lentetuin vol bollen | akelei dossier | how to: wadi aanleggen | masterclass zichtlijnen | alles over de clematis

lentetuin vol bollen | akelei dossier | how to: wadi aanleggen | masterclass zichtlijnen | alles over de clematis
‘Tuinieren is niet moeilijk, zolang je eenvoudighet houdt’
Judith (34) is getrouwd met Boaz. Samen hebben zij drie kinderen, een poes en een volkstuin. De droom is om ooit een boerderijtje te kopen compleet met kippen en geiten. Some day
Ik denk te veel vanuit mezelf. Daar bedoel ik mee dat ik er vaak vanuit ga dat de mensen die dit blad lezen of zaden en dahlia’s kopen in onze winkel ongeveer hetzelfde niveau hebben als ik. Daardoor denk ik ook meteen dat we bepaalde onderwerpen niet zo vaak moeten bespreken – want dat weten ze toch al? Worden we dan niet vervelend door het elke keer weer te herhalen? Mijn zelfingenomenheid druipt er vanaf, daar ben ik me heel bewust van... Terwijl ik ook op een nulpunt ben begonnen, jaren terug. Ik ben zonder iets te weten, maar met de visie van een moestuin voor ogen, gewoon gestart met het zaaien van doperwten en courgette. Met succesjes en mislukkingen als gevolg. Laat je niet misleiden door wat je online ziet: iedereen met een uitbundig bloeiende tuin faalt elk jaar in een onderdeel daarvan, ongeacht de jaren aan ervaring. Verkeerd gesnoeid, te laat gezaaid, te weinig water gegeven. Misschien laten we het je niet zien (en zouden we dat meer moeten doen) maar het is een feit dat we lang niet zo succesvol zijn als we doen lijken.
Uit eigen onderzoek blijkt dat 68 procent van onze doelgroep een beginner is en zich nog heel ‘groen’ voelt. Uit hetzelfde onderzoek werd duidelijk dat het ook deze groep mensen is die hele hoge verwachtingen heeft van hun plan om zonder ervaring te gaan zaaien. Je hoeft alleen een zaadje in de grond te stoppen toch? Maar ze slagen lang niet altijd, wat ze zo ontmoedigt dat ze het niet meer opnieuw willen proberen. Het drukt ons met de neus op de feiten: we vergeten de beginner te vaak. We geven te weinig aandacht aan de mensen
die op dat punt staan waar we als ervaren tuinier ook ooit stonden. De mensen die nog nooit een tuin hebben gehad of een zakje zaden hebben geopend. Die geen idee hebben wat we bedoelen met pinchen of voortrekken.
We hebben een actieplan gemaakt om de groentjes beter op weg te helpen, daar merk je vanzelf meer van, maar voor nu wil ik even je motivational speaker zijn. Tuinieren is niet moeilijk – zolang je het eenvoudig houdt. Je kunt het zo ingewikkeld maken als je zelf wilt, maar je start hoeft niet gecompliceerd te zijn. Zaai zonnebloemen. In de volle grond, op de allerzonnigste plek in de tuin. Geef af en toe water als het niet regent en ze zullen bloeien. Dat is je nulpunt. En breid het volgend jaar verder uit met nog een soort. Niemand verwacht dat je direct op topniveau presteert als je begint met – ik noem maar wat – voetbal. Je hoeft die lat dus ook niet zo hoog te leggen als je begint met tuinieren. Geef jezelf tijd om te leren en te ontwikkelen. De prachtige bossen met bloemen en bloeiende borders die je hier ziet zijn gecreëerd door mensen die ook ooit alleen maar een zonnebloemzaadje in de grond hebben gestopt. Jij kunt dit ook – maar begin eenvoudig.
lang leve de lente
12 In gesprek met Judith
Je tuin als bloemenwinkel
én haar nieuwste boek
22 Lentetuin vol bollen
Op bezoek in De Beukenhof
42 Van achtertuin tot oerbos
Ontdek wat er gebeurt als je de natuur de vrije loop laat
50 Welkom, vlinder
Ontdek welke planten vlinders aantrekken
56 Koken uit de tuin
Recepten uit het nieuwe boek van Nina Nijland
62 Schermbloemen
Romantische planten met een wild karakter
78 Wild randje
De weelderige tuin van Riella Rens
90 Sluit je aan Groene initiatieven in jouw omgeving
116 Wildplukguide
Plukken in het wild, zo doe je dat (veilig)
120 Tuingeluk
Hoe Joline het geluk van tuinieren ontdekte
10 In the mood
Lente in beeld
06 Groennieuws
Leuke adresjes en mooie initiatieven
48 Column
Gydo beschrijft het geluk van wildpluk
106 Column
Christel over planten die groeien waar de natuur wil
130 Column
Daniëlle herstelt haar tuin en spot dieren
34 Liefde voor tulpen
Alles over 'Neerlands trots'
68 Alles over zaaien
Tips voor beginners én gevorderden
72 Klimparel: Clematis
De mooiste klimmer onder de klimplanten
98 Akeleidossier
Onweerstaanbaar mooi in al haar eenvoud
108 Masterclass
Leer hoe zichtlijnen een tuin verrijken
124 Bloeiende bomen
Dit zijn de mooiste lentebloeiers
132 Wie wat wadi?
Zo leg je een wadi aan
20 Tuinfavorieten
In de tuin werken wordt een feestje met deze items
114 Lentefavorieten Nieuwste must-haves
136 Dakbloemenweide
Duurzame ondernemer Joost Vlot in de spotlight
138 Garden Critique
Een lezerstuin op de schop, met advies van de tuinontwerper
142 To do in maart, april en mei
Handen uit de mouwen
lente in een tas
Ontworpen in Nederland en met de natuur als inspiratiebron. Aan de binnenkant van de tassen en portemonnees van Keecie vind je altijd een botanische print: zo heb je een beetje van buiten dichtbij.
Humming along € 149,- (Keecie)
Al eens kombucha geproefd? Het drankje wordt eigenlijk gemaakt door thee expres te laten bederven. Klinkt niet echt smakelijk, hè? Toch is dat het wel. Zeker de smaak ‘Het Is Altijd Lente’ van Wilder Land. Een frisse, bloemige kombucha op basis van kamille. Botanische kombucha 75cl (Wilder Land)
In de winter helpen we vogels vaak een aardig eind op weg, maar wist je dat vogels in de lente juist een intensieve periode tegemoet gaan? Nestjes maken, broeden, jongen voeren… Ze hebben het er maar druk mee.
