχουμε μέσα. Κάποιοι πίνουν μέχρι πτώσης, άλλοι κάπνιζουν, αλλοι ζωγραφίζουν, άλλοι κρεμιούνται, άλλοι δένονται, αλλά όλοι προκαλούν τον πόνο. Ένας πόνος διαμέσου του οποίου νιώθουν, αισθάνονται. Όταν κάποιος μείνει ανάπηρος, δεν νιώθει τα πόδια του. Χάνει την αίσθηση του σώματός του. Τον άκουγα να ζητάει να του σπάσουν μια καρέκλα πάνω στα πόδια του. Δεν ένιωθε τίποτα. Τουλάχιστον να έβλεπε τον πόνο των σπασμένων ποδιών. Γνωρίζουμε πως θα έρθει η στιγμή που δε θα νιώθουμε τίποτα. Είτε επειδή θα πεθάνουμε, είτε επειδή θα είναι μια φυσική εξέλιξη του χρόνου. Όπως ο άντρας ο οποίος δεν καυλώνει γιατί γέρασε.

59

Στα μέσα του 19ου αιώνα αρχίζει η πρώτη κουβέντα περί σεξουαλικότητας και ο άνθρωπος του δυτικού κόσμου στρέφεται στην αλήθεια του σώματος ως εργαλείο γνώσης και αναγνώρισης. Η σωματική οικειότητα και γνώση πρωταγωνιστεί λοιπόν, εκτος από το παιχνίδι και την ορμή όπως έχει αναφερθεί σε προηγούμενο κεφάλαιο, σε θέματα βίας και σε θέματα ηδονής. Σύμφωνα με τον Φουκώ, η δίψα για γνώση διέπει σύσσωμη τη σχέση της Δύσης με το σεξ• και η λογική του σεξ οργανώνει την επιστήμη του υποκειμένου. Η αλήθεια για το σεξ αποτελεί λοιπόν στις κοινωνίες μας ταυτόχρονα μέσο άσκησης θεμελιώδους εξουσίας: δημιουργία υποκειμένων, επιρροή στην ατομική αυτοαντίληψη κάθε ανθρώπου, είτε με την χρήση παρεκλλίνοντων συμπεριφορών, είτε με απαγορεύσεις συμπεριφορών, δυνητικά ακατάλληλων ως προς την κοινωνία. Τα λόγια του Φουκώ, από τα οποία δεν λείπει η σπίθα της ειρωνείας:

60

«[…] φτάσαμε τώρα να αναζητούμε την ιδεατότητά μας σε αυτό που για αιώνες είχε θεωρηθεί σαν τρέλα, την πληρότητα του σώματός μας σε αυτό που για καιρό ήταν το στίγμα της και κάπως κάπως σαν η πληγή της, την ταυτότητά μας σε αυτό που αντιλαμβανόμασταν ως σκοτεινή, δίχως όνομα ορμή»

Φουκώ, Ιστορία της σεξουαλικότητας: Η δίψα της γνώσης

61

62

ΤΟ ΣΚΟΙΝΙ

63

64

Η τέχνη του κρεμάσματος Ας δούμε όμως κάτι το οποίο με πολύ ομαλό τρόπο αποδεικνεύεται «παιδί» της βίας και της ηδονής. Εκεί που η βία εκφράστηκε σεξουαλικά και παρήγαγαν ένα νέο καλλιτεχνικό προϊόν, μια άλλου ύφους περφόμανς, το ερχόμενο από την ιαπωνική κουλτούρα Shibary. Τo Shibary στην εποχή μας πλέον, είναι η τέχνη του δεσίματος. Η τελική εικόνα είναι συνήθως ένας άνθρωπος δεμένος, με τρόπο που το σώμα του παραμορφώνεται και βρίσκεται αναρτημένο από κάπου, χωρίς ελευθερία κίνησης. Ο θεατής στις εικαστικές εκθέσεις/παραστάσεις βλέπει όλη την διαδικασία δεσίματος και κρεμάσματος. Πλέον έχει εμπλακεί άμεσα με την performance, το χοροθέατρο, την ζωντανή μουσική κτλ. Πως όμως το Shibary συνδέεται με την ηδονή ; To shibary προερχόμενο από μια πολεμική τέχνη του 1500π.Χ η οποία ήταν μία από τις πιο σημαντικές δεξιότητες των πολεμιστών της εποχής, περνάει παραλλαγμένη, από τα στάδια των βασανιστήριων για να φτάσει στον 18ο-19ο αιώνα να διασταυρωθεί με τις εκφραστικές τέχνες, την παραδοσιακή ζωγραφική, δημιουργώντας ένα πρωτότυπο ρεύμα, το οποίο αντλούσε έμπνευση από την βαρβαρότητα με μια διάχυτη τάση ερωτικής φετιχοποίησης. Φαινεται η Ιαπωνία να είναι αρκετά απενεχοποιημένη ως προς το βίαιο, ερωτικό και καλλιτεχνικό της εγώ. Κάτι το οποίο αποδυκνείεται μέσω των διάφορων ειδών τέχνης όπως στον κινηματογράφο «η Αυτοκρατορεία των αισθήσεων» στα Ukiyo-e (εικόνες του πλωτού κόσμου) από την ερωτική υποκατηγορία των Shunga(εικόνες της άνοιξης),όπου καλλιτέχνες όπως ο Yoshitoshi Tsukioka και ο Hokusai Katsushika ξεδίπλωναν με μοναδική μαεστρία το ταλέντο τους στην απεικόνιση ενός κράματος ερωτισμού και σκληρότητας, εμπνευσμένοι από λαϊκούς μύθους, εθιμοτυπικά, αλλά και επίκαιρα γεγονότα τις περισσότερες φορές, ο avant-garde χορός butoh1, ο 1. Περίφημη παράσταση butoh υπήρξε το “Forbidden Colours” από τους Tatsumi Hijikata και Kazuo Ohno χορευτές-ιδρυτές του Butoh. Ένα από τα μεγάλα σκάνδαλα που ακολούθησε αυτή την παράσταση ήταν η σκηνή που ο Ohno πίεσε ένα ζωντανό κοτόπουλο στα γεννητικά του όργανα σε έναν ακραίο συμβολισμό της ερωτικής πράξης. Αυτόματα εκδιώχθηκε από την ακαδημία χορού και κατηγορήθηκε από τους πάντες, τόσο από τους κριτικούς όσο και από τους συναδέλφους του, του μοντέρνου χορού, ότι αυτό δεν είναι χορός, αλλά σκέτη βία. Αυτή η φήμη συνοδεύει το butoh. (συνέντευξη με τη Yumiko Yoshioka) πηγή: http://www.enet.gr/?i=news.el.texnes--politismos&id=453778

65

66

οποίος ήταν σκοτεινός χορός, τα σύγχρονα Κόμικς της Ιαπωνίας (manga) όπως και τα κινούμενα σχέδια (anime). Παρατηρούμε πως το πάντρεμα βίας και ερωτισμού αποσπά μεγάλο τμήμα της θεματολογίας τους. Έτσι λοιπόν δεν είναι παράδοξο το γεγονός πως η Ιαπωνία, μια χώρα η οποία στην κουλτούρα της έχει ενσωματώσει το βίαιο και σεξουαλικό σώμα, οι έρευνες δείχνουν να έχει μικρότερα ποσοστά σεξουαλικής βίας σε σχέση με τον δυτικό πολιτισμό. Το Shibary απέκτησε φήμη στην μεταπολεμική ιαπωνία ιδιαίτερα κατά τις δεκαετίες ’40-’50, την ίδια εποχή κάτι ανάλογο συμβαίνει στην Αμερική. Μιλάμε για τον καλλιτέχνη John Willie ο οποίος έκδιδε για πολλά χρόνια το underground περιοδικό Bizarre. Την Δεκαετία του 1960, ο Osada Eikichi (1925-2001) ξεκίνησε τις δημόσιες εκδηλώσεις Ιαπωνικού Ερωτικού Δεσίματος με μεγάλη επιτυχία και αποδοχή από το κοινό. Χάρη σε αυτόν, το Shibari ξεκίνησε να έχει δημόσια ζωντανή προβολή με σκηνοθετημένες παραστάσεις που, ορισμένες φορές, έφταναν τα όρια του ακραίου σαδομαζοχισμού, συνδυάζοντας ακροβατικά στοιχεία. Το Ιαπωνικό Ερωτικό Δέσιμο, το οποίο έχει ταυτιστεί και με τα BDSM, έχει σαν κυρίαρχο δίπολο την δέσμια γυναίκα και τον άντρα «δυνάστη». Αυτό συμβαίνει καθώς αυτή η πρακτική δεσμεύεται άμεσα από την σεξουαλική φύση των ατόμων που την εφαρμόζουν, καθώς και επειδή αναπτύχθηκε από έναν ετεροφυλόφιλο άνδρα με σαδιστικές φαντασιώσεις στην Πατριαρχική Ιαπωνία των αρχών του 20ου Αιώνα. Ήταν μοιραίο, λοιπόν, να βρει συνεχιστές ανάλογης ιδιοσυγκρασίας στις Δεκαετίες που ακολούθησαν. Και έτσι ξεκινάει μια μεγάλη διαμάχη μεταξύ του BDSM κόσμου με το φεμινιστικό κίνημα. Παρόλα αυτά μία καλλιτέχνης απο την Ουκρανία η Anna Valiyeva1 εκθέτει έργα ζωγραφικής θέλοντας να υποστηρίξει την ελευθερία της γυναίκας αλλά και της σεξουαλικότητάς της, ζωγραφίζοντας γυναίκες δεμένες με τον ιαπωνικό τρόπο. Αυτό δηλωνει πως είναι ελευθερία, άσχετως με το γεγονός οτι βρίσκονται δεμένες. Απολαμβάνουν αυτό το οποίο τις ικανοποιεί. Στις μέρες μας, βέβαια, και γυναίκες εξασκούν Shibari / Kinbaku πάνω σε άνδρες ή σε άλλες γυναίκες, όπως και άνδρες πάνω σε άνδρες, χάρη στην γενικότερη αποδοχή των διαφόρων μορφών σεξουαλικότητας (LGTB). Θα σταθούμε εδώ λίγο να παρατηρήσουμε πως παρότι το σώμα παρεκκλίνει της κοινωνικής νόρμας, μέσα σε αυτό το σύστημα συνυπάρχουν λεπτές έννοιες για το τι 1. Mironova Gallery/ Anna Valiyeva, Κίεβο,

