Η Πανσέληνος (Πανσέληνος του Λαζάρου, ο αρχικός τίτλος) είναι το τρίτο μέρος της Παρισινής τριλογίας του συγγραφέα, από την οποία ήδη παίχτηκε το έργο Τουλούζ Λωτρέκ – η Φαντασία της Αμαρτίας
Το έργο εκτυλίσσεται στο Παρίσι τη δεκαετία του 1970, την εποχή των πολιτικών εμιγκρέδων, όπου οι πολιτικές και ιδεολογικές αναστατώσεις κυριαρχούσαν έντονα.
Η Βεατρίκη, από τις κυρίαρχες μορφές του έργου, είναι εμπνευσμένη από μια διάσημη εικαστικό της εποχής εκείνης, την οποία ο συγγραφέας αργότερα, φοιτητής στο Παρίσι, γνώρισε κι έγινε μαθητής και μοντέλο της.
Η υπόθεση του έργου μεταφέρεται την εποχή της χούντας, και περιγράφει χαρακτήρες και καταστάσεις σε χρόνια έντονα και σημαδιακά. Ο συγγραφέας και σκηνοθέτης προτίμησε αυτήν την εποχή, παρόλο που έζησε στο Παρίσι μια δεκαετία αργότερα.
Οι χαρακτήρες είναι αποτέλεσμα αλχημείας της δραματουργικής του φαντασίας.
Ο Χριστόφορος Χριστοφής τιμήθηκε από την Ένωση Έ λ λήνων Θεατρικών και Μουσικών Κριτικών με το βραβείο «Κάρολος Κουν» 2020/21 για το Κάλεσμα του Προμηθέα (Έκδόσεις Νίκας, 2ος και 3ος τόμος), όπως και για το σύνολο του έργου του.
Βεατρίκη, διάσημη ζωγράφος-σκηνογράφος Κωνσταντίνα Τάκαλου
Ξάνθος, Έλληνας φοιτητής της σχολής Καλών Τεχνών στο Παρίσι Νικόλας Μακρής
Μαρίνα, μοντέλο της Βεατρίκης Μαρία Παπαφωτίου
Μάριος, βοηθός της Βεατρίκης Χρήστος Σπανός
Χοσέ, γνωστός Χιλιανός συγγραφέας Δημήτρης Μαύρος
Λάζαρος, Έλληνας ρεπόρτερ και φίλος της Βεατρίκης Αποστόλης Τότσικας ΣΥΜΠΡ
Έ λισάβετ Δελακά, Μάγδα Τασούλα (ηθοποιοί - χορεύτριες)
Γιάννης Κορρές (ηθοποιός) ΤΡΑΓΟ
Σοφία Καρακούτα ΣΑΞ
Παναγιώτης Σκύφτας ΠΙ
Νίκος Ξανθούλης Διάλειμμα μετά τη Β΄ Πράξη Το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών ευχαριστεί την Εθνική Λυρική Σκηνή για την παραχώρηση κοστουμιών.
Παρίσι 2002 – Βρισκόμαστε στο ατελιέ της Βεατρίκης, διάσημης εικαστικού και σκηνογράφου, όπου την επισκέπτεται ο Ξάνθος, ένα από τα παλιά της μοντέλα. Από αυτή τους τη συνάντηση θα ξεκινήσει ένα ταξίδι στη μνήμη και ένας αναστοχασμός του εαυτού τους.
Παρίσι 1972 – Η Βεατρίκη μαζί με τη Μαρίνα, το πιο πιστό μοντέλο της, και τον Μάριο, τον εκκεντρικό βοηθό της, ετοιμάζουν τα σκηνικά για τη Νόρμα. Ο Ξάνθος επισκέπτεται για πρώτη φορά το ατελιέ κι αμέσως τραβά την προσοχή και των τριών. Από νεανική τόλμη ή και αφέλεια, καταλήγει να γίνει το νέο μοντέλο της Βεατρίκης. Παράλληλα στο ατελιέ καταφθάνει ο Χοσέ, ένας πολύ γνωστός συγγραφέας, που αναζητά τον Λάζαρο. Ο Λάζαρος είναι δημοσιογράφος και ερευνητής, που συνδέεται στενά με όλα τα υπόλοιπα πρόσωπα. Όλοι τους είναι νέοι της εποχής τους, με βαθιές ανησυχίες, που έλκονται και εμπνέονται από τη Βεατρίκη. Ένόσω ο Ξάνθος εγκλιματίζεται στο ρόλο του σαν μοντέλο, ο Λάζαρος και ο Χοσέ ετοιμάζουν τα νέα τους ταξίδια για να ολοκληρώσουν την έρευνα τους γύρω από τις πολιτικές δολοφονίες του 20ού αιώνα. Η Μαρίνα, ωθούμενη από πάθος και έρωτα, αποφασίζει να ακολουθήσει τον Λάζαρο στο επόμενο ταξίδι του, κάτι που φαίνεται να μην αρέσει στον Ξάνθο. Βομβάη 1973 – Αυτό το τελευταίο ταξίδι οδηγεί τον Λάζαρο σε ένα τέλμα· σε τέλμα η σχέση του με τη Μαρίνα, σε τέλμα τα πιστεύω του, σε τέλμα η ίδια του η ζωή. Αυτό το τέλμα γίνεται ακόμα πιο έντονο μετά το χωρισμό τους. Το διαπιστώνει κι ο Χοσέ, που τον επισκέπτεται λίγες μέρες μετά. Ο ίδιος προσπαθεί να τον μεταπείσει, η δικτατορία στην Έ λ λάδα πέφτει, οι εξελίξεις τρέχουν, αλλά ο Λάζαρος βρίσκεται σε παραίτηση. Ο Χοσέ ενδιαφέρεται περισσότερο για το αρχείο του Λάζαρου παρά για τον ίδιο, και ο Λάζαρος το καταλαβαίνει. Πριν εξαφανιστεί, φροντίζει το αρχείο του να περάσει στη Μαρίνα. Ο Χοσέ θα πλησιάσει τη Μαρίνα για να ανακτήσει το αρχείο, αλλά δε θα τα καταφέρει.