En omdat er in de lente nog maar weinig voedsel in de natuur te vinden is, help je ze een handje door ze te voeren met de Greenline Protein Mix met daarin zaden, granen, noten, insecten, schaal - en weekdieren, mineralen, oliën en vetten. Greenline Protein Mix (Deli Nature)
Wie? Jenny Williams van The Laundry Garden Wat? Een prachtige ommuurde tuin door de seizoenen heen in Noordoost-Wales Waar? Via @thelaundrygarden
groenteportret
Hun liefde voor verse groenten bracht Arjanne en Ruud tot het maken van ‘Groenteportretten’. De portretten worden afgedrukt op dik papier en onderaan elke print vind je een heerlijk recept waarmee je de betreffende groente (opnieuw) ontdekt.
€ 82,50 (Meet your greens)
Bij Pluktuin Amstelveen start het seizoen met dit ultieme voorjaarsgeluk: narcissen. Van roomgeel tot wit of met een oranje gefranjerd hart, er zijn ongeveer tien cultivars gepoot die bijzonder geschikt zijn voor op de vaas. pluktuinamstelveen.nl
vers uit de grond
Gek op tulpen? Dan ben je bij Tulpenpluktuin Drenthe aan het juiste adres. Gevestigd aan de rand van Beilen, middenin het mooie Drenthe, kun je naar hartenlust tulpen plukken. tulpenpluktuindrenthe.nl
Ook bij Pluktuin Bakkum hebben ze zin in de tulpentijd. Rond april staan veel soorten klaar om geplukt te worden. Check van tevoren even de website, want de start van het tulpenseizoen kan per tuin
Printmaker en fotograaf
Alicia Breakspear uit Cornwall (Verenigd Koninkrijk) zoekt tijdens haar wandelingen naar de mooiste vormen in bloemen en planten, om deze vervolgens met inkt en een pers vast te leggen. Dat leidt tot prachtige botanische monoprints. aliciabreakspear.com
Suzanne de Boer is enthousiast balkontuinierder en schreef hier onlangs het nieuwe boek ‘Balkon Geluk’ over, samen met Friederike Joppen.
Bij Hanneke’s Pluktuin in Biddinghuizen vind je dit jaar meer dan 250 verschillende soorten tulpen in de pluktuin, waaruit je zelf je boeket kunt plukken. De verschillende soorten staan door elkaar, met als resultaat een kleurrijke boel om vrolijk van te worden. hannekespluktuin.nl
bij annemieke
Het voorjaar in een vaasje? Ook in Annemiekes pluktuin kunnen er, zodra het seizoen begonnen is, volop tulpen worden geplukt. Met een grote variëteit aan kleuren en soorten pluk je zo een gezellig boeket. annemiekespluktuin.nl
Hoe ziet jouw balkon eruit?
‘Ik tuinier op drie vierkante meter, vooral in kistjes. Die zijn lekker ruim met wel veertig centimeter. Er staat salie, aster en Verbena in. En een klimrek, waarlangs Clematis (bosrank) en Cobaea scandens (klokwinde) omhoog groeien. Langs de reling bloeit vooral ooievaarsbek. In die bakken stop ik ook zaden van Oost-Indische kers: de bloeiende ranken tuimelen vanaf juni langs het balkonhek zo naar beneden. Balkontuinieren betekent tuinieren in potten. En met potten kun je schikken en schuiven. Heeft een plant prachtige bloemen, dan zet je hem op een plek waar je hem goed kunt zien. Raakt hij uitgebloeid, dan schuif je hem een beetje naar achteren en zet je iets anders in het zicht. Zo kijk je altijd naar iets moois.’
Waarom schreef je het boek?
‘Als je in de stad omhoog kijkt, zie je tussen veel lege balkons af en toe een heerlijk balkon vol groen blad en bloemen. Een balkon waar anderen jaloers naar kijken. Want hoe pak je zoiets aan? In het boek lees je hoe je het aantal zonuren op je balkon in kaart kunt brengen en welke planten daarbij horen. Ook in de categorie ‘schaduwbalkon’, waar sprake is van maar nul tot twee uur zon per dag. Een bloeiend balkon aanleggen is niet moeilijk en je wordt er heel blij van.’
Interieurontwerper Liselot van der Speld en fotograaf Eva Krebbers ontwierpen samen een setje van drie buttons, om te dragen op hun favoriete kledingstuk: de tuinbroek.
Wat is het verhaal achter de buttons? ‘De buttons hebben we ontwikkeld als een ode aan de tuinbroek en speelse rebellie. Maar meer nog vanwege onze liefde voor alles wat groeit en bloeit. Vanaf de jaren ’60 werd de button enorm populair om je visie op de wereld subtiel uit te dragen. Je politieke voorkeur, ideologie of fandom op jas, tas – óf tuinbroek. Onze ideologie? Meer oog voor natuur, meer gelijkheid en meer schoonheid. Dat dragen we graag uit met deze twee rebelse symbolen bij uitstek: de button en de tuinbroek. Een zacht protest en een knipoog naar onze rebellerende voorgang(st)-ers die maling hadden aan wat je als vrouw mocht dragen en doen.’
Hoe is jullie samenwerking ontstaan? ‘Als een uit de hand gelopen grap, een wild plan. We kwamen erachter dat we allebei enorm van tuinbroeken houden, en ook van ontwerpen en gekke ideeën uitvoeren. Al snel besloten we dit plannetje gewoon te realiseren als passie-project, naast onze eigen werkzaamheden. We ontwierpen ieder een eigen button, en vroegen voor de derde button plantaardig ontwerpster Loesje van Herp. We doen alles zelf, van webshop bouwen, buttons lijmen tot orders inpakken. En dragen de buttons met trots.’
