10_Μαθητεία στη Νέα Εποχή I ( 1 of 2 )

ΜΑΘΗΣΔΙΑ ΢ΣΗ ΝΔΑ ΔΠOXH Σόμος Ι

ΜΑΘΗΣΔΙΑ ΢ΣΗ ΝΔΑ ΔΠΟΥΗ Σόμος Ι

ΒΙΒΛΙΑ ΣΗ΢ ΑΛΙΚΗ΢ Α. ΜΠΔΨΛΗ Μχεζε, Αλζξψπηλε θαη Ζιηαθή Δπηζηνιέο επί ηνπ Απνθξπθηζηηθνχ Γηαινγηζκνχ Ζ ΢πλείδεζε ηνπ Αηφκνπ Πξαγκαηεία επί ηνπ Κνζκηθνχ Ππξφο Σν Φσο ηεο Φπρήο Ζ Φπρή θαη ν Μεραληζκφο ηεο Απφ ηε Γηαλφεζε ζηελ Δλφξαζε Πξαγκαηεία επί ηεο Λεπθήο Μαγείαο Απφ ηε Βεζιεέκ ζην Γνιγνζά Μαζεηεία ζηε Νέα Δπνρή – Σφκνο Η Μαζεηεία ζηε Νέα Δπνρή – Σφκνο ΗΗ Σα Πξνβιήκαηα ηεο Αλζξσπφηεηαο Ζ Δπαλεκθάληζε ηνπ Υξηζηνχ Σν Πεπξσκέλν ησλ Δζλψλ Γνεηεία: Έλα Παγθφζκην Πξφβιεκα Σειεπάζεηα θαη ν Αηζεξηθφο Φνξέαο Ζ Αηειείσηε Απηνβηνγξαθία Δθπαίδεπζε ζηε Νέα Δπνρή Ζ Δμσηεξίθεπζε ηεο Ηεξαξρίαο Πξαγκαηεία επί ησλ Δπηά Αθηίλσλ: Σφκνο Η – Δζσηεξηθή Φπρνινγία Σφκνο ΗΗ – Δζσηεξηθή Φπρνινγία Σφκνο ΗΗΗ – Δζσηεξηθή Αζηξνινγία Σφκνο IV – Δζσηεξηθή Θεξαπεπηηθή Tφκνο V – Oη Αθηίλεο θαη νη Μπήζεηο

ΜΑΘΗΣΔΙΑ ΢ΣΗ ΝΔΑ ΔΠOXH Σόμος Πρώτος

σπό ΑΛΙΚΗ΢ Α. ΜΠΔΨΛΗ

LUCIS PUBLISHING COMPANY 113 University Place, 11th Floor P.O. Box 722 Cooper Station New York, N.Y. U.S.A. 10276 LUCIS PRESS LTD. Suite 54 3 Whitehall Court London SW1A 2EF U.K

©

COPYRIGHT BY LUCIS TRUST, 1972

Πξψηε Αγγιηθή Έθδνζε, 1944 Έβδνκε Αγγιηθή Έθδνζε, 1971 Όγδνε Αγγιηθή Έθδνζε, 1972

Δ έηδμζδ αοημφ ημο αζαθίμο πνδιαημδμηήεδηε απυ ημ Κεθάθαζμ ηςκ ΐζαθίςκ ημο Θζαεηακμφ, πμο ζοζηάεδηε βζα ηδ ζοκεπή δζάδμζδ ηδξ δζδαζηαθίαξ ημο Θζαεηακμφ ηαζ ηδξ Ώθίηδξ Ώ. Μπέσθδ. Ώοηυ ημ ηεθάθαζμ εθέβπεηαζ απυ ηδ Lucis Trust, πμο είκαζ έκα πκεοιαηζηυ, εηπαζδεοηζηυ ίδνοια, απαθθαβιέκμ θμνμθμβίαξ. Δ Lucis Press Ltd. είκαζ ιδ-ηενδμζημπζηυξ μνβακζζιυξ πμο ακήηεζ ζηδ Lucis Trust. Γζα ημ αζαθίμ αοηυ δεκ πθδνχκμκηαζ ζοββναθζηά δζηαζχιαηα.

Σμ αζαθίμ αοηυ έπεζ επίζδξ εηδμεεί ζηα Εζπακζηά, Γαθθζηά ηαζ Βθθδκζηά. Δ ιεηάθναζή ημο ζε άθθεξ βθχζζεξ ζοκεπίγεηαζ. Δ πνχηδ ιεηάθναζή ημο ζηα Βθθδκζηά έβζκε ημ 1974.

Σίηθμξ πνςημηφπμο: «Discipleship in the New Age, Vol. I», by Alice A. Bailey

Lucis Press Ltd., London 1972

ΏΦΕΒΡΧΝΒΣΏΕ ΢ΣΔ ΡΔΓΓΙΝΑ ΚΔΛΛΔΡ ιζα ζοιιαεήηνζα δ μπμία βζα πενζζζυηενα απυ είημζζ πνυκζα αάδζζε ιαγί ιμο ζημ Ανυιμ

Η ΜΔΓΑΛΗ ΔΠΙΚΛΗ΢Η Ώπυ ηδκ εζηία ημο Φςηυξ ιέζα απυ ηδ Αζάκμζα ημο Θεμφ Ώξ δζαποεεί θςξ ιέζα ζηζξ δζάκμζεξ ηςκ ακενχπςκ. Σμ Φςξ αξ ηαηέθεεζ ζηδ Γδ. Ώπυ ηδκ εζηία ηδξ Ώβάπδξ ιέζα απυ ηδκ Κανδζά ημο Θεμφ Ώξ δζαποεεί αβάπδ ιέζα ζηζξ ηανδζέξ ηςκ ακενχπςκ. Βίεε μ Υνζζηυξ κα βονίζεζ ζηδ Γδ. Ώπυ ημ ηέκηνμ υπμο δ Θέθδζδ ημο Θεμφ είκαζ βκςζηή O ζημπυξ αξ ηαεμδδβεί ηζξ ιζηνέξ εεθήζεζξ ηςκ ακενχπςκ – O ζημπυξ πμο μζ Αζδάζηαθμζ βκςνίγμοκ ηαζ οπδνεημφκ. Ώπυ ημ ηέκηνμ πμο μκμιάγμοιε θοθή ηςκ ακενχπςκ Σμ ΢πέδζμ ηδξ Ώβάπδξ ηαζ ημο Φςηυξ αξ πναβιαημπμζδεεί Καζ είεε κα ζθναβίζεζ ηδκ πφθδ ημο ηαημφ. Σμ Φςξ, δ Ώβάπδ ηαζ δ Αφκαιδ αξ απμηαηαζηήζμοκ ημ ΢πέδζμ πάκς ζηδ Γδ.

«Δ παναπάκς Βπίηθδζδ ή Πνμζεοπή δεκ ακήηεζ ζε ηάπμζμ πνυζςπμ ή υιζθμ, αθθά ζε μθυηθδνδ ηδκ ακενςπυηδηα. Σμ ηάθθμξ ηαζ δ ζζπφξ ηδξ Βπίηθδζδξ αοηήξ ανίζημκηαζ ζηδκ απθυηδηά ηδξ ηαζ ζηδκ έηθναζδ απυ ιένμοξ ηδξ μνζζιέκςκ ηεκηνζηχκ αθδεεζχκ ηζξ μπμίεξ απμδέπμκηαζ εκδυιοπα ηαζ θοζζηά υθμζ μζ άκενςπμζ – ηδκ αθήεεζα βζα ηδκ φπανλδ ιζαξ εειεθζχδμοξ Νμδιμζφκδξ ζηδκ μπμία πνμζδίδμοιε αυνζζηα ημ υκμια Θευξ· ηδκ αθήεεζα υηζ πίζς απυ υθδ ηδκ ελςηενζηή θαζκμιεκζηυηδηα, ηζκδηήνζα δφκαιδ ημο ζφιπακημξ είκαζ δ Ώβάπδ· ηδκ αθήεεζα υηζ ήνεε ζηδ βδ ιζα ιεβάθδ Ώημιζηυηδηα – πμο μκμιάζηδηε απυ ημοξ Υνζζηζακμφξ, Υνζζηυξ – ηαζ εκζςιάηςζε αοηή ηδκ αβάπδ χζηε κα ιπμνέζμοιε κα ηδκ ηαηακμήζμοιε· ηδκ αθήεεζα υηζ ηυζμ δ αβάπδ υζμ ηαζ δ κμδιμζφκδ είκαζ απμηεθέζιαηα εηείκμο πμο απμηαθμφιε Θέθδζδ ημο Θεμφ· ηαζ ηέθμξ, ηδκ αοηαπυδεζηηδ αθήεεζα υηζ ιυκμ ιέζς ηδξ ίδζαξ ηδξ αλζξσπφηεηαο ιπμνεί κα πναβιαημπμζδεεί ημ Θείμ ΢πέδζμ.»

ALICE A. BAILEY

ΑΠΟ΢ΠΑ΢ΜΑ ΑΠΟ ΜΙΑ ΓΗΛΧ΢Η ΣΟΤ ΘΙΒΔΣΑΝΟΤ ΠΟΤ ΓΗΜΟ΢ΙΔΤΘΗΚΔ ΣΟΝ ΑΤΓΟΤ΢ΣΟ ΣΟΤ 1934

Β

ανηεηυ κα πς υηζ είιαζ έκαξ Θζαεηακυξ ιαεδηήξ μνζζιέκμο ααειμφ ηζ αοηυ δε ζαξ θέεζ πανά θίβα, βζαηί υθμζ είκαζ ιαεδηέξ απυ ημκ πζμ ηαπεζκυ γδθςηή ιέπνζ ηαζ πένα απυ ημκ ίδζμ ημκ Υνζζηυ. Γς ζ‟ έκα θοζζηυ ζχια, υπςξ ηαζ μζ οπυθμζπμζ άκενςπμζ, ζηα ζφκμνα ημο Θζαέη ηαζ ιενζηέξ θμνέξ, υηακ ημ επζηνέπμοκ ηα άθθα ιμο ηαεήημκηα, πνμεδνεφς (απυ ελςηενζηή άπμρδ) ζε ιζα ιεβάθδ μιάδα Θζαεηακχκ θάια. Ώοηυ είκαζ ημ βεβμκυξ πμο έβζκε αζηία κα δζαδμεεί υηζ είιαζ δβμφιεκμξ αοημφ ημο ζδζαίηενμο ιμκαζηδνζμφ ηςκ θάια. Βηείκμζ πμο ζοκδέμκηαζ ιαγί ιμο ζημ ένβμ ηδξ Εενανπίαξ (ηαζ υθμζ μζ αθδεζκμί ιαεδηέξ ζοκδέμκηαζ ι‟ αοηυ ημ ένβμ) ιε βκςνίγμοκ ιε έκα αηυιδ υκμια ηαζ οπμφνβδια. Δ Ώ.Ώ.Μπ. βκςνίγεζ πμζμξ είιαζ ηαζ ιε ακαβκςνίγεζ ιε δφμ απυ ηα μκυιαηά ιμο. Βίιαζ έκαξ αδεθθυξ ζαξ πμο ηαλίδερε θίβμ ιαηνφηενα πάκς ζηδκ Ώηναπυ απυ ημ ιέζμ ζπμοδαζηή ηαζ έπεζ επμιέκςξ επζθμνηζζηεί ιε ιεβαθφηενεξ εοεφκεξ. Βίιαζ ηάπμζμξ πμο αβςκίζηδηε ηαζ δζάκμζλε ημ δνυιμ ημο πμθειχκηαξ πνμξ έκα ιεβαθφηενμ ιέηνμ θςηυξ απυ ημ γδθςηή πμο εα δζααάζεζ αοηυ ημ άνενμ ηαζ ζοκεπχξ πνέπεζ κα εκενβήζεζ ζακ δζααζααζηήξ ημο θςηυξ, αδζάθμνμ πμζμ εα είκαζ ημ ηίιδια. Αεκ είιαζ βένμξ, ηαεχξ δ δθζηία οπμθμβίγεηαζ ζημοξ δαζηάθμοξ, υιςξ δεκ είιαζ κέμξ ή άπεζνμξ. Σμ ένβμ ιμο είκαζ κα δζδάζης ηαζ κα δζαδίδς ηδ βκχζδ ηδξ Ώζχκζαξ ΢μθίαξ μπμοδήπμηε ιπμνχ κα ανς ακηαπυηνζζδ ηαζ αοηυ ηάκς βζα πμθθά πνυκζα. Βπζδζχης αηυιδ κα αμδεήζς ημ Αζδάζηαθμ Μ. ηαζ ημ Αζδάζηαθμ Κ.Υ. υπμηε πνμζθένεηαζ εοηαζνία, βζαηί απυ πμθφ ηαζνυ ζοκδέμιαζ ιαγί Σμοξ ηαζ ιε ημ ένβμ Σμοξ. ΢‟ υθα ηα παναπάκς ζαξ έπς πεζ πμθθά· ηαοηυπνμκα υιςξ δε ζαξ είπα ηίπμηα πμο εα ζαξ μδδβμφζε κα ιμο πνμζθένεηε ηδκ ηοθθή εηείκδ οπαημή ηαζ ηδκ ακυδηδ αθμζίςζδ πμο πνμζθένεζ μ ζοκαζζεδιαηζηυξ γδθςηήξ ζημκ Γημονμφ ηαζ ημ Αζδάζηαθμ ημκ Οπμίμ είκαζ ακίηακμξ αηυιδ κα πνμζεββίζεζ. Οφηε ηαζ εα επζηφπεζ ηδκ πενζπυεδηδ αοηή επαθή ιέπνζ κα ιεημοζζχζεζ ηδ ζοκαζζεδιαηζηή αθμζίςζδ ζε ακζδζμηεθή οπδνεζία πνμξ ηδκ ακενςπυηδηα – υπζ πνμξ ημ Αζδάζηαθμ. Σα αζαθία πμο έβναρα απμζηέθθμκηαζ ζημκ ηυζιμ δίπςξ ηαιζά αλίςζδ βζα ηδκ απμδμπή ημοξ. Μπμνεί ή υπζ κα είκαζ μνεά, αθδεζκά ηαζ πνήζζια. Ώκήηεζ ζε ζαξ κα ελαηνζαχζεηε ηδκ αθήεεζά ημοξ ιε ηδκ μνεή πναηηζηή ηαζ ιε ηδκ άζηδζδ ηδξ εκυναζδξ. Οφηε εβχ μφηε δ Ώ.Ώ.Μπ. εκδζαθενυιαζηε ηαευθμο κα ακαηδνοπεμφκ ζακ ειπκεοζιέκα ηείιεκα ή κα θέβεηαζ βζ‟ αοηά (ιε ημιιέκδ ηδκ ακάζα) πςξ είκαζ ένβμ ηάπμζμο απυ ημοξ Αζδαζηάθμοξ. Ώκ πανμοζζάγμοκ ηδκ αθήεεζα ιε ηέημζμ ηνυπμ χζηε κα απμηεθεί ζοκέπεζα εηείκδξ πμο ήδδ πνμζθένεδηε ζηζξ παβηυζιζεξ δζδαζηαθίεξ, ακ μζ πθδνμθμνίεξ πμο δίκμοκ ακορχκμοκ ηδκ έθεζδ ηαζ ηδ εέθδζδ-βζα-οπδνεζία απυ ημ ΕΝΏΕ

ΑΠΟ΢ΠΑ΢ΜΑ ΑΠΟ ΜΗΑ ΓΖΛΧ΢Ζ ΣΟΤ ΘΗΒΔΣΑΝΟΤ

11

πεδίμ ηςκ ζοκαζζεδιάηςκ ζημ πεδίμ ημο κμο (ζημ πεδίμ υπμο μζ Αζδάζηαθμζ κπνξνχλ κα ανεεμφκ) ηυηε εα έπμοκ ελοπδνεηήζεζ ημ ζημπυ ημοξ. Ώκ δ δζδαζηαθία πμο ιεηαδίδμοκ πνμηαθεί ηδκ ακηαπυηνζζδ ημο θςηζζιέκμο κμο ημο ενβάηδ ιέζα ζημκ ηυζιμ ηαζ επζθένεζ ηδκ αζηναπμαμθή ηδξ εκυναζήξ ημο, ηυηε δ δζδαζηαθία αξ βίκεζ απμδεηηή. ΋πζ υιςξ δζαθμνεηζηά. Ώκ μζ δδθχζεζξ επζαεααζςεμφκ ηεθζηά ή ηνζεμφκ αθδεζκέξ ηάης απυ ημ ηνζηήνζμ ημο Νυιμο ηςκ Ώκηζζημζπζχκ, ηυηε αοηυ εα είκαζ ηαθυ ηαζ ζηακμπμζδηζηυ. Ώκ υιςξ δε ζοιαεί αοηυ, αξ ιδκ απμδεπεεί μ ζπμοδαζηήξ υζα θέβμκηαζ.

ΠΡΟΛΟΓΟ΢

Ώ

ημ αζαθίμ είκαζ ιμκαδζηυ βζα πμθθμφξ θυβμοξ. Σίπμηε πανυιμζμ δεκ έπεζ εηδμεεί ιέπνζ ηχνα απ‟ υ,ηζ βκςνίγς. Πενζέπεζ δφμ ζεζνέξ μιζθζχκ εκυξ απυ ημοξ Αζδαζηάθμοξ ηδξ ΢μθίαξ πνμξ μνζζιέκα ιέθδ ηδξ εζχηενδξ μιάδαξ Σμο ηζ επίζδξ ιζα ζεζνά πνμζςπζηχκ μδδβζχκ πμο έδςζε ζε ιζα μιάδα ιαεδηχκ Σμο. Πμθθμί απ‟ αοημφξ ημοξ ακενχπμοξ ιμο ήηακ άβκςζημζ υηακ ήνεακ ζηδκ πνμζμπή ιμο· ανβυηενα ζοκάκηδζα ιενζημφξ απ‟ αοημφξ, άθθμοξ δεκ ημοξ ζοκάκηδζα πμηέ· ιενζημφξ ημοξ βκχνζγα ηαθά ηαζ ιπμνμφζα κα ηαηαθάας βζαηί είπακ επζθεβεί, λένμκηαξ υηζ δ αθμζίςζή ημοξ ζηδ γςή ημο πκεφιαημξ ηζ δ αβάπδ ημοξ βζα ηδκ ακενςπυηδηα δζηαζμθμβμφζε αοηή ηδκ επζθμβή· εεςνμφζα έκακ ή δφμ ζακ ηζξ πζμ αηαηάθθδθεξ επζθμβέξ, αθθά ανβυηενα άθθαλα άπμρδ ηζ ακαβκχνζζα υηζ ιζα δζάκμζα ζμθυηενδ απ‟ ηδ δζηή ιμο ήηακ οπεφεοκδ βζα ηδ ζοιπενίθδρή ημοξ ζημ Άζναι. Έιαεα αηυιδ υηζ ανπαίεξ ζπέζεζξ, εδναζςιέκεξ ζε άθθεξ γςέξ, ήηακ επίζδξ νοειζζηζημί πανάβμκηεξ ηζ υηζ ηάπμζμζ ηένδζζακ ημ δζηαίςια ηδξ ζοιιεημπήξ, αηυιδ ηζ ακ μζ πκεοιαηζηέξ ημοξ επζηεφλεζξ θαίκμκηακ ακεπανηείξ ζ‟ έκακ παναηδνδηή. Έκα ιεβάθμ ιένμξ ηδξ δζδαζηαθίαξ πμο δυεδηε είκαζ κέμ ζε ιμνθή ηζ έκα άθθμ είκαζ πναβιαηζηά κέμ. Έκα ζδιείμ πνμαάθθεζ ιε ζαθήκεζα ηζ αοηυ είκαζ υηζ μζ παθζμί ηακυκεξ ζημοξ μπμίμοξ οπάημοακ μζ ιαεδηέξ ζηδ δζάνηεζα ηςκ αζχκςκ, ελαημθμοεμφκ κα ζζπφμοκ, αθθά οπυηεζκηαζ ζε ηαζκμφνβζεξ ηαζ ζοπκά δζαθμνεηζηέξ ενιδκείεξ. Δ εηβφικαζδ πμο εα δμεεί ζηδ δζάνηεζα ηδξ επενπυιεκδξ Νέαξ Βπμπήξ εα πνμζανιμζεεί ζηδκ πενζζζυηενμ πνμπςνδιέκδ ακάπηολδ ηςκ ιαεδηχκ. Δ ελεθζηηζηή πνυμδμξ – απυ αζχκα ζε αζχκα – πανέπεζ ζοκεπχξ ςνζιάγμοζεξ ηαζ ακαπηοζζυιεκεξ ακενχπζκεξ δζάκμζεξ πάκς ζηζξ μπμίεξ ιπμνεί κα ενβαζεεί μ Αζδάζηαθμξ. Σμ επίπεδμ ηδξ ιαεδηείαξ ζοκεπχξ ακεααίκεζ ζηαεενά. Σμ βεβμκυξ αοηυ απαζηεί ιζα κέα πνμζέββζζδ, ιζα εονφηενδ πανμοζίαζδ ηδξ αθήεεζαξ ηζ επζηνέπεζ ιεβαθφηενδ εθεοεενία δνάζδξ εη ιένμοξ ημο ιαεδηή. Σμ ζημζπείμ ημο πνυκμο είκαζ επίζδξ δζαθμνεηζηυ. ΢ηζξ παθζέξ ιένεξ μ Αζδάζηαθμξ έδζκε ζημ ιαεδηή Σμο ιζα κφλδ ή έκα ζδιείμ πάκς ζημ μπμίμ ζημπαγυηακ ηαζ δζαθμβζγυηακ ή οπμδείηκοε ηδκ ακάβηδ βζα αθθαβή ζηζξ ζοκήεεζεξ ηδξ ζηέρδξ. Όζηενα μ ιαεδηήξ απμπςνμφζε – ιενζηέξ θμνέξ βζα πμθθά πνυκζα ή βζα ιζα μθυηθδνδ γςή – ηαζ ιεθεημφζε ηαζ ζηεθηυηακ ηαζ πνμζπαεμφζε κα αθθάλεζ ηδ ζηάζδ ημο πςνίξ ηαιζά ζδζαίηενδ αίζεδζδ πίεζδξ. ΢ήιενα, ζηδκ ηαπφηενδ επμπή ιαξ ηζ υηακ δ ακάβηδ ηδξ ακενςπυηδηαξ βζα αμήεεζα είκαζ ηυζμ έκημκδ, δ κφλδ έδςζε ηδ εέζδ ηδξ ζηδκ ελήβδζδ ηαζ ζημ ιαεδηή δίκμκηαζ πθδνμθμνίεξ πμο ιέπνζ ηχνα απμζζςπμφκηακ. Θεςνείηαζ υηζ έθεαζε ζε έκα ζηάδζμ ηδξ ακέθζλήξ ημο, ζημ μπμίμ ιπμνεί κα πάνεζ ηζξ δζηέξ ημο απμθάζεζξ ηαζ κα πνμπςνήζεζ βνήβμνα, ακ έηζζ επζθέλεζ. Ονζζιέκμζ ζαθείξ θυβμζ ιε ακάβηαζακ κα ηαηαζηήζς αοηέξ ηζξ μδδβίεξ πνμζζηέξ ζημοξ γδθςηέξ πακημφ, αθμφ πνμδβμοιέκςξ γήηδζα ηδκ άδεζα εηείκςκ πμο ηζξ πήνακ. ΤΣΟ

ΠΡΟΛΟΓΟ΢

13

Πνέπεζ κα θένεζ ηακείξ ζηδκ πνμζμπή ημο εονφηενμο ημζκμφ ημ γεγνλφο υηζ δ Εενανπία οπάνπεζ, υηζ ηα Μέθδ ηδξ εκδζαθένμκηαζ βζα ηδκ ακενχπζκδ πνυμδμ ηζ υηζ οπάνπεζ έκα ζοβηεηνζιέκμ ζπεδζαζιέκμ ζφζηδια εηπαίδεοζδξ πμο πανέπμοκ, ημ μπμίμ ιπμνεί κα μδδβήζεζ ημκ άκενςπμ απ‟ ημ ακενχπζκμ ααζίθεζμ ζημ ΐαζίθεζμ ημο Θεμφ· υηζ αοηή δ πνμχεδζδ ζηδκ Ώηναπυ ηδξ Βλέθζλδξ απ‟ ημ ηέηανημ ζημ πέιπημ ααζίθεζμ πνέπεζ κα βίκεζ ζοκεζδδηά, επζζηδιμκζηά ηαζ ιε ηδκ πθήνδ ζοβηαηάεεζδ ηαζ ζοκενβαζία ημο γδθςηή. Έπεζ ένεεζ δ ιένα πμο δ πίζηδ ιπμνεί (ηαζ ημ ηάκεζ) κα δχζεζ ηδ εέζδ ηδξ ζηδ βκχζδ – ιζα βκχζδ ηενδζζιέκδ ιε ηδκ παναδμπή ανπζηά ιζαξ οπυεεζδξ, ιε ηδκ πεπμίεδζδ υηζ αοηή δ οπυεεζδ ζηδνίγεηαζ ζε επανηείξ ιανηονίεξ ηαζ ζπεδζαζιέκδ ειπεζνία. Ο έθθμβμξ κμοξ ημο ιαεδηή ιπμνεί ηαηυπζκ κα επελενβαζεεί ηζξ επζηοπίεξ ηαζ ηζξ απμηοπίεξ πμο ζοκάκηδζε ζηδκ εηβφικαζή ημο ηαζ κα ιάεεζ έηζζ ηα απμζημπμφιεκα ιαεήιαηα· ανίζηεζ υηζ δ πνυμδμξ ζηδκ Ώηναπυ ημκ θένκεζ πζμ ημκηά, ζε ζοκεζδδηή επαθή ι‟ Βηείκμοξ πμο πνμδβήεδηακ ζ‟ αοηυ ημ Ανυιμ ηζ υηζ μ Ανυιμξ πνμξ ηδκ Εενανπία είκαζ ιζα πμνεία πεζεανπίαξ, αολακυιεκδξ θχηζζδξ, οπδνεζίαξ ζημοξ ζοκακενχπμοξ ημο ηαζ ιζαξ αολακυιεκδξ ακηαπυηνζζδξ ζε επαθέξ ηαζ ζε άημια βζα ηα μπμία ημ ιέζμ ακενχπζκμ μκ δεκ βκςνίγεζ ηίπμηε. Ο δεφηενμξ θυβμξ βζα ηδκ έηδμζδ αοημφ ημο αζαθίμο οπήνλε δ ακάβηδ ηδξ αθθαβήξ ηδξ άπμρδξ ημο ημζκμφ ςξ πνμξ ηδ θφζδ αοηχκ ηςκ Αζδαζηάθςκ πμο πνμζθαιαάκμοκ ιαεδηέξ ηαζ ημοξ πανέπμοκ ηδκ ακαβηαία εηπαίδεοζδ βζα κα ημοξ ηαηαζηήζμοκ ζηακμφξ βζα ιφδζδ (υπςξ θέβεηαζ), εκχ ηαοηυπνμκα πνμζεββίγμοκ ηδ ιάγα ηςκ ακενχπςκ ιέζα απ‟ αοημφξ. Συζδ πμθθή ακμδζία έπεζ επζδεζπεεί ζε ηείιεκα ηαζ ζε μιζθίεξ ζπεηζηά ιε ηδ ζπέζδ Αζδαζηάθμο ηαζ ιαεδηή, χζηε έβζκε αζζεδηυ απυ ιέκα ηζ απυ ηδκ μιάδα αοηχκ ηςκ ιαεδηχκ υηζ δ θμβζηή, δ εονφηδηα ηδξ υναζδξ, δ έθθεζρδ αοεεκηίαξ ηζ δ ηαηακυδζδ πμο επζδεζηκφεηαζ απυ έκα Μέθμξ ηδξ Εενανπίαξ δε εα ιπμνμφζε πανά κα είκαζ ςθέθζιδ. Ώκαηαθφραιε επίζδξ υηζ ηζ Βηείκμξ ήηακ εκηεθχξ έημζιμξ κα δδιμζζμπμζδεμφκ μζ μδδβίεξ Σμο. Έκαξ ηνίημξ θυβμξ ήηακ δ επζεοιία δζεοηνίκζζδξ εκυξ ζδιείμο πμο ημκίγεηαζ ζοκεπχξ απ‟ ημ Θζαεηακυ, υπςξ ηζ απ‟ υθμοξ ημοξ Αζδαζηάθμοξ ηζ έπεζ ιέβζζηδ ζδιαζία βζα ηάεε γδθςηή. Μυκμ εηείκμζ πμο ανπίγμοκ κα πενζένπμκηαζ οπυ ηδκ επίδναζδ ηαζ ημκ έθεβπμ ηδξ ροπήξ ημοξ ηαζ είκαζ επμιέκςξ κμδηζηά εζηζαζιέκμζ ηαζ ζοκημκζζιέκμζ, είκαζ δοκαηυ κα εηθεβμφκ βζα ηδκ εηβφικαζδ πμο πανέπεηαζ απυ ηδκ Εενανπία. Δ αθμζίςζδ, μζ ζοκαζζεδιαηζηέξ ακηζδνάζεζξ ηαζ ημ αίζεδια δεκ ανημφκ. Δ εζςηενζηή εηπαίδεοζδ είκαζ επίζδξ έκα απνυζςπμ γήηδια· αθμνά ηδκ ακάπηολδ ηδξ ροπζηήξ ζοκείδδζδξ ηαζ ιε ηδ δζεφνοκζδ αοηήξ ηδξ ζοκείδδζδξ χζηε κα πενζθάαεζ ηζ υπζ κα απμηθείζεζ υθεξ ηζξ ιμνθέξ ηδξ γςήξ δζα ηςκ μπμίςκ πάθθεηαζ δ γςή ηζ δ αβάπδ ημο Θεμφ. Ο αθδεζκυξ ιαεδηήξ είκαζ πάκημηε πενζεηηζηυξ ηαζ πμηέ απμηθεζζηζηυξ. Ώοηή δ πενζεηηζηυηδηα απμηεθεί ημ ζδιάδζ υθςκ ηςκ αθδεζκχκ εζςηενζζηχκ. ΋ηακ θείπεζ, ιπμνεί κα έπεηε έκα γδθςηή αθθά δεκ έπεηε έκακ αθδεζκυ ιαεδηή. Τπάνπεζ οπεναμθζηή απμηθεζζηζηυηδηα ζήιενα ακάιεζα ζημοξ εζςηενζζηέξ ηαζ ζηζξ απμηνοθζζηζηέξ ζπμθέξ ηαζ ιεβάθδ εεμθμβζηή πςνζζηζηυηδηα. Έπεζ βίκεζ αζζεδηυ υηζ αοηυ ημ ΐζαθίμ ηςκ Οδδβζχκ ιπμνεί κα ηάκεζ πμθθά βζα κα πενζμνίζεζ ηδκ ηαηή αοηή ηάζδ ηαζ κα ακμίλεζ αηυιδ πενζζζυηενμ ηδ εφνα πνμξ ηδ ΐαζζθεία ημο Θεμφ.

ΠΡΟΛΟΓΟ΢

14

Πμθθά ζ‟ αοηυ ημ αζαθίμ είκαζ κέα. Πμθθά είκαζ παθζά, δμηζιαζιέκα ηζ απμδεζβιέκα. Κακείξ απυ ημοξ ακενχπμοξ πμο επεθέβδζακ βζα δζδαζηαθία ηαζ ζοιιεημπή ζημ Άζναι ημο Αζδαζηάθμο δεκ είκαζ άβζμξ ή ηέθεζμξ. ΋θμζ υιςξ είκαζ αθδεζκμί γδθςηέξ ηαζ εα ζοκεπίζμοκ ιέπνζ ηέθμοξ, πανά ημκ πυκμ ηαζ ηδ θφπδ, ηδκ πεζεανπία, ηδκ επζηοπία ή ηδκ απμηοπία, ηδ πανά ηαζ ηδκ πκεοιαηζηή ακαβκχνζζδ ζπεδυκ ακέθζηηςκ ζηυπςκ. Μενζημί ήηακ ζ‟ αοηή ηδκ Ώηναπυ ηδξ Ώπμδεβιέκδξ Μαεδηείαξ (εεςνμφιεκδξ ηεπκζηά) βζα πμθθέξ γςέξ. Μενζημί ημθιμφκ βζα πνχηδ θμνά – ζοκεζδδηά ηαζ ιε εζηειιέκδ πνμζπάεεζα – κα ααδίζμοκ ημ Ανυιμ πνμξ ημ Θευ. ΋θμζ είκαζ ιοζηζηζζηέξ πμο ιαεαίκμοκ κα είκαζ απμηνοθζζηέξ. ΋θμζ είκαζ ηακμκζημί άκενςπμζ, πνήζζιμζ, ζφβπνμκμζ ηαζ γμοκ ζε πμθθέξ δζαθμνεηζηέξ πχνεξ ημο ηυζιμο. Μενζημί είκαζ Ονευδμλμζ ή Αζαιανηονυιεκμζ Υνζζηζακμί· άθθμζ είκαζ Ρςιαζμηαεμθζημί· άθθμζ αηυιδ είκαζ Υνζζηζακμί Βπζζηήιμκεξ ή ακήημοκ ζηδ ιζα ή ηδκ άθθδ κμδηζηή θαηνεία· ιενζημί είκαζ εκηεθχξ απμζπαζιέκμζ ηζ εθεφεενμζ απυ ζοκδέζεζξ. Κακέκαξ απ‟ αοημφξ δε εεςνεί ηδκ ζδζαίηενδ πίζηδ ημο ή ημ ζδζαίηενμ ενδζηεοηζηυ ημο οπυααενμ ζακ μοζζχδεξ βζα ηδ ζςηδνία· λένεζ υηζ ημ ιυκμ μοζζχδεξ είκαζ δ πίζηδ ζηζξ πκεοιαηζηέξ πναβιαηζηυηδηεξ ηαζ ζηδκ μοζζαζηζηή εεζυηδηα ημο ακενχπζκμο βέκμοξ. Ώοηή δ πίζηδ ζοκεπάβεηαζ ακαβηαζηζηά ιζα ηανδζά βειάηδ αβάπδ, έκα κμο ακμζηηυ ηαζ θςηζζιέκμ απ‟ ημ ζςζηυ πνμζακαημθζζιυ ζηδκ αθήεεζα ηαζ ιζα γςή αθζενςιέκδ ζηδκ οπδνεζία ηαζ ηδκ ακαημφθζζδ ηςκ ακενχπζκςκ δεζκχκ. Ώοηυξ είκαζ μ ηαεμνζζιέκμξ ζηυπμξ υθςκ εηείκςκ ηςκ μπμίςκ μζ μδδβίεξ ημοξ ανίζημκηαζ ζ‟ αοηυ ημ αζαθίμ – έκαξ ζηυπμξ πμο δεκ έπμοκ αηυιδ επζηφπεζ ηζ έκαξ ηνυπμξ γςήξ πμο δεκ έπμοκ αηυιδ ηεθεζμπμζήζεζ. Βίκαζ πάκηςξ αιεηάεεηα πάκς ζημ δνυιμ ημοξ ηζ αοηυξ μ δνυιμξ είκαζ δ ΟΑΟ΢. Ο Υνζζηυξ είπε “Ββχ εζιί δ Οδυξ, δ Ώθήεεζα ηαζ δ Γςή”· αοημί μζ γδθςηέξ πμο ενβάγμκηαζ ηάης απυ έκα ιεβάθμ Μαεδηή ημο Υνζζημφ, ανπίγμοκ κα ζοθθαιαάκμοκ ηάπμζεξ ζδιαζίεξ ηαζ ζοκέπεζεξ αοηήξ ηδξ δήθςζδξ πμο ζζπφεζ βζα υθμοξ ημοξ ηαζνμφξ ηαζ βζα υθμοξ ημοξ ιαεδηέξ, βζαηί “ηαεχξ εηείκμξ εζηίκ ηαζ διείξ εζιέκ εκ ης ηυζις ημφης”. Δ ενβαζία ι‟ αοηή ηδκ ζδζαίηενδ μιάδα άνπζζε πνζκ δχδεηα πνυκζα. Οζ μδδβίεξ ηάεε ιαεδηή δίκμκηαζ ζηδκ ηαεμνζζιέκδ ζεζνά ημοξ, πνυκμ ιε πνυκμ, χζηε κα ειθακίγεηαζ ηαεανά ιζα αθδεζκή εζηυκα ημο εκεπυιεκμο πνμζχπμο, ηςκ πνμαθδιάηςκ ηαζ ηςκ επζηεοβιάηςκ ημο ή ηςκ απμηοπζχκ ημο. Σμ αζαθίμ αοηυ είκαζ εκεαννοκηζηυ βζαηί ελαθείθεζ ηδκ ζδέα υηζ ημ κα είκαζ ηακείξ δεζιεοιέκμξ ιαεδηήξ, ζδιαίκεζ υηζ λεπςνίγεζ βζα ηδκ ηεθεζυηδηα ημο παναηηήνα ηαζ δζαηνίκεηαζ απ‟ ηδκ έθεζδ πμο ειπκέεζ ηδ γςή. Βίκαζ άκενςπμζ ιε πνμαθήιαηα πμο αβςκίγμκηαζ κα ηα θφζμοκ· ιε πενζμνζζιμφξ παναηηήνα πμο πνμζπαεμφκ κα λεπενάζμοκ· είκαζ αθδεζκά παναδείβιαηα μπμζμοδήπμηε άκδνα ή βοκαίηαξ πμο ζηνέθεζ ηα κχηα ζηδ ζοκήεδ πνμζέββζζδ ημο ηυζιμο ηςκ οθζηχκ οπμεέζεςκ ηαζ ζδηχκεζ ημ ζηαονυ ημο βζα κα αημθμοεήζεζ ημ δνυιμ ημο πίζς ζημκ μίημ ημο Παηνυξ· ιαξ δίκμοκ ηδκ εζηυκα ημο ακενχπμο πμο έπμκηαξ “αάθεζ ημ πένζ ημο ζημ άνμηνμ”, δε βονκά πίζς αθθά πμνεφεηαζ “επί ημ ανααείμκ ηδξ άκς ηθήζεςξ ημο Υνζζημφ”. Μενζημί απ‟ αοημφξ ημοξ ακενχπμοξ οπήνλακ ζπμοδαζηέξ ηδξ ΢πμθήξ Ώνηέδκ· άθθμζ δεκ ήηακ· μνζζιέκμζ πάθζ (υηακ έιαεακ βζα ηδ ζπμθή ιέζς ηδξ ζφκδεζήξ ημοξ ιε

ΠΡΟΛΟΓΟ΢

15

ημ Θζαεηακυ) ενβάζεδηακ ζ‟ αοηή πνμηεζιέκμο κα αμδεήζμοκ ημοξ ζπμοδαζηέξ. Σα μκυιαηά ημοξ δε ε‟ απμηαθοθεμφκ. Σα ανπζηά ζημοξ ηίηθμοξ ηςκ δζαθυνςκ μδδβζχκ ηαζ μζ διενμιδκίεξ πμο δίκμκηαζ, δεκ πανέπμοκ ηαιζά πθδνμθμνία· μζ μδδβίεξ πζεακυκ κα ιδ δυεδηακ ζηζξ διενμιδκίεξ πμο ακαβνάθμκηαζ ηαζ ηακέκα απ‟ ηα ανπζηά δεκ είκαζ ζςζηυ. Καιζά πθδνμθμνία δεκ πνυηεζηαζ κα δμεεί απυ ειάξ πμο βκςνίγμοιε ηδ ζπέζδ ακάιεζα ζηα ανπζηά ηαζ ημ ιαεδηή. Βνςηήζεζξ ςξ πνμξ ηδκ ηαοηυηδηά ημοξ δε εα απακηδεμφκ πμηέ. Βίκαζ ημ οπμηεζιεκζηυ ζημζπείμ ηδξ δζδαζηαθίαξ πμο έπεζ ζδιαζία ηζ υπζ ημ υκμια ημο ιαεδηή, βζαηί υζα ακαθένμκηαζ ιπμνμφκ κα εθανιμζεμφκ ζε ηάεε γδθςηή. Έκαξ άθθμξ θυβμξ εα ιπμνμφζε κ‟ ακαθενεεί εδχ ζακ εκδεζηηζηυξ ηδξ αλίαξ αοημφ ημο αζαθίμο. ΢ε ηάεε πενίπηςζδ δίκμκηαζ ζημ ιαεδηή μζ ηφπμζ ηδξ εκένβεζαξ ζημοξ μπμίμοξ ακηαπμηνίκεηαζ εοημθυηενα ηαζ δ αηηίκα ή εεία εηπυνεοζδ ζηδκ μπμία ανίζηεηαζ. Έηζζ απμηηά επίβκςζδ ηδξ βναιιήξ ηδξ εθάπζζηδξ ακηίζηαζδξ ηαζ ημο ηφνζμο ζδιείμο δζαιάπδξ ζηδ γςή ημο. Αζδαζηυιαζηε απυ ηδκ εζςηενζηή θζθμζμθία υηζ επηά ιεβάθεξ εείεξ Βηπμνεφζεζξ, Ώζχκεξ ή Πκεφιαηα (πμο ιέζα ημοξ γμφιε ηαζ ηζκμφιαζηε ηαζ οπάνπμοιε) πνμήθεακ απ‟ ημ Θευ ημκ ηαζνυ ηδξ Αδιζμονβίαξ. Δ ίδζα δζδαζηαθία ιπμνεί κα επζζδιακεεί ηαζ ζηδκ Ώβία Γναθή. Πάκς ζηδ ιζα ή ηδκ άθθδ απ‟ αοηέξ ηζξ επηά Ώηηίκεξ ανίζημκηαζ μζ ροπέξ υθςκ ηςκ ιμνθχκ γςήξ ηαεχξ ηζ μζ ίδζεξ μζ ιμνθέξ. Ώοηέξ μζ επηά αηηίκεξ πανάβμοκ ημοξ επηά ηφνζμοξ ροπμθμβζημφξ ηφπμοξ. Οζ επηά αηηίκεξ ή εηπμνεφζεζξ είκαζ: 1. Δ πνχηδ Ώηηίκα ηδξ Θέθδζδξ ή Αφκαιδξ. Πμθθμί ιεβάθμζ δβέηεξ ημο ηυζιμο ανίζημκηαζ ζ‟ αοηή ηδκ αηηίκα, υπςξ μ Εμφθζμξ Καίζαν.

2. Δ δεφηενδ Ώηηίκα ηδξ Ώβάπδξ-΢μθίαξ. Ο Υνζζηυξ ηαζ μ ΐμφδδαξ ανίζημκηαζ ζ‟ αοηή. Βίκαζ δ ιεβάθδ αηηίκα ηδξ δζδαζηαθίαξ.

3. Δ ηνίηδ Ώηηίκα ηδξ Βκενβμφ Νμδιμζφκδξ. Δ ιάγα ηδξ κμήιμκμξ ακενςπυηδηαξ ανίζηεηαζ ζ‟ αοηή ηδκ αηηίκα.

4. Δ ηέηανηδ Ώηηίκα ηδξ Ώνιμκίαξ ιέζς Αζαιάπδξ. Οζ γδθςηέξ· μζ αβςκζγυιεκμζ ηαθμπνμαίνεημζ άκενςπμζ· μζ ενβάηεξ βζα ηδκ εκυηδηα, ειθακίγμκηαζ πάκς ζ‟ αοηή ηδ βναιιή.

5. Δ πέιπηδ Ώηηίκα ηδξ ΢οβηεηνζιέκδξ Γκχζδξ ή Βπζζηήιδξ. Οζ επζζηήιμκεξ ηζ μζ άκενςπμζ πμο είκαζ ηαεανά κμδηζημί ηαζ δζέπμκηαζ ιυκμ απυ ημ κμο.

6. Δ έηηδ Ώηηίκα ηδξ Ώθμζίςζδξ ή ημο Εδεαθζζιμφ. Πμθθμί Υνζζηζακμί· θακαηζημί· πμθθμί ζμαανμί ηθδνζημί υθςκ ηςκ ενδζηεζχκ ημο ηυζιμο.

7. Δ έαδμιδ Ώηηίκα ηδξ Σεθεημονβζηήξ Σάλδξ ή Μαβείαξ. Σέηημκεξ· μζημκμιμθυβμζ· ιεβάθμζ επζπεζνδιαηίεξ ηζ μνβακςηέξ ηάεε είδμοξ. Οζ εηηεθεζηζημί ανίζημκηαζ ιε αοηέξ ηζξ εκένβεζεξ ζημκ ελμπθζζιυ ημοξ. Πάκηςξ ιυκμ υηακ έκαξ άκενςπμξ είκαζ πμθφ ακαπηοβιέκμξ ηαζ πνμζεββίγεζ ηδκ Ώηναπυ ηδξ Μαεδηείαξ, είκαζ δοκαηυ βζα ημ ζπμοδαζηή ημο εζςηενζζιμφ κα πνμζδζμνίζεζ αηνζαχξ πμζα είκαζ δ αηηίκα ημο. Οζ άκενςπμζ υθςκ ηςκ εζδχκ ηαζ ηςκ επαββεθιάηςκ ιπμνεί κ‟ ακήημοκ ζε μπμζαδήπμηε αηηίκα. Δ δζαιάπδ ζηδ γςή εκυξ

ΠΡΟΛΟΓΟ΢

16

ιαεδηή μθείθεηαζ ζημ βεβμκυξ υηζ δ αηηίκα ηδξ ροπήξ ηζ δ αηηίκα ηδξ μθμηθδνςιέκδξ ημο πνμζςπζηυηδηαξ είκαζ ακηίεεηεξ. Σαοηυπνμκα δ ζοκαζζεδιαηζηή ημο θφζδ, μ κμδηζηυξ ημο ελμπθζζιυξ ηζ μ θοζζηυξ ημο εβηέθαθμξ εθέβπμκηαζ επίζδξ απυ ηάπμζα αηηίκα ηαζ ζ‟ αοηή ηδκ πεκηαπθή ζπέζδ ηνφαεηαζ έκα ιένμξ ημο πνμαθήιαημξ ημο ελεθζζζυιεκμο ακενχπζκμο υκημξ. Ο Θζαεηακυξ θέεζ ζηα ιέθδ ηδξ μιάδαξ Σμο πμζεξ είκαζ μζ πέκηε αηηίκεξ πμο ημοξ δζέπμοκ ηζ μζ ζπμοδαζηέξ εα ιάεμοκ πμθθά ακ ιεθεηήζμοκ υζα θέεζ. ΢ηζξ πενζπηχζεζξ πμο ηφπαζκε κα βκςνίγς πνμζςπζηά ημ ζοβηεηνζιέκμ ιαεδηή ηαεχξ ηζ έκα ιένμξ ηςκ πνμαθδιάηςκ ημο, ιμο ήηακ εηπθδηηζηά εκδζαθένμκ κα παναηδνχ πυζμ αθάκεαζημξ ήηακ μ Θζαεηακυξ ζηδ δζάβκςζή Σμο ζπεηζηά ιε ηζξ εκεπυιεκεξ αηηίκεξ. Αζααάγμκηαξ αοηέξ ηζξ μδδβίεξ εοιδεείηε ζαξ παναηαθχ υηζ ακ ηζ μ Θζαεηακυξ ιζθά ζοκήεςξ βζα ηδκ ροπή, πνδζζιμπμζεί επίζδξ ζοπκά ηδ θέλδ “εβχ”, εκκμχκηαξ ι‟ αοηή ημ πκεοιαηζηυ εβχ ηζ υπζ ημ πνμζςπζηυ εβχ ηςκ ροπμθυβςκ. Αε εεςνήζαιε ζςζηυ κα δχζμοιε ημοξ πνμηεζκυιεκμοξ δζαθμβζζιμφξ ή ηζξ ακαπκεοζηζηέξ αζηήζεζξ, εηηυξ ζε θίβεξ πενζπηχζεζξ. Ήηακ αοζηδνά αημιζηέξ ηαζ ηαηάθθδθεξ ιυκμ βζα εηείκμ ημ πνυζςπμ ηαζ ηα εζδζηά πνμαθήιαηά ημο. ΢ε ιζα ή δφμ πενζπηχζεζξ υιςξ, έπεζηα απυ ηαηάθθδθδ ζηέρδ, ζοιπενζθάααιε ιενζημφξ απυ ημοξ δζαθμβζζιμφξ ιε εθαθνέξ αθθαβέξ. Ήηακ θακενυ υηζ εα ιπμνμφζακ κα είκαζ πνήζζιμζ. ΢ημ ηέθμξ ηάεε μδδβίαξ πνμζεέζαιε ιζα ή δφμ πνμηάζεζξ πμο πθδνμθμνμφκ βζα ηδκ ενβαζία ημο ιαεδηή ζημ Άζναι. Ώοηυ είκαζ ελαζνεηζηά δζαθςηζζηζηυ, υπςξ ζηζξ πενζπηχζεζξ ηςκ Ρ.D.W. ηαζ Κ.Β.S., υπμο μ Θζαεηακυξ δζαηοπχκεζ ηδ ζαθή πνυαθερδ ηαζ βκχζδ υηζ ηζ μζ δφμ αοημί άκδνεξ εα πέεαζκακ ζε θίβα πνυκζα. Καηαθακχξ ημοξ πνμεημίιαγε βζα ηδ ιεβάθδ αοηή ιεηάααζδ. Σεθεζχκμκηαξ εα ήεεθα κα εοπανζζηήζς υθμοξ αοημφξ ημοξ ιαεδηέξ πμο ηυζμ εοβεκζηά έεεζακ ζηδ δζάεεζή ιμο ηζξ πνμζςπζηέξ ημοξ μδδβίεξ ζε ιζα πνμζπάεεζα κα οπδνεηήζμοκ ηζξ ιεθθμκηζηέξ βεκζέξ ιαεδηχκ. ΢ε πμθθέξ πενζπηχζεζξ αμήεδζακ ηδκ πνμεημζιαζία ημοξ βζα ηδκ έηδμζδ. Θα ήεεθα επίζδξ κα εοπανζζηήζς αοημφξ πμο ιε αμήεδζακ κα εημζιάζς ηδκ έηδμζδ ημο ηεζιέκμο, εζδζηά ημκ Σγυγεθ Λμαηγυο πμο πνυζθενε ιένεξ ιυπεμο βζα ημ αζαθίμ· βζα πμθθά πνυκζα ιε αμδεμφζε κα εημζιάζς ηδκ έηδμζδ ηςκ αζαθίςκ ημο Θζαεηακμφ. Βθπίγς πςξ υθμζ υζμζ εα δζααάζμοκ αοηυ ημ αζαθίμ εα δεπεμφκ ηδκ έιπκεοζδ πμο δεπεήηαιε ηζ ειείξ πμο ημ εημζιάζαιε· εθπίγς αηυιδ υηζ δ πίζηδ ημοξ ζηδκ Εενανπία ηαζ ζηδκ φπανλδ ημο Υνζζημφ ηαζ ηςκ Μαεδηχκ Σμο, ηςκ Αζδαζηάθςκ, ιπμνεί κα πάνεζ ηέημζα χεδζδ χζηε πμθφ πενζζζυηενμζ κα επζπεζνήζμοκ κα δζακφζμοκ ηδκ Οδυ ηαζ κα εκςεμφκ ιε ημ ιεβάθμ ανζειυ γδθςηχκ ζε ηάεε πχνα, πμο πνμζπαεμφκ κα ααδίζμοκ ηδκ Ώηναπυ ιε ημ κα βίκμοκ δ ίδζα δ Ώηναπυξ. ΏΛΕΚΔ Ώ. ΜΠΒΨΛΔ Οηηχανζμξ 1943

ΠΙΝΑΚΑ΢ ΠΔΡΙΔΥOΜΔΝΧΝ OΜΕΛΕΒ΢ ΢ΣOΤ΢ ΜΏΘΔΣΒ΢ ΏΠΟ ΣO ΘΕΐΒΣΏΝO ............................................................19 ΠΡO΢ΧΠΕΚΒ΢ OΑΔΓΕΒ΢ ΢Β ΜΏΘΔΣΒ΢ .............................................................................97 ΣΏ ΒΞΕ ΢ΣΏΑΕΏ ΣΔ΢ ΜΏΘΔΣΒΕΏ΢ .................................................................................537 ΢ΤΝΟΦΔ ΣΟΤ ΒΡΓΟΤ ΣΟΤ ΘΕΐΒΣΏΝΟΤ (1919-1943) ..................................................617

ΟΙ ΜΔΓΑΛΔ΢ ΔΠΙΚΛΗ΢ΔΙ΢ Ώξ θένμοκ μζ Αοκάιεζξ ημο Φςηυξ θχηζζδ ζημ ακενχπζκμ βέκμξ. Ώξ απθςεεί πακημφ ημ Πκεφια ηδξ Βζνήκδξ. Βίεε κα ζοκακηδεμφκ πακημφ μζ άκενςπμζ ηαθήξ εέθδζδξ ι‟ έκα πκεφια ζοκενβαζίαξ. Βίεε δ ζοβπχνεζδ απ‟ υθμοξ ημοξ ακενχπμοξ κα είκαζ μ ααζζηυξ ηυκμξ αοηή ηδκ επμπή. Ώξ ζοκμδεφεζ δ δφκαιδ ηζξ πνμζπάεεζεξ ηςκ Μεβάθςκ ΋κηςκ. Ώξ βίκεζ έηζζ ηαζ αμήεδζέ ιαξ κα παίλμοιε ημ νυθμ ιαξ.

1935

***** Ώξ πνμαάθθεζ μ Κφνζμξ ηδξ Ώπεθεοεένςζδξ. Ώξ θένεζ αμήεεζα ζημοξ οζμφξ ηςκ ακενχπςκ. Ώξ πνμαάθθεζ μ Καααθάνδξ απυ ημ Μοζηζηυ Συπμ, Καζ ενπυιεκμξ, αξ ζχζεζ. Πνυααθε, ς Πακημδφκαιε. Ώξ αθοπκζζεμφκ μζ ροπέξ ηςκ ακενχπςκ ζημ Φςξ, Καζ αξ ζηαεμφκ ιε ιαγζηή πνυεεζδ. Ώξ εηπειθεεί δ πνμζηαβή ημο Κονίμο: Σμ ηέθμξ ηδξ εθίρδξ ήνεε! Πνυααθε, ς Πακημδφκαιε. Δ χνα ηδξ οπδνεζίαξ ηδξ θοηνςηζηήξ δφκαιδξ έπεζ πζα θηάζεζ. Ώξ απθςεεί πακημφ, ς Πακημδφκαιε. Βίεε ημ Φςξ ηαζ δ Ώβάπδ ηαζ δ Αφκαιδ ηαζ μ Θάκαημξ Να εηπθδνχζμοκ ημ ζημπυ ημο Βνπυιεκμο. Δ ΘΒΛΔ΢Δ βζα ζςηδνία είκαζ εδχ. Δ ΏΓΏΠΔ βζα ηδκ πνμχεδζδ ημο ένβμο έπεζ πθαηζά απθςεεί πακημφ. Δ ΒΝΒΡΓΟ΢ ΐΟΔΘΒΕΏ υθςκ υζςκ λένμοκ ηδκ αθήεεζα είκαζ επίζδξ εδχ, Πνυααθε, ς Πακημδφκαιε ηαζ ζιίλε αοηέξ ηζξ ηνεζξ. Υηίζε έκα ιεβάθμ αιοκηζηυ ηείπμξ. Δ ηονζανπία ημο ηαημφ πνέπεζ ηψξα κα ηεθεζχζεζ.

1940

***** Ώπυ ηδκ εζηία ημο Φςηυξ ιέζα απυ ηδ Αζάκμζα ημο Θεμφ Ώξ δζαποεεί θςξ ιέζα ζηζξ δζάκμζεξ ηςκ ακενχπςκ Σμ Φςξ αξ ηαηέθεεζ ζηδ Γδ. Ώπυ ηδκ εζηία ηδξ Ώβάπδξ ιέζα απυ ηδκ Κανδζά ημο Θεμφ Ώξ δζαποεεί αβάπδ ιέζα ζηζξ ηανδζέξ ηςκ ακενχπςκ. Βίεε μ Υνζζηυξ κα βονίζεζ ζηδ Γδ. Ώπυ ημ ηέκηνμ υπμο δ εέθδζδ ημο Θεμφ είκαζ βκςζηή. Ο ζημπυξ αξ ηαεμδδβεί ηζξ ιζηνέξ εεθήζεζξ ηςκ ακενχπςκ – Ο ζημπυξ, πμο μζ Αζδάζηαθμζ βκςνίγμοκ ηαζ οπδνεημφκ. Ώπυ ημ ηέκηνμ πμο μκμιάγμοιε θοθή ηςκ ακενχπςκ. Σμ ΢πέδζμ ηδξ Ώβάπδξ ηαζ ημ Φςηυξ αξ πναβιαημπμζδεεί Καζ είεε κα ζθναβίζεζ ηδκ πφθδ ημο ηαημφ Σμ Φςξ, δ Ώβάπδ ηζ δ Αφκαιδ, αξ απμηαηαζηήζμοκ ημ ΢πέδζμ πάκς ζηδ Γδ.

1945

ΠΡΧΣO ΣΜΔΜΏ OMIΛIE΢ ΢TOY΢ MAΘHTE΢ ΑΠO ΣO ΘΙΒΔΣΑΝO

ΟΜΙΛΙΔ΢ ΢ΣΟΤ΢ ΜΑΘΗΣΔ΢ ΜΔΡΟ΢ Ι ΏΑΒΛΦΟΕ ΜΟΤ, Βίκαζ ζδιακηζηυ κ‟ ακηζθδθεείηε υηζ ζήιενα ζοιααίκεζ ηάηζ κέμ. Βιθακίγεηαζ έκα κέμ ααζίθεζμ ζηδ θφζδ, ημ πέιπημ ααζίθεζμ· είκαζ ημ ΐαζίθεζμ ημο Θεμφ ζηδ βδ ή ημ ααζίθεζμ ηςκ ροπχκ. Καηαζηαθάγεζ ζηδ βδ ηαζ εα απμηεθείηαζ απυ υζμοξ απμηημφκ μιαδζηή ζοκείδδζδ ηαζ ιπμνμφκ κα ενβαζεμφκ ζε μιαδζηυ ζπδιαηζζιυ. Θα βίκεζ δοκαηυ βζαηί αοημί μζ άκενςπμζ εα έπμοκ επζηφπεζ ιζα αοημπνμαίνεηδ ηεθεζυηδηα (ακ ηαζ ζπεηζηήξ θφζδξ) ηαζ εα ηαοηίγμκηαζ ιε μνζζιέκεξ μιαδζηέξ δζεονφκζεζξ ζοκείδδζδξ. Θα βίκεζ επίζδξ δοκαηυ βζαηί αβαπμφκ ημοξ ζοκακενχπμοξ ημοξ υπςξ αβάπδζακ ζημ πανεθευκ ημοξ εαοημφξ ημοξ. ΢ηεθεείηε ζ‟ αοηά, αδεθθμί ιμο, ιε δζαφβεζα ηαζ ζοθθάαεηε, ακ ιπμνείηε, ηδκ πθήνδ ζδιαζία ηδξ ηεθεοηαίαξ αοηήξ πνυηαζδξ. Σμ ένβμ ημοξ εα είκαζ ηονίςξ κα ζοκμρίζμοκ ηαζ κα ηαηαζηήζμοκ απμηεθεζιαηζηυ ημ ένβμ ηςκ δφμ ιεβάθςκ Τζχκ ημο Θεμφ, ημο ΐμφδδα ηαζ ημο Υνζζημφ. ΋πςξ βκςνίγεηε, μ Έκαξ απ‟ Ώοημφξ έθενε ηδ θχηζζδ ζημκ ηυζιμ ηζ εκζςιάηςζε ηδκ ανπή ηδξ ζμθίαξ ηζ μ Άθθμξ έθενε ηδκ αβάπδ ζημκ ηυζιμ ηζ εκζςιάηςζε ιέζα Σμο ιζα ιεβάθδ ημζιζηή ανπή – ηδκ ανπή ηδξ αβάπδξ. Πχξ ιπμνεί κα βίκεζ ημ ένβμ Σμοξ απμηεθεζιαηζηυ; Δ δζαδζηαζία εα αημθμοεήζεζ ηνεζξ βναιιέξ: 1. Ώημιζηή πνμζπάεεζα πμο εα ηαηααάθθεηαζ απυ ημ ιαεδηή αημιζηά, μ μπμίμξ εα πνδζζιμπμζεί ηδκ ηεπκζηή ηδξ απυζπαζδξ, ηδξ απάεεζαξ ηαζ ηδξ δζάηνζζδξ πμο δίδαλε μ ΐμφδδαξ.

2. Οιαδζηή ιφδζδ δ μπμία εα βίκεζ δοκαηή απυ ηδκ αοηυαμοθδ πνμζπάεεζα ηςκ ιαεδηχκ αημιζηά, πμο εα αημθμοεμφκ ηζξ εκημθέξ ημο Υνζζημφ ηαζ εα μδδβμφκ ζε πθήνδ οπμηαβή ηδκ πνμζςπζηυηδηα ηαζ ηδ ιμκάδα ζημ μιαδζηυ ζοιθένμκ ηαζ ημ μιαδζηυ ηαθυ.

3. Οιαδζηή πνμζπάεεζα πμο εα πνμςεείηαζ ζακ υιζθμξ πμο αβαπά υθα ηα υκηα ηζ ακηζθαιαάκεηαζ ηαζ ηαηακμεί ηδκ αθδεζκή ζδιαζία ηδξ Τδνμπμσηήξ ηεπκζηήξ ηδξ μιαδζηήξ αβάπδξ ηζ ενβαζίαξ. Έκζςζα υηζ δ ζφκδεζδ ηςκ δζακμζχκ ζαξ ιε ημ ένβμ ημο ΐμφδδα ηαζ ημο Υνζζημφ εα ιπμνμφζε κα ελοπδνεηήζεζ έκα πνήζζιμ ζημπυ ηαζ κα ζαξ δχζεζ ιζα ακαθαιπή ηαζ ιζα έκδεζλδ ηςκ δφμ ζοζηδιάηςκ Σμοξ ακέθζλδξ – ημ έκα πνμηαηανηηζηυ βζα ηδκ απμδεβιέκδ ιαεδηεία ηαζ ημ άθθμ βζα ηδ ιφδζδ – πμο εα πνέπεζ κα είκαζ δζαδμπζηά ηαζ αθθδθμζπεηζγυιεκα. Δ ζφκεεζδ ηδξ ενβαζίαξ Σμοξ είκαζ εφημθα ακηζθδπηή απυ ιαξ πμο ενβαγυιαζηε ιε πθδνέζηενδ υναζδ ηαζ ιε θζβυηενμ πενζμνζζιέκδ ζημπζά απυ υ,ηζ ζαξ είκαζ αηυιδ δοκαηυ.

ΟΜΗΛΗΔ΢ ΢ΣΟΤ΢ ΜΑΘΖΣΔ΢

22

Αζαζνχ ζοκεπχξ ημοξ ιαεδηέξ ιμο ζε μιάδεξ, έηζζ χζηε κα ιπμνμφκ κα ενβάγμκηαζ ζε δζαθμνεηζηέξ υρεζξ ημο ΢πεδίμο ηαζ πνμεημζιάγς επίζδξ ημ έδαθμξ βζα μιαδζηή ενβαζία πμο εα αμδεήζεζ πμθφ ημ άημιμ, αθθά – πάκς απ‟ υθα – εα πνμςεήζεζ επίζδξ ημ ένβμ ηδξ Νέαξ Βπμπήξ. Δ πνυεεζή ιμο θμζπυκ είκαζ κα βνάρς θεπημιενέζηενα βζ‟ αοηέξ ηζξ μιάδεξ. Ο πνυκμξ ιμο είκαζ πμθφ πενζμνζζιέκμξ ηαζ εα πνέπεζ κα πενζθάας έκα ιεβάθμ ιένμξ πθδνμθμνζχκ ζ‟ αοηέξ ηζξ μιζθίεξ ηαζ ζε ηάεε αημιζηή μδδβία πμο ιπμνεί κα δχζς (ίζςξ ηαηά ιεβάθα δζαζηήιαηα) ζημοξ ιαεδηέξ ιμο. ΐαζζηά δε βνάθς βζα ηακέκακ απυ ζαξ, αθθά βζα κα αάθς ηα εειέθζα ηδξ μιαδζηήξ ενβαζίαξ πμο πνέπεζ κα βίκεζ ζημκ ηυζιμ ηα ενπυιεκα πνυκζα. ΋,ηζ θές πνέπεζ κα δζαααζηεί πνμζεηηζηά, βζαηί μ βναπηυξ θυβμξ ιπμνεί κα πενζέπεζ πμθθέξ έκκμζεξ ηζ αοηέξ ιπμνμφκ κα βίκμοκ αζζεδηέξ ακάθμβα ιε ηδκ – αθοπκζζιέκδ ή υπζ – εκυναζδ ημο γδθςηή. Ββχ, μ Θζαεηακυξ Ώδεθθυξ ζαξ, οπμεέης πςξ μ ηαεέκαξ απυ ημοξ ιαεδηέξ ιμο ηαηέπεζ ημοθάπζζημκ έκα ααζζηυ μοζζχδεξ ηζ αοηυ είκαζ ιζα ζμαανή επζιμκή πμο ηίπμηε δεκ ιπμνεί κα ακαπαζηίζεζ. Ο ηαεέκαξ ζαξ ανπίγεζ αοηή ηδκ ενβαζία ιε ιενζηά εειεθζχδδ παναηηδνζζηζηά· μ ηαεέκαξ ζαξ ανπίγεζ ημ ζοβηεηνζιέκμ αοηυ εβπείνδια εηπαίδεοζδξ βζα ηδ ιφδζδ ιε μνζζιέκεξ αηέθεζεξ πμο δνμοκ απμηνεπηζηά ηαζ ζακ ειπυδζα· μ ηαεέκαξ ζαξ έπεζ ακαβκςνζζεεί απ‟ ημ θςξ ημο ηαζ βζα ηζξ ζηακυηδηέξ ημο ηαζ ι‟ αοηά πνέπεζ ακαβηαζηζηά κα ηάκμοιε υ,ηζ ηαθφηενμ ιπμνμφιε. ΢διεζχζηε θμζπυκ ημ δφζημθμ πνυαθδια πμο ακηζιεηςπίγμοκ Ώοημί πμο μδδβμφκ ηδκ ελέθζλδ ημο ηυζιμο ηζ ακαγδημφκ αοημφξ πμο ιπμνμφκ κα αμδεήζμοκ ημ ένβμ Σμοξ. Θα ζαξ δζδάλς. Ώκ εα ςθεθδεείηε ή υπζ απ‟ ηδ δζδαζηαθία είκαζ εκηεθχξ δζηή ζαξ οπυεεζδ· είκαζ ηάηζ πμο μζ ιαεδηέξ ηδξ Νέαξ Βπμπήξ πνέπεζ κα ιάεμοκ. Αεκ οπάνπεζ ηακεκυξ είδμοξ απμηνοθζζηζηή οπαημή, υπςξ δζδάζημοκ ζοκήεςξ μζ ηςνζκέξ απμηνοθζζηζηέξ ζπμθέξ. Σζξ παθζέξ ιένεξ ζηδκ Ώκαημθή μ Αζδάζηαθμξ απαζημφζε απυ ημοξ ιαεδηέξ Σμο ηδκ απυθοηδ εηείκδ οπαημή πμο ζηδκ πναβιαηζηυηδηα ηαεζζημφζε ημ Αζδάζηαθμ οπεφεοκμ ηζ έααγε ζημοξ χιμοξ Σμο ημ πεπνςιέκμ ή ημ ηάνια ημο ιαεδηή. Ώοηή δ ηαηάζηαζδ δεκ ζζπφεζ πζα. Δ δζακμδηζηή ανπή ζημ άημιμ είκαζ ηχνα πμθφ ακαπηοβιέκδ βζα κα δζηαζμθμβεί αοηυ ημκ ηφπμ πνμζδμηίαξ. ΢οκεπχξ αοηή δ ηαηάζηαζδ δεκ ζζπφεζ πζα. ΢ηδκ επενπυιεκδ Νέα Βπμπή μ Αζδάζηαθμξ εα είκαζ οπεφεοκμξ βζα ηδκ πνμζθμνά εοηαζνίαξ ηαζ βζα ηδκ μνεή έηθναζδ ηδξ αθήεεζαξ, αθθά βζα ηίπμηε πενζζζυηενμ. ΢‟ αοηέξ ηζξ πζμ θςηζζιέκεξ ιένεξ μζ δάζηαθμζ δεκ παίνκμοκ ηδ ζηάζδ ημο πανεθευκημξ, μφηε ηζ εβχ ηδκ οζμεεηχ. Θα ιζθήζς ιε εζθζηνίκεζα. Γκςνίγς ημοξ ιαεδηέξ ιμο, βζαηί ηακέκαξ ιαεδηήξ δε βίκεηαζ δεηηυξ ζημ Άζναι πςνίξ κα ελεηαζεεί ααεζά απ‟ ημ δάζηαθμ. Θα ιεηαδχζς ιε κφλεζξ ηαζ ζφιαμθα αοηυ πμο πνέπεζ κα βίκεζ ακηζθδπηυ ηαζ κα ζδιεζςεεί ηαζ κα ηαηακμδεεί απυ εηείκμοξ ημοξ ιαεδηέξ ιμο πμο έπμοκ ημ ακμζπηυ, εζχηενμ αοηί ηαζ ηδκ αθδεζκή ηαπεζκυηδηα ηδξ ηανδζάξ. Ώκ δεκ ακαβκςνζζεεί, μ πνυκμξ εα ζοκεπίζεζ ηδκ πμνεία ημο ηαζ δ απμηάθορδ εα ένεεζ ηεθζηά. Αεκ απαζηχ θμζπυκ ηοθθή οπαημή. Ώθθά ακ δ ζοιαμοθή ηζ δ οπυδεζλδ βίκμοκ απμδεηηέξ ηαζ δζαθέλεηε – κε ηελ ειεχζεξε ζέιεζή ζαο – κα αημθμοεήζεηε ηζξ μδδβίεξ ιμο, μζ μδδβίεξ αοηέξ πνέπεζ κ‟ αημθμοεδεμφκ ιε αηνίαεζα. Βπίζδξ δεκ πνέπεζ κα ακαγδηάηε ζοκεπχξ απμηεθέζιαηα ηαζ θαζκυιεκα πμο ειπυδζζακ ηδκ πμνεία ηαζ ηδκ

ΟΜΗΛΗΔ΢ ΢ΣΟΤ΢ ΜΑΘΖΣΔ΢

23

πνυμδμ πμθθχκ οπμρήθζςκ ιαεδηχκ. Ώοηυ είκαζ ηαζ βζα ιέκα έκα πείναια, βζαηί εηείκμζ απυ ιαξ πμο είκαζ ιέθδ ηάπμζμο ααειμφ ηδξ Εενανπίαξ ιεηααάθθμοκ ακαβηαζηζηά ηζξ παθζέξ ιεευδμοξ ηαζ ηζξ πνμζανιυγμοκ ζηζξ κευηενεξ ζοκεήηεξ ηαζ ζηδκ πνυμδμ ηδξ ελέθζλδξ. Πμθθμί δμηζιαζιέκμζ ιαεδηέξ ηαζ γδθςηέξ (ή ιήπςξ, αδεθθέ ιμο, εα έπνεπε κα πς “ημοναζιέκμζ”, βζαηί οπμεέης υηζ ηαζ μζ δφμ θέλεζξ είκαζ αθδεζκέξ;) εα οπμαθδεμφκ ζε πεζναιαηζζιμφξ πμο εα πενζθαιαάκμοκ ηδκ εθανιμβή ανπαίςκ ηακυκςκ ιε ζφβπνμκμ ηνυπμ. Οζ ιαεδηέξ ηζξ παθζέξ ιένεξ ήηακ πνμσυκ πζμ εζνδκζηχκ ηαζνχκ. Δ “ηζίηηα” (ή οθζηυ ημο κμο, υπςξ ημ μκμιάγεζ μ Παηάκηγαθζ ζημ πενίθδιμ ΐζαθίμ ηςκ Κακυκςκ) δεκ ήηακ μφηε ηυζμ πμθφ ακαπηοβιέκδ μφηε πνςιαηζζιέκδ ιε ηυζδ πμθθή ζηέρδ ή ηυζμ έκημκα θςηζζιέκδ. ΢ήιενα δ βκχζδ είκαζ δζαδεδμιέκδ ηαζ πμθθμί, πάνα πμθθμί άκενςπμζ ζηέθημκηαζ ήδδ βζα θμβανζαζιυ ημοξ. Σμ οθζηυ βζα ηδ ιαεδηεία, ιε ημ μπμίμ πνέπεζ κ‟ αζπμθδεμφκ μζ Αζδάζηαθμζ ηζ μ ηφπμξ ημο πνμζχπμο πμο πνέπεζ κα ακαπηοπεεί ηαζ κα μδδβδεεί ζηδ θχηζζδ είκαζ ακχηενδξ πμζυηδηαξ ηαζ ααειμφ, ακ ιπμνχ κα πνδζζιμπμζήζς έκακ ηυζμ ακεπανηή υνμ. Σμ πείναια ηδξ αθθαβήξ ηςκ ιεευδςκ ηαζ ηδξ εθανιμβήξ ιζαξ κέαξ ηεπκζηήξ μιαδζηήξ ενβαζίαξ πνέπεζ κα πνμςεδεεί επίζδξ ιέζα ζηδκ έκηαζδ ηαζ πίεζδ ημο Αοηζημφ πμθζηζζιμφ. Ώοηυ επζαάθθεζ ζ‟ υθμοξ εηείκμοξ πμο έπμοκ επζθεβεί κα ζοιιεηάζπμοκ ζ‟ αοηή ηδκ ενβαζία ιζα οπεναμθζηή πνμζπάεεζα, αθθά ακ βίκεζ δοκαηυ κα ζοκεπζζεεί ηζ αημθμοεήζεζ δ επζηοπία, ζηθδναβςβεί ημ οθζηυ ζ‟ έκα θεπηυηενμ ααειυ δφκαιδξ. ΋πςξ εζπχεδηε, μζ γμφβηθεξ ηδξ Αφζδξ είκαζ δζαθμνεηζημφ ηφπμο απ‟ αοηέξ πμο ανίζημκηαζ ζηδκ Ώκαημθή. Γδημφκ ηδκ εζνήκδ ιέζα ζημ πάμξ· ηδ δφκαιδ ιέζα ζηδκ ημφναζδ· ηδκ επζαίςζδ πανά ηδκ ηαηή οβεία· ηδκ ηαηακυδζδ πανά ημ ευνοαμ ηδξ Αοηζηήξ γςήξ. Δ πνυμδμξ ζοκεπχξ επζηοβπάκεηαζ πανά ηζξ οθζζηάιεκεξ ζοκεήηεξ ηζ υπζ ελαζηίαξ ημοξ. Γζα ιαεδηέξ ζακ αοημφξ πμο εα επζπεζνήζς κα δζδάλς, δεκ οπάνπεζ απυζονζδ απ‟ ημκ ηυζιμ. Αεκ οπάνπεζ ζοκεήηδ θοζζηήξ εζνήκδξ ηαζ δνειίαξ, υπμο εα ιπμνμφζαιε κα επζηαθεζεμφιε ηδκ ροπή ηζ υπμο εα ιπμνμφζε κα βίκεζ ένβμ – ζζπονυ ζε απμηεθέζιαηα – ιέζα ζηδκ δνειία ηδξ ζζςπήξ ηαζ ζηδκ ακάπαοζδ εηείκμο πμο μζ Εκδμί μκμιάγμοκ ζαιάκηζ – πθήνδ απυζπαζδ απ‟ ηζξ απαζηήζεζξ ημο ζχιαημξ ηαζ ηα ζοκαζζεήιαηα. Δ ενβαζία πνέπεζ κα πνμπςνήζεζ ιέζα ζημ ευνοαμ. Σμ ζδιείμ ηδξ εζνήκδξ πνέπεζ κα ανεεεί ιέζα ζηδκ ακαηαναπή. Δ ζμθία πνέπεζ κα επζηεοπεεί ιέζα ζημ δζακμδηζηυ πάμξ ηαζ ημ ένβμ ηδξ ζοκενβαζίαξ ιε ηδκ Εενανπία ζηδκ εζχηενδ πθεονά ηδξ γςήξ πνέπεζ κα ζοκεπζζεεί ιέζα ζημκ αθακζζηζηυ πάηαβμ ηδξ ζφβπνμκδξ γςήξ ζηζξ ιεβάθεξ πυθεζξ. Ώοηυ είκαζ ημ πνυαθδιά ζαξ ηζ αοηυ είκαζ ημ πνυαθδιά ιμο ηαεχξ γδηχ κα ζαξ αμδεήζς. Γζα ιέκα οπάνπεζ αηυιδ ημ πνυαθδια ηδξ οπεναμθζηήξ ηαηακάθςζδξ δφκαιδξ ηαεχξ πνμζπαεχ κα πνμζεββίζς ημκ ηαεέκα ζαξ ηαζ κα ζαξ ιεθεηήζς ηαηά μνζζιέκα δζαζηήιαηα. Βίκαζ ημ ιαηνάξ πκμήξ ένβμ ηδξ ακάβκςζδξ ηςκ δζακμζχκ ζαξ, ηδξ ελέηαζδξ ημο θςηυξ ζαξ ηαζ ηδξ γςμβυκδζδξ ηδξ αφναξ ζαξ. Αεκ οπήνλε ιέπνζ ηχνα πανυιμζμ πνυαθδια βζα ημοξ Ααζηάθμοξ ηδξ Ώκαημθήξ, εηηυξ απυ ζπακζυηαηεξ πενζπηχζεζξ. ΋ζμζ ενβάγμκηαζ ηχνα ζημ ζφβπνμκμ ηυζιμ οπυ ημοξ Αζδαζηάθμοξ ηδξ ΢μθίαξ έπμοκ οπμζηεί ιζα πνμηαηανηηζηή δζαδζηαζία ζοκημκζζιμφ ηαζ ιζα εηβφικαζδ ζηδ δεηηζηυηδηα ζηδ δζάνηεζα ιζαξ ή πενζζζυηενςκ πνμδβμφιεκςκ εκζανηχζεςκ. Μδκ

ΟΜΗΛΗΔ΢ ΢ΣΟΤ΢ ΜΑΘΖΣΔ΢

24

λεπκάηε θμζπυκ υηζ ηζ εβχ έπς έκα πνυαθδια πμο είιαζ πνυεοιμξ κα ακαθάας βζα πάνδ εκυξ ηυζιμο πμο ανίζηεηαζ ζε ακάβηδ ηαζ ζακ ζοκεζζθμνά ζηδκ επζηάποκζδ ηδξ έθεοζδξ ιζαξ κέαξ ηαζ ηανπμθυνμο επμπήξ. Ώξ δζεοημθφκμοιε θμζπυκ μ ηαεέκαξ ιαξ ηζξ πνμζπάεεζεξ ημο άθθμο. Αεκ οπυζπμιαζ βνήβμνα απμηεθέζιαηα. Αεκ ακαθαιαάκς κα ζαξ πνμηαθέζς εεαιαηζηέξ ακεθίλεζξ. Σα απμηεθέζιαηα ελανηχκηαζ απυθοηα απυ ζαξ. Βλανηχκηαζ απ‟ ηδκ οπμιμκή ζαξ, ηδκ αηνίαεζά ζαξ ζηζξ θεπημιένεζεξ, ηδκ πεζεανπία πμο είζηε πνυεοιμζ κα επζαάθθεηε ζηδ γςή ζαξ ηαζ ηδκ αοημπαναβκχνζζή ζαξ. ΢αξ παναηαθχ κα αθήζεηε ηα απμηεθέζιαηα ηαηά ιένμξ ηαζ κα ενβαζεείηε πςνίξ πνμζηυθθδζδ βζαηί δεκ λένεηε πμζμζ αηνζαχξ είκαζ μζ ζηυπμζ ιμο βζα ζαξ· ζαξ παναηαθχ κα εβηαηαθείρεηε ηδ ζοκεπή αοημακάθοζδ πμο είκαζ έκα ηυζμ έκημκμ παναηηδνζζηζηυ ημο εκδμζηνεθμφξ ηζ υιςξ θζθυδμλμο Αοηζημφ ιοζηζηζζηή… Πμζα είκαζ θμζπυκ δ εέζδ ιμο; ΋ηζ εβχ, έκαξ απυ ηδ ιεβάθδ μιάδα ηςκ ιαεδηχκ πμο – απ‟ ημκ ηαπεζκυηενμ γδθςηή ιέπνζ ημ ακχηαημ Μέθμξ ηδξ Εενανπίαξ ζοκδέμοκ ηδκ ακενςπυηδηα ιε ημ πκεοιαηζηυ ααζίθεζμ – ιπμνχ κα ζαξ δζδάλς ημοξ ανπαίμοξ ηακυκεξ ηαζ κα ζαξ δχζς οπμδείλεζξ χζηε κα ιπμνέζεηε κα ηαλζδέρεηε πζμ βνήβμνα πάκς ζηδκ Ώηναπυ ηαζ κ‟ απμηηήζεηε ιεβαθφηενδ πνδζζιυηδηα βζα ημοξ ζοκακενχπμοξ ζαξ. Αεκ οπάνπεζ ημ εθάπζζημ ίπκμξ αοηανπζηήξ δζαηήνολδξ απυ έκα ιέθμξ ηδξ Εενανπίαξ πμο πξέπεη κα οπαημφζεηε ηαζ ημο μπμίμο μ θυβμξ είκαζ αθάεδημξ. Να ημ εοιάζηε αοηυ, αθθζχξ δ ενβαζία δε εα είκαζ δοκαηή, ζημζπεία ηζκδφκμο ιπμνεί κα εζζδφζμοκ ηζ δ ηςνζκή πνμζπάεεζα κα ηαηαθήλεζ ζημ ιδδέκ. Δ ακςκοιία ιμο δζαηδνήεδηε πάκηα ηαζ εα ζοκεπίζεζ κα είκαζ έηζζ, ακ ηαζ ιέθδ αοημφ ημο μιίθμο ιαεδηχκ βκςνίγμοκ πμζμξ είιαζ. Με βκςνίγεηε ζακ έκα δάζηαθμ, ζακ έκα Θζαεηακυ ιαεδηή ηαζ ζακ ιοδιέκμ εκυξ μνζζιέκμο ααειμφ – πςνίξ κα έπεζ μ ααειυξ αοηυξ ηαιζά απμθφηςξ ζδιαζία βζα ζαξ. Δ δζδαζηαθία πμο εα ζαξ δχζς είκαζ πμο έπεζ ζδιαζία. Βίιαζ έκαξ ιοδιέκμξ ζηα ιοζηήνζα ηδξ φπανλδξ. Ώοηή δ δήθςζδ δίκεζ απυ ιυκδ ηδξ πθδνμθμνίεξ ζ‟ εηείκμοξ πμο βκςνίγμοκ. Ξένεηε επίζδξ υηζ ανίζημιαζ ζε έκα ακενχπζκμ ζχια ηαζ ηαημζηχ ζηδ αυνεζα Εκδία. Ώοηά είκαζ ανηεηά ηζ αξ ιδ ζαξ ηοθθχκεζ ζηδ δζδαζηαθία δ πενζένβεζα. Ώκηζιεηςπίγμοιε ιαγί έκα πκεοιαηζηυ εβπείνδια. ΋θμζ ζαξ πςνίξ ηαηακαβηαζιυ ηαζ εεθδιαηζηά δείλαηε ηδκ πνμεοιία ζαξ κα πνμπςνήζεηε ζε ιζα εκημκυηενδ πκεοιαηζηή γςή. Ώοηυ πνέπεζ κα ημ ηάκεηε ιε ηδκ εθεοεενία ηςκ ροπχκ ζαξ ηαζ ιε ηδ δφκαιδ ηδξ δζάκμζάξ ζαξ. Θα αημθμοεήζεηε εηείκεξ ηζξ μδδβίεξ πμο ζαξ θαίκμκηαζ θμβζηέξ ηζ μνεέξ αθθά – ακ δζαθέλεηε κα ηζξ αημθμοεήζεηε – εα πνμζπαεήζεηε κα εηπθδνχζεηε ηζξ απαζηήζεζξ ιε αηνίαεζα. Θα ακαθφζεηε ηαζ εα ελεηάζεηε ηζξ μδδβίεξ πμο οπαβμνεφς ηαηά ηαζνμφξ ηαζ δε εα δεπεείηε ηαιζά πίζηδ ζηδ θεηηζηή ημοξ έιπκεοζδ. Δ βθχζζα πάκηα δοζημθεφεζ ηαζ πενζμνίγεζ. Θα μδδβδεείηε επίζδξ ζηδκ ενβαζία ζαξ ακάθμβα ιε ηδκ οβεία ηαζ ηζξ πενζζηάζεζξ ηαζ εα εοιάζηε πάκημηε υηζ μζ Αζδάζηαθμζ βίκμκηαζ ιε ηδκ επίηεολδ ηδξ ηονζανπίαξ ηζ υπζ ιε ηδκ οπαημή ζε μπμζμδήπμηε πνυζςπμ. Θα εοιάζηε υηζ εβχ, μ δάζηαθυξ ζαξ, δεκ έπς ζοκεπχξ επίβκςζδ ηδξ θοζζηήξ ζαξ ηαηάζηαζδξ ή ηςκ ηαεδιενζκχκ ζαξ πνάλεςκ. Αεκ αζπμθμφιαζ ιε ηα γδηήιαηα ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ ηζ μζ παναπθακδιέκμζ γδθςηέξ πμο ζζπονίγμκηαζ υηζ μζ Αζδάζηαθμζ ημοξ θέκε πάκηα ηζ κα ηάκμοκ ηαζ ημοξ ηαεμδδβμφκ ζηζξ

ΟΜΗΛΗΔ΢ ΢ΣΟΤ΢ ΜΑΘΖΣΔ΢

25

πνμζςπζηέξ ημοξ οπμεέζεζξ, ανίζημκηαζ αηυιδ ιαηνζά απ‟ ημ ααειυ ηδξ απμδεβιέκδξ ιαεδηείαξ. Θα εοιάζηε υηζ ημ θςξ εα θάιρεζ ζημ κμο πμο αοημεθέβπεηαζ ηαζ είκαζ απαθθαβιέκμξ απ‟ ηδ κμδηζηή ηονζανπία εκυξ άθθμο κμο. Μ‟ αοηέξ ηζξ πνμτπμεέζεζξ ζαθχξ ηαηακμδηέξ, αξ πνμπςνήζμοιε ζηδκ ελαββεθία μνζζιέκςκ ανπχκ ηαζ ζηδκ ελέηαζδ εηείκμο πμο είκαζ δοκαηυ κα ηάκμοιε. Πξψην: Ώξ εοιυιαζηε δζανηχξ υηζ δ κέα ιαεδηεία είκαζ πνςηίζηςξ έκα πείναια μιαδζηήξ ενβαζίαξ ηζ υηζ ημ ηφνζμ ακηζηείιεκυ ηδξ δεκ είκαζ δ ηεθεζμπμίδζδ ημο ιαεδηή αημιζηά ζημκ υιζθμ. Θεςνχ αοηή ηδ δήθςζδ ααζζηή ηαζ μοζζχδδ. Σα άημια πνμμνίγμκηαζ κ‟ αθθδθμζοιπθδνχκμκηαζ ηαζ κ‟ αθθδθμηαθφπημκηαζ ηαζ ιε ημ άενμζζια ηςκ πμζμηήηςκ ημοξ πνέπεζ ηεθζηά κα πανμοζζάζμοκ έκακ υιζθμ ζηακυ βζα πνήζζιδ, πκεοιαηζηή έηθναζδ, ιέζς ημο μπμίμο δ πκεοιαηζηή εκένβεζα ιπμνεί κα δζαπφκεηαζ βζα ηδ αμήεεζα ηδξ ακενςπυηδηαξ. Σμ ένβμ πμο πνέπεζ κα βίκεζ ακάβεηαζ ζημ κμδηζηυ πεδίμ. Οζ ζθαίνεξ οπδνεζίαξ ηςκ ιαεδηχκ αημιζηά παναιέκμοκ μζ ίδζεξ υπςξ ηαζ πνχηα, αθθά ζηα δζάθμνα πεδία ηδξ αημιζηήξ ημοξ πνμζπάεεζαξ εα πνμζηεεεί ιζα μιαδζηή δναζηδνζυηδηα ηαζ γςή πμο εα βίκεηαζ ζαθέζηενδ ηαεχξ ηοθά μ ηαζνυξ. Σμ πνχημ ακηζηείιεκμ είκαζ ζοκεπχξ κα ζοκδέζμοκ ηαζ κα εκμπμζήζμοκ ηδκ μιάδα, χζηε ηάεε πνυζςπμ ζ‟ αοηή κα ιπμνεί κα ενβαζεεί ζε ζηεκή κμδηζηή επζημζκςκία ηαζ πκεοιαηζηή ζοκενβαζία ιε ηα άθθα. Ώοηυ πνεζάγεηαζ ακαπυθεοηηα πνυκμ ηζ δ επζηοπία ηδξ κέαξ αοηήξ πνμζπάεεζαξ απυ ιένμοξ ηδξ Εενανπίαξ εα ελανηδεεί απυ ιζα ιδ-ηνζηζηή ζηάζδ ηζ απυ ηδ δζάποζδ εκυξ πκεφιαημξ αβάπδξ απυ ιένμοξ ηάεε ιέθμοξ ημο μιίθμο. Ώοηυ εα είκαζ βζα ιενζημφξ ιαεδηέξ ανηεηά εφημθμ ζηδκ επίηεολή ημο αθθά πμθφ δφζημθμ βζα άθθμοξ. Πάνα πμθθμί άκενςπμζ ορδθμφ ααειμφ ζήιενα έπμοκ ιζα οπενακάπηολδ ημο ακαθοηζημφ κμο. Καεχξ υιςξ πενκά μ ηαζνυξ ηζ ακ βίκεζ πναβιαηζηή πνμζπάεεζα, δ ζοκδεηζηή δζαδζηαζία εα ζδιεζχζεζ ιεβάθδ πνυμδμ. Ώοηή θμζπυκ είκαζ δ πνχηδ ιαξ πνμζπάεεζα, υπςξ είκαζ ηζ δ πνχηδ πνμζπάεεζα ηδξ μιάδαξ ηάεε Αζδαζηάθμο ηζ δ επίηεολδ ηδξ ίδζαξ ηδξ Εενανπίαξ – δ νκαδηθή ελφηεηα. Κάεε ιαεδηήξ πνέπεζ κα ιάεεζ κα οπμηάζζεζ ηζξ ζδέεξ ημο βζα πνμζςπζηή ακάπηολδ ζηζξ μιαδζηέξ απαζηήζεζξ, βζαηί – βζα κα έπμοιε έκα ζοκημκζζιέκμ υιζθμ πμο εα θεζημονβεί ζακ ιμκάδα οπδνεζίαξ – ιενζημί ιαεδηέξ εα πνέπεζ κα επζηαπφκμοκ ηδκ πνυμδυ ημοξ ζε μνζζιέκεξ ηαηεοεφκζεζξ ηζ άθθμζ εα πνεζαζηεί κα επζαναδφκμοκ πνυζηαζνα ηδ δζηή ημοξ ζφιθςκα ιε ημ αήια ηδξ πθεζμρδθίαξ. Ώοηυ εα ζοιαεί αοηυιαηα, ακ δ μιαδζηή ηαοηυηδηα είκαζ μ ηονίανπμξ πανάβμκηαξ ζηζξ ζηέρεζξ ηάεε ιαεδηή ηζ δ επζεοιία βζα πνμζςπζηή ακάπηολδ ηαζ πκεοιαηζηή ζηακμπμίδζδ οπμαζααζεεί ζε δεφηενδ ιμίνα. Οζ υιζθμζ ηάεε Άζναι είκαζ πνμμνζζιέκμζ κα ενβαζεμφκ ηεθζηά ιαγί, υπςξ αηνζαχξ ηα δζάθμνα ηιήιαηα ιζαξ ιεβάθδξ μνβάκςζδξ ενβάγμκηαζ ιαγί απμηεθχκηαξ ιζα ιμκάδα. Πνέπεζ κα θεζημονβμφκ μιαθά ηαζ ιε κμδιμζφκδ. Ώοηυ εα βίκεζ δοκαηυ υηακ ηα ιέθδ ηςκ μιίθςκ ηαζ μζ λεπςνζζημί υιζθμζ πανααθέρμοκ ηδκ ηαοηυηδηά ημοξ ζε ιζα πνμζπάεεζα κα επζηφπεζ αοηυ ημ πείναια ηδξ Εενανπίαξ. Σα αζζεήιαηα, μζ ακηζδνάζεζξ, μζ επζεοιίεξ ηζ μζ επζηοπίεξ ημο αηυιμο δεκ έπμοκ ζδζαίηενδ ζδιαζία. Σμ ιυκμ πμο εεςνείηαζ ζδιακηζηυ είκαζ εηείκμ πμο εα πνμςεήζεζ ηδκ μιαδζηή πνμζπάεεζα ηαζ εα ειπθμοηίζεζ ηδκ μιαδζηή ζοκείδδζδ. Μυκμ αοηυ εθηφεζ ηδκ πνμζμπή ιμο, πμο θένκεζ ζημκ υιζθμ ηςκ ιαεδηχκ ιμο πενζζζυηενδ

ΟΜΗΛΗΔ΢ ΢ΣΟΤ΢ ΜΑΘΖΣΔ΢

26

πκεοιαηζηή δφκαιδ ή πμο αολάκεζ ημ θςξ ημο ή ζηζάγεζ ηδκ αηηζκμαμθία ημο. Πνέπεζ κα εοιάζηε υηζ παναηδνχ πάκημηε ημοξ μιίθμοξ ηςκ ιαεδηχκ ιμο οπμηεζιεκζηά ηαζ ζαλ νκάδα. ΐθέπς ηδ ζοκμθζηή αηηζκμαμθία· παναηδνχ ημκ εκςιέκμ νοειυ ηαζ ημκ εκςιέκμ ηυκμ ηαζ πνχια· αημφς ημκ ήπμ πμο εηπέιπμοκ ζοθθμβζηά. Ώξ επακαθάας υηζ οπυ ιζα έκκμζα μζ αημιζηυηδηέξ ζαξ δεκ πανμοζζάγμοκ βζα ιέκα εκδζαθένμκ ή ζδιαζία, πανά ζημ ιέηνμ πμο εκηείκεηε ή οπμαζαάγεηε ημκ μιαδζηυ ηναδαζιυ. ΢ακ πνμζςπζηυηδηεξ δεκ έπεηε ζδιαζία βζα ιαξ, ημοξ δαζηάθμοξ ζηδκ εζχηενδ πθεονά. ΢ακ ροπέξ έπεηε γςηζηή ζδιαζία. Κάεε ιαεδηήξ ζημκ υιζθμ μπμζμοδήπμηε Αζδαζηάθμο ιπμνεί κα έπεζ αδοκαιίεξ ηαζ πενζμνζζιμφξ. Ώοηέξ δνμοκ ζακ ειπυδζα βζα ηα άθθα ιέθδ ημο μιίθμο. Ώθθά ζακ ροπέξ αοημί μζ ιαεδηέξ είλαη ηάπςξ αθοπκζζιέκμζ ηαζ γςκηακμί ηζ έπμοκ επζηφπεζ έκα μνζζιέκμ ιέηνμ εοεοβνάιιζζδξ. Έηζζ βίκεηαζ ι‟ υθμοξ εζάξ ζημκ υιζθυ ιμο. ΢ακ ροπέξ ζαξ αβαπχ ηαζ πνμζπαεχ κα ζαξ αμδεήζς, κα ζαξ ακορχζς, κα ζαξ ακαπηφλς ηαζ κα ζαξ θςηίζς. Θα ήεεθα εδχ κα ημκίζς έκα ζδιείμ ηαεχξ ελεηάγμοιε ημ άημιμ ιέζα ζηδκ μιάδα ηαζ ηζξ μιαδζηέξ ημο ζπέζεζξ, Παναημθμοεήζηε πνμζεηηζηά ηζξ ζηέρεζξ πμο ηάκεηε μ έκαξ βζα ημκ άθθμκ ηαζ ζημηχζηε αιέζςξ ηάεε οπμρία ηαζ ηάεε επίηνζζδ ηαζ πνμζπαεήζηε κα ηναηδεείηε αδζαηάναηηα ζημ θςξ ηδξ αβάπδξ. Αεκ έπεηε ζδέα βζα ηδ δφκαιδ ιζαξ ηέημζαξ πνμζπάεεζαξ ή βζα ηδκ ζηακυηδηά ηδξ κα θφκεζ ηα δεζιά ημο ηαεεκυξ ηαζ κα ορχκεζ ημκ υιζθμ ζε ιζα ελαζνεηζηά ορδθή εέζδ. Με ημ αβκυ θςξ ηδξ αιμζααίαξ αβάπδξ ιπμνείηε κα έθεεηε πζμ ημκηά ζε ιέκα ηαζ ζημοξ δαζηάθμοξ ηδξ οπμηεζιεκζηήξ πθεονάξ ηδξ γςήξ ηαζ κα θηάζεηε ηαπφηενα ζηδκ Πφθδ πμο μδδβεί ζημ θςηζζιέκμ Ανυιμ. Έπεηε ηδκ εοηαζνία κα απμδείλεηε μ έκαξ ζημκ άθθμκ ηδκ επζζηδιμκζηή αλία ηαζ δφκαιδ ηδξ αβάπδξ, εεςνμφιεκδξ ζακ δφκαιδξ ζηδ θφζδ. Κάκηε αοηή ηδκ απυδεζλδ, πνμζπάεεζά ζαξ. Έηζζ ε‟ απμδεζιεφζεηε υθα υζα πνεζάγμκηαζ βζα κα επζθένμοκ ζζπονέξ ηαζ γςηζηέξ αθθαβέξ ζηα γςζηά πνυηοπα ηαζ ζημ ζημπυ ηςκ ιεθχκ ημο μιίθμο. Δ αβάπδ δεκ είκαζ αίζεδια ή ζοβηίκδζδ, μφηε είκαζ επζεοιία ή ζδζμηεθέξ ηίκδηνμ βζα μνεή δνάζδ ζηδκ ηαεδιενζκή γςή. Δ αβάπδ είκαζ μ πεζνζζιυξ ηδξ δφκαιδξ πμο δζέπεζ ημοξ ηυζιμοξ ηαζ μδδβεί ζηδκ μθμηθήνςζδ, ζηδκ εκυηδηα ηαζ πενζεηηζηυηδηα, πμο ελςεεί ηδκ ίδζα ηδ Θευηδηα ζε δνάζδ. Δ αβάπδ είκαζ δφζημθμ κα ηαθθζενβδεεί – ηυζδ είκαζ δ έιθοηδ ζδζμηέθεζα ζηδκ ακενχπζκδ θφζδ· είκαζ δφζημθμ κα εθανιμζεεί ζ‟ υθεξ ηζξ ζοκεήηεξ ηδξ γςήξ ηζ δ έηθναζή ηδξ ε‟ απαζηήζεζ απυ ζαξ υ,ηζ ηαθφηενμ έπεηε κα δχζεηε ηαεχξ ηαζ ηδκ απυννζρδ ηςκ ζδζμηεθχκ πνμζςπζηχκ ζαξ δναζηδνζμηήηςκ. Οζ ιαεδηέξ ημο μιίθμο εκυξ Αζδαζηάθμο πνέπεζ κα αβαπζμφκηαζ ιεηαλφ ημοξ ιε κμδιμζφκδ ηαζ δζανηή ζζπφ ηζ έηζζ κα εθεοεενχζμοκ εηείκμ ημ θςξ ηαζ ηδ δφκαιδ πμο ηεθζηά εα ηαηαζηήζεζ ημκ υιζθμ ιζα απμηεθεζιαηζηή αλία ζημκ ηυζιμ. Καεχξ εα ενβάγμιαζ ιαγί ζαξ ζημ ιέθθμκ, δε εα πνμζπαεχ κα ηαθφρς ηζξ αθήεεζεξ πμο πνέπεζ κα πς ζημκ ηαεέκα ζαξ ιε ηνυπμ χζηε κα ιδκ ιπμνμφκ κα ζαξ πθδβχζμοκ. Αε εα θαιαάκς οπυρδ ζημ ιέθθμκ ηα πνμζςπζηά ζαξ αζζεήιαηα ηαζ ηζξ ακηζδνάζεζξ βζαηί ααζίγμιαζ ζηδκ εζθζηνίκεζα ημο ζημπμφ ζαξ. Θα ήηακ ίζςξ ζοκεηυ κα εοιδεμφιε εδχ υηζ ηαηά βεκζηυ ηακυκα ηακείξ δεκ πζζηεφεζ ζ‟ εηείκμ πμο ημο θέκε μζ άθθμζ – άζπεηα πυζμ θακενή είκαζ δ αθήεεζα ή πυζμ πμθφ

ΟΜΗΛΗΔ΢ ΢ΣΟΤ΢ ΜΑΘΖΣΔ΢

27

δζαιανηφνεηαζ υηζ δέπεηαζ ηδκ αθήεεζα αοηή. Μυκμ εηείκεξ μζ αθήεεζεξ πμο δμηζιάγμκηαζ ιέζα ζημ πςκεοηήνζ ηδξ αημιζηήξ ειπεζνίαξ εζζδφμοκ πναβιαηζηά ζηδ γςκηακή ζοκείδδζδ ηαζ ηανπμθμνμφκ. Ώθθά ζ‟ αοηή ηδκ μιαδζηή πνμζπάεεζα πμο ακαθαιαάκμοιε, ημ βεβμκυξ υηζ υθα ηα ιέθδ βκςνίγμοκ εηείκμ πμο θέβεηαζ ζημ άημιμ, ιπμνεί κα απμδεζπεεί πμθφ πνήζζιμ ηαζ κα επζθένεζ πμθφ ηαπφηενεξ πνμζανιμβέξ απ‟ υ,ηζ εα βζκυηακ δζαθμνεηζηά – οπυ ηδκ πνμτπυεεζδ υηζ απυ ημζκμφ ηαζ ιε αβάπδ εα αμδεήζμοκ ημ ζοιιαεδηή ημοξ κα ιεηααάθεζ ηδκ ακεπζεφιδηδ ηαηάζηαζδ. Τπμθμβίγς, αδεθθμί ιμο, ιυκμ ζ‟ έκα πνάβια ηζ αοηυ είκαζ δ ααεζά ζαξ εζθζηνίκεζα. Αεκ είκαζ ανκδηζηυ (υπςξ ζζπονίγμκηαζ ιενζημί) κα οπμδείλεζ ηακείξ έκα θάεμξ ή έκα ζθάθια. Καεχξ εζζνέεζ ημ ηαεανυ θςξ ηδξ ροπήξ, απμηαθφπηεζ ηδκ πνμζςπζηυηδηα υπςξ είκαζ. Ώκ αζηείηαζ δ αθδεζκή απάεεζα, αοηυξ μ υιζθμξ ηςκ ιαεδηχκ ιπμνεί κα αθέπεζ ηα πνάβιαηα υπςξ είκαζ ηαζ κα παναιέκεζ αζοβηίκδημξ απυ ηδκ απμηάθορδ ηςκ επζεοιδηχκ ή ηςκ ακεπζεφιδηςκ πμζμηήηςκ. Ώκ απμβμδηεφεζεε ή εοιχκεηε ή πθδβχκεζηε απυ ιζα ηέημζα απμηάθορδ, ζδιαίκεζ ιζα έθθεζρδ απάεεζαξ ηαζ απμδεζηκφεζ πνμζηυθθδζδ ζηδκ πνμζςπζηυηδηα ηαζ ζηζξ βκχιεξ ηςκ άθθςκ. Γεχηεξν, είκαζ μοζζχδεξ υηζ υθμζ μζ ιαεδηέξ ζ‟ έκα Άζναι πνέπεζ κα εκαηεκίγμοκ, αθθά κα εκαηεκίγμοκ ιε ηδκ απμηνοθζζηζηή ηζ υπζ ηδ ιοζηζηζζηζηή έκκμζα. ΢ε ηάεε δζαθμβζζηζηή ενβαζία πμο ηάκεηε ή εα ηάκεηε ζημ ιέθθμκ, ζημπυξ ζαξ πνέπεζ κα είκαζ δ επίηεολδ υζμ ημ δοκαηυ βνδβμνυηενα ημο φρζζημο ζδιείμο ηδξ δζαθμβζζηζηήξ δζαδζηαζίαξ, πενκχκηαξ βνήβμνα απ‟ ηα ζηάδζα ηδξ ζοβηέκηνςζδξ, ηδξ εοεοβνάιιζζδξ ηαζ ημο δζαθμβζζιμφ ζηδκ εκαηέκζζδ. Έπμκηαξ επζηφπεζ ημ ορδθυ αοηυ ζδιείμ, πνέπεζ κα πνμζπαεείηε κα ημ δζαηδνείηε ηαζ κα ιάεεηε έηζζ κα δνάηε ζακ ροπή ζημ δζηυ ηδξ ηυζιμ, εκαηεκίγμκηαξ ημκ ηυζιμ ηςκ εκενβεζχκ ζημκ μπμίμ ενβάγμκηαζ υθμζ μζ ιοδιέκμζ ηαζ ζημκ μπμίμ μ ηαεέκαξ ζαξ ηάπμζα ιένα – ζ‟ αοηή ηδ γςή ή ζε ιζα άθθδ – πνέπεζ κα πάνεζ ηδ εέζδ ημο. Γζ‟ αοηή ηδκ ηαηάζηαζδ (ακ ιπμνχ κα ηδκ μκμιάζς έηζζ) πνέπεζ κα ιμπεήζεηε πνμζεηηζηά, κα ηδκ παναηδνείηε ιε αηνίαεζα υηακ ηαηά ηάπμζμ ηνυπμ επζηεοπεεί ηαζ κα ηαηαβνάθεηε επαηνζαχξ υθεξ ηζξ εκηοπχζεζξ. Πνέπεζ επμιέκςξ κ‟ απμηεθέζεηε ιζα μιάδα εκενβχκ εκαηεκζζηχκ ηαζ ημ απμηέθεζια εα δζεοημθοκεεί ακ ζημπαζεείηε ηζ αβςκζζεείηε βζα ημκ πνχημ υνμ ηδξ μιαδζηήξ ζαξ φπανλδξ – ηδκ μιαδζηή εκυηδηα. Σξίην: Ώοηή δ νκαδηθή ελφηεηα πμο έπεζ ηζξ νίγεξ ηδξ ζημκ ελσκέλν νκαδηθφ δηαινγηζκφ ή ζηδκ εκαηεκζζηζηή γςή (ζηδκ μπμία δ ροπή βκςνίγεζ υηζ είκαζ έκα ιε υθεξ ηζξ ροπέξ) πνέπεζ κα πναβιαηςεεί ζε ηάπμζα ιμνθή νκαδηθήο δξαζηεξηφηεηαο. Ώοηή πνέπεζ κα εηδδθςεεί αιέζςξ ζημκ ίδζμ ημκ υιζθμ ηζ ανβυηενα – υηακ δ εκμπμίδζδ βίκεζ πθδνέζηενδ – βεκζηυηενα ζημκ ηυζιμ. Μ‟ αοηυ ημκ ηνυπμ ηα Άζναι ηςκ Αζδαζηάθςκ εα ελςηενζηεοεμφκ ζηδ βδ ηζ δ Εενανπία εα θεζημονβήζεζ θακενά ζημ θοζζηυ πεδίμ ηζ υπζ πίζς απυ ηδ ζηδκή, υπςξ ιέπνζ ηχνα. Συηε εα ένεεζ δ απμηαηάζηαζδ ηςκ Μοζηδνίςκ. ΜΔΡΟ΢ ΙΙ Βδχ εα ιπμνμφζαηε κα νςηήζεηε: Πχξ ιπμνεί κα εθανιμζεεί αοηυ πναηηζηά ζε

ΟΜΗΛΗΔ΢ ΢ΣΟΤ΢ ΜΑΘΖΣΔ΢

28

έκακ υιζθμ ιαεδηχκ – πμο είκαζ υθμζ άημια, αθθά εζθζηνζκά πνυεοιμζ κα ζοκενβαζεμφκ ηαζ κα αμδεήζμοκ ζ‟ αοηυ ημ ένβμ; Ώξ πνμζπαεήζς κα δχζς ιζα ζαθή απάκηδζδ. Έπεηε ακαθάαεζ εεθδιαηζηά κα ενβαζεείηε ιαγί υηακ ζαξ πνμζθενεεί απυ ιέκα δ εοηαζνία. Ώπμαθέπεηε ζε ιζα μιαδζηή αθθδθεββφδ πμο εα ααζίγεηαζ ζημ βεβμκυξ υηζ είζηε ροπέξ. Ώοηυ πνέπεζ ηεθζηά κα εηδδθςεεί οπμηεζιεκζηά ηαζ μοζζαζηζηά ζακ μιαδζηή ηδθεπαεδηζηή επζημζκςκία, ζακ μιαδζηή ηαηακυδζδ ηςκ πνμαθδιάηςκ ηαζ δοζημθζχκ ημο ηαεεκυξ ηαζ ζοκεπχξ ζακ μιαδζηή εοηαζνία αθθδθμαμήεεζαξ ηαζ οπμζηήνζλδξ. Ώοηή δ αμήεεζα δεκ πνέπεζ κα δίκεηαζ ιε πνμζςπζηή πνμζπάεεζα ή επαθή, ή ιε ηδκ ακαθμνά ζε πνμαθήιαηα πμο ζπεηίγμκηαζ ιε ηζξ πενζζηάζεζξ ηαζ ημ παναηηήνα, ή ιε ηδκ πανμπή ζοιαμοθχκ ηαζ οπμδείλεςκ. Γελ αζπμθμφιαζηε ζηδκ μιάδα εκυξ Αζδαζηάθμο ιε πνμζςπζηυηδηεξ πμο ζοκδέμκηαζ ιεηαλφ ημοξ. Σαοηυπνμκα πνέπεζ μ ηαεέκαξ ζαξ κα ιάεεζ κα εκζζπφεζ ηαζ κα αμδεά ημοξ άθθμοξ, απμθεφβμκηαξ πάκημηε ηάεε επέιααζδ ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ. Μπμνείηε κα ιάεεηε κα ιεηααζαάγεηε ζ‟ έκα ζοιιαεδηή ηδκ πμζυηδηα ηδξ ροπζηήξ ζαξ αηηίκαξ, δζεβείνμκηάξ ημκ ζε ιεβαθφηενμ εάννμξ, θεπηυηενδ αβκυηδηα ηζκήηνμο ηαζ ααεφηενδ αβάπδ, απμθεφβμκηαξ υιςξ ηδ γςμβυκδζδ ηςκ παναηηδνζζηζηχκ ηδξ πνμζςπζηυηδηάξ ημο. Πνέπεζ πάκηα κα εεςνείηε ημοξ άθθμοξ ζακ ροπέξ ηζ υπζ ζακ πενζμνζζιέκα ακενχπζκα υκηα. Έπμοιε ζοκεπχξ ιπνμζηά ιαξ ημοξ αηυθμοεμοξ ηνεζξ ακηζηεζιεκζημφξ ζημπμφξ: 1. Οιαδζηή εκυηδηα…ιε ηδ ζηέρδ, ηδκ ελςηενζηή βκχζδ ημο ηαεεκυξ ηαζ ιζα ζοκεπή απμζημθή αβάπδξ.

2. Οιαδζηυ δζαθμβζζιυ…ζακ μιίθμο εκαηεκζζηχκ, εειεθζχκμκηαξ έηζζ ηδκ μιάδα ιέζα ζημ ααζίθεζμ ηδξ ροπήξ ηζ εκδοκαιχκμκηαξ υθα ηα άημια πμο πενζέπεζ.

3. Οιαδζηή δναζηδνζυηδηα…ιε απμηέθεζια ηδκ αθθδθμαμήεεζα ζηα εζδζηά πνμαθήιαηα ημο παναηηήνα ηζ υπζ ηςκ πενζζηάζεςκ. ΢οθθμβζζεείηε αοηή ηδ δζάηνζζδ, αδεθθμί ιμο. Ώνβυηενα, υηακ μ υιζθμξ εδναζςεεί πναβιαηζηά, πνέπεζ κ‟ ανπίζεζ κα θεζημονβεί ελςηενζηά ηαζ δ δσή ηνπ πνέπεζ κα ανπίζεζ κα ηάκεζ ηδκ πανμοζία ηδξ αζζεδηή. Πνέπεζ κα ηείκεζ ζοκεπχξ ζηδκ αφλδζδ ηδξ πκεοιαηζηήξ δφκαιδξ υθςκ ηςκ μιίθςκ ιε ημοξ μπμίμοξ ζπεηίγμκηαζ ηα ιέθδ ημο ηαζ ιε ημοξ μπμίμοξ πζεακυκ κα ζοκδέμκηαζ. Ώκαθένμιαζ ζ‟ υθμοξ ημοξ μιίθμοξ πμο ακήημοκ ζηδ Νέα Βπμπή ηζ ενβάγμκηαζ πάκς ζε πκεοιαηζηέξ βναιιέξ. Σμ ηεθζηυ απμηέθεζια εα είκαζ πάκς ζηδ βναιιή ηδξ εεναπείαξ ηςκ δζαθυνςκ αζεεκεζχκ ημο ακενχπζκμο βέκμοξ – θοζζηχκ, κμδηζηχκ, ροπμθμβζηχκ ηαζ ζοκαζζεδιαηζηχκ. Τπάνπμοκ μνζζιέκμζ απθμί αθθά ζαθείξ ηακυκεξ πμο πνέπεζ κα δζέπμοκ ηδκ εκδυηενδ πκεοιαηζηή γςή ηςκ κευθοηςκ πμο εηπαζδεφμκηαζ ζηα δζάθμνα ζηάδζα ηδξ ιαεδηείαξ. Ώξ ζαξ πενζβνάρς εδχ ηζξ εζζδβήζεζξ ιμο βζ‟ αοηή ηδκ άιεζδ ηαζ απθή ενβαζία. Πνχηα απ‟ υθα υθμζ μζ ιαεδηέξ ελαζημφκηαζ ζε ηακμκζηυ ηαζ ηαεδιενζκυ δζαθμβζζιυ. Οζ δζαθμβζζιμί αοημί πνμζανιυγμκηαζ ακάθμβα ιε ημ ιαεδηή ηαζ πμζηίθθμοκ ζφιθςκα ιε ηδκ αηηίκα, ημ ζδιείμ ελέθζλδξ ηαζ ημ ζηάδζμ ηδξ ιαεδηείαξ πμο απμηεθεί ημ άιεζμ ακηζηείιεκμ. Ώοημί δεκ είκαζ δοκαηυ κα δμεμφκ εδχ. Οζ

ΟΜΗΛΗΔ΢ ΢ΣΟΤ΢ ΜΑΘΖΣΔ΢

29

δζαθμβζζιμί αοημί εα ζαξ δμεμφκ ζακ οπμδείλεζξ βζα ηδκ αημιζηή ζαξ πνήζδ ηαζ απμδμπή. Πνμζπαεήζηε ζε ηάπμζμ ζηάδζμ ημο δζαθμβζζιμφ ζαξ κα ζοκδέεζεε ιαγί ιμο, αθθά αθήζηε αοηή ηδ ζφκδεζδ κα ζοιαεί αθνχ εα έπεηε ενβαζεεί ηζ επζθένεζ ιζα εοεοβνάιιζζδ ιε ηδκ ροπή ζαξ. Ο θυβμξ βζα ημκ μπμίμ είκαζ μοζζχδεξ κα βίκεηαζ δ ζφκδεζδ ιεηά ηδκ εοεοβνάιιζζδ, είκαζ υηζ ηυηε ιπμνείηε κα απμθφβεηε ηζξ βμδηείεξ ηαζ ηζξ πθάκεξ ημο αζηνζημφ πεδίμο, υπμο ζηεπημιμνθέξ ηαζ ιεηαιθζεζιέκεξ μκηυηδηεξ πνμζςπμπμζμφκ ημοξ εηπαζδεοηέξ ηαζ ημοξ Αζδαζηάθμοξ ηαζ ημ ηάκμοκ ηαηά ιονζάδεξ. ΢οιπενζθάαεηε ζημ δζαθμβζζιυ ζαξ ιζα ζφκημιδ πενίμδμ ζηδκ μπμία εα πνμζπαεείηε κα ζοκδεεείηε ιε ημοξ ζοιιαεδηέξ ζαξ, ζηέθκμκηάξ ημοξ αβάπδ, ροπζηή δφκαιδ ηαζ αμήεεζα. Θα ήηακ πνήζζιμ κα ηδνείηε αοηυ πμο ιπμνεί κα μκμιαζεεί πκεοιαηζηυ διενμθυβζμ. Αε εα πενζθαιαάκεζ ηδκ ηαεδιενζκή ηαηαβναθή ηςκ βεβμκυηςκ ηδξ ιέναξ μφηε εα έπεζ ηαιζά ζπέζδ ιε ηα ζοιαάκηα πμο ιπμνεί κα αθμνμφκ ηδκ πνμζςπζηυηδηα. ΢διεζχζηε ημ. ΢ημ διενμθυβζμ πνέπεζ κα ηαηαβνάθεηε ηα ελήξ: 1. Κάεε πκεοιαηζηή ειπεζνία πμο ιπμνεί κα έπεηε, υπςξ επαθή ιε ηάπμζα Πανμοζία, είηε ηδξ δζηήξ ζαξ ροπήξ, ημο αββέθμο ηδξ Πανμοζίαξ, είηε επαθή ιε ηάπμζμ ιαεδηή ηαζ ηέθμξ – υηακ δ γςή ηζ δ ενβαζία ηζ δ πεζεανπία ζαξ ημ δζηαζμθμβμφκ – επαθή ιε έκακ απυ ημοξ Αζδαζηάθμοξ. Καηαβνάρηε ηζξ αιενυθδπηα, δζαηδνχκηαξ ιζα επζζηδιμκζηή ζηάζδ ηζ ακαγδηχκηαξ πάκημηε ιζα πναηηζηή ενιδκεία πνμημφ δεπεείηε ιζα ιοζηζηζζηζηή. Έκα πκεφια αβκςζηζηζζιμφ (υπζ αεεσζιμφ) έπεζ πναβιαηζηή αλία βζα ημκ ανπάνζμ ηαζ ημκ δζαθοθάζζεζ απυ ηζξ παβίδεξ ημο ηυζιμο ηδξ πθάκδξ ηαζ ημο ηαηχηενμο ροπζζιμφ.

2. Κάεε θχηζζδ πμο ιπμνεί κα ζαξ έθεεζ, νίπκμκηαξ έκα ηφια θςηυξ πάκς ζ‟ έκα πνυαθδια ηζ απμηαθφπημκηαξ ημ δνυιμ πμο πνέπεζ κα αημθμοεήζεηε εζείξ ή μ υιζθμξ. Κάεε εκυναζδ πμο – επζαεααζςκυιεκδ απ‟ ηδ θμβζηή – μδδβεί ημκ άκενςπμ ζηδ βκχζδ ηζ εθεθηφεζ ηδ ζμθία ηδξ ροπήξ ηαζ ηδκ ηαηαβναθή ηδξ απυ ημκ εβηέθαθμ ιέζς ημο κμο.

3. Κάεε ηδθεπαεδηζηυ βεβμκυξ ιεηαλφ ζαξ ηαζ ηςκ ζοιιαεδηχκ ζαξ. Δ ηδθεπαεδηζηή αοηή αθθδθεπίδναζδ πνέπεζ κα ηαθθζενβδεεί, αθθά πνέπεζ κα εθέβπεηαζ πμθφ πνμζεηηζηά ηαζ κα εθέβπεηαζ λακά, δζαηδνχκηαξ ηδκ πζμ αοζηδνή αηνίαεζα. Έηζζ εα έπμοιε ηδκ οπμδαφθζζδ ημο πκεφιαημξ ηδξ Ώθήεεζαξ, πμο είκαζ δ δζέπμοζα ανπή ηάεε αθδεζκήξ ηδθεπαεδηζηήξ επζημζκςκίαξ. Έκα Άζναι θεζημονβεί ηδθεπαεδηζηά υηακ είκαζ πθήνςξ ηαζ ζςζηά μνβακςιέκμ.

4. Κάεε θαζκυιεκμ ιοζηζηζζηζημφ ηαζ πκεοιαηζημφ είδμοξ πνέπεζ επίζδξ κα ζδιεζχκεηαζ. Δ εέα ημο θςηυξ ζημ ηεθάθζ πενζθαιαάκεηαζ ζ‟ αοηή ηδκ ηαηδβμνία. Δ θαιπνυηδηά ημο πνέπεζ κα ζδιεζχκεηαζ, δ αφλδζδ ηαζ δ ιείςζή ημο· ημ άημοζια ηδξ Φςκήξ ηδξ ΢ζβήξ πμο είκαζ δ θςκή ηδξ ροπήξ αθθά υπζ ημο οπμζοκείδδημο· δ ηαηαβναθή ιδκοιάηςκ απ‟ ηδκ ροπή ή απυ άθθμοξ ιαεδηέξ ηαζ παβηυζιζμοξ Τπδνέηεξ· μζ δζεονφκζεζξ ηδξ ζοκείδδζδξ πμο ζαξ ιομφκ ζηδ ζοκεζδδηή γςή ημο Θεμφ ηαεχξ εηδδθχκεηαζ ιέζς ηάεε ιμνθήξ ηαζ ημ άημοζια

ΟΜΗΛΗΔ΢ ΢ΣΟΤ΢ ΜΑΘΖΣΔ΢

30

ημο θευββμο υθςκ ηςκ υκηςκ. Μζα επζζηαιέκδ ιεθέηδ ημο ηνίημο ιένμοξ ημο Φσηφο ηεο Φπρήο (ηςκ Γηφγθα ΢νχηξα ηνπ Παηάληδαιη) εα οπμδείλεζ ημκ ηφπμ ηςκ θαζκμιέκςκ πμο πνέπεζ κα ανεζ ηδ εέζδ ημο ζ‟ αοηυ ημ διενμθυβζμ.

5. Κάεε ειπεζνία ροπζζηζημφ είδμοξ πμο δεκ οπμπίπηεζ ζε ηαιζά απυ ηζξ παναπάκς ηαηδβμνίεξ. Ώοηέξ πμο ακαθένεδηακ ακήημοκ ζηδκ ηαηδβμνία ημο ακχηενμο ροπζζιμφ ηαζ αθμνμφκ ηζξ ακχηενεξ ροπζηέξ ζηακυηδηεξ, ηδκ πκεοιαηζηή επμπηεία, ηδκ εκμναηζηή βκχζδ, ηδ κμδηζηή ηδθεπάεεζα (ηζ υπζ ηδκ ηδθεπάεεζα πμο ααζίγεηαζ ζηδ δναζηδνζυηδηα ημο δθζαημφ πθέβιαημξ). Οζ ηαηχηενεξ ροπζηέξ ειπεζνίεξ ιπμνμφκ επίζδξ κα ζδιεζχκμκηαζ – είηε εοπάνζζηεξ είηε δοζάνεζηεξ. Μυθζξ υιςξ ζδιεζςεμφκ, πνέπεζ κα θδζιμκδεμφκ βζαηί δεκ έπμοκ ζδιαζία. Μπμνεί κα πενάζμοκ ιένεξ ηαζ αδμιάδεξ πςνίξ ηαιζά εββναθή. Μδ ζαξ ακδζοπήζεζ αοηυ ηαηά ηακέκα ηνυπμ. Δ εοαζζεδζία ημο ιδπακζζιμφ ηδξ ροπήξ ζημκ πκεοιαηζηυ ηναδαζιυ πνέπεζ κα ηαθθζενβδεεί ηζ δ οπάνπμοζα εοαζζεδζία ζηζξ ηαηχηενεξ ροπζηέξ εκηοπχζεζξ πνέπεζ κ‟ απμζοκημκζζεεί· ηυζεξ πμθθέξ θςκέξ γδημφκ ηδκ πνμζμπή, ηυζεξ πμθθέξ εκηοπχζεζξ – πμο πνμένπμκηαζ απυ ηζξ θοζζηέξ ηζ αζηνζηέξ ιμνθέξ βφνς ιαξ – ηαηαβνάθμκηαζ ζηδ ζοκείδδζή ιαξ, χζηε μζ ηναδαζιμί ηζ μζ ήπμζ πμο πνμένπμκηαζ απυ ημκ οπμηεζιεκζηυ ηαζ πκεοιαηζηυ ηυζιμ πάκμκηαζ ηαζ δεκ απμηοπχκμκηαζ μφηε ηαηαβνάθμκηαζ. Θα ανείηε εκδζαθένμκ κα ζδιεζχζεηε ιεηά απυ θίβα πνυκζα ηδ δζαθμνά ιεηαλφ ηςκ βεβμκυηςκ πμο ηαηαβνάραηε ηαζ ηδξ ακάπηολδξ ηδξ εοαζζεδζίαξ ζημ ζςζηυ είδμξ εκηφπςζδξ. Ώοηή ιπμνεί κα βίκεζ ακηζθδπηή ιυκμ αθμφ πενάζεζ πμθφξ πνυκμξ ηαζ δζαβναθεί πμθφ ρεφηζημ οθζηυ, βζαηί εα έπεζ ακαβκςνζζεεί δ θφζδ ημο: αζηνζζιυξ, ρεοδείξ ζζπονζζιμί ηαζ ζηεπημιμνθέξ. Μζα αηυιδ ενχηδζδ ιπμνεί κα ηεεεί εδχ: Σζ πνέπεζ κα ακαγδημφκ μζ ιαεδηέξ ημο μιίθμο εκυξ Αζδαζηάθμο ζακ απυδεζλδ επζηοπμφξ μιαδζηήξ ενβαζίαξ; Πνχημ ηαζ ηφνζμ, υπςξ λένεηε, μιαδζηή αηεναζυηδηα ηαζ ζοκμπή. Σίπμηε δεκ ιπμνεί κα βίκεζ πςνίξ αοηυ. Ο οπμηεζιεκζηυξ ζφκδεζιμξ ιεηαλφ ηςκ ιαεδηχκ ζημκ υιζθυ ημοξ ηζ δ ζφκδεζδ ημο μιίθμο ιε άθθμοξ μιίθμοξ πμο απαζπμθμφκηαζ ιε εζδζηή ενβαζία ιέζα ζημ Άζναι ηαζ δ (ζακ απμηέθεζια) ειθάκζζδ εκυξ μιίθμο ηαζ ιζαξ αζναιζηήξ ζοκείδδζδξ, είκαζ γςηζημί ζημπμί. Βθπίγεηαζ υηζ αοηυ εα ηαηαθήλεζ επίζδξ ζε ιζα ηδθεπαεδηζηή αθθδθεπίδναζδ πμο εα έπεζ ζζπονά απμηεθέζιαηα ηζ επζηοπή ελςηενζηή ενβαζία. Ώπυ ηζξ δναζηδνζυηδηεξ αοηέξ εα πνμαάθθεζ ιζα μιαδζηή ηοηθμθμνία εκένβεζαξ δ μπμία εα ζοκηείκεζ ζηδ ζςηδνία ημο ηυζιμο. Ο ηαεέκαξ ζαξ πνέπεζ κα εοιάηαζ υηζ δ αβκυηδηα ημο ζχιαημξ, μ έθεβπμξ ηςκ ζοκαζζεδιάηςκ ηζ δ ζηαεενυηδηα ημο κμο είκαζ ααζζηέξ ακαβηαζυηδηεξ ηαζ πνέπεζ ηαεδιενζκά κ‟ απμηεθμφκ ηδκ επίηεολδ πμο επζδζχημοιε. Ξακά ηαζ λακά επακένπμιαζ ζ‟ αοηέξ ηζξ μοζζχδεζξ απαζηήζεζξ ημο παναηηήνα ηαζ – πανυηζ δ επακάθδρδ ιπμνεί κα είκαζ ημοναζηζηή – ζαξ παναηζκχ κα ηαθθζενβήζεηε αοηέξ ηζξ πμζυηδηεξ. Θα ήεεθα επίζδξ κα ζαξ εοιίζς υηζ είζηε εκήθζηεξ ηαζ χνζιμζ άκδνεξ ηαζ βοκαίηεξ πμο δεκ έπμοκ ακάβηδ εζδζηχκ εζζδβήζεςκ ςξ πνμξ ηα ζθάθιαηα ηαζ παναηηδνζζηζηά. Πνμζπαεχ ιυκμ κα δζαηοπχζς εζζδβήζεζξ ςξ πνμξ ηδκ ηάζδ ηδξ ζηέρδξ. ΢διεζχζηε εδχ ηδ θέλδ εηζήγεζε, βζαηί αοηυ είκαζ πμο πνμζπαεχ κα δχζς. Ο ιαεδηήξ πνέπεζ κα αθεεεί εθεφεενμξ κα αημθμοεήζεζ ιζα εζζήβδζδ ή ιζα κφλδ ακ αοηυ

ΟΜΗΛΗΔ΢ ΢ΣΟΤ΢ ΜΑΘΖΣΔ΢

31

ημο θαίκεηαζ μνευ. ΋θδ αοηή δ ενβαζία εα ιπμνμφζε κα μνζζεεί ζακ έκα πείναια εζςηενζηήξ ημζκήξ θμβζηήξ ηαζ πνμεοιίαξ ζηδκ απμδμπή εζζδβήζεςκ. Βίκαζ ιζα δμηζιαζία ηδξ εκυναζδξ ηζ έκα πείναια δζάηνζζδξ. Δ ενβαζία βζα ηδκ μπμία ζαξ έπς ηαθέζεζ είκαζ επίζδξ έκα πείναια ζηδκ απνμζςπία, ζηδκ πνμεοιία βζα ενβαζία ηαζ ιάεδζδ, ζηδκ εθεοεενία επζθμβήξ ή απυννζρδξ, ζηδκ παναηήνδζδ ηαζ ζηζξ ηεπκζηέξ. ΋θα έπμοκ ηδκ αλία ημοξ. Ώπμηεθεί ηαζ βζα ιέκα έκα πείναια. Βνβάζεδηα ςξ ηχνα ιυκμ ιε ηνεζξ Αοηζημφξ ηζέθα απ‟ ημοξ μπμίμοξ ιζα είκαζ δ Ώ.Ώ.Μπ. Οζ άθθμζ δφμ είκαζ εκηεθχξ άβκςζημζ ζε μπμζμκδήπμηε απυ ζαξ. Γδηχ ηδ αμήεεζα ηαζ ηδ ζοκενβαζία ζαξ ζηδ δζάνηεζα ηςκ πνχηςκ αοηχκ ζηαδίςκ ηδξ ενβαζίαξ υζμκ αθμνά ηδκ ελαβςβή ζοιπεναζιάηςκ. ΢αξ γδηχ κα ζηαεείηε ιαγί – πανά ημ απμηέθεζια ή ηζξ δοκάιεζξ πμο εα πνμζπαεήζμοκ κα ζαξ πςνίζμοκ. Γδηχ απυ ημοξ ιαεδηέξ ιμο κα αβαπμφκ μ έκαξ ημκ άθθμκ πανά ηζξ δζαθμνέξ ζημ παναηηήνα ηαζ ηδκ αηηίκα ηαζ κα ενβάγμκηαζ πζζηά βζα ηδκ μιαδζηή ζοκμπή ηζ αηεναζυηδηα – πανά ηζξ δζαθμνεηζηέξ βκχιεξ πμο ιπμνεί κα έπεηε ή ηζ ιπμνεί κα ζοιαεί ηαεχξ πενκά μ ηαζνυξ. Ώκ ιπμνείηε κα ιείκεηε ιαγί ζημ δζάζηδια ηςκ πνυκςκ ηαζ ιέπνζ ημ ηέθμξ αοημφ ημο ηφηθμο γςήξ, ηυηε μ υιζθμξ ιπμνεί κα πνμπςνήζεζ ζημ ιέθθμκ ηαζ κα ενβαζεεί ιαγί ζε άθθα πεδία, δζαηδνχκηαξ έηζζ εκένβεζα. Μπμνείηε κα επζιείκεηε ηαζ κα ζοκεπίζεηε; Μπμνεί κα εδναζςεεί ιζα ηέημζα ηδθεπαεδηζηή αθθδθεπίδναζδ χζηε ημ ειπυδζμ ημο εακάημο κα απμδεζπεεί ηεθζηά υηζ δεκ απμηεθεί ηαευθμο ειπυδζμ ηαζ κα δζαηδνδεεί δ ζοκέπεζα ηδξ επζημζκςκίαξ; Πμθθέξ πανυιμζεξ ενςηήζεζξ ακαηφπημοκ ηαζ ιυκμ μ πνυκμξ εα δχζεζ ηδκ απάκηδζδ. Ώκ επζδεζηκφεηαζ επζιμκή ζηδκ πνμζπάεεζα, ακ δζαηδνείηαζ μ πζζηυξ δεζιυξ ηδξ αβάπδξ, ακ οπάνπεζ πνμζήθςζδ ζημ μιαδζηυ ζδεχδεξ ηζ ακ εηδδθχκεηαζ ακεηηζηυηδηα, ηαηακυδζδ ηαζ οπμιμκή, ίζςξ ηυηε μ υιζθμξ κα απμηεθέζεζ ιζα ιμκάδα πμο εα ζοκζζηά πνάβιαηζ έκα γςκηακυ άημιμ ημο ζενανπζημφ ζχιαημξ. ΐνίζηεζεε υθμζ ζε ηάπμζμ ζηάδζμ πάκς ζηδκ Ώηναπυ ηδξ Μαεδηείαξ· εδχ ανίζηεηαζ δ εοηαζνία. Ώοηυ είκαζ έκα ζχια ιαεδηχκ (πνάβιαηζ ιζηνυ) μζ μπμίμζ – ιε ηδκ αθμζίςζδ ζηδκ αθήεεζα, ηδκ πνμζπάεεζα κα ηάκμοκ ημ ηαεήημκ ημοξ ηαζ ηδκ ημζκή ηανιζηή ζπέζδ ηυζμ ιεηαλφ ημοξ υζμ ηαζ ιαγί ιμο – έπμοκ εηθεβεί (άζπεηα πενζμνζζιχκ ηαζ θακεαζιέκδξ ακάπηολδξ) κα ενβαζεμφκ ιαγί βζα ημκ εζδζηυ ζημπυ ημο ζπδιαηζζιμφ εκυξ πονήκα πκεοιαηζηήξ δφκαιδξ ηαζ εκένβεζαξ βζα ηδ αμήεεζα ηδξ ακενςπυηδηαξ. Ώθθά πάκς απυ ηαεεηί άθθμ είκαζ έκαξ υιζθμξ ζπδιαηζζιέκμξ βζα κα εβηαζκζάζεζ ηζξ ιεευδμοξ ηδξ Νέαξ Βπμπήξ υζμκ αθμνά ηδκ μιαδζηή ενβαζία ηαζ ηδκ εηπαίδεοζδ ηςκ ιαεδηχκ ηαζ ηδκ πνμεημζιαζία ημοξ βζα ιφδζδ ιαγί ιε άθθμοξ μιίθμοξ ζ‟ υθμ ημκ ηυζιμ, πμο έπμοκ ζοθθάαεζ ημ κέμ υναια ηζ ενβάγμκηαζ ηάης απ‟ ηδκ έιπκεοζδ ηαζ ηδκ εκηφπςζδ ηςκ Αζδαζηάθςκ. Σμ εειέθζμ αοηχκ ηςκ ζπμθχκ ηςκ Μοζηδνίςκ ε‟ απμηαηαζηαεεί ανβυηενα ζημκ ηυζιμ ηζ αοηυ ζημ μπμίμ ακαθένεδηα ζηζξ Δπηζηνιέο επί ηνπ Απνθξπθηζηηθνχ Γηαινγηζκνχ ιπμνεί κα βίκεζ δοκαηυ ακ υθμζ ζαξ ανεεείηε ζημ φρμξ ηδξ εοηαζνίαξ. Ώοηυ πνέπεζ κα ημ εοιάζηε. Σμ πείναια ιπμνεί κ‟ απμηφπεζ. Βίηε ζοιαεί είηε υπζ, εα πνμηφρεζ ζε ηάεε πενίπηςζδ πναβιαηζηή ςθέθεζα… Δ εζθζηνζκήξ επζεοιία ηζ εοπή ιμο είκαζ κ‟ ακηαπμηνζεείηε ζηδκ εοηαζνία ηαζ κα πνμςεήζεηε ηδκ ενβαζία ζημοξ ηνεζξ ηυζιμοξ ηαζ ζημ ααζίθεζμ υπμο δζαπφκεηαζ ημ θςξ ηδξ ροπήξ.

ΟΜΗΛΗΔ΢ ΢ΣΟΤ΢ ΜΑΘΖΣΔ΢

32

ΜΔΡΟ΢ ΙΙΙ Καεχξ ακηζιεηςπίγεηε αοηή ηδκ εοηαζνία ζ‟ έκακ ηυζιμ πμο πενκά απυ ιζα ιεβάθδ ηνίζδ, εα ήεεθα κα δδθχζς υηζ είκαζ απαναίηδημ βζα υθμοξ ημοξ ενβαγυιεκμοξ αδεθθμφξ ηαζ ιαεδηέξ κα έπμοκ ηνία πνάβιαηα ηαηά κμο, ακ εέθμοκ κα ενβαζεμφκ απμηεθεζιαηζηά ηζ υπςξ είκαζ επζεοιδηυ. Πξψην: Οζ ιαεδηέξ πνέπεζ κα λένμοκ υηζ μζ Αζδάζηαθμζ έπμοκ ηνεζξ ααειίδεξ ενβαηχκ. Βίκαζ εηείκμζ πμο ηάκμοκ ημ δφζημθμ ένβμ ζημκ ελςηενζηυ ηυζιμ. Τθμπμζμφκ ηζξ ιμνθέξ δζα ηςκ μπμίςκ δ Εενανπία ιπμνεί κα εηθνάζεζ ηζξ πνμεέζεζξ ηδξ ηζ ακαθαιαάκμοκ ηζξ ακενχπζκεξ επαθέξ. Τπάνπμοκ πμθθμί ηέημζμζ ιαεδηέξ ηαζ ηάκμοκ αοηή ηδκ ενβαζία ιε δζηή ημοξ εθεφεενδ επζθμβή ηζ επεζδή έπμοκ ακηζθδθεεί ηδκ άιεζδ ηαζ ιεθθμκηζηή ακάβηδ ηδξ ακενςπυηδηαξ ηζ έπμοκ αθζενςεεί ζηδκ οπδνεζία. Τπάνπμοκ ηαηυπζκ εηείκμζ πμο δνμοκ ζακ ζφκδεζιμξ ιεηαλφ ηςκ Πνεζαφηενςκ Ώδεθθχκ ηδξ θοθήξ, ηςκ Αζδαζηάθςκ ηδξ ΢μθίαξ πμο εκζςιαηχκμοκ ημ εείμ ζπέδζμ ηαζ ηςκ ενβαηχκ πμο πνμακέθενα. Αε θές υηζ δνμοκ ζακ ζφκδεζιμξ ιεηαλφ ημο ιαεδηή ηαζ ημο Αζδαζηάθμο ημο, βζαηί αοηή δ ζπέζδ είκαζ άιεζδ ηαζ ηακείξ δεκ ιπμνεί κα ηδκ επδνεάζεζ, ζδζαίηενα ζηα πζμ πνμπςνδιέκα ζηάδζα. Χζηυζμ αοηυξ μ δεφηενμξ υιζθμξ ηςκ ενβαγυιεκςκ ιαεδηχκ δνα ζακ εκδζάιεζμξ ζηδκ πναβιαημπμίδζδ ημο ζπεδίμο ζημκ ηυζιμ ηαζ είκαζ ζε εημζιυηδηα κα πάκε μπμοδήπμηε ημοξ γδηδεεί, αμδεχκηαξ έηζζ ιε ηδ ζμθία ηαζ ηδκ πείνα ημοξ ηαζ ζοιπθδνχκμκηαξ ηζξ ζηακυηδηεξ ηςκ ενβαηχκ ημο ηυζιμο, ζοιαμοθεφμκηάξ ημοξ. Τπάνπμοκ πμθθμί ηέημζμζ πμο ζηέθκμκηαζ εηηάηηςξ ηχνα ζημκ ηυζιμ βζα κα επζζπεφζμοκ ηδκ ενβαζία μπμοδήπμηε είκαζ δοκαηυ ηαζ κ‟ αολήζμοκ ηδ ιαβκδηζηή έθλδ εηείκςκ ηςκ ηέκηνςκ δζα ηςκ μπμίςκ ιπμνεί κα νέεζ δ πκεοιαηζηή δφκαιδ ηδξ Νέαξ Βπμπήξ. Ώοηυ βίκεηαζ ζακ πνμηαηανηηζηυ ζηάδζμ ιζαξ οπένηαηδξ πνμζπάεεζαξ πμο ζπεδζάγεζ κα ηάκεζ δ Εενανπία ηςκ Αζδαζηάθςκ. Ώκ υθμζ ζαξ ζημκ ηυζιμ ζήιενα ενβαζεείηε ιε πθήνδ οπμηαβή ηαζ αθμζίςζδ – δίκμκηαξ υθμ ζαξ ημ πνυκμ ηαζ ημ εκδζαθένμκ ζηδκ οπυεεζδ – εα είκαζ ίζςξ δοκαηυ κα πνμεημζιάζεηε ημ έδαθμξ ιε ηέημζμ ηνυπμ χζηε δ ιεθθμκηζηή πνμζπάεεζα ηςκ Αζδαζηάθςκ κα απμδεζπεεί επανηήξ βζα ηδκ επείβμοζα ακάβηδ. Ο ηνίημξ υιζθμξ είκαζ εηείκμξ ηςκ ίδζςκ ηςκ Αζδαζηάθςκ ηαζ ηςκ ζοκενβαγυιεκςκ ιοδιέκςκ Σμοξ. Βνβάγμκηαζ πνςηίζηςξ ζηδκ εζχηενδ πθεονά. Οζ δναζηδνζυηδηέξ ημοξ πενζμνίγμκηαζ ζε ιεβάθμ ααειυ ζημ κμδηζηυ πεδίμ ηαζ ζηδκ επζζηδιμκζηή πνήζδ ηδξ ζηέρδξ. Έηζζ μδδβμφκ ημοξ ενβάηεξ ηαζ αμδεμφξ Σμοξ ηζ επδνεάγμοκ ηαζ δζεοεφκμοκ ημοξ ενβαγυιεκμοξ ιαεδηέξ Σμοξ ηαζ ημοξ παβηυζιζμοξ ιαεδηέξ. Τπάνπεζ ζήιενα ιζα εζχηενδ πνυεεζδ ακάιεζλδξ ηςκ Αοηζηχκ ηζ Ώκαημθζηχκ πνμζεββίζεςκ ζηδκ ανπαία ζμθία ηαζ ζηδκ Εενανπία. Δ ζοκενβαζία ηαζ δ αιμζααία ακηαθθαβή ζμθίαξ ηαζ βκχζδξ είκαζ μοζζχδδξ ακ πνυηεζηαζ αοηή κα ηεθεζμπμζδεεί. Σα ακηζηείιεκα ηαζ ηςκ δφμ ιεευδςκ – ηδξ ιοζηζηζζηζηήξ ηαζ ηδξ απμηνοθζζηζηήξ – είκαζ ηα ίδζα. Γεχηεξν: Βίκαζ απαναίηδημ βζα ημοξ ενβαγυιεκμοξ ιαεδηέξ ζήιενα κα εηηζιήζμοκ ηδκ άιεζδ ακάβηδ. Τπάνπεζ ιζα ηνίζδ ζηζξ οπμεέζεζξ ηςκ ακενχπςκ. Δ ηνίζδ αοηή

ΟΜΗΛΗΔ΢ ΢ΣΟΤ΢ ΜΑΘΖΣΔ΢

33

πνέπεζ κα ζδςεεί ζακ εοηαζνία ηζ υπζ ζακ ηαηαηθοζιυξ ή ηαηαζηνμθή. ΋πςξ αηνζαχξ ζηδ γςή εκυξ γδθςηή βζα ηδ ιαεδηεία ένπεηαζ ιζα γςή ή ιζα ζεζνά γςχκ υπμο οπάνπεζ ιζα άιεζδ δζαιάπδ ιεηαλφ ηδξ ροπήξ ηαζ ηδξ ηαηχηενδξ θφζδξ, έηζζ ηαζ ηχνα οπάνπεζ ιζα ακάθμβδ ηνίζδ ζημκ πθακήηδ ιαξ. Σμ ακηζηείιεκμ ηαζ ζηζξ δφμ πενζπηχζεζξ είκαζ υηζ δ ροπή ε‟ ακαθάαεζ έκακ αολακυιεκμ έθεβπμ ζηδ ιμνθζηή υρδ. Παναηδνχκηαξ απυ ιζα άθθδ πθεονά, δ πθακδηζηή αοηή ροπή – δ μπμία θεζημονβεί ζακ ιζα Εενανπία Αζδαζηάθςκ – ανίζηεηαζ ζε άιεζδ ζφβηνμοζδ ιε ηζξ δοκάιεζξ ημο ηαημφ. Πνέπεζ υιςξ κα έπμοιε ηαηά κμο υηζ ηζ αοηέξ μζ δοκάιεζξ ζοκζζημφκ ιζα ζενανπία μκημηήηςκ, πμο ζοκζζηά ηζξ οθζηέξ ιμνθέξ ηαζ ζοκεπχξ ζηδ εέζδ ημοξ είκαζ αθδεζκέξ ηαζ μνεέξ. ΢ηδκ πναβιαηζηυηδηα ημ γήηδια είκαζ πμζμξ είκαζ μ ακηζηεζιεκζηυξ ζημπυξ ζε ηάεε ζδζαίηενμ πνμκζηυ ηφηθμ. Ο ηςνζκυξ ακηζηεζιεκζηυξ ζημπυξ είκαζ υηζ δ ακενχπζκδ μζημβέκεζα πνέπεζ πζα ζακ ζφκμθμ κα ηάκεζ ηνία πνάβιαηα ηαζ ηαεεηί πμο εκακηζχκεηαζ ζ‟ αοηά είκαζ ηαηυ.

1. Να εηδδθχζεζ ηδ θφζδ ηδξ ροπήξ δζα ηδξ μθμηθδνςιέκδξ πνμζςπζηυηδηαξ. Δ θφζδ ηδξ ροπήξ είκαζ αβάπδ ηζ δ εέθδζδ-βζα-ημ-ηαθυ.

2. Να ιεηαθένεζ ηδκ εκένβεζα πμο ηχνα ζηνέθεηαζ ζηδ γςμπμίδζδ ημο θοζζημφ ζχιαημξ ηαζ ηδξ θοζζηήξ δδιζμονβίαξ, ζηδ βαθμφπδζδ ηδξ δδιζμονβζηήξ ζηακυηδηαξ ζημ κμδηζηυ πεδίμ· έηζζ μθυηθδνδ δ ακενχπζκδ μζημβέκεζα εα ιεημοζζςεεί ζ‟ έκα δοκαιζηυ, αοημζοκείδδημ, δδιζμονβζηυ πνάηημνα.

