U spoljnjoj sredini virus je neotporan, i kratko opstaje. Izlaganje temperaturi od 56 stepeni C, uništava ga za nekoliko minuta. Virus je osjetljiv na brojna dezinfekciona sredstva, koja ga uništavaju. Međutim, postoje podaci o opstanku virusa i više sati u posebno povoljnim uslovima, što upozorava na oprezan pristup odbačenim higijenskim ulošcima, upotrebljenim špricevima, iglama, bačenim kondomima, bolesničkom posteljinom i vešom uprljanim krvlju i stolicom, povraćenim masama, ispljuvkom i dr. Da je moguć opstanak virusa izvan ljudskog organizma, svjedoči njegovo dugo održavanje u preparatima krvi za liječenje hemofilije.
krvi pozitivan na HIV antitijela, on se trajno isključuje kao davalac krvi. - Prije izvođenja transplantacionog postupka, davaoci tkiva i organa se testiraju, između ostalog i na HIV antitijela. Ako se utvrdi njihova inficiranost HIV-om, oni se trajno isključuju kao davaoci tkiva i organa. - Tokom procesa vještačke oplodnje, sjemena tečnost i krv donatora se između ostalog testiraju i na HIV antitijela, u slučaju pozitivnih rezultata, isključuju se trajno sa liste mogućih donatora sperme.
KAKO SE PRENOSI VIRUS SIDE ?
SIDA se ne prenosi: - Svakodnevnim, uobičajenim (konvencionalnim) kontaktima sa zaraženom ili oboljelom osobom. - Nema dokaza da se virus može prenijeti preko pljuvačke, suza znoja, kao ni preko bazena, WC šolja, lavaboa, kada. - Prema dosadašnjim saznanjima, komarci i drugi insekti riličari, kao ni domaće životinje, ne mogu da prenesu HIV.
Rezervoar HIV-a i doživotni izvor infekcije je inficirani čovjek. HIV se prenosi pri kontaktu sa tjelesnim tečnostima inficirane osobe. Dokazan je rano u svim sekretima i eskretima (krvi, spermi, pljuvaćki, majčinom mlijeku, vaginalnom sekretu, likvoru). Za sada su sigurno utvrđena 2 puta prijenosa infekcije: HORIZONTALNI preko krvi i krvnih derivata, seksualnim putem (svim načinima seksualnog kontakta). VERTIKALNI transmisijom sa majke na plod (u trudnoći, u toku porođaja, dojenjem). KO SVE MOŽE DA OBOLI OD SIDE? Ranije se smatralo da od SIDE oboljevaju pripadnici „RIZIČNIH GRUPA“, odnosno: - Intravenski narkomani (koji međusobno razmjenjuju pribor za intravensko korišćenje droge). - Homoseksualci, jer tokom analnog odnosa, lako dolazi do prskanja krvnih sudova sluznice, što omogućava prodiranje virusa iz sjemene tečnosti u krv. - Hemofiličari, ukoliko su primali krvne derivate, prije uvođenja obaveznog testiranja krvi na HIV. - Osobe čiji su seksualni partneri iz „rizičnih grupa“. Savremena shvatanja, propagiraju stav da NEMA RIZIČNIH GRUPA, VEĆ OSOBE SA RIZIČNIM PONAŠANJEM (Često mijenjanje seksualnih partnera, nezaštićeni seksualni odnosi i dr.). Posebnu grupu predstavljaju GRUPE PROFESIONALNO IZLOŽENIH LICA, kojima je kontakt sa krvlju i drugim tjelesnim tečnostima svakodnevni zadatak. Ovo se prvenstveno odnosi na pripadnike medicinske struke (ljekari, stomatolozi, medicinske sestre, tehničari, zubni tehničari i asistenti, babice, laboranti. DA LI SE HIV MOŽE PRENIJETI TRANSFUZIJOM KRVI, TRANSPLANTACIJOM TKIVA I ORGANA? MOŽE LI SE DAVALAC KRVI ZARAZITI TOKOM SAMOG POSTUPKA DAVANJA KRVI? NE - Krv se od davalaca uzima isključivo sterilnim sistemom za jednokratnu upotrebu, nakon čega se isti uništava. - Krv koja se dobija od davaoca se obavezno testira, između ostalog i na prisustvo antitijela na HIV. Ako je potencijalni davaoc
KAKO SE SIDA NE PRENOSI?
ŠTA JE UOBIČAJENI KONTAKT ? Svaki kontakt pri kome nema dodira sa tjelesnim tečnostima: Rukovanje, dodir, razgovor iz blizine, obedovanje za istim stolom, rad u istim prostorijama, vožnja u istom prevoznom sredstvu, poljubac (u obraz, ruku), preko pozajmljenih stvari (knjiga, kišobran, kofer, telefon i dr.) MOŽE LI SE SIDA PRENIJETI U SALONIMA LJEPOTE, PRI TETOVAŽI, PIRSINGU, AKUPUNKTURI ? Rizik postoji : Prilikom izvođenja različitih tretmana u ovim salonima (šišanje, brijanje, pedikir, manikir, friziranje), može doći do povrijeda kože i krvarenja (upotreba metalnih četki, bodljikavih viklera, pribadača, makazica, žileta, brijača. Osim higijenskih mjera : dezinfekcije pribora, kože i slično, danas se klasični instrumentarijum sve manje koristi, a upotrebljava pribor koji smanjuje mogućnost traume kože. Takođe se savjetuje izbjegavanje upotrebe toplog voska za depilaciju. Tokom tetovaže, pirsinga i akupunkture, instrumenti dolaze u dodir sa krvlju. Zbog toga treba koristiti instrumente za jednokratnu upotrebu. Ukoliko to nije moguće, treba ih propisno sterilisati.
NASTAVAK U SLJEDEĆA DVA BROJA
67