Wil je ook zo’n button? Kijk op @ode_aan_de_tuinbroek
Leuk nieuws: vanaf nu is het mogelijk om een heuse MAY & JUNE border te kopen. Voor elk grondtype heeft Judith meerdere ontwerpen gemaakt die je met planten kunt laten bezorgen. Hoef jij ze alleen nog maar in de tuin te zetten! Je bestelt de kant-en-klare borders via studiomayandjune.com/ borderpakket
Wanneer in april en mei de bloesem aan de fruitbomen verschijnt, weet je het zeker: het is écht lente. De boswachters van Natuurmonumenten hebben de mooiste fiets- en wandelroutes langs bloeiende fruitbomen voor je op een rij gezet. Ga eropuit en geniet van het betoverende roze- en witgekleurde landschap. natuurmonumenten.nl/bloesemtochten
Tuinvrouw in de hoofdrol
Een tuin aan de Elbe is het fascinerende verhaal van een moedige, wilskrachtige vrouw die ondanks moeilijke tijden haar droom van een tuin aan de Elbe waarmaakte. De historische roman is losjes gebaseerd op het waargebeurde verhaal van Else Hoffa, de eerste vrouwelijke hoofdtuinier in Duitsland. Tuin aan de Elbe € 25,99 (Bruna)
Wist je dat bij elke maand een bloem hoort? Zo heeft april bijvoorbeeld het madeliefje met geduld en eenvoud en mei het lelietje-van-dalen vol blijdschap. Prachtig gevangen in een gouden hanger. Let’s bloom hanger vanaf € 42,50 (Blur Your Life)
Wie? Johanna Karlkvist Wat? Een dromerig, groen huis op het platteland van Småland, in de prachtige natuur van Zweden Waar? Via @vartlillagrona
In deze kleurrijke workshop leer je hoe je een natuurlijke bloemenkrans maakt. Omringd door de heerlijke geur van seizoensbloemen en wilgenkransen, laat Chantana van Blomsterkrans je zien hoe je je eigen lentekrans creërt. Meer informatie via shop.blomsterkrans.com
Op 20 en 21 april bezoek je verschillende lentetuinen in Midden-Nederland. Geniet van duizenden narcissen, tulpen en vroeg bloeiende heesters in al hun pracht. Deelnemende tuinen zijn Achter de Heg in Zeist, De Beukenhof in Barneveld en Tuin Hubertushof in Leusden. Aanmelden is niet nodig.
warm nest
Fijn lenteklusje: verzamel takjes en mos uit de tuin in een lege hangmand of pot. Vogels kunnen hier gemakkelijk hun nestmateriaal vinden. En misschien kiezen ze jouw tuin wel als nieuwe nestplaats. Muurpot terracotta € 67,90 (Manufactum)
Het Trompenburg-zaaigenootschap, bestaande uit toegewijde groene vakvrouwen, start in februari met het opkweken van meer dan 60 verschillende bijzondere eenjarige plantjes. Op zondag 28 april zijn deze eenjarige plantjes op de tuin van Trompenburg Tuinen & Arboretum te koop. Meer informatie via trompenburg.nl
Met stengels zo elegant als ballerina’s en bloemen die zwieren als rokjes in de wind, danst de Aquilegia (akelei) door de tuin. Bewonder haar van dichtbij en word op slag verliefd!
Akelei kun je goed combineren met andere planten en past door de subtiele bloemen en ranke stelen in elke tuin.
Aquilegia vulgaris zaailing 'Antique Pink'.Aquilegia vulgaris (gewone akelei) is een pareltje tussen de inheemse flora. De paarse bloemen bloeien van mei tot en met juli.
Voor ieder wat wils
Akelei is een kruidachtige, vaste en winterharde plant uit de ranonkelfamilie.
In tuinen is ze een sierlijke verschijning met haar opvallende bloemen en prachtige vormen. De meest bekende soorten vallen onder Aquilegia caerulea en Aquilegia vulgaris. Deze laatste is de enige inheemse soort. In het zuiden van Limburg en Oost-Gelderland kom je deze paarsblauwe wilde akelei nog wel eens tegen in hellingbossen en kapvlakten, maar ze zijn redelijk zeldzaam. Er zijn wel 120 soorten akeleien en cultivars, in veel verschillende vormen, maten en in tal van kleuren. Van zachtgeel tot babyblauw en van zachtroze tot rood. Sommige soorten hebben zelfs meerdere kleuren per bloem waardoor ze met gemak elke tuin opfleurt. Tijdens ons bezoek aan tuin Klein Maalbergen laat liefhebber Daniëlle Akkermans zien waarom deze uitbundig bloeiende plant niet in je tuin mag ontbreken.
Met haar speelse en tegelijk sierlijke uiterlijk is de uitbundig bloeiende akelei een verrijking voor elke tuin.
terras. Extra suprise effect: de kleur van de bloemen is bij de opduikende zaailingen altijd een verrassing en vaak ontstaan er allerlei kleurvarianten. Zo kweek je in feite nieuwe cultivars die uniek zijn in jouw tuin.’
Wilde schoonheid
Akelei past in een zonnige tuin, maar ook in de schaduw doet ze het goed. Een echte krachtpatser met een wild karakter die graag af en toe een ander plekje in de tuin opzoekt. ‘Ze zijn niet zo kieskeurig als het om hun plekje in de tuin gaat. Ze doen het vrijwel overal goed. Spontane zaailingen overleven zelfs in droge en arme zandgrond. Dat maakt het een allemansvriend’, legt Daniëlle uit.
Tuingevoel op tafel
Akelei kun je goed combineren met andere planten en past door de subtiele bloemen en ranke stelen in elke tuin. Daniëlle: ‘Akelei brengt beweging in een border en heeft iets sprookjesachtigs. Ik combineer de plant graag met rustigere basisstructuren zoals grassen, varens, Anthriscus sylvestris (fluitenkruid), Hosta (hartlelie), Tellima grandiflora (mijterloof), Polygonatum multiflorum (salomonszegel), Pelargonium (geranium) of Clematis.’
Eén van de fijne eigenschappen van akelei is de lange bloei. Ook zaait ze makkelijk uit - al is dat een kenmerk dat niet iedereen net zo waardeert als wij. Daniëlle: ‘Als de bloemkoppen zijn uitgebloeid, maakt de plant zaaddozen aan. Als je graag zelf bepaalt waar nieuwe planten moeten groeien en welke kleuren je in je tuin wilt, kun je de zaaddozen beter wegknippen. Laat je de plant haar gang gaan, dan zaait ze zich vanaf eind juli spontaan uit. De zaaddoosjes springen open en de zaden verspreiden zich door je tuin. Jonge plantjes poppen op in de border of de voegen van je
De bloei van akelei is niet alleen uitbundig en lang, het is ook nog eens de perfecte plukbloem. In een boeket of juist alleen in een minivaasje met aandacht voor elke bloem. Daniëlle: ‘Als snijbloem kan je haar mooi combineren met andere mei- en junibloeiers zoals Hesperis matronalis (damastbloem) en Lupinus (lupine). Ook met Leucanthemum (margrieten), Papaver nudicaule (IJslandse papavers), Campanula (klokje), Viburnum (sneeuwbal) en een enkele late tulp of vroege pioen staan ze mooi in een vaas of grote pot.’