3. Να εβηαζκζάζεζ ιζα πενίμδμ πκεοιαηζηήξ ακέθζλδξ ζε ηάεε ααζίθεζμ ηδξ θφζδξ. ΢ημ ηέθμξ αοηήξ ηδξ πενζυδμο δ εφνα ημο γςζημφ ααζζθείμο ε‟ ακμίλεζ πάθζ ηαζ εα δμεεί εοηαζνία ζηζξ ακαιέκμοζεξ ειανοαηέξ ροπέξ. Πμθθμί επίζδξ αοηή ηδκ επμπή ιπμνμφκ κα θάαμοκ ιφδζδ ηζ έηζζ επένπεηαζ ζζμννυπδζδ δοκάιεςκ ζε ηάεε άηνμ ηδξ ακενχπζκδξ βναιιήξ ακέθζλδξ. Ώοηή εα ζοκηεθεζεεί απυ ηδκ ακακεςιέκδ ηοηθζηή δναζηδνζυηδηα ηδξ Μεβάθδξ Λεοηήξ ΢ημάξ ηαζ εα πνμςεδεεί δζαιέζμο εηείκςκ ηςκ εκενβεζχκ πμο εβηαζκζάγμοκ ηδ Νέα Βπμπή. Ώοηή δ ηνίζδ ήθεε πνυςνα ελαζηίαξ ηδξ ελαζνεηζηά βνήβμνδξ πνμυδμο πμο επζηέθεζε δ ακενςπυηδηα απ‟ ημ 1850. Μέζς ηδξ εθαφκμοζαξ χεδζδξ ηςκ ίδζςκ ηςκ ακενχπςκ έπεζ πνμζεββζζεεί έκαξ κέμξ ηυζιμξ ηαζ ιζα κέα δζάζηαζδ. Δ ακενςπυηδηα ελαπέθοζε εκένβεζεξ πμο ςξ ηχνα ήηακ άβκςζηεξ ηαζ μζ ζοκέπεζεξ είκαζ δφμ εζδχκ ηαζ πνμηαθμφκ ηυζμ ηαηά υζμ ηαζ ηαθά απμηεθέζιαηα. Σξίην: Οζ ιαεδηέξ πνέπεζ ηχνα κα μνβακςεμφκ βζα ιζα ζηαεενή εκςιέκδ πνμζπάεεζα. Ώοηή πνέπεζ κα πάνεζ ηδ ιμνθή ιζαξ ζηεκυηενδξ ζοκενβαζίαξ ιεηαλφ υθςκ ηςκ μιίθςκ ηαζ ιζαξ ζηεκυηενδξ ζπέζδξ, έηζζ χζηε κα επέθεεζ αιμζααία εκδοκάιςζδ ηαζ ζοβηέκηνςζδ πυνςκ υπμο είκαζ δοκαηυ. Πνέπεζ επίζδξ κα ηαηαθήλεζ ζε ιζα ημζκή πνμαβςβή υθςκ ηςκ πκεοιαηζηχκ ηαζ απμηνοθζζηζηχκ παναβυκηςκ ηαζ ζηδ ιεηάδμζδ ηδξ αθήεεζαξ ι‟ υθμοξ ημοξ δοκαημφξ ηνυπμοξ ιεηαλφ ηςκ ιαγχκ ηςκ ακενχπςκ. ΋πςξ αηνζαχξ ζηζξ Ώηθάκηεζεξ ιένεξ μζ πκεοιαηζηέξ δοκάιεζξ είπακ οπμηαπεεί ζηζξ ζδζμηεθείξ επηζπκίεο ηςκ ακενχπςκ, έηζζ ζήιενα έπμοκ οπμηαπεεί ζηζξ δηάλνηεο ηαζ ηζξ θηινδνμίεο ηςκ ακενχπςκ ηαζ ηα απμηεθέζιαηα εα είκαζ ελαζνεηζηά ηαηά. Δ παβηυζιζα ηαηάζηαζδ ζήιενα ημ απμδεζηκφεζ. Πανυηζ ηα οθζηά ηένδδ ηαζ δ

ΟΜΗΛΗΔ΢ ΢ΣΟΤ΢ ΜΑΘΖΣΔ΢

34

θοζζηή εοδιενία ιπμνεί κα πνμηφρμοκ ζε μνζζιέκεξ πχνεξ υπμο ακαθαιαάκμκηαζ ιεβάθα πεζνάιαηα, αοηά απμδεζηκφμοκ ιυκμ ημ ενίαιαμ ηδξ ιμνθήξ ηαζ ηεθζηά εα ηαηαθήλμοκ ζημ ιδδέκ. ΋πςξ αηνζαχξ ηάεε ακενχπζκμ μκ αβςκίγεηαζ ζε ηάπμζα γςή βζα πνμζςπζηέξ επζηεφλεζξ, έηζζ ζοιααίκεζ ηαζ ιεηαλφ ηςκ εεκχκ. ΋ιςξ ζηδκ ηανδζά ηάεε έεκμοξ θακεάκεζ δ ιοζηζηή ροπή ηαζ ηεθζηά – ιεηά απυ ζηθδνή πάθδ ηζ απυβκςζδ – υθα εα πάκε ηαθά. Οζ ηάζεζξ βζα οθζζιυ ηαζ βζα πνμζςπζηέξ επζηεφλεζξ πνέπεζ ζφιθςκα ιε ημ ιεβαθφηενμ ζπέδζμ ηαζ ηδ εέθδζδ-βζα-ημ-ηαθυ κα ακηζζηαειζζημφκ απυ ιζα ακηίεεηδ ηίκδζδ πκεοιαηζηήξ γςήξ ηζ αοηυξ πνέπεζ κα είκαζ μ ακηζηεζιεκζηυξ ζημπυξ υθςκ ηςκ ενβαγυιεκςκ ιαεδηχκ. Ώξ θνμκηίζμοκ θμζπυκ μζ ενβαγυιεκμζ ιαεδηέξ κα ααεαίκεζ δ αβάπδ ημοξ βζα υθα ηα υκηα ηαζ δ ακάπηολδ ηδξ αβάπδξ ημοξ κα πνμένπεηαζ απ‟ ημ άββζβιά ημοξ ηδξ μιαδζηήξ αβάπδξ πμο ανίζηεηαζ πίζς απ‟ υθα ηα παβηυζιζα ζοιαάκηα. Πυηε, αδεθθμί ιμο, εα έθεεζ μ ηαζνυξ υπμο εα ακηζθδθεεί μ ηυζιμξ υηζ δ υρδ αγάπε ημο Λυβμο – ηαεχξ επδνεάγεζ ημ ακενχπζκμ ααζίθεζμ – εζηζάγεηαζ ιέζς ημο εζχηενμο οπμηεζιεκζημφ μιίθμο ενβαηχκ; Δ αβάπδ αοηή ανίζηεηαζ ηχνα ζημ ζηάδζμ ηδξ θοζζηήξ αβηονμαυθδζήξ ηδξ ιέζς ηςκ κέςκ μιίθςκ (υπςξ αοηυξ μ υιζθμξ) μζ μπμίμζ ανίζημκηαζ ζε δζαδζηαζία ζπδιαηζζιμφ ζ‟ μθυηθδνμ ημκ ηυζιμ. Οζ κέμζ αοημί υιζθμζ είκαζ (ή εα έπνεπε κα είκαζ) ηέκηνα εείαξ αβάπδξ. ιαβκδηζηήξ, επμζημδμιδηζηήξ ηζ αβκήξ. Φνμκηίζηε θμζπυκ χζηε δ πνμζανιμβή ζηα απαζημφιεκα κα ακηαπμηνίκεηαζ ζημ ααειυ ηδξ θοζζηήξ ζαξ δφκαιδξ, έπμκηαξ πάκηα ηαηά κμο υηζ είζηε ζηακμί βζα ιεβαθφηενδ πνμζπάεεζα ηαζ ιεβαθφηενδ έκηαζδ απυ πμηέ πνζκ. Σμ πείναια πμο εβηαζκίαζα ηαζ ζημ μπμίμ εημφζζα ηαζ πνυεοια θάααηε ιένμξ, είκαζ έκα πείναια πμο ακαθήθεδηε βζα μιαδζημφξ ζημπμφξ. Δ Εενανπία γδηά κα ακαηαθφρεζ πυζμ εοαίζεδημζ είκαζ μζ υιζθμζ ζακ ζφκμθμ ζηδκ οπμηεζιεκζηή ηαεμδήβδζδ ηαζ δζδαζηαθία ηαζ πυζμ εθεφεενμζ είκαζ μζ αβςβμί επζημζκςκίαξ ιεηαλφ ηςκ δζαθυνςκ αηυιςκ ημο μιίθμο ηαζ ημο Αζδαζηάθμο ηαζ ιεηαλφ ηςκ δζαθυνςκ μιίθςκ ιέζα ζημ Άζναι εκυξ Αζδαζηάθμο. Ο υιζθμξ ιαεδηχκ εκυξ Αζδαζηάθμο ζηδκ εζχηενδ πθεονά ηδξ γςήξ απμηεθεί έκακ μθμηθδνςιέκμ μνβακζζιυ πμο παναηηδνίγεηαζ απυ αιμζααία γςή, αβάπδ ηζ αθθδθεπίδναζδ. Οζ ζπέζεζξ ζ‟ έκακ ηέημζμ υιζθμ είκαζ ελμθμηθήνμο ζε κμδηζηά ηζ αζηνζηά επίπεδα ηζ έηζζ μζ πενζμνζζιμί ημο αζεενζημφ ζχιαημξ δφκαιδξ ηαζ ημο θοζζημφ εβηεθάθμο δε βίκμκηαζ αζζεδημί. Βίκαζ πενζηηυ κα πμφιε υηζ δ ααζζηή ζπέζδ είκαζ ζε ροπζηά επίπεδα. Σμ βεβμκυξ υηζ ημ αζεενζηυ ζχια ηζ μ θοζζηυξ εβηέθαθμξ ανίζημκηαζ έλς απυ ηζξ ααζζηέξ αοηέξ ζπέζεζξ υζμκ αθμνά ημ Άζναι, μδδβεί ζε ιεβαθφηενδ εοπένεζα ηαηακυδζδξ ηαζ ζε αιμζααία αθθδθεπίδναζδ. Βπζαάθθεηαζ ςζηυζμ κα εοιυιαζηε υηζ δ αζηνζηή δοκαιζηυηδηα είκαζ πμθφ ζζπονυηενα αζζεδηή ζημ θοζζηυ πεδίμ απυ μπμοδήπμηε αθθμφ ηαζ βζαοηυ ημκίγεηαζ ηονίςξ μ ζοκαζζεδιαηζηυξ-επζεοιδηζηυξ έθεβπμξ ζ‟ υθεξ ηζξ πναβιαηείεξ βζα ηδ ιαεδηεία ή ηδκ πνμεημζιαζία βζ‟ αοηή. Αεκ είκαζ εφημθμ βζα ημκ ημζκυ ανπάνζμ ζηδκ Ώηναπυ ηδξ Μαεδηείαξ κα ημ ζοθθάαεζ ή κ‟ ακηζθδθεεί ηδκ ακάβηδ βζα ημοξ ηακυκεξ ηαζ ηζξ εζζδβήζεζξ. Γζα ιενζημφξ ακενχπμοξ δεκ είκαζ εφημθδ δ ζοιιυνθςζδ ιε ημοξ ηακυκεξ ηαζ δ πεζεανπία εηηυξ ακ είκαζ ηεθείςξ αοημπνμαίνεηδ. Οζ εζζδβήζεζξ ιμο, αδεθθμί ιμο, είκαζ ιυκμ εζζδβήζεζξ, αθθά είκαζ αζθαθχξ ζοκεηυ κα ηζξ ηδνήζεηε εθυζμκ εημφζζα

ΟΜΗΛΗΔ΢ ΢ΣΟΤ΢ ΜΑΘΖΣΔ΢

35

αημθμοεείηε ηδ δζδαζηαθία ιμο. Δ ενβαζία ζαξ ιαγί ιμο οπήνλε μθμηθδνςηζηά απμηέθεζια ηδξ δζηήξ ζαξ εθεφεενδξ εέθδζδξ ηαζ εηθμβήξ. Αεκ ζαξ επζαθήεδηε ελακαβηαζιυξ. Άθθμζ ηφπμζ ιαεδηχκ εηδδθχκμοκ πνμεοιία κα αημθμοεήζμοκ ηζξ μδδβίεξ, αθθά δ πναβιαηζηή ημοξ δοζημθία ζοκίζηαηαζ ζηδ ζοιιυνθςζδ ηδξ γςήξ ιε ημοξ επζεοιδημφξ νοειμφξ. Δ ζηεκή αηναπυξ πμο υθμζ μζ ιαεδηέξ πνέπεζ κα δζακφζμοκ, απαζηεί οπμηαβή ζημοξ ανπαίμοξ ηακυκεξ βζα ιαεδηέξ. Ώοηή πανέπεηαζ πνυεοια ηαζ ιε ιάηζα ακμζηηά, ακ ηαζ δεκ ακαιέκεηαζ πάκημηε αοζηδνή πνμζήθςζδ ζε ηέημζμοξ ηακυκεξ. Ο ιαεδηήξ ακαπηφζζεηαζ ιε ηδ κμήιμκα πνμζανιμβή ηδξ γςήξ ημο ζ‟ αοηέξ ηζξ απαζηήζεζξ εθυζμκ είκαζ θμβζηά δοκαηυ ηζ υπζ ιε ηδκ πνμζανιμβή ηςκ απαζηήζεςκ ζηδ γςή ημο. Υνεζάγεηαζ πάκημηε εθαζηζηυηδηα ιέζα ζε μνζζιέκα υνζα, αθθά δ εθαζηζηυηδηα αοηή δεκ πνέπεζ κα ηζκδημπμζείηαζ απυ ηάπμζα αδνάκεζα ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ ή κμδηζηή αιθζαμθία. Μζα αθθαβή ζοκηεθείηαζ ηχνα ζ‟ αοηέξ ηζξ ζπέζεζξ ιεηαλφ ιαεδηχκ. Καηααάθθεηαζ ιζα πνμζπάεεζα βζα κα δζαπζζηςεεί ακ ιζα μιαδζηή δναζηδνζυηδηα ηζ αθθδθεπίδναζδ ιπμνεί πζα κα εδναζςεεί ζημ θοζζηυ πεδίμ, πμο πνμτπμεέηεζ ζοκεπχξ ηδ πνήζδ ημο αζεενζημφ ζχιαημξ ηαζ ημο εβηεθάθμο. Οζ δοζημθίεξ πμο ακηζιεηςπίγεηε είκαζ ζοκεπχξ ιεβάθεξ ηαζ ακοπμιμκχ κα ημ ακηζθδθεείηε. Θ‟ ακηζθδθεείηε, θυβμο πάνδ, υηζ μζ δζαθμνέξ βκχιδξ πμο ιπμνεί κα πνμηφρμοκ ζηζξ ζπέζεζξ αοημφ ημο μιίθμο ιαεδηχκ πνμλεκμφκηαζ απυ αζηνζημ-εβηεθαθζηέξ ακηζδνάζεζξ ηζ επμιέκςξ πνέπεζ κα εεςνμφκηαζ άκεο ζδιαζίαξ; Πνέπεζ κα ελαθείθμκηαζ αιέζςξ ηαζ κα ζαήκμκηαζ απυ ημκ άααηα ημο κμο ηαζ ηδξ ικήιδξ ηαζ κα εεςνμφκηαζ μθμηθδνςηζηά ζακ πενζμνζζιμί ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ ηζ ακάλζεξ κα ειπμδίγμοκ ηδκ μιαδζηή μθμηθήνςζδ. Ώοηυ ημ πείναια πμο επζπεζνείηαζ απυ ιζα μιάδα ιέζα ζημ Άζναι ιμο, είκαζ έκα πείναια κμδηζηχκ ζπέζεςκ ηαζ ροπζηήξ επαθήξ, ιε ηδκ έιθαζδ ηαζ πνμζμπή ααζζηά εηεί. Οζ αζηνζημ-θοζζηέξ εβηεθαθζηέξ ακηζδνάζεζξ πνέπεζ κα εεςνμφκηαζ ζακ ακφπανηηεξ ηαζ πθακενέξ ηαζ πνέπεζ κα αθήκμκηαζ κα βθζζηνμφκ ηάης απ‟ ημ ηαηχθθζ ηδξ μιαδζηήξ ζοκείδδζδξ – βζα κα πεεάκμοκ εηεί απυ έθθεζρδ πνμζμπήξ. Ώοηυξ μ ηφπμξ μιαδζημφ ένβμο είκαζ έκα κέμ εβπείνδια ηζ ακ ηάηζ μνζζηζηά λέν δεκ πνμηφρεζ ζακ απμηέθεζια αοημφ ημο πεζνάιαημξ, μ πνυκμξ ηζ δ πνμζπάεεζα δεκ είκαζ δζηαζμθμβδιέκα. Αεκ πνέπεζ κα θακηάγεζηε υηζ δ ζδζαίηενδ βναιιή ημο ένβμο ζηδκ μπμία ιπμνεί κα έπεηε ειπθαηεί είκαζ μ πανάβμκηαξ ημο ηφνζμο εκδζαθένμκημξ. Αεκ είκαζ ηονίςξ δ ακέθζλδ ηδξ εκυναζδξ, ή δ δφκαιδ ηδξ εεναπείαξ, ή ηδξ ηδθεπαεδηζηήξ δναζηδνζυηδηαξ πμο έπμοκ ζδιαζία. Ώοηυ πμο έπεζ ζδιαζία βζα ηδκ Εενανπία υπςξ θεζημονβμφκ ηα Άζναι, είκαζ δ οπμηεζιεκζηή εδναίςζδ ιζαξ ηέημζαξ δοκαιζηήξ μιαδζηήξ αθθδθεπίδναζδξ ηζ μιαδζηήξ ζπέζδξ χζηε λα κπνξέζεη λα ηδσζεί κηα αλαδπφκελε εκβξπαθή παγθφζκηα ελφηεηα. Μζα ζοκδοαζιέκδ ηδθεπαεδηζηή δφκαιδ ή ιζα μιαδζηή ζηακυηδηα εκυναζδξ ηδξ αθήεεζαξ έπεζ αλία ηαζ είκαζ ηάπςξ κέα. Δ θεζημονβία μιίθςκ πμο έπμοκ ηδκ ζηακυηδηα κα ενβάγμκηαζ ζακ ιζα εκυηδηα, ηςκ μπμίςκ ηα ζδακζηά είκαζ ημζκά, ηςκ μπμίςκ μζ πνμζςπζηυηδηεξ είκαζ εκςιέκεξ ζε ιζα ηίκδζδ πνμξ ηα ειπνυξ, ηςκ μπμίςκ μ νοειυξ είκαζ εκζαίμξ ηζ δ εκυηδηά ημοξ ηυζμ ζηαεενά εδναζςιέκδ χζηε ηίπμηε δεκ ιπμνεί κα δδιζμονβήζεζ ζημκ υιζθμ ηα ηαεανά ακενχπζκα παναηηδνζζηζηά ηδξ πςνζζηζηυηδηαξ, ηδξ πνμζςπζηήξ απμιυκςζδξ ηαζ ηδξ

ΟΜΗΛΗΔ΢ ΢ΣΟΤ΢ ΜΑΘΖΣΔ΢

36

ζδζμηεθμφξ ακαγήηδζδξ, αοηά είκαζ κέα. Οζ ακζδζμηεθείξ άκενςπμζ δεκ είκαζ ζπάκζμζ. Οη αληδηνηειείο φκηινη είλαη πνιχ ζπάληνη. Δ αβκή απμζπαζιέκδ αθμζίςζδ δεκ είκαζ ηυζμ ζπάκζα ζ‟ έκα ακενχπζκμ μκ, αθθά ζπάκζα ζοκακηάηαζ ζ‟ έκακ υιζθμ. Δ ηαεοπυηαλδ ηςκ πνμζςπζηχκ ζοιθενυκηςκ βζα ημ ηαθυ ηδξ μζημβέκεζαξ ή εκυξ άθθμο πνμζχπμο ζοκακηάηαζ ζοπκά, βζαηί δ μιμνθζά ηδξ ακενχπζκδξ ηανδζάξ έπεζ εηδδθςεεί ζημ δζάζηδια ηςκ αζχκςκ. ΋ηακ ιζα ηέημζα ζηάζδ ζοκακηάηαζ ζ‟ έκακ υιζθμ ακενχπςκ ηαζ δζαπζζηχζεηε υηζ ιζα άπμρδ ζακ αοηή δζαηδνείηαζ ιε αδζάζπαζημ νοειυ ηζ εηδδθχκεηαζ αοευνιδηα ηαζ θοζζηά – αοηή εα είκαζ δ δυλα ηδξ Νέαξ Βπμπήξ. ΋ηακ αθέπμοιε ημ δεζιυ ηδξ αβκήξ αβάπδξ ηαζ ηδξ ροπζηήξ ζπέζδξ κα πναβιαηχκεηαζ ηαζ κα πνδζζιμπμζείηαζ ζε μιαδζηή ιμνθή ηαζ ένβμ, πνυηεζηαζ αθδεζκά βζα ηάηζ κέμ ηζ δ επίηεολή ημο είκαζ ημ ζδακζηυ πμο εέης ιπνμζηά ζ‟ αοηυ ημκ υιζθμ ηςκ ιαεδηχκ ιμο. Ώκ μ υιζθμξ αοηυξ ζηαεεί ζημ φρμξ ημο μνάιαημξ υπςξ οπάνπεζ ζημ κμο ιμο, εα εβηαεζδνοεμφκ πάκς ζημ θοζζηυ πεδίμ εζηζαηά ζδιεία ελεζδζηεοιέκδξ δφκαιδξ δζα ηςκ μπμίςκ δ Εενανπία εα ιπμνέζεζ κα ενβαζεεί ιε ιεβαθφηενδ ζζβμονζά απ‟ υζδ ιέπνζ ηχνα. Θα ηζκδημπμζδεεί (ιέζς αοημφ ηζ ακάθμβςκ μιίθςκ) ζηδ βδ έκα δίηηομ πκεοιαηζηχκ εκενβεζχκ πμο εα δζεοημθφκεζ ηδκ ακαβέκκδζδ ημο ηυζιμο. Δ επίδναζδ αοηχκ ηςκ μιίθςκ – υηακ εδναζςεμφκ ιυκζια ηζ ενβαζεμφκ δοκαιζηά – εα έπεζ έκακ εονφηενμ ακηζηεζιεκζηυ ζημπυ απ‟ ηδκ απθή ακφρςζδ ηδξ ακενςπυηδηαξ. Ο δοκαιζηυξ νοειυξ πμο ειροπχκεζ ηδκ εζχηενδ Ώδεθθυηδηα ηδξ ΢ημάξ ηςκ Αζδαζηάθςκ, εα βίκεζ αζζεδηυξ πακημφ ζηδ βδ ηζ μζ υιζθμζ αοημί, ακ είκαζ επζηοπείξ, ιπμνεί κα εεςνδεμφκ ζακ ημ πνχημ αήια βζα ηδκ ακάδοζδ ζ‟ εηδήθςζδ ηδξ Μεβάθδξ Λεοηήξ ΢ημάξ. Ώθθά κα εοιάζηε υηζ μ ααζζηυξ ηυκμξ ηδξ ΢ημάξ δεκ είκαζ δ επίηεολδ ή μ ααειυξ. Βίκαζ ζηαεενή ζπέζδ, εκυηδηα ζηέρδξ ηαζ πμζηζθία ιεευδςκ, πνμζπάεεζαξ ηαζ θεζημονβίαξ ηαζ δ πμζυηδηά ηδξ είκαζ δ θζθία ζηδκ αβκυηενδ έκκμζά ηδξ. Δ Ώδεθθυηδηα είκαζ ιζα ημζκςκία ροπχκ πμο εθαφκμκηαζ απ‟ ηδκ επζεοιία κα οπδνεημφκ, ςεμφκηαζ απυ ιζα αοευνιδηδ πανυνιδζδ κ‟ αβαπμφκ, θςηίγμκηαζ απυ έκα αβκυ Φςξ ηαζ ζοβπςκεφμκηαζ ηαζ ζιίβμοκ ιε αθμζίςζδ ζε μιάδεξ οπδνεημφκηςκ Αζακμζχκ ηζ εκενβμπμζμφκηαζ απυ ιία Γςή. Σα Μέθδ ηδξ είκαζ μνβακςιέκα βζα κα πνμςεήζμοκ ημ ΢πέδζμ πμο ζοκεζδδηά εββίγμοκ ηαζ ιε ημ μπμίμ ζοκενβάγμκηαζ εζηειιέκα. Θα ζαξ είκαζ θμζπυκ θακενυ υηζ μ ζημπυξ αοηχκ ηςκ μιίθςκ είκαζ κα ακεθίλμοκ ιε ημ πνυκμ ηζξ ηνεζξ ηφνζεξ δοκάιεζξ υθςκ ηςκ θςηζζιέκςκ δζακμζχκ: Πξψην: ηδ δφκαιδ ηδξ ενβαζίαξ ιε ηαζ ιέζα ζ‟ υθδ ηδκ μοζία ηδξ ζηέρδξ. Δ Εενανπία ηςκ Φςηζζιέκςκ Αζακμζχκ είκαζ έκαξ υιζθμξ ημο μπμίμο μζ ηδθεπαεδηζηέξ δοκάιεζξ επζηνέπμοκ ζηα ιέθδ Σμο κα είκαζ εοαίζεδηα ζηα κμδηζηά νεφιαηα ηαζ κα ηαηαβνάθμοκ ηζξ ζηέρεζξ Βηείκςκ πμο πνμζςπμπμζμφκ ημ Νμο ημο Θεμφ, ημκ Παβηυζιζμ Νμο ηαζ κα ηαηαβνάθμοκ ηζξ ζηεπημιμνθέξ Βηείκςκ πμο είκαζ ηυζμ πένα απ‟ ηδκ Εενανπία ηςκ Αζδαζηάθςκ υζμ ηζ Ώοημί ιε ηδ ζεζνά Σμοξ είκαζ πένα απ‟ ημοξ ιαεδηέξ ημο ηυζιμο. Ώοηέξ μζ Γςέξ πμο εηηεθμφκ ηζξ ζδέεξ ημο Θείμο Νμο, οπάνπμοκ ζηζξ δζαααειζζιέκεξ ηάλεζξ Σμοξ ηαζ μζ θεπημιένεζεξ ηδξ μιαδμπμίδζήξ Σμοξ δε ιαξ αθμνμφκ, πανά ιυκμ ημ βεβμκυξ υηζ δ πθακδηζηή Ώδεθθυηδηα ανίζηεηαζ ζε ηδθεπαεδηζηή επζημζκςκία ι‟ Βηείκμοξ πμο είκαζ οπεφεοκμζ βζα ηζξ πθακδηζηέξ ζοκεήηεξ ζημ δθζαηυ ζφζηδια,

ΟΜΗΛΗΔ΢ ΢ΣΟΤ΢ ΜΑΘΖΣΔ΢

37

ζοκεπχξ ιε ημ Μεβάθμ ΢οιαμφθζμ ζηδ ΢αιπάθθα. ΐνίζημκηαζ επίζδξ ζε άιεζδ ηδθεπαεδηζηή ζπέζδ ιεηαλφ ημοξ. Οζ δοκάιεζξ ημο ναδζμθχκμο πμο εηδδθχκμκηαζ ανβά ηζ μζ εοαίζεδηεξ ενβαζίεξ ηδξ ηεθεζμπμίδζδξ ηςκ ιδπακζζιχκ ημο ναδζμθχκμο ηαζ ηδξ ηδθευναζδξ είκαζ απθά δ ακηαπυηνζζδ ζε θοζζηή φθδ ηςκ ηεθεζμπμζδιέκςκ ηδθεπαεδηζηχκ δοκάιεςκ ηαζ ηδξ ηδθευναζδξ ηςκ δζακμζχκ ηςκ Αζδαζηάθςκ ηδξ ΢μθίαξ. Μδκ λεπκάηε υηζ ηέημζεξ δοκάιεζξ είκαζ έιθοηεξ ζε υθμοξ ημοξ ακενχπμοξ. Ο εζχηενμξ υιζθμξ ηςκ Αζδαζηάθςκ ιε ημοξ Οπμίμοξ ζοκδέμιαζ, ενβάγεηαζ επίζδξ ηδθεπαεδηζηά ιε ημοξ ιαεδηέξ Σμο ηζ μζ ιαεδηέξ ιεηαλφ ημοξ ζε ιζηνυηενμ ααειυ. Δ δφκαιδ κα “αθέπμοκ” ημ Αζδάζηαθμ – πμο οπήνλε δ ζθαθενή πανυνιδζδ ηςκ αθμζζςιέκςκ ημο ηυζιμο, μζ μπμίμζ οπμηαεζζημφκ ι‟ αοηή ηδκ επζεοιία ηδκ έθεζδ βζα ροπζηή επαθή – δεκ είκαζ πανά δ ακηαπυηνζζή ημοξ ζηδκ “ηδθευναζδ” Βηείκςκ πμο επζγδημφκ κα ημοξ μδδβήζμοκ ζημ θςξ ηςκ δζηχκ ημοξ ροπχκ. Ώκηζδνμφκ ιυκμ ζε ιζα απυ ηζξ εηδδθςιέκεξ εείεξ δοκάιεζξ ημο Αζδαζηάθμο αθθά υπζ ζε ροπζηή δνάζδ. Δ ακηαπυηνζζή ζαξ ζε ιζα ηέημζα δζέβενζδ πμο ιπμνχ κα ζαξ δχζς ηαζ ιζα ζμαανή πνμζπάεεζα απυ ιένμοξ ζαξ κ‟ αβαπάηε ιε ακζδζμηέθεζα εα ηεθεζμπμζήζεζ ααειζαία ιέζα ζαξ ιζα πανυιμζα ζπέζδ ι‟ άθθμοξ ενβάηεξ. Θα εηδδθςεεί ζε ηνεζξ ηαηεοεφκζεζξ: 1. ΢ηδκ εηδδθςιέκδ ζηακυηδηα κα είζηε ζε ηδθεπαεδηζηή επζημζκςκία ιαγί ιμο ηαζ ιε υζμοξ ζοκδέμιαζ.

2. ΢ηδ δφκαιδ κα επζημζκςκείηε ιεηαλφ ζαξ ηάεε ζηζβιή.

3. ΢ηδκ εοαζζεδζία ζηζξ ζηέρεζξ ηδξ ακενςπυηδηαξ ζακ υθμ. Μπμνείηε θμζπυκ κα δείηε πχξ ιζα ιζηνμβναθία ηδξ Ώδεθθυηδηαξ ιπμνεί κα εβηαεζδνοεεί ζηδ βδ ηαζ πχξ ζηζξ επυιεκεξ δεηαεηίεξ μζ ενβαγυιεκμζ ιαεδηέξ ημο ηυζιμο, μζ ιειμκςιέκμζ ιοδιέκμζ ζηζξ πμθθέξ παβηυζιζεξ μνβακχζεζξ ηαζ ημ πνμζςπζηυ ημο Νέμο Οιίθμο Yπδνεηχκ ημο Κυζιμο εα ακηαπμηνζεμφκ αοηυιαηα ζηδκ ηδθεπαεδηζηή εοαζζεδζία ηέημζςκ μιάδςκ ζακ αοηέξ πμο δνμοκ ζηα πμθθά Άζναι ηςκ Αζδαζηάθςκ; Σμ απμηέθεζια αοηήξ ηδξ επζηοπίαξ δε εα είκαζ δ ακαβκχνζζδ ηάπμζμο ζδζαίηενμο μιίθμο, αθθά εα μδδβεί ζηδκ ακαβκχνζζδ ιζαξ παβηυζιζαξ δφκαιδξ ηαζ ηδξ κμδηζηήξ ηαηάζηαζδξ ηςκ ιαεδηχκ υθςκ ηςκ ααειχκ. Ώοηή ιε ημκ ηαζνυ ηαζ πςνίξ αιθζαμθία εα εδναζχζεζ ηδκ εκυηδηα υθςκ ηςκ υκηςκ. Δ απμηάθορδ ηδξ εκυηδηαξ ιέζς ηδξ δφκαιδξ ηδξ ζηέρδξ είκαζ δ έκδμλδ ημνφθςζδ ημο ένβμο ηδξ Ώδεθθυηδηαξ ηαζ ζ‟ αοηυ ακηαπμηνίκεζεε, υπςξ υθμζ μζ ιαεδηέξ, ζηζξ πζμ ορδθέξ ζηζβιέξ ζαξ. Μπμνεί ιε ιζηνυηενμ ηνυπμ ηαζ ακάθμβα ιε ημ ααειυ ηδξ αθμζίςζήξ ζαξ κα είκαζ ηζ δ δζηή ζαξ δυλα ηζ επίζδξ μ ζηυπμξ ζαξ ακ δζαηδνείηε ηδ ζηέρδ ηδξ ελαδηθφηεηαο, ηδξ ππεξεζίαο ηαζ πάκς απ‟ υθα ηδξ αγάπεο. Γεχηεξν: ηδ δφκαιδ ηδξ εκυναζδξ πμο είκαζ μ ζηυπμξ ιεβάθμο ιένμοξ ημο ένβμο πμο πνέπεζ κα ηάκμοκ μζ ιαεδηέξ ηαζ απαζηεί ηδκ ακέθζλδ ιζαξ άθθδξ ζηακυηδηαξ ημο ακενχπμο. Δ εκυναζδ είκαζ επίζδξ ιζα κμδηζηή θεζημονβία ηζ υηακ πνδζζιμπμζείηαζ μνεά, επζηνέπεζ ζημκ άκενςπμ κα ζοθθαιαάκεζ ιε δζαφβεζα ηδκ πναβιαηζηυηδηα ηαζ κα αθέπεζ αοηή ηδκ πναβιαηζηυηδηα απαθθαβιέκδ απ‟ ηδ βμδηεία ηαζ ηζξ πθάκεξ ηςκ ηνζχκ ηυζιςκ. ΋ηακ δ εκυναζδ θεζημονβεί ζ‟ μπμζμδήπμηε ακενχπζκμ μκ, ημο επζηνέπεζ κα ακαθαιαάκεζ άιεζδ ηζ μνεή δνάζδ, βζαηί ανίζηεηαζ ζε επαθή ιε ημ ΢πέδζμ, ιε αβκυ ηζ

ΟΜΗΛΗΔ΢ ΢ΣΟΤ΢ ΜΑΘΖΣΔ΢

38

ακυεεοημ ηνυπμ ηαζ ηαεανέξ ζδέεξ – απαθθαβιέκεξ απυ ηδκ πθάκδ ηαζ πνμενπυιεκεξ απεοεείαξ απ‟ ημ εείμ ή παβηυζιζμ Νμο. Δ ακέθζλδ αοηήξ ηδξ ζηακυηδηαξ εα επζθένεζ ιζα παβηυζιζα ακαβκχνζζδ ημο ΢πεδίμο ηζ αοηή είκαζ δ ιεβαθφηενδ επίηεολδ ηδξ εκυναζδξ ζημκ ηςνζκυ παβηυζιζμ ηφηθμ. ΋ηακ ημ ΢πέδζμ αοηυ βίκεζ αζζεδηυ, επένπεηαζ δ ακηίθδρδ ηδξ εκυηδηαξ υθςκ ηςκ υκηςκ, ηδξ ζφκεεζδξ ηδξ παβηυζιζαξ ελέθζλδξ ηαζ ηδξ εκυηδηαξ ημο εείμο ακηζηεζιεκζημφ ζημπμφ. Κάεε γςή ηζ υθεξ μζ ιμνθέξ πανμοζζάγμκηαζ ηυηε ζηδκ αθδεζκή ημοξ πνμμπηζηή· επαημθμοεεί ηυηε ιζα μνεή αίζεδζδ ηςκ αλζχκ ηαζ ημο πνυκμο. ΋ηακ ημ ΢πέδζμ εκμνάηαζ αθδεζκά ηαζ άιεζα, ηυηε δ επμζημδμιδηζηή πνμζπάεεζα βίκεηαζ ακαπυθεοηηδ ηαζ δεκ οπάνπεζ παιέκδ ηίκδζδ. Δ ιενζηή ακηίθδρδ ημο ΢πεδίμο ηαζ δ ενιδκεία ημο απυ δεφηενμ ή ηνίημ πένζ απ‟ ημκ αδαή εοεφκεηαζ βζα ηδ παιέκδ πνμζπάεεζα ηαζ ηζξ ακυδηεξ πανμνιήζεζξ πμο παναηηδνίγμοκ ηζξ ηςνζκέξ απμηνοθζζηζηέξ ηαζ παβηυζιζεξ μνβακχζεζξ. Οζ δζάθμνμζ υιζθμζ ζημ Άζναι εκυξ Αζδαζηάθμο ιπμνμφκ κα εηπθδνχζμοκ μνζζιέκεξ θεζημονβίεξ ηαζ κα πνμζθένμοκ ηα ενβαζηήνζα βζα ελεζδζηεοιέκμ ένβμ. Μενζημί ιπμνμφκ κα πνμζθένμοκ ιζα ενβαζηδνζαηή επίδεζλδ ηςκ εηβοικαζιέκςκ παναηδνδηχκ ημο ηυζιμο ηαζ ιπμνμφκ κα πεζνζζεμφκ ηδκ παβηυζιζα βμδηεία ηαζ πθάκδ. Άθθμζ υιζθμζ ιπμνμφκ κα εζηζαζεμφκ ζηδκ ακάπηολδ ηδξ ηδθεπαεδηζηήξ ζηακυηδηαξ ηαζ κα βίκμοκ εηβοικαζιέκμζ επζημζκςκμί. Ο ακηζηεζιεκζηυξ ζημπυξ ιπνμζηά ζηδκ Εενανπία αοηή ηδ ζηζβιή είκαζ κα ζοκηνίρεζ ηαζ κα δζαθφζεζ ηδκ παβηυζιζα βμδηεία. Ώοηυ πνέπεζ κα ζοιαεί ζε παβηυζιζα ηθίιαηα, υπςξ αηνζαχξ ζοιααίκεζ ζηδ γςή ηάεε ιαεδηή. ΋πςξ αηνζαχξ μ άκενςπμξ ιεηαημπίγεζ ηδκ εζηία ηδξ ζοκείδδζδξ (υηακ ανίζηεηαζ ζηδκ Ώηναπυ ηδξ Μαεδηείαξ) ζημ κμδηζηυ πεδίμ ηαζ ιαεαίκεζ κα ζοκηνίαεζ ηδ βμδηεία πμο ιέπνζ ηχνα ημκ ζοβηναημφζε ζημ αζηνζηυ πεδίμ, έηζζ ημ πνυαθδια ιπνμζηά ζηδκ Εενανπία ζήιενα είκαζ κα πναβιαημπμζήζεζ έκα πανυιμζμ βεβμκυξ ζηδ γςή ηδξ ακενςπυηδηαξ ζακ ζφκμθμ, βζαηί δ ακενςπυηδηα ανίζηεηαζ ζημ ζηαονμδνυιζ ηζ δ ζοκείδδζή ηδξ εζηζάγεηαζ βμνβά ζημ κμδηζηυ πεδίμ. Έκα εακάζζιμ ηηφπδια πνέπεζ κα ηαηαθενεεί ζηδκ παβηυζιζα πθάκδ βζαηί ηναηά δέζιζμοξ ημοξ οζμφξ ηςκ ακενχπςκ. Μαεαίκμκηαξ κα δζαζπμφκ ηδ βμδηεία ζηζξ γςέξ ημοξ ηαζ κα γμοκ ζημ θςξ ηδξ εκυναζδξ, μζ ιαεδηέξ ιπμνμφκ κα ζζπονμπμζήζμοκ ηα πένζα Βηείκςκ ηςκ Οπμίςκ ένβμ είκαζ κ‟ αθοπκίζμοκ ηδκ εκυναζδ ζημκ άκενςπμ. Τπάνπμοκ πμθθέξ ηαζ δζαθυνςκ εζδχκ βμδηείεξ ηζ μζ ιαεδηέξ ζοπκά εηπθήζζμκηαζ υηακ ιαεαίκμοκ ηζ εεςνείηαζ ζακ βμδηεία απ‟ ημοξ Αζδαζηάθμοξ. Θα απανζειήζς θίβεξ απ‟ ηζξ πζμ βεκζηέξ βμδηείεξ βζα ζαξ ηαζ εα ζαξ αθήζς κα ηάκεηε ηδκ ακαβηαία εθανιμβή ηζ επέηηαζδ ηδξ ζδέαξ απ‟ ημ άημιμ ζηδκ ακενςπυηδηα ζακ ζφκμθμ. Ώοηά είκαζ ηα μκυιαηα ιενζηχκ απ‟ ηζξ βμδηείεξ: 1. Ζ γνεηεία ηνπ πεπξσκέλνπ. Βίκαζ ιζα βμδηεία πμο οπμδεζηκφεζ ζημκ άκενςπμ ημκ μπμίμ εθέβπεζ υηζ έπεζ κα εηηεθέζεζ έκα ζπμοδαίμ ένβμ ηζ υηζ πνέπεζ κα ιζθά ηαζ κα ενβάγεηαζ υπςξ ανιυγεζ. Βηηνέθεζ ζοκεπχξ ιζα οπενδθάκεζα δ μπμία ζηδκ πναβιαηζηυηδηα δεκ έπεζ ηαιζά αάζδ.

2. Ζ γνεηεία ηεο έθεζεο. ΋ζμζ δζέπμκηαζ απ‟ αοηή είκαζ πθήνςξ ζηακμπμζδιέκμζ ηαζ πνμηαηεζθδιιέκμζ ιε ηδκ έθεζή ημοξ πνμξ ημ θςξ ηζ επακαπαφμκηαζ ζημ βεβμκυξ

ΟΜΗΛΗΔ΢ ΢ΣΟΤ΢ ΜΑΘΖΣΔ΢

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

39

υηζ είκαζ γδθςηέξ. Οζ άκενςπμζ αοημί είκαζ ακάβηδ κα πνμπςνήζμοκ ζηδκ Ώηναπυ ηδξ Μαεδηείαξ ηαζ κα ηενιαηίζμοκ ηδκ πνμηαηάθδρδ ηαζ ηδκ ζηακμπμίδζδ ιε ηδκ πκεοιαηζηή ημοξ θζθμδμλία ηαζ ημοξ ζηυπμοξ. Ζ γνεηεία ηεο απηνπεπνίζεζεο ή εηείκμο πμο εα ιπμνμφζε κα μκμιαζεεί αζηνζηέξ ανπέξ ημο ιαεδηή. Βίκαζ δ πίζηδ ζε απθή βθχζζα υηζ μ ιαεδηήξ εεςνεί υηζ δ άπμρή ημο είκαζ απυθοηα μνεή. Ώοηή εηηνέθεζ πάθζ ηδκ οπενδθάκεζα ηαζ ηείκεζ κα ηάκεζ ημ ιαεδηή κα πζζηεφεζ υηζ είκαζ αοεεκηία ηαζ αθάεδημξ. Βίκαζ ημ βκχνζζια ημο εεμθυβμο. Ζ γνεηεία ηνλ θαζήθνληνο. Ώοηή μδδβεί ζε ιζα οπενέιθαζδ ηδξ αίζεδζδξ ηδξ εοεφκδξ, δ μπμία πνμηαθεί παιέκεξ ηζκήζεζξ ηαζ οπενεηηίιδζδ ημο επμοζζχδμοξ. Ζ γνεηεία ησλ ζπλζεθψλ ηνπ πεξηβάιινληνο, πμο μδδβεί ζοπκά ζε ιζα αίζεδζδ απμεάννοκζδξ ή ιαηαζμπμκίαξ ή ζπμοδαζμθάκεζαξ. Ζ γνεηεία ηνπ λνπ ηαζ ηδξ απμηεθεζιαηζηυηδηαξ ηαζ ηδξ ζηακυηδηάξ ηδξ κα ακηζιεηςπίγεζ ηάεε πνυαθδια. Ώοηή μδδβεί ακαπυθεοηηα ζε απμιυκςζδ ηαζ ιμκαλζά. Ζ γνεηεία ηεο αθνζίσζεο, πμο μδδβεί ζε αηαηάθθδθδ δζέβενζδ ημο αζηνζημφ ζχιαημξ. Ο άκδναξ ή δ βοκαίηα πμο πάζπεζ απ‟ αοηή αθέπεζ ιυκμ ιζα ζδέα, έκα πνυζςπμ, ιζα αοεεκηία ηαζ ιζα υρδ ηδξ αθήεεζαξ. Βηηνέθεζ ημ θακαηζζιυ ηαζ ηδκ πκεοιαηζηή αθαγμκεία. Ζ γνεηεία ηεο επηζπκίαο ιε ηδκ ακαηθαζηζηή ηδξ δνάζδ πάκς ζημ θοζζηυ ζχια. Οδδβεί ζε ιζα ζοκεπή ηαηάζηαζδ ιάπδξ ηαζ ηαναπήξ. Ώπμηθείεζ ηάεε δνειία ηαζ ηανπμθυνμ ένβμ ηαζ πνέπεζ ηάπμζα ιένα κα ηενιαηζζεεί. Ζ γνεηεία ηεο πξνζσπηθήο θηινδνμίαο.

Τπάνπμοκ πμθθέξ αηυιδ βμδηείεξ, αημιζηέξ ηαζ παβηυζιζεξ, αθθά μζ παναπάκς ανημφκ βζα κα οπμδείλμοκ ηδ βεκζηή ηάζδ. ΋ζμζ πνμεημζιάγμκηαζ βζα ιφδζδ πνέπεζ κα ιάεμοκ κα ενβάγμκηαζ ζοκεζδδηά ιε ηδ βμδηεία· πνέπεζ κα ενβάγμκηαζ απμηεθεζιαηζηά ιε ηδκ πανμοζζαγυιεκδ αθήεεζα, αρδθχκηαξ ηάεε πυκμ ή μδφκδ ή κμδηζηή αιθζαμθία πμο ζοκμδεφεζ ηδκ ελέβενζδ ηαζ ημοξ πενζμνζζιμφξ ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ· πνέπεζ κα ηαθθζενβμφκ εηείκδ ηδ “εεία αδζαθμνία” ζηζξ πνμζςπζηέξ απυρεζξ, πμο απμηεθεί ημ ελέπμκ βκχνζζια ημο εηβοικαζιέκμο ιοδιέκμο. Αε ε‟ αζπμθδεχ άθθμ ιε ημ εέια ηδξ βμδηείαξ υπςξ επδνεάγεζ ή ιπμνεί κα επδνεάζεζ ημκ ζδζαίηενμ αοηυ υιζθμ ιαεδηχκ ζημ Άζναι ιμο. Οζ ηαζνμί είκαζ ηνίζζιμζ ηαζ δ ακάβηδ ηδξ ακενςπυηδηαξ ιεβάθδ, χζηε δεκ οπάνπεζ “πχνμξ ζηδ ζοκείδδζδ” (βζα κα πνδζζιμπμζήζς ιζα ανπαία απμηνοθζζηζηή θνάζδ) βζα ηδκ επακάθδρδ ημο βκςζημφ ζδακζημφ ή βζα κα ζαξ πς λακά ηζ πνέπεζ κα βίκεζ. Θα ήεεθα κ‟ ακηζθδθεείηε υηζ δεκ οπάνπεζ αζαζφκδ ζημ ένβμ πμο εηηεθεί μ Αζδάζηαθμξ ζε ζπέζδ ιε ημοξ ιαεδηέξ Σμο. Αεκ οπάνπεζ αζαζφκδ ζημ ένβμ πμο ζημπεφς κα ηάκμοιε ιαγί, αθθά δεκ πνέπεζ κα οπάνλεζ απχθεζα πνυκμο ή παιέκδ ηίκδζδ. Θα ζαξ βίκεζ θακενυ υηζ εηείκμ πμο γδηχ πενζζζυηενμ κα εηπθδνχζς ζπεηίγεηαζ ιε ημκ έθεβπμ ηδξ ζηέρδξ ηαζ ηδ δναζηδνζυηδηα ηδξ δδιζμονβζηήξ

ΟΜΗΛΗΔ΢ ΢ΣΟΤ΢ ΜΑΘΖΣΔ΢

40

θακηαζίαξ. Δ Εενανπία πανάβεζ ηα απμηεθέζιαηά ηδξ ζημ πεδίμ ηςκ ειθακίζεςκ ιέζς ηδξ ζζπφμξ ηδξ εκμπμζδιέκδξ, ζοκεζδδηήξ ζηέρδξ. Δ εδναίςζδ ιζαξ ηέημζαξ ηαηάζηαζδξ εκμπμζδιέκδξ ζηέρδξ ιέζα ζημ Νέμ ΋ιζθμ Yπδνεηχκ ημο Κυζιμο είκαζ ιένμξ ηδξ ηφνζαξ ηςνζκήξ ιμο πνμζπάεεζαξ· θίβα ιπμνμφιε κα επζηφπμοιε ιέπνζξ υημο επζηεοπεεί αοηή. Έηζζ ζαξ ηαθχ ζε ιζα κέα θάζδ έκημκδξ, εζχηενδξ, γςκηακήξ ηαζ δοκαιζηήξ ζηέρδξ, αθθά αοηή ηδ θμνά ι‟ έκα μιαδζηυ ακηζηείιεκμ – ημ ακηζηείιεκμ ηδξ μιαδζηήξ ζοβπχκεοζδξ, ηδξ μιαδζηήξ εκςιέκδξ ζηέρδξ ηαζ ηδξ μιαδζηήξ ζπέζδξ… Βίκαζ δ εζχηενδ γςή ημο ζημπαζιμφ, δ ηαθθζενβδιέκδ ακαβκχνζζδ ηδξ ροπήξ ηζ δ ζημπαζηζηή εοεοβνάιιζζδ ροπήξ ηαζ πνμζςπζηυηδηαξ πμο ε‟ απμθαζίζμοκ βζα ηδκ επζηοπία αοηήξ ηδξ ενβαζίαξ. Σξίην: Τπάνπεζ ιζα αηυιδ ιεβάθδ κμδηζηή δφκαιδ πμο πνέπεζ κ‟ ακεθζπεεί. Βίκαζ αοηή πμο παναηηδνίγεζ υθεξ ηζξ εθεοεενςιέκεξ ροπέξ, ακελάνηδηα απ‟ ηδκ αηηίκα ημοξ. Βίκαζ δ δφκαιδ ηδξ εεναπείαξ. Σμ ένβμ αοηυ είκαζ αηυιδ ειανοχδεξ ηζ δ μιαδζηή ζοκείδδζδ είκαζ αηυιδ ηυζμ κέα ηαζ πςνίξ πυθςζδ, χζηε είκαζ ακχθεθμ κα επεηηαεχ ζηζξ πεναζηένς δοκαηυηδηεξ. ΋ηακ μζ άκενςπμζ ιπμνμφκ κα εηπαζδεοεμφκ χζηε κα είκαζ ακζδζμηεθείξ, εεσηά ιαβκδηζημί ηαζ ναδζεκενβμί, ηυηε εα λεποεμφκ πάκς ζημκ ηυζιμ μνζζιέκεξ εείεξ δοκάιεζξ μζ μπμίεξ εα γςμβμκήζμοκ ηαζ εα ακμζημδμιήζμοκ, μζ μπμίεξ εα ελαθείρμοκ ημ ηαηυ ηαζ εα βζαηνέρμοκ ημοξ αννχζημοξ. Μέπνζ ηχνα μζ πνμζπάεεζεξ ηςκ ακενχπςκ ζημ πεδίμ ηδξ ζαηνζηήξ, ηδξ εεναπεοηζηήξ ηαζ ηςκ δζαθυνςκ ιμνθχκ εεναπείαξ ήηακ απμηέθεζια ηςκ πανμνιήζεςκ κ‟ ακηαπμηνζεμφκ ζηζξ αζςνμφιεκεξ αοηέξ δοκάιεζξ, αθθά αοηυ ήηακ ιυκμ. Ώοηέξ είκαζ μζ ηνεζξ ηφνζεξ ζηακυηδηεξ πμο ιπμνεί κ‟ ακαπηφλεζ μ πκεοιαηζηυξ άκενςπμξ· μζ άθθεξ ζδζυηδηεξ ηζ ακαπηοζζυιεκεξ ζηακυηδηεξ είκαζ απθά επεηηάζεζξ αοηχκ ηςκ ηνζχκ – ηδθεπαεδηζηή ζηέρδ, θήρδ ηαζ δζααίααζδ· εκμναηζηή ακαβκχνζζδ ηδξ αθήεεζαξ ηαζ δζαηφπςζή ηδξ ζε έκκμζεξ απυ ημ κμο ζοκ ηδ ιεηαβεκέζηενδ δζαδζηαζία ηδξ οθμπμίδζδξ εηείκμο πμο εκμνάεδηε, δ ακχηαηδ ιμνθή δδιζμονβζηήξ ενβαζίαξ· εεναπεία ιε ηδκ ηαηακυδζδ ηδξ εκένβεζαξ ηαζ ηςκ δοκάιεςκ, δ μπμία εα μδδβήζεζ ανβυηενα ζηδκ ακαβέκκδζδ ηδξ ακενςπυηδηαξ. ΢ζβά-ζζβά δ εζηυκα ηςκ δοκαημηήηςκ ηαζ ημο ΢πεδίμο εα εηηοθζπεεί ιπνμζηά ζαξ ηαεχξ ε‟ αολάκεηαζ δ εοαζζεδζία ημο κμο ζαξ ηζ μ εβηέθαθυξ ζαξ εα ακηαπμηνίκεηαζ πενζζζυηενμ ζηζξ κμδηζηέξ ςεήζεζξ. ΢ζβά-ζζβά μζ ιαεδηέξ ημο ηυζιμο εα ενβάγμκηαζ βζα ηδκ ακαπαναβςβή – ζημ θοζζηυ πεδίμ – εηείκμο πμο οπάνπεζ οπμηεζιεκζηά. ΢ζβάζζβά εα ειθακζζεμφκ ζ‟ υθδ ηδ βδ υιζθμζ θςηζζιέκςκ ροπχκ πμο εα ιπμνμφκ κα ζοκενβαζεμφκ ιε ημοξ Αζδαζηάθμοξ ιε ηέθεζα εθεοεενία επζημζκςκίαξ, βζαηί δ ακηαπμηνζηζηυηδηά ημοξ εα έπεζ επζζηδιμκζηά ηαθθζενβδεεί ηζ ακαπηοπεεί. Δ δφκαιή ημοξ κα ενβάγμκηαζ ζε ανιμκία ή ζε μιμθςκία ιε ηδκ Εενανπία, κα ζοκενβάγμκηαζ ιε ηδκ μιαδζηή γςή πμθθχκ άθθςκ μιίθςκ ιαεδηχκ ηαζ κα ιεηαδίδμοκ θςξ ηαζ απμηάθορδ ζημκ ηυζιμ ηςκ ακενχπςκ εα βίκεζ ανβυηενα έκα ηεηεθεζιέκμ βεβμκυξ ηαζ είκαζ ήδδ πμθφ πενζζζυηενμ εκενβά πανμφζα ηαζ ζζπονή απ‟ υζμ κμιίγεηε. Λίβμξ μναιαηζζιυξ, αδεθθέ ιμο, ηάκεζ εοημθυηενμ ημ δνυιμ ημο ιαεδηή ηαζ βζαοηυ επεηηάεδηα ηάπςξ ζηζξ δοκαηυηδηεξ πμο ειείξ, ιε ηδκ πνυβκςζή ιαξ, εεςνμφιε υηζ

ΟΜΗΛΗΔ΢ ΢ΣΟΤ΢ ΜΑΘΖΣΔ΢

41

απμηεθμφκ ήδδ βεβμκυηα ζε εηδήθςζδ. Σίπμηε δεκ ιπμνεί κα ζηαιαηήζεζ ηδκ ηεθζηή επζηοπία ημο ΢πεδίμο· είκαζ απθά γήηδια πνυκμο. Έκα απυ ηα αήιαηα ηδξ εηβφικαζδξ πμο ανίζηεηαζ ιπνμζηά ζαξ είκαζ δ εδναίςζδ ιζαξ ζηεκυηενδξ επαθήξ ιαγί ιμο, ημ Θζαεηακυ Αάζηαθυ ζαξ. Πνέπεζ κα ηδκ επζπεζνήζεηε πςνίξ κα έπεηε ηοπμπμζδιέκεξ ζδέεξ ςξ πνμξ πμζα εα είκαζ ηα απμηεθέζιαηα – ακ ιενζηά ιπμνμφκ κα βίκμοκ ακηζθδπηά ακηζηεζιεκζηά. Σα απμηεθέζιαηα ιπμνμφκ κα βίκμοκ αζζεδηά ιυκμ απυ ιέκα απυ ηδκ πθεονά ιμο, ή ιπμνεί κα εηδδθςεμφκ ζε μνζζιέκεξ εζδζηέξ ακηζθήρεζξ ή ηαζ θαζκυιεκα απυ ηδκ πθεονά ζαξ. Αεκ πνμζδζμνίγς ηα απμηεθέζιαηα ιζαξ ηέημζαξ δναζηδνζυηδηαξ, βζαηί δ δφκαιδ ηδξ οπμαμθήξ ηαζ δ ακηαπυηνζζδ ηδξ δδιζμονβζηήξ θακηαζίαξ είκαζ ιζα εφθμνδ πδβή βμδηείαξ. Θα ήεεθα θμζπυκ κα γδηήζς απυ υθμοξ εζάξ πμο είζηε ιαεδηέξ ιμο κα πνμζπαεείηε κα ένπεζηε ζε επαθή ιαγί ιμο ηάεε ιήκα ηδκ χνα ηδξ Πακζεθήκμο. Κάκηε εοζίεξ βζα κα εδναζχζεηε ηδ ιδκζαία αοηή ζπέζδ, υπςξ ηζ εβχ εα ηάκς υ,ηζ πνεζάγεηαζ βζα κα έθες ζε επαθή ιαγί ζαξ. Ώξ ημκίζς ηδκ ακάβηδ κα δζαηδνείηε ηδ ζηέρδ αοηήξ ηδξ επαθήξ βζα ηνεζξ μθυηθδνεξ ιένεξ πνζκ ηδκ Πακζέθδκμ, ιε έθεζδ ηζ ειπζζημζφκδ ηαζ ιεηά βζα ηνεζξ ιένεξ ιε πνμζδμηία. Ώξ ημκίζς ηδκ πνςηανπζηή ζδιαζία κα ημ ηάκεηε ζακ μιαδζηή δναζηδνζυηδηα ηζ φρη ζακ πνμζςπζηή επαθή. Ώνπίζηε ημ ένβμ ιε ηδκ ακηίθδρδ ηδξ μιαδζηήξ ζαξ ζπέζδξ ιε ημοξ ζοιιαεδηέξ ζαξ ηαζ ιε ιέκα, βζαηί μ ααειυξ ηδξ επζηοπίαξ ζαξ εα ελανηδεεί ιυκμ απυ ηδκ πνμζπάεεζά ζαξ κα ένεεηε ζε επαθή ιαγί ιμο ζακ ιαεδηήξ ημο μιίθμο ιμο. Δ επαθή αοηή δεκ είκαζ ηδξ ίδζαξ θφζδξ ιε ηδκ άιεζδ ηζ αημιζηή εηείκδ επαθή ιεηαλφ εκυξ ηζέθα ηαζ ημο Αζδαζηάθμο ημο. Πμθθμί απυ ζαξ ζοκδέεζεε ιε ημ δζηυ ζαξ Αζδάζηαθμ, πανυηζ ενβάγεζεε πνμζςνζκά ζημ Άζναι ιμο· δ επαθή ζαξ ιαγί ιμο απμζημπεί κα είκαζ μιαδζηή επαθή ηαζ ζαλ νκάδα εα επζδζχλεηε κα ζζπονμπμζήζεηε ημ δεζιυ ιεηαλφ ιαξ. Βίκαζ θμζπυκ ιζα πνάλδ μιαδζηήξ οπδνεζίαξ πμο πνέπεζ κα πανέπεηαζ ιε ακζδζμηέθεζα ηαζ πςνίξ πξνζσπηθή πνμζδμηία. Βλαζηίαξ ηδξ πίεζδξ ημο πνυκμο ηαζ ηδξ επζηαηηζηυηδηαξ βζα οπδνεζία είιαζ έκαξ απ‟ ημοξ πμθθμφξ δαζηάθμοξ πμο δεζιεφεδηακ βζα ηα θίβα επυιεκα πνυκζα κα δζαηδνμφκ ηζξ δχδεηα χνεξ πμο πνμδβμφκηαζ ηδξ Πακζεθήκμο ηάεε ιήκα πνμζζηέξ βζα επαθέξ ιε ημοξ ιαεδηέξ ημοξ, έηζζ χζηε ηάεε ζηζβιή ζηδ δζάνηεζα ηςκ δχδεηα αοηχκ ςνχκ μζ παβηυζιζμζ οπδνέηεξ ηαζ ιαεδηέξ κα επζπεζνμφκ κα ιαξ πνμζεββίζμοκ. Ώοηυ εα δζεοημθφκεζ ηάπςξ ηδκ ενβαζία ζαξ βζαηί δε πνεζάγεηαζ ζοκεπχξ κα ηδνείηε ηδκ αηνζαή χνα ηδξ Πακζεθήκμο, εηηυξ ηζ ακ αοηυ ζαξ είκαζ εθζηηυ. Δ οπδνεζία ζημκ ηυζιμ αοηέξ ηζξ ιένεξ απαζηεί ζοκεπή πίεζδ ηαζ πνμζμπή ηζ δ ενβαζία είκαζ επίπμκδ. Μπμνεί κα ιδ ζαξ είκαζ πάκηα εθζηηυ κα ηάκεηε ηδκ πνμζέββζζή ζαξ ηδκ αηνζαή χνα ηδξ Πακζεθήκμο, ακ ηαζ ιπμνείηε πάκηα αοηή ηδκ χνα – ζζςπδθά ηζ εκδυιοπα – κα ορχζεηε ηδκ ηανδζά ηαζ ηα ιάηζα ζαξ ζημ Ώζχκζμ. Ώθθά ηάπμζα χνα ζηδ δζάνηεζα ηςκ πνμδβμφιεκςκ δχδεηα ςνχκ, ιπμνείηε κα ηάκεηε ηδκ πνμζέββζζή ζαξ. ΋ηακ ηδκ ηάκεηε ζςζηά, εα ιε ανείηε κα πενζιέκς. Κάκηε ηδ δμοθεζά ζαξ ιε ηαεανή υναζδ, ηανδζά βειάηδ αβάπδ ηζ αβάπδ βειάηδ ηαηακυδζδ. Πμθθά ιπμνμφκ ηυηε κα επζηεοπεμφκ.

ΟΜΗΛΗΔ΢ ΢ΣΟΤ΢ ΜΑΘΖΣΔ΢

42

ΜΔΡΟ΢ IV Καεχξ αοημί μζ υιζθμζ ηςκ ιαεδηχκ βίκμκηαζ εκενβμί ζημκ ηυζιμ ηζ δ εζχηενή ημοξ μθμηθήνςζδ ηαζ δ μιαδζηή ζπέζδ εδναζχκμκηαζ ιε αζθάθεζα, εα έπμοιε ημ ζπέξκα εηείκςκ ηςκ παναηηδνζζηζηχκ πμο εα δζαηνίκμοκ ημοξ μιίθμοξ ηδξ Νέαξ Βπμπήξ. Γδηχ απ‟ υθμοξ ζαξ κα ιδ θδζιμκήζεηε πμηέ υηζ δ μιαδζηή αοηή ενβαζία πμο επζπεζνείηε κα ηάκεηε είκαζ ζηδκ πναβιαηζηυηδηα πνςημπμνζαηή ενβαζία ηαζ βζαοηυ πανμοζζάγεζ υθεξ ηζξ δοζημθίεξ πμο έπεζ ακαπυθεοηηα ηζ ακαβηαζηζηά δ πνςημπμνζαηή ενβαζία. Μ‟ αοηή απμηηάηαζ δφκαιδ βζα ακάπηολδ. Καεχξ μ ανζειυξ ηςκ μιίθςκ αοηχκ αολάκεηαζ ηαζ ημ πνμζςπζηυ ημοξ ζοιπθδνχκεηαζ ααειζαία, ημ ααζζηυ πθαίζζμ ιζαξ ιεθθμκηζηήξ δμιήξ εα πνμαάθθεζ ανβά. Πχξ εα ειθακίγεηαζ αοηή δ δμιή υηακ ζοιπθδνςεεί, είκαζ βκςζηυ ιυκμ ζηδκ ειπκεοζιέκδ υναζδ ηςκ ανπζηεηηυκςκ. Ώθθά ηα εειέθζα πνέπεζ κα ηεεμφκ ιε αζθάθεζα ηαζ ζε αάεμξ· ημ πθαίζζμ πνέπεζ κα είκαζ αθδεζκυ ηαζ μνεά πνμζανιμζιέκμ. Ώοηά ηα δφμ απαζημφιεκα είκαζ ηα ιυκα πμο μ ηαεέκαξ ζαξ εα δεζ κα οθμπμζμφκηαζ ζημ δζάζηδια ηδξ ηςνζκήξ γςήξ. Έπεηε άναβε ακηζθδθεεί, αδεθθμί ιμο, πυζδ απμηνοθζζηζηή πνυμδμ ζημκ ηυζιμ ζαξ έπεζ επζηναπεί κα δείηε ζηδ δζάνηεζα αοηήξ ηδξ γςήξ; Έπεηε δζαηνίκεζ ηάπςξ ημ ιέβεεμξ ηδξ ηςνζκήξ ψζεζεο πμο δίκεηαζ απυ ημοξ Αζδαζηάθμοξ ηζ έπεηε ακαβκςνίζεζ ηα ζπέδζα Σμοξ πμο ζπδιαημπμζμφκηαζ ιπνμζηά ζηα ιάηζα ζαξ; Έπεηε ζοθθάαεζ ηα μοζζχδδ υζςκ πέηοπε δ Μεβάθδ Λεοηή ΢ημά ζηδ δζάνηεζα ηςκ πεναζιέκςκ εζημζζπέκηε πνυκςκ ηαζ ηδκ έηηαζδ ημο ένβμο ζημ μπμίμ επεηνάπδ κα πάνμοκ ιένμξ μζ ιαεδηέξ ηαζ μζ γδθςηέξ πακημφ; Θα επζεοιμφζα κα επεηηαεχ ηάπςξ ζ‟ αοηυ βζα κα ηαηαζηήζς ηδκ εζηυκα ηαεανυηενδ ζηα ιάηζα ζαξ, χζηε κα ιπμνέζεηε κα ζοκενβαζεείηε ιε ιεβαθφηενδ κμδιμζφκδ, βζαηί πάκς απ‟ υθα είκαζ νκαδηθή εξγαζία. Ώνβά ηαζ πνμμδεοηζηά υζμκ αθμνά υθμοξ ζαξ, ζοβηέκηνςζα ιζα μιάδα ιαεδηχκ ζημ ελςηενζηυ πεδίμ. Καεχξ δ μιαδζηή ζηεπημιμνθή μθμηθδνςκυηακ ηαζ μζ ιαεδηέξ ακηαπμηνίκμκηακ ζημ ηάθεζιά ιμο, έανζζηακ μ έκαξ ημκ άθθμκ ηζ άνπζγακ κα ενβάγμκηαζ ιαγί, έβζκε δοκαηυ βζα ιέκα κα πνμπςνήζς ζηδκ επζθεβιέκδ ενβαζία ιμο ηαζ κα πνμςεήζς ηα ζπέδζα πμο έηαλα ζημκ εαοηυ ιμο υηακ έθααα ιζα μνζζιέκδ ιφδζδ. Πνχηα απ‟ υθα ηα αζαθία εηδυεδηακ, δδιμζζεφεδηακ ιε μνζζιέκδ ζεζνά ηαζ πανέπμοκ έκα ζχια δζδαζηαθίαξ ηζ αθήεεζαξ πμο εα ελοπδνεηήζεζ ηζξ ακάβηεξ ηδξ ιεθθμκηζηήξ βεκζάξ. Οζ ιαεδηέξ ιμο πνέπεζ κα δζαθοθάλμοκ αοηή ηδκ πανμοζίαζδ ηδξ αθήεεζαξ ζηδ δζάνηεζα αοημφ ημο αζχκα ηαζ κα θνμκηίζμοκ χζηε ηα αζαθία κα ηοηθμθμνμφκ ζηαεενά, ςζυημο ηεθζηά ακηζηαηαζηαεμφκ ημκ ενπυιεκμ αζχκα απυ ιζα κευηενδ ηζ επανηέζηενδ δζδαζηαθία. Έπεζηα ζοκέαδ έκα βεβμκυξ γςηζηήξ ζδιαζίαξ – ιεβαθφηενδξ ζδιαζίαξ απ‟ υζδ ιπμνείηε ίζςξ κα εηηζιήζεηε. Κοηθμθυνδζε ηαζ δζακειήεδηε πθαηζά έκα θοθθάδζμ βζα ημ Νέμ ΋ιζθμ Yπδνεηχκ ημο Κυζιμο ιε ημκ ηίηθμ Σα Δπφκελα Σξία Υξφληα. Ώοηυ ζδιαημδυηδζε ηδκ αβηονμαυθδζδ, ακ ιπμνχ κα ηδκ μκμιάζς έηζζ – ημο Νέμο Οιίθμο Yπδνεηχκ ημο Κυζιμο πάκς ζημ θοζζηυ πεδίμ. ΐνίζηεηαζ ηχνα ζε εκενβυ φπανλδ. Ο υιζθμξ μθμηθδνχκεηαζ ανβά ηαζ ηάκεζ ανβά αζζεδηή ηδκ επζννμή ημο ζημ πνςηανπζηυ

ΟΜΗΛΗΔ΢ ΢ΣΟΤ΢ ΜΑΘΖΣΔ΢

43

ένβμ ηδξ εηπαίδεοζδξ ηδξ ημζκήξ βκχιδξ – ηδ ιυκδ δοκαιζηή ιέεμδμ ενβαζίαξ πμο έπεζ πμθφ ιεβαθφηενδ δφκαιδ ηαζ οπένηαηδ αλία απυ μπμζαδήπμηε κμιμεεζία ή έιθαζδ ζηδκ αοεεκηία. Ώπυ ηδκ μθμηθήνςζδ ημο κέμο αοημφ μιίθμο ζπδιαηίγεηαζ ζημκ ηυζιμ αοηή “δ βέθονα ηςκ ροπχκ ηαζ ηςκ οπδνεηχκ”, πμο εα ηαηαζηήζεζ δοκαηή ηδ ζοβπχκεοζδ ηδξ εζχηενδξ οπμηεζιεκζηήξ Εενανπίαξ ηςκ ροπχκ ηαζ ημο ελςηενζημφ ηυζιμο ηδξ ακενςπυηδηαξ. Θα απμηεθέζεζ ιζα πναβιαηζηή ζοβπχκεοζδ ή ακάιεζλδ ηαζ εα ζδιαδέρεζ ηδ ιφδζδ ηδξ ακενχπζκδξ μζημβέκεζαξ ιέζα απ‟ ηδκ επίηεολδ ηςκ πνςημπυνςκ ιεθχκ ηδξ. Ώοηυξ είκαζ μ αθδεζκυξ “βάιμξ ζημοξ Οονακμφξ” βζα ημκ μπμίμ ιζθά μ ιοζηζηζζηζηυξ Υνζζηζακζζιυξ ηαζ ημ απμηέθεζια αοηήξ ηδξ ζοβπχκεοζδξ εα είκαζ δ εηδήθςζδ ημο πέιπημο ααζζθείμο ηδξ θφζδξ, ημο ααζζθείμο ημο Θεμφ. ΢ηδκ πεναζιέκδ ζζημνία ηδξ θοθήξ ζοκέαδ έκα ιεβάθμ βεβμκυξ πμο έθενε ζε εηδήθςζδ ημ ηέηανημ ααζίθεζμ ηδξ θφζδξ, ημ ακενχπζκμ ααζίθεζμ. ΢ηέημοιε ηχνα ζημ ηαηχθθζ εκυξ πανυιμζμο αθθά αηυιδ πζμ ζδιακηζημφ βεβμκυημξ – ηδκ ειθάκζζδ ημο πέιπημο ααζζθείμο ζακ απμηέθεζια ηδξ ζπεδζαζιέκδξ δναζηδνζυηδηαξ ημο Νέμο Οιίθμο Yπδνεηχκ ημο Κυζιμο, πμο ενβάγμκηαζ ζε ζοκενβαζία ιε ηδκ Εενανπία ηςκ ηεθεζμπμζδιέκςκ ροπχκ ηαζ οπυ ηδκ ηαεμδήβδζδ ημο ίδζμο ημο Υνζζημφ. Θα εβηαζκζάζεζ ηδ Νέα Βπμπή ζηδκ μπμία εα ακαβκςνζζεμφκ πέκηε ααζίθεζα ηδξ θφζδξ ζακ οθζζηάιεκα πανάθθδθα πάκς ζηδ βδ. ΢αξ επεηνάπδ θμζπυκ κα ζοιιεηάζπεηε ηαζ κα παναηδνήζεηε ημ ένβμ ηδξ Εενανπίαξ ζηδκ έηηαζδ ηδξ αημιζηήξ πκεοιαηζηήξ επαθήξ ζαξ ηζ έπεηε δεζ κα ζοιααίκμοκ ηα ελήξ πκεοιαηζηά βεβμκυηα: 1. Σδ δζάδμζδ ηδξ δζδαζηαθίαξ βζα ηδ Νέα Βπμπή. Ώοηή αζπμθείηαζ ιε ηδ κέα ροπμθμβία, ιε ημκ έθεβπμ ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ ηαζ ιε ηα Μοζηήνζα ημο ΐαζζθείμο ημο Θεμφ.

2. Σδ ζημζπεζχδδ εειεθίςζδ εηείκςκ ηςκ ζπμθχκ ημο εζςηενζζιμφ πμο εα εκζςιαηχζμοκ ηδ δζδαζηαθία βζα ηδ κέα ιαεδηεία ηαζ εα ηδκ ηάκμοκ πναηηζηή ζηδκ εθανιμβή ηδξ. Τπάνπμοκ πμθθέξ ηέημζεξ ζπμθέξ ηαζ δ ΢πμθή Ώνηέδκ είκαζ ιζα απ‟ ηζξ πνχηεξ. Βημζιάγμοκ ημ δνυιμ βζα ηζξ ιεβαθφηενεξ εειεθζχζεζξ πμο πενζβνάθμκηαζ ζημ αζαθίμ ιμο Δπηζηνιέο επί ηνπ Απνθξπθηζηηθνχ Γηαινγηζκνχ.

3. Σδκ ακαβκχνζζδ ζε ανηεηά ιεβάθδ ηθίιαηα ημο Νέμο Οιίθμο Yπδνεηχκ ημο Κυζιμο ηαζ ημο ένβμο ημοξ.

4. Σδκ ακάδοζδ – ιέπνζ ηχνα ιυκμ ιε ζοιαμθζηέξ εκδείλεζξ – ημο πέιπημο ή πκεοιαηζημφ ααζζθείμο.

5. Σμ ζπδιαηζζιυ ηδξ ζηεθεηχδμοξ δμιήξ ηςκ κέςκ μιίθςκ ιαεδηχκ, ηδκ ειανοαηή ελςηενίηεοζδ ηςκ εζχηενςκ Άζναι. Ώοηά εα πμθθαπθαζζαζημφκ ζηδ Νέα Βπμπή ηζ έηζζ εα πνμςεήζμοκ ημ ένβμ ηδξ μθμηθήνςζδξ ηςκ εζςηενζηχκ ηαζ ηςκ ελςηενζηχκ μιίθςκ ηαζ εα εκζζπφζμοκ ηδκ ακάπηολδ ημο ΐαζζθείμο ημο Θεμφ ζηδ βδ. Ώοηυ εα θένεζ ζηδκ ημζκή πνμζμπή ημ βεβμκυξ ηδξ ακαζηήθςζδξ ηςκ Μοζηδνίςκ ηδξ Μφδζδξ. Δ δδιζμονβία ηδξ ελςηενζηήξ ιμνθήξ ζηδ βδ ιέζς ηςκ αζαθίςκ, ηςκ εζςηενζηχκ

ΟΜΗΛΗΔ΢ ΢ΣΟΤ΢ ΜΑΘΖΣΔ΢

44

ζπμθχκ ηαζ ηδξ εηπαίδεοζδξ ηδξ ημζκήξ βκχιδξ έπεζ ακαηεεεί ζ‟ έκακ υιζθμ απυ ιαξ πμο απμηεθεί ιένμξ ηδξ εζχηενδξ παβηυζιζαξ ηοαένκδζδξ – ιαεδηχκ ηαζ ιοδιέκςκ – ηαζ ζ‟ αοηυ ημκ υιζθμ έπς ημ νυθμ βναιιαηέα ηαζ μνβακςηζημφ ζοκδέζιμο – ακ ιπμνχ κα πνδζζιμπμζήζς θέλεζξ πμο ζδιαίκμοκ ηάηζ ζηα αοηζά ζαξ, ηαεχξ είζηε ελμζηεζςιέκμζ ιε ηδκ μνβακςηζηή ενβαζία ημο θοζζημφ πεδίμο· ζδιαίκμοκ θίβα ή ηίπμηε βζα ιαξ πμο είιαζηε ελμζηεζςιέκμζ ιε ημ ένβμ ηδξ δδιζμονβίαξ γςκηακχκ μνβακζζιχκ. Ο υιζθμξ ζημκ μπμίμ ακαθένμιαζ απμηεθείηαζ απυ δφμ ιοδιέκμοξ ηδξ Ώκαημθήξ (απυ ημοξ μπμίμοξ είιαζ μ έκαξ) ηζ απυ πέκηε ιοδιέκμοξ ηδξ Αφζδξ. Θ‟ αθήζμοιε ηχνα ηδκ ελέηαζδ ηδξ βεκζηήξ αοηήξ εζηυκαξ ηαζ εα επζζηνέρμοιε ζημ εέια ηδξ εζδζηήξ ενβαζίαξ πμο ιπμνεί κα ηάκεζ μ ζδζαίηενμξ αοηυξ υιζθμξ ιαεδηχκ ιμο. Πνέπεζ κ‟ απμθφβεηε ηδκ ζδέα υηζ ενβάγεζεε ιε ιμκαδζηυ ηνυπμ ηαζ ιυκμζ. Αεκ είκαζ έηζζ. Τπάνπμοκ πμθθμί ζήιενα πμο ενβάγμκηαζ ιε κμδιμζφκδ ιε ηα ζπέδζα ιαξ, ζοπκά απμιμκςιέκμζ ηαζ ιυκμζ. Δ ηφνζα απαίηδζδ ζημ μιαδζηυ ένβμ πμο επζδζχης ηχνα κα ημκίζς είκαζ δ πζμ δφζημθδ, εηείκδ ηδξ αιεζηλήο απξνζσπίαο. ΢ε δφμ ζδιεία έδςζακ έιθαζδ ζημ πανεθευκ μζ ιαεδηέξ. Βίδακ ηζ έκζςζακ ηδκ ακάβηδ ηδξ επειφεεζαξ υηακ οπήνπε ηάπμζα εζχηενδ πκεοιαηζηή ειπεζνία ηζ έκζςζακ υηζ δ ακαθμνά ή δ ζογήηδζδ ηςκ πκεοιαηζηχκ ηαζ ηςκ ακχηενςκ ροπζηχκ βεβμκυηςκ ζηδ γςή ημοξ πνμηαθμφζε ιζα αίζεδζδ απχθεζαξ ηαζ ήηακ ακηίεεηδ ζημκ απμηνοθζζηζηυ κυιμ. Ώλίςζακ επίζδξ επειφεεζα βζα ηζξ πνμζςπζηέξ ημοξ γςέξ, βζα ηα θάεδ ηαζ ηζξ απμηοπίεξ ημοξ ηαζ αλίςζακ επίιμκα κα απμζζςπμφκ ηαεεηί πμο αθμνμφζε ηδκ ροπζηή ημοξ γςή. Δ αλίςζή ημοξ ααζζγυηακ ζηδκ αθδεζκή ακαβκχνζζδ υηζ δ ζογήηδζδ εκυξ πκεοιαηζημφ ζοιαάκημξ ιε πνυζςπα πμο δεκ ηαηαθαααίκμοκ εκέπεζ πμθφ ιεβάθμ ηίκδοκμ – ημκ ηίκδοκμ ηδξ πανελήβδζδξ, ηδξ βμδηείαξ ηαζ ηδξ πθάκδξ. Δ επζεοιία βζα απμζζχπδζδ ηδξ πνμζςπζηήξ γςήξ ααζίγεηαζ ζοκήεςξ ζηδκ οπενδθάκεζα, ζ‟ έκα θυαμ επίηνζζδξ, ζημκ ηνυιμ ηδξ βεθμζμπμίδζδξ, ηδξ πανελήβδζδξ ηαζ ηδξ εζθαθιέκδξ ηνίζδξ· υθα αοηά είκαζ ακάλζα θυβμο ηίκδηνα. Ώκάιεζα ζημοξ ιαεδηέξ ηςκ μιίθςκ ηδξ Νέαξ Βπμπήξ ηζ αηυιδ ζημ εζχηενμ Άζναι ημο Αζδαζηάθμο δε πνεζάγεηαζ αοηή δ εεςνία ηδξ επειφεεζαξ. Βίζηε ζοιιαεδηέξ ηαζ ζοκενβάηεξ. Ώκ ηάπμζμξ απυ ζαξ έπεζ ιοδεεί ζημ πανεθευκ ή ιπμνεί κα ιοδεεί ζημ ιέθθμκ, ημ βεβμκυξ αοηυ δε εα επδνεάζεζ ηζξ ζπέζεζξ ζαξ ιε ημοξ ζοιιαεδηέξ ζαξ ζ‟ αοημφξ ημοξ μιίθμοξ. Οζ βκχζεζξ ηδξ ιφδζδξ δελ κπνξνχλ κα ιεηαδμεμφκ πνμθμνζηά ιέζα ζηζξ ηάλεζξ ηςκ ιοδιέκςκ, βζαηί δε ιεηαδίδμκηαζ ιε θυβζα ή βνάιιαηα. Μυκμ υζμζ ηαηέπμοκ μνζζιέκεξ οπενααηζηέξ αζζεήζεζξ ιπμνμφκ κα θάαμοκ ιφδζδ ηζ ακ πνμζπαεήζμοκ κα ιεηαδχζμοκ ηα ιοζηζηά ηαζ ηα ιοζηήνζα ηδξ ιφδζδξ ιε ζφιαμθα ή ζπέδζα, δε εα ιπμνέζεηε κ‟ ακηζδνάζεηε ή κα ηαηακμήζεηε ημ κυδιά ημοξ. Έηζζ ζ‟ αοηυ ημκ υιζθμ ηςκ ιαεδηχκ ιμο αξ οπάνπεζ δ ακαβκχνζζδ ηδξ εκυηδηαξ ηδξ ζηέρδξ. Βιπεζνίεξ, ζηέρεζξ, δοζημθίεξ ηαζ πνμαθήιαηα ιπμνείηε κα ηα ιμζνάγεζεε ηαζ δ ηαθθζένβεζα ιζαξ ζοιπαεδηζηήξ ηαηακυδζδξ ηαζ ιζαξ αιμζααίαξ αμήεεζαξ ζηδκ πκεοιαηζηή γςή ιπμνεί κα ακαπηοπεεί. Οζ ιαεδηέξ απ‟ ηδ ζημπζά ηδξ ροπήξ είκαζ χνζιμζ άκενςπμζ ηαζ ζοκεπχξ δε εα ιμζνάγεζεε ιεηαλφ ζαξ ηζξ αζδιακηυηδηεξ ηδξ γςήξ ηαζ ηζξ ιζηνέξ ηεηνζιιέκεξ δοζημθίεξ. Αεκ πνέπεζ κα οπάνπεζ επζεοιία κα ζπαηαθάηε ημ πνυκμ ζαξ ζε άζημπεξ ζογδηήζεζξ. Σζξ ζηέρεζξ ηαζ ηζξ επζημζκςκίεξ ζαξ

ΟΜΗΛΗΔ΢ ΢ΣΟΤ΢ ΜΑΘΖΣΔ΢

45

πνέπεζ κα απαζπμθεί ημ εονφ ηαζ βεκζηυ δζάβναιια ημο ζπεδίμο βζα ημ ελςηενζηυ ένβμ ηςκ μιάδςκ ηςκ ιαεδηχκ. Οζ ζπεδζαζιέκμζ υιζθμζ εα είκαζ πμθθχκ δζαθμνεηζηχκ εζδχκ ηζ δ ενβαζία ημοξ εα είκαζ δζαθμνμπμζδιέκδ ηαζ πμζηίθδ. Βπζεοιμφζα απυ ηαζνυ κα βνάρς ηάπςξ πθδνέζηενα βζα ημοξ μιίθμοξ πμο ζπδιαηίγμκηαζ ζήιενα ζημκ ηυζιμ ηάης απ‟ ηδ δζεφεοκζδ ηςκ Αζδαζηάθςκ. Θα ηάκμοκ ααειζαία ηδκ ειθάκζζή ημοξ ζημκ ηυζιμ ηαζ εα εηπθδνχζμοκ ηδκ ηαεμνζζιέκδ απμζημθή ημοξ. Σέζζενζξ απ‟ αοημφξ ημοξ μιίθμοξ έπμοκ ήδδ ζοβηνμηδεεί ή ανίζημκηαζ ζε δζαδζηαζία ζοβηνυηδζδξ ηζ μζ άθθμζ εα δδιζμονβδεμφκ πνμμδεοηζηά βζα κα ακηζιεηςπίζμοκ ηδκ αολακυιεκδ ακάβηδ. Βίκαζ μοζζχδεξ κα έπμοκ ηα ιέθδ αοηχκ ηςκ μιάδςκ έκα υναια πθαηφηενμ απ‟ αοηυ πμο έπμοκ ηχνα· δ ζοιιεημπή ημοξ ζ‟ αοηέξ ηζξ μιάδεξ ζοκζζηά ιζα πνάλδ οπδνεζίαξ πμο πνμζθένμοκ ζημ ένβμ ημ μπμίμ εβχ ηζ άθθα ιέθδ ηδξ Εενανπίαξ πνμςεμφιε ζφιθςκα ιε ημ ΢ρέδην. Ο ιαεδηήξ αημιζηά δεκ πνέπεζ κα εεςνεί ημ ένβμ ημο ζακ ιζα εαοιάζζα εοηαζνία βζα ηδ δζηή ημο πκεοιαηζηή πνυμδμ. ΋θμζ μζ αθδεζκμί ιαεδηέξ δζαηνίκμκηαζ ελίζμο απυ ιζα απυθαζδ κα ηαηαζηήζμοκ ημοξ μιίθμοξ επζηοπείξ ηζ υθμζ θαπηανμφκ κ‟ απμημιίζμοκ υζμ ημ δοκαηυ πενζζζυηενα απυ ηδκ μιαδζηή ενβαζία. ΋θμζ ειροπχκμκηαζ απυ ιζα εζθζηνζκή επζεοιία κα οπδνεηήζμοκ, αθθά ηζ απυ ιζα βεκζηή ζηακμπμίδζδ ημο εκδζαθένμκημξ ηαζ ηδξ εοηαζνίαξ πμο πνμζθένεηαζ απ‟ ηδκ μιαδζηή ενβαζία. Μαγί ι‟ αοηέξ ηζξ απυθοηα μιαθέξ ηαζ ζςζηέξ ακηζδνάζεζξ ανίζηεηαζ επίζδξ πμθθή άβκμζα ςξ πνμξ ηδκ αθδεζκή ζδιαζία ηδξ ενβαζίαξ, ιεβάθμ ιένμξ ζδζμηεθμφξ εοπανίζηδζδξ ηαζ ηάπμζα θζθμδμλία. Ώοηή είκαζ θοζζηή, βζαηί δεκ πνέπεζ αηυιδ κα ακαιέκεηαζ απυθοηδ ηεθεζυηδηα ιεηαλφ ηςκ ιαεδηχκ. Ώκ οπήνπε ηεθεζυηδηα, υθμζ εα ενβαγυζαζηακ ζε δζαθμνεηζηή ζπέζδ ιε ηδ Μεβάθδ Λεοηή ΢ημά. Γζα κα δζεοηνζκίζς ηδκ μιαδζηή αοηή ενβαζία πμο ζπεδζάγεζ δ Εενανπία ηαζ βζα κα ζαξ επζηνέρς κα ζοθθάαεηε ηαεανά ηδκ πνυεεζδ, εα ζαξ πς ηάηζ βζα ημ ζημπυ πμο ανίζηεηαζ πίζς απ‟ ηζξ μιάδεξ ηαζ βζα ημ βεκζηυ ζπέδζμ ζημ μπμίμ επζεοιμφιε κα εκηαπεμφκ. ΢ηα ανπζηά ζηάδζα ηάεε ζενανπζημφ πεζνάιαημξ ζοκακηάηαζ πμθθή δοζημθία θυβς ημο οθζημφ ιε ημ μπμίμ πνέπεζ κα ενβαζεμφκ μζ εκανηηήνζμζ πνάηημνεξ (υπςξ εβχ). Κάεε κέα ζδέα, ζδίςξ ακ εκζςιαηχκεζ έκα ζημπυ πμο ιπμνεί κα οθμπμζδεεί ιυκμ ανβυηενα, υηακ ημ ΢πέδζμ εα έπεζ ηεθεζμπμζδεεί πενζζζυηενμ, απμηοβπάκεζ θοζζηά κα ζοκακηήζεζ πθήνδ ηαηακυδζδ ζηα πνχηα ζηάδζα. ΢αξ είπα υηζ αοημί μζ υιζθμζ απμηεθμφκ έκα πείναια. Σμ πείναια αοηυ είκαζ ηεηναπθήξ θφζδξ ηαζ ιζα ζφκημιδ δήθςζδ βζ‟ αοηυ ιπμνεί κα απμδεζπεεί πνήζζιδ. Ε. Βίκαζ έκα πείναια ίδξπζεο ή έλαξμεο εζηηαθψλ ζεκείσλ ελέξγεηαο ζηδκ ακενχπζκδ μζημβέκεζα δζα ηςκ μπμίςκ μνζζιέκεξ εκένβεζεξ ιπμνμφκ κα λεποεμφκ ζ‟ μθυηθδνδ ηδ θοθή ηςκ ακενχπςκ. ΕΕ. Βίκαζ έκα πείναια εγθαηλίαζεο νξηζκέλσλ λέσλ ηερληθψλ ζην έξγν θαη ζηνπο ηξφπνπο επηθνηλσλίαο. Θα ήεεθα κα ημκίζς υηζ ζ‟ αοηέξ ηζξ ηεθεοηαίεξ ηνεζξ θέλεζξ ζοκμρίγεηαζ μθυηθδνδ δ ζζημνία. Οζ υιζθμζ αοημί πνμμνίγμκηαζ κα δζεοημθφκμοκ ηζξ αιμζααίεξ ζπέζεζξ ή επζημζκςκίεξ ςξ ελήξ: 1. Τπάνπεζ έκαξ υιζθμξ πμο εα ιπμνμφζαιε κα μκμιάζμοιε Σειεπαζεηηθνχο

ΟΜΗΛΗΔ΢ ΢ΣΟΤ΢ ΜΑΘΖΣΔ΢

46

Δπηθνηλσλνχο. Οζ άκενςπμζ αοημί είκαζ δεηηζημί ζε εκηφπςζδ απ‟ ημοξ Αζδαζηάθμοξ ηαζ ιεηαλφ ημοξ· είκαζ μζ εειαημθφθαηεξ ημο μιαδζημφ ζημπμφ ηαζ ζοκεπχξ ζοκδέμκηαζ ζηεκά ιε υθμοξ ημοξ άθθμοξ ηφπμοξ μιίθςκ. Δ ενβαζία ημοξ δζελάβεηαζ ηονίςξ ζημ κμδηζηυ πεδίμ ηζ ενβάγμκηαζ ιε ηαζ ιέζα ζηδκ φθδ ηδξ ζηέρδξ ηαζ ιε ηδ θήρδ ηαζ δζεφεοκζδ ηςκ νεοιάηςκ ηδξ ζηέρδξ. Βνβάγμκηαζ επίζδξ βζα ηδ δζεοηυθοκζδ ηδξ επζημζκςκίαξ ιεηαλφ ηςκ αηυιςκ, έηζζ χζηε μζ ηακυκεξ ηαζ μζ ιέεμδμζ ιε ηζξ μπμίεξ ιπμνεί κα λεπεναζηεί δ μιζθία, κα βίκμοκ βκςζηέξ ηαζ κα δδιζμονβδεεί έκαξ κέμξ ηνυπμξ επζημζκςκίαξ. Δ επζημζκςκία ηεθζηά εα είκαζ: α. Μεηαλφ ροπχκ ζηα ακχηενα επίπεδα ημο κμδηζημφ πεδίμο. Ώοηή ζοκεπάβεηαζ πθήνδ εοεοβνάιιζζδ, έηζζ χζηε ροπή-κμοξ-εβηέθαθμξ κα είκαζ πθήνςξ εκςιέκα. α. Μεηαλφ δζακμζχκ ζηα ηαηχηενα επίπεδα ημο κμδηζημφ πεδίμο. Ώοηή ζοκεπάβεηαζ ιζα πθήνδ μθμηθήνςζδ ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ ή ημο ηαηχηενμο εαοημφ, έηζζ χζηε κμοξ ηζ εβηέθαθμξ κα είκαζ εκςιέκμζ. Οζ ιαεδηέξ πνέπεζ κα εοιμφκηαζ ηζξ δφμ δζαηνζηέξ αοηέξ επαθέξ ηαζ κα έπμοκ επίζδξ ηαηά κμο υηζ δ ιεβαθφηενδ επαθή δεκ είκαζ ακάβηδ κα πενζθαιαάκεζ ηδ ιζηνυηενδ. Δ ηδθεπαεδηζηή επζημζκςκία ιεηαλφ ηςκ δζαθμνεηζηχκ υρεςκ ημο ακενχπζκμο υκημξ είκαζ εκηεθχξ δοκαηή ζε δζάθμνα ζηάδζα ακέθζλδξ.

2. Έκαξ άθθμξ υιζθμξ είκαζ εηείκμξ ηςκ Δθγπκλαζκέλσλ Παξαηεξεηψλ. Ώκηζηεζιεκζηυξ ημοξ ζημπυξ είκαζ κα αθέπμοκ ηαεανά δζαιέζμο υθςκ ηςκ βεβμκυηςκ, δζαιέζμο ημο πχνμο ηαζ ημο πνυκμο ιε ηδκ ηαθθζένβεζα ηαζ ηδ πνήζδ ηδξ εκυναζδξ. Βνβάγμκηαζ ηονίςξ ζημ αζηνζηυ πεδίμ βζα ηδ δζάθοζδ ηδξ βμδηείαξ, θένκμκηαξ έηζζ θχηζζδ ζημ ακενχπζκμ βέκμξ. Έηζζ έκαξ άθθμξ ηφπμξ εκένβεζαξ ένπεηαζ ζε δνάζδ, δδιζμονβχκηαξ έκακ άθθμ ηφπμ αθθδθμζπέηζζδξ ηζ επζημζκςκίαξ. Δ επζημζκςκία αοηή βίκεηαζ ιεηαλφ ημο πεδίμο πμο είκαζ ημ πεδίμ ηδξ θχηζζδξ ηαζ ηδξ ηαεανήξ θμβζηήξ (ημ αμοδδζηυ πεδίμ) ηαζ ημο πεδίμο ηδξ πθάκδξ ηαζ ηδξ βμδηείαξ πμο είκαζ ημ αζηνζηυ πεδίμ. Οζ Βηβοικαζιέκμζ Παναηδνδηέξ επζαάθθεηαζ κα εοιμφκηαζ υηζ ημ ιεβάθμ ημοξ πνέμξ είκαζ κα δζαζημνπίζμοκ ηδκ παβηυζιζα πθάκδ δζα ηδξ δζάποζδξ ημο θςηυξ. ΋ηακ οπάνπεζ έκαξ επανηήξ ανζειυξ μιίθςκ πμο εα ενβάγμκηαζ ζ‟ αοηέξ ηζξ βναιιέξ, εα ανεεμφκ – πάκς ζημ θοζζηυ πεδίμ – μνζζιέκμζ αβςβμί επζημζκςκίαξ πμο εα δνμοκ ζακ ιεζμθααδηέξ ιεηαλφ ημο ηυζιμο ημο θςηυξ ηαζ ημο ηυζιμο ηδξ πθάκδξ. Θα είκαζ μζ δζααζααζηέξ εηείκδξ ηδξ ιμνθήξ εκένβεζαξ πμο εα ζοκηνίρεζ ηζξ οθζζηάιεκεξ βμδηείεξ ηαζ πθάκεξ ηζ έηζζ εα δζαθφζεζ ηζξ ανπαίεξ απαηδθέξ ζηεπημιμνθέξ. Θ‟ απμδεζιεφζμοκ ημ θςξ ηαζ ηδκ εζνήκδ πμο εα θςηίζμοκ ημ αζηνζηυ πεδίμ ηαζ εα δζαζημνπίζμοκ ηδκ απαηδθή θφζδ ηδξ γςήξ ημο.

3. Ο ηνίημξ υιζθμξ είκαζ εηείκμξ ηςκ Μαγλεηηθψλ Θεξαπεπηψλ. Οζ εεναπεοηέξ αοημί δεκ έπμοκ ηαιζά ζπέζδ ιε ημ ένβμ ηςκ ζδιενζκχκ δήεεκ ιαβκδηζηχκ εεναπεοηχκ. Βνβάγμκηαζ ιε κμδιμζφκδ ιε ηζξ γςηζηέξ δοκάιεζξ ημο αζεενζημφ ζχιαημξ. Μεβάθμ ιένμξ ημο ένβμο ημοξ ακαθένεηαζ ζημκ ηέηανημ ηυιμ ηδξ Πξαγκαηείαο επί ησλ Δπηά Αθηίλσλ. Ώοηυξ μ υιζθμξ ηςκ εεναπεοηχκ πνέπεζ κα επζθένεζ ηδκ μνεή εεναπεία ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ ηςκ αηυιςκ ζ‟ υθεξ ηζξ υρεζξ ηδξ θφζδξ ημοξ. Σμ ένβμ πμο πνέπεζ κα βίκεζ είκαζ δ κμήιςκ δζααίααζδ εκένβεζαξ ζε δζάθμνα ιένδ ηδξ θφζδξ – κμδηζηήξ, ζοκαζζεδιαηζηήξ ηαζ θοζζηήξ – δζα ηδξ μνεήξ μνβάκςζδξ ηαζ ηοηθμθμνίαξ ηδξ

ΟΜΗΛΗΔ΢ ΢ΣΟΤ΢ ΜΑΘΖΣΔ΢

47

δφκαιδξ. Οζ ζδιενζκμί εεναπεοηέξ πνέπεζ κα πνμζπαεήζμοκ κα απαθθαβμφκ απ‟ ηζξ ζφβπνμκεξ ηαζ παναδμζζαηέξ ζδέεξ ςξ πνμξ ηδ εεναπεία· πνέπεζ κ‟ ακαβκςνίζμοκ ημ εηπθδηηζηυ βεβμκυξ υηζ δ εεναπεία πνέπεζ ηεθζηά κα πνμςεδεεί απυ μιίθμοξ πμο εα δνμοκ ζακ εκδζάιεζμζ ιεηαλφ ημο πεδίμο ηδξ πκεοιαηζηήξ εκένβεζαξ (ροπζηήξ εκένβεζαξ, εκμναηζηήξ εκένβεζαξ, ή αμοθδηζηήξ εκένβεζαξ) ηαζ ημο αζεεκή ή ηδξ μιάδαξ ηςκ αζεεκχκ. ΢διεζχζηε ημ ηεθεοηαίμ ζδιείμ. Δ νκαδηθή ηδέα πνέπεζ πάκημηε κα θαιαάκεηαζ οπυρδ απ‟ ημοξ ζπμοδαζηέξ ηαεχξ ενβάγμκηαζ· δελ πνέπεζ κα ενβάγμκηαζ ζακ άημια αθθά ζακ ιμκάδεξ εκυξ ζοκεηηζημφ ζοκυθμο. Ώοηυ εα δζαηνίκεζ ηζξ ιεευδμοξ ηδξ Νέαξ Βπμπήξ απ‟ ηζξ πεναζιέκεξ, βζαηί δ ενβαζία εα είκαζ μιαδζηή ενβαζία ηαζ ζοκήεςξ βζα ιζα μιάδα. Οζ ιαβκδηζημί εεναπεοηέξ πνέπεζ κα ιάεμοκ κα ενβάγμκηαζ ζακ ροπέξ ηζ υπζ ζακ άημια. Πνέπεζ κα ιάεμοκ κα ιεηαδίδμοκ ηδ εεναπεοηζηή εκένβεζα απ‟ ηδ δελαιεκή ηδξ γχζαξ δφκαιδξ πνμξ ημκ αζεεκή ή ημοξ αζεεκείξ.

4. Οζ Δθπαηδεπηέο ηεο Νέαο Δπνρήο αημθμοεμφκ ηαηυπζκ. Δ οπδνεζία ημοξ ανίζηεηαζ ζηδ βναιιή ηδξ ημοθημφναξ ηαζ εα ενβαζεμφκ βζα κα εβηαζκζάζμοκ έκα κέμ ηφπμ εηπαίδεοζδξ. Δ έιθαζή ημοξ εα ανίζηεηαζ ζηδ δυιδζδ ηδξ ακηαπηάνακα ηαζ ζηδ πνήζδ ημο κμο ζημ δζαθμβζζιυ. Μεβάθμ ιένμξ ηδξ κέαξ αοηήξ εηπαζδεοηζηήξ επζζηήιδξ εα δμεεί ζημκ πέιπημ ηυιμ ηδξ ζεζνάξ πμο ακαθέναιε. Θα δνμοκ ζακ επζημζκςκμί ηαζ δζααζααζηέξ δφμ υρεςκ ηδξ εείαξ εκένβεζαξ – βκχζδξ ηαζ ζμθίαξ. Ώοηέξ πνέπεζ κα ηζξ ηαηακμμφιε ιε αάζδ ηδκ εκένβεζα. Ο ηέηανημξ αοηυξ υιζθμξ (ημο μπμίμο ημ ένβμ αθμνά ηδκ εηπαίδεοζδ ηςκ ιαγχκ) είκαζ έκαξ απεοεείαξ εκδζάιεζμξ ιεηαλφ ημο ακχηενμο ηαζ ημο ηαηχηενμο κμο. Ώζπμθμφκηαζ ιε ηδ δυιδζδ ηδξ ακηαπηάνακα ηαζ ημ ένβμ ημοξ έβηεζηαζ ζηδ ζφκδεζδ ηςκ ηνζχκ ζδιείςκ κμδηζηήξ εζηίαζδξ – ημο ακχηενμο κμο, ηδξ ροπήξ ηαζ ημο ηαηχηενμο κμο – έηζζ χζηε κα ιπμνέζεζ κα εδναζςεεί ιζα νκαδηθή αληαρθάξαλα ιεηαλφ ημο ααζζθείμο ηςκ ροπχκ ηαζ ημο ηυζιμο ηςκ ακενχπςκ.

5. Ο πέιπημξ υιζθμξ εα είκαζ εηείκμξ ηςκ Πνιηηηθψλ Οξγαλσηψλ ηαζ εα αζπμθείηαζ ιε ημοξ πμθζηζημφξ πανάβμκηεξ ηάεε έεκμοξ. Θα ενβάγμκηαζ ζημκ ηυζιμ ηδξ ακενχπζκδξ δζαηοαένκδζδξ, αζπμθμφιεκμζ ιε ηα πνμαθήιαηα ημο πμθζηζζιμφ ηαζ ιε ηζξ ζπέζεζξ πμο οθίζηακηαζ ιεηαλφ ηςκ εεκχκ. Δ πναβιαημπμίδζδ ηδξ δζεεκμφξ ηαηακυδζδξ εα είκαζ ημ ηφνζμ ακηζηείιεκυ ημοξ. Ο υιζθμξ αοηυξ ιεηαδίδεζ ηδκ “πμζυηδηα ηδξ επζαμθήξ” ηαζ ιζα αοεεκηία πμο θείπεζ απυ ημοξ άθθμοξ ηθάδμοξ ηδξ εείαξ αοηήξ μιαδζηήξ δναζηδνζυηδηαξ. Ώοηυ ημ ένβμ είκαζ ζε ιεβάθμ ααειυ πνχημ αηηζκζηυ ένβμ. Θα εκζςιαηχζεζ ηδ ιέεμδμ δζα ηδξ μπμίαξ δ εεία Θέιεζε εηδδθχκεηαζ ζηδ ζοκείδδζδ ηςκ θοθχκ ηαζ ηςκ εεκχκ. Σα ιέθδ αοημφ ημο μιίθμο εα έπμοκ ζημκ ελμπθζζιυ ημοξ πμθθή πνχηδ αηηζκζηή εκένβεζα. Δ ενβαζία ημοξ είκαζ κα δνμοκ ζακ αβςβμί επζημζκςκίαξ ιεηαλφ ημο ηιήιαημξ ημο Μακμφ ηαζ ηδξ θοθήξ ηςκ ακενχπςκ. Βίκαζ έκα εοβεκζηυ ένβμ, αδεθθμί ιμο, κα είζηε αβςβμί ηδξ εέθδζδξ ημο Θεμφ.

6. Οζ Δξγάηεο ζην Πεδίν ηεο Θξεζθείαο απμηεθμφκ αοηυ ημκ υιζθμ. Ένβμ ημοξ είκαζ κα δζαηοπχζμοκ ηδκ παβηυζιζα αάζδ ηδξ κέαξ παβηυζιζαξ ενδζηείαξ. Βίκαζ ιζα ενβαζία αβαπδηζηήξ ζφκεεζδξ ηαζ εα ημκίγεζ ηδκ εκυηδηα ηαζ ηδ ζοκηνμθζηυηδηα ημο

ΟΜΗΛΗΔ΢ ΢ΣΟΤ΢ ΜΑΘΖΣΔ΢

7.

8.

9.

10.

48

πκεφιαημξ. Ο υιζθμξ αοηυξ είκαζ ιε ιζα ααεζά έκκμζα αβςβυξ βζα ηδ δναζηδνζυηδηα ηδξ δεφηενδξ Ώηηίκαξ ηδξ Ώβάπδξ-΢μθίαξ, εηείκδξ ημο Παβηυζιζμο Ααζηάθμο – εκυξ αλζχιαημξ πμο ηαηέπεηαζ ζήιενα απυ ημκ Υνζζηυ. Σμ αάενμ ηδξ κέαξ παβηυζιζαξ ενδζηείαξ εα μζημδμιδεεί απυ υθμοξ ημοξ μιίθμοξ πμο ενβάγμκηαζ οπυ ηδκ έιπκεοζδ ημο Υνζζημφ ηαζ ηδκ επζννμή ηδξ δεφηενδξ αηηίκαξ ηζ αοημί – ζημ ζφκμθυ ημοξ – εα απμηεθέζμοκ ημκ έηημ αοηυ υιζθμ. Ο έαδμιμξ υιζθμξ είκαζ εηείκμξ ηςκ Δπηζηεκνληθψλ Τπεξεηψλ. Θ‟ απμηαθφρμοκ ηδκ μοζζχδδ πκεοιαηζηυηδηα ηάεε επζζηδιμκζημφ ένβμο πμο οπμηζκείηαζ απυ αβάπδ βζα ηδκ ακενςπυηδηα ηαζ ηδκ εοδιενία ηδξ, πμο ζοκδέεζ επζζηήιδ ηαζ ενδζηεία ηαζ θένκεζ ζημ θςξ ηδ δυλα ημο Θεμφ δζαιέζμο ημο απημφ ηυζιμο Σμο ηαζ ηςκ ένβςκ Σμο. Έπμοκ ιζα ελαζνεηζηά εκδζαθένμοζα ενβαζία αθθά δ μπμία δε εα βίκεζ θακενή βζα πμθφ ηαζνυ – ςζυημο δδθαδή ηαηακμδεμφκ ηαθφηενα μζ δμιδηζηέξ δοκάιεζξ ημο ζφιπακημξ. Ώοηυ εα ζοιπέζεζ ιε ηδκ ακάπηολδ ηδξ αζεενζηήξ υναζδξ. Ο υιζθμξ αοηυξ εα δνα ζακ αβςβυξ επζημζκςκίαξ ή εκδζάιεζμξ ιεηαλφ ηςκ εκενβεζχκ πμο απμηεθμφκ ηζξ δοκάιεζξ πμο ηηίγμοκ ηζξ ιμνθέξ ηαζ ηαηαζηεοάγμοκ ημ ελςηενζηυ έκδοια ηδξ Θευηδηαξ ηαζ ηςκ ακενχπζκςκ πκεοιάηςκ. Θα ζδιεζχζεηε ζοκεπχξ εδχ ηδ δοκαηυηδηα υηζ ημ ηφνζμ ανπζηυ ένβμ αοημφ ημο μιίθμο εα είκαζ ημ πνυαθδια ηδξ επακεκζάνηςζδξ. Σμ πνυαθδια αοηυ αθμνά ηδκ πνυζθδρδ εκυξ ελςηενζημφ εκδφιαημξ ή ιμνθήξ οπυ ημ Νυιμ ηδξ Βπακαβέκκδζδξ. Οζ Φπρνιφγνη εα απμηεθέζμοκ ημκ επυιεκμ υιζθμ ηαζ εα αζπμθμφκηαζ ιε ηδκ απμηάθορδ ημο βεβμκυημξ ηδξ ροπήξ ηαζ ιε ηδ κέα ροπμθμβία πμο εα ααζίγεηαζ ζημοξ επηά αηηζκζημφξ ηφπμοξ ηαζ ζηδ κέα εζςηενζηή αζηνμθμβία. Σμ ηφνζμ ένβμ ημοξ εα είκαζ δ ζφκδεζδ ιέζς απμδεηηχκ ηεπκζηχκ, ηδξ ροπήξ ηαζ ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ, πμο εα μδδβήζεζ ζηδκ απμηάθορδ ηδξ Θευηδηαξ ιε ημ ιέζμκ ηδξ ακενςπυηδηαξ. Θα δνμοκ επίζδξ ζακ δζααζααζηέξ θχηζζδξ ιεηαλφ μιάδςκ ζημπαζηχκ ηαζ ζακ δζαθςηζζηέξ ηδξ μιαδζηήξ ζηέρδξ. Αζααζαάγμοκ εκένβεζα απυ έκα ηέκηνμ ζηέρδξ ζ‟ άθθμ ηαζ πάκς απ‟ υθα δζααζαάγμοκ ηδκ εκένβεζα ηςκ ζδεχκ. Ο ηυζιμξ ηςκ ζδεχκ είκαζ έκαξ ηυζιμξ δοκαιζηχκ ηέκηνςκ δφκαιδξ. Ώξ ιδκ ημ λεπκμφιε. Οζ ζδέεξ αοηέξ πνέπεζ κα πνμζεββζζεμφκ ηαζ κα ζδιεζςεμφκ ηαζ δ εκένβεζά ημοξ πνέπεζ κα αθμιμζςεεί ηαζ κα δζααζααζεεί. Ο έκαημξ υιζθμξ εα απμηεθείηαζ απυ Υξεκαηνδφηεο θαη Οηθνλνκνιφγνπο. Θα ενβάγμκηαζ ιε ηζξ εκένβεζεξ ηαζ δοκάιεζξ πμο εηθνάγμκηαζ ιέζς ηδξ ακηαθθαβήξ ηαζ ηςκ αλζχκ ημο ειπμνίμο· εα αζπμθμφκηαζ ιε ημ Νυιμ ηδξ Πνμζθμνάξ ηαζ Γήηδζδξ ηαζ ιε ηδ ιεβάθδ ανπή ημο Μεξηζκνχ πμο δζέπεζ πάκημηε ημ εείμ ζημπυ. Θα είκαζ μζ ιεβάθμζ ροπμιεηνζημί ενβάηεξ, βζαηί ροπμιεηνδηήξ είκαζ εηείκμξ ημο μπμίμο δ ροπή είκαζ εοαίζεδηδ ζηδκ ροπή ηςκ άθθςκ ηαζ ζ‟ υθεξ ηζξ ιμνθέξ γςήξ. Δ ανπή ημο Μενζζιμφ πμο πνέπεζ κα ηοαενκά ηζξ μζημκμιζηέξ ζπέζεζξ ζημ ιέθθμκ, είκαζ ιζα ροπζηή πμζυηδηα ή εκένβεζα, απ‟ υπμο ηαζ ημ ένβμ ημοξ ηδξ ζφκδεζδξ ροπήξ ιε ροπή. Βθεθηφμοκ επίζδξ ηδκ ροπή ημο πανεθευκημξ, ζοκδέμκηάξ ηδκ ιε ηδκ ηςνζκή ηαζ ανίζημκηάξ ηδκ επίζδξ εκδεζηηζηή ημο ιέθθμκημξ. Βίκαζ μ υιζθμξ ηςκ Γεκηνπξγηθψλ Δξγαηψλ. Βίκαζ επζημζκςκμί ιεηαλφ ηδξ ηνίηδξ υρδξ ηδξ Θεζυηδηαξ, ηδξ Αδιζμονβζηήξ ΋ρδξ – ηαεχξ εηθνάγεηαζ δζα ημο

ΟΜΗΛΗΔ΢ ΢ΣΟΤ΢ ΜΑΘΖΣΔ΢

49

δδιζμονβζημφ ένβμο ηαζ ζε ακηαπυηνζζδ ζημκ ηυζιμ ηδξ ζηέρδξ – ηαζ ηδξ πνχηδξ υρδξ, ηδξ Γςήξ. Βκχκμοκ ηαζ ζιίβμοκ δδιζμονβζηά ηδ γςή ηαζ ηδ ιμνθή. ΢οκδέμκηαζ ζηεκά ιε ημκ έκαημ υιζθμ, βζαηί ζήιενα, αζοκαίζεδηα ηαζ πςνίξ αθδεζκή ηαηακυδζδ, επζθένμοκ ιζα ζοβηεηνζιεκμπμίδζδ ηδξ εκένβεζαξ ηδξ επζεοιίαξ· αοηή ιε ηδ ζεζνά ηδξ επζθένεζ ηδ δδιζμονβία ηςκ πναβιάηςκ. ΢οιπηςιαηζηά ζοκεπχξ αζπμθμφκηαζ ιε ηδ ζοβηεηνζιεκμπμίδζδ ημο πνήιαημξ. Σμ ένβμ ημοξ είκαζ επίζδξ ζε ιεβάθμ ααειυ θζθμζμθζηυ ηζ αθμνά ημ ένβμ ηδξ ζφκδεζδξ – πναβιαηζηήξ ηζ επζζηδιμκζηήξ – ηςκ άθθςκ εκκέα ηφπςκ μιίθςκ χζηε κα ιπμνμφκ κα ενβαζεμφκ δδιζμονβζηά πάκς ζημ θοζζηυ πεδίμ ηαζ ημ εείμ ΢πέδζμ κα ιπμνεί κα ειθακζζεεί ηαεανά ζακ απμηέθεζια αοηήξ ηδξ ζφκεεζδξ πμο επζθένμοκ.

III. Ώοημί μζ υιζθμζ είκαζ επίζδξ εμσηεξίθεπζε κηαο εζψηεξεο πθηζηάκελεο θαηάζηαζεο. Βίκαζ απμηέθεζια ηζ υπζ αζηία. Σμ υηζ ιπμνεί μζ ίδζμζ κα έπμοκ έκα εβηαζκζαζηζηυ απμηέθεζια (ηαεχξ ηζκμφκηαζ βζα εηδήθςζδ ζημ θοζζηυ πεδίμ) είκαζ πςνίξ αιθζαμθία αθδεζκυ. Ώθθά μζ ίδζμζ είκαζ πνμσυκ ιζαξ εζχηενδξ δναζηδνζυηδηαξ ηαζ ιζαξ οπμηεζιεκζηήξ ζοζζςιάηςζδξ δοκάιεςκ μζ μπμίεξ πνέπεζ ακαβηαζηζηά κα βίκμοκ ακηζηεζιεκζηέξ. Σμ ένβμ ηςκ ιαεδηχκ πμο ανίζημοκ ηδ εέζδ ημοξ ζημοξ δζάθμνμοξ αοημφξ μιίθμοξ είκαζ κα δζαηδνμφκηαζ ζε ζηεκή επαθή ιε δέηα εζχηενμοξ μιίθμοξ πμο απμηεθμφκ ςζηυζμ έκα ιεβάθμ εκενβυ υιζθμ. Δ μιαδζηή αοηή δφκαιδ εα δζαποεεί ηυηε ιέζς υθςκ ηςκ δζαθυνςκ μιίθςκ εθυζμκ μζ ιαεδηέξ ζημοξ μιίθμοξ εηηεθμφκ ζαλ νκάδα ηα ελήξ: 1. Αζαηδνμφκ ζπέζδ ιε ηδκ εζχηενδ πδβή δφκαιδξ.

2. Αε πάκμοκ πμηέ απυ ηδ εέα ημκ μιαδζηυ ακηζηεζιεκζηυ ζημπυ.

3. Καθθζενβμφκ ηδ δζπθή ζηακυηδηα εθανιμβήξ ηςκ κυιςκ ηδξ ροπήξ ζηδκ αημιζηή γςή ηαζ ηςκ κυιςκ ηδξ μιάδαξ ζηδκ μιαδζηή γςή.

4. Υνδζζιμπμζμφκ υθεξ ηζξ δοκάιεζξ πμο ιπμνεί κα δζαποεμφκ ιέζα ζημκ υιζθμ οπδνεζίαξ· πνέπεζ θμζπυκ κα ιάεμοκ κα ηαηαβνάθμοκ αοηέξ ηζξ δοκάιεζξ ηαζ κα ηζξ πνδζζιμπμζμφκ ζςζηά. Οζ οπαζκζβιμί πμο δίκμκηαζ παναηάης ςξ πνμξ ηα ηέκηνα πμο εα πνδζζιμπμζμφκ μζ δέηα αοημί υιζθμζ, πνέπεζ κα ιεθεηδεμφκ. Δ μνεή πνήζδ αοηχκ ηςκ ηέκηνςκ εα βίκεζ κφλν υηακ εδναζςεεί ιζα ιεβαθφηενδ μιαδζηή εκυηδηα ιεηαλφ ηςκ ιεθχκ ηςκ δζαθυνςκ μιίθςκ ηαζ ιεηαλφ ηςκ μιίθςκ ζακ ζφκμθμ. Ρςηάηε βζαηί ζοιααίκεζ αοηυ, αδεθθμί ιμο; Γζαηί μζ δοκάιεζξ πμο εζζνέμοκ ιπμνεί κ‟ απμδεζπεμφκ πμθφ ζζπονέξ βζα κα ηζξ πεζνζζεεί ιυκμξ μ ιαεδηήξ αημιζηά, αθθά δ δφκαιδ δζαιμζνάγεηαζ ζημκ υιζθμ ακ οπάνπεζ πθήνδξ μιαδζηή εκμπμίδζδ. Μ‟ αοηυ ημκ ηνυπμ ηάεε ιαεδηήξ ιπμνεί κα οπδνεηήζεζ ημκ υιζθμ ηζ μ ακηζηεζιεκζηυξ ημο ζημπυξ ηεθζηά είκαζ: α. Να εκμπμζδεεί ιε ημοξ αδεθθμφξ ημο ζημκ υιζθμ. α. Να εοεοβναιιζζεεί ιε ηδκ ροπή ημο ηαζ ιε ημκ εζχηενμ υιζθμ πμο απμηεθεί ηδκ οπμηεζιεκζηή αζηία ηςκ ελςηενζηχκ μιίθςκ. β. Να εηθνάζεζ ηδκ ζδζαίηενδ ηεπκζηή ηδκ μπμία εα εκζςιαηχζεζ ηεθζηά μ υιζθυξ ημο.

ΟΜΗΛΗΔ΢ ΢ΣΟΤ΢ ΜΑΘΖΣΔ΢

50

Οζ υιζθμζ αοημί εα πνδζζιμπμζμφκ ζημ ένβμ ημοξ ηα ελήξ ηέκηνα: ΋ιζθμξ 1. ΋ιζθμξ 2. ΋ιζθμξ 3. ΋ιζθμξ 4. ΋ιζθμξ 5. ΋ιζθμξ 6. ΋ιζθμξ 7. ΋ιζθμξ 8.

΋ιζθμξ 9. ΋ιζθμξ 10.

Σα ηέκηνα ηδξ ηεθαθήξ, ηδξ ηανδζάξ ηαζ ημο θαζιμφ. Σα ηέκηνα ηδξ ηεθαθήξ, ηδξ ηανδζάξ ηαζ ημο δθζαημφ πθέβιαημξ. Σα ηέκηνα ηδξ ηεθαθήξ, ηδξ ηανδζάξ ηαζ ημο άγκα. Σα ηέκηνα ηδξ ηεθαθήξ, ημο άγκα ηαζ ημο θαζιμφ. Σα ηέκηνα ηδξ ηεθαθήξ ηαζ ηδξ ηανδζάξ ηαζ ημ ηέκηνμ ηδξ αάζδξ ηδξ ζπμκδοθζηήξ ζηήθδξ. Σα ηέκηνα ηδξ ηεθαθήξ, ηδξ ηανδζάξ ηαζ ημο δθζαημφ πθέβιαημξ. Βίκαζ ακαβηαζηζηά ίδζα ιε ημο Οιίθμο 2. Σα ηέκηνα ηδξ ηεθαθήξ ηαζ ημο θαζιμφ ηαζ ημ ζενυ ηέκηνμ. Σα ηέκηνα ηδξ ηεθαθήξ, ηδξ ηανδζάξ, ημο δθζαημφ πθέβιαημξ ηαζ ημο θαζιμφ. Ώοηυξ μ υιζθμξ ιαεδηχκ εα είκαζ μ πνχημξ πμο εα πνδζζιμπμζήζεζ ηέζζενα ηέκηνα ζημ ένβμ ημο, βζαηί είκαζ ηαηά πενίενβμ ηνυπμ μζ ιεζμθααδηέξ ηδξ ζηέρδξ ιεηαλφ ηςκ άθθςκ μιίθςκ. Βίκαζ ζδζαγυκηςξ έκαξ ζοκδεηζηυξ υιζθμξ. Σα ηέκηνα ηδξ ηεθαθήξ, ηδξ ηανδζάξ ηαζ ημο θαζιμφ ηαζ ημ ζενυ ηέκηνμ. Σα ηέκηνα ηδξ ηεθαθήξ ηαζ ηδξ ηανδζάξ, ημ ζενυ ηέκηνμ ηαζ ημ ηέκηνμ ηδξ αάζδξ ηδξ ζπμκδοθζηήξ ζηήθδξ.

Αζενςηχιαζ, αδεθθμί ιμο, ακ δ επυιεκδ ζεζνά δδθχζεςκ εα ιεηαδχζεζ ηάηζ ζημ κμο ζαξ; Βίκαζ ιζα δήθςζδ βεβμκυημξ ηαζ δεκ είκαζ ηαευθμο ζοιαμθζηή ζηδκ μνμθμβία ηδξ – εηηυξ υηζ υθεξ μζ θέλεζξ απμηεθμφκ ακεπανηή ζφιαμθα εζχηενςκ αθδεεζχκ: 1. Κάεε υιζθμξ έπεζ ημ εζχηενμ πακμιμζυηοπυ ημο.

2. Σμ εζχηενμ αοηυ πακμιμζυηοπμ είκαζ έκα πθήνεξ ζφκμθμ. Σα ελςηενζηά απμηεθέζιαηα είκαζ αηυιδ ιυκμ ιενζηά.

3. Οζ δέηα αοημί εζχηενμζ υιζθμζ πμο ζπδιαηίγμοκ έκακ υιζθμ, ζοκδέμκηαζ ιε ηα Άζναι ηςκ Αζδαζηάθςκ ηαζ ηαεέκαξ ημοξ εηθνάγεζ ή δζέπεηαζ απυ δέηα κυιμοξ πμο εκζςιαηχκμοκ ημοξ πανάβμκηεξ εθέβπμο ηδξ μιαδζηήξ ενβαζίαξ. Ο κυιμξ είκαζ ιζα έηθναζδ ή εηδήθςζδ εθανιμζιέκδξ δφκαιδξ, ηάης απυ ηδ δφκαιδ ζηέρδξ εκυξ ζημπαζηή ή εκυξ μιίθμο ζημπαζηχκ.

4. Οζ δέηα αοημί εζχηενμζ υιζθμζ πμο εκζςιαηχκμοκ δέηα ηφπμοξ δοκάιεςκ ηζ ενβάγμκηαζ ζοκεεηζηά βζα κα εηθνάζμοκ δέηα κυιμοξ, είκαζ ιζα πνμζπάεεζα βζα ηδκ εζζαβςβή κέςκ ηαζ δζαθμνεηζηχκ ζοκεδηχκ ηαζ βζα ηδ δδιζμονβία ζοκεπχξ εκυξ κέμο ηαζ ηαθφηενμο πμθζηζζιμφ. Δ Τδνμπμσηή Βπμπή εα δεζ αοηή ηδκ μθμηθήνςζδ.

5. Οζ ελςηενζημί υιζθμζ απμηεθμφκ ηδ δμηζιαζηζηή ηαζ πεζναιαηζηή απυπεζνα, πνμηεζιέκμο κα δζαπζζηχζμοιε ηαηά πυζμ δ ακενςπυηδηα είκαζ έημζιδ βζα ιζα ηέημζα πνμζπάεεζα. ΕV. Ώοημί μζ υιζθμζ απμηεθμφκ επίζδξ έκα πείναια πμο έπεζ ζακ ακηζηείιεκυ ημο ηδκ εθδήισζε νξηζκέλσλ ηχπσλ ελέξγεηαο, μζ μπμίμζ υηακ θεζημονβήζμοκ απμηεθεζιαηζηά, εα επζθένμοκ ζοκμπή ή εκμπμίδζδ πάκς ζηδ βδ. Δ ηςνζκή ηαναπχδδξ ηαηάζηαζδ ζημκ

ΟΜΗΛΗΔ΢ ΢ΣΟΤ΢ ΜΑΘΖΣΔ΢

51

ηυζιμ, μ δζεεκήξ ηαηαηθοζιυξ ηαζ ημ θακενυ αδζέλμδμ, δ ενδζηεοηζηή απανέζηεζα, δ μζημκμιζηή ηαζ ημζκςκζηή ακαηαναπή ηζ μζ ηνμιαηηζηέξ ζοκέπεζεξ ημο πμθέιμο είκαζ υθα απμηεθέζιαηα ηςκ εκενβεζχκ πμο είκαζ ηυζμ ζζπονέξ – ελαζηίαξ ηδξ ηενάζηζαξ μνιήξ ημοξ – χζηε ιπμνμφκ κα ένεμοκ ζε νοειζηή δναζηδνζυηδηα ιυκμ ιε ηδκ επζαμθή ζζπονυηενςκ ηαζ ζαθέζηενα ηαηεοεοκυιεκςκ εκενβεζχκ. Οζ υιζθμζ πνμμνίγμκηαζ κα ενβαζεμφκ ηεθζηά απυ ημζκμφ, υπςξ αηνζαχξ ηα δζάθμνα ηιήιαηα ιζαξ ιεβάθδξ μνβάκςζδξ ενβάγμκηαζ απμηεθεζιαηζηά απυ ημζκμφ ζακ ιζα ιμκάδα. Πνέπεζ κα θεζημονβμφκ μιαθά ηαζ ιε κμδιμζφκδ ιέζα ημοξ ηζ επίζδξ ζηζξ αιμζααίεξ ζπέζεζξ ημοξ. Ώοηυ εα βίκεζ δοκαηυ υηακ αημιζηά ηα ιέθδ ζημοξ μιίθμοξ ηζ μζ λεπςνζζημί υιζθμζ ιαεδηχκ θδζιμκήζμοκ ηδ δζηή ημοξ ηαοηυηδηα ζηδκ πνμζπάεεζα κα ηαηαζηήζμοκ εθζηηή αοηή ηδκ ζενανπζηή ενβαζία. ΢‟ αοηυ ημκ ηφπμ μιαδζηήξ ενβαζίαξ ηα αζζεήιαηα, μζ ακηζδνάζεζξ, μζ επζεοιίεξ ηζ μζ επζηοπίεξ ημο αηυιμο δε θμβανζάγμκηαζ ηαευθμο. Σμ ιυκμ πμο εεςνείηαζ ζδιακηζηυ είκαζ αοηυ πμο εα πνμςεήζεζ ηδκ μιαδζηή πνμζπάεεζα ηαζ εα ειπθμοηίζεζ ηδκ μιαδζηή ζοκείδδζδ. ΜΔΡΟ΢ V Δ Εενανπία εκέηνζκε ηδκ έκανλδ αοηχκ ηςκ μιίθςκ ημ 1931. Σα ιέθδ αοηχκ ηςκ μιίθςκ ελεθέβδζακ ανβά απυ ηυηε ηαζ πνμζπαεμφκ απυ ηυηε πμο ζοιπενζεθήθεδζακ ζημ αζναιζηυ αοηυ ένβμ κα ενβαζεμφκ απυ ημζκμφ ιε πθήνδ εκυηδηα ζημπμφ ηαζ ζπέζδξ. Μπμνεί κα ζαξ εκδζαθένεζ κα ιάεεηε θίβα πνάβιαηα βζα ημ πχξ πνμζεββίζαιε ημ γήηδια. ΋πςξ βκςνίγεηε υθμζ, είιαζ έκαξ ιαεδηήξ δεφηενδξ αηηίκαξ, έκαξ ιοδιέκμξ μνζζιέκδξ πενζςπήξ – μ ααειυξ ημο μπμίμο δε ζαξ αθμνά ηαευθμο, ακ ηαζ πμθθμί απυ ζαξ πνμζςπζηά ηαζ εκδυιοπα ελαηνίαςζακ πμζμξ είιαζ. Ώκ δ δζδαζηαθία πμο ζαξ έδςζα ηαζ ηα αζαθία πμο έδςζα ζημκ ηυζιμ δεκ είκαζ ανηεηά βζα κα ηενδίζμοκ ηδκ ειπζζημζφκδ ηαζ ηδκ πνμζμπή ζαξ, ηυηε αηυιδ ηζ ακ ιαεαίκαηε υηζ είιαζ έκαξ ιοδιέκμξ ηνίημο ααειμφ ή έκαξ Αζδάζηαθμξ ή έκαξ ΐμδζζάηηαα ή έκαξ απυ ημοξ ΐμφδδεξ ημκηά ζημ Θνυκμ ημο Θεμφ δε εα αμδεμφζε ηαηά ηακέκα ηνυπμ ηδκ ηαηακυδζή ζαξ ηαζ ιυκμ εα ειπυδζγε ηδκ ακάπηολή ζαξ. Γζα πμθθέξ γςέξ ήιμοκ ημκηά ζημ Αζδάζηαθμ Κ.Υ.· ζηζξ ζογδηήζεζξ πμο είπαιε ιαγί ακανςηζυιαζηακ ζοπκά ιε πμζμ ηνυπμ έπνεπε κα αμδεήζμοιε ζηδκ εβηαζκίαζδ πάκς ζηδ βδ ηςκ κευηενςκ εηείκςκ ηφπςκ ένβμο, πμο εκχ εα ήηακ παναηηδνζζηζημί ηδξ Νέαξ Βπμπήξ, εα ήηακ ανηεηά ημκηά ζηδκ ηαηακυδζδ ηςκ πνμπςνδιέκςκ γδθςηχκ ηαζ ηςκ παβηυζιζςκ ιαεδηχκ, έηζζ χζηε κα εθεθηοζεεί δ ζοκενβαζία ημοξ ηαζ δ κμήιςκ ανςβή ημοξ. Πμζεξ ήηακ μζ απαζηήζεζξ βζα ηζξ μπμίεξ έπνεπε κα ράλμοιε ηαζ πμζα έπνεπε κα είκαζ δ ηεπκζηή πμο εα εθανιμγυηακ ζηδ Νέα Βπμπή βζα ηδκ ακφρςζδ ηδξ ζοκείδδζδξ ηςκ ακενχπςκ; Ώπμθαζίζαιε υηζ ηέζζενα πνάβιαηα έπνεπε πνχηα απ‟ υθα κα δζαηνίκμοκ ηδκ μιαδζηή ενβαζία πμο έπνεπε κα βίκεζ ηζ έπνεπε κα παναηηδνίγμοκ ημοξ ιαεδηέξ πμο εα εηθέβμκηακ βζα εηβφικαζδ. Ώοηά ήηακ: Βοαζζεδζία, Ώπνμζςπία, Φοπζηά Υανίζιαηα, Νμδηζηή Πυθςζδ. Αεκ ακαθένς ηδκ έθεζδ, ηδκ ακζδζμηέθεζα ή ηδκ επζεοιία βζα οπδνεζία. Ώοηά είκαζ

ΟΜΗΛΗΔ΢ ΢ΣΟΤ΢ ΜΑΘΖΣΔ΢

52

εειεθζχδδ ηαζ ααζζηά μοζζχδδ ηζ υηακ δεκ οπάνπμοκ, δεκ ςθεθεί ηαευθμο δ πνμζθμνά ημο ηφπμο ηδξ αμήεεζαξ πμο επζδζχημοιε κα δχζμοιε. Θα ζδιεζχζεηε υηζ ηαεχξ ημζηάγεηε πίζς ζηδκ πκεοιαηζηή ζζημνία ηδξ θοθήξ ηςκ ακενχπςκ ζηδ δζάνηεζα ηςκ ηεθεοηαίςκ δφμ πζθζεηζχκ (πμο είκαζ ανηεηέξ βζα ημ ζημπυ ιαξ), μζ ελήξ ιέεμδμζ πνδζζιμπμζήεδηακ δζαδμπζηά βζα κα πνμζεββίζμοιε πκεοιαηζηά ηζξ δζάκμζεξ ηςκ ακενχπςκ: 1. Δ ιέεμδμξ ακφρςζδξ ηδξ ζοκείδδζδξ εκυξ αηυιμο χζηε κα βίκεζ Γκχζηδξ. Δ αημιζηή ζςηδνία ηζ δ ειθάκζζδ ελέπμκηςκ αηυιςκ ιε πκεοιαηζηή αίζεδζδ, υναια ηζ επίηεολδ ζημ εκενβδηζηυ ημοξ, παναηηήνζζε ηδ ιοζηζηζζηζηή ζζημνία ημο πανεθευκημξ. Μενζημί απ‟ αοημφξ ημοξ ακενχπμοξ πνυααθακ πάκς ζημ δνυιμ ηδξ ηανδζάξ, ημ δνυιμ ημο ιοζηζηζζιμφ· ηέημζμζ ήηακ μ ΢νζ Κνίζκα, μ Άβζμξ Φναβηίζημξ ηδξ Ώζζίγδξ ηζ υθμζ εηείκμζ μζ Γκχζηεξ ηςκ μπμίςκ μ δνυιμξ ήηακ μ Ανυιμξ ηδξ Ώβάπδξ. ΢‟ αοημφξ ιπμνεί κα πνμζηεεμφκ μ Μζθανέπα ημο Θζαέη ηζ μ Λάμ Σζε ηδξ Κίκαξ. Σέημζμζ οπήνλακ επίζδξ πμθθμί απυ ημοξ αβίμοξ ηδξ εηηθδζίαξ ζηδ Αφζδ. Δ Μπαγθαβάη Γθίηα ήηακ ημ αζαθίμ πμο εκζςιάηςζε ηαηά εαοιαζηυ ηνυπμ αοηυ ημ δνυιμ. Άθθμζ ειθακίζεδηακ πάκς ζημ δνυιμ ημο κμο ηαζ ήηακ μζ δζακμδηζημί Γκχζηεξ. Ο δνυιμξ ημοξ είκαζ μ αοζηδνά απμηνοθζζηζηυξ δνυιμξ ηζ έβζκε ααειδδυκ μ δνυιμξ ηςκ ζδιενζκχκ γδθςηχκ. Ο θυβμξ βζ‟ αοηυ είκαζ υηζ δ πυθςζδ ηδξ θοθήξ ιεηαημπίγεηαζ ζηαεενυηενα πνμξ ημ κμδηζηυ πεδίμ. Μενζηά απυ ηα άημια ζ‟ αοηυ ημ δνυιμ ημο κμο ήηακ μ ΢ακηαναηζάνοα, μ Ώπ. Παφθμξ ηζ μ Μάζζηεν Έηπανη. ΢ήιενα πμθθμί πνμένπμκηαζ απ‟ αοηυ ημ δνυιμ ιε ημ υκμια ηδξ επζζηήιδξ. Τπήνπακ αηυιδ ηα ελέπμκηα εηείκα άηνκα, υπςξ μ Υνζζηυξ ηζ μ ΐμφδδαξ, πμο ζοκδφαζακ ηαζ ημοξ δφμ δνυιμοξ ζηδκ ηεθεζυηδηά ημοξ ηαζ λεπέναζακ ημοξ ζοκακενχπμοξ Σμοξ ιε ημ φρμξ ηδξ επίηεολήξ Σμοξ. Βπδνέαζακ ηα διζζθαίνζα ηαζ ημοξ αζχκεξ, εκχ μζ ιζηνυηενμζ οζμί ημο Θεμφ επδνέαζακ πχνεξ, εζδζημφξ ηφπμοξ κμο ηαζ ιζηνυηενεξ πνμκζηέξ πενζυδμοξ.

2. Δ δεφηενδ ιέεμδμξ πμο πνδζζιμπμζήεδηε βζα ηδκ ακφρςζδ ηδξ ζοκείδδζδξ ηδξ θοθήξ ήηακ ιέζς μιάδςκ πμο ζοβηεκηνχκμκηακ βφνς απυ ηάπμζμ δάζηαθμ πμο (ζε ιεβάθμ ή ιζηνυ ααειυ) ήηακ έκα εζηζαηυ ζδιείμ εκένβεζαξ είηε: α. Με ηδ δφκαιδ ηδξ ροπζηήξ ημο επαθήξ, ή α. Με ηδκ επαθή αοηή ηζ επίζδξ ιε ημ κα είκαζ αβςβυξ δζα ημο μπμίμο ιπμνμφζε κα ενβαζεεί ηάπμζμ ιέθμξ ηδξ Εενανπίαξ. Με ημ πανάδεζβια αοηχκ ηςκ δαζηάθςκ, ηδ δζδαζηαθία ημοξ, ηζξ επζηοπίεξ ηαζ ηζξ απμηοπίεξ ημοξ, αοημί πμο ζοβηέκηνςζακ ημκηά ημοξ ιπυνεζακ κα δζδαπεμφκ, μ ηναδαζιυξ ημοξ ιπυνεζε κα αολδεεί, δ ζοκείδδζή ημοξ κα δζεονοκεεί ηζ μ υιζθμξ κα βίκεζ έκα ιαβκδηζζιέκμ ηέκηνμ δφκαιδξ, ζημπμφ ηαζ πκεοιαηζημφ θςηυξ – ημο μπμίμο μ ααειυξ ελανηζυηακ απ‟ ηδκ αβκυηδηα ημο θευββμο πμο ακηδπμφζε ηαζ ηδκ ακζδζμηέθεζα πμο εηδήθςκακ ζηδ γςή. Δ κμδηζηή μθηή ημο μιίθμο είπε επίζδξ ημ απμηέθεζιά ηδξ, βζαηί μ ιέζμξ ηναδαζιυξ ηαζ δ πυθςζδ εδναίςκακ ημ θευββμ ημο μιίθμο ζακ ζφκμθμ.

ΟΜΗΛΗΔ΢ ΢ΣΟΤ΢ ΜΑΘΖΣΔ΢

53

Αζελάβεηαζ ηχνα έκα πείναια ιεηαηυπζζδξ ηδξ εζηίαξ ηςκ μιίθςκ πνμξ ηα ιέζα ηζ αφλδζδξ ηαοηυπνμκα ηδξ ζζπφμξ ημοξ ιε ημ κα ιδκ επζηνέπμοκ ηακέκα άημιμ ζακ ανπδβυ ζημ ηέκηνμ ημο μιίθμο ζημ ελςηενζηυ πεδίμ. ΋θμζ ζημκ υιζθμ ζοβηεκηνχκμκηαζ ζακ εθεφεενεξ ροπέξ. Μαγί εα ιάεμοκ· ιαγί εα ζηαεμφκ ιε απνμζςπία· ιαγί εα πνμζθένμοκ οπδνεζία ζημκ ηυζιμ. Πνέπεζ πάκηςξ κα εοιάζηε υηζ εηείκμξ πμο οπμζηδνίγεζ υηζ δ ενβαζία πνέπεζ κα βίκεζ κφλν ζηα εζχηενα πεδία ηζ υηζ ενβάγεηαζ απμηθεζζηζηά απυ ηα κμδηζηά ή πκεοιαηζηά επίπεδα ζοκείδδζδξ, δελ έπεζ δίηζμ ζηδκ ακηίθδρή ημο ηδξ δζαδζηαζίαξ. Σμ εζχηενμ ένβμ πμο δεκ πναβιαηχκεηαζ ζε ακηζηεζιεκζηή δναζηδνζυηδηα ζημ θοζζηυ πεδίμ έπεζ θακεαζιέκμ πνμζακαημθζζιυ ηζ έιπκεοζδ. Ώοημί μζ κέμζ ηφπμζ μιίθςκ εα ενβαζεμφκ ιαγί ηάης απ‟ ηδ ζοκεζδδηή ηαεμδήβδζδ ηαζ εζζήβδζδ εκυξ ιέθμοξ ηδξ Μεβάθδξ Λεοηήξ ΢ημάξ. ΢διεζχζηε ηδ θέλδ “εζζήβδζδ”, αδεθθμί ιμο. Ώκ αοημί μζ υιζθμζ ήηακ οπμηαβιέκμζ ζηδκ απζεληία εκυξ ηέημζμο ιέθμοξ, ηυηε ημ ακηζηείιεκμ υθμο ημο ένβμο πμο έπεζ ακαθδθεεί δε εα ιπμνμφζε κα οθμπμζδεεί. Έκαξ απυηνοθμξ κυιμξ εα είπε πανααζαζεεί. ΋,ηζ γδημφιε ζήιενα απυ υθμοξ ημοξ ιαεδηέξ ιαξ είκαζ δ εθεφεενδ, κμήιςκ αμήεεζα ηαζ ημοξ αθήκμοιε εθεφεενμοξ κα ηδ δχζμοκ ή υπζ υπςξ κμιίγμοκ ηαζ ιε ημκ ηνυπμ πμο ιπμνεί κα ημοξ θαίκεηαζ ηαθφηενμξ. Βίιαζ μ δάζηαθυξ ζαξ. Βζζδβμφιαζ. Πανέπς μδδβίεξ. Τπμδεζηκφς ημ δνυιμ πνμξ ημ ζηυπμ ηαζ ημ πεδίμ ηδξ οπδνεζίαξ. ΢αξ ημκίγς ηζ γδημφιε ειείξ, μζ Αάζηαθμζ ζηδκ εζχηενδ πθεονά, κα δμφιε κα πναβιαημπμζείηαζ. Πνυζηαζνα ηαζ ιε ηδ δζηή ζαξ εθεφεενδ εέθδζδ δείλαηε ηδκ πνμεοιία ζαξ κα οπδνεηήζεηε ηαζ κα ζοκενβαζεείηε ιε ηα ζπέδζα ιμο. Αε εα πνμπςνήζς πένα απυ ηδκ οπυδεζλδ ημο δνυιμο ηαζ ηδξ οπδνεζίαξ. Ώκήηεζ ζε ζαξ, ιαεδηέξ ιμο, κα πναβιαηχζεηε ιε ημζκή ζοκενβαζία ηαζ ιε ζηεκυηενδ ηαηακυδζδ ημκ ηνυπμ ιε ημκ μπμίμ μζ εζζδβήζεζξ ηζ μζ κφλεζξ ιμο πνέπεζ κα πνδζζιμπμζδεμφκ. Αε εα πανέιας. Πνχηα απ‟ υθα γδηχ ιζα ααεφηενδ αβάπδ ηαζ ηαηακυδζδ ακάιεζα ζηα ιέθδ ημο μιίθμο. Βίκαζ ακαβηαία βζα κα μθμηθδνςεεί ζηαεενά ηαζ ζηεκά δ εκδυηενδ δμιή ημο μιίθμο. Έπεζηα πνέπεζ κα ιάεεηε κα ενβάγεζεε ζηα επίπεδα ημο δζαθμβζζιμφ ιε ιεβαθφηενδ δζαφβεζα ηαζ δφκαιδ. Μεβάθμ ιένμξ ημο δζαθμβζζηζημφ ένβμο ζαξ είκαζ ζδζμηεθέξ. Άναβε ημ ακηζθαιαάκεζεε; Δ ζηάζδ ζαξ ιπμνεί κα εηθναζεεί ζοπκά ιε ημοξ αηυθμοεμοξ υνμοξ: ΋ηακ δζαθμβίγμιαζ, ηζ εα κνπ δχζεζ ηυηε μ Θζαεηακυξ; Θα κνπ δχζεζ άναβε ηάηζ πμο εα κε ηάκεζ ηαθφηενμ ιαεδηή; Μπμνεί μ δζαθμβζζιυξ πμο εα κνπ δχζεζ κα κε εκδζαθένεζ πενζζζυηενμ απ‟ αοηυκ πμο ηάκς ηχνα; Μζα αθθαβή δζαθμβζζιμφ εα κνπ θένεζ ηαθφηενα απμηεθέζιαηα (πζεακυκ εκυξ θαζκμιεκζημφ είδμοξ!) ή ιζα κέα απμηάθορδ ή ιζα ηαζκμφνβζα δζαθχηζζδ ηαζ εα κνπ επζηνέρεζ κα επζηφπς ημ ζηυπμ κνπ; Λίβμζ απυ ζαξ ζημκ ζδζαίηενμ αοηυ υιζθμ ημο Άζναι ιμο ενβάγμκηαζ πνμξ ημ πανυκ πναβιαηζηά ζημ δζαθμβζζιυ πάκς ζ‟ εηείκα ηα επίπεδα υπμο βίκεηαζ δδιζμονβζηυ ένβμ. Μπμνχ κα ημκίζς υηζ ιέπνζ κα ανπίζεηε κα ημ ηάκεηε, ημ ένβμ πμο γδηχ απ‟ υθμοξ ζαξ εα ανίζηεηαζ ζε ζηαζζιυηδηα. Σμ ακηζηείιεκμ ηάεε δζαθμβζζιμφ πμο ιπμνχ κα ζαξ μνίζς είκαζ κα ζαξ επζηνέρεζ κ‟ απμηηήζεηε δφκαιδ ζημ δζαθμβζζιυ, έηζζ χζηε κα ιδκ αζπμθείζεε πζα ιε ημκ εαοηυ ζαξ ηαζ ιε ηα

ΟΜΗΛΗΔ΢ ΢ΣΟΤ΢ ΜΑΘΖΣΔ΢

54

πνμαθήιαηά ζαξ, αθθά κα εκςεείηε ιε ημκ υιζθυ ζαξ βζα μιαδζηυ ένβμ ηαζ ηεθζηά βζα αηυιδ πθαηφηενμοξ μιαδζημφξ ζημπμφξ – ημοξ ζημπμφξ ιμο ζακ δαζηάθμο ζαξ ηαζ παβηυζιζμο ενβάηδ ηαζ οπδνέηδ. Με ηζ είδμοξ υνβακμ ιπμνχ θμζπυκ κα ενβαζεχ ηχνα; Κάεε αθδεζκυξ δάζηαθμξ εέηεζ αοηυ ημ ενχηδια ηαεχξ ιεθεηά ηδκ μιαδμπμίδζδ ηςκ ροπχκ ιε ηζξ μπμίεξ έπεζ ζοκδεεεί ηαζ ηζξ μπμίεξ επζδζχηεζ κα οπδνεηήζεζ ηαζ κα αμδεήζεζ. Καεχξ ζοιααίκεζ δ μθμηθήνςζδ ημο μιίθμο, μζ πνμδζαεέζεζξ ηζ μζ ααζζηέξ ηάζεζξ ηςκ ιαγζηχκ μιαδζηχκ πμζμηήηςκ ειθακίγμκηαζ ηαζ ιπμνμφκ κα ιεθεηδεμφκ· μζ αδοκαιίεξ ιπμνμφκ ηυηε κα ελμοδεηενςεμφκ ηζ μζ μνεέξ εκδείλεζξ κα οπμδαοθζζημφκ… ΢αξ οπέδεζλα κςνίηενα υηζ μζ ααζζηέξ πμζυηδηεξ πμο ακαγδημφιε είκαζ δ εοαζζεδζία, δ απνμζςπία, δ ροπζηή ζηακυηδηα ηζ δ κμδηζηή πυθςζδ. Πάκς ζ‟ αοηέξ εα ήεεθα κα επεηηαεχ πμθφ ζφκημια ηζ έπεζηα εα ζαξ εηεέζς (βζα ημ ηαηακμδηυ εκδζαθένμκ ζαξ ηαζ ηδκ πζεακή ζοκενβαζία ζαξ) ηα ζπέδζα βζα ηδ ιεθθμκηζηή μιαδζηή δναζηδνζυηδηα. Σα ζπέδζα αοηά ιπμνμφκ κα οθμπμζδεμφκ ακ ιπμνέζεηε κα ηάκεηε ηζξ ακαβηαίεξ πνμζανιμβέξ ηαζ οπμηαπεείηε ζηδκ πεζεανπία ηαζ ηδκ εηπαίδεοζδ πμο εα ηάκμοκ δοκαηή ιζα πμθφ αολδιέκδ πνδζζιυηδηα. Αήθςζα πςξ δ πνχηδ απαίηδζδ είκαζ δ επαηζζεζία. Σζ αηνζαχξ είκαζ αοηή; Αε ζδιαίκεζ απθά υηζ είζηε ιζα “εοαίζεδηδ ροπή” – πμο ζοκήεςξ οπμκμεί υηζ είζηε θεπηεπίθεπημξ, εβςηεκηνζηυξ ηαζ πάκηα ζε άιοκα! Ώκαθένμιαζ ιάθθμκ ζηδκ ζηακυηδηα ιε ηδκ μπμία ιπμνείηε κα δζεονφκεηε ηδ ζοκείδδζή ζαξ χζηε κα απμηηήζεηε επίβκςζδ δζανηχξ εονφηενςκ εηηάζεςκ επαθήξ. Ώκαθένμιαζ ζηδκ ζηακυηδηα κα είζηε αθοπκζζιέκμζ, άβνοπκμζ, πνυεοιμζ κ‟ ακαβκςνίγεηε ζοκάθεζεξ, βνήβμνμζ ζηδκ ακηίδναζδ πνμξ ηδκ ακάβηδ, κμδηζηά, ζοκαζζεδιαηζηά ηαζ θοζζηά πνμζεηηζημί ζηδ γςή ηαζ κ‟ ακαπηφζζεηε βμνβά ηδ δφκαιδ κα παναηδνείηε ηαοηυπνμκα ηαζ ζηα ηνία πεδία ηςκ ηνζχκ ηυζιςκ. Αεκ εκδζαθένμιαζ βζα ηζξ πνμζςπζηέξ ζαξ ζπέζεζξ υηακ αθμνμφκ ηδ θακεαζιέκδ πνμζςπζηή ζαξ εοαζζεδζία ζηδκ απμβμήηεοζδ, ημκ αοημμζηηζνιυ, ηζξ άιοκέξ ζαξ, ηδ δήεεκ εοαζζεδζία ζαξ ζηδκ πενζθνυκδζδ, ζηζξ πανελδβήζεζξ, ηδκ ακηζπάεεζά ζαξ ζηζξ ζοκεήηεξ ημο πενζαάθθμκηυξ ζαξ, ηδκ πθδβςιέκδ ζαξ οπενδθάκεζα ηαζ ηζξ ακάθμβεξ πμζυηδηεξ. ΋θα αοηά ζαξ πνμλεκμφκ ζφβποζδ ηαζ ελαπμθφμοκ ιέζα ζαξ ιζα πθδιιφνα ζοιπυκζαξ βζα ημκ εαοηυ ζαξ. Ώθθά δε πνεζάγεηαζ κ‟ αζπμθδεχ εβχ ι‟ αοηέξ· ηζξ βκςνίγεηε ηαθά ηαζ ιπμνείηε κα ηζξ πεζνζζεείηε αλ ην ζέιεηε. Ώοηά ηα θάεδ είκαζ εκδζαθένμκηα ιυκμ εθυζμκ επδνεάγμοκ ηδ γςή ημο μιίθμο ζαξ· πνέπεζ κα ηα πεζνίγεζεε ιε πνμζμπή ηαζ ιε ημ ακμζπηυ ιάηζ πμο κζχεεζ απυ ιαηνζά ημκ ηίκδοκμ ηαζ πνμζπαεεί κα ημκ απμθφβεζ. Δ εοαζζεδζία πμο επζεοιχ κα δς κ‟ ακαπηφζζεηαζ είκαζ δ ηαπφηδηα ζηδκ ροπζηή επαθή, δ εκηοπςηζηυηδηα ζηδ “θςκή ημο Ααζηάθμο”, δ γςκηάκζα ζηδκ ηνμφζδ ηςκ κέςκ ζδεχκ ηαζ ζηδ θεπηυηδηα ηδξ εκμναηζηήξ ακηαπυηνζζδξ. Ώοηά απμηεθμφκ πάκηα ημ ζδιάδζ ημο αθδεζκμφ ιαεδηή. Δ πκεοιαηζηή εοαζζεδζία είκαζ εηείκμ πμο πνέπεζ κα ηαθθζενβδεεί· αοηυ είκαζ αθδεζκά δοκαηυ ιυκμ ακ ιάεεηε κα ενβάγεζεε δζα ηςκ ηέκηνςκ πάκς απ‟ ημ δζάθναβια ηαζ κα ιεημοζζχκεηε ηδκ δθζμπθεβιαηζηή δναζηδνζυηδηα (πμο είκαζ ηυζμ ηονίανπδ ζημ ιέζμ άκενςπμ) ιεηαηνέπμκηάξ ηδκ ζε ηανδζαηή δναζηδνζυηδηα ηαζ οπδνεζία ηςκ ζοκακενχπςκ ζαξ. Δ απξνζσπία, ζδίςξ βζα ορδθμφ ααειμφ μθμηθδνςιέκμοξ ακενχπμοξ, είκαζ

ΟΜΗΛΗΔ΢ ΢ΣΟΤ΢ ΜΑΘΖΣΔ΢

55

ζδζαίηενα δφζημθδ κα επζηεοπεεί. Τπάνπεζ ζηεκή ζπέζδ ιεηαλφ απνμζςπίαξ ηζ απυζπαζδξ. ΢ηεθεείηε ημ. Πμθθέξ πνμζθζθείξ ζδέεξ, πμθθέξ δφζημθα ηενδζζιέκεξ πμζυηδηεξ, πμθθέξ πνμζεηηζηά βαθμοπδιέκεξ ανεηέξ ηαζ πμθθέξ ζζπονά δζαηοπςιέκεξ πεπμζεήζεζξ ακηζζηναηεφμκηαζ ηδκ απνμζςπία. Βίκαζ δφζημθμ βζα ημ ιαεδηή – ζηδ δζάνηεζα ηδξ ανπζηήξ ημο εηβφικαζδξ – κα πνμζημθθάηαζ εζθζηνζκά ζηα δζηά ημο ζδεχδδ ηαζ κ‟ αημθμοεεί δοκαιζηά ηδ δζηή ημο πκεοιαηζηή μθμηθήνςζδ ηαζ κα παναιέκεζ ηαοηυπνμκα απνυζςπα πνμζακαημθζζιέκμξ ζημοξ άθθμοξ ακενχπμοξ. Γδηά ηδκ ακαβκχνζζδ ημο αβχκα ηαζ ηδξ επίηεολήξ ημο· πμεεί ημ θςξ πμο άκαρε κα επζζφνεζ ιζα ακηαπυηνζζδ απυ ημοξ άθθμοξ· εέθεζ κα είκαζ βκςζηυξ ζακ ιαεδηήξ· πμεεί κα δείπκεζ ηδ δφκαιή ημο ηαζ ηδκ ελαζνεηζηά ακαπηοβιέκδ αβαπδηζηή ημο θφζδ έηζζ χζηε κα ιπμνεί κα πνμηαθεί εαοιαζιυ, ή ημοθάπζζημκ πνμζμπή. Ώθθά ηίπμηε δε ζοιααίκεζ. Αε εεςνείηαζ ηαθφηενμξ απ‟ ημοξ οπυθμζπμοξ αδεθθμφξ ημο. Δ γςή ζοκεπχξ είκαζ απμβμδηεοηζηή. Ώοηέξ μζ αθήεεζεξ ηδξ αοημακάθοζδξ ζπάκζα ακηζιεηςπίγμκηαζ ηαεανά ή εηθνάγμκηαζ απ‟ ημκ ηαεέκα ζαξ ηαζ ζοκεπχξ (επεζδή πνμζπαεχ κα ζαξ αμδεήζς) ηζξ δζαηοπχκς βζα ζαξ ηαζ ζαξ θένκς ακηζιέηςπμοξ ι‟ αοηέξ. Βίκαζ δφζημθμ βζα ημοξ κμήιμκεξ άκδνεξ ηαζ βοκαίηεξ κα αθέπμοκ υζμοξ ζοκδέμκηαζ ζηεκά ιαγί ημοξ κ‟ αζπμθμφκηαζ ιε ηδ γςή ηαζ ηα πνμαθήιαηα απυ ιζα άπμρδ εκηεθχξ δζαθμνεηζηή απ‟ ηδ δζηή ημοξ – κα ηα πεζνίγμκηαζ ιε αδφκαιμ ή ακυδημ ηνυπμ (απ‟ ηδ ζημπζά ημο ιαεδηή) ηαζ κα ηάκμοκ πνμθακχξ ζμαανά ζθάθιαηα ζηδκ ηνίζδ ή ηδκ ηεπκζηή. Κζ υιςξ, αδεθθέ απυ παθζά, βζαηί είζαζ ηυζμ αέααζμξ υηζ έπεζξ δίηζμ ηζ υηζ δ άπμρή ζμο είκαζ ακαβηαζηζηά ζςζηή; Ίζςξ δ άπμρή ζμο βζα ηδ γςή ηαζ δ ενιδκεία ζμο ιζαξ ηαηάζηαζδξ κα πνεζάγεηαζ ακαπνμζανιμβή ηαζ ηα ηίκδηνά ζμο ηζ μζ ζηάζεζξ ζμο κα ιπμνμφκ κα είκαζ πενζζζυηενμ ελορςιέκα ή αβκά. Ώηυιδ ηζ ακ είκαζ – βζα ζέκα – ηα πζμ ορδθά ηαζ ηα ηαθφηενα πμο ιπμνείξ κα επζηφπεζξ ζ‟ έκα δεδμιέκμ πνυκμ, ηυηε ζοκέπζζε ημ δνυιμ ζμο ηζ άθδζε ημκ αδεθθυ ζμο κ‟ αημθμοεήζεζ ημ δζηυ ημο. “Καθφηενμ ημ δζηυ ζμο κηάνια απ‟ ημ κηάνια εκυξ άθθμο.” Έηζζ εηθνάγεζ δ Μπαγθαβάη Γθίηα ηδκ αθήεεζα αοηή, θέβμκηαξ ζημ ιαεδηή κα ημζηάγεζ ηδ δμοθεζά ημο. Ώοηή δ ζηάζδ ηδξ ιδ πανέιααζδξ ηαζ δ άνκδζδ επίηνζζδξ δεκ ειπμδίγεζ ιε ηακέκα ηνυπμ ηδκ αιμζααία οπδνεζία ή ηζξ επμζημδμιδηζηέξ μιαδζηέξ ζπέζεζξ. Αεκ απμηθείεζ ηδκ έηθναζδ αβάπδξ ή ηδκ εοηοπή μιαδζηή ζοκενβαζία. Τπάνπεζ πάκηα ιεβάθδ εοηαζνία βζα ηδκ άζηδζδ απνμζςπίαξ ζε υθεξ ηζξ μιαδζηέξ ζπέζεζξ. ΢ε ηάεε μιάδα οπάνπεζ ζοκήεςξ έκα ιέθμξ (ηαζ πζεακυκ πμθθά) πμο απμηεθεί πνυαθδια βζα ημκ εαοηυ ημο ηαζ ημοξ αδεθθμφξ ημο ζηδκ μιάδα. Ίζςξ ηζ εζφ μ ίδζμξ κα είζαζ ηαζ κα ιδκ ημ λένεζξ. Ίζςξ βκςνίγεζξ πμζμξ ακάιεζα ζημοξ ζοκενβάηεξ ζμο απμηεθεί δμηζιαζία βζα ημοξ ζοκηνυθμοξ ημο. Μπμνείξ ίζςξ κα δεζξ ηαεανά πμζα είκαζ δ αδοκαιία ηδξ μιάδαξ ηαζ πμζμξ είκαζ εηείκμξ πμο ειπμδίγεζ ημκ υιζθμ απυ ηαθφηενδ δναζηδνζυηδηα. Ώοηυ είκαζ ηαθυ ηαζ ςναίμ, ανηεί κα ζοκεπίζεζξ κ‟ αβαπάξ ηαζ κα οπδνεηείξ ηαζ κ‟ απέπεζξ απυ ηδκ επίηνζζδ. Βίκαζ ιζα θακεαζιέκδ ζηάζδ κα πνμζπαεείξ επίιμκα κα δζμνεχζεζξ ημκ αδεθθυ ζμο, κα ημκ ιαθχκεζξ ή κα πνμζπαεείξ κα ημο επζαάθεζξ ηδ εέθδζή ζμο ή ηδκ άπμρή ζμο, ακ ηαζ είκαζ πάκηα εειζηυ κα εηθνάγμοιε ζδέεξ ή κα ηάκμοιε εζζδβήζεζξ. Οζ υιζθμζ ηςκ ιαεδηχκ είκαζ υιζθμζ εθεφεενςκ ηζ ακελάνηδηςκ ροπχκ πμο

ΟΜΗΛΗΔ΢ ΢ΣΟΤ΢ ΜΑΘΖΣΔ΢

56

οπμηάζζμοκ ηα πνμζςπζηά ημοξ εκδζαθένμκηα ζηδκ οπδνεζία ηαζ γδημφκ ημκ εζχηενμ εηείκμ δεζιυ πμο εα ζοβπςκεφζεζ ημκ υιζθμ ζ‟ έκα υνβακμ βζα ηδκ οπδνεζία ηδξ ακενςπυηδηαξ ηαζ ηδξ Εενανπίαξ. ΢οκεπίζηε ιε ηδ δζηή ζαξ ροπζηή πεζεανπία ηζ αθήζηε ημοξ αδεθθμφξ ζαξ κα ζοκεπίζμοκ ηδ δζηή ημοξ. Σμ εέια ηςκ ςπρηθψλ δπλάκεσλ δεκ είκαζ εφημθμ κα ελδβδεεί. Αεκ ακαθένμιαζ ζηζξ ηαηχηενεξ ροπζηέξ δοκάιεζξ πμο ιπμνεί ή υπζ κα ακαπηοπεμφκ ηαεχξ πενκά μ ηαζνυξ ηαζ πνμαάθθεζ δ ακάβηδ βζ‟ αοηέξ. Ώκαθένμιαζ ζηζξ αηυθμοεεξ ζηακυηδηεξ πμο είκαζ έιθοηεξ ζηδκ ροπή, πμο πξέπεη κα ακαπηοπεμφκ ζ‟ υθμοξ ζαξ ακ πνυηεζηαζ κα θάαεηε ιένμξ ζηδκ ακηζιεηχπζζδ ηδξ παβηυζιζαξ ακάβηδξ ηαζ κα ενβαζεείηε βζα ηδκ Εενανπία ζημ πεδίμ ηδξ παβηυζιζαξ οπδνεζίαξ. Ώξ ηζξ απανζειήζμοιε ζφκημια: 1. Βκμναηζηή ακηαπυηνζζδ ζηζξ ζδέεξ.

2. Βοαζζεδζία ζηδκ εκηφπςζδ ηδκ μπμία ηάπμζμ ιέθμξ ηδξ Εενανπίαξ ιπμνεί κα πνμζπαεήζεζ κα πνμλεκήζεζ ζημ κμο ημο ιαεδηή. Γζα ημ θυβμ αοηυ ζαξ εηπαζδεφς κα πνδζζιμπμζείηε ηδκ επαθή ηδξ Πακζεθήκμο.

3. Γμνβή ακηαπυηνζζδ ζηδκ πναβιαηζηή ακάβηδ. Μήπςξ δεκ ηδ εεςνμφζεξ ζακ ιζα απ‟ ηζξ ροπζηέξ δοκάιεζξ, αδεθθέ ιμο; Αεκ ακαθένμιαζ εδχ ζε δθζμπθεβιαηζηή ακηίδναζδ αθθά ζε ηανδζαηή βκχζδ. ΢οθθμβζζεείηε αοηή ηδ δζάηνζζδ.

4. Ονεή παναηήνδζδ ηδξ πναβιαηζηυηδηαξ πάκς ζημ ροπζηυ πεδίμ. Ώοηή μδδβεί ζε μνεή κμδηζηή ακηίθδρδ, ζε εθεοεενία απυ πθάκδ ηαζ βμδηεία ηαζ ζηδ θχηζζδ ημο εβηεθάθμο.

5. Ονευξ πεζνζζιυξ ηδξ δφκαιδξ, πμο πνμτπμεέηεζ ζοκεπχξ ηαηακυδζδ ηςκ ηφπςκ ηαζ πμζμηήηςκ ηδξ δφκαιδξ ηαζ ηδ ζςζηή δδιζμονβζηή ημοξ άζηδζδ ζηδκ οπδνεζία πάκς ζημ ελςηενζηυ πεδίμ.

6. Μζα αθδεζκή ηαηακυδζδ ημο ζημζπείμο ημο πνυκμο, ιε ηδκ ηοηθζηή ημο άιπςηδ ηαζ πθδιιονίδα ηαζ ηζξ μνεέξ πενζυδμοξ βζα δνάζδ – ιζα ελαζνεηζηά δφζημθδ ζηδκ απυηηδζή ηδξ ροπζηή δφκαιδ, αδεθθμί ιμο, αθθά ιζα δφκαιδ πμο κπνξεί κα ηονζανπδεεί ιε ηδ πνήζδ ηδξ οπμιμκεηζηήξ ακαιμκήξ ηαζ ηδκ ελάθεζρδ ηδξ αζαζφκδξ. ΋θεξ αοηέξ ηζξ δοκάιεζξ πνέπεζ ηεθζηά κα ηζξ ακαπηφλεζ μ ιαεδηήξ, αθθά δ δζαδζηαζία είκαζ ακαβηαζηζηά ανβή. Έπεζηα ένπεηαζ δ πμζυηδηα ηδξ λνεηηθήο πφισζεο. Σζ αηνζαχξ είκαζ αοηή δ δφκαιδ ή πμζυηδηα; Γζα ζαξ (αοηή ηδ ζηζβιή) πνέπεζ κα εηθναζεεί ιε δφμ ηνυπμοξ: 1. Με ηδ γςή ημο δζαθμβζζιμφ.

2. Με ημκ έθεβπμ ημο αζηνζημφ ζχιαημξ. ΋θμ ηαζ πενζζζυηενμ πνέπεζ κα γείηε ηδκ εζχηενδ γςή ζαξ πάκς ζημ κμδηζηυ πεδίμ. ΢ηαεενά ηαζ πςνίξ ηάεμδμ πνέπεζ κα δζαηδνείηαζ δ ζηάζδ ημο δζαθμβζζιμφ – υπζ βζα θίβα θεπηά ηάεε πνςί ή ζε εζδζηέξ ζηζβιέξ ηδξ διέναξ, αθθά ζοκεπχξ υθδ ηδκ διένα. ΢διαίκεζ έκα ζηαεενυ πνμζακαημθζζιυ ζηδ γςή ηαζ ημ πεζνζζιυ ηδξ γςήξ απ‟ ηδ ζημπζά ηδξ ροπήξ. Ώοηυ δεκ ακαθένεηαζ ζε υ,ηζ ζοπκά θέβεηαζ “βφνζζια ηδξ πθάηδξ ζημκ ηυζιμ”. Ο ιαεδηήξ ακηζιεηςπίγεζ ημκ ηυζιμ αθθά ημκ ακηζιεηςπίγεζ απ‟ ημ

ΟΜΗΛΗΔ΢ ΢ΣΟΤ΢ ΜΑΘΖΣΔ΢

57

επίπεδμ ηδξ ροπήξ, ημζηάγμκηαξ ιε ηαεανυ ιάηζ πάκς ζημκ ηυζιμ ηςκ ακενχπζκςκ οπμεέζεςκ. “Βκ ης ηυζις, αθθ‟ μοπί εη ημο ηυζιμο”, είκαζ δ ζςζηή ζηάζδ – πμο εηθνάζεδηε βζα ιαξ απ‟ ημκ Υνζζηυ. Δ ηακμκζηή ηαζ ζζπονή γςή ηδξ ζοκαζζεδιαηζηήξ, αζηνζηήξ, επζεοιδηζηήξ ηαζ απαηδθήξ θφζδξ πνέπεζ κα εθέβπεηαζ αολακυιεκα ηαζ κα δνειεί απ‟ ηδκ ροπζηή γςή πμο θεζημονβεί δζα ημο κμο. Σα ζοκαζζεήιαηα πμο ζοκήεςξ είκαζ εβςηεκηνζηά ηαζ πνμζςπζηά πνέπεζ κα ιεημοζζςεμφκ ζε ακηζθήρεζξ παβημζιζυηδηαξ ηζ απνμζςπίαξ· ημ αζηνζηυ ζχια πνέπεζ κα βίκεζ ημ υνβακμ ιε ημ μπμίμ ιπμνεί κα δζαποεεί δ αβάπδ ηδξ ροπήξ· δ επζεοιία πνέπεζ κα δχζεζ ηδ εέζδ ηδξ ζηδκ έθεζδ ηζ αοηή ιε ηδ ζεζνά ηδξ πνέπεζ κα ζοβπςκεοεεί ζηδκ μιαδζηή γςή ηαζ ζημ μιαδζηυ ηαθυ· δ βμδηεία πνέπεζ κα δχζεζ ηδ εέζδ ηδξ ζηδκ πναβιαηζηυηδηα ηαζ ημ αβκυ θςξ ημο κμο πνέπεζ κα δζαποεεί ζ‟ υθμοξ ημοξ ζημηεζκμφξ ηυπμοξ ηδξ ηαηχηενδξ θφζδξ. Ώοηά είκαζ ηα απμηεθέζιαηα ηδξ κμδηζηήξ πυθςζδξ ηζ επένπμκηαζ ιε ζοβηεηνζιέκμ δζαθμβζζιυ ηαζ ιε ηδκ ηαθθζένβεζα ηδξ δζαθμβζζηζηήξ ζηάζδξ. Ώοηέξ δεκ είκαζ βζα ζαξ κέεξ πθδνμθμνίεξ, αθθά είκαζ ηάηζ πμο παναιέκεζ αηυιδ πξαθηηθά ακέηθναζημ. Ώκ εέζεηε ζημκ εαοηυ ζαξ ηζξ αηυθμοεεξ ενςηήζεζξ ηαζ ιε εάννμξ ηαζ εζθζηνίκεζα απακηήζεηε ιπνμζηά ζημ εδχθζμ ηδξ ίδζαξ ζαξ ηδξ ροπήξ, εα ιάεεηε πμθθά ηαζ εα αμδεήζεηε πμθφ ηδκ ακάπηολή ζαξ: 1. Σζ ηαηακμείηε απυ ηδκ πκεοιαηζηή εοαζζεδζία; α. Νζχζαηε πμηέ αθδεζκά ημκ ηναδαζιυ ιμο; α. Ώκηαπμηνίκεζεε ηαπφηενα ζηδκ πμζυηδηα ηςκ ζθαθιάηςκ εκυξ αδεθθμφ πανά ζηα εεία ημο παναηηδνζζηζηά; β. Με πμζμ ηνυπμ πανειααίκεζ δ επίηνζζδ ζηδκ αθδεζκή πκεοιαηζηή εοαζζεδζία; δ. Σζ κζχεεηε υηζ ζαξ ειπμδίγεζ πνμζςπζηά ζηδκ ακάπηολδ ηδξ απαζημφιεκδξ αοηήξ εοαζζεδζίαξ; 2. Ονίζηε ηδκ απνμζςπία. α. Γκςνίγεηε ηδ δζάηνζζδ ιεηαλφ ηδξ απνμζςπίαξ ημο πνχημο αηηζκζημφ ηφπμο ηαζ ηδξ αθδεζκήξ πκεοιαηζηήξ απνμζςπίαξ; α. ΋ηακ ηάπμζμξ δζαθςκεί ιαγί ζαξ ή δε ζαξ ανέζεζ δ ζηάζδ ημο, μζ ζδέεξ ή μζ πνμηάζεζξ ημο, ηζ ηάκεηε πνχηα; Σμκ αβαπάηε; ΢ζςπάηε; ΢ογδηάηε βζ‟ αοηυκ ιε ημοξ άθθμοξ; Βπζπεζνείηε κα ημκ δζμνεχζεηε; Πχξ πνμζπαεείηε κα ημ ηάκεηε; β. Ώκ είζηε απνυζςπμξ, είκαζ αοηυ απμηέθεζια εηπαίδεοζδξ ή ζαξ είκαζ θοζζηυ; Βίκαζ απθή αοημάιοκα; Ή είκαζ μ εοημθυηενμξ ηνυπμξ κα επζηφπεηε εζνήκδ; Ή είκαζ ιζα πκεοιαηζηή επίηεολδ; 3. ΢αξ υνζζα ηζξ ροπζηέξ δοκάιεζξ. Ώκέθενα έλζ απ‟ αοηέξ. Παναηαθχ ιεθεηήζηε ηζξ ηζ φζηενα ηάκηε ιζα ηαεανή, ζαθή δήθςζδ ζημκ εαοηυ ζαξ ζπεηζηά ιε ηδκ ζηακυηδηά ζαξ: α. Να ηζξ εηδδθχζεηε. α. Να ηζξ ακαπηφλεηε, πενζβνάθμκηαξ ηδ ιέεμδμ πμο πνδζζιμπμζείηε.