Παρίσι 1973 – Η Μαρίνα επιστρέφει στο Παρίσι. Τα γεγονότα του Πολυτεχνείου αναστατώνουν τόσο αυτήν όσο και τον Ξάνθο· θέλουν να επιστρέψουν στην Έ λ λάδα το συντομότερο. Η Βεατρίκη έρχεται αντιμέτωπη με την απώλεια και αναρωτιέται για την ουσία της τέχνης της. Μαρίνα και Ξάνθος γίνονται εραστές, εκείνος την ερωτεύεται, εκείνη όχι. Ο Μάριος ασφυκτιά μέσα στο ίδιο του το σώμα. Έκφράζει τον έρωτά του στον Ξάνθο και η σκληρή απόρριψη που λαμβάνει τον οδηγεί να
Πανσέληνος του Λαζάρου
Χωρίς ειδολογική ένδειξη κι αυτό το δράμα
Ήδη το σκηνικό είναι στημένο, τα πρόσωπα έτοιμα και περιμένουν να συνδιαλλαγούν, να δράσουν, να διαδράσουν, να αποδράσουν από τη στυγνή καθημερινότητα, γιατί αυτό είναι το θέμα που συνέχει όλες τις παραστατικές εκστρατείες και τις λογοτεχνικές επιχειρήσεις/εγχειρήσεις του Χριστόφορου Χριστοφή. Με τη στόφα διαχρονικού σοφού, ανθολογεί τα οράματά του χωρίς να λογοτεχνίζει, φιλοτεχνεί τα πονήματά του χωρίς να θέλει να ανήκει στην αμφιλεγόμενη κάστα των διανοούμενων, κι απεχθάνεται τους κουλτουριάρηδες, όπως τη λάσπη σε παπούτσια αστού, συνηθισμένου στις αβρότητες και στην αριστοκρατική αύρα των πάλαι ποτέ καφωδείων. Οι παρίες, οι καλλιτέχνες, οι αποτυχημένοι οραματιστές, οι ματαιωμένοι προφήτες, τα διορατικά μέντιουμ, οι αδικημένοι προορατικοί είναι οι ήρωές του, μα, πάνω απ’ όλα, οι παραγνωρισμένοι ποιητές, οι προπορευόμενοι της εποχής τους, οι πρωτοπόροι που δεν αναγνωρίζονται αναγκαστικά και ως πρωτοποριακοί από τους συγχρόνους τους. Αυτή η διάχυτη μελαγχολία συγκοινωνεί στον διεθνή θεατροφόρο ορίζοντα [ας μου συγχωρεθούν οι νεολογισμοί, αλλά αυτό συμβαίνει μόνον όταν εμπνέομαι], απηχώντας τις δεδηλωμένες τάσεις φυγής των ηρωίδων του ιατροφιλοσόφου Αντωνίου Τσέχοφ, μόνο που εδώ υπερισχύει μια φιλοσοφημένη ανατολίτικου τύπου νωχελικότητα, μια πεποιημένη αδράνεια προς αποφυγήν λαθών και μάταιων καταπονήσεων. Έδώ ακριβώς εντοπίζεται το ποιητικό στίγμα του Χριστόφορου Χριστοφή. Έίναι μοναδικός, ασύλληπτος κι ανεπανάληπτος, παρ’ όλη την ευγενική πατίνα που ο ευεργέτης Χρόνος χαρίζει στο έργο και στη μορφή του. Έίναι ηφαιστειακός, παλεύει με αρχέτυπα, ζωογονεί μάσκες, ζωοποιεί ιδέες πεθαμένες από καιρό, τις ανασταίνει.
Η παραπομπή στα όνειρα, σταθερό εργαλείο της ποιητικής του, όσο κι αν δεν φέρει ηθελημένη ψυχαναλυτική στόχευση. Έίναι μάλλον διαχρονική αναφορά στο κατακάθι της ψυχής, συλλογικής και ατομικής.
Μετά λόγου γνώσεως, ΔΡ ΚΩΝΣΤΑΝΤ Ι ΝΟΣ ΜΠΟΥ ΡΑΣ
www.konstantinosbouras.gr