Geen snelle dame
Je kunt beginnen met voorzaaien van juni tot oktober. Dat is in de wilde natuur ook de periode dat zaden zich loslaten uit de zaaddoos. Het kiemen gaat erg traag, dus wacht geduldig af en houd de grond vochtig. Het kan soms weken en zelfs maanden duren voordat de zaadjes ontkiemen. Zodra de zaailingen 10 centimeter zijn en een paar blaadjes hebben verpot je ze naar een grotere pot zodat ze verder kunnen groeien. Laat herfstzaailingen in een koude kas of koele kamer overwinteren en plant ze eind maart met een afstand van 30 centimeter uit in je tuin. Direct zaaien kan in augustus of oktober, dan bedek je de zaden met een dun laagje grond. De plant geeft pas het jaar daarna bloemen, maar is dan ook wel een blijver in de tuin.
1. Aquilegia ‘Winky Double Dark Blue'
2. Aquilegia vulgaris ‘Bordeaux Barlow’
3. Aquilegia caerulea ‘Heavenly Blue’
4. Aquilegia ‘Tower Light Pink’
5. Aquilegia ‘Pink Petticoat’
6. Aquilegia ‘Early Bird Cream Yellow’
7. Aquilegia vulgaris 'Rose Barlow'
8. Aquilegia ‘Dark Purple’
Akelei zaait zichzelf uit rond juli tot augustus. Als je aan de bruine zaaddoosjes schudt dan hoor je de zaadjes rammelen.
Dit is een derdejaars Klein Maalbergen zaailing: Aquilegia 'KM Dusty Grey'.Als plukbloem is de akelei beeldschoon, toch vind je ze niet zo snel bij de bloemist. Daarvoor is de bloem te fragiel. Uit je eigen tuin kun je de bloemen plukken zodra een derde van de bloemetjes aan de steel in bloei is. Knip bij voorkeur ’s morgensvroeg en zet de bloemen meteen in een schone vaas. Ververs het water regelmatig, zo blijven de bloemen wel een week goed. Goed om te weten: de gespoorde, dichte en stevige vormen doen het over het algemeen het best op een vaas.
‘Altijd goed zijn de planten met friswitte, groene en crèmekleurige bloemetjes. Aquilegia vulgaris ‘Green Apples’ stal mijn hart. De stengels zijn stevig en sterk vertakt en de bloemen maken een sierlijke buiging.’
‘Aquilegia vulgaris ‘Black Barlow’ is onweerstaanbaar mooi. Voorbijlopen zonder te bewonderen is onmogelijk.’
‘De gevuldbloemige soorten geven subtiele, volle bloemen met gegolfde of juist puntige blaadjes dicht over elkaar, van crème tot groen naar allerlei mooie tussentinten. Vooral die met de grijslila rokjesbloemen is mijn absolute favoriet.’ Maar ook de soorten in warmbordeaux, fluwelig nacht-, ijs- of staalblauw of bijna zwart kan ze moeilijk weerstaan.
Als het erg droog is in de zomer kan het blad soms last krijgen van meeldauw. Knip de aangetaste blaadjes af en pep de plant op met wat compost en water. Er verschijnen snel nieuwe blaadjes.
Arboretum Kalmthout in de provincie Antwerpen is één van de oudste en meest gevarieerde bomen- en plantentuinen in Vlaanderen. Op de plantendagen in het Arboretum komen de beste kwekers bij elkaar en vind je er de meest bijzondere soorten. Dit voorjaar is de de plantendag op zondag 21 april.
Kijk voor meer informatie op arboretumkalmthout.be
In het buitengebied van Wernhout aan de Belgische grens, net onder Breda, woont Daniëlle met haar man, drie kinderen en een heleboel dieren op landgoed Klein Maalbergen. Hun kleine natuurlandgoed is precies 5 hectare met bos, schrale weides, bloemenweide, hagen, fruitbomen en een moestuin. De snijbloementuin van duizend vierkante meter hebben ze aangelegd voor kleinschalige verkoop van buiten geteelde seizoensbloemen. De opbrengsten gaan rechtstreeks terug naar de natuur, aanplant en onderhoud van het landgoed.
insecten magneet
Niet alleen wij zijn dol op de akelei, bestuivende insecten houden ook van de nectar. Met haar unieke bloemenvorm en lekkere nectar is de akelei een waardevolle voedselbron en werkt ze als een magneet op bijen, vlinders en hommels.
Je kunt bij Klein Maalbergen terecht voor de mooiste akelei plantjes van hun eigen selectie. Volg Daniëlle op Instagram @kleinmaalbergen en #uitdegrondvanonshart voor meer inspiratie.
bezoek tipAkelei is een tweejarige plant. Ze vormt het eerste jaar alleen blad en pas in het tweede jaar zal ze gaan bloeien en zaad gaan vormen.
Daarna sterft ze uit en begint de cyclus opnieuw.
Meters gras maakten dankzij liefdevolle mensenhanden en de welwillende natuur zelf, plaats voor eindeloos veel bloeiers, klimmers en ranken. Alles onder controle? Van Riella Rens mag de tuin een eigen leven leiden.
tekst Sanne Eva Dijkstra beeld Melissa Milis‘Langs de vijver mogen wilde planten en bloemen hun gang gaan.’
Wie? Riella Rens (38), haar man Teun van Aerschot (36) en hun poezen Mus en Mees Wat? Een uitbundig bloeiende tuin vol klimmers en verborgen hoekjes van zo’n 1500 vierkante meter Waar? Westerlo, België Online? @riella.r, riella.be
Nieuwe tuin, nieuwe kansen, dachten Riella Rens en haar man Teun toen ze verhuisden naar hun huidige woning in het Belgische Westerlo. Stukje bij beetje verdwenen talloze meters gras en namen bomen, planten en bloemen steeds meer ruimte in. Een vijver, verborgen hoekjes, begroeide muren en klimmers en bloeiers nodigen uit om op ontdekkingstocht te gaan. ‘Hippie-chic, noemt mijn man het.’ Zelf vertaalt Riella dat naar: ‘Stijlvol, maar wel met een wild randje.’