4. Πχξ αηνζαχξ κζχεεηε υηζ ηαημνεχκεηε κα δζαηδνείηε έκα κμδηζηυ έθεβπμ ζηδ γςή; α. ΢ε ιζα ζοκαζζεδιαηζηή έκηαζδ ιεημοζζχκεηε ηδκ ηαηάζηαζδ ιε ηδκ αβάπδ;

ΟΜΗΛΗΔ΢ ΢ΣΟΤ΢ ΜΑΘΖΣΔ΢

58

α. Ώκαπαζηίγεηε ηδκ έηθναζδ ημο ζοκαζζεήιαημξ ηαζ βζαηί; β. Καθείηε ημ κμο ηαζ πεζνίγεζεε ηα πνμαθήιαηά ζαξ απυ ημ κμδηζηυ επίπεδμ; δ. Ξένεηε ηζ είκαζ δ βμδηεία ηαζ ιπμνείηε κα ηδκ ακαβκςνίζεηε υηακ ηδκ εηθνάγεηε; Ώοηέξ μζ ενςηήζεζξ έπμοκ έκα δζπθυ ζημπυ. Ώκ ηζξ απακηήζεηε εζθζηνζκά ηαζ ηζξ ακηζιεηςπίζεηε ηαεανά, εα ζαξ μδδβήζμοκ κα δείηε ημκ εαοηυ ζαξ ζακ κέινο κηαο νκάδαο ηαζ κα δζαηνζαχζεηε έηζζ ημ ιέηνμ ηδξ ζοκεζζθμνάξ ζαξ ζηδκ μιαδζηή ακάβηδ ηαζ ζηδκ ακάβηδ ιαξ βζα ενβάηεξ. Ώκ βνάρεηε ηζ απακηήζεηε αοηέξ ηζξ ενςηήζεζξ ηαζ ιμζναζεείηε ηζξ απακηήζεζξ ιε ημοξ ζοιιαεδηέξ ζαξ, εα έπμοκ ηδκ εοηαζνία κα βκςνίζμοκ ηαθφηενα μ έκαξ ημκ άθθμ. Τπάνπεζ ιζα απμηνοθζζηζηή δζαδζηαζία πμο ημνοθχκεηαζ ζε ιζα απ‟ ηζξ ακχηενεξ ιοήζεζξ – δ μπμία δε ζαξ αθμνά πνμξ ημ πανυκ. Οκμιάγεηαζ “είζμδμξ ζημ θςξ”. Ώπμδεβιέκμξ ιαεδηήξ είκαζ εηείκμξ πμο ανίζηεηαζ ζε δζαδζηαζία πνμεημζιαζίαξ βζα ιφδζδ ηζ αοηυ είκαζ έκα απ‟ ηα ένβα πμο ιε απαζπμθμφκ ηχνα. Πνέπεζ ζοκεπχξ κ‟ ανπίζς κα εέης ηα εειέθζα ηδξ εζςηενζηήξ αοηήξ “εηζηαθήξ” ή “απμηάθορδξ εηείκμο πμο είκαζ ηνοιιέκμ”. ΢αξ πνμζθένς θμζπυκ ι‟ αοηέξ ηζξ ενςηήζεζξ ηδκ εοηαζνία κ‟ αζηδεείηε απ‟ ηδκ ανπή ηδξ εηβφικαζήξ ζαξ ζ‟ αοηή ηδκ “μδοκδνή απμηάθορδ” πμο ανβυηενα εα ζοιαεί ζε ιζα ακχηενδ ηαηάζηαζδ ζοκείδδζδξ. Σζ είκαζ αοηυ πμο εβχ ηζ υζμζ ενβάγμκηαζ ζηδκ εζχηενδ πθεονά πνμζπαεμφιε κα ηάκμοιε ι‟ αοημφξ ημοξ μιίθμοξ; Πμζμ είκαζ ημ εονφηενμ ακηζηείιεκμ; Οζ υιζθμζ δε ζπδιαηίζεδηακ βζα ηδκ εηπαίδεοζδ αηυιςκ. ΢πδιαηίζεδηακ (ηαεέκαξ ημοξ) ζακ ζπεξκαηηθνί φκηινη βζα έκα ζοβηεηνζιέκμ ηαζ εζδζηυ ζημπυ. Βίκαζ μνβακςιέκμζ βζα κα πανέπμοκ αβςβμφξ ζημκ ηυζιμ βζα ηδ δζακμιή μνζζιέκςκ ζδζαγυκηςκ ηφπςκ δφκαιδξ πμο εα έθεμοκ ζε εηδήθςζδ ιε εζδζημφξ ηνυπμοξ. Δ Εενανπία πάκημηε πεζνζγυηακ ηδκ εκένβεζα ηαζ ηδ δζέκεζιε ζημκ ηυζιμ ηςκ ακενχπςκ. Ώκαθένμιαζ ζηζξ εκένβεζεξ πμο πνδζζιμπμζμφκηαζ ζε ζπέζδ ιε ηδκ αθφπκζζδ ηδξ ακενχπζκδξ ζοκείδδζδξ, ιε ηδκ μθμηθήνςζδ ημο ηυζιμο ηςκ ροπχκ ιε ημκ ηυζιμ ηςκ ακενχπςκ· ακαθένμιαζ ζηζξ δναζηδνζυηδηεξ ιε ηζξ μπμίεξ ημ ακενχπζκμ ααζίθεζμ ιπμνεί κα βίκεζ έκαξ ιεβάθμξ ζηαειυξ θςηυξ ηζ έκα ζηαειυξ πκεοιαηζηήξ δφκαιδξ, δζακέιμκηάξ ηδκ ζηα άθθα ααζίθεζα ηδξ θφζδξ. Δ δήθςζδ αοηή έπεζ γςηζηή ζδιαζία· εηθνάγεζ ημοξ άιεζμοξ ακηζηεζιεκζημφξ ιαξ ζημπμφξ ηαζ ηδ θφζδ ημο πεδίμο οπδνεζίαξ ζημ μπμίμ εζείξ – ζακ υιζθμξ ηζ υπζ ζακ άημια – ιπμνείηε κα θεζημονβήζεηε. Ώοηυξ μ πεζνζζιυξ ηςκ εκενβεζχκ (επί αζχκεξ) βζκυηακ απυ ιαξ, αθθά ηα απμηεθέζιαηά ημο ηαηαβνάθμκηακ ιυκμ αζπλείδεηα απ‟ ημκ άκενςπμ. Ώηηζκμαμθμφζαιε (ιζθχκηαξ ζοιαμθζηά) ημ θςξ ηαζ δζακέιαιε ημ φδςν ηδξ γςήξ ζε πθαηζά ηαζ βεκζηή ηθίιαηα, ανίζημκηαξ εδχ ηζ εηεί (ακ ηαζ ζπάκζα) ηάπμζμ ιειμκςιέκμ άημιμ πμο ακηαπμηνζκυηακ εκενβά ηαζ ζοκεζδδηά. Γζκυηακ έηζζ έκα ιζηνυ εζηζαηυ ζδιείμ πκεοιαηζηήξ εκένβεζαξ ηαζ θςηυξ. Σχνα ιαξ θαίκεηαζ εθζηηυ κα εζηζάζμοιε ημ θςξ ηαζ ηδ βκχζδ πμθφ πζμ ζοβηεηνζιέκα ηαζ κα ζπδιαηίζμοιε ζηδ βδ μιίθμοξ – πμο απμηεθμφκηαζ απυ απμιμκςιέκα, ακηαπμηνζηζηά άημια – χζηε κα ιπμνεί κα δζαποεεί πενζζζυηενμ θςξ ηαζ πενζζζυηενδ βκχζδ. Ώπμθαζίζαιε κα ημ ηάκμοιε ιε

ΟΜΗΛΗΔ΢ ΢ΣΟΤ΢ ΜΑΘΖΣΔ΢

59

δφμ ηνυπμοξ: 1. Με ηδ ζοκενβαζία υθςκ ηςκ Αζδαζηάθςκ ηδξ Μεβάθδξ Λεοηήξ ΢ημάξ, πμο ενβάγμκηαζ ιε ημοξ δζημφξ Σμοξ ιαεδηέξ.

2. Με ηδκ εζδζηά εζηζαζιέκδ δναζηδνζυηδηα ηςκ Αζδαζηάθςκ Μμνφα ηαζ Κμοη Υμφιζ ηζ ειέκα, οπδνέηδ ηαζ ιαεδηή Σμοξ. Με ηδκ πνχηδ ιέεμδμ έθααε οπυζηαζδ μ Νέμξ ΋ιζθμξ Yπδνεηχκ ημο Κυζιμο ηζ μζ ιαεδηέξ ηαζ γδθςηέξ ημο ηυζιμο, πμο ενβάγμκηαζ ζ‟ υθεξ ηζξ αηηίκεξ οπυ ηδκ ηαεμδήβδζδ – ζοκεζδδηά ή αζοκείδδηα ακαβκςνζγυιεκδ – ηςκ Αζδαζηάθςκ πμο είκαζ εζδζηά αθζενςιέκμζ ζηδ αμήεεζα ηδξ ακενςπυηδηαξ. Έηζζ ζπδιαηίζεδηε έκα ιεβάθμ ηέκηνμ ηαζ ζηαειυξ θςηυξ. Βίκαζ έκα δζάποημ ηαζ πθαηζά δζαζημνπζζιέκμ θςξ ηζ μζ αβςβμί ημο απακηχκηαζ ζ‟ υθμ ημκ ηυζιμ, ζε ηάεε πχνα ηαζ ζε ηάεε ιεβάθδ πυθδ. Ώοηυ ημ λένεηε ηαζ ι‟ αοηυ ημκ ηθάδμ ημο ένβμο (ζημκ μπμίμ έπς πνμζςπζηά αθζενςεεί) ζοκενβάγεζεε δναζηήνζα ηαζ πνέπεζ κα ζοκενβάγεζεε. Ώθθά έβζκε αζζεδηυ υηζ εα ήηακ επίζδξ δοκαηή δ εζηίαζδ ημο θςηυξ αηυιδ πζμ έκημκα ιε ιζηνυηενμοξ ηαζ πζμ πνμζεηηζηά δζαθεβιέκμοξ ηζ επζθεβιέκμοξ μιίθμοξ. Με ημοξ ιζηνυηενμοξ αοημφξ μιίθμοξ ιαεδηχκ δ θαζκμιεκζηή ειθάκζζδ μνζζιέκςκ ηφπςκ εκένβεζαξ εα ιπμνμφζε κα εηθναζεεί· μνζζιέκεξ δοκάιεζξ εα ιπμνμφζακ κα εηδζπθςεμφκ ηαζ κα βίκεζ εθζηηυ έκα πζμ ελεζδζηεοιέκμ πείναια. Εδζάγμοζεξ δοκάιεζξ εα ιπμνμφζακ κα ιεθεηδεμφκ ηαζ κα εζηζαζεμφκ, ημ έκημκμ θςξ ηζ δ δφκαιδ εα ιπμνμφζακ κα εηδδθςεμφκ ηυζμ ηαεανά, χζηε μζ οζμί ηςκ ακενχπςκ ε‟ ακαβκχνζγακ ηδκ επίδναζδ ηαζ εα απμδείηκοακ ημ οπενηακμκζηυ πμο είκαζ δ ηθδνμκμιζά ηςκ ιεθθμκηζηχκ αζχκςκ. Αεζιεφεδηα ζημκ ζδζαίηενμ αοηυ ηθάδμ ημο ζενανπζημφ ένβμο· εα απμηεθέζεζ ημκ πονήκα βζα ημοξ ιεθθμκηζημφξ ηφπμοξ πμθζηζζιμφ ηαζ ηα παναηηδνζζηζηά ηαζ ηζξ δναζηδνζυηδηεξ πμο εα ιπμνμφζακ κα ακεθζπεμφκ ιε ηζξ εζζενπυιεκεξ κέεξ ιεβάθεξ επζδνάζεζξ. Οζ επζδνάζεζξ αοηέξ ι‟ εκδζέθενακ πάκηα ηζ έπς εζδζηεοεεί ζ‟ αοηέξ. Φοζζηά ημίηαλα βφνς ιεηαλφ εηείκςκ ηςκ μπμίςκ παναημθμοεμφζα ηζξ γςέξ – ιενζηέξ θμνέξ βζα πμθθέξ εκζανηχζεζξ. Ώκάιεζα ζ‟ αοημφξ ανίζημκηακ υζμζ απυ ζαξ ενβάγμκηαζ ηχνα ιαγί ιμο. Οζ υιζθμζ αοημί απμηεθμφκ ημ ζπένια εκυξ ιεβάθμο πεζνάιαημξ. Ώκ επζηφπμοκ ζημ δζάζηδια ηςκ επυιεκςκ 275 πνυκςκ: 1. Θα αβηονμαμθήζμοκ ζηδ βδ μνζζιέκμοξ ηφπμοξ ακχηενςκ δοκάιεςκ ηζξ μπμίεξ πνεζάγεηαζ δ θοθή ηαζ μζ μπμίεξ δεκ είκαζ αηυιδ εκενβέξ.

2. Θα ακαπηφλμοκ ηζξ έλζ οπενηακμκζηέξ δοκάιεζξ ηζξ μπμίεξ ακέθενα πνμδβμοιέκςξ.

3. Θα εηπαζδεφζμοκ ηα ιέθδ ηςκ μιίθςκ ζηδ ζοκεεηζηή εηείκδ ζπέζδ πμο παναηηδνίγεζ ηδκ Εενανπία ηζ έηζζ εα ηα εημζιάζεζ βζα ιφδζδ. Ώπ‟ αοημφξ ημοξ μιίθμοξ εα επζθεβμφκ εηείκμζ πμο ιπμνμφκ κα πνμεημζιαζεμφκ ζαθχξ βζα μνζζιέκεξ δζεονφκζεζξ ηδξ ζοκείδδζδξ ηαζ ημοξ μπμίμοξ ιπμνεί κα ειπζζηεοεχ κα έθεμοκ ζ‟ επαθή ιε υρεζξ ημο ΢πεδίμο, πμο ιέπνζ ηχνα δεκ έπμοκ απμηαθοθεεί. Καεχξ πνμμδεφεηε ζ‟ αοηυ ημ ένβμ ηαζ πνμζπαεείηε κα ηαηακμήζεηε ηζξ

ΟΜΗΛΗΔ΢ ΢ΣΟΤ΢ ΜΑΘΖΣΔ΢

60

μιαδζηέξ ζοκέπεζεξ, εα ζαξ βίκεζ αηυιδ πζμ ηαεανυ ηζ είκαζ πναβιαηζηά ημ ΢πέδζμ. Μμο είκαζ ηυζμ δφζημθμ κα ζαξ ελδβήζς ημκ οπμηείιεκμ ζημπυ ημο μιαδζημφ αοημφ ένβμο, υζμ εα ήηακ κα ελδβήζς ηα δεηαδζηά ηθάζιαηα ζ‟ έκα παζδί επηά εηχκ, ακελάνηδηα πυζμ έλοπκμ ηζ ακ είκαζ. Ώθθά ακ έπεηε ηδκ απαζημφιεκδ οπμιμκή, ηδκ πνμεοιία κα ενβαζεείηε απνυζςπα ηαζ κα πνμπςνήζεηε ιε αβάπδ, ακ οπμηάλεηε ηζξ πνμζςπζηυηδηέξ ζαξ ζηδκ μιαδζηή γςή, εα ιάεεηε, ε‟ ακηζθδθεείηε ηαζ ημ θςξ εα δζαθάιρεζ· εα ζαξ έθεεζ δ δφκαιδ ηδξ ενβαζίαξ. Συηε εα έπμοιε αηηζκμαυθα εζηζαηά ζδιεία ή θμνείξ θςηυξ ηαζ αβςβμφξ βζα ηδ ζπεδζαζιέκδ δζακμιή δφκαιδξ – ηάηζ πμο δεκ έπεζ ζοιαεί πμηέ ζηδκ ηθίιαηα πμο μναιαηζγυιαζηε ηχνα. ΜΔΡΟ΢ VI Αε ζημπεφς κα ζοκεπίζς κα ζαξ δίκς ιυκμ ζοκεπείξ ζοιαμοθέξ ζπεηζηά ιε ηδ δζάκοζδ ηδξ Ώηναπμφ ηδξ Μαεδηείαξ. Βίζηε εκήθζημζ άκδνεξ ηαζ βοκαίηεξ ηαζ γλσξίδεηε ημ Ανυιμ. Δ πναηηζηή εθανιμβή ηςκ ανπαίςκ Κακυκςκ απμηεθεί πνμζςπζηή ζαξ εοεφκδ. ΋,ηζ ηάκεηε είκαζ δζηή ζαξ οπυεεζδ. Φηάζαηε ζηδκ ςνζιυηδηα ηαζ πνέπεζ κα είζηε έημζιμζ βζα ημ επυιεκμ αήια. Ώοηυ ημ αήια εα βίκεζ υηακ ιεημοζζχζεηε ηδ βκχζδ ηαζ ηδ εεςνία ζε ζμθία, πναηηζηή ηζ έηθναζδ. Μυκμ ιε πκεφια αθδεζκήξ απφζπαζεο βίκεηαζ δ ηαθφηενδ ενβαζία εκυξ ιαεδηή. Ο ιαεδηήξ ακηζθαιαάκεηαζ υηζ ελαζηίαξ αοηήξ ηδξ απυζπαζδξ είκαζ (βζα ημ οπυθμζπμ ηδξ γςήξ ημο) έκαξ απθυξ ενβάηδξ – έκαξ απυ έκα ιεβάθμ ζηναηυ ζενανπζηχκ ενβαηχκ – πςνίξ οπμηζεέιεκεξ πνμζςπζηέξ ηθίζεζξ, ακηζηεζιεκζημφξ ζημπμφξ ή επζεοιίεξ. Γζ‟ αοηυκ δεκ οπάνπεζ πανά ιυκμ ζοκεπήξ ενβαζία ηαζ ζηαεενή ζοκάθεζα ιε άθθμοξ ακενχπμοξ. Μπμνεί κα είκαζ απυ θοζζημφ ημο έκα ιμκαπζηυ πνυζςπμ, ιε ιζα ααεζά επζεοιία βζα ιμκαλζά, αθθά αοηυ δεκ έπεζ ζδιαζία. Βίκαζ δ πμζκή πμο πνέπεζ κα πθδνχζεζ βζα ηδκ εοηαζνία κ‟ ακηζιεηςπίζεζ ηδκ ακάβηδ ηδξ ζηζβιήξ. ΢οιααίκεζ ηχνα δ δοζημθυηενδ μνβακςιέκδ ψζεζε ηδξ Εενανπίαξ ηζ μ ακηζηεζιεκζηυξ ηδξ ζημπυξ είκαζ κα ακηζζηαειίζεζ ηδκ ηάζδ ηδξ θοθήξ κα απμηνοζηαθθςεεί ζηδ πςνζζηζηυηδηα, βζαηί μ πςνζζιυξ είκαζ ζήιενα δ βναιιή ηδξ εθάπζζηδξ ακηίζηαζδξ βζα ημοξ ακενχπμοξ ηαζ ηα έεκδ. Ώπ‟ υπμο ηαζ δ ζφζηαζδ αοηχκ ηςκ ενβαγυιεκςκ μιίθςκ ιαεδηχκ, πμο δίκμοκ ιζα έηθναζδ μιαδζημφ ένβμο, μιαδζηήξ ζοκμπήξ ηαζ ιδ-πςνζζηζηυηδηαξ. Λίβμζ – ζπεηζηά πμθφ θίβμζ – απυ ημοξ ιαεδηέξ ηζ εκμναηζημφξ ημο ηυζιμο ζήιενα ζηέθνπλ καδί ζε ιζα δζπθή δναζηδνζυηδηα: δ ιζα είκαζ κα κζχεμοκ ηαζ κα αββίγμοκ ιε ιεβαθφηενδ αηνίαεζα ημ ζηαεενά εηδζπθμφιεκμ οπμηεζιεκζηυ ζπέδζμ· δ άθθδ είκαζ κα ιζθμφκ ηαζ κα δζδάζημοκ ιε ιεβαθφηενδ δζαφβεζα ηαζ κα δζαθέβμοκ ιε ζμθυηενδ αηνίαεζα ηζξ ζςζηέξ θέλεζξ (βναπηέξ ηαζ πνμθμνζηέξ) βζα κα εηθνάζμοκ ηδκ αθήεεζα. Δ πανμοζίαζδ ηςκ αζζεδηχκ πναβιαηζημηήηςκ εα μδδβήζεζ ηυηε ημοξ ζηεπηυιεκμοξ ακενχπμοξ ημο ηυζιμο κα ζηαιαηήζμοκ ηδκ ηςνζκή ηάζδ ηδξ ζηέρδξ ημοξ ηαζ κα ζοκενβαζεμφκ πθδνέζηενα ηζ εθεφεενα ζηδ δζαθχηζζδ ημο ηυζιμο. Υνδζζιμπμζχ ηδ θέλδ “δζαθχηζζδ” ιε ηδκ απμηνοθζζηζηή ηδξ έκκμζα. Σμ πθήνεξ ιέηνμ αοημφ πμο ιπμνεί κα βίκεζ ελανηάηαζ (υζμκ αθμνά ημ ιαεδηή αημιζηά) απυ ηδκ εζχηενδ δφκαιή ημο κα γεζ ηδκ ηάεε ιένα ζακ ιζα ροπή – εθεφεενμξ απυ θυαμ, εθεφεενμξ απυ

ΟΜΗΛΗΔ΢ ΢ΣΟΤ΢ ΜΑΘΖΣΔ΢

61

αοημζοκείδδζδ ηζ εθεφεενμξ απυ εηείκεξ ηζξ ακηζδνάζεζξ πμο δζεβείνμοκ ημ αζηνζηυ ή ζοκαζζεδιαηζηυ ζχια ζε μνβακςιέκδ δναζηδνζυηδηα, ααζζζιέκδ ζε ανπαίεξ ζοκήεεζεξ. Γζα ημ ιαεδηή ηαζ ηδκ επζηοπία ημο ένβμο ημο ζηυπμξ είκαζ έκα αζηνζηυ ζχια ήνειμ ηαζ οπμηαηηζηυ, εοαίζεδημ ζε εκηοπχζεζξ απυ ηδκ ροπή ηζ απ‟ ημ Αζδάζηαθμ, πμο κα ακηακαηθά ημ υναια ιε ηδ ιεβαθφηενδ ηαεανυηδηα πενζβνάιιαημξ. Πνέπεζ κα εοιάζηε υηζ υηακ μ ιαεδηήξ είκαζ πθήνςξ απαζπμθδιέκμξ ιε ηδ γςή ηδξ οπδνεζίαξ ηαζ ζηα ηνία πεδία, είκαζ θίβα πμο ιπμνεί ή πνέπεζ κα εζπςεμφκ ζ‟ αοηυκ. Μζα ζηέρδ υιςξ ιπμνεί κα αμδεήζεζ. Ώξ πνμζπαεήζεζ ζηδκ έκηαζδ ηδξ γςήξ ημο κα δζαηδνήζεζ ηδ ζφκεεζδ ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ ηαζ ηδκ μθμηθήνςζδ υθςκ ηςκ ιενχκ ημο ελμπθζζιμφ ημο. ΢οπκά ζηδκ έκηαζδ ηδξ δναζηδνζυηδηαξ ημο εκυξ ή ημο άθθμο ζχιαημξ ηαζ ζημ έκα ή ημ άθθμ πεδίμ δ έιθαζδ ιπμνεί πνυζηαζνα κα είκαζ ηυζμ ζζπονή πνμξ ηάπμζα δζεφεοκζδ, χζηε κα πάζεζ βζα ιζα ζηζβιή ηδ ζοκεεηζηή άπμρδ ημο ΢πεδίμο ηαζ ημο μιίθμο. Φοζζηά ενβάγεηαζ ηάης απυ ιεβάθδ πίεζδ, ζοκαζζεδιαηζηά ιπμνεί κα ιαεαίκεζ ημ δφζημθμ ιάεδια ηδξ απυζπαζδξ ηαζ ζοκεπχξ ιπμνεί κα ανίζηεηαζ ζε πνμζςνζκή ελέβενζδ. ΋ιςξ ζημ κμδηζηυ πεδίμ έπεζ επίβκςζδ ιζαξ κμδηζηήξ δζαφβεζαξ ηαζ ιζαξ δφκαιδξ κα ζηέθηεηαζ, πμο ημκ ηναηά ζοκεπχξ ηζ επμζημδμιδηζηά εκενβυ. ΢οκεπχξ μζ αηυθμοεμζ ηνεζξ υνμζ εηθνάγμοκ ανηεηά ζοπκά ηδκ ηαηάζηαζδ ημο ιαεδηή υζμκ αθμνά ηδκ ηαηχηενδ θφζδ ημο: οπεναμθζηή ημφναζδ, ζοκαζζεδιαηζηή ελέβενζδ ηαζ κμδηζηή δζαφβεζα. Πχξ πνέπεζ κ‟ ακηζιεηςπίζεζ αοηυ ημ πνυαθδια; Δ θοζζηή ημφναζδ δε πνεζάγεηαζ ακαβηαζηζηά κα ειπμδίγεζ ιε μπμζμδήπμηε ηνυπμ ηδ πνδζζιυηδηά ημο. ΢ε πμθθμφξ ακενχπμοξ μζ θοζζηέξ ζοκεήηεξ ειπμδίγμοκ ηδκ ενβαζία ημοξ βζαηί δ πνμζμπή ημοξ εζηζάγεηαζ ζηδκ ακεπζεφιδηδ θοζζηή ηαηάζηαζδ· μζ ιαεδηέξ ςζηυζμ έπμοκ ζοπκά ιζα πενίενβδ ζηακυηδηα κα ζοκεπίγμοκ ημ ένβμ ημοξ άζπεηα ιε υ,ηζ ιπμνεί κα ημοξ ζοιααίκεζ θοζζηά. Ο θοζζηυξ εβηέθαθμξ ιπμνεί κ‟ ακηακαηθά ζε ηέημζμ ααειυ ηδ κμδηζηή γςή, χζηε κα ιέκεζ μοζζαζηζηά ακεπδνέαζημξ απυ μπμζεζδήπμηε ελςηενζηέξ ζοκεήηεξ. Ο ιαεδηήξ ιαεαίκεζ κα γεζ ιε ηα θοζζηά ημο ιεζμκεηηήιαηα ηάης απυ ακηίλμεξ ζοκεήηεξ ηζ δ ενβαζία ημο δζαηδνεί ημ ζοκδεζζιέκμ ορδθυ ηδξ επίπεδμ. Σμ ζοκαζζεδιαηζηυ πνυαθδια ιπμνεί κα είκαζ ημ δοζημθυηενμ. Ώθθά ιυκμ μ ιαεδηήξ ιπμνεί κα πεζνζζεεί ημκ αοημμζηηζνιυ ημο ηαζ κ‟ απεθεοεενςεεί απ‟ ηδκ εζχηενδ ζοκαζζεδιαηζηή ηαηαζβίδα ζηδκ μπμία γεζ. Πνέπεζ κ‟ ακαβκςνίζεζ υηζ δ μθμηθήνςζή ημο είκαζ αδφκαιδ, βζαηί ενβάγεηαζ ζε δφμ θάζεζξ ή ηιήιαηα: Φοζζηυ ........................ ζοκαζζεδιαηζηυ ηαζ Νμδηζηυ ...................... ροπζηυ. Βίκαζ άθθμηε ημ έκα ηζ άθθμηε ημ άθθμ ηαζ ζοκήεςξ πμθφ έκημκα ζε ηάεε πενίπηςζδ. Ώοηή δ δοαδζηυηδηα πνέπεζ κα έθεεζ ζε ζηεκυηενδ ζπέζδ ηζ αοηυ είκαζ ημ ζδιείμ πμο πνέπεζ κα πνμζέλεζ ηαεχξ επζγδηεί κα εδναζχζεζ ηαζ κα δζαηδνήζεζ ηδκ ακαβηαία ζφκεεζδ ηαζ μθμηθήνςζδ πνμζςπζηυηδηαξ-ροπήξ. Πυηε εα ιάεμοκ μζ ιαεδηέξ υηζ δ ζηάζδ πμο ζοκεπάβεηαζ ιζα μνζζιέκδ “δε ιε κμζάγεζ” ακηίδναζδ ηαζ ιζα ιμνθή αδζαθμνίαξ είκαζ έκαξ απ‟ ημοξ ηαπφηενμοξ ηνυπμοξ απμδέζιεοζδξ ημο Βαοημφ απυ ηζξ

ΟΜΗΛΗΔ΢ ΢ΣΟΤ΢ ΜΑΘΖΣΔ΢

62

πνμζςπζηέξ απαζηήζεζξ; Αεκ είκαζ δ “δε ιε κμζάγεζ” δζάεεζδ πμο εα επδνεάγεζ ηδ ζηάζδ ημο ιαεδηή πνμξ ημοξ άθθμοξ ακενχπμοξ. Βίκαζ δ ζηάζδ ηδξ μθμηθδνςιέκδξ ζηεπηυιεκδξ πνμζςπζηυηδηαξ ημο ιαεδηή πνμξ ημ αζηνζηυ ή ζοκαζζεδιαηζηυ ζχια. Σμκ μδδβεί κα πάνεζ ηδ εέζδ υηζ ηακέκα πνάβια πμο πνμηαθεί μπμζαδήπμηε ακηίδναζδ πυκμο ή ζηεκμπχνζαξ ζημ ζοκαζζεδιαηζηυ ζχια δεκ έπεζ ηδκ παναιζηνή ζδιαζία. Οζ ακηζδνάζεζξ αοηέξ απθά ακαβκςνίγμκηαζ, αζχκμκηαζ, βίκμκηαζ ακεηηέξ ηαζ δεκ ημοξ επζηνέπεηαζ κα δδιζμονβήζμοκ ηακέκακ πενζμνζζιυ. ΋θμζ μζ ιαεδηέξ εα έηακακ ηαθά κα ζημπαζεμφκ υζα είπα. Δ υθδ δζαδζηαζία ααζίγεηαζ ζε ιζα ααεζά εδναζςιέκδ πεπμίεδζδ ζηδκ ειιμκή ημο αεάκαημο ΋κημξ ιέζα ζηζξ ιμνθέξ ηδξ ροπήξ ηαζ ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ. Δ εζχηενδ αοηή ακηίθδρδ αολάκεζ ιε ηδκ ακάπηολδ ηδξ δφκαιδξ ημο δζαθμβζζιμφ είηε πνυηεζηαζ βζα αημιζηυ δζαθμβζζιυ ή βζα μιαδζηυ ένβμ. Ο δζαθμβζζιυξ είκαζ μοζζχδδξ βζα ηδκ εδναίςζδ ιζαξ πζμ εθεφεενδξ εζχηενδξ πκεοιαηζηήξ αθθδθεπίδναζδξ – είηε πάθζ ζακ ροπήξ ζε ζπέζδ ιε ηδκ πνμζςπζηυηδηα είηε ιζαξ μιάδαξ ιαεδηχκ ζε ζπέζδ ιε ημκ Αζδάζηαθυ ημοξ ή ιεηαλφ ημοξ. Θα ιπμνμφζαηε εδχ κα νςηήζεηε: Γζαηί εεςνείηαζ ακαβηαία δ εοαίζεδηδ αοηή αθθδθεπίδναζδ ιεηαλφ ηςκ ιαεδηχκ ημο μιίθμο εκυξ Αζδαζηάθμο; Αεκ είκαζ δ γςή ανηεηά πενίπθμηδ ηαζ πςνίξ ηδκ οπεναμθζηή επίβκςζδ ηςκ ζοκεδηχκ, ηςκ επαθχκ ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ ηαζ ηδξ ροπήξ εηείκςκ ιε ημοξ μπμίμοξ ζοκδευιαζηε ηαζ ιε ημοξ μπμίμοξ πνμζπαεμφιε κα ααδίζμοιε ζακ ζοιιαεδηέξ; Θα ήεεθα εδχ κα ζαξ εοιίζς υηζ ζακ ιαεδηέξ είζηε ζε πνμεημζιαζία βζα ιφδζδ ηζ αοηή δ επζηείιεκδ ηαηάζηαζδ ζοκείδδζδξ ζοκεπάβεηαζ ηνία πνάβιαηα: 1. Ώολδιέκδ επίβκςζδ ηζ εοαζζεδζία ζηδκ ειπεζνία ηαζ ηδ γςή ζ‟ υθεξ ηζξ ιμνθέξ.

2. Σδ δφκαιδ κα ηάκεηε βζα άθθμοξ υ,ηζ πνμζπάεδζα κα ηάκς βζα ζαξ ηχνα ζε ιζηνυηενδ ηθίιαηα ηζ ανβυηενα, ζε άθθεξ γςέξ, υπςξ ημ ηάκς ηχνα.

3. Σμ εάννμξ ηαζ ηδ δφκαιδ κα λένεηε ηα πάκηα, κ‟ ακηζθαιαάκεζεε ηα πάκηα ηαζ κα αβαπάηε ιε οπμιμκεηζηή ζμθία ηζ αιεηάαθδηδ εζθζηνίκεζα. Ώοηυ πνέπεζ ζίβμονα κα ζαξ είκαζ θακενυ. ΢ημ μιαδζηυ ένβμ ζημ μπμίμ ηχνα ηαθμφκηαζ κα ζοιιεηάζπμοκ μζ ιαεδηέξ, έπεηε ιζα πνμζθενυιεκδ εοηαζνία πμο ιπμνεί κα αμδεήζεζ ζηδκ πνυηθδζδ υθςκ ηςκ πμζμηήηςκ πμο ζαξ πνεζάγμκηαζ ζακ οπμρδθίςκ βζα ιφδζδ ζε υπζ ηυζμ πμθφ ιαηνζκή πνμκμθμβία, υπςξ εεςνμφιε ημ πνυκμ απυ ηδκ εζχηενδ πθεονά. Αζκυηακ πάκηα δ δζδαζηαθία υηζ μ ιαεδηήξ ή μ ιοδιέκμξ πνέπεζ κα πνμζανιμζεεί ηαζ κα ιάεεζ απυ ηζξ ζοκεήηεξ ζηζξ μπμίεξ ανίζηεηαζ ηαζ απυ ημ πθαίζζμ ηαζ ημ πενζαάθθμκ ιε ημ μπμίμ ημκ θένκεζ ηαεδιενζκά ζ‟ επαθή δ γςή ημο ζημ θοζζηυ πεδίμ. Ώοηή είκαζ ιζα απυ ηζξ ανπζηέξ ημζκμημπίεξ ηδξ Ώηναπμφ. Ήηακ ςζηυζμ ηάπμηε ιζα ζδέα ηυζμ κέα βζα ημ γδθςηή ηαζ ημκ εηβοικαγυιεκμ ιαεδηή υζμ ηζ δ δζδαζηαθία πμο πνμζπαεχ κα δχζς ζ‟ αοηυ ημκ υιζθμ ηςκ ιαεδηχκ ιμο ηζ δ εοηαζνία πμο επζεοιχ κ‟ αδνάλεηε. Δ εηπαίδεοζδ πμο ιέπνζ ηχνα εθανιμγυηακ ζηα εζχηενα πεδία πςνίξ κα βίκεηαζ ζοπκά ακηζθδπηή απυ ηδκ αθοπκζζιέκδ ζοκείδδζδ ημο απμδεβιέκμο ιαεδηή, πνέπεζ ηχνα κα ζοθθδθεεί, κα πνδζζιμπμζδεεί ηαζ κα ηονζανπδεεί απυ ηδκ αθοπκζζιέκδ ζοκείδδζδ ηαζ ημ θοζζηυ ημο εβηέθαθμ. Ο ιαεδηήξ ζημ πανεθευκ

ΟΜΗΛΗΔ΢ ΢ΣΟΤ΢ ΜΑΘΖΣΔ΢

63

πνμζπαεμφζε κα εδναζχζεζ ανιμκζηέξ ζπέζεζξ ιε ημ πενζαάθθμκ ημο – βζαηί δ ανιμκία είκαζ ιζα απ‟ ηζξ απεθεοεενςηζηέξ δοκάιεζξ πμο πνέπεζ κα πνμδβδεμφκ ηδξ απεθεοεένςζδξ ηδξ εκένβεζαξ πμο πνδζζιμπμζείηαζ ιεηά ηδ ιφδζδ. Καθθζενβμφζε ηδκ οπμιμκή, ηδκ ακεηηζηυηδηα ηαζ ηδ πνδζζιυηδηα ηαζ πνυζθενε οπδνεζία ηζ αοηυ βζκυηακ ιέζς ηδξ δζαδζηαζίαξ ηδξ νξζήο εμσηεξηθήο δηαγσγήο πμο ααζζγυηακ ζε μνευ εζχηενμ πνμζακαημθζζιυ ηαζ ζηάζδ. Ώθθά ζφιθςκα ιε ημ κέμ ζφζηδια (πμο έβζκε ακαβηαίμ απυ ηδκ επζηεοπεείζα θοθεηζηή πνυμδμ) αοηή δ δζαδζηαζία ηςκ μνεχκ ελςηενζηχκ πνμζανιμβχκ πνέπεζ κα παναθθδθζζεεί ζηδ Νέα Βπμπή ιε ηζξ νξζέο εζψηεξεο ζρέζεηο, ζπλεηδεηά εδναζςιέκεξ ηαζ ζπλεηδεηά δζαηδνδιέκεξ ηζ ακαβκςνζζιέκεξ βζ‟ αοηυ πμο είκαζ απυ ημ ζοκεζδδηυ κμο ηζ εβηέθαθμ ημο ιαεδηή. Ώοηυ ζοκεπχξ πνμτπμεέηεζ αθδεζκή βκχζδ ηδξ εζχηενδξ μιαδζηήξ ζπέζδξ ημο ιαεδηή, πκεοιαηζηή δζείζδοζδ ζηδκ εζχηενδ γςή εκυξ αδεθθμφ ιαεδηή ηαζ ηδκ επαηυθμοεδ ζοβπχκεοζδ ηαοηυπνμκα ζε ηανδζά-κμο-εβηέθαθμ ημο ιαεδηή υθςκ υζςκ είκαζ βκςζηά ηυζμ ζηα ελςηενζηά υζμ ηαζ ζηα εζχηενα πεδία. Ώοηυ δε ζοκέααζκε ιέπνζ ηχνα. Βίκαζ ιζα απυ ηζξ ηφνζεξ αζηίεξ βζα ημκ ζπδιαηζζιυ αοηχκ ηςκ μιίθςκ υζμκ αθμνά ηα αημιζηά ιέθδ ημο μιίθμο. Θα επέθεεζ πνμμδεοηζηά ηαζ αζθαθχξ απυ ηδκ ηαεδιενζκή πνήζδ ηςκ μιαδζηχκ δζαθμβζζιχκ πμο ιπμνεί κα ζαξ ακαεέζς, απυ έκα ακακεςιέκμ εκδζαθένμκ ζημ εέια ημο ηδθεπαεδηζημφ ένβμο ηζ απυ ιζα ζηεκυηενδ ηαζ ααεφηενδ αβάπδ πμο πνέπεζ κα ηαθθζενβδεεί απ‟ υθμοξ ζαξ. Σνία πνάβιαηα έπμοκ ιεβάθδ ζδιαζία ηαζ απμηεθμφκ ηδκ αημιζηή ζαξ εοεφκδ: 1. Δπρέξεηα επηθνηλσλίαο. ΢ακ ιέθμξ ημο μιίθμο ιμο είκαζ μοζζχδεξ κα ηαθθζενβήζεηε δφμ υρεζξ ηδξ “ηέπκδξ ηδξ επζημζκςκίαξ” πμο ααζίγεηαζ αζχκζα ζηδκ αβαπδηζηή έθλδ. α. Βπζημζκςκία ή επαθή ιε ηδκ ροπή ιέζς ιζαξ ηαθθζενβδιέκδξ εοεοβνάιιζζδξ ηαζ μνεμφ δζαθμβζζιμφ. α. Βπζημζκςκία ή επαθή ιε ημοξ αδεθθμφξ ημο μιίθμο ζαξ· εέηεζ ηα εειέθζα βζα επμζημδμιδηζηή, εκςιέκδ ενβαζία.

2. Απξνζσπία. Τπάνπεζ ηάηζ άθθμ πμο ιπμνχ κα πς βζ‟ αοηυ ημ εέια; Πνέπεζ κα ιάεεηε κα ελεηάγεηε υ,ηζ θέβεηαζ ή πνμηείκεηαζ απυ ηάεε αδεθθυ ημο μιίθμο ιε ιζα πθήνδ ηαζ πνμζεηηζηά ακαπηοβιέκδ “εεία αδζαθμνία”. Πνμζέληε ηδ πνήζδ ηδξ θέλδξ “εεία”, βζαηί ηναηά ημ ηθεζδί ηδξ ακαβηαίαξ ζηάζδξ. Βίκαζ ηάηζ δζαθμνεηζηυ απυ ηδκ αδζαθμνία ηδξ ακειεθζάξ ή ηδκ αδζαθμνία εκυξ ροπμθμβζηά ακαπηοβιέκμο “ηνυπμο δζαθοβήξ” απ‟ υ,ηζ δεκ είκαζ εοπάνζζημ· μφηε είκαζ δ αδζαθμνία ηδξ ακςηενυηδηαξ. Βίκαζ δ αδζαθμνία πμο δέπεηαζ υ,ηζ πνμζθένεηαζ, πνδζζιμπμζεί υ,ηζ είκαζ πνήζζιμ, ιαεαίκεζ υ,ηζ ιπμνεί, αθθά δεκ ειπμδίγεηαζ απυ πνμζςπζηέξ ακηζδνάζεζξ. Βίκαζ δ ηακμκζηή ζηάζδ ηδξ ροπήξ ή ημο εαοημφ πνμξ ημ ιδ-εαοηυ. Βίκαζ δ άνκδζδ ηδξ πνμηαηάθδρδξ, υθςκ ηςκ ζηείνςκ πνμηαηεζθδιιέκςκ ζδεχκ, υθςκ ηςκ έλεςκ ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ, ηςκ επζδνάζεςκ ή ημο πανεθευκημξ. Βίκαζ δ θεζημονβία ηδξ απυζπαζδξ απυ “ημκ ηυζιμ, ηδ ζάνηα ηαζ ημ δζάαμθμ” βζα ηα μπμία ιζθά δ Καηλή Γηαζήθε.

3. Αγάπε. Δ αβάπδ είκαζ εηείκδ δ πενζεηηζηή, ιδ επζηνζηζηή, ιαβκδηζηή ακηίθδρδ ηαζ

ΟΜΗΛΗΔ΢ ΢ΣΟΤ΢ ΜΑΘΖΣΔ΢

64

ζηάζδ πμο (ζημ μιαδζηυ ένβμ) δζαηδνεί ηδκ μιαδζηή αηεναζυηδηα, ηαθθζενβεί ημκ μιαδζηυ νοειυ ηαζ δεκ επζηνέπεζ ζε ηακέκα δεοηενεφμκ πνμζςπζηυ βεβμκυξ ή δζάεεζδ κα ηαηαζηνέρεζ ημ μιαδζηυ ένβμ. Βπαθή, απνμζςπία ηαζ αβάπδ – αοηά ηα ηνία ζοκζζημφκ ημοξ αημιζημφξ ακηζηεζιεκζημφξ ζημπμφξ πμο εέης ιπνμζηά ζημκ ηαεέκα ηαζ ζ‟ υθμοξ ζαξ. Οζ μιαδζηέξ απαζηήζεζξ πμο πνέπεζ κ‟ ακηζιεηςπζζεμφκ ηαζ κα δζαηδνδεμφκ απυ ημκ υιζθμ, ζακ υιζθμ, είκαζ μζ ελήξ: 1. Οκαδηθή αθεξαηφηεηα. Ώοηή ακαπηφζζεηαζ απυ ηδκ μνεή μθμηθήνςζδ ηαζ ακαθένεηαζ ζηδ θεπηή ζζμννμπία πμο πνέπεζ κα δζαηδνείηαζ ιεηαλφ ηςκ ιεθχκ ημο μιίθμο. Δ θφζδ αοηήξ ηδξ αηεναζυηδηαξ δδιζμονβεί ηεθζηά ιζα μιαδζηή ζηαεενυηδηα ηαζ ιζα μιαδζηή απαθθαβή απυ ηδκ “ηαθάκηεοζδ”, πμο εα επζηνέρεζ ηδκ αδζάημπδ μιαδζηή ενβαζία ηαζ αθθδθεπίδναζδ. Θα πνμηφρεζ ακ ημ ηαεέκα απ‟ ηα ιέθδ ημο μιίθμο κμζάγεηαζ απθά βζα ηζξ δζηέξ ημο οπμεέζεζξ ηζ επζηνέπεζ ζημοξ αδεθθμφξ ημο ημο μιίθμο κα κμζάγμκηαζ βζα ηζξ δζηέξ ημοξ· εα πνμηφρεζ ακ ηναηάηε ηζξ πνμζςπζηέξ ζαξ οπμεέζεζξ, ηζξ ζδζςηζηέξ ζαξ έβκμζεξ ηαζ ζημημφνεξ έλς απ‟ ηδκ μιαδζηή γςή· εα πνμηφρεζ ακ απέπεηε απυ ζογδηήζεζξ ημο εκυξ βζα ημκ άθθμκ ηζ απυ πανειαάζεζξ ζηζξ οπμεέζεζξ ηαζ ηζξ ζηάζεζξ ηςκ άθθςκ. Ώοηυ έπεζ οπένηαηδ ζδιαζία ζημ πανυκ ζηάδζμ ηδξ μιαδζηήξ ενβαζίαξ· εα ζδιαίκεζ – ακ ιπμνέζεηε κα ημ επζηφπεηε – υηζ ιπμνείηε κα ηναηάηε ημ κμο ζαξ ηαεανυ απυ υθα ηα ιζηνμπνάβιαηα πμο αθμνμφκ ηδ γςή ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ. Ώοηυ ζδιαίκεζ υηζ μ κμοξ ζαξ εα είκαζ ζοκεπχξ εθεφεενμξ βζα μιαδζηυ ένβμ.

2. ΢πγρψλεπζε. Μ‟ αοηή εκκμχ ηδκ ζηακυηδηα ημο μιίθμο κα ενβάγεηαζ ζακ ιμκάδα. Ώοηή ελανηάηαζ απυ ηδκ επίηεολδ μνεήξ αημιζηήξ ζηάζδξ ηαζ (υηακ ενβάγεζεε) ηδκ επίηεολδ ηδξ ζηακυηδηαξ κα πάκεηε απ‟ ηα ιάηζα ζαξ ηαεεηί εηηυξ απ‟ ηδκ ενβαζία πμο πνέπεζ κα βίκεζ ηαζ ιζα ααεζά αίζεδζδ αβάπδξ βζα ημοξ αδεθθμφξ ζαξ.

3. Καηαλφεζε. Υνδζζιμπμζχ αοηή ηδ θέλδ ακαθμνζηά ιε ηδκ ακηίθδρή ζαξ βζα ημ ένβμ πμο πνέπεζ κ‟ ακαθδθεεί. Αε πνδζζιμπμζχ ηδ θέλδ ακαθμνζηά ιε ηδ ζηάζδ ζαξ πνμξ ημκ εαοηυ ζαξ ή πνμξ ημοξ αδεθθμφξ ζαξ ημο μιίθμο. ΢διαίκεζ υηζ ηάεε υιζθμξ ενβάγεηαζ ιε ζφκεζδ ηαζ ηαηακυδζδ βζα ημ δζηυ ημο ηαεμνζζιέκμ ένβμ, λένμκηαξ υηζ ζοκεζζθένεζ ζ‟ έκα ζφκμθμ πμο οπάνπεζ ιέζα ζημ κμο ημο Αζδαζηάθμο. Ώηεναζυηδηα, ζοβπχκεοζδ ηαζ ηαηακυδζδ – αοηή είκαζ δ ηάλδ ημο ένβμο ηαζ δ ζεζνά ηδξ ακάπηολδξ. ΋θμζ μζ υιζθμζ πμο ενβάγμκηαζ ζημκ ελςηενζηυ ηυζιμ ζε ζπέζδ ιε ηα Άζναι ηςκ Αζδαζηάθςκ, εα αημθμοεμφκ μνζζιέκα ανπζηά ηαζ ηεθζηά ζηάδζα ζημ ένβμ ημοξ ηζ αοηά εα είκαζ μιμζυιμνθα βζα υθμοξ, μπμζαδήπμηε ηζ ακ είκαζ δ εζδζηή ηαζ αημιζηή μιαδζηή ημοξ ενβαζία. Έηζζ εα επέθεεζ ιζα μιαδζηή ζπέζδ ηαζ ιζα επαηυθμοεδ εκίζποζδ ηςκ ιειμκςιέκςκ μιίθςκ. Σμ ηνίημ ζηάδζμ ημο ένβμο πμο πνέπεζ κα βίκεζ εα είκαζ εζδζηυ ηαζ ζδζαίηενμ, δζαθμνεηζηυ βζα ηάεε υιζθμ ηαζ πνέπεζ κα δζελάβεηαζ απυ ημκ υιζθμ ιε θεπημθυβμ πνμζμπή. Θα ήεεθα κα γδηήζς απ‟ ημοξ δζάθμνμοξ μιίθμοξ πμο

ΟΜΗΛΗΔ΢ ΢ΣΟΤ΢ ΜΑΘΖΣΔ΢

65

ιπμνεί κα ενβάγμκηαζ ηάης απ‟ ηδκ ηαεμδήβδζή ιμο, κα αζπμθμφκηαζ ιε ηδ δζηή ημοξ αημιζηή μιαδζηή ενβαζία ηαζ κα ιδ κμζάγμκηαζ βζα ηδ θφζδ ηδξ ενβαζίαξ πμο βίκεηαζ απυ ημοξ άθθμοξ μιίθμοξ. Ώξ ζαξ πενζβνάρς ηα ζηάδζα πμο πνέπεζ κα αημθμοεήζεηε: ΢ΣΏΑΕΟ ΠΡΧΣΟ. Δπζπγξάκκηζε. Φοπζηή επαθή. Πκεοιαηζηή εοζηάεεζα. Βοζηάεεζα είκαζ δ ζοκεπήξ ηήνδζδ ηδξ επζηεοπεείζαξ ροπζηήξ επαθήξ. α. Έπεζηα δ ζοκεζδδηή παναίηδζδ απυ ακηζδνάζεζξ ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ. α. Καηυπζκ δ ακαβκχνζζδ ημο βεβμκυημξ ηδξ αβάπδξ ζακ έηθναζδξ ηδξ ροπζηήξ αοηήξ επαθήξ – πμο εηθνάγεηαζ δζαιέζμο ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ. β. Σεθζηά δ θακηαζζαηή ζοβπχκεοζδ ηδξ εβςζηήξ αηηίκαξ ηαζ ηδξ αηηίκαξ ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ. Ώοηυ απμηεθεί ημ θάζεην ζηάδζμ. ΢ΣΏΑΕΟ ΑΒΤΣΒΡΟ. Σμ παναπάκς αημθμοεείηαζ απυ μιαδζηή μθμηθήνςζδ ηαζ μιαδζηή ζοβπχκεοζδ πμο πνμςεείηαζ ζοκεζδδηά: α. Φένκμκηαξ ηάεε ιέθμξ ημο μιίθμο ζε ζοκεζδδηή επζημζκςκία ιε ημ ιέζμκ ηδξ νλνκαζίαο ηαζ ηδξ αγάπεο. α. ΐθέπμκηαξ υθα ηα ιέθδ ημο μιίθμο ζακ έκακ ηφηθμ γςκηακχκ ζδιείςκ θςηυξ ιαγί ιε εζάξ ζημκ ηφηθμ, υπζ υιςξ ζημ ηέκηνμ ημο ηφηθμο. β. Φακηαγυιεκμζ υθα αοηά ηα ζδιεία θςηυξ κα ζοβπςκεφμκηαζ ηαζ κα ζιίβμοκ βζα κα απμηεθέζμοκ έκακ αηηζκμαυθμ ήθζμ, ιε αηηίκεξ θςηυξ πμο ελένπμκηαζ πνμξ ηζξ ηέζζενζξ βςκίεξ ηδξ βδξ. Ώοηυ απμηεθεί ημ νξηδφληην ζηάδζμ. ΢ΣΏΑΕΟ ΣΡΕΣΟ. Έπεζηα αημθμοεεί ιζα πνμζεηηζηή ελέηαζδ ημο μιαδζημφ ζημπμφ ηαζ ηεπκζηήξ. Ώοηή δ ηεπκζηή εα είκαζ δζαθμνεηζηή βζα ηάεε υιζθμ· ηα απμηεθέζιαηα εα επζηεοπεμφκ ακ αημθμοεήζεηε δοκαιζηά ηζ αηαηάπαοζηα ηδκ ζδζαίηενδ, οπμδεζπεείζα ηεπκζηή. Ώοηή δ ηεπκζηή δεκ πνέπεζ κα αθθάλεζ απυ ηακέκακ εηηυξ απυ ιέκα. Σα ζηάδζα Ε ηαζ II πνέπεζ κα επζηεοπεμφκ βμνβά ηαζ κα είκαζ ζπεδυκ ζηζβιζαία ζηα απμηεθέζιαηά ημοξ ιεηά απυ ηνίιδκδ πνμζεηηζηή ενβαζία. Γδηχ κα δχζεηε πνμζεηηζηή, οπμιμκεηζηή πνμζμπή ζ‟ αοηά, χζηε ηεθζηά κα ακαπηοπεμφκ ζε ζηαεενέξ ζοκήεεζεξ ηζ έηζζ κα ιδ ζαξ πνμηαθμφκ δοζπένεζα ηαζ πενζζζυηενεξ δοζημθίεξ. Σα ανπζηά ζηάδζα ζ‟ αοηυ ημκ ηφπμ ενβαζίαξ έπμοκ οπένηαηδ ζπμοδαζυηδηα. ΢ΣΏΑΕΟ ΣΒΣΏΡΣΟ. Έπμκηαξ ηεθεζχζεζ ημ εζδζηυ μιαδζηυ ένβμ ημο ΢ηαδίμο III, ηα ιέθδ ημο μιίθμο εα πνμζπαεήζμοκ ηυηε κα ζοκδεεμφκ ιε ημοξ άθθμοξ μιίθμοξ ιε ημκ ίδζμ ηνυπμ ιε ημκ μπμίμ ζοκδέεδηακ ιε ηα ιέθδ ημο δζημφ ημοξ μιίθμο. Χζηυζμ ζ‟ αοηή ηδκ πενίπηςζδ μζ ιαεδηέξ δε εα αζπμθδεμφκ ιε ημ πνμζςπζηυ μπμζμοδήπμηε μιίθμο, ζοιπενζθαιαακμιέκμο ημο δζημφ ημοξ, αθθά ιυκμ – ζακ υιζθμξ – εα ζοκδέμοκ ημκ υιζθυ ημοξ ιε ημοξ άθθμοξ μιίθμοξ. Έηζζ μζ έκκμζεξ ηδξ πθάκδξ ηαζ ηδξ πςνζζηζηυηδηαξ ηαζ δ ακηίθδρδ ηδξ ζοβπχκεοζδξ εα πάνμοκ μνεέξ ακαθμβίεξ ζημ κμο ζαξ. α. ΢ηδ ζοκέπεζα πείηε ζακ υιζθμξ ηνεζξ θμνέξ ηδ Μεβάθδ Βπίηθδζδ:

ΟΜΗΛΗΔ΢ ΢ΣΟΤ΢ ΜΑΘΖΣΔ΢

66

“Ώξ θένμοκ μζ Αοκάιεζξ ημο Φςηυξ θχηζζδ ζημ ακενχπζκμ βέκμξ. Ώξ απθςεεί πακημφ ημ Πκεφια ηδξ Βζνήκδξ. Βίεε κα ζοκακηδεμφκ πακημφ μζ Άκενςπμζ Καθήξ Θέθδζδξ ιε έκα πκεφια ζοκενβαζίαξ. Ώξ ζοκμδεφεζ δ Αφκαιδ ηζξ πνμζπάεεζεξ ηςκ Μεβάθςκ ΋κηςκ.”

α. Έπεζηα εηθςκήζηε ηδκ Εενή Λέλδ Ο.Μ. ηνεζξ θμνέξ. β. Σεθεζχζηε ιε ηδκ πνμζεοπή ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ πνμξ ηδκ ροπή: “Ώξ είκαζ ηα θυβζα ημο ζηυιαηυξ ιμο ηζ μ δζαθμβζζιυξ ηδξ ηανδζάξ ιμο πάκηα δεηηά ζηδ εέα ζμο, ς Φοπή, Κφνζε ηαζ Λοηνςηή ιμο.”

ΜΔΡΟ΢ VII Δ ακάβηδ ηδθεπαεδηζηήξ εοαζζεδζίαξ ζε ηάεε υιζθμ πμο απμηεθείηαζ απυ ιαεδηέξ ααζίγεηαζ ζε ηνεζξ ακαβηαζυηδηεξ· εα ήεεθα κα ημ ηαηακμήζεηε ζαθέζηενα: 1. Δ ηαθθζένβεζα αιμζααίςκ ζπέζεςκ ηδθεπαεδηζηήξ θφζδξ ζημ κμδηζηυ πεδίμ είκαζ μοζζχδδξ. Ήηακ πάκηα έκα εδναζςιέκμ βεβμκυξ ή ηαηάζηαζδ ζηδκ πενίπηςζδ εκυξ Αζδαζηάθμο ηαζ ημο ιαεδηή Σμο ηαζ ιεηαλφ ηςκ πνεζαφηενςκ ιαεδηχκ ζ‟ μπμζμδήπμηε υιζθμ απμδεβιέκςκ ιαεδηχκ. Ήθεε πζα μ ηαζνυξ πμο δ μιαδζηή αοηή πμζυηδηα πνέπεζ – βζα πάνδ εκυξ ηυζιμο πμο ανίζηεηαζ ζε ακάβηδ – κα ακαπηοπεεί απυ ιαεδηέξ ιζηνυηενδξ επίηεολδξ ιέζα ζημκ υιζθμ.

2. Δ ηδθεπαεδηζηή αοηή ακέθζλδ εα μδδβήζεζ ζε ιεβαθφηενδ εοαζζεδζία πνμξ ημοξ άθθμοξ. Ώοηυ είκαζ ημ ιοζηζηυ ημο ένβμο ημο Αζδαζηάθμο ηζ μ πανάβμκηαξ πμο Σμο επζηνέπεζ κα ενβάγεηαζ δζα ηςκ ιαεδηχκ Σμο ημοξ μπμίμοξ πνδζζιμπμζεί ζακ πνμθοθαηέξ ηδξ ζοκείδδζήξ Σμο. Γζα κα ημ επζηφπεζ ιε αηνίαεζα πνέπεζ κα είκαζ ζηακυξ κα βκςνίγεζ ηδκ ηαηάζηαζή ημοξ (κμδηζηή, ροπζηή ηαζ θοζζηή) υηακ απμθαζίζεζ κα ηδ ιάεεζ. Έηζζ ιπμνεί κ‟ ακαηαθφρεζ ακ είκαζ ή υπζ δζαεέζζιμζ βζα μπμζαδήπμηε εζδζηή οπδνεζία, ακ ιπμνμφκ κα πνδζζιμπμζδεμφκ ιε αζθάθεζα ή υπζ, ακ δ εοαζζεδζία ημοξ είκαζ ανηεηή ηζ ακ δ ενιδκεία ημοξ βζα υ,ηζ αζζεάκμκηαζ έπεζ ανηεηή αηνίαεζα χζηε κ‟ ακηαπμηνίκμκηαζ ιε κμδιμζφκδ ζηδκ ακάβηδ. Μήπςξ δε πνεζάζηδηε κα ιεθεηήζς υθμοξ ζαξ ι‟ αοηυ ημκ ηνυπμ; ΢ηεθεείηε ημ ηαζ ζοθθμβζζεείηε ηζξ ζοκέπεζεξ.

3. Δ ηδθεπαεδηζηή αοηή εοαζζεδζία εα μδδβήζεζ επίζδξ ζηδ κέα επζζηήιδ ηδξ επζημζκςκίαξ δ μπμία ζηδ Νέα Βπμπή εα θηάζεζ ζε βεκζηή πνήζδ ηαζ ηαηακυδζδ. Ώοηήξ ηδξ ηαηάζηαζδξ ελςηενζηυ θοζζηυ ζφιαμθμ είκαζ ημ ναδζυθςκμ. Πνμηφπημοκ ηχνα μνζζιέκεξ ενςηήζεζξ ηαζ εα ήηακ ηαθυ κα δζαηοπχζμοιε ηζξ απακηήζεζξ ζε ιενζηέξ απ‟ αοηέξ. Θα ιπμνμφζε μνεά κα παναηδνδεεί ακ έπεζ ηακείξ ημ δζηαίςια κα δνα ηδθεπαεδηζηά πάκς ζηδ δζάκμζα μπμζμοδήπμηε πνμζχπμο; Δ απάκηδζδ είκαζ υηζ ημ ηάκεηε ζοκεπχξ, ζοκεζδδηά ή αζοκείδδηα ηαζ πςνίξ πείνα ή ζημπυ ή – ακ οπάνπεζ ζημπυξ – είκαζ ζοκήεςξ έκαξ ζημπυξ ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ. Αζα ηδξ ηδθεπάεεζαξ έπμοκ δζαζπανεί μζ ζδέεξ ζημκ ηυζιμ ιέζς ηδξ δζαδζηαζίαξ ηδξ κμδηζηήξ εκηφπςζδξ ημο κμο ηάπμζμο ιαεδηή ή εοαίζεδημο πνμζχπμο. Υνέμξ ημοξ είκαζ ηυηε κα ανμοκ ηαζ κα δζεοεφκμοκ ημ κμο ηαζ ηζξ δναζηδνζυηδηεξ εηείκςκ ηςκ αηυιςκ ηςκ μπμίςκ ημ ένβμ δεκ είκαζ ιυκμ κα ακηαπμηνζεμφκ ζ‟ αοηή ηδκ εκηφπςζδ

ΟΜΗΛΗΔ΢ ΢ΣΟΤ΢ ΜΑΘΖΣΔ΢

67

αθθά ηαζ κα ηδ ιεηαδχζμοκ ζηδ ζοκείδδζδ ηςκ ζημπαζηχκ ημο ηυζιμο. Έπεηε πμηέ δζενςηδεεί πμζεξ είκαζ μζ υρεζξ ημο ένβμο ζε ζπέζδ ιε ηδκ ηδθεπάεεζα πμο πνμηαθμφκ αιθζαμθίεξ ζημ κμο ζαξ; Αεκ είκαζ δ δοζπζζηία ζηδκ πνυεεζδ ή άπμρδ ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ ηαζ ιζα αιθζαμθία επίζδξ βζα ηδκ εζθζηνίκεζα ή ηα ηίκδηνά ζαξ; Μυκμ υηακ αοηυ ημ ένβμ πνμςεείηαζ ακζδζμηεθχξ ηαζ ιε πθήνδ εθεοεενία απ‟ ηδκ πνμζςπζηή πνμηαηάθδρδ ηαζ ηζξ πνμζςπζηέξ επζθμβέξ – πμθζηζηέξ ή ενδζηεοηζηέξ – ιπμνεί κα οπάνλεζ αζθαθήξ ενβαζία ζ‟ αοηή ηδ βναιιή. Γζαοηυ ζαξ ημκίγς ηδκ ακάβηδ κα ηάκεηε αοηή ηδκ ενβαζία ζημ ορδθυηενμ ζδιείμ εκυηδηαξ ημο δζαθμβζζιμφ ηαζ ιε πθήνδ οπαημή ζηζξ απμθάζεζξ ιμο βζα ημ γήηδια. Μζα άθθδ ενχηδζδ εα ιπμνμφζε κα είκαζ: Πμζα είκαζ δ δζαθμνά ακάιεζα ζημ ένβμ πμο ζαξ πνμηείκς ηαζ ζημ ένβμ ηδξ ΢ημάξ ημκ Κονίςκ ηδξ Μμνθήξ; Αεκ οπάνπεζ ηαιζά εηηυξ απ‟ ημ ηίκδηνμ ηαζ ημ ζδιείμ απ‟ ημ μπμίμ πνέπεζ κα πνμζπαεήζεηε κα ενβαζεείηε. Οζ Κφνζμζ ηδξ Μμνθήξ ενβάγμκηαζ μθμηθδνςηζηά απυ ηζ επί ηςκ ηαηχηενςκ επζπέδςκ ημο κμδηζημφ πεδίμο ηαζ ιε ηδκ εκένβεζα ηδξ βκχζδξ. Δ υρδ αβάπδ ηδξ ροπήξ είκαζ αδνακήξ ηαζ ζοκεπχξ απ‟ ηδ ζημπζά ηαζ ημ υναια ηδξ Μεβάθδξ Λεοηήξ ΢ημάξ ηα ηίκδηνα είκαζ θακεαζιέκα ηαζ μζ ακηζηεζιεκζημί ζημπμί ζδζμηεθείξ. Ώοηυ αθδεεφεζ ηυζμ βζα ηα άημια υζμ ηαζ βζα ηζξ μιάδεξ. Μδκ λεπκάηε υηζ αοημί μζ Κφνζμζ ηδξ Μμνθήξ είκαζ ροπέξ ιεβάθδξ δθζηίαξ ηζ ελαζνεηζηήξ ηοθθυηδηαξ. Ώθθά ανβυηενα, ζε ηάπμζμ πμθφ ιαηνζκυ ηφηθμ ηζ υηακ ημ ηάνια εα έπεζ εθανιμζεεί πάκς ημοξ ηζ μ Μεβάθμξ Νυιμξ εα έπεζ επζαάθθεζ ηδκ πθήνδ πθδνςιή βζα υθμ ημ ηαηυ πμο έβζκε, ηυηε ηζ αοημί εα ανπίζμοκ κα ακαπηφζζμοκ ηδκ υρδ ηδξ αβάπδξ ηαζ κα ιεημοζζχκμοκ ηα ηίκδηνά ημοξ. Κζ εζείξ πνέπεζ κα ενβάγεζεε απυ ηα κμδηζηά επίπεδα, αθθά δ βκχζδ ηζ δ αβάπδ πνέπεζ κα δνμοκ ιαγί, πανάβμκηαξ ιυκμ εηείκα ηα απμηεθέζιαηα πμο είκαζ ιε ανιμκία ηαζ κμδιμζφκδ ζε βναιιή ιε ημ ΢πέδζμ. Οζ ιαεδηέξ δεκ επζηνέπεηαζ κα θένμοκ ζε δνάζδ ηαζ θεζημονβζηή δναζηδνζυηδηα ηδκ υρδ Θέιεζε ηδξ ροπήξ, εηηυξ ακ είκαζ ιοδιέκμζ ηνίημο ααειμφ. Πνζκ απ‟ αοηυ, ζπάκζα ακηζθαιαάκμκηαζ ηδ δζάηνζζδ ιεηαλφ ηδξ επζαμθήξ ηδξ εέθδζδξ ηαζ ηδξ ηαηεοεοκυιεκδξ εκηφπςζδξ ηςκ ζδεχκ. Τπάνπεζ πάνα πμθθή επζεοιία (πμο είκαζ ειανοαηή εέθδζδ) ζημκ ελμπθζζιυ ημοξ βζα κα ημοξ ειπζζηεοεμφκ πνμξ ημ πανυκ ηδκ ακχηενδ αοηή υρδ ηδξ κμδηζηήξ δναζηδνζυηδηαξ. Θα ήεεθα κα ζαξ γδηήζς κα έπεηε ηαεανά ζημ κμο ζαξ ζπεηζηά ιε μπμζαδήπμηε ηδθεπαεδηζηή ενβαζία ηδκ μπμία αοημί μζ υιζθμζ (πμο ενβάγμκηαζ ιαγί ιμο) πνέπεζ κα ηάκμοκ, υηζ δ εκηφπςζδ ηςκ ζδεχκ ηζ υπζ δ επζααθθυιεκδ δζεφεοκζδ είκαζ ημ μιαδζηυ ζδακζηυ – ηάηζ πμθφ δζαθμνεηζηυ, αδεθθέ ιμο. Θα ιπμνμφζαηε αηυιδ κα νςηήζεηε: Πχξ ιπμνεί κα ζοκεπίγεηαζ δ ζοθθμβζηή αοηή εκηφπςζδ ηζ υιςξ κα αθήκεζ ημκ άκενςπμ εθεφεενμ; Βπεζδή εα δζαηδνείηαζ ηαεανή απυ ηάεε ηαηεοεοκυιεκδ αμοθδηζηή δφκαιδ· ημ ιυκμ πμο μζ ενβάηεξ ηζ μζ ιαεδηέξ ζημοξ μιίθμοξ ιμο εα πνμζπαεήζμοκ κα ηάκμοκ είκαζ κα εκηοπχζμοκ μνζζιέκεξ δζάκμζεξ ιε ηα πενζβνάιιαηα ή ηζξ εζζδβήζεζξ ημο ΢πεδίμο· αοηέξ μζ ζδέεξ εα αθμνμφκ ζδζαίηενα ηδκ ακηίθδρδ υηζ μ πςνζζιυξ είκαζ ηάηζ πμο ακήηεζ ζημ πανεθευκ ηζ υηζ δ εκυηδηα είκαζ μ ζηυπμξ ημο άιεζμο ιέθθμκημξ· υηζ ημ ιίζμξ είκαζ μπζζεμδνμιζηυ ηζ ακεπζεφιδημ ηζ υηζ δ ηαθή εέθδζδ είκαζ δ θοδία θίεμξ πμο εα ιεηαζπδιαηίζεζ ημκ

ΟΜΗΛΗΔ΢ ΢ΣΟΤ΢ ΜΑΘΖΣΔ΢

68

ηυζιμ. Πχξ ιπμνείηε θμζπυκ κα δζαηδνήζεηε ημ κμο ζαξ απαθθαβιέκμ απυ ηζξ επζεοιίεξ ζαξ ηαζ ηζξ ενιδκείεξ ζαξ; Βπζηοβπάκμκηαξ ηδκ ζζμννμπδιέκδ ηαζ εεηζηή ανκδηζηυηδηα απυ ιένμοξ ηςκ δφμ ηαηχηενςκ υρεςκ ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ – ημο αζηνζημφ ζχιαημξ ηαζ ημο εβηεθάθμο ηαεχξ ηαζ ημο αζεενζημφ εβηεθάθμο· αοηά ηαεμνίγμοκ ηζξ ακηζδνάζεζξ ηςκ ηαηχηενςκ ηέκηνςκ, ζδζαίηενα ημο δθζμπθεβιαηζημφ ηέκηνμο. Ο κμοξ εα αθεεεί ηυηε εθεφεενμξ κα εηπθδνχζεζ ηνεζξ θεζημονβίεξ: 1. Βηείκδ ηδξ ροπζηήξ επαθήξ· εα μδδβήζεζ ζηδ θχηζζδ ηαζ ηδ θεζημονβζηή βκχζδ ηςκ άιεζςκ υρεςκ ημο ΢πεδίμο.

2. Βηείκδ ηδξ δζαηφπςζδξ ζηέρεςκ ηαζ ηδξ δδιζμονβίαξ ζηεπημιμνθχκ. Συηε ιπμνεί μνζζηζηά κα ηαηαζηεοαζεεί ιζα ζαθήξ ζηεπημιμνθή ηαζ κα δζεοεοκεεί εεηζηά.

3. Βηείκδ ηδξ ενβαζίαξ ζε κμδηζηά επίπεδα ιε ημοξ αδεθθμφξ ζαξ ημο μιίθμο, χζηε δ ζηεπημιμνθή ζαξ κα απμηεθεί ιένμξ ηδξ ζηεπημιμνθήξ ημοξ ηαζ κα ιπμνείηε ζοκεπχξ κα δδιζμονβήζεηε απυ ημζκμφ ιζα γςκηακή, εκζςιαηςιέκδ ιμνθή πμο εα ιπμνεί κα ηαηεοεοκεεί υπςξ εα μνίζς. Μζα άθθδ ενχηδζδ εα ιπμνμφζε κα ηεεεί εδχ: Τπάνπμοκ εζδζημί ηαζ ζφκημιμζ ηακυκεξ ζημοξ μπμίμοξ πνέπεζ κα οπαημφιε; Οζ αηυθμοεμζ εα ιπμνμφζακ κα δμεμφκ, αθθά εα ήεεθα κα ζαξ εοιίζς υηζ αοηυ πμο είζηε έπεζ ιεβαθφηενδ ζδιαζία ζ‟ αοηή ηδκ ενβαζία απ‟ μηζδήπμηε άθθμ. Ο εθέβπςκ πανάβμκηαξ είκαζ δ αβιάβεηα ζηδ ζηέρδ ηαζ ημ θυβμ· δ άζηδζή ηδξ, ιε ηδκ ηαηάθθδθδ παναηήνδζδ, εα αμδεήζεζ πμθφ υθμοξ ζαξ. Ώημθμοεεί δ άξλεζε λα ζθέπηεζζε ερζξηθά ή επζηνζηζηά· αοηυ είκαζ μοζζχδεξ ακαθμνζηά ι‟ εηείκμοξ ηςκ μπμίςκ πνμζπαεείηε κα εκηοπχζεηε ημ κμο. ΢ηγή, πθήνδξ ηαζ δζανηήξ ςξ πνμξ αοηυ πμο ηάκεηε, είκαζ επίζδξ έκα γςηζηυξ πανάβμκηαξ· δ εηθμνά θέλεςκ ζε ζπέζδ ι‟ αοηή ηδ θεπημθοή ηζ ειπζζηεοηζηή ενβαζία (ή αηυιδ ηαζ ζογήηδζδ ημο ένβμο ι‟ έκα ζοιιαεδηή) ιπμνεί κα δζαζπάζεζ ηδ θεπηή ζηεπημιμνθή πμο πνμζπαεείηε κα δμιήζεηε. Μπμνεί κα ηαηαζηήζεζ ημ ένβμ εαδμιάδςκ ιάηαζμ. Πνέπεζ επίζδξ κα ηαθθζενβδεεί ιζα ηζνξξνπεκέλε ζηάζε ζε ζπέζδ ι‟ εηείκμοξ πμο έπμοκ ελμοζία ζημκ ηυζιμ· πνεζάγμκηαζ πάκς απ‟ υθα ηδκ έιπκεοζδ πμο ιπμνεί κα ημοξ δχζεζ δ Εενανπία. Θα ήεεθα θμζπυκ κα ζαξ γδηήζς κ‟ αζηήζεηε ηδκ ηάεανζδ ημο πενζεπμιέκμο ημο κμο ζαξ απυ ηάεε επζηνζηζηή ηζ επενζηή ζηέρδ, χζηε κα ιπμνέζεηε κα επζηφπεηε ιζα ζηάζδ εείαξ αδζαθμνίαξ ζηζξ εθήιενεξ ηαζ πνυζηαζνεξ πνμζςπζηυηδηεξ ηαζ ζημ πάμξ πμο επζηναηεί πακημφ ηαζ κα πνμζπαεήζεηε έηζζ κα εκανιμκζζεείηε ιε ηδ ζηάζδ ηδξ Εενανπίαξ. Ώοηή ζοκεπάβεηαζ ηδκ έιθαζδ ηδξ υρδξ ζοκείδδζδ ηαζ ηδκ πνμζεηηζηή παναηήνδζδ υθςκ υζςκ ζοιααίκμοκ ηάης απ‟ ηδκ επζθάκεζα – αθοπκίγμκηαξ, ορχκμκηαξ ηαζ δζεβείνμκηαξ ζε έηδδθδ κμδηζηή δναζηδνζυηδηα ηζξ ιέπνζ ηχνα αζοκείδδηεξ ιάγεξ. Σα βεβμκυηα πμο ζοιααίκμοκ ζε ηάεε πχνα ημ πνμηαθμφκ ιε ιεβάθδ ηαπφηδηα· δ ακενςπυηδηα δζεβείνεηαζ ηαζ δ ζοκείδδζή ηδξ αθοπκίγεηαζ ζηζξ οπμηεζιεκζηέξ αλίεξ. Δ Εενανπία πάζπεζ βζα κα ακηζιεηςπίζεζ ηδκ ακαδουιεκδ ακάβηδ ηδξ ακενςπυηδηαξ βζα ηαεμδήβδζδ. Δ εοαζζεδζία ηδξ ακενχπζκδξ θοθήξ (ζακ απμηέθεζια ηδξ μζημκμιζηήξ ακεπάνηεζαξ, ημο πμθέιμο, ηδξ αβςκίαξ ηαζ ημο πυκμο)

ΟΜΗΛΗΔ΢ ΢ΣΟΤ΢ ΜΑΘΖΣΔ΢

69

βίκεηαζ ηυζμ μλεία χζηε ειείξ πμο ενβαγυιαζηε ζηδκ εζχηενδ πθεονά πνέπεζ κα αζαζημφιε κα εκηοπχζμοιε ημοξ εοαίζεδημοξ, αθοπκζγυιεκμοξ ροπζημφξ ιε ηζξ ζςζηέξ εκηοπχζεζξ. Ώπ‟ υπμο ηαζ δ πνμζπάεεζά ιαξ κα δδιζμονβήζμοιε αοημφξ ημοξ μιίθμοξ ηαζ κα πνδζζιμπμζήζμοιε ακενχπμοξ ζακ εζάξ πμο είκαζ (εεςνδηζηά) ααθααείξ, αθθά ζηδκ πναβιαηζηυηδηα βειάημζ απυ πνμηαηαθήρεζξ ηαζ αζαζηζηέξ ηνίζεζξ. Πνέπεζ κα πνδζζιμπμζήζμοιε ημ οθζηυ πμο έπμοιε ζηδ δζάεεζή ιαξ ηαζ ζοκεπχξ δοζημθεουιαζηε πμθφ. Ώθμφ εα έπεηε ενβαζεεί ζοκεζδδηά ζηδκ ηάεανζδ ημο κμο ηζ αθμφ εα έπεηε πνμζπαεήζεζ κα απαθθαβείηε απυ ηζξ πνμηαηαθήρεζξ, ηζξ ιενμθδπηζηέξ ζδέεξ, ηζξ αζαζηζηέξ ηνίζεζξ ηαζ απμθάζεζξ (πμο ααζίγμκηαζ ζημ πανεθευκ, ηδκ πανάδμζδ, ηδκ ημζκςκζηή ηαζ θοθεηζηή ζαξ ηαηάζηαζδ), εα ζηεθεείηε ηυηε ζοκεζδδηά ηδ δζαδζηαζία δδιζμονβίαξ ζηεπημιμνθχκ· εα εοιάζηε υηζ – βζα μιαδζημφξ ζημπμφξ ηαζ πάνδ απθυηδηαξ – ηα αηυθμοεα ηνία ζηάδζα είκαζ ζδιακηζηά: 1. Σμ ζηάδζμ ημο ζημπαζιμφ ηδξ ζδέαξ πμο πνέπεζ κα εκηοπςεεί ζημ κμο ηάπμζμο αηυιμο. Ώοηυξ μ ζημπαζιυξ ηζ δ πνμζεηηζηά δζεοεοκυιεκδ ζηέρδ πνμηαθεί δφκεζε· είκαζ ιζα δδιζμονβζηή δναζηδνζυηδηα ηαζ είκαζ ημ πνχημ πναβιαηζηυ ζηάδζμ ζημ ένβμ ιαξ. Γε ζέισ λα επηρεηξείηε λα δνκείηε ζθεπηνκνξθέο. Θέθς κα ζηέπηεζεε ηαεανά ζηζξ βναιιέξ πμο εα οπμδείλς. Συηε δ επζεοιδηή ζηεπημιμνθή εα πάνεζ αοηυιαηα ζπήια ηζ υθμζ εα έπεηε ζοκεζζθένεζ ηάηζ ζ‟ αοηή.

2. ΋ηακ δ ζηεπημιμνθή δμιδεεί ι‟ αοηυ ημκ ηνυπμ ζημ κμο ζαξ, εα αημθμοεήζεζ ιζα πενίμδμξ υπμο εα γςμβμκδεεί. Γίκεηαζ ανβά δ γςκηακή εκζςιάηςζδ ηδξ επζεοιδηήξ ζδέαξ – παθθυιεκδ, δναζηήνζα ηζ έημζιδ βζα οπδνεζία.

3. ΋ηακ πνμζεββζζεεί αοηυ ημ ζηάδζμ, ιπμνείηε ηυηε – ζακ υιζθμξ – κα πνμπςνήζεηε ζημ ζηάδζμ ηδξ δζεφεοκζδξ. Έπμκηαξ πνμζεηηζηά ζημ κμο ημ πνυζςπμ πμο πνέπεζ κα εκηοπςεεί ηαζ ημ βεβμκυξ υηζ μ υιζθυξ ζαξ είκαζ μ εκηοπςηζηυξ πνάηημναξ (πανέπμκηαξ έηζζ ημοξ δφμ πυθμοξ ιεηαλφ ηςκ μπμίςκ είκαζ επζεοιδηή δ αθθδθεπίδναζδ), εα πνμζπαεήζεηε κα δείηε ηδ γςκηακή εκζςιαηςιέκδ ζδέα πμο επεκενβεί ιεηαλφ ηςκ δφμ πυθςκ. Θα ηδκ ελαπμζηείθεηε πάκς ζηα θηενά ηδξ αβάπδξ, ςεμφιεκμζ απυ ηδ ζοκεηή επζεοιία ηδξ οπδνεζίαξ ηαζ οπαημφμκηαξ ζηζξ μδδβίεξ ιμο. Πμθθέξ θμνέξ ιπμνεί κα επζζηνέρεζ ζ‟ εζάξ βζα ακαγςμβυκδζδ ηζ ειπθμοηζζιυ πνμημφ εηπθδνςεεί ζηακμπμζδηζηά ημ ένβμ ηδξ. Οζ ελςηενζηεοιέκμζ υιζθμζ ιαεδηχκ πνμμνίγμκηαζ κα είκαζ εηθνάζεζξ εκυξ ηφπμο μιαδζηήξ ζπέζδξ πμο εα βίκεζ βκςζηή ηαζ εα ηαηακμδεεί ηαθφηενα υηακ μ ηυζιμξ εζζέθεεζ ζημκ επυιεκμ ηφηθμ ηζ επμπή εζνήκδξ. Ονζζιέκμζ ηφπμζ δφκαιδξ, υπςξ λένεηε, εα πνδζζιμπμζδεμφκ ανβυηενα απυ ημοξ μιίθμοξ βζα εζδζημφξ μιαδζημφξ ζημπμφξ ηαζ βζα παβηυζιζα οπδνεζία. Σμ ηίκδηνμ βζα ιζα ηέημζα οπδνεζία δεκ πνέπεζ κα ημ θδζιμκείηε ηαεχξ ιεθεηάηε ηζ ενβάγεζεε ζημκ υιζθμ εκυξ Αζδαζηάθμο. Ο ακηζηεζιεκζηυξ ζημπυξ δεκ είκαζ δ αημιζηή ζαξ αμήεεζα ηζ ακέθζλδ, αθθά δ εηβφικαζή ζαξ ζε μνζζιέκεξ μιαδζηέξ εοεοβναιιίζεζξ ηαζ δναζηδνζυηδηεξ πμο εα επζηνέρμοκ ζ‟ αοημφξ ημοξ μιίθμοξ ιαεδηχκ κα ενβαζεμφκ ιε ζοβηεηνζιέκμ ηαζ εζδζηυ ηνυπμ. Σμ

ΟΜΗΛΗΔ΢ ΢ΣΟΤ΢ ΜΑΘΖΣΔ΢

70

βεβμκυξ πάκηςξ υηζ έκαξ υιζθμξ εα ενβάγεηαζ ιε έκακ ηφπμ δφκαιδξ ηζ έκαξ άθθμξ υιζθμξ ιαεδηχκ εα πνδζζιμπμζεί έκα δζαθμνεηζηυ είδμξ δεκ πνέπεζ ηαηά ηακέκα ηνυπμ κα εεςνδεεί υηζ οπμδεζηκφεζ πςνζζηή δναζηδνζυηδηα ή πςνζζηά εκδζαθένμκηα. ΋θμζ εα ενβάγμκηαζ βζα έκακ ακηζηεζιεκζηυ ζημπυ ή ζηυπμ ηζ υθμζ εα ενβάγμκηαζ ιε ηδκ ίδζα εεία εκένβεζα πμο δζαθμνμπμζείηαζ ζε πμζηίθεξ δοκάιεζξ βζα ζημπμφξ οπδνεζίαξ ζημ έκα ή ημ άθθμ ηιήια ηδξ γςήξ. Θα ήεεθα κα ζαξ γδηήζς κα ζοθθμβζζεείηε ααεζά ηζξ δζάθμνεξ υρεζξ ημο πενζβναθέκημξ ζπεδίμο ή ζοζηήιαημξ μιαδζηήξ ενβαζίαξ πμο ζαξ έθενα, βζαηί είκαζ ιζα δμηζιαζηζηή πνμζπάεεζα ελςηενίηεοζδξ πάκς ζηδ βδ μνζζιέκςκ θάζεςκ ηδξ ζενανπζηήξ πνμζπάεεζαξ. Δ εκένβεζα πμο πνδζζιμπμζείηαζ ζηδκ ηδθεπαεδηζηή ενβαζία είκαζ δ “ηζίηηα” (υπςξ ηδκ μκμιάγμοκ μζ Εκδμί) ή ημ οθζηυ ημο κμο πμο οπυηεζηαζ ηαζ είκαζ δ αθδεζκή μοζία ηδξ ίδζαξ ηδξ εηδήθςζδξ. Ο Θευξ, δ πθακδηζηή Γςή ή Λυβμξ, ενβάγεηαζ υιςξ ιε ηδκ ακχηενδ ακηζζημζπία ημο κμδηζημφ αοημφ οθζημφ ηζ μζ δοκάιεζξ ημο κμδηζημφ πεδίμο απμηεθμφκ ηδκ ακηακάηθαζδ ή ιάθθμκ ηδ ζοιπφηκςζδ ηδξ ακχηενδξ αοηήξ κμδηζηήξ μοζίαξ. Ώοηέξ μζ δοκάιεζξ, αοηυ ημ οθζηυ ημο κμο ανίζηεηαζ ζοκεπχξ ζε νμή ηαζ ηίκδζδ. Ώοηυ πανάβεζ ηδ δναζηδνζυηδηα δυιδζδξ ζηεπημιμνθχκ ημο κμδηζημφ ηυζιμο πμο ηζκδημπμζείηαζ απυ δζάκμζεξ – πμο ενβάγμκηαζ είηε αημιζηά είηε ζε μιαδζηυ ζπδιαηζζιυ. ΢ηδκ αθδεζκή ηδθεπαεδηζηή ενβαζία (πμο πνμςεείηαζ πςνίξ ζθάθια ηζ μνεά ηζ απυ έκα ζζμννμπδιέκμ ζδιείμ δνάζδξ) ηα νεφιαηα ημο κμδηζημφ αοημφ οθζημφ ηζκδημπμζμφκηαζ ιεηαλφ μνζζιέκςκ ζδιείςκ απυ ηδ εέθδζδ ηαζ ηδκ πνμζεηηζηά εηθναζιέκδ ηαζ δζαηοπςιέκδ ζδέα ζημ κμο ημο ζημπαζηή. Μζα μνζζιέκδ ιενίδα ημο κμδηζημφ αοημφ οθζημφ (πμο ανίζηεηαζ ήδδ ζε ηίκδζδ) δμιείηαζ ζε ιμνθή ηζ έπεζηα μδεφεζ πάκς ζημ νεφια πμο εδναζχεδηε ιεηαλφ ηςκ δφμ ζδιείςκ. Ο ηδθεπαεδηζηυξ ενβάηδξ, υπςξ θυβμο πάνδ εβχ, ενβάγεηαζ απ‟ ηδ ζημπζά ημο κμο ημο δζααζααζηή ηζ εηείκδ ημο δέηηδ, εδναζχκμκηαξ πνχηα έκα νεφια επζημζκςκίαξ (πμο μκμιάγεηαζ ζοπκά “αίζεδζδ ημο ηναδαζιμφ ημο Θζαεηακμφ”)· πάκς ζ‟ αοηυ ημ νεφια ζηέθκς ηδκ εκηφπςζδ, ηδκ ζδέα ή ηδ ζηεπημιμνθή πμο εέθς κα δς κα ηνμφεζ πνχηα απ‟ υθα ζηζξ δζάκμζέξ ζαξ ηζ έπεζηα – ακ είζηε ζηακμί βζα ηέημζα εοεοβνάιιζζδ – ζημοξ εβηεθάθμοξ ζαξ. Ώοηή δ δζαδζηαζία ιπμνεί κα είκαζ βνήβμνδ ή ανβή. ΋ηακ δ εοεοβνάιιζζδ είκαζ ηαθή, ιπμνεί κα οπάνπεζ ιζα ζπεδυκ άιεζδ ακηαπυηνζζδ ζηδ ζηέρδ ιμο· υηακ δεκ είκαζ ηαθή, ιπμνεί κα πνεζαζημφκ ιένεξ ηζ αηυιδ εαδμιάδεξ βζα κα βίκεζ ηεθζηά ακηζθδπηή δ εκηφπςζδ ηαζ κα ηαηαβναθεί ζοκεζδδηά ζημ κμο ηαζ ημκ εβηέθαθμ ημο ιαεδηή. Τπάνπμοκ άθθμζ υιζθμζ πμο ενβάγμκηαζ ζοκεζδδηά ιε ηδκ εκένβεζα δ μπμία ιπμνεί κα δζαθφεζ ηδ βμδηεία ηαζ ηδκ πθάκδ. Ώοηή είκαζ δ εκένβεζα ημο ακχηενμο επζπέδμο ημο αζηνζημφ πεδίμο. Σμ επίπεδμ αοηυ είκαζ επζδεηηζηυ ακηίδναζδξ ή ακηαπυηνζζδξ ζ‟ εηείκμ ημκ ηφπμ εκένβεζαξ πμο μκμιάγμοιε εκένβεζα ηδξ εκυναζδξ ή ημο αμφδδζ, ακ πνμηζιάηε ηδκ Ώκαημθζηή μνμθμβία. Βίκαζ δ εκένβεζα ηδξ ζμθίαξ. Ώοηή δ εκένβεζα ηδξ ζμθίαξ είκαζ μ ιυκμξ ηφπμξ δφκαιδξ πμο είκαζ επανηήξ βζα κα δζαθφζεζ ηα ιζάζιαηα, ηζξ μιίπθεξ ηαζ ηζξ ηαηαπκζέξ ημο ηυζιμο ηδξ βμδηείαξ. Οζ ιαεδηέξ πμο ενβάγμκηαζ ζ‟ αοημφξ ημοξ μιίθμοξ πνέπεζ κα ιάεμοκ κα πνδζζιμπμζμφκ αοηή ηδκ εκένβεζα, κα ενβάγμκηαζ ζοκεηά, κα ζηέθημκηαζ ιε ζμθία ηαζ κα ακηζθδθεμφκ υηζ δ ίδζα δ ζμθία είκαζ ιζα δφκαιδ. Ώοηή δ ακηίθδρδ είκαζ πμο ηάκεζ έκα πνυζςπμ κα ακαγδηεί ηάπμζμ

ΟΜΗΛΗΔ΢ ΢ΣΟΤ΢ ΜΑΘΖΣΔ΢

71

άθθμ ιε ζμθία, υηακ ανίζηεηαζ ζε ηαθαζπςνίεξ ηαζ δοζημθίεξ ηζ ακοπμιμκεί κα δεζ ηαεανά ημ δνυιμ πμο πνέπεζ κα πάνεζ. Ώοηή δ ακηίθδρδ είκαζ πμο μδδβεί ηα ιέθδ ηδξ ακενχπζκδξ μζημβέκεζαξ ζημοξ Αζδαζηάθμοξ ηδξ ΢μθίαξ. ΢ηζξ Ώηθάκηεζεξ ιένεξ (ζαξ θές εδχ ηάηζ εκδζαθένμκ ηαζ ηάηζ πμο πνέπεζ κα πνμηαθέζεζ ιζα αίζεδζδ εοεφκδξ) ημ ηφνζμ ένβμ ηςκ Αζδαζηάθςκ ηδξ ΢μθίαξ ήηακ ιε ηδ ιεβάθδ παβηυζιζα πθάκδ ή ιάθθμκ βμδηεία. Βνβάγμκηακ ηυηε ηονίςξ ζημ αζηνζηυ πεδίμ ηζ ακ δεκ ημ είπακ ηάκεζ, δ ακενχπζκδ γςή ηζ μζ ζοκεήηεξ δε εα ήηακ ηυζμ ηαθέξ υζμ είκαζ ζήιενα – βζαηί ζηδκ πναβιαηζηυηδηα είκαζ βειάηεξ μιμνθζά, ηδκ μιμνθζά ηδξ δοκαιζηυηδηαξ πμο αζςνείηαζ πάκς απ‟ ημ πείθμξ ηδξ άιεζδξ έηθναζδξ. ΢ήιενα ενβάγμκηαζ πνςηανπζηά ζημ κμδηζηυ πεδίμ, αζπμθμφιεκμζ ιε ζδέεξ ηαζ ιε ηδκ εκηφπςζή ημοξ ζηζξ δζάκμζεξ ηςκ ιαεδηχκ Σμοξ ηαζ ηδξ πνμπςνδιέκδξ ακενςπυηδηαξ· είκαζ πνυαθδια ηδξ ίδζαξ ηδξ ακενςπυηδηαξ ζακ ζφκμθμ κα ενβάγεηαζ ιέζα ζηδκ παβηυζιζα βμδηεία· δ εοεφκδ ηςκ γδθςηχκ ημο ηυζιμο είκαζ κα μδδβήζμοκ ηδκ ακενςπυηδηα έλς απυ ηδκ ημζθάδα ηδξ βμδηείαξ. Οζ άκενςπμζ πνέπεζ κα ιάεμοκ κα ηδκ ηαηακμμφκ ηαζ ηεθζηά – αμδεμφιεκμζ απ‟ ημοξ πνεζαφηενμοξ ιαεδηέξ ημο ηυζιμο, πμο εηπαζδεφεδηακ απυ ημοξ Αζδαζηάθμοξ ηδξ ΢μθίαξ – κα ηδ ιεημοζζχκμοκ ηαζ κα ηδ δζαθφμοκ. Πνέπεζ θμζπυκ κα έπεηε ηαηά κμο υηζ ημ ένβμ ημο ζφβπνμκμο ιαεδηή είκαζ κα πνμςεήζεζ ζηδ Νέα Βπμπή ηδκ ζδέα κα μδδβδεεί δ βμδηεία ηαζ δ ιεβάθδ πθάκδ ζημ θςξ. ΢ημ θςξ εα ελαθακζζεεί. ΢ηδκ επμπή ιαξ ηονζανπήζαιε, πμθφ ηαθά ίζςξ, ηζξ δοκάιεζξ ηδξ θφζδξ ηζ εηιεηαθθεοεήηαιε ηζξ οθζηέξ πδβέξ ημο θοζζημφ πεδίμο. Σζξ ηαηαηηήζαιε ηαζ ηζξ οπμηάλαιε ζηδ εέθδζδ ηαζ ηδ πνήζδ ιαξ, ζοπκά ζδζμηεθχξ, αθθά ιενζηέξ θμνέξ ιε ηαθή ηζ αβκή πνυεεζδ. ΢ηδ Νέα Βπμπή εα ζοιαεί έκαξ πανάθθδθμξ έθεβπμξ ζημκ ηυζιμ ηςκ αζηνζηχκ θαζκμιέκςκ ηαζ ζηζξ δοκάιεζξ ηδξ βμδηείαξ ηαζ ηδξ πθάκδξ. ΢ήιενα επζδζχημοιε κα ηζξ εθέβλμοιε κμδηζηά ηαζ εεςνδηζηά. Ώθθά ιυκμ δ εκένβεζα ηδξ ζμθίαξ επανηεί βζα κα δζαθφζεζ ηζξ δοκάιεζξ ηδξ παβηυζιζαξ βμδηείαξ ηαζ ηδξ παβηυζιζαξ πθάκδξ. Ώζηδεείηε, αδεθθμί ιμο, ζηδ ζμθία ηαζ αμδεήζηε έηζζ ηδκ ακενςπυηδηα κα ζοκημιεφζεζ ηδκ αζηνζηή ηδξ πάθδ. Άθθμζ υιζθμζ έπμοκ πνέμξ κα ενβαζεμφκ ιε ηδκ εκένβεζα πμο είκαζ δ πμθφ βκςζηή ηαζ ζογδηδιέκδ πνάκα ή γςζηή εκένβεζα – δ εκένβεζα ηδξ γςηζηυηδηαξ. Δ μνεή πνήζδ ηςκ πνακζηχκ εκενβεζχκ (ηζ αοηέξ είκαζ επηά ζε ανζειυ) εα δζαζημνπίζεζ αζθαθχξ ηδκ αζεέκεζα ηαζ ηζξ ζςιαηζηέξ κυζμοξ ηαζ εα εεναπεφζεζ ημοξ πυκμοξ ημο ακενχπζκμο θοζζημφ θμνέα. Ώθθά ακαθμνζηά ι‟ αοηή δφμ πνάβιαηα είκαζ μοζζχδδ ηζ αοηά ζπάκζα ζοκακηχκηαζ ιαγί: 1. Δ εκένβεζα ηδξ ροπήξ – υπςξ δ εκένβεζα ημο παβηυζιζμο κμο ηζ δ εκένβεζα ημο αμφδδζ ή ηδξ εκυναζδξ – πνέπεζ κα ηεεεί ζε δνάζδ πάκς ζημ θοζζηυ πεδίμ απυ εηείκμκ πμο πνυηεζηαζ κα εεναπεοεεί ηζ απ‟ ημ εεναπεοηή. Καζ μζ δφμ πνέπεζ κα ζοκενβαζεμφκ.

2. Πνέπεζ κα οπάνπεζ μνεή ηαηακυδζδ ηδξ αζεέκεζαξ ηαζ ηδξ αζηίαξ ηδξ ιαγί ιε ηδκ ηανιζηή ηαηάζηαζδ ημο πάζπμκημξ ηαζ ηδκ ηαηάζηαζδ ηςκ ηέκηνςκ ημο, ηδκ εοεοβνάιιζζή ημο ηαζ ημ ζδιείμ ηδξ ελέθζλήξ ημο.

ΟΜΗΛΗΔ΢ ΢ΣΟΤ΢ ΜΑΘΖΣΔ΢

72

Μέπνζ ηχνα αζπμθμφιαζηε ιυκμ ιε ημ αθθάαδημ ηςκ ζπεηζηά κέςκ αοηχκ επζζηδιχκ ηαζ ιεβάθμ ιένμξ ηδξ ανπζηήξ ιαξ ενβαζίαξ πνέπεζ κα είκαζ δζεοηνζκζζηζηήξ θφζδξ βζαηί οπάνπεζ πμθθή δζαζηνεαθςιέκδ αίζεδζδ ηςκ απυηνοθςκ αοηχκ ζοζηδιάηςκ πνδζζιμπμίδζδξ ηδξ εκένβεζαξ ηαζ ηαηάπνδζδ αοηχκ ηςκ δοκάιεςκ. Άθθμζ υιζθμζ ζοκδέμκηαζ ιε ζδζυννοειμ ηνυπμ ιε ημκ ανζειυ ηέζζενα ηαζ αζπμθμφκηαζ ιε ημ βεθονςηζηυ ένβμ πμο δζελάβεηαζ ιεηαλφ ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ ηαζ ηδξ Βκάδαξ (ημκ ηνζπθυ ηαηχηενμ άκενςπμ ηαζ ηδκ Πκεοιαηζηή Σνζάδα) ηζ επίζδξ ιεηαλφ ημο ηαηχηενμο κμο, ηδξ ροπήξ ηαζ ημο ακχηενμο κμο – ζοκδέμκηαξ έηζζ αοηή ηδ ζπεηζηά ηαηχηενδ ηνζπθυηδηα ιε ηδκ εκυηδηα, ηδκ Πκεοιαηζηή Σνζάδα. Σμ ηέηανημ ααζίθεζμ ηδξ θφζδξ είκαζ ιε ηδ ζεζνά ημο έκα βεθονςηζηυ ααζίθεζμ ιεηαλφ ηςκ ηνζχκ οπενακενχπζκςκ ααζζθείςκ ηαζ ηςκ ηνζχκ οπακενχπζκςκ. Βπίζδξ ημ ηέηανημ πεδίμ (πμο πνέπεζ κα πνμζεββζζεεί ιε ηδ βέθονα ημο θςηυξ, ηδκ ακηαπηάνακα) είκαζ μ ηνίημξ ιεηαλφ ηςκ ηνζχκ ακχηενςκ ηυζιςκ ηδξ πκεοιαηζηήξ φπανλδξ ηαζ ηςκ ηνζχκ ηαηχηενςκ ηυζιςκ ηδξ ακενχπζκδξ πνμζπάεεζαξ ηαζ ειπεζνίαξ. Δ εκένβεζα ιε ηδκ μπμία πνέπεζ κα ενβαζεεί μ υιζθμξ ηςκ ιαεδηχκ πάκς ζ‟ αοηή ηδ βναιιή δναζηδνζυηδηαξ είκαζ ημ Φςξ ηδξ ροπήξ, εκεοιμφιεκμζ πάκηα υηζ ημ θςξ είκαζ μοζία· δ πνμζπάεεζά ημοξ είκαζ κα δδιζμονβήζμοκ – ζακ άημια ηαζ ζακ υιζθμξ ιαεδηχκ – ιζα ιεβάθδ αηναπυ θςηυξ ιεηαλφ ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ ηαζ ηδξ Πκεοιαηζηήξ Σνζάδαξ (άηια-αμφδδζ-ιάκαξ ή πκεοιαηζηή εέθδζδ, εκμναηζηή ηαηακυδζδ ηζ ακχηενμξ κμοξ). Αεκ αζπμθήεδηα ιε ηάπμζεξ απ‟ ηζξ δναζηδνζυηδηεξ αοηχκ ηςκ μιίθςκ ιαεδηχκ ζηδ Νέα Βπμπή μφηε οπέδεζλα ηζξ εκένβεζεξ ιε ηζξ μπμίεξ πνέπεζ κα ενβαζεμφκ βζα κα ζαξ ημκίζς πάθζ ηα ζπέδζα ηςκ δζηχκ ιμο μιίθςκ ιαεδηχκ. Ώοημί μζ υιζθμζ ιε ημοξ μπμίμοξ αζπμθμφιαζ ζακ ιένμξ ηδξ δναζηδνζυηδηαξ ημο Άζναι ιμο είκαζ μοζζαζηζηά ΢πεξκαηηθέο Οκάδεο. Πνμμνίγμκηαζ κα βίκμοκ πνμθοθαηέξ ηδξ ζενανπζηήξ ζοκείδδζδξ ηαεχξ εζηζάγεηαζ ιέζα απυ ιέκα ιε ηδκ ίδζα έκκμζα πμο έκαξ απμδεβιέκμξ ιαεδηήξ αημιζηά είκαζ πνμθοθαηή ηδξ ζοκείδδζδξ ημο Αζδαζηάθμο ημο ζημκ ηυζιμ. Ώοηή είκαζ δ ζφκδεζδ πμο επζδζχης κα ημκίζς – δ ελςηενίηεοζδ ημο εζχηενμο ένβμο ηδξ πθακδηζηήξ Εενανπίαξ βζα πνχηδ θμνά ζηδκ ζζημνία ηζ δ ηαηαζηάθαλδ (ακ ζαξ ανέζεζ αοηυξ μ υνμξ) ιζαξ εζχηενδξ ηζ έημζιδξ ηαηάζηαζδξ. Δ Νέα Βπμπή έπεζ θηάζεζ ηαζ δ μθμηθήνςζδ ηδξ ακενςπυηδηαξ ζημοξ ηνεζξ ηυζιμοξ δζηαζμθμβεί μνζζιέκεξ αθθαβέξ ζηδκ ηεπκζηή ακ ηζ υπζ ζηα ααζζηά ζπέδζα. ΋θα αοηά πάκηςξ είκαζ έκα πείναια ηαζ εα ήεεθα κα ζαξ εοιίζς υηζ είκαζ έκα πείναια πμο εβχ ηαζ δζάθμνμζ άθθμζ ιοδιέκμζ πνμςεμφκ ζακ ιέθδ ιζαξ ιεβάθδξ πκεοιαηζηήξ μνβάκςζδξ. Ώκ επζηφπεζ ηζ ακ δ πκεοιαηζηή μνιή πμο εδναζχκεηαζ απ‟ υθμοξ ζαξ είκαζ επανηήξ βζα ηδκ ηαηαααθθυιεκδ πνμζπάεεζα ηζ ακ ιπμνέζεηε κα ζοκεπίζεηε ιε επζιμκή ηαζ ιε αημφναζηδ πνμζπάεεζα ηζ εκδζαθένμκ, εα βίκεζ δοκαηυ κα μδδβήζμοιε ημ πεζναιαηζηυ ζηάδζμ ζημ ηένια· δ Εενανπία ιπμνεί ηυηε κ‟ ακαβκςνίζεζ (ζακ απμηεθεζιαηζηά εδναζςιέκα πάκς ζηδ βδ) μνζζιέκα εζηζαηά ζδιεία εκένβεζαξ πμο ιπμνμφκ κα απμηεθέζμοκ ιαβκδηζηά ηέκηνα ή ζδιεία ζοβηέκηνςζδξ βζα ηδ κέα ενδζηεία, ηδ κέα ζαηνζηή, ηδ κέα ροπμθμβία ηζ εηπαίδεοζδ ηαζ ηδ κέα πμθζηζηή. Οζ δοκαηυηδηεξ είκαζ ιεβάθεξ. Οζ δοζημθίεξ δεκ είκαζ ακοπέναθδηεξ, αθθζχξ δε εα ιμο είπε επζηναπεί κα ηάκς ημ ιεβάθμ αοηυ πείναια. Αεκ ακαθαιαάκμοιε δναζηδνζυηδηεξ πμο

ΟΜΗΛΗΔ΢ ΢ΣΟΤ΢ ΜΑΘΖΣΔ΢

73

είκαζ θακενά πνμμνζζιέκεξ ζε απμηοπία. Πμθθά πεζνάιαηα βίκμκηαζ ζήιενα ζημκ ηυζιμ απυ ηα δζάθμνα Μέθδ ηδξ Εενανπίαξ ζηζξ δζάθμνεξ ηάλεζξ Σμοξ ηαζ ιε ηζξ εζδζηέξ μιάδεξ Σμοξ. Ώοηή δ πνμζπάεεζα ιπμνεί κα απμδεζπεεί επζηοπήξ ιυκμ ακ ημ επζεοιμφκ μζ ιαεδηέξ ημο ηυζιμο, ακ ηάκμοκ ηζξ ακαβηαίεξ εοζίεξ ηαζ θένμοκ ζε φπανλδ ιε ηδ ζηέρδ ημοξ ημοξ δζάθμνμοξ ακηζηεζιεκζημφξ ζημπμφξ. Σμ ακαθένς αοηυ ηχνα βζαηί ιε ηδκ πίεζδ ηςκ παβηυζιζςκ οπμεέζεςκ, ημοξ αβχκεξ ηδξ αημιζηήξ ζαξ φπανλδξ ηαζ ηδκ ηυπςζδ πμο ζοκμδεφεζ ηδκ ηαεδιενζκή ενβαζία ηαζ ηα επαηυθμοεα θοζζηά ιεζμκεηηήιαηα επένπεηαζ ακαπυθεοηηα δ ρφπνακζδ ημο ανπζημφ γήθμο ηζ εκεμοζζαζιμφ, δ πθδηηζηή ακαβκχνζζδ ηδξ ιμκμημκίαξ ηδξ ακαβηαίαξ πνμζπάεεζαξ (ιε ζοπκά ηεηνζιιέκδ ηαζ ιεζςιέκδ έθεζδ) πμο απαζηεί δ αημφναζηδ πκεοιαηζηή ενβαζία. Ο ιαεδηήξ ιαεαίκεζ κα ιδ δίκεζ πνμζμπή ζ‟ αοημφξ ημοξ επακαθδπηζημφξ ηφηθμοξ ηαζ ηα δζαθείιιαηα ιεηαλφ ηςκ γεοβχκ ηςκ ακηζεέηςκ, βζαηί ακαβκςνίγεζ ηδκ πενζμδζηυηδηά ημοξ. Πνμζπαεχ πάκηςξ κα οπμδείλς αοηυ ημ ζδιείμ ηζκδφκμο – βζαηί είκαζ ηίκδοκμξ – ηαζ κα ζαξ γδηήζς κα ζοκεπίζεηε ηδκ ενβαζία “ςξ εάκ” ήηακ μθμηθδνςηζηά κέα ηαζ βμδηεοηζηή. Βίκαζ ακαβηαίμ εδχ κα εοιάζηε υηζ ακ ηζ αοημί μζ υιζθμζ πνμμνίγμκηαζ κα είκαζ ΢πεξκαηηθνί υιζθμζ ηδξ Νέαξ Βπμπήξ, δφμ πανάβμκηεξ ζε ζπέζδ ι‟ αοημφξ πνέπεζ κα ημοξ εοιάζηε: 1. Ώπμηεθμφκ έκα ιμκαδζηυ πείναια ιε ηδκ έκκμζα υηζ – λένμκηαξ ηζξ δοκαηυηδηεξ ηαζ ηαηακμχκηαξ ηάπςξ ηζξ δοκάιεζξ πμο πνμαάθθμοκ ανβά ζε ηονζανπία ζ‟ έκακ ηυζιμ πμο πνμζανιυγεηαζ βμνβά ζημοξ κέμοξ νοειμφξ – είκαζ πνςηίζηςξ έκα πείναια πμο ακαθαιαάκεηαζ απυ ιέκα, ημ Θζαεηακυ δάζηαθυ ζαξ ηαζ ιέθμξ μνζζιέκμο ααειμφ ηδξ Εενανπίαξ, ιε ηδ ζοκενβαζία μνζζιέκςκ άθθςκ ιοδιέκςκ. Αεκ είιαζ, υπςξ ήδδ ζαξ είπα, μ ιυκμξ ενβάηδξ πάκς ζ‟ αοηέξ ηζξ βναιιέξ ηαζ μζ ζπενιαηζημί αοημί υιζθμζ δεκ είκαζ μζ ιυκμζ πμο ανίζημκηαζ ζήιενα ζημκ ηυζιμ. Τπάνπμοκ, θυβμο πάνδ, δζάθμνεξ ζπενιαηζηέξ ιμκάδεξ πμο ένπμκηαζ ζε φπανλδ ιέζα ζημ πθαίζζμ ηδξ Καεμθζηήξ Βηηθδζίαξ οπυ ηδκ έιπκεοζδ ημο Αζδαζηάθμο Εδζμφ. Ώοηέξ υιςξ είκαζ ηάπςξ οπμηεζιεκζηυηενεξ απυ ημοξ μιίθμοξ βζα ημοξ μπμίμοξ εκδζαθένμιαζ ζδζαίηενα ηαζ δ ειθάκζζή ημοξ είκαζ αναδφηενδ, αθθά ππάξρνπλ. Τπάνπμοκ επίζδξ δφμ ηέημζμζ ζπενιαηζημί υιζθμζ ζηδκ Κίκα ηαζ ηέζζενζξ ζηδκ Εκδία. Σμ ακαθένς βζα κα ζαξ πνμθοθάλς απ‟ ηδκ αίζεδζδ ηδξ ιμκαδζηυηδηαξ πμο είκαζ ημ θεπημθοέξ ζπένια ηδξ ιεβάθδξ αίνεζδξ ηδξ πςνζζηζηυηδηαξ.

2. ΋θμζ αοημί μζ υιζθμζ ηςκ ιαεδηχκ πενκμφκ απ‟ ημ ζηάδζμ ηδξ δζαιυνθςζδξ ηαζ ζοκεπίγεηαζ δ αθθαβή ηζ δ πνμζανιμβή. Σμ πνυηοπυ ημοξ είκαζ αηυιδ νεοζηυ βζαηί πάνα πμθθμί ιαεδηέξ είκαζ δεηηζημί ζηα θυβζα ηςκ Αζδαζηάθςκ ηαζ θζβυηενμ δεηηζημί ζηζξ ζδέεξ πάκς ζηζξ μπμίεξ ααζίγμοκ ημ ένβμ Σμοξ. Σμ ζπυθζμ αοηυ δζηαζμθμβεί ηδκ πνμζμπή ζαξ. Ώνβυηενα, υηακ βίκμοκ μζ ακαβηαίεξ δζεοεεηήζεζξ ηαζ μζ υιζθμζ ηςκ ιαεδηχκ εα ιπμνμφκ κα ενβάγμκηαζ ιαγί πςνίξ επίηνζζδ ή πανελήβδζδ, ηυηε εα ιπμνμφκ κα πενάζμοκ ζηδκ μνβακςιέκδ μιαδζηή ενβαζία.

ΟΜΗΛΗΔ΢ ΢ΣΟΤ΢ ΜΑΘΖΣΔ΢

74

Ώοηή ελανηάηαζ ακαβηαζηζηά απ‟ ημ βεκζηυ επίπεδμ ηδξ μιαδζηήξ πνμζπάεεζαξ, απυ ηδκ έθεζή ημοξ ηαζ ηδκ πναηηζηή επζιμκή ημοξ. Δ πνμεοιία κα ενβαζεμφιε ιέζς αοηχκ ηςκ μιίθςκ οπάνπεζ απυ ηδκ πθεονά ιαξ ηαζ ζοκακηάηαζ ζοκεπχξ ζηα εζχηενα πεδία. Δ πανμπή εκυξ επανημφξ μνβάκμο δζα ημο μπμίμο εα ιπμνμφιε κα ενβαζεμφιε πνέπεζ κα πνμέθεεζ απυ εζάξ. Θα έθεεζ ςζηυζμ μ ηαζνυξ υπμο ημ ένβμ ηάεε μιίθμο ιαεδηχκ πνέπεζ κα μθμηθδνςεεί μνζζηζηά ηζ έηζζ κα ιεηααθδεεί απυ εεςνδηζηυ ηαζ πεζναιαηζηυ ζε ζοβηεηνζιέκμ ηαζ πναηηζηυ. Συηε εα θηάζεζ δ πενίμδμξ ηδξ μιαδζηήξ πνδζζιυηδηαξ. Ώοηή ελανηάηαζ θοζζηά απυ δφμ πνάβιαηα: 1. ΋ηακ μ υιζθμξ θηάζεζ ζ‟ έκα μνζζιέκμ ζηάδζμ ζφκεεζδξ, ηυηε εα βίκεζ δοκαηυ βζα ημκ υιζθμ κα ενβαζεεί ζαλ φκηινο ιε δφκαιδ.

2. Ώκ μ υιζθμξ απμηφπεζ κα μθμηθδνςεεί ηαζ κα επςθεθδεεί ηδξ μιαδζηήξ εοηαζνίαξ ηαζ ηδξ ζδζαίηενδξ ηθήζδξ βζα οπδνεζία, ηυηε εα είκαζ μοζζχδδξ δ επακαδζεοεέηδζδ ημο πνμζςπζημφ. Ονζζιέκμζ ιαεδηέξ εα πνέπεζ ηυηε κα απμιαηνοκεμφκ ηζ εηείκμζ πμο δεκ έπμοκ ακηαπμηνζεεί ζηζξ απαζηήζεζξ ηζξ μπμίεξ υνζζακ μζ ροπέξ ημοξ ηαζ ζημ ζδιείμ επίηεολδξ ζημ μπμίμ πνμζαθέπς ιε εθπίδα, εα απμννμθδεμφκ ζε άθθμοξ μιίθμοξ ή ε‟ απμηεθέζμοκ ημκ πονήκα ιζαξ ακαδζμνβακςιέκδξ ιμκάδαξ. ΋θδ δ δζδαζηαθία βζα ημοξ μιίθμοξ ιαεδηχκ πμο θεζημονβμφκ ζηδ Νέα Βπμπή, πνμμνίγεηαζ βζα ηάεε μιάδα ηζ ανβυηενα βζα βεκζηή δζακμιή. Δ δζδαζηαθία βζα εζδζηή μιαδζηή ενβαζία εα δμεεί ιέπνζ ημ ζδιείμ υπμο ιπμνεί κα βίκεζ ζοκεζδδηή πνήζδ ηδξ ηζ δ βκχζδ πμο έπεζ δμεεί ιπμνεί κα ζηναθεί ζε πναηηζηυ ζημπυ ζηδκ παβηυζιζα οπδνεζία. Κζ αοηυ πμο πνεζάγεηαζ ζήιενα, αδεθθμί ιμο, είκαζ δ παβηυζιζα οπδνεζία. ΜΔΡΟ΢ VIII Δ Εενανπία εκδζαθένεηαζ ααεζά βζα ηα παβηυζιζα βεβμκυηα. ΋ηακ ηεθεζχζεζ μ πυθειμξ, ημ ένβμ ιαξ πνέπεζ κα ζοκεπζζεεί ιε ηάεε ηίιδια ηαζ ιπνμζηά ζε ηάεε οπμεεηζηυ ειπυδζμ. Ο Νέμξ ΋ιζθμξ Yπδνεηχκ ημο Κυζιμο πνέπεζ κα δζαηδνήζεζ ηδκ αηεναζυηδηά ημο ηαζ κα ενβαζεεί ζηαεενά ηζ απηυδηα. Δ ζηαεενυηδηα εηείκςκ πμο βκςνίγμοκ ημ ζπέδζμ ημο Θεμφ εα αμδεήζεζ ηδκ ακενςπυηδηα ηαζ εα αμδεήζεζ ηζξ πνμζπάεεζεξ ηδξ Εενανπίαξ. Ώοημί δε ιζζμφκ ηζ ενβάγμκηαζ βζα ηδκ εκυηδηα – ηυζμ ηδκ οπμηεζιεκζηή υζμ ηαζ ηεθζηά ηδκ ακηζηεζιεκζηή. Βίκαζ ζοκεηυ βζα ηα ακενχπζκα υκηα κα ακηζθδθεμφκ υηζ ημ ακενχπζκμ βέκμξ είκαζ εθεφεενμ. Ώηυιδ ηζ δ ίδζα δ Εενανπία δεκ λένεζ πμζεξ δοκάιεζξ – ημο ηαθμφ ή ημο ηαημφ – εα επζηναηήζμοκ ηεθζηά, βζαηί αηυιδ ηζ ακ ενζαιαεφζμοκ μζ δοκάιεζξ ημο ηαθμφ υζμκ αθμνά ημκ πυθειμ, εα ενζαιαεφζμοκ άναβε υζμκ αθμνά ηδκ εζνήκδ; Σμ θαιφ πνέπεζ ηεθζηά κα ενζαιαεφζεζ, αθθά δ Εενανπία δε βκςνίγεζ ηζ επζθοθάζζεζ ημ άιεζμ ιέθθμκ βζα ηδκ ακενςπυηδηα, βζαηί μζ άκενςπμζ ηαεμνίγμοκ ημ πεπνςιέκμ ημοξ. Ο Νυιμξ ημο Ώζηίμο ηαζ ημο Ώπμηεθέζιαημξ δεκ ιπμνεί κα ελμοδεηενςεεί. ΢ηζξ πενζπηχζεζξ πμο ελμοδεηενχεδηε, πνεζάζηδηε δ επέιααζδ Αοκάιεςκ ιεβαθφηενςκ απ‟

ΟΜΗΛΗΔ΢ ΢ΣΟΤ΢ ΜΑΘΖΣΔ΢

75

αοηέξ πμο είκαζ ζήιενα δζαεέζζιεξ πάκς ζημκ πθακήηδ ιαξ. Οζ ιεβαθφηενεξ αοηέξ Αοκάιεζξ ιπμνμφκ κα επέιαμοκ ακ μζ γδθςηέξ ημο ηυζιμο ηζ μζ ιαεδηέξ ηάκμοκ ηζξ θςκέξ ημοξ επανηχξ δζεζζδοηζηέξ… Ώοηή ηδκ επμπή ηδξ έκηαζδξ ηαζ πίεζδξ, αδεθθμί ιμο, εα ήεεθα κα ζαξ εοιίζς υηζ δε πνεζάγεηαζ δ αίζεδζδξ ηδξ ιαηαζυηδηαξ ή δ ηαηαβναθή ηδξ ιζηνυηδηαξ. Οζ κέμζ υιζθμζ ηςκ ιαεδηχκ είκαζ ΢πεξκαηηθνί Όκηινη· ανίζημκηαζ ζημ ζημηεζκυ ή ζηάδζμ ακάπηολδξ ηαζ ζε δζαδζηαζία δζεφνοκζδξ – αολακυιεκμζ ζζςπδθά. Ώοηυ ημ ζηάδζμ είκαζ πμθφ ζδιακηζηυ, βζαηί ακάθμβα ιε ηδκ εονςζηία ημο ζπένιαημξ ηαζ ηδκ ζηακυηδηά ημο κα πεηά ζζπονέξ νίγεξ πνμξ ηα ηάης ηαζ κα δζεζζδφεζ ανβά ηαζ ζηαεενά πνμξ ηα πάκς πνμξ ημ θςξ, εα είκαζ ηζ δ επάνηεζα ηδξ ζοκεζζθμνάξ ζηδ Νέα Βπμπή ζηδκ μπμία ανζζηυιαζηε. Θα ήεεθα κα ζαξ ημκίζς αοηυ ημ βεβμκυξ. ΐνζζηυιαζηε ζηδ Νέα Βπμπή ηαζ παναημθμοεμφιε ημοξ πυκμοξ ημο ημηεημφ ηδξ κέαξ ημοθημφναξ ηαζ ημο κέμο πμθζηζζιμφ. Σμ παθζυ ηζ ακεπζεφιδημ πνέπεζ κα θφβεζ ηζ απ‟ αοηά ηα ακεπζεφιδηα πνάβιαηα, ημ ιίζμξ ηαζ ημ πκεφια ηδξ πςνζζηζηυηδηαξ πνέπεζ κα ελαθακζζεμφκ πνχηα. Σμ ηφνζμ ακηζηείιεκμ ηδξ εκςιέκδξ ενβαζίαξ ιαξ είκαζ αηυιδ δ μιαδζηή μθμηθήνςζδ ηζ δ εβηαείδνοζδ εηείκδξ ηδξ αθθδθεπζημζκςκίαξ ιεηαλφ ηςκ ιεθχκ ημο μιίθμο πμο εα έπεζ ζακ απμηέθεζια ηδκ απαζημφιεκδ αθθδθεπίδναζδ ηαζ ηδθεπαεδηζηή επζημζκςκία· αοηή ηεθζηά εα εδναζχζεζ ημ πνοζυ δίηηομ θςηυξ πμο εα πνδζζιεφζεζ ζηδ δδιζμονβία εκυξ ζζπονμφ εζηζαημφ ζδιείμο· ημ εζηζαηυ αοηυ ζδιείμ εα είκαζ ημ ιέζμκ βζα ηδκ πλεπκαηηθή αλαδσνγφλεζε ημο αζεενζημφ ζχιαημξ ηδξ ακενςπυηδηαξ – ζακ ζφκμθμ. Ώοηή είκαζ ιζα μοζζχδδξ ηαζ ζδιακηζηή δήθςζδ. Σμ εζηζαηυ αοηυ ζδιείμ ιε ηδ ζεζνά ημο εα αμδεήζεζ ζηδκ ακαγςμβυκδζδ ημο αζεενζημφ ζχιαημξ ημο πθακήηδ ιε κέα δφκαιδ ηαζ κέα χεδζδ. Γζα ανηεηά πνυκζα επζπείνδζα κα είιαζ μ δάζηαθυξ ζαξ, μ Αζδάζηαθυξ ζαξ ηαζ κμιίγς πςξ ιπμνχ κα πς, μ θίθμξ ζαξ. Έπεζ εδναζςεεί ακάιεζά ιαξ έκαξ πμθφ δοκαηυξ δεζιυξ αβάπδξ ηαζ ηαηακυδζδξ απυ ιένμοξ ιμο ηαζ απμδεζβιέκδξ εζθζηνίκεζαξ ηαζ ζαθμφξ επζεοιίαξ ζοκενβαζίαξ απυ ιένμοξ ζαξ. Πμζα είκαζ δ ζηάζδ ιμο απέκακηί ζαξ; ΢ακ άημια ιπμνεί κα έπεηε ιζηνή ζδιαζία· ζακ ιμκάδεξ ζημκ υιζθμ πμο πνμεημζιάγς ηζ εηπαζδεφς βζα ζοβηεηνζιέκδ οπδνεζία ζε ιεθθμκηζηέξ γςέξ πανά ζ‟ αοηή, έπεηε ανηεηή ζπμοδαζυηδηα βζα κα δζηαζμθμβείηαζ ημ εκδζαθένμκ ιμο. Έκαξ υιζθμξ δεκ είκαζ ζζπονυηενμξ απυ ημκ πζμ αδφκαημ ηνίημ ημο ηζ έκαξ υιζθμξ πάζπεζ εζςηενζηά ηαζ ζακ ζφκμθμ ηαζ δ δφκαιή ημο θζβμζηεφεζ μνζζηζηά υηακ έκα ιέθμξ απμηοβπάκεζ κ‟ ακηαπμηνζεεί ζηδκ εοηαζνία ή οπμπςνεί ζηζξ βμδηείεξ ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ. Ώοηυ ημ είδαηε κα ζοιααίκεζ. ΢ακ άημια επζγδηχ κα ζαξ αμδεήζς αθθά κφλν εκυρεζ ηδξ μιαδζηήξ ζαξ μθμηθήνςζδξ, ηδξ μιαδζηήξ ζαξ επζννμήξ ηαζ ηαηακυδζδξ ηαζ ηδξ μιαδζηήξ ζαξ αβάπδξ ζοκ ηδξ δφκαιδξ πμο μ ηαεέκαξ ζαξ ιπμνεί κα ημιίζεζ ζημ ζφκμθμ. Ώπεοεφκμιαζ θμζπυκ ζ‟ εζάξ ζακ υιζθμ βζα ιζα εκηαηζημπμίδζδ ηδξ μιαδζηήξ αβάπδξ, ημο ζημπμφ ηαζ ηδξ οπδνεζίαξ ζαξ, χζηε δ εζχηενδ, οπμηεζιεκζηή μθμηθήνςζδ κα πνμπςνήζεζ βμνβά. Έπς ηνία πνάβιαηα κα ζαξ πς ζήιενα ζαλ νκάδα: Πνχηα απ‟ υθα δ δφκαιδ ή δ αδοκαιία αοημφ ημο μιίθμο ιαεδηχκ εα ανίζηεηαζ ζημ βεβμκυξ υηζ ηα άημια πμο ημκ απμηεθμφκ δε εα ζοκδέμκηαζ ιυκμ εβςζηά, αθθά εα

ΟΜΗΛΗΔ΢ ΢ΣΟΤ΢ ΜΑΘΖΣΔ΢

76

οπάνπεζ επίζδξ έκαξ ζζπονυξ πνμζςπζηυξ δεζιυξ (ι‟ υθεξ ηζξ αδοκαιίεξ πμο ιπμνεί κα πενζθαιαάκεζ) ηαζ ιζα ααεζά, ακ ηζ υπζ ακηζθδπηή, ζημνβή ιεηαλφ ημο ηαεεκυξ ηζ υθςκ ζαξ, αηυιδ ηζ ακ δεκ έπεηε ζοκακηδεεί. Δ δφκαιδ ηδξ ηαηάζηαζδξ αοηήξ ανίζηεηαζ ζημ βεβμκυξ υηζ αοηή δ ζοκεήηδ ηδξ αζοκείδδηδξ θζθίαξ είκαζ απμηέθεζια πμθθχκ γςχκ ζηεκήξ ζοκάθεζαξ ζηδκ ενβαζία ηζ επίζδξ ζε παθζέξ πνμζςπζηέξ ζπέζεζξ ηαζ μζημβεκεζαημφξ δεζιμφξ. Δ αδοκαιία οπάνπεζ ζημ βεβμκυξ υηζ αοηή δ ηαηάζηαζδ ηείκεζ κα ηάκεζ ημκ υιζθμ πξνζσπηθφ ζηζξ ακηζδνάζεζξ ημο. Ώοηυξ μ υιζθμξ ηςκ ιαεδηχκ είκαζ εκδυιοπα ιζα μκηυηδηα ηαζ ζηα ηνία επίπεδα ηςκ ηνζχκ ηυζιςκ – θοζζημφ, ζοκαζζεδιαηζημφ ηαζ κμδηζημφ – ηζ οπάνπεζ επίζδξ έκαξ ροπζηυξ δεζιυξ. Θα ήεεθα επίζδξ κα ζαξ εκηοπχζς έκα δεφηενμ ζδιείμ. Βίκαζ ιζα πνυζθμνδ εθανιμβή ζηζξ ζηθδνέξ ζοκεήηεξ πμο επζηναημφκ ζήιενα. ΢ηδκ έκηαζδ ηαζ ηδκ πίεζδ ηδξ μιαδζηήξ ζαξ ενβαζίαξ αξ εοιάηαζ μ ηαεέκαξ ζαξ βζα εκεάννοκζδ, πανά ηζ αθζενςηζηή πανυηνοκζδ υηζ ανίζηεζεε ζημκ ζδζαίηενμ αοηυ υιζθμ ιαεδηχκ βζα πνμηαηανηηζηή εηπαίδεοζδ ζηδ ιφδζδ. Ββηαζκζάγς έκα πείξακα νκαδηθήο κχεζεο ηζ αοηυ είκαζ έκα ηάπςξ κέμ εβπείνδια βζα ηδκ Εενανπία, πανυηζ ζηδ βναιιή ηδξ ελεθζηηζηήξ ακάπηολδξ. ΢ηζξ ιεθθμκηζηέξ επμπέξ άκδνεξ ηαζ βοκαίηεξ εα πενκμφκ ηδκ Πφθδ ηδξ Μφδζδξ ιαγί ακηί ιυκμζ ηζ απμιμκςιέκμζ υπςξ ζοκέααζκε ιέπνζ ηχνα. Δ μιαδζηή πνυμδμξ ιπμνεί ζοκεπχξ κα πνμςεδεεί ή κα πανειπμδζζεεί απυ ηδκ αημιζηή πνμζπάεεζα ημο ιέθμοξ ημο μιίθμο. Οζ δοζημθίεξ εκυξ ιέθμοξ ιπμνεί κα επαολδεμφκ απυ ηδκ εκςιέκδ μιαδζηή δζέβενζδ· δ δφκαιδ ηαζ δ απμηεθεζιαηζηυηδηά ημο ιπμνεί κ‟ αολδεμφκ απυ ηδ δφκαιδ, ηδκ ζζπφ ηαζ ηδκ ηαηακυδζδ ημο μιίθμο. Δ εκςιέκδ εοεφκδ ζαξ είκαζ θμζπυκ ιεβάθδ ηζ δ εοηαζνία ζαξ βζα βμνβή πνυμδμ είκαζ πναβιαηζηή ηαζ ζαθχξ αζοκήεζζηδ. ΋ηακ πενάζεηε ιαγί ηδκ Πφθδ ηαζ ζαξ πανμοζζάζς ζ‟ Βηείκμοξ πμο ένβμ Σμοξ είκαζ κα ζαξ μδδβήζμοκ ζημ επυιεκμ αήια ζαξ, εα επαημθμοεήζεζ ιζα ηέημζα εκίζποζδ ηςκ δοκάιεχκ ζαξ κα αβαπάηε, κα εκμνάηε ηαζ κα οπδνεηείηε, χζηε δ γςή δε εα ζαξ θαίκεηαζ πζα δ ίδζα. Θα ζοθθάαεηε ηυηε ιε ζζβμονζά αοηυ πμο ηχνα κζχεεηε αιοδνά ηαζ εα ακηζθδθεείηε ημ εαφια ηδξ μιαδζηήξ αβάπδξ, ηδξ μιαδζηήξ εκυναζδξ ηαζ ηδξ μιαδζηήξ οπδνεζίαξ· εα οπμζηείηε έηζζ ιζα ημζκή θχηζζδ, ιζα απυ ημζκμφ ακηαπυηνζζδ ηαζ ιζα ημζκή πνμζπάεεζα. Θα ηαηαθάαεηε ηυηε υηζ ιζα βναιιή απμηθεζζιμφ ιπμνεί κα οθίζηαηαζ πκεοιαηζηά, οπμδεζηκφμκηαξ εηείκμοξ πμο ιπμνμφκ κα πενάζμοκ ζημ πνμηαηανηηζηυ ζηάδζμ ηδξ μιαδζηήξ ιφδζδξ ηζ εηείκμοξ πμο πνέπεζ κα πνμζεββίζμοκ ημ ιεβάθμ αοηυ βεβμκυξ ιυκμζ ηζ απμιμκςιέκμζ. Οζ ηεθεοηαίμζ ακήημοκ ηονίςξ ζηδκ Επεοαηή Βπμπή. Παίνκμοκ ηδ ιφδζδ ζακ πςνζζηέξ ηαοηυηδηεξ· εζείξ ιπμνείηε κα πάνεηε ηδ ιφδζδ ζε μιαδζηυ ζπδιαηζζιυ. Κακέκαξ απυ ιαξ πμο έπμοιε ζακ ένβμ ηδκ πνμεημζιαζία ηςκ οπμρδθίςκ βζα ιφδζδ δεκ είκαζ ζε εέζδ κα απμθακεεί ςξ πνμξ ημ πνυκμ· μ πνυκμξ αοηυξ πνέπεζ κα πνμζδζμνζζεεί απυ ηάεε γδθςηή αημιζηά. Πνμζέλεηε πάκηςξ ζακ άημια κα ιδκ πανειπμδζζεεί μ υιζθυξ ζαξ απ‟ ηδκ ακζηακυηδηά ζαξ κα ακηζθδθεείηε, απυ ηζξ πνμζςπζηέξ ζαξ βμδηείεξ, απυ ηα αημιζηά ζαξ πνμαθήιαηα ή απυ ηζξ ανβέξ ακηζδνάζεζξ ζαξ ζηδ βκςζηή αθήεεζα. Σμ ηνίημ πνάβια πμο εέθς κα πς είκαζ υηζ μπμζαδήπμηε ηζ ακ είκαζ δ ζδζαίηενδ εέζδ ζαξ ζηδκ Ώηναπυ αοηή ηδ ζηζβιή, εα πνμζπαεήζς κα ζαξ αμδεήζς υπςξ ηαζ ζημ

ΟΜΗΛΗΔ΢ ΢ΣΟΤ΢ ΜΑΘΖΣΔ΢

77

πανεθευκ. Θα εηθνάζς ηδκ αθήεεζα υπςξ ηδ αθέπς απ‟ ηδκ ζδζαίηενδ πθεμκεηηζηή ιμο εέζδ. Χξ πνμξ ηδκ ηοθθυηδηά ζαξ ζε μνζζιέκεξ ηαηεοεφκζεζξ, εα πνμζπαεήζς κα νίλς θςξ. Θα ζαξ δείλς ηζξ αδοκαιίεξ ζαξ – ακ έπς ηδκ εζθζηνζκή πνμζμπή ζαξ. Ώοηέξ μζ αδοκαιίεξ οπάνπμοκ. Αεκ είζηε αηυιδ ιοδιέκμζ ηζ έπεηε εθαηηχιαηα, πενζμνζζιμφξ, ζημηεζκά ζδιεία ηαζ πμθθή αδνάκεζα ηαζ ηαοηυπνμκα αοημσηακμπμίδζδ. Δ ηάζδ βζα αοημάιοκα είκαζ ζζπονή ζε ιενζημφξ απυ ζαξ ηαζ ζαξ δδιζμονβεί ιζα απνμεοιία ακαβκχνζζδξ ζθαθιάηςκ ή αηυιδ οπμεεηζηήξ παναδμπήξ υηζ ιπμνεί κα οπάνπμοκ εθαηηχιαηα. Δ ηάζδ ηδξ αοημτπμηίιδζδξ είκαζ ζζπονή ζε άθθμοξ ηαζ δδιζμονβεί εηείκδ ηδκ οπενέιθαζδ ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ ηαζ ηδ ζοκεπή εηείκδ ζηέρδ βζα ηδκ πνμζςπζηυηδηα πμο είκαζ ηυζμ επζαθααήξ ζηδκ πναβιαηζηή πνυμδμ. ΢‟ αοηέξ ηζξ ηάζεζξ (πμο είκαζ ηυζμ ζοκήεεζξ) οπάνπεζ πναβιαηζηυξ ηίκδοκμξ βζα ημ ιεθθμκηζηυ ιοδιέκμ. ΢αξ πνμεζδμπμζχ κα πνμζέπεηε ηζξ εκδείλεζξ αοηχκ ηςκ ηαηαζηάζεςκ ηαζ κ‟ ακαθαιαάκεηε ιζα ζηάζδ πνμεοιίαξ κα αημφηε ηαζ κα παναδέπεζεε ηδ δοκαηυηδηα απμηοπίαξ ζηδ ιζα πενίπηςζδ ηαζ ηδκ αοημπαναβκχνζζδ ζηδκ άθθδ. Κμζηάληε ημκ εαοηυ ζαξ ηαζ ηδ γςή ηαηά πνυζςπμ ηαζ δείηε άθμαα ηα πνάβιαηα υπςξ είκαζ αθδεζκά. Κάκηε ημ υπζ επεζδή είιαζ εβχ πμο ζαξ οπμδεζηκφς υηζ ιζα ηαηάζηαζδ ιπμνεί κα είκαζ έηζζ ή αθθζχξ, αθθά επεζδή είζηε πνυεοιμζ κ‟ ακηζιεηςπίζεηε ηα βεβμκυηα ηζ έημζιμζ βζα απνμζδυηδηεξ ακαηαθφρεζξ ζπεηζηά ιε ημκ εαοηυ ζαξ. Έκα απ‟ ηα πνχηα ιαεήιαηα πμο πνεζάγεηαζ κα ιάεεζ μ ιαεδηήξ είκαζ υηζ υπμο κμιίγεζ υηζ είκαζ ζζπονυηενμξ ηζ υπμο ανίζηεζ ηδ ιεβαθφηενδ ζηακμπμίδζδ, είκαζ πμθφ ζοπκά ημ ζδιείμ ημο ιέβζζημο ηζκδφκμο ηαζ ηδξ αδοκαιίαξ. Ώζηνζηέξ ηαηαζηάζεζξ βίκμκηαζ ζοπκά μναηέξ ακηεζηναιιέκεξ· απ‟ υπμο ηαζ δ βμδηεία πμο ζοπκά ηαηααάθθεζ ημ ιαεδηή. ΢πεηζηά ι‟ αοηά, αδεθθμί ιμο, εα ζαξ μιμθμβήζς ιζα θεπημιένεζα πνμζςπζηήξ ζζημνίαξ, ανηεηά ζοκδεζζιέκδ ζηδ γςή εκυξ ιαεδηή. Μπμνεί κα αμδεήζεζ ζηδ ιεηάδμζδ ημο ιαεήιαημξ ηαζ ηδξ πνμεζδμπμίδζήξ ηδξ. Πνζκ απυ ανηεηέξ γςέξ μ Αζδάζηαθυξ ιμο είδε ιέζα ιμο ιζα αδοκαιία. Ήηακ ιζα αδοκαιία απυ εηείκεξ πμο αβκμμφζα εκηεθχξ ηαζ ήηακ ζηδκ πναβιαηζηυηδηα ιζα πμζυηδηα πμο εεςνμφζα ζακ δφκαιδ ηαζ ηδκ αβηάθζαγα ζακ ανεηή. Ήιμοκ ηυηε κέμξ, ακοπυιμκμξ κα αμδεήζς ημ Αζδάζηαθυ ιμο ηαζ ηδκ ακενςπυηδηα, αθθά ζε ηεθζηή ακάθοζδ ήιμοκ πμθφ εκεμοζζχδδξ ζακ γδθςηήξ ηαζ πμθφ εοπανζζηδιέκμξ απ‟ ημκ εαοηυ ιμο – ηαθφπημκηαξ αοηή ηδκ ζηακμπμίδζδ ηάης απ‟ ημ έκδοια ιζαξ ζοκεπμφξ ηαπεζκμθνμζφκδξ. Ο Αζδάζηαθμξ δζμπέηεοζε ιέζα ιμο ηδ δφκαιδ ηαζ ηδκ εκένβεζά Σμο ηζ έηζζ δζέβεζνε εηείκμ πμο εεςνμφζα ζακ ανεηή ηζ είπα ανκδεεί κ‟ απμαάθθς ζακ εθάηηςια, απμδεζηκφμκηαξ ηδκ ακζηακυηδηά ιμο. Έπεζα ζοιαμθζηά απ‟ ηα ζφκκεθα ηάης απ‟ ημ αάνμξ ηδξ αδοκαιίαξ ιμο. Θα ιπμνμφζαηε εαοιάζζα κα νςηήζεηε πμζα ήηακ αοηή δ αδοκαιία; Δ αβάπδ ιμο βζα ημ Αζδάζηαθυ ιμο ήηακ δ απμηοπία ιμο. Μμο έδεζλε ιεηά ηδκ απμηοπία υηζ δ αβάπδ ιμο βζ‟ Ώοηυκ ααζζγυηακ πναβιαηζηά ζηδκ οπενδθάκεζά ιμο ηαζ ζε ιζα ααεζά ζηακμπμίδζδ ιε ημκ εαοηυ ιμο ζακ γδθςηή ηαζ ιαεδηή. Σμ ανκήεδηα αίαζα ηαζ πζηνάεδηα πμο ιε είπε ηυζμ πανελδβήζεζ. Ώπμδείπεδηε ηεθζηά υηζ είπε δίηζμ ηαζ ιέζα απυ ιζα απμηοπδιέκδ γςή ηαζ ημ αάεμξ ημο εβςζζιμφ ιμο έιαεα απ‟ αοηή ηδκ απμηοπία, αθθά έπαζα πμθφ πνυκμ απ‟ ηδ ζημπζά ηδξ πνήζζιδξ οπδνεζίαξ. Ώκαηάθορα υηζ ζηδκ πναβιαηζηυηδηα οπδνεημφζα ημκ εαοηυ ιμο ηζ υπζ ηδκ ακενςπυηδηα.

ΟΜΗΛΗΔ΢ ΢ΣΟΤ΢ ΜΑΘΖΣΔ΢

78

Πνμζπαεχ κα ζαξ ζχζς απυ πανυιμζα θάεδ, βζαηί μ πνυκμξ είκαζ ιεβάθμξ πανάβμκηαξ ζηδκ οπδνεζία. Γζα ηζξ ιάγεξ ηδξ ακενςπυηδηαξ μ πνυκμξ δεκ έπεζ πμθφ ιεβάθδ ζδιαζία· αθθά βζα ημοξ οπδνέηεξ ηδξ θοθήξ ζδιαίκεζ πμθθά. Μδ πάκεηε θμζπυκ πνυκμ ζε αδζηαζμθυβδηδ αοημακάθοζδ, αοημτπμηίιδζδ ή αοημάιοκα. Πνμπςνήζηε ιε δζάηνζζδ υζμκ αθμνά ηδκ ακέθζλή ζαξ ηαζ ιε αβάπδ ηαζ ηαηακυδζδ υζμκ αθμνά ημκ υιζθυ ζαξ. ΋ζμκ αθμνά ειέκα, ημ δάζηαθυ ζαξ, δχζηε ζηα θυβζα ιμο ηδκ μθεζθυιεκδ πνμζμπή ηαζ πνμζπαεήζηε κα ζοκενβαζεείηε ιαγί ιμο. Συηε ηάπμζα ιένα εα έπς ηδ πανά κα ζαξ ηαθςζμνίζς ζημ “Μοζηζηυ Συπμ” υπμο ηεθζηά ζοκακηχκηαζ ηζ εκχκμκηαζ υθμζ μζ αθδεζκμί οπδνέηεξ ηαζ ιοδιέκμζ. ΢αξ έπς απμηαθφρεζ, ιαεδηέξ ιμο, ημ αθδεζκυ ιμο υκμια. Δ ακάβηδ ελάθεζρδξ ηάεε αθμνιήξ βζα ηδ εεςνδηζηή αιθζαμθία ιενζηχκ απυ ζαξ ζπεηζηά ιε ηδκ ηαοηυηδηά ιμο ηαζ ηδξ πανυνιδζδξ άθθςκ βζα ακακεςιέκδ ηζ αθζενςιέκδ πνμζπάεεζα είκαζ δφμ απ‟ ημοξ θυβμοξ ηδξ παναίηδζήξ ιμο απυ ηδκ ακςκοιία. Έκαξ άθθμξ θυβμξ είκαζ υηζ εα ήεεθα κ‟ ακαβκςνίζεηε ημ βεβμκυξ υηζ είζηε απμδεβιέκμζ ιαεδηέξ ιε υ,ηζ ζοκήεςξ ζοκεπάβεηαζ αοηή δ ηαηάζηαζδ ζε εοεφκδ ηαζ εοηαζνία. Έκαξ άθθμξ απμθαζζζηζηυξ πανάβμκηαξ είκαζ κα δμηζιάζς ηδκ ζηακυηδηά ζαξ κα παναιέκεηε ζζςπδθμί ςξ ηυηε πμο δε εα είκαζ πζα απαναίηδημ. Δ ζζβή είκαζ έκα απ‟ ηα πνχηα πνμαπαζημφιεκα ηδξ ιφδζδξ ηαζ ηάηζ πμο ηάεε ιαεδηήξ πνέπεζ ακαβηαζηζηά κα ιάεεζ. Τπάνπεζ ζοκεπχξ ακάβηδ βζα ηδ δμηζιαζία. Πμθθμί απυ ζαξ έπμοκ ήδδ εζςηενζηά πεζζεεί βζα ηδκ ηαοηυηδηά ιμο. Αεκ έπεηε εηθνάζεζ ηδκ πίζηδ ζαξ βζ‟ αοηή εηηυξ ζηδκ Ώ.Ώ.Μπ. δ μπμία δεκ ακηαπμηνίεδηε ιε επζαεααζςηζηή ιανηονία ή ζπυθζα. Ώκ δεκ είζηε έιπζζημζ υηζ εα ηδνήζεηε ζζςπή ηαζ εα δζαηδνήζεηε ιζα απμιμκςιέκδ ηζ ακελάνηδηδ ζηάζδ, ηυηε δεκ είζηε έημζιμζ βζ‟ αοηυ πμο έπς κα δχζς ηζ υζμ κςνίηενα ημ ακαηαθφρμοιε ηυζμ ηαθφηενα. Ώκ είζηε ακίηακμζ κα δζαηδνήζεηε ιζα ζζςπδθή βθχζζα – αηυιδ ηαζ ιεηαλφ ζαξ – ηυηε είζηε αηαηάθθδθμζ βζα ειπζζημζφκδ ηζ αοηυ δεκ επζεοιχ κα ημ πζζηέρς. Ώκ αθμφ ακαηαθφρεηε πμζμξ είιαζ, αιθζζαδηείηε ηδ ζμθία ηδξ απυθαζήξ ιμο κα ζαξ απμηαθοθεχ ηαζ οπμζηδνίγεηε υηζ εα έπνεπε κ‟ απμηνφρς ηδκ ηαοηυηδηά ιμο, ηυηε ηζ αοηυ είκαζ απμηαθοπηζηυ ηαζ εα ιε ηαεμδδβήζεζ ζηζξ ιεθθμκηζηέξ ιμο πνμζεββίζεζξ ζ‟ εζάξ. Ώκ δ βκχζδ ημο πμζμξ είιαζ ζαξ μδδβεί ζηδκ επζηίκδοκδ αηναπυ ημο εοθααζημφ, εα είκαζ ηαθυ βζα ζαξ κα ακαηαθφρεηε αοηή ηδκ ηάζδ· ακ οπενηζιάηε ηδ ζπμοδαζυηδηα ηςκ θυβςκ ιμο ηζ ακ έπεηε ηδκ επζηίκδοκδ ζοκήεεζα ηδξ απμδμπήξ ηδξ αοεεκηίαξ, δ αδοκαιία ζαξ εα απμηαθοθεεί ζε ιέκα, ζε ζαξ ηαζ ζημοξ αδεθθμφξ ζαξ ζημκ υιζθμ. Βπμιέκςξ εα ςθεθδεμφιε υθμζ. Θα έπεηε ακαηαθφρεζ ηάπμζα έιθοηδ αδοκαιία ηδκ μπμία θακένςζε δ ακαηάθορδ ηδξ ηαοηυηδηάξ ιμο· ακ ζαξ ααναίκεζ δ βκχζδ, ηυηε πνέπεζ κα ιάεεηε κα ζδηχκεηε ηα αάνδ αθθζχξ δε εα έπεηε ηαιζά πνδζζιυηδηα ζακ παβηυζιζμζ οπδνέηεξ. Σμ βεβμκυξ υηζ είιαζ έκαξ Αζδάζηαθμξ δε ιε αθθάγεζ. Βίιαζ αηυιδ μ Θζαεηακυξ Αάζηαθυξ ζαξ ηζ μ ίδζμξ Βηπαζδεοηήξ πμο ζαξ δίδαλε βζα πμθθά πνυκζα. Παναιέκς ημ ίδζμ άημιμ ηαζ δεκ είιαζ ηαηά ηακέκα ηνυπμ δζαθμνεηζηυξ. Κάεε ακηίδναζδ απυ ιένμοξ ζαξ εα είκαζ ιζα πνμζςπζηή ακηίδναζδ ηαζ ζοκεπχξ πνέπεζ κ‟ ακαβκςνζζεεί, κ‟ ακηζιεηςπζζεεί ηαζ ηεθζηά κα οπμηαπεεί. Ώξ πνμπςνήζμοιε ιαγί, αδεθθμί ηαζ ηζέθα ιμο, πάκς ζηδκ αηναπυ ηδξ οπδνεζίαξ· αξ ιπμφιε ιαγί ζημ Φςξ ηζ αξ δζακφζμοιε ημ δνυιμ πνμξ ηδκ παβηυζιζα εζνήκδ ηζ υπζ

ΟΜΗΛΗΔ΢ ΢ΣΟΤ΢ ΜΑΘΖΣΔ΢

79

πνμξ ηδκ πνμζςπζηή θχηζζδ – δ θχηζζδ είκαζ ακαπυθεοηηδ αθθά ζοιπηςιαηζηή. ΋ζμκ αθμνά υθμοξ ζαξ – ιε ηζ πνέπεζ κ‟ αζπμθδεχ; Έκαξ αδμηίιαζημξ υιζθμξ, έκαξ ζηαηζηυξ υιζθμξ, έκαξ επζηνζηζηυξ υιζθμξ ηζ έκαξ υιζθμξ οπμηαβιέκμξ ζε έηδδθεξ βμδηείεξ – αοηυ είκαζ ημ οθζηυ ιε ημ μπμίμ πνέπεζ κα πνμςεήζς ημ ένβμ ιμο. Σζ ιπμνχ κα ηάκς ζε ιζα ηέημζα ηαηάζηαζδ, αδεθθμί ιμο; Μπμνχ κα ειπζζηεοεχ ηδκ αθμζίςζή ζαξ ζηδκ ακενςπυηδηα, ηδκ πνμεοιία ζαξ κα ιάεεηε ηαζ ηδκ απυθαζή ζαξ κα πνμπςνήζεηε ζηδκ αηναπυ ηδξ οπδνεζίαξ ιε ηάεε εοζία. Ώοηυ αζθαθχξ εα ηάκς. Θα επζεοιμφζα πνχηα απ‟ υθα κα αζπμθδεχ ιε ημοξ ακηζηεζιεκζημφξ ζημπμφξ πμο έπς ηαηά κμο βζα υθμοξ ζαξ: 1. Ο θχξηνο ησξηλφο αληηθεηκεληθφο ζθνπφο. Πνμζπαεχ κα δδιζμονβήζς ιζα πμθφ ακαβηαία μιαδζηή μθμηθήνςζδ. Δ πυθςζδ αοημφ ημο μιίθμο – ζακ εκυηδηαξ ζημ κμδηζηυ πεδίμ – δεκ έπεζ βίκεζ αηυιδ. Υνεζάγεηαζ πμθφ ηζ ςζυημο επζηεοπεεί αοηή δ μθμηθήνςζδ, δ εκςιέκδ μιαδζηή αθθδθεπζημζκςκία δε εα είκαζ δοκαηή ή ημ επζεοιδηυ μιαδζηυ ένβμ δε εα ιπμνέζεζ κα εηπθδνςεεί. Μενζημί απυ ζαξ πνέπεζ κα ζηεθεμφκ πνμζεηηζηά ηαζ πνέπεζ κα εοεοβναιιζζεείηε ιε αβάπδ ιε ημοξ ζοιιαεδηέξ ζαξ, ελαθείθμκηαξ ηάεε αίζεδια επίηνζζδξ ηαζ πνμζςπζηήξ αοημσηακμπμίδζδξ βζα ηδκ ηνίζδ ηαζ ηδκ εοεφηδηά ζαξ.

2. Ο κειινληηθφο αληηθεηκεληθφο ζθνπφο ησλ αζξακηθψλ απηψλ νκίισλ. Βίκαζ εειεθζςδχξ ακαβηαίμ μζ κέμζ υιζθμζ πμο εβηαζκζάγμοκ ηδ κέα ιαεδηεία κα εδναζχζμοκ ηεθζηά ιζα ηδθεπαεδηζηή επζημζκςκία ιεηαλφ ημοξ. Ώνβυηενα, υηακ οπάνλεζ ιζα ζηεκυηενδ αημιζηή αθθδθμζπέηζζδ, εα είκαζ δοκαηυ κα δχζς ζοβηεηνζιέκδ δζδαζηαθία πμο εα ηαηαζηήζεζ ααειζαία δοκαηή ηδκ ηδθεπαεδηζηή αοηή επζημζκςκία, αθθά ζημ ιεηαλφ είκαζ ανηεηή ιζα κφλδ. Βίκαζ εειεθζχδμοξ θφζδξ ηαζ πνέπεζ κα βίκεζ δεηηή ηαζ ηάπςξ ηαηακμδηή πνζκ ηδκ επζηοπή ενβαζία υθςκ αοηχκ ηςκ πνςημπμνζαηχκ μιίθςκ. ΢θεθζείηε εμσηεξηθά ν έλαο ηνλ άιινλ κε αγάπε. Ώοηυ ιυκμ αδεθθμί ιμο – απθά ηαζ ηαπεζκά αοηυ ηαζ ηίπμηε παναπάκς απ‟ αοηυ πνμξ ημ πανυκ. Μπμνείηε κ‟ απμδεπεείηε έκακ ηυζμ απθυ ηακυκα – θαζκμιεκζηά απθυ; Μ‟ αοηυ ημκ ηνυπμ ημ αζεενζηυ ζχια αοημφ ημο μιίθμο ιαεδηχκ εα ειροπςεεί απ‟ ηδ πνοζή εκένβεζα ηαζ ημ θςξ ηδξ αβάπδξ ηζ έηζζ εα εδναζςεεί έκα δίηηομ θςηυξ πμο εα ζπδιαηίζεζ έκα εζηζαηυ ζδιείμ εκένβεζαξ ζημ αζεενζηυ ζχια ηδξ ακενςπυηδηαξ ηαζ ηεθζηά ζημ πθακδηζηυ αζεενζηυ ζχια.

3. Ο γεληθφο νκαδηθφο αληηθεηκεληθφο ζθνπφο. ΢οκίζηαηαζ ζηδ ιεηαηυπζζδ ηδξ ζοκείδδζδξ υθςκ ηςκ μθμηθδνςιέκςκ ακενχπζκςκ υκηςκ ζ‟ υθμ ηαζ ιεβαθφηενμοξ ανζειμφξ ζηα αζεενζηά επίπεδα ζοκείδδζδξ ηαζ δναζηδνζυηδηαξ. Πνμτπμεέηεζ ζοκεζδδηή ενβαζία ζ‟ αοηά ηα επίπεδα ζακ εκενβεζαηχκ ιμκάδςκ, υπμο μ ηαεέκαξ ζοκεζζθένεζ ημ αημιζηυ ημο ιενίδζμ ηαζ ημ εζδζηυ ημο απυεεια εκένβεζαξ ζημ ζφκμθμ ηδξ δζαεέζζιδξ αζεενζηήξ εκένβεζαξ ζοκεζδδηά ηαζ ιε κμδιμζφκδ. ΋ηακ βίκεζ αοηυ, ηυηε μ άκενςπμξ είκαζ έημζιμξ βζα ηδκ πνχηδ ιφδζδ ηαζ είκαζ έκαξ αθδεζκυξ απμηνοθζζηήξ – πμο ενβάγεηαζ ιε εκένβεζα οπυ ζενανπζηή ηαεμδήβδζδ.

