MAGAZINE #7 JANUARI-APRIL 2020

FREDO DE SMET - MEDIA FAST FORWARD MEDIASENSOR RESULTATEN - AUTEURSRECHTEN - SYNTRA SITEMANAGER - ESIGN - FEWEB - FABRIQUE FANTASTIQUE HET HR BELEID VAN STUDIO 100 - SWT & TIJDSKREDIET

All you need to know about the Belgian audiovisual, film and digital industry

VOORWOORD

JAN VERMOESEN (MEDIARTE) ÂŠ JIN BERGHMANS

Iets om (wat langer) bij stil te staan Daar waar ik in het vorige magazine nog grote onzekerheid uitte over de verderzetting van de mediacademie weten we ondertussen meer. We waren terecht ongerust; onze nieuwe Minister van Media, Benjamin Dalle, voorziet vanaf 2020 immers geen middelen meer voor de mediacademie. We hebben de voorbije zes jaar mogen genieten van de opleidingsimpulsen die verschillende Ministers van Media onze sector gaven. Als beheerder van de audiovisuele afdeling van de mediacademie focuste mediarte niet alleen op het organiseren van opleidingen of het uitkeren van opleidingspremies aan werkgevers, individuen en zelfstandigen. Wij gaven prioriteit aan sensibiliseringsacties ĂŠn inhoudelijke en praktische

ondersteuning aan ondernemingen die volop willen inzetten op opleiding van hun medewerkers. De impuls (financiĂŤle middelen) om hier verder op in te zetten valt door de beslissing van Minister Dalle weg. In de audiovisuele sector is er effectief een grotere bewustwording voor opleiding ontstaan, mediarte hield er een mooie samenwerking met de EBU Academy aan over, we zetten dit magazine in de markt en we zagen (zien) het aantal bezoeken op onze site van de opleidingsdatabase enkel maar stijgen. Allemaal realisaties om zeer fier op te zijn, maar we waren nog lang niet aan de eindmeet. Het online Learning Development System dat we aan het ontwikkelen zijn, werken we samen met de hierboven opgesomde acties dan ook graag verder uit. We zijn in dit project net op volle snelheid gekomen. Nu staat door deze beslissing van de minister alles op de helling. En, als je bij het fietsen stil komt te staan tijdens een beklimming, is het risico op valpartijen zeer groot. En dan gaat het niet zo zeer over mediarte zelf, maar wel over hen waarvoor mediarte werkt: de individuen. 03

IN THE PICTURE

In de Beleidsbrief van de Minister lees ik dat hij de toepassing van het Sociaal Charter voor de Media wil opvolgen omdat hij vindt dat dit charter een leidraad vormt voor een leefbare werkomgeving in de Vlaamse mediasector. Ik kan dit alleen maar toejuichen en beamen, maar het realiseren van de doelstellingen van dit charter is dag in dag uit hard werken, een mens wordt er af en toe

Inzetten op kwaliteit en innovatie zijn holle begrippen als er onvoldoende aandacht is voor het welzijn van de medewerkers. — Jan Vermoesen zelfs al eens moedeloos van. De resultaten van onze mediasensor-enquête zijn ondertussen bekend. We stelden vast dat de medewerkers in de audiovisuele sector erg geëngageerd met hun beroep bezig zijn en veel plezier in hun werk ervaren. Maar onder meer door de hoge werkdruk en de hoge geestelijke belasting, blijft de herstelnood bij de medewerkers in de audiovisuele sector hoog. Om hieraan te verhelpen wil mediarte inzetten op het verhogen van de vaardigheidsbenutting en het verbeteren van de arbeidsorganisatie. Om de herstelnood te milderen moet het werktempo dalen. Binnen het kader van de mediacademie opleidingen, zullen we hier niet meer kunnen aan werken, maar hopelijk vinden we de Minister toch bereid om effectief mee zijn schouders te zetten onder onze actieplannen. Het is inderdaad van cruciaal belang dat er hoog ingezet wordt op de kwaliteit van onze audiovisuele producties, dat innovatie hierin een zeer belangrijke rol speelt, niet in het minst om weerwerk te bieden en stand te houden in een internationale markt, maar toch vind ik dit holle begrippen als er onvoldoende aandacht besteed wordt aan het welzijn van de mensen die dit allemaal mogelijk

… onder de koepel van MediAcademie worden er tal van professionele opleidingen voorzien voor journalisten van mediabedrijven. Deze opleidingen zijn zeker waardevol, maar hun subsidiëring als dusdanig wordt stopgezet. — Beleidsnota ingediend door Minister Benjamin Dalle, Vlaams minister van Brussel, jeugd en media kunnen maken. Onze collega’s van de VRT staan eveneens voor een moeilijke periode maar kijken desalniettemin ‘fast foward’ en zo hoort het ook. We zouden kunnen stellen dat Media Fast Forward de hoogmis is van de toekomst met inspirerende talks van internationale sprekers over polarisatie en over de rol van de technologie in onze maatschappij en met verschillende innovatieve prototypes, van interactieve radio tot tools om desinformatie te bestrijden. De openbare omroep als een katalysator van het audiovisueel eco-systeem. Laten we echter niet klagen en zagen of de Calimero uithangen, maar verder geloven in onze eigen sterkte. De audiovisuele sector groeit en bloeit meer dan ooit. “When something’s good, change it.”, was het vertrekpunt tijdens een tweedaagse brainstormsessie waarop mediarte uitgenodigd was om mee na te denken over de herdefinitie van de jaarlijkse EBU Academy Assembly. Ik wil hier in geloven.

Jan Vermoesen

GENERAL MANAGER MEDIARTE

MEDIASTAGES Geef pas afgestudeerd talent een kans Informatie & inschrijven via

www.mediarte.be

Adverteren in dit magazine?

Wil je een eigen opleiding, jouw onderneming of een product of dienst voorstellen in ons volgend magazine, op onze website of wil je een ander partnerschap afsluiten? Neem dan contact op met jan.vermoesen@mediarte.be

Dit magazine kwam tot stand met de steun van Vlaams Minister van Media, Benjamin Dalle en dit binnen de werking van de mediacademie

In navolging van onze risicoanalyse Psychosociale Risico's 'mediasensor' (2016) en de daaruit volgende actieplannen, voorzien wij een mediasensor-label voor de opleidingen die één van de prioriteiten van het actieplan ondersteunen

STEM staat in een internationale context voor: Science / Technology / Engineering / Mathematics De samenleving van vandaag heeft mensen nodig met een STEM-profiel. Artikels in dit magazine die bvb. technische knowhow bevatten worden voorzien van het STEM logo in lijn met onze inzet om in de audiovisuele sector STEM-geletterdheid te bevorderen.

CREDITS coverbeeld Geert Van Hoeymissen layout Uncompressed / Jonas De Maesschalck eindredactie Sabine Hélène Bombeke

p Voorwoord................. ............................................................ 03 p In the picture - Fredo De Smet - Media Fast Forward. .............. . 08 p Trends spotten met de VRT ............................................... . 13 p AMPLO - Amplo Fast Forward .................................................. . 16 p In the picture - Luc Gulinck - Auteursrechten in de kijker. . ....... . 18 p In the picture - Natalia Treviño - Set Designer & Art Director..... 22 p Loopbaanbegeleiding p Workshops - CV screening. .................................................... . 27 p Workshop - Setting the stage. ................................................ . 28 p Infosessie - The paper work. ................................................... . 29 p Workshop - Brand yourself. ..................................................... 30 p mediasensor resultaten...................................................... . 32 p Point of view - Wouter Croenen Het HR beleid van Studio 100. .................................................... 36 p eXperience Labs - Sitemanager | Esign | FeWeb. ...................... 42

08-12

p In the picture Fredo De Smet

Media Fast Forward

18-21

p In the picture Luc Gulinck

Auteursrechten in de kijker

32-35

p mediasensor Resultaten

36-41

p Social media p Opleiding - Explainer videos for social platforms....................... . 51 p Opleiding - Effectively use visual content to reach your target audience..... ............................................................ 52 p Inside the company - Fabrique Fantastique............................ 54

p Point of view Wouter Croenen

p Welzijn p Infosessie - Burn-out preventie............................................... . 59 p Opleiding - Preventieadviseur. ................................................ . 60 p Dossier - De Genderkamer in dialoog. ....................................... 62

p eXperience Labs SiteManager | Esign | FeWeb

p Point of view - Syntra Vlaanderen onderzoekt skills van de toekomst voor creatieve sector.............................................. 64 p Legal - SWT & tijdskrediet........................................................ . 67 p Achter de schermen - september-december 2019. ................ 70 p mediarte.................... ............................................................ 73 p Agenda. . ................................................................................ . 74

Het HR beleid van Studio 100

42-49

…………………… p Opleidingen

26-30 50-52

58-60

| Loopbaanbegeleiding | Social Media | Welzijn

IN THE PICTURE

Media Fast Forward Interview

Fredo De Smet

Curator Media Fast Forward

In the picture

edia Fast Forward, de jaarlijkse hoogmis rond media-innovatie, vindt op 12 december plaats in The Egg in Brussel. Wat maakt jullie festival zo uniek?

Fredo: “Dat zou je eigenlijk beter aan de bezoeker vragen in plaats van aan mij. Waarschijnlijk krijg je verschillende antwoorden, want onze bezoekers zijn erg verscheiden. Van mediamakers en journalisten over technologie-experten tot startup founders. Media FastForward is een initiatief van de VRT, maar het is in de eerste plaats een ontmoetingsmoment tussen al die mensen en daardoor een snijpunt tussen technologie, publieke en privatemedia. Dat snijpunt is where the magic happens. “Ik vind het wel fijn dat je over een festival spreekt, dat dekt meer de lading dan conferentie of studiedag. Bovendien investeren we veel tijd en energie in het betrekken van andere mediaorganisaties bij het hele gebeuren. Onze ambitie is om een sectorbreed evenement te organiseren en daarvoor moet je uit je eigen echokamer durven komen.

“Kijk, iedereen is er zich van bewust dat het internet de mediaspelregels grondig heeft veranderd. Niet zo lang geleden waren er nog twijfelaars als het over digitale transformatie ging, maar vandaag lezen we in alle studies dat de grote kanteling begonnen is. Dat wil daarom nog niet zeggen dat winter is coming. “Vlaamse mediaspelers zijn door de band genomen elkaars concurrenten. Maar we hebben er alle baat bij

om samen te werken rond innovatie, want veel van de uitdagingen waar de mediasector voor staat, komen eigenlijk van buiten onze grenzen. Streaming wars worden internationaal gevoerd, AI wordt het snelst ontwikkeld op platformen met de grootste data, jongeren spenderen vooral tijd op Amerikaanse en Chinese toepassingen en ga zo maar verder. Ik merk dat veel bezoekers van Media Fast Forward begrijpen dat dit initiatief een geschikt moment is om concullega’s te ontmoeten. Er is niets dat me meer

Vlaamse mediaspelers zijn door de band genomen elkaars concurrenten. Maar we hebben er alle baat bij om samen te werken rond innovatie, want veel van de uitdagingen waar de mediasector voor staat, komen eigenlijk van buiten onze grenzen. — Fredo De Smet

FREDO DE SMET © GEERT VAN HOEYMISSEN

voldoening geeft dan twee nieuwsmakers of developers samen te zien lunchen en praten. Op het einde van de dag helpen ontmoetingen als deze de ganse sector vooruit.”

“Maar vandaag zien we dat deze tools ons gedrag ook bepalen en dat de maatschappelijke uitdagingen waarin technologie een rol speelt zich opdringen.

Nieuw dit jaar is het voortraject langs universiteiten en hogescholen. Ligt de jeugd wakker van de toekomst van media? Fredo: “We besloten een tour op poten te zetten omdat we de inschrijvingen van studenten op ons event jaar na jaar zagen stijgen. Daarom dachten we: wat als wij nu eens naar de studenten gaan? Het biedt ons bovendien de kans om dieper op sommige onderwerpen in te gaan.

“Een innovatiefestival als Media Fast Forward kan maatschappelijke uitdagingen gewoonweg niet meer uit de weg gaan. Technologie-experten moeten mee aan het stuur van organisaties komen te staan. Dat is niet alleen mijn persoonlijk dada, het is ook de drijfveer van Stijn Lehaen, directeur Technologie en Innovatie bij VRT.”

“En trouwens, ze kunnen moeilijk anders dan wakker liggen van de toekomst van media. De studenten waar we voor spreken worden een jaar later misschien onze collega’s. Natuurlijk is niet elke student even begaan met de context van zijn studie. Maar ik vond het opvallend hoe enthousiast de lectoren en professoren reageerden toen we de vraag stelden: wat als we eens een event over AI, Fortnite of de vertrouwenscrisis in de media organiseren?” Met als thema ‘Opposites Attract’ willen jullie het maatschappelijk debat duidelijk opentrekken. Geen magneten of yin en yang, maar een Rorschachtest. Fredo: “Fenomenen zoals deepfake video’s en fake news zijn natuurlijk een grote uitdaging, maar ik maak me meer zorgen over de polarisatie in de samenleving. Ik constateer ook dat de manier waarop we vandaag nieuws en media maken vaak tot wij-zij-denken leidt. De traditie stelt dat media een venster op de wereld biedt. Maar mijn gevoel zegt dat dit venster vandaag een Rorschachtest is. Een inktvlek waarin iedereen zijn eigen werkelijkheid zoekt en vindt.

Als inhoudelijke klap op de vuurpijl organiseren jullie een groot nieuwsmakersdebat. Niet bang om te polariseren? Fredo: “Ha, dat zou niet goed zijn. Maar we moeten het verschil tussen een conflict en polarisatie begrijpen. Daarenboven is debat een verkeerd woord. De gasten werden uitgenodigd voor een open gesprek met elkaar. Sommigen ervan vroeg ik trouwens een jaar geleden al.” Welke meerwaarde kan de VRT bieden in dit hele discours rond polarisatie? Fredo: “Meerwaarde, tja, dat is geen eenvoudig begrip. Laten we ook niet vergeten dat de VRT op andere criteria wordt beoordeeld dan andere mediabedrijven. Een impact

De bereidwilligheid om rond de tafel te zitten over polarisatie is heel groot, binnen en buiten de VRT. Dit illustreert de nood aan een gesprek hierover.

“Je moet dit bovendien in een brede context bekijken. Niet zo lang geleden stelde de technologie-industrie liever niet te veel maatschappelijke vragen. Er zijn te lang producten en toepassingen ontworpen vanuit het idee: als we de tool kunnen bouwen, dan kunnen we het probleem oplossen.

— Fredo De Smet

hebben op de Vlaamse samenleving kan je niet vergelijken met abonnementen verkopen of inkomsten derven via advertenties. “In het licht van waardemeting ben ik trouwens vrij kritisch ten overstaan van technologie. ‘Meten is weten’ is het credo van de data scientist. Hoe meet je verbinding,

TRENDS SPOTTEN MET DE VRT

sociale cohesie of een sterke Vlaamse cultuur? Dat weten we nog niet, dus we baseren ons op wat we wel kunnen meten, namelijk kijkcijfers. “Daarom hoort een discours over media en polarisatie absoluut bij de opdracht van de VRT. We zouden liegen als we beweren dat de VRT zelf vrij is van polarisatie. Om die reden vond ik het ook zo bijzonder dat ik het vertrouwen kreeg om dit onderwerp überhaupt aan te snijden. “De bereidwilligheid om rond de tafel te zitten over polarisatie is heel groot, binnen en buiten de VRT. Dit illustreert de nood aan een gesprek hierover.” Er is ook veel aandacht voor innovatie en digitale evoluties. Fredo: “Absoluut. Naast sessies rond tech industry topics zoals AI, 5G en gaming zijn er tal van andere zaken te beleven. Meer dan 50 start-ups stellen hun product voor in de Startup Street. Er zijn community momenten voor digital creators zoals brand designers, instagrammers, podcast makers etc. En de VRT zelf toont hoe ze innovatie in de praktijk omzetten aan de hand van prototypes, gebouwd met en voor VRT-merken. “Media Fast Forward is zoveel meer dan een conferentie. Het is een echte ontmoetingsplaats. Het zou me trouwens niet eens verbazen dat sommige bezoekers geen enkele sessie volgen. And that’s perfectly fine by me.”

interview door

mediafastforward.be

Charlotte Gyselinck

VRT INNOVATIE

JORIS VANTHIENEN ÂŠ JEAN COSYN - VUB

Trends spotten met de VRT Artikel door

Joris Vanthienen

Strategisch adviseur VRT

oor het derde jaar op rij presenteert de VRT een trendanalyse en bij deze editie kozen we bewust voor een bredere aanpak. We organiseerden brainstormsessies met niet enkel managers uit verschillende VRTdepartementen, maar ook met externe experts en academici. De resultaten van onze analyse vind je online. We vatten de 15 toonaangevende trends hier even samen.