Φεβρουαρίου 2, 2012

είναι σώμα, τι είναι φύλο, αλλά κυρίως τι σημαίνει η εξουσία/υποταγή του σώματος. Και μιλώντας με άτομα του σεξουαλικού αυτού χώρου, στις περισσότερες περιπτώσεις ισχύουν όλα τα κοινωνικά μοντέλα αλλά πλήρως σωματοποιημένα. Δηλαδή, μια σχέση Μ (master)- S(slave) 24/7 (24ώρες / 7μέρες) όπου ο άντρας εξουσιάζει τη γυναίκα σε κάθε στιγμή και για κάθε πράξη (πρότυπα σχέσεων όχι πολύ παλιά από την εποχή μας), το προφίλ κυρίως του άντρα εμπεριέχει οικονομική άνεση και μόρφωση. Κάποιους τους εκφράζει ο χώρος των σαδομαχιστικών γιατί το απολαμβάνουν άμεσα ενώ κάποιοι άλλοι βρίσκονται εκεί γιατί βρίσκουν πεδίο έκφρασης και λύτρωσης της βίας, της εξουσίας που έχουν μέσα τους, ενώ αν το έκαναν στην καθημερινότητα της κοινωνίας μας θα θεωρούνταν εγκληματίες. Όταν λοιπόν ο Μισέλ Φουκό ορίζει τον σαδομαχισμό ως μια ηθική της τρυφερότητας, διασαφηνίζει έτσι αυτή τη μορφή εκούσιας διυποκειμενικοτητας. Ενδιαφέρον στοιχείο, είναι το στοιχείο του ναρκισσισμού και της ωραιοπάθειας. Αρκετα είναι εκείνα τα άτομα τα οποία μέσα από αυτές τις θέσεις νιώθουν όμορφα τόσο ως προς τον εαυτό τους και τον/την σύντροφό τους αλλά και ως προς ένα κοινωνικό σύνολο, καθώς πράττουν κάτι το οποίο θεωρούν πως, οι υπόλοιποι δεν κάνουν είτε γιατί δεν μπορούν (γιατί δεν παραδέχονται) είτε γιατί είναι πολύ ευθραστοι. Σε κάθε περίπτωση το αίσθημα της κυριαρχίας σε κάτι είναι έντονο, ο Μωρίς Μπλάνσο αναφερόμενος στον Μαρκήσσιο Ντε σαντ, λέει πως η απάθεια είναι το πνεύμα της άρνησης που χαρακτηρίζει τον άνθρωπο που επέλεξε να είναι κυρίαρχος. Κατά κάποιον τρόπο είναι η αιτία και η αρχή της ενέργειας. Στη συνέχεια θα δούμε πως από το καθαρά σεξουαλικό πεδίο περνάμε στον καλλιτεχνικό συνδιασμό. Η Dasniya Sommer, καλλιτέχνης, χορογράφος με βασική ενασχόληση το μπαλέτο και την yoga αρχίζει να τα συνδιάζει με τις τεχνικές του Shibary. Στο έργο της η Sommer από το «όμορφο» του μπαλέτου, το οποίο και αυτό κρύβει πολύ πόνο, αλλά στο όνομα της ομορφιάς (η οποία θέλει τον πόνο να κρύβεται) περνάει στην εμπλοκή με το Shibary. Ακόμα και στον ενδυματολογικό καθωσπρεπισμό της Δυτικής υπεροχής, εμφανίζεται γυμνή, χρησιμοποιώντας μόνο πουεντ (αλλά και σε αυτα κάνει χρήση αιρετική/ τα χρησιμοποιεί για να εναπωθέσει το βάρος της, όχι για να πάει ψηλά), και μετατρέπει την εικόνα του σώματός της, αντί του όμορφου, ψιλόλιγνου και ανάλαφρου μπαλέτου, σε μια εικόνα παράλογη, με πόδια υπερβολικά μακρυά να στέκονται βαριά στο πάτωμα και να επιτρέπουν την εμφάνιση του άγριου. Το σώμα αυτών που αναζητούν

67

την υπέρβαση, αποδέχονται την ανάγκη για ηδονή και ψάχνουν την ηδονη στα μέρη που ο πολιτισμός δεν τους έχει επιτρέψει ή τα έχει ονομάσει ως παράνομα/ παρεκλίνοντα αποκτούν μια ιδιαίτερη φύση. Σώμα παθολογικά υπερευαίσθητο, οδηγείται σε καταστάσης θραύσης και ισχύους, δυνατό και λεπτεπίλετο, ένας μηχανισμός ακρίβειας ικανός για εξαιρετικές επιδόσεις, αλλά, εξαιτίας αυτής της ακρίβειας, ένας μηχανισμός επιρρεπής σε απορρυθμίσεις. Μοιάζει φοβερά ερεθιστική αυτή η, συνειδητοποιημένη, μετάβαση από την παραπληγία στην ακροβασία, από τον πόνο στην ηδονή. Κατακτώντας λοιπόν, το φθαρτό σώμα σου , συμφιλιωμένος με τα πάθη και τις ορμές, των επιθυμιών και συναισθημάτων, οδηγούμαστε στην απόλαυση της ύπαρξης.Σε έναν προσωπικό πνευματικό αυνανισμό.

68

«Η εικόνα της επιθυμητής γυναίκας όπως προκύπτει αρχικά από τη φαντασία θα ήταν ανούσια και μη προκλητική αν δεν υποσχόταν ή δεν αποκάλυπτε ταυτόχρονα και μια μυστηριώδη ζωώδη πλευρά, συγκαλυμένα σκανδαλιστική με πιο ουσιαστικό τρόπο. Η ομορφιά της επιθυμητής γυναίκας υπαινίσσεται τα ιδιαίτερα μέρη της, τα τριχωτά, για να είμαστε ακριβείς, τα ζωώδη [..] Αλλά πάνω και πέρα από τη σεξουαλική ενόρμηση, η ερωτική επιθυμία έχει άλλα συστατικά στοιχεία. Η ομορφία που αρνείται το ζωώδες και ξυπνάει την επιθυμία καταλήγει να εξοργίζει την επιθυμία και να εξυμνεί τα ζώωδη μέρη» (Bataille 1986)

Σχοινί και χωρικότητα

Dasnyia Sommer, Performance

Η Sommer αυτό το οποίο μελετάει με τα σεμινάρια και το έργο της είναι ο πνευματισμός και η χαλάρωση του σώματος μέσω του πόνου και των πιέσεων, αλλά πιο ενδιαφέρον είναι ο τρόπος που αντιμετωπίζει το σκοινί και τους κόμπους. Επικεντρώνεται στο ρόλο του σκοινιού όχι μόνο ως μέσο, ή υλικό αλλά ως οργανικό συστατικό της δουλειάς της. Ένα σκοινί το οποίο από μόνο του σαν υλικό έχει περάσει ως πρωταγωνιστικός ρόλος σε όλα όσα έχουν αναφερθει παραπάνω. Τόσο στο Shibary, όσο και στους απαγχωνισμούς τα σκοινιά1 έχρηζαν φροντίδας και μελέτης. Οι κόμποι απλοί και ελάχιστοι, με το σχοινί τυλιγμένο σε στρώσεις, οι οποίες αγκαλιάζουν και πιέζουν ερωτογενείς περιοχές του σώματος, αποφεύγοντας, παράλληλα, άλλες ευάλωτες. Στην άλλη πλευρά οι απαγχωνισμοί στους οποίους πολύ σημαντικό ρόλο είχε η σωστή τοποθέτηση του σχοινιού στο λαιμό του μελλοθάνατου. Καθώς και ο χωρος που καταλάμβανε το 1.Στο Shibary χρησιμοποιούνται φυτικά σχοινιά από Γιούτα με μήκος γύρω στα 7-8 μέτρα το κάθε κομμάτι και πάχος γύρω στα 4-6 χιλιοστά, πάντοτε διπλωμένα στα δύο.

69

70

σκοινί, το σώμα και η κατασκευή. Σε χωρικό επίπεδο λοιπόν, το σκοινί, αυτό που δια μέσου του εκπληρώνεται ο πόνος, η αιώρηση, ο διαλογισμός, ο χορός, τον αντιμετωπίζει σαν την προέκταση του σώματός της. Δένεται η ίδια, αλλά δένει και τον χώρο. Βρίσκει τον κώδικα ώστε μόνο με τη χρήση σκοινιών και κόμπων να δημιουργεί όλες τις συνθήκες που μπορούν να ικανοποιήσουν το σώμα της και να παράξουν χωρικές ποιότητες. Αν το σώμα μας είναι ένα χωροδικτύωμα, μέσα στο οποίο κάθε μυς, κόκκαλο, άρθρωση φέρει το αυτοβάρος του και έτσι κινούμαστε, μεταφερόμαστε, κρεμόμαστε, αιωρούμαστε, η Sommer αντιμετωπίζει το σκοινί σαν συνέχεια/τμήμα αυτού του χωροδικτυώματος. Σχοινιά φτιαχνόντουσαν από τα προϊστορικά χρόνια με χόρτα και αμπέλια τα οποία μπλεκόντουσαν μεταξύ τους. Χωρίς εργαλεία έστριβαν τις ίνες με τα χέρια. Τα βρίσκουμε στην αρχαία Αίγυπτο (2000 π.Χ),στο Μεσαίωνα (1100 μ.Χ),στους Τudor ( 1500 μ.Χ) οι οποίοι έφτιαχναν τα δικά τους σχοινιά μέσα στα σπίτια τους, στους Βικτωριανούς ( 1850 μ. Χ ), στα διάφορα επαγγέλματα. Διαπιστώνουμε πως το σκοινί υπήρξε ένα πολύ σημαντικό εργαλείο στα χέρια της ανθρωπότητας. Ένα υλικό το οποίο «ακολουθούσε» την ανθρώπινη φύση σε όλες της, τις δράσεις και εντάσεις. Για εργασία, για βοήθεια, για βασανισμό, για αιχμαλωσία, στο σεξ, στα ακροβατικά. Είναι πολλά τα ρήματα τα οποία υπάρχουν στην Ελληνική γλώσσα και έχουν συνδεθεί με το σκοινί και τη μορφή του.