Het huis kwam met een lege grasvlakte, een soort voetbalveldje, waar nauwelijks leven in zat. Werk aan de winkel dus. ‘Een groene oase met zoveel mogelijk diversiteit creëren in een bebouwde omgeving, dat was voor ons de belangrijkste reden om serieus aan de slag te gaan met tuinieren.’ Missie geslaagd, en hoe. De kas en een oude Prunus avium (kersenboom) mochten blijven, verder ging zo’n beetje alles op de schop. Met verborgen hoekjes, klimmers en ranken en een uitgebreide collectie aan bomen, planten en bloemen herinnert niets zo’n zes jaar later nog aan dat grasveld van toen. Alhoewel: ‘Er zijn nog enkele stukken waar naar mijn zin te veel gras ligt. Mijn handen jeuken om ook daar nog planten te zetten.’
Wie via de voordeur – een bijzonder houten exemplaar in boogvorm – het huis wil betreden, merkt meteen dat het principe less is more hier niet welkom is. ‘Klimplanten rond een voordeur vind ik zo gezellig, dus weiger ik de Rosa ‘New Dawn’ (klimroos) en Lonerica japonica (kamperfoelie) te snoeien.’ Dat
bezoekers en de postbode daardoor regelmatig vast komen te zitten met hun haren of jas, is dan maar zo. Uitbundige groei en diversiteit maken Riella gelukkig. Telkens weer ontdekt ze nieuwe bloemen en planten die een plekje krijgen tussen het toch al grote aantal soorten en cultivars dat de tuin inmiddels rijk is. ‘De tel ben ik kwijtgeraakt, maar ik denk dat we sinds onze verhuizing hiernaartoe wel 2500 planten hebben aangesleept. Het is fijn om in elke maand van het jaar kleur te hebben in de tuin. Lente-, zomer-, herfst- én winterbloeiers zorgen voor afwisseling, het hele jaar door.’
Waar mogelijk krijgt de natuur de vrije hand. Zo maaien Riella en Teun sommige delen nooit. Brandnetels? Die mogen gewoon blijven staan. ‘Ze zijn goed voor vlinders, en ik maak er brandnetelgier mee voor de moestuin.’ Ook Nepeta (kattenkruid) duikt ongevraagd op verschillende plekken op. ‘De lichtblauwe kleur is niet helemaal m’n ding, maar de plant trekt veel bijen – en poezen – aan, dus mag-ie blijven.’ Al betekent dat natuurlijk niet dat alles in de tuin toeval is. Talloze soorten zijn met veel liefde gezaaid en geplant. Een favoriete eenjarige van Riella is de Phlox ‘Cherry Caramel’ (vlambloem), op de voet gevolgd door Cosmos sulphureus (cosmea), Scabiosa (duifkruid) en Eschscholzia (slaapmutsje). ‘Vlambloem bloeit ontzettend lang en heeft ontzettend mooie kleurschakeringen, duifkruid is in alle stadia –van knop tot bloem – prachtig en geurt heerlijk, en slaapmutsjes vind ik gewoon pure kunstwerkjes van Moeder Natuur.’
De eerste voorjaarsdagen maken Riella’s zintuigen wakker. ‘Kijken, voelen, ruiken aan de eerste bloesems: de lente is als opnieuw tot
Het paadje langs het huis, met oude kasseien en platte zachte kiezels. Syringa microphylla 'Superba' (dwergsering) en Amelanchier laevis 'Ballerina' (krent) zorgen in de lente voor kleur en geur, opgevolgd door Buddleja davidii 'Pink Delight' (vlinderstruik) die in de zomer bloeit.
Rond de moestuin staan een kastanjehouten hek en een gemengde haag met o.a. Crataegus monogyna (meidoorn) en Acer pseudoplatanus (esdoorn). De haag is populair bij vogels om nesten te bouwen. Links een Amelanchier laevis 'Ballerina' met daarachter een meerstammige Magnolia 'Susan' (beverboom). In het midden Syringa vulgaris 'Souvenir de Louis Späth' (sering).
leven gewekt worden na een lange winter.’ In dit seizoen krijgt de tuin steeds meer kleur, van onder andere Syringa microphylla ‘Superba’ (dwergsering) en Ribes sanguineum ‘King Edward Vii’ (rode ribes). ‘Die staat echt te pronken met z’n mooie roze trosbloemen.’ Bloeiende bollen – Crocus (krokussen), Narcissus (narcissen), Tulipa (tulpen), Allium (sieruien) en Fritillaria meleagris (kievitsbloem) – spelen nu een hoofdrol in de border.
‘Het bijzondere aan voorjaarsbollen is dat je weet dat ze maar tijdelijk bloeien, anders dan eenjarigen als cosmea die een hele zomer doorgaan. Misschien geniet ik er daarom des te intenser van.’
Een overblijfsel van de vorige bewoners is de kas. Die mocht natuurlijk blijven en bewijst keer op keer zijn dienst. ‘We ontdekten al snel hoe fantastisch zo’n ding is. In de winter staan er een- en tweejarigen te wachten op het voorjaar, en als dat eenmaal aanbreekt staat-ie bomvol zaailingen van groenten en bloemen.
We vinden het één van de gezelligste plekken in de tuin. Stoeltjes en hanglampjes erin, en een doos met hooi als dutplekje voor onze katten Mus en Mees.’ De beplanting in en rondom laten de kas naadloos overgaan in het groen eromheen. ‘Binnen en buiten plantte ik een Vitis vinifera (druivelaar) en een Lonicera japonica (kamperfoelie). De druivelaar geeft prachtige zoete druiven en de geur van de geelwitte bloemen van kamperfoelie is heerlijk.’