Media en haar maatschappelijke context zijn niet van elkaar los te koppelen. Daarom is het belangrijk om eerst een aantal maatschappelijke veranderingen toe te lichten. Daarna zoomen we in op de mediasector. Als we terugblikken zijn er de laatste jaren heel wat grenzen

TRENDS SPOTTEN MET DE VRT

VRT TRENDRAPPORT 2019

weggevallen op vlak van communicatie, economie, politiek, religie,... Een groot deel van de wereld werd een mondiaal dorp. Deze kentering vertaalt zich in opportuniteiten, maar ook in beperkingen. Onze invulling van identiteit is in elk geval een pak individueler geworden.

element. De breuklijnen verscherpen ook omdat de Vlaamse mediagebruikers de komende jaren andere profielen zullen aannemen: de vergrijzing is niet te stuiten, het aantal alleenstaanden en alleenwoners blijft stijgen en diversiteit onder de bevolking blijft groeien.

Tegelijk zijn breuklijnen in de samenleving veel prominenter aanwezig, bijvoorbeeld rond migratie en verdeling van welvaart. Van een gedeelde maatschappelijke realiteit zijn we geëvolueerd naar een gevecht om de waarheid. Wat is echt? Wat is waar? Technologische mogelijkheden en doorgedreven personalisatie zorgen ervoor dat ‘jouw’ nieuws kan verschillen van dat van je buurman. We noemen dit een ‘post-truth society’. Vertrouwen wordt hierin een cruciaal

Ook de arbeidsmarkt ontsnapt niet aan deze trend. We kunnen nu reeds anticiperen dat we structureel handen te kort zullen komen. Enerzijds winnen vaardigheden zoals creativiteit en empathie aan belang, anderzijds zal automatisatie een deel van de jobs voor laaggeschoolden overbodig maken. De mediasector ziet steeds meer internationale spelers elkaar verdringen met platformen die all-in gaan op

entertainment. De miljardeninvesteringen in content zijn ongeëvenaard. Netflix blijft agressief in content investeren, Amazon mengt zich in de strijd, Disney komt met een eigen platform en ook Apple zet de achtervolging in. En laten we vooral China niet uit het oog verliezen, want op dit moment is bijna de helft van de grootste techbedrijven ter wereld daar gevestigd. Het Chinese TikTok is superpopulair bij de Vlaamse jeugd. In dergelijke onzekere tijden zien we als logisch gevolg een verdere concentratie van de mediasector. We kunnen ons de vraag stellen of de Vlaamse mediasector qua concentratie op zijn grenzen botst. De hedendaagse mediagebruiker wordt overspoeld door content van hoge kwaliteit. Kiezen is verliezen in het overaanbod. We jongleren vlot tussen verschillende platformen en de smartphone heeft de televisie van de troon gestoten als meest onmisbare scherm. De uitdaging als mediamaker is vindbaar en relevant te blijven in deze zee van content. Curatie speelt hierin alvast een sleutelrol. Hoe vind je als gebruiker content die voor jou relevant is zonder het verrassingselement kwijt te spelen? Daarbij kunnen we ons de vraag stellen: staat krijgen wat je wil gelijk aan krijgen wat je nodig hebt?

en consumenten verwachten radicale transparantie. Hiernaast tonen de recente klimaatmarsen een groeiende bewustwording rond de klimaatproblematiek. Tenslotte heerst er een populaire tendens om met opzet te kiezen voor stilte. Mensen willen disconnecten en hun schermtijd limiteren. Het hyper-geconnecteerde aspect van de digitale wereld kan voor sommigen te overweldigend zijn. Ook privacy en databescherming baren een groot deel van de bevolking zorgen. Wie heeft er toegang tot mijn persoonlijke gegevens en wat gebeurt daarmee? En wat brengt de toekomst op technologisch vlak? Eén zekerheid hebben we: we ain’t seen nothing yet. Subdomeinen zoals voice technology, virtual en augmented reality en artificiële intelligentie staan voor enorme evoluties. Waarheen technologie en de mediasector de mensheid zal gidsen is moeilijk te voorspellen, maar het effect op ons dagelijkse leven zal sowieso ingrijpend zijn. De VRT volgt het op de voet.

Gebruiksvriendelijkheid en -gemak zullen in de nabije toekomst nog vaker bepalend zijn voor het succes van mediadiensten. Ook het belang van individuen en van loyauteit aan individuen blijft stijgen. Influencers en hun omkadering zullen verder professionaliseren. Met een geslaagd marketingmodel als basis groeiden zij uit tot echte verkoopkanalen. Het is wel belangrijk om authenticiteit en oprechtheid hierbij niet uit het oog te verliezen. Maar onze mediabeleving hoeft niet per se ‘altijd en overal’, digitaal en globaal te zijn. Sterke tegenbewegingen streven naar échte dingen. Collectieve belevingen en massa-evenementen winnen aan belang. Een interessante evolutie is dat technologie het evenwel mogelijk maakt om samen dingen te beleven zonder fysiek bij elkaar te zitten. De gaming-industrie met het immens populaire Fortnite is een mooi voorbeeld van dit online groepsgevoel. Bovendien is er meer en meer aandacht voor het lokale, het authentieke, het duurzame. Burgers, werknemers

artikel door

Joris Vanthienen

STRATEGISCH ADVISEUR - VRT

- P U B L I R E P O R TAG E -

Amplo is een structurele partner van mediarte

Amplo Fast Forward Steeds meer creatieve bedrijven kiezen voor een mix van eigen personeel aangevuld met externe expertise voor projectmatig werk of tijdelijke expertise. Amplo is reeds jarenlang een betrouwbare HR-partner voor het aanbrengen en correct verlonen van freelance werknemers in de creatieve sector. Zo kunnen de creatieve denkers en doeners zich focussen op de job, niet op de administratie die daarbij komt kijken.. De domeinen waar Amplo het meest verankerd zit zijn die van de audiovisuele sector en de podium-en andere kunsten. De laatste jaren merken we een sterke groei in communicatie/ PR, reclame en design.

Steeds meer copywriters, influencers, marketeers, productdesigners, communicatiemedewerkers, redacteurs, researchers, journalisten, content creators,â€Ś vinden hun weg naar Amplo om te kunnen freelancen tussen verschillende organisaties, met de bescherming van een werknemer. Amplo volgt zowel de trends op vlak van technologie als de noden en ontwikkelingen in de markt. Om hieraan tegemoet te komen, lanceerde Amplo een online dashboard voor zowel freelancers als bedrijven, alsook nieuwe contractvormen. Want een veranderende markt vraagt om een aangepaste opvolging op HR-gebied. Ben jij actief in deze sector en wil je persoonlijk advies of begeleiding? Contacteer ons via www.amplo.be

www.amplo.be

IN THE PICTURE

ÂŠ FLORENCIA VIADANA

Auteursrechten in de kijker Interview

Luc Gulinck

Jurist, gespecialiseerd in auteursrecht, mediarecht en aanverwante domeinen

In the picture

uc Gulinck is jurist, gespecialiseerd in auteursrecht, mediarecht en aanverwante domeinen. Hij kent de muziekindustrie door en door vanuit verschillende functies: van publicist en Legal & Business Affairs Manager tot artiest. Vandaag is hij naast zelfstandig juridisch en zakelijk adviseur voor de kunsten ook bestuurder van PlayRight (de Belgische beheersvennootschap van de naburige rechten van uitvoerende kunstenaars) en gastdocent aan de School of Arts Gent.

Naar mijn mening heeft Europa in deze strijd tegen internetreuzen laten zien dat het zich bewust is van de eigen verantwoordelijkheid. â€” Luc Gulinck

19 ÂŠ ALEX VASEY

IN THE PICTURE

complexer. De productie en het draaien van een film of serie hangt vaak af van investeringen uit verschillende landen, en het toepassen van het principe van een interne Europese markt ligt in deze sector niet voor de hand. De tax shelter wordt ook regelmatig gebruikt, wat de dingen niet noodzakelijkerwijs vereenvoudigt. Komt daarbij dat in verschillende landen de arbeidsomstandigheden in hoge mate uiteen kunnen lopen. “Inzake het laten gelden van rechten heeft een auteur (bijvoorbeeld een scenarioschrijver of een regisseur) meer gewicht in de schaal te werpen dan een acteur. Men moet vaststellen dat er nog steeds zaken voor verbetering vatbaar zijn, en voldoende en effectieve juridische maatregelen op lokaal en Europees niveau zijn daar het uitgelezen middel voor.”

LUC GULINCK © LEON DE BACKER

Hij is de auteur van Hier tekenen! (En let niet op of kleine lettertjes ...), met als ondertitel “wegwijs in het juridische en zakelijke labyrint van de muziekwereld.” Het boek komt vers van de pers, en wordt uitgegeven door Academia Press. De Franse versie wordt verwacht (uitgeverij: Editions Racine). Kan je ons iets vertellen over je ervaringen met de Belgische wetgeving inzake auteurs- en naburige rechten en de invloed die de EU-wetgeving op dit onderwerp in België heeft? Luc: “België heeft zijn eigen regels, de eerste wet dateert van 1886 en werd laatst gewijzigd in 2014. Ons land is verplicht om Europese richtlijnen in de eigen wetgeving te integreren, net als de andere EU-lidstaten. En er moet worden opgemerkt dat de afgelopen 20 jaar, de belangrijkste wettelijke beginselen op het gebied van auteursrechten en naburige rechten overal in Europa dezelfde zijn - echter zonder volledige harmonisatie in de hele EU. Maar het is inderdaad Europa dat vandaag de grootste veranderingen op dit gebied in gang zet. De breedste eenwording situeert zich in de muzieksector. Producties in de audiovisuele sector zijn op zich

Denk je dat de bestaande wetgeving auteurs en uitvoerende kunstenaars adequaat beschermt? Luc: “De nieuwste Europese richtlijn met betrekking op het digitale is een voorbeeld van goede bescherming. Naar mijn mening heeft Europa in deze strijd tegen internetreuzen laten zien dat het zich eindelijk bewust is van zijn verantwoordelijkheid. En zelfs al is niet alles opgelost, de uitkomst was mijns inziens probaat.” Aangezien we het nu hebben over het onvermijdelijke digitale landschap, wat is precies, volgens jou, een aanvaardbare oplossing voor auteurs en artiesten om naar behoren te worden vergoed voor de exploitatie van hun werken online? Luc: “Ik denk dat de wetgever zijn werk moet voortzetten en nog verder moet gaan. Een oplossing die voor iedereen aanvaardbaar en eenvoudig toe te passen zou zijn, bestaat eruit een beroep te doen op het beginsel van billijke vergoeding, althans op Europees niveau. “Natuurlijk vereist dit ook verdere besprekingen met de producenten, het vastellen van tarieven, het vinden van een billijk aandeel. De kracht van een Google (om alleen dit voorbeeld te noemen) is aanzienlijk en de vrije concurrentie wordt bedreigd, het is ook hierin dat Europa slagkracht heeft (die het al eerder heeft gebruikt) om te voorkomen dat feitelijke monopolies deze vrije concurrentie in gevaar brengen. Collectief beheer biedt een essentiële garantie: het is niet-discriminerend. Tegelijkertijd moet er een evenwicht zijn tussen dit

De juridische en zakelijke kant van de muziekindustrie schrikt velen af. Contracten, auteursrecht, licenties, kleine lettertjes ... Meer dan

HIER TEKENEN! (EN LET NIET OP DE KLEINE LETTERTJES ...)

is de sector complex en ondoorgrondelijk. Hier tekenen! brengt Hier tekenen! (En letooit opin,de lettertjes daarniet verandering door kleine het binnenwerk van de iconische music biz te ontleden en te verhelderen. …) graaft diep en gaat breed. Het boek, dat met Dit ook digitaal toegankelijke naslagwerk koppelt de activiteiten van het maken, spelen en opnemen van muziek op een begrijpelijke een code ook digitaal toegankelijk is, koppelt manier aan relevante regelgeving en contractuele sjablonen. Daarmee stelt de auteur artiesten in staat om bewuster om te gaan met de bedrijfsmatige aspectenspelen van hun muziek. Hij levert daarnaast de activiteiten van het schrijven, en uitdagende aanzetten tot een frisse kijk op auteursrechten en naburige rechten, maar ook een beleidsvisie voor de toekomst van de opnemen van muziek op een begrijpelijke en muzieksector in Vlaanderen, Brussel en daarbuiten. Nooit eerder werden in ons taalgebied nuttige ervaring en vanuit de praktijk gedachte manier aanzoveel relevante knowhow samengebracht. Hier tekenen! biedt een unieke blik achter de schermen van het muziekbedrijf, niet alleen aan auteurs en uitregelgeving en contractuele sjablonen. Die muziekuitgevers worden voerende kunstenaars, producers, technici, remixers, en producenten, managers en boekingsagenten, maar ook aan artistiek en zakelijk leiders, rechtspractici, cultuurfunctionarissen, ontleed en becommentarieerd, met referenties journalisten, onderwijs- en beleidsmensen. aan de realiteit en voorbeelden uit de (populaire) LUC GULINCK is jurist, gespecialiseerd in auteursrecht, mediarecht en aanverwante muziekgeschiedenis. Daarnaast levert de auteur domeinen. Hij kent de muziekindustrie door en door vanuit verschillende functies: van en Legal & Business Affairs Manager uitdagende aanzetten tot een publicist geheel andere kijk op tot artiest. Vandaag is hij naast zelfstandig juridisch en zakelijk adviseur voor de kunsten auteursrechten en naburige rechten, maar ook een ook bestuurder van PlayRight (de Belgische beheersvennootschap van de naburige rechvan uitvoerende kunstenaars) en gastdobeleidsvisie voor de toekomstten van de muzieksector cent aan de School of Arts Gent. in Vlaanderen, Brussel en daarbuiten.

LUC GULINCK

collectieve beheer en de contractuele vrijheid om individueel te blijven onderhandelen.”

LUC GULINCK

HIER TEKENEN! (EN LET NIET OP DE KLEINE LETTERTJES ...)

WEGWIJS IN HET JURIDISCHE EN ZAKELIJKE LABYRINT VAN DE MUZIEKWERELD

ISBN 978 94 014 6278 5

WWW.ACADEMIAPRESS.BE

Bestel het boek op lannoo.be discount code: mediarte

interview door

Joëlle Dagry

CONSULTANT MEDIARTE

IN THE PICTURE

NATALIA TREVIÑO OP FILMSET “RAIN ANYWAY” VAN GUST VAN DEN BERGHE © GOVINDA VAN MAELE

Set Designer & Art Director Interview

Natalia Treviño

Zelfstandige Art Director & Set Designer

In the picture Dit artikel verscheen eerder in de Startersgids.

atalia Treviño (34) is art director en set designer voor films en televisieseries. Ze heeft al aan talrijke projecten gewerkt, onder andere Lucifer (2014) van Gust Van den Berghe en 55 stappen (2017) van Bille August. Ze verduidelijkt wat haar werk inhoudt en geeft haar advies.