Κρεμάω, δένω, τυλίγω, σφίγγω, μαζεύω, πετάω, λύνω, τεντώνω, Κόκκινη κλωστή δεμένη, στην ανέμη τυλιγμένη, δώστης κλώτσο να γυρίσει παραμύθι ν’αρχινίσει Μύθοι και ιστορίες συνδέθηκαν με το σκοινί, χρησιμοποιήθηκε με πολλούς και διάφορους τρόπους, αλλά ένα είναι σίγουρο και σημαντικό, κατασκευάστηκε από την πολύ αρχή του κοινωνικού ανθρώπου και το χρησιμοποιήσε σε όλες τις δράσεις του. Επιστρέφοντας στο έργο της Sommer, η ίδια αναφέρεται σε αυτήν την συνθήκη του δεσίματος, κατά την οποία δεν στηρίζεσαι πλέον στη μυική δύναμη αλλά στις «θήκες» ή υποδοχές που φτιάχνει η ροή του σχοινιού. Κόμποι ικανοί να κρατήσουν το βάρος, να λειτουργήσουν ως φρένο, να επιτρέψουν κίνηση, να προκαλέσουν πόνο αλλά και ηδονή. Σε αυτό το δέσιμο κύριο, χαρακτηριστικό, είναι πως δε στηρίζεσαι στη γλώσσα, και τις λέξεις, ως μέσο

επικοινωνίας. Κατά τη διάρκεια του δεσίματος αλλάζει η φόρμα επικοινωνίας και η σχέση. Υπάρχει διάθεση αναβολής τόσο για την ίδια την επικοινωνία όσο και για την άρνηση αυτής. Αυτή η αναβολή λοιπόν, αναλόγως και των συνθηκών, έρχεται σχεδόν φυσικά. Δημιουργεί μια πιθανότητα επικοινωνίας, η οποία δεν έχει να κάνει με το πως αντιδράει κάποιος γενικά, αλλά με το πως ορίζει εκείνη τη στιγμή το σώμα και το σχοινί. Δίνει ένα περιθώριο ώστε η σκέψη να σταματήσει και να κατανοήσει τη φυσική ροπή. Έτσι λοιπόν η συνθήκη ελάχιστης λεκτικής επικοινωνίας, οδηγεί σε αυτοσχεδιασμούς αποσυναρμολόγησης της γλώσσας, της φόρμας, του αισθητικά όμορφου [όπως έχει εδραιωθει στη δυτική κουλτούρα]. Ως ανθρώπινα όντα είμαστε εξοπλισμένοι με τη δύναμη της επικοινωνίας. Κυρίως μέσω του λόγου. Η μη λεκτική επικοινωνία, η κινησιολογία, οι μορφασμοί, η θερμοκρασία, τα υγρά, το χαμόγελο, δίνουν πληροφορίες για το ιδιο το άτομο και για τη φύση μιας σχέσης. Μιλώντας πάλι για την ηθική, σε αυτό το σημείο της μη λεκτικής ανγνώρισης, της σωματικής ταυτοποιήσης, είμαστε στο σημείο μηδέν της ηθικής, ανιχνεύοντας ξανά τις «μη συνειδητές δομές». Κάνοντας παράλληλη ανάγνωση στο Shibary αλλά και σε αυτήν την πρώτη μορφή μη λεκτικής επικοινωνίας διακρίνουμε κάποια στάδια, όπως η πρόγνωση της επιθυμίας του άλλου ανθρώπου ή σώματος. Τι θέλει; Έτσι λοιπόν ενώ πληροφορούμαστε για τις προθέσεις του άλλου, εκφράζουμε τους σκοπούς μας, μέσω της δράσης του σώματος. Μέσα σε αυτό το παιχνίδι επιτρέπεται η σύνταξη ενός συμβολαίου, συμβόλαιο το οποίο εμπεριέχει τους δικούς του κανόνες, διέπεται από την δική του ηθική και οδηγεί σε συνεχή αναγνώριση του σώματος, των επιθυμιών και κυρίως των ελευθεριών. Αλλά εξοικειωμένοι στη Δύση, με την αποφυγή του δυσάρεστου, αναζητώντας το καλό, το αρεστό, το αποδεκτό κρατάμε στις διαπροσωπικές μας σχέσεις, ως μόνη εναπομείνασα ηθική λύση, το να κρατάμε τη σωστή απόσταση, την ευμετρία στη σμίλευση του εαυτού, όπως ορίζει ο Michel Onfray1. Ούτε πολύ κοντά, ούτε πολύ μακρυά. Να μην εκτιθόμαστε, να μην δινόμαστε, να μη παραδινόμαστε, να κρατάμε τα μυστικά μας, να καλλιεργούμε την απόσταση, να προτιμούμε τη διακριτικότητα, να εφαρμοζουμε τη φιλοφροσύνη και την ευγένεια, την τέχνη των αρμονικών αλλά αδιάφορων σχέσεων έτσι ώστε να αποφύγουμε τη συνάντηση με τον σκληρό πυρήνα του εαυτού μας. Έτσι λοιπόν φθάνουμε στη δημιουργία σωμάτων, σχέσεων, ιδεών μέτριας θερμοκρασίας. Χωρίς εντάσεις, παρεξηγήσεις, βρωμίες. Το σώμα λειτουργεί με τέτοιο τρόπο έτσι που

71

ορισμένες από αυτές καθώς και εκκρίσεις του ορισμένες φορές καταπατούν την πολιτισμικά κατασκευασμένη έννοια του καθαρού σώματος. Δυσκολευόμαστε να σκεφτούμε τη βρομιά, έξω από τα συμφραζόμενα της παθογένειας2. Η κάθε κοινωνία, ο κάθε πολιτισμός έχει τα δικά του κριτήρια σχετικά με το αποδεκτό και «φυσιολογικό» σώμα, τις δικές του αντιλήψεις περί καθαρότητας και ρυπαρότητας ενω αυτα τα κριτήρια και αντιλήψεις ενέχουν τις δικές τους σχέσεις εξουσίας. Ορίζοντας το «φυσιολογικό» έχουν δημιουργηθεί και τα ανάλογα διακριτικά γνωρίσματα της παρέκκλισης από αυτό. Όλα καθως πρέπει και απολύτως ελεγχόμενα. Οι κοινωνίες του ελέγχου, όταν δεν αγνοούν τα σώματα, δημιουργούν ένα πρότυπο πραγματικότητας μέσα από τις οποίες το σώμα υποβάλλεται, εκπαιδεύται σε μέτριας έντασης εμπειρίας, αποστρέφοντας το βλέμμα της από ό,τι είναι απρεπές.

72

Ήταν νωρίς το απόγευμα και κρεμίομασταν από ένα δέντρο δίπλα στη θάλασσα. Περνάει ένας σκύλος, αρχίζουμε το γνωστό χαδολόγημα,ο σκύλος φεύγει κατουράει το πανί- ένδειξη κυριαρχίας. Μετά το τέλος του κρεμάσματος η Β. Θέλει να κατουρήσει. Κατεβάζει το βρακί της και κατουράει. Δίπλα μας. Πάνω στην άμμο, δίπλα στον δρόμο. (Σύρος, Σεπτέμβρης ’14)

Σε άλλους πολιτισμούς, πολιτισμοί και φιλοσοφίες που χρησιμοποιούνται στην βασική τέχνη του Shibry το όμορφο ή το αναγκαίο διαφοροποιούνται πολύ. Η φιλοσοφία του Wabi-Sabi, όπως ονομάζεται, υποστηρίζει ως όμορφο το ατελές, το παροδικό, το ελλιπές. Τίποτα δε διαρκεί, τίποτα δεν είναι τελειωμένο και τίποτα δεν είναι τέλειο. Σε αντιδιαστολή με την ελληνική φιλοσοφία η οποία έχει επικρατήσει στη δύση, μια φιλοσοφία η οποία συνεχώς προσπαθεί να αποβάλει το άσχημο, τον πόνο,την θλίψη. Αποβλέπει στο ανώτερο, το ιδεώδες, το αθάνατο. Ως μια ανάγκη αντίδρασης σε αυτό οργανώθηκε και το τσίρκο. Άνθρωποι περιθωριοποιημένοι, με δυσπλασίες, δυσλειτουργίες, άσχημοι, περίεργοι και 1.Onfray M. «La sculpture de soi. La morale esthetique» , Grasset, 1993, 2. «Παρά τις διαφορετικές αντιλήψεις περί βρομιάς και τις υιοθετούμενες πρακτικές για την αποφύγη της, η βρομιά είναι ύλη εκτός τόπου, υποπροϊόν μιας συστηματικής τακτοποιήσης και ταξινόμησης της ύλης στο βαθμό που η τακτοποιήση συνεπάγεται την απόρριψη των ακατάλληλων στοιχείων» (Douglas, 1966)

όχι χρήσιμοι στις κερδοφόρες κοινωνίες, βρέθηκαν ώστε να ορίσουν εκ νέου το όμορφο και το χρήσιμο, δίνοντας στο κοινό διασκέδαση και ψυχαγωγία με αυτά τα οποία οι θεατές, είχαν πρωτίστως αποβάλλει από τις ομάδες τους. Η διαφορά ήταν πως αυτή την φορά έβαλαν λαμπερά χρώματα, φαντεζύ ρούχα, και έπαιξαν με τον κίνδυνο και το παράξενο.

«Υπήρχαν οι χοντρόπετσοι που κόιταζαν επίμονα, όπως οι χωριάτες απ’τα ορεινά που κατεβαίνουν να δουν έναν περιπλανώμενο θίασο. Υπήρχαν οι ταζμπατζήδες, ένα ύπουλο είδος, που αποσύρονταν κοκκινίζοντας αν τους έπιανες επί το έργο. Υπήρχαν οι οικτίρονες, που μπορούσες σχεδόν να ακούσεις το πλατάγισμα της γλώσσας τους μόλις σε προσπερνούσαν. Αλλά ακόμη χειρότερα, υπήρχαν και οι ομιλητικοί, που κάθε σχόλιο θα μπορούσε να είναι: «Τι κάνεις, καημένο παιδί;» Το έλεγαν με τα μάτια τους και τους τρόπους τους και τον τόνο της φωνής τους. Είχα μια σταθερή άμυνα- ένα παγωμένο βλέμμα. Αναισθητοποιημένος έτσι απέναντι στο συνάνθρωπό μου, μπορούσα να αντιμετωπίσω το βασικό πρόβλημα- να μπαίνω και να βγαίνω ζωντανός από τον υπόγειο.» απόσπασμα από την αυτοβιογραφία ενός νάνου ο οποίος δούλευε σε θίασο (Physical Disability-A Psychological Approach)

Σε όλα αυτά υπάρχει ο στρουκτουραλισμός, η σωματικότητα, η περιθωρίοποιήση, η αναζήτηση των άκρων, η τελετουργία και φυσικά ο σπιριτουαλισμός, ο οποίος έρχεται να ικανοποιήσει την ανάγκη για ύπαρξη της φιλοσοφίας του υπαρξιακού σώματος. Σαν πράξη όμως δεν πρωτοεμφανίζεται στο σήμερα. Η ανάρτηση, το κρέμασμα, η αιώρηση του σώματος ως τελετουργία συναντάται σε φυλές πρωτόγονες. Κρεμάσματα/ αναρτήσεις γινόντουσαν από τη φυλή Mandan η οποία ζούσε στις όχθες του ποταμού Μισσούρι. Η πρακτική του κρεμάσματος από το δέρμα υπήρχε σε σημεία της Νότιας Ινδίας (Tamil Nadu)για εκαντοτάδες χρόνια, σχεδόν όσο και ο σουφισμός στη Μέση Ανατολή και εκαντοντάδες επίσης χρόνια σε θρησκευτικές τελετές στους ιθαγενείς της Αμερικης. Ο ινδουισμός εμπεριείχε τους περιορισμούς 1.Paolo Atzori and Kirk Woolford/ Academy of Media Arts, Cologne, Germany/ Extended-Body: Interview with Stelarc (αναλυτικότερα στο παράρτημα