Nog zo’n plek waar Riella en Teun graag tijd doorbrengen is de vijver met houten terras dat grenst aan de keuken. Aan iedereen die het maar wil horen, vertelt Riella hoeveel meerwaarde water heeft voor een tuin. ‘Een vijver zorgt voor leven, verwondering en vreugde. De moerasplanten die in het voorjaar van bruin naar groen kleuren en de vissen die ontwaken uit hun winterslaap zijn zo mooi om te zien.’ De combinatie van zo veel soorten bloemen en planten met water trekt bovendien volop leven aan. ‘We hebben het aantal bezoekers in onze tuin – vogels, vlinders, hommels, bijen en kikkers – exponentieel zien toenemen sinds het hier geen grasvlakte meer is.’
Riella is in het buitenseizoen dagelijks met bloemen en planten in de weer: ze runt plukbloementuin Ammi in Bergom. Daarnaast is werken met groen pure noodzaak, het is haar vorm van therapie. ‘Mijn hoofd staat nooit stil. Ik ben fijngevoelig en vind het leven niet altijd even makkelijk. Met mijn handen in de aarde woelen,
me bekommeren om mijn zaailingen, me afvragen waarom een bepaalde plant het niet goed doet, beslissen waar ik de nieuwe klimplanten ga zetten, de vogels in de gaten houden met de verrekijker en foto’s maken tijdens mijn rondje door de tuin: dat zijn allemaal dingen die mijn hoofd en lijf rustig en gezond maken.’
De natuur, die ondanks de bemoeienis van mensenhanden toch vooral graag haar eigen gang gaat, helpt haar de dingen meer te nemen zoals ze komen. ‘Toen ik begon met tuinieren, kon ik mijn perfectionistische kant moeilijk verzoenen met het werk dat ik deed in de tuin. Ik wilde de grootste tomaten, kolen als die van Wim Lybaert (bekende Belgische moestuinierder en tvprogrammamaker, red.) en een kas zo perfect als de exemplaren in tijdschriften. De realiteit is dat veel van onze tomaten neusrot krijgen, de kolen opgegeten worden door slakken en het in de kas regelmatig rommelig is.’
CADEAUTJES VAN DE NATUUR
Loslaten, dat is waar ze keer op keer aan herinnerd wordt tijdens het zorgen voor en genieten van alles wat groeit en bloeit. ‘De tuin mag van mij een eigen leven leiden, al stuur ik soms bij door wat te snoeien of wilde kruiden te wieden.’ Mos, dat op de schaduwplaatsen groeit, mag bijvoorbeeld gewoon blijven zitten. ‘Ooit zei iemand tegen me: ‘Mos kun je niet kopen bij de kweker, dat is gewoon een cadeautje van de natuur.’ Dat is me bijgebleven.’ En zulke verrassingen zijn er doorlopend. Een zomaar opgekomen stek van Juglans regia (walnootboom) en Digitalis (vingerhoedskruid) dat zich ieder jaar vanzelf iets verder uitzaait: klein geluk dat de liefde voor tuinieren voedt. ‘Door het bijzondere in het kleine te blijven zien, blijf ik trouw aan mezelf en voel ik mijn passie voor groen tot in mijn kruin.’
Niets staat vast en teleurstellingen horen er net zo goed bij als onverwachte geluksmomenten. ‘Binnen enkele jaren zal onze tuin er weer heel anders uitzien. Bomen en planten die zich goed voelen en op een juiste plek staan, zullen ontzettend gaan groeien, en wie weet is er tegen die tijd op geen enkel plekje nog gras te vinden en staat alles nóg wat voller.’ De natuur haar ruimte in laten nemen is een proces van overgave, van geven en nemen. De teugels laten vieren, zodat bloemen en planten vanzelf tot bloei komen waar ze het beste tot hun recht komen, ook – of misschien juist – als je het vooraf niet zo bedacht had. ‘Dat is helemaal oké. Laat maar groeien.’
Vers geoogste tulpen op tafel. De grote Salix caprea (boswilg) rechts groeide in zes jaar uit van scheutje tot kolos, en zorgt nu voor schaduw op zonovergoten dagen.
3
‘Dit zijn bloemen van Syringa hyacinthiflora ‘Maiden’s Blush’. Af en toe pluk ik een grote bos seringen, maar meestal laat ik de bloemen aan de struik, omdat een sering niet zo snel aangroeit én de bloemen niet lang houden op vaas.’
4
2
Aan het keukenraam staat een Syringa vulgaris ‘Souvenir de Louis Späth’ (sering). In de bloembak in de vensterbank staat Erysimum (steenraket).
Riella en Teun tuinieren op typisch Kempische zandgrond: makkelijk bewerkbaar en licht, maar bij weinig neerslag al snel te droog. ‘In onze kas en moestuin is een druppelleiding geïnstalleerd die is aangesloten op de regenwaterput. Dat scheelt tijd én geld, en de planten groeien regelmatiger en sterker.’ Bij droog weer krijgen bomen een laagje compost of maaisel rond de boomspiegel, zodat vocht beter wordt vastgehouden.
'Bij de aanleg van de vijver kozen we voor een moerasgedeelte met lavasteentjes die bekend staan om hun zuiverende eigenschappen. Een pomp trekt het vijverwater door de steentjes waardoor het water constant gezuiverd wordt.
Afvallende bladeren en bloemen haal ik wekelijks uit de vijver met een schepnet. Voor mij is dat een momentje van ontspanning.'
1) Ruimtegebrek in de kas is, vooral in de lente, gewoon iets wat erbij hoort. Op het vaste wandrek staan alle zaailingen, onderin komen kruiden en groenten die niet te hoog worden. Aan de overkant staan tomaten en aubergines en langs de zijkanten klimmen komkommerplanten. Het verharde middenpad is makkelijk aan te vegen en handig voor de kruiwagen. 2) Het tuinhuis dat we bouwden met gerecyclede materialen uit de tuin. Achter het hekwerk zaten de kippen die intussen opgepeuzeld werden door de marter.
3) Bloesems van de appelboom. Naast de moestuin, aan de rand van de tuin, staan verschillende appel-, peren-, en kersenbomen.
4) Oude rotanstoelen die ik uit een container in het containerpark gevist heb. Rommel voor sommigen, ik vond ze charmant en nam ze mee naar huis. Ik zak erdoorheen want ze zijn niet stevig meer, maar ze staan mooi op het houten terras aan de vijver, omringd door seringen.