Hoe ben je in de audiovisuele sector begonnen? Natalia: “Ik begon mijn studies industrieel ontwerp in Mexico, terwijl ik de ontwikkeling deed van de scenografie voor studentenevenementen en een opleiding stillevenfotografie volgde. Daarna ben ik naar Madrid vertrokken, om art direction en decorontwerp te studeren in een kleine cinema- en theaterschool met opleidingen in verschillende disciplines uit de media-industrie. Ontwerpen voor film heeft mij altijd enorm aangesproken en dit was een ideale gelegenheid om die kant te verkennen. Ik heb ongelofelijk veel geleerd door kennis en

ervaringen uit te wisselen met klasgenoten die andere cursussen volgden, zoals die voor regisseur en DOP (director of photography). Na mijn studies vond ik een baan op de artistieke afdeling van een tv-serie in Mexico.”

ook verantwoordelijk voor de planning van de artistieke afdeling (art department) en houdt zicht op de timing van de production designer en de rest van het team. In België is het gebruikelijk dat de production designer het gedeelte van art director voor zijn of haar rekening neemt.

CREATIEF PROCES ALS SET DECORATOR VOOR “55 STEPS” VAN BILLE AUGUST © NATALIA TREVIÑO

Kan je omschrijven wat de functies van art director en set decorator bij het maken van een film inhouden? Natalia: “De art director van een film is de persoon die toezicht houdt op de financiële balans van het project, het budget van de film respecteert, andere teamleden inhuurt zoals bouwers, schilders, decorontwerpers. Ze ontwikkelt bouwplannen en coördineert alle bouwwerkzaamheden gedurende de draaiperiode. Ze is

“De set decorator realiseert de visie van de production designer en de regisseur en is verantwoordelijk voor de aankleding of “dressing” van het volledige décor. Hij of zij is verantwoordelijk voor de keuze van meubels, behang, gordijnen, lichtbronnen - dit samen met de directeur fotografie - vloerbedekking en alle benodigde decoratie. “Meestal creëren we subverhalen voor de personages om hun huizen, appartementen, werkruimtes, klaslokalen

IN THE PICTURE

aan te kleden, om iets meer over hen of over het verhaal aan het publiek te vertellen. Bewust of onbewust, elke beslissing met betrekking tot meubels, textuur, materialen, stoffen, enz. helpt om het personage een identiteit te geven of om een moment in de film te definiëren.” Hoe heb je verdere opdrachten bemachtigd? Natalia: “Mijn eerste baan in een televisieserie gaf me de kans om andere nieuwkomers in de filmindustrie van mijn stad te ontmoeten en dankzij mijn toenmalige, fantastische baas (production designer) en ons harde labeur, konden we aan de slag in andere projecten zoals muziekvideo's, kortfilms en vervolgens langspeelfilms.” Tips om zich te laten gelden als freelancer? Natalia: “Ik denk dat, om op te vallen, het belangrijk is om jezelf te omringen met andere professionals en samen te groeien. Je moet ernstig zijn in je werk en je met hart en ziel aan elk project wijden.” Is een netwerk belangrijk in je job en heb je advies over hoe een netwerk uit te breiden? Natalia: “Dit is zeker belangrijk. Vooral als lid van een art department ben je niet altijd op set bezig of ontmoet je niet meteen iedereen die meehelpt aan een productie. Soms werk je vooraf op verschillende sets of locaties in andere steden, dus probeer, telkens dat mogelijk is, in contact te blijven met iedereen. En, laat het werk voor zich spreken.” Welke raad zou je geven aan afgestudeerden die zich willen lanceren in de filmsector? Natalia: “Werken in de filmindustrie vereist veel kracht, motivatie en team player vaardigheden. Mijn advies is om altijd eerlijk te zijn met de collega's op elke afdeling, om elkaar te helpen en te vertrouwen. Films maken kan soms moeilijk en stressvol zijn, maar ik probeer me altijd in te leven in de situatie van de ander als het gaat om het vinden van een oplossing voor een probleem en ik heb het gevoel dat dit voor mij altijd deuren heeft geopend.”

natalia-trevino.com mediarte.be/ready

interview door

Julie Delvaux

COMMUNICATION COORDINATOR

TUTORIAL THURSDAY

Ontdek elke donderdag een nieuwe tutorial, documentaire, keynote, longread, â€Ś

Meer informatie

www.mediarte.be/tag/tutorial

IN THE PICTURE

LOOPBAANBEGELEIDING Informatie & inschrijven via

www.mediarte.be

45€

Eerste vrijdag van de maand

2020

Brussel

mediarte

Sabine Hélène Bombeke

Workshop “CV screening” Maandelijks organiseert mediarte een cv-screening sessie waarbij werkzoekenden hun cv, motivatiebrieven en portfolio kunnen laten analyseren. Tijdens deze screening worden tips & tricks en nieuwe trends meegegeven. Op de mediarte website is hier eveneens een uitgebreid onderdeel aan geweid.

• De screening van cv’s vormt doorgaans de eerste fase in een selectieprocedure. • Rekruteerders vormen zich een idee van de competenties en de persoonlijkheid van de de kandidaten, en bekijken die vooral in het belang van de werkcontext waarin de aan te werven persoon terecht zal komen. Het is dus belangrijk dat je een uitstekende eerste indruk bewerkstelligt, zonder je eigen stijl en persoonlijkheid daarbij te verloochenen. • Je krijgt tijdens deze sessie feedback over de degelijkheid en creativiteit van je cv en motivatiebrief.

gratis voor mediartists & mediastagiairs

OPLEIDINGEN

45€

WOENSDAG

11 februari 2020

Brussel

mediarte

Sabine Hélène Bombeke

Workshop “Setting the stage” Is jouw persoonlijk carrièreplan is nog onduidelijk. Hoe geef je dat vorm en richting? Over welk soort professionele bagage beschik je? Wat zijn je sterktes en zwaktes, wat is je ambitie? Welk soort werkomgeving ligt je? Hoe zie je jouw professioneel project, je carrière in zijn totaliteit? De doelstelling is om aan het einde van de workshop een realistisch, persoonlijk zakelijk plan te kunnen opstellen. Deze module vormt een perfect startblok, voor de nieuwkomers in de sector, voor deelnemers die zich wensen te heroriënteren en voor ieder die er zich van wilt vergewissen dat hij of zij over alle tools beschikken om de gekozen richting uit te gaan.

• Om vooruit te komen is het soms handig om te weten hoe je moet terugkijken. Een blad papier, een potlood en je bent op weg om je koers te ontrafelen. • Gedurende dit evaluatiemoment kan je voor elk van je reeds beleefde avonturen definiëren wat je er leuk aan vond, wat je hebt geleerd en in welke omgeving je je prettigst voelde. • Met een goed overzicht van al de bagage die je hebt verzameld is het moment gekomen om je zinnen te zetten op je volgende bestemming. • Om je project in een realistisch en concreet kader te verankeren, schetsen we samen jouw economisch model, een solide basis waarop je de gekste projecten kunt bouwen. • We zetten de verschillende stappen die je in de eerstkomende weken en/of maanden zal nemen uit in een actieplan.

gratis voor mediartists & mediastagiairs

45€

DINSDAG

26 februari 2020

Brussel

mediarte

Jan Vermoesen

Workshop “The paper work” Op een dynamische en ontspannen manier geven we een inkijk op de administratieve plichten van een loontrekkende, freelancer of zelfstandige ondernemer. Welke zijn de basisregels in de wetgeving mbt BTW/ belastingen, en de desbetreffende online instrumenten? Neem je de administratie omtrent volledig zelf in handen of kan je beter ergens assistentie zoeken, en waar dan?

• Arbeidsvoorwaarden • Barema's • Verloning en statuut • Artiestenstatuut • Collectief beheer van auteursrechten en naburige rechten

gratis voor mediartists & mediastagiairs

OPLEIDINGEN

45€

DINSDAG

11 maart 2020

Brussel

mediarte

Sabine Hélène Bombeke

Workshop “Brand yourself” Je hebt je professioneel project duidelijk in kaart gebracht, maar hoe vertaal je dat naar een helder en coherent “personal brand”? Hoe stel je jezelf voor, hoe commercialiseer je jouw talenten zonder je eigenheid te verliezen? Welke specifieke communicatietools/ kanalen zijn in jouw situatie het best aangewezen om je activiteiten en realisaties kenbaar te maken?

• Presentatie van je project (personal brand / project) • Bepalen van je imago: waarden, visuele identiteit, enz. • De juiste kanalen identificeren om offline en online te communiceren - hoe kies je de voor jou meest relevante? • Netwerking offline en online - waarom en hoe? • Opstellen van jouw communicatiestrategie

Doel van deze workshop is dat je de sessie verlaat met een helder zicht op wat jij als audiovisueel medewerker te bieden hebt, en hoe je het aan boord legt om dat bekend te maken. We bieden je verschillende werkinstrumenten aan en analyseren ze samen, zodat je je die eigen kan maken, nadat je de te vermijden en overwinnen obstakels hebt geïdentificeerd.

gratis voor mediartists & mediastagiairs

MEDIARTIST

Jouw begeleiding in de audiovisuele sector Informatie & inschrijven via

www.mediartist.be

DOSSIER

MEDIASENSOR Psychosociale risico’s 2019

Medewerkers in de audiovisuele sector zeer geëngageerd, maar nog steeds gevoelig voor burnout. Artikel

Resultaten van de mediarte mediasensor enquête 2019

edewerkers in de audiovisuele sector zijn erg geëngageerd met hun beroep bezig en ervaren ook plezier in hun werk. Maar onder meer door de hoge werkdruk en de hoge geestelijke belasting, blijft de herstelnood bij de medewerkers in de av-sector hoog. En dat kan leiden tot een burn-out. Dat blijkt uit de mediasensor, een onderzoek naar werkbeleving en psychosociaal welzijn in opdracht van mediarte, door HR en Well-being

Plezier in het werk

Engagement

88%

2016 | 90%

Transformationeel leiderschap

85%

 2%

2016 | 89.5%

84%

 4.5%

specialist Attentia en Professor Guy Notelaers, Universiteit van Bergen en Associate researcher K.U.Leuven. Hermeting Voor de tweede keer – de eerste keer was in 2016 – liet mediarte deze specifiek aan de sector aangepaste bevraging uitvoeren bij mediabedrijven, radiozenders, televisiestations, productiehuizen en facilitaire bedrijven. mediarte is daarmee tot dusver het enige sectorfonds in België dat via Attentia een hermeting liet uitvoeren. In totaal werden meer dan 2.250 enquêtes ingevuld. Dit jaar konden ook individuele profielen voor het eerst deelnemen. De sector werkt immers steeds vaker op projectbasis met freelancers, zelfstandigen en interims. Vandaar het belang van hun stem om een beter beeld te krijgen. Jan Vermoesen, directeur mediarte: “Met de gratis deelname aan deze enquête ondersteunt mediarte de ondernemingen in hun wettelijke verplichtingen met betrekking tot psychosociale aspecten. Daarnaast willen we hiermee op sectoraal en ondernemingsniveau acties uitwerken en stimuleren. Aan de hand van de resultaten worden sensibilisering en preventie ook veel doeltreffender. Ik ben heel trots op de betekenisvolle rol die mediarte binnen de sector vervult. Onze werking, waarin we sterk inzetten op Welzijn en Duurzame Loopbanen, wordt onderschreven door de goede cijfers die onze sector behaalt in vergelijking met andere Belgische sectoren.”

2016 | 77 %

 7%

Onder druk, maar plezier in het werk De Belgische audiovisuele sector staat onder druk, zo bleek ook al in 2016. Heden ten dage andere door de dalende reclame-inkomsten, door de digitalisering en de komst van streamingdiensten. Toch blijkt de overgrote meerderheid van medewerkers in de audiovisuele, film- en digitale sector vandaag nog steeds zeer geëngageerd in zijn of haar baan, en geeft blijk van jobzekerheid (86%). Maar liefst 88% van de respondenten ervaart plezier in het werk, wat een zeer hoge intrinsieke motivatie weerspiegelt. Op vlak van engagement scoort de av-sector ook hoog (85%). In de vorige bevraging bedroeg deze score nog 89,5%, dit betekent in de analyse een substantiële daling. Hiernaast worden de leidinggevende kwaliteiten van de hiërarchische meerdere met een totaalcijfer van 84% duidelijk gewaardeerd.

Risico op burn-out In vergelijking met de vorige bevraging zien we op een aantal werkaspecten een verbetering. Zo is de herstelnood – een graadmeter voor mentale vermoeidheid - licht gedaald (van 44% in 2016 naar 41% in 2019). “Dat stemt ons gunstig, want mediarte en veel deelnemende bedrijven zijn op basis van de resultaten uit die vorige bevraging, inderdaad aan de slag gegaan met concrete preventiemaatregelen en sensibilisering rond dit thema. Dat kan een mogelijke verklaring zijn”, aldus Jan Vermoesen.

DOSSIER

Geestelijke belasting

Loopbaanmogelijkheden

89%

22%

2016 | -

Problemen werktempo

47%

2016 | 54 %

Tevreden met verloning

2016 | 18%

41%

 4%

2016 | 33%

 8%

Herstelnood

41%

 7%

2016 | 44%

 4%

Verder leren we uit de enquête dat de geestelijke belasting in de AV-sector hoog is: 89% van de ondervraagden geeft aan geestelijke belasting te ervaren. Medewerkers in de media moeten zich veel en vaak concentreren, moeten voortdurend hun aandacht erbij houden en moeten op veel zaken tegelijkertijd letten. Dit kan deels al een verklaring zijn voor een hoge herstelnood. Hiernaast zijn andere aandachtspunten het ervaren van gebrek aan loopbaanmogelijkheden (78%), de behoefte aan betere verloning (59%), de arbeidsorganisatie (58%), inspraak (55%) en het hoge werktempo (47%). Jan Vermoesen: “Het gebrek aan loopbaanmogelijkheden is relatief. De sector telt veel kleinere ondernemingen, vaak met een vlakke structuur. Medewerkers kunnen daarin wel een lange carrière uitbouwen, maar zonder veel promotiemogelijkheden wat hun functie betreft.” Bij ongeveer 23% van de ondervraagden is de hoge herstelnood acuut. Zonder maatregelen kan dit op korte termijn (6 maanden) eventueel leiden tot uitval door ziekte of zelfs een burn-out. Opvallend is dat de groep freelancers, zelfstandigen en interims slechter scoort. Daar geeft bijna 1 op 2 aan dat ze een hoge herstelnood ervaren.

Sylvie De Meyer, Well-being Consultant bij Attentia: “Mensen in de av-sector zijn heel gedreven en vertonen veel engagement voor hun baan. Keerzijde is dat ze een hoge herstelnood kennen. Omdat de stressbronnen eigen aan de sector – harde deadlines, hoog werktempo, geen 9 to 5 – moeilijk aan te passen zijn, kunnen werkgevers in de av-sector beter de motivatiebronnen trachten te versterken om een buffer te vormen voor die herstelnood. Dat gaat van meer afwisseling in de taken, transformeel-coachend leiderschap en autonomie tot meer inspraak en meer appreciatie en beter zicht op loopbaanmogelijkheden.”