73

74

γύρω από τον διαλογισμό, την ενέργεια καθώς και το κάμα σούτρα και τον ταντρισμό. Η σχέση μεταξύ σώματος και πνεύματος είχε εξερευνηθεί πολύ, φτάνωντας στην ιδέα η οποία αποτέλεσε καθημερινή πρακτική «η χρήση του σώματος ωστε να υπερβεί το σώμα». Επομένως σε αυτές τις φυλές κάναν χρήση του ίδιου τους του σώματος ώστε να το υπερβούν. Στη μοντέρνα τέχνη έμφανίζεται ο Ελληνοαυστραλός Stelarc κανοντας τις πρώτες του performances με το αναρτημένο του σώμα. Αρχικά χρησιμοποιεί ζώνη και σχοινιά, αλλα κατα αυτήν την διαδικασία το σώμα φαινεται να υποστηρίζεται παρά να αναρτάται. Ο ίδιος αναφέρεται σε μια «πρωτόγονη επιθυμία» να υπερνικήσει την βαρύτητα με πρωτόγονες τελετουργίες και χαμηλή τεχνολογία. Ο Stelarc σε συνέντευξή1 του αναφέρει, πως είμαστε πλεον σην εποχή του παροχυμένου σώματος. Κρατάμε μια Αριστοτελική διάθεση λοιπόν, η οποία μας οδηγεί σε μια μόνιμη αναζήτηση της σκέψης αφήνοντας το σώμα σε παροχυμένες καταστάσεις. Ο σχεδιασμός έχει προχωρήσει ενώ μας λείπει ακόμα το κατασκευάσιμο σώμα. Το σώμα το οποίο θα επιδέχεται πειραματισμούς και θα εξερευνά τα όριά του. Ως δείγμα της εποχής, ένας υποκριτικός καθωσπρεπισμός ο οποίος μας κάνει φιλευλεύθερους με όλα εκτός από το ίδιο μας το σώμα, το οποίο είναι και αυτο το οποίο μας ανήκει εξ ολοκλήρου. Ακόμα βέβαια ως κοινωνία έχουμε να διαχειριστούμε ζητήματα ιδιοκτησίας καθώς ως μέλη θρησκευτικών και ηθικοπλαστικών κοινωνιών το σώμα μας είναι αυτό, το οποίο αν καταννοούσε την πλήρη ελευθερία του τότε ίσως θα μπορουσαμε να αναφερθούμε στην πρώτη υλοιποιήσιμη αναρχία. Αλλά το σώμα αποτελεί μέσο και πεδίο εξουσίας και επιρροής. Οι σύγχρονες δυτικές κοινωνίες το έχουν κατηγοριοποιήσει και δαιμονοποιήσει κατά πως πρέπει. Η ηδονή είναι σεξουαλικής φύσεως και μόνο και ο πόνος είναι κάτι ανεπιθύμητο. Περιορίσαμε τον οργασμό σε καθαρά σεξουαλική υπόθεση και μάλιστα σεξουαλική, με τη έννοια της αναπαραγωγής. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο πως για κάθετι το οποίο δεν μπορεί να ολοκληρώσει την διαδικασία αναπαραγωγής έχουμε φτιάξει διαφορετικές λέξεις και κανόνες, όπως ο σοδομισμός και η παραφιλία, με βασικό τους κοινό χαρακτηριστικό τη λαγνεία, ως κάτι εκτός της κοινωνική πρακτικής. Με την λέξη λαγνεία, εννοούμε κάτι εκτός της κανονικότητας. μία υπερβολική σεξουαλική επιθυμία. Και καθώς η εκκλησία για αιώνες διοικούσε κοινωνικά και ηθικά τις κοινωνίες της Δύσης, όλα τα πάθη ορίστικαν ώς παρά φύσην συμπεριφορές. Για την λαγνεία η Αγία Γραφή αναφέρει: “Μην ορεχθείς το κάλλος στην καρδιά σου. Και ας μην

σε θηρεύσει με τα βλέφαρά της. Επειδή εξαιτίας μιας πόρνης γυναίκας καταντάει κανείς μέχρι ένα κομμάτι ψωμί, ενώ η μοιχαλίδα γυναίκα θηρεύει την πολύτιμη ψυχή. Μπορεί κανείς να βάλει φωτιά μέσα στον κόρφο του και τα ρούχα του να μην καούν; Μπορεί κανείς να περπατήσει επάνω σε κάρβουνα φωτιάς και τα πόδια του να μην κατακαούν;” (Παροιμίες 6: 25-29) Στη θρησκεία το σώμα πέρασε από όλα τα θρησκευτικά στάδια εκπαίδευσης. Δαιμονοποιήθηκε ως γυμνό, βασανίσθηκε ως τιμωρία, νήστευε για 6 μήνες τον χρόνο, περιόρισε όλες του τις επιθυμίες με την υπόσχεση της βασιλείας των ουρανών. Υμνώ το σώμα που πλάθει τη συνείδησή μου που φυλάει σε μια κρυψώνα του όσα της ξεφεύγουν που γεννάει αισθήσεις,σκέψεις, τη μιλιά μου Το σώμα που όταν χαθεί θα ζει μες στις δικές μου λέξεις αυτό που μου γέννησε και τη λέξη χρόνος γιατί χωρίς το ανθρώπινο κορμί χρόνος δεν υπάρχει ή κι αν υπάρχει ποτέ δεν αποχτάει νόημα. Υμνώ το σώμα που μ’ αντέχει, δεν μ’ έχει βαρεθεί δεν μ’ έχει αποτινάξει από πάνω του το σώμα που ό,τι κι αν του κάνω με μεταφέρει, με μετακινεί, με κρατάει ορθό. Υμνώ το απόλυτο σώμα, το σώμα όλων, το δικό μου που με καλύπτει, μ’ έχει σφιχτά αγκαλιασμένο αυτό που μαζί μια μέρα θα τελειώσουμε. (Συγκατοίκηση με το χρόνο/ Τίτος Πατρίκιος)

Παρόλα αυτά, ο σωματικός πόνος ως τρόπος έκφρασης, όπως τα διαφορα είδη αναρτήσεων, είναι μέχρι και σήμερα κάτι αδιανόητο στις επικρατούσες δυτικές ιδεολογίες (ακόμα και αν η ίδια η φύση εμπεριέχει τον πόνο, τα βάσανα, τα νύχια, τα ράμφη, τη θανάτωση). Τα κυριότερα ερωτήματα είναι ποιος είναι ο χρήσιμος σκοπός του, γιατί κάποιος να υποστεί τέτοιον πόνο και εν τέλει γιατί να το κάνει. Ο πυρήνας αυτής της σύγκρουσης επικεντρώνεται στις ιδεολογικές διαφορές γύρω από το σώμα. Με κυριότερο, το σε ποιόν ανήκει το σώμα μας . Το σώμα δρα πέρα από τα όρια του δέρματος και του περιορισμένου χώρου. Δεν αναφερόμαστε στον υπεράνθρωπο ή στον απάνθρωπο, αλλά σε αυτόν που διατηρεί την ανθρώπινη ιδιότητα ενώ ταυτόχρονα την υπερβαίνει. Έτσι και το δέρμα, εχει όλη την ελαστικότητα που χρειάζεται

75

76

για να αλλάζει αλλά και την θραυστότητα ώστε να τραυματίζεται. Το δέρμα αλλάζει. Είμαστε στην εποχή όπου το ίδιο το σώμα ανακυκλώνεται. το νεκρό σωμα προωθείται σε ζωντανό σώμα για τη συνέχεια της ζωής. Νεκρός θεωρείται κάποιος όταν δεν λειτουργεί πια ο εγκέφαλός του. Είναι το μοναδικό όργανο στο ανθρώπινο σώμα το οποίο δεν μπορεί να γίνει μεταμόσχευση. Για όλα τα άλλα τμήματα του σώματος η τεχνολογία έχει φροντίσει να τα υποβοηθήσει. Τεχνητά μέρη, ηλεκτρομηχανολογική υποστήριξη, μεταμοσχεύσεις. Σε όλα μια λύση και για όλα μια παράταση στον επερχόμενο θάνατο. Ανάμεσα στο ζωντανό και νεκρό σώμα, υπάρχει τώρα πια το τρίτο σώμα, το σώμα σε κώμα. Είναι αυτό το σώμα το οποίο αιωρείται ανάμεσα στις δύο καταστάσεις. Το οποίο ήρθε να εξυπηρετήσει την εξουσιαστική ανάγκη του ανθρώπου, την επιθυμία επιβολής ακόμα και στην άρση του θανάτου. Η τεχνολογία προσγειώνεται πλέον στο ανθρώπινο δέρμα. Μικρό-τεχνολογία η οποία μπορεί να τοποθετηθεί μέσα στο δέρμα και να είναι αόρατη. Κατά τον Stelarc η τεχνολογία μπορεί να βοηθήσει στην τροποποίηση και επέκταση του ανθρώπινου σώματος. Βέβαια ο δεύτερος παγκόσμιος πόλεμος καθώς είχε επαναφέρει στην επιφάνεια το πρόβλημα της αγριότητας και του πρωτογονισμού έθεσε το εξής πρόβλημα: μήπως, στην αναζωπύρωση αυτή του πρωτογονισμού «έφταιγε» η τεχνολογία; Η ομαδική παράκρουση η οποία είχε εκδηλωθεί στα γερμανικά στρατόπεδα,από έναν τόσο εξελιγμένο λαό, όπως ο γερμανικός, οδήγησε ορισμένους να το ισχυριστούν. Θα ήταν όμως αρκετά βεβιασμένο να προσάψουμε τις ωμότητες των Γερμανών στη διάρκεια του πολέμου ή των Αμερικανών στο Βιετνάμ, μόνο στα μέσα «μαζικής εξολόθρευσης», τα οποία είχαν στη διάθεσή τους. Αναρωτιέται κανείς πόσο η δυνατότητα χρήσης των μέσων αυτών επηρεάζει και τις προθέσεις του χρήστη. Το «τρίτο αυτί» του Stelarc είναι μια σύνδεση μεταξύ υψηλής τεχνολογίας και εξαιρετικής διεύρυνσης του σώματος. Το δέρμα γίνεται θήκη και το στόμα γίνεται πομπός και δέκτης. Προσαρμόζει ένα micro-ηχείο στο χέρι του, με χειρουργείο, το οποίο στην τελική του μορφή μοιάζει με κάποιου είδους δυσπλασία, καθώς το αποτέλεσμα μοιάζει όντως με ένα αυτί στο χέρι του. Και στην πορεία τοποθετεί ένα ηχείο στο στόμα του . Όταν το στόμα είναι κλειστό μπορεί να ακούσει μόνο αυτός τον «συνομιλητή» του ενώ όταν ανοίγει το στόμα του τότε ακούγεται και στο εξωτερικό περιβάλλον. Αυτό αποτελεί το τελευταίο του εγχείρημα, στο οποίο παρατηρούμε πως το σώμα του γίνεται τόσο πεδίο