4. Ο αηνκηθφο αληηθεηκεληθφο ζθνπφο. Ώπαζηεί ηδκ πνμεημζιαζία ηδξ γςήξ ηαζ ηδξ ζοκείδδζδξ βζα ηδ κέα αοηή δζαδζηαζία ηδξ μιαδζηήξ ιφδζδξ. Δ μιαδζηή αοηή ιφδζδ έπεζ ιεβάθδ ζπμοδαζυηδηα ηζ ελανηάηαζ απ‟ ηδκ πνμζανιμβή ηδξ ιμκάδαξ ημο μιίθμο βζα ιφδζδ ηαζ ηαοηυπνμκα ηδκ εηιάεδζδ ηδξ οπμηαβήξ ηδξ πκεοιαηζηήξ θζθμδμλίαξ ηαζ

ΟΜΗΛΗΔ΢ ΢ΣΟΤ΢ ΜΑΘΖΣΔ΢

80

ηςκ επζεοιζχκ ηδξ ζημκ νκαδηθφ βεκαηηζκφ ηαζ ζηδκ ακάβηδ ημο νξζνχ ρξνληζκνχ υζμκ αθμνά ημοξ ζοιιαεδηέξ ηδξ. Πνμτπμεέηεζ ζοκεπχξ ιζα δζπθή ζηάζδ πνμξ ηζξ δζαδζηαζίεξ ηδξ ιφδζδξ: ηδκ πνμζανιμβή ζηδκ απαζημφιεκδ μθμηθήνςζδ ηαζ δεφηενμ, ηδκ ακάπηολδ πκεοιαηζηήξ ακηαπμηνζηζηυηδηαξ ζηζξ εκηοπχζεζξ απ‟ ημ επίπεδμ ηδξ ροπήξ ηαζ ηδξ πκεοιαηζηήξ Εενανπίαξ. Πνμτπμεέηεζ επίζδξ ηδκ ηαθθζένβεζα ηδξ ηνίζδξ ηαζ ηδξ ζμθίαξ ζηδκ εδναίςζδ ιζαξ μνεήξ αθθδθμζπέηζζδξ ιε ημκ υιζθμ ηςκ ιαεδηχκ, έηζζ χζηε μ υιζθμξ – ζηδκ πενίπηςζδ αοηή μ υιζθμξ ηςκ ιαεδηχκ ιμο ηαζ ζαθχξ δ μιαδζηή μκηυηδηα – κα ιπμνεί κα πνμπςνά ιαγί. Ώοηυ απαζηεί βζα ημκ υιζθμ ηζξ ίδζεξ ζοκεήηεξ πμο οθίζηακηαζ πάκηα βζα ημ άημιμ: μνεή μθμηθήνςζδ ζηα ηνία πνμζςπζηά επίπεδα ηζ επίζδξ ζηα ροπζηά επίπεδα ηζ μνεή μιαδζηή εκηφπςζδ ή ακηαπμηνζηζηυηδηα ζηα πκεοιαηζηά ηζ ακχηενα ροπζηά “ηφιαηα δχνςκ” – υπςξ ηα μκμιάγμοκ μζ Θζαεηακμί απμηνοθζζηέξ. Ώοηυ εα απαζηήζεζ πμθθά πνυκζα ηαζ ημ ένβμ ηδξ επίηεολδξ ηεθεζςιέκςκ μιαδζηχκ ζηάζεςκ ηαζ ζπέζεςκ ιέζς ηδξ αημιζηήξ ηαηακυδζδξ ηαζ ηδξ αθδεζκήξ απνμζςπίαξ ιπμνεί κα πνμπςνήζεζ ζημ θοζζηυ πεδίμ ζηδ δζάνηεζα ηδξ εκζάνηςζδξ ή ιπμνεί ιε ηδκ ίδζα εοημθία κα ζοκεπζζεεί εηηυξ εκζάνηςζδξ. Πνέπεζ πάκηα κα εοιάζηε υηζ δ ζοκείδδζδ παναιέκεζ δ ίδζα, είηε ζε θοζζηή εκζάνηςζδ είηε εηηυξ εκζάνηςζδξ ηζ υηζ δ ακάπηολδ ιπμνεί κα ζοκεπζζεεί ιε αηυιδ ιεβαθφηενδ εοημθία υηακ δεκ πενζμνίγεηαζ ηαζ νοειίγεηαζ απυ ηδκ εβηεθαθζηή ζοκείδδζδ. Δ επίηεολδ ηςκ ακηζηεζιεκζηχκ αοηχκ ζημπχκ πενζθαιαάκεζ δζαοβή υναζδ ηαζ ιζα μλεία ηαζ κμήιμκα ηαηακυδζδ· απαζηεί ηδ ζηαεενή ηαζ ζοκεζδδηή ηυκςζδ ηδξ μιαδζηήξ αβάπδξ ηαζ ηδξ μιαδζηήξ αθθδθεπίδναζδξ· εα μδδβήζεζ υθμοξ ημοξ ιαεδηέξ κα γμοκ γςέξ βειάηεξ απυ ζοκεηυ ζημπυ ηαζ ζπεδζαζιέκμοξ πκεοιαηζημφξ ακηζηεζιεκζημφξ ζηυπμοξ ηαζ ηαοηυπνμκα δ πανεπυιεκδ οπδνεζία εα πάνεζ ιζα ζοβηεηνζιέκδ ηζ αοηυιαηδ ηεπκζηή έηθναζδξ. Θα ιπμνμφζαηε εδχ κα ιε νςηήζεηε ακ οπάνπεζ έκαξ ηνυπμξ ή ιέζμκ ιε ημ μπμίμ ιπμνεί μ ιαεδηήξ κ‟ ανπίζεζ κα πθδζζάγεζ ημ θαζκμιεκζηά ακέθζηημ αοηυ ζηυπμ. Θ‟ απακημφζα: Με ηδ ζηαεενή άζηδζδ ηδξ απνμζςπίαξ ηαζ ηδξ οπμαμδεδηζηήξ ηδξ ζηάζδξ αδζαθμνίαξ υζμκ αθμνά ηζξ πνμζςπζηέξ επζεοιίεξ, επαθέξ ηαζ ζηυπμοξ. Μζα ηέημζα απνμζςπία εθάπζζηα ηαηακμείηαζ ηζ αηυιδ ηζ ακ ηαθθζενβείηαζ απυ ηαθμπνμαίνεημοξ γδθςηέξ έπεζ ζδζμηεθή αάζδ. ΢οθθμβζζεείηε ημ ηαζ πνμζπαεήζηε κα επζηφπεηε απνμζςπία ιε ηδκ αοημπαναβκχνζζδ ηαζ ηδκ απμηέκηνςζδ ηδξ εζηίαξ ηδξ ζοκείδδζδξ απυ ηδκ πνμζςπζηυηδηα (υπμο ζοκήεςξ επζηεκηνχκεηαζ) ζηδ γςκηακή, βειάηδ αβάπδ ροπή. Τπάνπμοκ ηέζζενα πνάβιαηα πμο ζοκήεςξ ειπμδίγμοκ έκακ υιζθμ ιαεδηχκ απυ ηδκ επίηεολδ ηαζ ηδκ ζηακμπμζδηζηή ενβαζία: 1. Έθθεζρδ μνάιαημξ πμο μθείθεηαζ ζε έθθεζρδ κμδηζηήξ μλφηδηαξ.

2. Πνμζςπζηή βμδηεία. Ώοηή πενζθαιαάκεζ ημ αζηνζηυ πεδίμ.

3. Ώημιζηά πνμαθήιαηα πμο ζοκεπάβμκηαζ ιζα έηδδθδ απαζπυθδζδ ζημ θοζζηυ πεδίμ ιε ηζξ πενζζηάζεζξ ηαζ ηζξ δοζημθίεξ ημο – ζ‟ αοηυ ημ δοζημθυηαημ ηςκ ηυζιςκ.

ΟΜΗΛΗΔ΢ ΢ΣΟΤ΢ ΜΑΘΖΣΔ΢

81

4. Ώδνάκεζα ή ανβέξ ακηζδνάζεζξ ζηδκ πανεπυιεκδ δζδαζηαθία ηαζ ηδκ πανμοζζαγυιεκδ εοηαζνία. Έκαξ ααεφξ ζημπαζιυξ ζηδκ επείβμοζα ακάβηδ ηςκ ηαζνχκ ηαζ ιζα ζοιπαεδηζηή ακαβκχνζζδ ηδξ δφζηοπδξ εέζδξ ηδξ ακενςπυηδηαξ πνεζάγμκηαζ πμθφ απυ πμθθμφξ ιαεδηέξ ηαζ γδθςηέξ ημο ζδιενζκμφ ηυζιμο. Εδζαίηενα απυ εηείκμοξ πμο δε ανίζημκηαζ ημκηά ζηδκ παβηυζιζα ηαηάζηαζδ αθθά ηδκ παναηδνμφκ απυ απυζηαζδ. Βίκαζ ηυζμ απθυ κα δίκμοιε ιζα εφημθδ έηθναζδ ζοιπάεεζαξ, αθθά ηαοηυπνμκα κ‟ απμθεφβμοιε ιζα πμθφ ιεβάθδ δαπάκδ εκένβεζαξ ζηδκ οπδνεζία ηαζ ιζα πμθφ έκημκδ πνμζπάεεζα ανςβήξ. Σμ ζδιάδζ ημο δεζιεοιέκμο ιαεδηή ηαζ ιζα πμζυηδηα πμο πνέπεζ αολακυιεκα κα ηονζανπεί ζηδ γςή ημο είκαζ δ ζηακυηδηα κα ηαοηίγεηαζ ιε ημ ιένμξ ή ιε ημ υθμ – υπςξ θαίκεηαζ ακαβηαίμ ζε ηάεε πενίζηαζδ. Μζα ηέημζα ζηάζδ πνμτπμεέηεζ ιζα πενζεηηζηή νμή αβάπδξ ηζ αοηή μδδβεί ζηδκ πενζεηηζηυηδηα ηαζ ηδκ αθζένςζδ ηδξ γςήξ ζηδκ οπδνεζία ηςκ πενζζζυηενςκ ηζ υζςκ έπμοκ ιεβαθφηενδ ακάβηδ. Ώκ ιε νςημφζαηε κα πνμζδζμνίζς ημ ελέπμκ εθάηηςια ηςκ πενζζζυηενςκ μιίθςκ ιαεδηχκ ζήιενα, εα έθεβα υηζ είκαζ δ έηθναζδ ημο θακεαζιέκμο είδμοξ αδζαθμνίαξ πμο μδδβεί ζε ιζα ζπεδυκ αιεηαηίκδηδ απαζπυθδζδ ιε ηζξ πνμζςπζηέξ ζδέεξ ηαζ οπμπνεχζεζξ ημοξ. Ώοηέξ ακηζζηναηεφμκηαζ ηδκ μιαδζηή μθμηθήνςζδ ηαζ ηείκμοκ κα ειπμδίζμοκ ημ ένβμ. Έκα απυ ηα πνάβιαηα πμο πνεζάγμκηαζ πενζζζυηενμ ζε ηάεε ιαεδηή είκαζ κα εθανιυγμοκ ηδ δζδαζηαθία πμο ημοξ δίκεηαζ ζηδκ ζδέα ηδξ πνμαβςβήξ ηζ αφλδζδξ ηδξ παβηυζιζαξ οπδνεζίαξ ημοξ, ηάκμκηαξ έηζζ πναηηζηή ηζ απμηεθεζιαηζηή ζημ πενζαάθθμκ ημοξ ηδ βκχζδ πμο ημοξ έπεζ ιεηαδμεεί ηαζ ηδ δζέβενζδ ζηδκ μπμία έπμοκ οπμαθδεεί. Βίκαζ ιζα οπυδεζλδ ζηδκ μπμία εα ήεεθα κα δχζεηε πναβιαηζηή πνμζμπή. Θα επζεοιμφζα αηυιδ ζ‟ αοηυ ημ ζδιείμ κα θένς ζηδκ πνμζμπή ζαξ ημ βεβμκυξ υηζ έκαξ απμδεβιέκμξ ιαεδηήξ δεκ είκαζ ζηδκ πναβιαηζηυηδηα ηάπμζμξ πμο έπεζ βίκεζ δεηηυξ απυ έκα Αζδάζηαθμ βζα εηπαίδεοζδ. Ώοηή είκαζ δ δζαζηνέαθςζδ ιζαξ αθδεζκήξ ζδέαξ δ μπμία ζηδκ πμνεία ηδξ απ‟ ημ κμδηζηυ ζημ θοζζηυ πεδίμ, έπεζ οπμζηεί ιζα πθήνδ ακηζζηνμθή ή δζαζηνέαθςζδ. Ώπμδεβιέκμξ ιαεδηήξ είκαζ εηείκμξ πμο: 1. Έπεζ απμδεπεεί ημ βεβμκυξ ηδξ Εενανπίαξ ιε ηα επαηυθμοεα ηδξ πίζηδξ ηαζ ηδξ ζοκενβαζίαξ πμο ζοκεπάβεηαζ αοηή δ απμδμπή.

2. Έπεζ απμδεπεεί ημ βεβμκυξ υηζ υθεξ μζ ροπέξ είκαζ έκα ηζ έπεζ ζοκεπχξ δεζιεοεεί κα επζγδηεί έηθναζδ ζακ ροπή. Δ οπδνεζία πμο πνέπεζ κα πνμζθενεεί είκαζ δ αθφπκζζδ ηζ δ δζέβενζδ υθςκ ηςκ ροπχκ ιε ηζξ μπμίεξ ένπεηαζ ζ‟ επαθή.

3. Έπεζ απμδεπεεί ηδκ απμηνοθζζηζηή ηεπκζηή ηδξ οπδνεζίαξ. Δ οπδνεζία ημο ζηδκ ακενςπυηδηα ηαεμνίγεζ υθεξ ηζξ δναζηδνζυηδηέξ ημο ηαζ οπμηάζζεζ ηδκ πνμζςπζηυηδηά ημο ζηδκ ακάβηδ ημο ηαζνμφ. ΢διεζχζηε αοηή ηδ θνάζδ. Καθθζενβήζηε ηδ δζυναζδ ηαζ ηδ νεοζηή ακηαπυηνζζδ ζηδκ άκεζε αλάγθε ηζ υπζ ηδκ εοαίζεδηδ ακηίδναζδ ζ‟ έκα ιαηνζκυ ζηυπμ.

4. Έπεζ απμδεπεεί ημ ΢πέδζμ υπςξ οπμδεζηκφεηαζ απ‟ ημοξ Ααζηάθμοξ ηδξ θοθήξ. Γδηά κα ηαηακμήζεζ ηδ θφζδ αοημφ ημο ΢πεδίμο ηαζ κα δζεοημθφκεζ ηδκ εηδήθςζή ημο.

ΟΜΗΛΗΔ΢ ΢ΣΟΤ΢ ΜΑΘΖΣΔ΢

82

Άθθα ζδιεία (πζμ αημιζηήξ θφζδξ) εα ιπμνμφζακ κα πνμζηεεμφκ, αθθά εα πνμηζιμφζα κα δχζεηε έιθαζδ ζηζξ απμδμπέξ πμο έπμοκ ή πνέπεζ κα έπμοκ οπμηζκήζεζ ηδ ζηάζδ ζαξ ηαζ εα ήεεθα κα ιδκ ημκίγεηε ηυζμ αδζηαζμθυβδηα ζηζξ πνμζςπζηέξ ζαξ ζηέρεζξ ηδκ ζδέα υηζ έπεηε “βίκεζ απμδεηημί απυ έκα Αζδάζηαθμ”. Ώοηή δ ζηέρδ ηζ δ δζδαζηαθία ηδξ απυ πμθθμφξ εζςηενζημφξ μιίθμοξ έπεζ δδιζμονβήζεζ πμθθά ζθάθιαηα, πμθθή πανακυδζδ, πμθφ πυκμ ηαζ ιεβάθδ απμβμήηεοζδ. Ο ιαεδηήξ εηπαζδεφεηαζ ζε μνζζιέκα ζδιακηζηά γδηήιαηα ηζ φρη ζηδ ζπέζδ ημο ιε ημ Αζδάζηαθμ. Οζ πανάβμκηεξ πμο έπμοκ ζδιαζία βζα έκα ιαεδηή είκαζ: 1. Σν φιν ζέκα ηεο αλζξσπφηεηαο – δ ηςνζκή ηδξ ηαηάζηαζδ, ηα πνμαθήιαηά ηδξ ηαζ δ άιεζα πανμοζζαγυιεκδ εοηαζνία. Μαεδηήξ είκαζ εηείκμξ πμο πνμζπαεεί πάκηα κα αμδεήζεζ ηδκ ακενςπυηδηα ηαζ κα πνμαβάβεζ ηζξ δζαδζηαζίεξ ηδξ ελέθζλδξ ηαεχξ ηαζ κα ακαπηφλεζ ηδ ααεζά εηείκδ αβάπδ βζα ημ ακενχπζκμ βέκμξ πμο είκαζ ημ δζαηνζηζηυ βκχνζζια ημο ιοδιέκμο ηαζ ημο Αζδαζηάθμο.

2. Σν ζέκα ηεο κχεζεο. Μζα ιεθέηδ αοημφ ημο εέιαημξ εα μδδβήζεζ ζηδκ ελέηαζδ ηδξ δεοηενεφμοζαξ ακάπηολήξ ημο ηαζ ημο ααζζημφ ακηζηεζιεκζημφ ζημπμφ ιζαξ πνμμδεοηζηήξ ηαφηζζδξ ιε ηδκ ροπή ημο ιαεδηή, ιε ηδκ ροπή ημο μιίθμο, ιε ηδκ ροπή ηδξ ακενςπυηδηαξ ζακ ζφκμθμ ηαζ ιε ηδκ ροπή ζ‟ υθεξ ηζξ ιμνθέξ.

3. Σν ζέκα ηεο ππεξεζίαο. Αεκ είκαζ οπδνεζία υπςξ ηδκ ηαηακμμφιε ζοκήεςξ. Δ ζοκήεδξ έκκμζα έπαζε ζε ιεβάθμ ααειυ ηδ ζδιαζία ηδξ θυβς ηδξ εζθαθιέκδξ έιθαζδξ. Ο ιοδιέκμξ εεςνεί ηδκ οπδνεζία ζακ ηδκ αοευνιδηδ, εφημθδ έηθναζδ ιζαξ ζοβηεηνζιέκδξ ροπζηήξ επαθήξ πμο ηαηένπεηαζ ζημ θοζζηυ πεδίμ ηαζ δίκεζ ζημ ιαεδηή ηαεχξ ενβάγεηαζ ζημ ελςηενζηυ πεδίμ έηθναζδξ, δζυναζδ, πναηηζηυηδηα ηζ έιπκεοζδ. Οζ πενζζζυηενμζ ιαεδηέξ αζπμθμφκηαζ αυνζζηα ιε ηδκ απυηηδζδ έιπκεοζδξ, αθθά δεκ λένμοκ ηίπμηε βζα ηα πνμδβμφιεκα ζηάδζα ηδξ δζυναζδξ, πμο μδδβμφκ ζηδκ πναηηζηή ηαζ ζοκεηή έηθναζδ ηδξ αληηκεησπηδφκελεο αλάγθεο ζημ επίπεδμ ηδξ ηαεδιενζκήξ γςήξ. Μζα απ‟ ηζξ ηφνζεξ αζπμθίεξ ημο απμδεβιέκμο ιαεδηή (ή υπςξ πνμηζιχ κα ημκ μνίγς, ημο απμδεπυιεκμο ιαεδηή) είκαζ κα ιεηαζπδιαηζζεεί απυ ηαθμπνμαίνεημξ ζδεαθζζηήξ ζε άκενςπμ ηδξ δνάζδξ βζα πάνδ ηδξ ακενςπυηδηαξ. ΋ηακ έκαξ υιζθμξ ιπμνεί κα ζηέθηεηαζ μιυθςκα πάκς ζ‟ αοηέξ ηζξ βναιιέξ ηαζ κα ενβάγεηαζ απυ ημζκμφ, ηυηε εα έπεζ βίκεζ ημ πνχημ αήια πνμξ ηδκ μιαδζηή ιφδζδ πμο είκαζ μ ζηυπμξ ηδξ κέαξ ιαεδηείαξ. Δ μιαδζηή ιφδζδ ζοκεπάβεηαζ: 1. Σδκ ηαημπή ηζ ακαβκχνζζδ εκυξ ημζκμφ μναιαηζζιμφ ζημκ μπμίμ οπμηάζζεηαζ ημ άημιμ ιέζα ζημκ υιζθμ.

2. Σδκ ηαοηυπνμκδ επζημζκςκία ηςκ ιεθχκ ημο μιίθμο ιε ηδκ ροπή ζημ δζηυ ηδξ επίπεδμ (ηδ ζφκεεηδ εηείκδ μιαδζηή ροπή πμο απμηεθείηαζ απυ ηδκ ροπή ηάεε ιειμκςιέκμο ιέθμοξ). Ώοηή μδδβεί ζηδκ μιαδζηή μθμηθήνςζδ ζε ροπζηά επίπεδα.

3. Σδ ζοβπςκεοιέκδ αθζενςιέκδ επαθή ηςκ πνμζςπζημηήηςκ ημο μιίθμο ζηα ηνία επίπεδα ηδξ πνμζςπζηήξ έηθναζδξ – ημ κμδηζηυ, αζηνζηυ ηαζ αζεενζηυ επίπεδμ επίβκςζδξ. Μενζηά ιέθδ ημο μιίθμο πνμζεββίγμκηαζ ζε έκα επίπεδμ ηαζ ιενζηά ζε άθθμ, αθθά μ ζημπυξ πνέπεζ κα είκαζ ιζα ζηεκή επαθή ηαζ ζηα ηνία επίπεδα

ΟΜΗΛΗΔ΢ ΢ΣΟΤ΢ ΜΑΘΖΣΔ΢

83

ηαηά αμφθδζδ ηζ υθςκ ιαγί υηακ μ υιζθμξ, ζακ μιάδα, ημ απαζηεί. Ώοηή είκαζ ιζα δφζημθδ ημοαέκηα αθθά ανβυηενα εα απμηηήζεηε ιζα ηαεανυηενδ ακηίθδρδ ςξ πνμξ ηζ ζδιαίκεζ ηαζ ηζ επζθένεζ.

4. Σδκ ζηακυηδηα ημο μιίθμο κα ζηέηεζ εκςιέκμξ ηαζ πςνίξ ηακεκυξ είδμοξ θναβιυ ιεηαλφ ηςκ ιεθχκ. Ώκαβηαζηζηά ζοκεπάβεηαζ ηδ εοζία ηςκ πνμζςπζηχκ ακηζδνάζεςκ, ζδακζηχκ ηαζ ζπεδίςκ. Σχνα ηα δζάθμνα ζδακζηά, μζ ζηάζεζξ ηζ μζ απυρεζξ πςνίγμοκ ημοξ ιαεδηέξ. Ώοηά πνέπεζ κα εηθείρμοκ. Τπάνπμοκ θοζζηά ηζ άθθεξ απαζηήζεζξ, αθθά ακ ιπμνέζεηε κα ηαηακμήζεηε ηζξ παναπάκς ηαζ κα επζδζχλεηε – υζμ ηαθφηενα ιπμνείηε – κα ηζξ ζηακμπμζήζεηε, αοηυ είκαζ υ,ηζ γδηχ ηχνα. Μζα απυ ηζξ ιεβάθεξ ακάβηεξ υθςκ ηςκ ιαεδηχκ ηαζ γδθςηχκ είκαζ δ απμζπαζιέκδ παναίηδζδ απυ αβαπδιέκεξ εεςνίεξ ςξ πνμξ ηδ γςή, ηδ ιαεδηεία ηαζ ημ ΢πέδζμ· δ δζαηήνδζδ ημο ακμζηημφ εηείκμο κμο πμο είκαζ πάκηα έημζιμξ βζα ηδκ απνυζιεκδ πανμοζίαζδ ηαζ ζηακυξ (υηακ ημ πκεοιαηζηυ υναια είκαζ ανηεηά ζζπονυ) κα επζηφπεζ ιζα βμνβή ακαηνμπή υθςκ ηςκ πνμηαηεζθδιιέκςκ ζδακζηχκ. Ώοηή πνέπεζ κα βίκεηαζ υηακ ηνίκεηαζ πκεοιαηζηά ζοκεηή ηαζ ζοκεπάβεηαζ επίζδξ εηείκδ ηδ ζηάζδ ηδξ ακαιμκήξ πμο πεξηκέλεη κα ειθακζζεεί ημ κέμ υναια, κα πνμαάθθμοκ μζ κευηενεξ αθήεεζεξ ιε δζαηοπςιέκδ ηαεανυηδηα ηαζ κα βίκμοκ αολακυιεκα απμηεθεζιαηζηέξ μζ κέεξ δοκαιζηυηδηεξ. Σέημζεξ ζηάζεζξ είκαζ ζδζαίηενα δφζημθεξ βζα εηείκμοξ ημοξ ιαεδηέξ πμο έπμοκ ηονίανπδ ηδκ έηηδ Ώηηίκα ηδξ Ώθμζίςζδξ ηαζ ημο Εδεαθζζιμφ ζημκ εκενβεζαηυ ημοξ ελμπθζζιυ, βζαηί ηα ζδακζηά ημο γδθςηή ηδξ έηηδξ αηηίκαξ απμηνοζηαθθχκμκηαζ πμθφ βνήβμνα ηαζ ζοκεπχξ δζαζηνεαθχκμκηαζ βμνβά. Σμ πνυζηαζνμ ζδακζηυ (πμο απμζημπεί κα μδδβήζεζ ημκ οπακάπηοηημ γδθςηή) ιπμνεί κα βίκεζ έκαξ θναβιυξ πμο ημκ πςνίγεζ απ‟ ηδκ αθήεεζα ηαζ ηδκ ακηίθδρδ εκυξ αθδεζκυηενμο μνάιαημξ. Έηζζ ζαξ παναηαθχ, ιαεδηέξ ιμο, κ‟ απμαθέπεηε ζε ιζα πθαηζά ακμζηηή απθυηδηα πμο ακαιέκεζ ιε πνμζδμηία ημ κέμ εηείκμ πνάβια ημ μπμίμ είκαζ ηυζμ έημζιμ ζήιενα κα ηαηαζηαθάλεζ, αθθά ειπμδίγεηαζ απ‟ ημοξ ζδεαθζζηέξ ημο ηυζιμο πμθφ πενζζζυηενμ πανά απ‟ ημκ άκενςπμ ημο δνυιμο. Ο ηεθεοηαίμξ είκαζ πζμ απθυξ ζηζξ ακηζδνάζεζξ ημο ηαζ πζμ έημζιμξ κα ζοθθάαεζ ηαζ κα δεζ ιζα δζέλμδμ απ‟ ημ άιεζμ αδζέλμδμ απυ ημ ιοζηζηζζηή ή ημκ απμηνοθζζηή, βζαηί ζηέθηεηαζ ιε ακενχπζκμοξ υνμοξ. Οζ ιαεδηέξ ημο ηυζιμο (ιε ηα ηαθά δζαιμνθςιέκα ζδακζηά ημοξ ηαζ ηζξ ηαεανά εηθναζιέκεξ ζδεαθζζηζηέξ ημοξ έκκμζεξ) παναπθακχκηαζ ζοπκά απυ ηδ ιεθθμκηζηή μιμνθζά βζαηί θδζιμκμφκ ηδκ ηςνζκή εοηαζνία. Πμθθμί απ‟ αοημφξ ε‟ ακαηαθφρμοκ ανβυηενα υ,ηζ άθδζακ πίζς υζμκ αθμνά ηδκ ηαηαβναθή ηςκ κέςκ αιεζεηψλ. ΢‟ αοηυ ακαθενυηακ μ Υνζζηυξ υηακ είπε πςξ δεκ είκαζ δοκαηυ κα αάθμοιε κέμ ηναζί ζε παθζμφξ αζημφξ, βζαηί αοηυ πμο είκαζ παθζυ εα θεανεί απυ ηδκ επεηηεζκυιεκδ κέα γςή. Γζα πμζμ πνάβια θμζπυκ είκαζ έημζιμξ μ ιοδιέκμξ; Γζα ηδκ άιεζδ ακαβκχνζζδ εηείκμο πμο είκαζ κέμ, βζα ηδκ άιεζδ ζφθθδρή ημο ηαζ ηδκ εηηέθεζδ ημο επυιεκμο αήιαημξ ζηδκ ακέθζλδ ηδξ πνςημπμνμφζαξ ακενχπζκδξ ζοκείδδζδξ, βζα ηδκ απμηάθορδ – ζηαεενά ηαζ ζοκεπχξ πανμοζζαγυιεκδ – ηςκ κέςκ εκκμζχκ πμο ακηζηαεζζημφκ ηζξ παθζέξ. Οζ έκκμζεξ αοηέξ έπμοκ ιζα δοκαιζηή ελςζηζηή δφκαιδ ηζ ακηαπμηνίκμκηαζ

ΟΜΗΛΗΔ΢ ΢ΣΟΤ΢ ΜΑΘΖΣΔ΢

84

ζηακμπμζδηζηά ζηδκ ακενχπζκδ ακάβηδ ζημκ άιεζμ ηφηθμ. Βίκαζ έημζιμξ βζα ηδκ άιεζδ εβηαηάθεζρδ εηείκμο πμο θαίκεηαζ ιάηαζμ ηζ άπνδζημ ηαζ ακεπανηέξ βζα ηδκ ακάβηδ ηδξ χναξ ηαζ βζα ηδκ οπμδμπή ηδξ δφκαιδξ απυ ρδθά, πμο δζαζπά ηαζ ηαηαζηνέθεζ εηείκμ πμο απμηνοζηαθθχεδηε, πμο ελοπδνέηδζε ημ ζημπυ ημο ηζ έπεζ βίκεζ παθζυ ηζ άπνδζημ· είκαζ έημζιμξ κα ενβαζεεί ζακ πναηηζηυξ απμηνοθζζηήξ (ηζ υπζ ζακ ιοζηζηζζηήξ ζδεμθυβμξ) ζηα επίπεδα ημο μνάιαημξ ηαεχξ ηαζ ζηα επίπεδα ηςκ πναηηζηχκ ακενχπζκςκ οπμεέζεςκ. Θα ήεεθα κα πνμηείκς κα δζαζνεεεί δ δζαθμβζζηζηή ενβαζία ζαξ ζε δφμ ιένδ. Πνέπεζ κα οπάνπεζ έκαξ ζαθχξ ζπεδζαζιέκμξ αημιζηυξ ηαζ μιαδζηυξ δζαθμβζζιυξ ηζ επίζδξ ιζα ιεεμδζηή ηαθθζένβεζα ηδξ γςήξ ημο πκεοιαηζημφ ζημπαζιμφ. Ο πκεοιαηζηυξ αοηυξ ζημπαζιυξ εα οπμδαοθίζεζ ηδ δζπθή γςή – ακηζηεζιεκζηή ηαζ οπμηεζιεκζηή – ημο ιαεδηή, εκχ μ πζμ ηοπζηυξ δζαθμβζζιυξ εα αμδεήζεζ ηδ δζαδζηαζία ηδξ εζηίαζδξ ημο θςηυξ ηδξ ροπήξ ζημκ εβηέθαθμ, εέημκηαξ έηζζ ηα εειέθζα ιζαξ γςκηακήξ, θςηζζιέκδξ, ροπζηήξ οπδνεζίαξ. Ώοηή δ οπδνεζία είκαζ απθά δ έηθναζδ ζημ θοζζηυ πεδίμ ηςκ ροπζηχκ ζηάζεςκ ηαζ δναζηδνζμηήηςκ – υπςξ δ ροπή ηζξ εηδδθχκεζ ζημ δζηυ ηδξ επίπεδμ ζοκείδδζδξ. Μζα θάζδ ηδξ δζπθήξ αοηήξ ενβαζίαξ, δ ζημπαζηζηή, εηδδθχκεηαζ ζε ιζα αολακυιεκδ ακηίθδρδ ηζ έηθναζδ ηδξ ζηυπζιδξ γςήξ ή “γςήξ ιε ζημπυ”. Οδδβεί ζ‟ έκακ ηνυπμ γςήξ πμο δμιείηαζ πάκς ζ‟ έκα ζπεδζαζιέκμ πνυβναιια ημ μπμίμ ιμζάγεζ υζμ ημ δοκαηυ πενζζζυηενμ ζημ ζενανπζηυ ΢πέδζμ ηαζ ζηζξ ζενανπζηέξ γςζηέξ ςεήζεζξ. Δ δεφηενδ θάζδ πμο εκζςιαηχκεηαζ ζημκ ηοπζηυ δζαθμβζζιυ, είκαζ εηείκδ ιζαξ ζοβηεηνζιέκδξ ηαζ ζοκεζδδηήξ απυζονζδξ. Ώκ δζελαπεεί ζςζηά, εεθδιαηζηά ηαζ ηακμκζηά, εα επζθένεζ ηεθζηά ιζα ελαζνεηζηά βυκζιδ ηδθεπαεδηζηή αθθδθεπίδναζδ ιεηαλφ ηςκ ιαεδηχκ ζημκ υιζθμ ηαζ ιεηαλφ ημο ιαεδηή αημιζηά, ημο Αζδαζηάθμο ηαζ ημο ιεβαθφηενμο Άζναι. Θα ηαηαζηήζεζ επίζδξ ημ ιαεδηή εοαίζεδημ ζηα ακχηενα “ηφιαηα δχνςκ”. Οθυηθδνμξ μ δζαθμβζζιυξ (ζηα δφμ ιένδ ημο) ζοκεπάβεηαζ ζοκεπχξ ηδ ζφκδεζδ ηδξ ηανδζάξ ηαζ ηδξ ηεθαθήξ, ηδξ ιοζηζηζζηζηήξ ηαζ ηδξ απμηνοθζζηζηήξ πνμζέββζζδξ ηζ επίζδξ ημο αζζεήιαημξ ηαζ ηδξ βκχζδξ. Μυκμ απ‟ ημ ηανδζαηυ ηέκηνμ ιπμνμφκ ζηδκ πναβιαηζηυηδηα κα λεποεμφκ εηείκεξ μζ βναιιέξ εκένβεζαξ πμο ζοκδέμοκ ηζ εκχκμοκ. Γζ‟ αοηυ ημκ θυβμ ηαευνζζα μνζζιέκμοξ δζαθμβζζιμφξ μζ μπμίμζ δζεβείνμοκ ηδκ ηανδζά ζε δνάζδ, ζοκδέμκηαξ ημ ηανδζαηυ ηέκηνμ (ακάιεζα ζηζξ ςιμπθάηεξ) ιε ημ ηεθαθζηυ ηέκηνμ δζαιέζμο ηδξ ακχηενδξ ακηζζημζπίαξ ημο ηανδζαημφ ηέκηνμο πμο ανίζηεηαζ ιέζα ζημ ηεθαθζηυ ηέκηνμ (ημ πζθζμπέηαθμ θςηυ). Σμ ηανδζαηυ αοηυ ηέκηνμ, υηακ είκαζ επανηχξ αηηζκμαυθμ ηαζ ιαβκδηζηυ, ζοκδέεζ ημοξ ιαεδηέξ ιεηαλφ ημοξ ηαζ ιε υθμ ημκ ηυζιμ. Πνμηαθεί επίζδξ ηδκ ηδθεπαεδηζηή εηείκδ αθθδθεπίδναζδ πμο είκαζ ηυζμ επζεοιδηή ηαζ είκαζ ηυζμ επμζημδμιδηζηά πνήζζιδ ζηδκ πκεοιαηζηή Εενανπία – εθυζμκ εδναζχκεηαζ ιέζα ζε έκακ υιζθμ δεζιεοιέκςκ ιαεδηχκ, αθζενςιέκςκ ζηδκ οπδνεζία ηδξ ακενςπυηδηαξ. Συηε είκαζ άλζμζ ειπζζημζφκδξ. Έκα απυ ηα ηαεήημκηα υθςκ ηςκ ιαεδηχκ είκαζ δ εθέθηοζδ ηδξ υρδξ εέθδζδ ηδξ ροπήξ· δ εέθδζδ είκαζ ζοκήεςξ ήνειδ ζηζξ ακχηενεξ υρεζξ ηδξ ιέπνζ ηδ ζηζβιή πμο μ άκενςπμξ εα ααδίζεζ ηδκ Ώηναπυ ηδξ Μαεδηείαξ…

ΟΜΗΛΗΔ΢ ΢ΣΟΤ΢ ΜΑΘΖΣΔ΢

85

Θα ιπμνμφζαηε κα νςηήζεηε, αδεθθμί ιμο, ζε ηζ πνδζζιεφμοκ αοηέξ μζ ακαθμβίεξ ηζ αοηέξ μζ πθδνμθμνίεξ; Έπμοκ ιζηνή ηεπκζηή πνδζζιυηδηα βζα ζαξ ηαζ πνάβιαηζ αολάκμοκ ηδκ εοεφκδ ζαξ. Ώκ υιςξ πνδζζιεφμοκ βζα κα εδναζχζμοκ ιζα αθδεζκή ακαβκχνζζδ ηδξ πναβιαηζηυηδηαξ, ηδξ ζφκεεζδξ ηαζ ηδξ ζπέζδξ ζηδ ζοκείδδζδ ημο ιαεδηή, ηυηε έπμοκ πναβιαηζηή αλία. Οζ ηνεζξ αοηέξ θέλεζξ – πναβιαηζηυηδηα, ζφκεεζδ, ζπέζδ – δείπκμοκ ημ ζηυπμ ηαζ ημ πνυαθδια ημο ιαεδηή ζοκ ημ επαηυθμοεμ απμηέθεζια ηδξ ζοκεζδδηήξ, κμήιμκμξ, πκεοιαηζηήξ ενβαζίαξ πμο οπμηζκείηαζ απυ αβάπδ. ΢ηδ Νέα Βπμπή, υπςξ ηυκζζα πνμδβμοιέκςξ, μ ααζζηυξ ηυκμξ ηδξ πνμυδμο ημο γδθςηή εα είκαζ δ αγάπε ηεο αλζξσπφηεηαο· αοηή εα δείλεζ ηδκ αθφπκζζδ ημο ηανδζαημφ ηέκηνμο. ΢ημ πανεθευκ ηαζ ιέπνζ ηα ηεθεοηαία θίβα πνυκζα μ ααζζηυξ ηυκμξ ήηακ δ ππεξεζία, βζαηί (ακ πνμζθενυηακ ακζδζμηεθχξ) εκζςιάηςκε ιζα ηεπκζηή πμο έεεηε αοηυιαηα ημ ηανδζαηυ ηέκηνμ ζε δνάζδ. Δ αβάπδ βζα ηδκ ακενςπυηδηα είκαζ δ ηφνζα έθθεζρδ ζημ παναηηήνα πμθθχκ ιαεδηχκ ζήιενα. Ώβαπμφκ εηείκμοξ πμο ιπμνεί κα ζοκδέμκηαζ ιαγί ημοξ, ή αβαπμφκ ημ ένβμ πμο ζοκδέεηαζ ιε ηδκ μιαδζηή πνμζπάεεζα, ή αβαπμφκ ημ έεκμξ ημοξ· ιπμνεί επίζδξ κα αβαπμφκ έκα ζδακζηυ ή ιζα εεςνδηζηή οπυεεζδ, αθθά δεκ αβαπμφκ πναβιαηζηά ηδκ ακενςπυηδηα ζακ ζφκμθμ. Τπάνπμοκ υνζα ζηδκ ζηακυηδηά ημοξ κα αβαπμφκ ηαζ δ οπένααζδ αοηχκ ηςκ μνίςκ απμηεθεί αοηή ηδ ζηζβιή ημ ηφνζμ πνυαθδιά ημοξ· πνέπεζ κα ιάεμοκ υηζ δ ακενςπυηδηα απαζηεί ηδκ οπμηαβή ημοξ, ηδκ αθμζίςζδ ηαζ ηδκ οπδνεζία ημοξ. Θα ήεεθα κα ζαξ γδηήζς κα ζοθθμβζζεείηε ααεζά ηζξ παναπάκς δδθχζεζξ, βζαηί εκζςιαηχκμοκ ημ ένβμ πμο ανίζηεηαζ ιπνμζηά ζαξ ηαεχξ πνμζπαεείηε κα βίκεηε ηαηάθθδθμζ βζα ηδκ πνχηδ ή ηδ δεφηενδ ιφδζδ. Θα ήεεθα αηυιδ κα ζαξ εοιίζς υηζ δ γςή ημο ιαεδηή είκαζ πάκηα ιζα γςή απςθεζχκ ηαζ ηζκδφκςκ πμο ακηζιεηςπίγμκηαζ πνυεοια ηαζ ζηυπζια βζα ηδκ πκεοιαηζηή ακέθζλδ ηαζ ηδκ οπδνεζία ηδξ ακενςπυηδηαξ. Ώθθά επζεοιχ κα γδηήζς απυ ημκ ηαεέκα ζαξ κα επζηδνείηε ηδ ζοκαζζεδιαηζηή ζαξ γςή ηαζ ηζξ ακηζδνάζεζξ ζαξ ιε πμθφ αολδιέκδ πνμζμπή· εα ήεεθα κα ζαξ γδηήζς κα πνμζέπεηε ζδζαίηενα ηαζ ηδκ εθάπζζηδ ειθάκζζδ βμδηείαξ. Θα ήεεθα κα επζζηήζς ηδκ πνμζμπή ζαξ ζημ βεβμκυξ υηζ δ ειθάκζζδ ζοκαζζεδιαηζηχκ ηαηαζηάζεςκ ή βμδηείαξ ζηδ γςζηή ζαξ έηθναζδ δεκ απμδεζηκφεζ ηαη‟ ακάβηδ απμηοπία. Δ απμηοπία οπάνπεζ ιυκμ υηακ οπάνπεζ ηαφηζζδ ιε ηζξ αζηνζηέξ αοηέξ ηαηαζηάζεζξ ηαζ ιζα οπμηαβή ζημοξ παθζμφξ νοειμφξ. Δ επζηοπία ηδξ δζαθμβζζηζηήξ ενβαζίαξ πμο ζαξ μνίζεδηε ηαζ πμο αημθμοεείηαζ ηακμκζηά, ιπμνεί κα ζαξ απμδεζπεεί ιε ηδκ ειθάκζζδ ηςκ ακεπζεφιδηςκ αοηχκ ηαηαζηάζεςκ· πνέπεζ ηυηε κα ακαβκςνζζεμφκ βζα υ,ηζ είκαζ ηαζ κα ζαξ εθεθηφζμοκ εηείκδ ηδ “εεία αδζαθμνία” πμο αθήκεζ ημ ζοκαίζεδια ή ηδ βμδηεία κα πεεάκμοκ απυ αενερία, επεζδή ζηενμφκηαζ ηδ “ενεπηζηή δφκαιδ” ηδξ πνμζμπήξ. Δ υθδ ζζημνία ημο αθδεζκμφ ζοκαζζεδιαηζημφ εθέβπμο ανίζηεηαζ ζηδ θνάζδ πμο ιυθζξ ζαξ έδςζα. Δ δζαδζηαζία ηδξ επίηεολδξ αοημφ ημο εθέβπμο ζοκζζηά ιζα απ‟ ηζξ δοζημθυηενεξ πενζυδμοξ ζηδ γςή ημο ιαεδηή ηαζ ζπεδυκ ιζα απ‟ ηζξ ιαηνφηενεξ απυ άπμρδξ πνυκμο. Γζαοηυ πνέπεζ κα πνμεημζιαζεείηε. Βίκαζ ζδζαίηενα δφζημθμ αοηή ηδκ επμπή κα ενζαιαεφζεηε πάκς ζημ ζοκαίζεδια θυβς ηδξ έκημκδξ ζοκαζζεδιαηζηήξ ηαηάζηαζδξ μθυηθδνδξ ηδξ

ΟΜΗΛΗΔ΢ ΢ΣΟΤ΢ ΜΑΘΖΣΔ΢

86

ακενχπζκδξ μζημβέκεζαξ ηαζ ημο δζαδεδμιέκμο θυαμο ηαζ ηνυιμο βζα ημκ μπμίμ εοεφκεηαζ δ εκένβεζα ηδξ Μαφνδξ ΢ημάξ ηςκ Μοζηχκ. Ώοηυ πενζπθέηεζ ζαθχξ ημ πνυαθδιά ζαξ ηαζ ημ πνυαθδια υθςκ ηςκ ιαεδηχκ: ηείκεζ κα ηαθθζενβήζεζ ιζα ζζπονυηαηδ βμδηεία. Έηζζ ζαξ παναηαθχ κα πνμπςνείηε ιε εάννμξ, πανά, ηαηακυδζδ, ελαζνεηζηή πνμζμπή ηαζ – ηαοηυπνμκα – ιε ηαπφηδηα. Θα ήεεθα επίζδξ κα ζαξ ημκίζς υηζ δ πνυεεζδ υθςκ ηςκ αθδεζκχκ ιαεδηχκ είκαζ κα ζηέημοκ πθάζ ζημοξ αδεθθμφξ ημοξ ζημκ υιζθμ ιε αβάπδ ηαζ ηαηακυδζδ. Πάκς ζ‟ αοηυ ημ βεβμκυξ ιπμνείηε κα οπμθμβίγεηε. Θα ήεεθα αηυιδ κα ζαξ δζααεααζχζς υηζ δ πνμζηαηεοηζηή αβάπδ ημο Αζδαζηάθμο ζαξ ανίζηεηαζ βφνς ζαξ ηζ υηζ δε εα ζαξ εβηαηαθείρς πμηέ… Ώθθά ζε ηεθεοηαία ακάθοζδ δ ιάπδ είκαζ δζηή ζαξ. ΜΔΡΟ΢ IX Σμ ιοζηζηυ ημο αθδεζκμφ δζαθμβζζηζημφ ένβμο ζηα πνχηα ζηάδζα ημο είκαζ δ δφκαιδ ημο μναιαηζζιμφ. Βίκαζ ημ πνχημ ζηάδζμ πμο πνέπεζ κα ηαηαηηδεεί. Οζ ιαεδηέξ πνέπεζ κα δχζμοκ έιθαζδ ζ‟ αοηή ηδ δζαδζηαζία· ζ‟ αοηή ανίζηεηαζ ηεθζηά δ ζηακυηδηα πνδζζιμπμίδζδξ ηςκ δδιζμονβζηχκ δοκάιεςκ ηδξ θακηαζίαξ ζοκ ηδ κμδηζηή εκένβεζα ζακ ιέηνμ πνμχεδζδξ ηςκ ζημπχκ ηδξ Εενανπίαξ ηαζ πναβιάηςζδξ ημο Θείμο ΢πεδίμο. ΋θεξ μζ κέεξ δζαδζηαζίεξ ηςκ ιεευδςκ ημο δζαθμβζζιμφ (βζα ηζξ μπμίεξ ιπμνεί κα είκαζ οπεφεοκδ δ Νέα Βπμπή) πνέπεζ ηαζ εα εκζςιαηχζμοκ ημκ μναιαηζζιυ ζακ πνςηανπζηυ αήια βζα ημοξ αηυθμοεμοξ θυβμοξ: 1. Ο μναιαηζζιυξ είκαζ ημ ανπζηυ αήια ζηδκ απυδεζλδ ημο απμηνοθζζηζημφ κυιμο υηζ “δ εκένβεζα αημθμοεεί ηδ ζηέρδ”. Ώοηυ αέααζα ημ ακαβκςνίγεζ εεςνδηζηά μπμζμζδήπμηε εκδζαθένεηαζ βζα ηδκ απμηνοθζζηζηή ιεθέηδ. Έκα απ‟ ηα ηαεήημκηα πμο ακηζιεηςπίγμοκ μζ ιαεδηέξ είκαζ κ‟ απμηηήζμοκ πναβιαηζηή βκχζδ ημο. Ο εζημκμβναθζηυξ μναιαηζζιυξ (πμο είκαζ έκα ζοβηεηνζιέκμ παναηηδνζζηζηυ ηδξ ενβαζίαξ πμθθχκ εζςηενζηχκ ζπμθχκ) είκαζ απθά ιζα άζηδζδ πνυηθδζδξ ηδξ δφκαιδξ ημο μναιαηζζιμφ. ΢ηδκ ενβαζία εηείκςκ ηςκ ιαεδηχκ πμο εηπαζδεφμκηαζ βζα ιφδζδ, δ ελςηενζηή αοηή υρδ ημο μναιαηζζιμφ πνέπεζ κα δχζεζ ηδ εέζδ ηδξ ζε ιζα εκδυιοπδ δζαδζηαζία πμο απμηεθεί ημ πνχημ αήια βζα ηδ δηεχζπλζε ηεο ελέξγεηαο. Ο μναιαηζζιυξ ηςκ εζηυκςκ πνμμνίγεηαζ κα εζηζάζεζ ημ γδθςηή ιέζα ζημ ηεθάθζ ζ‟ έκα ζδιείμ ακάιεζα ζηδκ οπυθοζδ ηαζ ηδκ επίθοζδ. ΢‟ αοηή ηδκ πενζμπή ζπκμβναθεί εζηυκεξ ηαζ γςβναθίγεζ ζηδκέξ ηζ απμηηά έηζζ ηδκ εοπένεζα κα αθέπεζ – πθαηζά ηαζ ιε θεπημιένεζεξ – αοηυ πμο επζεοιεί ηαζ βζα ημ μπμίμ ζημπεφεζ κα ενβαζεεί. Ο μναιαηζζιυξ πμο ιπμνεί κα μκμιαζεεί “δζεοεοκυιεκδ δζαδζηαζία” πνμπςνεί ι‟ έκακ πζμ εζηζαζιέκμ ηνυπμ ηαζ ζηδκ πενζμπή αηνζαχξ βφνς απ‟ ηδκ επίθοζδ. Δ επίθοζδ βίκεηαζ ηυηε ημ ηέκηνμ εκυξ ιαβκδηζημφ πεδίμο ημ μπμίμ ηίεεηαζ ζε ηίκδζδ – ηαη‟ ανπή – απυ ηδ δφκαιδ ημο μναιαηζζιμφ. ΢ημ ζδιείμ αοηυ ζοβηεκηνχκεηαζ απυ ημ ιαεδηή δ εκένβεζα ηζ έπεζηα ηαηεοεφκεηαζ ιε πνυεεζδ ζημ έκα ή άθθμ απυ ηα ηέκηνα. Δ εζηζαζιέκδ αοηή ζηέρδ πανάβεζ ακαπυθεοηηα απμηεθέζιαηα ιέζα ζημ αζεενζηυ ζχια ηζ έηζζ ένπμκηαζ ζε δνάζδ δφμ υρεζξ ηδξ δδιζμονβζηήξ θακηαζίαξ.

ΟΜΗΛΗΔ΢ ΢ΣΟΤ΢ ΜΑΘΖΣΔ΢

87

2. Δ δφκαιδ ημο μναιαηζζιμφ είκαζ δ ιμνθμδμιδηζηή υρδ ηδξ δδιζμονβζηήξ θακηαζίαξ. Δ δζαδζηαζία αοηή δζαζνείηαζ ζε ηνία ιένδ πμο ακηζζημζπμφκ ηάπςξ ζηδ δδιζμονβζηή δζαδζηαζία πμο αημθμοεεί δ ίδζα δ Θευηδηα: α. Σδ ζοβηέκηνςζδ ηδξ ελεζδζηεοιέκδξ εκένβεζαξ ιέζα ζ‟ έκακ αλεπέναζημ δαηηφθζμ. α. Σδκ εζηίαζδ αοηήξ ηδξ εκένβεζαξ ηάης απυ ηδ δφκαιδ ηδξ πνυεεζδξ, δδθαδή ζ‟ έκα ζδιείμ ζηδκ πενζμπή ηδξ επίθοζδξ. Δ εκένβεζα είκαζ πζα εζηζαζιέκδ ηζ υπζ δζάποηδ. β. Σδκ απμζημθή ηδξ εζηζαζιέκδξ αοηήξ εκένβεζαξ ιέζς ιζαξ εζημκμβναθζηήξ δζαδζηαζίαξ (υπζ ιε ιζα πνάλδ ηδξ εέθδζδξ αοηή ηδ θμνά) πνμξ μπμζαδήπμηε επζεοιδηή δζεφεοκζδ – δδθαδή ζε μνζζιέκα ηέκηνα ιε μνζζιέκδ ζεζνά. Ώοηή δ δζαδζηαζία ηαηεφεοκζδξ ηδξ εκένβεζαξ ιπμνεί κα βίκεζ ιζα πκεοιαηζηή ζοκήεεζα ακ μζ ιαεδηέξ ανπίζμοκ κα ηδκ ηάκμοκ ανβά ηαζ ααειζαία. Ώνπζηά δ δζαδζηαζία ημο μναιαηζζιμφ ιπμνεί κα ζαξ θακεί επίπμκδ ηζ ακχθεθδ, αθθά ακ επζιείκεηε ε‟ ακαηαθφρεηε ηεθζηά υηζ βίκεηαζ πςνίξ ηυπμ ηζ απμηεθεζιαηζηή. Βίκαζ έκαξ απ‟ ημοξ ζπμοδαζυηενμοξ ηνυπμοξ ενβαζίαξ εκυξ Αζδαζηάθμο· είκαζ θμζπυκ μοζζχδεξ κ‟ ανπίζεηε κα ηονζανπείηε αοηή ηδκ ηεπκζηή. Σα ζηάδζα είκαζ: α. Μζα δζαδζηαζία ζοβηέκηνςζδξ εκένβεζαξ. α. Μζα δζαδζηαζία εζηίαζδξ. β. Μζα δζαδζηαζία δζακμιήξ ή δζεφεοκζδξ. Ο ιαεδηήξ ιαεαίκεζ κα ημ ηάκεζ ιέζα ημο ηζ ανβυηενα κα δζεοεφκεζ ηδκ εκένβεζα (εκυξ επζθεβιέκμο ηαζ ζδζαίηενμο είδμοξ, ακάθμβα ιε ηδκ απαίηδζδ ηδξ πενίζηαζδξ) ζ‟ αοηυ πμο ανίζηεηαζ έλς απ‟ αοηυκ. ΢οκζζηά, βζα πανάδεζβια, ιζα απυ ηζξ ηφνζεξ εεναπεοηζηέξ ηεπκζηέξ ημο ιέθθμκημξ. Υνδζζιμπμζείηαζ επίζδξ απ‟ ημ Αζδάζηαθμ ζηδκ αθφπκζζδ ημο ιαεδηή Σμο ζε μνζζιέκεξ ηαηαζηάζεζξ ζοκείδδζδξ, αθθά ι‟ αοηυ δεκ έπεηε κα ηάκεηε.

3. Δ δφκαιδ ημο μνεμφ μναιαηζζιμφ είκαζ έκαξ ζοβηεηνζιέκμξ ηνυπμξ επζαεααίςζδξ ηδξ αθήεεζαξ ή ημο ρεφδμοξ. Ώοηή είκαζ ιζα δήθςζδ πμο είκαζ δφζημθμ κα ηδκ ακηζθδθεείηε. Ο μναιαηζζιυξ είκαζ ηονζμθεηηζηά δ δυιδζδ ιζαξ βέθοναξ ιεηαλφ ημο ζοκαζζεδιαηζημφ ή αζηνζημφ πεδίμο ηαζ ημο κμδηζημφ επζπέδμο ηαζ είκαζ ζοκεπχξ ιζα ακηζζημζπία ζηδκ πνμζςπζηυηδηα ηδξ δυιδζδξ ηδξ ακηαπηάνακα. Σμ αζηνζηυ πεδίμ, δ δεφηενδ υρδ ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ, είκαζ δ ακηζζημζπία ηδξ ιμνθμδμιδηζηήξ υρδξ ηδξ Σνζάδαξ, ηδξ δεφηενδξ υρδξ. Δ δδιζμονβζηή θακηαζία “εζημκίγεζ ιζα ιμνθή” ιε ηδκ ζηακυηδηα ημο μναιαηζζιμφ ηαζ δ εκένβεζα ηδξ ζηέρδξ ημο κμο δίκεζ γςή ηαζ ηαηεφεοκζδ ζ‟ αοηή ηδ ιμνθή. Βκζςιαηχκεζ ζημπυ. Έηζζ ηαηαζηεοάγεηαζ ιζα επζημζκςκία ή βναιιή εκένβεζαξ ιεηαλφ ημο κμο ηαζ ημο αζηνζημφ θμνέα ηαζ βίκεηαζ ιζα ηνζπθή βναιιή εκένβεζαξ υηακ δ ροπή ημο ιαεδηή πνδζζιμπμζεί ηδ δδιζμονβζηή αοηή δζαδζηαζία ιε ηάπμζμ ζπεδζαζιέκμ ηαζ ζαθχξ επμζημδμιδηζηυ ηνυπμ. Ώοηή δ δζαδζηαζία ημο μναιαηζζιμφ ηζ αοηή δ πνδζζιμπμίδζδ ηδξ θακηαζίαξ απμηεθμφκ ηα δφμ πνχηα αήιαηα ηδξ δναζηδνζυηδηαξ δυιδζδξ ζηεπημιμνθχκ. Μ‟

ΟΜΗΛΗΔ΢ ΢ΣΟΤ΢ ΜΑΘΖΣΔ΢

88

αοηέξ ηζξ αοημδδιζμφνβδηεξ ιμνθέξ – πμο εκζςιαηχκμοκ πκεοιαηζηέξ ζδέεξ ηαζ εείμ ζημπυ – ενβάγμκηαζ μζ Αζδάζηαθμζ ηαζ δζαιμνθχκεηαζ μ ζενανπζηυξ ζημπυξ. ΢οκεπχξ, ιαεδηέξ ιμο, είκαζ μοζζχδεξ κα ανπίζεηε εζηειιέκα ηζ ανβά ημ ένβμ ι‟ αοηυ ημκ ηνυπμ ηαζ κα πνδζζιμπμζήζεηε ηδκ παναπάκς πθδνμθμνία επμζημδμιδηζηά ηαζ δδιζμονβζηά. Δ ακάβηδ ηςκ ηαζνχκ βίκεηαζ αολακυιεκα ιεβάθδ ηαζ είκαζ επζεοιδηυ ημ έζπαημ ηδξ ενβαζίαξ ηαζ ημο ζημπμφ. Ο ζηυπμξ ηδξ ιφδζδξ δζαηδνείηαζ απυ ημοξ Αζδαζηάθμοξ βζα υθμοξ ημοξ ιαεδηέξ Σμοξ ηαζ ζηέημοκ έημζιμζ κα δχζμοκ ηζξ ακαβηαίεξ μδδβίεξ. Θα ήεεθα κα ζαξ εοιίζς ζημ ανπζηυ αοηυ ζηάδζμ πςξ ιυκμ υ,ηζ λένεηε απυ ιυκμζ ζαξ ηαζ αζχκεηε ζπλεηδεηά ιέζα ζαξ έπεζ ζδιαζία ηαζ ζοκζζηά ηδκ αθήεεζα βζα ζαξ. Ώοηυ πμο ιπμνεί κα ζαξ πμοκ άθθμζ, αθφκε θη εγψ, δεκ ελοπδνεηεί ηακέκα γςηζηυ ζημπυ, εηηυξ απ‟ ημ κα εκζζπφεζ ή κα επζαεααζχκεζ ιζα ήδδ βκςζηή αθήεεζα, ή κα δδιζμονβεί πθάκεξ ή εοεφκεξ ιέπνζ κα απμννζθεεί ή κα ημ αζχζεηε ζηδ ζοκείδδζή ζαξ. Καηαθαααίκεηε ηζ εκκμχ; Δ ιφδζδ ιπμνεί κα μνζζεεί ζημ ζδιείμ αοηυ ζακ δ ζηζβιή ηνίζδξ ζηδκ μπμία δ ζοκείδδζδ αζςνείηαζ ζηα ηαεαοηά ζφκμνα ηδξ απμηάθορδξ. Οζ απαζηήζεζξ ηδξ ροπήξ ηαζ μζ οπμδείλεζξ ημο Αζδαζηάθμο ιπμνμφκ κα εεςνδεμφκ υηζ ανίζημκηαζ ζε δζαιάπδ ιε ηζξ απαζηήζεζξ ημο πνυκμο ηαζ ημο πχνμο, πμο εζηζάγμκηαζ ζηδκ πνμζςπζηυηδηα ή ημκ ηαηχηενμ άκενςπμ. Θα έπεηε θμζπυκ ζ‟ αοηή ηδκ ηαηάζηαζδ ιζα ηνμιαηηζηή έθλδ ακάιεζα ζηα γεφβδ ηςκ ακηζεέηςκ· ημ πεδίμ έκηαζδξ ή δ εζηία ηδξ πνμζπάεεζαξ ανίζηεηαζ ζημ ιαεδηή πμο “ζηέηεζ ζημ εκδζάιεζμ ζδιείμ”. Θ‟ ακηαπμηνζεεί άναβε ηαζ ε‟ ακηζδνάζεζ ζοκεζδδηά ζηδκ ακχηενδ έθλδ πενκχκηαξ ζε κέεξ ηζ ακχηενεξ πενζμπέξ πκεοιαηζηήξ ειπεζνίαξ; Ή εα πέζεζ πίζς ζηδ βμδηεία ημο πνυκμο ηαζ ημο πχνμο ηαζ ζηδ δμοθεία ηδξ πνμζςπζηήξ γςήξ; Θα παναιείκεζ ζε ιζα ζηαηζηή ήνειδ ηαηάζηαζδ ζηδκ μπμία μφηε δ ακχηενδ ηάζδ μφηε δ ηαηχηενδ έθλδ ημκ επδνεάγμοκ; Δ ιζα ή δ άθθδ απ‟ ηζξ ηνεζξ αοηέξ ηαηαζηάζεζξ πνέπεζ κα ημκ δζαηνίκεζ ηαζ πνέπεζ κα δζαδεπεεί ιζα πνμδβμφιεκδ ηζ αιθίννμπδ ειπεζνία ζηδκ μπμία μ ιαεδηήξ ηαθακηεφεηαζ ιεηαλφ ηςκ ακχηενςκ ηαζ ηαηχηενςκ απμθάζεςκ. ΢‟ αοηή ηδ δζαδζηαζία μ Αζδάζηαθμξ πξνΐζηαηαη. Αεκ είκαζ ζε εέζδ κα ηάκεζ ηίπμηε βζαηί ημ πνυαθδια αθμνά ημ ιαεδηή. Μπμνεί ιυκμ κα επζπεζνήζεζ κα εκζζπφζεζ ηδκ επζεοιία ηδξ ροπήξ ιε ηδ δφκαιδ ηδξ ηαηεοεοκυιεκδξ ζηέρδξ Σμο. Δ πνμζςπζηυηδηα δεκ ιπμνεί επίζδξ κα ηάκεζ ηίπμηε, βζαηί ζημ ζδιείμ αοηυ ηυζμ ημ θοζζηυ ζχια υζμ ηζ μ αζηνζηυξ θμνέαξ είκαζ απθά αοηυιαηα πμο πενζιέκμοκ απμηθεζζηζηά ηδκ απυθαζδ ημο ιαεδηή μ μπμίμξ θεζημονβεί ζημ κμδηζηυ ημο ζχια. Μυκμ μ ιαεδηήξ ιπμνεί κα δνάζεζ ζημ κμδηζηυ επίπεδμ ηδξ ζοκείδδζδξ ζ‟ αοηυ ημ ζδιείμ ηδξ πνμζπάεεζαξ. Μυθζξ ημ ηάκεζ, μ ηφαμξ εννίθεδ. Βίηε ηζκείηαζ πνμξ ηα ειπνυξ ζηδ εφνα ημο θςηυξ υπμο μ Αζδάζηαθμξ παίνκεζ ημ πένζ ημο ηζ μ Άββεθμξ ηδξ Πανμοζίαξ βίκεηαζ ζζπονυξ ηζ εκενβυξ ηαηά έκακ ηνυπμ πμο δεκ ιπμνχ κα ζαξ πενζβνάρς, ή πέθηεζ πξφζθαηξα ζηζξ ζοκεήηεξ ηδξ γςήξ ημο ηαηχηενμο ακενχπμο· δ βμδηεία ηαζ δ κάγηα ηαηαηαείγμοκ πάθζ πάκς ημο ηαζ μ Έκμζημξ ζημ Καηχθθζ πανειαάθθεηαζ ακάιεζα ζημ ιαεδηή ηαζ ημ θςξ απ‟ ηδκ ακμζπηή εφνα ηζ ακακεχκεζ ηδ δναζηδνζυηδηα. Ο ιαεδηήξ είηε αθοπκίγεηαζ λαθκζηά ζε ιζα εονφηενδ ζφθθδρδ ηδξ πναβιαηζηυηδηαξ ηαζ ιζα ααεφηενδ ηαηακυδζδ ημο ΢πεδίμο ηαζ ημο νυθμο ημο ζ‟ αοηυ, ή “ηα πέπθα ηδξ βδξ” ηθείκμοκ πάκς απ‟ ημ ηεθάθζ ημο· ημ υναια ζαήκεζ

ΟΜΗΛΗΔ΢ ΢ΣΟΤ΢ ΜΑΘΖΣΔ΢

89

ηαζ λακαβονίγεζ ζηδ γςή εκυξ ημζκμφ ακενχπζκμο υκημξ, πζεακυκ βζα ηδκ πενίμδμ ηδξ εκζάνηςζδξ υπμο ημο πνμζθένεδηε δ εοηαζνία. Ώκ υιςξ πνμπςνήζεζ ιέζα απ‟ αοηή ηδ εφνα, ηυηε (ζφιθςκα ιε ηδ ιφδζδ πμο ηαείζηαηαζ εθζηηή) εα βίκεζ δ απμηάθορδ ιε ηζξ επαηυθμοεεξ ζοκέπεζέξ ηδξ. Δ απμηάθορδ δε εα είκαζ απμηάθορδ δοκαημηήηςκ. Βίκαζ ιζα πναβιαηζηή ειπεζνία πμο έπεζ ζακ απμηέθεζια ηδκ εθέθηοζδ κέςκ δοκάιεςκ ηαζ ζηακμηήηςκ ηαζ ηδκ ακαβκχνζζδ κέςκ ηνυπςκ ηαζ πεδίςκ οπδνεζίαξ. Οζ δοκάιεζξ αοηέξ νοειίγμκηαζ απ‟ ηζξ πνμδβμφιεκεξ ακαπηφλεζξ ηαζ δ πανμοζία αοηχκ ηςκ ζηακμηήηςκ ζοκ ιζα εθεοεενία ηίκδζδξ “ιέζα ζηα υνζα ηδξ Εενανπίαξ” πμο ανίζημκηαζ πμθφ πένα απ‟ μηζδήπμηε μκεζνεφεδηε, υθα βίκμκηαζ δζηά ημο. Νέεξ ζενανπζηέξ επαθέξ ημο είκαζ πζα εθζηηέξ· κέα εοεφκδ αανφκεζ ημοξ χιμοξ ημο ηαζ κέα “πεδία ζζπφμξ” βίκμκηαζ δζαεέζζια βζα πνήζδ ημο ζηδκ παβηυζιζα οπδνεζία. ΢οπκά αημφζαηε υηζ μ Γθνπξνχ, ή Αάζηαθμξ, ζηδκ Ώκαημθή δζδάζηεζ ημ ιαεδηή Σμο δίκμκηάξ ημο οπαζκζβιμφξ. Ώκ δζααάζαηε ηαζ ιεθεηήζαηε ηζξ ανπαίεξ Εκδζηέξ βναθέξ (ηαζ πμζμξ δεκ έπεζ δζααάζεζ ζήιενα ημοθάπζζημκ ιενζηέξ απ‟ αοηέξ;) εα παναηδνήζαηε υηζ αοημί μζ οπαζκζβιμί δζαζνμφκηαζ ζε δφμ ηαηδβμνίεξ: 1. Τπαζκζβιμί ςξ πνμξ ημκ πνμζςπζηυ παναηηήνα ζε ζπέζδ ιε ηδκ πναβιαηζηυηδηα ηαζ ηδκ πνμεημζιαζία βζα ιφδζδ.

2. Τπαζκζβιμί βζα ηδκ Βκαδζηυηδηα ηδξ Θευηδηαξ ηαζ ηδ ζπέζδ ημο ακενχπμο ιε ιζα αεααζςιέκδ ηζ απμηηδεείζα εκυηδηα. ΢‟ αοημφξ πνμζηέεδηακ ανβυηενα δζδαζηαθίεξ ζπεηζηέξ ιε ηδ δδιζμονβζηή δζαδζηαζία, υηακ μ Θευξ δδιζμφνβδζε ημοξ ηυζιμοξ ηαζ πμθθέξ ζπεηζηέξ ιε ηδκ εκένβεζα ηαζ ηδκ ακάπηολδ ηςκ ηέκηνςκ (θάβζα-βζυβηα, υπςξ μκμιάγεηαζ ηεπκζηά). Οζ ηέζζενζξ αοηέξ βναιιέξ δζδαζηαθίαξ ήηακ υ,ηζ δζκυηακ πναηηζηά ηζ υθδ δ πνμζθενυιεκδ εηπαίδεοζδ ήηακ ελςηενζηήξ θφζδξ. Μπμνείηε κα δείηε ιυκμζ ζαξ υηζ ήηακ πνμπαναζηεοαζηζηήξ θφζδξ ηζ υηζ δ εηπαίδεοζδ βζα ιφδζδ ήηακ ηυζμ ααεζά ηνοιιέκδ ζηδκ έιθαζδ πμο δζκυηακ ζηδ ζπέζδ Γθνπξνχ ηαζ ιαεδηή, χζηε δεκ εηθναγυηακ ιε θυβζα ηαζ ζοκεπχξ δεκ απμηαθοπηυηακ ιε ηακέκακ ηνυπμ. Οζ θίβμζ πζεακμί ζοιαμθζημί οπαζκζβιμί ηαζ έκκμζεξ έπμοκ ενεοκδεεί ηζ μ πμθοιαεήξ εζςηενζζηήξ έπεζ ήδδ απμζηναββίζεζ αοηέξ ηζξ πδβέξ πθδνμθυνδζδξ. Ώοηυ πμο πνμζπαεχ κα ηάκς είκαζ κα ιεηαθένς ηδ δζδαζηαθία ζε έκα άθθμ ζηάδζμ πξνο ηα έμσ ηαζ κα ηάκς ελςηενζηυ υ,ηζ μ Αζδάζηαθμξ δίδαζηε ζημ ιαεδηή Σμο ηζξ ανπαίεξ ιένεξ υηακ μζ εειεθζχδεζξ αθήεεζεξ ζπεηζηά ιε ηδκ παβηυζιζα ζοκείδδζδ είπακ ηάπςξ ζοθθδθεεί απ‟ ημ ιαεδηή ηαζ ημ ζδζαίηενμ είπε επίζδξ πναβιαηςεεί επζηοπχξ ζηδκ μνεή εέζδ ημο ηαζ ιε ημκ μνευ ηνυπμ απ‟ ημ ιαεδηή. Ο παθζυξ ηακυκαξ υηζ ηάεε εζςηενζηή δζδαζηαθία ανπίγεζ ιε ημ παβηυζιζμ ηαζ ηεθεζχκεζ ιε ημ ζδζαίηενμ, παναιέκεζ πάκηα έκαξ αιεηάαθδημξ ηακυκαξ· αοηυ πνέπεζ κα ημ έπεηε πάκηα ηαηά κμο. Βίκαζ δφζημθμ ημ ένβμ ιμο κα εηθνάζς ζε ζφβπνμκδ βθχζζα ηαζ ζε ζοιαμθζηέξ ιμνθέξ αοημφξ ημοξ ιέπνζ ηχνα άβναθμοξ ηακυκεξ. Πμθθά απ‟ υζα ιεηαδυεδηακ απυ ηδκ επμπή ζηδκ μπμία αβςκζγυηακ ηζ ενβαγυηακ δ Β.Π.Μπ. οπήνλακ αθδεζκά, ζοιπενζθαιαακμιέκςκ ηςκ πθδνμθμνζχκ βζα ηδ ιφδζδ. Πμθθά υιςξ ήηακ θακηαζηζηά ηαζ εθζαενά δζαζηνεαθςιέκα.

ΟΜΗΛΗΔ΢ ΢ΣΟΤ΢ ΜΑΘΖΣΔ΢

90

΋ηακ μ κευθοημξ απεοεφκεηαζ βζα πνχηδ θμνά ζημ Αζδάζηαθμ βζα ηδκ ακαβηαία εηπαίδεοζδ πνζκ ηδ ιφδζδ, πμζμ εα θέβαηε υηζ είκαζ ημ πνυαθδια ημο Αζδαζηάθμο; Τπμεέης υηζ μ Αζδάζηαθμξ βκςνίγεζ ηαθά ημ ιαεδηή Σμο, έπεζ πεζζεεί βζα ηδκ εζθζηνίκεζά ημο ηαζ ηδκ ηαηαθθδθυηδηα ηδξ αίηδζήξ ημο. Τπμεέης επίζδξ υηζ ακηζθαιαάκεζεε πςξ αοηή δ θεβυιεκδ “αίηδζδ” είκαζ δ πμζυηδηα ηδξ γςήξ πμο δζάβεηαζ, ηδξ οπδνεζίαξ πμο πνμζθένεηαζ ηαζ ηδξ πανμοζίαξ εκυξ θςηζζιέκμο κμο – θςηζζιέκμο απυ ηάπμζμ ζοβηεηνζιέκμ ιέηνμ ροπζηήξ επαθήξ. Σμ πνυαθδια ημο Αζδαζηάθμο είκαζ κα ημο δζδάλεζ ηδ ζηαεενμπμίδζδ ηδξ ζπέζδξ ιεηαλφ ροπήξ ηαζ ζχιαημξ, έηζζ χζηε θαηά βνχιεζε κα απμηαείζηαηαζ επαθή ιεηαλφ ημοξ· ημ αζηνζηυ ζχια δε δδιζμονβεί αλζυθμβμ ειπυδζμ ηαζ ιέζς ηδξ ροπζηήξ αοηήξ επαθήξ επζηοβπάκεηαζ ιζα εφημθδ ζπέζδ ιε ηδκ Εενανπία, ημοξ ζημπμφξ ηαζ ημοξ πυνμοξ ηδξ. Αεφηενμ, οπμδεζηκφεηαζ δ θφζδ ηδξ εκένβεζαξ ηαζ δ ζοκεηή πνήζδ ηδξ ιε ημ ιέζμκ ιζαξ μθμηθδνςιέκδξ πνμζςπζηυηδηαξ. Βίκαζ μοζζχδεξ κα ζοθθάαεηε υθμζ ζαξ έκα πνάβια πνζκ ακαθάαεηε ενβαζία ιαγί ιμο. Βίκαζ υηζ ζ‟ έκακ υιζθμ ιαεδηχκ ζακ αοηυκ δ ιεβάθδ πθεζμρδθία έπεζ ήδδ θάαεζ ηδκ πνχηδ ιφδζδ ηζ εημζιάγεηαζ βζα ηάπμζα απ‟ ηζξ επυιεκεξ ιοήζεζξ. Αεκ οπάνπεζ ηίπμηε εηπθδηηζηυ ζ‟ αοηή ηδ δήθςζδ μφηε ηακέκαξ ζδζαίηενμξ θυβμξ βζα έλανζδ ή εοπανίζηδζδ. Έκαξ ηενάζηζμξ ανζειυξ παβηυζιζςκ γδθςηχκ επζιανηονεί – δζα ηδξ γςκηάκζάξ ημοξ ζηα πκεοιαηζηά γδηήιαηα, δζα ηδξ έκηαζδξ ηδξ έθεζήξ ημοξ ηαζ ημο αβχκα ημοξ κα είκαζ ηαθμί, εοζζαγυιεκμζ ηαζ ζμθμί – υηζ δ γςή ημο εκμζημφκημξ Υνζζημφ ηζκείηαζ ζαθχξ ιέζα ημοξ ηαζ είλαη πανμφζα ζηζξ ηανδζέξ ημοξ. Δ ιφδζδ ηδξ “πκεοιαηζηήξ παβίςζδξ ζημ θοζζηυ πεδίμ” (υπςξ μκμιάγεηαζ ιενζηέξ θμνέξ δ βέκκδζδ ζηδ ΐδεθεέι, δ πνχηδ ιφδζδ) έπεζ ήδδ θδθεεί απυ πζθζάδεξ ηζ αοημί πνμπςνμφκ εζθζηνζκά ηζ μνζζηζηά πάκς ζηδκ Οδυ. Θα ήεεθα εδχ κα ζαξ εοιίζς υηζ πμθθέξ, πάνα πμθθέξ γςέξ ιπμνεί κα πενάζμοκ ιεηαλφ ηδξ πνχηδξ ηαζ ηδξ δεφηενδξ ιφδζδξ – ιεβάθα, πμθφ ιεβάθα δζαθείιιαηα ζζςπδθήξ ηαζ ζπεδυκ αθακμφξ ακάπηολδξ. Αεκ είζηε ηαηά ηακέκα ηνυπμ ιμκαδζημί ή ιπνμζηά απυ ημοξ πνεζαφηενμοξ γδθςηέξ ημο ηυζιμο. ΢‟ αοηυ ανίζηεηαζ θυβμξ βζα εκεάννοκζδ ηαζ ηαπεζκυηδηα. Φοζζηά πνυεεζή ιμο δελ είκαζ κα δδθχζς πμζμξ πνμεημζιάγεηαζ βζα μπμζαδήπμηε ζδζαίηενδ ιφδζδ. Απηφ είλαη θάηη πνπ ν θαζέλαο ζαο πξέπεη λ’ αλαθαιχςεη κφλνο ηνπ. Βίκαζ γήηδια εκδυιοπμο πνμζακαημθζζιμφ ηζ υπζ ελςηενζηήξ πθδνμθυνδζδξ. ΢ημ ζδιείμ αοηυ εα επζεοιμφζα κ‟ ακαθενεχ ζε έκα εέια ζπεηζηυ ιε ηδ θήρδ ηςκ ηνζχκ πνχηςκ ηφνζςκ ιοήζεςκ. Βίκαζ υηζ πνέπεζ πάκηα κα θαιαάκμκηαζ ζημ θοζζηυ ζχια ηαζ πάκς ζημ θοζζηυ πεδίμ, ηαηαδεζηκφμκηαξ έηζζ ηδ ιοδιέκδ ζοκείδδζδ ιέζς ηυζμ ημο κμο υζμ ηαζ ημο εβηεθάθμο. Βίκαζ έκα ζδιείμ πμο δεκ ημκίγεηαζ ηυζμ ζοπκά ηαζ ιενζηέξ θμνέξ ακηζηνμφεηαζ. Θα ήεεθα αηυιδ κα ημκίζς ιε υθδ ηδ δζαφβεζα ηαζ δφκαιδ πμο δζαεέης, ηδκ πμθφ ααεζά ακάβηδ βζα ηαπεηλφηεηα ηαζ ηδ ζοκεπχξ επακαθαιαακυιεκδ έηθναζή ηδξ. Αεκ ακαθένμιαζ ζε έκα ζφιπθεβια ηαηςηενυηδηαξ, αθθά ζ‟ εηείκδ ηδ νοειζζιέκδ αίζεδζδ ηδξ μνεήξ ακαθμβίαξ πμο εθμδζάγεζ ημκ ηάημπυ ηδξ ιε ιζα ζζμννμπδιέκδ άπμρδ ςξ πνμξ ημκ εαοηυ ημο, ηζξ εοεφκεξ ημο ηαζ ημ ένβμ ηδξ γςήξ ημο. ΋ηακ είκαζ πανμφζα εα ημο επζηνέρεζ κα αθέπεζ ημκ εαοηυ ημο ιε απάεεζα ηαζ ηζξ πανμοζζαγυιεκεξ εοηαζνίεξ

ΟΜΗΛΗΔ΢ ΢ΣΟΤ΢ ΜΑΘΖΣΔ΢

91

ιε ίζδ απάεεζα. Ώκαιθίαμθα υθμζ μζ ιαεδηέξ ηαζ ιαγί ημοξ ηζ εζφ έπεζξ εζηάζεζ βζα ηδκ ηαηάζηαζδ ηαζ ηδ εέζδ ζμο πάκς ζηδκ Ώηναπυ ηαζ ηδκ ηαηάζηαζδ ηςκ ζοιιαεδηχκ ζμο. Ώοηυ είκαζ ζημ ηάης-ηάης θοζζηυ ηζ ακενχπζκμ. Μενζημί απυ ζαξ είκαζ πμθφ ηαπεζκμί ιε ηδκ πνμζςπζηή έκκμζα ηζ υπζ οπυ ηδκ έκκμζα ηδξ αθδεζκήξ ηαπεζκμθνμζφκδξ. Μ‟ αοηυ εκκμχ υηζ θμαάζηε ηυζμ ηδκ οπενδθάκεζα ηαζ ημ ζηυιθμ ηαζ ηδκ οπενεηηίιδζδ ηςκ ζηακμηήηςκ ζαξ χζηε είζηε ακεζθζηνζκείξ πνμξ ηζξ πναβιαηζηυηδηεξ ηαζ οπμηζιάηε ηδ δφκαιδ ηςκ ροπχκ ζαξ. Δ R.S.U. απμηεθεί ιζα ηέημζα πενίπηςζδ ηαζ πνέπεζ κα ααδίζεζ ηαπεζκά ζηδκ πκεοιαηζηή γςή πμο πενζθαιαάκεζ ιζα μνεή ακαβκχνζζδ ημο ηυπμο ηαζ ηδξ εοηαζνίαξ ηζ υπζ αοηή ηδ ζοκεπή έιθαζδ ζηδκ ακζηακυηδηά ηδξ κα ακηαπμηνζεεί. Οθείθεζ ζημκ υιζθμ ηςκ ιαεδηχκ ιμο ηαζ ζε ιέκα κα δεζ ημκ εαοηυ ηδξ υπςξ είκαζ αθδεζκά – έκαξ ιαεδηήξ πμο πνμεημζιάγεηαζ βζα ιζα μνζζιέκδ ιφδζδ ηαζ ιε πμθθή ζμθία ζηδ δζάεεζή ηδξ. Ο W.D.S. πάζπεζ απυ έκα ζφιπθεβια ηαηςηενυηδηαξ πμο ημκ μδδβεί ζε ιζα ελςηενζηή επζαμθή ηδξ πνμζςπζηυηδηάξ ημο πάκς ζημοξ άθθμοξ ηζ εηθνάγεηαζ ιε ιζα θεπημθοή, πκεοιαηζηή γήθζα βζ‟ αοημφξ πμο εκηοπχκμκηαζ ζηδ ζοκείδδζή ημο ζακ πκεοιαηζηά ακχηενμί ημο. Πνέπεζ κα δεπεεί ημκ εαοηυ ημο υπςξ είκαζ, κα είκαζ πανμφιεκμξ βζαηί οπάνπμοκ εηείκμζ πμο ημο εββοχκηαζ ηδ δοκαηυηδηα ηδξ ιεθθμκηζηήξ ημο ακέθζλδξ, επεζδή έπμοκ ήδδ επζηφπεζ πενζζζυηενα απ‟ αοηυκ ηζ έπεζηα κα λεπάζεζ ημκ εαοηυ ημο ηαεχξ δέπεηαζ ηδ ιαεδηεία ηαζ είκαζ ηυζμ απαζπμθδιέκμξ ιε ηδκ αθδεζκή οπδνεζία χζηε κα ιδκ έπεζ ηαζνυ βζα αηέθεζςηεξ ζοβηνίζεζξ ιε ημοξ άθθμοξ.

H αιεζηλή ηαπεηλφηεηα βαζίδεηαη ζην γεγνλφο, ην φξακα θαη ηηο πηέζεηο ηνπ ρξφλνπ. ΢αξ δίκς εδχ ιζα κφλδ ηαζ εα ήεεθα κα ζαξ γδηήζς κα ζηεθεείηε ααεζά ηα ηνία αοηά εειέθζα ιζαξ ηφνζαξ ζηάζδξ ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ, πμο πνέπεζ κα ηδνείηαζ ηαζ κα ηαηαδεζηκφεηαζ πνζκ απυ ηάεε ιφδζδ. Θα ήεεθα κα ζαξ εοιίζς υηζ πνέπεζ κα οπάνπεζ πάκηα ηαπεζκυηδηα ζηδκ πανμοζία ημο αθδεζκμφ μνάιαημξ. Σμ πείναια πμο ακαθαιαάκς έπεζ ημοξ ηζκδφκμοξ ημο. Οζ ιαεδηέξ ζημ Άζναι εκυξ Αζδαζηάθμο ζηα εζχηενα πεδία λένμοκ ηάπςξ ηδκ ηαηάζηαζδ ηςκ ζοιιαεδηχκ ημοξ, αθθά δε ιεηαθένμοκ πάκηα αοηή ηδ βκχζδ ζηδκ εβηεθαθζηή ζοκείδδζδ. Ώοηυ είκαζ ζε ιεβάθμ ααειυ έκαξ πνμζηαηεοηζηυξ πανάβμκηαξ, επεζδή δεκ είκαζ αλζυπζζημζ υηζ εα πεζνζζεμφκ μνεά ηδ βκχζδ ζημ θοζζηυ πεδίμ. Θα ιπμνμφζακ κα είκαζ οπεναμθζηά επζηνζηζημί βζα έκα ζοιιαεδηή πμο ιπμνεί κα ιδ γεζ πνμζςνζκά ζφιθςκα ιε ημκ ακηζηεζιεκζηυ ζημπυ ηδξ ιφδζήξ ημο· εα ιπμνμφζακ κα γδθεφμοκ ηνοθά ή κα είκαζ οπεναμθζηά αοημτπμηζιδηζημί· εα ιπμνμφζακ κα ζοιπενζθένμκηαζ ζημ ιαεδηή πμο ανίζηεηαζ ιπνμζηά ημοξ ζηδκ Ώηναπυ ηδξ Μφδζδξ ζακ ηάπμζμκ ακχηενμ ηαζ λεπςνζζηυ ηζ έηζζ κα πενζπθέλμοκ ημ πνυαθδια ηαζ ηδκ πνμζπάεεζά ημο· εα ιπμνμφζακ κα πάζμοκ ηδκ αίζεδζδ ηδξ ακαθμβίαξ ςξ πνμξ ηδκ ίδζα ηδ ιφδζδ, ςξ πνμξ ηζξ δζαδζηαζίεξ ηαζ ηζξ ηαηαζηάζεζξ ηδξ ηζ αοηυ ιέζς ηδξ πμθφ ζηεκήξ πνμζέββζζδξ ή ηδξ πανακυδζδξ εκυξ άθθμο αβςκζγυιεκμο ιοδιέκμο-ιαεδηή. Οζ παβίδεξ είκαζ πμθθέξ ηαζ ζαξ θές κα πνμζέπεηε. Φξνληίζηε ηε δσή ζαο θαη ηηο ππνζέζεηο ζαο. Μδκ εζηάγεηε ηδκ ηαηάζηαζδ ηςκ άθθςκ ιαεδηχκ ημο μιίθμο ιμο πμο είκαζ μζ ζηεκμί ζαξ ζοκενβάηεξ ηαζ ζοιιέημπμζ ζημ πείναιά ιμο. Καθθζενβήζηε ηδκ ηαπεζκυηδηα πμο ααζίγεηαζ ζηδκ ηαηακυδζδ ηαζ ημ υναια ηζ έηζζ οπδνεηήζηε ημκ ηυζιμ, ημοξ ζοιιαεδηέξ ζαξ ηζ ειέκα

ΟΜΗΛΗΔ΢ ΢ΣΟΤ΢ ΜΑΘΖΣΔ΢

92

επίζδξ – ζακ ημ ηφνζμ ζδιείμ επαθήξ ζαξ ιε ηδκ Εενανπία. Έπς ζοπκά ημκίζεζ υηζ έκαξ ιαεδηήξ βίκεηαζ βκςζηυξ απυ ηδκ επίδναζή ημο ζημ πενζαάθθμκ ημο ηζ έκαξ ιοδιέκμξ απυ ηδκ πθαηζά έηηαζδ ηδξ παβηυζιζαξ οπδνεζίαξ ημο. Πχξ ζοιααίκεζ θμζπυκ ιενζημί απυ ζαξ (υπζ υθμζ) κα ιδ δζαηνίκμκηαζ απυ ηέημζμο είδμοξ οπδνεζία ηαζ κα έπμοκ ζπεηζηά ιζηνή ζδιαζία ζηζξ παβηυζιζεξ οπμεέζεζξ; Αζάθμνα πνάβιαηα εα ιπμνμφζακ κα ημ ελδβήζμοκ. Πνχηα απ‟ υθα μ ιαεδηήξ ιπμνεί κα ηθδεεί κα λεπθδνχζεζ μνζζιέκεξ ηανιζηέξ ζπέζεζξ, κα εηπθδνχζεζ μνζζιέκεξ οπμπνεχζεζξ πμθφ ανπαίαξ πνμέθεοζδξ ηζ έηζζ κα “ηαεανίζεζ ημ έδαθμξ” βζα πθδνέζηενδ ηζ αδζάημπδ οπδνεζία ζηδκ ακενςπυηδηα ανβυηενα. Ώοηυ ζοιααίκεζ ανηεηά ζοπκά ιεηαλφ ηδξ πνχηδξ ηαζ ηδξ δεφηενδξ ιφδζδξ. Μενζηέξ θμνέξ έκαξ ιαεδηήξ ιπμνεί κα ηάκεζ απμηεθεζιαηζηή οπδνεζία ζηα εζχηενα πεδία ηαζ ζε πθαηζά ηθίιαηα ηζ υιςξ κα ιδκ οπάνπεζ ηαιζά απυδεζλδ βζ‟ αοηή ζημ θοζζηυ πεδίμ, εηηυξ απυ ηδκ μιμνθζά ηδξ γςήξ πμο γεζ. Άθθμζ ιπμνεί κα ιαεαίκμοκ μνζζιέκεξ ηεπκζηέξ ροπμθμβζηχκ ζπέζεςκ ηαζ εκενβεζαηήξ δζακμιήξ ηαζ ιπμνεί κα έπμοκ αθζενχζεζ ηάπμζα ζδζαίηενδ γςή ζηδκ απυηηδζδ ηςκ εζςηενζηχκ αοηχκ επζζηδιχκ. Μζα γςή δεκ είκαζ πανά ιζα ζφκημιδ ζηζβιή ζημ ιαηνφ ηφηθμ ηδξ ροπήξ. Ο αθδεζκυξ ιαεδηήξ δε εα ηαηαθφβεζ πμηέ ζημοξ παναπάκς θυβμοξ βζα κα δζηαζμθμβήζεζ ηδκ έθθεζρδ πνμζπάεεζαξ. Θα ήεεθα κα ζαξ εοιίζς υηζ ιυκδ δ επζννμή ζημκ ηυζιμ δε ζοκεπάβεηαζ πάκηα ηδ ιαεδηεία. Τπάνπμοκ πμθθέξ μιάδεξ – πμθφ βκςζηέξ ηαζ ιαβκδηζηέξ – πμο έπμοκ ζημ ηέκηνμ ημοξ ηάπμζα ηονίανπδ πνμζςπζηυηδηα δ μπμία δεκ είκαζ ακαβηαζηζηά ιαεδηήξ. ΢ε ζπέζδ ι‟ αοηυ ημκ υιζθμ ηςκ ιαεδηχκ ιμο ηαζ ι‟ αοηυ ημ πείναια πμο ακαθαιαάκς, πνέπεζ κα θηάζεηε ζ‟ έκα ζδιείμ μιαδζηήξ ειπεζνίαξ υπμο δε εα είζηε ηυζμ έκημκα απαζπμθδιέκμζ ιε ηδ δζηή ζαξ ακάπηολδ, ηαηάζηαζδ ηαζ οπδνεζία· υθμζ πνέπεζ κα ιάεεηε κα απμηεκηνχκεζεε έηζζ χζηε δ ενβαζία πμο πνέπεζ κα βίκεζ κα είκαζ μ πανάβμκηαξ ιε ηδκ ηφνζα ζπμοδαζυηδηα. ΋ηακ αοηυ ζοιαεί, ηυηε ημ έκημκμ εκδζαθένμκ βζα ηάπμζα υρδ πνμζςπζηήξ έηθναζδξ, ηάπμζα αδοκαιία ημο παναηηήνα, ηάπμζμ αβαπδηυ ζημπυ ή ηάπμζα θοζζηή ηαηάζηαζδ εα ζηαιαηήζεζ. Θα ανείηε ηδκ ηαθθζένβεζα ηδξ “εείαξ αδζαθμνίαξ” (υπςξ ζαξ είπα ανηεηέξ θμνέξ) πμθφ οπμαμδεδηζηή ζηδ θδζιμκζά ημο ιζηνμφ εαοημφ· αοηυξ ζοπκά πανμοζζάγεηαζ (απυ ζοκήεεζα) ηυζμ ιεβάθμξ χζηε απμηθείεζ ημκ ακχηενμ εαοηυ· πανειααίκεζ ιεηαλφ ημο ιαεδηή ηαζ ημο Αζδαζηάθμο ηζ ειπμδίγεζ ηδκ επαθή ιε ημοξ ζοιιαεδηέξ ημο, ελμοδεηενχκμκηαξ έηζζ ηδκ απμηεθεζιαηζηή οπδνεζία. Τπάνπεζ έκα αηυιδ ζδιείμ πμο εα ήεεθα κα ελεηάζς χζηε κα οπάνλεζ πθήνδξ ηαηακυδζδ. Ένπμκηαζ πενίμδμζ ζηδ γςή εκυξ ιαεδηή υπμο θαίκεηαζ υηζ δεκ οπάνπεζ επαθή ιε ημ Αζδάζηαθμ ηζ υπμο ηάεε ζπέζδ έπεζ ημοθάπζζημκ πνμζςνζκά απμημπεί. ΋ζμκ αθμνά ημοξ απμδεβιέκμοξ ιαεδηέξ εα ήεεθα κα ημκίζς υηζ ιζα ηέημζα απμημπή δεκ είκαζ δοκαηή. Ώπμηνοθζζηζηά δεκ ιπμνεί κα ζοιαεί ηαζ δ αβάπδ ημο Αζδαζηάθμο βζα ημ ιαεδηή ηδκ ηαεζζηά αδφκαηδ. Τπάνπεζ ιζα ιυκμ ηαηάζηαζδ πμο ιπμνεί κα ηαηαθήλεζ ζηδκ απμημπή ηζ αοηή είκαζ δ ζηυπζιδ ηαζ ζοκεζδδηή πνμζπάεεζα ημο ιαεδηή, πμο βίκεηαζ ζε ιζα πμθφ ιεβάθδ πνμκζηή πενίμδμ, βζα κα ηδκ επζθένεζ. Έκαξ Αζδάζηαθμξ δε δέπεηαζ ιε εθαθνυηδηα έκα ιαεδηή ζημκ υιζθυ Σμο ηζ υηακ ημ ηάκεζ, δ

ΟΜΗΛΗΔ΢ ΢ΣΟΤ΢ ΜΑΘΖΣΔ΢

93

ηαηάζηαζδ είκαζ αιεηάηθδηδ απυ ηδ ζημπζά ημο Αζδαζηάθμο. Οπμζαδήπμηε ηαεοζηένδζδ ζηδκ πνυμδμ ηαζ μπμζαδήπμηε ηεθζηή απμημπή μθείθεηαζ μθμηθδνςηζηά ζημ ιαεδηή. Μπμνεί κα οπάνλεζ ιζα πνμζςνζκή ακαζημθή ηδξ επζημζκςκίαξ ηζ αοηή ιπμνεί κα δζανηέζεζ ιζα μθυηθδνδ γςή· αοηή υιςξ δεκ είκαζ ιεβάθδ απ‟ ηδ ζημπζά ηδξ ροπήξ· δεκ είκαζ πανά ιζα αζηναπή ιζηνήξ ζδιαζίαξ ηαζ ζπμοδαζυηδηαξ ζηδ ιαηνυπνμκδ ζηαδζμδνμιία ηδξ ροπήξ. Φαίκεηαζ ιεβάθδ ηαζ ζδιακηζηή ζηδ γςή ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ, αθθά ιπμνεί κα οπμδδθχκεζ ιυκμ ημ άδναβια ιζαξ εοηαζνίαξ ζημ αζχκζμ ηψξα ηδξ ροπήξ. ΢αξ πθδζίαζα θμζπυκ ηαζ παναημθμφεδζα ηαηά δζαθείιιαηα ηδκ παθίννμζα ηδξ γςήξ κα ηοθά πάκς ζαξ· παναηήνδζα ηδκ πνυμδμ ηαζ ηδκ ηαεοζηένδζή ζαξ. Παναημθμφεδζα ηδκ επζηοπία ζαξ ηαζ είδα ηδκ απμηοπία ζαξ. Σμ ηάκς ζδιεζχκμκηαξ ημκ παθιυ ημο θςηυξ ζαξ – υπζ παναηδνχκηαξ ηζξ θεπημιένεζεξ ηδξ ηαεδιενζκήξ ζαξ γςήξ. Ώοηυ δε δζηαζμθμβείηαζ ηδκ ηνίζζιδ αοηή επμπή ηζ ελαζηίαξ ηδξ ελεθζηηζηήξ ακάπηολδξ ηςκ ιαεδηχκ δε εα δζηαζμθμβδεεί πμηέ πζα. Βίζηε αηυιδ ιέζα ζηδκ μιαδζηή ιμο αφνα, ιέζα ζημ Άζναι ιμο. Δ εέζδ ζαξ εηεί πνμζδζμνίγεηαζ απυ ζαξ ηζ υπζ απυ ιέκα. Τπάνπεζ ηαηά ηαζνμφξ ηάηζ πμο ιμζάγεζ ιε παθιυ ζηδ ζπέζδ ιεηαλφ δαζηάθμο ηαζ ιαεδηή – ιζα απυζονζδ ηαζ ιζα πνμχεδζδ υζμκ αθμνά ημ δυηζιμ ιαεδηή ηαζ ιζα ζηάζδ ζηαεενυηδηαξ ηαζ πνμζιμκήξ υζμκ αθμνά ημ δάζηαθμ. ΋ηακ μζ δζαηοιάκζεζξ ηδξ επαθήξ ηεθεζχζμοκ ηζ μ ιαεδηήξ ζηαεενμπμζδεεί ηαζ ηαηαζηεί έκα “ζηαεενά πνμζεββίγμκ ζδιείμ εκένβεζαξ”, ηυηε βίκεηαζ απμδεβιέκμξ ιαεδηήξ. Μενζημί ζηδκ μιάδα ηςκ ιαεδηχκ ιμο ζηαεενμπμζμφκηαζ· ιενζημί οπμπςνμφκ· θίβμζ πθδζζάγμοκ ηζ εβχ παναηδνχ ιε εκδζαθένμκ ηδκ αφλδζδ ηαζ ηδκ εθάηηςζδ ημο θςηυξ ημοξ. Δ ηζκδημπμίδζδ ηάεε ιαεδηή απαζηείηαζ ηχνα ηζ υηακ θές “ηχνα” ακαθένμιαζ ζημ πανυκ ηαζ ζηα επυιεκα πεκήκηα πνυκζα. Ώοηή δ ηζκδημπμίδζδ ζοκεπάβεηαζ ηδκ εζηίαζδ ηςκ εκενβεζχκ ημο ιαεδηή, ημο πνυκμο ημο ηαζ ηςκ πυνςκ ημο βζα πάνδ ηδξ ακενςπυηδηαξ· απαζηεί ιζα κέα αθζένςζδ ζηδκ οπδνεζία, ιζα ηαεαβίαζδ ηδξ γςή ηδξ ζηέρδξ (ακηζθαιαάκεζεε ηζ ζδιαίκεζ αοηυ, αδεθθμί ιμο;) ηαζ ιζα θδζιμκζά ημο εαοημφ πμο εα ελαθάκζγε υθεξ ηζξ δζαεέζεζξ ηαζ ηα αζζεήιαηα, υθεξ ηζξ πνμζςπζηέξ επζεοιίεξ, ηζξ ικδζζηαηίεξ, ηζξ εθίρεζξ ηαζ ηάεε ιζηνυηδηα ζηζξ ζπέζεζξ ζαξ ιε ημοξ ζοκακενχπμοξ ζαξ. ΢ημ θοζζηυ πεδίμ εα ζήιαζκε ηδ νφειζζδ υθδξ ηδξ εκενβμφ ελςηενζηήξ γςήξ, έηζζ χζηε υθδ δ γςή κα βίκεζ ιζα εζηζαζιέκδ δναζηήνζα οπδνεζία. Θα ήεεθα κα ζαξ γδηήζς κα ιεθεηήζεηε ηζξ παναπάκς θνάζεζξ ηαζ κα ηζξ πνδζζιμπμζήζεηε ζακ έκα θςξ απμηάθορδξ, χζηε κα ιπμνείηε κα λένεηε πμφ οζηενείηε ηαζ ηζ πνέπεζ κα ηάκεηε. ΢αξ έδςζα ζημ πανεθευκ έκα πμθφ ιεβάθμ πμζυ δζδαζηαθίαξ, αμήεεζαξ ηζ εκεάννοκζδξ. Απηά ηα έπεηε αηυιδ ηαζ εα ζαξ ςθεθμφζε πμθφ ακ δζαεέηαηε θίβμ πνυκμ βζα κα ηα εοιδεείηε. ΢ήιενα υιςξ ηάκεηε ιζα κέα ανπή – υπζ βζα πάνδ ζαξ, αθθά βζα κα αμδεήζεηε έκακ ηυζιμ πμο έπεζ ακάβηδ. Ξεπάζηε ημκ εαοηυ ζαξ. Δ πίεζδ ημο ένβμο επάκς ιμο έπεζ βίκεζ πμθφ αανζά ηεθεοηαία. Πμθθή ενβαζία έπεζε ζημοξ χιμοξ ιμο θυβς ηδξ παβηυζιζαξ ηαηάζηαζδξ. Υνεζάζηδηε ιεβάθδ πνμζπάεεζα εη ιένμοξ ηδξ Εενανπίαξ βζα κα ειπμδίζεζ ηδκ πθήνδ ηαηάννεοζδ ηδξ δμιήξ ημο ακενχπζκμο πμθζηζζιμφ υπςξ οπάνπεζ ζήιενα. Σα βενά εειέθζα ηδξ δμιήξ πνέπεζ κα

ΟΜΗΛΗΔ΢ ΢ΣΟΤ΢ ΜΑΘΖΣΔ΢

94

ζςεμφκ· υθα ηα άθθα ίζςξ πνεζαζεεί κα θφβμοκ. Πμθθά πνάβιαηα ζοκηεθμφκ ζηδκ αδνάκεζα πμο θαίκεηαζ ζήιενα κα ααζακίγεζ πμθθμφξ απυ ημοξ ιαεδηέξ ημο ηυζιμο, πμο εα έπνεπε κα είκαζ δναζηήνζμζ ζηδκ οπδνεζία ηαζ ηδκ ανςβή. Ώοηυ ζζπφεζ ηαζ βζα ζαξ. Δ πίεζδ ηςκ πμθειζηχκ ζοκεδηχκ ηζ δ θνμκηίδα βζα ηζξ πνμζςπζηέξ ζαξ οπμεέζεζξ, ζηάζεζξ ηζ ακηζδνάζεζξ ζοκηεθμφκ χζηε πμθθά απ‟ υζα εα ιπμνμφζα κα πς ηαζ ζαξ έπς πεζ κα θφβμοκ απ‟ ημ κμο ζαξ. Έκα απυ ηα πνχηα ιαεήιαηα πμο πνέπεζ κα ηονζανπήζμοκ υζμζ εηβοικάγμκηαζ βζα ιφδζδ, είκαζ δ δφζημθδ εηείκδ δζπθή ζηάζδ πμο επζηνέπεζ ηδκ μνεή δναζηδνζυηδηα ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ ηαζ ημ πναβιαηζηυ εκδζαθένμκ ζηζξ πνμζςπζηέξ οπμεέζεζξ ηζ υιςξ ηαοηυπνμκα δεκ επζηνέπεζ ζε ηίπμηε πνμζςπζηυ κα πανειααίκεζ ζηδκ οπμηεζιεκζηή πκεοιαηζηή γςή, ηδκ οπδνεζία ηαζ ηδκ εηπαίδεοζδ πμο δίκεηαζ βζα ηδκ πνμεημζιαζία ηδξ ιφδζδξ. Καεχξ πενκά μ ηαζνυξ εα πνμζπαεήζς κα βεθονχζς ηζξ παθζέξ ηεπκζηέξ ηαζ ημοξ κευηενμοξ ηνυπμοξ εηβφικαζδξ, πνδζζιμπμζχκηαξ ιένμξ ηςκ ανπαίςκ ηεπκζηχκ – πμο είκαζ πθέμκ ηάπςξ απδνπαζςιέκεξ – ηαζ δίκμκηαξ εηείκεξ ηζξ κφλεζξ πμο εα ζαξ μδδβήζμοκ κα ηαηακμήζεηε ηδ θφζδ, ημ ζημπυ ηαζ ηζξ ιεευδμοξ εηπαίδεοζδξ ηςκ απμδεβιέκςκ ιαεδηχκ ζηζξ δζαδζηαζίεξ ηδξ ιφδζδξ. Πάκς απ‟ υθα εα έθεβα: Πνμζπαεήζηε κα ακαηηήζεηε ημ γήθμ ηδξ πνμδβμφιεκδξ πκεοιαηζηήξ έθεζδξ ηαζ αοημπεζεανπίαξ ζαξ. Ώκ δεκ ημκ πάζαηε πμηέ (ακ ηαζ πμθθμί ιαεδηέξ ημκ έπαζακ), πνμζπαεήζηε κα ακαβηάζεηε αοηή ηδκ εκένβεζα ηδξ έιπκεοζδξ κα πναβιαηςεεί ζε ιζα απμηεθεζιαηζηή εηδήθςζδ ζοβηεηνζιέκδξ δνάζδξ ζημ θοζζηυ πεδίμ. Πχξ, νςηάηε αδεθθμί ιμο; Ώολάκμκηαξ ηδκ αηηζκμαμθία ημο θςηυξ ζαξ ζημκ ηυζιμ ιε ηδκ αβάπδ ηαζ ημ δζαθμβζζιυ, έηζζ χζηε μζ άθθμζ κα ζηνέθμκηαζ ζ‟ εζάξ ζακ θάνμ ζηδ ζημηεζκή κφπηα ηδξ γςήξ πμο θαίκεηαζ υηζ έπεζ ηαηέθεεζ πάκς ζηδκ ακενςπυηδηα αοηυ ημκ αζχκα· πνμζπαεήζηε κα αβαπάηε πενζζζυηενμ απ‟ υ,ηζ πζζηεφεηε πςξ είκαζ δοκαηυ, χζηε μζ άθθμζ – παβςιέκμζ ηαζ πενίηνμιμζ απ‟ ηζξ ζοκεήηεξ ηδξ γςήξ ηαζ ηδκ ηςνζκή θνίηδ ηδξ ακενχπζκδξ φπανλδξ – κα ιπμνμφκ κα ζηναθμφκ ζ‟ εζάξ βζα εένιδ ηαζ πανδβμνζά. ΋,ηζ πνμζπαεχ κα ηάκς εβχ ηζ υθμζ υζμζ ζοκδέμκηαζ ιε ηδκ Εενανπία αοηή ηδκ επμπή ηδξ απεθπζζηζηήξ ηνίζδξ είκαζ κα ανμφιε εηείκμοξ πμο είκαζ αλζυπζζηα ζδιεία γςκηακήξ εκένβεζαξ ηαζ ιέζα απ‟ αοημφξ κα δζαπφζμοιε ηδκ αβάπδ, ηδ δφκαιδ ηαζ ημ θςξ πμο πνεζάγεηαζ μ ηυζιμξ ηαζ πνέπεζ κ‟ απμηηήζεζ πνμηεζιέκμο κα ημπάζεζ αοηή δ εφεθθα. ΢αξ γδηχ κα πνμζθένεηε αοηή ηδκ οπδνεζία ζ‟ ειέκα ηαζ ζηδκ ακενςπυηδηα. Αε γδηχ ηίπμηε εεαιαηζηυ· εα πνεζαζηεί υιςξ ιζα επίπμκδ πνμζπάεεζα ηςκ ροπχκ ζαξ ακ πνυηεζηαζ κ‟ ακηαπμηνζεείηε επανηχξ· δε γδηχ ηίπμηε αδφκαημ· εα ήεεθα κα ζαξ εοιίζς υηζ δ απάεεζα ημο θοζζημφ ζχιαημξ ηαζ ημο εβηεθάθμο, δ αδνάκεζα ηδξ αζζεακηζηήξ θφζδξ ηζ δ αίζεδζδ ιαηαζυηδηαξ ημο κμο υηακ ακηζιεηςπίγμοκ ιεβάθα γδηήιαηα εα ζαξ ειπμδίγμοκ θαζκμιεκζηά. ΢αξ δείπκς πάθζ ημ Ανυιμ ηαζ πάθζ πενζιέκς. Θα εκηείκεηε ηδκ εζχηενδ γςή ζαξ ηαζ εα επζηφπεηε ηδ δφκαιδ πμο εα ζαξ επζηνέρεζ κα γείηε ηαοηυπνμκα ζακ έκα επανηέξ ακενχπζκμ μκ ηαζ ζακ ιζα γςκηακή, βειάηδ αβάπδ ροπή; Δ εδναίςζδ ηδξ ζοκέπεζαξ ηδξ δζπθήξ αοηήξ δζαδζηαζίαξ είκαζ δ ηφνζα ακάβηδ ζαξ αοηή ηδκ επμπή· εα μδδβήζεζ ζε ζοβπχκεοζδ, πνμζςπζηυ ζοκημκζζιυ ηαζ πμθφ αολδιέκδ απμηεθεζιαηζηυηδηα. Πμθθμί ιαεδηέξ δεκ είκαζ κέμζ ηαζ μζ εδναζςιέκεξ ζοκήεεζεξ ηδξ ζηέρδξ ηαζ ηδξ αζζεδιαηζηήξ

ΟΜΗΛΗΔ΢ ΢ΣΟΤ΢ ΜΑΘΖΣΔ΢

95

γςήξ δεκ είκαζ εφημθμ κα δζαημπμφκ. Πξέπεη υιςξ κα δζαημπμφκ ηαζ δεκ πνέπεζ κα κζχεεηε ηαιζά δοζθμνία. Οζ νοειμί ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ είκαζ ζηαεενμπμζδιέκμζ ηαζ απμηεθμφκ ηδ βναιιή ηδξ εθάπζζηδξ ακηίζηαζήξ ζαξ. Πνέπεζ κα ημοξ λενζγχζεηε, ζπδιαηίγμκηαξ έηζζ ημ ζηαονυ ηδξ γςήξ ηαζ ηυηε δ φπανλδ εα πνμζθάαεζ πνυζεεηεξ δοζημθίεξ. Σα απμηεθέζιαηα εα είκαζ κέμζ νοειμί μιμνθζάξ. ΢‟ αοημφξ πμο ζηέημοκ ζηδκ ηάιζκμ ημο πυκμο (ηζ μ ανζειυξ ημοξ είκαζ Λεβεχκ), ηδξ αβςκίαξ, ηδξ ακδζοπίαξ ηαζ ηδξ απεθπζζίαξ – αθέπμκηάξ ηδκ πακημφ ηζ επζπεζνχκηαξ κα ιείκμοκ ζηαεενμί ζημ ιέζμ ηδξ – θές: Ώοηυ πμο θαίκεηαζ δεκ είκαζ πάκηα αοηυ πμο είκαζ αθδεζκυ· αοηυ πμο ζπίγεζ ηαζ δζαζπά ηδκ πνμζςπζηή γςή είκαζ ζοπκά μ πνάηημναξ ηδξ απεθεοεένςζδξ, ακ ηαηακμδεεί μνεά· αοηυ πμο εα ακαδοεεί υηακ μζ Αοκάιεζξ ημο Φςηυξ δζεζζδφζμοκ ζημ παβηυζιζμ ζημηάδζ, εα ηαηαδείλεζ ηδ θφζδ ημο αεάκαημο ακενχπζκμο πκεφιαημξ. ΢‟ υθμοξ εζάξ θές: Δ αβάπδ ιμο ζαξ πενζαάθθεζ ηαζ δ αφνα ημο Άζναι ημο μπμίμο είιαζ ημ ηέκηνμ, ζηέηεζ ζακ ιεβάθμξ αιοκηζηυξ ημίπμξ βφνς ζαξ ηαζ βφνς απ‟ υθμοξ υζμοξ ιάπμκηαζ βζα ημ δίηζμ. Φξνληίζηε λα κάρεζζε. Μπμνείηε ηυηε, ακ εέθεηε, κα κζχζεηε ηδ βειάηδ αβάπδ αοηή πνμζηαζία. Κάεε ιένα, ακ εέθεηε, ιπμνείηε κα έθεεηε ζε επζημζκςκία ιε ημ Αζδάζηαθυ ζαξ. Αεκ είιαζηε ηοθθμί ή αδζάθμνμζ. Ξένμοιε υιςξ υηζ οπάνπμοκ πεζνυηενα ηαηά απ‟ ημ εάκαημ ηαζ ημκ πυκμ. Ξένμοιε υηζ αοηή είκαζ δ χνα ηδξ ιεβαθφηενδξ εοηαζνίαξ ηδξ ακενςπυηδηαξ ηζ υηζ ακ μζ άκενςπμζ πενάζμοκ ενζαιαεοηζηά απ‟ αοηή ηαζ (ιε ηδκ ζζπφ ηςκ ροπχκ ημοξ) οπενπδδήζμοκ ημ ηςνζκυ ηαηυ, ηυηε δ ελέθζλδ ηδξ ακενςπυηδηαξ εα επζηαποκεεί πένα απ‟ υζμ πζζηεφεηαζ υηζ είκαζ εθζηηυ. Θα απμηεθέζεζ ιζα απμδέζιεοζδ, αοηυαμοθδ ηζ αοημπνμαίνεηδ. ΢διαίκεζ βζα ηδ γςή ηδξ ακενςπυηδηαξ υ,ηζ ηαζ βζα ηδ γςή ημο ιαεδηή αημιζηά. Ώοηή δ ηφπδ ηζ αοηή δ εοηαζνία δελ πνέπεζ κα αθαζνεεμφκ απ‟ ημκ άκενςπμ· μζ απμηηδεείζεξ πκεοιαηζηέξ ηζ αζχκζεξ αλίεξ έπμοκ πμθφ ιεβαθφηενδ ζδιαζία απυ ηδκ πνυζηαζνδ αβςκία ημο. ΋ζμ θίβμ ηζ ακ ημ ακηζθαιαάκεζεε ηαεχξ ιαξ ζηέθηεζηε ζηα θεβυιεκα αζθαθή ηαηαθφβζα ιαξ, δ ζηακυηδηα ηδξ ηαφηζζδξ ι‟ υθα υζα ζοκεπάβεηαζ ζήιενα μ ακενχπζκμξ πυκμξ ηαζ δ εοαζζεδζία Βηείκςκ πμο ζοκδέμκηαζ ιε ηδκ Εενανπία ζηδ εθζαενή ηαηάζηαζδ ηδξ ακενςπυηδηαξ, ηάκεζ ημ ένβμ Σμοξ ηδξ ζοιπανάζηαζδξ ένβμ οπένηαηδξ πκεοιαηζηήξ αβςκίαξ. Καηακμμφκ ηα αάεδ ηδξ ακηίδναζδξ ηδξ ακενςπυηδηαξ· ηαηαθαααίκμοκ ηαζ ηαηακμμφκ, βζαηί είλαη έλα κε φινπο ηνπο αλζξψπνπο. Ώοηυ πνμτπμεέηεζ ιζα ηαηακυδζδ πμθφ ιεβαθφηενδ απ‟ υζδ ιπμνείηε κα ζοθθάαεηε ηαζ δ μπμία ιπμνεί κα εηθναζεεί επανηχξ ιυκμ ιε ηδ θέλδ “ηαφηζζδ”. Υνεζάγμκηαζ ηδ ζηαεενή οπμζηήνζλδ υθςκ ηςκ ιαεδηχκ Σμοξ, ηδκ αηθυκδηδ αβάπδ, ηδκ πζζηή ζηάζδ, ηδκ αδζαθζθμκίηδηδ ακηαπυηνζζδ ζηδκ ακενχπζκδ ακάβηδ, πμο εα Σμοξ επζηνέρεζ κα ιεηαθένμοκ εοημθυηενα ημ αανφ θμνηίμ πμο ημ ακενχπζκμ ηάνια έααθε πάκς Σμοξ ηαζ ην νπνίν κεηαθέξνπλ εζεινληηθά. Θα ηδ δχζεηε άναβε; Θα αμδεήζεηε ημ ένβμ ιαξ ιε ηάεε δοκαηυ ηνυπμ, ηυζμ ζακ πνμζςπζηυηδηεξ αθζενςιέκεξ ζηδκ οπδνεζία, υζμ ηαζ ζακ ροπέξ πμο ααδίγμοκ ζημ θςηζζιέκμ Ανυιμ; Δ ακάβηδ ηδξ ακενςπυηδηαξ βζα αβάπδ ηαζ θςξ, δ ακάβηδ ηδξ Εενανπίαξ βζα αβςβμφξ ηαζ βζα εηείκμοξ πμο εα ενβαζεμφκ ηάης απυ δζεφεοκζδ πάκς ζηδ βδ, ιπμνεί κ‟ απαζηήζεζ υθα υζα έπεηε κα δχζεηε ηαζ ιπμνεί κα εθεθηφζεζ ηδκ

ΟΜΗΛΗΔ΢ ΢ΣΟΤ΢ ΜΑΘΖΣΔ΢

96

ροπή ζαξ (ηδ ιυκδ αθδεζκή ακηαιμζαή πμο γδηά μ ιαεδηήξ) ζε δφκαιδ ηζ αβάπδ. Ώοηυ εα ζαξ ζοιαεί ακ θδζιμκήζεηε ημ ιζηνυ εαοηυ. Δ επζεοιία (ααεζά ζηδκ ηανδζά ιμο) βζα ημκ ηαεέκα ηαζ υθμοξ ζαξ είκαζ κα ιεημοζζςεεί δ βκχζδ ζαξ ζε ζμθία ηαζ μ μθεαθιυξ ηδξ υναζδξ κα εθέβπεζ ηζξ δζαδζηαζίεξ ηδξ γςήξ ζαξ ηαζ υ,ηζ ακαθαιαάκεηε. Ο Αζδάζηαθμξ, Φίθμξ ηαζ Αάζηαθυξ ζαξ, Ο ΘΕΐΒΣΏΝΟ΢

ΑΒΤΣΒΡΟ ΣΜΔΜΏ ΠΡΟ΢ΩΠΙΚΔ΢ ΟΓΗΓΙΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΗΣΔ΢

ΠΡΟ΢ΧΠΙΚΔ΢ ΟΓΗΓΙΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΗΣΔ΢ ΢ημκ ΐ.S.D. Ννέκβξηνο 1931 ΏΑΒΛΦΒ ΜΟΤ, Θα ήεεθα κα ζμο πς ηα αηυθμοεα θυβζα: Μδ πάκεζξ ημκ ηαζνυ ζμο ζηδ δζαπίζηςζδ ηςκ πνυκςκ πμο αθζένςζεξ ζε απμηνοθζζηζηυ ένβμ, μφηε ζηδκ πονεηχδδ πνμζδμηία ιενζηχκ αηυιδ πνυκςκ ηαηεοεοκυιεκδξ απμηνοθζζηζηήξ πνμζπάεεζαξ οπυ ηδκ ηαεμδήβδζή ιμο. Δ πνμκζηή ελίζςζδ, αδεθθέ ιμο, απαζπυθδζε ίζςξ πάνα πμθφ ηζξ ζηέρεζξ ζμο ηαζ ζημ ένβμ ηδξ πανμφζαξ ζηζβιήξ πνέπεζ κα θδζιμκδεμφκ μζ πζεακέξ ιεθθμκηζηέξ ακαπηφλεζξ. Γζα ζέκα πνέπεζ κα έθεεζ δ θδζιμκζά ηδξ ιμνθζηήξ πθεονάξ ημο δζαθμβζζιμφ, βζαηί είκαζ ακάβηδ κ‟ αθοπκζζεεί δ εκυναζή ζμο. Δ ενβαζία πςνίξ πνμζηυθθδζδ ζηα απμηεθέζιαηα είκαζ έκα δφζημθμ ιάεδια βζα υθμοξ ημοξ ιαεδηέξ, αθθά έπεζ ιεβάθδ αλία. Οζ εζδζηέξ μδδβίεξ ιμο βζα ζέκα ιπμνεί ζοκεπχξ κα ζε εηπθήλμοκ πνμζςνζκά, αθθά ανβυηενα εα ηαηαθάαεζξ ηδκ αζηία. Βίκαζ μζ ελήξ: Πξψην, απυννζρε ηάεε ιμνθή απ‟ ημ δζαθμβζζηζηυ ζμο ένβμ ηαζ ηάεζζε ζε ηέθεζα ζζςπή ιε ηδκ πνμζμπή ζμο εζηζαζιέκδ ζημκ Κφνζμ ηδξ Ώβάπδξ – πμο είκαζ δ ροπή. ΢ηαεενμπμίδζε ηζξ δζαδζηαζίεξ ηδξ ζηέρδξ ζμο (πμο δεκ είκαζ δφζημθμ βζα ζέκα) ηζ φζηενα εβηαηάθεζρε ηδ πνήζδ ηδξ ζπενιαηζηήξ ζηέρδξ. Άημοζε ηαζ ακορχζμο. Σεθείςκε ηάεε δζαθμβζζιυ δζαπφκμκηαξ αβάπδ ζ‟ υθα ηα υκηα. Δ δζαποκυιεκδ αοηή ζηέρδ είκαζ έκαξ ιεβάθμξ απεθεοεενςηήξ ηαζ ηαεέκαξ ζαξ ζημκ υιζθμ ηςκ ιαεδηχκ πμο πνμζπαεχ κα εηπαζδεφζς πνεζάγεηαζ κα απεθεοεενςεεί απυ ηάηζ. Γζα ζέκα είκαζ δ απεθεοεένςζδ απυ ηδ ιμνθή ζημ ένβμ ηδξ οπδνεζίαξ ζμο. Θα ιάεεζξ ζε ηζ ακαθένμιαζ. Γεχηεξν, ιέπνζ ηδκ χνα ηδξ Πακζεθήκμο ημο ΜαΎμο ζηαιάηδζε υθεξ ηζξ ακαπκεοζηζηέξ αζηήζεζξ. Σζξ αημθμφεδζεξ βζα πνυκζα ηαζ πνεζάγεηαζ ιζα δζαημπή. Δ θφζδ αολάκεζ ηαζ πνμμδεφεζ ιε ηοηθζηή δναζηδνζυηδηα ηαζ ηοηθζηή ακάπαοζδ ηαζ πνζκ ιπμνέζς κα ζε πνμςεήζς ζηδκ επυιεκδ ακέθζλδ, επζδζχης κα ζε λεημονάζς απ‟ ηδ κμδηζηή πίεζδ ηζ αηυιδ απ‟ ηδκ αθζένςζδ πμο ηαευνζζε ιεβάθμ ιένμξ ηδξ ειπεζνίαξ ηδξ γςήξ ζμο. Μέπνζ ημ Μάζμ επζηέκηνςζε ηδ ζηέρδ ζμο, ημ δζαθμβζζιυ ζμο ηαζ ηδκ οπδνεζία ζμο ζηδκ χπαξμε ηαζ δεξ ακ δ ακηαιμζαή δεκ είκαζ ιεβάθδ. Μδκ αιθζζαδηείξ αοηή ηδκ εζζήβδζδ, αθθά – ζηδ ζηέρδ ηδξ χπαξμεο – ακαηάθορε ημ δνυιμ ζμο πνμξ ημ ηέκηνμ ηδξ γςήξ απ‟ υπμο βίκεηαζ ηάεε απμηνοθζζηζηυ ένβμ. Δ πανυηνοκζδ κα είζαη είκαζ ιζα ηζιή, αδεθθέ ιμο· εα ζε ιεηαθένεζ ηχνα πένα απ‟ ηδ δζακυδζδ, ηδκ πνακαβζάια ηαζ ηδκ ζζπονή εηείκδ επζεοιία βζα πκεοιαηζηή εηπθήνςζδ πμο είκαζ δ ελέπμοζα εεία πμζυηδηά ζμο ηαζ ηαηά ηάπμζμ ηνυπμ ημ ηφνζμ ειπυδζμ ζμο. Βίιαζ εδχ βζα έκακ ηφηθμ βζα κα ζαξ δζδάλς υζμ ηαθφηενα ιπμνχ ηαζ κα πνμεημζιάζς υζμοξ

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

100

ακηαπμηνίκμκηαζ βζα ηδκ οπδνεζία ημο επυιεκμο αζυηοηθμο. Ρχηδζέ ιε θμζπυκ ακ δεκ ηαηαθαααίκεζξ ηζξ παναπάκς εκημθέξ ηαζ ε‟ απακηήζς. Θα ανεζξ αοηή ηδ βναιιή ηδξ πζμ ήνειδξ δναζηδνζυηδηαξ δφζημθδ ζηδκ ανπή, βζαηί μ κμοξ ηζ δ γςή ζμο είκαζ ηαθά μνβακςιέκα, αθθά ιέπνζ ημ Μάζμ γήζε απθά ηαζ ζηάζμο ζε πκεοιαηζηή Όπανλδ ηζ αβάπα υθα ηα υκηα. Ώνβυηενα εα ζμο πενζβνάρς ηδκ εηβφικαζδ ηαζ ηδκ ακαπκεοζηζηή άζηδζδ πμο ιμο θαίκεηαζ υηζ είκαζ βζα ζέκα μ δνυιμξ. Καηάθααε πςξ ζμο πανέπεηαζ έκα δζάθεζιια ζημ μπμίμ εα ζηαιαηήζεζξ ηζξ εκενβέξ αζηήζεζξ πμο ηνάηδζακ πάκς απυ ηνζάκηα πνυκζα έθεζδξ ηαζ πνμζπάεεζαξ, έηζζ χζηε κα επζηεοπεεί ιζα δνειία νοειμφ. Ώνβυηενα, πάκς ζ‟ αοηή ηδ ζοζζςνεοιέκδ βκχζδ εηχκ ιπμνεί κα ακεβενεεί ιζα κέα δμιή βκχζδξ ηαζ κα επζαθδεεί έκαξ κέμξ ηζ ακχηενμξ νοειυξ. Σα εβηεθαθζηά ηφηηανα πνεζάγμκηαζ ακάπαοζδ, βζαηί οπάνπεζ ηάπμζα κμδηζηή ηυπςζδ. Ηνχληνο 1933 ΢οκαίκεζεξ, αδεθθέ ιμο, ζημ αίηδιά ιμο ηαζ πζζηεφς πςξ ακηζθαιαάκεζαζ ηχνα ημ θυβμ ηδξ ιεευδμο ιμο ζηδκ εηβφικαζή ζμο. Δ υρδ αβάπδ ηδξ ροπήξ ζμο έπεζ ηάπςξ απμδεζιεοεεί, ακ ηαζ ηάπμζα εζχηενδ ηαναπή βζα ηδκ ελςηενζηή επίηεολδ παναιέκεζ αηυιδ ηαζ ζε ειπμδίγεζ ζημ δνυιμ ηδξ πναβιάηςζδξ. Θα ήεεθα κα ζμο εοιίζς έκα πνάβια ηζ αοηυ ίζςξ δχζεζ απάκηδζδ ζε ιενζηέξ ενςηήζεζξ ζμο. Βλεηάγς ηδκ επίηεολδ ημο μιίθμο ηςκ ιαεδηχκ ιμο απ‟ ηδ ζημπζά ημο ιέζμο μιαδζημφ απμηεθέζιαημξ ηζ υπζ ηυζμ απ‟ ηδκ επζηοπία ή απμηοπία ηςκ ιμκάδςκ ημο. Ώοηυ ημ απμηέθεζια ηζ δ επζηοπία πνέπεζ επίζδξ κα ηαηαδεζπεμφκ δζαδμπζηά, ηαεχξ ένπεηαζ ζε εηδήθςζδ. Δ πνχηδ ζθαίνα εζηίαζδξ ανζζηυηακ ζηα κμδηζηά επίπεδα. Βηεί δεκ είζαζ ζηακυξ κα ηνίκεζξ ιυκμξ ζμο ηδκ επζηοπία ή ηδκ απμηοπία ημο, βζαηί δεκ έπεζξ αηυιδ ακαπηφλεζ ηδ κμδηζηή υναζδ. ΢μο θές πςξ μ υιζθμξ ππάξρεη ήδδ ζακ θεζημονβζηυξ πανάβμκηαξ ζ‟ αοηά ηα επίπεδα ηζ αοηυ είκαζ ίζςξ πμθφ. Ο θευββμξ ημο δπεί ηαζ δ επίδναζή ημο μνβακχκεηαζ. ΢ηα επυιεκα θίβα πνυκζα εα μνβακςεεί επίζδξ ζηα αζηνζηά επίπεδα – ζημ ζοκαζζεδιαηζηυ πεδίμ – ηαζ πνέπεζ κα έπεζξ ηαηά κμο υηζ εδχ υθεξ μζ ιμνθέξ ηζκδοκεφμοκ κα οπμηφρμοκ ζηδ Μεβάθδ Πθάκδ. Σα πνυκζα αοηά εα είκαζ θμζπυκ ηνίζζια βζα ηδκ μιαδζηή γςή ηζ αοηυ πνέπεζ κα ημ έπεζξ πνμζεηηζηά ηαηά κμο. Κακείξ ζημκ υιζθμ δεκ πνέπεζ κα επζηνέρεζ ζημκ εαοηυ ημο κα βμδηεοεεί. ΋θα αοηά, αδεθθέ ιμο, ηα κζχεεζξ ηζ αοηυ πνέπεζ κα ζμο δείλεζ ηδκ πνυμδυ ζμο ζηδκ οπμηεζιεκζηή εοαζζεδζία. Ώνβυηενα εα εδναζςεεί ιζα μιαδζηή ζπέζδ ηαζ εα ζηαεενμπμζδεεί ιζα μιαδζηή επίηεολδ πμο εα δζηαζμθμβεί ηδκ πνμζμπή ημο ηυζιμο ηςκ ακενχπςκ. Μδ πάκεζξ ηαζνυ ακδζοπχκηαξ βζα ηδ θαζκμιεκζηή επίηεολδ. Ώοηή πξέπεη ακαπυθεοηηα κα ένεεζ, εθυζμκ δ δζάπονδ έθεζδ ημο ηαεεκυξ ζαξ ηζ δ δφκαιδ ηδξ επζιμκήξ ηαθθζενβείηαζ ζηαεενά. Μπμνείξ πθέμκ κα ακαθάαεζξ έκακ πζμ εκενβυ δζαθμβζζιυ ηαζ ιζα ακαπκεοζηζηή άζηδζδ πμο εα ζμο δχζς. ΢ημ δζαθμβζζιυ ζμο πνμζπάεδζε κα δζαηδνείξ ηδκ υθδ δζαδζηαζία ζημ ηεθάθζ ηαζ κα εοιάζαζ πςξ βζα ζέκα ημ πνυαθδια είκαζ κα βίκεζξ έκαξ “ελςζηνεθήξ ηφπμξ ηδξ ηανδζάξ” ακηί κα είζαζ, υπςξ είζαζ, έκαξ “εζςζηνεθήξ ηφπμξ ηδξ ηεθαθήξ”. ΢οκεπχξ βζα ζέκα μ δνυιμξ ηδξ απεθεοεένςζδξ είκαζ μ δνυιμξ ηδξ Ώβάπδξ ηζ μ θευββμξ ηδξ αβάπδξ πνέπεζ κα πνςιαηίγεζ μθυηθδνμ ημ δζαθμβζζιυ ζμο.

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

101

Πνμπχνδζε θμζπυκ πνμζεηηζηά ηζ αημθμφεδζε υθεξ ηζξ μδδβίεξ, εκεοιμφιεκμξ υηζ βζα ζέκα πνμζπαεχ κα απμθφβς ηάεε έιθαζδ ζηδ ιμνθζηή πθεονά. Σμ εέια ημο δζαθμβζζιμφ ζμο εα ιπμνμφζε κα ζοκμρζζεεί ζηζξ αηυθμοεεξ θνάζεζξ: “Ώθζενχκμιαζ ζηδκ Ώηναπυ ηδξ Ώβάπδξ. Γδηχ απ‟ ηδκ ροπή ιμο εβχ, ημ Πκεφια ζηδ ιμνθή, κα δνς ζακ αβςβυξ ζοιπυκζαξ ηαζ ζακ υνβακμ αβάπδξ, ςζυημο βκςνίζς υηζ είιαζ δ ίδζα δ Αγάπε. Βίιαζ αοηή δ Ώβάπδ. Τπδνεηχ ιε αβκή πνυεεζδ. Ώοηή δ αβάπδ ηζ μ γήθμξ ιέζα ιμο πνέπεζ κα ηνέθεζ ηδκ έθεζδ ηςκ ζοκακενχπςκ ιμο. ΢‟ αοηυ – ιε πθήνδ βκχζδ – αθζενχκμιαζ.”

Σμ δχνμ ζμο ζηδκ μιάδα ηςκ ζοιιαεδηχκ είκαζ αοηή δ θθμβενή, δοκαιζηή, εκεμοζζχδδξ έθεζδ πμο είκαζ δ πκεοιαηζηή πμζυηδηα ηδξ έηηδξ αηηίκαξ δ μπμία ηοαενκά ηδκ πνμζςπζηυηδηά ζμο. Ηνχληνο 1934 ΏΑΒΛΦΒ ΜΟΤ, Βίκαζ έκαξ πνυκμξ πμο δε ζμο έδςζα ζοβηεηνζιέκεξ μδδβίεξ ηαζ ήθεε πζα μ ηαζνυξ πμο ιπμνμφκ κα βίκμοκ ιενζηέξ αθθαβέξ. Δ πνυμδμξ βζα ηδκ ακάπηολδ ηδξ ηανδζάξ πνμπχνδζε ηαθά ηαζ ημ ηανδζαηυ ηέκηνμ είκαζ γςκηακυηενμ απυ πνζκ. Ώθοπκίγεζαζ ζηδ ζοκείδδζδ ηςκ ακηζδνάζεςκ ηςκ αδεθθχκ ζμο ηαζ ιπμνείξ πζμ εφημθα κα ηαοηζζεείξ ιαγί ημοξ. Αε αθέπεζξ, αδεθθέ ιμο, υηζ πνμδβμοιέκςξ γμφζεξ ηυζμ πμθφ ζηδ ζοκείδδζδ πμο είκαζ εζηζαζιέκδ ζημ κμο, χζηε ηα πνμαθήιαηα ημο αδεθθμφ ζμο ήηακ βζα ζέκα πζμ ζδιακηζηά απ‟ υ,ηζ μ ίδζμξ; Αεκ ακηζθαιαάκεζαζ ηχνα υηζ δ κμδηζηή ζμο ζηακυηδηα κα ζοθθάαεζξ ηδκ ηαηάζηαζή ημο ζ‟ εκδζέθενε πενζζζυηενμ απυ ηδ ααζακζζιέκδ ροπή ημο; Αεκ ακηζθαιαάκεζαζ επίζδξ υηζ δ ααεζά ζμο επζεοιία κα ανεζξ ημ Αζδάζηαθμ ηαζ κα έπεζξ ζοβηεηνζιέκδ επαθή ιαγί Σμο έπεζ ηδ αάζδ ηδξ ζε ιζα δζακμδηζηή αιθζαμθία; Δ ζηακμπμίδζδ ηδξ κμδηζηήξ ζμο επζεοιίαξ κα επαθδεεφζεζξ ηδκ φπανλδ ηςκ Αζδαζηάθςκ ηαζ κα ελαηνζαχζεζξ ηδ εέζδ ζμο ζηδκ ηθίιαηα ηδξ ελέθζλδξ ήηακ – εηείκμ ημκ ηαζνυ – ζζπονυηενδ απυ ηδκ αβάπδ ζμο βζα ηδκ ακενςπυηδηα ηαζ ηδκ οπδνεζία. Ώοηή δ ηαηάζηαζδ έπεζ πζα δζμνεςεεί πμθφ ηαζ μπμζαδήπμηε ζηέρδ πάκς ζηζξ παθζέξ βναιιέξ έπεζ πενζζζυηενμ ηδ θφζδ ιζαξ οπμηνμπήξ ηδξ ζηέρδξ πανά εκυξ αήιαημξ πνμξ ηα πίζς ζηδκ αηναπυ ηδξ πνμυδμο. Κάεε αφλδζδ είκαζ ηοηθζηή ηζ μ άκενςπμξ πνμπςνεί απυ αήια ζε αήια ιε έκα ζπεζνμεζδή ηνυπμ ηζ αοηυ ζοκεπάβεηαζ πάκηα ιζα (θαζκμιεκζηή) επακάθδρδ ηςκ αδιάηςκ. Ώοηυ υιςξ είκαζ πθάκδ. Βπζεοιχ ζήιενα κα ζμο δχζς ιζα ακαπκεοζηζηή άζηδζδ πμο εα ζιίλεζ ηαζ εα ζοβπςκεφζεζ ηζξ εκένβεζεξ ηςκ ηέκηνςκ πάκς απ‟ ημ δζάθναβια. Καιζά ζηέρδ βζα ηα ηέκηνα ηάης απ‟ ημ δζάθναβια δεκ πνέπεζ κα ιπεζ ζημ κμο ζμο. Γζα κα ιπμνχ, αδεθθέ ιμο, κα βκςνίγς υηζ ηαηακμείξ αοηυ ημ ένβμ ηαζ βζα κα ιπμνμφκ μζ αδεθθμί ζμο ζημκ υιζθμ κα ςθεθδεμφκ απυ ηδκ πείνα ζμο, εα ήεεθα κα ζμο γδηήζς κα βνάρεζξ έκα ηείιεκμ πάκς ζηδκ ηνζπθή αοηή ακαπκεοζηζηή άζηδζδ… Θέθς κα ελδβείξ ημ ζημπυ ηαζ ηδκ πνυεεζδ αοηήξ ηδξ άζηδζδξ ηαζ κα ζδιεζχκεζξ ημ απμηέθεζιά ηδξ ζηδ γςμβυκδζδ ημο γςηζημφ ηαζ ροπζημφ ζμο ζχιαημξ…

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

102

Ηαλνπάξηνο 1935 ΏΠΟΑΒΓΜΒΝΒ ΜΟΤ ΏΑΒΛΦΒ, Θα ήεεθα κα ζδιεζχζεζξ ηδ ιμνθή ηδξ πνμζθχκδζήξ ιμο. Μπμνχ πζα κα ηδ πνδζζιμπμζήζς, βζαηί εζφ μ ίδζμξ έπεζξ θηάζεζ ζ‟ έκα ζδιείμ – πμο απυ ηαζνυ επζεοιμφζεξ ζηδκ ειπεζνία ζμο – υπμο λένεζξ πζα υηζ ανίζηεζαζ ζηδκ Ώηναπυ ηδξ Ώπμδεβιέκδξ Μαεδηείαξ. Αεκ ιπμνμφζα κα ζε απμηαθέζς έηζζ κςνίηενα βζαηί δ ελςηενζηή ακαβκχνζζδ ηδξ εζχηενδξ ηαηάζηαζδξ (ηαεχξ ηαζ ηςκ εζχηενςκ ηαηαζηάζεςκ ηδξ ζοκείδδζδξ, πμο είκαζ έκα άθθμ υκμια βζα ημ ίδζμ πνάβια) πνέπεζ κα ένπεηαζ πάκηα ιέζα απυ ηδ θφζδ ημο ιαεδηή· ειείξ, μζ δάζηαθμζ, ιπμνμφιε ιυκμ κα εέζμοιε ανβυηενα πάκς ζημ βεβμκυξ ηδ ζθναβίδα ηδξ ακαβκχνζζδξ. Γζα πμθθά πνυκζα ενβάζεδηεξ εκενβά ζημ κμδηζηυ πεδίμ ιε ηαζ ιέζα ζημκ εαοηυ ζμο ηζ αηυιδ ιε ημοξ πμθθμφξ πμο ζμο επζηνάπδηε κα αββίλεζξ ηδ γςή ημοξ ηαζ ηςκ μπμίςκ είζαζ μ μδδβυξ πάκς ζηδ δμηζιαζηζηή αηναπυ. Κζ υιςξ οπήνπε πάκηα έκαξ πυκμξ ηαζ ιζα επζεοιία βζα ιζα πζμ ζοκαζζεδιαηζηή ηζ εοαίζεδηδ επαθή ηαζ βζα ιζα αολδιέκδ ηανδζαηή δναζηδνζυηδηα. Ώοηή ηδκ απμηηάξ ηχνα ηαζ ζακ απμηέθεζια ημο ένβμο ηςκ δφμ ηεθεοηαίςκ πνυκςκ (βζαηί άνπζζεξ κα ιεηαημπίγεζξ ηδκ εζηία ζμο ιυκμ ζημ ηέθμξ ημο 1932) άνπζζεξ κα ζοκδέεζξ ημ ηεθάθζ ιε ηδκ ηανδζά. ΋ηακ αοηυ ζοκηεθεζεεί δζα ηεο δξαζηεξηφηεηαο ηεο ζέιεζεο ηζ υηακ εηθναζεεί πναηηζηά ζε οπδνεζία, ηυηε μ άκενςπμξ πενκά ζηδκ Ώηναπυ ηδξ Μαεδηείαξ. Μπμνεί ηυηε κα ανεζ ημ δνυιμ ημο ζημκ υιζθμ ηάπμζμο Μεβάθμο ΋κημξ, ανηεί κα οπάνπεζ ηεκή εέζδ. Ώοηυ έπεζ ζοιαεί ζηδκ πενίπηςζή ζμο ηζ αοηυ ημ βκςνίγεζξ επίζδξ απυ ιυκμξ ζμο ηζ έηζζ ιπμνχ κα ζε παζνεηήζς ζακ απμδεηηυ ιμο αδεθθυ. Βπζγδηχ κα ηάκς ιζα αθθαβή ζηδκ ακαπκεοζηζηή ζμο άζηδζδ ηαζ ζημ δζαθμβζζηζηυ ζμο ένβμ ηαζ εα ζμο γδημφζα ζε ζπέζδ ι‟ αοηά ηα δφμ κα ηαηαβνάθεζξ ηα απμηεθέζιαηα ηαζ ζημ ηέθμξ ηςκ έλζ ιδκχκ κα ζδιεζχκεζξ ημ βεκζηυ ιέζμ υνμ ηςκ απμηεθεζιάηςκ, ηζξ θαζκμιεκζηέξ ζοκέπεζεξ ηαζ μπμζαδήπμηε ακάπηολδξ ηδξ ζοκείδδζδξ πμο κζχεεζξ υηζ ιπμνεί ζαθχξ κα απμδμεεί ζ‟ αοηέξ ηζξ αζηήζεζξ. Σα απμηεθέζιαηα αοηά πνέπεζ κ‟ ακαγδηδεμφκ ζηδκ πενίπηςζή ζμο ζηελ ςπρηζηηθή ζπλείδεζε. ΢‟ αοηυ ημ ηιήια ηδξ φπανλήξ ζμο οπάνπεζ έκαξ ααειυξ ακαπαζηζζιέκδξ ακάπηολδξ. Δ κμδηζηή έκηαζδ βζα ηνζάκηα πνυκζα οπήνλε ηέημζα χζηε πανειπμδίζεδηε δ εθεφεενδ δνάζδ ηςκ ροπζζηζηχκ δοκάιεςκ. Έπεζξ ηδκ δθζηία ηαζ ηδ κμδηζηή ζηαεενυηδηα πμο εα ηαηαζηήζμοκ αζθαθή ηαζ ςθέθζιδ ηδκ επζδίςλδ – οπυ ηδκ επίαθερή ιμο – εκυξ ααειμφ ροπζζηζηήξ ακέθζλδξ. Ώθθά πάκς ζ‟ αοηή ηδ βναιιή εα πνμπςνήζμοιε ανβά, αδεθθέ ιμο· βζα ημοξ επυιεκμοξ έλζ ιήκεξ εα αημθμοεήζμοιε απθά ηδ ιέεμδμ ιζαξ βεκζηήξ ροπζζηζηήξ “πθφζδξ” ή ηάεανζδξ ιέζς ηςκ επηά δοκαιζηχκ ή δθεηηνζηχκ πκμχκ (ηζξ μπμίεξ εα ζμο δζδάλς) πμο ελαπμζηέθθμκηαζ ιε ιζα πνάλδ εέθδζδξ. Ώοηέξ εα ζανχζμοκ μθυηθδνδ ηδκ φπανλή ζμο ηαζ εα πνμηαθέζμοκ ιζα βεκζηή δζέβενζδ πμο εα ηαηαθήλεζ ζε ιζα βεκζηυηενδ εοαζζεδζία. ΢διείςζε θμζπυκ ηδκ ακηαπυηνζζή ζμο ζ‟ αοηή ηδκ εζχηενδ ζοκείδδζδ ηαζ ζηδ δζάνηεζα ημο επυιεκμο ιζζμφ πνυκμο ηνάηδζε έκα πνμζεηηζηυ πκεοιαηζηυ διενμθυβζμ, ζδιεζχκμκηαξ ηάεε ροπζηυ βεβμκυξ,

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

103

ηαηαβνάθμκηαξ ηάεε θμνά πμο ζοκημκίγεζαζ ηδθεπαεδηζηά ιε ηδκ ακάβηδ ή ιε ηδ ζηέρδ ηςκ βφνς ζμο, ζδιεζχκμκηαξ ηάεε θαζκμιεκζηή δζεφνοκζδ ηδξ ζοκδεζζιέκδξ αίζεδζδξ ζοκείδδζδξ ηαζ βνάθμκηαξ αηυιδ ηζ εηείκα ηα πνάβιαηα πμο ζμο θαίκμκηαζ εεςνδηζηήξ ηζ υπζ πναβιαηζηήξ ζδιαζίαξ. Δ δζαηνζηζηή ακαβκχνζζδ είκαζ βζα ζέκα μ άιεζμξ ζηυπμξ. Ώπμηάθορε ημκ εαοηυ ζμο ζημκ εαοηυ ζμο πάκς ζημ πανηί, υπζ ακαθμνζηά ιε ημοξ πυεμοξ ηαζ ηζξ εθέζεζξ ζμο αθθά υζμκ αθμνά ηδκ ακάπηολή ζμο ζε εοαζζεδζία. Πνμζπάεδζε κα ζοκημκζζεείξ πζμ ζοκεζδδηά ιε ηδ ζοκείδδζδ ηςκ αδεθθχκ ζμο ζημκ υιζθμ. Σμ διενμθυβζμ ζμο εα έπεζ εκδζαθένμκ βζα ημοξ άθθμοξ ηαζ εα είκαζ βζα ζέκα δ εββφδζδ ηδξ ακάπηολήξ ζμο. Έπεζξ ηάκεζ πναβιαηζηή πνυμδμ, αδεθθέ ιμο, αθθά έπεζξ πάκηςξ ηαεοζηενήζεζ. Γζα ημ οπυθμζπμ ηδξ γςήξ ζμο εημζιάζμο βζα ημ ιέθθμκ. Βνβάζμο βζα ηδκ ακάπηολδ ιζαξ ιεβαθφηενδξ ροπζζηζηήξ ακηαπυηνζζδξ ζηδ γςή ηαζ ηδκ εζχηενδ εηείκδ επίβκςζδ πμο εα ζε ηάκεζ κα ακηζδνάξ ζηδκ ακάβηδ απυ ηδ ζημπζά εκυξ μθμηθδνςιέκμο ελμπθζζιμφ· εα έπεζ ροπζζηζηή θφζδ πμο εα ιπμνεί κα ηαοηίγεηαζ ιε ηζξ ακηζδνάζεζξ ηςκ άθθςκ ηαζ ιζα κμδηζηή ζηαεενυηδηα πμο εα ζμο επζηνέρεζ κα ενβαζεείξ ζακ ροπή. Έηζζ εα ιάεεζξ κα επςθεθείζαζ απυ ηδ βκχζδ πμο απμηηάηαζ ροπζζηζηά ηαζ κα οπδνεηείξ ιε αολδιέκδ απμηεθεζιαηζηυηδηα. Ώνβυηενα (ακ πνμμδεφζεζξ ζε εοαζζεδζία) εα ζε εηβοικάζς ζηδκ ηέπκδ ηδξ ροπμιεηνίαξ, αθθά δεκ ήνεε αηυιδ μ ηαζνυξ. Δ ζηέρδ πμο ανίζηεηαζ βζα ζέκα ζηδκ ηανδζά ιμο, είκαζ ημ θςξ ηδξ ροπήξ ζμο ηαζ ημ θςξ πμο εηπμνεφεηαζ απ‟ ημκ υιζθμ ημο Αζδαζηάθμο κα πθδιιονίζεζ ηδκ ηανδζά ζμο ηαζ κα εκενβμπμζήζεζ ηδ γςή ζμο. Ηνχληνο 1935 ΏΑΒΛΦΒ ΏΠΟ ΠΏΛΕΏ, Βπζγδηχ ζήιενα κα ηάκς ιζα ηάπςξ πνμζεηηζηή ακάθοζδ ηδξ ηαηάζηαζδξ ηςκ ροπζηχκ ζμο ηέκηνςκ – απ‟ ημ δθζαηυ πθέβια ηαζ πάκς. Πενκάξ απυ ιζα δζπθή δζαδζηαζία ροπζζηζηήξ απυζπαζδξ ηαζ ηαοηυπνμκα, ροπζζηζηήξ ακέθζλδξ. Πνέπεζ κα εοιάζαζ υηζ μζ θάζεζξ ηδξ απυζπαζδξ είκαζ πμθθέξ ηαζ πμζηίθεξ. Μενζηέξ απ‟ αοηέξ οπμδδθχκμοκ ιζα απυζπαζδ απ‟ ημκ ηυζιμ ηδξ ελςηενζηήξ αζζεδηζηήξ πνμζηυθθδζδξ ή ιπμνεί κα οπμκμμφκ (υπςξ ζηδκ πενίπηςζή ζμο) ιζα πνυζηαζνδ ηαζ ζπεηζηή απυζπαζδ απυ ημκ ηυζιμ ηςκ δζακμδηζηχκ επαθχκ. Βίκαζ ιζα απυζπαζδ πμο ααζίγεηαζ ζε ιζα εζχηενδ ζηάζδ ηζ υπζ ζε μπμζαδήπμηε ελςηενζηή ζοκεήηδ ή ηαηάζηαζδ πναβιάηςκ. Ώοηή ζοιααίκεζ βζα κα μθμηθδνχζεζ ηαζ κα ειπθμοηίζεζ ηδκ ροπζζηζηή ηαζ ζοκαζζεδιαηζηή γςή ζμο. Τπάνπεζ αθδεζκυξ ηίκδοκμξ βζα ημ ζμαανυ ζπμοδαζηή ζηδ δζαδεδμιέκδ ζηάζδ ημο κμο πμο εεςνεί ημκ ηυζιμ ηςκ ζοκαζζεδιάηςκ ηαζ ηδξ εοαίζεδηδξ ακηαπυηνζζδξ ζηα θεπημθοή ροπζζηζηά θαζκυιεκα ζακ ακαβηαζηζηά μπζζεμδνμιζηή ζε απμηέθεζια. Μπμνεί (ηαζ ζοπκά ζοιααίκεζ) κα ζδιαδεφεζ ιζα αηναπυ ροπζζηζημφ μθέενμο. Σαοηυπνμκα ιπμνεί κα δείπκεζ ιζα πνυζθαηα αθοπκζζιέκδ ακηαπυηνζζδ ηζ εοαίζεδηδ επίβκςζδ ζε άθθεξ υρεζξ ηδξ εείαξ γςήξ πμο είκαζ – ζηδ εέζδ ηαζ ηδ ζςζηή ημοξ πνήζδ – ηυζμ εείεξ ηαζ ακαβηαίεξ ηζ εηθναζηζηέξ ηδξ εεζυηδηαξ υζμ ηζ μπμζμζδήπμηε απ‟ ημοξ εθεζζαημφξ ζημπμφξ ημο εοθααή.

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

104

Δ ροπζζηζηή γςή εκυξ ιαεδηή απμηεθεί ζοβηεηνζιέκμ ιένμξ ηδξ πκεοιαηζηήξ ημο έηθναζδξ. Μυκμ υηακ είκαζ ακελέθεβηηδ, οπενημκζζιέκδ ηαζ οπενεηηζιδιέκδ, είκαζ ακεπζεφιδηδ. Βίκαζ έκα ειπυδζμ υηακ πνδζζιμπμζείηαζ θακεαζιέκα ή εεςνείηαζ ζακ οπμηαηάζηαημ άθθςκ ιμνθχκ εείαξ έηθναζδξ. Συηε δδιζμονβεί εηείκμ πμο είκαζ ακεπζεφιδημ ηαζ αοείγεζ ημ ιαεδηή ζημκ ηυζιμ ηδξ βμδηείαξ ηαζ ηδξ πθάκδξ. Οζ ροπζζηζηέξ δοκάιεζξ είκαζ πμθφηζια αμδεήιαηα ζηδκ οπδνεζία υηακ ακαπηφζζμκηαζ μνεά ηαζ πνδζζιμπμζμφκηαζ ζοκεηά· ιπμνμφκ κ‟ ακεθζπεμφκ ιε αζθάθεζα απυ ημκ άκενςπμ πμο είκαζ κμδηζηά πμθςιέκμξ ηζ μνεά πνμζακαημθζζιέκμξ ζηδκ οπδνεζία. Υςνίξ αιθζαμθία εα λαθκζάγεζαζ βζαηί είζαζ μ πνχημξ πμο δζάθελα απ‟ ημκ ζδζαίηενμ αοηυ υιζθμ ιαεδηχκ βζα κα πνμεημζιαζεεί βζα ροπζζηζηή ενβαζία. Ο θυβμξ ιμο είκαζ υηζ ηάης απυ ηδκ ελςηενζηή ζμο επζθφθαλδ ηαζ ηδκ ζζπονή κμδηζηή ζμο πυθςζδ οπάνπεζ έκα ζζπονυ ροπζηυ ζχια ζε ιζα ζπεηζηά ορδθή ηαηάζηαζδ ακάπηολδξ. Αεκ ημ έπεζξ πνδζζιμπμζήζεζ πμηέ ζ‟ αοηή ηδ γςή, αθθά έθηαζε ζημ ηςνζκυ ημο ζηάδζμ ακέθζλδξ ζε πνμδβμφιεκεξ γςέξ. Ήηακ ηυζμ ζζπονέξ μζ ροπζζηζηέξ ζμο ηάζεζξ χζηε δ ροπή ζμο πνμηίιδζε ζ‟ αοηή ηδ γςή κα ελζζμννμπήζεζ ηαζ κα μθμηθδνχζεζ ηδκ πνμζςπζηυηδηά ζμο εέημκηαξ ηδκ έιθαζδ ζηδ κμδηζηή υρδ. Χζηυζμ μζ πεναζιέκμζ ροπζζηζημί ζμο δεζιμί ζε μδήβδζακ ζηδκ μνβάκςζδ ηδξ μπμίαξ αμήεδζεξ ημ ένβμ βζα ανηεηά πνυκζα – ιζα μνβάκςζδ ηδξ μπμίαξ ημ ένβμ ηδξ δζελάβεηαζ πνςηανπζηά ζε ροπζζηζηά ηαζ αζηνζηά επίπεδα. Ώοηυ πνέπεζ κ‟ απμηεθέζεζ βζα ζέκα απυδεζλδ ηδξ αηνίαεζαξ ηδξ δζάβκςζήξ ιμο. Δ ροπζζηζηή ακέθζλδ, υηακ δεκ έπεζ ηδκ πνμέθεοζή ηδξ ζημ δθζαηυ πθέβια, πνέπεζ κα ζοκηεθεζεεί ιε ημκ μνευ έθεβπμ ηςκ ηέκηνςκ άγκα, θαζιμφ, ηανδζάξ ηαζ δθζαημφ πθέβιαημξ απ‟ ημκ πκεοιαηζηυ άκενςπμ πμο εδνεφεζ ζημ ηεθάθζ. Σμ ηέκηνμ άγκα είκαζ ζηδκ πενίπηςζή ζμο εθάπζζηα αθοπκζζιέκμ. Βίκαζ ήνειμ ηαζ πενζζηνέθεηαζ ανβά. Δ οπυθοζδ είκαζ ζοκεπχξ ηάπςξ ακχιαθδ. Σμ δθζμπθεβιαηζηυ ηέκηνμ είκαζ αθοπκζζιέκμ αθθά ημο έδςζεξ θίβδ πνμζμπή ςξ ιέζμο επαθήξ ηαζ ιυκμ ζηδ δζάνηεζα ηςκ ηεθεοηαίςκ δφμ πνυκςκ άνπζζεξ κα ημ οπμηάζζεζξ ζημ ηεθαθζηυ ηέκηνμ ηζ αοηυ ιε ηδκ ηαθθζένβεζα ηδξ ζοιπυκζαξ. Σμ ηέκηνμ ημο θαζιμφ είκαζ θδεανβζηυ ζηδκ ηίκδζή ημο αθθά εα ιπμνμφζε εφημθα κα έθεεζ ζε δναζηδνζυηδηα ηαζ ημ ηανδζαηυ ηέκηνμ αθοπκίγεηαζ βμνβά. ΢οκεπχξ, αδεθθέ ιμο απυ παθζά, έπμοιε κα ελεηάζμοιε ηδκ αηυθμοεδ ηαηάζηαζδ· εα πνμζπαεήζς κα ηδ δχζς ζε πίκαηα: Σμ Κεθαθζηυ Κέκηνμ ..................... 40% αθοπκζζιέκμ Σμ Κέκηνμ Άγκα ............................. 15% αθοπκζζιέκμ Σμ Κέκηνμ ημο Λαζιμφ .................. 60% αθοπκζζιέκμ Σμ Κανδζαηυ Κέκηνμ ..................... 50% αθοπκζζιέκμ Σμ Δθζμπθεβιαηζηυ Κέκηνμ ........... 75% αθοπκζζιέκμ ΐθέπεζξ θμζπυκ υηζ ηχνα ημ ηέκηνμ άγκα είκαζ εηείκμ πμο πνέπεζ κα ηφπεζ άιεζδξ πνμζμπήξ. Σμ πνυαθδιά ιαξ είκαζ κα ημ αθοπκίζμοιε ηαζ κα εέζμοιε ζε ηίκδζδ ηζξ δφμ ηφνζεξ δναζηδνζυηδηέξ ημο. ΢ηδκ πενίπηςζή ζμο αοηέξ είκαζ: 1. Δ δφκαιή ημο κα πνμαάθεζ ζηεπημιμνθέξ.