Gunstiger dan andere sectoren Volgens Attentia liggen de algemene scores voor de audiovisuele sector iets gunstiger dan de welzijnsscores van de Belgische arbeidsmarkt. Opvallend is dat geen enkel van de onderzochte werkaspecten een substantieel ongunstigere score heeft dan de referentiegroep van de Belgische arbeidsmarkt. Dit geldt ook voor grensoverschrijdend gedrag op het werk, dat een stressbron kan zijn. Binnen de audiovisuele sector geeft 2% van de respondenten aan last te

MEDIASENSOR RESULTATEN | STUDIO 100 © SAËN SUNDERLAND

ondervinden van pesten op het werk. Dit gaat over persoonsgebonden handelingen (roddels, sociale uitsluiting, beledigingen, grappen) of werkgerelateerde handelingen (informatie achterhouden, herhaalde opmerkingen geven over vergissingen, …) Ook in verband met ongewenst seksueel gedrag op het werk ervaart men weinig problemen in de sector. Zo’n 3% van de ondervraagden geeft aan dergelijk ongepast gedrag te ervaren. “Elk geval is er één te veel. Maar door enkele bekende gevallen in de media heeft ook de rest van de av-sector op dit vlak het imago tegen. Terwijl deze percentages lager liggen dan het gemiddelde op de Belgische arbeidsmarkt”, aldus nog Sylvie De Meyer.

hermeting in 2022 de evoluties van de psychosociale risico’s binnen de sector opnieuw gedetailleerd onder de loep te nemen. (Op 10 oktober 2019 werden de resultaten voorgesteld aan de ganse sector. Het werd een interessante en gezellige avond met feedback- en netwerkmogelijkheid. Met dank aan host location, Studio100 NV.)

De intentie is er om ook in de toekomst een waakzaam oog te houden op de werkbeleving in de ganse sector. Het is de bedoeling om door middel van een mediasensor artikel door

mediarte.be/mediasensor

Sabine Hélène Bombeke

EXPERT HUMAN CAPITAL MEDIARTE

POINT OF VIEW

WOUTER CROENEN | STUDIO 100 © SAËN SUNDERLAND

Het HR beleid van Studio 100 Interview

Wouter Croenen

Director Human Resources Studio 100

Point of view

p 10 november was Studio 100, als ‘een van de beste leerlingen van de klas’, de gastlocatie voor het mediasensor mediacafé. Dat de Studio 100 medewerkers naar uitmuntendheid streven, merk je niet alleen in de vele succesvolle producties, ook in het HR beleid lijkt men ervan doordrongen. We spraken erover met Wouter Croenen, Director Human Resources.

Met een guitige, bijna schalkse glimlach worden de fotograaf en ik door Wouter begroet, voor hij ons meetroont naar zijn kantoor. Studio 100 huist in een fris geverfd, contemporain gebouw, gelegen langsheen een drukke verkeersader in Schelle. Wouter en de tweehonderd medewerkers van het

alom bekende productiehuis hebben hier hun thuisbasis. Het is vrijdag, even na de namiddag en alhoewel het op het gelijkvloers, in de verschillende werkruimtes die als glazen bubbels ingekleurd lijken door ontelbare Studio 100 figuurtjes en merchandise items, nog gonst van de bedrijvigheid, hangt er een uitgesproken rustige sfeer in de gangen en de rest van het gebouw. Wouter wijst bij het betreden van zijn eigentijds maar sober ingerichte bureauruimte, meteen naar de Award Cheque van 2.500,00 euro die sinds een paar uur staat te prijken op de kabinetkast. “Kijk, gisteravond gewonnen in Utrecht. Wij niets-verwachtend daarheen, en gewonnen! Plezant toch!”, rapporteert hij glunderend. Studio 100 werd inderdaad op 14 november, in Nederland als winnaar van de TMA-Talent Award verkozen. TMA is een Nederlands bedrijf, en via Acerta werkt Studio 100 met hun HR-management tool. De award gaat naar de organisatie die integraal talentmanagement op de meest succesvolle manier toepast, in combinatie met de TMAmethode. Talent Motivatie Analyse (TMA) is een methode om talent van medewerkers te selecteren, te ontwikkelen en te beoordelen. De winnaar van de award mag ook 2.500,00 euro schenken aan het goede doel. Studio 100 kiest voor ‘Kom op tegen Kanker’, waar de medewerkers ieder jaar acties voor doen. De cheque bracht Wouter mee, terwijl medewerkster Kitty Holsters zich over de trofee zelf heeft ontfermd. Dat Studio 100 ook uit de mediasensor enquête als ‘good practice’ voorbeeld kon worden aangewezen, blijkt tijdens ons gesprek niet zomaar toevallig te zijn, de zorg voor het Human Capital is hier een serieuze aangelegenheid. Wouter: “Het is iets waar we onafgebroken mee bezig zijn, die Talent Management Analyse. Wij noemen het zelfleiderschap. Het is een uiterst efficiënte methode om de talenten van medewerkers in kaart te brengen: Waar ben je goed in? Wat zijn je drijfveren? Wat geeft je energie? Wat kost je energie? Hoe is jouw communicatiestijl?” “We zijn drie jaar geleden met TMA aan de slag gegaan en deze methodiek heeft bij ons o.a. geleid tot nieuwe functie-paspoorten of -beschrijvingen, gebaseerd op de benodigde competenties in plaats van takenlijsten. Welke competenties moet je hebben om die functie goed in te vullen en welke output verwachten we? We hebben

er workshops en discussies rond georganiseerd en dan heeft Kitty Holsters, één van onze HR Business Partners, de functies in kaart gebracht. Daarna werd ook voor elke medewerker een individueel TMA-rapport gemaakt, via de online tool. Die rapporten werden persoonlijk besproken en gebruikt in teamsessies. Het ganse proces was geen sinecure; het nam maar liefst twee jaar in beslag. Voorafgaand namen we trouwens ons ondernemingsHR DNA grondig onder de loep. Daar zijn we in feite mee gestart, met die analyse. Sloot onze HR-visie nog adequaat aan bij de ondernemingsfilosofie, bij onze waarden? “We zien heel mooie dingen gebeuren dankzij deze methodiek, op vlak van communicatie en samenwerking. Het functie-paspoort en het TMA-rapport worden naast

elkaar gelegd en vergeleken. Op dit moment gebruiken we het systeem vooral voor de ontwikkeling. We hebben het ook al enkele keren gebruikt bij aanwerving en selectie, maar dat aspect ervan staat nog in een beginfase. Dat is één van de volgende stappen. Maar alles is in plaats gezet en dat geeft al een mooi resultaat op zich. Ik werk altijd heel doelgericht, maar mijn medewerkers houden me ook alert tijdens de processen op de weg ergens heen.” Het gaat echt om een minitieus uitgekiende strategie, jullie HR beleid, heb ik de indruk? Wouter: “Human Resource Management is heel belangrijk voor ons, dat klinkt als een cliché, maar we menen het echt. HR heeft een belangrijke rol te vervullen binnen een onderneming en het kwaliteitsvol management ervan is aanwezig bij elke stap die een werknemer neemt in ons bedrijf; als je toekomt, als je je ontwikkelt en uiteindelijk ook als je vertrekt. Een goede administratie, goede

POINT OF VIEW

policies en regels zijn uiteraard nodig, maar communicatie is key. Twee keer per jaar bijvoorbeeld hebben we een personeelspresentatie. En als er iets belangrijks staat te gebeuren, roepen we gewoon iedereen bij elkaar. Onze CEO, Anja Van Mensel, stuurt als het nodig is ook wel eens een e-mail, naar iedereen. Wij kijken naar de business vanuit het perspectief van onze medewerkers, onze mensen.” Jullie willen ondernemen met een ziel, is dat de intentie bij het Human Resources team? Wouter: “In onze HR werking ondersteunen we uiteraard de strategie van het bedrijf. En dan moeten we ook goed weten wat die is. Wat willen wij bij Studio 100 doen? Dat is kwaliteitsvol family entertainment aanbieden. Wat voor werkgever willen wij zijn? Wij willen een veilige en een aangename omgeving voor ons personeel. Veilig op vlak van infrastructuur, maar ook dat onze medewerkers zich comfortabel voelen. We willen waken over het welbevinden in de werkervaring. Geen agressie, geen pestgedrag. Welzijn en duurzaamheid staan in ons beleid voorop. We maken hierbij telkens de link met ons ondernemings-DNA en de kernwaarden van de ganse groep. “We proberen ook en vooral goed te communiceren en we merken daarin een grote betrokkenheid van onze medewerkers. Het is niet altijd peis en vree, uiteraard kennen ook wij uitdagingen, maar het loopt wel heel sereen voor meer dan 95% van de tijd, dat durf ik echt beamen. Ons HR Management is heel oprecht en authentiek, we geloven we er 100% in en we handelen er dan ook naar. Je eigen gedrag is het enige wat je echt zelf in de hand hebt. Je maakt zelf die keuzes. “Als iedereen zijn of haar werk in een positieve flow kan doen, is er ruimte voor creativiteit en innovatie. Studio 100 staat aan de top wat betreft family entertainment, dus is het essentieel dat we vaak genoeg met nieuwe creaties voor de dag komen. Als er geen aangename omgeving is, zal er geen ontwikkeling, geen creativiteit zijn en haal je niet de resultaten die wij halen.” Ik hoor hoe strategisch overwogen jullie HR aanpak is. Is dit gelinkt aan de aard van de familie georiënteerde producties die jullie ontwikkelen, en is dit binnen alle afdelingen van de onderneming zo?

Wouter: “Studio 100 is een huis met veel kamers. Zo zijn er de pretparken bijvoorbeeld, maar die hebben een autonoom management. De grootste groep hier wordt gevormd door Studio 100 Benelux, Anja van Mensel is onze CEO. We hebben eveneens een aparte directie. Hier maken we alles wat je in de Benelux aantreft van theaterproducties, musicals, film en muziek, al onze gekende figuren, enz. Onze tak telt tweehonderd medewerkers en dat zijn iets meer vrouwen dan mannen. Er is wel een kleine complexiteit, in die zin dat we enkele medewerkers in Nederland hebben en we moeten drie paritaire comités (audiovisueel, aanvullend en podiumkunsten, red.) volgen hier in België.” Hoe ziet het er verder demografisch uit, kan je wat cijfers delen? Wouter: “Wel, we hebben veel jonge medewerkers, maar evengoed best wat 60-plussers. Studio 100 is opgestart in 1996. We hebben zeventien medewerkers met meer dan twintig jaar dienst. De gemiddelde werknemer is veertig en werkt hier maar liefst acht jaar! De meeste mensen zijn in vaste loondienst, maar we hebben ook tijdelijke medewerkers. Uiteraard hebben we een grote pool acteurs en dansers. Daarnaast zijn er ook een groep freelancers. Het verzuim is laag, minder dan vijf procent per jaar. En gemiddeld krijgt elke medewerker twee dagen opleiding per jaar.” Kunnen jullie de nieuwkomers interessante doorstroommogelijkheden bieden? Wouter: “In onze horizontale structuur zijn de doorgroeikansen redelijk beperkt. Niet omdat we niet willen dat mensen doorgroeien, maar omdat het gewoon praktisch bijna onmogelijk is. Promoties in hiërarchische lijn zijn er enkel indien er mensen zijn die er zelf voor kiezen om te vertrekken, om iets anders te gaan doen, of als we een nieuwe functie creëren. Er is wel wat verloop, maar het is heel laag. De ervaring die hier huist is indrukwekkend, maar er is een mooie groep van nieuwkomers ook hoor!” Merken jullie iets van een ‘war on talent’ wat bepaalde profielen betreft? Wouter: “Bij de groep van nieuwkomers zien we een grote instroom in digitale functies. De juiste mensen moeten we ook wel eens zoeken, ICT managers, system engineers en dergelijke, maar we hebben geluk met onze grote

Inzetten op talentontwikkeling is voor ons geen project, het is een visie die we willen uitdragen en waarvoor er ook een duidelijk draagvlak is binnen onze organisatie. — Wouter Croenen

39 WOUTER CROENEN © SAËN SUNDERLAND

POINT OF VIEW

Over Studio 100 Studio 100 werd in 1996 opgericht door Gert Verhulst, Danny Verbiest en Hans Bourlon. Het bedrijf is uitgegroeid tot een unieke onderneming in familie-entertainment, met een zeer sterke reputatie. Studio 100 staat garant voor een brede waaier aan kwaliteitsproducten op het vlak van familie – en kinderentertainment: televisie, film, boekjes, krantjes, tijdschriften, cd’s, merchandising, eigen zenders, digitale platformen, shows en theaterproducties… alles wordt binnenshuis ontwikkeld. De Studio 100-figuren zijn intussen ruimschoots bekend bij het grote publiek: Samson & Gert, Kabouter Plop, Maya de Bij, Campus 12, Wickie de Viking, Heidi, Piet Piraat, Bumba, Prinsessia, ROX, K3, Mega Mindy, Amika, Ghost Rockers, Nachtwacht en nog zo veel anderen zijn uitgegroeid tot echte jeugdidolen. Ook volwassenen komen aan bod, met spektakel-musicals als Daens, 14-18, 40-45 en binnenkort Boudewijn. Studio 100 heeft diverse populaire pretparken: Plopsaland en Plopsaqua in De Panne, Plopsa Indoor Hasselt, Plopsa Coo, Holiday Park in Duitsland, Majaland Kownaty in Polen en Plopsa Indoor in het Nederlandse Coevorden. De overname van het Duitse EM. Entertainment in 2008 was een grote stap voor de verdere internationalisering van het bedrijf. Studio 100 werd door deze transactie ook eigenaar van tal van bekende TV-klassiekers, zoals bijvoorbeeld Maya de Bij, Nils Holgersson, Heidi, Wickie de Viking, Pippi Langkous, Lassie, Black Beauty en zoveel meer evergreens. In 2017 kwam daar m4e AG bij, een Duits mediabedrijf gespecialiseerd in kinder- en familie-entertainment. Deze acquisitie maakt van Studio 100 één van de grootste Europese spelers in de markt van het kinder- en familie-entertainment. De groep stelt in totaal 950 mensen (in voltijds equivalenten) te werk. Studio 100 heeft vestigingen in Schelle, Breda, München, Parijs, Sydney en New York.

naamsbekendheid. Er zijn veel spontane sollicitaties, en we moeten ook nooit of te nimmer uitleggen wat het bedrijf doet (lacht).” Welke competenties staan hoog aangeschreven bij jullie, bij selectie? Wouter: “Mentale flexibiliteit, flexibiliteit op zich tout court, is voor ons heel belangrijk. Het gaat hier echt best snel, het tempo ligt vaak hoog. Niet iedereen kan daar zomaar in mee. We beginnen aan het volgende project als we nog bezig zijn met het vorige. Bijvoorbeeld, we spelen de musical ‘40-45’ intussen al een jaar, ‘Daens’ gaat in februari in première en die producties zullen dus simultaan spelen. Dat vraagt wel wat van onze mensen. Ondertussen is er ook al een nieuwe musical aangekondigd; ‘Boudewijn’. Dat wordt opnieuw een prachtig verhaal, een heuse topproductie, en daarvoor beginnen we ook stilletjes aan met de voorbereiding. Dan zijn er K3, De Nachtwacht, enz... het zijn producties die blijven lopen en aandacht vragen.” Het gaat ook om meer dan de ploeg die in de regie of op het podium staat. Welke profielen zoeken jullie zoal in ondersteunende functies? Wouter: “We hebben een ploeg van een twintigtal technische mensen, en die werken hier in onze PF, production facilities. Dat zijn echt allrounders, en die kloppen veel uren. Die moeten alles vroeg in de ochtend opbouwen en na de voorstelling terug ontmantelen, zij zorgen er ook voor dat het volledige technische plaatje helemaal in orde is. Het betekent vaak heel intens werken.” Hebben jullie regelmatig stagiairs in huis? Wouter: “Jazeker. En dat gaat vrij breed, zowel in de back-office functies als in de front. Bijvoorbeeld, stages finance & administration. Bij de PF werken we met vooral met jongeren met een leercontract, dat zijn dan leerlingen uit bijvoorbeeld de richting Podiumtechnieken. Dat werkt heel goed, vaak mogen die dan ook aanblijven.”