πειραματισμού όσο και υλικό σύνθεσης. Πρίν από αυτό ο Stelarc ασχολείται έντονα με την ανάρτηση του σώματος του. Έχει μεγάλη σημασία για αυτόν η διάρκεια της κάθε αιώρησης. Σε μια περφόρμανς του, στο δημόσιο αστικό περιβάλλον, έφτασε η αστυνομία 5 λεπτά εφόσον ξεκίνησε. Αν και η διάρκεια ήταν υπολογισμένη για 30 λεπτά τελείωσε στα 12 καθώς η αστυνομία τον τράβηξε μέσα από ενα παράθυρο. Όπως αναφέραμε στην αρχή, ο δημόσιος χώρος έχει πάψει πλέον να είναι χώρος έκφρασης και εκπαίδευσης. Αν ο δημόσιος χώρος είναι το σώμα της κοινωνίας τότε μπορούμε να παραδεχτούμε πως, όπως και το ανθρώπινο σώμα έχει γίνει παρωχυμένο έτσι και ο δημoσιος χώρος δεν δέχεται αναπροσαρμοστικούς σχεδιασμούς. Όπως και ο Philip Petit είχε συλληφθεί μετά το επιτυχημένο εγχείρημά του, να περπατήσει για 45’ σε συρματόσχοινο το οποίο ένωνε τους δίδυμους πύργους, ενώ είχε μελετήσει μήνες πριν το πως θα μπει στο κτήριο ώστε να καταφέρει να τοποθετήσει το σκοινί χωρίς να τον αντιληφθούν, και είχε προετοιμάσει το σώμα του για αυτήν την επικίνδυνη πορεία των 45 λεπτών. Η ύπαρξη της αστυνομίας αλλά και της σύλληψης υπάρχουν και στις δημόσιες αυτοκτονίες. Όταν κάποιος πέσει από δημόσιο κτήριο, από δημόσια γέφυρα. Αν ο υποψήφιος για αυτοκτονία, δεν προβεί στην ενέργεια τότε συλλαμβάνεται για διατάραξη/προσβολή. Το σώμα και ο δημόσιος χώρος έχουν σχέσεις διαλόγου. Η υπέρβαση του σώματος στο δημόσιο χώρο, χωρίς πάντα να γίνεται με σκοπό να πει κάτι προφανές (όπως παραδείγματος χάρην παράσταση γυμνής διαμαρτυρίας έξω από το υπουργείο οικονομικών) οδηγεί μοιραία σε αναρχικές σκέψεις ελευθερίας. Το να περπατήσεις ανάμεσα στους δίδυμους πύργους, ή να κρεμαστείς από το μουσείο της Ακρόπολης εμπεριέχουν μια πρόθεση αιρετική, πολιτικη και αυτόπροβολής. Αν ακόμα έχουμε ερωτήματα για το σε ποιόν ανήκει το σώμα μας, αν ανήκει στην οικογένεια, στη θρησκεία, στη λαγνεία, και ούτω καθεξής, κατά συνέπεια έχουμε ερωτήματα για το σε ποιον ανήκει και ο δημόσιος χώρος. Θα επανέλθω στο βιβλίο του Φουκώ « Επιτήρηση και τιμωρία – Η γέννηση της φυλακής » όπου εξηγεί διεξοδικά πως από την προφανη εξουσία του σώματος (βλ. Βασανισμους, απαγχονισμός, θανατική ποινή) οδηγούμαστε σε μια άλλου είδους μορφή εξουσίας όπου πλέον το σώμα είναι το μέσο, ο φορέας. Το σώμα δαιμονοποιείται, ηθικοποιείται, και φέρει πάνω του πολλές ψυχοφαρμακευτικές προσεγγίσεις και κατα συνέπεια πολλές ταμπέλες. Έχουμε σαν κοινωνία φορτώσει το σώμα με ταμπέλες ώστε να έχουμε κατα συνέπεια

77

πολλές παρρεκλίνουσες συμπεριφορές. Έτσι λοιπόν πολλές ομάδες αντιδρουν, στις κατα την γνώμη τους παρρεκλίνουσες, συμπεριφορές άλλων ομάδων. Συνεπώς, αν η αστυνομία διαχειρίζεται θέματα δημοσίας αιδούς, προάσπιση ατομικής ελευθερίας, πρέπει να παρεμβαίνει σε κάθε δράση στο δημόσιο χώρο η οποία είναι εκτός νορμας. Και εφόσον υπάρχουν πολλές ταμπέλες το «εκτός νόρμας» μπορεί να εμπεριέχει σχεδόν τα πάντα. Σαν μια μορφή αντίστασης σε αυτό το κοινωνικό κομφούζιο φόρμας και ταμπελας παρεμβάλω το υπαρξιακό δόγμα του Levy Strauss: «Ο άνθρωπος σαν άτομο είναι ελεύθερος να υπάρχει με όποιον τρόπο θέλει»

78

Βέβαια στο κοινωνικό πλαίσιο είναι ελεύθερος να υπάρχει με όποιον τρόπο θέλει, αλλά στο χώρο του. Άρα δεν είναι ελεύθερος να υπάρξει. Αυτή η διατύπωση ωστόσο έχει να κάνει με τον άνθρωπο ως άτομο. Σε άλλες κατηγορίες, ως ζώο ή τμήμα του σύμπαντος, είναι ελεύθερος να υπάρχει με όποιον τρόπο του υποδεικνύουν τα ένστικτά του και οι νόμοι της φυσικής. Η δυτική τουλάχιστον, κοινωνία αγαπά τον άνθρωπο ως άτομο, ον κοινωνικό, πειθαρχημένο και απαλλαγμένο από ένστικτα, αγριότητα και βαρβαρότητα. Όμως με το να περιθωριοποιούμε ή να λειαίνουμε από την ανθρωπότητα εκείνους που φαίνονται οι πιο «άγριοι», ή οι πιο «βάρβαροι», εκπρόσωποί της, απλά δανειζόμαστε έναν από τους πιο τυπικούς τους τρόπους σκέψης. Βάρβαρος είναι πρώτα απ’όλα όποιος πιστεύει στην βαρβαρότητα. Κρατώντας την διατύπωση του Levi Strauss, πως οι κοινωνίες δεν μπορούν να διακριθούν σε ανώτερες και κατώτερες, κάτι το οποίο κάθε αλλό παρά αρεστό ήταν στην ευρωπαϊκή κουλτούρα, καθώς και ο Hegel την ίδια στιγμή διατύπωνε πως η ανθρωπότητα οδηγείται σταδιακα σε όλο και λογικότερες, άρα και ανώτερες, μορφές κοινωνίας. Χωρίς όμως να προσδιορίζεται το ανώτερες ως προς τι. Εκλογικεύοντας τα πάντα και προσπαθώντας να έχουμε ελεγχόμενες κοινωνίες με υποκριτικές υπόνοιες ελευθερίας δημιουργήσαμε πολλά, ατομικά κελιά μέσα στα οποία ο καθένας μπορεί ή νομιζεί πως μπορεί να δρα κατα πως επιθυμεί. Όμως αν έξω απο αυτό το κελί δεν μπορούμε να εκφραστουμε ελεύθερα τότε νομίζω πως στις “ανώτερες” κοινωνίες μας χάσαμε την αποδοχή και καταννόηση ως προς το πηγαίο και αυθόρμητο. Καθώς το περιορίσαμε και το ορίσαμε ως ιδιωτικές απολαύσεις. Ενώ ίσως θα γινόταν να τις αντιμετωπίσουμε ως υλικό κοινής εκπαίδευσης από διαφορετικές μεταξύ τους πηγές, αλλά ισάξιας πληροφορίας.

ΟΧΙ ΜΠΡΑΖΙΛΙΑ ΜΑ ΟΚΤΑΝΑ Οκτάνα φίλοι μου θα πη, μεταίχνμιον της Γης και του Ουανού, όπου το ένα στο άλλο επεκτεινόμενο ένα τα δύο κάνει. Οκτάνα θα πη πυρ, κίνησις , ενέργεια, λόγος σπέρμα. Οκτάνα θα πη έρως ελεύθερος με όλας τας ηδονάς του. Οκτάνα θα πη ανα πάσαν στιγμήν ποίησης, όμως όχι ως μέσον εκφράσεως μόνο, μα ακόμη ως λειτουργία του πνεύματος διηνεκής. Οκτάνα θα πη η εντελέχεια εκείνη, που αυτό που είναι αδύνατον να γίνει αμέσως το κάνει εν τέλει δυνατόν, ακόμη και την χίμαιραν, ακόμη και την ουτοποία, ίσως μια μέρα και την αθανασία του σώματος και όχι μονάχα της ψυχής. [..] Οκτάνα θα πη (χωρίς να περιφρονούμε του γήρατο την σοφίαν) θα πη πάση θυσία διατήρησις της παιδικής ψυχής εις όλα τα στάδια της ωριμότητος, εις όλα τας εποχάς του βίου, διότι άνευ αυτής και η πιο χρυσή νεότης γρήγορα στάχτη γίνεται και χάνεται και φεύγει και μένει στη θέσι της η θλίψις,η άνευ ελπίδων μεταμέλεια και η στυγνή ρυτίς [..] Οκτάνα θα πη αληθινή ελευθερία και όχι εκείνη η φοβερά ειρωνεία, να λέγεται ελευθερία ό,τι χωρεί ή ο,τι εναπομένει στα ελάχιστα περιθώρια που αφήνoυν στους ανθρώπους οι απάνθρωποι νόμοι των περιδεών και των τυφλών ή ηλιθίων.