Leesplekje onder de oude Prunus avium (zoete kers), met langs de vijver Syringa hyacinthiflora ‘Maiden’s Blush’ (sering), Buddleja davidii ‘Île de France’ (vlinderstruik) en Spiraea arguta (spierstruik). Links een jonge Liquidambar styraciflua (amberboom).
Een favoriete tuintool is de oogstschaar van Felco. ‘Met spitse punt, dus makkelijk om fijne stelen te oogsten, fruitbomen te snoeien en de druivelaar in toom te houden.’ Emmers koopt Riella bij Dille & Kamille, en ook de kleine koperen verplantschop van Esschert Design wordt veel gebruikt.
Tulipa ‘Amazing Grace’ (pioentulp) bloeit in april met dubbele bloemblaadjes. Riella zet ze het liefst elk jaar op een andere plek, om ziektes te vermijden.
‘Onze tuin is gevuld met veel bomen en heesters, ze geven structuur aan de tuin en geven fijne schaduw’
Voor moestuinkennisen inspiratie grijpt Riella steeds weer naar De Moestuin van Mme Zsazsa. ‘Onze moestuinbijbel: werkelijk alles wat je moet weten over groenten komt erin aan bod.’ Uit Floret Farm’s Cut Flower Garden leerde ze veel over bloemen kweken. Ook het boek Snoeien & Leiden pakt ze er vaak bij. ‘Ik ben niet zo van het snoeien, maar in dit boek ontdek je de vele voordelen ervan per plantensoort. Het zorgde hier al meermaals voor een aha-moment.’
o v e r de tulp 9x de mooiste op rij
Zodra de groene puntjes van bloembollen boven het aardoppervlak verschijnen, weet je dat de lente in aantocht is. Tulpen zijn de trots van Nederland, maar wist je dat de tulp oorspronkelijk uit Turkije komt? Zo is er misschien nog wel meer om te leren over deze heerlijke bloem.
Tulp ‘Groenland’ + Tulp ‘Black Hero’ + Tulipa batalinii ‘Bronze Charm’ (wilde tulp) + Fritillaria meleagris (kievitsbloem) + Tulp ‘La Belle Epoque’ + Narcis
‘White Lion’ + een enkel takje Prunus dulcis of Amelanchier (krentenboom).
Laat je de tulpenbollen wel in de grond? Knip dan de steel boven het laatste blad af. Het blad neemt licht op en dat is voeding voor de bol. Toch is de kans aanwezig dat de bloemen het jaar erna kleiner zijn. Maar het is zeker een poging waard. uitproberen
Van bloembollen kun je slechts één keer oogsten en als je de bloemen dan in je vaas hebt staan, dan wil je er zo lang mogelijk van genieten. Zodra de bloemkleur voorzichtig tevoorschijn komt, kun je de bloem plukken. Nou ja, eigenlijk trek je de tulp met een snelle beweging recht omhoog. Tulpen blijven doorgroeien, ook in een vaas. Door ze omhoog te trekken in plaats van schuin af te knippen neemt de steel minder water op en groeien ze minder hard door.
Bezoek in het voorjaar eens een inspirerende tuin.
•
• • In het Hortus Bulborum in Limmen vind je historische bolgewassen. Het is de enige tuin in de wereld waar zo’n grote collectie te vinden is. De oudste soorten stammen uit de 16e eeuw. De enkele vroege tulp ‘Duc van Tol Red and Yellow’ stamt uit 1595 en is de oudste tulp uit de collectie.
> hortus-bulborum.nl
•
eenjarige bloei
Tulpen zijn eenjarige bloeiers. Waar narcissen, stinzen en sneeuwklokjes zich jaarlijks vermeerderen, blijft de tulp niet eeuwig voortleven. Laat je ze in de grond zitten, dan neemt de bloei jaarlijks af. Tulpen poot je dus ieder jaar opnieuw. En dat is zo erg nog niet, want dat betekent ieder jaar een nieuwe mix aan lentepracht. Trakteer jezelf direct op een bollenpoter, zodat het planten van de bollen ook een beetje leuk blijft.
Tulipa sylvestris L. (bostulp) is sinds de 17e eeuw in Nederland te vinden en mag in de volksmond een inheemse tulp worden genoemd. De bloem is geel en bloeit op zo’n 25 centimeter hoogte.
Tulpsoorten die zichzelf wel - met een beetje geluk - het jaar erna nog eens laten zien:
‘Flaming Purissima’, ‘Ballade’, ’Maureen’, ‘Negrita’, ‘Recreado’, ‘Spring Green’ en ‘Rococo’.
• • Ga voor een inspirerende dag naar de Boschhoeve in Wolfheze. Een grote gevarieerde boerderijtuin met kleurrijke zomer- en herfstborders, een schaduwlaantje en boomgaard met voorjaarsbollen. In april zijn er open voorjaarsdagen.
> boschhoeve.nl
•
• • The Tulip Barn in Hillegom is een grote kleurrijke oase vlakbij Amsterdam. In de tuin vind je op het hoogtepunt zo’n 750.000 bloeiende tulpenbollen én leuke hoekjes om instagrammable foto’s te maken. Tot en met mei kun je er terecht tijdens verschillende vrolijke events.
> thetulipbarn.com
Zet in januari een bloempot met tulpen binnen.
9x mooie tulpen voor in de tuin
Linksboven, met de klok mee:
Tulp ‘Verona Sunrise’
• Tulp ‘Newcastle’
• Tulp ‘La Belle Epoque’
• Tulp ‘Exotic Emperor’
• Tulp ‘Foxtrot’
• Tulp ‘Blue Diamond’
•
Tulipa turkestanica (wilde tulp)
• Tulp ‘Design Impression’
• Pagina links:
Tulp ‘Paul Scherer’
Tulpen zijn gegroepeerd op basis van eigenschappen als vorm en bloeitijd. De enkele, dubbele en gefranjerde tulp kennen we allemaal wel. Maar wist je dat er ook leliebloemige, pioenvormige, botanische en parkiettulpen bestaan? Nu wel. Ook inheemse bostulpen zijn het bekijken waard.
Vanaf de lente heeft het geen zin meer om bollen in de grond te stoppen. De bol heeft namelijk een koudeperiode van ongeveer tien weken nodig om tot bloei te komen. De oplossing? Kijk dit voorjaar goed rond en maak een lijstje van de tulpen en andere voorjaarsbloeiers die je mooi vindt. En in de tussentijd haal je bij de (biologische) kweker alsnog wat opgepot lentegroen om van te genieten.