De response rate in onze mediasensor enquête lag bij jullie erg hoog. Jullie stonden aan de top te blinken naast een andere grote speler in de sector. Het was voor ons als organisator van de bevraging fijn om dat cijfer te zien, maar hoe verklaar je dat hoge deelnemersaantal? Wouter: “Onze filosofie is hoge betrokkenheid, tevredenheid. Dat zijn onze KPI’s, die percentages geven aan of je goed bezig bent. Dat gegeven ligt ook aan de basis van de algemene interesse van al onze medewerkers voor de mediasensor enquête. “En ja, ook wij krijgen wel eens te maken met een burnout, maar gelukkig niet frequent. Als het toch gebeurt, dat we een medewerker in burn-out weten gaan, proberen we daar zo goed gepast mogelijk op te reageren. Maar we proberen het te vooral te voorkomen. Het ganse HRTalent Management verhaal is er eigenlijk ook gekomen na een geval van burn-out. We beslisten dat zoiets moest vermeden worden en zochten naar manieren om dat te doen. En we merken zeer zeker dat die aanpak rendeert. Inzetten op talentontwikkeling is voor ons geen project, het is een visie die we willen uitdragen en waarvoor er ook een duidelijk draagvlak is binnen onze organisatie. We krijgen daarover heel goede reacties van onze mensen, ook zij die sceptisch waren naar de TMA methode toe. Iemand die hier al heel lang werkt, reageerde daarnet nog (Wouter leest luidop het sms’je voor): ‘Dikke proficiat, ik vond het hele TMA-proces verrassend en verrijkend!'” Tenslotte, heb je nog een tip voor jonge mensen die aan het werk willen in de sector? Wouter: “Specialiseer je. Zorg dat je uitblinkt in iets en werk er hard voor. Ontdek je talent, gebruik een efficiënte methode om het naar boven te halen. Kies vooral ook voor iets wat je heel graag doet en dat je energie geeft!”

interview door

studio100.tv

Sabine Hélène Bombeke

EXPERT HUMAN CAPITAL MEDIARTE

INSIDE THE COMPANY

eXperience Labs - een gesprek met Esign en SiteManager over kennisdeling in de digitale sector Interview

Alexander Hoogewijs Co-founder & CEO SiteManager

Anton Luyten Managing Partner Esign

Patrick Marck Director FeWeb

Inside the company

igitale professionals in onze sector vervullen talrijke, veelzijdige en nieuwe rollen waarbij niet enkel vakkennis continu moet verdiept en verbreed worden, maar waarbij men permanent zoekt naar innovatieve oplossingen, nieuwe werkmethodes of een efficiëntere aanpak die ondernemingen én klanten vooruit helpen.

FeWeb, de Belgische beroepsvereniging voor digitale ondernemingen, startte in 2019 de eXperience Labs op. Dat zijn kleine groepen van digitale professionals die voor hen belangrijke topics bespreken. Patrick

Marck (FeWeb) en mediarte zaten rond de tafel met Anton Luyten (Esign) en Alexander Hoogewijs (SiteManager) en praatten over kennisdeling en opleiding in de snel evoluerende digitale sector.

COLLABORATIVE WEBDESIGN

DIGITAL CREATIVES

Alexander: “SiteManager is een cloudoplossing voor webdesign waarbij het faciliteren van de samenwerking tussen de verschillende partijen tijdsbesparend en efficiënter wordt. Ons webplatform heeft als doel de samenwerking zo optimaal mogelijk te maken tussen developer, designer en eindklant. Met de technologie die we hebben ontwikkeld, willen we de eindklant de ervaring geven van een sitebuilder, maar de kracht van de designer en developer moet blijven wat ze vandaag terugvinden in een Wordpress of Drupal omgeving. De samenwerking faciliteren met een klassiek webdesignbureau blijft voor ons echter een heel belangrijk element. Omdat we merken dat er heel veel agencies beroep doen op freelancers willen we deze laten interconnecteren met elkaar via het cloudplatform. We vormen een soort van marktplaats waarbij freelancers kunnen geconnecteerd worden met agencies op basis van de data die een gebruiker achterlaat in het platform. Onze klanten blijven dus eigenaar van het project in tegenstelling tot het klassiek freelancemodel waarbij alles beheerd en opgevolgd wordt door de freelancer zelf.”

Anton: “De nadruk bij Esign ligt volledig op het digitale waarbij we enkel met interne mensen werken. Hierbij differentiëren we ons misschien wat van andere digitale bureau’s, die vaak beroep doen op hun freelance netwerk. Esign focust hoofdzakelijk op klanten die een langetermijnoplossing zoeken en daarbij ook een vaste connectie willen opbouwen met onze medewerkers. De core van ons bedrijf biedt digitale oplossingen aan, gespreid over 2 grote pijlers: enerzijds alles wat met automatisatie en websites te maken heeft, waar maatwerk ons handelsmerk is geworden, en anderzijds alles wat toegespitst is op e-commerce (hier werken we veel met Shopify, een cloudomgeving specifiek ontwikkeld voor e-commerce). Het laatste stukje van onze werking omhelst alles wat online marketing betreft, gaande van SEA-strategieën tot social media campagnes.”

INSIDE THE COMPANY

Wat is het concept achter de eXperience Labs? Patrick (FeWeb): “Naast het verdedigen van onze belangen is het stimuleren van ons netwerk om kennis te delen één van de speerpunten binnen FeWeb. Om dat op een structurele manier te doen, leek het ons interessant om dat in gerichte groepen te laten gebeuren. Kleine groepen van mensen die actief ervaringen uitwisselen rond een bepaald thema dat leeft binnen de digital community. Met deze eXperience Labs willen we een kennisdelingstraject creëren waarmee de ondernemingen aan de slag kunnen gaan. Dit gaat van e-commerce kennisdeling , interne arbeidsorganisatie tot en met het recruteringsproces. Gezien het traject wat flexibel is, kan er genoeg geanticipeerd worden op het delen van kennis om er persoonlijk een meerwaarde aan over te houden. We willen de personen laten groeien, van deze professionals digital enablers maken. Mensen die dankzij deze uitwisselingen hun eindklanten (met hun uitdagingen) vooruit kunnen helpen. "Het laten renderen van je netwerk, vormt het fundament van de eXperience Labs. Wat betreft de agencies hebben we zelf meerdere groepen ingedeeld op bedrijfsgrootte. We merken dat kleine bedrijven en freelancers met andere uitdagingen worden geconfronteerd dan de grotere spelers in de sector. Sommige thema’s verlopen identiek, maar de meeste zijn totaal verschillend. Daarom is het zo belangrijk dat deze mensen kennis en ervaring kunnen uitwisselen met collega’s die dezelfde groeipijnen doormaken.” Zijn er, ondanks jullie totaal verschillende businessmodellen en werking, specifieke uitdagingen waar jullie beide mee te maken hebben? Anton (Esign): “Er lopen verschillende eXperience Labs, waarbij de meeste thema’s wel vrij toegankelijk zijn, zeker op niveau van digital tools, performance en strategie. Het HR-thema blijft het moeilijkste thema om aan te snijden. We hebben in onze sector te maken met een resem knelpuntberoepen, waarbij iedereen op zoek is naar dezelfde competenties en talenten. Vroeger concureerden we met andere webagencies in een vrij faire marktomgeving, gezien we allemaal ongeveer dezelfde koers voeren wat uitdagingen, werkingsmiddelen, loonpakketten enz. betrof. Vandaag is de realiteit dat we moeten concurreren met ondernemingen, gestuwd door gigantische investeringen, waarbij wij als middelgroot

bedrijf op HR-vlak bijna een ongelijke strijd moeten aangaan. Het concurreren met de grote softwarebedrijven ligt gewoon moeilijk en tegelijk ook gevoelig. Soms zit je tond de tafel met bedrijven van wie je weet dat hun werknemers bij jou komen solliciteren en omgekeerd. Dat zijn concrete issues die wel naar boven komen in gerichte eXperience Labs.” Patrick (FeWeb): “Als we de globale markt bekijken onderscheiden we enerzijds de digital agencies en webbureau’s die over de digitale expertise beschikken en aan de andere kant de klassieke agencies, de media agencies en de consultancy bedrijven. Door de daling van inkomsten uit advertenties zijn zij genoodzaakt zich heruit te vinden. Hierbij komen ze logischerwijs op het terrein van digital advertising en marketing. De grotere budgetten die voor handen zijn bij deze spelers vormen hier het verschil. We spreken van concurrentie-pijlers die misschien meer inzetten op het bedenken van strategieën dan op het operationeel uitvoeren van deze acties. Als gevolg wordt er voor de uitrol van de acties samengewerkt met agencies die elk eigen expertises hebben. “Tot slot worden ook de eindklanten concurrenten: ofwel door het in-house trekken van specifieke domeine zoals search engine marketing ofwel door het creëren van digitale diensten die in het verlengde liggen van hun bedrijfsactiviteiten, zoals in de telecom-sector.” Alexander (SiteManager): “Persoonlijk maak ik er me weinig druk om dat grote spelers als bvb.Telenet of Proximus in ons vaarwater komen, integendeel. Als je kijkt naar de DIY-tools (Squarespace, Wix,...) die voorhanden zijn, vormen die wereldwijd bijna 10% van de markt. Particulieren die via deze tools zelf, en goedkoop, een website creëren en opstarten zijn voor agencies geen echte doelgroep in dat stadium. Het interessante is echter het stadium dat hierop volgt. Wanneer mensen slagen in hun verhaal, en hun business verder willen uitbouwen, ontgroeien ze logischerwijs deze sitebuilders. Kleine KMO’s die groeien, bouwen hun digitale strategieën verder uit en hebben hier echt wel nood aan expertise, dat merken we vandaag enorm. Spelers als Proximus en Telenet zetten er vooral op in om hun portefeuille van abonnementen te vergroten en zo klantenverlies te beperken, wat eerder een kortetermijnvisie is. Er is altijd een kantelmoment waarop klanten nood hebben aan een

Het laten renderen van je netwerk, vormt het fundament van de eXperience Labs. — Patrick Marck - FeWeb

ANTON LUYTEN | ALEXANDER HOOGEWIJS © SAËN SUNDERLAND

INSIDE THE COMPANY

bepaalde expertise en strategisch partnerschap. Ik bekijk het positief dat de grote spelers hun klanten wel in zekere mate opvoeden over de noodzaak van een professionele digitale strategie.”

gezien blijft het moeilijk klanten te blijven overtuigen om die (meer)kost te verantwoorden.”

Anton (Esign): “Het opvoeden van klanten is een nobele zaak maar de prijsdruk vandaag maakt het niet helemaal duidelijk waar het grote verschil nu net ligt tussen de

Om openhartig kennis te delen, hoe krijg je de neuzen van de concullega’s in dezelfde richting? Patrick (FeWeb): “Als ik kijk naar de digital agencies eXperience Labs dan stellen we vast dat er na één of twee meetings een breekpunt is. Eens het vertrouwen

verschillende agencies. Waar zit de grote winst of verlies van de ene partij tov van de andere? Als een klant met eenzelfde project aanklopt bij drie collega’s krijgt hij drie offertes die sterk uit elkaar kunnen liggen. Het is vreemd om te zeggen maar we steken meer en meer middelen in websites om die te blijven optimaliseren (mobile, tablet, e-commerce etc…). Waarbij alles als vanzelfsprekend wordt

gewonnen is, kunnen we eerder spreken van een soort vriendengroep die spontaan kennis begint te delen. Men beseft dat de markt zo groot is dat er, raar genoeg, bijna geen sprake is van “concurrentie”, dan doel ik op pitches, wedstrijden, klanten, enz. Er is een zekere openheid om bepaalde zaken te delen, hoe zorg voor je voor optimale instroom van talent, hoe laat je talent renderen, hoe zorg

je dat er innovatie uit talent komt binnen je organisatie? Bottom-up principe dus. Allemaal topics die inspiratie geven aan de betrokkenen, waarbij het besef optreedt dat hun engagement en inzet voor de Labs ook wel oplevert. We hebben bijvoorbeeld een sessie gehad over tools die intern worden ingezet. De dag na het Lab kreeg ik telefoon van een onderneming die overstelpt werd met vragen van collega’s, die omwille van dat desbetreffende

Anton (Esign): “Waarom zouden we het ook niet prijsgeven uiteindelijk? Je verliest of wint er alvast geen klanten mee (lacht). Voor de info die je prijs geeft krijg je ook iets terug en dat beseffen de collega’s ook naarmate de eXperience Labs vorderen. De geografische ligging, ondanks het kleine land dat België groot is, zorgt wel voor een impact op de kennisoverdracht. Je deelt al iets sneller met een bedrijf dat letterlijk niet in je vaarwater kan komen dan met een onderneming achter de hoek. Ik kan het moeilijk beschrijven maar het speelt toch wel mee als je rond tafel zit.” Alexander (SiteManager): “Digital agencies zijn servicebedrijven. Het is met die service en expertise die je verkoopt aan de klant waar je als onderneming het verschil maakt. De manier hoe je je organiseert en welke processen je hanteert hebben betrekking op de optimalisatie binnen je werking. Goede ondernemers zijn daar sowieso al mee bezig en je versnelt die leercurve door hierover te gaan delen in de eXperience Labs. Dit resulteert dan op zijn beurt weer positief voor de hele Belgische digitale community. Dat is voor mij ook de boodschap die we moeten uitdragen. Collectief sterker worden dus.”