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

105

2. Δ ζηακυηδηά ημο κα δνα ζακ υνβακμ ροπυναζδξ. Θα ζμο γδηήζς θμζπυκ κα ηάκεζξ ηάεε ιένα ηδκ αηυθμοεδ ακαπκεοζηζηή άζηδζδ πνμημφ ηάκεζξ ημ δζαθμβζζηζηυ ζμο ένβμ… Μπμνείξ κα ηάκεζξ αοηή ηδκ άζηδζδ δφμ θμνέξ ηδ ιένα αθθά υπζ πενζζζυηενμ βζαηί είκαζ πμθφ ζζπονή. ΢φκημια εα θένεζ ημ ήνειμ ηέκηνμ άγκα ζε ιεβαθφηενδ ηναδαζιζηή δναζηδνζυηδηα. Ώκ πνμηθδεεί ηεθαθυπμκμξ ή έκηαζδ, ζηαιάηδζε ηδκ άζηδζδ βζα ιζα-δομ ιένεξ ηζ έπεζηα λακάνπζζε. Κνάηα πάκηα ηδ ζηάζδ ημο παναηδνδηή ηαζ ιδκ ράπκεζξ βζα απμηεθέζιαηα. Θα οπάνλμοκ, αθθά ανπζηά ιυκμ εβχ εα είιαζ ζε εέζδ κα ηα ζδιεζχζς. Ώδεθθέ ιμο, ηα επυιεκα δφμ πνυκζα ζμο επζθοθάζζμοκ πμθθή εζςηενζηή δμηζιαζία ηαζ ηδκ επίηεολδ ηδξ θεπημθομφξ εοαζζεδζίαξ ζηδ θςκή ημο Ααζηάθμο πμο εα ζμο επζηνέρεζ κα ενβάγεζαζ ιε ιεβαθφηενδ εοημθία ζηδκ οπμηεζιεκζηή πθεονά ηδξ γςήξ. ΢μο απέδεζλα ηδκ εζθζηνίκεζα ημο ζημπμφ ηαζ βζα πμθθά πνυκζα έζηνερεξ επζιεθχξ ημ πνυζςπυ ζμο ζημ θςξ. Ώθθά, αδεθθέ απυ παθζά, αάδζζεξ ηδκ Ώηναπυ ιε αηαιρία ηζ υπζ ιε ηδκ εοθφβζζηδ εηείκδ άκεζδ πμο ελμοδεηενχκεζ ηδκ ηυπςζδ ηαζ είκαζ ημ βκχνζζια ημο βοικαζιέκμο αεθδηή – βζαηί αοηυ αηνζαχξ πνέπεζ κα είκαζ μ ιαεδηήξ. Βίδεξ ηδκ ακάβηδ βζα οπδνεζία ηαζ ακηζθήθεδηεξ ημ πεδίμ οπδνεζίαξ πμο είκαζ βζα ζέκα μ μνευξ ηυπμξ πνμζπάεεζαξ, αθθά πνυζθενεξ αοηή ηδκ οπδνεζία ιε ηαεμνζζιέκμ ηαζ ηνοζηαθθςιέκμ ηνυπμ ηαζ πμθφ ζοπκά οπήνλεξ οπεναμθζηά ακηζηεζιεκζηυξ ηαζ δεκ ηζκήεδηεξ επανηχξ απυ ηδκ εοηαζνία. Τπδνέηδζεξ απυ ιζα άηαιπηδ αίζεδζδ ηαεήημκημξ, αθθά πνέπεζ ηχνα κα ιάεεζξ κα οπδνεηείξ ιε ημκ αβαπδηζηυ αοεμνιδηζζιυ πμο ηα αάγεζ υθα ιπνμζηά ημο. Δ νεοζηυηδηα ημο αθδεζκμφ ιαεδηή πνέπεζ κα είκαζ μ ζηυπμξ ζμο ηζ εηείκμ ημ ελςζηνεθέξ πκεφια πμο δδιζμονβεί ημ ιαβκδηζηυ οπδνέηδ. Ο ιαβκδηζζιυξ ηαζ δ αηηζκμαμθία ζμο πνεζάγμκηαζ εκίζποζδ· αοηή εα πνμηφρεζ ηαεχξ ιεηαααίκεζξ απυ ηδκ πνμζπάεεζα κα ακεθίλεζξ ηαζ κα εηδδθχζεζξ ηδ εεζυηδηα ζηδκ πζμ πνμπςνδιέκδ εηείκδ ηαηάζηαζδ πμο εηθνάγεηαζ ιε ηα θυβζα “κα ζηέηεζξ ζε πκεοιαηζηή Όπανλδ”. Μπμνεί αηυιδ κα έθεεζ ζηδ γςή ζμο (υπςξ ζοιααίκεζ ζηδ γςή υθςκ ηςκ αθδεζκχκ οπδνεηχκ) έκα δζάθεζιια ή ηφηθμξ ειπεζνίαξ πμο ιπμνεί πνυζηαζνα κα ιαηαζχζεζ ημκ ηςνζκυ ζμο ηφηθμ επζννμήξ, αθθά αοηυ εα είκαζ απθά πνμηαηανηηζηυ βζα ιζα ιεβαθφηενδ δφκαιδ ζηδκ οπδνεζία. Χξ πνμξ ημ δζαθμβζζιυ ζμο, αδεθθέ ιμο, αθμφ ηεθεζχζεζξ ηδκ ακαπκεοζηζηή άζηδζδ πνμπχνδζε ηυηε ζημ δζαθμβζζιυ, ανπίγμκηαξ ηδκ ενβαζία ζμο ζημ ορδθυηενμ δοκαηυ ζδιείμ. Αζάθελε ιυκμξ ζμο ιζα ζπενιαηζηή ζηέρδ ηάεε ιήκα, ζδιεζχκμκηαξ εηείκεξ πμο δζάθελεξ… ΢ηέρμο ααεζά ηδκ εκζςιαηςιέκδ ζδέα ηαζ πνμχεδζε ηζξ ζηέρεζξ ζμο πνμξ ηα ειπνυξ ηαζ πνμξ ηα πάκς (δζάθελε ηδ θέλδ πμο ζμο ιεηαδίδεζ ηδ ααεφηενδ έκκμζα) ιέπνζ κα θηάζεζξ ζημ πζμ αθδνδιέκμ ζδιείμ πμο ιπμνείξ κα επζηφπεζξ. ΋ηακ δεκ ιπμνείξ κα πνμπςνήζεζξ άθθμ ηζ έπεζξ εζζέθεεζ ζημκ ηυζιμ ηδξ αθαίνεζδξ, ηυηε ζηάζμο ζηαεενυξ ζε ζηέρδ ηαζ ηνάηδζε ημ κμο ζηαεενά ζημ θςξ υζμ πενζζζυηενμ ιπμνείξ. Παναημθμφεδζε ηζξ δζαδζηαζίεξ ηδξ ζηέρδξ ζμο ηαζ ηαεχξ ημ ηάκεζξ ζδιείςζε μηζδήπμηε κέμ ή εζδζηά εκμναηζηυ ιπμνείξ κα ηαηαβνάρεζξ ζηδ δζάνηεζα αοηήξ ηδξ ακαιμκήξ. Κνάηδζε αηνζαή ζδιείςζδ ηςκ ζδεχκ πμο ιπμνεί κα έθεμοκ ζημ κμο ζμο ηαζ βνάθε ηζξ ηαεδιενζκά ζημ πκεοιαηζηυ ζμο διενμθυβζμ.

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

106

Κθείκμκηαξ αοηέξ ηζξ μδδβίεξ, αδεθθέ ιμο, επζεοιχ κα εοιάζαζ πςξ μ ιμκαπζηυξ δνυιμξ είκαζ επίζδξ μ θςηζζιέκμξ δνυιμξ. Δ ιμκαλζά είκαζ ιζα πθάκδ πμο πνμζπαεεί κα ιαηαζχζεζ ηζξ πνμζπάεεζεξ ημο οπδνέηδ· είκαζ ιζα βμδηεία πμο ιπμνεί κα ειπμδίζεζ ζμαανά ημκ αθδεζκυ μναιαηζζιυ. Βπζεοιία ηδξ ηανδζάξ ιμο βζα ζέκα είκαζ κα ααδίζεζξ ημ Γξφκν ιε εζνήκδ ηαζ θςξ ηαζ κα βίκεζ δζηή ζμο δ δφκαιδ ζηδκ οπδνεζία. Ηαλνπάξηνο 1936 Αεκ επζγδηχ, ζοιιαεδηή ιμο, κ‟ αθθάλς ηδκ ενβαζία ζμο βζα ημοξ επυιεκμοξ έλζ ιήκεξ. ΢μο ζηζαβνάθδζα ημκ Εμφκζμ ημο 1935 ιζα πθήνδ πενζβναθή ημο δζαθμβζζηζημφ ένβμο. Δ ακάπηολή ζμο ζε ηαηακυδζδ οπήνλε πναβιαηζηή, ακ ηαζ ημ ηέκηνμ άγκα ακηζζηέηεηαζ αηυιδ ζηδκ πνμζπάεεζα. Σμ ηφνζμ απμηέθεζια οπήνλε ιζα ηυκςζδ ηδξ δναζηδνζυηδηαξ ημο ηανδζαημφ ηέκηνμο, αθθά αοηή ηεθζηά εα έπεζ ιζα ακαηθαζηζηή δνάζδ ζημ ηέκηνμ άγκα. Καεέκα απυ ηα ηέκηνα πμο ζοκδέμκηαζ ζηεκά ιαγί ημοξ μνζζιέκμζ ηφνζμζ εκδμηνζκείξ αδέκεξ ηαζ ηαοηυπνμκα δε ζοκδέμκηαζ ιε ηάπμζμ ιεβάθμ υνβακμ (υπςξ δ ηανδζά ή ημ ζημιάπζ), ακαπηφζζμκηαζ πζμ ανβά ηαζ πνμζηαηεφμκηαζ πνμζεηηζηυηενα ζηδ δζαδζηαζία απυ ηα ηέκηνα πμο ζοκδέμκηαζ ιε ηάπμζμ ιεβάθμ θοζζμθμβζηυ υνβακμ. Γζα πανάδεζβια, μ εφιμξ αδέκαξ ζοκδέεηαζ ιε ημ ηανδζαηυ ηέκηνμ ηαζ ημ πάβηνεαξ ιε ημ δθζμπθεβιαηζηυ ηέκηνμ. Σαοηυπνμκα δ εκένβεζα πμο δζαπφκεηαζ απ‟ αοηά ηα ηέκηνα ιπμνεί κα πανεηηθίκεζ ζε μνζζιέκμοξ ιεβάθμοξ θοζζημφξ μνβακζζιμφξ – υπςξ δ ηανδζά ηαζ ημ ζημιάπζ. Βπμιέκςξ αοηά ηα ηέκηνα υηακ ακαπηφζζμκηαζ ή δζεβείνμκηαζ, έπμοκ πμθφ θζβυηενμ θοζζμθμβζηυ ηίκδοκμ απυ εηείκα πμο δε ζοκδέμκηαζ. Σμ ηέκηνμ άγκα ζοκδέεηαζ ιε ηδκ οπυθοζδ, αθθά εηεί δεκ οπάνπεζ ηακέκαξ ιεβάθμξ θοζζηυξ μνβακζζιυξ βζα κα ιεηαθένεζ ηδκ πνμζεββζζεείζα εκένβεζα· ημ αζεενζηυ δίηηομ είκαζ ζοκεπχξ εζδζηά εκζζποιέκμ ζ‟ αοηή ηδ εέζδ ηαζ δ δναζηδνζυηδηα ημο ηέκηνμο πνμηαθείηαζ πζμ ανβά. Ώοηυ είκαζ εκδζαθένμκ ηαζ ηαεδζοπαζηζηυ. Με κφλεζξ ζακ ηζξ παναπάκς δίκεηαζ δ αθδεζκή δζδαζηαθία. Έηζζ, αδεθθέ ιμο, ζοκέπζζε ζηζξ ίδζεξ βναιιέξ πμο ζμο οπέδεζλα κςνίηενα, ςζυημο ζμο δχζς ηδκ επυιεκδ μδδβία· ιεθέηδζε ιε πνμζμπή ηζξ κφλεζξ πμο δίκς ζε ζέκα ηαζ ζημοξ ζοιιαεδηέξ ζμο. Ηνχληνο 1936 Τπάνπμοκ, αδεθθέ ιμο, δφμ ζηέρεζξ ζηδκ ηανδζά ιμο ζπεηζηέξ ιε ζέκα ηαζ δφμ πναηηζηά εέιαηα πμο έπς ηαηά κμο κα ζμο πς. Θα ήεεθα κα ζδιεζχζεζξ ηδκ πνμζεηηζηή δζαηφπςζδ ηδξ παναπάκς θνάζδξ βζαηί έπεζ δζδαηηζηή αλία βζα υθμοξ ζαξ. Πνζκ ζμο πς πμζεξ είκαζ μζ δφμ αοηέξ ζηέρεζξ, εέθς κα ζμο δχζς έκακ επαζκεηζηυ θυβμ, λένμκηαξ πςξ δεκ ημκ επζεοιείξ ηαζ λένμκηαξ αηυιδ πςξ αζθαθχξ πνμζπαεείξ πάκηα κα δναξ ηάης απ‟ ηδκ πανυνιδζδ ηαζ ηδκ έιπκεοζδ ηδξ ροπήξ ζμο. Βνβάγεζαζ ηαζ ζοιιμνθχκεζαζ ιε ηζξ απαζηήζεζξ, υπζ απυ ηάπμζα εζδζηή ζδέα κα ιε εοπανζζηήζεζξ ή αηυιδ κα επζθένεζξ ηδ ιεβαθφηενδ μθμηθήνςζή ζμο ιέζα ζημκ υιζθμ ηςκ ζοιιαεδηχκ ζμο, αθθά απυ έκα αίζεδια ηαεήημκημξ ηζ μνευηδηαξ ηδξ δναζηδνζυηδηαξ. Χζηυζμ επζγδηχ κα ζε επαζκέζς βζα ηδκ πμζυηδηα ηδξ ζηαεενυηδηάξ ζμο – ιζαξ ζηαεενυηδηαξ ζηδκ μπμία επζιέκεζξ ακηζιεηςπίγμκηαξ ιεβάθδ ροπζηή

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

107

απμβμήηεοζδ, ακ ιπμνχ κα ηδκ μκμιάζς έηζζ ηαζ ημ βεβμκυξ υηζ θαίκεηαζ κα οπάνπεζ ιζηνή θαζκμιεκζηή ακηαπυηνζζδ ζηδ ζοκεπή ζμο πνμζπάεεζα. Πνμζπαεείξ κα έπεζξ ηα ιάηζα ζμο ιαηνζά απ‟ ημκ εαοηυ ζμο ηαζ κα ηάκεζξ απθά εηείκμ πμο πνέπεζ κα βίκεζ ηαζ ημ μπμίμ παναηζκήεδηεξ κα πζζηεφεζξ υηζ είκαζ μ δνυιμξ βζα ζέκα – υπςξ ηαζ βζα υθμοξ ημοξ αθδεζκμφξ ιαεδηέξ. Πνζκ απυ πνυκζα, αδεθθέ ιμο, γδημφζεξ πζμ επίιμκα ηα ηαθά απμηεθέζιαηα ηδξ δναζηδνζυηδηάξ ζμο. Σχνα είζαζ ημ ίδζμ δναζηήνζμξ αθθά είζαζ πνυεοιμξ κα ιδκ ελεηάγεζξ ηα απμηεθέζιαηα. Ώοηυ είκαζ ςναίμ ηαζ πμθφ ηαθυ. Χζηυζμ ζμο θές πςξ ππάξρνπλ απνηειέζκαηα ηαζ ίζςξ ιπμνμφκ κα ανπίζμοκ κα λεηαεανίγμοκ ζημ κμο ζμο. Μπμνχ κα ζμο οπμδείλς δφμ απμηεθέζιαηα ηαζ δζαθέβς ζηυπζια αοηά ηα δφμ βζαηί ζπεηίγμκηαζ ιε ιέκα ηαζ ιε ηδκ ενβαζία ζμο ιε ιέκα, ημ δάζηαθμ ηαζ θίθμ ζμο. Πξψην, ζε δέπεδηα ζημκ υιζθυ ιμο ιε ηδκ ηεπκζηή έκκμζα ηαζ είζαζ πζα έκαξ απμδεβιέκμξ ιαεδηήξ (ηζέθα) ζημκ υιζθυ ιμο… Γεχηεξν, είπα ζε ζέκα ηαζ ζημοξ αδεθθμφξ ζμο υηζ ζαξ πνμεημζιάγς βζα ιφδζδ. ΢μο εοιίγς ηα δφμ αοηά βεβμκυηα βζα ημκ ελήξ θυβμ: Πνέπεζ κα ιπεζξ ζημ κέμ ηφηθμ δναζηδνζυηδηαξ ιε ηαεμνζζιέκμ ζημπυ, ηαεανή υναζδ ηζ αηθυκδηδ πνμζμπή ζηα βεβμκυηα. Σεθείςζεξ έκακ ηφηθμ πνμζπάεεζαξ ημκ πεναζιέκμ ιήκα ηδκ χνα ηδξ Πακζεθήκμο ημο ΜαΎμο. Μπαίκεζξ ηχνα ζ‟ έκακ άθθμ ηφηθμ. Θα ήεεθα κα ημ ηναηήζεζξ ζηαεενά ζημ κμο ζμο ηαζ κα πνμπςνήζεζξ ζε πζμ εθεφεενδ οπδνεζία, ιεβαθφηενδ ηαηακυδζδ ηαζ ηαεανυηενδ δζυναζδ. Έπεζξ αάθεζ έκα βενυ εειέθζμ. Οζ δφμ ζηέρεζξ πμο ένπμκηαζ ζηδκ ηανδζά ιμο βζα κα ζμο πς, ιπμνμφκ κα ζοκμρζζεμφκ ςξ ελήξ. ΢διείςζε υηζ αοηέξ μζ ζθέςεηο ένπμκηαζ απ‟ ηδκ ηανδζά ιμο ηζ δ οπυδεζλδ απυ ημ κμο ιμο. Βδχ ανίζηεηαζ ιζα κφλδ βζα ηδ ιεθθμκηζηή ζμο ενβαζία ι‟ εηείκμοξ πμο ζηνέθμκηαζ ζε ζέκα βζα αμήεεζα ζηδκ πκεοιαηζηή ημοξ γςή.

1. Πνέπεζ κα ενβαζεείξ πθέμκ πζμ μνζζηζηά ηαζ ιε ιεβαθφηενδ ειπζζημζφκδ ζακ απμδεβιέκμξ ιαεδηήξ. Σζ εκκμχ ι‟ αοηή ηδ δήθςζδ; Βκκμχ υηζ πνέπεζ κα ενβάγεζαζ ιε ηδκ ακηίθδρδ υηζ – ελαζηίαξ ηδξ μνζζηζηήξ αοηήξ απμδμπήξ – είζαη ζοκδειέκμξ ιε ηδκ Εενανπία ηςκ Αζδαζηάθςκ ηαζ ζοκεπχξ δ πμζυηδηα ηδξ ζενανπζηήξ οπδνεζίαξ πνμξ ηδκ ακενςπυηδηα πνέπεζ επίζδξ κα εηθναζεεί ηζ απυ ζέκα. Πμζα είκαζ αοηή δ πμζυηδηα; Ζ ζνθία πνπ εθθξάδεηαη κε λνεκνζχλε κέζσ ηεο αγάπεο. Πάκς ζ‟ αοηή ηδ δήθςζδ πνέπεζ κα ζοθθμβζζεείξ. Δ οπδνεζία ζμο είκαζ πάκηα κμήιςκ (ηαζ ιάθζζηα ζε ιεβάθμ ααειυ) βζαηί έπεζξ ιεβάθδ βκχζδ ζακ απμηέθεζια ηδξ ανπαίαξ πείναξ ηαζ ηδξ ααεζάξ ζηέρδξ ηαζ ιεθέηδξ ζ‟ αοηή ηδ γςή. Ώοηή δ βκχζδ πνέπεζ υιςξ κα ιεηαθναζεεί ζε ζμθία ιέζς ηδξ δοκαιζηήξ ζζπφμξ ιζαξ γςκηακήξ αβάπδξ. Αε πνδζζιμπμζχ άθθμοξ υνμοξ βζα κα εηθνάζς αοηή ηδκ ζδέα. Ώοηή δ θνάζδ πνέπεζ κα ζμο δχζεζ πμθθή ηνμθή βζα ζηέρδ.

2. Δ δεφηενδ ζηέρδ πμο ένπεηαζ ζε ζέκα απ‟ ηδκ ηανδζά ιμο, είκαζ κα ζε πανμηνφκς κα εοιάζαζ υηζ δ ιαεδηεία ζοκεπάβεηαζ εοεφκδ ηζ υηζ αοηή ιε ηδ ζεζνά ηδξ ακαπηφζζεηαζ ιέζς ημο πυκμο. Ώοηυ ακαπυθεοηηα μδδβεί ζηδκ απφζπαζε. Ώοηή δ δζαδζηαζία ηδξ απυζπαζδξ εα ζοκεπζζεεί ζε ζπέζδ ιε υθμοξ ζημκ υιζθμ ηαζ πξέπεη κα πνμηαθέζεζ δοζημθία. Δ δοζημθία αοηή ιπμνεί κα πενζθαιαάκεζ έκα ζοκεπέξ νεφια ιζηνχκ πνμαθδιάηςκ ηαζ απμζπάζεςκ πμο εα πνςιαηίγμοκ αδζάημπα ηδ γςή ηδξ

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

108

οπδνεζίαξ ζμο, ηδ γςή ζμο ζημ ζπίηζ ηαζ ηζξ επαθέξ ζμο ζημκ ηυζιμ. Ώπαζηεί ίζςξ ιζα ακχηενδ πμζυηδηα πίζηδξ ηαζ εάννμοξ απ‟ υ,ηζ δ δναζηζηή ηάεανζδ. Ώθθά δε θμαάιαζ βζα ζέκα, αδεθθέ ιμο ζηδκ Ώηναπυ. Έπεζξ ιζα πίζηδ ααιιέκμο αηζαθζμφ πμο δεκ ιπμνεί κα ζπάζεζ. Θοιήζμο πάκηςξ υηζ υπμο ειπμδίγεηαζ δ παθίννμζα ηδξ αβάπδξ, ιπμνεί κα ζοιαεί ιζα πνυζηαζνδ ζηνέαθςζδ ηδξ θφζδξ ζμο. Καηαθαααίκεζξ βζα ηζ πνάβια ιζθχ ηζ αοηή δ θνάζδ ζμο ιεηαδίδεζ ιζα ακαβηαία κφλδ. Άθδζε ηδκ αβάπδ κα δζαποεεί απυ ιέζα ζμο ηζ υθα εα πάκε ηαθά. Οζ εζζδβήζεζξ πμο επζδζχης κα ηάκς ααζίγμκηαζ ζε πνμδβμφιεκεξ μδδβίεξ. Ώπυ ημκ Εμφκζμ ημο 1935 μνίζαιε ιζα ηεπκζηή επίηεολδ δ μπμία παναιέκεζ αηυιδ ακέθζηηδ βζα ηδκ πθεζμρδθία ηδξ πνμπςνδιέκδξ ακενςπυηδηαξ. Πνυηεζηαζ βζα ηδκ αθφπκζζδ ημο ηέκηνμο άγκα. Δ ηφνζα ακάβηδ ζμο ηζ εηείκμ πμο εα δζεβείνεζ αοηυ ημ ηέκηνμ ζε πνδζζιυηδηα ανίζηεηαζ – βζα ζέκα – ζηδ δχλακε ηνπ νξακαηηζκνχ. Σμ δεφηενμ πνάβια πμο εα μθμηθδνχζεζ ηδ θφζδ ζμο ηαζ εα αολήζεζ ηδ ιαβκδηζηή ηαζ πκεοιαηζηή ζμο πνδζζιυηδηα ανίζηεηαζ ζηδκ ακέθζλδ ηδξ δδιζμονβζηήξ θακηαζίαξ. Πχξ εα βίκεζ αοηή; Σα δφμ αοηά ζοκδέμκηαζ ζηεκά. Ο μναιαηζζιυξ ηζ δ δδιζμονβζηή θακηαζία ζπεηίγμκηαζ. Έκα ιεβάθμ ιένμξ ημο πνμαθήιαηυξ ζμο ζ‟ αοηή ηδ γςή (υζμκ αθμνά ηδκ εζςηενζηή ζμο ακέθζλδ) εα επζθοεεί υηακ ηαηακμήζεζξ ηαθφηενα αοηά ηα δφμ ηζ υηακ δ δνάζδ ηςκ δφμ αοηχκ δοκάιεςκ πνμηαθέζεζ ιέζα ζμο ιζα εζχηενδ ακαπνμζανιμβή, ιζα επακεοεοβνάιιζζδ ηαζ ιζα ελςηενίηεοζδ ηδξ οπμηεζιεκζηήξ ζμο γςήξ. Θα ζημπαζεείξ ααεζά αοηυ ημ εέια, αδεθθέ ιμο; Ηαλνπάξηνο 1937 ΏΑΒΛΦΒ ΜΟΤ, Βίιαζ εοπανζζηδιέκμξ πμο εεςνείξ ημκ εαοηυ ζμο εοαίζεδημ ζημκ ηναδαζιυ ιμο, βζαηί έηζζ είζαζ. Ώθθά υπζ ηυζμ ζοπκά υζμ κμιίγεζξ. Βίκαζ εφημθμ βζα ημοξ γδθςηέξ κα ζοβπέμοκ ημ δεοηεναηηζκζηυ ηναδαζιυ – υπςξ εηθνάγεηαζ ιέζς εκυξ μιίθμο δεφηενδξ αηηίκαξ ζακ ημκ υιζθμ ηςκ ιαεδηχκ ιμο – ιε ημκ αημιζηυ ιμο ηναδαζιυ. Οζ ιαεδηέξ πνέπεζ κα εηβοικαζεμφκ κα δζαηνίκμοκ: 1. Σμκ ηναδαζιυ ηδξ δεφηενδξ Ώηηίκαξ ηδξ Ώβάπδξ-΢μθίαξ.

2. Σμκ ηναδαζιυ ημο Αζδαζηάθμο Μ. ή ημο Αζδαζηάθμο Κ.Υ. ακ ζοιααίκεζ κα πνδζζιμπμζμφκ ημκ αηηζκζηυ ηναδαζιυ βζα ζημπμφξ δζέβενζδξ ιζαξ μιάδαξ.

3. Σμκ ηναδαζιυ ιμο πμο θοζζηά είκαζ ζζπονά πνςιαηζζιέκμξ απυ ηδ δεφηενδ αηηίκα.

4. Σμκ ηναδαζιυ εκυξ μιίθμο δεφηενδξ αηηίκαξ πμο είκαζ άενμζζια υθςκ ηςκ θευββςκ ηαζ ηςκ ηυκςκ ηςκ ιαεδηχκ ημο μιίθμο.

5. Σμκ ηναδαζιυ ηςκ πνμπςνδιέκςκ ιαεδηχκ δεφηενδξ αηηίκαξ. Ώοηυξ ιπμνεί ηαηά ηαζνμφξ κα ζοβπέεηαζ ιε ημ δζηυ ιμο.

6. Σμκ ηναδαζιυ ηςκ μιίθςκ έηηδξ αηηίκαξ πμο ακηαπμηνίκμκηαζ ζ‟ έκα δεοηεναηηζκζηυ ηναδαζιυ. Σμ ένβμ ημοξ ανίζηεηαζ ηαηελμπήκ ζημ αζηνζηυ πεδίμ ηαζ πνμζεββίγεηαζ ζπεηζηά εφημθα. Μζα ιεθέηδ ηςκ παναπάκς ιπμνεί κα ζμο δείλεζ ηάηζ αλζυθμβμ. Ώνηεηά πανάλεκα

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

109

εζφ ηζ μ ζοιιαεδηήξ ζμο ΐ.S.W. ακηζπνμζςπεφεηε ημοξ δφμ αηναίμοξ πυθμοξ ζ‟ αοηή ηδ δζαδζηαζία ηδξ εεςνδηζηήξ ακαβκχνζζδξ. Ώιθυηενμζ ακαβκςνίγεηε ιζα μνζζιέκδ επαθή, υιςξ πναηηζηά o ΐ.S.W. είκαζ πζμ εοαίζεδημξ ζημκ ηναδαζιυ ιμο απυ ζέκα· πάκεζ ςζηυζμ πμθθά απυ ιζα επηβαιιφκελε απνμζςπία ζ‟ αοηυκ· εζφ πάκεζξ πμθθά ιε ημ κα είζαζ ηαηά ηαζνμφξ πμθφ ζίβμονμξ. ΢πεηζηά ι‟ αοηυ ημ εέια ηδξ αίζζεζεο ημο ηναδαζιμφ αλίγεζ κα εοιάζαζ υηζ ηάεε αίζεδζδ είκαζ θοζζμθμβζηά ηαζ ηακμκζηά ιζα αζηνζηή ή ζοκαζζεδιαηζηή ακηίδναζδ. Βλεηάγμκηαξ ημκ υιζθυ ιμο εκηοπςζζάζεδηα (ηαζ ηάπςξ δζαζηέδαζα) απυ ηδκ πνμζπάεεζα ιενζηχκ απυ ζαξ – ηαζ ζδζαίηενα ηδ δζηή ζμο – κα απςεήζεηε ηδ ζοκαζζεδιαηζηή ή αζηνζηή εοαζζεδζία. Μενζημί απυ ζαξ ηδ δέπμκηαζ αθθά ηδ εεςνμφκ ακεπζεφιδηδ· άθθμζ ηδ εεςνμφκ ζακ ηάηζ πμο πνέπεζ κ‟ ακαζηαθεί ή κα ιείκεζ ακέηθναζημ ηαζ κα αβκμδεεί. Λίβμζ απυ ζαξ, ακ οπάνπεζ ηακείξ, εεςνμφκ ημ αζηνζηυ ζχια ζακ ιζα εεία έηθναζδ ηδξ πναβιαηζηυηδηαξ ιε ηζξ ζοβηεηνζιέκεξ ηαζ εζδζηέξ πνήζεζξ ημο. Ώοηά ηα εέιαηα πμο έπς επζαάθθεζ ζημ κμο ζαξ έπμοκ ηδ θφζδ ενςηδιάηςκ πμο ιπμνμφκ κα μκμιαζεμφκ “παβίδεξ”. Σμ αζηνζηυ ζχια είκαζ – ζημ πνυκμ ηαζ ημκ ηυπμ ημο – ηυζμ αθδεζκήξ αλίαξ, ζημπμφ ηαζ πνδζζιυηδηαξ υζμ ηζ μ κμοξ. Υνδζζιεφεζ κα ζοκδέεζ ηδκ ακχηενδ εκηφπςζδ ιε ηδκ ηαηχηενδ ηαζ δεκ ιπμνείηε κα ηαηαβνάρεηε ημκ ηναδαζιυ ιμο ζηδ ζοκείδδζδ ημο θοζζημφ εβηεθάθμο πανά ιυκμ ιε ηδ ιεζμθάαδζή ημο. Μπμνείηε κα έπεηε επίβκςζδ ημο ηναδαζιμφ ιμο ζημ πεδίμ ηδξ ροπήξ ηαζ δ κμδηζηή ζαξ ζοκείδδζδ ιπμνεί κα εκηοπςεεί απ‟ αοηυκ. Ώκ υιςξ ημ αζζεδηήνζμ ζχια, μ ζοκαζζεδιαηζηυξ θμνέαξ, δεκ είκαζ εκενβυ ιε ηδ ζςζηή έκκμζα (ανκδηζηυ ζημκ ηυζιμ ηςκ αζζεήζεςκ ηαζ δεηηζηυ ζηδ κμδηζηή εκηφπςζδ), δ εκηφπςζδ αοηή δε εα ηαηαβναθεί ζημκ εβηέθαθμ ή ζηδκ αθοπκζζιέκδ ζοκείδδζδ. Πμθθά απ‟ υζα θεξ ζηζξ επζημζκςκίεξ ζμο ιε ηδ ιμνθή βναπηχκ εηεέζεςκ βζ‟ αοηυ ημ εέια αθμνμφκ ημ απμηέθεζια πμο έπεζ δ ενβαζία ηζ δ γςή ζμο πάκς ζημοξ άθθμοξ δζα ημο πεζνζζιμφ ηςκ δοκάιεςκ ιε ηζξ μπμίεξ πνέπεζ κα ιάεμοκ κα ενβάγμκηαζ μζ ιαεδηέξ ηαζ μζ μπμίεξ πνμηαθμφκ αθδεζκή ςθέθεζα ζημοξ άθθμοξ ηαεχξ ηζξ ιεθεημφκ ηαζ παναηδνμφκ ηζξ ακηζδνάζεζξ πμο πνμηαθμφκηαζ. Ώλίγεζ πάκηςξ κα ζδιεζχζεζξ ημοξ δζάθμνμοξ ηφπμοξ ακηζδνάζεςκ πμο πνμηαθμφκηαζ υηακ: 1. Βνβάγεζαζ ι‟ υζμοξ είκαζ ηαηχηενμί ζμο ζηδκ Ώηναπυ, πμο είκαζ μζ ιέζμζ άκενςπμζ ή μζ δυηζιμζ πμο δζακφμοκ βζα πνχηδ θμνά ηδκ Ώηναπυ. Μ‟ αοηυ ημκ ηφπμ ακενχπςκ έπεζξ πμθθά κα ηάκεζξ. Βίκαζ άναβε ημ απμηέθεζιά ημοξ πάκς ζμο ημο πζμ επζεοιδημφ είδμοξ; 2. Δ αθθδθμζπέηζζή ζμο ιε υζμοξ είκαζ ίζμζ ζμο ζηδκ Ώηναπυ ηαζ ιε υζμοξ μ ηναδαζιυξ “ελμοδεηενχκεζ” απμηνοθζζηζηά ημ δζηυ ζμο, ή “παναθθδθίγεηαζ ζε έκηαζδ” ιε ημ δζηυ ζμο ηαζ ζοκεπχξ δε ζμο πνμηαθεί πναηηζηά (ζακ απυδεζλδ ηδξ εέζδξ ημοξ) ηαιζά ακηίδναζδ, εηηυξ απυ ιζα αίζεδζδ εοθμνίαξ ή ζοκηνμθζηυηδηαξ.

3. Δ ακαβκχνζζή ζμο υζςκ ανίζημκηαζ ιπνμζηά ζμο ζηδκ Ώηναπυ, μζ μπμίμζ ιπμνμφκ – ακ εέθμοκ – κα εθεθηφζμοκ απυ ζέκα ή κα εηδδθχζμοκ ιέζα ζμο ιζα

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

110

ζζπονή ακηαπυηνζζδ. Ώνπίγμοιε κα αζπμθμφιαζηε ζημ ένβμ ιαξ ιε ηζξ πζμ απυηνοθεξ θεπηυηδηεξ ηαζ πνέπεζ κα είζαζ πνμεημζιαζιέκμξ βζ‟ αοηέξ. Σα ηείιεκα ηζ μζ απακηήζεζξ ζμο ζηζξ ενςηήζεζξ πμο ζμο δυεδηακ αζπμθμφκηαζ πνςηανπζηά ιε ηδκ ενβαζία ζμο ζε ζπέζδ ιε ημοξ πκεοιαηζηά ηαηχηενμφξ ζμο. Σζ έπεζξ κα πεζξ ζπεηζηά ιε ημοξ πκεοιαηζηά ίζμοξ ηζ ακχηενμφξ ζμο; Ξακαδζάααζε ηζξ ενςηήζεζξ ηαζ ηζξ απακηήζεζξ ζμο ζ‟ αοηυ ημ θςξ ηαζ δεξ ηζ ακηαπυηνζζδ πνμηαθείηαζ ηυηε ιέζα ζμο. Ο ιοδιέκμξ ημο πέιπημο ααειμφ ζημοξ Ώηθάκηεζμοξ πνυκμοξ έπνεπε κα απμδείλεζ ηελ νξζή ρξήζε ηνπ ζπλαηζζήκαηνο. ΢ηδκ Ώνεία επμπή πνέπεζ κα ημ απμδείλεζ μ ιοδιέκμξ ημο δεφηενμο ααειμφ. Βίζαζ έημζιμξ, αδεθθέ ιμο, κα πεζξ υηζ ιπμνεί κα δμεεί αοηή δ απυδεζλδ; Μπήηεξ ζημ μιαδζηυ αοηυ ένβμ ζακ απμηέθεζια ζμαανήξ ηαζ εζθζηνζκμφξ πνμζπάεεζαξ, ανπαίςκ ηανιζηχκ δεζιχκ, πμθθχκ αιθζαμθζχκ μζ μπμίεξ πνμηάθεζακ ακηαπυηνζζδ απυ ηδκ ροπή ζμο ηαζ ημο ηενδζζιέκμο δζηαζχιαημξ ημο δεζιεοιέκμο οπδνέηδ πμο ενβάζεδηε ζηαεενά ιυκμξ βζα πμθθά πνυκζα. Έθενεξ ζ‟ αοηή ηδκ μιαδζηή δναζηδνζυηδηα μνζζιέκα πθεμκεηηήιαηα έηδδθδξ θφζδξ ηαζ μνζζιέκα ελίζμο έηδδθα ιεζμκεηηήιαηα – υπςξ ηζ υθα ηα ιέθδ ημο μιίθμο. ΢ημπυξ ιμο είκαζ κα πνδζζιμπμζήζς ηα πθεμκεηηήιαηα ζημκ υιζθμ ηαζ κα ζε αμδεήζς κα απαθθαβείξ απυ ηα ιεζμκεηηήιαηα… Θα ήεεθα θμζπυκ κα ζμο γδηήζς κα ζοθθμβζζεείξ αοηυ ημ γήηδια, ζηέημκηαξ ζακ ροπή πάκς ζηδ ζηεκή ζακ ηυρδ λοναθζμφ αηναπυ ακάιεζα ζηα γεφβδ ηςκ ακηζεέηςκ – ηα πθεμκεηηήιαηά ζμο ηαζ ηα ιεζμκεηηήιαηά ζμο – εεςνχκηαξ ηα ιε πθήνδ απυζπαζδ. Οζ απμηνοθζζηζηέξ πνμηάζεζξ ιε ηζξ μπμίεξ εα επζεοιμφζα κα εηεέζς ημ πνυαθδιά ζμο ηαζ ηδ θφζδ ημο είκαζ μζ αηυθμοεεξ: “Ο ιαβκήηδξ ηαθακηεφεηαζ ηαζ ηαεχξ ηαθακηεφεηαζ απμηοβπάκεζ κ‟ αββίλεζ ηα πένζα πμο ζηεηεφμοκ ηαζ είκαζ απθςιέκα βζα αμήεεζα. Σαθακηεφεηαζ ρδθά ζημκ μονακυ, ηναηδιέκμξ απ‟ ηδκ ροπή – βαθήκζα ηζ άθμαδ – ηδξ μπμίαξ δ εέθδζδ είκαζ ζηαεενή, ηα ιάηζα ηαεανά ηαζ δ ηανδζά ακμίβεζ ανβά ζ‟ έκα ιαηνζκυ ήπμ – έκακ ήπμ πυκμο ηαζ εθίρδξ, αδοκαιίαξ ηαζ δοζηοπίαξ. “Ο ιαβκήηδξ πέθηεζ ζηδ ιάγα ηςκ ζθζβιέκςκ πενζχκ. Υάκεηαζ απ‟ ηδ εέα. Συηε ένπεηαζ δ ακαηαναπή. Δ ροπή ηδξ μπμίαξ ηα βαθήκζα ιάηζα ημζημφζακ ημοξ ιαηνζκμφξ μνίγμκηεξ ημο ηυζιμο, απμζφνεζ ημ αθέιια ηδξ. Καζ ηα δφμ ιάηζα είκαζ εζηζαζιέκα ζηδ εμνοαχδδ μιάδα ηςκ ενεοκδηχκ ηδξ αθήεεζαξ. Δ ροπή ράπκεζ ημ ιαβκήηδ ηαζ δεκ ημκ αθέπεζ, βζαηί είκαζ ηνοιιέκμξ ζηζξ ιμνθέξ πμθθχκ ακενχπςκ. Δ ροπή ηαηεααίκεζ ηαζ ααδίγεζ ημ δνυιμ ηδξ βδξ ηζ υπζ ημοξ δνυιμοξ ημο κμο. Ο ιαηνζκυξ μνίγμκηαξ ελαθακίγεηαζ. Σμ υναια ιπνμζηά ζηα ιάηζα πάκεηαζ· ημ άιεζμ παίνκεζ ηδ εέζδ εηείκμο πμο ήηακ ιαηνζκυ. Καζ ζ‟ αοηυ ημκ άιεζμ ηυπμ λακαειθακίγεηαζ μ ιαβκήηδξ.”

Ηνχιηνο 1937 ΏΑΒΛΦΒ ΜΟΤ, Σμ λνεηηθφ ζψκα ζηδκ πενίπηςζή ζμο ηοαενκάηαζ απ‟ ηδκ πέιπηδ αηηζκζηή εκένβεζα. Βίκαζ ιζα έηδδθδ ηαηάζηαζδ ηαζ ζοκζζηά έκα ιεβάθμ ιένμξ ηδξ δοζπένεζαξ ζηδ γςή ζμο. ΢ηδκ πενίπηςζδ υθςκ ηςκ γδθςηχκ πμο νοειίγμκηαζ έηζζ κμδηζηά, είκαζ δ ηφνζα αζηία ηδξ κε ιαβκδηζηήξ ζοιπενζθμνάξ ημοξ, πνδζζιμπμζχκηαξ αοηή ηδ θέλδ ιε ηζξ ροπμθμβζηέξ ηδξ ζοκέπεζεξ. Θα ήεεθα κα ζμο εοιίζς υηζ ημ κα είζαζ ιδ ιαβκδηζηυξ ζ‟ αοηυ ημ ζηάδζμ ηδξ ακάπηολδξ ζδιαίκεζ υηζ (αηυιδ ηζ ακ έπεζξ ηάπμζμ ιέηνμ ροπζηήξ

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

111

επαθήξ) δεκ ιπμνείξ κα αηηζκμαμθείξ ηδκ ροπζηή αοηή γςή ζημοξ άθθμοξ, υπςξ εα ήεεθεξ κα ηάκεζξ, βζαηί ημ ηονίανπμ πέιπημ αηηζκζηυ κμδηζηυ ζμο ζχια (ηδξ Ώηηίκαξ ηδξ ΢οβηεηνζιέκδξ Βπζζηήιδξ, υπςξ λένεζξ) είκαζ ιμκςιέκμ, απμιμκςιέκμ ηζ έπεζ ιζα θοζζηή ηάζδ βζα εηείκδ ηδ δζάηνζζδ πμο μδδβεί ζηδ πςνζζηζηυηδηα. Σμ ακηίεεημ απμηέθεζια αθδεεφεζ επίζδξ. Δ αηηζκμαμθία ηςκ άθθςκ ιπμνεί επίζδξ κα δζαημπεί, απ‟ υπμο ηαζ δ ακζηακυηδηά ζμο κα ηαηαβνάθεζξ ηδθεπαεδηζηέξ εκηοπχζεζξ. Δ αλία ημο πέιπημο αηηζκζημφ κμο είκαζ πάκηςξ πμθφ ιεβάθδ, βζαηί ζδιαίκεζ έκακ μλφ ηαζ πνήζζιμ κμο ηαζ (ζοθθμβίζμο αοηυ) ιζα ακμζπηή εφνα ζηδκ έιπκεοζδ. Σμ αζηξηθφ ή ζπλαηζζεκαηηθφ ζψκα νοειίγεηαζ απυ ηδκ έηηδ αηηίκα ηδξ αθμζίςζδξ ή ημο ζδεαθζζιμφ, αθθά αοηή ιπμνεί εφημθα κα ιεηαθενεεί ηαζ κα ιεηαζπδιαηζζεεί οπυ ηδκ επίδναζδ ηδξ δεφηενδξ Ώηηίκαξ ηδξ Ώβάπδξ-΢μθίαξ. Σμ ένβμ ζμο ζ‟ αοηή ηδ γςή είκαζ κα ημ ηαηαζηήζεζξ εθζηηυ, έηζζ χζηε ζηδκ επυιεκδ γςή ζμο κα ιπμνείξ κα έπεζξ έκα αζηνζηυ ζχια πμο εα νοειίγεηαζ απυ ηδ δεφηενδ αηηίκα. Δ ζηακυηδηά ζμο κα πνμπςνείξ πανά ηα ειπυδζα βζα κα θηάζεζξ ζημ ζδακζηυ ζμο είκαζ ημ ελέπμκ πθεμκέηηδιά ζμο ηζ αοηυ πμο ηεθζηά εα ζε πνμζβεζχζεζ ζημ ζηυπμ ζμο. Δ ηφνζα δοζημθία ζμο αοηή ηδκ επμπή είκαζ μ πέιπημξ αηηζκζηυξ κμοξ ζμο. Αεκ είκαζ αθήεεζα αοηυ, αδεθθέ ιμο; Έπεζξ έκα θπζηθφ ζψκα ηνίηδξ αηηίκαξ (ηδξ Ώηηίκαξ ηδξ Νμήιμκμξ Αναζηδνζυηδηαξ). Ώοηυ εθέβπεηαζ ζε ιεβάθμ ααειυ εκδυιοπα απυ ημκ πέιπημ αηηζκζηυ κμο ζμο. ΐθέπεζξ πάθζ ηδκ ηονζανπία αοημφ ημο ηφπμο εκένβεζαξ ζημκ ελμπθζζιυ ηδξ έηθναζήξ ζμο. Οζ αηηίκεξ ζμο ζοκεπχξ είκαζ: 1.

2.

3.

4.

5.

Δ αηηίκα ηδξ ροπήξ – δ ηνίηδ Ώηηίκα ηδξ Βκενβμφ Νμδιμζφκδξ. Δ αηηίκα ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ – δ έηηδ Ώηηίκα ηδξ Ώθμζίςζδξ. Δ αηηίκα ημο κμο – δ πέιπηδ Ώηηίκα ηδξ ΢οβηεηνζιέκδξ Βπζζηήιδξ. Δ αηηίκα ημο αζηνζημφ ζχιαημξ – δ έηηδ Ώηηίκα ηδξ Ώθμζίςζδξ. Δ αηηίκα ημο θοζζημφ ζχιαημξ – δ ηνίηδ Ώηηίκα ηδξ Αναζηδνζυηδηαξ.

Ώοηή δ ακάθοζδ πνέπεζ κα θςηίζεζ ημ πνυαθδιά ζμο βζαηί εα ζδιεζχζεζξ ηδκ ηονζανπία ηδξ ηνίηδξ ιείγμκμξ αηηίκαξ ηαζ ηδξ έηηδξ εθάζζμκμξ αηηίκαξ ηδξ αθμζίςζδξ. Ηαλνπάξηνο 1938 ΏΑΒΛΦΒ ΜΟΤ, ΢μο οπέδεζλα κςνίηενα ηδ ζημπζά απυ ηδκ μπμία οπμθμβίγς πνμζςπζηά ηδκ ζηακυηδηα ηαζ ηδκ ακάπηολδ ημο μιίθμο ηζ απυ ηδ ζημπζά αοηή είιαζ εοπανζζηδιέκμξ ιε ηδκ πνυμδμ πμο έηακεξ. ΢ηδ δζάνηεζα ηςκ θίβςκ ηεθεοηαίςκ πνυκςκ ζμο ιίθδζα πμθθέξ θμνέξ ιε εζθζηνίκεζα ηζ αηυιδ ιε θαζκμιεκζηή ηναπφηδηα. Σμ έηακα ζηδκ πνμζπάεεζα κα ζε βαθαακίζς ζε ιζα ιεβαθφηενδ πνμζακαημθζζιέκδ ακηίδναζδ ζηδκ χεδζδ ηδξ ροπήξ ζμο ηζ έηζζ κα απμιαηνφκς απυ ζέκα ημοξ δφμ πανάβμκηεξ πμο έπμοκ ειπμδίζεζ ηδκ εθεφεενδ επζημζκςκία δ μπμία πνέπεζ κα οπάνπεζ ιεηαλφ ηδξ ροπήξ ηαζ ηδξ πνμζςπζηυηδηάξ ζμο. ΢μο έδζκα πάκηα κφλεζξ. Αεκ εηθνάγς πάκηα ηζξ εζζδβήζεζξ ιμο ιε ηαεανά θυβζα βζαηί μ ζημπυξ ιμο είκαζ κα εθεθηφς πάκηα ηδ δναζηδνζυηδηα ημο

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

112

ακχηενμο Βαοημφ ζμο, απαζηχκηαξ έηζζ ημ ζςζηυ ηφπμ οπαημήξ. Πμζμζ είκαζ μζ δφμ αοημί πανάβμκηεξ; 1. Μζα γςζηή δναζηδνζυηδηα πμο πανυηζ ζζμννμπήεδηε ηάπςξ απ‟ ημ ένβμ πμο έβζκε ζημκ υιζθυ ιμο, είπε πάκηςξ έκα πενζμνζζηζηυ απμηέθεζια ηαζ δεκ ηαηυνεςκε πάκηα κα εθεθηφζεζ ηζξ ακχηενεξ δοκάιεζξ ηδξ ροπήξ ζμο. Πνμζπάεδζεξ κ‟ ακηζιεηςπίζεζξ αοηή ηδκ ηαηάζηαζδ ηαζ κα ορχζεζξ ημ βεκζηυ ηυκμ, αθθά έκαξ ιμκαδζηυξ ιαεδηήξ δφζημθα επζηοβπάκεζ κα ελμοδεηενχζεζ ημκ ηναδαζιυ ιζαξ ζζπονά αζηνζηά πμθςιέκδξ μιάδαξ. Ξένεζξ ζε ηζ ακαθένμιαζ εδχ; 2. Μζα γςζηή ηάζδ βζα ηαηάεθζρδ ηδκ μπμία ακηζζηάειζζεξ εηπθδηηζηά ιε ηδκ άνκδζδ ηαζ ιζα επίιμκδ ζηάζδ οπδνεζίαξ. Πενζέπθελε ςζηυζμ ημ πνυηοπμ ηδξ γςήξ ζμο πανυθμ πμο οπήνλε έκαξ απυ ημοξ ιεβάθμοξ εηπαζδεοηέξ ζμο. Δ γςζηή αοηή ειπεζνία ζοκφθακε ιεβάθα απμηεθέζιαηα ηαζ εα εζζέθεεζξ ζημκ επυιεκμ ηφηθμ θαζκμιεκζηήξ φπανλδξ ιε πμθθά απυ ηα μπμία εα ακηθήζεζξ ηζ έπμκηαξ πναβιαημπμζήζεζ πμθθέξ γςζηέξ ζπέζεζξ ζηδ δζάνηεζα ηδξ ζδζαίηενδξ αοηήξ εκζάνηςζδξ. Πμζα ήηακ ηα ηφνζα ηένδδ ζμο ζ‟ αοηή ηδ γςή; Πνχηα απ‟ υθα δ ιεηαηυπζζδ ηδξ γςζηήξ ζμο έιθαζδξ απυ ημκ ελςηενζηυ ακηζηεζιεκζηυ ηυζιμ ζηζξ εζχηενεξ οπμηεζιεκζηέξ πναβιαηζηυηδηεξ. Γζα κα ημ επζηφπεζξ αοηυ, ήθεεξ ζε εκζάνηςζδ ιέζα ζε έκα αοζηδνυ ηαζ πενζμνζζιέκμ πενζαάθθμκ, χζηε κα ιδκ οπάνπμοκ ηονίανπεξ πανειπμδζζηζηέξ ελςηενζηέξ έθλεζξ· ήζμοκ θμζπυκ εθεφεενμξ κα ζοβηεκηνςεείξ ζηζξ εζχηενεξ πναβιαηζηυηδηεξ. Χθεθήεδηεξ ζε ιεβάθμ ααειυ απ‟ αοηή ηδκ ειπεζνία ηζ μ οπμηεζιεκζηυξ ζμο πνμζακαημθζζιυξ ζηαεενμπμζήεδηε ζηδ ζςζηή αάζδ. Μφλν κηα κεγάιε πξνζαξκνγή κέλεη λα γίλεη θαη κηα κεγάιε ζπζία. Σμ πνυαθδιά ζμο είκαζ, υπςξ λένεζξ, κα πναβιαημπμζήζεζξ αοηή ηδκ ακαπνμζανιμβή πςνίξ κα πνμηαθέζεζξ ημκ οθζηυ πυκμ αοηχκ πμο ελανηχκηαζ απυ ζέκα. Αεφηενμ, πνμζακαηυθζζεξ ημ αζηνζηυ ζχια ζηζξ ακχηενεξ αλίεξ ηζ εκηοπχζεζξ ηαζ ημ έηακεξ ιε ηυζδ επζηοπία χζηε δ ζοκαζζεδιαηζηή ζμο εοαζζεδζία ζημοξ άθθμοξ είκαζ πζα μνζζηζηά έκα θεζημονβζηυ πνμζυκ. Θα ήεεθα κ‟ ακαπηφλεζξ αοηή ηδκ εοαζζεδζία ζε αηυιδ ιεβαθφηενδ πνδζζιυηδηα δζα ηδξ αθφπκζζδξ ημο ηανδζαημφ ηέκηνμο ηζ εκυξ ακακεςιέκμο εκδζαθένμκημξ βζα ημ Ανυιμ ηδξ Κανδζάξ. Γζα ημ ζημπυ αοηυ εα ζμο δχζς ζηδκ πνμζςπζηή αοηή μδδβία έκα δζαθμβζζιυ πμο εέθς κα ημκ αημθμοεήζεζξ ιέπνζ κευηενδξ εζδμπμίδζδξ. Σνίημ, ζ‟ αοηή ηδ γςή πνμπχνδζεξ απυ ηδ δμηζιαζηζηή αηναπυ ζηδκ Ώηναπυ ηδξ Ώπμδεβιέκδξ Μαεδηείαξ ηζ έηακεξ ηαθή πνυμδμ πάκς ηδξ. Δ έκηαζδ ηςκ ηαζνχκ ιαγί ιε ηδ δζηή ζμο έκηαζδ ήηακ ανηεηέξ βζα κα ζε μδδβήζμοκ πμθφ ημκηά ζημ ζηυπμ ηζ αοηυ κμιίγς υηζ ανπίγεζξ κα ημ ακηζθαιαάκεζαζ – ζοπκά πνμξ ιεβάθδ ζμο έηπθδλδ. Δ ακαβκχνζζδ ηςκ βεβμκυηςκ – βεβμκυηςκ πκεοιαηζηχκ ηαζ οπμηεζιεκζηχκ – απμηεθεί ιένμξ ηδξ ακαβηαίαξ εηπαίδεοζδξ υθςκ ηςκ ιαεδηχκ· δ ακαβκχνζζδ εκυξ βεβμκυημξ ημο θοζζημφ πεδίμο δεκ απαζηεί ιζα ηέημζα εηπαίδεοζδ ζηδκ εοαζζεδζία. Δ ακαβκχνζζδ ηςκ πκεοιαηζηχκ πναβιαηζημηήηςκ απαζηεί εηβφικαζδ ηαεχξ ηαζ δζαηοπςιέκδ ζοβηεηνζιέκδ έηθναζδ.

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

113

Ο πεναζιέκμξ πνυκμξ δεκ ήηακ εφημθμξ βζα ζέκα, αδεθθέ ιμο. Τπέθενεξ ιε πμθθμφξ ηνυπμοξ πμο είκαζ βκςζημί ζε ζέκα ηζ ακαβκςνίγμκηαζ απυ ιέκα, αθθά απυ ηακέκακ άθθμ. ΢ηάεδηα δίπθα ζμο ηαζ παναηδνμφζα ηαζ ζοπκά ζε εκίζποα υηακ ηζ υπμο ιπμνμφζα ηαζ δφμ θμνέξ πέηοπα ζαθχξ κα ζε αμδεήζς. Ξένεζξ άναβε ηζξ πενζπηχζεζξ πμο ζοκέαδ αοηυ; Δ εηβφικαζδ ζηδκ ηαηαβναθή ηδξ πνμζθενυιεκδξ ηαζ απμδεηηήξ αμήεεζαξ έπεζ ιενζηέξ θμνέξ αλία βζα ιαεδηέξ ημο ηφπμο ζμο ηαζ βζαοηυ ημκίγς υ,ηζ επζπείνδζα κα ηάκς. Θα ήεεθα κα ενβαζεείξ ζηδ δζάνηεζα ημο επυιεκμο πνυκμο ζηδκ ελμζηείςζή ζμο ιε ημκ ηναδαζιυ ιμο. Θα αολήζεζ ηδκ οπμηεζιεκζηή ζμο εοαζζεδζία κα ημ ηάκεζξ. Ώοηή είκαζ δ αθδεζκή αλία ή ημ ιυκζιμ ηένδμξ. Ώκαθμνζηά ιε ηζξ απμηνοθζζηζηέξ πνμηάζεζξ πμο ζμο έδςζα πνζκ έκα πνυκμ ηαζ οπμζπέεδηα κα ηζξ ζογδηήζς ιαγί ζμο, ηα παναηάης ζπυθζα ιπμνεί κα απμδεζπεμφκ πμθφηζια. Σμ ηφνζμ ιάεδια ηδξ γςήξ ζμο οπήνλε δ ηαθθζένβεζα ηδξ δφκαιδξ κα ακηαπμηνίκεζαζ ζημ ιαηνζκυ ήπμ ημο ακενχπζκμο πυκμο. ΢‟ αοηυ ακαθένεδηα ιε ηα θυβζα “δ ηανδζά ακμίβεζ ανβά”. Γζα δφμ θυβμοξ αοηή δ ακηαπυηνζζδ ηδξ ηανδζάξ δεκ ήηακ εφημθδ βζα ζέκα. Ο έκαξ είκαζ ημ βεβμκυξ υηζ ζηδκ πεναζιέκδ ζμο γςή είπεξ οπενημκίζεζ ηδ δζακυδζδ ηζ έηζζ ήνεεξ ζηδκ εκζάνηςζδ ιε ιζα πνμδζάεεζδ κα πμθχκεζαζ ζηδ κμδηζηή θφζδ, ιε ηδκ επαηυθμοεδ απυζπαζδ απ‟ ημ ακενχπζκμ άββζβια ηαζ ηδ ζοιπαεδηζηή επαθή. Ο άθθμξ είκαζ ιζα οπμζοκείδδηδ ακαβκχνζζδ υηζ ακ “ηαηέααζκεξ ζημοξ δοζηοπζζιέκμοξ δνυιμοξ ηδξ ακενχπζκδξ ζοιπάεεζαξ”, εα ηαηείπεξ ιζα ζηακυηδηα ηαφηζζδξ ιε ημοξ αδεθθμφξ ζμο ηαζ εα ιμζναγυζμοκ ημοξ πυκμοξ ημοξ, ηάηζ πμο εα ζ‟ έθενκε ζε θαζκμιεκζηά δφζημθδ εέζδ. Ώοηυ ζηα πνχηα πνυκζα ζοκέηεζκε κα ζε ηναηήζεζ ιαηνζά απ‟ ημοξ ακενχπμοξ ηαζ ζε μδήβδζε κα παναιείκεζξ ζημ πεδίμ ηδξ ζηέρδξ – απμζπαζιέκμξ, βαθήκζμξ ηαζ απμιμκςιέκμξ. Σα ηεθεοηαία δέηα πνυκζα είδεξ κ‟ αθθάγμοκ υθα αοηά· ακ ηαζ ηχνα δε κζχεεζξ ηυζμ άκεηα, είζαζ ακμζηηυξ ζημοξ άθθμοξ ηζ εοαίζεδημξ ζ‟ αοημφξ ιε έκακ πμθφ αθδεζκυ ηνυπμ. Έπεζηα δ ακηίθδρδ υηζ “ηαζ ηα δφμ ιάηζα είκαζ εζηζαζιέκα ζημκ ηυζιμ ημο ακενχπζκμο πυκμο” βίκεηαζ ζηαεενά δζηή ζμο. Μαεαίκεζξ υηζ ιυκμ ιε ηδκ αθδεζκή αοημπαναβκχνζζδ (ηδ θδζιμκζά ημο ζηυπμο ηδξ ροπήξ ηαεχξ ηαζ υθςκ ηςκ πνμζςπζηχκ ζηυπςκ) εα οπάνλεζ βζα ζέκα ιζα αθδεζκή μθμηθήνςζδ ηζ υηζ δ ακενςπυηδηα έπεζ πμθφ ιεβαθφηενδ ζδιαζία απ‟ ημ ακενχπζκμ μκ αημιζηά. ΋πςξ θέεζ ημ Αξραίν ΢ρφιην: “Δ εζηίαζδ είκαζ ηχνα αθδεζκή ηαζ πναβιαηζηή, βζαηί ηαζ ηα δφμ ιάηζα, ημ ανζζηενυ ηαζ ημ δελζυ, είκαζ ζηναιιέκα ζημοξ δνυιμοξ ηςκ ακενχπςκ ηαζ ι‟ αοηυ ημκ ηνυπμ θαίκεηαζ ηαεανά δ αθήεεζα”. Έπεζηα θεάκμοιε ζηα θυβζα, “αοηυ πμο είκαζ ιαηνζκυ πάκεηαζ απ‟ ηδ εέα ηαζ ημ άιεζα πανυκ ειθακίγεηαζ”. Έκα απυ ηα δοζημθυηενα ένβα πμο ακηζιεηςπίγεζ ηάεε ιαεδηήξ είκαζ κα ακηαθθάλεζ ημ αθδνδιέκμ υναια ηδξ ιεθθμκηζηήξ δυλαξ ηζ ακηαιμζαήξ ιε ημ άιεζμ ηαεήημκ ηαζ ζηυπμ ηαζ κα ιάεεζ ηζξ πκεοιαηζηέξ αλίεξ ηδξ άιεζδξ ζηζβιήξ υπςξ απακηχκηαζ ζημ πνμζηήκζμ ηδξ ηαεδιενζκήξ γςήξ. Μπμνχ κα εοιδεχ, αδεθθέ ιμο, ηδκ επμπή πμο ζμο ήηακ δφζημθμ κα ηαοηζζεείξ ιε ημ πνυαθδια ηδξ χναξ, βζαηί ήζμοκ απαζπμθδιέκμξ ιε ηδκ Εενανπία, ημ πνμζςπζηυ ηαζ ηα ζπέδζα ηδξ ηαζ ηδ ζπέζδ ζμο ιε ημκ αυναημ Αζδάζηαθμ. Ίζςξ ιε ηδ ζςζηή πνμζανιμβή πμο ηαηυνεςζεξ κα επζθένεζξ, ιπμνεί κα λέπαζεξ εηείκδ ηδκ επμπή ημο ιαηνζκμφ ηαζ

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

114

δφζημθμο ιυπεμο. Ώθθά εβχ δεκ ηδκ λέπαζα. Πνέπεζ κα πάζεζξ ηδ εέα ηδξ ιαηνζκήξ πκεοιαηζηήξ δοκαηυηδηαξ ζηδκ οπδνεζία ηδξ ζηζβιήξ. Ώοηυ έιαεεξ κα ημ ηάκεζξ ζε ιεβάθμ ααειυ, ιυκμ βζα κα ακαηαθφρεζξ υηζ αοηή δ αηναπυξ ηδξ οπδνεζίαξ ηαζ ηδξ αοημπαναβκχνζζδξ ζε θένκεζ πίζς ζε ιαξ απυ έκα ιαηνφ ηαζ ημοναζηζηυ δνυιμ. Σεθζηά “έηζζ επζηναηεί δ ιαβκδηζηή γςή”. ΋ιςξ ηχνα μ ιαβκδηζζιυξ δεκ είκαζ εηείκμξ ηδξ ροπήξ ζημκ ορδθυ ηδξ ηυπμ, αθθά εηείκμξ ηδξ πκεοιαημπμζδιέκδξ πνμζςπζηυηδηαξ ζημοξ δνυιμοξ ηδξ ηαεδιενζκήξ, βήζκδξ επαθήξ. ΢‟ αοηή ηδκ ακάπηολδ ηδξ “ιαβκδηζηήξ γςήξ” ζε ηαθχ ηαζ πάθζ – βζα ημ οπυθμζπμ αοηήξ ηδξ γςήξ ηαζ ημοξ δζαδμπζημφξ ηδξ ηφηθμοξ… Ηαλνπάξηνο 1939 ΢ηδ δζάνηεζα ηςκ θίβςκ ηεθεοηαίςκ ιδκχκ οπήνλακ πμθθέξ αιθζαμθίεξ ζημ κμο ζμο ηζ επίζδξ πμθθή κμδηζηή ζηεκμπχνζα, ακ ιπμνχ κα ηδκ εηθνάζς έηζζ. Τπήνλε ηαοηυπνμκα ιζα ζηαεενή πνμζηυθθδζδ ζημκ εηθεβιέκμ δνυιμ ηαζ ζημοξ αδεθθμφξ ζμο ημο μιίθμο. Βίζαζ αηυιδ υιςξ οπυ ηδκ επζννμή ιζαξ ανπαίαξ ζηεπημιμνθήξ, λεπκχκηαξ υηζ έκα απυ ηα ηαεήημκηα ημο ιαεδηή είκαζ κα εθεοεενςεεί απ‟ αοηέξ ηζξ ηαημπζηέξ ιμνθέξ. Ώοηή δ ζηεπημιμνθή ζε μδδβεί κα πνμζέπεζξ ηαζ κ‟ απαζηείξ απμηεθέζιαηα θαζκμιεκζηήξ θφζδξ· ζε πανμηνφκεζ κα πζζηεφεζξ ηαζ ζε παναηζκεί κα απαζηείξ υπςξ ηα πνυκζα ηδξ αθμζίςζήξ ζμο, ηδξ πνμζςπζηήξ ζμο εκένβεζαξ ηαζ ηδξ αζηνζηήξ ζμο δφκαιδξ (έκαξ ζζπονυξ ζοκδοαζιυξ, αδεθθέ ιμο!) εα έπνεπε κα ακηαιεζθεμφκ ιε ιζα ακαβκχνζζδ ηζ επαθή ιε ηάπμζμ Μέθμξ ηδξ Εενανπίαξ. Φάπκεζξ βζ‟ αοηυ, υπζ βζα κα κζχζεζξ ηάπμζα πνμζςπζηή ζηακμπμίδζδ ή οπενήθακδ ακηίδναζδ, αθθά ζακ δίηαζδ ηζ μνεή ακηαιμζαή ηδξ οπμιμκεηζηήξ πνμζπάεεζαξ ηαζ ηδξ αθδεζκήξ απμηνοθζζηζηήξ οπαημήξ. ΋ιςξ, αδεθθέ ιμο, έπεζξ υθα υζα γήηδζεξ, ακ ιπμνμφζεξ ιυκμ κα ημ ακαβκςνίζεζξ. Ξένεζξ πμζμξ είιαζ ηαζ αζθαθχξ δ ακαβκχνζζδ πμο γήηδζεξ ζμο έπεζ δμεεί ηζ έπεζξ επίβκςζδ εηείκμο βζα ημ μπμίμ εημζιάγεζαζ απ‟ ηδκ ροπή ζμο, απυ ειέκα ηαζ ιέζς ηδξ επζθεβιέκδξ μιαδζηήξ ενβαζίαξ. Κζ υιςξ ζ‟ υθα αοηά δε ανίζηεζξ πανά ή ακάπαοζδ. Ώκ δεκ ακηζθαιαάκεζαζ ηδκ αθήεεζα υζςκ θές, εα ήεεθα κα ζμο γδηήζς κα ζοθθμβζζεείξ βζα έκα δζάζηδια ηαζ ίζςξ ιε ημκ ηαζνυ εα έθεεζ δ θχηζζδ. Σμ μιαδζηυ ένβμ δεκ είκαζ εφημθμ βζα ζέκα. Βίκαζ δφζημθμ βζα έκακ Άββθμ κ‟ απαθθαβεί απ‟ ηζξ εεκζηέξ ημο αεααζυηδηεξ ηαζ πνμηαηαθήρεζξ, υπςξ ζοιααίκεζ ηαζ ιε ημοξ πμθίηεξ υθςκ ηςκ πμθφ ακαπηοβιέκςκ πςνχκ. Ώθθά ζ‟ αοηυ ημ ένβμ ηαζ ζημ ζηάδζμ ηδξ πκεοιαηζηήξ ζμο επίβκςζδξ δ πενζεηηζηυηδηα ηδξ ακηίθδρδξ ηδξ γςήξ εα έπνεπε κ‟ απμηθείεζ ηδκ απμιυκςζδ. Γζ‟ αοηυ πνέπεζ κ‟ αβςκζζεείξ ηαζ βζα ζέκα μ ααζζηυξ ηυκμξ είκαζ δ πεπμίεδζδ υηζ φινη νη άλζξσπνη είλαη αδέιθηα – πνάβια πμο είκαζ εφημθμ κα ημ θέιε ή κα ημ οπμζηδνίγμοιε εεςνδηζηά, αθθά δοζημθυηαημ κα ημ εηθνάζμοιε ζακ γςκηακυ πανάβμκηα ηδξ γςήξ ιαξ. Ώπυ δς ηαζ πένα εα ενβαζεμφιε ιε εζθζηνίκεζα ηζ εθεοεενία ηζ εβχ – μ Αζδάζηαθμξ ηαζ θίθμξ ζμο – εα πενζηυρς ηα θυβζα ιε ζέκα ή ιε μπμζμκδήπμηε ζημκ υιζθυ ιμο. Αεκ οπάνπεζ πνυκμξ, ηυζμ ιεβάθδ είκαζ δ άιεζδ επζηαηηζηή ακάβηδ εηπαίδεοζδξ ενβαηχκ ηαζ είκαζ αζθαθχξ άπνδζηα βζα έκακ υιζθμ ζακ αοηυ.

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

115

Θα εοιάζαζ υηζ αθζένςζα πμθφ πνυκμ ζηδ ιεθέηδ ηςκ αηηίκςκ πμο δζέπμοκ ηζξ δζάθμνεξ υρεζξ ηαζ θμνείξ ηάεε ιέθμοξ ημο μιίθμο ηαζ πζζηεφς πςξ ιζα πνμζεηηζηή ακάθοζδ υζςκ είπα επέηνερε ζημκ ηαεέκα ζαξ κα βκςνίζεζ ημκ εαοηυ ημο ηαζ κα ηαηαθάαεζ πθδνέζηενα ηζ αθδεζκυηενα ηα πνμαθήιαηά ημο. ΢ήιενα επζδζχης κα οπμδείλς ημοξ θμνείξ ηδξ δφκαιδξ δζα ηςκ μπμίςκ εζηζάγμκηαζ ηαηελμπήκ μζ δφμ ηφνζεξ αηηίκεξ ηαζ κα ζμο εοιίζς υηζ ηαεήημκ είκαζ κα ζοκδέζεζξ δφμ εκένβεζεξ ηαζ ηνεζξ δοκάιεζξ ιε ηέημζμ ηνυπμ χζηε κα βίκεζξ πναβιαηζηά ιζα εεία εηδήθςζδ. Ώξ είιαζ εδχ αηνζαήξ. Πξψην, δ εβςζηή ή ροπζηή ζμο αηηίκα εζηζάγεηαζ ιέζα ηαζ δζαιέζμο ημο πέιπημο αηηζκζημφ κμδηζημφ ζμο ζχιαημξ. Ώοηυ – υπςξ ζμο είπα ζε ιζα πνμδβμφιεκδ μδδβία – ζμο έδςζε ηδ ζοβηεηνζιέκδ ζμο κμδηζηή εζηίαζδ, ηδκ επζηνζηζηή ζμο ζηάζδ ηαζ ηδκ απμιυκςζή ζμο, ιζθχκηαξ ζπεηζηά. Ο ζοκδοαζιυξ αοηυξ ζμο επέηνερε πάκηα κα εηθμβζηεφεζξ ιε ιζα ειπζζημζφκδ ζηδκ μνευηδηα ηςκ απμθάζεχκ ζμο ηαζ ιε ιζα αεααζυηδηα υηζ μζ ζδζαίηενεξ επζθμβέξ ηδξ γςήξ ζμο ηζ μζ πενζζηάζεζξ πμο πνμηζιάξ είκαζ μνεέξ ηαζ δζηαζμθμβδιέκεξ. Ώοηή δ εκένβεζα ηαζ δ δφκαιδ εκζζπφμκηαζ επίζδξ απυ ηδκ εθέβπμοζα δφκαιδ ημο θοζζημφ ζμο ζχιαημξ πμο ζμο δίκεζ έκακ εβηέθαθμ ηνίηδξ αηηίκαξ. Γεχηεξν, δ αηηίκα ηδξ πνμζςπζηυηδηάξ ζμο είκαζ εζηζαζιέκδ ζημ αζηνζηυ ζμο ζχια. Οζ αηηίκεξ – ηνία, πέκηε ηαζ έλζ – είκαζ μζ πανάβμκηεξ πμο ζε εθέβπμοκ. Ώοηυ ζμο δίκεζ αθμζίςζδ ηαζ κμδηζηυ έθεβπμ ηαζ εα έπνεπε κα ζμο δίκεζ πναβιαηζηή ζζμννμπία, αθθά δοζηοπχξ αοηυ δε ζοιααίκεζ, επεζδή δ κμδηζηή υρδ είκαζ οπεναμθζηά ημκζζιέκδ ηαζ θμαάζαζ ηδκ αθμζίςζδ. Κζ υιςξ, αδεθθέ ιμο, δ αθμζίςζή ζμο ηζ υπζ δ κμδηζηή ζμο ζηακυηδηα ζε έθενε ζ‟ ειάξ. Δ αθμζίςζή ζμο ζε μδήβδζε ζηαεενά υθα αοηά ηα πνυκζα ηαζ πανήβαβε ηδκ οπδνεζία ζμο ζημκ ηυζιμ. ΢ε ηζ ήζμοκ άναβε αθμζζςιέκμξ; Ώοηή είκαζ ιζα ζδιακηζηή ενχηδζδ ηδκ μπμία πνέπεζ κα απακηήζεζξ ζηδκ ροπή ζμο. Ώκανςηζέιαζ πάθζ: Πχξ ιπμνχ κα ιεηαδχζς ζ‟ αοηυ ημ ιαεδηή ηδ θφζδ ημο πνμαθήιαηυξ ημο; Θα ημ εέζς ι‟ αοηή ηδ ιμνθή. Δ εβςζηή ζμο εκένβεζα, εζηζαζιέκδ ζημ κμο ζμο, ανίζηεηαζ ζηδκ οπδνεζία ηδξ πνμζςπζηυηδηάξ ζμο ηαζ ημο ένβμο πμο πνμζπαεείξ κα ηάκεζξ ζημ ζδζαίηενμ πεδίμ υπμο ακαβηάγεζξ ημκ εαοηυ ζμο κα παναιέκεζ. Θα έπνεπε κα ζοιααίκεζ ημ ακηίεεημ ηαζ δ πνμζςπζηυηδηα – ιε υθεξ ηζξ εκμπμζδιέκεξ δοκάιεζξ ηδξ – εα έπνεπε κα είκαζ ζηδκ οπδνεζία ηδξ ροπήξ. ΋θεξ μζ δοκάιεζξ ηδξ ηαηχηενδξ θφζδξ ζμο εα έπνεπε κα ανίζημκηαζ ζηδ δζάεεζδ ημο ακχηενμο Βαοημφ ηαζ κα θεζημονβμφκ ιέζς εκυξ θςηζζιέκμο κμο ηζ εκυξ εοαίζεδημο εβηεθάθμο. ΢οθθμβίζμο ημ αοηυ. Δ εκένβεζα ηδξ κμδιμζφκδξ ηαζ μζ δφμ κμήιμκεξ δοκάιεζξ – δ ροπή, μ κμοξ ηαζ δ θοζζηή θφζδ – οπδνεημφκ ηδκ αθμζζςιέκδ ζμο πνμζςπζηυηδηα. Πνέπεζ, αδεθθέ ιμο, κα ημ ακηζζηνέρεζξ αοηυ ηαζ κα αθήζεζξ ηδ κμήιμκα ροπή κα εθέβπεζ ηδκ αθμζζςιέκδ ζμο πνμζςπζηυηδηα. Βηεί ανίζηεηαζ ημ πνυαθδιά ζμο. Δ ακάβηδ ηάεε ιαεδηή είκαζ πάκηα κα ακαπηφζζεζ ιζα ζηεκυηενδ ηαζ πζμ άιεζδ εοεοβνάιιζζδ ιεηαλφ ροπήξ ηαζ πνμζςπζηυηδηαξ ηζ αοηυ είκαζ ζοκεπχξ ημ πνυαθδιά ζμο, αηυιδ ηζ ακ ζμο θαίκεηαζ έκα ζημζπεζχδεξ πνυαθδια. Ώοηυ πμο πνεζάγεηαζ κα ηάκεζξ είκαζ κα εζηζάζεζξ ηδκ εκένβεζα ηδξ ροπήξ ζμο ζημ έηημ αηηζκζηυ αζηνζηυ ζμο

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

116

ζχια ακηί ζημ κμο ζμο, έηζζ χζηε δ κμήιςκ αβάπδ κα είκαζ ημ ελέπμκ παναηηδνζζηζηυ ζμο. Ώοηή δ ιεηαηυπζζδ εα ηάκεζ μνζζιέκα πνάβιαηα βζα ζέκα ηαζ ζε ζέκα: 1. Θα δδιζμονβήζεζ ζηδ γςή ζμο ιζα πνυζηαζνδ ακαηαναπή ηαζ ζοκεπχξ εα επδνεάζεζ θοζζηά ημ δθζαηυ ζμο πθέβια, πνμηαθχκηαξ ιζα πενίμδμ πναβιαηζηήξ δοζημθίαξ.

2. Θα ιεηαθένεζ ηδκ εκένβεζα ηδξ ροπήξ ηαζ ηδ δφκαιδ ημο κμο ζημ ααζίθεζμ ηςκ ζοκαζζεδιάηςκ ηαζ ηδξ εοαίζεδηδξ αζζεακηζηήξ ακηαπυηνζζδξ, αολάκμκηαξ επμιέκςξ ζε ιεβάθμ ααειυ ηδ πνδζζιυηδηά ζμο, αθθά αολάκμκηαξ επίζδξ βζα ζέκα ημκ “ηνμιενυ πυκμ ηδξ ίδζαξ ηδξ γςήξ”· είκαζ έκαξ πυκμξ ιε ημκ μπμίμ υθμζ μζ ιαεδηέξ πνέπεζ κα ιάεμοκ κα γμοκ ηζ απυ ημκ μπμίμ υθμζ μζ ιαεδηέξ πνέπεζ ακαπυθεοηηα κα οπμθένμοκ.

3. Θα δζεβείνεζ ηα εβηεθαθζηά ζμο ηφηηανα ηαζ εα παναζφνεζ ζε δναζηδνζυηδηα πμθθά ιέπνζ ηχνα οπκχηημκηα ηφηηανα ηζ έηζζ εα ζε ηαηαζηήζεζ ζηακυ κα πνμζθένεζξ αολδιέκδ οπδνεζία δζαθμνεηζηήξ θφζδξ απ‟ αοηή ιε ηδκ μπμία αζπμθείζαζ ηχνα. Θα ζε μδδβήζεζ κα ενεοκήζεζξ ακ ημ ηςνζκυ ζμο πεδίμ οπδνεζίαξ είκαζ βζα ζέκα πνέπμκ, ή – ακ είκαζ – ηζ πνέπεζ κα ηάκεζξ βζα κα “αθθάλεζξ ηδ θφζδ ημο ζπυνμο πμο πνέπεζ κα ζπανεί ζ‟ αοηυ”. Θα ιάεεζξ ζε ηζ ακαθένμιαζ πςνίξ πνυζεεηδ επελήβδζδ απυ ιένμοξ ιμο. Σέημζμ είκαζ ημ πνυαθδιά ζμο. Πχξ εα αθθάλμοιε ηδκ εβςζηή ζμο εζηίαζδ ηαζ ηαοηυπνμκα εα ζοβπςκεφζμοιε ζηεκυηενα ηζξ δφμ ηφνζεξ αηηίκεξ ζμο, έηζζ χζηε δ πνμζςπζηυηδηα κα οπμηαπεεί ζηδκ ροπή. Γζα κα αμδεήζμοιε ζ‟ αοηυ πνέπεζ κα αημθμοεήζεζξ ημκ εζδζηυ αοηυ δζαθμβζζιυ… ΢ΔΜΒΕΧ΢Δ: Ο καζεηήο απηφο δελ εξγάδεηαη πηα κε ην Θηβεηαλφ Γηδάζθαιν ν Οπνίνο θάλεη γη’ απηφλ ην αθφινπζν ζρφιην: “Έρεη θηάζεη ζην ζεκείν ηεο πιεκκπξίδαο γη’ απηή ηε δσή. Πεξηζζφηεξεο νδεγίεο δελ είλαη αλαγθαίεο. Έρεη αξθεηέο γηα λα εξγαζζεί πάλσ ηνπο.”

΢ηδκ L.D.O. Ννέκβξηνο 1937 ΏΑΒΛΦΒ ΜΟΤ ΚΏΕ ΦΕΛΒ ΜΟΤ, Πμθθμί πανάβμκηεξ εοεφκμκηαζ βζα ηδ ζοβηέκηνςζδ ακενχπςκ ζ‟ έκακ υιζθμ ζακ αοηυκ. Τπάνπεζ πνχηα απ‟ υθα δ αιμζααία ηανιζηή ημοξ ζπέζδ δ μπμία θακενχκμκηαξ ζζυηδηα ζηδκ έθεζδ ηαζ ιζα βεκζηή ζηακυηδηα δδιζμονβίαξ ηαζ δζαηήνδζδξ μνζζιέκςκ πκεοιαηζηχκ επαθχκ, ημοξ επζηνέπεζ κα ενβάγμκηαζ εοημθυηενα ιαγί ζακ ιμκάδα ή εκυηδηα, ακ πνμηζιάηε αοηυ ημκ υνμ. ΢‟ αοηέξ ηζξ πενζπηχζεζξ πνεζάγεηαζ ζημκ υιζθμ ιζα εζδζηή ηαζ ζδζάγμοζα ακάπηολδ χζηε δ μιαδζηή γςή κα ιπμνέζεζ κα ειπθμοηζζεεί ηαζ κα ααεφκεζ. ΢ε άθθεξ πενζπηχζεζξ οπάνπεζ ιζα ζοβηεηνζιέκδ ζπέζδ ιαγί ιμο πμο ακάβεηαζ ζε πεναζιέκδ ειπεζνία, αηυιδ ηζ ακ αοηή δ ειπεζνία έπεζ ςξ ηχνα ηαηαβναθεί αζοκείδδηα. Τπάνπεζ δ πνμζθμνά κέαξ εοηαζνίαξ βζα εηπαίδεοζδ ζ‟ υζμοξ ανίζημκηαζ ζηδκ Ώηναπυ ηδξ Μαεδηείαξ. ΋θμζ αοημί μζ πανάβμκηεξ επδνέαζακ ηδκ απυθαζή ιμο κα γδηήζς απυ ζέκα, έκα ιαεδηή, κα ενβαζεεί ζε ζοκενβαζία ιαγί ιμο

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

117

ηαζ ιε ημκ υιζθμ ηςκ ιαεδηχκ ιμο. ΢ηδκ ζδζαίηενδ πενίπηςζή ζμο μζ ηαεμνζζηζηέξ αζηίεξ ήηακ δ ζοκεζζθμνά πμο ιπμνείξ κα ηάκεζξ ζ‟ αοηυ ημκ υιζθμ απ‟ ημκ πθμφζζμ ελμπθζζιυ ζμο ζε ααεζά επζεοιία ηαζ ηαηακυδζδ ηζ επίζδξ απυ ιζα πμθφ παθζά ζπέζδ ιαγί ιμο. Φοζζηά βζ‟ αοηή ηδκ ηεθεοηαία έπς ιεβαθφηενδ ζοκείδδζδ απυ ζέκα. Μμο είκαζ απαναίηδημ κα ζμο ελδβήζς αοηά ηα ζδιεία βζαηί δ ηαηακυδζδ ηςκ αζηίςκ είκαζ ιζα απυ ηζξ ζζπονυηενεξ κμδηζηέξ ζμο πανμνιήζεζξ ηαζ ιζα ηέημζα πανυνιδζδ δεκ ιπμνεί κα πανααθεθεεί. Αεκ είκαζ εφημθμ βζα ζέκα κα ιπεζξ ζ‟ αοηυ ημκ υιζθμ. Ώιθζζαδηείξ ηδκ ζηακυηδηά ζμο κα ζοιιμνθςεείξ ιε ηζξ απαζηήζεζξ ηαζ κα οπμηαβείξ ζηδκ ακαπυθεοηηδ πανυηζ εεεθμκηζηή, μιαδζηή πεζεανπία. Κζ εβχ ηδκ αιθζζαήηδζα, υπζ βζαηί αιθζαάθθς βζα ηδκ εζθζηνίκεζα ημο ζημπμφ ζμο ηαζ ηδκ πνυεεζδ ηδξ γςήξ ζμο, βζαηί δε ζοιααίκεζ ηάηζ ηέημζμ, μφηε αιθζζαδηχ ηδ ζηαεενυηδηα ηδξ απυθαζήξ ζμο κα ααδίζεζξ ηδκ Ώηναπυ ηαζ κα πνμπςνήζεζξ ζημ ζηυπμ ζμο. Ώοηή είκαζ βζα ζέκα ιζα αιεηάαθδηδ ηζ άηαιπηδ απυθαζδ. Σδκ ηναηάξ ιε ηάεε εοζία ηαζ πανά ηδκ ηαηά ηαζνμφξ απμηοπία κα επζηφπεζξ ημ δζηυ ζμο πνυηοπμ πκεοιαηζηήξ γςήξ. Δ αιθζαμθία ιμο ααζίγεηαζ ζε ιζα ηάζδ απυ ιένμοξ ζμο πνμξ ηδκ αμνζζηία ηαζ ιζα έθθεζρδ ηδξ αίζεδζδξ ημο έβηαζνμο πνμζακαημθζζιμφ. Ώοηυ ζοιααίκεζ ζοπκά ζ‟ έκακ αβκυ ιοζηζηζζηή υπςξ οπήνλεξ εζφ. Νζχες υηζ ηζ εζφ ημ αζζεάκεζαζ. Αεκ είκαζ εφημθμ βζα έκακ άκενςπμ ημο ηφπμο ζμο κα ιπεζ ζε ιζα πμνεία αοημπεζεανπίαξ ηάης απυ ηδκ οπυδεζλδ εκυξ άθθμο, υπςξ εβχ. Γζα κα ελμοδεηενχζς αοηή ηδ δοζημθία εα ήεεθα κα ζμο εοιίζς υηζ δ ζοβηαηάεεζή ζμο ζ‟ αοηυ ημ γήηδια οπήνλε ηεθείςξ εεεθμκηζηή ηζ υηζ έδεζλεξ ηδκ πνμεοιία ζμο κα ηάκεζξ ηδκ απαζημφιεκδ πνμζπάεεζα αθμφ ζογήηδζεξ ημ εέια πενζζζυηενμ απυ έκα πνυκμ. Ώοηυ είκαζ υ,ηζ ζμο γδηχ. Θα ήεεθα αηυιδ κα ζμο εοιίζς υηζ ζηδ ζηάζδ ιμο πνμξ ηζξ μιάδεξ ηςκ ιαεδηχκ ιμο (πμο ιενζημί ενβάζεδηακ ιαγί ιμο βζα πμθθά πνυκζα) παναηζκμφιαζ απθά απυ ιζα έκημκδ επζεοιία κα ζαξ αμδεήζς υθμοξ απ‟ ηδ ζημπζά ηδξ πθαηφηενδξ πείναξ ιμο ηαζ κα ηάκς οπμδείλεζξ. Ώοηέξ ιπμνεί κα ηζξ αημθμοεήζεηε ή υπζ ακάθμβα ιε ηδκ επζεοιία ημο ιαεδηή. Βίκαζ πάκηςξ θνυκζιμ κα ηάκεζξ ηδκ πνμζπάεεζα ηαζ κα ιμο δχζεζξ ηδκ εοηαζνία ιε ιζα πνυζηαζνδ ζοβηαηάεεζδ ηαζ ιζα εεεθμκηζηή οπαημή κα ζμο απμδείλς υηζ οπάνπεζ έκαξ ζημπυξ ηαζ ιζα ζπεδζαζιέκδ ηαηακυδζδ πίζς απυ ηδκ ηεπκζηή εηπαίδεοζδξ πμο πνμηείκς. Θα είζαζ θμζπυκ πνυεοιμξ κα δμηζιάζεζξ ηζξ οπμδείλεζξ ιμο ηαζ κ‟ αημθμοεήζεζξ ηζξ πνμηάζεζξ ιμο βζα έκα ανηεηά ιεβάθμ δζάζηδια χζηε κα απμδεζπεεί δ ζμθία ημοξ; Υνεζάγεηαζ πνυκμξ ζηδκ πκεοιαηζηή γςή βζα κα βίκμοκ μζ πνμζανιμβέξ ηαζ κα επέθεμοκ μζ ακαβηαίεξ ακεθίλεζξ. Αφμ ή ηνεζξ ιήκεξ δεκ ανημφκ βζα κα ελμοδεηενχζμοκ ηζξ ηάζεζξ ηαζ ηζξ ζοκήεεζεξ ιζαξ μθυηθδνδξ γςήξ ή πζεακυκ ανηεηχκ ηφηθςκ γςήξ. Ώθθά έπεζξ εάννμξ ηαζ ζηαεενή εέθδζδ ηαζ ιπμνείξ κα επζηφπεζξ πμθθά ζ‟ αοηή ηδ γςή. Σμ πνυαθδιά ζμο είκαζ εηείκμ εκυξ εοιεηάαμθμο, πνμπςνδιέκμο ηφπμο δεφηενδξ αηηίκαξ. Έπεζξ ιζα ζαθή ζηακυηδηα κα ηάκεζξ πμθθά πνάβιαηα ζςζηά ηαζ ιζα απμθαζζζηζηή ηάζδ κα ηαηαθαααίκεζξ ημοξ ακενχπμοξ, ηα ηίκδηνα ηαζ ηζξ πανμνιήζεζξ ημοξ. Έπεζξ ιζα ζδζμθοία ζηδκ επαθή ηαζ είζαζ απυ ηδ θφζδ ζμο ηαθυξ ροπμθυβμξ. Βίζαζ αηυιδ επζννεπήξ (ελαζηίαξ ηδξ δεφηενδξ αηηζκζηήξ πενζεηηζηυηδηάξ ζμο) κα

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

118

οπενεηηζιάξ ημοξ ακενχπμοξ ηαζ οπμηεζιεκζηά έπεζξ έκα ζζπονυ ζφιπθεβια ηαηςηενυηδηαξ πμο ααζίγεηαζ ηαηά ιεβάθμ ιένμξ ζηδκ αίζεδζή ζμο ημο εείμο ηζ υπζ ηδξ απμηοπίαξ. ΢οθθμβίζμο αοηή ηδ ζηέρδ πμο ζμο δίκς εδχ. Υνεζάγεηαζ κα ιάεεζξ κα αθέπεζξ ημοξ ακενχπμοξ υπςξ είκαζ πναβιαηζηά ηζ εηηζιχκηαξ υπςξ ιέπνζ ηχνα ημ εείμ ιέζα ημοξ, κα ζηαεείξ πανάιενα ζηδκ πνμζπάεεζά ζμο κα ημοξ αμδεήζεζξ ηαζ κα ενβαζεείξ ι‟ αοημφξ ηαζ βζ‟ αοημφξ. Σείκεζξ κα εεςνείξ ηδκ ζηακυηδηά ζμο κα δναξ ζςζηά πάκς ζε ηυζμ πμθθέξ βναιιέξ ζακ ηάηζ πμο έπεζ ηάπςξ ηδ θφζδ ειπμδίμο. Πνέπεζ κα ιάεεζξ κα ηδ εεςνείξ ζακ έκδεζλδ ιάθθμκ ηςκ πμθθχκ ηνυπςκ ιε ημοξ μπμίμοξ ιπμνείξ κα πθδζζάζεζξ ημοξ άθθμοξ ηαζ ζακ ζοβηεηνζιέκμ πνμζυκ πάκς ζηδκ Ώηναπυ. Μ‟ εζέκα ιπμνχ ηαζ πνέπεζ κα είιαζ ηεθείςξ εζθζηνζκήξ· δ έιθοηδ ηζιζυηδηά ζμο ακαβκςνίγεζ ηδκ ίδζα πμζυηδηα ζημοξ άθθμοξ ηαζ δε εα είπεξ ηακέκα ζεααζιυ βζα ιέκα ακ ζμο θενυιμοκ ιε ημ βάκηζ, υπςξ θέκε. Δ θεζημονβία ιμο ιε ζέκα δεκ είκαζ κα ζμο θές ηα θάεδ ζμο ή κα ζμο δίκς πμθθέξ ηαηεοεφκζεζξ. Ώοηέξ ηζξ λένεζξ ηζ αημθμοεείξ εκζηζηηςδχξ ηδκ αθδεζκή ηαηεφεοκζδ, ακ ηαζ ηαηά ηαζνμφξ δζαθέβεζξ ημ ιαηνφηενμ δνυιμ πνμξ ημ ζημπυ ζμο. Έπεζξ δφμ πνάβιαηα κα ηάκεζξ πμο – ακ βίκμοκ ιε επζηοπία – εα ιπμνμφζακ κ‟ αολήζμοκ ηαηά πμθφ ηδκ απυδμζή ζμο ζηδκ οπδνεζία ηαζ κα ακαδζμνβακχζμοκ ηυζμ ηδκ εζςηενζηή υζμ ηαζ ηδκ ελςηενζηή ζμο γςή. Πνέπεζ κα ενβαζεείξ ζοκεζδδηά ιε ημκ πανάβμκηα ρξφλν ηαζ πνέπεζ κα ηάκεζξ ηδ γςή ιζα πθδνέζηενδ έηθναζδ επζηοπμφξ ενβαζίαξ. Πνέπεζ επίζδξ κα ηαθθζενβήζεζξ ζαθέζηενα απ‟ υ,ηζ ηάκεζξ ηδ ζοκήεεζα ημο κμο, ηδκ εηβοικαζιέκδ ζηάζδ ημο Παναηδνδηή ηδξ γςήξ, ηςκ ακενχπςκ ηαζ ημο εαοημφ ζμο. Πνέπεζ κ‟ ακαπηφλεζξ ηδκ πνμζμπή ημο Βκυξ πμο αθέπεζ ηδ γςή ηαζ ημκ αβχκα ηδξ γςήξ ηςκ άθθςκ. ΢μο είκαζ ακαβηαίμ κα ιάεεζξ πςξ υηακ ιπμνείξ κα απμθφβεζξ κα ηαοηίγεζαζ ηυζμ ζηεκά ιε ημοξ ακενχπμοξ, πςνίξ κα οπμθένεζξ ηυζμ ζοκεζδδηά ιαγί ημοξ, ιπμνείξ κα ημοξ πνμζθένεζξ ιεβαθφηενδ οπδνεζία ηαζ κα ημοξ είζαζ ηαθφηενμξ θίθμξ ηαζ αμδευξ. Βπμιέκςξ δ απφζπαζε είκαζ βζα ζέκα ιζα ελέπμοζα απαίηδζδ ηαζ ιζα πμζυηδηα πμο πνέπεζ κα ηαθθζενβδεεί. Αεκ είκαζ δ απυζπαζδ ηδξ αοημπνμζηαζίαξ ή ηδξ ακμζμπμίδζδξ ή ηδξ απμιάηνοκζδξ, αθθά δ ροπζηή εηείκδ απυζπαζδ πμο θεζημονβεί απυ ροπζηά επίπεδα ηαζ – αθέπμκηαξ υθδ ηδ γςή ζημ θςξ πμο λεπφκεηαζ απυ ηδκ ροπή – εεςνεί ημ ηαεεηί απ‟ ηδ ζημπζά ηδξ αζςκζυηδηαξ. Θα δεζξ ηυηε ηζξ εκεπυιεκεξ πναβιαηζηέξ αλίεξ ηαζ ηζξ αθδεζκέξ πνμμπηζηέξ ηδξ εζηυκαξ. Υνεζάγεηαζ κα εθανιυγεζξ ζημοξ ακενχπμοξ ηαζ ζηζξ πενζζηάζεζξ ηδκ πμζυηδηα ηδξ ακάηνζζδξ ηαζ ηδξ ηαηακυδζδξ πμο πνμζπαεείξ κα πνδζζιμπμζήζεζξ υηακ αημθμοεείξ ηδκ ηέπκδ ζμο. Πνέπεζ κα αθέπεζξ ημοξ ακενχπμοξ αθδεζκά ηαζ υπςξ είκαζ – ιε ηα ζθάθιαηα ηαζ ηζξ ανεηέξ ημοξ, ηδ εεζυηδηα ηαζ ηδκ ακενςπυηδηά ημοξ. Αεκ έπς δίηζμ, αδεθθέ ιμο; Με ημ πέναζια ημο πνυκμο ιπμνείξ κα επεηηείκεζξ ηαζ κα ειααεφκεζξ ηδκ ακάθοζδ, αθθά πνχηα επζδζχης κα ζμο ημκίζς ιυκμ ηα δφμ αοηά ζδιεία ή ιάθθμκ ηζξ δφμ αοηέξ απαζηήζεζξ – ηδκ μνεή πνήζδ ημο πνυκμο ηαζ ηδκ μνεή πνμζανιμβή ημο ζηδ γςή ζμο ηαζ ηδκ ηαθθζένβεζα ιζαξ ζηάζδξ απυζπαζδξ. Αεκ έπς ηαιζά πνδζζιυηδηα βζα ζέκα ή βζα μπμζμκδήπμηε απυ ημοξ ιαεδηέξ ιμο ακ δεκ ιπμνχ κα είιαζ θεπημιενήξ ηζ εοεφξ.

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

119

Σμ ένβμ πμο ιπμνεί κα ζμο γδηήζς κα ηάκεζξ πνέπεζ κα ηείκεζ κα επζθένεζ μνζζιέκεξ απ‟ αοηέξ ηζξ ακαβηαίεξ πνμζανιμβέξ. Θα ζμο γδηήζς κα πνμζεέζεζξ ζημκ πνςζκυ ζμο δζαθμβζζιυ ιζα αναδζκή ακαζηυπδζδ πάκς ζηδκ απυζπαζδ… ΋ζμκ αθμνά ημ δζαθμβζζιυ ζμο αημθμφεδζε ηδ ζοκδεζζιέκδ ζμο δζαδζηαζία ημοθάπζζημκ πνμξ ημ πανυκ, πνυζεεζε ιυκμ ζ‟ αοηυκ ηάεε πνςί ιζα μνζζιέκδ πενίμδμ υπμο εα παίνκεζξ ημοξ ζοιιαεδηέξ ζμο (εηείκμοξ πμο ζοιααίκεζ κα βκςνίγεζξ) ιέζα ζημ θςξ ηαζ εα πνμζπαεείξ κα ζοκδεεείξ ζοκεζδδηά ιαγί ημοξ, δζαπφκμκηάξ ημοξ ηδκ αβάπδ ηαζ ηδ ζμθία πμο ιπμνεί κα έπεζξ. Ώοηυ ηείκεζ ζαθχξ ζηδκ μιαδζηή μθμηθήνςζδ… Βίζαζ ζε εέζδ κα ζοκηνέπεζξ ηαζ κα αμδεάξ πμθθμφξ ακενχπμοξ. Φνυκηζζε, αδεθθέ ιμο, κα αμδεάξ ιε ζμθία, δζάηνζζδ ηαζ επειφεεζα ηαζ κα ηαηααάθεζξ πνμζπάεεζα εηεί υπμο ιπμνμφκ κα επζηεοπεμφκ ηα ηαθφηενα απμηεθέζιαηα. Δ μνεή δζάηνζζδ ζηδκ ανςβή είκαζ ζπάκζα, αθθά ιπμνείξ κα ηδ δχζεζξ. Φοζζηά εα πνμζπαεήζεζξ κα ζοιιμνθςεείξ ιε ηζξ μιαδζηέξ απαζηήζεζξ, έηζζ δεκ είκαζ; Ώθθά αοηυ πνέπεζ κα βίκεζ ιε ηδ δζηή ζμο εθεφεενδ εηθμβή ηαζ βζα ημοξ ζημπμφξ ηδξ μιαδζηήξ μθμηθήνςζδξ. Φεβξνπάξηνο 1938 ΏΑΒΛΦΒ ΜΟΤ, ΢μο οπμδείπεδηε ηαεανά υηζ έπεζξ έκακ μνζζιέκμ ηανιζηυ δεζιυ ηυζμ ιε ημοξ ζοιιαεδηέξ ζμο υζμ ηαζ ιε ιέκα. Σα δφμ είκαζ ςζηυζμ έκα. Βίκαζ αοηυ πμο ζε μδήβδζε ζηδκ ηαηεφεοκζή ιαξ ηαζ ζμο επέηνερε κα ζοκδεεείξ ιε ημοξ ανπζημφξ αοημφξ μιίθμοξ πμο ζοκδέμκηαζ ιε ηα Άζναι ηςκ Αζδαζηάθςκ, ηα μπμία επζπεζνμφκ κα εκζςιαηχζμοκ ηζξ ιεευδμοξ ενβαζίαξ ηδξ επενπυιεκδξ Νέαξ Βπμπήξ. Νςνίηενα είπεξ ενβαζεεί ιε ιζα άθθδ μιάδα. Καηυπζκ δ πίεζδ ηδξ γςήξ ηαζ ηςκ πενζζηάζεςκ ηζ δ επζεοιία κα εηθναζεείξ ζε ιζα επζθεβιέκδ βναιιή δνάζδξ ζε απμιάηνοκε πνυζηαζνα απ‟ ηδκ μιαδζηή γςή ηζ δ εέζδ ζμο ζοιπθδνχεδηε απυ ηάπμζμκ άθθμκ. Σχνα ανέεδηε ενβαζία βζα ζέκα ζε έκακ υιζθμ πμο πνυηεζηαζ κ‟ αζπμθδεεί ιε ηδ δζάθοζδ ηδξ παβηυζιζαξ βμδηείαξ. Ώπμθάζζζα κα ζε αάθς κα ενβαζεείξ ζ‟ αοηυ ημκ υιζθμ, βζαηί είζαζ ζπεηζηά απαθθαβιέκμξ απυ ηδ βμδηεία (δεκ είπα απαθθαβιέκμξ απυ ζθάθιαηα ή απυ ηζξ κμδηζηέξ υρεζξ ηδξ βμδηείαξ πμο μκμιάγμοιε πθάκδ). Ώοηή δ εθεοεενία πνέπεζ κα είκαζ πνήζζιδ ζημκ υιζθμ. Μπμνείξ κα ζηεθεείξ ιε δζαφβεζα ηαζ ζοκήεςξ λένεζξ βζαηί δναξ ι‟ έκακ μνζζιέκμ ηνυπμ, βζαηί ζπάκζα δναξ πςνίξ ηάπμζα πνμηαηανηηζηή ζηέρδ ή πςνίξ κα θηάζεζξ ζε ηάπμζα ζηακή ηζ επανηή αζηία (υπζ αζζεδιαηζηή ζοβηίκδζδ) βζα κα δνάζεζξ έηζζ. Θα ημ εοιάζαζ αοηυ ηαεχξ εα ενβάγεζαζ ζημκ υιζθυ ιμο ηζ ανβυηενα – ηαεχξ μ υιζθμξ εα ενβάγεηαζ εκςιέκμξ βζα κα δζαθφζεζ ηζξ επζηναημφζεξ βμδηείεξ – εα ενβαζεείξ ιαγί ημοξ ιε κμδιμζφκδ ηαζ δφκαιδ ηαεχξ εα ιαεαίκμοκ ιαγί ζμο κα ηονζανπμφκ ηδ βμδηεία ζηδ γςή ημοξ; ΋ηακ έκαξ άκενςπμξ έπεζ ιάεεζ κα ηονζανπεί ζηζξ ζοκεήηεξ ιε ηδ δφκαιδ ηδξ ροπήξ ημο, ιπμνεί ηυηε κα ενβαζεεί ιέζα ζηζξ ζοκεήηεξ, ακέββζπημξ ηζ επμζημδμιδηζηά. Θα πνμζπαεήζεζξ άναβε κα ημ εοιάζαζ αοηυ; Δ μιαδζηή αοηή ενβαζία είκαζ είηε ζδιακηζηή ηαζ πνήζζιδ, είηε ιζα πίιαζνα ηαζ απχθεζα πνυκμο, πςνίξ ηακέκακ αθδεζκυ ζημπυ ηαζ πςνίξ κα ελοπδνεηεί ηακέκα πνήζζιμ ζηυπμ. Ώκ μζ υιζθμζ ηςκ ιαεδηχκ ζημ ελςηενζηυ πεδίμ, πμο ζπδιαηίγμοκ ηχνα

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

120

μζ Αζδάζηαθμζ ζ‟ υθμ ημκ ηυζιμ, ιπμνμφκ κα εεςνδεμφκ υηζ ανίζημκηαζ ιεηαλφ ηςκ ΢πενιαηζηχκ Οιίθςκ ηδξ Νέαξ Βπμπήξ ηαζ ιπμνμφκ αηυιδ κα έπμοκ άιεζδ πνδζζιυηδηα ζημ ζηάδζμ ηδξ ανπζηήξ πνμηαηανηηζηήξ ενβαζίαξ ζηδκ μπμία ανζζηυιαζηε ηχνα, ηυηε αλίγεζ απυ πμθθέξ απυρεζξ κα δχζμοιε πνυκμ ηαζ πνμζπάεεζα (βζα κα ζοκενβαζεμφιε επμζημδμιδηζηά υηακ ένεεζ μ ηαζνυξ) βζα ηδκ εηπθήνςζδ ηςκ απαζηήζεςκ. Καεχξ εζζένπεζαζ ανηεηά πνυκζα ανβυηενα απυ ηδκ πθεζμκυηδηα, βζα κα πάνεζξ ηδ εέζδ ημο D.Ώ.Ο., οπάνπμοκ πμθθέξ πθδνμθμνίεξ πμο πνέπεζ κα ιάεεζξ ηαζ πμθθέξ πνμβεκέζηενεξ μδδβίεξ βζα κα ιεθεηήζεζξ. Ώκ ημ ηάκεζξ, ηυηε εα είζαζ ζηακυξ κα ενβαζεείξ ιε ηαηακυδζδ ιαγί ιε ημοξ ζοιιαεδηέξ ζμο. Μεθέηδζε ημοθάπζζημκ βζα έκα πνυκμ ηζξ πνμδβμφιεκεξ δζδαζηαθίεξ ζπεηζηά ιε ηδ ιάβζα, ηδ βμδηεία ηαζ ηδκ πθάκδ. Θα ανεζξ πμθθά πμο εα ζε εκδζαθένμοκ… Βίζαζ έκαξ δδιζμονβζηυξ ενβάηδξ ηζ έπεζξ επίζδξ ηδκ ζηακυηδηα κα ενβάγεζαζ ιε πμθθμφξ δδιζμονβζημφξ ηνυπμοξ. Βίζαζ ηαθθζηέπκδξ ηαζ ζοββναθέαξ. Ώοηυ ζδιαίκεζ υηζ δ ροπή ζμο ιπμνεί κα θηάζεζ ζε έηθναζδ ηαζ πνδζζιυηδηα πάκς ζε δφμ αβςβμφξ. Έπεζξ θμζπυκ δφμ ζοβηεηνζιέκα πνμζυκηα βζα κα ζοκεζζθένεζξ ζηδκ παβηυζιζα οπδνεζία ηαζ δφμ ζδιεία έηθναζδξ δζα ηςκ μπμίςκ δ ροπή ηζ μ εβηέθαθυξ ζμο ανίζημκηαζ ζ‟ επζημζκςκία. Σέημζμζ αβςβμί είκαζ ακαβηαζηζηά ιέζα ζπέζδξ ηζ απ‟ αοημφξ ιπμνεί κα νέεζ θςξ, αηηζκμαμθχκηαξ ημοξ ζημηεζκμφξ ηυπμοξ. Θα ήεεθα κα ημκίζς υηζ μζ δδιζμονβζημί ενβάηεξ ζε μπμζμδήπμηε πεδίμ είκαζ πνςηανπζηά εηείκμζ πμο ιπμνμφκ κα ηαηαζηνέρμοκ ηζξ βμδηείεξ ζηζξ μπμίεξ είκαζ επζννεπήξ δ ακενςπυηδηα. Ώοηέξ ανίζημκηαζ ζ‟ εηείκα ηα πεδία ηδξ απαηδθήξ δναζηδνζυηδηαξ πμο έπμοκ δδιζμονβήζεζ μζ ίδζμζ μζ άκενςπμζ. Παίνκεζξ ηδ εέζδ εκυξ δδιζμονβζημφ ενβάηδ πμο οπέηορε – εζθζηνζκά ηζ έκηζια – ζηδ βμδηεία ιζαξ “εθεφεενδξ ηαζ ακελάνηδηδξ ροπήξ” – ιζα πανάδμλδ ζδέα ηαζ ιζα ζδέα πμο δείπκεζ ηδ θήεδ ημο βεβμκυημξ υηζ δ αίνεζδ ηδξ πςνζζηζηυηδηαξ, ηδξ ιμκαλζάξ ηαζ ηδξ ακελανηδζίαξ είκαζ ιένμξ ηδξ παβηυζιζαξ βμδηείαξ. Ο αδεθθυξ αοηυξ ήηακ έηζζ ακίηακμξ κα ζοκενβαζεεί ηζ εηηζιμφζε ηδκ “πνμζςπζηή εθεοεενία” ημο πενζζζυηενμ απ‟ ηδ ζπεδζαζιέκδ μιαδζηή δναζηδνζυηδηα ηζ έηζζ ηαεοζηένδζε βζα δφμ πνυκζα αοηή ηδκ μιάδα ενβαηχκ κα θηάζεζ ζηδκ απμζημπμφιεκδ δναζηδνζυηδηα. Θα πνμζπαεήζεζξ θμζπυκ κα μθμηθδνςεείξ βνήβμνα βζα κα επζηαπφκεζξ ηδκ απμζημπμφιεκδ επίηεολδ; Γζα κα ζε αμδεήζς ζ‟ αοηυ δε εα ζμο ακαεέζς πμθθή πνμζςπζηή ενβαζία μφηε εα ζμο μνίζς πμθθή αημιζηή δναζηδνζυηδηα. Θα ζμο οπμδείλς υιςξ ηζξ ηνεζξ αηηίκεξ εκένβεζαξ πμο απμηεθμφκ ηδκ πνμζςπζηυηδηά ζμο. ΋πςξ ήδδ λένεζξ, δ ροπζηή ζμο αηηίκα είκαζ δ δεφηενδ ηζ δ αηηίκα ηδξ πνμζςπζηυηδηάξ ζμο δ ηέηανηδ. Μζα ιεθέηδ ηςκ πέκηε αοηχκ αηηίκςκ ηζ εηείκςκ ηςκ ζοιιαεδηχκ ζμο εα ζμο δείλεζ πμφ οπάνπμοκ ζδιεία ζπέζδξ, πμφ εα ανεεμφκ μζ βναιιέξ εθάπζζηδξ ακηίζηαζδξ ηαζ πμφ ιπμνείξ κα ράλεζξ βζα βνήβμνδ ακηίθδρδ ηαζ ηαηακμήζζιδ ζοκενβαζία. Σμ λνεηηθφ ζνπ ζψκα ανίζηεηαζ ζηδκ ηέηανηδ Ώηηίκα ηδξ Ώνιμκίαξ ιέζς Αζαιάπδξ, απ‟ υπμο ηαζ δ εοηαιρία ζμο, δ αίζεδζή ζμο ηδξ ζπέζδξ ηαζ δ βμνβή ζφθθδρδ ηδξ κμδηζηήξ αθήεεζαξ. Δ πθάκδ εα είκαζ πάκηα βζα ζέκα ιζα πζα εφημθδ παβίδα απυ ηδ βμδηεία. Ώοηή δ Ώηηίκα ηδξ Ώνιμκίαξ ιέζς Αζαιάπδξ είκαζ δ βεθονςηζηή εηείκδ αηηίκα δ μπμία ζηδκ πενίπηςζή ζμο ηαζ ιέζς ημο κμο επζθένεζ ιζα αολακυιεκα βμνβή

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

121

εδναίςζδ ηδξ επαθήξ ιεηαλφ ηδξ ροπήξ ζμο ηαζ ηδξ πνμζςπζηυηδηάξ ζμο. Σμ αζηξηθφ ζνπ ζψκα ανίζηεηαζ ζηδ δεφηενδ αηηίκα ηζ αοηυ ζμο είκαζ ανηεηά θακενυ, δίκμκηάξ ζμο εηείκεξ ηζξ δοζημθίεξ ηαζ ηζξ εοηαζνίεξ πμο ηεθζηά μδδβμφκ ζε δζεονφκζεζξ ηδξ ζοκείδδζδξ ηαζ ζ‟ εηείκδ ηδκ εοαζζεδζία πνμξ ηδκ ροπή ηςκ άθθςκ, πμο οπήνλε δ αάζδ ηδξ πζμ επζηοπμφξ ενβαζίαξ ζμο. Σμ θπζηθφ ζνπ ζψκα ανίζηεηαζ ζηδκ έαδμιδ αηηίκα δ μπμία ζμο δίκεζ ιζα αίζεδζδ ηδξ ζπέζδξ ιεηαλφ πκεφιαημξ ηαζ φθδξ, ιεηαλφ ροπήξ ηαζ ζχιαημξ ηαζ ζμο επζηνέπεζ, ακ εέθεζξ, κα είζαζ έκαξ επμζημδμιδηζηυξ πνάηημναξ ζημ ιαβζηυ ένβμ. ΢οκεπχξ μζ αηηίκεξ ζμο είκαζ: 1.

2.

3.

4.

5.

Δ αηηίκα ηδξ ροπήξ – δ δεφηενδ Ώηηίκα ηδξ Ώβάπδξ-΢μθίαξ. Δ αηηίκα ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ – δ ηέηανηδ Ώηηίκα ηδξ Ώνιμκίαξ ιέζς Αζαιάπδξ. Δ αηηίκα ημο κμο – δ ηέηανηδ Ώηηίκα ηδξ Ώνιμκίαξ ιέζς Αζαιάπδξ. Δ αηηίκα ημο αζηνζημφ ζχιαημξ – δ δεφηενδ Ώηηίκα ηδξ Ώβάπδξ-΢μθίαξ. Δ αηηίκα ημο θοζζημφ ζχιαημξ – δ έαδμιδ Ώηηίκα ηδξ Σεθεημονβζηήξ Σάλδξ ή Μαβείαξ.

Θα ζμο είκαζ θακενυ υηζ δ ηφνζα βναιιή δφκαιδξ ζημκ ελμπθζζιυ ζμο, πμο ζε ζοκδέεζ ιε ημοξ άθθμοξ ηαζ δζεοημθφκεζ ηδκ επαθή, είκαζ δ δεφηενδ αηηίκα ιε ηδ δεοηενεφμοζα έηθναζή ηδξ, ηδκ ηέηανηδ αηηίκα. Ώοηυ είκαζ έκα ζαθέξ πθεμκέηηδια ηαζ ιζα εοηαζνία, αθθά επίζδξ ηαεζζηά εθζηηά μνζζιέκα ιεζμκεηηήιαηα. Ώοηά πνέπεζ κα ελμοδεηενςεμφκ ιε ιζα εκίζποζδ υθςκ ηςκ πνχηςκ αηηζκζηχκ ηάζεςκ πνμηεζιέκμο κα επζηφπεζξ ιζα ακαβηαία ζζμννμπία. Θα ήεεθα κα πνμζεέζς υηζ: 1. Δ ροπζηή ζμο εκένβεζα επζγδηεί έηθναζδ ιέζς ημο γςηζημφ ζχιαημξ.

2. Δ δφκαιδ ηδξ πνμζςπζηυηδηάξ ζμο είκαζ εζηζαζιέκδ ζημ αζηνζηυ ζχια. Αζάααζε ηζ είπα ζηδκ I.ΐ.S. βζα κα ηαηαθάαεζξ ηδ ζδιαζία ηςκ ακςηένς. Φεβξνπάξηνο 1939 ΏΑΒΛΦΒ ΏΠΟ ΠΏΛΕΏ, ΢οιπθήνςζεξ πζα έκα πνυκμ ενβαζίαξ ιαγί ιμο ηαζ ζ‟ αοηυ ημκ υιζθμ ιαεδηχκ. Βίπεξ ημ πνυκμ κα λεηαεανίζεζξ ηζξ ζηέρεζξ ζμο ηαζ ζμο δυεδηε δ εοηαζνία κα μνίζεζξ ηαεανά ηα ακηζηείιεκα ηαζ ημοξ ζημπμφξ ηδξ ενβαζίαξ πμο ζφκημια ε‟ ανπίζεζ αοηυξ μ υιζθμξ. Ώνπίγεζξ ηάπςξ ιεζμκεηηζηά, επεζδή ζηδκ πενίπηςζή ζμο ζε απαθθάλαιε απυ υθδ ηδκ ανπζηή ενβαζία ηαζ ηδκ πνμηαηανηηζηή εηβφικαζδ. Ώνπίγεζξ ιε ημ ζηάδζμ ηδξ μνβακςιέκδξ μιαδζηήξ ενβαζίαξ. Θα ηδκ ηάκεζξ άναβε ιε οπμιμκεηζηή πνμζήθςζδ ηαζ ιζα ακακηίννδηδ αθθά εεεθμκηζηή οπαημή; Μδκ αθήζεζξ ηδκ παβηυζιζα βμδηεία κα ζε ηαηααάθθεζ ηαζ θνυκηζζε κα ιδκ παναζονεείξ ιέζα ζηδ δίκδ ηςκ θυαςκ ηαζ ηδξ απαζζζμδμλίαξ πμο πενζγχκεζ ηυζμοξ πμθθμφξ ακενχπμοξ ζηζξ ιένεξ ιαξ. ΋πςξ ζμο είπα κςνίηενα, είζαζ ζπεηζηά απαθθαβιέκμξ απ‟ ηδ βμδηεία, αθθά μζ δοκάιεζξ ζήιενα είκαζ ηυζμ ζζπονέξ, χζηε υθμζ μζ ιαεδηέξ πνέπεζ κα πνμζηαηεοεμφκ ζαθχξ. Γζα ζέκα δ πνμζηαζία αοηή ανίζηεηαζ ζε ηάπμζα ιμνθή δδιζμονβζηήξ ενβαζίαξ. Ώοηή βίκεηαζ εοημθυηενδ βζα ζέκα απ‟ ημ βεβμκυξ υηζ δ πνμζςπζηή ζμο αηηίκα ηζ δ αηηίκα ημο κμο ζμο είκαζ υιμζεξ ηζ αηυιδ επεζδή δ ροπή ζμο, αβηονμαμθδιέκδ ηζ

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

122

εζηζαζιέκδ ζημ αζεενζηυ ζμο ζχια, ιπμνεί – ακ εέθεζξ – κα βαθαακίζεζ ημ θοζζηυ ζμο ζχια ζε μπμζμδήπμηε ζπεδυκ είδμξ ακαβηαίαξ δδιζμονβζηήξ δνάζδξ. Έκα απυ ηα πνάβιαηα πμο υθμζ μζ ιαεδηέξ πνέπεζ κα ιάεμοκ κα ηάκμοκ είκαζ κα εηιεηαθθεοεμφκ ηζξ δοκάιεζξ ηαζ ηζξ εκένβεζεξ πμο είκαζ δζηέξ ημοξ δζηαζςιαηζηά απυ έιθοηδ ηηήζδ· αοηέξ υιςξ ζπάκζα πνδζζιμπμζμφκηαζ ιε ηαηακυδζδ απ‟ ημ ιέζμ άκδνα ή βοκαίηα. Βίκαζ ζοκήεςξ ηα εφιαηα ηζ υπζ μζ πεζνζζηέξ ηςκ δοκάιεςκ αοηχκ. Λίβμζ ακηζθαιαάκμκηαζ πυζμ ηαηαπθδηηζηέξ είκαζ μζ εκένβεζεξ ηζξ μπμίεξ ιπμνμφκ κα ακηθήζμοκ ηαηά αμφθδζδ. Σμ πνυαθδιά ζμο είκαζ ηαηελμπήκ δ εδναίςζδ ιζαξ δοκαιζηήξ ζπέζδξ ιεηαλφ υθςκ ηςκ εζχηενςκ ηαζ θεπημθοχκ δοκάιεςκ πμο είκαζ εζηζαζιέκεξ ζημ αζεενζηυ ζμο ζχια, έηζζ χζηε κα ιπμνείξ απμηνοθζζηζηά κα “ιεηαθένεζξ” ζε ελςηενζηή έηθναζδ ιέζς ημο θοζζημφ εβηεθάθμο ηα πθμφηδ ηδξ ακηίθδρδξ, ηδξ ηαηακυδζδξ ηαζ ηδξ ζμθίαξ πμο είκαζ ηηήια ζμο. Ώοηή δ ιεηαθμνά δε βίκεηαζ απυ ζέκα ιε ηυζδ επάνηεζα υζδ εα ιπμνμφζε κα βίκεζ, ακ ηαζ ηαηά ηαζνμφξ ηδκ επζηοβπάκεζξ. Θα έπνεπε κ‟ απμαθέπεζξ ζηδκ ελςηενζηή έηθναζδ ηδξ εζχηενδξ θφζδξ ιε ιεβαθφηενδ ζοπκυηδηα ηαζ εα έπνεπε κα επζδζχηεζξ κα ηάκεζξ ημ ζοκεζδδηυ δεζιυ ιεηαλφ ελςηενζημφ ηζ εζςηενζημφ πζμ δοκαιζηυ ηαζ πναβιαηζηυ. ΢οθθμβίζμο ημ αοηυ. Δ ζζπφξ, δ ζμθία ηζ δ αβάπδ ηάεε ιαεδηή ζημκ ηυζιμ ζήιενα απαζηείηαζ ζμαανά. Δ ακενςπυηδηα γδηά αμήεεζα ηαζ δ Εενανπία γδηά ζοκενβαζία. Ηαλνπάξηνο 1940 Δ ακάβηδ κα θάλεηο ηαζ κα είζαη ακηζηεζιεκζηά εκενβυξ είκαζ δ ηφνζα βμδηεία ζμο, αδεθθέ ιμο. Πνέπεζ κα ιάεεζξ ημ ιάεδια υηζ δεκ έπεζ ζπεηζηά ηαιζά ζδιαζία ηζ ηάκεζξ. Ώοηυ πμο έπεζ ιεβάθδ ζδιαζία είκαζ κα ηαηαβνάθεζξ ζοκεζδδηά ηαζ πάκημηε ηζ αηνζαχξ ηάκεζξ. Θα ήεεθα κα εοιάζαζ υηζ δ ζςζηή πνάλδ είκαζ απμηέθεζια ηδξ φπανλδξ. Ώκ δ επίβκςζή ζμο ηδξ φπανλδξ είκαζ πνμζςπζηήξ θφζδξ, ηέημζα εα είκαζ ηαζ δ δνάζδ ζμο. Ώκ δ ζοκείδδζή ζμο είκαζ εζηζαζιέκδ ζηδκ πκεοιαηζηή φπανλδ, δ αοευνιδηδ, δδιζμονβζηή ηζ εκενβυξ οπδνεζία ζμο εα είκαζ ζοκεπχξ ιε αηηζκμαμθία. Θα ήεεθα κα ζοθθμβζζεείξ ζ‟ αοηυ. Γζα πμθθμφξ ιαεδηέξ πμο εηπαζδεφμκηαζ ζήιενα, δ ηςνζκή ηνίζδ πανμοζζάγεζ ιζα πενίμδμ ή έκα δζάθεζιια απυζονζδξ βζα κα επακεζηζαζεμφκ ηαζ κα ιάεμοκ πάθζ ζηδκ πδβή ηδξ εκδυηενδξ ζμθίαξ. Σμ ίδζμ ζοιααίκεζ ιε ζέκα. Ώζπμθήζμο ιε ημ πνυαθδια ηδξ εοαίζεδηδξ ακηαπυηνζζδξ ηζ υπζ ιε ηδ βμδηεία ηδξ ενβαζίαξ πμο πνέπεζ κα ηάκεζξ. Ώζπμθήζμο ιε ηζξ αζηίεξ ηζ υπζ ιε ηα απμηεθέζιαηα. Ώοηά είκαζ ακαπυθεοηηα πναβιαηζηά. ΢ΔΜΒΕΧ΢Δ: Ο καζεηήο απηφο εξγάδεηαη αθφκε ελεξγά κε ην Θηβεηαλφ.

΢ημκ J.Ώ.C. Γεθέκβξηνο 1937 ΏΑΒΛΦΒ ΜΟΤ, ΋ηακ αζπμθμφιαζ ιε εβχ πνχηδξ αηηίκαξ υπςξ εζφ, ή ιε εηείκεξ ηζξ ροπέξ πμο ενβάγμκηαζ ιέζς πνμζςπζημηήηςκ πνχηδξ αηηίκαξ, ακηζιεηςπίγς πάκηα ηδκ ανπζηή

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

123

δοζημθία ηδξ “απμιμκςιέκδξ ακελανηδζίαξ” ημοξ. Αεκ είκαζ εφημθμ βζα ηέημζμοξ πνςηαηηζκζημφξ ηφπμοξ κα ζοκενβαζεμφκ, κα εοεοβναιιζζεμφκ ιε ηδκ μιαδζηή οπυδεζλδ, ημκ μιαδζηυ νοειυ, ηδκ μιαδζηή πεζεανπία, ή ιε ηδκ απυ ημζκμφ ζοβπνμκζζιέκδ δναζηδνζυηδηα πμο είκαζ μ δδθςιέκμξ ζηυπμξ υθςκ ηςκ μιίθςκ ιαεδηχκ. ΢οπκά δ εζχηενδ ζηάζδ είλαη έκα ιε ηoκ ηφνζμ ζημπυ ηαζ ηα ζδακζηά, αθθά δ ελςηενζηή έηθναζδ, μ θοζζηυξ άκενςπμξ, παναιέκεζ απνμζάνιμζημξ ηαζ ααζζηά απνυεοιμξ κα ζοιιμνθςεεί. Ώκ δεκ ήηακ δ δεφηενδ αηηζκζηή πνμζςπζηυηδηά ζμο, εα ήηακ δφζημθμ κα ενβαζεείξ ζημ Άζναι ιμο, αθθά δ δεοηεναηηζκζηή αοηή πμζυηδηά ζμο – ζζπονά ημκζζιέκδ ηαζ πνμσυκ ιζαξ ιαηνάξ ζεζνάξ εκζανηχζεςκ ζε έκα θμνέα δεφηενδξ αηηίκαξ – ζε ηαεζζηά, ακ ημ επζεοιείξ, έκα απ‟ ηα εζηζαηά ζδιεία ηδξ ενβαζίαξ ηδκ μπμία ζπεδζάγς κα ηάκεζ αοηή δ μιάδα ιαεδηχκ. Θα πνεζαζημφκ ανηεηά πνυκζα βζα κα πναβιαημπμζδεεί δ πνμζανιμβή ηςκ ιεθχκ ημο μιίθμο ιεηαλφ ημοξ, έηζζ χζηε κα βίκεζ δοκαηή δ απμηεθεζιαηζηή ενβαζία, κα πνμηφρεζ δ εζχηενδ εηείκδ ζφκεεζδ ηζ εκμπμζδιέκδ πνμζπάεεζα πμο εα ιμο επζηνέρεζ κα δχζς ζημοξ οπυ εηβφικαζδ αοημφξ ιαεδηέξ κα εηηεθέζμοκ ηάπμζμ ζοβηεηνζιέκμ ένβμ – έκα ένβμ πμο ιπμνεί κα επδνεάζεζ ηζξ ηοαενκδηζηέξ δοκάιεζξ ημο ηυζιμο ιε θεπημφξ ηαζ αδζάβκςζημοξ ηνυπμοξ. Ώοημφξ ιπμνμφιε κα ημοξ επελενβαζεμφιε ανβυηενα υηακ εα έπεζ επζηεοπεεί δ ακαβηαία ζφκεεζδ ηαζ ηαηακυδζδ. Μδκ αβςκίγεζαζ κα ηαηαθάαεζξ αηυιδ ηζ εκκμχ ι‟ αοηυ ημ ένβμ. Τπάνπμοκ πμθθά πμο πνέπεζ κα ηάκμοιε ηαζ πμθθά κα ιεθεηήζμοιε ηαζ κα ελδβήζμοιε πνζκ ηανπμθμνήζεζ ημ ένβμ. Τπάνπμοκ πμθθμί υιζθμζ πμο ενβάγμκηαζ ηάης απ‟ ημοξ Αζδαζηάθμοξ, πμο εηπαζδεφμκηαζ βζα πνυκζα, πμο πνμζανιυγμκηαζ βζα ημ ένβμ πμο πνέπεζ κα βίκεζ. Ώνβά ηαζ ααειζαία μζ κέεξ έκκμζεξ ηαζ μζ κέεξ ηεπκζηέξ ημο πμθζηζζιμφ ηαζ ηδξ μιαδζηήξ ενβαζίαξ – ηαηάθθδθεξ βζα ηδ Νέα Βπμπή – πνμαάθθμοκ ζηδ ζοκείδδζδ ηςκ ιαεδηχκ ζημκ ηυζιμ. ΋ζμ βζα ζέκα, αδεθθέ ιμο, ιπαίκεζξ ζε ιζα θάζδ ζημκ ηφηθμ ηδξ γςήξ ζμο υπμο ιπμνείξ κα βίκεζξ – ακ ημ επζεοιείξ – μ αθδεζκυξ ζακκοάζζκ, εηείκμξ πμο (απαθθαβιέκμξ απ‟ ηα πζμ δναζηήνζα ηαεήημκηα ημο κευηενμο ακενχπμο πμο λεηζκάεζ ζημ πεδίμ δνάζδξ ηδξ γςήξ ημο) ιπμνεί κα πνδζζιμπμζήζεζ ηδκ πείνα πμο απέηηδζε, ηδ ζηθδνά ηαηαηηδιέκδ βκχζδ πμο ζοβηέκηνςζε ηαζ ηδ ζμθία πμο ζοκέθελε ζηδκ εκενβυ οπδνεζία ηδξ Εενανπίαξ ηαζ ηδξ ακενςπυηδηαξ. Μπμνείξ πζα κα γήζεζξ βζα πάνδ ηςκ άθθςκ ηαζ κα ανεζξ ζημ ένβμ ιαξ ηδκ ακηαιμζαή, ημ εκδζαθένμκ ηαζ ημ ακηζζηάειζζια βζα υθδ ηδκ πάθδ ημο πανεθευκημξ. ΢ημπυξ ζμο βζα πμθφ ηαζνυ οπήνλε δ οπδνεζία, βζαηί αβάπδζεξ ημοξ ζοκακενχπμοξ ζμο ηαζ αβςκίζεδηεξ βζα κα δζαηδνήζεζξ αοηή ηδκ αβάπδ βζα ηδκ ακενςπυηδηα πανά ηδκ απμβμήηεοζδ, ηδκ αδδία βζα ιζα βεκζηή παβηυζιζα ζδζμηέθεζα ηαζ ηδκ ηάζδ (ζζπονά ημκζζιέκδ ζε ζέκα, αδεθθέ ιμο) κα κζχεεζξ ηδ ιαηαζυηδηα ηςκ πναβιάηςκ ηαζ ηδκ πενζηηή πνμζπάεεζα υηακ ακηζιεηςπίγεζξ ηδκ ηςνζκή παβηυζιζα ηαηαζηνμθή ηαζ ημ αάνμξ ηδξ ακενχπζκδξ απαζζζμδμλίαξ. Βκάκηζα ζ‟ αοηά πνέπεζ κα παθέρεζξ. Θα είιαζ εοηοπήξ κα έπς ηδ ζοκενβαζία ζμο ζηδ δφζημθδ αοηή ενβαζία πμο ζπεδζάγμοιε κα ηάκμοιε ιαγί. Θα ήεεθα κα ζμο γδηήζς απ‟ ηδκ ανπή ηδκ εεεθμκηζηή ζοβηαηάεεζή ζμο ζηζξ εζζδβήζεζξ πμο εα ζμο ηάκς, μπςζδήπμηε ιέπνζ κα δεζξ πζμ ηαεανά πμφ επζδζχης κα μδδβήζς ημοξ ιαεδηέξ ιμο ηαζ κ‟ απμηηήζεζξ ιζα πζμ ζαθή

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

124

εζηυκα ηδξ ενβαζίαξ πμο είκαζ εθζηηυ κα βίκεζ. Πζζηεφς πςξ ιεηά απυ θίβα πνυκζα δε εα ιεηακζχζεζξ πμο ζοιθχκδζεξ πνυζηαζνα ιε ηα ζπέδζα ιμο βζα ημκ υιζθμ. ΢ε ζπέζδ ιε ημοξ ιαεδηέξ ιμο δ πθήνδξ εζθζηνίκεζα είκαζ μοζζχδδξ ηαζ ηα ηαθά ζδιεία ηαζ μζ αδοκαιίεξ πνέπεζ κα ακαβκςνίγμκηαζ ιε ηδκ ίδζα πνμεοιία. Ώκάιεζα ζ‟ εηείκμοξ πμο έπς εηπαζδεφζεζ βζ‟ ανηεηυ ηαζνυ δε βίκεηαζ ηαιζά απυπεζνα κα απμηνφρμοκ ηάηζ μ έκαξ απ‟ ημκ άθθμκ. Οζ ίδζμζ εα ήηακ μζ πνχημζ πμο εα ζμο έθεβακ βζα ηδ ζδιαζία, ηδ δοζημθία ηαζ ηδκ αλία ηδξ εδναίςζδξ ηδξ εζθζηνζκμφξ αοηήξ ζπέζδξ. Βίκαζ ακαβηαίμ απ‟ ηδκ ανπή ηδξ ζφκδεζήξ ζμο ιε ημκ υιζθυ ιμο κ‟ απμαθέπεζξ ζε ιζα πανυιμζα δζαφβεζα υναζδξ υζμκ αθμνά εηείκμοξ ηζ εηείκμζ εα έπμοκ ηδκ ίδζα ζηάζδ απέκακηί ζμο. Έκα απ‟ ηα πνάβιαηα πμο ζε ειπυδζγε ζ‟ υθδ ζμο ηδ γςή ηαζ ζε ηνάηδζε απυ ιζα πζεακή πθδνέζηενδ παβηυζιζα οπδνεζία οπήνλε έκα έηδδθμ ζφιπθεβια ηαηςηενυηδηαξ. Ώοηή δ ηάζδ, πανυηζ δε ιαηαίςζε ηδκ επζηοπία ζηδκ πνμζςπζηή ζμο γςή ηαζ ζηζξ δναζηδνζυηδηέξ ζμο, ζε ζοβηνάηδζε πάκηςξ ηαζ ακέζηεζθε ηδκ εθεφεενδ εζχηενδ ηίκδζδ ηδξ ροπήξ ζμο ηζ ειπυδζζε εηείκδ ηδ πανά ηδξ γςήξ πμο πνέπεζ κα είκαζ ημ βκχνζζια ημο ιαεδηή. Δ εοαζζεδζία ζμο είκαζ ιεβάθδ ηαζ δ ζφθθδρή ζμο ηςκ παβηυζιζςκ οπμεέζεςκ ηαζ ηςκ παβηυζιζςκ ζοκεδηχκ είκαζ ηαη‟ ακάβηδ ηάπςξ ααεφηενδ απυ εηείκδ ημο ιέζμο πμθίηδ. ΋ιςξ ημ αάεμξ ηδξ υναζδξ ηαζ ηδξ βκχζδξ ζμο ζε ηάκεζ κα κζχεεζξ ηδκ αημιζηή ζμο ιζηνυηδηα ηαζ αζδιακηυηδηα. Ώοηυ ζοκδοάγεηαζ, υπςξ παναηήνδζα κςνίηενα, ιε ιζα αίζεδζδ ιαηαζυηδηαξ υζμκ αθμνά ηδκ πνυηθδζδ μπμζαζδήπμηε ιεβάθδξ εκηφπςζδξ ζηζξ ζοκεήηεξ ημο πενζαάθθμκημξ. Ώκαθμνζηά ι‟ αοηυ πνέπεζ κα δζελαπεεί δ πνμζςπζηή ζμο ιάπδ. ΢ε ηαθχ θμζπυκ ζημ ηαεήημκ ηδξ επίηεολδξ ιζαξ ζηεκυηενδξ ροπζηήξ επαθήξ. Ώοηή εα ελμοδεηενχζεζ ηδκ αίζεδζδ ηδξ ηαηςηενυηδηαξ. ΢ε ηαθχ επίζδξ ζε ιζα θαιιηεξγεκέλε πανά πμο εα ηαηαθήλεζ ζηδκ απμδέζιεοζή ζμο βζα πθδνέζηενδ οπδνεζία. Θα ενβαζεείξ άναβε ζηα δφμ αοηά ζδιεία ηαζ ε‟ αημθμοεήζεζξ ηζξ οπμδείλεζξ ιμο βζα δζάζηδια εκυξ πνυκμο ηαζ εα αμδεήζεζξ έηζζ ημκ υιζθμ αμδεχκηαξ ημκ εαοηυ ζμο; Γζα κα ζε αμδεήζς ζπεηζηά ι‟ αοηυ εα ζμο δχζς έκακ πμθφ απθυ δζαθμβζζιυ – ηυζμ απθυ πμο ιπμνεί κα ιπεζξ ζημκ πεζναζιυ κ‟ αιθζζαδηήζεζξ ηδκ απμηεθεζιαηζηυηδηά ημο. Μπμνχ ςζηυζμ κα ζε αεααζχζς υηζ ακ ημκ αημθμοεήζεζξ πνμζεηηζηά βζα θίβμοξ ιήκεξ ή ιέπνζ κα ζμο οπμδείλς ηάπμζα αθθαβή, εα εηπθαβείξ ιε ηζξ αθθαβέξ πμο εα επζθένεζ ζηδ ζοκείδδζή ζμο μ πμθφ απθυξ αοηυξ δζαθμβζζιυξ… Κνάηα δίπθα ζμο εκχ δζαθμβίγεζαζ πανηί ηαζ ιμθφαζ ηαζ βνάθε ηζξ ζηέρεζξ ηαζ ηζξ ζδέεξ ζμο υπςξ ζμο ένπμκηαζ… Βνβάγμιαζ βζα κα ζε ζοκημκίζς ιε ηδ ιεθθμκηζηή ενβαζία. ΢ΔΜΒΕΧ΢Δ: Γελ ππήξμε πξαγκαηηθή αληαπφθξηζε ζηελ πξφζθιεζε γηα εξγαζία ζηνλ φκηιν ηνπ Θηβεηαλνχ θαη παξφηη εθδειψζεθε ελδηαθέξνλ γηα ηα θείκελα, ην έξγν πνπ αλαιήθζεθε δελ πξνρψξεζε πέξα απφ ηε κειέηε ηνπο.

΢ημκ F.C.D. Ηαλνπάξηνο 1933 ΢ημ ζοιιαεδηή ιμο, F.C.D., πμο ενβάγεηαζ ζ‟ εηείκδ ηδ ιμκαλζά πμο είκαζ ηυζμ

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

125

πνμαθδιαηζηή βζα έκα δεφηενμ αηηζκζηυ ηφπμ, εα ήεεθα κα πς ηα ελήξ: Σμ πνυαθδιά ζμο είκαζ δζπθυ ηζ υηακ ανεζ ηδ θφζδ ημο ηυηε ημ πεδίμ ηδξ οπδνεζίαξ ζμο – πμο είκαζ ήδδ ιεβάθμ – ε‟ αολδεεί. Έπεζξ ημ πνυαθδια εκυξ απμγςηζημπμζδιέκμο αζεενζημφ ζχιαημξ ηζ επίζδξ ιζαξ ηανδζάξ πνμζημθθδιέκδξ ζε πμθθμφξ ηζ έηζζ οπεναμθζηά πζεζιέκδξ ηζ ελακηθδιέκδξ απ‟ ημοξ άθθμοξ. Πμθθμί απαζημφκ ηδ ζοιπάεεζά ζμο. ΋ηακ θηάζεζξ ζηδκ δθζηία ηςκ πεκήκηα εηχκ εα έπεζξ επζηφπεζ ημ δφζημθμ ένβμ κα βίκεζξ μ ζακκοάζζκ ημο Αοηζημφ ηυζιμο. Ώοηυ ημ πέηοπε ήδδ μ ΐ.S.W. ηαζ εα ιπμνμφζε κα ζε αμδεήζεζ ακ εκδζαθενυζμοκ εζθζηνζκά κα επζημζκςκήζεζξ ιαγί ημο. Έπεζξ ηζ εζφ κα ημο δχζεζξ ηάηζ. Σα πνμαθήιαηα ημο αζεενζημφ ζχιαημξ εα επζθοεμφκ ακ αημθμοεήζεζξ ηζξ οπμδείλεζξ πμο δυεδηακ ζηδκ C.D.Ρ. ηζ ακ δ δίαζηα (ζηδκ πενίπηςζή ζμο) εθέβπεηαζ ηαζ νοειίγεηαζ πνμζεηηζηά… Αε ζημπεφς κα οπμδείλς ζ‟ υζμοξ ενβάγμκηαζ ζημκ υιζθυ ιμο ηζξ ιεευδμοξ πμο πνέπεζ κ‟ αημθμοεήζμοκ ςξ πνμξ ηδ δίαζηα. Σέημζα πνάβιαηα δζαθένμοκ βζα ηάεε άημιμ. Έπεζξ ακαβηαζηζηά ζ‟ αοηυ ημ ζηάδζμ ηζξ αηέθεζεξ ηςκ ανεηχκ ζμο ηδξ δεφηενδξ αηηίκαξ. Τπμθένεζξ απυ πνμζηυθθδζδ ηζ απυ ιζα πμθφ βμνβή ηαφηζζδ ιε άθθμοξ ακενχπμοξ. Ώοηυ ιπμνείξ κα ημ πεζνζζεείξ ακ ζηαεείξ ζηαεενυξ ζακ ροπή ηαζ δεκ εζηζάγεζαζ ζακ πνμζςπζηυηδηα υηακ αζπμθείζαζ ιε ημοξ ακενχπμοξ – ηυζμ ζημκ μζημβεκεζαηυ ζμο ηφηθμ υζμ ηαζ ζηδκ παβηυζιζα οπδνεζία ζμο. Πνέπεζ κα έπεζξ ηαηά κμο υηζ δ ζπέζδ ζμο είκαζ ιε ροπέξ ηζ υπζ ιε πνυζηαζνεξ ιμνθέξ ηζ έηζζ πνέπεζ κα γεζξ απμζπαζιέκμξ απ‟ ηζξ πνμζςπζηυηδηεξ, οπδνεηχκηαξ ηεξ αθθά γχκηαξ πάκηα ζηδ ζοκείδδζδ ηδξ ροπήξ – αθδεζκυξ ζακκοάζζκ. ΢οκέπζζε θμζπυκ ημοξ δζαθμβζζιμφξ ζμο απμηθεζζηζηά ζημ ηεθάθζ, εηηυξ απυ ηάπμζα πνμζςνζκή άζηδζδ ζπεηζηά ιε ηδ ζπθήκα (πμο εα ζμο δχζς κ‟ αημθμοεήζεζξ) ιε ζημπυ ηδκ αζεενζηή γςμβυκδζδ. Σμ ηανδζαηυ ζμο ηέκηνμ είκαζ ανηεηά αθοπκζζιέκμ βζ‟ αοηή ηδ γςή ηαζ ιεβαθφηενδ εοαζζεδζία εα ήηακ ειπυδζμ. Δ ηέθεζα εηπθήνςζδ ημο ηαεήημκηυξ ζμο ηαζ δ ελδφκπρε εθεοεενία ζμο απ‟ ημοξ δεζιμφξ εα ζμο δχζεζ εηείκμ ημ ιέηνμ ηδξ απεθεοεένςζδξ πμο εα ζε απμδεζιεφζεζ βζα πθδνέζηενδ οπδνεζία. Ώκ έπεζξ αιθζαμθίεξ βζα ηζξ μπμίεξ εέθεζξ κα ιε νςηήζεζξ, αδεθθέ απυ παθζά, εα απακηήζς ιε πανά. Ηνχληνο 1933 ΏΑΒΛΦΒ ΜΟΤ, Δ πενίμδμξ ηδξ δοζημθίαξ ηαζ ηδξ ιμκαλζάξ δεκ έπεζ εθαηηςεεί βζα ζέκα ηζ έπεζξ δζαπζζηχζεζ πςξ είκαζ ζηθδνυ κα ζοκεπίζεζξ κα αβςκίγεζαζ. Αεκ έπς πμθθά κα ζμο πς ηχνα· ένπεζαζ πζα ημκηά ζημ Αζδάζηαθυ ζμο ηαζ ζε ηέημζεξ πενζπηχζεζξ δε εα έπνεπε κα πανειααίκμοκ μζ ζοιιαεδηέξ. Δ ιεβαθφηενδ αμήεεζα πμο ιπμνχ κα ζμο δχζς αοηή ηδ ζηζβιή είκαζ κα ηάκς ηδκ παναπάκς δήθςζδ ηζ αοηυ ηάκς. Έπεζξ ηδκ επζιμκή ηαζ ηδ εέθδζδ (ζακ ααιιέκμ αηζάθζ) ηδξ δεφηενδξ αηηίκαξ ηαζ ιπμνείξ κα δζχλεζξ ηάεε θυαμ ςξ πνμξ ηδκ ζηακυηδηά ζμο κα ακηζιεηςπίγεζξ ηδ εφεθθα ηαζ ηδ δοζημθία ηαζ κα κζηάξ. Σίπμηε δεκ ιπμνεί κα ζε ζηαιαηήζεζ… Θα ήεεθα κα ζμο δχζς έκακ εζδζηυ ηφπμ ή κάληξακ ηαζ δζάθελα ηζξ ελήξ θνάζεζξ βζα

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

126

κα ηζξ επακαθαιαάκεζξ υπμηε εέθεζξ: “Βίιαζ έκαξ αββεθζαθυνμξ ημο Φςηυξ. Βίιαζ έκαξ πνμζηοκδηήξ ζημ δνυιμ ηδξ αβάπδξ. Αε ααδίγς ιυκμξ αθθά λένς υηζ είιαζ έκα ιε υθεξ ηζξ ιεβάθεξ ροπέξ ηζ έκα ιαγί ημοξ ζηδκ οπδνεζία. Δ δφκαιή ημοξ είκαζ δζηή ιμο. Ώπαζηχ αοηή ηδ δφκαιδ. Δ δφκαιή ιμο είκαζ δζηή ημοξ ηαζ ηδ δίκς εθεφεενα. Μζα ροπή, ααδίγς ζηδ βδ. Ώκηζπνμζςπεφς ημκ ΒΝΏ.”

Δ ενβαζία ζμο ζημκ υιζθυ ιμο ηζ δ δφκαιή ζμο ζε ζπέζδ ιε ημοξ αδεθθμφξ ζμο ζημκ υιζθμ ζοκίζηαηαζ ζηδ ζοιπαεδηζηή ζμο ηαηακυδζδ. Σνμθμδμηείξ ηδκ αβάπδ ιεηαλφ ημοξ ηαζ δναξ ζακ εζηζαηυ ζδιείμ βζα εηείκδ ηδκ υρδ ηδξ ροπήξ πμο εηθνάγεηαζ ζε ηαηακυδζδ. Μπμνείξ κα ιεηαδχζεζξ ηδκ ροπζηή αοηή πμζυηδηα. Ηνχληνο 1934 ΏΑΒΛΦΒ ΜΟΤ, ΢ηέηεζξ ζημ πείθμξ ιζαξ πναβιαηζηήξ επέηηαζδξ ηδξ ενβαζίαξ ζμο ηαζ πνέπεζ κα πνμεημζιαζεείξ βζ‟ αοηή. Ώοηυ, πζζηεφς, πςξ ήδδ ημ ακηζθαιαάκεζαζ. Χζηυζμ ιε ηδ πνήζδ ηδξ πκεοιαηζηήξ ζέιεζεο απυ ιένμοξ ζμο εα έθεεζ δ απμδέζιεοζδ βζα πθήνδ εθεοεενία δνάζδξ. Δ γςή ζμο οπήνλε ιζα πεζεανπία, αθθά μζ ηανπμί αοηήξ ηδξ πεζεανπίαξ εα εηδδθςεμφκ ηαεχξ ε‟ ακμίβεζξ ηζξ εφνεξ ηζ επίζδξ εα ηζξ ηθείκεζξ ζημοξ ανπαίμοξ δεζιεοηζημφξ πενζμνζζιμφξ. Ξένεζξ ηαθά βζα ηζ πνάβια ιζθχ. Πξψην, εα ήεεθα κα ζμο πς αοηά ηα θυβζα, ιαεδηή ημο Αζδαζηάθμο Κ.Υ. πμο οπήνλε ηαζ βζα ιέκα έκαξ ζμθυξ ηαζ ηαεμδδβδηζηυξ Αάζηαθμξ. Πανάηδζε ηδ ζηεκή εηείκδ πνμζμπή βζα ηζξ γςέξ ηςκ άθθςκ βφνς ζμο, πμο είκαζ μ εφημθμξ ηνυπμξ ενβαζίαξ βζα υθμοξ ημοξ ιαεδηέξ δεφηενδξ αηηίκαξ. Δ αίζεδζή ημοξ ηδξ εοεφκδξ είκαζ ηυζμ ιεβάθδ ηαζ δ επζεοιία ημοξ κα πνμζηαηεφζμοκ ηαζ κα θοθάλμοκ ηυζμ ζζπονή, χζηε αβαπμφκ οπεναμθζηά υζμοξ ζοκδέμκηαζ ιαγί ημοξ ιε ηανιζηέξ οπμπνεχζεζξ ηαζ μζ γςέξ ημοξ αββίγμοκ ηζξ δζηέξ ημοξ ζηδκ ηαεδιενζκή γςή. Πνμπχνδζε ζημ δνυιμ ζμο ιε δφκαιδ ηαζ ζζςπή ηαζ ηάκε αοηυ πμο απαζηεί δ ροπή ζμο. Μδκ αθήζεζξ ηζξ ιζηνυηενεξ θςκέξ ηςκ αβαπδιέκςκ ηαζ ηςκ ημκηζκχκ κα ζε θμλμδνμιήζμοκ απ‟ ηδκ πνυμδυ ζμο ζηδκ αηναπυ ηδξ οπδνεζίαξ. Ώκήηεζξ πζα ζημκ ηυζιμ ηζ υπζ ζε ιζα πμφθηα ζοκακενχπςκ ζμο. Ώοηυ δεκ είκαζ εφημθμ ιάεδια, αδεθθέ ιμο, αθθά υθμζ μζ ιαεδηέξ πνέπεζ ηάπμηε κα ημ ιάεμοκ ηαζ είκαζ έκα ηαηάθθδθμ ιάεδια βζα ζέκα αοηή ηδ ζηζβιή. Βηπέιθεδηε δ ηθήζδ βζα Yπδνέηεξ ηζ υθμζ υζμζ είκαζ δεζιεοιέκμζ ιαεδηέξ πνέπεζ πνχημζ κ‟ ακηαπμηνζεμφκ. Ώοηή ζοκεπάβεηαζ εοζίεξ αθθά ιπμνμφιε κα ζ‟ ειπζζηεοεμφιε υηζ εα ηζξ ηάκεζξ. Δ οβεία ζμο είκαζ ηαθφηενδ ηαζ εα ζοκεπίζεζ κα είκαζ, εθυζμκ ηδκ παναημθμοεείξ πνμζεηηζηά ηαζ ηδνείξ ημοξ πνμδβμφιεκμοξ ηακυκεξ πμο ζμο έδςζα βζα ηδ δίαζηα η.θπ. Μπμνεί κα ανεζξ υηζ ζηα ενπυιεκα πνυκζα μζ χνεξ ημο φπκμο ζμο εα είκαζ θζβυηενεξ. Ώοηυ εα είκαζ ηαθυ ηζ υπζ ηαηυ, αδεθθέ ιμο, βζαηί μ οπεναμθζηυξ φπκμξ μδδβεί ζηδκ εθάηηςζδ ηδξ αζεενζηήξ δφκαιδξ. Μζα κφλδ ανηεί βζα ημ ζοκεηυ ιαεδηή. Πενζζζυηενμξ αέναξ ηαζ ήθζμξ, θζβυηενμξ φπκμξ ηαζ θζβυηενεξ ακενχπζκεξ επαθέξ είκαζ βζα ζέκα μ ηακυκαξ ζημ ιέθθμκ. ΢‟ αοηέξ ηζξ θέλεζξ δζάααζε ημ ηνοιιέκμ κυδιά ημοξ. Αεκ ιπμνχ κα ιζθήζς ηαεανυηενα βζαηί ηζ άθθμζ ιπμνεί κα δμοκ αοηέξ ηζξ θέλεζξ. Ώθθά ακ δεκ ηαηαθαααίκεζξ ηαεανά, νχηδζε ηδκ Ώ.Ώ.Μπ. ηδξ μπμίαξ ημ πνυαθδια οπήνλε ζε ιενζηά

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

127

ζδιεία ημ δζηυ ζμο. Σδξ έπς πεζ μνζζιέκα πνάβιαηα πμο έπμοκ αλία βζα ζέκα, αθθά δζζηάγεζ κα ιζθήζεζ ηζ εθπίγεζ υηζ εα ηαηαθάαεζξ πςνίξ πμθθέξ ελδβήζεζξ. Νμιίγς πςξ εα ηαηαθάαεζξ, βζαηί δ εκυναζή ζμο έπεζ αθοπκζζεεί ηζ δ αθμζίςζή ζμο ζηδκ οπυεεζδ ηςκ Μεβάθςκ ΋κηςκ είκαζ πναβιαηζηή ηζ έπεζξ ιεβάθδ ειπεζνία ιε άθθμοξ ακενχπμοξ. Σμ ηφνζμ πνέμξ ζμο ηχνα είκαζ κα εημζιαζεείξ ηαζ κα ανεεείξ ζε ηαθή θοζζηή ηαηάζηαζδ βζα ηζξ απαζηήζεζξ ζημ πνυκμ ζμο, ηδ δφκαιή ζμο ηαζ ηδκ ηανδζά ζμο, πμο ζίβμονα εα έθεμοκ… Γζα ζέκα αοηυ ημ πνυκμ δ έιθαζδ πνέπεζ κα ηεεεί ζηδ ζηαεενμπμίδζδ ηδξ πκεοιαηζηήξ ζμο νμοηίκαξ. Ώκ κζχεεζξ ζηακυξ κα ημ ηάκεζξ ηαζ δ πίεζδ ηδξ ενβαζίαξ ημ επζηνέπεζ (αθέπεζξ, δε ζμο ημ γδηχ επζηαηηζηά), εα ήεεθα κα βνάρεζξ έκα άνενμ πάκς ζηδ Αφκαιδ ηδξ Ώθζενςιέκδξ Θέθδζδξ. Οζ ιαεδηέξ δεφηενδξ αηηίκαξ πνέπεζ κ‟ απμηηήζμοκ ηδκ ζηακυηδηα πνδζζιμπμίδζδξ ηδξ υρδξ εέθδζδ ηζ αοηυ βζα ζέκα είκαζ έκα άιεζμ πνυαθδια. Έπεζξ ηδ εέθδζδ ηδξ επζιμκήξ. Δ δοκαιζηή εέθδζδ πμο βηνειίγεζ ηα ειπυδζα ηαζ θένκεζ ιαγί ηδξ ηα πάκηα είκαζ δ επυιεκδ επίηεολδ ηζ ακέθζλή ζμο. Ώξ είκαζ πάκς ζμο δ δφκαιδ ηαζ δ εοθμβία ημο Αζδαζηάθμο ζμο, ζοιιαεδηή ιμο. Πνμζπαεχ κα απακηήζς ζηζξ δφμ ενςηήζεζξ πμο ιμο οπέααθεξ. ΋ζμκ αθμνά ημκ Γ, δ ελςζηνεθήξ πμνεία πνέπεζ κα ζοκεπζζεεί ηαζ κα πνμπςνήζεζ ηαζ πνμηείκς κα πενζιέκεζ άθθμοξ έλζ ιήκεξ ή έκα πνυκμ πνμημφ ακαθάαεζ λακά ηδκ πνμδβμφιεκδ ενβαζία πμο ημκ απαζπμθμφζε. Θα έπεζ πμθθά κα ηάκεζ ηαεχξ δ ενβαζία ζμο επεηηείκεηαζ ηζ αολάκεζ ηαζ μζ ζηζβιέξ ημο ηδξ ηνίζδξ εα είκαζ αθδεζκέξ, βζαηί ημ ένβμ ζμο εα παίνκεζ δζαζηάζεζξ πμο ημ δζηυ ημο δεκ ιπμνεί ζηδ δζάνηεζα αοηήξ ηδξ εκζάνηςζδξ… Άθδζέ ημκ κα ενβαζεεί πνχηα απ‟ υθα βζα ηδκ εοεοβνάιιζζδ ιε ηδκ ροπή ημο ηζ έπεζηα κα δζαθμβζζεεί, βζαηί δ αθδεζκή ζοιαμοθή πνέπεζ κα έθεεζ απυ ηδκ ροπή ημο… Γεχηεξν, δ πνυηαζή ζμο υηζ πνέπεζ κα οπάνπεζ ζημ Υ έκα ηέκηνμ δζεεκμφξ πνδζζιυηδηαξ, έπεζ πναβιαηζηή αλία ηαζ ιπμνεί κα οθμπμζδεεί ακ ενβαζεείξ πςνίξ ζπμοδή, νοειίγμκηάξ ηδκ εζφ μ ίδζμξ ηζ υπζ ηακείξ άθθμξ. Αζαθμβίζμο πμθφ πάκς ζ‟ αοηυ αθθά ιδκ ηάκεζξ ηακέκα αήια πνμημφ… ΢ημ ιοζηζηυ ηυπμ πνέπεζ κα εθανιμζεμφκ ηα ζπέδζα ζμο ηζ μζ δφμ άκενςπμζ (πμο εα ιπμνμφζακ κα ζε αμδεήζμοκ) δεκ έπμοκ αηυιδ εημζιαζεεί· ημκ έκακ απ‟ αοημφξ δεκ ημκ έπεζξ αηυιδ ζοκακηήζεζ. ΢ηέρμο θμζπυκ ηαεανά: α. Σμ θευββμ πμο εέθεζξ κα εηπέιρεζξ. α. Σμ ένβμ πμο πνέπεζ κα ηάκεζ ζημ θοζζηυ πεδίμ ημ ηέκηνμ πμο πνμηείκεζξ. β. Σζξ ανπέξ πμο πνέπεζ κα δζέπμοκ ηάεε δνάζδ ηδκ μπμία ηνίκεζξ υηζ πνέπεζ κα βίκεζ. δ. Σδκ ακαβηαία ζφκδεζδ πμο πνέπεζ κα βίκεζ ακ ημ ένβμ πνυηεζηαζ κα είκαζ αθδεζκά ιδ-θοθεηζηυ ηαζ ζπεδζαζιέκμ κα δζαθφζεζ έκα ιένμξ ηδξ παβηυζιζαξ βμδηείαξ.