Οκτάνα, Ανδρέας Εμπειρίκος, Ίκαρος 1980

79

80

ΚΡΕΜΟΜΕΝΗ

81

82

ΚΡΕΜΟΜΕΝΗ ΣΤΕΚΟΜΑΙ Γεννηθήκαμε με το κεφάλι για να σταθούμε στα πόδια μας Γεννηθήκαμε με το κεφάλι για να σταθούμε στα πόδια μας και μετά ξανά στο κεφαλι Γεννηθήκαμε με το κεφάλι για να σταθούμε στα πόδια μας και μετά ξανά στο κεφαλι και τέλος, οριζόντια Γεννιόμαστε οριζόντια, πεθαίνουμε οριζόντια. Μοιάζει το κρέμασμα, η ανάρτηση, η αιώρηση σαν την κάθετη επανάσταση σε έναν οριζόντιο φασισμό. Μετά από όλα τα παραπάνω φτάνει το σημείο που θα ήθελα να μιλήσω για τον θάνατο. Για τη διεκπαιρέωση αυτού του ερευνητικού, μελέτησα για πάρα πολύ καιρό θέματα τα οποία ανακάτεψαν το στομάχι μου, έμπλεξαν το μυαλό μου και με οδήγησαν σε καταστάσεις που δε φανταζόμουν. Συνεχώς πίσω από όλα αυτά υπήρχε αυτή η ακραία θέση ισορροπίας μεταξύ ζωής και θανάτου, δράσης και αδράνειας και η επιβεβαίωση της σκέψης πως, ο,τι δεν κινείται εκφυλίζεται. Ο κίνδυνος, η βία, η εξουσία, η σεξουαλικότητα, το σώμα, ο φόβος. Η δική μου λύτρωση απέναντι σε αυτά αποτέλεσε το κρέμασμα του σώματος αλλά κυρίως το κρέμασμα του νου, το οποίο συνεχώς ερχόταν αντιμέτωπο με τον φόβο, το επικίνδυνο, την ηδονή. Καταλάβαινα πως είμαι ζωντανή από την ύπαρξη των άκρων. Ξεκίνησα από το τσίρκο, ως κάτι όμορφο και χαρούμενο και με λαιμαργία άρχισα να αναζητώ για το άγριο, το βάρβαρο. Σα μια μορφή λύτρωσης, σα μικρή εκδίκηση για το φθαρτό σώμα. Σαν τιμωρία που δεν πρόσφερα στο σώμα και στο μυαλό την ελευθερία που θα μπορούσαν να έχουν. Κάθε φορά ένα άλλο κεφάλαιο και για μένα μιά ακόμα δοκιμή από την οποία αποκτούσα την ικανοποίηση του ναρκισσισμού μου, με την επιβεβαίωση πως και σήμερα κινήθηκα, ελπίζοντας να ήταν όσο πιο υπερβατικά μπορούσα. Ο θάνατος είναι ένας από τους κοινωνικούς φόβους. Προϊόν κοινωνίας και πολιτισμού διυσδύει στα μύχιά μας και μας ακολουθεί μέχρι την τελευταία στιγμή του θανάτου. Γεννιόμαστε για να πεθάνουμε και ορισμένες φορές θρηνούμε από πολύ νωρίς για αυτό το επερχόμενο. Το οποίο όταν έρθει δε θα είμαστε σε θέση να το αναλύσουμε. Κοινωνίες που είναι γεμάτες φόβο, αδράνεια, με αρωματικά χώρου να καλύπτουν τη μυρωδιά από τα φρέσκα κρέατα που κρεμάνε στις βιτρίνες των μαγαζιών, κανόνες αυτοκτονίας, ορισμοί για το νεκρό σώμα. Είμαστε

83

αποτέλεσμα τυχαιότητας, δεν μπορούμε να ορίσουμε την αρχή της ύπαρξης, αλλά είμαστε ελεύθεροι να επιλέξουμε το τέλος της και αυτό το μόνο αναφαίρετο δικαίωμα, το απωθούμε. Από τα πιο δημοφιλή παιχνίδια στο σχολείο [προσωπικά συνεχίζεί να είναι αγαπημένο] είναι η κρεμάλα. Κάποιος βάζει μια λέξη και εσύ καλείσαι να βρεις τα γράμματα. Όσο δεν τα βρίσκεις η κρεμασμένη καρικατούρα ανθρώπου αρχίζει να σχηματίζεται. Πρέπει να βρεις τη λέξη, σκέφτεσαι όσες λέξεις μπορείς, ανοιγοκλείνεις με αστείο τρόπο το στόμα, λες και μόλις αρχίζεις να μαθαίνεις ανάγνωση, προφέρεις τα γράμματα που έχεις βρει με όσους τρόπους μπορείς, κάποιες φορές τα παρατάς πριν ολοκληρωθεί το κρέμασμα. Και μετά ξανα. Άλλη λέξη.

84

Ο Δημητριάδης στην εισαγώγη που κάνει στο βιβλίο του Μπατάιγ «Η ιστορία του ματιού» αναφέρεται, δια μέσου του συγγραφέα, στον άνθρωπο ως εκείνο το πλάσμα το οποίο φτάνει στην πλήρη πραγμάτωσή του μέσω μιας συνεχούς, όλο και πιο προωθημένης υπέρβασης των ορίων του. Αέναα και πεισματικά παραβιάζει τις απαγορεύσεις και τους νόμους, με διαρκή και όλο και πιο ακραία συμπεριφορά. Καθώς ο άνθρωπος, αρνήθηκε να δει τον εαυτό του ως ένα ακόμα πράγμα και έτσι φόρτωσε στην ύπαρξή του, ανωτερότητα πνεύματος, αθανασία και κολακεία, υπάρχει λοιπόν στις μέρες μας, αυτός ο μόνιμος φόβος της καταστροφής του είδους (του ανθρώπου) και του θανάτου. Η υπέρβαση των ορίων του σώματος, εμπλέκεται με την έκσταση, με το εφήμερο σώμα και τον θνητό άνθρωπο. Το δικαίωμα στη ζωή εμπεριέχει το δικαίωμα στο θάνατο. Η έκσταση αυτή, δε γεννιέται από το μυαλό, τη γνώση, αλλά από την άγνοια, την άγνοια του σώματος για το τι είναι ικανό να κάνει, «και δεν καταλήγει παρά μόνο στη μοναξιά και στο γελιο» θα γράψει ο Δημητριάδης, στη βία/αγριότητα και την ηδονή/παιχνίδι θα αναδιατυπώσω. Χωρίς στη βάση τους να έχουν μεγάλη διαφορά. Γράφει ο Μπατάιγ «το ζήτημα είναι να πλησιάσουμε το θάνατο όσο γίνεται πιο κοντά, ως εκεί που μπορούμε να τον αντέξουμε, χωρίς να λιποψυχήσουμε, αλλά έστω και ας λιποψυχήσουμε». Καθώ ο θάνατος είναι μοναδικός και απόλυτος. Και όλα τα μοναδικά χρήζουν απόλαυσης. Στα πολιτικά μας συστήματα, όπου επιβάλεται η ομοιογένεια ώστε να αποβληθεί η ετερογενεια, το σώμα έχει όρια, περιορισμένο ανάμεσα στην ηθική και την φιλοσοφία, έχει χώρο, οριζόντιο και περιφραγμένο, έχει στόχο, εγκλωβισμένο στην αποδοχή και την αθανασία, έχει οργασμό, αποκλειστικά στην σεξουαλική πράξη, έχει

κανόνες, οι οποίοι διασφαλίζουν την καθαρότητα και την ζωή. Μπορούμε λοιπόν να προσεγγίσουμε μιά άλλη κατάσταση από αυτήν που ήδη γνωρίζουμε, ώστε να ζει το σώμα; Μία κατάσταση στην οποία το σώμα συντροφεύεται σταθερά από το θάνατό του, την βία του, την ηδονή του, το παιχνίδι έτσι ώστε να τραντάζεται και να γεμίζει. Δεν είναι ζήτημα φιλοσοφικό, αλλά μια άλλη κατηγορία η οποία δεν περιλαμβάνει το λόγο ή τη σκέψη. Το σώμα κρεμάστηκε, κρεμασμένο-δολοφονημένο, κρεμασμένο-ερεθισμένο, κρεμασμένο-γυμνό, κρεμασμένοζωντανό. Αφού ο κόσμος παίρνει παραληρηματικό δρόμο,εμείς πρέπει να υιοθετήσουμε μια παραληρηματική οπτική. “Κατά βάθος η επανάσταση έλαβε χώρα παντού, μόνο που αυτό δεν έγινε καθόλου όπως το περιμέναμε. Παντού ό,τι απελευθερώθηκε, αποδεσμεύτηκε από την έννοιά του, την ουσία του, την αξία του, την αναφορά του, την προέλευση και το σκοπό του και εξακολουθεί να λειτουργεί. μόνο που η ιδέα του έχει προ πολλού εκλείψει. Τίποτε (ούτε κι αυτός ο Θεός) δεν εξαφανίζεται πλέον από τέλος ή θάνατο, αλλά από πολλαπλασιασμό, κορεσμό και αύξουσα ακαθοριστία. Για μας τα πάντα είναι αποκρυπτογραφήσιμα εκ των προτέρων, έχουμε εξαιρετικά μέσα ανάλυσης αλλά όχι κατάστασης. Ζούμε θεωρητικά πολύ πιο πέρα από τα ίδια μας τα συμβάντα. Εξ’ ου και η βαθιά μελαγχολία. Σε άλλες εποχές και σε άλλες κουλτούρες παράξενες άνθρωποι έζησαν και ζουν καταπτοημένοι μπροστά στο πεπρωμένο. Εμείς ζούμε καταπτοημένοι λόγω της απουσίας πεπρωμένου. Το κάθε τι, μας έρχεται μόνο από εμάς τους ίδιους. Ο καθένας έχει φορτωθεί την ευθύνη της ζωής του. Αβάσιμη ουτοπία. Θα έπρεπε να μετασχηματιστεί το άτομο σε δούλο της ταυτότητάς του, της θέλησής του, της ευθύνης του, του πόθου του, να ελέγχει όλα τα κυκλώματά του κι όλα τα κυκλώματα του κόσμου, που διασταυρώνονται μέσα στα γονίδιά του, στα νεύρα, στις σκέψεις του. Υποτέλεια ανήκουστη. Όλος ο κόσμος είναι διαβολικά ενήμερος για τον εαυτό του και για τον πόθο του. Όλα είναι τόσο απλά που εκείνος που προχωρά μεταμφιεσμένος γίνεται καταγέλαστος. Το τέλος των μυστηρίων.”

Jean Baudrillard Η διαφάνεια του κακού - Δοκίμιο πάνω στα ακραία φαινόμενα

85

86

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

87

88

ΑPPARATUS Τα γνωστά εναέρια όργανα είναι τα εξής : •Aerial Fabrics , η αλλιώς aerial silk, πανί το οποίο είναι κρεμασμένο από τη μέση του. Η κίνηση του ακροβάτη ειναι κατακόρυφη,με πόζες,κίνηση και πτώσεις. [στη συνέχεια ασχολήθηκαν με chains (αλυσίδες) ,όπως είναι τα πανιά αλλά πλέον δύο αλυσίδες] •Aerial Hoops (Lyra), το στεφάνι, ένας μεταλλικός κύκλος διαμέτρου μικρότερης του μέτρου.Ο ακροβάτης βρίσκεται,κάτω ,πάνω και μέσα στο στεφάνι.

•Aerial Nets,το δίχτυ,μοιάζει με αιωρα,επίσης κατακόρυφη κίνηση.