Wil je eens een hoge vaas vullen met tulpen? Kies dan een Franse tulp, die heeft een langere steel dan de Hollandse.
wist je dat?
Er bestaan wel 3000 soorten tulpen die onderverdeeld zijn in een 20 verschillende kleinere groepen.
Wacht met het poten van tulpen tot november, dan heb je minder kans op tulpenvuur dat de bollen aantast. Teveel nattigheid kan ervoor zorgen dat de bollen gaan rotten door de schimmel Botrytis tulipae. Deze schimmel is dol op hoge luchtvochtigheid en tast de bollen aan waardoor ze een jaar later niet of minder bloeien omdat het de bodem besmet. Hoe herken je tulpenvuur? Er verschijnen kleine vlekjes op de bladeren die zich verspreiden naar de bloembladeren. In het slechtste geval wordt de hele tulp bruin en rot. Een treurig gezicht. Zie je tulpenvuurvlekjes, steek de aangetaste tulp direct uit. De schimmel heeft dan minder kans om uit te breiden.
op tijd
Zet in je agenda dat je bloembollen vanaf mei kunt bestellen. Het jaar 2023 was geen goed tulpenjaar voor kwekers, vanwege alle regen. Favoriete soorten zijn beperkt beschikbaar, dus grijp niet mis.
Tussen oktober en december kun je bloembollen in de tuin uitplanten. Plant de bol altijd twee keer zo diep als dat ze groot is, anders kunnen ze niet goed genoeg wortelen waardoor de steel tijdens de bloei zal gaan hangen. Maak een gat met een bollenpoter of handschep en zet de bol met het puntje naar boven in het gat. Verbeter de bodem eventueel met een klein handje kleimineralen, daardoor zullen bollen beter aanslaan. Houd tussen de bollen een afstand aan van een duimdikte als je ze na de bloei gaat verwijderen. Houd vijf centimeter afstand aan als je de bollen er in laat zitten.
Voor een rijke bloei in het voorjaar poot je ongeveer 30-50 bollen per vierkante meter. Zo kun je ook wat plukken voor in een vaas en is je border niet direct leeg. Tussen vaste planten houd je 10 - 15 bollen per vierkante meter aan.
Wist je dat er vroeg- en laatbloeiende tulpen zijn? De vroege bloeiers kun je eind maart al verwachten. De late tulpen stellen je geduld op de proef en laten je wachten tot eind mei. Stop je een flinke pot vol met tulpen, kies dan voor soorten die opvolgend bloeien. Dan heb je de hele lente lang bloeiende tulpen.
voor de dieren
Planten zorgen voor voeding voor heel veel dieren, waaronder bijen en vlinders. De kunst is om altijd iets te eten ‘in huis’ te hebben.
Oftewel: het is belangrijk om een zo lang mogelijke periode bloeiende bloemen met stuifmeel te hebben, zodat bijen en vlinders genoeg voedsel kunnen vinden in jouw tuin.
Bloembollen zorgen voor voedsel nog voordat de vaste planten en eenjarigen beginnen te bloeien en uitgebloeide planten zorgen weer voor voedsel in de vorm van zaad voor bijvoorbeeld vogels. Ook met water in je tuin, in de vorm van een (kleine) vijver, trek je dieren aan. Een vijver kan ook heel klein zijn, in een ronde ton bijvoorbeeld. Zorg wel dat dieren altijd weer uit het water kunnen komen door een soort trappetje te maken.
voor de sier
Zaai in de lente dit fantastische siergrasje om aan een border toe te voegen. Chasmanthium maakt mooie platte aren die goudgeel indrogen.
1. Handig voor zaden en stekers. Organizer € 12,99 (H&M Home) 2. Fijn gietertje voor binnen en buiten. Gieter Vallis € 47,90 (Bloomingville) 3. Stapelen maar. Tuinstoel verzink frame € 189 (Demar Forge) 4. Stoer lichtje. Industriële buitenlamp Fabrique € 189,- (Nostalux) 5. Handig voor in de tuin en keuken. Denim schort € 29,99 (Zara Home) 6. Feestje op tafel. Tafelkleed Sunshine 145x250cm 139,- (Nordic Nest) 7. Chasmanthium latifolium (plataargras) € 3,50 (MAY & JUNE) 8. Mooie kleuren voor schuren, schuttingen of buitendeuren. French Grey nr. 18, School House White nr. 291, prijs op aanvraag (Farrow & Ball)
Hoofdredacteur: Judith van Lent
Redactiecoördinator: Elianne Wiersma
Vormgeving: Sara Bartels, Fabienne Ruijters
Eindredactie: Marlies Huisman
Redactie: Sara Bartels, Annelien van Beusekom, Joline van Berkestijn, Sanne Eva Dijkstra, Marlies Huisman, Femia van der Leest, Judith van Lent, Melissa Milis, Joanne Neeleman, Jeannine Rijsdijk, Rachel Vieth, Elianne Wiersma.
Met bijdragen van: Forte Uitgevers, Lotte Govers, Christel Haccuria, Hans en Ellen Lubbers, Nina Nijland, Riella Rens, Nils van Royen, Daniëlle Akkermans, Joost Vlot, Gydo van der Wal.
De cover werd gemaakt door fotografie: Dana van Leeuwen, styling: Ilona Jongepier, haar & make-up: Sjardé Kirioma. Met dank aan: Tuin de Beukenhof, Pull & Bear, Massimo Dutti, Monki, Blundstone, Zipper Vintage, Mango. aan dit nummer werkten mee:
MAY & JUNE magazine komt vier keer per jaar uit. Wil je elk nummer extra voordelig thuis ontvangen? Sluit dan een abonnement af op studiomayandjune.com/magazine.
Drukkerij & distributie: Senefelder Misset B.V. Doetinchem Abonnementenbeheer: Aboland.nl | voor vragen over je abonnement kun je op werkdagen tussen 9.00 en 17.00 uur bellen naar 0251 - 25 79 24.
Informatie: studiomayandjune.com/magazine | voor vragen over losse nummers kun je op werkdagen tussen 9.00 en 17.00 uur bellen naar 033 - 202 43 38.
ISSN: 2949-9062
magazine@studiomayandjune.com mayandjune_nl mayandjune_nl