ISHRANA TOKOM RAMAZANSKOG POSTA Doc. dr Snežana Barjaktarović-Labović Spec. higijene, uži spec. dijetoterapije Dom Zdravlja Bar
Svaki post podrazumijeva specifičan način ishrane. Post koji sprovode vjernici islamske veroisposvesti je najzahtjevniji i najstrožiji. Tokom ovog posta je noć vreme uzimanja hrane, a tokom dana se ne jede ništa, ali i ne pije. Kada iz bilo kog razloga ne unosimo hranu tokom par dana, organizam ima mehanizme kojima takva stanja rješava, i osim što će doći do smanjenja tjelesne mase, ne mora doći do ozbiljnijh problema sa zdravljem. Ali ako ne unosimo dovojlno tečnosti tokom dana, to može dovesti do ozbiljnih problema. Dakle, najveći potencijalni rizik za zdravlje u toku ramazanskog posta je nemogućnost unošenja tečnosti. Međutim, sa druge strane, ni ramazanski ni bilo koji drugi post ne traje toliko dugo da bi kod ljudi koji poste mogao da se dogodi neki ozbiljniji nutritivni deficit. Organizam ima adaptivne mehanizme koji se aktiviraju kada ne unosimo dovoljno energije putem hrane. U takvim stanjima kada se potroši glukoza, koja nam je inače osnovni izvor energije, organizam koristi druge izvore energije i tako se čuva. Ukoliko ovakav način ishrane ne traje predugo i ako poslije
58
takvog perioda organizmu damo sve makro i mikronurijente neophodne za normalno funkcionisanje, i to u količinama i odnosima koji mu trebaju, pošto je organizam savršen sistem, brzo će se vratiti u normalu. U suprotnom se mogu razviti različiti nutritivni deficiti kao ozbiljni poremećaji zdravlja, koji ako duže traju predstavljaju uvod u još ozbiljnije zdravstvene probleme. Važno je da svako ko posti vodi računa o vrsti i količini namirnica koje konzumira tokom perioda posta. Ramazanski post nalaže inverziju svijetlog i tamnog dijela dana, kada je unos hrane u pitanju. To nije fiziološki i zato je još važnije da se dobro planira jelovnik koji treba da obezbijedi što više nutrijenata, u što manje energije, odnosno hrane. Preporuke za ishranu tokom posta se ne razlikuju od osnovnih preporuka za ishranu. Kao i inače, tokom posta treba vodi računa o izboru namirnica, odnosno birati nutritivno vrijedne namirnice, a prazne kalorije svesti na minimum. Trebalo bi ispoštovati unos namirnica iz svih grupa. Dakle, treba jesti namirnice iz grupa žitarica i proizvoda od brašna, ali uvijek prednost dati cijelom zrnu i proizvodima od integralnog brašna. U