ANTON LUYTEN | LOUIS VAN DE LEEST | PATRICK MARCK | ALEXANDER HOOGEWIJS © SAËN SUNDERLAND

eXperience Lab, diezelfde tool ook wensten aan te kopen. Allemaal voortkomend uit het feit dat één persoon zijn tijdsefficiëntie heeft kunnen aantonen aan de hand van een specifieke tool. Het gaat dus om die mindset bij de mensen te brengen, die openheid voorop te stellen om kennis te delen en te vergaren”

Patrick (FeWeb): “We hebben zelfs sessies gehad van hoe gedetailleerd er offertes worden opgestart, ondanks het feit dat dit toch gevoelig ligt voor sommigen. Idem voor de zin (en onzin) mbt het opstellen van jaarplannen. De groep die deelnam aan deze sessie vormde eigenlijk een soort van adviesraad van het ene agency dat letterlijk samengesteld was uit concurrenten (lacht). Alle betrokken partijen gaven feedback over ieders jaarplan, over de bepaalde accenten in het plan, de verschillen en zo meer. Het heeft dus echt te maken met een vorm van maturiteit, vertrouwen die moet groeien tussen een bepaalde groep mensen. De grote meerwaarde komt dus na een paar sessies naar boven dat door geen enkele 'klassieke opleiding' kan vervangen worden. Je leert bij vanuit een bedrijfsstrategisch standpunt en dat is goud waard.” Op welke manier gaan jullie binnen de onderneming om met de noodzaak aan permanente opleiding? Anton (Esign): “Vanaf volgend jaar implementeren we binnen Esign, naast het opleidingsbudget, ook een evenementenbudget. We willen echt dat onze mensen opleiding volgen en vandaar dat we beide ook

IN THE PICTURE

willen scheiden. Seminaries en conferenties werken vaak heel inspirerend maar in de diepte opleiden doe je niet op dergelijke events.. We verwachten input van onze medewerkers om constant bij te leren, in bepaalde expertisedomeinen. Het getuigt van inzet en gedragenheid die de onderneming beter maken.“ Alexander (SiteManager): “Door ervaring te delen worden opleidingsnoden zichtbaar. Uit een eXperience Lab kan je leren hoe een bepaald proces aan te pakken, een insteek krijgen waarmee je aan de slag kan om dit te vertalen naar een gerichte online, of eerder “traditionele” opleiding door experten. Op zich is het “organiseren van opleiding” wel een grote uitdaging voor de digitale sector in België. Vaak kom je terecht bij eerder klassieke opleidingskanalen en-verstrekkers, die vaak achterop hinken ten aanzien van de sector. De concurrentie steekt de kop op vanuit kwalitatieve digitale platformen, zoals Coursera en Udemy. Misschien is het een idee om vanuit FeWeb en mediarte na te denken over hoe we dit kunnen omarmen, eventueel een lokaal initiatief opzetten. Uiteindelijk hebben we die kennis in huis, alleen zit die enorm verspreid onder de freelancers. Kunnen we deze expertise overbrengen naar de agencies, dan zitten we echt in de goede richting. Bij Sitemanager gebruiken we Coursera en Udemy. Hier vinden medewerkers kennis die ze niet in het Hoger Onderwijs opdoen. Het is voor ons vanzelsprekend geworden om via video gerichte modules te leren.” Anton (Esign): “Ik vind het ook niet problematisch dat alumni niet helemaal up to date zijn met de laatste technologieën. Je kan er als rekruteerder perfect uithalen wie na de uren gepassioneerd bezig is met het vak en leergierigheid en drang om bij te leren, uitstraalt. Vaak volgen deze personen op eigen initiatie, online, cursussen en getuigen ze ervan dat ze ook effectief de laatste trends in hun vakgebied volgen. De wil en drive om permanent bij te scholen, is voor ons absoluut cruciaal. We kunnen

sitemanager.io esign.eu feweb.be

echter niet verwachten dat elke onderwijsinstelling een perfect profiel aflevert voor de arbeidsmarkt, dat zou utopisch zijn. Vandaar dat permanente opleiding key is om door te groeien naar een duurzame loopbaan.” Hoe houden jullie het gegeerd talent aan boord in een sector die kreunt onder knelpuntberoepen? Patrick (FeWeb): “Door de druk van de arbeidsmarkt, waarbij Gent toch een belangrijke digitale pool vormt, merken we wel dat dit een impact heeft op de loyaliteit van de medewerkers binnen de agencies. Sommige ondernemingen bouwen hubs in andere steden om extra talent aan te trekken.” Alexander (SiteManager): “De gezamenlijke visie, het doel wat je nastreeft als bedrijfsleider, is enorm belangrijk in het kader van retentie. Een medewerker houdt vast aan het DNA van de onderneming en dat voelen we heel sterk. SiteManager zit natuurlijk wel in een Saas-model (Software as Service) wat maakt dat mensen bij ons bouwen aan één gezamenlijk product, zich scharen achter één gezamenlijk doel. Je voelt dat mensen mee willen verder bouwen aan dat product. Daar verschillen we van agencies die eerder klant-based werken en waarbij er logischerwijs meer verloop is. De interne druk ligt volledig anders.” Anton (Esign): “Hoe je het draait of keert, het komt er altijd op neer om mensen te vinden die vooruit willen of mee het DNA van de projecten willen uitdragen. Talent in de digitale sector heeft keuze zat om aan de slag te gaan en wordt met de dag kieskeuriger. Ik ben ervan overtuigd dat de juiste projecten en klanten, die aanleunen bij de mindset van het talent, nog altijd doorslaggevend zijn om talent aan boord te houden.”

interview door

Louis Van De Leest

PROJECT MANAGER MEDIARTE

MEDIAGUIDANCE

ediarte en ascento slaan de handen in elkaar en bieden persoonlijke begeleiding op maat van mediaprofessionals Wil je als mediabedrijf het beste uit je medewerkers halen? Wens je als particuliere mediaprofessional je competenties in kaart te brengen of wil je leren hoe je beter omgaat met jobgerelateerde stress? Dan kan 'mediaguidance' daarbij de ideale begeleiding bieden . In 2018 lanceerden mediarte en ascento ‘mediaguidance’ om mediaprofessionals te helpen bij een heroriëntering in hun carrière, bij de versterking van hun veerkracht en het promoten van welzijn op het werk. Door middel van loopbaanbegeleiding, stressmanagement of burn-out prevention coaching, op maat van mediaprofessionals denken onze ervaren coaches actief mee, geven ze praktisch advies zodat jij en je medewerkers klaar zijn voor de volgende stap in een gezonde loopbaan.

Praktisch Een pakket van vier uur loopbaanbegeleiding of coaching kost je als medewerker slechts € 40 wanneer je betaalt met loopbaancheques. Je kunt loopbaancheques bestellen via de website van VDAB. 5% korting op outplacement Alle werkgevers die ressorteren onder PC 227 of PSC 303.01 krijgen een korting van 5% op outplacement-begeleiding via ascento. Meer over ascento ascento is deel van de Agilitas groep en begeleidt medewerkers in elke fase van hun loopbaan. De experts van ascento helpen de competenties, talenten en aspiraties van werknemers in de mediasector in kaart te brengen en hen te laten groeien. Zowel in hun huidige job, als in een nieuwe functie in het kader van heroriëntering, als bij ontslag Begeleiding of meer info? Wens je begeleiding voor jezelf of voor een medewerker, of wil je gewoon meer info? Contact: sabine.bombeke@mediarte.be

Ontdek het volledige dossier www.mediarte.be/mediaguidance

OPLEIDINGEN

OPLEIDINGEN SOCIAL MEDIA

Informatie & inschrijven via

www.mediarte.be

OPLEIDINGEN

350€

DONDERDAG

30 april 2020

Brussel

Brendan Miller

mediarte

Explainer videos for social platforms In een snel veranderende wereld, waar het publiek overweldigd kan worden door een overaanbod aan informatie, zijn “explainer video’s” een populaire manier voor mensen om te begrijpen hoe de wereld of producten in elkaar steken. Zowel informatieve als onderhoudende, verklarende video's hebben het succes van talloze onafhankelijke YouTube-kanalen gevoed en nu beginnen traditionele omroepen mee te doen, zoals BBC Ideas en de Op-docs-serie van de New York Times. Aan de hand van de nieuwste voorbeelden van nieuwsorganisaties en omroepen ontdek je de verschillende formaten en soorten explainer video’s. We gaan dan praktisch aan de slag om deze kennis om te zetten in je eigen explainer video. Met de juiste aanpak zal je begrijpen hoe je populaire, feitelijke stukken kunt maken die mensen informeren rekening houdend met de waarden van je bedrijf of omroep.

• De beste voorbeelden van wat omroepen en nieuwsorganisaties op dit gebied doen • Wat we kunnen leren van de bloeiende 'amateur'-wereld van explainers op YouTube en andere platforms • Humor, discussie en opinies gebruiken om smaak aan je video's toe te voegen • Het belang van het 'verkopen' - de thumbnail, titel, beschrijving en eerste 10 seconden • Pacing, ondertitels en afbeeldingen werken anders wanneer media stil worden afgespeeld op het kleine scherm van een mobiel apparaat • Hoe ‘droge’ of moeilijke onderwerpen aan te halen en manieren te vinden om ze te introduceren • De psychologie van delen - waarom delen mensen sommige video's, maar andere niet?

OPLEIDINGEN

350€

DONDERDAG

28 mei 2020

Brussel

mediarte

Brendan Miller

Effectively use visual content to reach your target audience Veel media organisaties werken nog steeds aan de beste manier om video op sociale mediaplatforms te gebruiken. Facebook, Instagram, Twitter en YouTube hebben een enorm publiek, maar hoe kunnen uw video's een grote impact hebben? En kan social media content het aantal kijkers voor een TV-programma of bezoekers op een website doen laten toenemen? Aan de hand van recente voorbeelden van toonaangevende online ondernemingen, zal deze Masterclass de belangrijkste soorten video's verkennen die zijn ontworpen voor sociale platformen zoals Facebook en YouTube - korte nieuwsvideo's, explainer video’s, oplossingen voor journalistieke oplossingen, minidocumentaires, studioformaten en andere.

• Identificeer de belangrijkste genres van online video en bekijk de principes waarmee je rekening moet houden wanneer je viraal wilt gaan • Onderzoek de basics zoals ondertitels, titels en thumbnails • Begrijp de psychologie van waarom mensen dingen delen op sociale media • Denk na over je algemene strategie voor het publiceren van video's • Bespreek en deel je succesvolle, of niet zo succesvolle, ervaringen met collega's

VACATURES

Plaats je vacatures rechtstreeks op mediarte.be Meer informatie

www.mediarte.be

INSIDE THE COMPANY

TOM VAN GESTEL & GEERT TORFS ÂŠ JOOST BEVERNAGE

Fabrique Fantastique Interview

Geert Torfs

Business Development & Producer Fabrique Fantastique

Inside the company

abrique Fantastique werd in 2014 opgericht door animator en regisseur Tom Van Gestel. Gevestigd in een oude fabriek in Lier, legde ze zich in eerste instantie toe op minoritaire coproducties. In 2020 wordt de eerste eigen IP (intellectual property), Ridder Muis, gelanceerd. We spraken met producer Geert Torfs over de zin of onzin van interne opleidingen en waar de animatiesector naar toe gaat.

Hoe belangrijk is het om, als animatiestudio, in te zetten op het ontwikkelen van eigen IP? Geert: “Ik denk dat het, voor de animatiesector in België, één van de belangrijkste uitdagingen is de komende jaren, De voorbije jaren is het makkelijk geweest om

Opleiding is voor ons deel van het loonpakket. — Geert Torfs coproducties op te starten en geld op te halen via de vele fondsen en de tax shelter. Dat heeft de sector in België enorm geholpen. Het gevolg zou moeten zijn dat we meer en meer gaan inzetten op eigen producties en IP om zo op eigen benen te kunnen staan. De realiteit nu is echter dat als één van de aanwezige steunmaatregelen zou wegvallen, we het als sector heel moeilijk zouden krijgen. “We zijn als creatieve sector vooral gefocust op het creëren en minder op het exploiteren van onze ideeën. We zouden minder afhankelijk moeten worden van één activiteit opdat de levensvatbaarheid van onze ondernemingen vergroot. Je begint te zien dat meer en meer animatiestudio’s ook inzetten op gaming. Die activiteiten liggen in dezelfde lijn en is dus een logische uitbreiding. Maar we moeten nog verder durven denken en echt inzetten op het ontwikkelen van merken en die exploiteren via verscheidene afgeleiden.“ Is de stap van animatieserie naar een game dan zo evident? Geert: “Ja, ik vind van wel. Het zijn beide vormen van entertainment en van storytelling. Ook technisch

groeien ze naar elkaar. Real-time rendering wordt alsmaar belangrijker binnen animatie waardoor de assets makkelijk overgezet kunnen worden. Het is natuurlijk niet zo dat je jouw animatiestudio zomaar kunt omvormen naar een gaming studio. Waar we bij animatie vertrekken van storytelling, wordt er bij games vertrokken van gameplay. Maar in het vormen van samenwerkingen kunnen we elkaar wel versterken in elkaars expertise en kunnen er mooie dingen ontstaan.” Je komt zelf van de live entertainment sector, zie je veel verschillen en wat kan men leren van elkaar? Geert: “Ik was gewend aan productie doorlooptijden van drie à zes maand terwijl dat bij animatie toch eerder tussen de drie à zes jaar ligt. Het financieringsmodel is ook volledig anders. Bij live entertainment ben je veel meer afhankelijk van eigen inkomsten die je haalt uit de exploitatie. Bij animatie is die financiering meestal rond wanneer je aan de productie begint. Een gevolg daarvan is dat er een groter commercieel

FABRIQUE FANTASTIQUE © JOOST BEVERNAGE

denken aanwezig is binnen live entertainment. Hierdoor durft men sneller experimenteren met nieuwe businessmodellen. In omgekeerde richting zie je dat er weinig samenwerkingen zijn, dit waar coproducties in de animatiesector bijna standaard zijn.” Is de aanwerving van de juiste profielen een probleem binnen de animatiesector? Geert: “Ja, absoluut. Het aantrekken van zogenaamde

INSIDE THE COMPANY

GEERT TORFS © JOOST BEVERNAGE

lead-profielen gaat heel moeilijk en dit zowat in elke discipline. Vooral projectmanagers zijn heel moeilijk te vinden. Je moet mensen vinden die zowel een volledig inzicht hebben in een animatie pipeline als perfect kunnen werken in excel. Je merkt daarnaast ook dat je heel snel tegen de grenzen van ons land aanbotst. In het buitenland werkt men met budgetten van een andere grootorde. Hierdoor zien we een uitstroom naar landen zoals Canada en de UK. Hoewel dat misschien gaat verminderen met de Brexit.” (lacht) Hoe proberen jullie hiermee om te gaan? Geert: “Bij aanwerving geven we altijd heel duidelijk mee dat we verwachten dat men blijft bijleren. We vinden het als onderneming enorm belangrijk om in te zetten op levenslang leren. Dirk Henrotay, ook docent bij LUCA, werkt wekelijks drie dagen bij ons, waarvan één dag aan interne opleidingen. Op deze manier willen we investeren in de multifunctionaliteit van onze mensen. Andere studio’s huren vaak profielen ad hoc in, afhankelijk van welke productiefase ze in zitten. Dit heeft als voordeel dat ze zeer flexibel kunnen schakelen, waardoor ze een beetje kunnen besparen op loonkosten. Wij verkiezen daarentegen om onze mensen

mee te nemen in de verschillende fases van een project. Dit vereist een investering, maar je houdt op die manier wel de kennis binnen je bedrijf en de samenwerkingen binnen je team. ” Bestaat het gevaar dan niet dat deze investering te weinig rendeert wanneer mensen je bedrijf verlaten? Geert: “Nee, zo bezie ik dat niet. Opleiding is voor ons een onderdeel van het loonpakket. Als mensen kiezen om naar het buitenland te gaan moedig ik dat juist aan. En als zij na vijf jaar willen terugkomen dan zullen wij hen, en hun ervaring, met open armen ontvangen. Het is veel schadelijker om niet te investeren in je mensen, en dat al helemaal als ze blijven zitten en deel blijven uitmaken van je onderneming.” Je vraagt uiteindelijk wel veel van je mensen. Geert: “We vragen mensen inderdaad wel eens om hun grenzen op te zoeken. Nu, als je merkt dat een bepaald programma echt niet aangeleerd wordt, is dat ook geen drama. Er zijn genoeg taken te vervullen. We willen mensen absoluut niet in een burn-out duwen. Maar we willen ze wel prikkelen en tot op heden hebben we nog

geen negatieve reacties gekregen. We zoeken in onze aanwervingen ook specifiek naar profielen die dergelijke flexibiliteit bezitten. Als iemand aangeeft, tijdens een sollicitatiegesprek, dat hij of zij bijvoorbeeld enkel wil “compositen”, dan is dat ok, maar dan is dat waarschijnlijk niet iemand voor ons team.“ Hoe combineren jullie deze tijdsinvestering in opleiden met de dagdagelijkse productie? Geert: “Je verliest in het begin wel wat tijd maar dat win je later dubbel en dik terug. Voor Ridder Muis, een 3D productie, waren wij een 2D animatie pipeline gewoon. Aangezien we met dezelfde mensen werken is dat wel een aanpassing. Maar onze volgende productie is terug 2D, waardoor we héél makkelijk kunnen schakelen. De ramp-up van een productie zijn de duurste maanden. Je moet normaliter aanwerven, mensen ingeschakeld en ingespeeld krijgen op elkaar. Dat is tijd die wij winnen.” Kom je zelf nog aan bijleren? Geert: “Absoluut, wij zijn aangesloten bij VOKA zodat ik kan investeren in de zakelijke kant. Binnenkort volg ik ook een traject bij DAE omtrent artificial intelligence. Ik probeer dus continu te werken aan mezelf, om een betere versie te worden. Of ik daarin slaag, laat ik in het midden.” (lacht)

interview door

fabriquefantastique.be

Joost Bevernage

EXPERT LEARNING & DEVELOPMENT

OPLEIDINGEN WELZIJN

Informatie & inschrijven via

www.mediarte.be

gratis

MA-VR

op aanvraag

in-house

Sabine Hélène Bombeke

Burn-out preventie infosessie De hoge werkdruk, de grote bevlogenheid van de mensen die in de audiovisuele sector aan de slag zijn, gekoppeld aan het feit dat zij steeds vaker met minder middelen moeten werken en dat bovendien werkzekerheid geen evidentie is in een branche die vooral projectmatig werkt, zorgt ervoor dat nog steeds medewerkers risico lopen om uit te vallen. In jobs met een variërend uurrooster is deze situatie nog precairder (zie resultaten mediasensor enquête - eerder in dit magazine). Overtuigd dat ook in de creatieve sector het wegvallen van getalenteerde mensen vermeden kan worden, wil mediarte bijdragen aan de bewustwording inzake de problematiek en de preventie van burn-out. Omdat voorkomen altijd beter is dan genezen, ontwikkelde mediarte een presentatie rond burn-out preventie voor alle medewerkers, leidinggevenden en HR-verantwoordelijken uit de audiovisuele, film en digitale sector.