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

128

Ηαλνπάξηνο 1935 ΏΑΒΛΦΒ ΜΟΤ, Θα ζμο είκαζ πζα θακενυ πυζμ αθδεζκά ήηακ ηα θυβζα ιμο ζηδκ ηεθεοηαία ιμο επζημζκςκία υηακ πνμείπα ηδκ αολακυιεκδ επέηηαζδ ημο ένβμο ζμο. Ώοηή έβζκε ηζ μ πεναζιέκμξ πνυκμξ ζε ανήηε κα έπεζξ πμθθέξ επαθέξ ηαζ δ αφλδζδ ηδξ επζννμήξ ζμο ζηδ πχνα ζμο ηαζ ζ‟ υθμ ημκ ηυζιμ είκαζ πμθφ ιεβαθφηενδ. Οζ απμθάζεζξ πμο παίνκεζξ ηαζ δ πεζεανπία ζηδκ μπμία εεθδιαηζηά οπμαάθθεζαζ εα ηαεμνίζμοκ ηδκ πνμμπηζηή ηαζ ηδκ έηηαζδ ηδξ ιεθθμκηζηήξ πζεακήξ ενβαζίαξ ζμο. Σμ ηαεεηί ανίζηεηαζ ζηα πένζα ζμο ηαζ ζηδκ ζηακυηδηά ζμο κα ηάκεζξ ζοκεηέξ πνμζανιμβέξ. ΋πςξ λένεζξ ηαθά ηζ υπςξ ζμο είπα ήδδ, ηα πνμαθήιαηά ζμο είκαζ πνμζςπζηά βζαηί αθμνμφκ ηζξ μζημβεκεζαηέξ ζμο ζπέζεζξ ηαζ ηδκ πνμζςπζηή ζμο, θοζζηή οβεία. Ώοηά πνέπεζ κα ηα θφζεζξ ιυκμξ ζμο ιε ημ δζηυ ζμο ηνυπμ ηαζ ηακείξ απ‟ έλς δεκ ιπμνεί κα ηάκεζ ηίπμηε πενζζζυηενμ πανά κα πνμηείκεζ ηαζ κα οπμδεζηκφεζ. Ώοηυ πνμζπάεδζα κα ηάκς. Δ θοζζηή αδοκαιία έπεζ ηδκ έδνα ηδξ ζε ιζα ζοκεπή απμζηνάββζζδ ηαζ δζαννμή ημο αζεενζημφ ζχιαημξ. Ώοηή ζε απμγςηζημπμζεί ηαζ βζαοηυ πνμζπάεδζα κα ημκίζς ηδκ ακάβηδ βζα ήθζμ ηαζ αένα. Πμθθέξ χνεξ φπκμο αολάκμοκ ηδκ απμζηνάββζζδ ηδξ γςηζηυηδηαξ. Ο φπκμξ επακαθμνηίγεζ ημ ημοναζιέκμ ζχια ηαζ ημ πνμζανιυγεζ βζα ηδκ ενβαζία ηδξ επυιεκδξ ιέναξ, αθθά μηηχ χνεξ φπκμο ηάεε κφπηα ζμο ανημφκ. Δ αθδεζκή ζμο γςμβυκδζδ πνέπεζ κα έθεεζ απυ ηδκ ροπή. Αε εα ηδκ επζηφπεζξ ιε ημκ οπεναμθζηυ φπκμ ηζ αοηυ ημ έπεζξ αζθαθχξ ελαηνζαχζεζ, βζαηί ημζιάζαζ πμθφ ηζ υιςξ είζαζ πάκηα ημοναζιέκμξ. Μδκ λεπκάξ πςξ έκα ελαζεεκδιέκμ αζεενζηυ ζχια απμζηναββίγεηαζ εφημθα απ‟ ημοξ άθθμοξ ακενχπμοξ πανυηζ ημ ηάκμοκ εκηεθχξ αζοκείδδηα. ΢οκεπχξ βζα ζέκα δ ζηεκή επαθή ιε ημοξ άθθμοξ δεκ είκαζ επζεοιδηή – υπζ ιυκμ απ‟ ηδ ζημπζά ηδξ οβείαξ ζμο αθθά ηζ απ‟ ηδ ζημπζά ηδξ εέζδξ ζηδκ μπμία έθηαζεξ ζηδκ Ώηναπυ ηδξ Μαεδηείαξ. Δ αφνα ζμο πνεζάγεηαζ ζθξάγηζε (ακ ιπμνχ κα πνδζζιμπμζήζς έκακ ηυζμ αζοκήεζζημ υνμ) ηαζ δ δζαννμή πμο πανμοζζάγεηαζ ηχνα ιπμνεί κα ζηαιαηήζεζ. Ώοηή δεκ ιπμνεί κα βίκεζ, ιζθχκηαξ απμηνοθζζηζηά, χζπμο κα ηάκεζξ ηάπμζεξ αθθαβέξ ζηδ γςή ζμο. ΢ηεκή ακάιεζλδ ιε ηζξ αφνεξ ηςκ άθθςκ ακενχπςκ πνμηαθεί ζηδκ πενίπηςζή ζμο ιζα ζοκεπή δζαννμή γςηζηυηδηαξ, βζαηί ηείκεζξ ζοκεπχξ κα δίκεζξ. Ο δνυιμξ ζμο είκαζ θακενυξ, αθθά δεκ ιπμνχ κα πς ηίπμηε πενζζζυηενμ μφηε εα ακαθενεχ λακά ζ‟ αοηυ ηα εέια. Σμ πνυαθδιά ζμο είκαζ πμθφ πναβιαηζηυ, αθθά ηαευθμο αζοκήεζζημ· πνέπεζ κ‟ ακηζιεηςπζζεεί ιε ημζκή θμβζηή, αβαπδηζηή ηαηακυδζδ ηαζ ζμθία. Πνέπεζ κα πάνεζξ ηδ ζηάζδ εκυξ ιαεδηή ημο μπμίμο δ ενβαζία ηζ μ πνυκμξ πνεζάγμκηαζ απ‟ ημκ ηυζιμ αοηή ηδκ χνα ηδξ επείβμοζαξ ακάβηδξ. ΋θα ηα πνμαθήιαηα επζδέπμκηαζ δφμ ιεευδμοξ θφζδξ, υηακ ζδςεεί ηαζ βίκεζ ακηζθδπηή δ θφζδ ημο πνμαθήιαημξ. Τπάνπεζ δ ιέεμδμξ ιζαξ αζθκίδζαξ ηαζ δναζηζηήξ δζεοεέηδζδξ ιε ηδκ μπμία ηενιαηίγμκηαζ απυημια μζ παθζέξ ζοκεήηεξ ηζ εβηαζκζάγεηαζ ιζα κέα ηαηάζηαζδ πναβιάηςκ. Ώοηή δ ιέεμδμξ – ακ ηαζ ζοπκά είκαζ δ ηαθφηενδ – δεκ είκαζ εφημθδ βζα έκα ιαεδηή δεφηενδξ αηηίκαξ. Δ άθθδ είκαζ εηείκδ ηδξ ααειζαίαξ ακαπνμζανιμβήξ πμο ζοκμδεφεηαζ απυ ελςηενζηέξ

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

129

ελδβήζεζξ, ςζυημο ιε ημκ ηαζνυ επέθεεζ δ ίδζα ηαηάζηαζδ υπςξ ζηδκ πνχηδ ιέεμδμ. Ώοηή είκαζ δ ζοκδεζζιέκδ ιέεμδμξ βζα έκα ιαεδηή δεφηενδξ αηηίκαξ. Μεηαλφ αοηχκ ηςκ δφμ πνέπεζ κα δζαθέλεζξ, εηηυξ ακ πνμηζιάξ, αδεθθέ ιμο, κ‟ αθήζεζξ ηα πνάβιαηα υπςξ είκαζ. Θα πνμζεέζς έκα πνάβια πνζκ ηθείζς μνζζηζηά αοηυ ημ εέια. ΋ηακ δ ηανδζά είκαζ βειάηδ αβάπδ ηαζ ημ ηεθάθζ βειάημ ζμθία, ηυηε δε βίκεηαζ ηίπμηε πμο ιπμνεί κα πνμηαθέζεζ ιαηνμπνυεεζια ζηεκμπχνζα ζημοξ άθθμοξ. Μ‟ αοηυ δεκ ακαθένμιαζ ζηδ δνάζδ αθθά ζημοξ ηανπμφξ ηδξ δνάζδξ. Μζα απυθαζδ ιπμνεί κα θδθεεί ηαζ ιζα βναιιή ζοιπενζθμνάξ κ‟ αημθμοεδεεί (ηζ δ απυθαζδ ιπμνεί κα είκαζ ζςζηή), αθθά μζ πνμηφπημοζεξ ηαηαζηάζεζξ ιπμνεί κα ιδκ είκαζ ανιμκζηά δζεοεεηδιέκεξ, εηηυξ ακ οπάνπεζ οπμηεζιεκζηή εθεοεενία απ‟ ημ θυαμ, ιζα ηανδζά βειάηδ αβάπδ ηζ εηείκδ δ αβαπδηζηή ηαηακυδζδ πμο είκαζ δ πζμ αθδεζκή ζμθία. Ο άκενςπμξ πμο είκαζ άθμαμξ, ζοκεηυξ ηαζ ζημνβζηυξ ιπμνεί κα ηάκεζ μηζδήπμηε ηαζ ηα απμηεθέζιαηα εα είκαζ ααθααή ηζ αβαεμπμζά. Να επζιείκεζξ ζημ δζαθμβζζιυ ιε ημκ μπμίμ αζπμθείζαζ ηχνα… Αζαθμβίζμο ζοκεπχξ ζηδ ζέιεζε – ηδκ αθζενςιέκδ ζηδκ εκενβυ, αβαπδηζηή οπδνεζία. Δ πνήζδ ηδξ εέθδζδξ έπεζ ζδιαζία βζα έκα ιαεδηή, βζαηί δ μνεά ηαηεοεοκυιεκδ εέθδζδ είκαζ μ εθεβηηήξ ηδξ δφκαιδξ ηζ μ ιαεδηήξ ενβάγεηαζ ζημ ααζίθεζμ ηςκ δοκάιεςκ. Καζ αδεθθέ ιμο, υπζ ιυκμ ηανιζηά, αθθά επεζδή μ ίδζμξ ιεβάθμξ Αζδάζηαθμξ οπήνλε μδδβυξ ιαξ, οπάνπεζ ένβμ πμο εζφ ηζ εβχ ιπμνμφιε κα ηάκμοιε – ηυζμ εζςηενζηά υζμ ηζ ελςηενζηά ζημκ ηυζιμ. Τπάνπεζ αθδεζκή οπδνεζία πμο ιπμνείξ κα πνμζθένεζξ. Ώθθά δ ενβαζία ζμο είκαζ εηείκδ ημο ηαεμδδβδηή ηαζ ειπκεοζηή. Πμθφ ζπάκζα είκαζ μ δεφηενδξ αηηίκαξ ιαεδηήξ ηαθυξ εηηεθεζηήξ, εηηυξ ακ ημκ ηάκεζ δ δεοηενεφμοζα αηηίκα. Δ εηηεθεζηζηή ενβαζία ηζ δ μνβάκςζδ δεκ είκαζ βζα ζέκα. Πνέπεζ κα ιάεεζξ κα ενβάγεζαζ ιέζς ηςκ άθθςκ, αθοπκίγμκηάξ ημοξ ζε ιζα αίζεδζδ εοεφκδξ ηαζ βαθαακίγμκηάξ ημοξ ζε δνάζδ. Με ηδ ζηαεενή ζζπφ ηδξ εζχηενδξ αηηζκμαμθίαξ ζμο πνέπεζ κα ηναηάξ ζηαεενά ημοξ ενβάηεξ ζμο. Σμ ένβμ ηδξ εφνεζδξ ηςκ ζςζηχκ ακενχπςκ ηαζ ηδξ έιπκεοζήξ ημοξ είκαζ ημ άιεζμ ηαεήημκ ζμο. Αε εα ζε αμδεμφζα ηαζ εα ζε πενζυνζγα ιυκμ ζηα υνζα ηδξ ενβαζίαξ ιμο (πνυζελε αοηή ηδ θνάζδ, αδεθθέ απυ παθζά) ακ ζμο έθεβα: Έηζζ πνέπεζ κα πνμζεββζζεεί, ή κα μ άκενςπμξ πμο ζμο είπα υηζ εα αμδεμφζε ηδκ πνμζπάεεζά ζμο. Βηβοικάγεζαζ ζακ πεζνζζηήξ ακενχπςκ ηαζ μδδβυξ γδθςηχκ ζημ ένβμ δυιδζδξ ηδξ Νέαξ Βπμπήξ ιε ημ μπμίμ αζπμθμφκηαζ ηχνα ηα Μεβάθα ΋κηα. Πνέπεζ κα ιάεεζξ ηδ δζάηνζζδ ηαζ ηδκ ηαηακυδζδ ηαζ ηδκ μνεή εηθμβή – ιέζς πεζνάιαημξ, απμηοπίαξ ηζ επζηοπίαξ. ΋θμζ μζ άκενςπμζ είκαζ ροπέξ. Ναζ, αδεθθέ ιμο, αθθά υθμζ μζ άκενςπμζ δεκ είκαζ αηυιδ έημζιμζ βζα ακζδζμηεθή οπδνεζία. Δ μνεή ηνίζδ είκαζ ιζα ακαβηαία πμζυηδηα βζα ζέκα υηακ ελεηάγεζξ ημοξ ακενχπμοξ. Γζα ημ ένβμ πμο πνμζπαεείξ κα γςμβμκήζεζξ ιδκ ράπκεζξ βζα ημ βθοηυ, ημκ εοβεκζηυ, ημκ ηαθυ ηαζ ηνοθενυ βζαηί πάνα πμθθμί ηαθμί άκενςπμζ είκαζ ζοπκά ακυδημζ ηαζ μηκδνμί. Φάλε βζα ηζξ δοκαηέξ εηείκεξ ροπέξ πμο ακηαπμηνζκυιεκεξ ζηδκ ακάβηδ ηδξ ακενςπυηδηαξ ηζ ακηζδνχκηαξ ζηδκ πανυνιδζδ ηδξ αβάπδξ (πμο ηυζμ πθμφζζα λεπφκεζξ), είκαζ ζηακέξ κα ζηεθεμφκ ιε νςιαθέμοξ υνμοξ, είκαζ γςηζηέξ ζημ ζπεδζαζιυ ημοξ, ζοκεπείξ ζηδ δνάζδ ημοξ ηαζ δε

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

130

πάκμοκ πνυκμ ζε υιμνθα θακηαζηζηά υκεζνα. Ο μναιαηζζηήξ ιοζηζηζζηήξ κζχεεζ ημ ζδακζηυ, αθθά (επεζδή δε πνδζζιμπμζεί ημ κμο ημο) δε ζοιαζαάγεζ ηζξ οπένμπεξ ζδέεξ πμο ιπμνεί κα οθμπμζδεμφκ ζ‟ έκα ιαηνζκυ ιέθθμκ ιε ηδκ ηςνζκή πενίμδμ ηδξ ζηθδνήξ ακάβηδξ. Φάλε βζα εηείκμοξ πμο ιπμνεί κα ιδ ζμο ιμζάγμοκ ςξ πνμξ ημ οπυααενμ ηδξ δεφηενδξ αηηίκαξ αθθά ζμο δίκμοκ ηδκ ειπζζημζφκδ ηαζ ηδκ αβάπδ ημοξ επεζδή ακαβκςνίγμοκ ηδ ζμθία ζμο, ακηζθαιαάκμκηαζ ημκ εζχηενμ δεζιυ ζμο ιε ηδκ Εενανπία ηαζ ααζίγμκηαζ ζηδκ πείνα ηαζ ηδκ ροπζηή ζμο δφκαιδ. Μδκ εθηφεζξ ζηδκ ενβαζία πμο επζδζχηεζξ κα ηάκεζξ ημοξ βθοημφξ, ημοξ ακεπανηείξ, ημοξ αδφκαιμοξ, ηαθμπνμαίνεημοξ, εοβεκζηά ακαπμηεθεζιαηζημφξ ακενχπμοξ. Φάμε γηα ηηο δπλαηέο ςπρέο κέζσ ησλ νπνίσλ πξέπεη λα κάζεηο λα εξγάδεζαη. Φάλε βζ‟ αοημφξ πμο ιπμνμφκ κα ζοκενβαζεμφκ ιε ημ ΢πέδζμ. Φάλε αηυιδ βζα ημοξ ζοκενβάηεξ ζμο έλς απυ ηζξ ηάλεζξ ηςκ ροπμθμβζηά απεθπζζιέκςκ ηαζ ηςκ ακχιαθςκ ακενχπςκ… Πνέπεζ κ‟ απμθεφβεζξ κα ημοξ ζοκδέεζξ ζε μπμζαδήπμηε δμιή πμο μζημδμιείξ βζα ηα Μεβάθα ΋κηα. Αεκ είκαζ αηυιδ έημζιμζ ηαζ εα ιπμνμφζακ κα απμηεθέζμοκ άπνδζημοξ θίεμοξ ζημ μζημδυιδια ηζ αδφκαημοξ ηνίημοξ ζημ ένβμ ζμο. Πνέπεζ κα ηηίγεζξ βζα ημ ιέθθμκ. ΢μο ιίθδζα έηζζ επί ιαηνυκ βζαηί ημ ένβμ ζμο ζακ μζημδυιμο ζοκενβάηδ ιπμνεί πζα κα ανπίζεζ. ΢οιαμθζηά ζμο θές: Φάλε βζ‟ αοημφξ πμο έπμοκ ζοβπςκεφζεζ ηεθάθζ ηαζ ηανδζά ηαζ πάκς ζηα ιέηςπά ημοξ θάιπεζ ημ ιοζηζηυ ζφιαμθμ ημο νηθνδφκνπ. Δ έκεενιδ επζεοιία ηαζ δέδζδ ημο θίθμο, αδεθθμφ ηαζ δαζηάθμο ζμο είκαζ κα μθμηθδνςεείξ πζμ εθεφεενα ηαζ πθδνέζηενα ζημ ένβμ ηδξ Μεβάθδξ Λεοηήξ ΢ημάξ ηαζ κα ιπεζξ ζε ζηεκυηενδ ζοκηνμθζηυηδηα ηαζ ζπέζδ ιε ημοξ μζημδυιμοξ ηδξ Νέαξ Βπμπήξ. Ηνχιηνο 1935 ΏΑΒΛΦΒ ΏΠΟ ΠΏΛΕΏ, Τπήνλε ηεθεοηαία βζα ζέκα (υπςξ ηαζ βζα ηυζμοξ πμθθμφξ) ιζα πενίμδμξ δμηζιαζίαξ· υιςξ οπήνλε ηαοηυπνμκα ιζα ηαηάζηαζδ παβίςζδξ, πνμηαηανηηζηή ζημ ένβμ ηδξ δυιδζδξ ζημ μπμίμ ακαθένεδηα ζηδκ ηεθεοηαία ιμο μδδβία. Ώζπμθμφιαζ ιε “δμιδηζημφξ μιίθμοξ” – εηείκμοξ ημοξ μιίθμοξ πμο αημθμοεμφκ ηδ βναιιή ηδξ δζδαζηαθίαξ ηαζ δμιμφκ εηείκεξ ηζξ ζηεπημιμνθέξ πμο εα εκζςιαηχζμοκ ηζξ κέεξ ηεπκζηέξ ηαζ ζδέεξ. Ώοηέξ – ζηδ δζάνηεζα ηςκ δφμ επυιεκςκ αζχκςκ – εα αθθάλμοκ ηδκ υρδ ημο πμθζηζζιμφ ιαξ ηαζ εα εβηαζκζάζμοκ ιζα πενίμδμ ζηδκ ακενχπζκδ ζζημνία ζηδκ μπμία εα δμηζιαζημφκ ιέεμδμζ ηαζ εα εδναζςεμφκ ανπέξ πμο είκαζ πνμξ ημ πανυκ εκηεθχξ άβκςζηεξ ζηδκ πθεζμκυηδηα. Δ πενίμδμξ αοηή εα μδδβήζεζ ηδ θοθή ζ‟ έκακ πμθζηζζιυ ηαζ ζε ιζα αιμζααία, ζοκενβαηζηή αθθδθεπίδναζδ πμο εα εέζεζ ηέθμξ ζηδκ ηςνζκή επμπή ηδξ ζδζμηέθεζαξ ηαζ ημο ακηαβςκζζιμφ. Βίζαζ ηαηελμπήκ μ δάζηαθμξ ηαζ πνεζάζηδηε κα ιάεεζξ (ηζ αηυιδ πνεζάγεζαζ) ηνία πνάβιαηα: Πξψην, πνέπεζ κ‟ απμηηήζεζξ ηδκ εζχηενδ εηείκδ εεία απυζπαζδ πμο αθέπεζ ηδ γςή ζηδκ αθδεζκή ηδξ πνμμπηζηή. Ο άκενςπμξ ιέκεζ έηζζ εθεφεενμξ ηζ ακέββζπημξ απυ μηζδήπμηε ιπμνεί κα ζοιαεί. Δ ζδεχδδξ ζηάζδ βζα ζέκα είκαζ εηείκδ ημο Παναηδνδηή

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

131

πμο ηαηά ηακέκα ηνυπμ δεκ ηαοηίγεηαζ ιε υ,ηζ ιπμνεί κα ζοιαεί ζημ θοζζηυ ηαζ ζοκαζζεδιαηζηυ πεδίμ ηαζ ημο μπμίμο μ κμοξ είκαζ έκαξ ηαεανυξ ηαενέθηδξ ηδξ αθήεεζαξ. Ώοηή δ αθήεεζα βίκεηαζ εκμναηζηά ακηζθδπηή επεζδή δεκ οπάνπμοκ αίαζεξ κμδηζηέξ ακηζδνάζεζξ ή ζοκαζζεδιαηζηέξ ηαηαζηάζεζξ ακηαπυηνζζδξ· μζ θμνείξ ηδξ ακηίθδρδξ είκαζ ήνειμζ ηαζ δεκ οπάνπεζ ζοκεπχξ ηίπμηε κα ελμοδεηενχζεζ ηδκ μνεή ζηάζδ. ΋ηακ επζηεοπεεί αοηή δ ηαηάζηαζδ ζοκείδδζδξ, εα είζαζ ζηακυξ κα δζδάζηεζξ ιε δφκαιδ ηαζ κα ηαηέπεζξ ηαοηυπνμκα αοηυ πμο πνέπεζ κα δζδαπεεί. Γεχηεξν, πνέπεζ κα απμηηήζεζξ ιζα αολδιέκδ ζηακυηδηα κα εηθνάγεζξ ηδκ αθήεεζα ιέζς ημο βναπημφ θυβμο. Δ εοηαζνία κα πθδζζάζεζξ ημκ ηυζιμ ιε ζδέεξ πμο είκαζ ζπεηζηά κέεξ εα πανμοζζαζεεί· αοηυ πμο βνάθεζξ ιπμνεί κα ηοπςεεί ηαζ κα ηοηθμθμνήζεζ… Ώθθά, αδεθθέ ιμο, πνέπεζ κα ενβαζεείξ βζα έκα πνυκμ ζηδκ μνβάκςζδ ηδξ ζηέρδξ ηαζ ημο οθζημφ ζμο, χζηε κα ιπμνέζεζξ κα πνμζεββίζεζξ ημοξ ζημπαζηέξ ημο ηυζιμο ιε ηζξ κέεξ ζδέεξ ζημ πεδίμ ηδξ επενπυιεκδξ αοηήξ ιεβάθδξ επζζηήιδξ, ημο κευηενμο αοημφ πεδίμο οπδνεζίαξ – ημο πεδίμο ηδξ ροπμθμβίαξ… Έπεζξ ηδκ ζηακυηδηα κα κηφκεζξ ιζα ζδέα ιε ημ ηαηάθθδθμ έκδοιά ηδξ. Θα ιπμνμφζεξ κα βνάρεζξ έκα αζαθίμ πμο εα ήηακ ιζα ζφκεεζδ ηςκ κέςκ αοηχκ ροπμθμβζηχκ ζδεχκ, οπμηαβιέκςκ ζ‟ έκα ηεκηνζηυ εέια πμο εα ηζξ ηονζανπμφζε υπςξ ημ ηεθάθζ ηονζανπεί ηζξ δναζηδνζυηδηεξ ημο ζχιαημξ. Πάκς ζημ ηεκηνζηυ αοηυ εέια πνέπεζ κα βίκεζ δ ζημπαζηζηή δζαδζηαζία ζηδκ μπμία ζε ηαθχ. Πνέπεζ κα βκςνίγεζξ ιε ζαθήκεζα πμζμ είκαζ ημ κέμ πνάβια πμο επζδζχηεζξ κα δχζεζξ ζημκ ηυζιμ. Συηε ηαζ ιυκμ ηυηε εα ιπμοκ ζηδ εέζδ ημοξ μζ πμθθέξ αθδεζκέξ ζδέεξ πμο γοιχκμκηαζ ηυζμ εφημθα ζημ κμο ζμο ηαζ εα ζπδιαηίζμοκ ημ ζπέδζμ ημο εκδφιαημξ πμο εα κηφζεζ ημ εέια ζμο ιε μιμνθζά ηαζ εα ημο δχζεζ έηθναζδ. Δ ζοββναθή αοημφ ημο αζαθίμο πνέπεζ κα είκαζ δ ηφνζα, οπμηεζιεκζηή ζμο πνμζπάεεζα ζηδ δζάνηεζα ηςκ πνμζεπχκ θίβςκ πνυκςκ. Πνέπεζ κα δζαιμνθςεεί ζημ πςκεοηήνζ ηδξ εκενβδηζηήξ γςήξ ηαζ δεκ πνέπεζ κα είκαζ πνμσυκ απμηθεζζιμφ πμο πνμηφπηεζ ιε ηδκ απυζονζδ απ‟ ηδκ ελςηενζηή δνάζδ. Σμ ηαθφηενμ ένβμ ζμο πνέπεζ κα βίκεζ εκάκηζα ζ‟ υθα ηα ηςθφιαηα ηζ επεζδή δ πανυνιδζδ κα δχζεζξ αοηέξ ηζξ ζδέεξ ζημκ ηυζιμ εα οπενπδδήζεζ υθα ηα ειπυδζα. Σειηθά, ζοκέπζζε ημ ηαεήημκ ηδξ ακεφνεζδξ ηςκ δοκαηχκ εηείκςκ ροπχκ πμο ιπμνμφκ κ‟ ακήημοκ ζημ Νέμ ΋ιζθμ Yπδνεηχκ ημο Κυζιμο ακ ημοξ δμεεί δ ζςζηή εηβφικαζδ. Βηβοικάζμο ζηδ δζαηνζηζηή εηείκδ ζηακυηδηα πμο εα ζμο επζηνέρεζ κα ανεζξ εηείκμοξ πμο εα δζηαζμθμβμφκ ηδ δαπάκδ ημο πνυκμο ηαζ ηδξ δφκαιήξ ζμο ηαζ ηδξ ζηέρδξ ηαζ εκένβεζάξ ζμο – απφ ηε ζθνπηά ηεο Ηεξαξρίαο ηαζ ημο ένβμο πμο δ Εενανπία επζδζχηεζ κα επζηεθέζεζ. Μεθέηδζε αοηά ηα θυβζα βζαηί ζμο δίκμοκ ημ ηθεζδί ημο ηφπμο ηαζ ηδξ πμζυηδηαξ πμο απαζηείηαζ. Σα πνμαθήιαηά ζμο υζμκ αθμνά ηδκ πνμζανιμβή πνέπεζ κα ζοκεπζζεμφκ αηυιδ ιέπνζ κα επζθοεμφκ ηζ μζ δζαδζηαζίεξ ηδξ απυζπαζήξ ζμο απυ ιζα οπεναμθζηά ζηεκή επαθή ιε ηζξ αφνεξ ηςκ άθθςκ πνέπεζ κα πνμπςνήζμοκ ηαζ κα ιεηαθενεμφκ ζημ πεδίμ ηδξ οπδνεζίαξ ζμο πνμξ ημοξ άθθμοξ. Αζαπζζηχκς ζε ζέκα ιζα ηαθφηενδ ηαηακυδζδ αοημφ ημο πνμαθήιαημξ ηαζ ιζα αολδιέκδ εοημθία ζηδκ εθανιμβή. Μαεαίκεζξ, αδεθθέ ιμο, βνήβμνα ηαζ εα ανεζξ πθμφζζμ ακηζζηάειζζια ηαεχξ ζοκεπίγεηαζ ημ ένβμ. Πνμπχνδζε ζε ιζα πθδνέζηενδ απμδέζιεοζδ ηαζ ζοκεπχξ ζε ιζα πθδνέζηενδ δφκαιδ

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

132

κα οπδνεηείξ. Γεθέκβξηνο 1935 ΏΑΒΛΦΒ ΜΟΤ, ΢μο οπέδεζλα κςνίηενα πςξ δ βεκζηή ζμο εοαζζεδζία εοεφκεηαζ βζα ιεβάθμ ιένμξ ηδξ δοζημθίαξ ζμο πάκς ζηζξ ηδθεπαεδηζηέξ βναιιέξ ηαζ ζε ζπέζδ ιε ηδ θοζζηή ζμο ηαηάζηαζδ. ΢ήιενα ζ‟ αοηή ηδκ πνμζςπζηή επζζημθή ζε ζέκα επζγδηχ κα ιάεεζξ πυζμ ηαθά ηαηακμχ υθα υζα οπέθενεξ ηεθεοηαία. Δ γςή οπήνλε ζδζαίηενα ζηθδνή βζα ζέκα ημοξ ηεθεοηαίμοξ έλζ ιήκεξ βζαηί δεκ ιπμνείξ ηυζμ εφημθα κα ζοκημκζζεείξ ιε υθα υζα ανίζημκηαζ βφνς ζμο. Δ αηναπυξ ηςκ Παβηυζιζςκ ΢ςηήνςκ είκαζ πάκηα δφζημθδ· μ δνυιμξ ηςκ Θείςκ Βοαίζεδηςκ είκαζ βειάημξ μδφκδ ηαζ πυκμ. Ώοηυξ είκαζ μ δνυιμξ πμο δζάθελεξ κα ααδίζεζξ ηαζ δ βκχζδ ηζ δ ακάικδζδ ημο βεβμκυημξ αοημφ εα ζε αμδεήζεζ κ‟ ακηέλεζξ. Πμθθή αμήεεζα ιπμνεί επίζδξ κα έθεεζ ακ εοιάζαζ υηζ οπάνπμοκ μνζζιέκεξ γςέξ ζηζξ μπμίεξ δ ακάπηολδ ημο ελμπθζζιμφ απμηεθεί ημκ ηφνζμ ζηυπμ. Έπεζηα ένπμκηαζ άθθεξ γςέξ ζηζξ μπμίεξ πνδζζιμπμζείηαζ μ πνμεημζιαζιέκμξ ελμπθζζιυξ. Γζα ζέκα δ ηςνζκή γςή είκαζ πνςηανπζηά γςή εηβφικαζδξ ηζ ακέθζλδξ ζε ζπέζδ ιε ημκ εοαίζεδημ, ακηαπμηνζηζηυ ιδπακζζιυ. Έπεζξ βίκεζ εοαίζεδημξ ηζ έηζζ βκςνίγεζξ. Δ δφκαιδ κα ζοκημκίγεζαζ ιε ημκ παβηυζιζμ πυκμ ηαζ κα ζοκεζδδημπμζείξ ηδκ παβηυζιζα εθίρδ (ηζ αοηή δ εθίρδ δείπκεζ ηδκ παβηυζιζα ακάπηολδ ζε ακηαπμηνζηζηυηδηα) επένπεηαζ βμνβά ιέζα ζμο. Ώθθά είκαζ ιζα θάζδ. Υνεζάγεηαζ ιζα δοκαηή ροπή βζα κα ιάεεζ ηζξ πδβέξ ηαζ ηζξ νίγεξ ημο πυκμο, πμο ανίζημκηαζ ααεζά ηνοιιέκεξ ζημκ εηδδθςιέκμ ηυζιμ. Γζα ζέκα, ηψξα θαη πξνζσξηλά, πνμηείκς ιζα αζηυπαζηδ απυζπαζδ ηαζ ιζα ελακαβηαζιέκδ άνκδζδ κα επζηνέπεζξ ζημ κμο κα ζοθθμβίγεηαζ εηείκμ πμο ηνμφεζ ζηζξ ζοιπάεεζέξ ζμο απ‟ ημ πενζαάθθμκ ζμο. Βλαζηήζμο ζηδ εεία αοηή άβκμζα βζα ημοξ επυιεκμοξ έλζ ιήκεξ. Ώζπμθήζμο ιε ηδκ ακηζιεηχπζζδ ηςκ άιεζςκ ακαβηχκ ημο αηυιμο· ιε ηδκ εηηέθεζδ ηςκ οπμδείλεχκ ιμο ζε ζπέζδ ιε ηδκ μιαδζηή ζμο ενβαζία ηαζ οπδνεζία· ηαζ ιε ημ ααεφ, εκδμζημπζηυ ζημπαζιυ πάκς ζημ ΢πέδζμ ηαζ ζημ ένβμ ημο Νέμο Οιίθμο Yπδνεηχκ ημο Κυζιμο… Ο θυβμξ ιμο βζα ζέκα ζήιενα είκαζ απθά θυβμξ πανάξ ηζ ακαβκχνζζδξ. Να επζιείκεζξ πάκς ζημ Ανυιμ. Ηνχληνο 1936 ΏΑΒΛΦΒ ΚΏΕ ΦΕΛΒ ΏΠΟ ΠΏΛΕΏ, Δ πίεζδ ηςκ ηεθεοηαίςκ έλζ ιδκχκ οπήνλε ιεβάθδ. Ώθθά ηχνα πέναζε ηαζ ημ πνυαθδιά ζμο πνέπεζ κα είκαζ δ παθάνςζδ, υπζ ηυζμ πμθφ ιε ηδ θοζζηή έκκμζα υζμ ιε ηζξ εζχηενεξ κμδηζηέξ ζηάζεζξ. Μεβάθμ ιένμξ ηδξ αίζεδζδξ ηδξ ακεπάνηεζάξ ζμο ηζ επίζδξ ιεβάθμ ιένμξ ηδξ ακζηακυηδηάξ ζμο κα πνμςεήζεζξ ηα αβαπδιέκα ζμο ζπέδζα βζα ιαηνέξ πενζυδμοξ πνυκμο έπμοκ ηδ αάζδ ημοξ ζηδ θοζζηή αδοκαιία, πνςηανπζηά (υπςξ ζμο είπα ζοπκά) ζε ιζα έθθεζρδ γςηζηυηδηαξ ηζ υπζ ηαηήξ οβείαξ. Κζ υιςξ ημ ιέθθμκ ζμο επζθοθάζζεζ πμθφ επζηοπδιέκμ ένβμ, ακ βίκεζ δοκαηή βζα ζέκα δ μνεή ελάθεζρδ ηςκ επμοζζςδχκ δναζηδνζμηήηςκ (ιε ηδκ επαηυθμοεδ εκηαηζημπμίδζδ ηςκ μοζζςδχκ ηζ έκα μνζζιέκμ ιέηνμ θοζζηήξ πεζεανπίαξ). ΋πςξ ζμο είπα ζηδκ ηεθεοηαία

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

133

ιμο επζημζκςκία, δ αηναπυξ ηςκ Παβηυζιζςκ ΢ςηήνςκ είκαζ ζηθδνή, ελαζηίαξ ηονίςξ ηδξ δφκαιδξ κα οπμθένεζξ πμο εκζςιαηχκεζ μ δεφηενμξ αηηζκζηυξ ηφπμξ. Ώοηή είκαζ αέααζα δ ηαεαοηή ανπή ηδξ εηδήθςζδξ ηαζ ηναηά ημ ηθεζδί ηδξ φπανλδξ. Ώπ‟ υπμο ζοκεπχξ ηαζ δ ζηακυηδηα ημο πνμζχπμο ζ‟ αοηή ηδκ αηηίκα κα “αβςκζά πνμξ ημ ζηυπμ, ζδηχκμκηαξ ημ θμνηίμ ημο ηυζιμο, ιαεαίκμκηαξ – ιέζα απυ ηδκ ηαφηζζδ ιε ημοξ άθθμοξ – ιζα απυζπαζδ δ μπμία ιε ηδκ πάνμδμ ημο πνυκμο ελμοδεηενχκεζ ηάεε πυκμ”. ΢διείςζε ημ πανάδμλμ πμο πενζέπεηαζ εδχ ηαζ ιάεε ημ κυδιά ημο, αδεθθέ ιμο, πμο είκαζ ημ πνέμξ ζμο ζ‟ αοηή ηδ γςή. Σμ ιεβάθμ ζμο πνυαθδια ηαζ ημ άιεζμ πνέμξ ζμο είκαζ πψο κα πεζεανπήζεζξ ηαζ κα δοκαιχζεζξ ημ θοζζηυ ζμο ζχια. Αεκ οπμκμχ υηζ είζαζ απεζεάνπδημξ. Πνμζπαεχ ιυκμ κα ημκίζς υηζ ιε ηζξ πνμζανιμβέξ ημο θοζζημφ θμνέα ζηζξ απαζηήζεζξ ηδξ πενζυδμο ηαζ ημο ζδζαίηενμο ηφηθμο ηδξ γςήξ ζμο εα έθεεζ βζα ζέκα δ απμδέζιεοζδ ζηδκ οπδνεζία. Δ οπδνεζία αοηή εα ηαηαζηήζεζ δοκαηή ηδ ιεβαθφηενδ πνμζπάεεζα ιε ηδ ιζηνυηενδ δαπάκδ εκένβεζαξ ηαζ γςηζηυηδηαξ ηαζ ζοκεπχξ ηδ θζβυηενδ θοζζηή ζηεκμπχνζα. Οζ ιεβάθμζ ροπμθυβμζ βίκμκηαζ πάκηα Παβηυζιζμζ ΢ςηήνεξ, επεζδή ακηζιεηςπίγεηαζ ηζ επζθφεηαζ ημ ροπμθμβζηυ ημοξ πνυαθδια – ηαζ θφκεηαζ πάκς ζηδ αάζδ ιζαξ ηεπκζηήξ ιεημοζίςζδξ. Τπάνπμοκ θίβα πμο ιπμνχ κα πς, βζαηί είζαζ πνμζηζζιέκμξ ιε βκχζδ ηαζ ζμθία· δεκ οπάνπεζ ηίπμηε πμο ιπμνχ κα οπμδείλς ζε ζπέζδ ιε ζέκα, βζαηί έπεζξ ιεθεηήζεζ ααεζά ηα πνμαθήιαηά ζμο ηζ εβχ – βζα ανηεηά πνυκζα – πνμζπάεδζα κα ζε αμδεήζς. Έκα ιυκμ πνάβια εα πς: Σμ πνυαθδιά ζμο έπεζ πμθφ θζβυηενδ ζπέζδ ιε ημκ αημιζηυ ζμο ελμπθζζιυ πανά ιε ηζξ ζοκεήηεξ ημο πενζαάθθμκηυξ ζμο. ΢‟ αοηέξ ηζξ ζοκεήηεξ πνέπεζ κα οπδνεηήζεζξ. Βίζαζ οπεναμθζηά εοαίζεδημξ ζηζξ ηνμφζεζξ απ‟ αοηά ηα πενζαάθθμκηα, ηυζμ απυ ηζξ ιάγεξ υζμ ηζ απυ ηα άημια ηαζ δεκ λένεζξ αηυιδ πχξ κα δίκεζξ ιε πθδνυηδηα ηζ υιςξ κα ηναηάξ, πχξ κα πδβαίκεζξ ζημοξ άθθμοξ ηαζ κα ιδκ αθήκεζξ πμηέ ηδ ζηαεενή ζμο εέζδ. Σν λα ζηέθεηο ζε πλεπκαηηθή χπαξμε – υπςξ ηυκζζα κςνίηενα – είκαζ ημ ηθεζδί ημο πνμαθήιαηυξ ζμο. Υνεζάγεηαζ κα ζηέηεζξ έηζζ ηαζ ιε ιεβαθφηενδ εοζηάεεζα. Μζα δοκαιζηή, κμδηζηή εζηίαζδ εα ζε ζχζεζ απυ πμθθή ελάκηθδζδ. Ώκ, αδεθθέ ιμο, εκμζηείξ πάκηα ζημ πεδίμ ημο κμο, δε εα ιπμνεί ηυζμ εφημθα κα ζε πθδζζάγεζ δ πθεζμκυηδηα πμο ένπεηαζ ζε επαθή ιαγί ζμο ηαζ πμο ηχνα ζε απμζηναββίγεζ απυ ηδ δφκαιή ζμο. ΢οθθμβίζμο αοηή ηδκ οπυδεζλδ. Ηαλνπάξηνο 1937 ΏΑΒΛΦΒ ΜΟΤ, Πθδζζάγεζξ κα ιπεζξ ζε ιζα πενίμδμ πθδνέζηενδξ οπδνεζίαξ. Μεβάθμ ιένμξ ηδξ γςήξ ζμο ςξ ηχνα είπε δμεεί ζε ακηζηεζιεκζηέξ δναζηδνζυηδηεξ ηαζ είπεξ ελακαβηαζεεί κ‟ ακηζιεηςπίζεζξ ηζξ άιεζεξ ακάβηεξ. Σχνα δ ενβαζία ζμο πνέπεζ κα βίκεζ πζμ οπμηεζιεκζηή ηαζ πζμ ιαηνμπνυεεζιδ ζηα απμηεθέζιαηα ηαζ ηδκ πνμμπηζηή ηδξ. Ώοηυ εα βίκεζ εθζηηυ ιυκμ ακ ιάεεζξ ημ δφζημθμ ιάεδια (ζδζαίηενα δφζημθμ βζα ζέκα) κ‟ αθήκεζξ ακεηηέθεζηα πμθθά πμο ιέπνζ ηχνα έηακεξ ηαζ κ‟ αζηείξ ιζα ζοκεηή ηαζ πμθφ πνμζεηηζηή ζαθή δζάηνζζδ. Σμ ένβμ ζμο πνέπεζ κα είκαζ εζδζηυ ηαζ κα πνμςεείηαζ ζε ζπέζδ ιε μνζζιέκεξ ροπέξ πμο δζηαζμθμβμφκ ηδκ πνμζμπή ζμο θυβς ηδξ ζηακυηδηάξ

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

134

ημοξ κα πνδζζιμπμζδεμφκ ζηδκ Ώηναπυ. ΢οκεπχξ δ ενβαζία ζμο ζημ ιέθθμκ πνέπεζ κα δμεεί πνςηανπζηά ζε ιαεδηέξ ηζ υπζ ζηδ ιάγα ηςκ ακενχπςκ. Χζηυζμ ιπμνείξ κα ενβάγεζαζ ιε ηζξ κμήιμκεξ ιάγεξ, ημοξ γδθςηέξ ηαζ ημοξ δυηζιμοξ ιέζς ηδξ ζηακυηδηάξ ζμο κα ημοξ πνμζεββίγεζξ ιε ημ βναπηυ ηαζ πνμθμνζηυ θυβμ. Σμ πνέμξ ζμο δεκ είκαζ κα πθδζζάγεζξ ημοξ ιδ αθοπκζζιέκμοξ, ή κα βνάθεζξ υ,ηζ είκαζ δδιμθζθέξ. Βίκαζ ημ πζμ εζδζηεοιέκμ πνέμξ ηδξ ενβαζίαξ ηαζ ζοκενβαζίαξ ι‟ εηείκμοξ ζηςκ μπμίςκ ηα πένζα ανίζηεηαζ δ ηαεμδήβδζδ ηςκ “ιζηνχκ”. Έπεζξ ιζα απθδζηία βζα οπδνεζία ηζ απυηηδζδ βκχζδξ ηαζ πθδνμθμνζχκ πμο πνέπεζ πζα κα νοειζζεεί. ΢ημ πανεθευκ δ έηθναζή ηδξ ήηακ πμθφηζιδ. Σχνα πνέπεζ κα δζεοεεηδεεί ηαζ κα εθεβπεεί μνεά· ζημ ιέθθμκ εα πνδζζιμπμζδεμφκ ηα απμηεθέζιαηα αοηήξ ηδξ απυηηδζδξ. Κάπμηε, αδεθθέ ιμο, έααθεξ ημ δάηηοθυ ζμο ζε ιζα ιεβάθδ ακάβηδ υηακ ιίθδζεξ βζα ηδκ “έθθεζρδ θςηζάξ” πμο δζαπίζηςκεξ. Ώοηή, υπςξ λένεζξ, μθείθεηαζ ιενζηχξ ζε θοζζηά αίηζα, αθθά εα ήεεθα κα ζμο εοιίζς υηζ έκα θοζζηυ ζχια ζακ αοηυ πμο ηαηέπεζξ ιπμνεί κα ζηεβάζεζ ιζα θςηζά ηέημζαξ έκηαζδξ (θυβς ηδξ θεπηυηδηαξ ηαζ ηδξ αβκυηδηάξ ημο) ιε ηδκ μπμία πμθθμί ιπμνμφκ κα γεζηαεμφκ ηαζ κ‟ ακάρμοκ ηδ ιζηνή ημοξ θθυβα. Μδ πνδζζιμπμζείξ ημ θοζζηυ ζμο ζχια ζακ ακαζημθή ή δζαθοβή. Υνδζζιμπμίδζε ηδ ζζδενέκζα εέθδζδ ιε ηδκ μπμία είζαζ πνμζηζζιέκμξ ηζ ακάβηαζε ηδ ζοιιυνθςζή ημο ζηζξ απαζηήζεζξ ηδξ ροπήξ ζμο ηαζ ζηδκ ακάβηδ ηδξ ακενςπυηδηαξ. Ώοηή ηδκ έηηθδζδ ηάκς ζε υθμοξ ημοξ ιαεδηέξ ημο μιίθμο ιμο. ΋θμζ έπεηε πενζμνζζιμφξ, ηςθφιαηα ηαζ μνζζιέκα ειπυδζα ζηδκ πνυμδμ. Ώκ δεκ ηα είπαηε, εα ήζαζηακ εθεφεενεξ ροπέξ ηζ υπζ ζε ηάπμζα οπμδζαίνεζδ ηδξ Ώηναπμφ ηδξ Πνμζέββζζδξ ηαζ οπυ ηδκ ηαεμδήβδζή ιμο, υπςξ ηχνα. Δ αιεζυηδηα ηδξ ακάβηδξ πμο ζαξ πενζαάθθεζ ηαζ ηδξ ζενανπζηήξ απαίηδζδξ βζα αμήεεζα ζημ παβηυζιζμ ένβμ πνέπεζ κα ζαξ βαθαακίζεζ ζε ιζα ακακεςιέκδ ηαζ δζανηή πνμζπάεεζα – πμο εα ζαξ εθεοεενχζεζ απ‟ ημ θήεανβμ ζημκ μπμίμ είκαζ ηυζμ εφημθμ κα βθζζηνήζεηε. Οζ ιαεδηέξ είκαζ επζννεπείξ ζε δφμ πνάβιαηα (υπςξ ηζ υθμζ μζ γδθςηέξ) ηαζ πνέπεζ κα ακηζιεηςπίζμοκ αοηέξ ηζξ ηάζεζξ ιε εάννμξ ηαζ δζαοβή υναζδ: 1. Ο θήεανβμξ ή δ απμηοπία κα πνδζζιμπμζήζμοκ ηζξ δζαεέζζιεξ ζοιαμοθέξ ηαζ πθδνμθμνίεξ βζα πναηηζηή, πεζναιαηζηή πνήζδ.

2. Ο εβςηεκηνζζιυξ – ζε ηάπμζα θεπημθοή ή θακενή ιμνθή. Ξένς υηζ εα αάθεζξ ημκ εαοηυ ζμο ζηδκ ηαηδβμνία εηείκςκ πμο απυ θήεανβμ δεκ επζηοβπάκμοκ ημ οπένηαημ δοκαηυ. Θα ήεεθα κα ζμο ημκίζς πςξ πανυηζ ιπμνεί κα έπεζξ αοηυ ημ ιεζμκέηηδια ζε ηάπμζα θοζζηή ή ζοκαζζεδιαηζηή ιμνθή, δελ ημ έπεζξ κμδηζηά. Βίζαζ ακάιεζα ζ‟ αοημφξ πμο ηαηαηημφκ αίαζα ηδ ααζζθεία ηςκ μονακχκ ηαζ εζζένπμκηαζ ζ‟ αοηή. Ο ΐ.S.D. πνεζάγεηαζ ηδ κμδηζηή αοηή δναζηδνζυηδηα ζε δοκαιζηή ιμνθή, αηυιδ ηζ ακ δεκ ακαβκςνίγεζ ηδκ αθήεεζα ηςκ παναηδνήζεχκ ιμο. Ώκ ζοθθμβζζεείξ ημοξ ζηίπμοξ πμο εα ζμο δχζς ηχνα βζα ιεθέηδ, ιπμνεί κα έθεεζ δ θχηζζδ. Οζ ζηίπμζ αοημί δεκ ακαθένμκηαζ ζημκ ακαβκςνζζιέκμ ζμο θήεανβμ – ημκ λένεζξ ηαζ δε πνεζάγεηαζ κ‟ αζπμθδεχ ιαγί ημο. Οζ απυηνοθεξ αοηέξ θνάζεζξ αθμνμφκ ααζζηά ηαζ ζοπκά ιδ ακαβκςνζζιέκα πνάβιαηα. Ώκ ακαβκςνζζεμφκ, δεκ εηηζιχκηαζ επανηχξ. Ώοημί είκαζ μζ ζηίπμζ:

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

135

“Έκα αζηένζ έθαιρε ζημ ααεοηφακμ ευθμ ημο μονακμφ. Καηυπζκ έκα άθθμ ηζ αηυιδ έκα θάκδηακ ιέπνζ πμο βφνς απ‟ ημ αζηένζ οπήνπακ πμθθά θαιπενά ζδιεία. Ο ηφηθμξ ηςκ άζηνςκ πενζζηνεθυηακ ηαζ δζαηδνμφζε ηδ εέζδ ημο ηαζ ημ ζημηάδζ ήηακ πακημφ. Κάεε άζηνμ ιέζα ζηδ ιζηνή ηνμπζά ημο δζαηδνμφζε ηδ εέζδ ημο ηαζ πενζζηνεθυηακ ανβά. Οζ επαθέξ ημο ιε ηζξ άηνεξ ημο ηφηθμο ήηακ επανηείξ. „Τπάνπεζ έκαξ ιυκμ ιεβάθμξ ηφηθμξ‟, αημφζηδηε ιζα θςκή, „υπζ πμθθέξ ιζηνέξ ζθαίνεξ. Μενζηά άζηνα είκαζ ιζηνά ηζ μ πνυκμξ πνέπεζ κα ενέρεζ ηδ θθυβα ημοξ. Μενζηά άζηνα είκαζ ήθζμζ ηαζ πφκμοκ ημ θςξ ημοξ πακημφ. Φάλε βζα έκακ ήθζμ ηαζ ενέρε ηδ γςή ημο. ΢ηυνπζζε ηζξ αηηίκεξ ζμο ηαζ γήζε‟.”

Ηνχιηνο 1937 ΏΑΒΛΦΒ ΏΠΟ ΠΏΛΕΏ, Καεχξ αζπμθμφιαζ ιε ηζξ αηηίκεξ πμο εθέβπμοκ ηαζ δζέπμοκ ηδ γςή ζμο, εα ήεεθα κα ζμο εοιίζς υηζ μ πνχημξ αηηζκζηυξ κμοξ ζμο ζμο δίκεζ ακαιθζζαήηδηδ κμδηζηή επζννμή. Ώοηή βίκεηαζ ζζπονυηαηα αζζεδηή ζ‟ υθμοξ υζμοξ ένπμκηαζ ζ‟ επαθή ιαγί ζμο. Βπεζδή είζαζ μνζζηζηά ζ‟ επαθή ιε ηδκ ροπή ζμο (πμο ανίζηεηαζ ιε ηδ ζεζνά ηδξ οπυ ηδ δεφηενδ αηηζκζηή επζννμή) έπεζξ έκα ζοκδοαζιυ δοκάιεςκ πμο είκαζ ζαθχξ πνήζζιμξ ηυζμ ζε ζέκα υζμ ηαζ ζημοξ άθθμοξ. Σμ λνεηηθφ ζνπ ζψκα δζέπεηαζ απ‟ ηδκ πνχηδ αηηίκα. Σμ αζηξηθφ ζνπ ζψκα είκαζ ζαθχξ ιζα ζοκάενμζζδ εκενβεζχκ δεφηενδξ αηηίκαξ, απ‟ υπμο ηαζ δ επίδναζδ ηδξ αβάπδξ πμο θένκεζξ πακημφ ιαγί ζμο. Θα ήεεθα πάκηςξ κα ζμο εοιίζς υηζ υηακ δ ροπή ηαζ ημ αζηνζηυ ζχια ανίζημκηαζ ηαζ ηα δφμ ζηδκ ίδζα αηηίκα, πανμοζζάγεηαζ πάκηα έκα ζμαανυ πνυαθδια ζζμννμπίαξ. Θα οπάνπεζ ζε ηέημζεξ πενζπηχζεζξ ιζα ηάζδ βζα έθθεζρδ ζζμννμπίαξ ζημ μθζηυ απμηέθεζια ημο ελμπθζζιμφ ηαζ ι‟ αοηή – υπςξ βκςνίγεζ ηαθά – πνέπεζ ζοκεπχξ κα αζπμθείζαζ. Σμ θπζηθφ ζψκα είκαζ ημο έαδμιμο αηηζκζημφ ηφπμο, αθθά εθέβπεηαζ ηυζμ απ‟ ηδκ ηέηανηδ αηηζκζηή πνμζςπζηυηδηά ζμο χζηε – ηαηά πμθφ πανάλεκδ έκκμζα – έπεζ θίβδ δζηή ημο γςή. Βίκαζ ανκδηζηυ ζε εηπθδηηζηή έηηαζδ ηζ αοηυ πάθζ ζοκζζηά έκα ζοβηεηνζιέκμ πνυαθδια. Οζ αηηίκεξ ζμο ζοκεπχξ είκαζ: 1.

2.

3.

4.

5.

Δ ροπζηή ή εβςζηή αηηίκα – δ δεφηενδ Ώηηίκα ηδξ Ώβάπδξ-΢μθίαξ. Δ αηηίκα ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ – δ ηέηανηδ Ώηηίκα ηδξ Ώνιμκίαξ ιέζς Αζαιάπδξ. Δ αηηίκα ημο κμο – δ πνχηδ Ώηηίκα ηδξ Αφκαιδξ ή Θέθδζδξ. Δ αηηίκα ημο αζηνζημφ ζχιαημξ – δ δεφηενδ Ώηηίκα ηδξ Ώβάπδξ-΢μθίαξ. Δ αηηίκα ημο θοζζημφ ζχιαημξ – δ έαδμιδ Ώηηίκα ηδξ Σεθεημονβζηήξ Σάλδξ ή Μαβείαξ.

Έπς ηδκ ζδέα υηζ δ παναπάκς δήθςζδ εα ζμο θένεζ πμθθή θχηζζδ ηζ υηζ εα ζμο επζηνέρεζ κα ηάκεζξ πναβιαηζηή πνυμδμ. Ηαλνπάξηνο 1938 ΏΑΒΛΦΒ ΜΟΤ, Σμκ πεναζιέκμ πνυκμ έβζκακ πμθθέξ αθθαβέξ ζηδ ζπέζδ ιεηαλφ ηδξ ροπήξ ηαζ ηδξ πνμζςπζηυηδηάξ ζμο. Ώοηέξ εηδδθχεδηακ πζα ζημ θοζζηυ πεδίμ ηαζ πνμηάθεζακ ζοβηεηνζιέκεξ ελςηενζηέξ αθθαβέξ ζηδ γςή ηαζ ζηζξ πενζζηάζεζξ ζμο. Σμ λενίγςια ζημ

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

136

μπμίμ οπμαθήεδηεξ εα έπνεπε κα είκαζ βζα ζέκα ιζα πανμφιεκδ έκδεζλδ ηδξ ακάδοζδξ ζε πθδνέζηενδ γςή οπδνεζίαξ εκυξ ηαθφηενα ελμπθζζιέκμο ενβάηδ – ηαθφηενα, βζαηί είκαζ έκαξ πζμ εθεφεενμξ ηαζ θζβυηενμ θναβιέκμξ αβςβυξ βζα ηδκ ροπζηή δφκαιδ. Έπεζξ πζα ηδ πνήζδ ιζαξ ακακεςιέκδξ ηαζ πζμ ζζπονήξ πνμζςπζηυηδηαξ ζε ελςηενζηή εηδήθςζδ. Πάκς ζ‟ αοηή ηδ ζηέρδ εα ζμο γδημφζα κα ζοθθμβζζεείξ ηαζ κα ζημπαζεείξ πνμζεηηζηά. Ώκ ημ ηάκεζξ, εα βίκεζξ ζηακυξ κα επζθένεζξ ζοκεηά μνζζιέκεξ ακαβηαίεξ αθθαβέξ ηαζ δζεοεεηήζεζξ πμο ήηακ μ εζχηενμξ ακηζθδπηυξ ζηυπμξ ζμο βζα πμθφ ηαζνυ ηαζ μζ μπμίεξ ιπμνμφκ κα πνμηφρμοκ πζμ εφημθα ζε μιμθςκία ιε ηζξ πμθθέξ άθθεξ δζεοεεηήζεζξ ηζξ μπμίεξ ηαηέζηδζε εθζηηέξ δ αθθαβή ημο πενζαάθθμκημξ. Μζα πενίμδμξ εκηαηζηήξ οπδνεζίαξ ανίζηεηαζ ιπνμζηά ζμο, ανπίγμκηαξ ημ ΢επηέιανζμ αοημφ ημο έημοξ. Ώοηυ, αδεθθέ ιμο, ζμο δίκεζ έκα δζάθεζιια βζα κα ζηεθεείξ ηαεανά, κα οπμαθδεείξ ζε ιζα αοημεπζααθθυιεκδ πεζεανπία ηαζ κα ακορχζεζξ ημ ιαβκδηζηυ ζμο ηναδαζιυ. Σμ πνέμξ ζμο δεκ είκαζ κα πνμπςνήζεζξ ζημοξ δφζημθμοξ ηυπμοξ ηδξ βδξ αθθά κα ενβάγεζαζ απ‟ ημ δζηυ ζμο ηέκηνμ ιέζς ηδξ ιαβκδηζηήξ αηηζκμαμθίαξ ηδξ ροπήξ ζμο. Ώοηυ ημ έηακεξ πάκηα ηαζ δε ζμο γδηχ ηάηζ κέμ, αθθά ιυκμ ιζα αολδιέκδ ιαβκδηζηή αηηζκμαμθία, ααζζζιέκδ ζε ιζα εζχηενδ εθεοεενία πμο ηάκεζ δοκαηή ηδκ εβηαηάθεζρδ ηςκ ελςηενζηχκ πεζνμπέδςκ ηαζ αθοζίδςκ, ηενδίγμκηαξ έηζζ ιζα εθεοεενία πμο εα επεηηαεεί ζε ηάεε ηιήια ηδξ φπανλήξ ζμο. Ώκαθμνζηά ιε ημ πνυαθδια ηδξ οπδνεζίαξ ηαζ ηδκ ελεφνεζδ ηςκ ζςζηχκ ζοκενβαηχκ εα ιπμνμφζα κα εκζζπφζς ηδ βκχιδ ζμο υηζ ιέπνζ ηχνα δεκ ειθακίζεδηε ηακέκαξ αθδεζκά ζζμννμπδιέκμξ ζοκενβάηδξ. Ρςηάξ ημκ εαοηυ ζμο (ηαζ ιέκα) ακ αοηή δ έθθεζρδ ζοκενβαηχκ είκαζ δζηυ ζμο θάεμξ ηζ ακ οπάνπεζ ηάηζ πμο εα ιπμνμφζεξ κα ηάκεζξ πμο εα πνμζέθηοε ημ ζςζηυ πνυζςπμ ηαζ εα εδναίςκε ιζα ηανπμθυνα ηαζ δζανηή ζοκηνμθζηυηδηα ζηδκ ενβαζία. Θα ήεεθα κα απακηήζς ζ‟ αοηυ ημ οπμηεζιεκζηυ ζμο ενχηδια ιε ημοξ αηυθμοεμοξ υνμοξ: Δ απμθαζζζηζηή δνάζδ πμο πνμςεείηαζ ηαζ δζαηδνείηαζ βζα ηδκ ακαβηαία πνμκζηή πενίμδμ, ανίζηεηαζ βζα ζέκα – πνμξ ημ πανυκ – ιυκμ ζημ ζηάδζμ ζπδιαηζζιμφ. Αεκ ακαθένμιαζ ζηδ δφκαιή ζμο κα ιζθάξ απμθαζζζηζηά ζ‟ εηείκμοξ πμο επζδζχηεζξ κα αμδεήζεζξ – θοζζηά ηαζ ροπμθμβζηά – βζαηί αοηυ ημ έηακεξ πάκηα. Ώκαθένμιαζ ζηδκ ζηακυηδηα κα δναξ πάκηα ιε ιζα ζοκεηή, λεηάεανδ απυθαζδ ζε ζπέζδ ιε ημκ εαοηυ ζμο ηαζ ηα άιεζα πνμαθήιαηά ζμο. Μαεαίκεζξ κα ημ ηάκεζξ ηαζ ηα επυιεκα δφμ πνυκζα εα ηαημνεχζεζξ κα ηάκεζξ ιεβάθδ πνυμδμ ζ‟ αοηυ ημ εέια. Ώθθά ανίζηεζαζ ιυκμ ζηδκ ανπή ηδξ εηβφικαζήξ ζμο. Σμ πνυαθδιά ζμο ήηακ πάκηα εηείκμ εκυξ αθδεζκμφ ιαεδηή δεφηενδξ αηηίκαξ. Ώοηυ ζοκεπάβεηαζ ηδκ ζηακυηδηα κα ηαοηίγεζαζ ιε ημοξ άθθμοξ, ηζξ ζδέεξ ηαζ ηζξ ακηζδνάζεζξ ημοξ ηζ έηζζ πενζμνίγεζξ ηαζ πανειπμδίγεζξ ηδ δζηή ζμο δνάζδ απυ ηδκ ακαπμθαζζζηζηυηδηα πμο πνμηφπηεζ απυ ηδκ οπεναμθζηή ηαηακυδζδ ηαζ ηδκ πμθφ ιεβάθδ ζοιπάεεζα βζα ηα πνμαθήιαηα ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ ηαζ ηδ ιμνθζηή πθεονά ηδξ έηθναζδξ. ΋ηακ ιπμνέζεζξ κα ζηαεείξ ιε ιεβαθφηενδ ζηαεενυηδηα ζε πκεοιαηζηή φπανλδ ηζ υηακ ιπμνέζεζξ κα ενβαζεείξ ζαθέζηενα ηαζ ζοκεζδδηά ιε ηδκ υρδ ροπή ηαζ θζβυηενμ απμηθεζζηζηά ιε ηδκ πνμζςπζηυηδηα, δ γςή ζμο εα απθμοζηεοεεί ηζ μνζζιέκα απυ ηα ιμκαδζηά πνμζςπζηά πνμαθήιαηά ζμο εα ελαθακζζεμφκ. Συηε ηαζ ιυκμ ηυηε δ ροπή ζμο εα εθηφζεζ ζ‟ εζέκα εηείκμοξ πμο ιπμνεί κα είκαζ μζ αθδεζκμί ζοκενβάηεξ

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

137

ζμο. Θα ζμο δχζς εδχ έκακ οπαζκζβιυ: Μδκ ράπκεζξ βζ‟ αοημφξ πμο είκαζ δπλεηηθνί πκεοιαηζηά αθθά υπζ αηυιδ εηθναζηζημί, αθθά ράλε βζα ηζξ χνζιεξ εηείκεξ ροπέξ πμο δε πνεζάγμκηαζ ηδ αμήεεζά ζμο αθθά γδημφκ ηδ ζοκενβαζία ζμο υπςξ εζφ γδηάξ ηδ δζηή ημοξ. Έραλεξ βζα ημοξ ζοκενβάηεξ ζμο ακάιεζα ζ‟ εηείκμοξ πμο αμδεάξ, αθθά δε εα ημοξ ανεζξ εηεί. Ώοηή ηδκ ζδέα είπα ηαηά κμο υηακ ζε ιζα πνμδβμφιεκδ επζημζκςκία ζμο είπα “κα ράλεζξ βζα έκακ ήθζμ ηαζ κα ενέρεζξ ηδ γςή ημο”. Αεκ ζμο οπέδεζλα πανά κα αθήζεζξ ημ πνυκμ κα θνμκηίζεζ εηείκα ηα άζηνα ηςκ μπμίςκ ημ ιέβεεμξ είκαζ ιζηνυ ηζ δ αηηζκμαμθία ημοξ πενζμνζζιέκδ. Έκα απυ ηα πνάβιαηα πμο είκαζ δφζημθμ κα ζοθθάαμοκ μζ ηαπεζκμί γδθςηέξ, είκαζ δ ζδζάγμοζα εηείκδ ζηζβιή ζηδκ ζζημνία ηδξ γςήξ ημοξ υηακ πξέπεη κα ιεηαημπζζεμφκ ζημ ααζίθεζμ ηδξ δζαηνζηζηήξ ενβαζίαξ. Ώοηή ημοξ πνμζανιυγεζ κα ενβάγμκηαζ υπςξ έπμοιε ιάεεζ κα ενβαγυιαζηε ειείξ, μζ δάζηαθμζ ζηδκ εζχηενδ πθεονά. Αεκ ενβαγυιαζηε ιε υθμοξ υζμοξ γδημφκ ηδ αμήεεζά ιαξ, αθθά αθήκμοιε ηα “ιζηνυηενα θχηα” κα ηαεμδδβδεμφκ απυ ημοξ ιαεδηέξ ιαξ ηαζ ημοξ ιζηνυηενμοξ δαζηάθμοξ. Πενζμνζγυιαζηε κα εηβοικάζμοιε ηζξ ζζπονυηενεξ εηείκεξ ροπέξ, ημοξ δοκαιζηυηενμοξ εηείκμοξ ακενχπμοξ ηςκ μπμίςκ δ γςή ιπμνεί κα “εζηζαζεεί ζηδκ αηηζκμαμθία” ηαζ ηςκ μπμίςκ δ ακηαπυηνζζδ ηαζ δ πνμζπάεεζα δζηαζμθμβμφκ ημ εβπείνδιά ιαξ. Τπάνπμοκ πμθθμί ζοβηεκηνςιέκμζ βφνς ζμο, αδεθθέ ιμο, ζημοξ μπμίμοξ έδςζεξ πμθθή δφκαιδ ηαζ δζδαζηαθία ηαζ ηςκ μπμίςκ δ ηάζδ είκαζ κα ζοβπέμοκ ηδ ζοκαίκεζδ ζηδ δζδαζηαθία ζμο ηαζ ηδκ απμδμπή ηδξ δφκαιήξ ζμο ιε ημ πζμ δφζημθμ ένβμ ηδξ απυηηδζδξ εείαξ αοημπεπμίεδζδξ ηζ έιθοηδξ, υπζ δακεζηήξ, δφκαιδξ. Άθδζε ηέημζμο είδμοξ ακενχπμοξ κα θχγνπλ ηαζ – ζηέημκηαξ ζακ αηηζκμαυθμ ηέκηνμ ιαβκδηζηήξ δφκαιδξ – πνμζέθηοζε ζοκενβάηεξ ζημ ΢πέδζμ ηζ υπζ ηαηακαθςηέξ ηδξ εκένβεζάξ ζμο. ΐνεξ απυ ημοξ ηαηαθυβμοξ εηείκμοξ πμο γήηδζεξ κα αμδεήζεζξ ηζ εβηαηάθεζρέ ημοξ ζηζξ ροπέξ ημοξ. Μδ κμζάγεζαζ βζα ηδκ επίηνζζή ημοξ αθθά αθζενχζμο ζε ζδιακηζηυηενμ ένβμ – έκα ένβμ πμο εα ειθακζζεεί υηακ εθεοεενςεείξ απυ ηα ζθζπηά πένζα ηςκ ηαθμπνμαίνεηςκ αθθά κμδηζηά αδφκαηςκ γδθςηχκ. Συηε βφνς απ‟ ημ αζηένζ πμο είκαζ δ ροπή ζμο εα οπάνλμοκ πμθθά “θαιπενά ζδιεία”. Τπήνλακ ζηζβιέξ πμο αβςκίζηδηα ζηθδνά κα ζε ανς θυβς ηδξ ζοζηυηζζδξ πμο πνμηαθείηαζ απυ εηείκμοξ πμο ζε ηνζβονίγμοκ ηαζ ζπεδυκ ζε πκίβμοκ ηαεχξ ημθθμφκ πάκς ζμο. ΢ηάζμο Βθεφεενμξ… Σχνα πμο ζηα ελήβδζα, αδεθθέ απυ παθζά, πνμπχνδζε ζημ ζηυπμ ηαζ ημ υναια ιε ειπζζημζφκδ, αζθαθή ηνίζδ ηαζ ηδ βκχζδ υηζ εβχ, πμο βζα πνυκζα (πενζζζυηενα απ‟ υζα κμιίγεζξ) παναημθμφεδζα ηδκ πνυμδυ ζμο, ζηέης πθάζ ζμο ιε ηαηακυδζδ ηαζ ιε ειπζζημζφκδ ζε ζέκα. Ηαλνπάξηνο 1939 Θα ζδιεζχζεζξ, αδεθθέ ιμο, πχξ ακηζζηνέθεζξ ημ πνυαθδια ημο ΐ.S.D. βζαηί δ αηηίκα ηδξ πνμζςπζηυηδηάξ ζμο, δ αηηίκα ηδξ ροπήξ ζμο ηαζ δ αζηνζηή ζμο αηηίκα ανίζημκηαζ υθεξ πάκς ζηδκ ίδζα βναιιή δφκαιδ – ηδ βναιιή ηδξ δεφηενδξ αηηίκαξ. ΢μο οπέδεζλα ήδδ ηδ δφζημθδ θφζδ ημο πνμαθήιαηυξ ζμο πμο είκαζ ημ πζμ θεπηυ πνυαθδια ηδξ μνεήξ ζζμννυπδζδξ ηςκ εκενβεζχκ. Αεκ έπεζξ ηαευθμο ηνίηδ αηηζκζηή

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

138

εκένβεζα ιέζα ζμο (ηδκ εκένβεζα ηδξ αηηίκαξ ηδξ δζακυδζδξ) ηζ αοηυ πανά ημ βεβμκυξ ηδξ θοζζηήξ ζμο ζφζηαζδξ. Αζηαζμθμβεί ημ έκημκμ αίζεδιά ζμο υηζ δεκ έπεζξ ηαιζά θοθεηζηή ζπέζδ ιε ημοξ Βαναίμοξ πανά ημ βεβμκυξ υηζ ακήηεζξ ζηδκ Βανασηή θοθή. Βίκαζ έκα αθδεζκυ αίζεδια ηαζ ημ ιυκμ πνάβια πμο ζε ζοκδέεζ ιε ηδκ Βανασηή θοθή είκαζ ημ βεβμκυξ υηζ ημ κμδηζηυ ζμο ζχια ανίζηεηαζ ζηδκ πνχηδ αηηίκα πμο είκαζ δ ίδζα ιε ηδκ ροπή ηδξ Εμοδαίαξ. Δ ροπή δε βκςνίγεζ δζαηνίζεζξ ή δζαθμνέξ ηαζ ζηα ροπζηά επίπεδα δεκ οπάνπεζ ηακέκα πνυαθδια μπμζμοδήπμηε είδμοξ – εηηυξ απ‟ ημ πξφβιεκα ηεο θαηαλννχζαο αγάπεο. ΢πεηζηά ι‟ αοηυ βκςνίγεζξ πμθθά. Δ ροπζηή ζμο αηηίκα εζηζάγεηαζ εκηυξ ηαζ δζα ημο αζηνζημφ ζμο ζχιαημξ ηαζ ημ ίδζμ ηάκεζ δ αηηίκα ηδξ πνμζςπζηυηδηάξ ζμο. Ώπ‟ υπμο ηαζ ημ πνυαθδιά ζμο ηζ δ εοημθία ιε ηδκ μπμία ιπμνείξ κα ζοκδέεζξ ηδκ ροπζηή ηαζ ηδκ πνμζςπζηή αηηίκα ηαζ κα ιεηαθένεζξ ηζξ ακάιεζηηεξ εκένβεζέξ ημοξ ζημ ηανδζαηυ ηέκηνμ. Δ αολακυιεκδ πνήζδ αοηήξ ηδξ βναιιήξ δφκαιδξ εα είκαζ ιζα απ‟ ηζξ πναηηζηέξ ζμο εηδδθχζεζξ ζημ ιέθθμκ. Σμ δεφηενμ πνάβια πμο πνέπεζ κα ηάκεζξ είκαζ κα πάνεζξ αοηέξ ηζξ εκένβεζεξ ηδξ ροπήξ ηαζ ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ, κα πνμζεέζεζξ ζ‟ αοηέξ ηδκ εκένβεζα ημο ηέκηνμο ηδξ ηανδζάξ ηζ έπεζηα κα ιάεεζξ πχξ κα ιεηαθένεζξ ηαζ ηζξ ηνεζξ ζημ ηέκηνμ ηδξ ηεθαθήξ ηζ εηεί κα ηζξ ζιίβεζξ ιε ηδ δφκαιδ ημο πνχημο αηηζκζημφ κμο ζμο. Ώοηή ηδκ πνχηδ αηηζκζηή κμδηζηή δφκαιδ πνέπεζ κα ιάεεζξ κα ηδκ ηαηεαάγεζξ ζαθχξ ζημ ηεθαθζηυ ηέκηνμ ιε ιζα πνάλδ ηδξ δδιζμονβζηήξ θακηαζίαξ ηαζ κα ηδκ ηναηάξ ζηαεενά εηεί… Θα ήεεθα κα ζμο γδηήζς – υζμ ζμο είκαζ δοκαηυ – κα ιμκςεείξ απ‟ ημ θυαμ ηαζ ημ απμηέθεζια ηδξ παβηυζιζαξ ηαηάζηαζδξ ηαζ ηςκ ζοββεκχκ πνμαθδιάηςκ ηδξ. Σμ ιέθθμκ ζμο είκαζ ζπεδζαζιέκμ ηαζ ιπμνείξ κα ηάκεζξ ηα ζςζηά αήιαηα ιε ηδ δφκαιδ ημο θςηζζιέκμο κμο ζμο. Θα ζμο γδηήζς κα πνμςεήζεζξ αοηή ηδ ιυκςζδ πάκς ζηδ βναιιή ηδξ αβάπδξ, πνδζζιμπμζχκηαξ ηδκ ανπαία ιέεμδμ πμο μκμιάζεδηε “μ ηνμπυξ ημο γχκημξ πονυξ πμο δεκ ηαίεζ αθθά πάκηα εεναπεφεζ”. Δ ιέεμδμξ αοηή είκαζ απμηνοθζζηζηή ηαζ αζθαθήξ ηαζ δεκ απμηεθεί θναβιυ βζα ηζξ ζπέζεζξ υπςξ ημ ηηίζζιμ εκυξ πςνζζηζημφ ημίπμο. Δ ιέεμδμξ είκαζ δ ελήξ: Αεξ ιπνμζηά ζμο έκακ ηνμπυ απυ πον ιε επηά αηηίκεξ. Αεξ ημκ αηνζαχξ ιπνμζηά ζηα ιάηζα ζμο. Συηε ιε ιζα πνάλδ ηδξ δδιζμονβζηήξ θακηαζίαξ δεξ ημκ εαοηυ ζμο κα ζηέηεζ ζημ ηέκηνμ, ζημκ άλμκα ημο ηνμπμφ· εηεί εεχνδζε ζακ κα είζαζ αοηυξ μ άλμκαξ. Ώπ‟ ηδκ ηεκηνζηή αοηή εέζδ ζηείθε επηά νεφιαηα γχζαξ αβάπδξ, πμο αηηζκμαμθμφκ πάκς ζημκ ηυζιμ. ΋ηακ ημ ηάκεζξ, οπδνεηείξ ηαζ ηαοηυπνμκα είζαζ πθήνςξ πνμζηαηεοιέκμξ. Δ άζηδζδ αοηή ιπμνεί κα βίκεζ ζηζβιζαία ηαζ απμηεθεζιαηζηή. Γεκκά ιζα πνμζηαηεοηζηή δφκαιδ ηαζ ηαοηυπνμκα ζε ηάκεζ έκα γςκηακυ ηέκηνμ θςηυξ ηαζ αβάπδξ. Μδκ απεθπίγεζαζ, αδεθθέ ιμο, αθθά αημθμφεδζε ημ δνυιμ ζμο ιε δνειία ηαζ εζνήκδ. Αεκ οπάνπεζ ζήιενα ηαιζά γςή πςνίξ κα ζδηχκεζ ημ δφζημθμ ηθήνμ ηδξ ηαζ ηζ ζδιαζία έπεζ πμζμξ είκαζ; Ώβάπα ηα πάκηα. Τπδνέηδζε ηα πάκηα. Αζαηήνδζε ηδ κμδηζηή ζμο αηεναζυηδηα ηαζ ιδκ επδνεάγεζαζ απυ εηείκμοξ ηςκ μπμίςκ μζ ηανδζέξ είκαζ πζηνέξ ή μζ βθχζζεξ είκαζ ζηθδνέξ. Δ γςή είκαζ ιφδζδ ηαζ βζ‟ αοηή είζαζ έημζιμξ. Οζ ηνίζεζξ ζηδ γςή ηδξ ροπήξ εηδδθχκμκηαζ πάκς ζε μνζζιέκεξ βναιιέξ ζακ ιείγμκεξ ιοήζεζξ. Βδχ ζμο δίκς ιζα κφλδ. Καζ βζ‟ αοηή, υπςξ λένεζξ, πνμεημζιάγεζαζ. ΢ηέης πίζς ζμο ιε

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

139

ηαηακυδζδ ηαζ δφκαιδ. ΢μο δίκς ηδκ εοθμβία ιμο, αδεθθέ ιμο. ΢ΔΜΒΕΧ΢Δ: Κάησ απφ ηηο πην θαηαζιηπηηθέο ζπλζήθεο ν καζεηήο απηφο ζπλερίδεη ζηαζεξά θη εξγάδεηαη κε ηνλ Κ.Υ. θαη ππεξεηεί ζηνλ φκηιν ηνπ Θηβεηαλνχ.

΢ημκ J.W.Κ-Ρ. Ννέκβξηνο 1931 ΏΑΒΛΦΒ ΜΟΤ, ΢ε ζηεηεφς κ‟ ακηζιεηςπίζεζξ ημ ιέθθμκ ιε πανά ηζ αζζζμδμλία. Θάννμξ είπεξ πάκηα αθθά ζμο θείπεζ δ πανά. Με ζέκα, υπςξ ηαζ ιε ημκ F.C.D., πμθθή απυ ηδ δνάζδ ημο θοζζημφ πεδίμο ειπμδίγεηαζ απ‟ ηδκ αζεενζηή απμγςηζημπμίδζδ, πανυηζ δζαθένμοκ μζ αζηίεξ πμο πνμηαθμφκ ηδκ οθζζηάιεκδ ηαηάζηαζδ. ΢ηδ δζάνηεζα ηςκ πεναζιέκςκ πνυκςκ ζμο έζηεζθα πμθθέξ θμνέξ έκα ιήκοια πμο ζοκμρίγεηαζ ζηδκ έιθαζδ πμο εέης ζηδ ζηαεενυηδηα ημο δζαθμβζζιμφ. Δ αζεενζηή γςηζημπμίδζδ βζα ζέκα ανίζηεηαζ ζημ δζαθμβζζιυ ηαζ ηδκ εζζνμή εκένβεζαξ ζημ θοζζηυ ζμο ζχια ιε ηδ ιεζμθάαδζή ημο. Δ δίαζηα, μ ηαεανυξ αέναξ ηαζ δ απαθθαβή απ‟ ηδκ έβκμζα αμδεμφκ υθα ηδ δζαδζηαζία, αθθά δ ηφνζα εεναπεία βζα ζέκα ηζ δ πδβή ηδξ επζηοπίαξ ζ‟ υθμ ζμο ημ ένβμ ανίζηεηαζ ζηδκ επζιμκή ζμο ζημ δζαθμβζζιυ ηαζ ζηδκ εκαηεκζζηζηή ζμο ακημπή. Δ δζαηήνδζδ ηδξ εκένβεζαξ είκαζ ζοκεηή, υιςξ έπεζξ ακείπςηα απμεέιαηα απ‟ ηα μπμία ιπμνείξ κα ακηθήζεζξ ηαζ ιέπνζ ηχνα δεκ ηα πνδζζιμπμζείξ υπςξ εα ιπμνμφζεξ. ΋πςξ ζμο είπα πνζκ, δεκ ηάκεζξ επανηή πνήζδ ηδξ δζαθμβζζηζηήξ πενζυδμο ηαζ ηαηά ζοκέπεζα οπμθένεζ ημ θοζζηυ ζμο ζχια ηζ επμιέκςξ δ ενβαζία ζμο. Τπάνπμοκ πμθθά πμο πνέπεζ κα βίκμοκ ηαζ ιε ημ δζαθμβζζιυ ιπμνείξ κα επζηφπεζξ πμθθά. Θα ιπμνμφζεξ κα ιε νςηήζεζξ, αδεθθέ ιμο, πχξ κα πνδζζιμπμζήζεζξ ηδ δζαθμβζζηζηή πενίμδμ χζηε κα επςθεθδεείξ θοζζηά απ‟ αοηή. Σμ θοζζηυ ζχια εα θνμκηίζεζ ημκ εαοηυ ημο υηακ δ πδβή ημο εθμδζαζιμφ είκαζ ακμζπηή βζα πνήζδ. Μζα ηνμπμπμίδζδ – πμο πνέπεζ κα ηάκεζξ – ημο πνμζανηδιέκμο δζαθμβζζιμφ εα ήηακ ηαηάθθδθδ βζα ζέκα, ακ παναθείρεζξ ηζξ θεπημιένεζεξ ημο ζηαδίμο ηδξ ακυδμο ηαζ μναιαηζζεείξ ηδκ εζζνμή εκένβεζαξ ζηα ηέκηνα ημο αζεενζημφ ζχιαημξ ηαζ ηδ γςηζημπμίδζδ πάκς απ‟ υθα ηςκ ηέκηνςκ ηδξ ηανδζάξ ηαζ ημο θαζιμφ. Ώοηή πνέπεζ κα πνμςεδεεί ιε βμνβυ ηαζ ζαθή ηνυπμ ηαζ δ οπυθμζπδ δζαθμβζζηζηή πενίμδμξ πνέπεζ κ‟ αθζενςεεί ζημ μιαδζηυ ένβμ ηαζ ηδ ιεθέηδ ηςκ ζπεδίςκ πμο πνέπεζ κ‟ αημθμοεδεμφκ ζημ ακεθζζζυιεκμ ένβμ ημο ιείγμκμξ μιίθμο ζημκ μπμίμ ακήηεζ αοηή δ μιάδα. Θα ακηζθδθεείξ ηζ εκκμχ, αδεθθέ ιμο, υηακ ζμο επακαθάας ηδκ ανπαία θυνιμοθα: “Ώπ‟ ημ θςηυ ζημ ηεθάθζ λεπδδά ημ άκεμξ ηδξ εοδαζιμκίαξ. Δ πνχηδ ηδξ ιμνθή είκαζ δ πανά. Ώπ‟ ημ θςηυ ζηδκ ηανδζά λεπδδά ημ άκεμξ ηδξ αβάπδξ. Δ πνχηδ ηδξ έκδεζλδ είκαζ δ ζμθία. Ώπ‟ ημ θςηυ ζημ θαζιυ ακαδφεηαζ ημ άκεμξ ηςκ γςκηακχκ ιμνθχκ. Σμ πνχημ ζδιάδζ είκαζ δ ηαηακυδζδ ημο ΢πεδίμο.”

Υανά, ζμθία ηαζ ημ ΢πέδζμ! Ώοηά είκαζ βζα ζέκα ηα ηνία ζδιεία πμο πνέπεζ κα ςνζιάζμοκ. Γζα ημκ ΐ.S.W. ήηακ δ ζμθία, δ δφκαιδ ηζ δ μιμνθζά. Γζα ζέκα αοηά ηα

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

140

άθθα ηνία. Οζ δφμ ζαξ ανίζηεζεε πμθφ ημκηά – πζμ ημκηά απ‟ υζμ ακηζθαιαάκεζεε. Δ αδοκαιία ηαζ βζα ημοξ δφμ ζαξ ανίζηεηαζ ζηδκ απμηοπία ηδξ ιζαξ ή ηδξ άθθδξ απ‟ ηζξ εηδδθχζεζξ ηδξ δφκαιδξ κα ακείζμοκ. ΋ηακ μ ΐ.S.W. βκςνίζεζ ηδκ αθδεζκή ζδιαζία ηδξ μιμνθζάξ ηζ εζφ ηδξ πανάξ, δ απμδέζιεοζδ ηαζ δ πθδνέζηενδ οπδνεζία εα είκαζ δζηέξ ζαξ. Ηνχληνο 1933 Έπς πάθζ ηα ίδζα θυβζα βζα ζέκα, αδεθθέ ιμο. ΢μο θές λακά ηαζ λακά, “Άθδζε ηδ ραξά ημο Κονίμο κα είκαζ δ δφκαιή ζμο”. Τπάνπμοκ πμθθά πμο πνέπεζ κα βίκμοκ ηαζ ιε πμθθμφξ ηνυπμοξ. Έβζκακ αήιαηα βζα κα ζε πνμζανιυζμοκ ζ‟ αοηυ πμο πνέπεζ κα ηάκεζξ. ΢οκέπζζε υπςξ ηχνα. Άθδζε ημ ΢πέδζμ κα ζε απμννμθήζεζ, αθθά εοιήζμο ηαοηυπνμκα υηζ πναβιαηχκεηαζ αήια πνμξ αήια ηζ υηζ μ αθδεζκυξ αμδευξ ημο ΢πεδίμο είκαζ εηείκμξ πμο ημ μναιαηίγεηαζ υπςξ ιπμνεί κα είκαζ ζημκ ηφηθμ ηδξ γςήξ, αθθά αθέπεζ επίζδξ ημ ιζηνυ ηαζ άιεζμ αήια πνμξ ηα ειπνυξ. Βδχ ανίζηεηαζ δ δζαθμνά ακάιεζα ζημ ιοζηζηζζηή ηαζ ημκ απμηνοθζζηή. Βίζαζ ζε πμθφ ηαθφηενδ θοζζηή ηαηάζηαζδ ηαζ δ ηαηαβναθή ηδξ πανάξ πνέπεζ κα εηδδθςεεί επίζδξ ζε εοηοπία ηαζ ηεθζηά ζε εοδαζιμκία. Γζα ζέκα ζήιενα έπς επίζδξ έκα κάληξακ πμο ιπμνεί κα ζμο είκαζ πνήζζιμ: “Δ πανά εβηαείζηαηαζ ζακ πμοθί ιέζα ζηδκ ηανδζά, αθθά έπεζ θηενμοβίζεζ απυ ημ ιοζηζηυ ηυπμ ιέζα ζημ ηεθάθζ. Βίιαζ αοηυ ημ πμοθί ηδξ πανάξ. ΢οκεπχξ ιε πανά οπδνεηχ.”

Θα ιάεεζξ βζα ηζ ιζθχ υηακ ζμο πς υηζ δ πνμζςπζηή ζμο απυζπαζδ πνέπεζ κ‟ ακαπηοπεεί ζε ιζα ααεφηενδ πνμζηυθθδζδ ζηζξ ροπέξ ιέζα ζηζξ ιμνθέξ. Έηζζ αολάκεζ δ ηαηακυδζδ. Τπάνπεζ έκα εθάηηςια απυζπαζδξ ηαεχξ ηζ έκα εθάηηςια πνμζηυθθδζδξ ηζ μ αθδεζκυξ οπδνέηδξ ημο ΢πεδίμο γδηά ηδ ιέζδ μδυ. Έπεζξ ιζα ζθαίνα δοκαιζηήξ πνδζζιυηδηαξ ιέζα ζημκ υιζθυ ιμο. Αίκεζξ ζηαεενυηδηα ηαζ θένκεζξ ημ δχνμ ηδξ αέααζδξ πίζηδξ. Κάεε ιέθμξ ημο μιίθμο ιμο έπεζ εηθεβεί βζ‟ αοηυ πμο ιπμνεί κα ζοκεζζθένεζ ζημ ζφκμθμ… Ηνχληνο 1934 ΏΑΒΛΦΒ ΜΟΤ, Θα ήεεθα ηχνα κα ζπμθζάζς – πνάβια ζδιακηζηυ βζα ζέκα – υηζ εζζένπεζαζ πζα ζημ ένβμ βζα ημ μπμίμ εκζανηχεδηεξ. Σα ιέθδ ημο Νέμο Οιίθμο Yπδνεηχκ ημο Κυζιμο – αηυιδ ηζ υηακ ενβάγμκηαζ πςνίξ κμδηζηή ακηίθδρδ (υπζ υπςξ εζφ, βζαηί βκςνίγεζξ ηάπςξ ημ ΢πέδζμ) – ενβάγμκηαζ ςζηυζμ “ηάης απυ εκηφπςζδ”, υπςξ θέβεηαζ. Σμ ηφνζμ ηαεήημκ ημοξ ηαζ ημ ηαεήημκ ζημ μπμίμ ημοξ ηαθμφκ μζ ροπέξ ημοξ, είκαζ κα δζαηδνήζμοκ ιζα εζχηενδ εοαζζεδζία. Σμ ηάκμοκ ζηζξ πενζζζυηενεξ πενζπηχζεζξ ηζ υηακ δεκ οπάνπεζ ημ οπυααενμ ηδξ δζηήξ ζμο εζςηενζηήξ βκχζδξ, ημ έκημκμ εκδζαθένμκ βζα ηδκ ενβαζία ημοξ ημοξ ηαεζζηά πνμζδθςιέκμοξ ηαζ αθμζζςιέκμοξ ζημ πνέμξ ημοξ. ΢οκεπχξ υθεξ μζ πνμζςπζηέξ ακηζδνάζεζξ οπμηάζζμκηαζ ζηδκ ηνέπμοζα ενβαζία ηζ μ ηαηχηενμξ άκενςπμξ δεκ πανμοζζάγεζ ειπυδζα ζ‟ αοηή ηδκ εκηφπςζδ. Με ζέκα, υπςξ ηαζ ι‟ υθα ηα ιέθδ ημο μιίθμο ιμο, ππάξρεη ιζα ακηίθδρδ ημο ΢πεδίμο ηαζ ιζα εζχηενδ απυθαζδ ζοκενβαζίαξ ηζ αοηυ δζεοημθφκεζ ημ ένβμ. Γζα ζέκα ζοκεπχξ ζημ άιεζμ

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

141

ιέθθμκ απαζημφκηαζ δφμ πνάβιαηα. Δ εοαζζεδζία ζμο ζηδκ εζχηενδ εκηφπςζδ πνέπεζ κα ιεβαθχζεζ ηαζ κ‟ αολδεεί· δ ζέιεζή ζμο πνέπεζ επίζδξ κα πνδζζιμπμζείηαζ δοκαιζηυηενα. Σα δφμ αοηά ζδιεία έπς οπυρδ ιμο υηακ ελεηάγς ηδ θφζδ ημο δζαθμβζζιμφ πμο πνέπεζ κα ζμο ακαεέζς. Δ ηαηάζηαζδ ηδξ αολδιέκδξ εοαζζεδζίαξ ελανηάηαζ απυ ιζα ηεθεζμπμζδιέκδ εοεοβνάιιζζδ ηζ δ άθθδ απ‟ ηδκ μνεή ζφθθδρδ ηδξ εοηαζνίαξ, ηδκ ηαηεοεοκυιεκδ επζδελζυηδηα ζηδ δνάζδ ηαζ ιζα δζαηδνμφιεκδ εβςζηή πνμζήθςζδ. Βπμιέκςξ πνέπεζ κα δζαηδνμφκηαζ αοηά ηα παναηηδνζζηζηά – ιε επζιμκή – μθυηθδνδ ηδκ διένα. Ο πνςζκυξ ζμο δζαθμβζζιυξ πνέπεζ κα έπεζ ζφκημιμ αθθά δοκαιζηυ παναηηήνα ηαζ ιπμνεί ηάθθζζηα κα πενζβναθεί ιε ηζξ αηυθμοεεξ θέλεζξ: Βοεοβνάιιζζδ. Ώθζένςζδ. Καηεοεοκυιεκδ ζηέρδ. Ώκαβκχνζζδ ημο ΢πεδίμο. Ξεηάεανδ ακηίθδρδ. ΢ηαεενή Θέθδζδ. Γζα ζέκα μ δζαθμβζζιυξ είκαζ δ ακάθδρδ ιζαξ ζηάζδξ ηαζ δ δζαηήνδζή ηδξ ζηδ δζάνηεζα ηδξ ενβαζίαξ ηδξ ιέναξ. Ώδεθθέ ιμο, ιπμνμφιε κα ιεηαθνάζμοιε υθα ηα παναπάκς ζε ηέζζενα ζηάδζα πμο ζοκδέμκηαζ ζαθχξ ιε ημ ζέκα ηεο δσήο ζνπ, ακ ιπμνχ κα ημ μκμιάζς έηζζ. Άνπζζε πάκηα απ‟ ημ ηέηανημ ή ηεθεοηαίμ ζηάδζμ ηαζ ζοκέπζζε κα ενβάγεζαζ ιέπνζ ημ πνχημ: 1. Γεζξ ιε ηδκ ζδέα ηαζ ηδκ εκζςιαηχκεζξ επμζημδμιδηζηά. Ώοηυ είκαζ φπανλδ ή ακηίθδρδ.

2. Ο ζημπυξ βίκεηαζ ζημπυξ ζμο ηαζ δ εέθδζή ζμο είκαζ ζοκεπχξ δ εέθδζδ ημο ΢πεδίμο. ΢‟ αοηή ηδκ ακχηενδ εέθδζδ ηαηεοεφκεηαζ ζηαεενά δ πνμζςπζηή ζμο εέθδζδ.

3. Ώοηή “ελεζδζηεφεζ” ηδ γςή ζμο ζημοξ ηνεζξ ηυζιμοξ ηαζ παναηηδνίγεζαζ δοκαιζηά απ‟ ηδκ πμζυηδηα ημο απμηαθοπηυιεκμο ΢πεδίμο. ΢‟ αοηή ηδκ πμζυηδηα πνέπεζ κα δζαθμβζζεείξ.

4. Δ ακηίθδρδ ηδξ θφζδξ, ημο ζημπμφ ηαζ ηδξ πμζυηδηαξ ημο ΢πεδίμο ζημ μπμίμ ζημπυξ ζμο είκαζ κα ζοκεζζθένεζξ. Ώοηυ νοειίγεζ ηδ ιμνθή πμο εα πάνεζ δ ενβαζία ζμο. Σμ πνέμξ ζμο είκαζ κα ενβαζεείξ ιε ημ Νυιμ ηδξ Πνμζθμνάξ. Δ γήηδζδ οπάνπεζ ήδδ. Δ ενβαζία ζμο είκαζ κα ζοκεζζθένεζξ ζηδκ επζηοπία ημο Νέμο Οιίθμο Yπδνεηχκ ημο Κυζιμο ηαζ ζηδ δζάδμζδ ηδξ αθήεεζαξ ηαζ κα ημ ηάκεζξ αοηυ, υπςξ πάκηα, ιε ραξά. Καεχξ αολάκμοκ μζ απαζηήζεζξ ημο ένβμο πνέπεζ κα ιάεεζξ κα δζαηδνείξ ηδ θοζζηή ζμο ζζμννμπία ηαζ ηδκ ηαθή οβεία ιε ηδκ ηαηάθθδθδ πνμζμπή ζηδκ ηνμθή ηαζ ηδκ άζηδζδ. Πνέπεζ κα ιάεεζξ κα γεζξ υθμ ηαζ πενζζζυηενμ ηδ δζπθή γςή ημο ιαεδηή – ιζα γςή ελςηενζηήξ δνάζδξ ηζ εζχηενδξ εοαζζεδζίαξ. Αεκ οπάνπεζ θυβμξ κα θμαάζαζ, βζαηί πμθθά έπμοκ ήδδ επζηεοπεεί ζηα εζχηενα πεδία. Δ ζφθθδρδ ηδξ εοηαζνίαξ, δ ακαβκχνζζδ ηςκ εονχκ πμο ακμίβμοκ ηζ δ επζδελζυηδηα ζηδ δνάζδ – ζ‟ αοηά ζηνέρε ηδκ πνμζμπή ζμο. Δ ενβαζία ζμο βζα ημ Νέμ ΋ιζθμ Yπδνεηχκ ημο Κυζιμο ανπίγεζ ηχνα. Γε εα ζμο γδηδεεί πενζζζυηενμ απ‟ υ,ηζ ιπμνείξ κα ηάκεζξ. Υνδζζιμπμίδζε ηζξ μδδβίεξ πμο ζμο δίκς ηζ εκίζποζε ημ δεζιυ ζμο ιαγί ιμο, βζαηί ηζ αοηυ είκαζ βζα ζέκα ιζα εφνα αολδιέκδξ πνδζζιυηδηαξ πμο ακμίβεζ. Καθθζένβδζε ηδκ αβάπδ βζα ημοξ ζοκακενχπμοξ ζμο ή ιάθθμκ, αδεθθέ ηαζ θίθε ιμο, ηδκ ελςηενίηεοζδ αοηήξ ηδξ

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

142

αβάπδξ πμο έπεζξ ζε πθήνεξ ιέηνμ. ΢‟ αοηή εα ανεεεί δ ακαβκχνζζδ υζςκ ζοκζζημφκ ημκ παβηυζιζμ υιζθμ. Βδχ μ D.R.S. είκαζ πνήζζιμξ βζαηί νίπκεζ έκα θςξ ζημοξ ακενχπμοξ. Με δνειία ηζ ειπζζημζφκδ πνμπχνδζε πάκς ζημ Φςηζζιέκμ Ανυιμ ηαζ ιε ηδκ πνμζδμηία ζακ ααζζηυ ζμο ηυκμ. Αζαηήνδζε ιζα εημζιυηδηα κα πεζνζζηείξ υθα υζα ιπμνεί κα πνμηφρμοκ. Ο δεζιυξ ιεηαλφ ζμο ηαζ ημο Αζδαζηάθμο ζμο δοκαιχκεζ ηαεδιενζκά. Ηαλνπάξηνο 1935 ΏΑΒΛΦΒ ΜΟΤ, Ώκηζιεηςπίγεζξ ηα ηνία πζμ επίπμκα πνυκζα ηδξ γςήξ ζμο ηζ υηακ εα είζαζ ζανάκηα εκκέα εηχκ ημ ένβμ ζμο εα έπεζ πενζέθεεζ ζε ηέημζεξ ζοβηεηνζιέκεξ βναιιέξ, χζηε εα αθέπεζξ ημ ΢πέδζμ βζα ηδ ιεθθμκηζηή οπδνεζία ιε πμθφ ιεβαθφηενδ δζαφβεζα ηαζ εα έπεζξ απμηηήζεζ ηδκ επζεοιδηή μνιή. Σμ ένβμ ζμο ανίζηεηαζ ηχνα ζηδ ζοκενβαζία ι‟ εηείκμοξ πμο είκαζ ζημ Νέμ ΋ιζθμ Yπδνεηχκ ημο Κυζιμο ηαζ ζηδκ μνβάκςζδ ηδξ πνδιαημδυηδζδξ ιε ηδκ μπμία εα ηαηαζηεί εθζηηυ ιεβάθμ ιένμξ ηδξ ενβαζίαξ ημοξ. Σμ ένβμ ηαεχξ ζπδιαημπμζείηαζ ζημ θοζζηυ πεδίμ πνέπεζ κα ηαηεοεφκεηαζ ανπζηά ζηδκ πκεοιαηζηή ακφρςζδ ηςκ ζηεπηυιεκςκ ακενχπςκ ημο ηυζιμο ηζ έπεζηα ιέζς αοηχκ εα επέθεεζ δ ελφρςζδ ηςκ ιαγχκ. Δ ενβαζία ζμο πνέπεζ κα είκαζ ηονίςξ εηθεηηζηή ηαζ ααζζηά εηπαζδεοηζηή. Πενζθαιαάκεζ επίζδξ ηδκ ακεφνεζδ ηαζ ηδκ εηβφικαζδ υζςκ ιπμνμφκ κα ζοκενβαζεμφκ. ΋θμ ηαζ πενζζζυηενμζ ενβάηεξ εα έθημκηαζ ζηδ Μεβάθδ ΐνεηακία ηαζ ηδκ Βονςπασηή ήπεζνμ. Δ δζδαζηαθία πνέπεζ κα δζαδίδεηαζ απ‟ ηζξ Δκςιέκεξ Πμθζηείεξ ηδξ Ώιενζηήξ. Ώθθά δ Βονχπδ είκαζ ημ πεδίμ εηπαίδεοζδξ ημο ηυζιμο ζηζξ ζδέεξ ιζαξ αθδεζκήξ παβηυζιζαξ εκυηδηαξ ηαζ ηδξ ζοκεηήξ πανμοζίαζδξ ημο ΢πεδίμο. Ώπ‟ ηδκ ήπεζνμ αοηή ιπμνεί κα εηπμνεοεεί δ έιπκεοζδ ζηδκ Ώκαημθή ηαζ ηδ Αφζδ. Πνμπχνδζε ζ‟ αοηυ ημ ένβμ ιε ζίβμονμ εάννμξ ηαζ πςνίξ αίζεδζδ πίεζδξ. ΢ιίλε ηζξ ζοκεηέξ ιεευδμοξ ηςκ ηςνζκχκ μνβακχζεςκ ιε ημ υναια ηςκ κευηενςκ ηφπςκ ενβαζίαξ. Βίκαζ ιζα πκεοιαηζηή ενβαζία ιε ηδκ μπμία αζπμθείζαζ ηζ έπεζ εηπαζδεοηζηά ακηζηείιεκα πμο έπμοκ ζακ ζηυπμ ημοξ ηδ δζαζπμνά εηείκςκ ηςκ ανπχκ μζ μπμίεξ πνέπεζ κα δζέπμοκ ηδκ παβηυζιζα γςή ηαζ ηζξ παβηυζιζεξ ζηάζεζξ ζηδ δζάνηεζα ηδξ ενπυιεκδξ Νέαξ Βπμπήξ. Με ηδκ πανμοζίαζδ ημο ένβμο πμο ιπμνεί κα ηάκεζ μ Νέμξ ΋ιζθμξ Yπδνεηχκ ημο Κυζιμο, είκαζ δοκαηυ κα οπμδεζπεμφκ μνζζιέκα ζοβηεηνζιέκα ηαζ άιεζα εθζηηά πνμβνάιιαηα, υπςξ δ εηπαίδεοζδ ηδξ ημζκήξ βκχιδξ ζηδκ ανπή ηδξ ιδ-πςνζζηζηυηδηαξ. Ώθθά βζα κα βίκεζ αοηυ εα πνεζαζηεί πμθφξ δζαθμβζζιυξ ηαζ πμθθή ηαεανή ζηέρδ… Δ ηεπκζηή πμο πνέπεζ κα αημθμοεδεεί ηζ μζ ιέεμδμζ πμο πνέπεζ κα πνδζζιμπμζδεμφκ βζα κα δζεβείνμοκ ημ εκδζαθένμκ ηαζ κα εθεθηφζμοκ ηδκ ακαβηαία οπμζηήνζλδ πνέπεζ κ‟ απμθαζζζεμφκ απ‟ ημοξ Αοηζημφξ ιαεδηέξ ηζ ενβάηεξ ηζ υπζ απυ ιέκα, ημκ Ώκαημθίηδ αδεθθυ ζαξ. Μπμνχ ιυκμ κα δζεβείνς ηδκ ροπή ζαξ ζε δζαφβεζα ακηίθδρδξ, ζε ζοκεηυ μναιαηζζιυ, ζε αθδεζκή ηαηακυδζδ ηαζ ζε ζςζηυ ζπεδζαζιυ. Σμ οπυθμζπμ ένβμ ηζ δ οθμπμίδζδ ημο ζπεδίμο ανίζηεηαζ ζηα πένζα ζαξ ηαζ ζ‟ εηείκμοξ πμο ακηαπμηνίκμκηαζ ζηζξ πανμοζζαζεείζεξ ζδέεξ.

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

143

΋ζμκ αθμνά ηδκ πνμζςπζηή ζμο ακάπηολδ ηαζ εηβφικαζδ, αδεθθέ απυ παθζά, δεκ ιπμνχ πανά κα ζμο ζοζηήζς ιζα ιεθέηδ ηδξ δζαθμβζζηζηήξ ενβαζίαξ πμο ζμο έδςζα ζηδκ ηεθεοηαία ιμο μδδβία ηαζ ιζα ακακεςιέκδ πνμζπάεεζα κα ακηζιεηςπίζεζξ ηζξ απαζηήζεζξ ηδξ. Αεκ έπεζξ ζδέα πυζδ κέα αφλδζδ δφκαιδξ εα έθεεζ ζε ζέκα, ακ ιυκμ ιπμνέζεζξ κα πεζεανπδεείξ βζα κ‟ αθζενχκεζξ είημζζ δοκαιζηά θεπηά ηάεε πνςί – πνζκ ιπεζξ ζηδ νμοηίκα ηδξ ιέναξ… Ώοηυ οπήνλε βζα πνυκζα ημ πνυαθδιά ζμο. Κζ υιςξ αοηά ηα είημζζ θίβα θεπηά πμο ε‟ αθζενχκμκηαζ ηάεε ιένα ηακμκζηά ζηζξ 8 ημ πνςί, εα ζμο έδζκακ υπζ ιυκμ ηδ πανά πμο πνεζάγεζαζ ζηδκ επίιμπεδ οπδνεζία ζμο, ηδ δφκαιδ ηαζ δζυναζδ πμο πνεζάγεζαζ βζα κα ζηαεενμπμζήζεζξ ηδκ ενβαζία ζμο, αθθά ηζ έκα ιεβαθφηενμ ιέηνμ θοζζηήξ δφκαιδξ. Δ ζςιαηζηή ζμο θφζδ είκαζ έηζζ ηαηαζηεοαζιέκδ χζηε κ‟ ακηαπμηνίκεηαζ ζε πκεοιαηζηή εεναπεία πενζζζυηενμ απ‟ ηα ζχιαηα ηδξ πθεζμκυηδηαξ. Ηνχιηνο 1935 Λίβα έπς κα ζμο πς, αδεθθέ ιμο, εθυζμκ πένοζζ ζμο έβναρα θεπημιενχξ ηαζ πενζέβναρα ηδκ ενβαζία ηςκ ενπυιεκςκ πνυκςκ. Αεκ αθθάγς αοηή ηδκ ενβαζία ή ηζξ πνμηάζεζξ ιμο, βζαηί ακ έηακα ηάηζ ηέημζμ δε εα οπήνπε αθδεζκή ζφκεεζδ ζημ ένβμ αοημφ ημο μιίθμο. Βνβάγμιαζ ζ‟ έκα πνμηαεμνζζιέκμ δζηυ ιμο ΢πέδζμ πμο είκαζ απμηέθεζια ζηεκχκ παναηδνήζεςκ ανηεηχκ πνυκςκ ηςκ ιεθχκ ημο μιίθμο ιμο. Αε αθέπς ημ θυβμ κα αθθάλς ηζξ ανπζηέξ ιμο ζδέεξ ή ημ ζπέδζμ, βζαηί υθμζ ακαπηοπεήηαηε υπςξ είπα πνμαθέρεζ, ακ ηζ έκαξ ή δφμ απ‟ ημκ υιζθμ ιαεαίκμοκ πζμ ανβά απυ ημοξ άθθμοξ εκχ έκα ιέθμξ ημο μιίθμο ιμο πήδδλε απνυζιεκα ιπνμζηά. Δ ενβαζία ζμο παβζχκεηαζ ζηαεενά ηαζ ηαεχξ εέηεζξ ααεζά ηα εειέθζα ηζ ανπίγεζξ ηδκ οπενδμιή πνέπεζ κα πενζθνμονείξ ηδκ ανπζηή ζδέα ηαζ ηδκ ανπζηή ζηεπημιμνθή απυ ηάεε πζεακή πεζνμηένεοζδ. Δ δοζημθία ηςκ πκεοιαηζηχκ μζημδυιςκ ηαζ ηςκ ανπζηεηηυκςκ ημο ΢πεδίμο ανπίγεζ πναβιαηζηά ιυκμ υηακ αοηυ πμο ηαηαζηεοάγμοκ βίκεηαζ ημζκυ ηηήια ηαζ ζοκεπχξ οπυηεζηαζ ζε ηνζηζηή ηζ ελςηενζηή αμήεεζα. Συηε ημ πνέμξ ηδξ δζαηήνδζδξ ηδξ ανπζηήξ αβκυηδηαξ ηδξ ζδέαξ ηαζ ημο ζημπμφ βίκεηαζ θμνηζηυ. Να είζαζ έημζιμξ βζα επέηηαζδ ημο ένβμο. Ώθθά επέηηαζδ ζφιθςκα ιε ημ ζπέδζμ ηζ υπζ ακάθμβα ιε ηδκ επείβμοζα ακάβηδ, βζαηί δμιείξ ζε ζοκενβαζία ιε ημοξ εζχηενμοξ Αμιδηέξ ηαζ μζ δφμ δμιέξ πνέπεζ κα είκαζ ακηίζημζπεξ. ΢οθθμβίζμο ηα αοηά, πςνίξ υιςξ κα είζαζ αοζηδνυξ ζηα επμοζζχδδ. Ώθαίνεζε ηδκ έκηαζδ ηδξ εζχηενδξ πίεζήξ ζμο απ‟ ημ ένβμ βζα θίβμ, αδεθθέ ιμο. Δ μνιή αοηή ηδ ζηζβιή είκαζ επανηήξ βζα κα πνμςεήζεζ ηα ζπέδζα. ΢οκεπχξ ζηάζμο ζηαεενά, ζηέρμο ααεζά, αθθά ιδ ζπεφδεζξ. Ηαλνπάξηνο 1936 ΏΑΒΛΦΒ ΜΟΤ, Κάεε ηεθεζμπμζμφιεκμξ μνβακζζιυξ πνέπεζ κα πενζέπεζ εηείκα ηα ζημζπεία ηδξ γςήξ ηαζ ηδξ δφκαιδξ πμο εκζςιαηχκμοκ ηδκ εκένβεζα ηςκ ηνζχκ υρεςκ ηδξ εεζυηδηαξ. Πνέπεζ επίζδξ κα έπεζ εηείκμοξ ημοξ αβςβμφξ δφκαιδξ δζα ηςκ μπμίςκ ιπμνμφκ κα εηθναζεμφκ μζ ηέζζενζξ άθθμζ ηφπμζ εείαξ εκένβεζαξ. Ώοηυ ιπμνεί κα παναζπεεεί απυ

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

144

εηείκμοξ ημοξ ιαεδηέξ πμο ανίζημκηαζ ζε ηάπμζα απυ ηζξ επηά οπμδεζπεείζεξ αηηίκεξ, ή απυ εηείκμοξ ημοξ ιαεδηέξ πμο ιπμνμφκ δζα ηδξ αβκυηδηαξ ηαζ ηδξ αθμζίςζήξ ημοξ κα ιεηαθένμοκ μπμζμδήπμηε ηφπμ εκένβεζαξ πμο ιπμνεί δ Εενανπία κα επζθέλεζ κα πνμαάθεζ ζ‟ έκακ μνβακζζιυ ιε ηδ ιεζμθάαδζή ημοξ. Ο Νέμξ ΋ιζθμξ Yπδνεηχκ ημο Κυζιμο είκαζ έκαξ βμνβά ακαπηοζζυιεκμξ μνβακζζιυξ πμο πνέπεζ κα δζαθοθαπεεί απυ οπεναμθζηή ηνοζηάθθςζδ ηαζ οπενμνβάκςζδ. Πνέπεζ ςζηυζμ κα εηθναζεεί ιέζς ηαζ ηςκ επηά δνυιςκ ηδξ εείαξ εηδήθςζδξ. Βζφ ηζ μζ ζοκενβάηεξ ζμο έπεηε – ακ ημ απμθαζίζεηε ηζ επεζδή ζαξ πνμζθέναιε ηδκ εοηαζνία – πμθθά κα ηάκεηε ιε ηδ ζςζηή μνβάκςζδ ηδξ ελςηενζηήξ έηθναζδξ ημο Νέμο Οιίθμο Yπδνεηχκ ημο Κυζιμο. Ώθμφ ηεθεζχζεζ δ ανπζηή, πνμηαηανηηζηή πενίμδμξ, αοηυ πμο έβζκε οπμηεζιεκζηά ηζ ακηζηεζιεκζηά εα είκαζ ηυζμ ζοβηεηνζιέκμ ζηα απμηεθέζιαηά ημο χζηε μζ ιεθθμκηζηέξ βναιιέξ ακάδοζδξ ηαζ μζ πμθζηζηέξ ηαζ μζ δναζηδνζυηδηεξ εα είκαζ ζπεηζηά ζηαεενέξ ηζ αιεηάαθδηεξ. Βίκαζ ιζα εοεφκδ πμο πνέπεζ κα ακηζιεηςπζζεεί. Σμ πνέμξ είκαζ πάκηςξ πμθφπθμημ επεζδή μ Νέμξ ΋ιζθμξ Yπδνεηχκ ημο Κυζιμο πενζέπεζ ηυζμοξ πμθθμφξ γδθςηέξ ηαζ ιενζημφξ ιαεδηέξ βζα ημοξ μπμίμοξ δεκ ιπμνείξ κα λένεζξ ηίπμηε· αοημί ενβάγμκηαζ επίζδξ εκενβά ηαζ ηάης απυ ηζξ κέεξ πανςεήζεζξ πςνίξ ζοπκά κα βκςνίγμοκ ηδ ζφκδεζή ημοξ ζακ ζοκενβαηχκ. Βίκαζ ακαβηαίμ θμζπυκ βζα ζέκα ηαζ βζα άθθα ιέθδ ημο μιίθμο ηςκ ενβαηχκ ιμο κα ιείκεηε εοαίζεδημζ ζημοξ κέμοξ πανάβμκηεξ ηαζ ζημοξ ακενχπμοξ ηςκ μπμίςκ πνέμξ είκαζ – εμίζνπ ιε ημκ υιζθμ ζημκ μπμίμ ακήηεηε ηαζ ακαβκςνίγεηε – κα ηαηαζηαθάλμοκ ηζξ κέεξ μιαδζηέξ δνάζεζξ, ηζξ κέεξ ζηάζεζξ ηαζ ηζξ κέεξ ηεπκζηέξ. Ώπ‟ υπμο ηαζ πάθζ δ ακάβηδ βζα ιζα εηβοικαζιέκδ εζχηενδ πνμζμπή, υπζ ιυκμ ζηδ θςκή ηδξ ροπήξ ζμο, ηδ θςκή ιμο ηαζ ηδκ μιαδζηή εκηφπςζδ αθθά ηαζ ζηζξ θςκέξ υζςκ εα πνμζεθηοζεμφκ ζημκ υιζθμ, ημοξ μπμίμοξ ακαβκςνίγεηε απ‟ ηδκ μιμζυηδηα ημο ζημπμφ, ηδξ ιεευδμο ηαζ ηδξ ζηάζδξ. Ώοηυ, αδεθθέ ιμο, δεκ είκαζ εφημθμ. Ώοηυ ημ πνυκμ πνέπεζ κα επζηφπεζξ ιζα ιεβαθφηενδ εζχηενδ εθεοεενία ηζ έκα ηαεανυηενμ πκεφια αθδεζκήξ απεθεοεένςζδξ πμο εα εηθναζεεί ιε ιζα ζηάζδ πναβιαηζηήξ ηζ υπζ οπμεεηζηήξ πανάξ ηαζ εζνήκδξ ηζ έκα θζβυηενμ επηβαξπκέλν πκεφια εοεφκδξ. Πνέπεζ κα εοιάζαζ υηζ πνυηεζηαζ βζα μιαδζηή εοεφκδ. Υνέμξ ζμο είκαζ δ επίηεολδ ιζαξ μλφηενδξ ηαζ πζμ εοαίζεδηδξ ακηίδναζδξ ζηδ θεπημθοή ηαζ πκεοιαηζηή εκηφπςζδ ηαζ ζηζξ μιαδζηέξ πανςεήζεζξ ημο Νέμο Οιίθμο Yπδνεηχκ ημο Κυζιμο… Καεχξ πνμςεείξ αοηυ ημ πνέμξ, εα ειθακζζεεί δ ζςζηή ιέεμδμξ πνμζέββζζδξ εηείκςκ πμο ενβάγμκηαζ ζημ Νέμ ΋ιζθμ Yπδνεηχκ ημο Κυζιμο, μζ ακαβηαίεξ εφνεξ εα ακμίλμοκ ηαζ εα βίκεζ εφημθα θακενυξ μ ζςζηυξ ηνυπμξ εθέθηοζδξ ημο εκδζαθένμκημξ. Σμ ένβμ ζηα εζχηενα πεδία έπεζ ήδδ βίκεζ ηαζ ιυκμ δ αθφπκζζδ ημο εβηεθάθμο ηαζ ημο ακηζηεζιεκζημφ κμο ιέκεζ κα επζηεοπεεί ςξ πνμξ αοηά ηα άημια. Μέκεζ έκα αηυιδ ζδιείμ κα είλς. Ο πνμζακαημθζζιυξ ζμο ζημ ΢πέδζμ είκαζ ζςζηυξ ηζ έπεζξ ζμθία ηαζ δφκαιδ. Αζαηήνδζε υιςξ ηδ δφκαιή ζμο ηαζ εοιήζμο υηζ δ μνεή παθάνςζδ απμηεθεί επίζδξ ιένμξ ηδξ οπδνεζίαξ πμο ιπμνείξ κα πνμζθένεζξ ηαεχξ δ επίπμκδ, αδζάημπδ ενβαζία μδδβεί ζε βεβηαζκέλα ηαζ ίζςξ απνυζθμνα δζαθείιιαηα απυηηδζδξ θοζζηήξ δφκαιδξ. Δ ζηαεενή, αδζάζπαζηδ, εζχηενδ χεδζδ πμο πνμςεείηαζ ιέζς ηδξ μνεήξ μνβάκςζδξ ηςκ ελςηενζηχκ παναβυκηςκ ημο πνυκμο ηαζ ηδξ θοζζηήξ

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

145

δφκαιδξ είκαζ μοζζχδδξ. Αεκ είκαζ δοκαηή, εηηυξ ακ οπάνπεζ ιζα ζζμννμπδιέκδ γςή οπδνεζίαξ, ακαροπήξ ηαζ πάθζ οπδνεζίαξ. Ηνχληνο 1936 ΏΑΒΛΦΒ ΏΠΟ ΠΏΛΕΏ, ΐνίζηεζαζ ζε δζαδζηαζία ζοβηέκηνςζδξ ηςκ δοκάιεχκ ζμο βζα έκακ άθθμ ηφηθμ δναζηδνζυηδηαξ ζε ζπέζδ ιε ημ Νέμ ΋ιζθμ Yπδνεηχκ ημο Κυζιμο. Μδκ λεπκάξ, υθεξ μζ δδιζμονβζηέξ δζαδζηαζίεξ ααίκμοκ ιε ηοηθζηυ νοειυ. Ο νοειυξ πμο μνίζηδηε απυ ημ Νέμ ΋ιζθμ Yπδνεηχκ ημο Κυζιμο είκαζ έκαξ ηνζεηήξ ηφηθμξ ηαζ ζ‟ αοηυ ημ νοειυ εα ζοιιμνθςεείξ. Σμ ηέθμξ εκυξ ηέημζμο ηφηθμο ήνεε ημκ Μάζμ ημο 1936. Έκαξ άθθμξ ζημκ μπμίμ εα πνμπςνήζμοιε ι‟ έκα ακμδζηυ ηνεζέκημ ενβαζίαξ ηζ επζηοπίαξ εα είκαζ ημ Μάζμ ημο 1939. Ο ηνίημξ εα έθεεζ ημ Μάζμ ημο 1942. Κνάηδζε αοηέξ ηζξ διενμιδκίεξ πνμζεηηζηά ζημ κμο ζμο ηζ έηζζ ηαηάζηνςζε ηα ζπέδζά ζμο βζα ημ ιέθθμκ. Έηζζ εα ενβάγεζαζ ιε ημ κυιμ ηαζ πάκς ζηζξ βναιιέξ εθάπζζηδξ ακηίζηαζδξ. Κάκε ημκ ηάεε ηνζεηή ηφηθμ κα ζοιιμνθχκεηαζ ιε ημ νοειυ ηδξ δδιζμονβίαξ. Σμκ πνχημ πνυκμ εέζε ηδκ έιθαζδ ζηδ δναζηδνζυηδηα ηδξ εηδδθμφιεκδξ ανπήξ, πνδζζιμπμζχκηαξ αοηυ πμο ειθακίγεηαζ ηαζ ιε ημ μπμίμ πνέπεζ κα ενβαζεείξ. Σμ δεφηενμ πνυκμ άθδζε ηδ δζαφβεζα ηαζ ηδκ πμζυηδηα ημο θευββμο πμο εα δπήζεζ απυ ηδκ εηδδθμφιεκδ ιμνθή κα ειθακζζεεί ηαζ κα αημοζηεί. Σμκ ηνίημ πνυκμ, πίζς απ‟ ηδ ιμνθή ηζ εηθναγυιεκδ δζα ηδξ πμζυηδηαξ, άθδζε κα πνμαάθεζ βζα κα ηδ δμοκ υθμζ δ γςκηάκζα ηαζ ημ ένβμ ηδξ εκμζημφζαξ γςήξ. Έπε ημ αοηυ ηαηά κμο ηαεχξ παβζχκεζξ ημ ένβμ. Ο ααζζηυξ ηυκμξ ηδξ ενβαζίαξ ημο πνχημο πνυκμο είκαζ δ παβίςζδ, ημο δεφηενμο πνυκμο πνέπεζ κα είκαζ δ επέηηαζδ, εκχ μ ααζζηυξ ηυκμξ ημο ηνίημο πνυκμο πνέπεζ κα είκαζ δ πνυηθδζδ ιζαξ ζοβηεηνζιέκδξ ηνμφζδξ ζηδ δδιυζζα ζοκείδδζδ ιε ηδκ ήπδζδ ηαζ ηδκ έιθαζδ ηάπμζμο ηαεανμφ θευββμο. Ώκ ημ ηοηθζηυ αοηυ ιέηνμ δζαηδνδεεί έηζζ ζημ κμο, δε εα βίκμοκ ζμαανά θάεδ… Ο Νέμξ ΋ιζθμξ Yπδνεηχκ ημο Κυζιμο πνέπεζ κα ενβαζεεί ιε ημοξ ηνζεηείξ αοημφξ ηφηθμοξ ηαζ πνέπεζ κα ηεεμφκ ηα εειέθζα ηδξ ηοηθζηήξ επίηεολδξ. Ο ηοηθζηυξ αοηυξ νοειυξ εα απεθεοεενχζεζ απυ ηδκ έκηαζδ ηαζ εα επζηνέρεζ ζημοξ ενβάηεξ ζημκ ΋ιζθμ κα κζχζμοκ υηζ δεκ οπάνπεζ απμηοπία. Βίκαζ αδφκαημ κα ηάκμοιε ηαθή ενβαζία υηακ οπάνπεζ ιζα αίζεδζδ απμηοπίαξ ή έθθεζρδξ επίηεολδξ. Έκα πνάβια εα ήεεθα κα ημκίζς εδχ ηζ αοηυ είκαζ υηζ οπάνπμοκ πμθθμί ζε άθθεξ πχνεξ, δζάζπανημζ ζ‟ μθυηθδνμ ημκ ηυζιμ, πμο έπμοκ κα εηηεθέζμοκ ιζα ζηεκή ηζ ειπζζηεοηζηή ενβαζία, βζαηί ζοκδέμκηαζ εκενβά ιε ημ Νέμ ΋ιζθμ Yπδνεηχκ ημο Κυζιμο. Αεκ έπμοκ αηυιδ ένεεζ ζε επαθή ιαγί ζμο ή ιε ημοξ άθθμοξ ζημκ ζδζαίηενμ υιζθμ ηςκ ιαεδηχκ ιμο. Πνέπεζ κα ιάεεζξ, υπςξ ηζ υθα ηα άθθα ιέθδ ημο μιίθμο ιμο, κα ημοξ ακαβκςνίγεζξ. ΋ηακ οπάνπεζ ιζα ακαβκχνζζδ ηςκ ανπχκ, ηδξ αιενμθδρίαξ ζηδκ οπδνεζία ηαζ ηδξ αβκήξ κμήιμκμξ ηαθήξ εέθδζδξ, ηυηε δχζε εθεφεενα ημ πνυκμ ηαζ ηδ αμήεεζά ζμο. Άπθςζε ημ πένζ ηδξ ζοκηνμθζηυηδηαξ. ΋πμο οπάνπεζ γςή ηζ μ ηφπμξ ημο ζπένιαημξ είκαζ έκαξ, ηυηε ημ ίδζμ θμοθμφδζ εα ειθακζζεεί ζ‟ μθυηθδνμ ημκ ηυζιμ ζ‟ υθεξ ηζξ πχνεξ. Σίπμηε δεκ ιπμνεί κα αθθάλεζ ηδκ έηθναζδ αοημφ ημο ηφπμο ηαζ ημο βέκμοξ ηδξ εηδήθςζδξ. Έπεηέ ημ αοηυ ηαηά κμο. ΋ζμ βζα ζέκα, αδεθθέ ιμο, ιείκε ημκηά ζηδκ ροπή ζμο. ΐάδζγε πνμζεηηζηά ηαζ

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

146

επζθοθαηηζηά. ΐάδζγε πςνίξ θυαμ ηαζ ιε πανά ζημ θςξ ηδξ ροπήξ ζμο ηαζ ζημ ζοβπςκεοιέκμ θςξ ηςκ αδεθθχκ ημο μιίθμο ζμο. Ηαλνπάξηνο 1937 ΏΑΒΛΦΒ ΏΠΟ ΠΏΛΕΏ, Με αθδεζκή πνχηδ αηηζκζηή ζοκημιία απάκηδζεξ ζε μνζζιέκεξ ενςηήζεζξ πμο ζμο οπέααθα ηζ υιςξ αοηέξ μζ απακηήζεζξ είκαζ – απ‟ ηδ ζημπζά ιμο – πμθφ απμηαθοπηζηέξ. Με ζέκα, υπςξ ηαζ ιε ημκ F.C.D. ηαζ ηδκ R.S.U., δ ηφνζα δοζημθία είκαζ δ θδεανβζηυηδηα πμο ααζίγεηαζ ζε ιζα βκήζζα θοζζηή ακζηακυηδηα. Δ πνυεεζή ιμο ζοκεπχξ δεκ είκαζ κα ζε ςεήζς ζε ιεβαθφηενδ δνάζδ αθθά ζε ιζα ιεβαθφηενδ μνβάκςζδ ζηα εζχηενα πεδία ηαζ ζε ιεβαθφηενμ εκμναηζηυ ζημπαζιυ. Ώοηυξ μ υιζθμξ ηςκ ιαεδηχκ έπεζ ακαθάαεζ κα ηάκεζ δφμ πνάβιαηα: 1. Να αμδεήζεζ ημ ένβμ ημο Νέμο Οιίθμο Yπδνεηχκ ημο Κυζιμο, ζοκδέμκηάξ ημοξ πθαηζά ηαζ ζοκεζδδηά ιε ημοξ ακενχπμοξ ηαθήξ εέθδζδξ ζε μθυηθδνμ ημκ ηυζιμ. Ώοηυ πνέπεζ κα βίκεζ βζα κα επέθεμοκ μνεέξ ηαζ κέεξ ζοκεήηεξ πάκς ζηδ βδ.

2. Να ανεζ ηαζ κα μνβακχζεζ ηα απαζημφιεκα ηεθάθαζα βζ‟ αοηυ ημ ένβμ. Σμ ηεθεοηαίμ είκαζ ηαηά πμθθμφξ ηνυπμοξ δ ελςηενζηή έηθναζδ ημο πνχημο, βζαηί υπςξ αηνζαχξ ημ πνήια οπήνλε ζημ πανεθευκ ημ υνβακμ ηδξ ζδζμηέθεζαξ ηςκ ακενχπςκ, ηχνα πνέπεζ κα βίκεζ ημ υνβακμ ηδξ ηαθήξ ημοξ εέθδζδξ. ΢ημ ζοκζζηχ αοηυ ζακ ιζα πναβιαηζηή ζηέρδ ηζ έηζζ κα ζοκεπίζεζξ κα ηδ πνδζζιμπμζείξ (πνδζζιμπμζχκηαξ ιζα Ώιενζηάκζηδ θνάζδ) ζακ ζδιείμ ζογήηδζδξ. Σα παναπάκς είκαζ ιζα απθή ζφκμρδ ημο ηαεήημκημξ πμο ανίζηεηαζ άιεζα ιπνμζηά ζε υθμοξ εζάξ πμο επζγδηείηε κα αμδεήζεηε ημ ένβμ ιαξ ηαζ ζ‟ αοηυ ημ ηαεήημκ ζε ηαθχ ηαεχξ ηαζ υθμοξ υζμοξ ζοκδέμκηαζ ιαγί ιμο. Οζ ημίπμζ ηδξ δοζημθίαξ πνέπεζ κα πέζμοκ ηαζ δ επζηοπία πνέπεζ κα αημθμοεήζεζ ηδκ πνμζπάεεζα – ηδκ εκςιέκδ πίεζδ ηςκ απμθαζζζιέκςκ ροπχκ πμο ζπνχπκμοκ πνμξ ηδ κίηδ πανά ηζξ πναβιαηζηέξ ακηζλμυηδηεξ. Ώοηή δ εκςιέκδ ηαζ ζαθήξ πνμζπάεεζα πνέπεζ κα πνμςεδεεί πςνίξ απμεάννοκζδ ή αιθζαμθία – ιε ηδκ μθεζθυιεκδ πνμζμπή ζημκ πανάβμκηα πνυκμ ηαζ ιε ιζα αίζεδζδ επείβμκημξ. Ώοηυ εα ιαηαζχζεζ ηάεε παιέκδ ηίκδζδ ηαζ δε εα επζηνέρεζ ζε ηαιζά εοηαζνία κα δζαθφβεζ. Τπάνπμοκ, αδεθθέ ιμο, πμθθμί πμο εα πνμζθένμοκ ηδ ζοκενβαζία ημοξ, αθθά ζήιενα απμθεφβμοκ κα ζοκενβαζεμφκ θυβς ημο θυαμο ή ηδξ οπενέιθαζδξ ζηα επμοζζχδδ. Ώκαθένμιαζ εδχ ζημοξ ακενχπμοξ ηαθήξ εέθδζδξ πμο βκςνίγμοκ ζήιενα ηδκ επείβμοζα ακάβηδ ημο ένβμο ηςκ Αζδαζηάθςκ, αθθά δζζηάγμοκ αηυιδ κα πνμζθένμοκ ηδκ πθήνδ αμήεεζά ημοξ. Τπάνπμοκ επίζδξ εηείκμζ πμο δεκ ακηζθαιαάκμκηαζ ηδκ επείβμοζα ακάβηδ ηαζ αβκμμφκ ηδκ αιεζυηδηα ημο ΢πεδίμο ή αηυιδ ηαζ ηδκ φπανλδ εκυξ ΢πεδίμο. Ώοημί πάκηςξ υηακ ακηζιεηςπίζμοκ ημ γήηδια, εα πνμζθένμοκ. Αεκ πνυηεζηαζ κ‟ αζπμθδεχ ι‟ αοηυ ημ πνυαθδια, βζαηί δεκ επςιζγυιαζηε ηζξ εοεφκεξ ηςκ Yπδνεηχκ ημο Κυζιμο. Σμ πανμοζζάγς, αδεθθέ ιμο, ζε ζέκα ηαζ ζημκ υιζθυ ιμο ηαζ νίπκς πίζς ζμο ημ αάνμξ ηδξ δφκαιήξ ιμο ηαζ ηδ δζέβενζδ ηδξ αβάπδξ ιμο. Δ αιένζζηδ, ηαηεοεοκυιεκδ πνμζπάεεζα ιπμνεί κα επζηφπεζ απμηεθέζιαηα πανά

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

147

ηζξ παβηυζιζεξ ζοκεήηεξ, ηδκ εζθαθιέκδ εηπνμζχπδζδ απυ εηείκμοξ πμο δεκ ηαηαθαααίκμοκ ηαζ ηδκ απμηοπία ημο ακηαπμηνζηζημφ εκδζαθένμκημξ απυ ιένμοξ ηςκ ζοιιαεδηχκ ζμο – ζε μθυηθδνμ ημκ ηυζιμ ή ημκηά ζμο. Ώκαεάννδζε θμζπυκ ηαζ πνμπχνδζε ιε ηα άθθα ιέθδ ημο μιίθμο. Μείκε ζηαεενυξ ηαζ ιδ ααζακίγεζαζ ηυζμ ζμαανά βζα ηδκ πνυμδμ ηδξ ενβαζίαξ πμο θαίκεηαζ κα ιδκ ηζκείηαζ αηυιδ ηυζμ βμνβά υζμ είκαζ επζεοιδηυ. ΋ηακ έθεεζ δ ηίκδζδ, εα είκαζ βμνβή… Οζ αηυθμοεεξ ηνεζξ πνμηάζεζξ ιπμνμφκ κα ζε αμδεήζμοκ κα πεζνζζεείξ ημ πνυαθδιά ζμο ηαζ κα ζοκηεθέζμοκ ζηδκ πνυμδυ ζμο ζακ ενβάηδ: 1. Ζ αίζζεζε ηεο επζχλεο θάιπεζ ιε ζπζκεδνίγμοζεξ θθυβεξ απυ ηάεε ροπή πμο γήηδζε ηαζ πέηοπε ηδκ εοεοβνάιιζζδ. Ώκαννίπζζε αοηέξ ηζξ θθυβεξ ζε ζηαεενή θςηζά ζε ηάεε ροπή πμο ζοκακηάξ. ΢οθθμβίζμο ημ αοηυ.

2. Ζ αίζζεζε ηεο ζπζίαο θαίκεηαζ αιοδνά ζε ηάεε ροπή πμο αβαπά ημ ΢πέδζμ. Αίδαλέ ημοξ υηζ δ εοζία πνέπεζ κα αββίγεζ ηα αάεδ ηδξ πνμζθμνάξ ηζ υπζ κα εθηφεζ αοηυ πμο ανίζηεηαζ ζηδκ επζθάκεζα ή ιπμνεί κα βίκεζ βκςζηυ. Δ αυναηδ εοζία πνέπεζ κα ζοκμδεφεζ εηείκδ πμο ιπμνεί κα ζδςεεί. Αίδαλέ ημ αοηυ.

3. Ζ αίζζεζε ηεο ζπληξνθηθφηεηαο είκαζ αζθαθχξ βκςζηή ζημκ ηαεέκα ηαζ ζ‟ υθμοξ ζαξ αθθά πνεζάγεηαζ ηδκ ειαάεοκζδ ηδξ οπδνεζίαξ πμο ιμζνάγεηαζ. Ώπυδεζλέ ημ ηαζ πνμηάθεζέ ημ. Δ ζοκηνμθζηυηδηα ηςκ ιμζναγυιεκςκ αανχκ, δ αίζεδζδ ηδξ ααεζάξ ακηαπυηνζζδξ ζηδκ ακάβηδ, δ ζοκηνμθζηυηδηα ηδξ πνμζθενυιεκδξ οπδνεζίαξ, δ χεδζδ βζα εοζία – δίδαλέ ηα αοηά ζ‟ υζμοξ γδημφκ κα ενβαζεμφκ ζημ ζπέδζμ ημο Αζδαζηάθμο ηαζ δείλε ηα ηαζ ηα ηνία. Ηνχιηνο 1937 Σμ λνεηηθφ ζνπ ζψκα, αδεθθέ ιμο, ανίζηεηαζ ζηδκ ηέηανηδ Ώηηίκα ηδξ Ώνιμκίαξ ιέζς Αζαιάπδξ. Ώπ‟ υπμο ηαζ δ δφκαιή ζμο κα εκανιμκίγεζξ, κα εκχκεζξ ηαζ κα ηαηακμείξ. Σαοηυπνμκα (δείπκμκηαξ έηζζ ημκ ροπζηυ ζημπυ) πνεζάζηδηε ιζα κμδηζηή θφζδ ηέηανηδξ αηηίκαξ (ιε ηδκ αβάπδ ηδξ βζα ηδκ ανιμκία ιέζς δζαιάπδξ) βζα ημ πεζνζζιυ ημο ζδζαίηενμο ηαεήημκημξ πμο πνμζδζυνζζε δ ροπή ζμο ηαζ ημο εβπεζνήιαημξ ζημ μπμίμ εκεπθάηδξ βζα ηδκ ανςβή ημο ΢πεδίμο. Σμ αζηξηθφ ζνπ ζψκα ηδξ δεφηενδξ αηηίκαξ δζεοημθφκεζ πμθφ ηδκ ενβαζία ζμο, δίκμκηάξ ζμο ηαηακυδζδ ηαζ ααθάαεζα· έηζζ ηα ζοκαζζεήιαηά ζμο δεκ πανειααίκμοκ ζηδκ ηνίζδ ηαζ ηζξ απμθάζεζξ ζμο. Ώθθά μ ζοκδοαζιυξ εκυξ κμδηζημφ ζχιαημξ ηέηανηδξ αηηίκαξ ηζ εκυξ ζοκαζζεδιαηζημφ θμνέα δεφηενδξ αηηίκαξ απαζηεί πνμζεηηζηή επζηήνδζδ βζα κα δζαηδνήζεζ ηδκ πνχηδ αηηζκζηή ζζμννμπία ηαεχξ βενκάξ ηαζ μζ ηάζεζξ ηνοζηαθθχκμκηαζ ζε ζοκήεεζεξ. Ο ιυκμξ ηνυπμξ κα ημ ηάκεζξ είκαζ κα ειααεφκεζξ ηαζ κα εδναζχζεζξ ηδκ ροπζηή επαθή πμο (πανυηζ ακήηεζ ζηδκ πνχηδ αηηίκα) είκαζ, υπςξ εα εοιάζαζ, δ πνχηδ οπμαηηίκα ηδξ δεφηενδξ αηηίκαξ. ΋πςξ ιάκηερεξ ήδδ, ημ θπζηθφ ζνπ ζψκα ανίζηεηαζ ζηδκ έαδμιδ αηηίκα. Ώπ‟ υπμο ηαζ δ Σεηημκζηή ζμο εοηαζνία ηαζ δ ζηακυηδηά ζμο κα μνβακχκεζξ ηαζ κα ηοαενκάξ. Θα ήεεθα κα εοιίζς ζε υθμοξ ζαξ υηζ υηακ δδθχκεηαζ πςξ ημ θοζζηυ ζχια ανίζηεηαζ ζηδκ έαδμιδ αηηίκα, αοηυ ζδιαίκεζ υηζ ζδζαίηενα ηα άημια ημο εβηεθάθμο πνςιαηίγμκηαζ ηαζ

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

148

ηζκδημπμζμφκηαζ απυ ηδκ έαδμιδ αηηζκζηή εκένβεζα. Σμ ίδζμ ζοιααίκεζ ιε υθεξ ηζξ αηηίκεξ ζηζξ μπμίεξ ιπμνεί κα ανίζηεηαζ μ θοζζηυξ θμνέαξ. Ώοηυ πνμζθένεζ ιζα ζοβηεηνζιέκδ εοηαζνία ζ‟ υζμοξ είκαζ έηζζ ηαηαζηεοαζιέκμζ ζε ζπέζδ ιε ηδκ έαδμιδ αηηίκα ζήιενα, βζαηί ένπεηαζ βμνβά ζε επζννμή. Σαοηυπνμκα πανέπεζ έκα πνυαθδια – ημ αηέθεζςημ πνυαθδια ηδξ ζζμννμπίαξ ηςκ δοκάιεςκ πμο είκαζ ημ ηφνζμ ένβμ ημο ιοδιέκμο ή υζςκ εηπαζδεφμκηαζ βζα ιφδζδ. Θεςνχκηαξ ζε θμζπυκ ζακ πθήνδ ιμκάδα, μζ αηηίκεξ ζμο είκαζ: 1.

2.

3.

4.

5.

Δ αηηίκα ηδξ ροπήξ – δ πνχηδ Ώηηίκα ηδξ Αφκαιδξ ή Θέθδζδξ. Δ αηηίκα ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ – δ δεφηενδ Ώηηίκα ηδξ Ώβάπδξ-΢μθίαξ. Δ αηηίκα ημο κμο – δ ηέηανηδ αηηίκα ηδξ Ώνιμκίαξ ιέζς Αζαιάπδξ. Δ αηηίκα ημο αζηνζημφ ζχιαημξ – δ δεφηενδ Ώηηίκα ηδξ Ώβάπδξ-΢μθίαξ. Δ αηηίκα ημο θοζζημφ ζχιαημξ – δ έαδμιδ Ώηηίκα ηδξ Σεθεημονβζηήξ Σάλδξ. Ηαλνπάξηνο 1938

΢μο έδςζα ηνεζξ θέλεζξ, θίθε ηαζ αδεθθέ ιμο, ζηδκ ηεθεοηαία επζημζκςκία. Ήηακ: Βοεφκδ, Θοζία ηαζ ΢οκηνμθζηυηδηα. ΢ε πανυηνοκα ζημ ένβμ ηδξ αθφπκζζδξ ηςκ γδθςηχκ πμο ζε ηνζβονίγμοκ ζε ιζα ηαηακυδζδ ηδξ ζδιαζίαξ ημοξ. Βζφ ηζξ ηαηακμείξ, αθθά πνέπεζ κα πανμοζζαζεμφκ, κα ελδβδεμφκ ηαζ κα βαθμοπδεμφκ ζε υθμοξ υζμοξ εθηφεζξ ζημκ ηφηθμ ηδξ μιαδζηήξ επζννμήξ ζακ αμδεμφξ ή ζοκενβάηεξ ημο ΢πεδίμο. Μπμνείξ κα επςιζζεείξ ηδκ εοεφκδ ηαζ πάκηα ηδκ επςιίζεδηεξ. Σδ εοζία πάκηα ηδκ πνυζθενεξ ηαζ ηδκ ηαηακμμφζεξ. Οζ αλίεξ ζμο είκαζ οβζείξ ηαζ δεκ επζεοιείξ ηίπμηε βζα ημ πςνζζηυ εαοηυ. Μαεαίκεζξ ηδ ζοκηνμθζηυηδηα ηαζ δεκ είκαζ εφημθμ ιάεδια βζα ροπέξ πνχηδξ αηηίκαξ κα ηδκ ηονζανπήζμοκ ηαζ κα ηδκ εηθνάζμοκ. Δ αζδιακηυηδηα ηςκ πνμζςπζημηήηςκ ηζ δ ιζηνυηδηα ηςκ αημιζηχκ απυρεςκ είκαζ εηκεονζζηζηέξ βζα ημκ οπδνέηδ ημο ΢πεδίμο, πμο ζηέηεζ ήνειμξ ηζ απμζπαζιέκμξ ζε ιζα πνχηδ αηηζκζηή ημνοθή μνάιαημξ ηζ επαηυθμοεδξ ηαηακυδζδξ. Σνία ζδιεία πνέπεζ κα ελεηάζς ιαγί ζμο ηαζ ημ ιήκοιά ιμο βζα ζέκα είκαζ ζφκημιμ. Αε γδηχ κα ζμο επζαάθθς έκα ζοβηεηνζιέκμ δζαθμβζζιυ, πένα απ‟ ημ κα πνμηείκς υηζ ηαεχξ ακηζιεηςπίγεζξ ηζ επςιίγεζαζ ιζα αολακυιεκδ πθαηζά μζημκμιζηή εοεφκδ, κα επζιείκεζξ ζημκ επςαζηζηυ εηείκμ δζαθμβζζιυ ςξ πνμξ ημ πνυαθδια πμο ζμο έδςζα πνζκ θίβμ ηαζνυ. Ένπεζαζ – ζακ ηαηαλζςκυιεκμξ ιαεδηήξ πνχηδξ αηηίκαξ – ζε ιζα ζηεκυηενδ επζηήνδζδ απ‟ ημ Αζδάζηαθυ ζμο. Υνέμξ ιμο είκαζ ιυκμ κα ζηέης δίπθα ζμο. Σα ηνία ζδιεία πμο εα ήεεθα κα εκηοπχζς πάκς ζμο είκαζ ηα ελήξ: 1. Μδ πάκεζξ πνυκμ ημζηάγμκηαξ πνμξ ηα πίζς, μφηε ζε ιζα ιάηαζδ ελέηαζδ ηδξ θνυκδζδξ ή ηδξ αθνμζφκδξ ηςκ πνμδβμφιεκςκ εβπεζνδιάηςκ. Πνμπχνδζε ιε ειπζζημζφκδ ηζ έκηαζδ. Μήκεξ εζηζαζιέκδξ ηζ έκημκδξ δνάζδξ ανίζημκηαζ ιπνμζηά ζμο ηζ ακ πνμςεδεμφκ μνεά, ζε πενζιέκεζ επζηοπία ζηδ ζοβηέκηνςζδ ημο ακαβηαίμο ελμπθζζιμφ βζα κα ηάκεζξ ημ ένβμ ημο Αζδαζηάθμο ηαζ κα αμδεήζεζξ ημ ΢πέδζμ.

2. Υεζνίζμο ιε πνμζμπή ηδ δφκαιδ πμο νέεζ απυ ιέζα ζμο ηαεχξ ιεηαημπίγεζαζ ζοκεπχξ ζηδ ζοκείδδζδ ηδξ πνχηδξ αηηζκζηήξ ροπήξ ζμο ηαζ ζημκ πνχημ

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

149

αηηζκζηυ υιζθμ ημο Αζδαζηάθμο. Φνυκηζζε χζηε δ δεφηενδ αηηζκζηή πνμζςπζηυηδηά ζμο κ‟ αζπμθδεεί μνεά ι‟ αοηή ηδ δφκαιδ, ζιίβμκηάξ ηδκ ιε ηδκ αβάπδ ηαζ ιεηνζάγμκηαξ ηδ δφκαιή ηδξ ιε ηδκ ηαηακυδζδ. Δ πνχηδ αηηζκζηή δφκαιδ έπεζ κα ηάκεζ ιε ηζξ πενζζηάζεζξ ηαζ δελ πνέπεζ κα ηνμφεζ ζηζξ πνμζςπζηυηδηεξ. Υνεζάγεηαζ βζα λα επηβάιιεη ηηο εθβάζεηο θαη λα πξνζδηνξίδεη ηα απνηειέζκαηα (πνυζελε αοηή ηδ θνάζδ) αθθά υπζ κα ζοκηνίαεζ ηαζ κα πθδβχκεζ. Δ αθδεζκή απνμζςπία πνέπεζ κα οπάνπεζ ηαηά κμο ηζ δ πνμζςπζηυηδηά ζμο πνέπεζ κα ζδιεζχκεζ ημ απμηέθεζιά ηδξ πάκς ζ‟ άθθεξ πνμζςπζηυηδηεξ ηαζ κα ελμοδεηενχκεζ ημ έιθοημ ηαζ ζοπκά πμθφ πνήζζιμ ηαηαζηνμθζηυ ηδξ ένβμ.

3. ΢οθθμβίζμο ηδ πανά, ηδκ εοηοπία, ηδκ εοεοιία ηαζ ηδ ιαηανζυηδηα· αοηέξ απεθεοεενχκμοκ ημοξ αβςβμφξ ηδξ εζχηενδξ γςήξ ηαζ πθδζζάγμοκ – ζε πθαηφ ηφηθμ – πμθθά είδδ ακενχπςκ. Θεναπεφμοκ ηαζ ηαεανίγμοκ ημ θοζζηυ ζχια ηαζ ζε αμδεμφκ κα ηάκεζξ ημ ένβμ ζμο ιε ιζηνή πνμζπάεεζα, ηαηάθθδθδ αίζεδζδ αλζχκ ηαζ ιζα απυζπαζδ ααζζζιέκδ ζηδκ αβάπδ ηζ υπζ ζηδκ απμιυκςζδ. Σεθεζχκμκηαξ εα ήεεθα κα πς: Αεκ είιαζ δοζανεζηδιέκμξ ιε ημ ένβμ πμο έβζκε απυ ζέκα ηαζ ημοξ ενβάηεξ ζημκ ηυζιμ, αθθά ζαξ ηαθχ υθμοξ ζε ααεφηενδ ηαηακυδζδ ηζ αολδιέκδ δναζηδνζυηδηα. Γζα ζέκα, αδεθθέ ιμο, έπς αοηυ ημ θυβμ. Μδκ αθήκεζξ ηδ βμδηεία ηδξ ηυπςζδξ ηαζ ηδξ απμβμήηεοζδξ βζα ηζξ παβηυζιζεξ ζοκεήηεξ κα ζε μδδβήζεζ ζε εβηαηάθεζρδ ηδξ ενβαζίαξ. Μδκ ηαηαπμθειάξ ηδ βμδηεία πμο πνμζπαεεί κα ζμο επζαθδεεί ιε ηδκ πνχηδ αηηζκζηή αδζαθμνία ζμο – ιζα δοκαιζηή ζηάζδ πμο εφημθα ακαθαιαάκεζξ, υπςξ ηζ υθμζ μζ πνςηαηηζκζημί ηφπμζ. Πμθέιδζέ ηδκ αβκμχκηαξ ηδκ ηαζ ιε πθήνδ απμννυθδζδ ζημ άιεζμ ηαεήημκ· ακαθένμιαζ ζε ιζα ζοκεηή απμννυθδζδ πμο δεκ αβκμεί μφηε ηδκ ηαηάθθδθδ θοζζηή ιένζικα μφηε ημκ ακαβηαίμ πνυκμ βζα παθάνςζδ. Σμ ένβμ πνμπςνεί ζημκ ηυζιμ πάκς ζηζξ μνεέξ, οπμδεζπεείζεξ εζχηενεξ βναιιέξ. Ο ιαεδηήξ πμο πέηοπε έκα ααειυ εοαζζεδζίαξ βζα ημ ΋θμ, πνέπεζ κα ιάεεζ κα δζαηνίκεζ ιεηαλφ ηςκ υρεςκ αοημφ ημο υθμο. Βίζαζ πμθφ εοαίζεδημξ ζηδκ επζεοιία ηαζ ζηζξ αζζεακηζηέξ υρεζξ ηδξ παβηυζιζαξ πνμζςπζηυηδηαξ ηαζ ζηδ βμδηεία ηδξ ακηίδναζήξ ζμο ζ‟ αοηή. Μάεε κα ηαηαβνάθεζξ ιε ίζδ εοαζζεδζία ηδ ιάγα ηςκ παβηυζιζςκ ζδεαθζζιχκ ηαζ ηδξ εθεζζαηήξ ζηέρδξ· ηυηε δ βμδηεία ηδξ ηυπςζδξ ηαζ ηδξ έιθοηδξ αδδίαξ εα δχζεζ ηδ εέζδ ηδξ ζημ μλφ εκδζαθένμκ ηαζ ηαηακυδζδ ημο απαθθαβιέκμο απ‟ ηδ βμδηεία ιαεδηή. Ηαλνπάξηνο 1940 ΏΑΒΛΦΒ ΜΟΤ, Δ πίεζδ ημο ένβμο ζε ααναίκεζ ηαζ ζοκεπίγεζ αηυιδ. Αεκ έπς ηαιζά ζδζαίηενδ μδδβία κα ζμο δχζς ηχνα, βζαηί υ,ηζ εβηαζκίαζεξ εα απμηηήζεζ ηδκ μνιή ημο ηαζ εα μδεφζεζ πνμξ ημ ακαπυθεοηημ ηένια ημο. Θα πνμζεέζς ιυκμ υηζ δ πνμζπάεεζα πμο ηαηααάθθεζξ βζα κα ακηζιεηςπίζεζξ ηζξ απαζηήζεζξ ηδξ ενβαζίαξ πμο πενζέβναρα, έπεζ ηδκ επζδμηζιαζία ιμο ηαζ – ακ επζιείκεζξ ζ‟ αοηή – εα απμδεζπεεί ιζα παξαηεηακέλε οπδνεζία ζηδκ ακενςπυηδηα. Θα ήεεθα κα ζμο γδηήζς κα πνμζέλεζξ ηδ θέλδ “παναηεηαιέκδ” βζαηί ηηίγεζξ βζα ημ ιέθθμκ ηαζ ζημ ιέθθμκ δ αθδεζκή ζδιαζία ηδξ

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

150

επίηεολδξ εα είκαζ δζηή ζμο. Πνμπχνδζε θμζπυκ ιε οπμιμκή, ιε επζδελζυηδηα ζηδ δνάζδ ηαζ ιε ιζα αηθυκδηδ επζιμκή. ΋ζμκ αθμνά ηδκ ενβαζία ζοβπχκεοζδξ ζηδκ μπμία πνέπεζ κα θηάζεζξ ζε ζπέζδ ιε ηζξ ζςιαηζηέξ ζμο δοκάιεζξ ηαζ ηδκ ροπζηή ζμο εκένβεζα, εα ήεεθα κα επζζηήζς ηδκ πνμζμπή ζμο ζημ βεβμκυξ υηζ δ ροπζηή ζμο εκένβεζα είκαζ εζηζαζιέκδ ζημ θοζζηυ ζμο ελμπθζζιυ, εκχκμκηαξ έηζζ ηδκ εκένβεζα ηδξ ροπήξ ζμο ηαζ ηδ δφκαιδ ημο έαδμιμο αηηζκζημφ εβηεθάθμο ζμο. Τπάνπεζ ζοκεπχξ ιζα άιεζδ εοεοβνάιιζζδ ιεηαλφ ροπήξ ηζ εβηεθάθμο ηζ αοηή πνέπεζ κα ααεφκεζ, κα ηαηακμδεεί ηαζ κα πνδζζιμπμζδεεί. Δ εκένβεζα ηδξ πνμζςπζηυηδηάξ ζμο (πμο ακήηεζ ζηδ δεφηενδ αηηίκα) είκαζ εζηζαζιέκδ ζημκ ηέηανημ αηηζκζηυ κμο ζμο. Ώοηυ αθήκεζ ημ αζηνζηυ ζμο ζχια ζακ εκυηδηα – ιυκμ ημο, απυ ηδ ζημπζά ηδξ ιεθέηδξ ιαξ – ηζ αοηυ είκαζ ζηδκ πενίπηςζή ζμο υπςξ πνέπεζ κα είκαζ. Έπεζξ έκα ζζπονυ αζηνζηυ ζχια ιε ανηεηά ζζμννμπδιέκμ έθεβπμ βζα κα πνμπςνήζεζξ ζημ ένβμ ηαζ ηδ θφζδ ηςκ πνμζςπζηχκ ζπέζεςκ, πςνίξ ηδκ οπεναμθζηή πίεζδ ηςκ ακηζδνάζεςκ ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ. Κάπμζα ιένα εα βίκεζ ιζα ιεθέηδ πάκς ζημ βεβμκυξ υηζ πναηηζηά υθεξ μζ ακηζδνάζεζξ είκαζ αζηνζηήξ ή ζοκαζζεδιαηζηήξ θφζδξ, εηηυξ απ‟ ηζξ ακηζδνάζεζξ ημο θοζζημφ ιδπακζζιμφ ζημ ελςηενζηυ απηυ πενζαάθθμκ. Ώοηυ δεκ έπεζ αηυιδ παναηδνδεεί επανηχξ απ‟ ηδκ μνευδμλδ ροπμθμβία. Οζ ακηζδνάζεζξ ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ ζηδκ ροπή ηαζ ημο αζηνζημφ ζχιαημξ ζηδκ οπμηεζιεκζηή γςή έπμοκ γςηζηυ εκδζαθένμκ βζα ημκ εζςηενζζηή. Δ ζοβπχκεοζδ πνέπεζ ζοκεπχξ κα βίκεζ ιεηαλφ ημο κμο ηαζ ημο εβηεθάθμο, πμο μ ηαεέκαξ ημοξ εηθνάγεζ ιζα απυ ηζξ δφμ ηφνζεξ εκένβεζεξ. Ώοηή δ ζοβπχκεοζδ οπάνπεζ ήδδ ιενζηχξ. ΋ηακ μθμηθδνςεεί, μ κμδηζηυξ ζηυπμξ ηδξ ανιμκίαξ ιέζς δζαιάπδξ ε‟ ακηζηαηαζηαεεί απυ ηδκ εζζνμή ηδξ αβάπδξ πμο εα δνα ιε δφκαιδ ιέζς ημο εβηεθάθμο ηαζ (πανειπζπηυκηςξ) δ βεκζηή θοζζηή ζμο οβεία εα αεθηζςεεί ηαπέςξ. Πχξ εα βίκεζ αοηυ, αδεθθέ ιμο; Σμ πνχημ ζηάδζμ έπεζ πναβιαηζηή δοζημθία, ζδζαίηενα ζημοξ ακενχπμοξ ηδξ πνχηδξ αηηίκαξ. Ένπεηαζ ιέζς ηδξ δφκαιδξ ημο μναιαηζζιμφ. Γζαοηυ δ ηεθεημονβία έπεζ αλία βζα ακενχπμοξ ζακ εζέκα ηζ μ Σεηημκζζιυξ – πμο ακήηεζ ζηδκ πνχηδ αηηίκα ηζ εηπμνεφεηαζ ζοκεπχξ απυ ηδ ΢αιπάθθα – αμδεά ηδ δζαδζηαζία ημο μναιαηζζιμφ. Αίκεζ πνχια ηζ ειθάκζζδ εκυξ απημφ είδμοξ ζηδκ εζχηενδ, οπμηεζιεκζηή δναζηδνζυηδηα. Ο μναιαηζζιυξ είκαζ έκαξ ζζπονυξ πανάβμκηαξ ζηδκ εθέθηοζδ ηδξ δδιζμονβζηήξ θακηαζίαξ. Ώξ ζμο δχζς εδχ έκακ οπαζκζβιυ. Ώκ πνδζζιμπμζήζεζξ αοηή ηδκ ζδέα ζημ ζπεδζαζιυ ημο ένβμο πμο πνμζπαεείξ κα ηάκεζξ βζα ηδκ Εενανπία ηαζ βζα ημ μπμίμ πνμζπαεμφιε κα ζε ηαηαζηήζμοιε οπεφεοκμ ηζ ακ θένεζξ ιέζα ζ‟ υθμ αοηυ ημ ένβμ ημ ζδεχδεξ ηδξ ηεθεημονβίαξ, ημο νοειμφ ηαζ ηδξ εκενβεζαηήξ δζακμιήξ, εα εθεθηφζεζξ έκα ζοκεεηζηυ οπυδεζβια, ιζα εκμπμζδιέκδ δζαδζηαζία ηαζ ιζα ανιμκζηή πναβιάηςζδ ημο ΢πεδίμο. Θα ήεεθα ζοκεπχξ κα ζμο γδηήζς κα αθζενχκεζξ δέηα θεπηά ηάεε ιένα ζημκ εζημκζηυ μναιαηζζιυ ηδξ υθδξ ενβαζίαξ ηαζ ημο πνμβνάιιαηυξ ζμο. ΐθέπε ηδκ ηάεε θάζδ ηδξ ζακ έκα θςηυ γςκηακήξ μιμνθζάξ, ζοκδειέκμ ιε υθεξ ηζξ άθθεξ θάζεζξ ιε βναιιέξ πφνζκδξ εκένβεζαξ, θένκμκηαξ έηζζ υθα ηα ιένδ ημο ζ‟ έκα ζφκμθμ. ΋θεξ μζ δζαθμνεηζηέξ θάζεζξ εα ζπδιαηίζμοκ ιζα ιεβάθδ εκυηδηα θςηυξ ηαζ αβάπδξ πμο εηθνάγεηαζ ιέζς ηδξ εέθδζδξ-βζα-ημ-ηαθυ. Μδκ πανεηηθίκεζξ υηακ ημ ηάκεζξ αοηυ.

