Ψυχολογία
Έφηβοι και ομοφυλοφιλία Ο τρόπος που μιλούν οι μαθητές μεταξύ τους στα σχολεία για την ομοφυλοφιλία, αποκαλύπτει τη στάση τους απέναντι στη σεξουαλική συμπεριφορά, έστω κι αν δεν έχουν διαμορφώσει ακόμη τη δική τους σεξουαλική ταυτότητα.
της Βασιλικής Τάτση, κλινικής ψυχολόγου Τα παιδιά χρησιμοποιούν λέξεις για να κοροϊδέψουν κάποιον! Λέξεις που μπαίνουν στο καθημερινό τους λεξιλόγιο πριν καν ωριμάσουν σεξουαλικά και διαμορφώσουν τη σεξουαλική τους ταυτότητα και χωρίς ίσως να γνωρίζουν το ακριβές περιεχόμενό τους. Αναγνωρίζουν σε αυτές κάποια άλλη σημασία κι όχι αυτή της σεξουαλικής διάστασης, παρ’ όλα αυτά θεωρούν ότι είναι οι πιο υποτιμητικές λέξεις και φράσεις και αυτές που προσβάλλουν περισσότερο, ωστόσο τις αναφέρουν μέχρι και 50 φορές την ημέρα με αρκετά φανερό τρόπο! Ανάμεσα στις υβριστικές λέξεις, εκτός από αυτές που το περιεχόμενό τους είναι σεξιστικό, φαλλοκεντρικό, ρατσιστικό υπάρχουν και λέξεις ομοφυλοφιλικού περιεχομένου. Στην Αγγλία έρευνες έχουν δείξει ότι το 93% των νεαρών ομοφυλόφιλων και αμφιφυλόφιλων που βρίσκονται στο σχολείο, δέχονται καθημερινά λεκτική κακοποίηση από τους συμμαθητές τους. Αυτή η «αόρατη» μειονότητα είναι μια ομάδα εφήβων που χαρακτηρίζεται ως ομάδα υψηλού κινδύνου. Οι υποτιμητικές προσφωνήσεις είναι ο συνηθέστερος τρόπος κακοποίησης αυτών. Η λέξη «gay» σημαίνει στην κοινότητα των νεαρών εφήβων αυτόν που: l δεν είναι αρκετά άντρας l που δεν είναι κανονικός l δεν είναι σωστός
l δεν είναι αρκετά επιθετικός l δεν είναι ζόρικος l δεν παίζει καλό ποδόσφαιρο κ.λπ. Υπάρχουν λέξεις που κάποιοι χρησιμοποιούν για να χαρακτηρίσουν τον εαυτό τους, ενώ ταυτόχρονα κάποιοι άλλοι χρησιμοποιούν τις ίδιες λέξεις υποτιμητικά. Σε ένα τέτοιο «τοξικό» περιβάλλον, οι ομοφυλόφιλοι καλούνται να ζήσουν και να αντέξουν την καθημερινή κακοποίηση από τους συμμαθητές τους. Το να ονομάζει κάποιος, να προσφωνεί τους άλλους, σημαίνει ταυτόχρονα ότι περιχαρακώνει την ταυτότητά του, τη διασαφηνίζει, ενώ την ίδια στιγμή αναγνωρίζει, ξεχωρίζει τι είναι και τι δεν είναι. Ο ρόλος της ταυτότητας για τους εφήβους είναι θεμελιώδης, η γλώσσα βοηθά για να αντιληφθούν τους εαυτούς τους και να διαχωριστούν από τους άλ-
λους. Κοινωνικές σχέσεις και κατηγορίες φτιάχνονται σε αυτό τον μικρόκοσμο και μπαίνουν οι βάσεις για τη μετέπειτα ταυτότητα του ανθρώπου, αρχίζουν να γίνονται οι πρώτες διακρίσεις με το «εμείς» και με το οι «άλλοι». Οι έφηβοι χρησιμοποιούν συχνά υποτιμητικές λέξεις, υβριστικές προσφωνήσεις, παρατσούκλια, για να ονομάσουν αυτούς που δεν είναι μαζί τους, αυτούς που αποκλίνουν. Πολύ ενδιαφέρουσα ήταν η έρευνα του Thurlow, ο οποίος θέλησε να ερευνήσει, πώς κατασκευάζεται ο κόσμος για τους ομοφυλόφιλους. Ξεκίνησε από τις ομάδες των εφήβων και τη χρήση υποτιμητικών λέξεων που χρησιμοποιούν και πώς τις αξιολογούν ποιοτικά οι ίδιοι. Φάνηκε, λοιπόν, ότι πολύ συχνά λέξεις ομοφυλοφοβικές χρησιμοποιούνται υβριστικά και υποτιμητικά. Η λέξη «gay» για κάποιους έφηβους ήταν όπλο λεκτικής επίθεσης, ενώ, την ίδια στιγμή, για κάποιους άλλους ήταν απλά ένας τρόπος περιγραφής του εαυτού τους. Λίγες υποτιμητικές λέξεις αναφέρονταν σε γυναικεία ομοφυλοφιλία, οι περισσότερες αφορούσαν στην ανδρική. Η χρήση τέτοιων λέξεων, πολλές φορές, γίνεται χωρίς σοβαρή πρόθεση, ωστόσο αυτό είναι και το πιο επώδυνο: χωρίς να συνειδητοποιούν τη βαρύτητα των όσων λένε, κάνουν τη μεγαλύτερη ζημιά. Σε μια ποιοτική αξιολόγηση των υποτιμητικών λέξεων τις έκριναν ως σχετικά λιγότερο σοβαρές απ’ ό,τι τις ρατσιστικού περιεχομένου ή κάποιες άλλες βρισιές– ταμπού. Μέσα σε αυτό, λοιπόν, το κλίμα είναι ευνόητο γιατί οι ομοφυλόφιλοι θεωρούν εξαιρετικά στρεσσογόνο παράγοντα αυτή την ομοφυλοφιλική υποτιμητική γλώσσα. Είναι μια απευθείας επίθεση σε αυτό που οι ίδιοι έχουν αποδεχτεί για τους εαυτούς τους, αλλά οι άλλοι δεν τους επιτρέπουν να είναι.
www.medisense.gr
25