Met de presentatie 'Eerste Hulp bij Burn-Out' (EHBO) assisteert de mediarte Human Capital Expert, door middel van facts & figures en specifieke sectorgerelateerde topics bij het herkennen van signalen en bij de preventie van burn-out. Zowel op bedrijfs- als op individueel niveau is het mogelijk om burn-out te voorkomen, o.a. door het aanmoedigen van zelfzorg bij de medewerkers, het vermijden van werkgerelateerde stress en door sterk in te zetten op de individuele talenten en ontwikkeling. Het in acht nemen van kleine aspecten kan bijdragen tot een positief effect. Neem contact op met ons om te bespreken hoe mediarte ook jouw onderneming kan bijstaan in het herkennen en voorkomen van burn-out: sabine.bombeke@mediarte.be

OPLEIDINGEN

990€

MEERDERE DATUMS

2020

Antwerpen

Attentia

Preventieadviseur - Niveau 3 In samenwerking met kennispartner Attentia biedt mediarte de Basisopleiding preventieadviseur - Niveau 3 (meerdaagse opleiding) aan. Elke organisatie met meer dan twintig werknemers is verplicht om een interne preventieadviseur aan te stellen. Een preventieadviseur staat de werkgever bij inzake de toepassing van de maatregelen bedoeld in de welzijnswet. Hij of zij heeft een adviserende functie ten opzicht van de werkgever en de werknemers. In ondernemingen met minder dan 20 werknemers kan dit de werkgever zelf zijn. In deze 6-daagse opleiding krijg je de basiskennis van de wetgeving en een overzicht van een aantal technische aspecten over veiligheid en welzijn op het werk. Deze opleiding is nu ook erkend in het kader van educatief verlof.

• Arbeidsmiddelen • Gezondheidstoezicht • Noodplan • Arbeidsplaats en specifieke risico's • Psychosociale aspecten • Werken met derden • Ergonomie • Industriële hygiëne • Varia (Q&A) • Evaluatie

DOSSIER OPLEIDING

Het volledige dossier op

www.mediarte.be/nl/dossiers/ opleiding

DOSSIER

ÂŠ SAĂ‹N SUNDERLAND

De Genderkamer in dialoog Artikel door

De Genderkamer Point of view

en half jaar geleden startte de Genderkamer een project op rond grensoverschrijdend gedrag in de culturele sector. Een onderzoek in opdracht van het Departement Cultuur, Jeugd en Media wees uit dat 1 op 2 vrouwen en 1 op 5 mannen in de cultuur- en mediasector het voorbije jaar met ongewenst grensoverschrijdend gedrag in aanraking kwamen. Dinsdag 5 november was het tijd voor een eerste stand van zaken. De genderkamer ontving in die 6 maanden 12 concrete meldingen en voerde 46 gesprekken met slachtoffers, plegers en omstaanders. Aandachtig luisteren, ervaringen delen, reflecteren op de inzichten, wetenschappelijk onderzoek opvolgen en heel veel

overleggen met de sector, leidt tot onderstaande krachtlijnen. Krachtlijnen Het belang van een proactieve aanpak. Een goed beleid vereist dat je zicht hebt op de specifieke uitdagingen waar jouw organisatie op dit moment voor staat. De wettelijke verplichtingen op zich volstaan niet voor een sterk integriteitsbeleid. Vanuit de eigen missie en omgeving moet een globaal kwaliteitsbeleid ontwikkeld worden dat waakt over de integriteit van de medewerkers, fysiek, emotioneel en seksueel. Duidelijke en open communicatie zijn noodzakelijke voorwaarden om dat beleid te laten evolueren doorheen de tijd. Dit werk je best preventief uit in een concreet communicatieplan, gericht op zowel de openheid over en bespreekbaarheid van grensoverschrijdend gedrag, als het gepast reageren op mogelijke feiten binnen de eigen organisatie. Verder onderzoek moet kunnen meten welk effect de hele #metoo-beweging en alle initiatieven die hieruit voort zijn gekomen, hebben gehad. Vervolgonderzoek kan duidelijk in beeld brengen wat nu juist de best practices zijn. Die beweging is in gang gezet, heel wat initiatieven worden genomen. Belangrijk is nu om die dynamiek levend te houden en bij te sturen. De genderkamer engageert zich alvast om hier een trekkende rol in op te nemen en te zorgen dat de noden van de meest kwetsbare personen blijven gehoord worden. Via deze stemmen en door het voeren van onderzoek kunnen we de sector verder blijven stimuleren om te evolueren naar een veilige plek voor iedereen.

OP HET EVENT STELDE MEDIARTE'S HUMAN CAPITAL EXPERT, SABINE HÉLÈNE BOMBEKE, DE RESULTATEN VAN DE MEDIASENSOR ENQUÊTE MBT GRENSOVERSCHRIJDEND GEDRAG VOOR, GEKADERD IN EEN GROTER VERHAAL, EN VERGELIJKING MAKEND MET NATIONALE BENCHMARKCIJFERS. © SAËN SUNDERLAND

De mediasensor enquête resultaten toonden aan dat er wel degelijk slachtoffers en/of getuigen zijn binnen de audiovisuele sector, van situaties van grensoverschrijdend gedrag. Omwille van oudbollige machtsstructuren in de culturele en mediasector was het voorheen misschien zo dat die situaties toegedekt bleven. Wie angst heeft, wie vreest voor zijn carrière, die spreekt niet. Misschien bleven die gevallen ook onder de radar omwille van het ontbreken van een luisterend én begrijpend oor. Dat daar nu een positieve verandering in merkbaar is, heeft te maken met de mondigheid van mannen en vrouwen die niet langer accepteren dat het overschrijden van persoonlijke grenzen behoort tot de gewone gang van zaken én met het in het leven roepen van de nieuwe functie binnen de Genderkamer. mediarte werkte binnen de stuurgroep GOG resoluut mee aan het tot stand komen van dit hulpplatform. In hun zorg voor het welzijn van alle medewerkers binnen de audiovisuele sector, blijft sensibilisering omtrent Grensoverschrijdend Gedrag, Non-discriminatie en Diversiteit één van de belangrijkste KPI's voor mediarte.

vlaamseombudsdienst.be 63

OPLEIDINGEN

ÂŠDANIIL KUZEL

Syntra Vlaanderen onderzoekt skills van de toekomst voor creatieve sector Artikel door

Johan Desseyn

Tech-oriented social scientist mpiris

Point of view

et als in andere sectoren ondergaan ook de jobs in de creatieve sector grondige veranderingen. Om ondernemers, freelancers en kleine organisaties in de sector gericht te kunnen ondersteunen om op die veranderingen in te spelen, bundelden Syntra Vlaanderen, Flanders DC, het Cultuurloket, het Sociaal Fonds Podiumkunsten en mediarte de krachten.

Een studie, waarbij meer dan dertig ondernemers, bedrijven en organisaties geïnterviewd werden, leverde zes prioriteiten op voor toekomstgerichte competentieontwikkeling in de creatieve sector. Samen met de partners bekijkt Syntra Vlaanderen nu hoe door het bundelen van de krachten beter op deze uitdagingen kan ingespeeld worden. Het afstemmen van het vormingsaanbod, of het gezamenlijk ontwikkelen van duurdere vormingstrajecten, zijn ideeën die op tafel liggen. De creatieve sector in Vlaanderen omvat een rijke variatie aan activiteiten, organisaties en bedrijven. Syntra Vlaanderen nodigde daarom vier sleutelorganisaties in de creatieve sector uit om samen te onderzoeken welke nieuwe competentienoden dit met zich meebrengt. Concreet gaat het om Flanders DC vzw, dat in opdracht van de Vlaamse overheid creatieve ondernemers ondersteunt bij de start, groei of professionele uitbouw van hun onderneming, het Cultuurloket vzw dat vooral zakelijke ondersteuning biedt aan creatievelingen, het Sociaal Fonds Podiumkunsten en mediarte. Hoe groot de verschillen tussen mode, design, audiovisuele producties en podiumkunsten soms zijn, om slechts enkele segmenten te noemen- toch staan ze duidelijk voor enkele gemeenschappelijke uitdagingen. Net als andere sectoren worden ze geconfronteerd met digitalisering, met veranderende verwachtingen bij klanten en publiek en met duurzaamheidsvraagstukken. De studie, die uitgevoerd werd door het Gentse onderzoeksbureau Mpiris, schoof zes prioriteiten naar voren inzake nieuwe kennis en vaardigheden en

concrete behoeften van ondernemers, freelancers en medewerkers van kleinere organisaties: Strategieën voor het vermarkten van online consumptie; • Online marketing en verkoop; • Het maken van social media video’s; • Crowdfunding voor creatieve en aristieke context; • Segmentering van release en distributiekanalen voor audiovisuele content; • De configuratie en bediening van digitale podiumtechnieken. Strategieën voor het vermarkten van online consumptie Creatieve en artistieke content wordt steeds meer online geconsumeerd. Wie enkel offline-consumeerbare content genereert, of enkel de offline consumptie weet te verzilveren, mist dus een belangrijke potentiële inkomstenbron. Bedrijfsleiders, freelancers en alle strategische medewerkers in de creatieve sector, moeten weten hoe ook online inkomsten gegenereerd kunnen worden. Kennis over mogelijke verdienmodellen, over welke strategieën best aansluiten op hun product(en) en doelgroepen, alsook over te verwachten rendementen, zijn vandaag onontbeerlijk. Online marketing en verkoop De must om online aanwezig te zijn is niet nieuw, maar blijft aan belang winnen. Het toenemende aanbod en de evoluerende populariteit van bepaalde media maken dat dit domein constant in ontwikkeling is. Digital storytelling, het inzetten van influencers, het optimaliseren van het doelgericht en gepersonaliseerd bereiken van je klanten zijn competenties die je moet beheersen om zich met succes te onderscheiden in de massa van impulsen en informatie die ons overspoelt. Het maken van social media video’s Televisiemakers (en anderen uit de artistieke en creatieve sector) ervaren dag na dag dat het makenvan audiovisuele content voor de ‘vluchtige’ social media bepaalde inhoudelijke en vormelijke vereisten stelt die anders zijn dan deze voor traditionele media, zoals lineaire tv. Door zich de do’s en don’ts voor social media video’s eigen te maken en te leren hoe en met welke tools dergelijke video’s van A tot Z geproduceerd kunnen worden, kan de sector zowel voor de online consumptie van content als

OPLEIDINGEN

voor het promoten van offline content zijn voordeel doen. Crowdfunding voor creatieve en aristieke context Crowdfunding werd mogelijk dankzij de toenemende digitalisering. Het is een recent fenomeen dat aan belang toeneemt en waarbij Vlaanderen aan een inhaalbeweging bezig is. Voor sommige creatieve projecten en ideeën waarvoor de klassieke financieringskanalen geen of onvoldoende middelen verschaffen, kan crowdfunding een mooi alternatief zijn. Crowdfunding is echter ook geen toveroplossing. Kennis van zaken (welke formules, platformen, hoe een campagne opzetten en plannen …) is een must om het succesvol toe te passen. Segmentering van release en distributiekanalen voor audiovisuele content In het audiovisuele segment winnen nieuwe release-, distributie- en daaraan gekoppeld financieringsmogelijkheden, kansen om het traditionele windows-systeem te vervangen. Formules als preview, on demand, review en de opkomst van steeds meer (niche)streamingkanalen vragen om een kennisgedreven strategie om de exponentiële groei aan distributiemodaliteiten slim te benutten.

dat een gebrek aan vertrouwdheid met elk van deze punten, een struikelblok is om succesvol te kunnen inspelen op de veranderingen waarmee ze nu geconfronteerd worden. Syntra Vlaanderen wil de creatieve sector stimuleren en faciliteren om -op basis van concrete en onderbouwde competentiebehoeften van organisaties en ondernemingen- samen te werken. Gezamenlijke initiatieven die ‘sneller, efficiënter en effectiever’ de nodige competentie-ontwikkeling realiseren zijn een win-win voor alle partijen, zeker in een creatieve sector waar besparingen nooit veraf zijn. Wie graag meer weet over deze samenwerking, kan Syntra Vlaanderen of een van de partners contacteren.

De configuratie en bediening van digitale podiumtechnieken Tot slot vragen de podiumtechnieken, die meer en meer digitaal en geautomatiseerd zijn, een set nieuwe competenties. Podiumtechniekers die de configuratie- en bedieningsprincipes van de genetwerkte systemen voor licht, geluid, beeld en decor niet beheersen, dreigen uit de markt te vallen. Bijscholing voor technici in conventionele technieken wordt dus een must, temeer daar de nieuwe technieken vaak geïntegreerd moeten worden met oudere technologie. Uit de meer dan dertig diepte-interviews met ondernemers, bedrijven en organisaties blijkt duidelijk

odin.syntravlaanderen.be flandersdc.be podiumkunsten.be cultuurloket.be mediarte.be

artikel door

Johan Desseyn

Tech-oriented social scientist mpiris

LEGAL

SWT, tijdskrediet en landingsbanen… (hoe) loont het?

e Sociale Partners verlengen in PC 227 mogelijkheden voor SWT (brugpensioen) en tijdskrediet. Op 20 september sloten de sociale partners een eerste reeks aan CAO’s af die kaderen binnen het nieuwe sectorale akkoord. De onderhandelingen voor dit akkoord waren bij het ter perse gaan van dit magazine nog steeds aan de gang. Weinig werknemers die aan de slag zijn onder PC227 kennen de stipulaties van de verschillende stelsels, omdat het allemaal nogal

ingewikkeld lijkt. Hieronder vind je er uitleg over, in heldere taal.