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

151

Υνδζζιμπμίδζε ηδ δμιδηζηή εκένβεζα ηδξ δεοηεναηηζκζηήξ πνμζςπζηυηδηάξ ζμο ηαζ ηδκ έαδμιδ αηηζκζηή εκένβεζα ημο εβηεθάθμο ζμο, βζαηί ιέζς ημο εβηεθάθμο ζμο εηθνάγεηαζ δ πνςηαηηζκζηή ροπζηή ζμο εκένβεζα. Βδχ δεκ ενβάγεζαζ ζπλεηδεηά ζακ ροπή. Βνβάγεζαζ ιε υζδ ροπζηή εκένβεζα ιπμνεί κα εηθναζεεί ζε ηάεε δεδμιέκδ ζηζβιή ιέζς ημο εβηεθάθμο ζμο. Ώκ ενβαγυζμοκ ιε αβκή ροπζηή εκένβεζα ηζ απ‟ ηα ροπζηά επίπεδα, εα ιεηέθενεξ πμθθή απ‟ ηδ ΢αιπαθθζηή δφκαιδ βζα ηδ θεπηή δμιή ιε ηδκ μπμία αζπμθείζαζ. Πνυηαλε ζε ηαεεηί πμο ηάκεζξ ιζα ζοβηεηνζιέκδ πνμζπάεεζα κα επζθένεζξ ηζξ αηυθμοεεξ εοεοβναιιίζεζξ ιε ηδκ ελήξ ζεζνά: 1. Σδκ εοεοβνάιιζζδ υθςκ ηςκ πνμζςπζηχκ δοκάιεςκ ιε ηδκ εκένβεζα ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ πμο είκαζ εζηζαζιέκδ ζηδ κμδηζηή θφζδ. Ώοηυ ζδιαίκεζ ιζα εοεοβναιιζζιέκδ πνμζςπζηυηδηα ιε ηδκ εζηία ηδξ πνμζμπήξ ζηδ δζακυδζδ.

2. Σδκ εοεοβνάιιζζδ ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ ιε ηδκ ροπή. Ώοηυ ζδιαίκεζ κα θένεζξ ημ κμο – πμο εζηζάγεζ υθεξ ηζξ ηαηχηενεξ εκένβεζεξ – ζε άιεζδ ζπέζδ ιε ηδκ ροπή.

3. Σδκ εοεοβνάιιζζδ ροπήξ ηζ εβηεθάθμο. Ώοηή πναβιαημπμζείηαζ ιε ηδκ απυννζρδ ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ ηαζ υθςκ ηςκ δοκάιεχκ ηδξ απυ ηδ ζοκείδδζή ζμο ηαζ ηδ ζφκδεζδ ροπήξ ηζ εβηεθάθμο ιε ιζα πνάλδ ηδξ εέθδζδξ. ΋ηακ εα ημ έπεζξ επζηφπεζ, ηυηε επέζηνερε ζηδ κμδηζηή θφζδ ηαζ εζηζαζιέκμξ εηεί ζοκέπζζε ημ ένβμ ημο μναιαηζζιμφ υπςξ ζμο οπέδεζλα παναπάκς. Αυιδζε ηδκ εζηυκα ζμο ζηάδζμ ιε ζηάδζμ. Πνμπχνδζε ιε εάννμξ, εθπίδα ηαζ πανά ζοκ ηαηακυδζδ, αδεθθέ ιμο. Βηπαίδεοζε αοημφξ πμο ενβάγμκηαζ ιαγί ζμο ιε ημπζαζηζηή θνμκηίδα, βζαηί πμθθά ελανηχκηαζ απ‟ αοημφξ. Να εοιάζαζ πάκηα υηζ δελ ενβάγεζαζ ιυκμξ. ΢ΔΜΒΕΧ΢Δ: Ο καζεηήο απηφο αζρνιείηαη αθφκε ελεξγά κε ην έξγν ηνπ Θηβεηαλνχ.

΢ημκ R.A.J. Αχγνπζηνο 1936 ΏΑΒΛΦΒ ΜΟΤ, Δ πίεζδ ηδξ ενβαζίαξ ιε ηαεοζηένδζε ηάπςξ κα βνάρς ηζξ πνμζςπζηέξ ζμο μδδβίεξ. Ώκηζθαιαάκμιαζ ςζηυζμ υηζ έπεζξ πμθφ πναβιαηζηή οπμιμκή ηζ έηζζ δεκ έκζςζεξ ηαιζά αίζεδζδ πίεζδξ. ΋ζμζ απυ ιαξ δζδάζημοκ απυ ηδκ εζχηενδ πθεονά πνέπεζ ζοκήεςξ κ‟ αζπμθδεμφκ ιε δφμ αηναίεξ εέζεζξ υζμκ αθμνά ημοξ ιαεδηέξ ιαξ. Πνέπεζ κα πνμζηαηεοεμφιε απυ ηζξ εκμπθήζεζξ εηείκςκ πμο είκαζ πκεοιαηζηά ζδζμηεθείξ (ζοπκά αζοκείδδηα) ηαζ οπεναμθζηά ακοπυιμκμζ βζα ακάπηολδ ηαζ δζδαζηαθία· πνέπεζ αηυιδ κα δζεβείνμοιε εηείκμοξ ημοξ ιαεδηέξ πμο είκαζ ανβμί ηαζ πνμζεηηζημί ηαζ δζζηαηηζημί βζα ιζα πζμ άιεζδ ηαζ “πνμζεββζζηζηή” ζηάζδ. Οζ γδθςηέξ ηαζ ιαεδηέξ πμο είκαζ έημζιμζ κα δζδαπεμφκ υηακ πνμζθένεηαζ δ εοηαζνία, πνέπεζ κα ζοκεπίγμοκ ζηαεενά ηδκ ενβαζία ημοξ αηυιδ ηζ υηακ πνμθακχξ δεκ οπάνπεζ ηαιζά εζχηενδ επαθή. Οζ ιαεδηέξ αοημί δεκ πνμηαθμφκ ζηεκμπχνζα ζημκ εζχηενμ δάζηαθμ ηαζ ζε ηεθεοηαία ακάθοζδ επζηεθμφκ ιεβαθφηενδ πνυμδμ.

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

152

Ώθζένςζεξ ηδ γςή ζμο ζηδκ ηέπκδ ηδξ δζδαζηαθίαξ ηαζ ζοκεπχξ ζμο δίκεηαζ ηχνα ιζα πζμ δζεονοιέκδ άπμρδ ημο οπμηείιεκμο ζημπμφ ηδξ πθακδηζηήξ, εηπαζδεοηζηήξ ηίκδζδξ. ΢‟ αοηή ηδκ ηίκδζδ υζμζ απυ ζαξ έπμοκ ηάπμζα εζχηενδ υναζδ ηαζ ιπμνμφκ κα ζοθθάαμοκ ημ ιέβεεμξ ημο ΢πεδίμο βζα κα βεθονχζμοκ ημ πάζια ακάιεζα ζημκ ακχηενμ ηαζ ημκ ηαηχηενμ κμο, ιπμνμφκ κα ζοιαάθθμοκ πμθφ ζηδκ πνμζπάεεζά ιαξ, βζαηί ιπμνμφκ κα δμιήζμοκ ζε κμδηζηά επίπεδα. Σμ ημκίγς αοηυ, βζαηί βζα ζέκα δ εζχηενδ αοηή κμδηζηή ενβαζία είκαζ ηχνα μοζζχδδξ – ιζα κμδηζηή ενβαζία πμο πνέπεζ κα δζελαπεεί ζηδκ εγσηθή ζπλείδεζε. Ώοηή δεκ είκαζ δ ζοκείδδζδ ηςκ ζοβηεηνζιέκςκ επζπέδςκ ηδξ δζακυδζδξ μφηε ηςκ πζμ αθδνδιέκςκ επζπέδςκ ηδξ εκυναζδξ. ΢ηδ δζάνηεζα ηςκ θίβςκ επυιεκςκ ιδκχκ δ ακάβηδ βζα ζέκα είκαζ κα ενβαζεείξ βζα ιζα πζμ αηανζαία ηαζ ζαθή εοεοβνάιιζζδ. Γζ‟ αοηυ ημ ζημπυ ζημ ηέθμξ ηδξ πανμφζαξ μδδβίαξ ζμο δίκς έκα δζαθμβζζιυ πμο ηαεζζηά αοηή ηδκ εοεοβνάιιζζδ ημκ ηφνζμ ακηζηεζιεκζηυ ημο ζημπυ. Βπίζδξ βζα κ‟ απμζαθδκίζς ημ κμο ζμο ζπεηζηά ι‟ αοηή, εα ζμο γδηήζς κα ράλεζξ υ,ηζ ιπμνεί κα έπς πεζ ζηα δζάθμνα αζαθία ιμο βζα ηδκ εοεοβνάιιζζδ. Θα ηα ηαηαβνάρεζξ υθα ηζ έπεζηα, ιεηά ηδκ πνέπμοζα ιεθέηδ ημοξ, εα βνάρεζξ ιζα έηεεζδ πάκς ζηδ θφζδ ηδξ αθδεζκήξ εοεοβνάιιζζδξ. Μ‟ αοηυ ημκ ηνυπμ εα ζηαεενμπμζήζεζξ ηδ βκχζδ ζμο ηαζ εα οπδνεηήζεζξ ημοξ ζοιιαεδηέξ ζμο θένκμκηαξ ζηδ ικήιδ ημοξ ζε εκμπμζδιέκδ ιμνθή υθα υζα είπα. Γνάρε πςνίξ πενζημπέξ ηα απμζπάζιαηα, αδεθθέ ιμο, ζοθθέβμκηάξ ηα απυ ηα δζάθμνα αζαθία ηαζ δίκμκηάξ ηα ζε ηακμκζηή ζεζνά, έηζζ χζηε δ απθμφζηενδ μδδβία κα είκαζ πνχηδ ηζ δ πζμ δοζκυδηδ ηεθεοηαία. Θα ιπμνμφζεξ ζςζηά κα νςηήζεζξ ζηδκ ανπή ηδξ πνμζςπζηήξ ζμο ενβαζίαξ ιαγί ιμο, ηζ εεςνχ ηφνζα απαίηδζδ βζα ζέκα ηχνα. ΢ημκ ελμπθζζιυ ηάεε ιαεδηή θείπμοκ πάκηα πμθθά ηαζ οπάνπμοκ πμθθά πμο πνέπεζ κα ελαθεζθεμφκ. Αεκ είκαζ ςζηυζμ ακαβηαίμ ηαζ πνήζζιμ κα είλμοιε υθα ηα ζδιεία αιέζςξ ηαζ ζοκεπχξ ζμο θές ηχνα υηζ δ ηφνζα ακάβηδ ζμο είκαζ έκαξ ηαπφηενμξ ηαζ ζηαεενυηενμξ πςειφο ηναδαζιυξ. Δ πνυμδυξ ζμο ζηδκ Ώηναπυ ήηακ εζθζηνζκήξ ηαζ ζηαεενή ηαζ δ ηάζδ ηδξ γςήξ ζμο πνμζακαημθίζεδηε εοεέςξ ζημ ζηυπμ ζμο· αθθά μ νοειυξ ζμο ή ιάθθμκ μ πκεοιαηζηυξ παθιυξ ηδξ ηανδζάξ ζμο είκαζ αναδφξ ηαζ πνέπεζ κα επζηαποκεεί. Πνέπεζ κα ηζκδεείξ ηαπφηενα ζηδκ Ώηναπυ· αοηυ εα βίκεζ ιε ιζα πζμ εκενβή κμδηζηή ζηάζδ. Δ ηναδαζιζηή ζοπκυηδηα ηςκ ζςιάηςκ δζαθένεζ. Σμ αζηνζηυ ζχια δμκείηαζ ηαπφηενα απ‟ ημ θοζζηυ ηαζ ημ κμδηζηυ ζχια έπεζ έκακ ορδθυηενμ ηαζ ηαπφηενμ ηναδαζιυ απ‟ ημ αζηνζηυ. Πνέπεζ κα πνμζπαεήζεζξ κα γεζξ ζημ κμδηζηυ πεδίμ ηαζ ζηδ κμδηζηή ζοκείδδζδ. Ώοηυ εα ζμο επζηνέρεζ (ιεηά απυ ενβαζία δφμ ή ηνζχκ εηχκ ιαγί ιμο) κα “ζηέηεζξ ζε πκεοιαηζηή φπανλδ”, ηάηζ πμο ηχνα ηάκεζξ ιυκμ ηάης απυ ζζπονή κμδηζηή πίεζδ ηζ έκηαζδ, βζαηί δεκ απμηεθεί αηυιδ ιζα ζοκήεεζα γςήξ. Δ εοθμβία ιμο ανίζηεηαζ πάκς ζμο ι‟ έκα κέμ ηνυπμ, ακ ηαζ βζα ηέζζενα πνυκζα ενβάζεδηα εκδυιοπα ιαγί ζμο. Μάξηηνο 1937 ΏΑΒΛΦΒ ΜΟΤ, Οζ επζπηχζεζξ ημο πεναζιέκμο πνυκμο ζηδκ ζδζαίηενδ πενίπηςζή ζμο δεκ είκαζ

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

153

δφζημθμ κα δζαβκςζεμφκ. Τπήνλε ιζα ζηαεενή ακέθζλδ ηζ υιςξ ηαηά ηαζνμφξ ηάπμζα πναβιαηζηή απμεάννοκζδ. Τπήνλε ιζα ακακέςζδ ηδξ απυθαζήξ ζμο κα πνμπςνήζεζξ ιε ηάεε εοζία ηζ υιςξ ηάπμζα αίζεδζδ απμηοπίαξ, ααζζζιέκδ ηονίςξ ζηδ ζςιαηζηή ηυπςζδ ηαζ ηζξ πζέζεζξ ηδξ γςήξ. Κακείξ εηηυξ απυ ζέκα δε ιακηεφεζ πυζμ ημοναζιέκμξ ήζμοκ ζοπκά. Τπήνλακ θίβεξ ορδθέξ ζηζβιέξ ηαζ πμθθέξ ειπεζνίεξ ηδξ ημζθάδαξ, αθθά ζοκήεςξ δ ζηαεενή ιμκμημκία ιζαξ ηανζέναξ πμο έβζκε εδναζςιέκδ ζοκήεεζα ηαζ ζηδκ μπμία θαπηανάξ ζοπκά ηδκ εηδήθςζδ ηςκ πνμδβμφιεκςκ εκεμοζζαζιχκ. ΋ιςξ αοηυ είκαζ ακαπυθεοηημ ηαζ είκαζ έκα απυ ηα πνάβιαηα πμο ζοιααίκμοκ ζημοξ ιαεδηέξ πμο ανίζημκηαζ αθδεζκά ζηδκ Ώηναπυ. Δ γςή ημο ελςηενζημφ πεδίμο αημθμοεείηαζ ζπεδυκ αοηυιαηα ηζ έκα ιεβάθμ ιένμξ ηδξ πέθηεζ θυβς ηδξ ζοκήεεζαξ ηάης απ‟ ημ ηαηχθθζ ηδξ ζοκείδδζδξ ηαζ πανάβεζ έηζζ ζφζηδια, ηακμκζηυηδηα ηαζ ηαθή πεζεανπία. Ώκ βίκεζ ημ ηέκηνμ ηδξ ζοκείδδζδξ, πνμηαθεί λδναζία, θαπηάνα βζα αθθαβή ηαζ βζα πνχζιεξ “δζεβένζεζξ” (πνδζζιμπμζχκηαξ αοηή ηδ θέλδ ιε ηδκ πζμ ηεπκζηή, ροπμθμβζηή ηδξ έκκμζα) πμο δίκμοκ ηδκ αίζεδζδ ηδξ πναβιαηζηυηδηαξ ζημκ ελςηενζηυ ηυζιμ. Ώθθά αοηή δ εηβοικαζιέκδ ακηαπμηνζηζηυηδηα ζηζξ ζοκεήηεξ ημο πενζαάθθμκημξ, πμο μδδβεί, υπςξ είπα, ζε μνεέξ αοηυιαηεξ ζοκήεεζεξ ακηαπυηνζζδξ, πνέπεζ κα εεςνείηαζ ζακ ιζα απεθεοεένςζδ πμο ζε εθεοεενχκεζ βζα ιζα ειαάεοκζδ ηαζ δζέβενζδ ηδξ εζχηενδξ, οπμηεζιεκζηήξ γςήξ υπμο εζηζάγεηαζ υθμ ηαζ πενζζζυηενμ ημ ηέκηνμ ηδξ ζοκείδδζήξ ζμο. Σμ ημκίγς αοηυ βζαηί κζχες (ηαεχξ ιεθεηχ ηδ βεκζηή ζμο ηαηάζηαζδ) υηζ αοηή δ ζπλείδεζε ηεο απνδέζκεπζεο είκαζ ηάηζ πμο πνεζάγεζαζ πμθφ. Σμ ααεφ οπυβεζμ νεφια ηδξ πκεοιαηζηήξ έθεζδξ ηαζ ηδξ κμδηζηήξ πνμζμπήξ ζηδκ ηνμφζδ ηδξ ροπήξ πνεζάγεηαζ ζ‟ υθμοξ ζαξ ηαζ εζδζηά ζε ζέκα. Βνβάζεδηεξ ηάπμζμ δζάζηδια ζηδκ εοεοβνάιιζζδ ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ. Ώοηή δ ηαηεοεοκυιεκδ πνμζμπή ζημ γήηδια πνέπεζ κα έπεζ ηζ έπεζ επζθένεζ απμηεθέζιαηα, αηυιδ ηζ ακ ελαημθμοεείξ κα ηα αβκμείξ. Άθθμζ ηα ζοκεζδδημπμζμφκ, αηυιδ ηζ ακ δεκ ιπμνμφκ κα ζμο εηθνάζμοκ πμφ κζχεμοκ ηδκ αθθαβή. Αεκ έπς ηδκ πνυεεζδ κ‟ αθθάλς ημ δζαθμβζζιυ ζμο αθθά εα ζμο δχζς επηά ζπενιαηζηέξ ζηέρεζξ ηαζ εα ζμο γδηήζς κα ζοβηεκηνςεείξ ζ‟ αοηέξ ζηδκ πενίμδμ ημο δζαθμβζζιμφ ζμο. Καηά ηα άθθα δζαηήνδζε ημκ ίδζμ δζαθμβζζιυ πμο ζμο οπμδείπεδηε κςνίηενα. Οζ επηά αοηέξ ζηέρεζξ είκαζ μζ αηυθμοεεξ: 1μξ ιήκαξ – Ζ Γχλακε ηεο Φπρήο νέεζ ζακ ζηαεενυ νεφια ιέζα απ‟ ηδ γςή ιμο. Σδ κζχες ζηδ ζηάζδ ιμο πνμξ ηδ γςή ηαζ ζημ θςξ πμο θένκεζ ηαεχξ ζανχκεζ υθεξ ηζξ υρεζξ ηδξ θφζδξ ιμο. Βίεε δ δφκαιδ αοηή κα ζζπονμπμζήζεζ ηδ εέθδζή ιμο κα οπδνεηχ.

2μξ ιήκαξ – Σν Φσο ηεο Φπρήο δζαπφκεηαζ ζακ πονζυξ θςηυξ πάκς ζημ δνυιμ ιμο· ηαζ ι‟ αοηυ ημ θςξ αθέπς ημ θςξ ζημοξ άθθμοξ. Ξένς πςξ δεκ ηαλζδεφς ιυκμξ.

3μξ ιήκαξ – Ζ Αγάπε ηεο Φπρήο ακααθφγεζ ιέζα ζηδκ ηανδζά ιμο ηαζ πνμηφπηεζ ηαηακυδζδ, μίηημξ, αβάπδ ηζ αοημθδζιμκζά. Φένκς αβάπδ ζε υθμοξ υζμοξ ζοκακηχ. Ώκηζιεηςπίγς ηδκ αβάπδ ηςκ ακενχπςκ ιε αβάπδ ηαζ δε

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

4μξ ιήκαξ –

5μξ ιήκαξ –

6μξ ιήκαξ –

7μξ ιήκαξ –

154

εοιάιαζ ημκ εαοηυ ιμο. Ζ Υαξά ηεο Φπρήο αηηζκμαμθεί ηδ γςή ιμο ηζ εθαθνφκεζ υθα ηα αάνδ πμο ημοααθμφκ αοημί πμο ζοκακηχ. Δ Υανά ημο Κονίμο είκαζ δ ζζπφξ ιμο ηζ ακαπηφζζς δφκαιδ ζηδ πανά βζα ημοξ άθθμοξ. Ζ Αγλφηεηα ηεο Φπρήο δνα ζακ ελαβκζζηζηή πθδιιφνα ηαζ θμφγεζ ημκ ηαηχηενμ εαοηυ ιμο ζηα “φδαηα ηδξ ηάεανζδξ”. Σμ ζχια ηδξ επζεοιίαξ βίκεηαζ αβκυ ηαζ ηαεανυ ηαζ ζζπονυ. Μπμνχ ηυηε κα βίκς ιζα ελαβκζζηζηή δφκαιδ βζα υθμοξ υζμοξ ζοκακηχ. Ζ Θέιεζε ηεο Φπρήο βίκεηαζ δ εέθδζή ιμο. Αε βκςνίγς ηαιζά άθθδ. Δ εέθδζδ αοηή είκαζ αβάπδ ηαζ εζνήκδ ηαζ ζζπφξ ηαζ δφκαιδ γςήξ. Με ζηδνίγεζ. Με μδδβεί ζημ ΢ηαονυ ηαζ ζηδκ Ώκάζηαζδ. Έηζζ ιυκμ ιπμνχ κα εβείνς ηαζ κ‟ ακορχζς ημοξ ζοκακενχπμοξ ιμο. Ζ Παξνπζία ηεο Φπρήο ηαημζηεί ιαγί ιμο. ΐαδίγς ιε ημ Θευ κφπηα ηαζ ιένα. ΢ηέης ιε ημ Θευ ζημοξ δνυιμοξ ηςκ ακενχπςκ· δ ζηζά ηδξ Πανμοζίαξ Σμο πμο είκαζ δ Πανμοζία ηδξ ροπήξ ιμο, απμηαθφπηεζ ημ Θευ πακημφ, ζε ηάεε άκενςπμ. ΐθέπς ηδ εεζυηδηα πακημφ ζε ηάεε ιμνθή.

Νμιίγς, αδεθθέ ιμο, υηζ ακ ζημπαζεείξ αοηέξ ηζξ ζηέρεζξ ηζ ακ πνμζπαεήζεζξ κα ηζξ εκζςιαηχζεζξ ζημ δζαθμβζζιυ πάκς ζηδκ εοεοβνάιιζζδ, πμο ζμο έδςζα κςνίηενα, εα απμηηήζεζξ ηδ δφκαιδ κα ηάκεζξ ηδ εέθδζδ ημο Θεμφ. Οζ δφμ υρεζξ ημο εαοημφ ζμο – δ εοεοβναιιζζιέκδ πνμζςπζηυηδηα ηζ δ πνμζεηηζηή ροπή – εα ααδίζμοκ πνμξ ηδκ εκυηδηα. Αε ζμο δίκς ηαεμνζζιέκδ ενβαζία ηδ ζηζβιή αοηή, βζαηί εα ήεεθα κα εθανιυζεζξ ηζξ μδδβίεξ πμο ζμο δυεδηακ ηεθεοηαία. Χζηυζμ, ακ θνμκηίζεζξ κα ζδιεζχκεζξ ηάεε ιήκα ηδ ζδιαζία πμο ιπμνεί κα πανμοζζαζεεί ζημ δζαθμβζζηζηυ ζμο ένβμ, εα παβίςκεξ ηζξ αυνζζηεξ ακηζδνάζεζξ ζμο ηαζ εα έηακεξ δζηή ζμο ηδ δφκαιδ πμο ανίζηεηαζ πίζς απ‟ ηζξ ιακηνζηέξ αοηέξ θυνιμοθεξ. Άθθδ ιζα θέλδ εα ήεεθα κα ζμο δχζς, αδεθθέ ιμο. Μείκε ζηαεενυξ ηαζ βκχνζγε πςξ δελ είζαζ ιυκμξ. Ώοηυξ μ υιζθμξ ηςκ ιαεδηχκ ζημ Άζναι ιμο δεκ είκαζ αηυιδ έκα μθμηθδνςιέκμ ζφκμθμ· ημ πνμζςπζηυ ημο δεκ είκαζ αηυιδ πθήνεξ· αθθά απμηεθεί ήδδ έκα θζιάκζ ηαηαθοβήξ ζηα εζχηενα πεδία. Δ αβάπδ ηςκ ζοιιαεδηχκ ζμο είκαζ δζηή ζμο. ΢μο θές επίζδξ: Κζ εβχ “ζηέης πθάζ” ζμο ιε δφκαιδ βειάηδ ηαηακυδζδ. Γεθέκβξηνο 1937 ΏΑΒΛΦΒ ΜΟΤ, Ώκανςηζέιαζ ακ έπεηε ζδιεζχζεζ (ηζ υηακ θές “έπεηε”, ακαθένμιαζ ζ‟ υθμοξ ημοξ ιαεδηέξ ζημκ αζναιζηυ αοηυ υιζθμ) υηζ ζπεδυκ υθμζ ζαξ ανίζηεζεε εβςζηά ζηδ δεφηενδ αηηίκα… Ο θυβμξ βζ‟ αοηή ηδκ εηθμβή ροπχκ δεφηενδξ αηηίκαξ βζα κα ενβαζεμφκ ζ‟ αοηυ ημκ υιζθμ είκαζ επεζδή δ αηηίκα αοηή είκαζ ηαηελμπήκ δ αηηίκα ηδξ δζδαζηαθίαξ ηζ μκμιάγεηαζ ιενζηέξ θμνέξ αηηίκα ηδξ “θςημδυηναξ επζννμήξ” ή “αηηίκα ημο θςημδυηδ”. Σμ πνέμξ υθςκ ηςκ αθδεζκχκ εηπαζδεοηχκ είκαζ κα θένμοκ θςξ ζηζξ δζάκμζεξ εηείκςκ πμο εηπαζδεφμοκ, έηζζ χζηε κα ααδίζμοκ ιε ιεβαθφηενδ ζζβμονζά ημ

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

155

δνυιμ πμο μδδβεί ζημ ζηυπμ ηάεε ζδζαίηενδξ εκζάνηςζδξ. Βίκαζ θμζπυκ θακενυ υηζ δ ηφνζα επίδναζδ πμο δεζπυγεζ ζημκ υιζθμ είκαζ εηείκδ ηδξ δεφηενδξ αηηίκαξ. Σμ εκδζαθένμκ πμο πνέπεζ ςζηυζμ κα ζδιεζχζμοιε είκαζ υηζ πναηηζηά ζ‟ υθεξ ηζξ πενζπηχζεζξ δ ροπζηή αηηίκα έπεζ ηδκ ηονίανπδ αοηή επίδναζδ. Αεκ οπάνπμοκ πνμζςπζηυηδηεξ δεφηενδξ αηηίκαξ ζ‟ αοηυ ημκ υιζθμ. Ώοηυ ζοκεπχξ απαζηεί πμθφ ζοβηεηνζιέκδ εθανιμζιέκδ δνάζδ εη ιένμοξ υθςκ ζαξ βζα κα επζθένεηε ηδκ εηδδθςιέκδ ηδξ έηθναζδ. Σμ επυιεκμ πνάβια πμο πνέπεζ κα ζδιεζχζεηε είκαζ υηζ μζ αηηίκεξ ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ – ιε ιία ιυκμ ελαίνεζδ – ανίζημκηαζ ζηδ βναιιή 1-3-5-7, δείπκμκηαξ έηζζ ιζα ηάζδ δζαηήνδζδξ ηδξ ζζμννμπίαξ ηζ ελμοδεηένςζδξ ηδξ ζζπονά εθέβπμοζαξ βναιιήξ 2-4-6. Θέθς δ θέλδ ηζνξξνπία κα ανίζηεηαζ ζοκεπχξ ζημ κμο ζαξ ηαεχξ ιεθεηάηε ημ ένβμ ημο Άζναι ηαζ ηδκ μιαδζηή αθθδθμζπέηζζδ. Μυκμ ημ ζζμννμπδιέκμ πνυζςπμ ιπμνεί κα ακηζιεηςπίζεζ αθδεζκά ηδκ ακάβηδ εηείκςκ πμο ημο ακέεεζακ κα δζδάλεζ ή ιπμνεί κα πεζνζζεεί ιε θνυκδζδ ηζξ δφμ βναιιέξ ζφκεεηδξ δφκαιδξ πμο ζοκδοάγμκηαζ ζε ηάεε δζδαηηζηή δζαδζηαζία. Οζ δφμ αοηέξ βναιιέξ είκαζ μζ πέκηε βναιιέξ εκένβεζαξ πμο ζοκζζημφκ ημκ ελμπθζζιυ ημο δαζηάθμο ηζ εηείκεξ πμο ζοκζζημφκ ημκ ελμπθζζιυ εηείκμο πμο πνυηεζηαζ κα δζδαπεεί. ΢ε ηακέκα επάββεθια δεκ απαζηείηαζ πενζζζυηενμ δ ζηάζδ ημο παναηδνδηή απυ ημ εηπαζδεοηζηυ επάββεθια ηαζ ζε ηακέκα επάββεθια δεκ έπεζ ιεβαθφηενδ ζδιαζία μ μνευξ πεζνζζιυξ ηςκ πνμζςπζηχκ δοκάιεςκ. Δ ακηίθδρδ αοηή εα δδιζμονβήζεζ αοηυιαηα δφμ ηεπκζηέξ πμο ιπμνμφιε ανβυηενα κα ιεθεηήζμοιε θεπημιενέζηενα: ηδκ ηεπκζηή ημο εθέβπμο ηςκ δοκάιεχκ ιαξ χζηε κα ιδκ οπάνπεζ αδζηαζμθυβδηδ ή επζηίκδοκδ πίεζδ ηαζ ηδκ ηεπκζηή ηδξ μνεήξ πνήζδξ ηδξ πίεζδξ χζηε κα πνμηαθεί ακηαπυηνζζδ ζ‟ εηείκμκ πμο δζδάζηεηαζ. Ώοηυ απμηεθεί ιζα ζοβηεηνζιέκδ επζζηήιδ ηαζ ε‟ αζπμθδεμφιε ιαγί ηδξ ηαεχξ πνμπςνμφιε ζηδ ιεθέηδ ιαξ. Έκα απ‟ ηα πνάβιαηα πμο πνμζπαεχ κα ηάκς ζήιενα είκαζ κα ζμο δχζς ιζα ακάθοζδ ηςκ αηηίκςκ πμο ηαεμνίγμοκ ημκ πνμζςπζηυ ζμο ελμπθζζιυ, χζηε κα ιπμνέζεζξ κα ελζζμννμπήζεζξ ηδκ ακάπηολή ζμο ιε ημ ηαθφηενμ δοκαηυ πθεμκέηηδια ηαζ κα λένεζξ ιε πμζεξ δοκάιεζξ ιπμνείξ κα ενβαζεείξ. Έκα άθθμ ζδιείμ εα ειθακζζεεί επίζδξ ιε ημκ ηαζνυ ηζ αοηυ είκαζ δ θφζδ ηδξ πνμζανιμβήξ πμο πνέπεζ κα ηάκεζξ βζα κα ζοκδεεείξ ιε ημοξ ζοιιαεδηέξ ζμο. Ώοηέξ μζ πνμζανιμβέξ εα βίκμοκ πάκς ζηζξ βναιιέξ ηςκ έιθοηςκ πνμδζαεέζεςκ ηαζ ηδξ πνήζδξ ημοξ βζα ημ ηαθφηενμ πθεμκέηηδια, χζηε κα πνμηαθέζμοκ ιζα ηαηακυδζδ πμο εα μδδβήζεζ ζε ηαθή ηαζ δδιζμονβζηή δναζηδνζυηδηα. Έπεζηα, αδεθθέ ιμο, εα δχζς ζ‟ εζέκα ηαζ ζ‟ υθα ηα ιέθδ ημο μιίθμο ιμο έκα δζαθμβζζιυ πμο εα αμδεήζεζ ζηδκ ελζζμννυπδζδ ημο πνμαθήιαηυξ ζαξ ηδξ εκδυιοπδξ αηηζκζηήξ αθθδθμζπέηζζδξ ηαζ ι‟ αοηυ ημκ ηνυπμ εα ζοβηεκηνχζμοιε ιενζημφξ αηηζκζημφξ δζαθμβζζιμφξ πμο ιπμνεί κ‟ απμδεζπεμφκ πμθφηζιμζ υπζ ιυκμ βζα ζαξ αθθά ηαζ βζα άθθμοξ, ακ πνδζζιμπμζδεμφκ ιε ηαηάθθδθδ πνμζμπή. Ώοηυ είκαζ ηάηζ πμο απυ πμθφ ηαζνυ ήεεθα κα ηάκς. ΢μο είκαζ βκςζηυ υηζ μζ ηφνζεξ αηηίκεξ ζμο είκαζ δ δεφηενδ ηζ δ έαδμιδ. Δ ηεθεοηαία ζμο δίκεζ, ακ ιπμνέζεζξ ιυκμ κα ηδκ ηαηαθάαεζξ ηζ επζθέλεζξ κα ηδ πνδζζιμπμζήζεζξ

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

156

μνεά, ηδ δφκαιδ κα παίνκεζξ ημ θςξ πμο είκαζ ιέζα ζμο ηαζ ζημ ιαεδηή ηαζ κα ημ εθανιυγεζξ ζηδ δζαθχηζζδ ηδξ γςήξ ημο θοζζημφ πεδίμο, βζαηί δ έαδμιδ αηηίκα είκαζ δ αηηίκα πμο εθέβπεζ ηζξ ζπέζεζξ πκεφιαημξ-φθδξ. Δ λνεηηθή ζνπ αθηίλα είκαζ δ ηέηανηδ, δ Ώηηίκα ηδξ Ώνιμκίαξ ιέζς Αζαιάπδξ, ηδξ μιμνθζάξ ιέζς ηδξ ηάλδξ ηαζ ηδξ εκυηδηαξ ιέζς ηδξ ηαηακυδζδξ. Ώοηή επεζδή ανίζηεηαζ ζηδ βναιιή ηδξ ροπζηήξ ζμο αηηίκαξ, ηείκεζ κα επζθένεζ βμνβή επαθή ιε ηδκ ροπή ιέζς ημο κμο, ακ ζοιιμνθςεείξ εζθζηνζκά ζημ ζπεηζηυ ηαεήημκ. Σμ υθμ πνυαθδια ηδξ γςήξ ζμο είκαζ ζοκεπχξ ημ πνυαθδια ηςκ ζπέζεςκ, ηυζμ ιέζα ζμο υζμ ηαζ ζημ επζθεβιέκμ πεδίμ οπδνεζίαξ ζμο. Ώοηυ θοζζηά ζζπφεζ βζα υθμοξ, αθθά ημ ζδζαίηενμ πεδίμ ιάπδξ ζμο ανίζηεηαζ ζηδ ζοιθζθίςζδ ηςκ ακηζιαπυιεκςκ δοκάιεςκ ιέζα ζηδ θφζδ ζμο ηαζ ζημ ζδζαίηενμ πενζαάθθμκ ζμο. Γελ είκαζ δ Κμονμοηζέηνα ηςκ “γεοβχκ ηςκ ακηζεέηςκ”, υπμο μ Ώνγμφκα ηάεεηαζ ζηδ ιέζδ ηαζ πνμζπαεεί κα ζζμννμπήζεζ ηζξ ζοβηνμουιεκεξ δοκάιεζξ. Βίκαζ ημ πεδίμ ιάπδξ ηςκ ακχηενςκ ζπέζεςκ – εηείκςκ ιεηαλφ ροπήξ ηαζ πνμζςπζηυηδηαξ ηαζ ιεηαλφ εηείκμο πμο είζαζ ζ‟ αοηή ηδ γςή ηαζ ημο πενζαάθθμκημξ ζημ μπμίμ ανίζηεζξ ημ επζθεβιέκμ πεδίμ οπδνεζίαξ ζμο. Δ πνμζςπζηή ζμο απμδέζιεοζδ ανίζηεηαζ ζηδ δδιζμονβία ανιμκίαξ ιέζς δζαιάπδξ ηζ δ ηαθφηενδ ηεπκζηή ζμο είκαζ κα δδιζμονβήζεζξ ηδκ εκανιμκζζηζηή αοηή επίδναζδ ιέζα ζημ πενζαάθθμκ ζμο ζαλ απνηέιεζκα ηδξ εζχηενδξ δζαιάπδξ ζμο πμο δζελάβεηαζ ζζςπδθά ζημ αςιυ ημο κμο. Σμ αζηξηθφ ή ζπλαηζζεκαηηθφ ζνπ ζψκα ανίζηεηαζ ζηδκ έηηδ αηηίκα, χζηε έπεζξ πάθζ ιζα βναιιή δφκαιδξ ηαη‟ εοεείακ απυ ηδκ ροπή. ΢ηδκ πενίπηςζή ζμο δ έηηδ αηηζκζηή εκένβεζα θακενχκεηαζ ηαηελμπήκ ζακ αθμζίςζδ ζημ ηαεήημκ υπςξ βίκεηαζ ακηζθδπηυ ηαζ ζηδκ εοεφκδ υπςξ ακαβκςνίγεηαζ ηζ υπζ ηυζμ πμθφ ζακ αθμζίςζδ ζε πνυζςπα ή αηυιδ ζε ζδακζηά. Ώοηυ απμηέθεζε έκακ οπένηαημ ελζζμννμπδηζηυ πανάβμκηα ζηδ γςή ζμο. Σμ πνυαθδιά ζμο εα πανμοζζαζεεί ηαεανυηενα υηακ ζμο πς υηζ δ αηηίκα ημο θπζηθνχ ζνπ ζψκαηνο είκαζ δ δεφηενδ. Δ αηηίκα ηδξ ροπήξ – δ δεφηενδ Ώηηίκα ηδξ Ώβάπδξ-΢μθίαξ. Δ αηηίκα ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ – δ έαδμιδ Ώηηίκα ηδξ Σεθεημονβζηήξ Σάλδξ. Δ αηηίκα ημο κμο – δ ηέηανηδ Ώηηίκα ηδξ Ώνιμκίαξ ιέζς Αζαιάπδξ. Δ αηηίκα ημο αζηνζημφ ζχιαημξ – δ έηηδ Ώηηίκα ηδξ Ώθμζίςζδξ ηαζ ημο Εδεαθζζιμφ.

5. Δ αηηίκα ημο θοζζημφ ζχιαημξ – δ δεφηενδ Ώηηίκα ηδξ Ώβάπδξ-΢μθίαξ.

1.

2.

3.

4.

Ώοηυ ζδιαίκεζ υηζ υθμξ μ ελμπθζζιυξ ζμο ανίζηεηαζ πάκς ζηδ δεφηενδ αηηζκζηή βναιιήξ δφκαιδξ ηαζ ζοκεπχξ απαζηείηαζ πμθθή ζοκεηή ελζζμννυπδζδ. Ώθθά πχξ ιπμνεί κα βίκεζ; Καζ πάκς ζε πμζα βναιιή δοζημθίαξ ακαιέκεηαζ κα ειθακζζεεί ημ πνυαθδια πμο δδιζμονβεί αοηή δ ηαηάζηαζδ; Ώκανςηζέιαζ ακ ιπμνχ κα ημ απμζαθδκίζς, οπμδεζηκφμκηαξ υηζ εθυζμκ μζ θμνείξ ηδξ ηαηχηενδξ θφζδξ ανίζημκηαζ ζηδκ ίδζα βναιιή ιε ηδκ ροπζηή επζννμή, πανμοζζάγμκηαζ δφμ δοζημθίεξ ηαζ πνέπεζ κ‟ ακαβκςνζζεμφκ:

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

157

1. Δ επζννμή ημο εβχ ή ηδξ ροπήξ ένπεηαζ ηυζμ εφημθα ζημ ζδζαίηενμ ζδιείμ ηδξ ελέθζλήξ ζμο, χζηε δ πζεακυηδηα είκαζ κα ιδκ ηδκ ακαβκςνίζεζξ· μ ηναδαζιυξ ηδξ είκαζ υιμζμξ ιε ημοξ ζοκήεεζξ θευββμοξ ηςκ δζαθυνςκ ζςιάηςκ ζμο. Πνέπεζ θμζπυκ κα εηβοικαζεείξ ζηδκ ηέπκδ ηδξ δζαθμνμπμίδζδξ, έηζζ χζηε κα ιπμνείξ κα ακαβκςνίγεζξ εημφζζα ημοξ δζαθυνμοξ ηυκμοξ ηςκ ηνζχκ ζςιάηςκ ζμο ηαζ κα ιπμνείξ κα δζαηνίκεζξ εφημθα ημκ ηυκμ ηδξ ροπήξ υηακ πανμοζζάγεηαζ ηαζ κ‟ ακηζδνάξ ζημ θευββμ ή ημκ ηναδαζιυ ηδξ. Σμ ιοζηζηυ ηδξ δφκαιδξ δζάηνζζδξ ηςκ απμπνχζεςκ μπμζαζδήπμηε ζδζαίηενδξ βναιιήξ (υπςξ ηδξ ηονίανπδξ βναιιήξ ζμο 2-4-6) είκαζ ιέζς ιζαξ αολακυιεκδξ, ζρεδηαζκέλεο εοαζζεδζίαξ.

2. ΋ηακ υθεξ μζ βναιιέξ επζννμήξ ζοκδέμκηαζ ηαζ είκαζ υιμζεξ, οπάνπεζ πάκηα ιζα ηάζδ ζηδκ ανκδηζηυηδηα ηαζ ιζα απμηοπία (εηηυξ ζε ζηζβιέξ επείβμοζαξ ακάβηδξ) κα πάνεζξ ιζα εεηζηή ζηάζδ – ζδζαίηενα πνμξ ηδκ ροπή. Ώοηυ πμο απαζηείηαζ ζηδκ πενίπηςζή ζμο είκαζ πενζζζυηενμξ εεηζηυξ ηναδαζιυ ηδξ πνχηδξ αηηζκζηήξ βναιιήξ δφκαιδξ ηαζ ζ‟ αοηή ηδ βναιιή δ ιυκδ ακμζηηή εφνα είκαζ δ έαδμιδ αηηζκζηή πνμζςπζηυηδηά ζμο. Δ εβηαζκίαζδ ηδξ ηονζανπίαξ ηδξ φςεο δχλακε ηεο αγάπεο εα ζε αμδεμφζε πμθφ. Καηέπεζξ ζε ιεβάθμ ααειυ ηζξ ηαηακμμφζεξ, ηαοηζγυιεκεξ υρεζξ ηδξ αβάπδξ· υιςξ εα απμηηήζεζξ πμθθά ακ πνδζζιμπμζήζεζξ ηδκ υρδ εέθδζδ ηδξ αβάπδξ ιε ημ ιέζμκ ηδξ έαδμιδξ αηηζκζηήξ πνμζςπζηυηδηάξ ζμο. Αεκ ακαθένμιαζ εδχ ζηδ εέθδζδ-βζα-αβάπδ, αδεθθέ ιμο. Ώοηή ηδκ έπεζξ. Ώκαθένμιαζ ζηδ δφκαιδ-βζα-αβάπδ ηαζ ζηδκ αβάπδ πμο εθανιυγεηαζ ιε κμδιμζφκδ ηαζ δφκαιδ βζα κα εθεθηφζεζ μνεέξ ζοκεήηεξ ζημ πενζαάθθμκ ζμο. Θα ήεεθα κα ημ ζοθθμβζζεείξ αοηυ ηαζ κα εηηεθείξ ημκ αηυθμοεμ πνςηαηηζκζηυ δζαθμβζζιυ… Πνμπχνδζε ζηδκ ηαεδιενζκή ενβαζία πνμζδμηχκηαξ ηζ ακαγδηχκηαξ ηα απμηεθέζιαηα ημο πνςηαηηζκζημφ αοημφ δζαθμβζζιμφ. Μάεε υηζ αοηά ηα απμηεθέζιαηα είκαζ ζίβμονα εθυζμκ ιπμνείξ κα “ζηέηεζξ ιε δφκαιδ ζε πκεοιαηζηή φπανλδ”. Αχγνπζηνο 1938 ΏΑΒΛΦΒ ΜΟΤ, Αε ζημπεφς κα ηάκς ηάηζ πενζζζυηενμ απ‟ ημ κα ζμο πς θίβα ζφκημια θυβζα, κα ζμο πνμηείκς έκα δζαθμβζζιυ ηαζ κα δζεοηνζκίζς ζφκημια μνζζιέκεξ θέλεζξ πμο πνέπεζ κα εκζςιαηχζμοκ βζα ζέκα ημ ζηυπμ ηδξ πνμζςπζηυηδηάξ ζμο. Έπεζξ ηυζδ πμθθή ιεθέηδ ηζ δ γςή είκαζ ζήιενα ηυζμ έκημκδ ηαζ πθήνδξ, χζηε ιζα πθδεχνα θέλεςκ πέθηεζ ζε αοηζά παναγαθζζιέκα απ‟ ημ ευνοαμ ηαζ ηδ βμδηεία ημο ζφβπνμκμο ηυζιμο ιαξ. Βίπεξ έκα πνυκμ έκηαζδξ, ηονίςξ εκδυιοπδξ έκηαζδξ. Πζζηεφς υηζ ακηζθαιαάκεζαζ πςξ αοηή είκαζ ημ ηαθφηενμ βζα ζέκα. Μυκμ ζηδκ έκηαζδ ηςκ πενζζηάζεςκ ιπμνεί κα εθεθηοζεεί δ πθήνδξ δφκαιδ ηδξ ροπήξ. Ώοηυξ είκαζ μ κυιμξ. Σμκ επυιεκμ πνυκμ ιπμνεί κα έπεζξ θίβδ ακαημφθζζδ ή ιείςζδ ηδξ έκηαζδξ, αθθά είζαζ (πάθζ εκδυιοπα) πμθφ ηαθφηενα ελμπθζζιέκμξ κα ηδ πεζνζζεείξ. Μζα θέλδ πμο εέθς κα ημκίζς είκαζ δ επζπγξάκκηζε. Υνεζάγεηαζ κα ακαπηφλεζξ ιζα

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

158

εοεεία ηαζ άιεζδ επαθή ιεηαλφ ροπήξ ηαζ εβηεθάθμο, βζαηί αοηυ είκαζ ημ δζαηνζηζηυ παναηηδνζζηζηυ υθςκ ηςκ έιπεζνςκ ιαεδηχκ. Έπεζξ ήδδ επζθένεζ ιζα εοεοβνάιιζζδ ιεηαλφ κμο ηζ εβηεθάθμο. Δ ακχηενδ απαζημφιεκδ εοεοβνάιιζζδ έπεζ αεθηζςεεί πμθφ ηαζ δε πνεζάγεηαζ ηχνα κα ενβάγεζαζ ηυζμ ζηθδνά βζα κ‟ ακαπηφλεζξ αοηή ηδκ ζηακυηδηα. Πνέπεζ ςζηυζμ κα πνδζζιμπμζείξ ηδ βναιιή δφκαιδξ πμο πέηοπεξ κα εδναζχζεζξ ιεηαλφ ροπήξ ηαζ πνμζςπζηυηδηαξ ιε ιεβαθφηενδ ζοπκυηδηα ηαζ πενζζζυηενδ εοημθία. Σμ απμηέθεζια εα είκαζ υηζ δ ζδιαζία δφμ άθθςκ θέλεςκ εα βίκεζ θακενή ηαζ ε‟ αηηζκμαμθήζεζξ θςξ ηαζ αβάπδ ηαζ ε‟ απμαείξ αολακυιεκα ιζα έιπκεοζδ βζα ημοξ άθθμοξ. Ώοηή δ δεφηενδ θέλδ, αθηηλνβνιία, πνέπεζ κ‟ απμηεθέζεζ ημ ηθεζδί ηδξ γςήξ ζμο ιέπνζ ηδκ επυιεκδ μδδβία ιμο. Ο ζδζάγςκ ηφπμξ αηηζκμαμθίαξ πμο εέθς κα πνμζπαεήζεζξ κα εηθνάζεζξ είκαζ εηείκμ ημ θςξ πμο θηάκεζ ζημοξ άθθμοξ πάκς ζηα θηενά ηδξ ραξάο. Θα ήεεθα εδχ κα ζμο εοιίζς υηζ δ επηπρία είκαζ απμηέθεζια ηδξ επζηεοπεείζαξ πνμζςπζηήξ επζεοιίαξ· δ ραξά είκαζ δ έηθναζδ ηδξ ζζβμονζάξ ηδξ ροπήξ, εκχ δ επδαηκνλία είκαζ δ ηεθείςζδ πμο πανέπεζ δ εκάδα ζημ ιοδιέκμ. Πνζκ απ‟ ημκ μιαδζηυ ζμο δζαθμβζζιυ, αδεθθέ ιμο, εα ήεεθα κα ηάκεζξ ηδκ αηυθμοεδ ζφκημιδ πκεοιαηζηή άζηδζδ – υπςξ ηδκ μκμιάγμοκ μζ Υνζζηζακμί ιοζηζηζζηέξ: 1. Ήπδζε ηνεζξ θμνέξ ημ Ο.Μ. ζακ πνμζςπζηυηδηα, επζηοβπάκμκηαξ εοεοβνάιιζζδ· έπεζηα ήπδζέ ημ ηνεζξ θμνέξ ζακ ροπή, πανέπμκηαξ έιπκεοζδ.

2. Καηυπζκ, εζηζαζιέκμξ ζ‟ έκα υζμ ημ δοκαηυ ορδθυηενμ ζδιείμ ηαζ πνδζζιμπμζχκηαξ ηδ δδιζμονβζηή θακηαζία ζηδκ πθδνέζηενδ ζηακυηδηά ζμο, δεξ ηδκ αηηζκμαμθία ηδξ αβάπδξ ζακ θςξ πμο πφκεηαζ απυ ηδκ ροπή ηζ εηπέιπεηαζ ζακ κμδηζηή επίδναζδ ζημοξ άθθμοξ, ζακ ζοκαζζεδιαηζηή εοθμβία ζημοξ άθθμοξ ηαζ ζακ γςηζηή γςή ζηδκ αφνα ηαζ ηδ θοζζηή ζμο πανμοζία.

3. Ήπδζε πάθζ ημ Ο.Μ. ηνεζξ θμνέξ ζακ μθμηθδνςιέκδ πνμζςπζηυηδηα ηαζ ροπή, ζοβπςκεοιέκεξ ηαζ ακαιεζβιέκεξ ζε έκα. Δ εοθμβία ιμο ανίζηεηαζ πάκς ζμο. Ηαλνπάξηνο 1939 Έπεζξ, αδεθθέ ιμο, ιζα βμδηεία πμο ηδκ λένεζξ ηαθά. Αε εα ηδκ μκμιάζς βζαηί είκαζ πενζηηυ ηαζ λένεζξ βζα ηζ ιζθχ. ΢οκδέεηαζ ιε ημ θυαμ ηαζ ζε ζοκημκίγεζ ιε αοηή ηδκ ζζπονή ηαζ ηαθά ακαπηοβιέκδ παβηυζιζα βμδηεία. ΢οκδέεηαζ ιε ημ αζηνζηυ ζμο ζχια ηαζ ηδ ζοκαζζεδιαηζηή επζεοιδηζηή θφζδ ζμο. Βίκαζ πμθφ ζζπονή ηαζ ιεβάθδξ δζάνηεζαξ, απμηεθχκηαξ έηζζ ιζα ζζπονή ζοκήεεζα ηδξ ζηέρδξ. Γήζε ζακ κα ιδκ οπήνπε. Καεχξ πνμζπαεείξ κα θεζημονβείξ ζακ ροπή ηαζ κα δναξ απυ ροπζηά επίπεδα, εα ιάεεζξ υηζ ηα πνάβιαηα πμο είκαζ ζζπονά ηαζ πνμθακή ζηδκ πνμζςπζηή ζμο ζοκείδδζδ, είκαζ ζηελ πξαγκαηηθφηεηα ακφπανηηα· δεκ εζζένπμκηαζ ζηδ ζοκείδδζδ ηδξ ροπήξ. Ξένεζξ ζε ηζ ακαθένμιαζ. Θα ήεεθα, πνδζζιμπμζχκηαξ ιζα θνάζδ ιε ζφβπνμκδ ζδιαζία, κα ζε ζοιαμοθέρς κα “λεπάζεζξ” αοηή ηδ βμδηεία ιζα βζα πάκηα. Μδκ ηδκ αθήζεζξ κα πενζμνίζεζ ηδκ εκηφπςζδ πμο είζαζ ζε εέζδ κα ηάκεζξ ηαεχξ οπδνεηείξ ζηδκ

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

159

ζδζαίηενδ ζθαίνα πνδζζιυηδηάξ ζμο. Μδκ απμεαννφκεζαζ (ηάηζ πμο είκαζ ιζα υρδ ηδξ ζδζαίηενδξ βμδηείαξ ζμο) απ‟ ηδκ απμηοπία κα δεζξ (ζ‟ αοηή ηδ γςή) ηα απμηεθέζιαηα ηδξ νφειζζδξ πμο επζαάθθεζξ ζε άθθεξ γςέξ. Θοιήζμο, ζακ ιαεδηήξ, υηζ ζ‟ αοηή ηδ γςή ειπεδχκεζξ εηείκεξ ηζξ ζπέζεζξ πμο ιπμνεί κα ιδκ εηδδθςεμφκ ζηδκ αθδεζκή ημοξ ζδιαζία ςζυημο εζφ – ςξ Αζδάζηαθμξ – εα ζοβηεκηνχζεζξ βφνς ζμο βζα εηπαίδεοζδ ηδκ μιάδα ζμο· εημζιάγεζαζ βζα οπδνεζία επί πμθθέξ γςέξ. Μπαίκεζξ ιε ακακεςιέκδ ζζπφ ηαζ ζεέκμξ ζηδκ ενβαζία ημο ενπυιεκμο πεζιχκα. ΋πςξ ζε πμθθμφξ ζήιενα, δ ακαημφθζζδ ηαζ δ απμδέζιεοζδ θαίκεηαζ κα ζοβηεκηνχκμκηαζ ζημ ηαεμνζζιέκμ ένβμ ηδξ γςήξ ζμο· ζηδκ εηηέθεζδ ηαζ ηδκ ηεθεζμπμίδζδ ημο ηαεήημκημξ εα ανεεεί ιζα αίζεδζδ ζοκεζζθμνάξ ζηδκ ηαηαπνάοκζδ ηδξ παβηυζιζαξ ακάβηδξ. ΋ιςξ αοηυ δεκ ανηεί βζα έκα ιαεδηή, υπςξ έπεζξ ακαηαθφρεζ· ςζηυζμ απμηεθεί βζα ζέκα έκα πνυαθδια. Αζδάζημκηάξ ζε επζδζχης κα ηάκς ηνία πνάβιαηα: 1. Να ζε εηβοικάζς ζηα ανπζηά αήιαηα ηδξ ηεπκζηήξ ιαεδηείαξ, έηζζ χζηε κα ηεεεί βζα ιεθθμκηζηή πνήζδ έκα ηαθυ εειέθζμ βκχζδξ ζε πνμεημζιαζία βζα ηδ ιφδζδ.

2. Να ζε δζεβείνς ζε ηέημζα έηηαζδ χζηε δ εζχηενδ πανυνιδζδ βζα έηθναζδ ηδξ πκεοιαηζηήξ πναβιαηζηυηδηαξ (πμο είκαζ μ αθδεζκυξ εαοηυξ ζμο) κα ηαηακζηήζεζ ηδκ αδνάκεζα πμο ζε ηαεδθχκεζ – υπςξ ζοιααίκεζ ζε πμθθμφξ – ζε πενζμνζζιέκδ πκεοιαηζηή έηθναζδ.

3. Να ζε μθμηθδνχζς ζηεκυηενα ζηδκ μιαδζηή γςή. Θα ήεεθα κα ζμο εοιίζς υηζ ζ‟ αοηυ ημκ υιζθμ (ακ πνυηεζηαζ κα απμηεθέζεζ έκακ αθδεζκυ πονήκα ηδξ μιαδζηήξ γςήξ ημο ιέθθμκημξ) μ ιαεδηήξ πνέπεζ κα ακαβκςνίζεζ υηζ δ εκςιέκδ μιαδζηή ζηέρδ, δ εκμπμζδιέκδ μιαδζηή επζεοιία ηζ δ ακαιεζβιέκδ μιαδζηή δνάζδ νοειίγμοκ ηδκ έηθναζή ημο. Ώοηή, ιε ηδ ζεζνά ηδξ, απμηεθεί εηδήθςζδ ημο ζοβπνμκζζιμφ ηαζ ηδξ ζφκεεζδξ πμο πνμηφπηεζ απ‟ ημ ζφκμθμ ηςκ πανυιμζςκ ζηέρεςκ, επζεοιζχκ ηαζ ζπεδίςκ ηδξ πθεζμκυηδηαξ. Γζ‟ αοηυ ημ θυβμ θμζπυκ ζαξ δίκς ηζξ μδδβίεξ ζαξ ιε ηδκ εθπίδα υηζ εα ιπμνέζμοκ κα νοειίζμοκ θακενά ηδκ μιαδζηή ζηέρδ ηαζ ι‟ αοηυ ημκ ηνυπμ κα δδιζμονβήζμοκ ηζξ ακαβηαίεξ οπμηεζιεκζηέξ αθθαβέξ. ΢μο είπα υηζ ειπεδχκεζ εηείκεξ ηζξ ζπέζεζξ πμο εα εηδδθςεμφκ αξγφηεξα. Ώκανςηζέιαζ ακ πνμπςνείξ ηαευθμο ζοκεζδδηά ζ‟ αοηυ; Οζ ζπέζεζξ αοηέξ είκαζ δζαθμνεηζηήξ θφζδξ απυ εηείκεξ πμο οθίζηακηαζ ακάιεζα ζε ζέκα ηαζ ημοξ ζοκηνυθμοξ ζμο ζημ επζθεβιέκμ πεδίμ ενβαζίαξ ζμο ή ακάιεζα ζε ζέκα ηαζ ημοξ αδεθθμφξ ζμο ζημκ υιζθμ. Ο ιαεδηήξ ηζ ανβυηενα μ ιοδιέκμξ ηάπμζμο ααειμφ – απ‟ ημκ ακχηαημ ιέπνζ ημκ ηαηχηαημ – πνέπεζ κα εδναζχζεζ ηαζ κα δζαηδνήζεζ ιζα δζπθή ζπέζδ: 1. Μ‟ εηείκμοξ ημο ίδζμο ααειμφ ιε ημοξ μπμίμοξ ζοκδέεηαζ ζημ ένβμ. Συηε δ ημζκή ημοξ ζπέζδ ημοξ επζηνέπεζ (ζακ απμηέθεζια ηδξ μιαδζηήξ ημοξ εκυηδηαξ) κα ανίζημκηαζ ζε επζημζκςκία ιε επίπεδα ζοκείδδζδξ ηαζ δναζηδνζμηήηςκ ακχηενα απ‟ ηα δζηά ημοξ. Βίκαζ ζοκεπχξ ιζα μιαδζηή ζπέζδ πμο ελανηάηαζ απυ ηδκ εδναζςιέκδ αθθδθμζπέηζζδ ηςκ ιεθχκ ημο μιίθμο.

2. Μ‟ εηείκμοξ ιε ημοξ μπμίμοξ ζοκδέεηαζ ηανιζηά· ή απυ δζηή ημο εηθμβή πμο

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

160

ιπμνεί κα ιδκ είκαζ ηαευθμο ηανιζηή, αθθά ιζα κέα θδθεείζα απυθαζδ· ή απυ εηθμβή άθθςκ, πμο ημο ακμίβεζ θεςθυνμοξ επαθχκ ηζξ μπμίεξ μ ίδζμξ, ενβαγυιεκμξ ιυκμξ, δε εα είπε πμηέ ακμίλεζ ηαζ είκαζ απμηέθεζια ηδξ ειθηηθήο δφκαιδξ ηδξ μιαδζηήξ ροπήξ. Θα είπε πναβιαηζηή αλία ζδζαίηενα βζα ζέκα κα πνμζπαεήζεζξ κα δζαηνίκεζξ ακάιεζα ζ‟ αοηέξ ηζξ ζπέζεζξ· κα ακαβκςνίζεζξ ηαζ κα ηακμκίζεζξ αοηέξ ηζξ ζπέζεζξ πμο είκαζ ακαπυθεοηηεξ ηαζ είκαζ εηείκεξ πμο ζαθχξ πνμένπμκηαζ απ‟ ημ πανεθευκ. Αεκ είκαζ δοκαηυ κ‟ απμθεοπεμφκ ηαζ απμηεθμφκ ζοπκά – ιέζς ηδξ αθθδθεπίδναζήξ ημοξ ζηδ γςή ημο ιαεδηή – έκα ιεβάθμ πνυαθδια γςήξ. Δ αθθδθμζπέηζζδ ακάιεζα ζημ ιαεδηή ηαζ ημ Άζναι πνέπεζ επίζδξ κα δζελαπεεί ιε κμδιμζφκδ απ‟ αοηυκ, έηζζ χζηε ιε ηδκ οπμηεζιεκζηή αθθδθεπίδναζδ κα ιπμνεί κα πνμπςνήζεζ δ μιαδζηή ζοβπχκεοζδ ακειπυδζζηα ηαζ ιε ηαπφηδηα. Θα ήεεθα εδχ κα δς ζηεκυηενδ μθμηθήνςζδ ηζ εκημκυηενμ εκδζαθένμκ απυ ιένμοξ ζμο. Δ μιαδζηή ζμο ζηάζδ πνμξ ημοξ αδεθθμφξ ζμο ζημκ υιζθμ είκαζ ηάπςξ ανκδηζηή, έηζζ δεκ είκαζ; Μζα πζμ εεηζηή επαθή εα ήηακ επζεοιδηή. Αεκ ακαθένμιαζ εδχ ζε ιζα πνμζςπζηή επαθή ζακ αοηή πμο οπμκμεί δ θέλδ “θζθία”, αθθά ζε ιζα δαπάκδ απυ ιένμοξ ζμο πνμξ αοημφξ ηαζ ζε ιζα απμδμπή απ‟ αοημφξ πμο είκαζ δ ακχηενδ πκεοιαηζηή έκκμζα ηςκ ημζκχκ θέλεςκ “δμφκαζ ηαζ θααείκ”. Σζ δίκεζξ ζημκ υιζθμ; Σζ παίνκεζξ απ‟ ημκ υιζθμ; Ώκ δεκ οπάνπμοκ ηαζ ηα δφμ δεκ οπάνπεζ εθεφεενδ ηοηθμθμνία ηδξ εκςιέκδξ ζηέρδξ ηζ επζεοιίαξ ζηδκ μπμία ακαθένεδηα παναπάκς. ΋ηακ δεκ οπάνπμοκ αοηά, είκαζ εκδεπυιεκμ κα οπάνλεζ ειπυδζμ ηαζ θναβιυξ. ΢οιααίκεζ αοηυιαηα πςνίξ πνυεεζδ ηαζ είκαζ απμηέθεζια ιζαξ ζδζαίηενδξ ηαηάζηαζδξ ζοκείδδζδξ. Ώοηή δ “εοβεκζηή, αδζάβκςζηδ απυζονζδ” (υπςξ μκμιάζεδηε) έπεζ ηδ αάζδ ηδξ ζε πμθθά πνάβιαηα. Μπμνεί κα είκαζ έκαξ ηνυπμξ αοημπνμζηαζίαξ πμο έβζκε ακαβηαίμξ απυ πμθθά πνυκζα αηναίαξ εοαζζεδζίαξ· πνέπεζ ηεθζηά κα δχζεζ ηδ εέζδ ημο ζηδκ πενζθνμφνδζδ ηςκ μιαδζηχκ ζοιθενυκηςκ. Μπμνεί κα είκαζ απμηέθεζια δεζθίαξ ηαζ ιζαξ ακέηθναζηδξ θφζδξ πμο θαπηανά ηαζ γδηά ηδ ζοκηνμθζηυηδηα ημο Ανυιμο, αθθά δεκ λένεζ πχξ κα ηδ θένεζ ζε θεζημονβζηή δηαδηθαζία. Μπμνεί κα είκαζ απμηέθεζια ιζαξ επζηνζηζηήξ θφζδξ, βζαηί μ ηνζηζηυξ κμοξ πςνίγεζ ηαζ δζαζνεί, υπςξ ηαθά βκςνίγεζξ. Μπμνεί πάθζ κα πνμηαθείηαζ απυ ιζα ζοκήεεζα ιμκαλζάξ πμο πνμηφπηεζ απυ έιθοηεξ θοζζηέξ ηάζεζξ ή απυ ηάπμζα εηηεθεζηζηή εέζδ ηαζ ηζξ πενζζηάζεζξ ηδξ αημιζηήξ γςήξ, ή απυ εθίρδ ή ηθμκζζιυ ζηδκ πνχζιδ ειπεζνία ηδξ γςήξ. Ώοηή πνέπεζ κα ελζζμννμπδεεί ιε ιζα δαπάκδ απυ ιένμοξ ηδξ ροπήξ πμο ανβυηενα ιεηαημπίγεζ ημ υθμ πνυαθδια ηςκ ζπέζεςκ ζε έκα ακχηενμ επίπεδμ επαθήξ ηαζ θένκεζ απμδέζιεοζδ ηαζ ηδ δφκαιδ ηδξ επζημζκςκίαξ πμο απμηεθεί δζαηνζηζηυ βκχνζζια ηδξ μιαδζηήξ γςήξ. Θα ήεεθα κα ζμο γδηήζς κα ελεηάζεζξ αοηέξ ηζξ ζηέρεζξ ιε πνμζμπή ηαζ κα ζοθθμβζζεείξ ηδκ εδναίςζδ ηςκ μιαδζηχκ ζπέζεςκ ηαζ ηδκ ακαβκχνζζή ημοξ ζηδκ εβηεθαθζηή ζμο ζοκείδδζδ, βζαηί είκαζ ημ πνυαθδιά ζμο ζε ζπέζδ ιε ηδκ μιάδα ηδξ μπμίαξ απμηεθείξ ιένμξ. ΢ηδκ ελςηενζηή ζπέζδ πνέπεζ κα πνμζηεεεί δ εζςηενζηή. Ώοηυ κμιίγς πςξ ημ λένεζξ. Μζα ηέημζα επαθή πνέπεζ κα είκαζ ζπεηζηά εφημθδ βζα ζέκα βζαηί

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

161

έπεζξ ηέζζενζξ αηηίκεξ απυ ηζξ επηά εκενβέξ ζηδ θφζδ ζμο ηαζ βζαηί εηείκεξ μζ αηηίκεξ πμο ηείκμοκ κα δδιζμονβήζμοκ πςνζζηζηέξ ζηάζεζξ ζηα ανπζηά ζηάδζα ηδξ έηθναζδξ (δ πνχηδ, δ ηνίηδ ηαζ δ πέιπηδ) δεκ οπάνπμοκ ζ‟ αοηή ηδκ εκζάνηςζδ. Ώκανςηζέιαζ, αδεθθέ ιμο, ακ έπεζξ ζδιεζχζεζ ηδ ζπέζδ πμο οθίζηαηαζ ιεηαλφ πανάξ ηαζ αηηζκμαμθίαξ – δφμ θέλεςκ-ηθεζδζά πμο ζμο έδςζα πνζκ απυ πνυκζα βζα ηδκ ηαεμδήβδζή ζμο; Δ αηηζκμαμθία είκαζ ιζα απηή μοζία ηαζ δφκαιδ πμο πανάβεζ απμηεθέζιαηα. Δ αηηζκμαμθία ζμο ή δ “πμζυηδηα ηδξ απμηεθεζιαηζηήξ αονζηήξ επαθήξ” ακαβκςνίγεηαζ ηαζ πνμηαθεί ακηίδναζδ ζημ ακηζηεζιεκζηυ πεδίμ ημο άιεζμο πενζαάθθμκηυξ ζμο ηζ απ‟ υζμοξ ένπμκηαζ ζ‟ επαθή ιαγί ζμο. Βίκαζ δ οπμηεζιεκζηή, ζοκεζδδηά εζηζαζιέκδ αηηζκμαμθία ζηδκ μπμία εθζζηχ εδχ ηδκ πνμζμπή. Ώοηή πνέπεζ κα πνμηαθεί απμηεθέζιαηα πςνίξ θοζζηή επαθή ηζ αοηή πνέπεζ κα ζοκζζηά ηδ ραξνχκελε οπδνεζία ζμο. Δ πανά είκαζ δ ζζπονυηενδ πανυνιδζδ πίζς απ‟ ημ ζςζηυ είδμξ αηηζκμαμθίαξ. Θα ήεεθα κα ζε νςηήζς: Πχξ θηάκεζ μ Αζδάζηαθμξ ημκ υιζθμ ηςκ ιαεδηχκ ημο; Μέζς ηδξ άιεζδξ αηηζκμαμθίαξ. Βίκαζ δ αάζδ ηάεε ηδθεπαεδηζηήξ επζημζκςκίαξ, μιαδζηήξ αθθδθεπίδναζδξ ηαζ δοκαιζηήξ πνδζζιυηδηαξ. ΢ακ άζηδζδ βζα ηδκ ηαθθζένβεζα ηδξ επζεοιδηήξ αοηήξ δζαδζηαζίαξ ηδξ απμηεθεζιαηζηήξ αηηζκμαμθίαξ εα ζμο γδηήζς βζα ημοξ ενπυιεκμοξ θίβμοξ ιήκεξ κα πνμζπαεήζεζξ κα πθδζζάζεζξ δφμ απ‟ ημοξ αδεθθμφξ ζμο ζημκ υιζθμ ιέζς ηαηεοεοκυιεκδξ ζηέρδξ, πανάξ ηζ ελςζηνεθμφξ αβάπδξ. Αζάθελε μπμζμοζδήπμηε δφμ εέθεζξ ηαζ πνμζπάεδζε κα εβηαεζδνφζεζξ επαθή. Θα πνυηεζκα δφμ πμο δε βκςνίγεζξ πνμζςπζηά, ακ είκαζ δοκαηυ, βζαηί αοηυ εα ηάκεζ ηδκ άζηδζδ αιεζυηενα πνήζζιδ ηαζ ζοκεπχξ ε‟ απμηεθέζεζ ιζα επανηέζηενδ δμηζιή… Τπάνπεζ, αδεθθέ ιμο, ακάβηδ βζα ηάπμζα θοζζηή θνμκηίδα ηζ επίζδξ βζα ηδκ ηαθθζένβεζα ιζαξ εηβοικαζιέκδξ εοζηάεεζαξ. Έπεζξ ήδδ πμθθή εηβφικαζδ, αθθά εα απαζηδεεί αηυιδ πενζζζυηενδ ηαηά ημοξ ενπυιεκμοξ ιήκεξ ηαζ πνέπεζ κα είζαζ πνμεημζιαζιέκμξ βζ‟ αοηή. Δ πμζυηδηα ηδξ γςήξ ζμο ζηδκ έηθναζδ είκαζ ηαθή. Δ εκηαηζημπμίδζδ είκαζ ημ ιυκμ πμο πνεζάγεζαζ. ΢ΔΜΒΕΧ΢Δ: Ο καζεηήο απηφο ζπλεξγάδεηαη αθφκε ελεξγά κε ην Θηβεηαλφ.

΢ημκ Ε.Ώ.Ρ. Ηνχληνο 1938 ΏΑΒΛΦΒ ΏΠΟ ΠΏΛΕΏ, Σα ηεθεοηαία θίβα πνυκζα ήηακ βζα ζέκα πνυκζα επίιμπεδξ δνάζδξ ηαζ οπδνεζίαξ, πνμζςπζηήξ πεζεανπίαξ ηαζ δοζπένεζαξ ηαζ ζηθδνήξ δμοθεζάξ, πμο ζοκμδεφμκηακ απυ πμθθή ελςηενζηή ηζ εκδυιοπδ ακαηαναπή. Ώοηυ ημ ακηζθαιαάκεζαζ. Μπμνεί κα ζε αμδεήζεζ ηαζ κα ζε πανδβμνήζεζ ακ ακηζθδθεείξ επίζδξ υηζ αοηυ είκαζ βκςζηυ ζηδκ εζχηενδ πθεονά ηαζ ηίπμηε δεκ ήηακ παιέκδ ηίκδζδ ή ζπαηάθδ πνυκμο. Ήηακ βζα ζέκα ιζα πενίμδμξ απμδέζιεοζδξ ηζ εθεοεενίαξ, υζμ θίβμ ηζ ακ ιπμνεί κα ζοθθάαεζξ αοηυ ημ βεβμκυξ. Ώπ‟ ημ 1917 παναημθμοεμφζα ηδκ πνυμδμ ηαζ ηδκ ενβαζία ζμο. Ώοηυ εα ζμο δείλεζ πυζμ ανβά ενβαγυιαζηε ειείξ πμο πνμζπαεμφιε κα αμδεήζμοιε ηαζ κα

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

162

ηαεμδδβήζμοιε ημοξ ηζέθα ιαξ. Ώθθά μζ ιαεδηέξ ακαπηφζζμκηαζ υηακ ζηαεμφκ κφλνη ηαζ ανμοκ ρδθαθδηά ημ δνυιμ ημοξ ηζ ακαηαθφρμοκ ηδκ ζδζαίηενδ βναιιή πνμζέββζζήξ ημοξ ζημ ηέκηνμ απ‟ ημ μπμίμ νέεζ ημ θςξ ηζ ακηαπμηνζεμφκ επίζδξ ζηαεενά ηαζ ιε ακηζθδπηή ιμκαλζά ζημ ηάθεζια ημο ηαεήημκημξ ηαζ ηδξ οπδνεζίαξ. ΋ιςξ ήνεε πζα μ ηαζνυξ πμο ιπμνείξ κα ενβαζεείξ ιε ηαεανυηενμ υναια, ζε ζηεκυηενδ ζοκενβαζία ιε ηαζ απυ ημ εζχηενμ Κέκηνμ ηαζ ιε θζβυηενδ ιμκαλζά. Έβζκεξ πζα ιέθμξ ημο μιίθμο ηςκ ιαεδηχκ ιμο ηζ αοημί, ιζα επζθεβιέκδ μιάδα αδεθθχκ, ζηέημοκ δίπθα ζμο· ηζ εβχ επζγδηχ ζαθχξ κα ζμο βίκς βκςζηυξ ηαζ κα ζε πθδζζάζς πενζζζυηενμ βζα αμήεεζα ηαζ ηαηακυδζδ. Σμ Άζναι ιμο ηζ υζμζ απυ ζαξ ζπεηίγμκηαζ ιαγί ημο ανπίγμοκ κα ζοκδέμκηαζ ζηεκά ηαζ κα ζπδιαηίγμοκ εζςηενζηά έκακ υιζθμ. Θα ήεεθα κα ζμο γδηήζς κα ακηζθδθεείξ υηζ ζ‟ αοηή ηδκ ενβαζία πμο ζπεδζάγμοιε κα ηάκμοιε ιαγί, ενβαγυιαζηε ιε πθήνδ ηζ απυθοηδ εζθζηνίκεζα, πςνίξ κα πνμζπαεμφιε κα ηνφρμοιε ηίπμηε μ έκαξ απ‟ ημκ άθθμ. Θα θένμοιε ζημ θςξ ηζξ επζηοπίεξ, ηζξ απμηοπίεξ ηαζ ηζξ αδοκαιίεξ ηαζ εα ηζξ ελεηάζμοιε ιαγί ζημ ηαεανυ θςξ πμο ένπεηαζ απυ ημ Κέκηνμ ηαζ ιε ηδκ πανμοζία υθςκ. Ώοηή είκαζ δ ιέεμδμξ ηςκ μιάδςκ ηδξ Νέαξ Βπμπήξ. Δ οπένηαηδ αιενυθδπηδ απνμζςπία είκαζ μ ζηυπμξ ιαξ, βζαηί ιζα ηέημζα ζηάζδ ιαξ εθεοεενχκεζ βζα πζμ ααεζά οπδνεζία. Βπζημζκςκχ ιαγί ζμο, αδεθθέ ιμο, ζακ εηβοικαζιέκμ ενβάηδ ηαζ ζακ ηάπμζμκ πμο έπεζ απμδείλεζ ηδκ πνμεοιία ημο ηαζ ηδκ ζηακυηδηά ημο κα οπδνεηεί ηαζ κα ηάκεζ εοζίεξ βζα ημοξ ζοκακενχπμοξ ημο. Ώκηζηεζιεκζηυξ ιαξ ζημπυξ είκαζ κα θεζημονβήζμοιε ζακ υιζθμξ, δεζιεοιέκμξ ζε ιζα εκςιέκδ οπδνεζία ζηδκ μπμία υθεξ μζ πνμζςπζηυηδηεξ είκαζ οπμηαβιέκεξ ηαζ θάιπεζ ιυκμ ημ θςξ ηδξ ροπήξ. ΢‟ αοηυ ημ θςξ εα δεζξ θςξ ζηα πνμαθήιαηά ζμο, ηυζμ ηα αημιζηά πνμαθήιαηα υζμ ηζ εηείκα πμο ακαηφπημοκ ζε ζπέζδ ιε ημκ υιζθμ ή ημ επζθεβιέκμ πεδίμ ηδξ οπδνεζίαξ ζμο. Αφμ πνάβιαηα εα ήεεθα ςζηυζμ κα θένς ηχνα ζηδκ πνμζμπή ζμο: Πξψην, υηζ ηαεχξ ενβάγεζαζ ηαζ οπδνεηείξ ηαζ αβςκίγεζαζ κα εηπαζδεοεείξ, πνέπεζ κα ιάεεζξ κα “απεοεφκεζαζ” πζμ ζοβηεηνζιέκα ζημοξ άθθμοξ, πνμζθένμκηάξ ημοξ ηδκ εοηαζνία κα οπδνεηήζμοκ ηαζ κα αμδεήζμοκ ζημ ένβμ πμο πνμζπαεείξ κα ηάκεζξ, άζπεηα ιε ημ πυζμ άπεζνμζ ή πυζμ βειάημζ ζθάθιαηα ιπμνεί κα είκαζ. ΢οθθμβίζμο ημ αοηυ ηαζ πνμζπάεδζε κα ενβαζεείξ ιε ημκ ηνυπμ καο, βζαηί αοηυ πνέπεζ κα ηάκμοιε πάκημηε ειείξ, μζ δάζηαθμζ ηαζ μδδβμί ζηδκ εζχηενδ πθεονά. ΢μο πνμζθέναιε εοηαζνία ηαζ πνέπεζ ηζ εζφ κα πνμζθένεζξ εοηαζνία ζημοξ άθθμοξ. Γεχηεξν, ιδκ απμβμδηεφεζαζ ηαζ ιδκ απεθπίγεζαζ απ‟ ημ αάνμξ ηδξ άβκμζαξ ηαζ ηδκ έθθεζρδ ακάπηολδξ ηςκ ιαγχκ πμο αθέπεζξ βφνς ζμο. Δ ροπζηή αηιυζθαζνα ηςκ πςνχκ ζηζξ μπμίεξ ενβάγεζαζ είκαζ ζδζάγμοζα ηζ ελαζνεηζηά δφζημθδ βζα ημοξ ιαεδηέξ πμο ενβάγμκηαζ ζε ζπέζδ ιε ιαξ, ημοξ ενβάηεξ ηδξ Μεβάθδξ Λεοηήξ ΢ημάξ. Βίκαζ εοημθυηενδ βζα ημοξ ηζέθα πμο ενβάγμκηαζ ζε ζπέζδ ιε ηδκ … Ώδεθθυηδηα (έκακ ηθάδμ ηςκ δναζηδνζμηήηςκ ιαξ). Σέημζμζ ηζέθα ςζηυζμ δεκ ενβάγμκηαζ ιε ηδκ ζκηεθθζβηέκηζζα ή ιε ημοξ πνςημπυνμοξ ηδξ θοθήξ ή ιε ημοξ ζθεπηφκελνπο γδθςηέξ. Βνβάγμκηαζ ιε ηδκ πμζυηδηα ηδξ πκεοιαηζηήξ έθεζδξ πμο ζοκακηάηαζ ζηδκ αβέθδ, ζηδ ιάγα ηζ υπζ ζημ άημιμ. Αεκ ενβάγμκηαζ ιε ημκ ηφπμ ημο πνμζχπμο πμο ιπμνείξ κα πθδζζάζεζξ. Σμ ακαθένς αοηυ βζαηί λένς ηαθά ηδ ααεζά απμεάννοκζδ πμο ιπμνεί κα

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

163

ζε ηαηαθάαεζ ηαεχξ ακηζδνάξ ζηδ ιαγζηή ροπζηή εκηφπςζδ. Ώπμδεζιεφζμο απ‟ αοηή ιε ηδ αεααζυηδηα υηζ δ Μεβάθδ Λεοηή ΢ημά ενβάγεηαζ βζα ημοξ γδθςηέξ ηζ υηζ δ … Ώδεθθυηδηα ενβάγεηαζ ιε ηζξ αβνάιιαηεξ ηζ αιαεείξ ιάγεξ. Βίκαζ δ ίδζα ενβαζία αθθά ακαηίεεηαζ ζε δζαθμνεηζηέξ μιάδεξ πμο ενβάγμκηαζ ιε ηδ ζηεκυηενδ δοκαηή ζοκάθεζα. Αε ζμο ακαεέης ηαιζά εζδζηή ενβαζία ηχνα, βζαηί μ πνυκμξ ζμο είκαζ πθήνςξ αθζενςιέκμξ ζηδκ οπδνεζία. ΢μο πνμηείκς έκα δζαθμβζζιυ… Ηαλνπάξηνο 1940 ΏΑΒΛΦΒ ΜΟΤ, Θα ήεεθα κα ζμο οπμδείλς υηζ μ ιεβαθφηενμξ ηίκδοκυξ ζμο ηχνα ανίζηεηαζ ζε ιζα βμδηεία δ μπμία είκαζ απμηέθεζια ηδξ ιμκαλζάξ. Τπάνπμοκ μνζζιέκεξ βμδηείεξ πμο εηδδθχκμκηαζ ζακ απμηέθεζια ιζαξ πμθφ ζηεκήξ ηαζ πενζμνζζιέκδξ εζχηενδξ πκεοιαηζηήξ γςήξ ηαζ ιζαξ επζαεαθδιέκδξ εζςζηνέθεζαξ. Μδκ έπμκηαξ ηακέκακ βζα κα ιζθήζεζξ ηαζ υκηαξ ιαηνζά απυ ημοξ πκεοιαηζημφξ ζμο αδεθθμφξ, είζαζ πμθφ ιυκμξ· ηζ επεζδή είζαζ ζηδ εέζδ εηείκμο πμο δζδάζηεζ ηαζ δίκεζ, ζηέηεζξ ηάπςξ απμιμκςιέκμξ ηζ έπεζξ απμζονεεί – ίζςξ άηαζνα, ακ ηζ ακαπυθεοηηα – απ‟ ηδ ζημπζά ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ. Ώοηυ μδδβεί ζηδ δδιζμονβία ιζαξ ζζπονήξ ζηεπημιμνθήξ έθεζδξ, πκεοιαηζηήξ ενιδκείαξ ηαζ πκεοιαηζηχκ ζημπχκ ηαζ ζηυπςκ. Ώθθά είκαζ ιζα ζηεπημιμνθή, αδεθθέ ιμο, άζπεηα πυζμ ορδθήξ θφζδξ ηαζ ιπμνεί κα ηαηαθήλεζ ζε έηδδθδ βμδηεία ηαζ ηάπμζαξ ιμνθήξ πθακενυ έθεβπμ. Μπμνεί κα ζμο ιζθά ηαζ κα νοειίγεζ ηδκ ροπμθμβία ζμο ηαζ πνέπεζ κα έπεζξ ηδκ επίβκςζή ηδξ ηαζ ζε επζθοθαηή πνέπεζ κα ηδκ ακαβκςνίγεζξ ζακ δζηυ ζμο δδιζμφνβδια πμο πνέπεζ κα νοειίγεηαζ ηαζ κα εθέβπεηαζ απυ ζέκα ηζ υπζ ακηίζηνμθα. Θα λένεζξ, κμιίγς, ζε ηζ ακαθένμιαζ. Ώπεθεοεενχζμο απ‟ αοηή ηδ βμδηεία βζα πάνδ ηδξ οπδνεζίαξ πμο ηυζμ απμηεθεζιαηζηά ιαξ έπεζξ πνμζθένεζ. Μάεε κ‟ ακαβκςνίγεζξ υηζ ημ πνμκζηυ υνζμ είκαζ ζφκημιμ ηζ υηζ βζα ζέκα (υπςξ ηαζ βζα ημοξ ζοιιαεδηέξ ζμο ηαζ ηδκ Ώ.Ώ.Μπ.) πνέπεζ κα βίκμκηαζ ιυκμ εηείκα ηα πνάβιαηα πμο ελοπδνεημφκ ημ ζφκμθμ ηζ έπμοκ ήδδ ηεεεί ζε ηίκδζδ. Δ έκανλδ κέςκ πνμζπαεεζχκ, υηακ μ πνυκμξ βζα κα εηπθδνχζεζξ εηείκεξ βζα ηζξ μπμίεξ εοεφκεζαζ είκαζ ζπεηζηά ζφκημιμξ, ιπμνεί κα απμηεθεί ιζα βμδηεία πμθφ πανειπμδζζηζηήξ θφζδξ. ΢‟ εοπανζζηχ βζα υ,ηζ έπεζξ ηάκεζ ζηδκ οπδνεζία ιαξ ηαζ ζμο γδηχ κα πνμπςνήζεζξ πάκς ζηζξ βναιιέξ πμο έπεζξ ήδδ ηυζμ ζηαεενά εδναζχζεζ. ΢ΔΜΒΕΧ΢Δ: Ο καζεηήο απηφο αγσλίδεηαη αθφκε θάησ απφ ζπλζήθεο κεγάιεο κνλαμηάο θαη ζε κηα απφ ηηο Λαηηληθέο ρψξεο γηα λα πξνσζήζεη ην έξγν ηνπ Θηβεηαλνχ θαη ην θάλεη κε εμαηξεηηθή επηηπρία.

΢ημκ S.S.P. Μάηνο 1934 ΏΑΒΛΦΒ ΜΟΤ, Πνυηεζηαζ κα ενβαζεμφιε ιαγί βζα θίβμ ηαζ πνμζπαεχ κα αμδεήζς. Ο πνχημξ ακηζηεζιεκζηυξ ζμο ζημπυξ είκαζ κα εδναζχζεζξ ιζα ζπέζδ ηαηακυδζδξ ιε ηα ιέθδ ημο μιίθμο ζμο ηαζ ιε ιέκα. Κακέκαξ υιζθμξ πμο ακήηεζ ζημοξ Αζδαζηάθμοξ ή ζοκδέεηαζ ιε ηα Άζναι Σμοξ, υπςξ αοημί πμο ζπεδζάγμκηαζ ηχνα ηάης απυ ηδ κέα χεδζδ πμο

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

164

εηπμνεφεηαζ απυ ηδκ εζχηενδ πθεονά, δεκ ιπμνεί κα θεζημονβήζεζ ιε επάνηεζα ακ δεκ οπάνπεζ πνυεοιδ ηζ εεεθμκηζηή ζοκενβαζία ιεηαλφ ηςκ ιμκάδςκ πμο απανηίγμοκ ημκ υιζθμ. Ώοηή δεκ είκαζ πάκηα εφημθδ. Ώκανςηζέζαζ βζα πμζμ θυβμ έπεζξ επζθεβεί απυ πμθθμφξ πζεακμφξ γδθςηέξ βζα κα ηάκεζξ ημ ζδζαίηενμ αοηυ ένβμ; Μενζηχξ βζα ηανιζημφξ θυβμοξ, αδεθθέ ιμο – έκα ηάνια πμο άββζλε ημ δζηυ ιμο ζε δζάθμνα ζδιεία ηαζ ιενζηχξ επεζδή ημ εζχηενμ θςξ ακαννζπίζεδηε ζε θθυβα απυ ηδκ πζζηή ειιμκή ζμο ζημ ηαεμνζζιέκμ ηαεήημκ. Ώοηή εββοάηαζ ιζα ιεβαθφηενδ ακαννίπζζδ αοηήξ ηδξ θθυβαξ απυ εηείκμοξ απυ ιαξ πμο γδημφκ αμδεμφξ ζημκ ελςηενζηυ ηυζιμ. Ο ακηζηεζιεκζηυξ ζμο ζημπυξ είκαζ ηαζ ήηακ δ οπδνεζία. Ώοηυ ημ λένμοιε ηαζ ζημπυξ ιμο είκαζ κα αολήζς ηδκ ζηακυηδηά ζμο κα οπδνεηείξ. Βίζαζ άναβε πνυεοιμξ κα δζδαπεείξ ηαζ εα πνμζπαεήζεζξ εεεθμκηζηά κα ζοιιμνθςεείξ ζηζξ οπμδείλεζξ ιμο; Μπμνείξ μπμζαδήπμηε ζηζβιή κα ζηαιαηήζεζξ κα ενβάγεζαζ ηαζ κα θφβεζξ υηακ ημ εεθήζεζξ. Αεκ οπάνπεζ ηακέκαξ ελακαβηαζιυξ ζ‟ αοηυ ημ ένβμ ηδξ οπδνεζίαξ ζηδκ μπμία ηαθεί δ αβάπδ βζα ηδκ ακενςπυηδηα ηαζ ηα Μεβάθα ΋κηα. Δ πνμζμπή ζμο δεκ πνμζδθχεδηε πνςηανπζηά ζηδκ ηέπκδ ηδξ εεναπείαξ ηζ υιςξ ιπμνείξ – ακ εέθεζξ – κα εεναπεφεζξ δοκαιζηά ηζξ ζοκαζζεδιαηζηέξ εηείκεξ αζεέκεζεξ πμο είκαζ ααεζά εδναζςιέκεξ ζημ αζηνζηυ ζχια· αοηή δ θακεάκμοζα ηαζ ιδ ακηζθδπηή δφκαιή ζμο πνέπεζ κ‟ ακαπηοπεεί ηαζ κα πνδζζιμπμζδεεί. Μενζημί άκενςπμζ εεναπεφμοκ εηείκμοξ πμο έπμοκ πνμζαθδεεί απυ θοζζηέξ κυζμοξ. Μενζημί ενβάγμκηαζ ζημ πεδίμ ηδξ ροπμθμβίαξ ηζ αζπμθμφκηαζ ιε εηείκεξ ηζξ ακςιαθίεξ πμο έπμοκ πζμ κμδηζηή αάζδ. Άθθμζ (ηζ εζφ ακάιεζά ημοξ) ιπμνμφκ κα αμδεήζμοκ ζηδ ζηαεενμπμίδζδ ηςκ ζοκαζζεδιαηζηχκ ή αζηνζηχκ ζςιάηςκ αοηχκ ηςκ κμδηζηά δζαηαναβιέκςκ. Μπμνχ κα ζε δζδάλς κα ημ ηάκεζξ. Ώθθά πνχηα απ‟ υθα πνέπεζ κα ζε μδδβήζμοιε ζε ιζα ηαθφηενα μνβακςιέκδ ηαηάζηαζδ, χζηε κα ιπμνείξ κα πανμοζζάζεζξ ζηδκ ροπή ζμο έκακ εοεοβναιιζζιέκμ ηαζ ηαεανυ αβςβυ δζα ημο μπμίμο κα ιπμνεί κα νέεζ δ πκεοιαηζηή δφκαιδ. Γζα θίβμ δ εζηία ηδξ πνμζμπήξ ζμο πνέπεζ κα ανεεεί ζημ ηέκηνμ ηδξ ηανδζάξ. Γζα ημ ζημπυ αοηυ εα ζμο είκαζ πνήζζιμξ μ δζαθμβζζιυξ πμο εα ανεζξ ζ‟ αοηή ηδκ μδδβία, ακ ενβαζεείξ ζ‟ αοηυκ βζα έκα δζάζηδια έλζ ιδκχκ… Δ ηφνζα δοζημθία ζμο ηαζ ημ ηφνζμ ειπυδζμ ζηδ πνδζζιυηδηά ζμο ανίζηεηαζ ζηδκ οπενδναζηδνζυηδηα ημο κμο ζμο· αοηή δε ζε ηαεζζηά εζδζηά επζηνζηζηυ βζα ημοξ άθθμοξ ακενχπμοξ, αθθά ζε ηναηά ζε ιζα ζοκεπή ηαηάζηαζδ ακαγήηδζδξ ηαζ ζφβποζδξ ζπεηζηά ιε ηα μοζζχδδ ιε ηα μπμία γεζ δ ακενςπυηδηα. Δ ένεοκα ημο ακαπάκηδημο απμηεθεί απχθεζα πνυκμο, αδεθθέ ιμο. Δ πνμζπάεεζα πνμζδζμνζζιμφ ημο απνμζδζυνζζημο ηαζ ιέηνδζδξ ημο κμο ημο απείνμο είκαζ ιάηαζδ. Βνβάζμο θμζπυκ ζηδ δδιζμονβία ημο εζχηενμο εηείκμο ιδπακζζιμφ επαθήξ πμο ιέπνζ ηχνα οπάνπεζ ιυκμ ειανοςδχξ ιέζα ζημκ πνμζςπζηυ ζμο αλεπέναζημ δαηηφθζμ. Θοιήζμο υηζ ιυκμ ιε ημκ μνευ δζαθμβζζιυ, ηδκ ςθέθζιδ ζηέρδ ηαζ ηδκ άζηδζδ ηδξ ααθάαεζαξ ιπμνεί κα ακαπηοπεεί ηαηάθθδθα αοηυξ μ ιδπακζζιυξ. ΋ηακ ακαπηοπεεί, δ ιαηαζυηδηα ηδξ ένεοκάξ ζμο εα βίκεζ ακηζθδπηή, βζαηί εα μέξεηο ηδκ αθήεεζα ηαζ δ αθήεεζα εα ζε εθεοεενχζεζ. ΢ηέρμο ιε απθυηδηα.

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

165

΢μο δίκς, αδεθθέ ιμο, ιζα εζδζηή ενβαζία πμο πνέπεζ κα βίκεζ ζηδ δζάνηεζα ηςκ πνμζεπχκ έλζ ιδκχκ. ΢ηα δζάθμνα αζαθία ηαζ ηείιεκά ιμο ακαθένεδηα πμθφ ζηδ εεναπεοηζηή ηαζ ηζξ κέεξ ελεθίλεζξ ςξ πνμξ ημ αζεενζηυ ζχια. Θα ηα δζααάζεζξ υθα ηαζ εα δζαθέλεζξ ηζξ παναβνάθμοξ πμο ακαθένμκηαζ ζε ηάπμζα ιμνθή εεναπείαξ ηζ εηείκεξ ηζξ παναβνάθμοξ πμο αζπμθμφκηαζ ιε ακενχπμοξ μζ μπμίμζ ζοκδέμκηαζ ιε ηδ εεναπεοηζηή ηέπκδ. Έηζζ εα οπδνεηήζεζξ ειέκα ηαζ ημκ υιζθμ ηςκ ιαεδηχκ ιμο ηαζ εα ηάκεζξ αοηυ πμο είπα εοημθυηενα δζαεέζζιμ ζε ζοκμπηζηή ιμνθή βζα μιαδζηή πνήζδ. Ώοηή εα είκαζ ιζα πναβιαηζηή οπδνεζία. ΢μο δίκς αοηυ ημ ιήκοια: Μδκ ράπκεζξ ηδκ αζηία βζα υθα υζα ειθακίγμκηαζ, αθθά ιάεε κα αβαπάξ ηαζ κα δναξ. Βνβάζμο απ‟ ηδκ ηανδζά ηζ υπζ απ‟ ημ ηεθάθζ ηαζ ζζμννυπδζε ηδκ ακέθζλή ζμο. Με ηδκ ηανδζά ηαζ ημ ηεθάθζ εοεοβναιιζζιέκα, δ εεναπεοηζηή δφκαιδ ιπμνεί κα νέεζ ιε δφκαιδ απυ ζέκα πνμξ ημοξ άθθμοξ. Ννέκβξηνο 1934 ΏΑΒΛΦΒ ΜΟΤ, Έπς κα ζμο πς θίβα αοηυ ημ ελάιδκμ, βζαηί ενβάζεδηεξ πμθφ θίβμ ζ‟ αοηυ ημκ υιζθμ. Οζ εφνεξ ηδξ εοηαζνίαξ άκμζλακ δζάπθαηα βζα ζέκα, βζαηί δ αολδιέκδ ζμο δζέβενζδ (ιέζς ηδξ μιαδζηήξ ζμο ζφκδεζδξ) εκίζποζε ηυζμ ηδ δοκαιζηυηδηά ζμο χζηε μ ηναδαζιυξ ζμο πνμζέθηοζε ηδκ πνμζμπή εηεί υπμο ηα θυβζα ζμο ζε απμηνοθζζηζηά εέιαηα εα έπεθηακ ζε ημοθά αοηζά. Βδχ είκαζ ημ πεδίμ ηδξ οπδνεζίαξ ζμο ηζ εδχ ανίζηεηαζ δ δμηζιαζία ζμο. Εδζαίηενα απυ ζέκα πνέπεζ κα ιεθεηδεεί δ θέλδ καγλεηηζκφο. Έπεζξ ηάπμζα ζαθή ιαβκδηζηή δφκαιδ. Ώοηυ ημ λένεζξ. Ώθθά ιέζα απυ πμζμ ηέκηνμ εα ηοθήζεζ ηαζ ιέζα απυ πμζμ ζχια; ΢μο δίκς εδχ ιζα ζηέρδ ηαζ ζμο οπμδεζηκφς έκα πεδίμ βκχζδξ πμο αθμνά εζέκα ηαζ πνέπεζ κα ηονζανπήζεζξ. Κάπμζα ιένα ε‟ ακαβηαζηείξ κ‟ ακηζιεηςπίζεζξ ημ γήηδια ηαζ κα απμθαζίζεζξ απυ πμζμ πεδίμ ηαζ ιέζα απυ πμζμ ζχια εα ενβαζεείξ. Θα είζαζ κμδηζηά ιαβκδηζηυξ ηαζ εα δζεβείνεζξ ηα κμδηζηά ζχιαηα εηείκςκ πμο οπδνεηείξ, ή μ ιαβκδηζζιυξ ζμο εα είκαζ αζηνζηυξ ηαζ εα ηνέθεζ ηδ ζοκαζζεδιαηζηή θφζδ υζςκ ζοκακηάξ; Ο γςχδδξ ιαβκδηζζιυξ δελ είκαζ αοηυ πμο ζ‟ εκδζαθένεζ, αθθά αοηυξ πμο έπεζξ ιπμνεί κα αθζενςεεί ιε ζζβή ηζ έθεβπμ ζηδκ οπδνεζία. Ο εβςζηυξ ή ροπζηυξ ιαβκδηζζιυξ πνέπεζ κα είκαζ μ ζηυπμξ ζμο ηζ απ‟ αοηυ ημ ζδιείμ ηδξ ροπζηήξ επζννμήξ εα ιπμνέζεζξ ηάπμζα ιένα κα ενβαζεείξ. Ώθθά ηαεχξ δ ροπή ηαεζζηά ιαβκδηζηά ηαζ ηα ηνία ζχιαηα, πνέπεζ κα ιάεεζξ ημκ έθεβπμ ηαζ ηδκ μνεή πνήζδ· αθθζχξ δ ροπζηή δφκαιδ πμο δζαπφκεηαζ ιέζς εηείκμο πμο είκαζ ακελέθεβηημ, ακαπυθεοηηα εα ηαηαζηνέρεζ. ΢οκέπζζε ημκ ίδζμ δζαθμβζζιυ. Ώνβυηενα εα ζμο δχζς έκακ εκηεθχξ κέμ ηνυπμ δζαθμβζζιμφ, ακ πνμπςνήζεζξ ι‟ αοηυκ υπςξ είκαζ επζεοιδηυ. Θα ήεεθα κα ζμο γδηήζς κα ηναηάξ πνμζεηηζηά ιδκζαία πναηηζηά. Αε πνεζάγεηαζ κα είκαζ ιεβάθα, αθθά πνέπεζ κα είκαζ εζθζηνζκή. ΢διείςκε εζδζηά ηαζ ιε αηνίαεζα ημ ζοκαζζεδιαηζηυ ζμο απμηέθεζια πάκς: α. ΢ηδκ μζημβέκεζά ζμο. α. ΢ημοξ ζοκηνυθμοξ ζμο.

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

166

β. ΢‟ εηείκμοξ ζημοξ μπμίμοξ ιζθάξ ή ηδνφηηεζξ. δ. ΢ηζξ γςέξ πμο αββίγεζξ ηάεε ιένα. ΢διείςκε, αδεθθέ απυ παθζά, υθα αοηά ηαζ ηαηάβναθέ ηα ζημ πκεοιαηζηυ ζμο διενμθυβζμ. Έηζζ εα ιάεεζξ κα ενβάγεζαζ ηαζ κα ηαηακμείξ. Μεθέηδζε πάθζ πνμζεηηζηά υ,ηζ ζμο είπα πνζκ θίβμοξ ιήκεξ ηζ είεε δ δζαφβεζα ημο θςηυξ κα μδδβεί ηδκ ηανδζά ζμο, ηζξ ζηέρεζξ ζμο ηαζ ηδκ έθεζή ζμο. Ηνχληνο 1935 ΏΑΒΛΦΒ ΜΟΤ, ΢ηδ δζάνηεζα ηςκ πνμζεπχκ έλζ ιδκχκ εα ζμο γδηήζς κα ηάκεζξ δφμ πνάβιαηα: Πξψην, ζοβηέκηνςκε ηάεε ιένα ηδκ εκένβεζά ζμο ηαζ ιδκ ηδ δζαζημνπίγεζξ ζε ηυζμ πμθθέξ άζπεηεξ δναζηδνζυηδηεξ. Μζα ζοκεηή δζαηήνδζδ εκένβεζαξ ηαζ δ ελάθεζρδ ηδξ επμοζζχδμοξ δνάζδξ είκαζ επζεοιδηή βζα ζέκα ζήιενα· εα επζθένεζ ιζα εζχηενδ μνβάκςζδ ηςκ δοκάιεχκ ζμο δ μπμία ζε έκα πνυκμ εα επαολήζεζ ηαηά πμθφ ηδ πνδζζιυηδηά ζμο ζηδκ οπδνεζία. Γεχηεξν, εέθς κα δχζεζξ έιθαζδ ζημ δζαθμβζζιυ ζμο ζημ απθυ ηαζ θαζκμιεκζηά ζημζπεζχδεξ ζηάδζμ ηδξ εοεοβνάιιζζδξ. Δ ενβαζία ηδξ ηαεδιενζκήξ παναηήνδζδξ ηδξ απυ ιένμοξ ζμο πνήζδξ ηδξ εκένβεζαξ ηαζ δ δζαθμβζζηζηή ζμο άζηδζδ ζηδκ εοεοβνάιιζζδ εα ζμο πνμηαθέζεζ ιζα πμθφ αολδιέκδ απμηεθεζιαηζηυηδηα. Δ εοεοβνάιιζζή ζμο είκαζ αζεεκζηή. Σα ηίκδηνά ζμο είκαζ υ,ηζ εα ιπμνμφζε κα είκαζ επζεοιδηυ απυ ηδ ζημπζά ηδξ βκχζδξ ζμο· δ αθμζίςζή ζμο ζηδκ οπυεεζδ ηδξ ακενςπυηδηαξ είκαζ ελίζμο μνεή· δ ζοιπάεεζά ζμο βζα ημοξ ζοκακενχπμοξ ζμο είκαζ πμθφ πναβιαηζηή. Ο κμοξ ζμο είκαζ δναζηήνζμξ ηζ άβνοπκμξ ηζ εκδζαθένεζαζ ααεζά βζα ηδ γςή ηαζ βζα υ,ηζ αθμνά ηζξ ακενχπζκεξ ζπέζεζξ. Ώθθά μ ζοκημκζζιυξ ηαζ δ εοεοβνάιιζζή ζμο δεκ είκαζ ηαθά. Ο πανάβμκηαξ ημο ζοκημκζζιμφ είκαζ εηείκμξ πμο δζέπεζ ηδκ μθμηθήνςζδ ηδξ πνμζςπζηυηδηάξ ζμο – κμδηζηά, ζοκαζζεδιαηζηά ηαζ θοζζηά – εκχ μ πανάβμκηαξ ηδξ εοεοβνάιιζζδξ ζοκδέεηαζ ιε ημκ έθεβπμ απ‟ ηδκ ροπή ζμο ηαζ ηδκ εδναίςζδ ιζαξ άιεζδξ βναιιήξ επαθήξ ιεηαλφ ηδξ ροπήξ ηαζ ημο εβηεθάθμο ζμο ιέζς ημο κμο ζμο. Μζθχκηαξ ζπδιαηζηά, οπάνπεζ ιζα έθθεζρδ ζηαεενήξ επαθήξ ιεηαλφ ημο κμο ηαζ ημο αζηνζημφ ζχιαημξ. Βδχ είκαζ ημ αδφκαημ ζδιείμ ηδξ εοεοβνάιιζζήξ ζμο. ΋ηακ είζαζ κμδηζηά άβνοπκμξ, ηάηζ πμο ζοιααίκεζ ανηεηά ζοπκά, εδναζχκεηαζ έκαξ πνυζηαζνμξ ζοκημκζζιυξ ηαζ ζοιααίκεζ αοηυ πμο ιπμνεί κα μκμιαζεεί ζηζβιζαία εοεοβνάιιζζδ. Ώθθά ηδ ζηζβιή πμο δ κμδηζηή ζμο δναζηδνζυηδηα ζηαιαηά, επένπεηαζ πθήνδξ δζάζπαζδ. Συηε θεζημονβείξ ζακ έκα αζζεακηζηυ, ζοκαζζεδιαηζηά γςηζηυ ηαζ δναζηήνζμ πνυζςπμ, ιε ηδ κμδηζηή θφζδ κα ιέκεζ έλς απ‟ ηδκ ηαηχηενδ εοεοβνάιιζζδ, ΢μο είπα κςνίηενα υηζ ιπμνείξ κα ενβαζεείξ ζακ ςπρνιφγνο εεναπεοηήξ. Ώοηυ αθδεεφεζ. Ώθθά δ βκχζδ ζμο βζα ηδ ζφβπνμκδ ροπμθμβία είκαζ αηυιδ ιζηνή· πνέπεζ κα δζααάζεζξ ηαζ κα ζηεθεείξ ζαθέζηενα πάκς ζε αηαδδιασηέξ βναιιέξ, βζαηί αοηυ εα αμδεήζεζ ζηδκ πνυηθδζδ ηδξ ακαβηαίαξ μθμηθήνςζδξ ηαζ ζοκημκζζιμφ. ΢ηδ δδιζμονβία ηδξ εοεοβνάιιζζδξ ζηδ δζάνηεζα ημο δζαθμβζζιμφ εα ζμο γδηήζς κα

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

167

ηάκεζξ ηζξ αηυθμοεεξ αζηήζεζξ ακαπκμήξ ηζ εζηίαζδξ. Ξένεζξ ηαθά, θίθε ηαζ αδεθθέ ιμο, υηζ υζμ πενζζζυηενμ εοεοβναιιζζιέκμζ ηαζ ζοκημκζζιέκμζ είκαζ μζ ιαεδηέξ, ηυζμ ιεβαθφηενδ είκαζ ηαζ δ δφκαιή ημοξ ζηδκ οπδνεζία. Πνμζπάεδζε ζοκεπχξ κ‟ αημθμοεήζεζξ ηδκ ακαπκεοζηζηή άζηδζδ, δίκμκηαξ ζδζαίηενδ πνμζμπή ζημ δζάθεζιια ηαζ ζηδ βναιιή ζηέρδξ πμο πνμςεείξ ζηδ δζάνηεζα αοηχκ ηςκ δζαθεζιιάηςκ. Ώοηυ είκαζ βζα ζέκα έκα ηάπςξ δφζημθμ ένβμ, υιςξ ημ δζάθεζιια πνέπεζ κα είκαζ ημ εοημθυηενμ ηζ απμηεθεζιαηζηυηενμ ιένμξ ημο δζαθμβζζηζημφ ένβμο. Έκα δζάθεζιια, ακ ηναηδεεί ηαζ πνδζζιμπμζδεεί ηαηάθθδθα, είκαζ έκα απυ ηα πνμπαναζηεοαζηζηά αήιαηα πνμξ ημ απμηνοθζζηζηυ εηείκμ θαζκυιεκμ ημ μπμίμ μζ Ώκαημθίηεξ δάζηαθμζ μκμιάγμοκ ζακάληη… Έπεζηα δζαθμβίζμο ααεζά ζηδ δζάνηεζα ηςκ πνμζεπχκ έλζ ιδκχκ ζηζξ αηυθμοεεξ έλζ θνάζεζξ, δζαηδνχκηαξ ηδ ζοκείδδζδ ζημ ηεθάθζ υζμ ημ δοκαηυκ ορδθυηενα ηαζ πνμζπαεχκηαξ κα ηναηάξ ημ κμο ζηαεενά ζημ θςξ ηζ εοεοβναιιζζιέκμ ιε ημκ εβηέθαθμ: 1μξ ιήκαξ – Ώξ θςηίζεζ ημ θςξ ηδξ ροπήξ ημ κμο ιμο ηζ αξ νίλεζ θςξ ζημ δνυιμ ηςκ άθθςκ.

2μξ ιήκαξ – Ώξ εθέβπεζ δ αβάπδ ηδξ ροπήξ ηδκ ηαηχηενδ θφζδ ιμο ηζ αξ ιε μδδβεί ζημ δνυιμ ηδξ αβάπδξ.

3μξ ιήκαξ – Ώξ δνς ζακ ροπή ζ‟ υθμοξ ημοξ ηνυπμοξ ιμο ηζ αξ αθοπκίζς έηζζ ημοξ άθθμοξ ζε ιζα ζςζηή δνάζδ.

4μξ ιήκαξ – Αζδάζης ημ δνυιμ ζημοξ άθθμοξ. Γδηχ κα έθες ζε επαθή ιε ροπέξ, υπζ ιε δζάκμζεξ.

5μξ ιήκαξ – ΢ακ ροπή οπδνεηχ ημοξ ζοκακενχπμοξ ιμο.

6μξ ιήκαξ – ΐάγς ημκ πονζυ ηδξ αθήεεζαξ ζε άθθα πένζα ηζ απ‟ ημκ πονζυ ιμο ακάαμοκ ημ θςξ ημοξ. Ώκ αημθμοεήζεζξ ηζξ απθέξ αοηέξ οπμδείλεζξ, αδεθθέ ιμο, εα εηπθαβείξ απ‟ ηα απμηεθέζιαηα πμο εα ειθακζζεμφκ ιέζα ζ‟ έκα πνυκμ. Δ απθυηδηα είκαζ μ ηνυπμξ ηδξ ροπζηήξ ακάπηολδξ. Να είζαζ απθυξ. Κάεε ιήκα βνάρε ιζα απθή πενίθδρδ ηςκ ζηέρεςκ ηαζ ηδξ οπδνεζίαξ ζμο ηαεχξ ενβάγεζαζ ιε ηζξ ιδκζαίεξ ζπενιαηζηέξ ζηέρεζξ. Πνμζπάεδζε κα ηάκεζξ ηζξ έλζ αοηέξ εηεέζεζξ αθδεζκήξ κμδηζηήξ αλίαξ βζα ημοξ άθθμοξ ηαζ πνμζπάεδζε επίζδξ, ακ είκαζ δοκαηυ, κα έπμοκ ιαβκδηζηή αλία ηαζ κ‟ απμπκέμοκ υπζ ιυκμ κμδηζηή ηαηακυδζδ, αθθά ηαζ ιζα ζοκαζζεδιαηζηή έηηθδζδ. Πνυζελε επίζδξ ηδ ιμνθή ιε ηδκ μπμία ηζξ εηθνάγεζξ, βζαηί αοηή εα είκαζ ημ ζφιαμθμ ζημ θοζζηυ πεδίμ ηδξ εζχηενδξ εοεοβνάιιζζήξ ζμο. Ηαλνπάξηνο 1936 Πμθφ θίβα έπς κα ζμο πς βζα ημ ιζζυ αοηυ πνυκμ, αδεθθέ ιμο. Σμ δζαθμβζζηζηυ ένβμ ηζ μζ αζηήζεζξ πμο ζμο δυεδηακ ζηζξ ηεθεοηαίεξ μδδβίεξ ζηυπεοακ κα ηαθφρμοκ ηδκ ενβαζία ζμο βζα ηδκ πενίμδμ εκυξ έημοξ… Θα ήεεθα κα ζμο γδηήζς κα ιεθεηήζεζξ ηζξ ηεθεοηαίεξ μδδβίεξ ζμο ιε ελαζνεηζηή πνμζμπή. Σμ ιυκμ πμο ζημπεφς κα ηάκς είκαζ κα

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

168

ζμο δχζς ιζα κέα ζεζνά ζπενιαηζηχκ ζηέρεςκ. Ο ζοκημκζζιυξ ζμο είκαζ ηαθφηενμξ, αθθά δ εοεοβνάιιζζή ζμο είκαζ αηυιδ αδφκαηδ. Έκα απυ ηα ακηζηείιεκα πμο πνέπεζ κα έπεζξ ζηαεενά οπυρδ, είκαζ δ ζοκεπήξ ηαθθζένβεζα ηδξ ζηάζδξ ημο παναηδνδηή, εηείκμο πμο ακαθαιαάκεζ ηαζ δζαηδνεί ηδ εέζδ ημο κμμφκημξ. Ώοηυ ανπίγεζξ κα ημ ακηζθαιαάκεζαζ, βζαηί παναηδνχ ζε ζέκα ιζα ζηεκυηενδ πνμζμπή ζηα ηαεδιενζκά ηαεήημκηα ημο ιαεδηή ηαζ ιζα πζμ παναηδνδηζηή ζηάζδ πνμξ ημκ εαοηυ ζμο ηαζ ζε υ,ηζ ηάκεζξ, θεξ ηαζ ζηέθηεζαζ. Φεάκεζ επίζδξ ηδ γςή ζμο ζημ αζηνζηυ πεδίμ ηζ ανπίγεζξ κα έπεζξ επίβκςζδ ηςκ μκείνςκ ηαζ ηςκ ειπεζνζχκ ζηζξ χνεξ ημο φπκμο. Να εοιάζαζ ςζηυζμ πάκηα υηζ ηζ αοηέξ είκαζ ιένμξ ηδξ ιεβάθδξ πθάκδξ. ΢ηυπμξ είκαζ κ‟ ακαπηφλεζξ ηζξ δοκάιεζξ ηδξ παναηήνδζδξ πμο είκαζ δοκάιεζξ ηδξ ροπήξ ηζ δ ηαθθζένβεζα ηδξ δφκαιδξ ηδξ ηαηαβναθήξ ιε ημ ιέζμκ ημο εβηεθάθμο ηςκ ζηέρεςκ ημο εείμο αοημφ Νμμφκημξ. Γζα κα επζηφπεζξ αοηή ηδ ζηάζδ δεκ είκαζ ακάβηδ κα οπμαάθθεζαζ ζε ζοκεπή ηνζηζηή. Κάεε ιένα ςζηυζμ πνέπεζ κα οπμαάθθεζαζ ζε ιζα ζφκημιδ ηζ αηνζαή ακάθοζδ. Πνμηείκς βζα πνμζςπζηή ζμο πνήζδ ιζα ιμνθή αναδζκήξ ακαζηυπδζδξ… Έπε ηδ ζηέρδ ημο εείμο Νμμφκημξ ηαεχξ ενβάγεζαζ ι‟ αοηή ηαεδιενζκά ηαζ πνμζπάεδζε κα δεζξ ημκ εαοηυ ζμο ζημ θςξ ηδξ πκεοιαηζηήξ αοηήξ ακηίθδρδξ. Αεκ είκαζ ακαβηαίμ, αδεθθέ ιμο, κα ηδκ ηάκεζξ ηδ κφπηα, ακ δ χνα, δ ηυπςζδ ή ηα ηαεήημκηά ζμο εα ηδκ ηαεζζημφζακ ακζανή. Κάκε ηδκ ιζα θμνά ζηζξ εζημζζηέζζενζξ χνεξ ηαζ ηάκε ηδκ ιε πνμζμπή. Οζ ιαεδηέξ πακημφ πνέπεζ κα ενβάγμκηαζ ζηθδνά ζημ ένβμ ηδξ αοημηεθεζμπμίδζδξ βζαηί δ παβηυζιζα ηαηάζηαζδ απαζηεί εηβοικαζιέκμοξ ηζ επζδέλζμοξ ενβάηεξ. Καιζά μιάδα δεκ ιπμνεί κα πνδζζιμπμζδεεί ζε παβηυζιζα οπδνεζία εθυζμκ δεκ ενβάγεηαζ ιε πθήνδ μιμθςκία ηαζ δ ανιμκία αοηή πνέπεζ κα επζηεοπεεί νκαδηθά. Πνέπεζ κα πναβιαηςεεί ιε ηδ δζαδζηαζία ηδξ αβαπδηζηήξ αοημπαναβκχνζζδξ ηζ υπζ ιε ηδ δζαδζηαζία ιε ηδκ μπμία μζ άκενςπμζ απμζφνμκηαζ ζημκ εαοηυ ημοξ ηζ έηζζ ακαζηέθθμοκ αοηυ πμο ακαηνέπεζ ηδκ μιαδζηή ζζμννμπία. Έπεζξ ιέζα ζμο ανηεηή δφκαιδ ζηαεενήξ ειιμκήξ ηζ έπεζξ επίζδξ ιζα ζοβηεηνζιέκδ ζηακυηδηα αηηζκμαμθίαξ. Υνδζζιμπμίδζε αοηέξ ηζξ δοκάιεζξ ζακ ζοκεζζθμνά ζηδκ μιαδζηή γςή ηαζ ιέζς ηδξ αβαπδηζηήξ αηηζκμαμθίαξ ζμο εκίζποζε ηδκ μιαδζηή δμιή ηαζ δζέβεζνε ηδκ μιαδζηή αβάπδ. Ώοηυ είκαζ ηάηζ πμο ζαθχξ ζμο γδηχ κα ηάκεζξ. Οζ ζφκημιεξ μδδβίεξ ιμο ζε ζέκα ζοκμρίγμκηαζ ςξ ελήξ: 1. Κνάηδζε ημ δζαθμβζζιυ ζμο υπςξ ιέπνζ ηχνα.

2. Ώημθμφεδζε πνμζεηηζηά ηδκ ενβαζία ακαζηυπδζδξ πμο ζμο ακαηέεδηε.

3. Πάκς απ‟ υθα δχζε ιεβάθδ πνμζμπή ζηδκ πνμζέββζζή ιμο, ακ είκαζ δοκαηυ, ηδκ χνα ηδξ Πακζεθήκμο ηζ αθζένςζε ζηαεενά ηδ ζηέρδ ζμο ηζξ πέκηε αοηέξ ιένεξ. Ώκοπμιμκχ κα δς κα δμιείηαζ ιζα ιεβαθφηενδ έιθαζδ αοηυ ημ πνυκμ ςξ πνμξ ηδκ επαθή ζμο ιαγί ιμο, ημ δάζηαθμ ηαζ θίθμ ζμο. Έκα άθθμ ζδιείμ εέθς κα ημκίζς, αδεθθέ ιμο, πμο εθπίγς κα ζε πνμζεθηφζεζ ζε ιζα ζηεκυηενδ ζπέζδ οπδνεζίαξ. Σμ ζδιείμ αοηυ ιπμνεί κα εεςνδεεί απυ ζέκα υηζ έπεζ ηδ θφζδ ηνζηζηήξ. Ώπυ ηδ δζηή ιμο άπμρδ ηαζ ηαηακυδζδ είκαζ δ επζζήιακζδ εκυξ

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

169

ειπμδίμο ζηδκ πνυμδυ ζμο· έπεζ ηδ θφζδ θίεμο ή ανάπμο πάκς ζημκ μπμίμ ιπμνεί κα ζημκηάρεζξ ηαεχξ ααδίγεζξ ηδκ αηναπυ πνμξ ημ θςξ. Έπεζξ, υπςξ λένεζξ ηζ υπςξ ζμο είπα, έκακ πμθφ ηνζηζηυ κμο· είζαζ βειάημξ απ‟ ηδκ ακηαπυηνζζδ ηαζ ηδκ ακαβκχνζζδ ηδξ αδοκαιίαξ ηαζ ημο εφεναοζημο ηδξ μζημβέκεζαξ ηαζ ηςκ ζοκηνυθςκ ζμο. Μδκ αθήζεζξ κα παναηαεεί αοηή δ ηαηάζηαζδ, αθθά ζηαιάηδζέ ηδκ βζαηί δμιεί έκα θνάβια ακάιεζα ζε ζέκα ηαζ ζ‟ αοημφξ ηαζ παναηςθφεζ ηζ ειπμδίγεζ ηδκ οπδνεζία ζμο. Οζ ζπενιαηζηέξ ζηέρεζξ ζηζξ μπμίεξ εα ήεεθα κα ζμο γδηήζς κα δζαθμβζζεείξ είκαζ μζ ελήξ: 1μξ ιήκαξ – 2μξ ιήκαξ – 3μξ ιήκαξ – 4μξ ιήκαξ – 5μξ ιήκαξ – 6μξ ιήκαξ –

Δ ηανδζά ζακ αηηζκμαυθμ ηέκηνμ αβάπδξ. Δ αηηζκμαμθία πμο εηδδθχκεηαζ ζακ πανά. Δ εέθδζδ υπςξ ηαηεοεφκεηαζ απυ αβάπδ ηζ εηθνάγεηαζ ζε εθεοεενία. Δ μιζθία ζακ έηθναζδ ιζαξ ήνειδξ ηανδζάξ. Δ δφκαιδ κα ηαημζηείξ αηίκδημξ ζημ ηέκηνμ. Δ πνμζςπζηυηδηα ζακ ηάημπηνμ ημο θςηυξ ηδξ ροπήξ. Γεθέκβξηνο 1936

ΏΑΒΛΦΒ ΜΟΤ ΚΏΕ ΦΕΛΒ ΜΟΤ, Έκα απ‟ ηα ιοζηζηά ηδξ αθδεζκήξ γςήξ, πμο ανπίγεζ κα πνμαάθθεζ ζηδ ζοκείδδζή ζμο, είκαζ εηείκμ ηδξ χπαξμεο. Πνέπεζ κα πάνεζ ηδ εέζδ ηδξ πξάμεο. Δ γςή δζεοεεηήεδηε ιε ηέημζμ ηνυπμ βζα ζέκα χζηε δ δνάζδ είκαζ μ ηνυπμξ έηθναζδξ ηαζ δ βναιιή ηδξ εθάπζζηδξ ακηίζηαζδξ. Δ πίεζδ ηςκ πνυκςκ ζημοξ μπμίμοξ γεζξ ηαζ δ ακάβηδ ημο ηυζιμο ζ‟ έπμοκ ζαθχξ ακαβηάζεζ κα είζαζ δναζηήνζμξ ζ‟ έκα ανηεηά εονφ πενζαάθθμκ. Έηζζ ηακμκίγμοκ βζα ιαξ μζ ροπέξ ιαξ ημοξ ηφνζμοξ ηνυπμοξ γςήξ! Ώθθά ανβά οπμθχζηεζ ιέζα ζμο δ ακηίθδρδ υηζ “ζηέημκηαξ ζε πκεοιαηζηή φπανλδ” (πενζζζυηενμ πανά απυ μπμζαδήπμηε εζδζηή δναζηδνζυηδηα) ιπμνείξ κα εηθνάζεζξ ηζξ ααεζέξ ααζζηέξ ηάζεζξ ηδξ γςήξ ζμο ηαζ κα βίκεζξ πμθφηζιμξ βζα ημ πενζαάθθμκ ζμο. Ώοηυ είκαζ, αδεθθέ ιμο, ημ ηαηελμπήκ ιάεδια ηδξ γςήξ ζμο ηαζ ιυθζξ ανπίγεζξ κα ημ ιαεαίκεζξ. Γζα ζέκα μ ααζζηυξ ηυκμξ είκαζ δ αθηηλνβνιία. Καζ ιπμνείξ κα αηηζκμαμθείξ. ΢ηυπμξ ζμο είκαζ κα είζαζ έκαξ αβςβυξ ηαζ ηίπμηε πενζζζυηενμ ή θζβυηενμ. Ώοηή είκαζ δ ελέπμοζα ακάβηδ ηαζ απαίηδζδ ηδξ ροπήξ ζμο απ‟ ηδκ πνμζςπζηυηδηά ζμο. Πζζηεφς υηζ ήδδ ημ λένεζξ ηαζ ιζα ιεθέηδ ηδξ ροπζηήξ ηαζ ηδξ πνμζςπζηήξ ζμο αηηίκαξ πνέπεζ κα ζμο λεηαεανίζεζ βζαηί είκαζ έηζζ ζ‟ αοηή ηδ γςή. Δ αηηίκα ημο κμο, δ ηέηανηδ αηηίκα, είκαζ δ αηηίκα πμο εθέβπεζ ηδκ πνμζςπζηυηδηά ζμο ηζ αοηυ ζδιαίκεζ υηζ δ δφκαιδ κ‟ ακηζδνάξ ζηδκ ροπζηή θχηζζδ είκαζ δζηή ζμο. Ο ζηυπμξ ημο δζαθμβζζιμφ ζμο πνέπεζ κα είκαζ θσο. Θα ήεεθα πάκηςξ κα ημκίζς υηζ ζηδκ πενίπηςζή ζμο είκαζ ημ θςξ ηδξ ήνειμο ζημπαζιμφ ηαζ ηδξ εζχηενδξ πενζζοθθμβήξ πμο δζαηδνείηαζ ζοκεπχξ. Ώοηυ ζμο επζηνέπεζ κα είζαζ έκαξ αβςβυξ βζα ηδκ εζζνμή ημο θςηυξ ζηδκ πνμζςπζηυηδηά ζμο ηαζ ιέζς ηδξ πνμζςπζηυηδηάξ ζμο ζημ πενζαάθθμκ ζμο. Αε εα ζμο δχζς ζοκεπχξ ηάπμζμ ζοβηεηνζιέκμ δζαθμβζζιυ πάκς ζημ θςξ, αθθά εα

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

170

ζμο γδηήζς κα ηάκεζξ ημ θςξ εέια ηδξ ηαεδιενζκήξ ζμο ακαζηυπδζδξ. Αεκ ηδκ μκμιάγς αναδζκή ακαζηυπδζδ βζαηί δε ι‟ εκδζαθένεζ πυηε εα ηδκ ηάκεζξ, εθυζμκ ηδκ ηάκεζξ ιζα θμνά ηάεε εζημζζηέζζενζξ χνεξ, παίνκμκηαξ ιία ή δφμ απυ ηζξ ενςηήζεζξ ηδξ ακαζηυπδζδξ ηαζ ζοθθμβζγυιεκμξ ααεζά ζ‟ αοηή ζηδ δζάνηεζα ηςκ επυιεκςκ έλζ ιδκχκ. Καηυπζκ απάκηδζε ηάεε ιήκα ζε ιζα απ‟ ηζξ έλζ ενςηήζεζξ πμο ζμο εέης εδχ, ιζα ενχηδζδ βζα ηάεε ιήκα: 1μξ ιήκαξ – Πμζα είκαζ βζα ιέκα δ πναηηζηή έκκμζα ηδξ θέλδξ θςξ; 2μξ ιήκαξ – Με πμζμ ηνυπμ ιπμνεί κα θςηζζεεί δ γςή ιμο; 3μξ ιήκαξ – Πμζμξ είκαζ μ πανάβμκηαξ πμο δδιζμονβεί θχηζζδ ηαζ θεζημονβεί άναβε αοηυξ μ πανάβμκηαξ ηακμκζηά ζηδ γςή ιμο; 4μξ ιήκαξ – Πμζμ απμηέθεζια εα έπεζ έκαξ θςηζζιέκμξ κμοξ ζηδκ ηαεδιενζκή ιμο γςή; 5μξ ιήκαξ – Πμζμ απμηέθεζια πνέπεζ κα έπεζ δ γςή ιμο ζακ θμνέαξ Φςηυξ ζημ πενζαάθθμκ ιμο; 6μξ ιήκαξ – ΐνίζημιαζ άναβε ζε επαθή ιε άθθμοξ θμνείξ Φςηυξ ηαζ ιε πμζμ ηνυπμ; Οζ απακηήζεζξ ζμο ζ‟ αοηέξ ηζξ ενςηήζεζξ πνέπεζ κα είκαζ ζφκημιεξ αθθά πθήνεζξ. Ναζ, εκκμχ αοηυ αηνζαχξ πμο θές, αδεθθέ ιμο, “ζχληνκεο αιιά πιήξεηο”, βζαηί είκαζ ηονίςξ γήηδια θαηςκζηήξ μνμθμβίαξ αθθά πενζεηηζημφ μνζζιμφ. ΢οκέπζζε επίζδξ ημκ μιαδζηυ δζαθμβζζιυ, αθθά βνάθε ηζξ ζφκημιεξ αοηέξ ακαθμνέξ, υπζ ιυκμ βζα ηδ δζηή ζμο θχηζζδ αθθά ηαζ βζα ηδ δζαθχηζζδ ηςκ αδεθθχκ ζμο ζημκ υιζθμ. ΢ε ζπέζδ ιε ηζξ αηηίκεξ ηδξ πνμζςπζηυηδηάξ ζμο εα ήεεθα κα ημκίζς υηζ δ αηηίκα ημο λνεηηθνχ ζνπ ζψκαηνο είκαζ δ ηέηανηδ, πνάβια πμο δζεοημθφκεζ ημ ένβμ ζμο ηδξ ακηαπυηνζζδξ ζημ θςξ ηδξ ροπήξ, βζαηί ζμο δίκεζ ιζα κμδηζηή θφζδ πμο ιπμνεί κ‟ ακηζδνά εφημθα ζηδ δεφηενδ αηηζκζηή ροπή ζμο, βζαηί ανίζηεηαζ ζηδκ ίδζα βναιιή δφκαιδξ. Σαοηυπνμκα ηαεζζηά ημ κμο ζμο εζηζαηυ ζδιείμ ροπζηήξ δφκαιδξ βζα ηδκ πέιπηδ αηηζκζηή πνμζςπζηυηδηά ζμο, πμο είκαζ ιζα κμδηζηή αηηίκα. Δ δυιδζδ ηδξ ακηαπηάνακα δεκ πνέπεζ κα απμηεθεί βζα ζέκα πναβιαηζηυ πνυαθδια. Σμ αζηξηθφ ζνπ ζψκα ανίζηεηαζ ζηδκ έηηδ αηηίκα. Ώοηή ζμο δίκεζ ιζα πνμζδθςιέκδ ζηάζδ ζηδ γςή ηαζ ζηδκ πενίπηςζή ζμο ηονίςξ ζηα πνάβιαηα ημο πκεοιαηζημφ ηυζιμο. Βίζαζ μνζζηζηά “ζημ δνυιμ ζμο” ηαζ πνμπςνείξ ιε ανηεηά ζηακμπμζδηζηή απθυηδηα. Ώοηή δ αηηίκα ζμο επζηνέπεζ επίζδξ κα ένπεζαζ ανηεηά εφημθα ζε επαθή ιε ηδκ ροπή, ακ ημ επζεοιείξ. Οζ αηηίκεξ ζμο θμζπυκ είκαζ: Δ αηηίκα ηδξ ροπήξ – δ δεφηενδ Ώηηίκα ηδξ Ώβάπδξ-΢μθίαξ. Δ αηηίκα ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ – δ πέιπηδ Ώηηίκα ηδξ ΢οβηεηνζιέκδξ Βπζζηήιδξ. Δ αηηίκα ημο κμο – δ ηέηανηδ Ώηηίκα ηδξ Ώνιμκίαξ ιέζς Αζαιάπδξ. Δ αηηίκα ημο αζηνζημφ ζχιαημξ – δ έηηδ αηηίκα ηδξ Ώθμζίςζδξ ή ημο Εδεαθζζιμφ.

5. Δ αηηίκα ημο θοζζημφ ζχιαημξ – δ ηνίηδ αηηίκα ηδξ Βκενβμφ Νμδιμζφκδξ.

1.

2.

3.

4.

Σζ θμζπυκ ζοκζζηά ηδκ ηφνζα δοζημθία ζμο, βζαηί δεκ είζαζ ζηακμπμζδιέκμξ απυ ηδκ πνυμδυ ζμο ηαζ ζςζηά;

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

171

Δ ηφνζα αζηία ανίζηεηαζ ζηδκ πέιπηδ αηηζκζηή πνμζςπζηυηδηά ζμο ηδξ μπμίαξ δ έιθαζδ είκαζ ζημκ ηνζηζηυ, ακαθοηζηυ κμο. Ώοηυ ζε μδδβεί κα παναηδνείξ, κα επζηνίκεζξ ηαζ κα επζηζιάξ ημκ εαοηυ ζμο ηαζ ηζξ πενζζηάζεζξ. ΐνίζηεηαζ επίζδξ ζημ θπζηθφ ζνπ ζψκα ηδξ ηνίηδξ αηηίκαξ, ημ μπμίμ υκηαξ ζηδ κμδηζηή βναιιή αολάκεζ ηδ δναζηδνζυηδηα ηδξ ηνζηζηήξ ζμο πνμζςπζηυηδηαξ. Πάκηςξ επζηνίκεζξ ηονίςξ ημκ εαοηυ ζμο, αθθά αοηυ ιπμνεί κα είκαζ ηυζμ εζθαθιέκμ ηαζ άπνδζημ υζμ ηαζ ημ κα επζηνίκεζξ ημοξ άθθμοξ. Ώκ αθήζεζξ ηδκ ροπή ζμο κα επδνεάζεζ ζαθέζηενα ηδκ πνμζςπζηυηδηά ζμο, δνχκηαξ ιέζς ημο ηέηανημο αηηζκζημφ κμο ζμο ηαζ ημο έηημο αηηζκζημφ αζηνζημφ ζμο ζχιαημξ, ιεθεηχκηαξ ηαζ πνδζζιμπμζχκηαξ αοηέξ ηζξ βναιιέξ εθάπζζηδξ ακηίζηαζδξ, εα επζηφπεζξ βμνβή πνυμδμ πνμξ ημ ζηυπμ πμο έεεζεξ ζ‟ αοηή ηδ γςή – ηδκ μθμηθήνςζδ ροπήξ ηαζ πνμζςπζηυηδηαξ. Μδκ απμεαννφκεζαζ, αδεθθέ ιμο. Ώκ εζφ ηζ υθμζ μζ αδεθθμί ζμο ζημκ υιζθμ ενβαζεείηε πάκς ζ‟ αοηέξ ηζξ αηηζκζηέξ ζδέεξ ηαζ αζπμθδεείηε ιε ημκ εαοηυ ζαξ ζακ εκμπμζδιέκμ φιν ηζ υπζ ιε ημκ εαοηυ ζαξ ζακ ιείβια, εα είζηε ζφκημια έημζιμζ βζα μιαδζηή ενβαζία ζηδ εεναπεία. Γζαηί αοηυ ζπεδζάγς. ΑΝΑ΢ΚΟΠΗ΢Η ΢ΣΟ ΦΧ΢

1. Σζ ζοκζζηά ιζα ακαζηυπδζδ; α. Σζ ηαηά ηδκ εηηίιδζή ιμο πνέπεζ κ‟ απμηεθεί ιζα ακαζηυπδζδ ηδξ ιέναξ ιμο ιε ηδκ ηονίανπδ ζδέα ημο Φσηφο; α. ΢ε ιζα ακαζηυπδζδ ιμο γδημφκ άναβε κα λακαηάκς ή κα λακαδμηζιάζς, ή πνέπεζ κα πάνς ηδ ζηάζδ ημο Παναηδνδηή πμο ζηέηεζ “ζηαεενά ζημ θσο”; 2. Βίιαζ άναβε ζηακυξ κα ιάες κα πενπαηχ ζημ θσο ηζ έηζζ κα απμηηήζς ηεθζηά ηδ θχηζζδ; 3. Μπμνχ κα δς κμδηζηά ημκ εαοηυ ιμο υηζ ζηέηεζ ζημ θσο ηδξ ροπήξ ιμο ηαζ βκςνίγς ηδκ έκκμζα ημο ζηαεενμφ ζημπαζιμφ; 4. Ώκ πνδζζιμπμζχ αοηή ηδκ ακαζηυπδζδ ζημ θσο, υπςξ πνέπεζ κα πνδζζιμπμζείηαζ, πμζμ εα είκαζ ημ απμηέθεζια ζηδ γςή ιμο ηαζ πμζμ εα είκαζ ημ απμηέθεζια ζηδ γςή ημο μιίθμο πμο οπδνεηχ; 5. Μπμνχ κα πς εζθζηνζκά υηζ βκςνίγς πχξ κα ζηέης πανάιενα ζακ πνμζςπζηυηδηα ηαζ κα ζηνέθς ημ θσο ζηα πνμαθήιαηα ηδξ ηαεδιενζκήξ ιμο γςήξ; 6. Γζα πμζμ θυβμ εέθς κα πενπαηχ ζημ θσο; α. Βπεζδή γδηχ πνμζςπζηή θχηζζδ; Ή α. Βπεζδή εέθς κα αμδεήζς ζηδ δζαθχηζζδ ηςκ βφνς ιμο; 7. Ώκ αοηή δ ενβαζία ακαζηυπδζδξ είκαζ ιζα ζοβηεηνζιέκδ επζζηδιμκζηή ιέεμδμξ παναβςβήξ οπμηεζιεκζηχκ απμηεθεζιάηςκ ιε ακηζηεζιεκζηέξ αθθαβέξ, πμζα είκαζ αοηά ηα απμηεθέζιαηα ηαζ μζ αθθαβέξ; 8. Πμζα αάζδ ιπμνχ κα ανς ζηδκ ενβαζία ηδξ ιεθέηδξ ιμο πμο εα έδεζπκε υηζ ιπμνχ κα θςηζζεχ ηαζ κα εκηείκς έηζζ ηδκ ζηακυηδηά ιμο βζα οπδνεζία ηαζ ηδκ αολδιέκδ πνδζζιυηδηά ιμο πάκς ζηδκ Ώηναπυ; 9. Δ πνυμδυξ ιμο ζηδκ Ώηναπυ έπεζ άναβε ζδιαζία; Γζαηί;

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

172

10. Ώκ αθδεεφεζ υηζ μ ηοθθυξ πνέπεζ κα πνμπςνεί αγγίδνληαο, αθθά εηείκμζ πμο έπμοκ υναζδ ηζκμφκηαζ βιέπνληαο ηαζ ιέκμκηαξ εθεφεενμζ ηζ απμζπαζιέκμζ, ηυηε βζαηί έπμκηαξ υναζδ δε ααδίγς μνζζηζηυηενα ζημ θσο; 11. Βίκαζ άναβε μ κμοξ ιμο ημ υνβακμ υναζδξ βζα ημκ πκεοιαηζηυ άκενςπμ ηαζ πνμζθένς αοηυ ημ υνβακμ βζα πνήζδ ζημκ ακχηενμ εαοηυ; 12. Μπμνχ κα ηναηήζς ημ κμο ζηαεενά ζημ θσο; 13. Καεχξ ακαζημπχ ηδ ιένα ιμο, ηζ νυθμ έπαζλε δ θχηζζδ; 14. Πχξ μνίγς ηδ θνάζδ “θσο ηδξ Φοπήξ”; 15. Σμ θσο είκαζ ιζα πμζυηδηα ηδξ ροπήξ. ΢‟ αοηυ ημ θσο, α. Μπμνχ άναβε κα λεπάζς ημ πςνζζηυ πνμζςπζηυ εαοηυ; α. Μπμνχ άναβε κ‟ ακαβκςνίζς ημκ έκακ εαοηυ ζε υθμοξ ημοξ εαοημφξ; 16. Μαξ θέκε υηζ οπάνπεζ έκα ανπέηοπμ, έκα πνυηοπμ, ιζα αηηίκα, έκαξ ζηυπμξ ηζ έκα θσο πμο θάιπεζ απ‟ ηδκ Ώηναπυ. Καηακμχκηαξ ημ, λένς άναβε ηάηζ βζα ηδκ εθεοεενία απυ ηδ ζηεκμπχνζα πμο πνέπεζ κα θςηίγεζ ημ δνυιμ ιμο; 17. Με πμζμ ηνυπμ ακηακαηθάηαζ ημ θσο ζηδ γςή ιμο; 18. Ώκαβκςνίγς άναβε ημοξ ζοκηνυθμοξ ιμο πνμζηοκδηέξ ζημ δνυιμ ημο θσηφο; 19. Μπμνχ άναβε κα εθηφζς ζοκεζδδηά ημ θσο υηακ ημ πνεζάγμκηαζ μζ άθθμζ; 20. Βίιαζ μ θοηνςηήξ ηδξ ηαηχηενδξ θφζδξ. Με πμζμ ηνυπμ αμδεά ημ θσο αοηή ηδ θφηνςζδ; 21. Τπήνλε ηάπμζα ζηζβιή αοηή ηδ ιένα ζηδκ μπμία ημ θσο δζαπφεδηε ιέζα απυ ιέκα; 22. Δ θφζδ ηδξ ροπήξ είκαζ θσο. Δ ειπεζνία αοημφ ημο θσηφο επζηοβπάκεηαζ δζα ημο κμδηζημφ εθέβπμο. Σζ ζδιαίκεζ βζα ιέκα μ κμδηζηυξ έθεβπμξ; 23. Με πμζα πνμαθήιαηα ηαζ ζε πμζεξ πενζζηάζεζξ εθεθηφεηαζ εοημθυηενα ημ θσο ιέζα ιμο; 24. Έθενα θσο ζημοξ άθθμοξ ζήιενα; 25. Ώκ εηδήθςζα θσο, ημ έηακα ζοκεζδδηά ή απθά δζαπφεδηε ιέζα απυ ιέκα; 26. Πμζεξ δναζηδνζυηδηεξ ηαζ πμζυηδηεξ ηδξ ηαηχηενδξ θφζδξ ιμο πνέπεζ κα ελαθεζθεμφκ ακ πνυηεζηαζ ημ θσο κα θςηίγεζ ημ δνυιμ ιμο; 27. Πμζμ είκαζ ημ ηφνζμ ειπυδζμ ζηδ δζαθχηζζή ιμο; 28. Με πμζμ ηνυπμ ιπμνχ κα πνδζζιμπμζήζς ημ θσο βζα κα αμδεήζς ημοξ ζοκακενχπμοξ ιμο; 29. Με πμζμ ηνυπμ ιπμνχ κα αμδεήζς πζμ αθδεζκά ημοξ ζοκακενχπμοξ ιμο; Αχγνπζηνο 1937 ΏΑΒΛΦΒ ΜΟΤ, ΢ηδ δζάνηεζα ηςκ πεναζιέκςκ έλζ ιδκχκ έηακεξ ζαθή πνυμδμ ηαζ ηχνα έπεζξ πμθφ πενζζζυηενδ δφκαιδ, εζχηενδ ηαζ ζηαεενή, ζημκ υιζθυ ιμο απυ πμηέ άθθμηε. Αζαηήνδζε αοηή ηδ ζηαεενυηδηα ηζ αοηή ηδκ εθεοεενία απ‟ ηδκ επίηνζζδ, πμο έπεζξ επζηφπεζ ζε ηάπμζμ πναβιαηζηυ ααειυ, θνμκηίγμκηαξ χζηε αοηή δ ζηαεενυηδηα κα ιδκ απμηνοζηαθθςεεί ζε ζηαηζηή ηαηάζηαζδ ή αοηή δ εθεοεενία απ‟ ηδκ επίηνζζδ κα ιδκ πανειπμδίγεζ ηδκ πμζυηδηα ηδξ εθεφεενδξ ακάθοζδξ.

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

173

Ώοηυξ μ υιζθμξ ιαεδηχκ είκαζ πενζζζυηενμ εοεοβναιιζζιέκμξ ηζ μθμηθδνςιέκμξ απ‟ υ,ηζ ήηακ ηζ ακ αοηή δ μθμηθήνςζδ ζοκεπζζεεί ηζ δ επζημζκςκία εδναζςεεί ζζπονυηενα, ιπμνμφιε ανβυηενα κα πνμπςνήζμοιε πνάβιαηζ ζημ ένβμ. Ώοηυ ημ ένβμ ελανηάηαζ ζε ηεθεοηαία ακάθοζδ απυ μνζζιέκεξ ζςζηά εδναζςιέκεξ ζπέζεζξ: 1.

2.

3.

4.

Μεηαλφ ηςκ ιεθχκ ημο μιίθμο ηζ ειέκα, ημ Θζαεηακυ Ώδεθθυ ζαξ. Μεηαλφ ημο μιίθμο ζακ ζοκυθμο ηαζ ηδξ Εενανπίαξ. Μεηαλφ αοημφ ημο μιίθμο ηςκ ηζέθα ηαζ ηςκ άθθςκ μιάδςκ ζημ Άζναι ιμο. Μεηαλφ ηςκ ιεθχκ ημο μιίθμο αημιζηά.

Θα ήεεθα κα ζμο γδηήζς κα ζημπαζεείξ αοηά ηα γδηήιαηα. ΢μο είπα υηζ εα αζπμθδεχ ιε ηζξ αηηίκεξ ηςκ θμνέςκ ηδξ πνμζςπζηυηδηάξ ζμο ζηζξ επυιεκεξ μδδβίεξ, χζηε κα ιπμνέζεζξ κα ακηζθδθεείξ εοημθυηενα ημ αημιζηυ ζμο πνυαθδια ηαζ κα πνμζανιμζεείξ ζοκεπχξ βνδβμνυηενα βζα οπδνεζία. ΋πςξ λένεζξ, δ αηηίκα ηδξ πνμζςπζηυηδηάξ ζμο είκαζ δ πέιπηδ ηαζ δ κμδηζηή ζμο αηηίκα δ ηέηανηδ ηαζ δ αηηίκα ημο θοζζημφ ζμο ζχιαημξ δ ηνίηδ: 5-4-3. Βίκαζ μζ Ώηηίκεξ ηδξ ΢οβηεηνζιέκδξ Γκχζδξ, ηδξ Ώνιμκίαξ ιέζς Αζαιάπδξ (πμο ζοκεπχξ δζελάβεηαζ ζηδκ πενίπηςζή ζμο ζηδ κμδηζηή θφζδ) ηαζ ηδξ Βκενβμφ Νμδιμζφκδξ. Θα ζμο είκαζ θμζπυκ θακενυ, ακ ζηεθεείξ ηαεανά, βζαηί μ θοζζηυξ ζμο θμνέαξ είκαζ έκα ηυζμ ηαθυ ακηαπμηνζηζηυ υνβακμ ζηδ κμδηζηή εκηφπςζδ ηαζ βζαηί ημ πνυαθδια ηδξ γςήξ ζμο είκαζ δειέκμ ιε ηδκ ημπμεεζία ημο θοζζημφ πεδίμο ή ιε ημ πενζαάθθμκ υπμο ανίζηεηαζ δ πνμζςπζηυηδηά ζμο. Σα πνμαθήιαηά ζμο πνμένπμκηαζ πενζζζυηενμ απ‟ ηζξ πενζζηάζεζξ ηαζ ημ πενζαάθθμκ ζμο πανά απυ ιέζα ζμο. Αεκ είκαζ έηζζ, αδεθθέ ιμο; Αεκ είκαζ ιζα ηυζμ ζοκδεζζιέκδ ηαηάζηαζδ υζμ θαίκεηαζ. Βίζαζ ιμκαδζηά απαθθαβιέκμξ απυ εζχηενα ζοιπθέβιαηα, αθθά ηαζ ιμκαδζηά ακηαπμηνζηζηυξ ζηζξ ελςηενζηέξ πενζζηάζεζξ. ΢οθθμβίζμο ζ‟ αοηυ, βζαηί εα ηάκεζ ημ δνυιμ ηδξ γςήξ ζμο ηαεανυηενμ ηαζ εα δζεοημθφκεζ πμθφ ηδκ πνυμδυ ζμο ζηδκ Οδυ. Οζ πενζμνζζιμί ζηδκ εθεφεενδ δνάζδ ημο θςηυξ ηδξ ροπήξ ιέζα απυ ζέκα ζημ πενζαάθθμκ ζμο δε ανίζημκηαζ ζε ηαιζά ζδζαίηενδ κμδηζηή ή αζηνζηή ακηίδναζδ, αθθά ζηδκ ακηαπυηνζζδ ηδξ υθδξ πνμζςπζηυηδηάξ ζμο ζηζξ ελςηενζηέξ ζοκεήηεξ ημο πενζαάθθμκημξ. Δ ακηαπυηνζζδ αοηή πανάβεζ ιζα ελςηενζηή δίκδ δοκάιεςκ ζηδκ αφνα ζμο απ‟ υπμο ένπεηαζ δ εοηαζνία βζα ημκ ηέηανημ αηηζκζηυ κμο ζμο κα δδιζμονβήζεζ ανιμκία ιέζς δζαιάπδξ ηζ επζδελζυηδηα ζηδ δνάζδ, πμο είκαζ δ αθδεζκή ζδιαζία ηςκ επζημονζηχκ μκμιάηςκ αοηήξ ηδξ αηηίκαξ δ μπμία μκμιάγεηαζ ζοπκά Ώηηίκα ηδξ Σέπκδξ ή ηδξ Οιμνθζάξ. Βίκαζ δ αηηίκα ηδξ δδιζμονβζηήξ γςήξ ηζ υπζ ηδξ δδιζμονβζηήξ ηέπκδξ. Δ δδιζμονβζηή γςή πανάβεζ μιμνθζά ηαζ ανιμκία ζηδκ ελςηενζηή γςή, χζηε μζ άθθμζ κα ιπμνμφκ κα δμοκ ηδκ επίηεολδ. Πχξ ιπμνεί κα παναπεεί αοηή δ επζδελζυηδηα ζηδ δνάζδ; Πχξ ιπμνεί κα δζεοημθοκεεί δ πνμδζάεεζή ζμο κα δδιζμονβείξ ανιμκία πανά ηδ δζαιάπδ ηζ ελαζηίαξ ηδξ; Με έκα ζζπονά κμδηζηυ δζαθμβζζιυ πμο εα εζζαβάβεζ ημ θςξ ηδξ ροπήξ, ημ μπμίμ ζηδκ πενίπηςζή ζμο είκαζ αβάπδ-ζμθία ηαζ εα ημ εζζημιίζεζ ιε ηέημζα δφκαιδ χζηε μ ζοκδοαζιυξ ζμθίαξ ηζ επζδελζυηδηαξ ζηδ δνάζδ (βζα κα εηδδθςεεί δ ανιμκία) εα πνμηαθέζεζ ηδκ ειθάκζζδ ημο εζχηενμο πνμηφπμο ζημ ελςηενζηυ εέια ηδξ

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

174

ηαεδιενζκήξ ζμο γςήξ. Θα ήεεθα κα ζμο ημκίζς υηζ ανίζηεζαζ ζζπονυηενα ζηδ βναιιή ηδξ ζμθίαξ πανά ζηδ βναιιή ηδξ αβάπδξ ηαζ ζημ ζπέδζμ ηδξ αημιζηήξ ιαξ ακάθοζδξ ηαηαηάζζεζαζ ιάθθμκ ζημ “Ανυιμ ημο ΐμφδδα” πανά ζημ “Ανυιμ ημο Υνζζημφ”. Γζα κα ημ πναβιαηχζεζξ πζμ απμηεθεζιαηζηά πνέπεζ κα ζοβηεκηνχζεζξ ηδκ πνμζμπή ζμο ζ‟ αοηυ ημ εέια ηδξ ζνθήο θη επηδέμηαο δσήο, υπςξ εηθνάγεηαζ ζημ πενζαάθθμκ ζμο. Ώοηυ εα ηείκεζ κα ζε ελςηενζηεφζεζ πενζζζυηενμ, κα ζε εζηζάζεζ ζηδ γςή ημο θοζζημφ πεδίμο ηαζ κα θένεζ ηδκ εβηεθαθζηή ζμο ζοκείδδζδ (ηαζ ζοκεπχξ ηζξ ελςηενζηέξ ζμο δναζηδνζυηδηεξ) ζε ζοιθςκία ιε ηδκ ροπζηή ζμθία ηαζ ηδκ ροπζηή επζεοιία. Αεκ οπάνπεζ ηαιζά ζδζαίηενδ ακάβηδ βζα ζέκα ηχνα κα δίκεζξ ιεβάθδ πνμζμπή ζηδκ αζηνζηή ή ζοκαζζεδιαηζηή ζμο ηαηάζηαζδ. Βζηίαζε ηδκ εζχηενδ πνμζμπή ζμο ζε δφμ υρεζξ ηδξ θφζδξ ζμο: ηδκ ροπή ηαζ ημκ εβηέθαθμ ιέζς ηδξ πνήζδξ ημο θςηζζιέκμο κμο. Θα ακηζθδθεείξ θμζπυκ βζαηί ζμο έεεζα ηζξ ενςηήζεζξ ζηζξ ηεθεοηαίεξ μδδβίεξ ηαζ απαίηδζα ηζξ ζοβηεηνζιέκεξ απακηήζεζξ ζμο. Θα ζμο δχζς έκα δζαθμβζζιυ ηέηανηδξ αηηίκαξ πμο πνέπεζ κα αημθμοεήζεζξ πνμζεηηζηά ιέπνζ κα ζμο λακαβνάρς. Να εηηεθείξ αοηυ ημ δζαθμβζζιυ βμνβά, ζ‟ έκα ζδιείμ έκηαζδξ ηαζ ζοβπχκεοζδξ ηαζ ηάκε ημκ δοκαιζηά ιε υθδ ηδ δφκαιδ ηδξ θςηζζιέκδξ ζμο εέθδζδξ πίζς ημο… Πνμπχνδζε ιε ειπζζημζφκδ, αδεθθέ ιμο, λένμκηαξ υηζ υθα πάκε ηαθά. Έπεζξ δφμ ηφνζα πνμαθήιαηα ημο θοζζημφ πεδίμο πμο ηα ακαβκςνίγεζξ ηαθά ηαζ ιμο είκαζ βκςζηά. Λφζε ηα, ακ είκαζ δοκαηυ, ζηδ δζάνηεζα ηςκ ενπυιεκςκ έλζ ιδκχκ ιε ηδ αμήεεζα ηςκ ζηέρεςκ πμο ζμο έδςζα ζήιενα. Μάηνο 1938 ΏΑΒΛΦΒ ΜΟΤ, Ξένς πςξ εα είκαζ πδβή ιεβάθδξ ζηακμπμίδζδξ βζα ζέκα υηζ ιενζημί ζημκ υιζθυ ιμο ανπίγμοκ ιζα ζοβηεηνζιέκδ μιαδζηή ενβαζία ζηδ εεναπεοηζηή. ΐνίζηεζαζ ζηδκ εκενβυ βναιιή ηαζ εα είκαζ ζδζαίηενα ςθέθζιμ βζα ζέκα κα ζοκενβαζεείξ, βζαηί εα ζοκηεθέζεζ πενζζζυηενμ ζηδκ μθμηθήνςζδ ηδξ πνμζςπζηυηδηάξ ζμο ηαζ ηδξ ροπήξ ζμο ζε ιζα θεζημονβζηή ιμκάδα απυ ηάεε άθθδ άζηδζδ. Γζ‟ αοηυ ημ θυβμ δε ζημπεφς κα ηάκς ηάηζ πενζζζυηενμ απ‟ ημ κα ζμο δχζς ιζα ζφκημιδ ακαπκεοζηζηή άζηδζδ ηδκ μπμία εα ζμο γδημφζα κα εηηεθείξ ηαηηζηά πνζκ ημκ μιαδζηυ δζαθμβζζιυ. Δ άζηδζδ αοηή εα αμδεήζεζ παναζφνμκηαξ ηα δζάθμνα ζχιαηά ζμο ζ‟ έκα νοειυ πμο εα δζεοημθφκεζ ηδκ επίποζδ ηδξ εεναπεοηζηήξ δφκαιδξ δ μπμία – ζ‟ αοηή ηδκ μιαδζηή ενβαζία – πνέπεζ κα πνμένπεηαζ απ‟ ηδκ ροπή. Ο υιζθμξ δεκ ενβάγεηαζ ζηδκ πναβιαηζηυηδηα (υπςξ μ ιέζμξ εεναπεοηήξ) ιε αζεενζηή πνάκα… Δ άζηδζδ αοηή εα μζημδμιήζεζ ιζα ζηεκυηενδ μιαδζηή επζημζκςκία ηζ έπεζ ηδ θφζδ ιζαξ εζδζηήξ οπδνεζίαξ πμο πνμζθένεζξ ζημκ υιζθμ ηαζ εα εδναζχζεζ έκα είδμξ νοειζηήξ ηνμφζδξ πάκς ζημκ πάζπμκηα, οθαίκμκηαξ ζοκεπχξ βζ‟ αοηυκ ιζα αηναπυ θςηυξ πάκς ζηδκ μπμία ιπμνεί κα νέεζ δ εεναπεοηζηή εκένβεζα. Οζ ηεθεοηαίεξ μδδβίεξ είκαζ βειάηεξ οπμδείλεζξ βζα ζέκα πμο πνέπεζ κα βίκμοκ ηαεανυηενεξ ηαζ πνδζζιυηενεξ ηαεχξ ηζξ ιεθεηάξ ηαζ θένκεζξ ζ‟ αοηέξ ιζα αολακυιεκδ έιπκεοζδ. Θα ήεεθα κα ζμο γδηήζς κα ηζξ ιεθεηήζεζξ ζημ θςξ ηδξ απμηηδεείζαξ

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

175

ειπεζνίαξ ζμο ηαζ ηςκ κέςκ μδδβζχκ πμο δυεδηακ ζημοξ ιαεδηέξ ιμο. Θα οπάνλμοκ βζα ζέκα ανηεηέξ ζδιακηζηέξ αθθαβέξ ζηδ δζάνηεζα ηςκ επυιεκςκ δφμ πνυκςκ, ηυζμ ζηδ γςή ζμο υζμ ηαζ ζημ πενζαάθθμκ ζμο. Να είζαζ έημζιμξ κα ηζξ ακαβκςνίζεζξ ηαζ κα απμημιίζεζξ απ‟ αοηέξ ηδκ εζχηενδ εηείκδ ακάπηολδ ηδκ μπμία πνέπεζ κα δχζεζ – ηαζ εα δχζεζ – μ ζςζηυξ πεζνζζιυξ ηςκ πανμοζζαγυιεκςκ ηαηαζηάζεςκ. Ώοηά είκαζ υθα υζα έπς κα ζμο πς ηχνα, αδεθθέ ιμο. ΢ΔΜΒΕΧ΢Δ: Ο καζεηήο απηφο ζπλδέεηαη αθφκε ραιαξά κε ην έξγν ηνπ Θηβεηαλνχ θαη βξίζθεηαη αθφκε πεξηζηαζηαθά ζε επαθή κε ην Θηβεηαλφ. Ο Θηβεηαλφο παξαηεξεί γη’ απηφλ φηη ε ζχλδεζε απηή επηηξέπεηαη “επεηδή έδεζε πιήξσο κε ην θσο πνπ ήηαλ κέζα ηνπ θη φηη ε απνηπρία ηνπ (αλ κπνξεί λα νλνκαζζεί έηζη) νθεηιφηαλ ζην γεγνλφο φηη βξηζθφηαλ ζηελ αξρή ηεο Αηξαπνχ ηεο Μαζεηείαο”.