•Bungee Harness,γίνεται χρήση ζωνών ασφαλείας,οι οποίες ειναι δεμένες από ελαστικούς ιμάντες.Χρειάζεται ένας κατακόρυφος τοίχος. Η κίνηση του ακροβάτη είναι οριζόντια,κατακόρυφη και κάθετη στον τοίχο.Υπάρχουν διάφορες παραλλαγές με στατικό σκοινί.

•Chinese Poles, Pole Dancing Poles, Aerial Poles,στύλοι με διαφορετικά υλικά όπου οι ακροβάτες σκαρφαλώνουν,έχουν πόζες και πτώσεις.

•Gym Wheels (German Wheels) and Cyr Wheels,ένας μεταλλικός κύκλος ο οποίος έχει διάμετρο 1,60-1,80 και ο χορευτής βρίσκεται κυρίως μέσα στον κύκλο αξιοποιώντας την κίνηση του αντικειμένου.

•Hoop Diving, ο ακροβάτης ‘‘βουτάει‘‘ μέσα σε κύκλους και προσγειώνεται στο έδαφος.

•Slackwire, Tightwire and Slacklines,ισορροπία σε σκοινιά. Συρματόσχοινα, ιμάντες ,άλλοτε από μεγάλο ύψος άλλοτε πιο χαμηλά.

•Trapeze Bars, η κούνια αλλιώς. Μια μπάρα με δύο σκοινια σε ύψος.Υπάρχει η στατική κούνια, η swing και η flying, το κάθε είδος αλλάζει και ύψος στο οποίο βρίσκεται. Από τα πιο παραδοσιακά όργανα του τσίρκου.

•Webs and Cloud Swings, ένα “ V” σκοινί κρεμασμένο στον αέρα.Σε άλλες εκδοχές του, πολλαπλασιάζονται τα “V”.

Yλικά Τα κυριότερα υλικά τα οποία χρησιμοποιούνται για τα εναέρια όργανα είναι διάφορα είδη μετάλλων, διαφορετικές ποιότητες σκοινιών, ελαστικά υφάσματα,συρματόσχοινα,ζώνες αναρρίχησης, ιμάντες.

Από πάνω (εικόνες): (1,2) Προσωπικό αρχείο/ Στεφάνι, Αθήνα 2014/ Vertical Dancing, Βόλος 2012 (3,4,6,κέντρο) Pinterest.com/ Aerial Deyfrus (7) http://deliuccia.wix.com/deliacircus

89

90

VERTICAL DANCE Ο κατακόρυφος χορός είναι κάτι το οποίο κατασκευάσθηκε για τη χρήση των όψεων των δημόσιων κτιρίων. Σκοινιά δεμένα από τις ταράτσες πολυόροφων κριτίων, κρεμάνε χορευτές οι οποίοι ανεβοκατεβαίνουν στην εξωτερική όψη. Γνωστή ομάδα είναι οι Βandaloop οι οποίοι γυρνάνε σε διάφορες χώρες και κάνουν χορευτικές ακροβασίες στα διασημότερα κτήρια και γέφυρες. To project Bandaloop παρουσιάζει παραστάσεις εναέριου χορού. Υπό τις οδηγίες της Amelia Rudolf , δημιουργείται μια μίξη χορού, αθλητισμού, τελετουργικής και περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης. Εμπνευσμένο από τις δυνατότητες της αναρρίχησης και της καταρρίχησης , οι χορογραφίες εμπεριέχουν εναέρια, κάθετη και οριζόντια κίνηση με έννοιες χορού και επιρροές από τον χώρο δράσης (site specific) . Η εργασία διερευνά τη σχέση μεταξύ κίνησης και βαρύτητας ,φυσικού και χτιστού περιβάλλοντος. Οι χορευτές, αναρριχητές και riggers καταφέρνουν να φέρουν κοντά το δικό τους εναέριο χορό και να το παρουσιάσουν σε σχεδόν μισό εκαττομύριο κοινό στα πιο χαρακτηριστικά monuments και εξωτερικά sites όπως το Yosemite Falls, California, USA. το project Bandaloop έχει κρεμαστεί από κτίρια χωρών,όπως IFC TOWER, SEOUL, KOREA(εικ. 3,5) Sundial Bridge in Redding, California(Santiago Calatrava φωτό 4) Destiny Arts Center, Bogota, Colombia (εικ. 1,2) Philadelphia Flower Show (εικ. 6) the opening of a convention, Las Vegas.

MEXICO,(εικ. 7)

91

92

Eίδη Βασανιστηρίων - Falaris bull, τοποθετούσαν τους αιρετικούς σε έναν ταύρο από μπρούτζο ή μέταλλο και άναβαν φωτιά από κάτω. Έτσι ο άνθρωπος μέσα καιγόταν ζωντανός. Η διαδικασία αυτή διασκέδαζε το κοινό καθώς οι κραυγές του φυλακισμένου ακουγόντουσαν μέσα απο το στόμα του ταύρου.

- Iron maiden, πρόκειται για την μεταλλική γυναίκα, η οποία είχε στο εσωτερικό της καρφιά. Ο φυλακισμένος έμπαινε, η γυναίκα έκλεινε και τα καρφιά μπίγονταν στο σώμα του χωρίς να προκαλούνα ακαριαίο θάνατο. Μετά από δύο μέρες κραυγών πέθαινε.

- Soul cleaning , έδιναν στον κρατούμενο καυτό υγρό,δια στόματος, το οποίο προκαλούσε σοβαρά εγκαύματα και εσωτερικούς τραυματισμούς. Το υγρό ήταν νερό ή λάδι. Κάποιες φορές χρησιμοποιούσαν σαπούνι,μέταλλο ή κάρβουνο - The saw, ο εγκληματίας κρεμόταν σε αυτήν την κατασκευή από τα πόδια και ένα μεταλικό πριόνι περνούσε ανάμεσα στα πόδια του και τον έκοβε στη μέση.

- Breaking wheel , έδεναν τον κρατούμενο σε έναν ξύλινο τροχό,τον οποίο γυρνούσαν πολύ γρήγορα. Ένας άλλος βασανιστής τον χτυπούσε με ένα βαρύ με΄ταλλο, σπάζοντας του έτσι κόκκαλα. Εφόσον ο κρατούμενος δεν πέθαινε,τον άφηναν εκεί μέχρι να τον φάνε τα κοράκια.

- Breast ripper ,ενα μεταλλικό μυτερό ‘ψαλίδι‘ το οποίο χρησιμοποιούνταν σε γυναίκες οι οποίες κάναν έκτρωση.Πιάναν το στήθος και το διαπερνούσαν. Οι περισσότερες πέθαιναν από την αιμοραγία.

- Impalement ,κάρφωναν τους κρατούμενους σε μυτερούς στύλους οι οποίοι διαπερνούσαν το σώμα.

- Cat’s paw , μεταλλικό αντικείμενο με μυτερές άκρες,σαν τσουγκράνα, με την οποία ξέσκιζαν το δέρμα των δεμένων κρατούμενων - Judas cradle , μια κατασκευή με το τελείωμα της να είναι μια πυραμίδα,πάνω στην οποία πετούσαν τον κρατούμενο,δημιουργώντας του έτσι τραύματα στο πρόσωπο.

- The rat torture , έδεναν τον φυλακισμένο και τοποθετούσαν πάνω στην κοιλιακή χώρα ένα κλουβί χωρίς πάτο και μέσα σε αυτό ένα ποντίκι.Στην οροφή του κλουβιού τοποθετούσαν μια πύρινη σφαίρα. Έτσι το ποντίκι προσπαθούσε να ξεφύγει σκάβοντας το δέρμα του βασανιζόμενου. Εκτελέσεις στο Ιράν (εικ. 1,2) Εκτελέσεις (εικ. 3,7) Γελοιογραφία (εικ. 4) Βασανισμοί κατα τον μεσαίωνα (εικ. 5,6)

93

Από το εγχείρημα «Το τρίτο αυτί» (εικ. 1,2) Street Performance (εικ. 3) Μonash university museum of art| Muma(εικ. 4) Rock Suspension (Tokyo, 1980) (εικ. 5)

94

Stelarc Ο Stelarc είναι ελληνοαυστραλός περφόμερ σπούδασε τέχνες και τεχνολογία, κοινωνιολογία και γλυπτική. Ο Stelarc επεκτείνει το σώμα του από το 1960. Έχει κάνει πάνω από 25 εκθέσεις κατά τις οποίες κρέμεται απο το δέρμα του. Έχει κάνει, για την υλοποιήση των προτζεκτ του,χειρουργεία και χρήση πρόσθετης τεχνολογίας.Η φιλοσοφία του είναι η επέκταση του σώματος πέρα από το δέρμα, με τη βοήθεια σύγχρονων μηχανημάτων, ρομποτικής και τεχνολογίας. www.stelarc.org

Stelarc – The Body is Obsolete “Είναι ο καιρός να θέσουμε το ερώτημα έαν ένα δίποδο, με ένα σώμα που αναπνέει με όραση διοφθαλμική και έναν εγκέφαλο 1400cc, είναι μια επαρκής βιολογική μορφή. Δεν μπορεί να αντιμετωπίσει την ποσότητα, την πολυπλοκότητα και την ποιότητα των πληροφοριών που έχει συσσωρεύσει, το φοβίζει η ακρίβεια, η ταχύτητα και η δύναμη της τεχνολογίας και είναι βιολογικά μή επαρκώς εξοπλισμένο ώστε να αντιμετωπίσει το νέο “εξωγήινο” περιβάλλον του. Το σώμα δεν είναι ούτε μια πολύ αποδοτική, ούτε μια πολύ ανθεκτική δομή. Δυσλειτουργεί συχνά και κουράζεται γρήγορα, και η απόδοσή του εξαρτάται από την ηλικία του. Είναι ευαίσθητο στην ασθένεια και είναι καταδικασμένο σε ένα ορισμένο και πρόωρο θάνατο. Οι παράμετροι επιβίωσής του είναι πολύ ισχνές, – μπορεί να επιζήσει μόνο λίγες εβδομάδες χωρίς τροφή, και λίγες ημέρες χωρίς νερό και ελάχιστα λεπτά χωρίς οξυγόνο. Η έλλειψη μορφωματικού σχεδιασμού του σώματος και το υπερδραστήριο ανοσολογικό σύστημά του, καθιστούν δύσκολη την αντικατάσταση κάποιου ελλατωματικού οργάνου του.Μπορεί να είναι ο βαθμός εξέλιξης της τεχνολογικής τρέλας, ώστε να μας κάνει να αναλογιζόμαστε για το ξεπέρασμα του σώματος σε μορφή και λειτουργία, και ακόμα, μπορεί επίσης να είναι το ύψος των ανθρώπινων επιτευγμάτων. Είναι τότε μόνο που το σώμα γίνεται ενήμερο για την παρούσα θέση του και έτσι να μπορεί να σχεδιασει μετα-εξελικτικές στρατηγικές. Δεν τίθεται πλέον θέμα για την διαιώνιση των ανθρώπινων ειδών από την ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ, αλλά από την ενίσχυση της ετεροφυλικής επαφής (ανδρός/γυναικός) με την διεπαφή ανθρώπου / μηχανής.