SWT (BRUGPENSIOEN) Het Stelsel van Werkloosheid met bedrijfsToeslag (SWT, het vroegere brugpensioen) is een vorm van vervroegd vertrek op pensioen. Het laat een oudere en ontslagen werknemer toe om, naast werkloosheidsuitkeringen, ook nog te genieten van een toeslag die betaald wordt via het Sociaal Fonds voor de sector; mediarte dus. De wettelijke pensioenleeftijd is 65 jaar. Voor bepaalde werknemers wordt deze verlaagd tot 62 en voor sommigen zelfs tot 59 jaar. De uitzonderingen worden hieronder toegelicht. Algemeen stelsel Voor de periode van 1 januari 2019 tot 31 december

LEGAL

2022, wordt de leeftijd voor het SWT verlaagd tot 62 jaar. Deze leeftijd moet bereikt worden in de periode tussen 1 januari 2019 en 31 december 2022, dit ten laatste op het moment dat de arbeidsovereenkomst wordt beëindigd. De loopbaanvoorwaarde wordt als volgt bepaald: • 40 jaar voor de mannelijke bedienden • 35 jaar in 2019, of 36 jaar in 2020, voor de vrouwelijke bedienden. De beroepsloopbaan voor vrouwen stijgt jaarlijks met een jaar om in 2024 eveneens op 40 jaar te worden vastgesteld. Lange loopbanen Voor de bedienden die ontslagen worden in 2019 en 2020, met een beroepsloopbaan van minstens 40 jaar als loontrekkende op het ogenblik van de beëindiging van de arbeidsovereenkomst, wordt de leeftijd verlaagd tot 59 jaar. De vermelde leeftijd van 59 jaar moet bereikt zijn op uiterlijk 31 december 2020 en bovendien op het ogenblik van de beëindiging van de arbeidsovereenkomst. Voor de bedienden die ontslagen worden tussen 1 januari 2021 en 30 juni 2021, met een beroepsloopbaan van minstens 40 jaar als loontrekkende op het ogenblik van de beëindiging van de arbeidsovereenkomst, wordt de leeftijd eveneens verlaagd tot 59 jaar. De vermelde leeftijdsvoorwaarde van 59 jaar moet vervuld zijn uiterlijk op 30 juni 2021 en bovendien op het ogenblik van de beëindiging van de arbeidsovereenkomst. Zware beroepen & nachtarbeid Voor de bedienden die ontslagen worden in de periode tussen 1 januari 2019 tot 31 december 2020, met een beroepsloopbaan van minstens 35 jaar* als loontrekkende op het ogenblik van de beëindiging van de arbeidsovereenkomst, én die tewerkgesteld waren in het kader van een zwaar beroep, wordt de leeftijd verlaagd tot 59 jaar. Deze leeftijd moet zijn bereikt op uiterlijk 30 juni 2021. Voor diezelfde bedienden wordt voor de periode van 1 juli 2021 tot 31 december 2022 de leeftijd opgetrokken tot 60 jaar.

* Van deze beroepsloopbaan van minstens 35 jaar, moeten ofwel ten minste 5 jaar een zwaar beroep omvatten in de laatste 10 kalenderjaren voor het einde van de arbeidsovereenkomst, of minimaal 7

jaar in de laatste 15 kalenderjaren voor het einde van de arbeidsovereenkomst. * Voor de werknemers die een loopbaan van 33 jaar kunnen bewijzen, en die gedurende 20 jaar hebben gewerkt onder het stelsel van nachtarbeid, wordt de leeftijd voor het SWT ook verlaagd tot 59 jaar.

LEGAL

TIJDSKREDIET EN LANDINGSBANEN Om je loopbaan tijdelijk on-hold te zetten of de arbeidsduur te verminderen bestaan er verschillende stelsels die jou deze mogelijkheid geven. De sociale partners van PC 227 sloten hiervoor de nodige CAO’s.

1. ingeval van zwaar beroep of nachtarbeid 2. lange loopbaan: 35 jaar beroepsloopbaan als loontrekkende 3. werknemer tewerkgesteld in onderneming erkend als zijnde een onderneming in herstructurering en /of in moeilijkheden: de aanvangsdatum van de vermindering van de arbeidsprestaties is gelegen in de periode van erkenning van de onderneming.

Tijdskrediet met motief Alle werknemers in PC 227 hebben voor de periode 2019-2020 een bijkomend recht op voltijds tijdskrediet of halftijdse of 1/5de loopbaanvermindering (tot maximaal 51 maanden) voor het verlenen van zorgen, met name voor de: • zorg voor een eigen kind tot acht jaar, palliatieve verzorging en de bijstand of verzorging aan een zwaar ziek gezins- of familielid • zorg voor een eigen gehandicapt kind tot 21 jaar en de bijstand of verzorging aan een eigen minderjarig zwaar ziek kind of aan een minderjarig zwaar ziek kind dat gezinslid is Alle werknemers hebben voor de periode 2019-2020 een bijkomend recht op voltijds tijdskrediet of een halftijdse of 1/5de loopbaanvermindering (tot maximaal 36 maanden) voor het volgen van een opleiding. Merk op: de periodes mogen samen niet meer bedragen dan 51 maanden! Landingsbanen Voor de periode 2019-2020 ligt de leeftijdsgrens op 57 jaar voor werknemers die hun arbeidsprestaties verminderen tot een halftijdse betrekking, en op 55 jaar voor de werknemers die hun arbeidsprestaties verminderen met een vijfde:

Alle cao's zijn terug te vinden op mediarte.be

Jan Vermoesen

GENERAL MANAGER MEDIARTE

Achter de schermen Wat heeft mediarte de voorbije maanden verwezenlijkt. We geven je graag een overzicht. Opleidingen •  5 SEPTEMBER 2019 - mediarte, Brussel mediartist workshop “Setting the stage” •  12 SEPTEMBER 2019 - mediarte, Brussel mediartist workshop “Paper Work” •  17 SEPTEMBER 2019 - mediarte, Brussel mediartist workshop “CV Lab” •  9 OKTOBER 2019 - mediarte, Brussel mediartist workshop “Pitching” •  23 OKTOBER 2019 - mediarte, Brussel mediartist workshop “Setting the stage” •  7 NOVEMBER 2019 - Cocorico, Brussel mediartist workshop “Brand yourself” •  14 NOVEMBER 2019 - mediarte, Brussel How to create engaging Instagram Stories (EBU) •  19 NOVEMBER 2019 - mediarte, Brussel mediartist workshop “CV Lab”

• • •

 21 NOVEMBER 2019 -

mediarte, Brussel

 28 NOVEMBER 2019 -

mediarte, Brussel

mediartist workshop “Funding” Go Live with your mobile (EBU)  3 DECEMBER 2019 -

mediarte, Brussel

Give TV programmes a new life with social media (EBU)

Events •  10 SEPTEMBER 2019 - Consciencegebouw, Brussel Infomoment sectoren ivm Q, GKK en EVC •  19 SEPTEMBER 2019 - Muntpunt, Brussel Festival van de Jonge Journalist •  27 SEPTEMBER 2019 - mediarte, Brussel Werkgroep mediasensor •  3 OKTOBER 2019 - FIFF, Namen Job speeddating •  8 OKTOBER 2019 - Hotel Renaissance, Brussel Mediaroad slotconferentie

ACHTER DE SCHERMEN

September - December 2019

•  8 OKTOBER 2019 - University Foundation, Brussel Media Fast Forward - Cultural Battlefield •  10 OKTOBER 2019 - Studio 100, Schelle mediacafé “mediasensor” •  24 OKTOBER 2019 - CSA, Brussel MeetYour - rencontre des youtubeurs au CSA •  24 OKTOBER 2019 - Flagey, Brussel SBC Selects: A selection of cinematics short films •  31 OKTOBER 2019 - Lucky Club, Brussel VFX Opleiding Mission Locale - slotevent •  5 NOVEMBER 2019 - KVS, Brussel De Genderkamer gaat in dialoog •  13 NOVEMBER 2019 - Stadhuis, Oostende VAK, future day - IndiCom project slotevent •  15 NOVEMBER 2019 - Cobot, Gent Lerend netwerk STEM-sectoren •  21 NOVEMBER 2019 - VRT, Brussel Expeditie Cultuur •  21 NOVEMBER 2019 - De Punt, Gent BSAE Jaarcongres •  5 DECEMBER 2019 - Bluepoint, Antwerpen Werkbaar Werk, SERV •  11 DECEMBER 2019 - Koninklijk Paleis, Brussel Belgodyssee Prijsuitreiking •  16 DECEMBER 2019 - KUL, Leuven Diversity & Information Media, derde stakeholderdag

Mediastages • Benuts • Borgerhoff & Lamberigts • CZAR • De Buren • DPG Media • Kartouch • Lecter Media • Option Media • Panenka • SBS Belgium • Stenola Productions • Videohouse • Woestijnvis • Zodiak Belgium

Overleg •

•

 10 OKTOBER 2019 - DEPARTEMENT

CULTUUR,

JEUGD, EN MEDIA , Brussel

Stuurgroep Grensoverschrijdend Gedrag •  11 OKTOBER 2019 - Centre de conference Albert

•

Borschette, Brussel

EU Social Dialogue  11 OKTOBER 2019 - RSCA,

Brussel

ESF overleg - uitdagingen voor de arbeidsmarkt •  17-18 OKTOBER 2019 - Stockholm, Zweden Workshop redefining EBU Academy Assembly •  28 OKTOBER 2019 - FOD WASO, Brussel Overleg Paritair Comité 303.01 •  12 NOVEMBER 2019 - Folioscope ,Brussel Kickoff meeting Anima 2020 •  14 OKTOBER 2019 - Liberform,Brussel Sectorconsulenten Stuurgroep Non- discriminatie •  18 NOVEMBER 2019 - FOD WASO, Brussel Overleg Paritair Comité 227 •  26 NOVEMBER 2019 - Ambassade Wales, Brussel The Clwstwr programme: Where ideas thrive •  28 NOVEMBER 2019 - PXL-Music, Hasselt Data Science in de muziekindustrie - Kickoff meeting •  29 NOVEMBER 2019 - FOD WASO, Brussel Overleg Paritair Comité 227

Infosessies / Keynotes • • •

 16 SEPTEMBER 2019 -

VAF, Summerschool

Infosessie werken in de sector  3 OKTOBER 2019 -

FIFF, Namen

Infosessie Animatiesector  14 OKTOBER 2019 -

Muntpunt, Brussel

Infosessie VDAB Trefdag voor de creatieve bemiddelaars

Dossiers Bekijk alle dossiers die in de loop van de voorbije maanden werden aangevuld op www.mediarte.be • veiligheid • stereotiepe beeldvorming • welzijn • opleiding

 20 SEPTEMBER 2019 - FOD WASO, Brussel

Overleg Paritair Comité 227

 27 SEPTEMBER 2019 - FOD

WASO, Brussel

Overleg Paritair Comité 303.01

JOUW ACCOUNT vacatures • opleidingen • sectornieuws • talentpagina gebaseerd op jouw interesses & voorkeuren

maak je account aan op

www.mediarte.be

MEDIARTE TEAM

mediarte TEAM

Jan Vermoesen

Louis Van De Leest

Joost Bevernage

jan.vermoesen@mediarte.be

louis.vandeleest@mediarte.be

joost.bevernage@mediarte.be

Sabine Hélène Bombeke

Jonas De Maesschalck

Florence Onyn

sabine.bombeke@mediarte.be

jonas.de.maesschalck@mediarte.be

florence.onyn@mediarte.be

Joëlle Dagry

Virginie Grulois

Julie Delvaux

joelle.dagry@mediarte.be

virginie.grulois@mediarte.be

julie.delvaux@mediarte.be

General Manager

Expert Human Capital

Consultant

Project Manager

Graphic Content Creator

Project Manager mediartist

Expert Learning & Development

Team Assistant & Office Manager

Communication Coordinator

MEDIARTE ORGANISEERT

Opleidingen & events mediarte Hier vind je een uitgebreid aanbod van onze opleidingen. Ons aanbod evolueert heel snel, waardoor bepaalde opleidingen kunnen wijzigen. Voor een volledig aanbod en meer informatie kan u best terecht op www.mediarte.be

• opleiding • event SECTOR

OPLEIDING/EVENT

PRIJS

PRAKTISCH

• Inleiding tot het ontwikkelen van mobiele games Cybernetic Walrus

€450

23 januari 2020

• Workshop ‘Setting the stage’

€45

11 feruari 2020

€450

19 februari 2020

08:30 - 18:30

Gratis

24 februari 2020

14:00 - 17:00

Sabine Hélène Bombeke

• Optimalisatie technieken voor maximale prestatie

Cybernetic Walrus

• Anima festival Industry day - Job speeddating

08:30 - 18:30

• Workshop ‘The paper work’

mediarte

€45

26 februari 2020

• Workshop ‘Brand yourself’

Sabine Hélène Bombeke

€45

11 maart 2020

€450

26 maart 2020

€350

30 april 2020

09:30 - 17:30

€350

28 mei 2020

09:30 - 17:30

€45

Eerste vrijdag/maand

€990

Meerdere datums

Gratis

Op aanvraag

• Inleiding interactieve 3D ontwikkeling • Explainer videos for social platforms

Cybernetic Walrus Brendan Miller

• Social videos: Effectively use visual content to reach your target audience

• Workshop 'CV-screening' • Preventieadviseur

Brendan Miller

mediarte

Attentia

• Eerste Hulp bij Burn-Out Preventie

Sabine Hélène Bombeke

08:30 - 18:30

8:30 - 18:30

Premies mediacademie 2019 Elke opleiding, cursus of workshop kan een financiële ondersteuning krijgen en iedereen die werkzaam is in de audiovisuele sector kan een premie aanvragen voor een opleiding. Of je nu een medewerker voor televisie of een zelfstandig ontwikkelaar bent. En of je nu werkt aan web applicaties of games. Je kan deze premies ontvangen als individu, maar ook als werkgever. De uiterste deadline om je premies voor het vierde kwartaal van 2019 aan te vragen is 31/01/2020. Op tijd je aanvraag aan ons bezorgen is dus de boodschap!

Prijzen De sectorprijs geldt uitsluitend voor: • ondernemingen en hun werknemers in PC 227 of PSC 303.01 • studenten en docenten uit een audiovisuele studierichting • werkzoekenden ingeschreven bij VDAB, Actiris, Forem • mediastagiairs • deelnemers aan het mediartist programma

Voor vragen over een opleiding of

Voor praktische vragen over inschrijvingen

suggesties voor andere opleidingen:

of premie-aanvragen:

Joost Bevernage

Florence Onyn

joost.bevernage@mediarte.be

florence.onyn@mediarte.be

EXPERT LEARNING AND DEVELOPMENT MEDIARTE

OFFICE MANAGER - TEAM ASSISTANT MEDIARTE

Meer opleidingen of inschrijven?

Tijdelijk werkloos?

Wil je het meest recente overzicht van onze opleidingen of deze van onze partners surf dan naar www.mediarte.be/opleidingen. Via deze pagina kan je ook inschrijven voor onze opleidingen. Hou zeker ook onze website in de gaten voor de communicatie over ad hoc events.

Door onze overeenkomst met VDAB kan je als werkloze, onder bepaalde voorwaarden, gratis onze opleidingen volgen. Meer informatie vind je op onze website.

Volg ons

Landsroemlaan 20 1083 Brussel Tel.: +32 2 428 17 11 mediacademie@mediarte.be www.mediarte.be

V.U.: JAN VERMOESEN – LANDSROEMLAAN 20 – 1083 BRUSSEL

Contacteer ons

mediarte

Published on Dec 12, 2019

mediarte magazine #7

Fredo De Smet - Media Fast Forward - mediasensor resultaten - auteursrechten - SiteManager - Esign - FeWeb - Fabrique Fantastique - Het hr b...

mediarte magazine #7

Published on Dec 12, 2019

Fredo De Smet - Media Fast Forward - mediasensor resultaten - auteursrechten - SiteManager - Esign - FeWeb - Fabrique Fantastique - Het hr b...

mediarte.be

Go explore