To σώμα είναι ξεπέρασμένο Βρισκόμαστε μπροστά στο τέλος της φιλοσοφίας και της ανθρώποινης φυσιολογίας. Η ανθρώπινη σκέψη υποχωρεί μπρος στο παρελθόν του ανθρώπου.”

Stelarc - The Body is Obsolete - Contemporary Arts Media (youtube.com)

95

JOHN WILLIE John Alexander Scott Coutts [Δεκέμβριος 1902 - Αύγουστος 1962]

Καλλιτέχνης, φωτογράφος, συντάκτης του πορνογραφικούφετιχιστικού περιοδικού “BIZZARE”. Ήταν το πρώτο περιοδικό τέτοιου περιεχομένου στην Αμερική, από το 1946 έως το 1959. Ιδιαίτερα γνωστός γίνεται με το κόμικ “Sweet Gwendoline”. Οι φωτογραφίες του περιοδικού συχνά εμφάνιζαν την γυναίακ του εκδότη και τα ρούχα πολλά ήταν εμπνευσμένα από γράμματα αναγνωστών. Καθώς χρησιμοποιούσε κυρίως γυναίκες, αφήνωντας υπονοούμενα ομοφυλοφυλικών σχέσεων, χωρίς να γίνεται τίποτα απόλυτα σαφές ή βίαιο κέρδισε την συμπάθεια του γυναικείου αναγνωστικού κοινού αλλά και την ανέχεια της τότε αμερικάνικης κοινωνίας.

96

Εικόνες από το περιοδικό “Bizzare” του John Willie

Suspension (body modification) To suspension (ανάρτηση) είναι η ανάρτηση του ανθρώπινου σώματος από γάτζους, οι οποίοι έχουν τοποθετηθεί μέ body piercing. Αυτά τα piercing είναι προσωρινά και τοποθετούνται λίγο πριν την αιώρηση. Το σώμα του αναρτώμενου μελετάται ώστε να βρεθεί η κατάλληλη τοποθέτηση, ο αριθμός, και το μέγεθος των μεταλλικών γάτζων. Το να βρεις τη σωστη τοποθέτηση και αριθμό γάτζων, προϋποθέτει βασική γεωμετρία και κατανόηση του ανθρώπινου σώματος, ανατομίας και φυσιολογιας. Αν ο αριθμός των γάτζων είναι μικρός θα είναι αδύνατο το δέρμα να συγκρατήσει το βάρος και έτσι θα σκιστεί. Το βάρος το οποίο κρατάει κάθε γάτζος πρέπει να κατανέμεται με τον ίδιο τρόπο σε όλο το σώμα. Τύποι suspension Στήθος: Η ανάρτηση από το στήθος, κατά την οποία ο γάτζος τοποθετείται στο στήθος. Τυπικά χρησιμοποιουνται δύο γάντζοι .

Coma: Σε αυτόν τον τύπο οι γάντζοι τοποθετούνται στο στήθος,στον κορμό και τα πόδια, συνήθως σε δύο σειρές,έτσι ώστε ο κρεμασμένος να βλέπει κάτω.Το όνομα αυτής την στάσης έρχεται από παρόμοιες εικόνες της ταινίας Coma (1978). Γόνατο: Αυτή η ανάρτηση γαντζώνεται από το γόνατο και αφήνει το σώμα κατακόρυφο κρατώντας το κεφάλι κοντά στο έδαφος και τα γόνατο ψηλά. Δεν υπάρχει συγκεκριμένο σημείο ανάρτησης, καθώς εξαρτάται από την ανατομία του suspender. Μερικοί άνθρωποι αναφέρονται σε αυτό ως η ανάρτηση « Falkner » καθώς ο Allen Falkner ήταν ο πρώτος ο οποίο δοκίμασε ποτέ αυτο το κράτημα. Αυτοκτονία: Η ανάρτηση αυτοκτονίας (λόγω ομοιότητας με τον παγχονισμό) είναι ένα γάντζωμα το οποίο τοποθετείται ψηλά στην πλάτη, έτσι ο κρεμασμένος μένει όρθιος. Ανάσταση: Το γάντζωμα στηρίζεται σε δύο σειρές στην κοιλιά. Το όνομα το πήρε καθώς μοιάζει με την εικόνα της ανάστασης. Σταυρός: οι γάντζοι τοποθετούνται στα χέρια και φαίνεται σαν ο αναρτώμενος να κρεμάται από έναν σταυρό.

Superman: Η ανάρτηση superman είναι το αντίθετο της coma. Οι γάντζοι τοποθετούνται στην πλάτη και στα πόδια, συνήθως σε δύο σειρές, έτσι ο αναρτώμενος βλέπει κάτω. Το όνομα το πήρε λόγο της ομοιότητας με την εικόνα του Superman όταν πετάει.

97

TΟ Shibary αλλιώς

dasnyia sommer

98

H Dasnyia Sommer ασχολήθηκε με το κλασσικό μπαλέτο και το χοροθέατρο. Τα τελευταία χρόνια μπλέκει το Shibary με τον χροό, το χοροθέατρο και την γιόγκα. Η έδρα της είναι στο Βερολίνο. Στις παραστάσεις της συνήθως εμφανίζεται γυμνή, μόνη ή με ομάδες. Εμφανώς εμπνευσμένη από την καταγωγή του δεσίματος, την ανατολή, προσπαθεί να εφαρμόσει τις διάφορες τεχνικές στο σώμα. Είναι μάλιστα η πρώτη η οποία εισαγει χρωματιστά σκοινιά στις εμφανίσεις της.

www.dasniyasommer.de

99

100

101

Αριστερα: Από έκθεση στο μουσείο Redpath στο Μοντρεάλ, Φεβρουάριος 2011 Δεξιά: Nawa Yumio: History of torture and punishment, 1963 www.kinbakubooks.wordpress.com Στο επόμενο φύλο: Αριστερά: Ομάδα ακροβατικών και shibary Paper Doll/ site specific Ιταλία (εικ. 2) Δεξιά: πάνω, Osada Steve and Naka Akira κάτω pocket-size Kinbaku -περιοδικό από το 1989

102

103

104

ΠΗΓΕΣ

105

106

ΒΙΒΛΙΑ Ρίτσος, Γ. (1984) Φαίδρα. Αθήνα: Κέδρος. Δαβανέλλος, Ν. Τ. Ιερωνυμίδης Μ. (1987) Γύφτοι σοφοί και γύφτοι μάγοι : Παλαμάς ο δωδεκάλογος του γύφτου. Αθήνα : Γνώση. Έξαρχος Γ. Σ. (1996) Αυτοί είναι οι τσιγγάνοι : ιστορία-γλώσσα-λαογραφία-πολιτισμός. Αθήνα : Γαβριηλίδης.

Sennett R. Μερτίκας Γ. Ν. Λυκιαρδόπουλος Γ. (1999) Η τυραννία της οικειότητας. Αθήνα : Νεφέλη.

Flusser V. Ηλιόπουλος Γ. Η. Καββαθάς Δ. (2008) Προς το σύμπαν των τεχνικών εικόνων. Αθήνα : Σμίλη.

Lebon G. Χριστοδούλου Σ. Ι. (2004) Ψυχολογία των μαζών. Αθήνα: Ζήτρος.

Huizinga J. Ροζάνης Στ. Λυκιαρδόπουλος Γ. Ο άνθρωπος και το παιχνίδι. Αθήνα : Γνώση. Φρανσουά Ρ. Δρακονταειδής Φ. (2004) Γαργαντούας και Πανταγκρυέλ. Αθήνα: Εστια. Παπαγιώργης Κ. (1992) Η κόκκινη αλεπού* Οι ξυλοδαρμοί. ΑΘήνα: Καστανιώτη. Φουκό Μ. Χατζηδήμου Κ. Ράλλη Ι. Σταύρου Α.(2004) Επιτήρηση και τιμωρία–Η γέννηση της φυλακής. Αθήνα: Ράππα. Μαρκήσσιος Ντ.Σ. (1979) Η φιλοσοφία του Μπουντουάρ. Αθήνα: Εξάντας. Μαρκήσσιος Ντ.Σ (1997) Οι 120 μέρες των Σοδόμων. Αθήνα: Εξάντας Bataille G.Δημητριάδης Δ. (2000) Η ιστορία του ματιού. Αθήνα: Αγρα.

Thio Α. Μπαρμπάτση Μ. Τσουραμάνης Χρ. (2008) Παρρεκλίνουσα συμπεριφορά. Αθήνα: Ίων. Φουκό Μ. Μπέτζελος Τ. (2011) Η ιστορία της σεξουαλικότητας, Η βούληση της γνώσης. τομος 1. Αθήνα: Πλέθρον.

Michel O. Καβαράτζη Θ. Γεράση Δ. (2009) Η δύναμη της ύπαρξης-Ηδονιστικό μανιφέστο. Αθήνα: Εξάντας-Νήματα.

Douglas M. (1966) Purity and Danger: An Analysis of Concepts of Pollution and Taboo. London: Roytledge.

Beatrice A. Wright (1960) Physical Disability- A psychological approach. U.S.A: University of Kansas Strauss L. Κυριακίδου Α. Νέστορος, Καλπούρτζη Ε.

(1977) Άγρια Σκέψη. ΑΘήνα: Παπαζήση.

Bourdieu P. Παραδελλής Θ. (2006) Η αίσθηση της πρακτικής. Αθήνα: Αλεξάνδρεια. Αθανασίου Κ. Καψαμπέλη Κ. Κονδύλη Μ. Παρασκευόοπουλος Θ. Μακρυνιώτη Δ. (2004) Τα όρια του σώματος. Αθήνα: Νήσος.

107

Baufrillard J. (1990) Η διαφάνεια του κακού- Δοκίμιο πάνω στα ακραία φαινόμενα. Αθήνα: Εξάντας- Νήματα.

ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ dasnyiasommer.de stelarc.org ropestudies.blogspot.com kinbakubooks.wordpress.com bandaloop.org artofcontemporaryshibary.com mixanitouxronou.gr/tag/apagchonismos capitalpunishmentuk.org suspension.org butoh.net

ΤΑΙΝΙΕΣ 108

“Nympomaniac” (2013) Lars von Trier “Ai no korîda” (Η αυτοκρατορία των αισθήσεων) (1976) Nagisa Ôshima “Korkoro” (2009) Tony Gatlif A Dangerous Method (2011) David Cronenberg Water for elephants (2011) Francis Lawrence The Butterfly Circus(vimeo)

109

110