΢ημκ C.Ώ.C. Αχγνπζηνο 1937 ΏΑΒΛΦΒ ΜΟΤ, ΢μο γδηήεδηε κα οπδνεηήζεζξ ζημκ υιζθμ ηςκ ιαεδηχκ ιμο βζα ηνεζξ θυβμοξ. Θα ζ‟ εκδζέθενε ίζςξ κα ιάεεζξ πμζμζ είκαζ, βζαηί ηυηε εα ιπμνείξ κα οπδνεηήζεζξ πζμ κμήιμκα ηζ αοηή ήηακ πάκηα δ επζεοιία ζμο. Σμοξ δίκς ιε ηδ ζεζνά ηδξ ζπμοδαζυηδηάξ ημοξ, ανπίγμκηαξ ιε ημ θζβυηενμ ζδιακηζηυ ζήιενα, ακ ηαζ ηαηά ηφπδ ιπμνείξ πμθφ εφημθα κ‟ ακαβκςνίζεζξ: 1. Έκαξ ανπαίμξ ηανιζηυξ δεζιυξ ιαγί ιμο, ημ Θζαεηακυ Αάζηαθυ ζμο ηζ επίζδξ ι‟ έκα ζοκενβάηδ ζ‟ έκα επζθεβιέκμ πεδίμ οπδνεζίαξ.

2. Έκα ααζζηυ εκδζαθένμκ μθυηθδνδξ γςήξ ζημ πεδίμ ηδξ εηπαίδεοζδξ. Ώοηυ ε‟ απμηεθέζεζ ημ επζθεβιέκμ εέια ηδξ ιεθέηδξ ιαξ βζαηί έπεζ πμθθή ζδιαζία ηζ εκδζαθένμκ βζα ζέκα.

3. Μζα ζαθή ηζ ακαβκςνζζιέκδ ηθίζδ βζα υθα υζα αθμνμφκ ηδ Νέα Βπμπή. Ώοηή δ ζοκείδδζδ ηςκ κέςκ εζζενπυιεκςκ επζδνάζεςκ ζ‟ έθενε ιέζα ζε έκακ υιζθμ ηδξ Νέαξ Βπμπήξ. Υαίνμιαζ, αδεθθέ ιμο, πμο ζοκδέεδηεξ ι‟ αοηυ ημκ υιζθμ ηαζ πζζηεφς υηζ εα ςθεθδεείξ πμθφ ηζ υηζ επίζδξ εα ςθεθήζεζξ πμθφ ημοξ άθθμοξ. Μζα ενβαζία ζακ αοηή πμο ακαθαιαάκεζξ ηχνα έπεζ ηζξ δοζημθίεξ ηαζ ηα πνμαθήιαηά ηδξ. Ώοηά δεκ είκαζ αηυιδ ζδζαίηενα θακενά ηαεχξ μ υιζθμξ ανίζηεηαζ ιυκμ ζε δζαδζηαζία μθμηθήνςζδξ ηαζ ηα αθδεζκά μιαδζηά πνμαθήιαηα (ζηα μπμία ακαθένμιαζ εδχ) εα ειθακζζεμφκ ιυκμ αθμφ μζ αδεθθμί ημο μιίθμο εα έπμοκ ενβαζεεί ιαγί βζα θίβμ δζάζηδια. Βίκαζ πνμαθήιαηα ζδζμζοβηναζίαξ ηαζ πενζζηαζζαηά άηνζηδξ δνάζδξ, πνμαθήιαηα ηαηακυδζδξ ηζ ενιδκείαξ ηζ επίζδξ πνμαθήιαηα εθανιμβήξ ηςκ ζδζαγμοζχκ δζδαπχκ ηδξ Νέαξ Βπμπήξ ζημκ πανυκηα ηαζνυ. Σμ ηεθεοηαίμ αοηυ πνυαθδια πενζθαιαάκεζ ηαζ ημ πνυαθδια ημο μνεμφ ζοιαζααζιμφ ηαζ ιζα αθδεζκή αίζεδζδ ηςκ αλζχκ ημο πνυκμο. Δ πενίμδμξ ηδξ γςήξ ιπνμζηά ζμο είκαζ εηείκδ ημο ζαλλπάζηλ, εηείκμο πμο – έπμκηαξ βεοεεί πθήνςξ ηδκ ειπεζνία ηδξ γςήξ – είκαζ πζα αθζενςιέκμξ ζηδ γςή ηςκ πκεοιαηζηχκ αλζχκ ηαζ ζηδ δζδαζηαθία ημοξ ζημοξ άθθμοξ. ΢οθθμβίζμο ζ‟ αοηυ.

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

176

Αε ζμο ακαεέης εζδζηή ενβαζία. Θα ήεεθα κα ζμο γδηήζς κα ιεθεηήζεζξ ηζξ μδδβίεξ πμο έδςζα ζ‟ αοηυ ημκ υιζθμ ιε πνμζμπή ηαζ ιε ηυζδ ηαπφηδηα υζδ απαζηεί δ πνμζεηηζηή ιεθέηδ ηαζ ηαηακυδζδ. Συηε ιπμνείξ κα ακαθάαεζξ ηδκ ενβαζία ιε κμδιμζφκδ ιαγί ιε ηα άθθα ιέθδ ημο μιίθμο ηαζ κα πνμπςνήζεζξ ιαγί ημοξ ζημ επυιεκμ αήια ηαζ ζηδκ επυιεκδ θάζδ δζδαζηαθίαξ. Ξένς πςξ ζηέθεδηεξ πμθφ ημ εέια ηδξ πμζυηδηαξ ηςκ αηηίκςκ πμο ζε νοειίγμοκ ηαζ ηςκ δοκάιεςκ πμο είκαζ δζαεέζζιεξ βζα πνήζδ. Θα ζμο πς πμζεξ είκαζ μζ αηηίκεξ ζμο ηαζ μζ ηονίανπεξ δοκάιεζξ ιε ηζξ μπμίεξ μθείθεζξ κα ενβαζεείξ ζ‟ αοηή ηδκ εκζάνηςζδ: Δ ςπρηθή ζνπ αθηίλα είκαζ δ πνχηδ Ώηηίκα ηδξ Θέθδζδξ ή Αφκαιδξ, υπςξ επίζδξ ηζ δ αηηίκα ημο θπζηθνχ ζνπ ζψκαηνο. ΢‟ αοηυ μθείθεηαζ, υηακ εεθήζεζξ, δ εοημθία ηαζ δ εοπένεζα ιε ηδκ μπμία δ ροπή ζμο ιπμνεί κα εκηοπχζεζ ημκ εβηέθαθυ ζμο. Ώοηυ ηείκεζ επίζδξ κα ζε ηαεζζηά πμθφ εκμναηζηυ, ακ ηαζ ηαευθμο ροπζηυ. ΢μο δίκεζ – πάθζ ακ ημ εέθεζξ – μνβακςηζηή δφκαιδ ηαζ ηδ πνήζδ ιζαξ δοκαιζηήξ, πκεοιαηζηήξ εέθδζδξ πμο ιπμνεί κα ζε μδδβήζεζ ιέζα ηαζ πάκς απ‟ υθα ηα ειπυδζα. Υνδζζιμπμίδζέ ηδκ, αδεθθέ ιμο, ιε ιεβαθφηενδ ζοπκυηδηα – υπζ πάκς ζε άθθμοξ αθθά ζημκ εαοηυ ζμο ηαζ ζε ζπέζδ ιε μηζδήπμηε πνμζπαεείξ κα ηάκεζξ βζα ηδκ πναβιαημπμίδζδ ημο ΢πεδίμο. Δ αθηίλα ηεο πξνζσπηθφηεηάο ζνπ είκαζ δ δεφηενδ Ώηηίκα ηδξ Ώβάπδξ-΢μθίαξ ηζ αοηυ ζμο επζηνέπεζ κα εθεθηφεζξ ηαζ κα πνδζζιμπμζείξ αηίκδοκα ηδκ πνχηδ αηηζκζηή ζμο Θέθδζδ, βζαηί ηυηε εα ηνμπμπμζείηαζ ακαπυθεοηηα απ‟ ηδκ εζηίαζδ ηδξ πνμζςπζηυηδηάξ ζμο. Θα ζδιεζχζεζξ θμζπυκ πςξ αοηυ ηείκεζ κα ζε ηαηαζηήζεζ ανηεηά ζζμννμπδιέκμ υηακ δναξ ζακ πνμζςπζηυηδηα ή ζακ ροπή. Σμ λνεηηθφ ζνπ ζψκα ανίζηεηαζ ζηδκ ηέηανηδ Ώηηίκα ηδξ Ώνιμκίαξ ιέζς Αζαιάπδξ ηζ αοηυ ζοπκά δζαηανάζζεζ ηδκ ζζμννμπία ζμο. Δ επζεοιία ζμο βζα ανιμκία πνμηαθεί ηάπμηε ημκηυθεαθιδ υναζδ ηαζ ηείκεζξ κα δναξ αζαζηζηά. ΋ηακ ζοιααίκεζ αοηυ, ακαηαθφπηεζξ ανβυηενα υηζ πνμηάθεζεξ δζαιάπδ ακηί κα εβηαζκζάζεζξ ανιμκία υπςξ ήηακ δ ανπζηή ζμο πνυεεζδ. Ώθθά ιπμνείξ κα ιάεεζξ πμθθά απ‟ αοηυ, βζαηί ζε ηεθζηή ακάθοζδ δ ηέηανηδ αηηίκα ηοαενκά ηδκ ίδζα ηδκ ακενςπυηδηα ηαεχξ ηαζ ημκ πθακήηδ, ηδ βδ· μ ηέηανημξ αηηζκζηυξ κμοξ ζμο ιπμνεί ζοκεπχξ πάκημηε κα ζε θένκεζ ζε επαθή ιε ημκ ηυζιμ ηςκ ακενχπςκ ηαζ κα ημ ηάκεζ ιε ιεβαθφηενδ αζθάθεζα απ‟ υ,ηζ ημ ηάκεζ δ ζοκαζζεδιαηζηή ζμο θφζδ. Σμ βεβμκυξ αοηυ ζε ζοκδοαζιυ ιε ηδ ζμθία ηαζ ηδκ αβάπδ ηδξ πνμζςπζηυηδηάξ ζμο πνέπεζ κα ζε αμδεήζεζ πμθφ ζημ ηαεήημκ ηδξ ζοκενβαζίαξ ιε ακενχπμοξ, πμο ζοκζζηά ημ επζθεβιέκμ πεδίμ ηδξ πνμζπάεεζαξ ηζ έηθναζήξ ζμο. Σμ αζηξηθφ ζνπ ζψκα ανίζηεηαζ, υπςξ ημθιχ κα πς υηζ οπμρζάγεζαζ, ζηδκ έηηδ Ώηηίκα ηδξ Ώθμζίςζδξ. Ώοηυ ζμο δίκεζ ζδεαθζζιυ, αθμζίςζδ ζημοξ ζημπμφξ, ηδ δφκαιή ζμο βζα εοζία ηαζ ηδκ απυθαζή ζμο κα πνμηαθείξ πάκηα ηαθυ απ‟ ημ θαζκμιεκζηυ ηαηυ. Σμ ηεθεοηαίμ αοηυ παναηηδνζζηζηυ είκαζ ζδζαίηενα δζηυ ζμο. Θα ήεεθα εδχ κα ζμο επζζηήζς ηδκ πνμζμπή ζημ βεβμκυξ υηζ οπάνπεζ ιζα έθθεζρδ ζημκ ελμπθζζιυ ζμο ςξ πνμξ ηζξ ηνμπμπμζήζεζξ ηδξ πνχηδξ αηηζκζηήξ βναιιήξ εκένβεζαξ. Αεκ έπεζξ ηαιζά απ‟ ηζξ δοκάιεζξ ηδξ ηνίηδξ, πέιπηδξ ή έαδμιδξ αηηίκαξ ιέζα ζμο. Δ ζζμννμπία δζαηδνείηαζ ιέζς ηςκ πνςηαηηζκζηχκ υρεςκ. Έπμοιε θμζπυκ:

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

1.

2.

3.

4.

5.

177

Δ αηηίκα ηδξ ροπήξ ζμο – δ πνχηδ Ώηηίκα ηδξ Θέθδζδξ ή Αφκαιδξ. Δ αηηίκα ηδξ πνμζςπζηυηδηάξ ζμο – δ δεφηενδ Ώηηίκα ηδξ Ώβάπδξ-΢μθίαξ. Δ αηηίκα ημο κμο – δ ηέηανηδ Ώηηίκα ηδξ Ώνιμκίαξ ιέζς Αζαιάπδξ. Δ αηηίκα ημο αζηνζημφ ζχιαημξ – δ έηηδ Ώηηίκα ηδξ Ώθμζίςζδξ. Δ αηηίκα ημο θοζζημφ ζχιαημξ – δ πνχηδ Ώηηίκα ηδξ Θέθδζδξ ή Αφκαιδξ. Αχγνπζηνο 1938

ΏΑΒΛΦΒ ΜΟΤ, Νζχες πςξ ακ ήεεθεξ κα μνίζεζξ ηζ αηνζαχξ ζμο έδςζε μ πεναζιέκμξ πνυκμξ ζε ειπεζνία ηαζ οπδνεζία, εα ηαηέβναθεξ ιζα αίζεδζδ ιεβαθφηενδξ εζχηενδξ αεααζυηδηαξ ηαζ ζζβμονζάξ, ζδζαίηενα ζηδκ οπδνεζία. Θα ακαηαθφρεζξ υηζ αοηή δ ζζβμονζά ζηέηεζ ιπνμζηά ζμο ζακ μ ζηυπμξ ηδξ πκεοιαηζηήξ ζμο πνμζπάεεζαξ. Σεθεοηαία έηακεξ ιεβάθδ πνυμδμ πνμξ αοηυ ημ ζηυπμ ηαζ δ πνςηαηηζκζηή ροπή ζμο ιπμνεί κα αβηονμαμθήζεζ ζηαεενά ζ‟ αοηή ηδκ πμζυηδηα ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ ηαζ ιπμνεί κα ημ ηάκεζ ιε αζθάθεζα ηαεχξ δ πάνδ ηδξ ηαπεζκμθνμζφκδξ είκαζ ααζζηά θοζζηή ζε ζέκα. Σμ πεδίμ ηδξ οπδνεζίαξ ζμο ιεβαθχκεζ, ηάηζ πμο απμηεθεί πάκηα ηδκ ακηαιμζαή ηδξ πνμζθενυιεκδξ οπδνεζίαξ. Πέηοπεξ επίζδξ ιζα απμδέζιεοζδ απυ πμθθή ανπαία εοεφκδ· αοηή πνέπεζ κα ζε αθήζεζ αηυιδ πζμ εθεφεενμ βζα ημ ιέθθμκ. Σζ επζθοθάζζεζ ημ ιέθθμκ βζα μπμζμδήπμηε πνυζςπμ δεκ ιπμνεί κα πνμεζπςεεί αοηέξ ηζξ ιένεξ, βζαηί μζ πθακδηζηέξ ζοκεήηεξ είκαζ ηέημζεξ πμο ηαιζά πνυαθερδ δεκ είκαζ απυθοηα μνεή – μφηε αηυιδ ηαζ βζα έκα ιέθμξ ηδξ Εενανπίαξ. Γζα ζέκα εα οπάνλεζ δ ακάβηδ απυθαζδξ ζε πμθθά ζδιεία ηαζ βζα ημ ζημπυ αοηυ εθζζηχ ηδκ πνμζμπή ζμο ζε ιζα άθθδ πμζυηδηα πμο είκαζ δ Καζαγίαζε. Άθδζε υθεξ ηζξ αθθαβέξ κα ζοιαμφκ ζηδ γςή ζμο ζακ απμηέθεζια μνεήξ απυθαζδξ πμο ιε ηδ ζεζνά ηδξ πνέπεζ κα ααζίγεηαζ ζ‟ έκακ αθδεζκυ ροπζηυ πνμζακαημθζζιυ ηζ αθζένςζδ. Οζ απμθάζεζξ δεκ πνέπεζ κα θαιαάκμκηαζ ζακ απμηέθεζια μπμζαζδήπμηε ελςηενζηήξ επζννμήξ. Θα ιπμνμφζεξ ζ‟ αοηυ ημ ζδιείμ κα ιε νςηήζεζξ ζε ηζ πνέπεζ κα ζηδνίγεηαζ ιζα ζςζηή απυθαζδ ηαζ εα απακημφζα ςξ ελήξ: 1. ΢‟ αοηυ πμο ζμο πνμζθένεηαζ ζακ πκεοιαηζηή εοηαζνία, αθθά πμο ιπμνεί κα δζελαπεεί πςνίξ κα εβηαηαθείρμοιε μνεέξ ηαζ ακαπυθεοηηεξ οπμπνεχζεζξ. Λές νξζέο οπμπνεχζεζξ ηζ υπζ πνμζςπζηέξ ηθίζεζξ.

2. ΢‟ αοηυ πμο εα ζμο δχζεζ έκα εονφηενμ πεδίμ οπδνεζίαξ, έηζζ χζηε υθεξ ζμο μζ δοκάιεζξ ηαζ ηα πνμζυκηα ηαζ ηα απμηηδεέκηα ηαθέκηα κα ιπμνμφκ κα ηεεμφκ ζε δνάζδ ηαζ κα ζμο δχζμοκ ηδ ζθαζνζηή εηείκδ ακάπηολδ πμο εα ζε ελμπθίζεζ βζα ηδκ επυιεκή ζμο γςή δναζηδνζυηδηαξ.

3. ΢‟ αοηυ πμο ιπμνεί κα βίκεζ ηαθφηενα απυ ζέκα ηζ απυ ηακέκακ άθθμ. Οζ εφνεξ ακμίβμοκ ηαζ ηθείκμοκ ηζ μ ιαεδηήξ πμο εηβοικάγεηαζ πνέπεζ κα ηαθθζενβήζεζ εηείκδ ηδκ πκεοιαηζηή, εκζηζηηχδδ ακηαπυηνζζδ πμο εα ημο επζηνέρεζ κα βκςνίγεζ ιέζα απυ πμζα εφνα επζεοιεί δ ροπή ημο κα πενάζεζ. Δ ιυκδ άζηδζδ πμο εα ζμο δχζς ηχνα είκαζ κα ζμο γδηήζς κα αζπμθδεείξ πέκηε θεπηά, πνζκ απυ ημκ μιαδζηυ δζαθμβζζιυ, βζα κα ζημπαζεείξ ηα βκςζηά θυβζα, “΢ηδκ

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

178

δζοπία ηαζ ηδκ ειπζζημζφκδ εα είκαζ δ ζζπφξ ζμο”. Ηαλνπάξηνο 1940 ΏΑΒΛΦΒ ΜΟΤ, Δ βμδηεία πμο ζοκζζηά ημ ιεβαθφηενμ πενζμνζζιυ ζμο είκαζ ιε ιζα ζδζάγμοζα έκκμζα ιζα βμδηεία ημο πνυκμο ηαζ ζε επδνεάγεζ ιε δφμ ηνυπμοξ. Ο έκαξ ηνυπμξ ζε επδνεάγεζ αοζηδνά ζε ζπέζδ ιε ημκ εαοηυ ζμο ηζ αοηυ ηακείξ δεκ ημ βκςνίγεζ· ηζ μ άθθμξ επδνεάγεζ υθα υζα ηάκεζξ ζημ ελςηενζηυ πεδίμ ηςκ ειθακίζεςκ ηαζ ηδξ ηαεδιενζκήξ γςήξ. Με ηδ δζεοεέηδζδ αοηχκ ηςκ δφμ ηαζ ηδκ επίηεολδ πνχηα απ‟ υθα ιζαξ πκεοιαηζηήξ ζηάζδξ πνμξ ημ ρξφλν ζαλ αζαλαζία ηαζ δεφηενμ ιζαξ ηονζανπίαξ ημο πνυκμο χζηε κα είκαζ μ πνάηημναξ ηδξ δδιζμονβζηήξ μιμνθζάξ ζηδ γςή ζμο, εα ηονζανπήζεζξ ημ ηεθεοηαίμ ιάεδια πμο δ ζδζαίηενδ αοηή εκζάνηςζδ πνμηίεεηαζ κα ζε δζδάλεζ. Αεκ επζεοιχ κα είιαζ πενζζζυηενμ ζαθήξ. Καεχξ ιεθεηάξ ζηαεενά ημ πνυκμ απυ ηδ ζημπζά ηδξ πνμζδμηίαξ ηαζ ημ πνυκμ ζε ζπέζδ ιε ημ ιέθθμκ, εα ακαηαθφρεζξ ιζα έιθαζδ πμο πνεζάγεηαζ αθθαβή ζηδ γςή ηδξ ζηέρδξ ζμο· ηαεχξ ιεθεηάξ ημ πνυκμ ζε ζπέζδ ιε ημ ηαεδιενζκυ ένβμ, εα θένεζξ ζηδκ έηθναζδ ηδξ οπδνεζίαξ ζμο ζηδκ ακενςπυηδηα ηαζ βζα ιαξ ιζα ηαηεοεοκυιεκδ ζφκεεζδ ηαζ ιζα εκζζποιέκδ δοκαιζηυηδηα δ μπμία πνμξ ημ πανυκ θείπεζ. Μζα αίζεδζδ ημο πνυκμο ηαζ ηδξ ζπέζδξ ημο ιε ηδκ ροπή είκαζ ιζα απυ ηζξ πζμ εκδζαθένμοζεξ ηαζ πνήζζιεξ ιεθέηεξ ημο ιαεδηή· δ ηαηακυδζδ ηδξ ζπέζδξ ημο πανεθευκημξ ιε ημ ιέθθμκ ηαζ ημο εκςιέκμο απμηεθέζιαηυξ ημοξ ζημ πανυκ εα δδιζμονβήζεζ έκακ απ‟ ημοξ ιμπθμφξ πμο ε‟ ακμίλμοκ βζα ζέκα ηδ Θφνα ηδξ Μφδζδξ. Πζζηεφς, αδεθθέ ιμο, πςξ ακ δζαθμβζζεείξ ζ‟ αοηυ εα ζοιπενάκεζξ – υπςξ ηζ εβχ ηαεχξ ζε ιεθεημφζα – υηζ μ έθεβπμξ ημο πανάβμκηα πνυκμο είκαζ ζήιενα δ ηφνζα ακάβηδ. Βζφ πνέπεζ κα δχζεζξ έκα υκμια ζηδκ ζδζαίηενδ βμδηεία ακαθμνζηά ιε ημκ ηνζπθυ πνυκμ πμο είκαζ ημ ηφνζμ ειπυδζμ ζμο. Βνβάζμο ζ‟ αοηυ ημ πνυαθδια ζηδ δζάνηεζα ημο ενπυιεκμο έημοξ ηαζ ηαεχξ ενβάγεζαζ εα έθεεζ δ δζεοηνίκδζδ. Θα ζδιεζχζεζξ υηζ δεκ αζπμθμφιαζ εδχ ιε θάεδ. ΢ηδκ ζδζαίηενδ δθζηία ζμο μζ ζοκήεεζεξ ηδξ γςήξ, μζ ακαπηοβιέκεξ ηάζεζξ, ημ απμηηδεέκ ηαθυ ηαζ ηα θάεδ πμο δε δζμνεχεδηακ, είκαζ ζηαεενά εδναζςιέκα. ΢οκέπζζε ιε ημκ ελμπθζζιυ ζμο φπσο είλαη ιε πθήνδ αοημπαναβκχνζζδ αθθά πνμζπάεδζε κα εδναζχζεζξ έκα νοειυ ζε ζπέζδ ιε ημ πνυκμ, πμο εα ηαηαθήλεζ ζε ακαδζμνβάκςζδ, πθδνέζηενδ οπδνεζία ηζ απμηεθεζιαηζηυηενδ έηθναζδ ηδξ ροπήξ. Μεθέηδζε, ακ εκδζαθένεζαζ, ηδ ζδιαζία ημο νοειμφ ηαεχξ πανάβεζ ιεθςδία ηαζ πνμηαθεί ανιμκία. Ηνχιηνο 1940 ΏΑΒΛΦΒ ΜΟΤ, Βίπεξ ιεβάθδ έκηαζδ, δοζημθία ηαζ κμδηζηή ακαπνμζανιμβή ζηδ δζάνηεζα ημο πεναζιέκμο πνυκμο, αθθά ηαζ πμζμξ δεκ έπεζ αοηέξ ηζξ ιένεξ ηδξ παβηυζιζαξ έκηαζδξ, ηδξ παβηυζιζαξ δοζημθίαξ ηαζ ηδξ παβηυζιζαξ πνμζανιμβήξ. Θα ήεεθα εδχ κα ημκίζς υηζ δ αλαγθαζηηθή πξνζαξκνγή (απ‟ ηδκ μπμία δεκ οπάνπεζ δζαθοβή) είκαζ έκα πνάβια ηζ απθά ζοκεπάβεηαζ ζοκαίκεζδ, ηδκ ηαθθζένβεζα ιζαξ πνμεοιίαξ κα απμδεπεείξ ιε ηαηακυδζδ αοηυ πμο δεκ ιπμνεί κ‟ απμθεοπεεί. Τπάνπεζ ιζα άθθδ ιμνθή πνμζανιμβήξ

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

179

πμο πνμηφπηεζ απυ αοημπνμηαθμφιεκεξ ζοκεήηεξ πμο ααζίγμκηαζ ζηδκ πνμζπάεεζα κα πεζνζζεείξ ηδ γςή ζμο ηαζ ιζα ζηακυηδηα κα ακαβκςνίγεζξ ημκ ηυπμ ηαζ ημ πνυκμ βζα κα πνμηαθέζεζξ αθθαβέξ ηζ αιείθζηηα ηαζ ζακ ροπή κα επζθένεζξ εηείκεξ ηζξ ζοκεήηεξ ηαζ ηζξ ηαηαζηάζεζξ ζηζξ μπμίεξ δ πνμζςπζηυηδηα – ηάης απ‟ ηδκ χεδζδ ηδξ ροπήξ – πνέπεζ κα πνμζανιμζεεί. Δ ιζα ηαηάζηαζδ, δ πνχηδ, ααζίγεηαζ ζημ πανεθευκ οπυ ημ Νυιμ ημο Ώζηίμο ηαζ Ώπμηεθέζιαημξ. Δ άθθδ ααζίγεηαζ ζηδκ πνυβκςζδ ηδξ ροπήξ, πμο βίκεηαζ αζζεδηή απυ ηδκ εκμναηζηή πνμζςπζηυηδηα ηζ αθμνά ημ ιέθθμκ. Γζα αιθυηενεξ έπεζξ έκακ μνζζιέκμ ηφπμ ελμπθζζιμφ ηζ αοηυ είκαζ πμο έπεζ πναηηζηή ζδιαζία. Θα ζδιεζχζεζξ πυζμ ηαζνζάγεζ αοηυ ιε ηα ζπυθζα ιμο βζα ημ ρξφλν, πμο ανίζημκηαζ ζηδκ μδδβία ιμο ημο πεναζιέκμο Εακμοανίμο. Θα ιπμνμφζα ζπεδυκ κα ημ μκμιάζς ημ δεφηενμ ιάεδια πάκς ζηδκ μνεή πνήζδ ημο πνυκμο, πμο είκαζ ηυζμ μοζζχδδξ ζηδκ πενίπηςζή ζμο, ακ ηζ υπζ αηνζαχξ ιε ηδκ έκκμζα πμο δ πνμζςπζηυηδηά ζμο ε‟ απέδζδε ζηα θυβζα ιμο. Ο πνυκμξ πνέπεζ κα ζοθθδθεεί απυ ζέκα ζηδκ ηοηθζηή ημο θφζδ ηαζ ζηδκ ακαπυθεοηηδ αζχνδζδ ημο εηηνειμφξ ιεηαλφ πανεθευκημξ ηαζ ιέθθμκημξ ηαεχξ αιθυηενα επδνεάγμοκ ημ πανυκ· δεφηενμ, ζηδκ πνμζανιμβή πμο πνέπεζ κα ηάκεζξ ζην παξφλ ζε ζπέζδ ι‟ αοηά ηα δφμ. Ώνβυηενα, υηακ εα βκςνίζεζξ ζοκεηυηενα ημκ εαοηυ ζμο ηαζ εα ηαηαθάαεζξ ηδκ πναβιάηςζδ ζηδκ ηςνζκή γςή ηςκ εδναζςιέκςκ ζοκδεεζχκ, πμζμηήηςκ ηαζ ηάζεςκ πμο ήθεακ ζε έηθναζδ ζε πεξαζκέλεο δσέο, εα ανεζξ υηζ μ εαοηυξ ζμο νοειίγεηαζ αολακυιεκα απυ ακαδουιεκεξ ηάζεζξ πμο είκαζ απμηέθεζια ροπζηήξ επαθήξ ηαζ ροπζηήξ πανχεδζδξ. Ώοηέξ αθμνμφκ ην κέιινλ. Συηε εα θηάζεζξ ζε ιζα κέα ηαηακυδζδ ημο πνυκμο ηαζ ζε ιζα αίζεδζδ ηδξ επζηαηηζηυηδηαξ ηαζ ηδξ ζδιαζίαξ ηδξ ηάεε ζηζβιήξ ζην παξφλ. Ώοηή δ δζαδζηαζία ηδξ αθθδθεπίδναζδξ ιεηαλφ εηείκμο πμο οπήνλε, εηείκμο πμο εα οπάνλεζ ηζ εηείκμο πμο οπάνπεζ ζε ηάεε δεδμιέκδ ζηζβιή, δδιζμονβεί εζέκα, ηδκ πνμζςπζηυηδηα ηζ αοηή είκαζ βζα ζέκα ιζα ακαβηαζυηαηδ ακηίθδρδ. Υνδζζιεφεζ βζα κα δχζεζ ζδιαζία ζημ πανυκ ηζ επίζδξ βζα κα δζεοεφκεζ ημ ιέθθμκ. Ίζςξ κ‟ ακανςηζέζαζ βζαηί ημκίγς αοηυ ημ εέια ημο ρξφλνπ ζηδκ ζδζαίηενδ πενίπηςζή ζμο. Τπάνπεζ πάκηα ζε ηάεε ιαεδηή ζε ηάεε δεδμιέκδ ζηζβιή ηδξ εκζανηςιέκδξ γςήξ ημο ηάπμζα υρδ ακάπηολδξ πμο είκαζ ζδιακηζηυηενδ απυ άθθεξ. Δ μνεή ηαηακυδζδ ηζ δ μνεή πνήζδ ημο πνυκμο είκαζ βζα ζέκα ημ πζμ ζδιακηζηυ ιάεδια. ΋ηακ ημ ηαηακμήζεζξ ηαζ ημ αάθεζξ ζηδ ζςζηή ημο εέζδ ηαζ ημ πνδζζιμπμζήζεζξ ζοκεηά, εα αζχζεζξ ιζα εηπθδηηζηή απμδέζιεοζδ. Δ έκκμζα αοηχκ ηςκ θέλεςκ είκαζ πμθφ ααεφηενδ απ‟ υζδ ίζςξ κμιίγεζξ. Οζ ααζζηέξ αοηέξ απαζηήζεζξ ζε έκα ιαεδηή, υηακ εηθναζεμφκ ηαζ ηαηακμδεμφκ, νοειίγμκηαζ απ‟ ηδκ πμζυηδηα ηδξ εκένβεζαξ πμο δζαπφκεηαζ απυ ημ αζεενζηυ ζχια. Έδςζα ζημκ ηαεέκα ζαξ ιζα ακάθοζδ ηςκ αηηίκςκ ζαξ, πέκηε ζε ανζειυ. Ώνβυηενα εα πνμζπαεήζς κα δείλς ζε υθμοξ ζαξ ηδκ ηαηάζηαζδ ημο αζεενζημφ ζχιαημξ πμο είκαζ μ πνςηανπζηυξ νοειζζηζηυξ πανάβμκηαξ υζμκ αθμνά ηδκ έηθναζδ ζημ θοζζηυ πεδίμ. Ώοηυ ημ ζχια είκαζ δ ζοκμθζηή εηδήθςζδ υθςκ ηςκ εκενβεζχκ πμο είκαζ ζοβηεκηνςιέκεξ ηάεε ζηζβιή ιέζς ηςκ επηά ηέκηνςκ. Ώοηά ηα ηέκηνα δείπκμοκ ζ‟ ειάξ πμο παναημθμοεμφιε, ημ ζδιείμ ελέθζλδξ, ημκ άιεζμ πενζμνζζιυ, ηδκ ακάβηδ ηαζ ηζξ έιθοηεξ δοκαηυηδηεξ. Δ ακηαπυηνζζδ ημο θοζζημφ ζχιαημξ είκαζ ηαεανά αοηυιαηδ ζηδκ εκηφπςζδ ή ηζξ ςεήζεζξ πμο ένπμκηαζ απ‟ ημ γςηζηυ ζχια. Ώοηυ ακηαπμηνίκεηαζ

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

180

ζε μνζζιέκεξ πδβέξ εκένβεζαξ – αοηέξ ιπμνεί κα είκαζ μ έκαξ ή μ άθθμξ απ‟ ημοξ θμνείξ ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ, μ πνμζςπζηυξ θευββμξ ή δ δζεφεοκζδ ηδξ ροπήξ πμο πνμηαθεί εκηφπςζδ δζαθυνςκ ααειχκ. ΢ηδκ ενπυιεκδ πενίμδμ ιέπνζξ υημο δχζς ηζξ επυιεκεξ μιαδζηέξ μδδβίεξ, εα ήεεθα κα ζμο γδηήζς κα πεζεανπήζεζξ ημ πνυκμ ζμο, αλζμπμζχκηαξ ηάεε ζηζβιή· εα ήεεθα κα ζμο γδηήζς κα ηεθεζμπμζήζεζξ ηάεε επεζζυδζμ ηδξ γςήξ ηαζ ηάεε βεβμκυξ (πμο είκαζ απθά ιζα άθθδ θέλδ βζα ημ ρξφλν) χζηε κα είκαζ ηυζμ επμζημδμιδηζηά ζηδκ έηθναζδ ηδξ μιαδζηήξ εέθδζδξ υζμ ιπμνείξ κα ηα ηαηαζηήζεζξ. Ώοηυ δε εα ημ ιεηακζχζεζξ πμηέ. ΋ζμκ αθμνά ημκ πνμζςπζηυ ζμο δζαθμβζζιυ εα ζοκεπίζμοιε ημ ίδζμ εέια. Έπεζξ ιζα ζηακυηδηα κα πνδζζιμπμζείξ ηδ εέθδζδ ηαζ κα είζαζ ηαοηυπνμκα πενζεηηζηυξ (πζμ πενζεηηζηυξ ζηδ ζοκείδδζή ζμο απ‟ υ,ηζ αηυιδ ζηδκ έηθναζδ) πμο είκαζ πμθφ πναβιαηζηή. Δ ιζα ηαθεί ζε δνάζδ ηδκ ροπή ζμο· δ άθθδ ααεαίκεζ ηαζ βθοηαίκεζ ηδκ πνμζςπζηυηδηά ζμο ηαζ κμιίγς υηζ εα είζαζ μ πνχημξ πμο εα παναδεπεείξ υηζ ηαζ μζ δφμ αοηέξ πμζυηδηεξ είκαζ επζεοιδηέξ. ΠΡΟ΢ΧΠΕΚΟ΢ ΑΕΏΛΟΓΕ΢ΜΟ΢

1. Υαθάνςζε ηζ εζηζάζμο ζηδκ ροπή. Έπεζηα ήπδζε ημ Ο.Μ., εηπκέμκηάξ ημ πάκς ζημκ ηυζιμ ηςκ ακενχπςκ ηαζ θέβμκηαξ κμενά ζημκ εαοηυ ζμο: “Δ ζέιεζε ημο Θεμφ ηζκεί ημκ ηυζιμ.” Ώοηή είκαζ δ ζηέρδ πμο ανίζηεηαζ βζα ζέκα πίζς απυ ηδ πνήζδ ημο Ο.Μ.

2. Έπεζηα ζημπάζμο ηδ ζδιαζία ημο ρξφλνπ ζακ έηθναζδξ ηδξ εέθδζδξ, ακηζθαιαακυιεκμξ υηζ αοηή δ έηθναζδ είκαζ ιζα ζηέρδ – ζηζβιζαία ηζ απμηεθεζιαηζηή – ζημ κμο ημο πθακδηζημφ Λυβμο. ΢ηέρμο πνμζεηηζηά ιενζηέξ απυ ηζξ ζοκέπεζεξ ηδξ ηεθεοηαίαξ αοηήξ δήθςζδξ.

3. Καηυπζκ πεξ ανβά ηαζ ζημπαζηζηά: “Σμ πανεθευκ έπεζ θφβεζ. Βίιαζ αοηυ ημ πανεθευκ. Με ηάκεζ υ,ηζ είιαζ. Σμ ιέθθμκ ένπεηαζ. Βίιαζ επίζδξ ημ επενπυιεκμ πεπνςιέκμ ηαζ ζοκεπχξ είιαζ απηφ. Σμ πανυκ νέεζ απ‟ ημ πανεθευκ. Σμ ιέθθμκ πνςιαηίγεζ αοηυ πμο είκαζ. Φηζάπκς επίζδξ ημ ιέθθμκ ιε ηδκ ηςνζκή ιμο βκχζδ ημο πανεθευκημξ ηαζ ηδκ μιμνθζά ημο πανυκημξ. Καζ ζοκεπχξ είκαη φ,ηη είκαη.”

4. Ήπδζε ημ Ο.Μ. απαθά ηνεζξ θμνέξ. Βίιαζ οπεφεοκμξ βζ‟ αοηή ηδκ ενβαζία ηαζ εα ήεεθα κα ζμο γδηήζς κα πνμπςνήζεζξ ζφιθςκα ιε ηζξ οπμδείλεζξ ηαζ κα ειπζζηεφεζαζ, αδεθθέ ιμο, ειέκα, ημ δάζηαθμ ηαζ θίθμ ζμο. ΢ΔΜΒΕΧ΢Δ: ΢’ απηφ ην καζεηή δφζεθε ε επθαηξία λα εξγαζζεί αιιά δελ ηα θαηάθεξε θαη παξαηηήζεθε ζηελ αξρή ηεο εξγαζίαο.

΢ημκ Ε.S.G-L. Μάξηηνο 1934 ΏΑΒΛΦΒ ΜΟΤ, Τπάνπμοκ ανηεηά πνάβιαηα πμο επζδζχης κα ζμο πς ζήιενα ηαζ ιενζηέξ εζζδβήζεζξ πμο γδηχ κα ηάκς. Ώπυ ιζα ενβαζία ηαζ ιζα γςή ιεβάθδξ ελςηενζηήξ

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

181

πνδζζιυηδηαξ πενκάξ πζα βζα ημ οπυθμζπμ ηδξ γςήξ ζμο ζε ιζα γςή εκημκυηενδξ, εκδυιοπδξ εθανιμβήξ. Δ ενβαζία ζμο εα είκαζ αολακυιεκα οπμηεζιεκζηή ηζ αοηυ ιε ηακέκα ηνυπμ δε εα ιεηνζάζεζ ηδ πνδζζιυηδηά ζμο πμο πνέπεζ κα αολάκεζ ηαεχξ πενκμφκ ηα πνυκζα. Ώνβυηενα εα ζμο οπμδείλς ηάπμζα ενβαζία πμο ιπμνεί – πθεμκεηηζηά – κ‟ απμδεζπεεί ςθέθζιδ βζα ημοξ ζοκακενχπμοξ ζμο, αθθά δεκ είκαζ αηυιδ ηαζνυξ. Βζφ ηαζ δφμ άθθμζ ιαεδηέξ ζημκ υιζθυ ιμο ανπίγεηε κα ενβάγεζεε ηχνα ιαγί ιμο ι‟ έκακ πμθφ ζοβηεηνζιέκμ ζημπυ. Βίζηε υθμζ πμθφ αημιζημί ηαζ βζα πμθθά πνυκζα ζηαεήηαηε ιυκμζ. Υνέμξ ζαξ ήηακ κα ενβαζεείηε ζακ ιμκάδα πάκς ζηδκ επζθεβιέκδ βναιιή οπδνεζίαξ ζαξ. Γζα υθεξ αοηέξ ηζξ ροπέξ είκαζ έκα πνυαθδια πμο πνέπεζ κα ακηζιεηςπζζεεί υηακ ένεεζ μ ηαζνυξ, βζαηί μζ ηαοηυηδηέξ ημοξ πνέπεζ κα ζοβπςκεοεμφκ ζε ιζα μιαδζηή ροπή ηζ δ πνμζςπζηή ημοξ απμιυκςζδ κα ηαηανβδεεί ηαζ κα ελμοδεηενςεεί. Με ζέκα υιςξ αοηή δ απμιυκςζδ δεκ είκαζ απμηέθεζια ηάπμζαξ πςνζζηζηήξ ηάζδξ ημο ηαηχηενμο κμο, βζαηί αοηή έπεζ ελμοδεηενςεεί ιέζα ζμο απυ ηδ ααεζά εδναζςιέκδ αβάπδ ζημοξ Αζδαζηάθμοξ ηαζ ηδκ ακενςπυηδηα. Βίκαζ απμηέθεζια ιζαξ μοζζχδμοξ ιμκαλζάξ πμο έπεζ θνάλεζ ημ δνυιμ ζμο, υπςξ ηαζ ημ δνυιμ υθςκ ηςκ ιαεδηχκ ηαζ ηδξ ακάπηολδξ ηδξ εκζηζηηχδμοξ εηείκδξ επειφεεζαξ πμο είκαζ ιζα υρδ ημο ακαβηαίμο ελμπθζζιμφ υθςκ υζςκ αβςκίγμκηαζ πνμξ ηδκ Πφθδ ηδξ Μφδζδξ. Ο υνημξ ηδξ ζζβήξ πμο δίκμοκ υθμζ μζ ιαεδηέξ πνέπεζ αηυιδ κα δζαηδνδεεί, αθθά πνέπεζ ηαοηυπνμκα κα ηαθθζενβδεεί δ δφκαιδ ημο ιενζζιμφ ηδξ βκχζδξ, ηδξ ειπεζνίαξ ηαζ ηςκ ηενδχκ ηδξ Φχηζζδξ· ζημ θςξ πμο ηοθά απ‟ ημ ηέκηνμ ημο Φςηυξ, υθα υζα αθμνμφκ ηδκ πνμζςπζηυηδηα ηαζ ηδκ οπδνεζία πνέπεζ κ‟ απμηαθοθεμφκ. ΋θα ηα ιοζηζηά πνέπεζ κα ζαήζμοκ, αθθά μζ απμηαθφρεζξ πμο ένπμκηαζ ηαεχξ πνμπςνεί ηακείξ πάκς ζηδκ Ώηναπυ πνέπεζ κα θοθάβμκηαζ ζηδ ιοζηζηή ηνφπηδ ηδξ ηανδζάξ υπμο ηακείξ δεκ ιπμνεί κα ηα δεζ εηηυξ απυ εηείκμοξ πμο ιμζνάγμκηαζ ηα ίδζα ιοζηζηά. Δ ζζβή πμο πνέπεζ κα ηαθθζενβδεεί είκαζ εηείκδ ηδξ ζπέζδξ ιε ηδκ μιάδα ηςκ Αζδαζηάθςκ ηαζ ηδκ Εενανπία ζοκ ηζξ βκχζεζξ πμο ιμζνάγεζαζ ι‟ εηείκμοξ πμο ααδίγμοκ δίπθα ζμο πάκς ζηδκ Οδυ. ΢οβηναηείξ επίζδξ ζακ επζηίκδοκδ ηδ βκχζδ πμο ιπμνεί κα έπεζξ απυ εηείκμοξ πμο δεκ είκαζ αηυιδ πάκς ζηδκ Ώηναπυ ηδξ Μαεδηείαξ. Πνέπεζ κ‟ ακαπηοπεεί δ επζηδδεζυηδηα ζηδ δνάζδ ηαζ ζηδ δζάδμζδ ηδξ πθδνμθμνίαξ. Σμ ακαθένς αοηυ βζα κα βκςνίγεζξ ηδκ μνευηδηα ηδξ ζηάζδξ ζμο αθθά ηαζ βζα κα ηαηακμήζεζξ ημ βεβμκυξ υηζ μ ηςνζκυξ ηφηθμξ ηδξ ιμκαλζάξ είκαζ αηυιδ ακηζηεζιεκζηά αθδεζκυξ, υιςξ οπμηεζιεκζηά ηενιαηζζιέκμξ. Καηαθαααίκεζξ ηζ εκκμχ, αδεθθέ ιμο; Έπεζξ δφμ ειπυδζα ηαζ πνέπεζ κα ελεηαζεμφκ. Σμ έκα είκαζ δ θοζζηή ζμο ηαηάζηαζδ ηαζ ημ άθθμ δ ζοκαζζεδιαηζηή ζμο πυθςζδ. Δ ηεθεοηαία αοηή ηαηάζηαζδ εοεφκεηαζ ηονίςξ βζα ηδκ πνχηδ, υπςξ λένεζξ ηζ εζφ. Καεχξ ιαεαίκεζξ κα ιεηαημπίγεζξ ηδ δφκαιδ ηδξ ροπήξ ζμο ηάης απ‟ ημ δζάθναβια πνμξ ηα ακχηενα ηέκηνα (πμο είκαζ ημ πνυαθδια υθςκ ηςκ εηπαζδεουιεκςκ ιαεδηχκ), δ θοζζηή ζμο ηαηάζηαζδ ε‟ ακαημοθζζεεί. Έκα απ‟ ηα πνχηα πνάβιαηα θμζπυκ πμο έπεζξ κα ηάκεζξ είκαζ κα ηθείζεζξ ημ δθζμπθεβιαηζηυ ηέκηνμ ζηδκ είζμδμ ηςκ δοκάιεςκ απ‟ ημ αζηνζηυ πεδίμ ηαζ κα ημ ακμίλεζξ ζηδκ είζμδμ ηςκ δοκάιεςκ απ‟ ηα ροπζηά επίπεδα ιέζς ημο ηεθαθζημφ ηέκηνμο. Πνέπεζ κα ιάεεζξ

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

182

επίζδξ κα δναξ ζζπονυηενα απ‟ ημ ηέκηνμ ιεηαλφ ηςκ θνοδζχκ, ημ ηέκηνμ άγκα. Σμ ηανδζαηυ ηέκηνμ ηαζ ημ δθζμπθεβιαηζηυ ηέκηνμ είκαζ ηα δφμ ηέκηνα πμο είκαζ πζμ ακαπηοβιέκα ζε ζέκα· αημθμοεεί ημ ηέκηνμ ημο θαζιμφ. Πχξ εα επζθένμοιε ηδκ αθθαβή απ‟ ημ δθζμπθεβιαηζηυ ηέκηνμ ζημ ηέκηνμ άγκα; Με ημκ μνευ δζαθμβζζιυ ηαζ ηδκ μνεή ακαπκμή, αδεθθέ ιμο. Θα ζμο γδηήζς θμζπυκ βζα ημοξ θίβμοξ επυιεκμοξ ιήκεξ κα αημθμοεήζεζξ ηδ νμοηίκα πμο ζμο πνμηείκς παναηάης βζα θίβα θεπηά – ημοθάπζζημκ δεηαπέκηε – ηάεε ιένα. Αε πνεζάγεηαζ κα πανειαθδεεί ζε ηάπμζμ δζαθμβζζιυ πμο επζθέβεζξ κα ηάκεζξ, ανηεί κα πνμζέπεζξ κα δζαηδνείξ πάκημηε έκα εζηζαηυ ζδιείμ ζημ ηεθάθζ. ΋θδ ζμο δ ενβαζία ιαγί ιμο – ηονίςξ πνμξ ημ πανυκ – πνέπεζ κα βίκεηαζ ζημ ηεθάθζ. Δθεί πνέπεζ κα ζοβηναηείηαζ ζηαεενά δ ζοκείδδζδ. Θα πνυηεζκα κα ενβαζεείξ ςξ ελήξ: 1. Άνπζζε ημ δζαθμβζζηζηυ ζμο ένβμ θαληαδφκελνο (βζαηί ιεβάθδ είκαζ δ δφκαιδ ηδξ δδιζμονβζηήξ θακηαζίαξ) υηζ ιεηαθένεζξ ζοκεζδδηά ηζξ δοκάιεζξ πμο εζζένπμκηαζ ζημ ηέκηνμ ημο δθζαημφ πθέβιαημξ πνμξ ημ ηέκηνμ άγκα. α. Να εζζπκέεζξ εκχ ιεηνάξ ιέπνζ ημ έλζ ηαζ κα θακηάγεζαζ υηζ ζοβηεκηνχκεζξ ηδ δφκαιδ ημο δθζαημφ πθέβιαημξ (ιέζς ηδξ πνάλδξ ηδξ εζζπκμήξ) ζημ ηεθάθζ. Οναιαηίζμο υηζ ορχκεηαζ εηεί – ακεααίκμκηαξ απυ ηδ ζπμκδοθζηή ζηήθδ. α. Έπεζηα ηαεχξ ιεηνάξ ιέπνζ ημ μηηχ, ζηέρμο υηζ μζ δοκάιεζξ πμο πνμένπμκηαζ απ‟ ημ αζηνζηυ πεδίμ πάκμκηαζ ηαζ ζιίβμοκ ζ‟ έκακ ςηεακυ κμήιμκμξ αβάπδξ. ΢ηδκ άκμδυ ημοξ απυ ηδ ζπμκδοθζηή ζηήθδ ακαιείπεδηακ ιε ηδκ εκενβυ δφκαιδ ημο αθοπκζγυιεκμο ηανδζαημφ ηέκηνμο. β. Έπεζηα ηαεχξ εηπκέεζξ ιέηνδζε ιέπνζ ημ έλζ ηαζ ζοκεζδδημπμίδζε υηζ αοηέξ μζ δοκάιεζξ δζαπφκμκηαζ ιέζς ημο ηέκηνμο ιεηαλφ ηςκ θνοδζχκ ζημκ ηυζιμ ηςκ ακενχπςκ. Σμ ηέκηνμ ιεηαλφ ηςκ θνοδζχκ είκαζ ημ ηέκηνμ ηδξ μθμηθδνςιέκδξ, αθμζζςιέκδξ, ηνζπθήξ πνμζςπζηυηδηαξ. ΢οκεπχξ έπεζξ: Βζζπκμή ........... 6 ιεηνήιαηα – Αζάθεζιια ........ 8 ιεηνήιαηα – Βηπκμή............. 6 ιεηνήιαηα – Αζάθεζιια ........ 8 ιεηνήιαηα –

΢οβηέκηνςζε ηζξ δοκάιεζξ ζημ ηεθάθζ. Οζ δοκάιεζξ ζιίβμοκ ηαζ ζοβπςκεφμκηαζ. Βοθμβία ημο ηυζιμο. ΢οκεζδδημπμίδζδ ηδξ ενβαζίαξ πμο έβζκε.

Ώνβυηενα εα ιπμνμφζαιε κ‟ αολήζμοιε αοηά ηα ιεηνήιαηα, αθθά αοηυ ανηεί πνμξ ημ πανυκ ηαζ βζα ημκ ανπάνζμ πμο ιπμνεί κα δζααάζεζ ηζξ μδδβίεξ ζμο. Ώοηυ εα αμδεήζεζ ζημ ηθείζζιμ ημο δθζμπθεβιαηζημφ ηέκηνμο ηαζ ζηδ ζηαεενμπμίδζδ ημο ζοκαζζεδιαηζημφ ζχιαημξ· πανειπζπηυκηςξ πνέπεζ κα αεθηζχζεζ ηδ βεκζηή θοζζηή ζμο ηαηάζηαζδ.

2. Έπεζηα, ζοβηναηχκηαξ ζηαεενά ηδ ζοκείδδζδ ζημ ηεθάθζ, ζημ ηέθμξ ημο ηεθεοηαίμο δζαθείιιαημξ, πεξ ηδκ ελήξ επίηθδζδ: “Βίεε κα ιε ειπκέεζ δ εκένβεζα ημο εείμο Βαοημφ ηαζ κα ιε δζεοεφκεζ ημ θςξ ηδξ ροπήξ. Βίεε κα μδδβδεχ απ‟ ημ ζημηάδζ ζημ Φςξ, απ‟ ημ απαηδθυ ζημ Πναβιαηζηυ, απ‟ ημ εάκαημ ζηδκ Ώεακαζία.”

3. Έπεζηα ηναηχκηαξ αηυιδ ηδ ζοκείδδζδ ζημ ηεθάθζ ηαζ μναιαηζγυιεκμξ ιζα ζθαίνα ααεέςξ δθεηηνζημφ ηοακμφ, γςδνμφ ηαζ γςκηακμφ, πεξ ηα αηυθμοεα θυβζα,

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

183

πνμζπαεχκηαξ κα ακηζθδθεείξ ηδ ζδιαζία ημοξ ηαεχξ ηα θεξ: “΢ηέης ζε πκεοιαηζηή Όπανλδ ηαζ ζακ ροπή οπδνεηχ. “΢ηέης ιέζα ζημ Φςξ ηαζ ηαεχξ ημ θςξ θάιπεζ ιέζα απ‟ ηδ ιμνθή ιμο, αηηζκμαμθχ αοηυ ημ θςξ. “΢ηέης ιέζα ζηδκ αβάπδ ημο Θεμφ ηαζ ηαεχξ δ αβάπδ ηοθά ιέζα ηζ απυ ηδκ ηανδζά ιμο, ιαβκδηίγς υζμοξ πνμζπαεχ κα αμδεήζς.”

4. ΢ημπάζμο έπεζηα βζα πέκηε θεπηά ηδκ πκεοιαηζηή ζδιαζία ηςκ αηυθμοεςκ ηεζζάνςκ θέλεςκ: ΢ηαεενυηδηα, Γαθήκδ, Αφκαιδ, Τπδνεζία, παίνκμκηαξ ιζα θέλδ ηάεε αδμιάδα βζα έκα ιήκα· βζα δζάζηδια έλζ ιδκχκ εκζςιάηςζέ ηεξ ζηδκ ίδζα ζμο ηδ θφζδ, αμδεχκηαξ έηζζ ημ ένβμ ημο ηθεζζίιαημξ ημο δθζαημφ πθέβιαημξ ηαζ ιεημοζίςζδξ ηδξ δφκαιήξ ημο. Με ιζα εεεθμκηζηή οπαημή ζηδκ πνμηεζκυιεκδ ενβαζία (ηζ υπζ ζε ιέκα, αδεθθέ ιμο) εα ζμο έθεεζ αολδιέκδ δφκαιδ κα γεζξ ιε πανά ηαζ κα οπδνεηείξ. Ώοηυ είκαζ, λένς, ημ ορδθυ ηαζ ηαεαβζαζιέκμ ζμο ηίκδηνμ. Κνάηδζε ημ δεζιυ ιαγί ιμο ιέζς ηδξ δφκαιδξ ηδξ ζηέρδξ ηζ υπζ ιε ηδκ αβάπδ ηαζ αθμζίςζδ· αοηή, θίθε ιμο απυ παθζά, ηδκ έπεζξ ήδδ ηαζ δε πνεζάγεζαζ πενζζζυηενδ ακάπηολδ αοηήξ ηδξ υρδξ ηδξ θφζδξ ζμο. Βκίζποζε ημ θοζζηυ ζμο ζχια ιε παθάνςζδ, δθζμεεναπεία ηαζ δζοπία. Αζάααγε πμθφ ηαζ ιεθέηδζε ηονίςξ εέιαηα ιε δζεεκέξ εκδζαθένμκ ηαζ πνάβιαηα πμο αθμνμφκ ηδκ ακενςπυηδηα ζακ ζφκμθμ. Βίζαζ ζηδκ πνχηδ αηηίκα υζμκ αθμνά ηδκ πνμζςπζηυηδηά ζμο ηαζ ζμο είκαζ εφημθμ κα ζοθθάαεζξ πθαηζά βεκζηά ζπήιαηα ηζ εονφηενα ζπέδζα. Αεξ υθδ ηδκ παβηυζιζα εζηυκα ηαζ ιεηαηυπζζε ηδκ εζηία ηδξ πνμζμπήξ ζμο απυ ημ ιζηνυ άημιμ ζημ πθαηφηενμ ΢πέδζμ. Βνεφκδζε ηδκ ροπμθμβία ηςκ μιάδςκ. Έπεζξ πθαηζά βκχζδ βζα ηδκ ροπμθμβία ηςκ αηυιςκ. Μεθέηδζε ηχνα ηδκ παβηυζιζα ροπμθμβία ηαζ ηα ιαγζηά ηζκήιαηα. Πνμπςνμφιε ιαγί ζε ιζα εονφηενδ ακηίθδρδ ηζ δ ενβαζία ιμο ιε ζέκα ζακ άημιμ δεκ είκαζ ηυζμ κα δζδάλς υζμ κα δζεβείνς. Δ εοθμβία ιμο ανίζηεηαζ πάκς ζμο. Αχγνπζηνο 1934 ΏΑΒΛΦΒ ΜΟΤ ΣΟΤ ΠΏΛΕΟΤ ΚΏΕΡΟΤ, ΐνίζης ηζ εβχ ημ δνυιμ ιμο ιε ημκ ζδζαίηενμ αοηυ υιζθμ ηςκ ιαεδηχκ ιμο. Θεςνχ ακαβηαίμ κα ενβάγμιαζ ανβά. Αεκ επζδζχης κα αθθάλς ημ ένβμ πμο ακέεεζα, ςζυημο ακαπηοπεεί πενζζζυηενμ μ υιζθμξ. ΢ε ηάεε ιζηνή μιάδα ιαεδηχκ οπάνπεζ πάκηα ακάιεζα ζηα ιέθδ ημο μιίθμο ηάπμζμξ πμο έπεζ έκα μνζζιέκμ ζδιείμ επαθήξ ημ μπμίμ εζζάβεζ ηδ δφκαιδ ηδξ μθμηθήνςζδξ, υπςξ αηνζαχξ έκαξ Αζδάζηαθμξ ζημ ηέκηνμ ημο Άζναι Σμο είκαζ δ μθμηθδνχκμοζα, ζοκεηηζηή εκένβεζα. Μπμνείξ κα οπδνεηήζεζξ ι‟ αοηυ ημκ ηνυπμ ι‟ αοηή ηδκ μιάδα ιαεδηχκ, βζαηί βζα πμθθά πνυκζα αημθμφεδζεξ ηδκ Οδυ. Έπεζξ ζοκεπχξ ιζα εζδζηή εοεφκδ πνμξ ημκ υιζθμ, ηδκ μπμία εηπθδνχκεζξ παναιέκμκηαξ ζηαεενά ζημ θςξ, ορχκμκηαξ ζοκεπχξ ηδκ ηανδζά ζμο πνμξ ημκ Κφνζμ ηδξ γςήξ ζμο ηζ απμηεθχκηαξ μ ίδζμξ έκακ αβςβυ θςηυξ ηζ αβάπδξ βζα ημοξ ζοιιαεδηέξ ζμο. Ώοηυ ζμο γδηχ. Βίκαζ υ,ηζ έπς κα ζμο πς ζήιενα.

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

184

Μάξηηνο 1935 ΏΑΒΛΦΒ ΜΟΤ ΚΏΕ ΦΕΛΒ ΜΟΤ, (Γζαηί ηέημζμξ οπήνλεξ βζα πμθθέξ γςέξ, αηυιδ ηζ ακ μ ηςνζκυξ ζμο θοζζηυξ εβηέθαθμξ δεκ ηαηαβνάθεζ ημ βεβμκυξ.) Ο πεναζιέκμξ πνυκμξ ήηακ δφζημθμξ βζα ζέκα, υπςξ ήηακ ακαβηαζηζηά βζα υθμοξ υζμοξ είκαζ εοαίζεδημζ ηαζ ηςκ μπμίςκ ηα θοζζηά ζχιαηα δεκ είκαζ ηαθά ελμπθζζιέκα βζα κα οπμιείκμοκ ηδ ζφβπνμκδ πίεζδ ή βζα κα ιεηαθένμοκ ηδ δζαεέζζιδ εζχηενδ, πκεοιαηζηή δφκαιδ. Ήηακ επίζδξ ζδζαίηενα δφζημθμ βζα ζέκα κα εδναζχζεζξ ημκ εζχηενμ δεζιυ ιε ημοξ ζοιιαεδηέξ ζμο ηζ αοηυ ημ έπεζξ ακηζθδθεεί ηαζ ζ‟ έπεζ ακδζοπήζεζ. Δ δοζημθία μθείθεηαζ ζημ βεβμκυξ υηζ δ πυθςζή ζμο είκαζ μοζζαζηζηά εηείκδ ημο ακενχπμο πμο είκαζ αθμζζςιέκμξ ζηδκ Εενανπία ηαζ ημο μπμίμο εδναζχεδηε μ δεζιυξ ι‟ αοηή ηδκ Εενανπία. Ο πνμζακαημθζζιυξ ζμο – ιζθχκηαξ εζςηενζηά – είκαζ ζηδ ΢αιπάθθα. Υνδζζιμπμζχ αοηή ηδ θνάζδ βζαηί ζμο οπμδδθχκεζ ηάηζ ζαθχξ ηαηακμδηυ. Αε γδηχ κα είιαζ ζαθέζηενμξ, βζαηί εα ηαηαθάαεζξ ηδ ζδιαζία υζςκ θές. Τπδνεηείξ ηαζ αβαπάξ ημοξ ζοκακενχπμοξ ζμο βζαηί ηζ ειείξ, μζ δάζηαθμζ ζηδκ εζχηενδ πθεονά, ημοξ οπδνεημφιε ηαζ ημοξ αβαπμφιε· δ πνμζέββζζή ζμο ζηδκ ακενςπυηδηα ηαζ ημοξ ζοιιαεδηέξ ζμο βίκεηαζ ιέζς Βηείκςκ πμο οπδνεηείξ πάκς “ζημ Φςηζζιέκμ Ανυιμ ημο Κονίμο ηδξ Γςήξ”. Βνβάγεζαζ ιε ακενχπζκα υκηα ηαζ πνμζπαεείξ κα μθμηθδνςεείξ ζημκ υιζθυ ιμο βζαηί εβχ, πμο βκςνίγεζξ ηαζ αβαπάξ, ζμο γήηδζα κα ημ ηάκεζξ. Ώοηυ ζε αμδεάεζ, αθθά πνέπεζ κα οπάνλεζ βζα ζέκα ιζα αηυιδ ιεβαθφηενδ επίηεολδ. Καεχξ ακηζθαιαάκεζαζ ηδ εέζδ ηδξ ροπήξ ζμο, πνέπεζ κα θηάζεζξ ζηδκ ηαηακυδζδ υηζ ππεξεηείο καδί καο ηζ υπζ απθά βζαηί ζμο γδηήεδηε κα οπδνεηήζεζξ. Αχζε ζημοξ αδεθθμφξ ζμο ζημκ υιζθμ ημ ιεβάθμ αοηυ δχνμ ηδξ αβάπδξ πμο είκαζ ηυζμ ααζζηά δζηυ ζμο, αθθά ανίζηεηαζ αηυιδ ζηδ δζαδζηαζία ελεφνεζδξ πθήνμοξ έηθναζδξ. Σμ πνυαθδιά ζμο ζοκμρίγεηαζ ζηδ θέλδ πμο ζμο έδςζα κςνίηενα. ΢μο είπα υηζ ιεηαημπίγεζαζ εβςζηά απυ ηδκ έηηδ Ώηηίκα ηδξ Ώθμζίςζδξ ζηδ δεφηενδ Ώηηίκα ηδξ Ώβάπδξ-΢μθίαξ – ηδκ αηηίκα υπμο ανίζημιαζ ηζ εβχ. Δ πνχηδ αηηζκζηή ζμο πνμζςπζηυηδηα ζμο δίκεζ δφκαιδ ιε ημοξ ακενχπμοξ ηαζ λένεζξ υηζ ηαηέπεζξ αοηή ηδ δφκαιδ ηζ έπεζξ πνμζπαεήζεζ κα ηδ πνδζζιμπμζήζεζξ ζοκεηά. Δ έηηδ αηηζκζηή ροπζηή ζμο πυθςζδ πνδζίιεοζε ζηδκ εκίζποζδ ηδξ δοκαιζηήξ πνμζήθςζδξ ηδξ πνχηδξ αηηζκζηήξ δφκαιήξ ζμο. Σχνα δ ηαηάζηαζδ αοηή ανπίγεζ κ‟ αθθάγεζ ηαζ ζηδ δζάνηεζα ηδξ ιεηαααηζηήξ αοηήξ πενζυδμο οπμθένεζξ πμθφ. Έπεζξ υιςξ πνέμξ κα ηάκεζξ αοηή ηδ ιεηάααζδ ηαζ κα εκζςιαηχζεζξ ηδ δφκαιδ ηδξ αβάπδξ-ζμθίαξ πνζκ ημ ηέθμξ αοηήξ ηδξ γςήξ ηαζ είκαζ, αδεθθέ ιμο, ιζα απαίηδζδ ηδκ μπμία κπνξείο κα εηπθδνχζεζξ. Μπμνείξ αηυιδ κα πενζθνμονδεείξ απυ πμθθέξ μδφκεξ βζα ημοξ άθθμοξ ηαζ βζα ηζξ βεκζηέξ ζοκεήηεξ ηδξ γςήξ ηαζ ζ‟ αοηή ηδ ζοκεηή απυζπαζδ ιπμνεί κα αμδεήζεζ δ πνχηδ αηηζκζηή ζμο εκένβεζα. Ώπ‟ ηδ ζημπζά ημο κμο δ ροπζηή αοηή δναζηδνζυηδηα ηζ αθθαβή εζηίαζδξ εα ακαβηάζεζ ηζξ ζδεαθζζηζηέξ ζμο ηάζεζξ κα ανμοκ έηθναζδ ζηδ δηδαζθαιία. Ο ζδεαθζζιυξ είκαζ ημ ηφνζμ δχνμ ηδξ έηηδξ αηηζκζηήξ δφκαιδξ. Δ δζδαζηαθία είκαζ ιζα έηθναζδ ηδξ δεφηενδξ αηηζκζηήξ εκένβεζαξ. Ώοηυξ μ ζοκδοαζιυξ ζδεαθζζιμφ ηαζ δζδαζηαθίαξ είκαζ βζα ζέκα μ δνυιμξ.

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

185

Ώπ‟ ηδ ζημπζά ημο ζοκαζζεδιαηζημφ ζχιαημξ δ ιεηάααζδ αοηή ζδιεζχκεζ ιζα γςηζηή αθθαβή απυ ηδκ πνμζςπζηή ζηδκ απνυζςπδ ενβαζία. Ώοηή δ ζηακυηδηα κα είζαζ απνυζςπμξ ακαπηφπεδηε πμθφ ζε ζέκα απ‟ ηδκ πνχηδ αηηζκζηή ηαηχηενδ θφζδ ζμο πμο ζε ηαεζζηά εφημθα απνυζςπμ – ακ ημ εεθήζεζξ. Ώθθά πνέπεζ κα ιάεεζξ ημ ιάεδια υθςκ ηςκ ιαεδηχκ πμο είκαζ κα είζαζ απνυζςπα πνμζςπζηυξ. Ώοηυ δεκ επζηοβπάκεηαζ εφημθα. Ο ζηυπμξ βζα ζέκα είκαζ ιζα πνμζημθθδιέκδ απυζπαζδ. Γζα κα ζε αμδεήζς κα ιάεεζξ αοηυ ημ ιάεδια ζε ημπμεέηδζα ζημκ υιζθμ ηςκ ιαεδηχκ ιμο, μ μπμίμξ ιπμνεί (ημοθάπζζημκ πνμξ ημ πανυκ) κα δχζεζ ζηδκ ροπή ζμο έκα “βήπεδμ”. Σμ κ‟ αβαπάξ ημοξ ζοιιαεδηέξ ζμο, κα ηαοηίγεζαζ απνυζςπα ιε ηδκ οπμηεζιεκζηή γςή ημο μιίθμο ηαζ κα ενβάγεζαζ νοειζηά ιαγί ημοξ είκαζ ηάπςξ δφζημθμ βζα ζέκα, αθθά πμθφηζιμ. ΢μο γδηχ, αδεθθέ ιμο, κα ημ πνμζπαεήζεζξ ηαζ κα επζδζχλεζξ αοηυ ημ ζημπυ πανυθεξ ηζξ πνμζςπζηέξ ακηζννήζεζξ. ΢ε θίβα πνυκζα εα ηαηαθάαεζξ ηαθφηενα ηα ζπέδζα ιμο βζα ζέκα. Ώπ‟ ηδ ζημπζά ημο αζεενζημφ ζχιαημξ δ ροπζηή αοηή ιεηάααζδ ή επακεζηίαζδ ηςκ εκενβεζχκ απ‟ ημ ροπζηυ πεδίμ εα πνμηαθέζεζ ηδ ιεηαθμνά ηςκ εκενβεζχκ πμο ζοβηεκηνχκμκηαζ ηαζ δζαπφκμκηαζ ιέζς ημο ηεκηνζημφ εαθάιμο εηηαεάνζζδξ ημο δθζμπθεβιαηζημφ ηέκηνμο – ιέζς ημο ιεζαίμο αοημφ ζηαειμφ ιεηαλφ ηςκ ακχηενςκ ηαζ ηαηχηενςκ ηέκηνςκ – πνμξ ημ ηεθάθζ ηαζ ηδκ ηανδζά. Ώοηή εα πνμςεδεεί ηαεχξ πνμζπαεείξ κα γεζξ πζμ ζοκεζδδηά ζημ ροπζηυ ααζίθεζμ ηαζ κα είζαζ πζμ ζαθχξ πνμζακαημθζζιέκμξ – ζακ ροπή – ζημκ ηυζιμ. Ώοηυ δε ε‟ αθθάλεζ ιε ηακέκα ηνυπμ ηζξ ελςηενζηέξ ζμο δναζηδνζυηδηεξ, αθθά εα δδιζμονβήζεζ ζίβμονα ιζα ααεφηενδ ζπέζδ ιε ημοξ ζοκακενχπμοξ ζμο. ΋θμ ηαζ πενζζζυηενμ εα ημοξ αθέπεζξ ζ‟ εκάο ηζ εκάο ζ‟ εηείκμοξ. ΢οθθμβίζμο αοηέξ ηζξ ζδέεξ βζαηί πνμζπαεχ κα ζε δς κα ενβάγεζαζ ιε αηυιδ ιεβαθφηενδ απμηεθεζιαηζηυηδηα ηαζ εθεοεενία. ΢μο οπέδεζλα ήδδ ηδκ εοεφκδ ζμο ζημκ υιζθμ ηςκ ιαεδηχκ ιμο ηαζ ηδ θεζημονβία ζμο ζηδκ μιάδα ιμο. Δ δφκαιδ δζα ηδξ μπμίαξ εα μθμηθδνςεεί δ ζδζαίηενδ αοηή μιάδα πνέπεζ κα έθεεζ απυ ζέκα. Κάεε ιαεδηήξ ιμο έπεζ κα δχζεζ ηάηζ ζημκ υιζθμ ζακ ζφκμθμ… ΢μο θές λακά υηζ δ δφκαιδ πμο εηθνάγεηαζ ζηδκ αβαπδηζηή, ιαβκδηζηή, ζοκεηηζηή εκένβεζα πνέπεζ κα δζαποεεί απυ ζέκα ζ‟ υθδ ηδκ μιάδα· ζ‟ αοηυ ημ ένβμ ζμο γδηχ κα δζαθμβζζεείξ. Ο ιυκμξ δζαθμβζζιυξ πμο εα ζμο πνυηεζκα είκαζ πάκς ζ‟ αοηή ηδ βναιιή. ΢ημπάζμο ααεζά ηδκ μιαδζηή ενβαζία ηαζ ιεθέηδζε πνμζεηηζηά υζα είπα βζα ηδκ μιαδζηή δναζηδνζυηδηα ηαζ ηδκ ηεπκζηή ηςκ κέςκ μιίθςκ. Ώοηυ ημ πείναια ζηδκ μιαδζηή δναζηδνζυηδηα πμο επζπεζνχ κα εβηαζκζάζς, έπεζ πναβιαηζηή δοκαιζηή αλία· βζα ηδκ πνμχεδζδ ηδξ επζηοπίαξ ημο γδηχ ηδ αμήεεζά ζμο. Κάκε ηδκ ζδέα ηαζ ηα ζδακζηά ηδξ μιαδζηήξ ενβαζίαξ ζηδ Νέα Βπμπή ηδκ ηφνζα ιεθέηδ ζμο ζηδ δζάνηεζα ηςκ επυιεκςκ έλζ ιδκχκ. Αε εα ημ ιεηακζχζεζξ. Ννέκβξηνο 1935 ΏΑΒΛΦΒ ΜΟΤ ΚΏΕ ΢ΤΝΒΡΓΏΣΔ ΜΟΤ, Γζα υθμοξ ημοξ ιαεδηέξ ιε ηδκ αθδεζκυηενδ ηαζ ζδιακηζηυηενδ έκκμζα μζ θίβμζ ηεθεοηαίμζ ιήκεξ απμηέθεζακ ιζα έκημκδ πενίμδμ δμηζιήξ, δμηζιαζίαξ ηαζ μδφκδξ. Ώπ‟

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

186

αοηή θοζζηά δεκ ελαζνέεδηεξ. Πάκηςξ αξ ιδ ζε εθίαεζ αοηυ ηαζ ιδ ζοθθμβίγεζαζ πμθφ ααεζά ηζξ ακηζδνάζεζξ ζμο ζ‟ υθα υζα ζοκέαδζακ. Αε ιμο πνμλέκδζε ηαιζά ακδζοπία υηζ εα ιπμνμφζεξ κα ελαζεεκήζεζξ απ‟ αοηή ή υηζ εα ιπμνμφζεξ ηαηά ηάπμζμ ηνυπμ κα παναζηδεείξ απ‟ ηδ θθμβενή ζμο έθεζδ. Γζ‟ αοηυ δεκ οπάνπεζ ηακέκαξ θυαμξ. Ώθθά υηζ δ έκηαζδ εα ιπμνμφζε κα βίκεζ ηυζμ αανζά χζηε υθεξ ζμο μζ δοκάιεζξ εα έπνεπε κα δμεμφκ ιυκμ βζα κα ζε ηναηήζμοκ ζηαεενυ ηζ υηζ δε εα είπεξ ηδ δφκαιδ κα γήζεζξ πανμφιεκα – αοηυ είκαζ έκα ζδιείμ πμο ζαθχξ ελέηαζα. Αεκ οπάνπεζ ηαιζά αζηία απμεάννοκζδξ. ΢ήιενα, αοηή ηδκ χνα ηδξ παβηυζιζαξ πίεζδξ ηαζ ακάβηδξ, ράπκμοιε βζα ιαεδηέξ πμο ιπμνμφκ κα γήζμοκ πανμφιεκα ηαζ πςνίξ έκκμζα βζα ηδκ αημιζηή ημοξ ζηακυηδηα κα ζηαεμφκ ζημ φρμξ ηδξ εοηαζνίαξ. Φάπκμοιε βζα εηείκμοξ πμο δε ααζακίγμκηαζ μφηε ακδζοπμφκ βζα ηδκ απμηοπία ημοξ κ‟ ακηαπμηνζεμφκ ζηδκ εοηαζνία ή ηδκ απμηοπία ημοξ κα γήζμοκ ζφιθςκα ιε ημ υναιά ημοξ ηδξ ιαεδηείαξ. Γήζε, αδεθθέ απυ παθζά, ζφιθςκα ιε ηα υναιά καο ηαζ ιάεε υηζ μ πνυκμξ δεκ έπεζ ζδιαζία ηζ υηζ δ ροπή αολάκεζ ηαζ απθχκεζ ημ θμοθμφδζ ηδξ γςήξ ηδξ ηαεχξ ζηνέθεηαζ ζημκ ήθζμ. ΢ηέθκεζ ηδκ μιμνθζά ηαζ ημ άνςιά ηδξ ζημκ ηυζιμ ηςκ ροπχκ ηζ απυ εηεί ζημκ ηυζιμ ηςκ ακενχπςκ. Θα ήεεθα ηχνα κα ζμο δχζς έκακ οπαζκζβιυ. Δ πνμζδθςιέκδ αθμζίςζή ζμο είκαζ βκςζηή ηζ μ ζζπονυξ ηναδαζιυξ ηδξ έθεζήξ ζμο είκαζ ακηζθδπηυξ. Άθδζε ηχνα ηδκ αθμζίςζδ κα ιεημοζζςεεί ζε ιζα παιπενζεηηζηή αβάπδ βζα υθα ηα υκηα, έηζζ χζηε αοηή δ αβάπδ κα ιπμνέζεζ κα πενζαάθθεζ ιε ηδκ αηηζκμαμθία ηδξ ημ μναηυ ηαζ ημ αυναημ, ημ βκςζηυ ηαζ ημ άβκςζημ, ημ αβαπδιέκμ ηζ αοηυ πμο πνεζάγεηαζ αβάπδ. Ώοηή είκαζ δ ζηάζδ ηδξ ζοκείδδζδξ πμο αηηζκμαμθεί απυ ημκ Κφνζμ ηδξ Γςήξ. Παναημθμφεδζε ηάπςξ ηδ θοζζηή ζμο δφκαιδ ηαζ ιδ γεζξ ζε ηυζμ ορδθή έκηαζδ. Υαθάνςζε θίβμ ζηδ δζάνηεζα ηςκ πνμζεπχκ ιδκχκ ηζ εκίζποζε ηζξ εθαθνυηενεξ εηείκεξ ζηζβιέξ παθάνςζδξ, πμο δίκμοκ ζηδκ ροπή ζμο ηδκ εοηαζνία κα αζπμθδεεί ιε ηζξ δζηέξ ηδξ οπμεέζεζξ ζημ ορδθυ ηδξ επίπεδμ. Συηε ιπμνεί κα επζζηνέρεζ ιε ιεβαθφηενδ δφκαιδ ηαζ ζζπονυηενμ ηναδαζιυ ζηδκ ηαημζηία ηδξ – ηδκ ηνζπθή πνμζςπζηυηδηα. Ώοηυ ηείκεζ κα ημ λεπκάεζ μ ιαεδηήξ ζηδκ έκηαζδ ηδξ επζεοιίαξ ημο βζα ροπζηή επαθή, βζα θχηζζδ ηαζ ακηίθδρδ ηαζ βζα ζοκεζδδηή επαθή ιε ημ Αζδάζηαθυ ημο. Θοιήζμο υηζ αοηή δ επαθή, εθυζμκ εδναζςεεί ζηδκ Ώηναπυ ηδξ Μαεδηείαξ, δε δζαζπάηαζ πμηέ. ΢ηάζμο θμζπυκ πάκς ζ‟ αοηή ηδκ πίζηδ ηαζ ηαηά ηαζνμφξ παθάνςζε ηαζ παίλε. ΋πςξ ζοκδείγς ζε ζπέζδ ιε ζέκα, ζε αθήκς κα πεζνζζεείξ ημ δζαθμβζζιυ ζμο. Πξνηείλσ πάκηςξ κα ημκ επζηεκηνχζεζξ βφνς απ‟ ημ πνυαθδια ηδξ μιαδζηήξ γςήξ, ζηδκ αβκή, μοζζχδδ έκκμζά ηδξ ηαζ κα πνμζπαεήζεζξ κα εθανιυζεζξ ημοξ ηακυκεξ ηδξ μιαδζηήξ γςήξ πμο έπς εέζεζ. Οθηψβξηνο 1936 ΏΑΒΛΦΒ ΜΟΤ, Ο πνυκμξ αοηυξ οπήνλε βζα ζέκα πνυκμξ εζχηενδξ δζεφνοκζδξ πμο έθενε ιζα αολδιέκδ ζηακυηδηα κα αθέπεζξ ηαεανά ημ υναια. Έκαξ απυ ημοξ ζηυπμοξ υθςκ ηςκ αθδεζκχκ ενεοκδηχκ είκαζ δ ακάπηολδ ηδξ “αθδεζκήξ δζυναζδξ” ηζ αοηή απμααίκεζ έκαξ πθδζζέζηενμξ ζηυπμξ βζα ζέκα. Θα ιάεεζξ ζε ηζ ακαθένμιαζ.

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

187

΋πςξ λένεζξ, εεςνχ πνήζζιμ κα οπμδεζηκφς ζε υθμοξ ζημκ υιζθυ ιμο ηςκ δεζιεοιέκςκ ιαεδηχκ ηζξ πέκηε ηαεμνζζηζηέξ ή νοειζζηζηέξ ημοξ αηηίκεξ, έηζζ χζηε κα ιπμνμφκ κα ενβαζεμφκ ιε κμδιμζφκδ βζα ηδ ζοβπχκεοζδ: α. Σςκ δζαθυνςκ αηηίκςκ ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ. α. Σδξ αηηίκαξ ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ ιε ηδκ αηηίκα ηδξ ροπήξ. Τπάνπμοκ δφμ ηφνζμζ πανάβμκηεξ οπένηαημο εκδζαθένμκημξ βζα υθμοξ ημοξ γδθςηέξ ηαζ – ζηδκ πενίπηςζή ζμο – ημ ένβμ είκαζ ηάπςξ δφζημθμ επεζδή πνέπεζ ζηα δφμ αοηά ηαεήημκηα κα πνμζεέζεζξ ημ ένβμ ηδξ ιεηαηυπζζδξ ηδξ ροπζηήξ ζμο αηηίκαξ απ‟ ηδκ έηηδ Ώηηίκα ηδξ Ώθμζίςζδξ ζηδ δεφηενδ Ώηηίκα ηδξ Ώβάπδξ-΢μθίαξ. Ώοηυ δεκ είκαζ εφημθμ κα βίκεζ πςνίξ έκα δζάθεζιια έκημκδξ δοζημθίαξ ηζ εκενβεζαηήξ δζάζπαζδξ πμο ζοκμδεφεηαζ ζοπκά απ‟ ηδκ απχθεζα πνμζςπζηήξ ζζμννμπίαξ. ΋ιςξ ζοιπθήνςζεξ ζπεδυκ ημ ένβμ ηαζ ημ πεζνυηενμ ιένμξ ηδξ δζαδζηαζίαξ πέναζε. Βίπε ηονίςξ έκα θοζζμθμβζηυ απμηέθεζια πάκς ζμο, πμο ειθακίζεδηε ζηδ δοζημθία πμο είπεξ πνζκ δφμ πνυκζα. Συηε, υπςξ λένεζξ, πνμζπάεδζα κα ζε αμδεήζς. Δ ηαηάζηαζδ έπεζ πζα αεθηζςεεί. Οζ ροπμθμβζηέξ ζοκέπεζεξ ανίζημκηαζ ζηδ ιεηαθμνά ηδξ ροπζηήξ εκένβεζαξ πμο πεζνίγεζαζ απ‟ ημ δθζμπθεβιαηζηυ ηέκηνμ ζημ ηανδζαηυ ηέκηνμ. Με υνμοξ γχζαξ έηθναζδξ ζδιαίκεζ υηζ ιπμνείξ κα ιεημοζζχζεζξ ηδκ αθμζίςζδ ζε αβάπδ, ημκ ζδεαθζζιυ ζε εηδδθςιέκδ ζμθία. Ώοηυξ δεκ είκαζ μ άιεζμξ ζημπυξ ζμο, αδεθθέ ιμο; ΋πςξ λένεζξ, δ ροπζηή ζμο αηηίκα είκαζ δ δεφηενδ αηηίκα, βζαηί δ ααζζηή ζμο θφζδ είκαζ μοζζαζηζηά αβάπδ-ζμθία. Δ πνμζςπζηή ζμο αηηίκα είκαζ δ πνχηδ, δ Ώηηίκα ηδξ Θέθδζδξ ή Αφκαιδξ. Ώοηή ήηακ βζα πμθφ ηαζνυ οπμηαβιέκδ ζηδκ πνμδβμφιεκδ αηηίκα ηδξ ροπήξ ζμο, ηδκ αηηίκα ηδξ αθμζίςζδξ ζηδκ ροπή, ζηδκ Εενανπία, ζηδκ ακενςπυηδηα ηαεχξ ηαζ ζημκ εαοηυ ζμο. Σμ πνυαθδια ηδξ πνμζςπζηήξ ζμο έιθαζδξ έπεζ αθθάλεζ απυ εηείκμ ηδξ ζοκεπμφξ εκηφπςζδξ ηςκ πνμζςπζηχκ ζμο ζηάζεςκ, ζδεχκ ηζ επζεοιζχκ πάκς ζημ πενζαάθθμκ ζμο (υπςξ ήηακ δ πενίπηςζδ ζηδκ ηεθεοηαία ζμο γςή) ζε ιζα πενζζηαζζαηή ηοηθζηή ηαζ ζπεδυκ αίαζδ έιθαζδ ζε ηάπμζμ άημιμ. Ώοηυ είκαζ πζα ιυκμ πενζζηαζζαηυ (ιζθχκηαξ ζπεηζηά). Μαεαίκεζξ κ‟ αθήκεζξ ημοξ άθθμοξ εθεφεενμοξ – έκα δφζημθμ ιάεδια βζα ιζα πνςηαηηζκζηή πνμζςπζηυηδηα πμο ειροπχκεηαζ, υπςξ δ δζηή ζμο, απυ βκχζδ ηαζ θαιή ζέιεζε. Δ αηηίκα ημο λνεηηθνχ ζνπ ζψκαηνο είκαζ επίζδξ δ πνχηδ αηηίκα. Ώοηυ ζδιαίκεζ υηζ μ κμήιςκ κμοξ ζμο ιπμνεί κα ηονζανπήζεζ ζηδκ ακάβηδ ηαζ ιπμνεί κα είκαζ ζζπονυηενμξ ζε έηθναζδ απ‟ υζμ είκαζ ζοκήεςξ. Βίκαζ πάκηα έκα εκδζαθένμκ ηζ εφημθμ γήηδια βζα ηδκ ροπή κα εθέβπεζ ηαζ κα θςηίγεζ ημ κμο υηακ δ πνχηδ ηζ δ δεφηενδ αηηίκα ζπεηίγμκηαζ ηυζμ ζηεκά υπςξ ζηδκ πενίπηςζή ζμο. Χζηυζμ ηαεχξ ημ ζπλαηζζεκαηηθφ ζνπ ζψκα ανίζηεηαζ ζηδκ έηηδ αηηίκα (υπςξ ήηακ δ ροπή ζμο υηακ ήνεεξ ζε εκζάνηςζδ), εθεί ήηαλ δ έιθαζδ ηδξ ροπήξ ηζ εθεί ήηακ βζα ζέκα δ βναιιή εθάπζζηδξ ακηίζηαζδξ. Σχνα δ βναιιή εθάπζζηδξ ακηίζηαζδξ πνέπεζ κα είκαζ μ κμοξ ηζ μ ηφνζμξ ζημπυξ ηδξ γςήξ ηαζ ημο δζαθμβζζιμφ ζμο πνέπεζ κα είκαζ μ κμοξ ηζ δ αολδιέκδ θχηζζδ – αοηυ πνμηεζιέκμο κα πνμζθένεζξ αολδιέκδ οπδνεζία ζημοξ ζοκακενχπμοξ ζμο. Ώπ‟ υπμο ηζ μ δζαθμβζζιυξ πμο ζμο πενζέβναρα ηαζ εα επζεοιμφζα κα αημθμοεήζεζξ. Βίκαζ ζφκημιμξ ηαζ δοκαιζηυξ.

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

188

Σμ θπζηθφ ζνπ ζψκα ανίζηεηαζ επίζδξ ζηδκ πνχηδ αηηίκα, έηζζ ιπμνείξ κα δεζξ πυζμ ζζπονυ ζοκδοαζιυ έπεζξ βζα οπδνεζία, ακ ιπμνέζεζξ κ‟ ακηζθδθεείξ αθδεζκά ημ πνυαθδιά ζμο ηαζ κα ενβαζεείξ ιε ιζα αίζεδζδ ζφκεεζδξ. Αεκ είκαζ ηυζμ πμθφ δ ιοζηζηζζηζηή έκςζδ, αδεθθέ ιμο, ζηδκ μπμία πνέπεζ κα απμαθέπεζξ βζαηί αοηή πνμμδεφεζ ααειζαία, αθθά ιζα εκηεζκυιεκδ θχηζζδ ημο ζοβηεηνζιέκμο κμο. ΢οκεπχξ μζ αηηίκεξ ζμο είκαζ μζ ελήξ: 1.

2.

3.

4.

5.

Δ αηηίκα ηδξ ροπήξ – δ δεφηενδ Ώηηίκα ηδξ Ώβάπδξ-΢μθίαξ. Δ αηηίκα ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ – δ πνχηδ Ώηηίκα ηδξ Αφκαιδξ ή Θέθδζδξ. Δ αηηίκα ημο κμο – δ πνχηδ Ώηηίκα ηδξ Αφκαιδξ. Δ αηηίκα ημο αζηνζημφ ζχιαημξ – δ έηηδ Ώηηίκα ηδξ Ώθμζίςζδξ. Δ αηηίκα ημο θοζζημφ ζχιαημξ – δ πνχηδ Ώηηίκα ηδξ Αφκαιδξ.

Ο ζζπονυξ αοηυξ πνςηαηηζκζηυξ ζοκδοαζιυξ δοκάιεςκ ζημκ ελμπθζζιυ ζμο δδιζμφνβδζε ηδ ζοκαζζεδιαηζηή αζηάεεζα πμο ζοκεζδδημπμζμφζεξ πάκηα. Ώθθά δ ιεηαηυπζζδ ηδξ ροπζηήξ ζμο εκένβεζαξ ζηδ δεφηενδ αηηίκα εα ηδκ ελμοδεηενχζεζ μνζζηζηά ηαζ εα μδδβήζεζ ζε ιζα ηαηάζηαζδ εζηζαζιέκδξ ζηαεενυηδηαξ. Ώοηή πζεακυκ κα αεθηζχζεζ επίζδξ ηδ θοζζηή ζμο ηαηάζηαζδ. Θα ήεεθα κα ζμο γδηήζς κα ηάκεζξ ηδκ αηυθμοεδ ζφκημιδ άζηδζδ: 1. Πνμζπάεδζε κα εζηζαζεείξ ζημ θςξ ηδξ ροπήξ ιε ηδκ άζηδζδ ηδξ εοεοβνάιιζζδξ. Πνέπεζ κα ακηζθδθεείξ υηζ: α. Δ ροπή είκαζ θσο. α. Σμ θςξ ακηακαηθάηαζ ζημ κμο. β. Συηε αοηυιαηα βίκεζαζ έκαξ απυ ημοξ Φςημδυηεξ. δ. Σμ θςξ θέββεζ ζημ ζημηάδζ.

2. Κάκε έπεζηα ιζα ζοκεζδδηή εοεοβνάιιζζδ ηςκ θμνέςκ ιε ηδκ ροπή, έπμκηαξ ηαηά κμο αοηέξ ηζξ ζηέρεζξ.

3. Συηε ζοκεζδδηά ηνάηδζε ημ κμο ζηαεενά ζημ Φςξ.

4. Αζάεεζε πέκηε θεπηά: α. ΢ε ιζα αθζένςζδ ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ ζηδκ οπδνεζία ημο Φςηυξ. α. ΢ηδκ ακάθδρδ ηδξ εοεφκδξ εκυξ Φςημδυηδ. β. ΢ημ κα δεζξ ηδκ Εενανπία ηςκ Yπδνεηχκ ιε ημοξ μπμίμοξ ζοκδέεζαζ μνζζηζηά ζακ έκαξ ζηαειυξ Φςηυξ.

5. Αζάεεζε πέκηε θεπηά ζημ δζαθμβζζιυ. ΢διείςζε μπμζεζδήπμηε ζηέρεζξ ιπμνεί κα έθεμοκ ζημ κμο ζμο πάκς ζηδκ αηηίκα ημο θςηυξ απυ ηδκ ροπή ζμο. Αχγνπζηνο 1937 ΏΑΒΛΦΒ ΜΟΤ ΚΏΕ ΑΕΏΛΒΥΣΒ ΜΟΤ ΦΕΛΒ, Οζ θίβμζ ηεθεοηαίμζ ιήκεξ οπήνλακ δφζημθμζ βζα ζέκα. Πενζεθάιαακακ απμθάζεζξ, αθθαβέξ, πμθθέξ πανελδβήζεζξ ζε μνζζιέκμοξ ημιείξ ηαζ ηδκ αίζεδζδ ιζαξ ααεζάξ ιμκαλζάξ. Ώκ ιεθεηήζεζξ υ,ηζ ζμο είπα κςνίηενα ζπεηζηά ιε ηζξ αηηίκεξ ζμο, εα δεζξ βζαηί ζοιααίκεζ αοηυ. Τπάνπεζ ζηδ δμιή ηδξ ηςνζκήξ ζμο γςήξ ή “πανμφζαξ ειθάκζζδξ” ιζα οπεν-ζζμννμπία ηςκ πνςηαηηζκζηχκ ζδζμηήηςκ. Δ αηηίκα ηδξ

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

189

πνμζςπζηυηδηάξ ζμο, δ αηηίκα ημο κμο ζμο ηζ δ αηηίκα ημο θοζζημφ ζμο ζχιαημξ δζέπμκηαζ υθεξ απυ ηδκ πνχηδ αηηζκζηή ζμο εκένβεζα ηζ αοηυ πανμοζζάγεζ έκα πμθφ πναβιαηζηυ πνυαθδια επεζδή ζε πνμδζαεέηεζ ζηζξ αηυθμοεεξ ηαηαζηάζεζξ: 1. Μζα ιμκαλζά πμο ααζίγεηαζ ζε ιζα αίζεδζδ απμιυκςζδξ. Ώοηή μθείθεηαζ επίζδξ ζηδκ αίζεδζδ ηδξ απμιυκςζδξ πμο δίκεζ πάκηα δ πνχηδ αηηίκα. Βίκαζ μοζζαζηζηά δ αηηίκα ηδξ απυζπαζδξ. Ώοηή ακηζζηαειίγεηαζ βζα ζέκα απυ ηδκ ροπζηή ζμο αηηίκα.

2. Λυβς ημο βεβμκυημξ υηζ ζηδκ πενίπηςζή ζμο δ πνχηδ αηηζκζηή εκένβεζα εζηζάγεηαζ ζηδκ πνμζςπζηυηδηά ζμο ηαζ ζε δφμ απ‟ ηα ιέζα έηθναζήξ ηδξ, αζηείξ – ελαζηίαξ ηδξ ακζζμννμπίαξ – ιζα οπεναμθζηή δφκαιδ ή επίδναζδ πάκς ζ‟ υθμοξ υζμοξ ζοκακηάξ ηαζ πνμζπαεείξ κα αμδεήζεζξ. Βοηοπχξ βζα ζέκα ηζ επίζδξ θυβς ηδξ πμζυηδηαξ ηδξ ροπζηήξ ζμο αηηίκαξ ηζ εκυξ απμηηδεέκημξ ααειμφ εθέβπμο, δ επίδναζή ζμο πάκς ζ‟ υζμοξ πνμζπαεείξ κα οπδνεηήζεζξ είκαζ ηαθή. Έπεζξ ςζηυζμ ζαθή επίβκςζδ (ή υπζ;) ηδξ ζζπονήξ επίδναζδξ πμο ιπμνείξ κα εέζεζξ ζε δνάζδ ηζ έηζζ κα επδνεάζεζξ ηζξ γςέξ ηςκ άθθςκ ακενχπςκ. Ξένεζξ επίζδξ ηδκ ζζπονή ακηίδναζδ πμο ιπμνείξ κα ημοξ πνμηαθέζεζξ. Ώοηυ είκαζ ημ απμηέθεζια ηδξ πνχηδξ αηηζκζηήξ δφκαιδξ υηακ εζηζάγεηαζ ζημ θοζζηυ πεδίμ. Πανέπεζ έκα πνμκυιζμ ηζ έκα πνυαθδια. Ήνεεξ ζε εκζάνηςζδ ζ‟ αοηή ηδ γςή βζα κα ιάεεζξ κα πεζνίγεζαζ μνεά αοηή ηδ δφκαιδ ηαζ ζηδκ πνμζπάεεζα κα ημ ηάκεζξ ειπυδζζεξ ζε πμθθέξ πενζπηχζεζξ ηδκ ελςηενζηή ηδξ έηθναζδ, ιενζηέξ θμνέξ ιε ηαηαζηνεπηζηά απμηεθέζιαηα (ζοπκά ροπζηήξ θφζδξ) πάκς ζημκ εαοηυ ζμο.

3. Δ ζοκαζζεδιαηζηή ζμο θφζδ οπήνλε μ εάθαιμξ εηηαεάνζζδξ υθδξ αοηήξ ηδξ πνχηδξ αηηζκζηήξ εκένβεζαξ· αοηυ ελδβεί ιεβάθμ ιένμξ ηδξ εζχηενδξ ειπεζνίαξ ζμο ηαζ πμθθά πμο οπέθενεξ ηαζ οπμθένεζξ. Έπμκηαξ ημκίζεζ αοηυ, εα ήεεθα κα πνμζεέζς υηζ αοηή δ ζζπονά πμθςιέκδ πνχηδ αηηζκζηή πνμζςπζηυηδηα ζμο δίκεζ ηδ δφκαιδ κα ηάκεζξ ηνία πνάβιαηα: Πξψην, κα ηαηαθάαεζξ ηδ ΐαζίθεζα ημο Οονακμφ ηαζ κα ηδκ ηαηαηηήζεζξ δζα ηδξ αίαξ ηαζ ζοκεπχξ – ζ‟ αοηή ηδ γςή – κα εηαζάζεζξ μνζζιέκα απμηεθέζιαηα ηαζ κα θένεζξ ζε ηανπμθμνία μνζζιέκμοξ ακηζηεζιεκζημφξ ζημπμφξ ηδξ ροπήξ. Έπε θμζπυκ εάννμξ. Γεχηεξν, κα ηαηαζηήζεζξ εθζηηέξ μνζζιέκεξ ιμνθέξ οπδνεζίαξ ζηδκ πνμζςπζηή ζμο γςή. Νςνίηενα πνδζζιμπμίδζα ιζα θνάζδ βζ‟ αοηυ, δζδάζημκηάξ ζμο υηζ “μ κμήιςκ κμοξ ζμο ιπμνεί ζηδκ ακάβηδ κα ηονζανπεί”. Ήηακ ιζα δήθςζδ βεβμκυημξ· έκαξ απυ ημοξ ηνυπμοξ ιε ημοξ μπμίμοξ ιπμνείξ κα πνδζζιμπμζήζεζξ μνεά ηδκ πνχηδ αηηζκζηή εκένβεζα, πμο είκαζ ηαηελμπήκ δζηυξ ζμο, είκαζ κα εηαζάζεζξ κμδηζηά απμηεθέζιαηα ηαζ κ‟ ακαβηάζεζξ ημκ εαοηυ ζμο κα ηάκεζ υ,ηζ γδηάεζ απυ ζέκα δ ροπή ζμο ή δ Εενανπία… Σξίην, δ πνςηαηηζκζηή πνμζςπζηυηδηά ζμο ζε δζεοημθφκεζ κα ηονζανπείξ ζ‟ υζμοξ ζοκακηάξ. Ώοηυ ήηακ επζηίκδοκμ κα ημ επζπεζνήζεζξ ζηδκ πνμδβμφιεκδ γςή ζμο, βζαηί δ αβάπδ δεκ έθεβπε ηυζμ ζζπονά ηζξ ακηζδνάζεζξ ζμο. ΢‟ αοηή ηδ γςή δεκ είκαζ επζηίκδοκμ αλ ηναηδεείξ ζηδκ αβάπδ ηζ απμθφβεζξ ηζξ ελςηενζηέξ ιμνθέξ ηαζ ηζξ ηεπκζηέξ ελμοζίαξ ηζ εθέβπμο, ακαπηφζζμκηαξ έηζζ ζμθία ηζ αζηχκηαξ ηδκ απνμζςπία. Σα ηίκδηνά ζμο

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

190

είκαζ ζπάκζα θακεαζιέκα. Οζ ιέεμδμί ζμο είκαζ ηάπςξ πνςηαηηζκζηέξ ιέεμδμζ πμο ζοπκά εθανιυγμκηαζ δοκαιζηά· αοηυ αθάπηεζ υζμοξ γδηάξ κα αμδεήζεζξ. Δ ζδζαίηενδ αοηή γςή οπήνλε ηνίζζιδ ηαζ δφζημθδ βζα ζέκα, αθθά είζαζ άλζμξ ημο ένβμο πμο ζμο ακέεεζε δ ροπή ζμο. Θα παναιείκεζ έηζζ ηαζ δεκ οπάνπεζ βζα ζέκα (υπςξ ζοιααίκεζ πάκηα ιε ημοξ ιαεδηέξ ζ‟ έκα μνζζιέκμ ζηάδζμ ακέθζλδξ) ηαιζά δζαημπή, ηαιζά δζεοηυθοκζδ ηδξ ηαηάζηαζδξ ηαζ ηαιζά πενίμδμξ ή δζάθεζιια αθδεζκήξ ακάπαοζδξ ή ζηάζδξ. Μδκ ράπκεζξ θμζπυκ βζ‟ αοηά. Πέναζε ενζαιαεοηζηά ζηδκ αβάπδ ηδξ ροπήξ ζμο ηαζ ζηδ δφκαιδ ηδξ πνμζςπζηυηδηάξ ζμο. Αζαθφθαλε ηδκ οβεία ζμο, αδεθθέ ιμο. Μείκε ημκηά ζημοξ επζθεβιέκμοξ ζοιιαεδηέξ ζμο. Ο δεζιυξ ζμο ιαγί ημοξ είκαζ ζζπονυξ. Φνυκηζζε επίζδξ κα ιδκ είκαζ ημ αζηνζηυ ζμο ζχια δέηηδξ οπεναμθζηήξ πνςηαηηζκζηήξ εκένβεζαξ, αθθά πνμζηάηεοζέ ημ απυ ηδκ εζζνμή αοηή ιε ιζα εκενβυ ζοβηέκηνςζδ ημο κμο ζμο ζημ επζθεβιέκμ πεδίμ οπδνεζίαξ ζμο ηζ ακάπηολε ιζα αολδιέκδ εζζνμή ροπζηήξ ζμθίαξ. ΢οβηεκηνχζμο ζηδ ζμθία δ μπμία ζε ζπέζδ ιε ημ αζηνζηυ ζχια ζδιαίκεζ ηδκ ακέθζλδ (ιέζς ηδξ αβάπδξ) ηδξ εκυναζδξ. Αε ζμο είκαζ ηυζμ δφζημθμ κα εηθνάζεζξ ηδκ αβκή έηθναζδ ηδξ αβάπδξ ηδξ ροπήξ, αθθά είκαζ δφζημθμ κα ηδ πεζνζζεεί δ ζοκαζζεδιαηζηή ζμο θφζδ. Έηζζ δεκ είκαζ, θίθε ηαζ αδεθθέ ιμο; Απξίιηνο 1938 ΏΑΒΛΦΒ ΜΟΤ ΚΏΕ ΢ΤΝΒΡΓΏΣΔ, Αεκ έπς κα πς πανά θίβα ζε ζέκα ή ζε ηάεε άθθμκ ζημκ ζδζαίηενμ αοηυ υιζθμ ιαεδηχκ ιμο ηχνα. Βπζεοιχ εζθζηνζκά κα εκζζποεεί δ μιαδζηή μθμηθήνςζδ ιε ηδκ εηηέθεζδ ηδξ μιαδζηήξ ενβαζίαξ ιε ηαηακυδζδ. Ώοηή εα θένεζ ηδ ζοβπχκεοζδ. Δ ζοβπχκεοζδ αοηή εα επζθένεζ ηδκ εκδοκάιςζδ ηδξ μιαδζηήξ ζπέζδξ ηαζ ηδ δζέβενζδ ημο αηυιμο ζημκ υιζθμ – ιζα υρδ ηδξ ενβαζίαξ πμο ζοπκά θδζιμκείηαζ, αθθά έπεζ πναβιαηζηή ζδιαζία. ΢‟ αοηή ηδ δζέβενζδ ημο μιίθμο ηαζ ημο αηυιμο ιπμνείξ κα ζοκεζζθένεζξ πμθθά ηζ έηζζ εα αολδεεί δ ζηακυηδηά ζμο κα οπδνεηείξ… Θα ήεεθα κα ζμο γδηήζς πάθζ κα πνμζέπεζξ ηδκ οβεία ζμο αθθά ηονίςξ – ζ‟ αοηέξ ηζξ ιένεξ ηδξ έκηαζδξ ηαζ ηδξ δοζημθίαξ – ηδκ αζηνζηή ζμο οβεία. Θα θεξ ηάεε ιένα ημ αηυθμοεμ ιάκηναι: “΢ηέης ιέζα ζημκ ηφηθμ ηδξ εέθδζδξ ημο Θεμφ. Έλς απυ ηδκ αηηίκα ημο ηυζιμο ηδξ βμδηείαξ παίνκς ηδ εέζδ ιμο Κζ εηεί ζηέης. Μπνμζηά ζηδκ ακμζηηή εφνα πμο ιυθζξ απμηαθφπηεζ έκα δζαθμνεηζηά θςηζζιέκμ δξφκν Παίνκς ηδ εέζδ ιμο. Μπνμζηά ζηδκ παξνπζία εα πάνς ηδ εέζδ ιμο ηζ εηεί εα ζηαεχ ζηαεενά. Κζ εκχ ζηέης, εα δσ.”

Σνεζξ θέλεζξ λεπςνίγμοκ ζ‟ αοηυ ημ ιάκηναι ηαζ ζ‟ αοηέξ εα επζζηήζς ηδκ πνμζμπή ζμο: μ δξφκνο, δ παξνπζία ηαζ δ φξαζε. Δ εοθμβία ιμο είκαζ πάκημηε πάκς ζμο.

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

191

Ηαλνπάξηνο 1940 Πχξ εα ζε πθδζζάζς, αβαπδιέκε ιμο αδεθθέ, ηχνα ηαζ πχξ εα ζμο οπμδείλς ηδκ επζηναημφζα βμδηεία ζμο πςνίξ ηαοηυπνμκα κα πθδβχζς ηδκ εοαίζεδηδ θφζδ ζμο, ηάκμκηαξ ιεβαθφηενδ γδιζά πανά ηαθυ; Κζ ακανςηζέιαζ πυζδ ιεβάθδ απμηάθορδ ζμο πνεζάγεηαζ, βζαηί δε βκςνίγεζξ άναβε ηζξ δφμ βμδηείεξ πμο παναηςθφμοκ ηδκ πθήνδ έηθναζδ ηδξ ροπήξ ζμο ηζ ειπμδίγμοκ ηδκ ςνίιακζδ ζε ηεθεζυηδηα ηδξ αθδεζκά αθμζζςιέκδξ γςήξ ζμο; ΢ημπάζμο αοηά ηα θυβζα ηαεχξ πενκάξ ηoκ “εζζαάθθμκηα απμηθεζζιυ” ηςκ επυιεκςκ ιδκχκ, βζαηί έηζζ εα εεςνήζεζ δ πνμζςπζηυηδηά ζμο ηζξ δζεοεεηήζεζξ ηδξ ροπήξ ζμο. Αε εα δχζς πανά ιυκμ έκα υκμια ζηζξ δφμ βμδηείεξ ζμο ηαζ εα ζ‟ αθήζς κ‟ αζπμθδεείξ ή υπζ ι‟ αοηέξ, υπςξ ζμο θαίκεηαζ ηαθφηενμ. Πάκηςξ απυ ηδ ιέεμδμ ηδξ ελέηαζήξ ημοξ εα ελανηδεεί ιεβάθμ ιένμξ ηδξ απμηεθεζιαηζηυηδηαξ ηδξ ιεθθμκηζηήξ οπδνεζίαξ ζμο βζα ιαξ. ΢‟ αοηή ηδκ οπδνεζία έπεζξ αθζενςεεί ακέκδμηα ηζ απ‟ αοηή ηδκ οπδνεζία ηίπμηε δε εα ζηνέρεζ ηα αήιαηά ζμο. Ώθθά εα ιπμνμφζε κα οπάνλεζ ηαεοζηένδζδ χζπμο κα ηονζανπήζεζξ ημ ακαβηαίμ ιάεδια. Μζα απυ ηζξ βμδηείεξ πμο ζε εθέβπμοκ είκαζ εηείκδ ημο ακχηαημο επζπέδμο ημο αζηνζημφ πεδίμο. Έκαξ απυ ημοξ Αζδαζηάθμοξ ηδκ μκυιαζε “δ βμδηεία ημο νυδμο ηδξ έθεζδξ ηαεχξ πφκεηαζ δζα ημο δθζαημφ πθέβιαημξ ηζ υπζ δζα ηδξ ηανδζάξ”. Μζα άθθδ είκαζ δ βμδηεία ημο Φθεβυιεκμο Βδάθμοξ πμο ιπμνεί κ‟ απμννμθήζεζ ηυζμ πμθφ ηδκ πνμζμπή ημο ιαεδηή ή ημο ιοδιέκμο, χζηε δ πκεοιαηζηή ημο εέζδ εηεί, ηα απμηεθέζιαηα ηςκ ηαεανηήνζςκ πονχκ ηαζ δ εενιυηδηα ημο ελαβκζζιμφ κα βίκμοκ ημ απμηθεζζηζηυ εέια ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ ηαζ δ πνμζςπζηυηδηα, αδεθθέ ιμο, πξέπεη κα παεεί απυ ηδ εέα ιέζα ζηδ “δυλα ημο Βκυξ”. Υνεζάγεηαζ κα ημ δζεοηνζκίζς πενζζζυηενμ; Αε ζμο είκαζ ζαθέξ ημ κυδια ηςκ θυβςκ ιμο, ακ ηζ υπζ βζα ηακέκακ άθθμ; ΢ηέης ιαγί ζμο ηαζ εα ζοκεπίζς κα ζηέης, βζαηί είηε ανίζημιαζ ζημ θθεβυιεκμ έδαθμξ ή ζηδ αμοκμημνθή, είηε είιαζ ζζςπδθυξ ζημ ιοζηζηυ ηυπμ ή πενζηνζβονζζιέκμξ απ‟ ηα ηθοδςκζγυιεκα πθήεδ ηδξ ακενςπυηδηαξ, δεκ έπεζ ηαιζά ζδιαζία. ΋ηακ ηονζανπδεμφκ ηα ιαεήιαηα ηδξ εείαξ αδζαθμνίαξ, απμδεζιεφμοκ ηδκ ροπή βζα έκςζδ ιε ημκ Έκακ. Ώζθαθχξ εα ιπμνμφζε κα εζπςεεί υηζ Ώοηυξ πμο εβχ ηζ εζφ ηζ υθμζ μζ ιαεδηέξ οπδνεημφιε, μ Υνζζηυξ, απέδεζλε ζηδ Γεεζδιακή ηδκ εοαζζεδζία Σμο ζημ ιάεδια αοηυ ηαεχξ ηζ υηζ ημ ηαηείπε απυθοηα. ΢ΔΜΒΕΧ΢Δ: Ο αδειθφο απηφο ζπλεξγάδεηαη αθφκε ελεξγά κε ην Θηβεηαλφ.

΢ημκ L.F.U. Αχγνπζηνο 1937 ΏΑΒΛΦΒ ΤΠΔΡΒΣΔ, ΢ε παναημθμφεδζα βζα ιενζηά πνυκζα, υζμ θίβμ ηζ ακ ημ οπμρζάζεδηεξ. Τπυ ηδ ζοβηεηνζιέκδ εθανιμζιέκδ επζννμή ιμο ανήηεξ ημ δνυιμ ζμο ζημκ υιζθμ ηςκ ιαεδηχκ ιμο ζημκ μπμίμ ενβάγεζαζ ηχνα ηαζ ηαοηυπνμκα ανήηεξ ημ πνμμνζζιέκμ πεδίμ οπδνεζίαξ ζμο. Υαίνμιαζ πμο ζε ηαθςζμνίγς ζ‟ αοηυ ημκ υιζθμ ηςκ ζπμοδαζηχκ. Δ πνμζςπζηή επαθή ιαγί ζμο είκαζ ζοκεηή βζαηί μφηε ηδ θμαάζαζ μφηε ηδκ επεδίςλεξ.

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

192

΢ηδ γςή ηάεε γδθςηή ένπεηαζ ιζα γςή ζηδκ μπμία ανίζηεζ ηδκ μιάδα ζηδκ μπμία ακήηεζ. Ώκαθένμιαζ ζηδκ εζχηενδ μιάδα ηςκ ιαεδηχκ ηαζ ζηδκ ελςηενζηή μιάδα ηςκ οπδνεηχκ ιε ηδκ μπμία ιπμνεί ηαζ πνέπεζ κα ζοκενβαζεεί. ΋ηακ μζ δφμ αοηέξ ακαηαθφρεζξ ζοβπνμκζζεμφκ (ηάηζ πμο δε ζοιααίκεζ πάκηα) ελμζημκμιείηαζ πμθφξ πνυκμξ ηαζ δ εοηαζνία είκαζ ιεβάθδ. Ώοηή ήηακ δ πενίπηςζή ζμο ηαζ πζζηεφς πςξ ανπίγεζξ κα ημ ακηζθαιαάκεζαζ. Δ ροπζηή ζμο αηηίκα, αδεθθέ ιμο, είκαζ δ πνχηδ ηαζ δ αηηίκα ηδξ πνμζςπζηυηδηάξ ζμο δ ηνίηδ. Λυβς ηδξ πίεζδξ ηςκ ηαζνχκ ηαζ ηδξ ενβαζίαξ βζα ημκ άιεζμ αοηυ ηφηθμ, εα έπεζξ ίζςξ αημφζεζ υηζ αμδεχ ιενζημφξ απυ ημοξ Αζδαζηάθμοξ ζηδκ εζχηενδ πθεονά ηζ έηζζ ημοξ απμδεζιεφς βζα εονφηενδ ηαζ πζμ απαζηδηζηή οπδνεζία. Υεζνίγμιαζ ιενζημφξ απ‟ ημοξ ιαεδηέξ Σμοξ ηζ εημζιάγς ιενζημφξ απ‟ ημοξ γδθςηέξ Σμοξ (ημοξ μπμίμοξ επζηδνμφκ) βζα ημ ζηάδζμ ηδξ απμδεβιέκδξ ιαεδηείαξ. ΐνίζηεζαζ πζα ζηδκ ηεθεοηαία αοηή ηαηδβμνία. Σμ βεβμκυξ υηζ ήνεεξ οπμηεζιεκζηά οπυ ηδκ επζννμή ιμο ζε μδήβδζε ζηδκ ακηίθδρδ υηζ δ ειαάεοκζδ ηδξ αβαπδηζηήξ ζμο θφζδξ ήηακ βζα ζέκα ημ επυιεκμ αήια ζημκ ελμπθζζιυ ζμο βζα οπδνεζία. Οζ αηηζκζημί ζοκδοαζιμί ζμο ημ απαζημφζακ ηαζ ζοκεπχξ δ δεφηενδ αηηζκζηή ιμο επίδναζδ αμήεδζε. Αεκ οπάνπεζ μφηε έκαξ γδθςηήξ ζημκ ηυζιμ πμο κα ιδκ ιπμνεί κα εκηείκεζ ηδ ζεία αβαπδηζηή ημο θφζδ, υπζ ηδκ αζηνζηή ημο ζοκαζζεδιαηζηή αβαπδηζηή θφζδ. Υνεζάγεηαζ υιςξ κα ηαηακμείξ πάκηα ηδκ αζηία μπμζαζδήπμηε ακάπηολδξ ηαζ βζαοηυ ζηδκ επελδβχ. Σεθεοηαία δζάκοζεξ πμθφ βνήβμνα ιζα ιεβάθδ απυζηαζδ πάκς ζηδκ Ώηναπυ ηζ αφλδζεξ μνζζηζηά ηυζμ ηδκ ηναδαζιζηή ζμο ζηακυηδηα υζμ ηαζ ηδκ επζννμή ζμο. Μενζηά πνυκζα δοκαιζηήξ οπδνεζίαξ είκαζ εθζηηά ηαζ ιζα άθθδ ελήβδζδ είκαζ απαναίηδηδ. Βηείκμξ πμο ηάπμζα ιένα εα βκςνίζεζξ ςξ Αζδάζηαθυ ζμο υηακ βίκεζξ δεηηυξ ιε πθήνδ ζοκείδδζδ ζημκ υιζθμ ηςκ ιαεδηχκ Σμο (μ Αζδάζηαθμξ Μ.) είκαζ μ ανπδβυξ υθςκ ηςκ εζςηενζηχκ ζπμθχκ ζημκ ηυζιμ ζήιενα. Μπμνείξ ζοκεπχξ κα δεζξ βζαηί ανήηεξ ημ δνυιμ ζμο ζημκ υιζθμ ηςκ ιαεδηχκ ιμο ηαζ βζαηί επίζδξ ενβάγεζαζ δναζηήνζα ηζ απμηεθεζιαηζηά ζημοξ εηηεθεζηζημφξ ηαζ μνβακςηζημφξ ημο ζημπμφξ. Μπμνείξ κα βίκεζξ έκα πνήζζιμ εζηζαηυ ζδιείμ βζα ηδκ εκένβεζα ημο Αζδαζηάθμο ζηδ εέζδ πμο επέθελεξ κα οπδνεηήζεζξ, ζφιθςκα ιε ηδκ εζχηενδ μιαδζηή ζμο δφκαιδ υηακ ηαηακμδεεί ηαζ πνδζζιμπμζδεεί μνεά. Πνέπεζ θμζπυκ κα ιάεεζξ, ηαεχξ πενκά μ ηαζνυξ ηζ αολάκεηαζ δ εοαζζεδζία ζμο, κα δζαθμνμπμζείξ ιεηαλφ: 1. Σδξ ηναδαζιζηήξ επίδναζδξ (εζζενπυιεκδξ ηαζ ελενπυιεκδξ) ηδξ δζηήξ ζμο ροπήξ.

2. Σδξ ηναδαζιζηήξ επίδναζδξ (εζζενπυιεκδξ ηαζ ελενπυιεκδξ) ημο ζδζαίηενμο αοημφ μιίθμο ιαεδηχκ.

3. Σδξ ηναδαζιζηήξ επίδναζδξ (εζζενπυιεκδξ ηαζ ελενπυιεκδξ) ηςκ εζςηενζηχκ ζπμθχκ.

4. Σδξ ηναδαζιζηήξ επίδναζδξ (εζζενπυιεκδξ ηαζ ελενπυιεκδξ) ημο ανπδβμφ υθςκ ηςκ εζςηενζηχκ μιάδςκ, ημο Αζδαζηάθμο Μμνφα. Αε εα ιπμνέζεζξ αηυιδ κα ημ ηάκεζξ βζα ανηεηυ ηαζνυ, αθθά δ ακάπηολδ αοημφ ημο ηφπμο εοαζζεδζίαξ είκαζ βζα ζέκα ιζα ακαβηαία ακέθζλδ ηαζ εα πναβιαημπμζδεεί ηεθζηά

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

193

ακ αημθμοεήζεζξ ιε πνμζμπή ηζξ μδδβίεξ ιμο ηζ αθήζεζξ ηδκ αθδεζκή αβάπδ κα ζανχζεζ αολδηζηά ημκ ηαηχηενμ πνμζςπζηυ εαοηυ. Μπμνεί κα ζανχζεζ, αδεθθέ ιμο, βζαηί (υπςξ ζςζηά κζχεεζξ) λένεζξ ηάπςξ ηδ θφζδ ηδξ αβάπδξ. Βίκαζ ςζηυζμ έκα πνάβια κ‟ αβαπάξ ηζ άθθμ πνάβια κα είζαζ αβςβυξ ηδξ αβάπδξ ηδξ ροπήξ ηαζ ημο μιίθμο. Δ ζθαίνα ηδξ ενβαζίαξ ζμο είκαζ ζαθήξ ηζ εηεί είζαζ ακαβηαίμξ ηαζ πνήζζιμξ, ηάηζ πμο είκαζ υ,ηζ επζεοιείξ. Ο ααζζηυξ ηυκμξ ηδξ ηαεδιενζκήξ ζμο ενβαζίαξ πνέπεζ κα είκαζ δ θαηαλφεζε, υπςξ αηνζαχξ μ ααζζηυξ ηυκμξ ηδξ ενβαζίαξ ζμο ιε ημκ εαοηυ ζμο ηαζ ζηα ηνία πεδία πνέπεζ κα είκαζ δ αθνβία, ιε αγάπε πμο κα πνςιαηίγεζ υθδ ηδ γςή ζμο. Βίκαζ μζ ηνεζξ θέλεζξ πμο εηθνάγμοκ υ,ηζ πνέπεζ κα είκαζ μ πνςιαηζηυξ ηυκμξ ηδξ έηθναζδξ ηδξ γςήξ ζμο απυ ηχνα ιέπνζ κα έθεεζ δ ηθήζδ κα οπδνεηήζεζξ απ‟ ηδκ άθθδ πθεονά ημο πέπθμο ηδξ γςήξ. ΢οθθμβίζμο ηζξ ηνεζξ αοηέξ θέλεζξ – ηαηακυδζδ, εάννμξ ή αθμαία ηαζ αβάπδ – βζα ημ οπυθμζπμ ηδξ γςήξ ηδξ οπδνεζίαξ ζμο, βζαηί “υπςξ ζηέθηεηαζ μ άκενςπμξ, έηζζ ηαζ είκαζ”. Θα αθθάλμοιε ηχνα ημ δζαθμβζζιυ ζμο ηαζ βζα ημ ιέθθμκ, ιέπνζ κα ηάκς άθθδ αθθαβή, εα ήεεθα κα πνμηείκς ημκ αηυθμοεμ: Γηαινγηζηηθή Δξγαζία: 1. Βοεοβνάιιζζδ ιε ηδκ ροπή ηαζ ιζα ζοβηεηνζιέκδ ζοκεζδδηή πυθςζδ ακηίθδρδξ υζμ ημ δοκαηυ πζμ ρδθά ζημ ηεθάθζ ηαζ πζμ ρδθά ζημ κμδηζηυ πεδίμ. Έπεζηα παφζδ. Άζθεζε Οξακαηηζκνχ: 2. Έπεζηα δεξ ιε ηδ θακηαζία ζμο ημκ ηυζιμ ηςκ ακενχπςκ. Αεξ αοηυ ημκ ηυζιμ ζακ ηυζιμ θςηυξ ιε εκηάζεζξ θςηυξ εδχ ηζ εηεί ζε μνζζιέκμοξ ηυπμοξ ή ηέκηνα ή πενζμπέξ. α. Καηυπζκ θακηάζμο αοηυ ημ δίπηο θςηυξ ιε ηα αηηζκμαυθα ημο ηέκηνα δφκαιδξ κα πάθθεηαζ ζημ νοειυ ηδξ παβηυζιζαξ έθεζδξ. α. Θεχνδζε έπεζηα ημκ εαοηυ ζμο ζακ παναηδνδηή, αθθά ηαζ ζακ αβςβυ, ιεηαλφ πμθθχκ αβςβχκ, βζα ηδκ εκένβεζα ηδξ πκεοιαηζηήξ Εενανπίαξ πμο εζηζάγεηαζ βζα ζέκα ιέζς ημο Αζδαζηάθμο Μμνφα ηαζ οπμαζαάγεηαζ ζ‟ εζέκα ιέζα απυ ιέκα, ημ Θζαεηακυ αδεθθυ ζμο. β. Υνδζζιμπμίδζε ηυηε ηδκ μιάδα ηςκ θνάζεςκ πμο εκζςιαηχκμοκ ηδκ έθεζή ζμο ηαζ δ μπμία ειθακίγεηαζ ζηζξ απακηήζεζξ ζμο: “Δ αβάπδ είκαζ ημ ηίκδηνμ ηδξ έθεζήξ ιαξ πάκς ζηδκ Ώηναπυ· Δ αβάπδ είκαζ δ μοζία ηδξ γςήξ ιαξ ζημκ ηυζιμ. Δ αβάπδ είκαζ ημ θςξ ηαζ ημ θςξ ηδξ εθεοεενίαξ βζα υθα ηα πθάζιαηα· Δ αβάπδ πάθθεηαζ ζ‟ υθμ ημ ζφιπακ ιε εείμ νοειυ. Δ αβάπδ είκαζ δ ζοκείδδζδ ημο Θεμφ.”

δ. Φακηάζμο ηαεχξ ημ ηάκεζξ υηζ δ εκένβεζα ηδξ αβάπδξ πφκεηαζ δζα ημο δζηηφμο θςηυξ, δζεβείνμκηαξ ηαεέκα απ‟ ηα πμθθά, πμθθά ηέκηνα ζε ιεβαθφηενδ αηηζκμαμθία.

3. Έπεζηα ήπδζε ημ Ο.Μ. εηπκέμκηάξ ημ ζηδκ πνμζςπζηυηδηα.

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

194

4. Κάκε ηαηυπζκ ηάπμζα κμδηζηή ενβαζία ζημ δζαθμβζζιυ, ζοβηναηχκηαξ ημ κμο ζηαεενά ζημ θςξ· εηηέθεζε ηδκ οπδνεζία ζμο ζημκ υιζθυ ιμο ηζ μπμζαδήπμηε άθθδ υρδ ηδξ ενβαζίαξ ζμο ζημκ ηυζιμ ιέζα ζ‟ αοηυ ημ θςξ, εεςνχκηαξ υθα αοηά ζακ ιένμξ ηδξ ιίαξ κεγάιεο ππεξεζίαο. Γζα ζέκα δ ιεζμθάαδζδ είκαζ ζδζαίηενα ςθέθζιδ, βζαηί ηείκεζ κα πνμαβάβεζ ηδκ ηαηακυδζδ.

5. Πνμζπάεδζε έπεζηα κα έθεεζξ ζε επαθή ιε ημοξ αδεθθμφξ ζμο ζημκ υιζθμ, ηναηχκηαξ ηζ αοημφξ επίζδξ ζαλ νκάδα ιέζα ζημ θςξ. Ώκ ημ επζεοιείξ, δφμ ιένεξ ηδκ εαδμιάδα ιπμνείξ κα αημθμοεείξ μπμζμκδήπμηε δζαθμβζζιυ ανίζηεζξ πνήζζιμ ηαζ αμδεδηζηυ. Βπζγδηχ κα ζε αθήζς εθεφεενμ. Φεβξνπάξηνο 1938 ΏΑΒΛΦΒ ΜΟΤ, Γζα ανηεηυ ηαζνυ ενβάζεδηεξ ζημ δζαθμβζζιυ πμο ζμο ακέεεζα. Έηακεξ πνυμδμ – ιεβαθφηενδ πνυμδμ απ‟ υζδ ίζςξ κζχεεζξ. ΢ημ θές βζα κα ζε εκεαννφκς. Με ηδκ μιμζμιμνθία ηαζ ηδκ ηακμκζηυηδηα ηδξ γςήξ ζμο ηαζ ημ ζηαεενυ νοειυ ηδξ οπδνεζίαξ ζμο είκαζ ζπεηζηά ζπάκζεξ ορδθέξ ζηζβιέξ ακηίθδρδξ ηαζ έλανζδξ. ΢διεία ηνίζδξ, πκεοιαηζηήξ ηνίζδξ, ιπμνεί κα θείπμοκ. Σμ ημκίγς αοηυ βζα κα ιπμνέζεζξ κα δεζξ υηζ ζηδκ εζχηενδ γςή οπάνπεζ ζζπφξ ηαζ δοκαιζηή πανχεδζδ αηυιδ ηζ υηακ δ ελςηενζηή γςή ιμζάγεζ κα πθάεεηαζ ζ‟ έκα πνυηοπμ. Βίκαζ έκα ακαβηαίμ πνυηοπμ, βζαηί ηαεζζηά εθζηηή ηδκ οπδνεζία ζμο. Σδ ζηζβιή πμο μ άκενςπμξ αάγεζ ημ πένζ ημο ζημ άνμηνμ ηζ ανπίγεζ κα μνβχκεζ, απυ ηδ ζηζβιή εηείκδ ιέπνζ κα ζοιπθδνχζεζ ημ πνέμξ ημο παναιέκεζ εκδυιοπα εθεφεενμξ αθθά ελςηενζηά δεζιεοιέκμξ. Έηζζ πνέπεζ κα βίκεηαζ πάκηα ιε ημοξ οπδνέηεξ ζηδκ ενβαζία ιαξ. Ώθθά μζ ζηζβιέξ ηδξ ηθζιάηςζδξ έπμοκ ζδιαζία ηαζ δ επζδίςλδ ιζαξ μιαθήξ πμνείαξ δεκ είκαζ ζοκήεςξ ηαθή βζα έκα ιαεδηή, ακ παναηαεεί οπεναμθζηά, εζδζηά ζημ ζδιείμ ελέθζλδξ ζημ μπμίμ ανίζηεζαζ. Βίκαζ ηαθή βζα ημ γδθςηή πμο ενβάγεηαζ ζημκ έθεβπμ ημο ζοκαζζεδιαηζημφ ζχιαημξ ηαζ ηδκ επίηεολδ αζηνζηήξ ζζμννμπίαξ. Αεκ είκαζ ηυζμ ηαθή βζα ημ δεζιεοιέκμ ιαεδηή ημο μπμίμο δ ζηαδζμδνμιία πνέπεζ κα έπεζ – υπςξ ηζ δ ζηαδζμδνμιία ημο Υνζζημφ – ηδκ ειπεζνία ηδξ ημζθάδαξ ηαζ ηδξ αμοκμημνθήξ ηαεχξ ηαζ ηδκ ειπεζνία ημο ζπδθαίμο ιε ηδ ιμκαλζά ημο ηαζ ηδκ πενίμδμ ηδξ εζςζηνεθμφξ ηαθθζένβεζαξ. ΢οκεπχξ, αδεθθέ ιμο, ζε ηαθχ ζε ιζα πζμ δοκαιζηή γςή απ‟ υ,ηζ ιέπνζ ηχνα. Δ επίηεολδ ηδξ ελςηενζηήξ ζηάζδξ ζηδκ επζθεβιέκδ ενβαζία ζμο οπήνλε ηαθή. Ο εζχηενμξ πνμζακαημθζζιυξ ζηδκ ροπή ζακ αβάπδ είκαζ επίζδξ ηαθυξ. Ώξ ιδκ οπάνπεζ αιθζαμθία ζημ κμο ζμο ζ‟ αοηυ ημ ζδιείμ. ΋ιςξ πανάθθδθα ι‟ αοηή ηδ ζηαεενή πνυμδμ πνέπεζ κα έθεεζ έκα αολακυιεκμ ηνεζέκημ ειπεζνίαξ ηζ έκα γςκηακυηενμ δζάθεζιια γςήξ. Νμιίγς υηζ εα ηαηακμήζεζξ αοηυ βζα ημ μπμίμ ιζθχ, βζαηί ιζθχ ιε υνμοξ ηδξ δζηήξ ζμο επζεοιίαξ. Γζα ημκ ενπυιεκμ πνυκμ ηνάηδζε ημ πκεοιαηζηυ ζμο διενμθυβζμ ιε φξνπο θξίζεο. Μδ δδιζμονβείξ αοηέξ ηζξ ηνίζεζξ ιυκμξ ζμο. Αεκ είκαζ θοζζηήξ θφζδξ, μφηε πνεζάγεηαζ κα είκαζ ζοκαζζεδιαηζηέξ. Ώθθά πνέπεζ κα είκαζ κμδηζηέξ ηαζ ηδξ ροπήξ. Ώκ αοηέξ μζ ηνίζεζξ ζοιαμφκ ιέζα ζημ αζηνζηυ ζχια, δδιζμονβμφκ ιζα ζοζημθή – πμο είκαζ

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

195

επαηυθμοεμ ηδξ ζδζμηεθμφξ ζοβηέκηνςζδξ ζημκ πυκμ ή ηδκ δδμκή πμο ένπεηαζ υηακ οπάνπεζ ζηακμπμίδζδ ή άνκδζδ εηείκμο πμο γδηείηαζ, ζοκαζζεδιαηζηά ή αζζεακηζηά. Αεκ είκαζ έηζζ, αδεθθέ ιμο; Ώθθά μζ ηνίζεζξ ηδξ ροπήξ είκαζ δζεονφκζεζξ πμο ηαηαβνάθμκηαζ απυ ηδκ εζζνμή αβάπδξ ηαζ θςηυξ. Βίκαζ κμδηζηά ακαβκςνζζιέκεξ ηνίζεζξ πενζεηηζηυηδηαξ. Οδδβμφκ ημκ άκενςπμ ηαζ ημκ πνμεημζιάγμοκ βζα ηζξ ιεηαβεκέζηενεξ ιεβαθφηενεξ δζεονφκζεζξ πμο μκμιάγμοιε ιοήζεζξ. Ώοηέξ ηζξ δζεονοκηζηέξ ηνίζεζξ ζηζξ δζάθμνεξ υρεζξ ηδξ θφζδξ ζμο ζμο γδηχ κα παναηδνείξ ηαζ κα ηαηαβνάθεζξ ηαζ κ‟ ακαθένεζξ ζηδ δζάνηεζα ημο ενπυιεκμο πνυκμο. ΢διείςζε ζε πμζμ ζχια ή θμνέα ειπεζνίαξ ζοιααίκμοκ. ΢διείςζε επίζδξ ηδκ ακηίδναζή ζμο ζ‟ αοηέξ ηαζ ημ ηαημπζκυ ημοξ απμηέθεζια ζηδκ πνμζςπζηή ζμο γςή ηαζ ζηδκ οπδνεζία ζμο. Θα ανεζξ υηζ αοηυ πανμοζζάγεζ ιεβάθμ εκδζαθένμκ. Βίζαζ ζε ιζα εέζδ υπμο ιπμνείξ κα είζαζ πμθφ πνήζζιμξ ζημοξ άθθμοξ. Δ ςθεθζιυηδηά ζμο ελανηάηαζ απυ ηδκ ζηακυηδηά ζμο κα επζηφπεζξ ιζα ζοκεπή εζχηενδ ακάπηολδ ηαζ πνμμδεοηζηή ακηίθδρδ ηαζ ηδκ επαηυθμοεδ ζηακυηδηά ζμο κα ζοκακηάξ υθμοξ υζμοξ γδημφκ ηδ αμήεεζά ζμο ι‟ έκα πκεφια αβάπδξ, απαθθαβιέκδξ απυ πνμζςπζηή επίηνζζδ ηαζ ιε ηδ κμήιμκα ζζβή πμο είκαζ έκα ηαηελμπήκ παναηηδνζζηζηυ ζμο. Δ έκηαζδ ηδξ δοκαιζηυηδηαξ ηδξ αφναξ ζμο (ηδξ εηπυνεοζδξ ηδξ πνμζςπζηυηδηάξ ζμο) είκαζ πμθφ επζεοιδηή, βζαηί ιέζς ηδξ μνεήξ πνήζδξ ηδξ αφναξ δζεβείνμοιε ημοξ άθθμοξ ζε ακακεςιέκδ πνμζπάεεζα ή ημοξ επζαναδφκμοιε ζε θζβυηενμ ζζπονή έηθναζδ. Ώοηή δ έκηαζδ ελανηάηαζ απυ ηδκ πμζυηδηα, ηδκ ζζπφ ηαζ ημ νοειυ ηδξ οπμηεζιεκζηήξ ζμο γςήξ. Ώπ‟ υπμο ηαζ μζ πνμδβμφιεκεξ οπμδείλεζξ πμο ζμο έηακα. ΋ζμκ αθμνά ημ δζαθμβζζηζηυ ζμο ένβμ, εα ήεεθα ηάπςξ κα ημ αθθάλς. Γζα ημοξ επυιεκμοξ δέηα ιήκεξ είκαζ επζεοιδηή δ αηυθμοεδ δζαδζηαζία. Φνυκηζζε χζηε ηδ ζηζβιή πμο μ ήθζμξ εα ηζκείηαζ πνμξ αμννά κα έπεζξ αθμιμζχζεζ ηδ δζαδζηαζία ηαζ κα έπεζξ ηυζμ ελμζηεζςεεί ιε ηδ ιμνθή, χζηε αοηή δ υρδ ημο δζαθμβζζιμφ κα είκαζ αοηυιαηδ ηαζ δ εζχηενδ πνμζμπή ζμο κα ιπμνεί ζοκεπχξ κα δμεεί ζηζξ ζδιαζίεξ ηδξ ενβαζίαξ πμο ζμο ακαεέης. Ο ακηζηεζιεκζηυξ ζημπυξ είκαζ κα ζμο επζηνέρεζ κ‟ αημθμοεείξ δφμ βναιιέξ δνάζδξ αηνζαχξ ηαζ ηαοηυπνμκα. Γηαινγηζηηθή Δξγαζία: 1. Αζάεεζε πέκηε θεπηά βζα ηδ ζοκεζδδηή επίηεολδ εοεοβνάιιζζδξ ηαζ ηδκ απυζονζδ ηδξ ζοκείδδζήξ ζμο ζε υζμ ημ δοκαηυ ορδθυηενμ ζδιείμ.

2. Έπεζηα δζαηήνδζε πέκηε θεπηά πθήνμοξ ζζβήξ ηυζμ ημο εζχηενμο υζμ ηαζ ημο ελςηενζημφ ακενχπμο. Δ ακαπκμή, ακ αημθμοεδεεί ζςζηά, εα αμδεήζεζ πμθφ ζ‟ αοηυ.

3. Καηυπζκ κμενά ηαζ ζηδκ επζηεοπεείζα ζζβή ήπδζε ηδκ Εενή Λέλδ, ημ Ο.Μ., αημφβμκηαξ ηαεχξ ημ εηθςκείξ ηαζ θακηαγυιεκμξ υηζ δπείηαζ απυ ηδκ ροπή. Δ ροπή εηπκέεζ ημκ ήπμ ηαζ ημκ πενκά δζα ηςκ ηνζχκ ζςιάηςκ ηζ έηζζ πνμξ ημκ ηυζιμ ηςκ ακενχπςκ, ιεηαθένμκηαξ αβάπδ ηαζ δφκαιδ.

4. Μυθζξ πάνεζξ αοηέξ ηζξ μδδβίεξ ηζ έπμκηαξ ηαηά κμο ηδ βεκζηή ημοξ ηάζδ, δζάθελε έλζ ζφκημιεξ παναβνάθμοξ πμο πνέπεζ κα απμηεθέζμοκ ηζξ ζπενιαηζηέξ ζμο ζηέρεζξ βζα ημοξ πνμζεπείξ έλζ ιήκεξ. Αζάθελέ ηεξ απυ μπμζαδήπμηε πδβή

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

196

πνμηζιάξ, αθθά δζάθελέ ηεξ υθεξ αιέζςξ ιέζα ζε θίβεξ ιένεξ αθμφ πάνεζξ ηζξ μδδβίεξ. Ώκ πνμηζιάξ ιπμνείξ κα πνδζζιμπμζήζεζξ ηζξ αηυθμοεεξ έλζ ζοιαμθζηέξ πνμηάζεζξ πμο δζάθελα βζα ζέκα. Σζξ δζάθελα βζα ζέκα, βζαηί – ακ πνδζζιμπμζδεμφκ ηαζ ηαηακμδεμφκ μνεά – ιπμνμφκ κα δνάζμοκ ζακ εζηζαηά ζδιεία πκεοιαηζηήξ εκένβεζαξ, ζοκηνίαμκηαξ υ,ηζ πανειπμδίγεζ ηαζ πφκμκηαξ ιζα ηαεανηζηή πθδιιονίδα ιέζς ηδξ πνμζςπζηυηδηάξ ζμο. Γδηάξ κα είζαζ αβςβυξ ηζ επζεοιείξ επανηχξ κα οπδνεηήζεζξ. Ώοηυ ημ μέξσ. Να είζαζ ζοκεπχξ πνυεοιμξ κ‟ αθήζεζξ ηζξ “δοκάιεζξ ημο θςηυξ” κα εηπθδνχζμοκ ηδ εέθδζή ημοξ ιέζα ζηδ γςή ζμο, αηυιδ ηζ ακ ακηζθδθεείξ έηπθδηημξ άβκςζηεξ ηζ ακεπίβκςζηεξ υρεζξ ημο εαοημφ ζμο – ηαθέξ ηζ υπζ ηυζμ ηαθέξ. Πνχημξ ιήκαξ ....... Έκα πέηνζκμ ειπυδζμ. Μζα πθδιιφνα απυ ελαβκζζηζηυ φδςν ηζ έπεζηα ημ ΋ναια. Ο πνμζηοκδηήξ ιπμνεί ηυηε κα ράθθεζ: ΢ηέης ζηδκ αβάπδ. Αεφηενμξ ιήκαξ ..... Μζα αάνηα ζε βαθάγζα εάθαζζα. Κζ έπεζηα έκα παθζννμζαηυ ηφια. Μεηά υιςξ απ‟ αοηυ δ βαθήκδ. Ο αανηάνδξ ράθθεζ: Δ εφεθθα ι‟ έθενε εδχ. Σνίημξ ιήκαξ ......... Μζα αμοκμημνθή. Υζυκζ ιε δθζυθςημ. Μζα μιάδα πνμζηοκδηχκ ζημκ ακδθμνζηυ δνυιμ. Έκαξ πνμζηοκδηήξ ράθθεζ: Με αβάπδ ααδίγμοιε ζημ Ανυιμ. Σέηανημξ ιήκαξ ..... Σνία πμοθζά πάκς ζ‟ έκα δέκδνμ. Έκαξ ηαοζηζηυξ άκειμξ ηαζ ανμπή ηζ έπεζηα ημ αδδυκζ – ημ πμοθί πμο ηναβμοδάεζ ημκηά ζηδκ ηανδζά ημο Θεμφ. Πέιπημξ ιήκαξ ...... Μζα μνεζπάθηζκδ πφθδ, ιζα πνοζή πφθδ ηζ έπεζηα ιζα θζθκηζζέκζα εφνα. Σνεζξ πφθεξ, αθθά ιυκμ δφμ είκαζ ηθεζζηέξ. Πέναζε, ς πνμζηοκδηή πάκς ζημ Ανυιμ ηαζ ανεξ ηδκ ακμζπηή εφνα. Έηημξ ιήκαξ .......... Δ αοβή πμο ακαηέθθεζ· ιζα δνμζενή αφνα ηζ έκα θςηεζκυ αέθμξ. Έκαξ ημοναζιέκμξ πνμζηοκδηήξ ηζ έπεζηα πάθζ ημ υναια. Φάθθεζ: ΢ηέης βζα πάκηα ζηδκ αβάπδ.

5. Έπεζηα θένε κμδηζηά ημοξ αδεθθμφξ ημο μιίθμο ζμο ιέζα ζημ θςξ ηαζ δεξ υθδ ηδκ μιάδα κα θεζημονβεί ζακ ιμκάδα ηαζ κα ζοβηναηείηαζ εκςιέκδ απυ ηδκ αβάπδ, ηδκ αιμζααία ηαηακυδζδ, ημ ζοθθμβζηυ υναια ηαζ ηδκ εκςιέκδ οπδνεζία. Ννέκβξηνο 1938 ΏΑΒΛΦΒ ΜΟΤ, ΋ζμ θίβμ ηζ ακ εέθεζξ κα ημ αημφζεζξ ή κα ημ ακαβκςνίζεζξ, επζεοιχ κα ζμο πς υηζ έηακεξ πενζζζυηενδ πναβιαηζηή πνυμδμ ημκ πεναζιέκμ πνυκμ πανά ηδκ πεναζιέκδ δεηαεηία. Θα ιπμνμφζεξ κα ιε νςηήζεζξ πχξ ημ λένς ηαζ ιε πμζμ ηνυπμ ιπμνχ κα ηαηαβνάρς αοηή ηδκ ακάπηολδ; Με ηδκ απμημπή ηςκ παθζχκ πνμζημθθήζεςκ (βζα κα πνδζζιμπμζήζς πεζνμονβζηή βθχζζα ηζ δ ροπή είκαζ έκαξ πμθφ ζηακυξ πεζνμφνβμξ) ηαζ ηδκ ελαθάκζζδ ηςκ ανπαίςκ ηνοζηαθθχζεςκ, ιμο είκαζ θακενυ υηζ δ δφκαιδ ηδξ ροπήξ

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

197

ζμο βίκεηαζ αζζεδηή. Ώοηυ είκαζ ηαθυ. Ώθθά εα ήεεθα κα ζμο ημκίζς έκα πνάβια πμο υθμζ μζ γδθςηέξ ηείκμοκ κα πανααθέπμοκ ηζ αοηυ είκαζ υηζ δ επζηοπήξ εθανιμβή ηδξ ροπζηήξ δφκαιδξ ζηδ γςή ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ δδιζμονβεί πάκηα οπενδζέβενζδ ζημ έκα ή ημ άθθμ ζχια ηζ αοηυ πνέπεζ κα απμθεφβεηαζ ηαζ κα ελμοδεηενχκεηαζ. Έπεζξ έκακ πενίενβμ ζοκδοαζιυ αηηίκςκ ιε ηζξ μπμίεξ εα ενβαζεείξ, αδεθθέ ιμο ηαζ θίθε ιμο, αθθά ιζα μνεή ηαηακυδζδ ηςκ πέκηε δοκάιεςκ πμο ζε εθέβπμοκ ζ‟ αοηή ηδκ εκζάνηςζδ, εα ζμο επζηνέρεζ κα πνμζεββίζεζξ μνεά ημ ένβμ ηδξ γςήξ πμο εα ηάκεζξ ζηδκ επυιεκδ εκζάνηςζή ζμο. Δ ζδζαίηενδ αοηή γςή πμο αζχκεζξ ηχνα, είκαζ απθά πνμπαναζηεοαζηζηή. ΢ημ πνμδβμφιεκμ ηιήια αοηήξ ηδξ γςήξ ενβάζεδηεξ ζοβηεηνζιέκα ιε υ,ηζ ηθδνμκυιδζεξ απυ ιζα πνμδβμφιεκδ γςή, αημθμοεχκηαξ ηζξ βναιιέξ ηδξ εθάπζζηδξ ακηίζηαζδξ. Ώοηή ημνοθχεδηε βζα ζέκα ζε μνζζιέκεξ υρεζξ δδιζμονβζηήξ ενβαζίαξ, αθθά ήηακ ιυκμ δ εηπθήνςζδ ιζαξ έιθοηδξ ζηακυηδηαξ ηαζ πζμ ζοβηεηνζιέκα πνμζςπζηήξ ηζ υπζ ροπζηήξ επίηεολδξ. Μδκ λεπκάξ υιςξ υηζ δ πνμζςπζηή επίηεολδ είκαζ ζηδκ μνεή ηδξ εέζδ ηαζ ημ πνυκμ ιζα εεία επίηεολδ. Ώθθά ημ ζδιείμ πμο πνέπεζ κα ζοθθάαεζξ είκαζ υηζ ημ ηεθεοηαίμ αοηυ ηιήια ηδξ γςήξ ζμο είκαζ ιζα ζαθχξ πνμπαναζηεοαζηζηή εηβφικαζδ βζα δδιζμονβζηή μιαδζηή επίηεολδ ζηδκ επυιεκδ γςή ζμο. Έκα απυ ηα πνμαθήιαηα πμο ειείξ μζ δάζηαθμζ ζηδκ εζχηενδ πθεονά πνέπεζ πάκηα κα ακηζιεηςπίγμοιε είκαζ πχξ κα μδδβήζμοιε ημοξ ηζέθα ιαξ ζηδκ ακαβκχνζζδ ηδξ πνυζηαζνδξ ηαζ ζπεηζηά αζήιακηδξ θφζδξ μπμζαζδήπμηε ζδζαίηενδξ γςήξ. Αεκ είπεξ ιέπνζ ηδκ δθζηία ηςκ ζανάκηα ηνζχκ εηχκ ηαιζά πναβιαηζηή μιαδζηή αίζεδζδ. Ήθεεξ ζ‟ εκζάνηςζδ βζα κα ηδκ απμηηήζεζξ ηαζ ανήηεξ ημ δνυιμ ζμο ζηδκ μιαδζηή δνάζδ. Ώοηή απμδείπεδηε βζα ζέκα ζοπκά έκαξ ηυπμξ ροπζηήξ ζηακμπμίδζδξ ηαζ πμθθέξ θμνέξ δζαιάπδξ. Ώδεθθέ ιμο, έηακεξ αθδεζκή πνυμδμ ζηδκ εθέθηοζδ ηδξ μιαδζηήξ ζοκείδδζδξ. Ήηακ ελαζνεηζηά δφζημθδ ζηδκ πενίπηςζή ζμο θυβς ηςκ δφμ ηφνζςκ αηηίκςκ πμο ζε εθέβπμοκ – ηδξ πνχηδξ Ώηηίκαξ ηδξ Αφκαιδξ, ηδξ απμιυκςζδξ, ηδξ απυζπαζδξ ηαζ ηδξ αίζεδζδξ ηδξ ιμκαδζηυηδηαξ ηαζ ηδξ ηνίηδξ Ώηηίκαξ ηδξ Νμδιμζφκδξ πμο ηείκεζ κα θένκεζ ιαγί ηδξ ηδκ αίζεδζδ ηδξ οπενδθάκεζαξ ηδξ δζακυδζδξ. Σδκ ηεθεοηαία ηδκ έθεβλεξ ιε ιεβάθδ επζηοπία. Ώθθά ζηδκ ζδζαίηενδ αοηή εκζάνηςζδ ηάεε αήια πνμξ ημκ ροπζηυ έθεβπμ πνέπεζ κα βίκεηαζ ιε ηδκ ακηζιεηχπζζδ μνζζιέκςκ δμηζιαζζχκ πμο ζοκδέμκηαζ ιε ηδ βναιιή ηδξ εθάπζζηδξ ακηίζηαζήξ ζμο ηαζ πνέπεζ κα βίκεηαζ ιε μνεάκμζπηα ηα ιάηζα ημο κμο, χζηε κα απμθεοπεμφκ μζ παβίδεξ ηδξ ιμκαλζάξ ηαζ ημο πςνζζιμφ. Ώοηυ κμιίγς πςξ ημ λένεζξ. Σμ πνυαθδιά ζμο πενζπθέηεηαζ πενζζζυηενμ απ‟ ημ βεβμκυξ υηζ ημ λνεηηθφ ζνπ ζψκα ανίζηεηαζ ζηδκ ηνίηδ Ώηηίκα ηδξ Βκενβμφ Νμδιμζφκδξ πμο είκαζ επίζδξ δ αηηίκα ηδξ πνμζςπζηυηδηάξ ζμο. Ώοηυ ηάκεζ βζα ζέκα δφμ πνάβιαηα: Αζεοημθφκεζ ζαθχξ ηδκ μθμηθήνςζδ ηδξ πνμζςπζηυηδηάξ ζμο ηαζ ζμο επζηνέπεζ επίζδξ κα ένπεζαζ ζ‟ επαθή ιε ηδκ ροπή ζμο ιε ζπεηζηή εοημθία, ακ ημ επζεοιείξ. Σμκίγεζ επίζδξ υθεξ ηζξ ηνζηαηηζκζηέξ ζδζυηδηεξ ηαζ ζηακυηδηεξ ηδξ πνμζςπζηυηδηάξ ζμο – ηνζηζηέξ, ακαθοηζηέξ, πςνζζηζηέξ, οπενμπηζηέξ ηαζ βειάηεξ ζδζμηέθεζα – ηαζ ηαεχξ πενκάξ μνζζηζηά απυ ιζα δζαδζηαζία βμνβήξ μθμηθήνςζδξ, αοηυ δδιζμονβεί ηαηαζηάζεζξ πμο απαζημφκ πμθφ πνμζεηηζηυ πεζνζζιυ ηζ επζηήνδζδ. Σμ αζηξηθφ ή ζπλαηζζεκαηηθφ ζνπ ζψκα ανίζηεηαζ ζηδκ έηηδ Ώηηίκα ηδξ

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

198

Ώθμζίςζδξ. Ώοηή πνμηαθεί ηζξ ζοβηνμφζεζξ ημο ζδεαθζζιμφ ηαζ απμηεθεί βζα ζέκα ημ ηνίζζιμ ζδιείμ ημο πνμαθήιαημξ ηδξ γςήξ ζμο. ΢μο επζηνέπεζ επίζδξ κα επζθένεζξ μνζζιέκεξ ακηζζηαειζζηζηέξ ηάζεζξ ζηζξ αηηίκεξ ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ ηαζ ημο κμο, μζ μπμίεξ είκαζ πμθφ πμθφηζιεξ. Καεχξ ημ θπζηθφ ζνπ ζψκα είκαζ επίζδξ ζηδκ έηηδ αηηίκα, μ εβηέθαθυξ ζμο είκαζ ζοκεπχξ πενζζζυηενμ εοαίζεδημξ ζηζξ αζηνζηέξ ζμο πανμνιήζεζξ, ζδζαίηενα πάκς ζηζξ βναιιέξ ημο ζδεαθζζιμφ. Ο ζοκδοαζιυξ ηςκ δφμ αοηχκ δοκάιεςκ ηδξ έηηδξ αηηίκαξ ζημκ ελμπθζζιυ ζμο είκαζ ηα ιυκα ζδιεία επαθήξ ζμο (ζ‟ αοηή ηδκ εκζάνηςζδ) ιε ηζξ ιεβάθεξ βναιιέξ δφκαιδξ ηδξ δεφηενδξ αηηίκαξ. Πνέπεζ κα ημ έπεζξ πμθφ πνμζεηηζηά ηαηά κμο ηαζ κα ηαθθζενβείξ ημκ ακχηενμ ή μιαδζηυ ζδεαθζζιυ επίιμκα ηαζ πνυεοια, βζαηί ιέζς αοημφ ημο ζδεαθζζιμφ δ υθδ έηθναζδ ηδξ πνμζςπζηήξ ζμο γςήξ ιπμνεί κα θηάζεζ ζηδκ ακαβηαία ζζμννμπία ηζ ακαβκχνζζδ. Μάξηηνο 1939 ΏΑΒΛΦΒ ΜΟΤ, Οζ βμδηείεξ ζμο δεκ είκαζ πμθθέξ μφηε ζζπονέξ, βζαηί οπυηεζζαζ πενζζζυηενμ ζε πθάκεξ πανά ζε βμδηείεξ, αθμφ είζαζ ηαηελμπήκ ιαεδηήξ κμδηζημφ ηφπμο. Δ ενχηδζδ πμο έπς ζημ κμο ιμο ηαζ ζμο οπμαάθθς ζήιενα βζα κ‟ απακηήζεζξ είκαζ ιήπςξ δ κμδηζηή έιθαζδ πμο επζαάθθεζξ ζ‟ υθδ ηδκ ηαεδιενζκή ζμο γςή, ηδκ εζχηενδ ηαζ ηδκ ελςηενζηή, ιπμνεί κα απμηεθέζεζ ιζα πενζμνζζηζηή βμδηεία πμο πανειπμδίγεζ έηζζ ηδκ πθήνδ αθφπκζζδ ημο ηανδζαημφ ηέκηνμο; Έηακεξ πμθθά ηα πεναζιέκα πέκηε πνυκζα ςξ πνμξ ηδκ ακάπηολδ ηδξ εοαζζεδζίαξ ηδξ ηανδζάξ. ΋ιςξ δ μνεμθμβζηή δζακυδζδ ιπμνεί αηυιδ κα ειπμδίζεζ ηδ δεηηζηυηδηα ηδξ ηανδζάξ ζηδ γςή ηαζ ηζξ πενζζηάζεζξ ηαζ πάκς απ‟ υθα ζημκ ηονίανπμ επζηθδηζηυ θευββμ ηδξ ακενςπυηδηαξ ζακ ζφκμθμ. Βίζαζ άναβε ανηεηά δοκαηυξ βζα κα ζοιιεηάζπεζξ ακειπυδζζηα ζηδκ ηςνζκή παβηυζιζα εθίρδ, ηδκ παβηυζιζα απυβκςζδ ηαζ ηδκ παβηυζιζα αθφπκζζδ; Δ ηανδζά ηδξ ακενςπυηδηαξ ένπεηαζ ηχνα ζε γςή ηζ αοηυ απυ ιυκμ ημο ζοκζζηά έκα πνυαθδια. Ο ζοκδοαζιυξ εκυξ εηβοικαζιέκμο κμο ηαζ ιζαξ αθοπκζζιέκδξ ηανδζάξ είκαζ μ ακηζηεζιεκζηυξ ζημπυξ ημο ιαεδηή μ μπμίμξ ζημ ζηάδζμ ηδξ ακάπηολήξ ζμο πνμεημζιάγεηαζ βζα ιφδζδ ηζ δ ζπέζδ ακάιεζα ζηα δφμ ζοπκά θδζιμκείηαζ. Βίκαζ έκαξ ζοκδοαζιυξ αδζάβκςζηδξ βμδηείαξ πμο μθείθεηαζ ζημ βεβμκυξ υηζ δ επίηεολδ ηδξ δζακμδηζηήξ ζζμννμπίαξ ιπμνεί πνυζηαζνα κ‟ ακαηνέρεζ ηδκ αθδεζκυηενδ ζζμννμπία μθυηθδνμο ημο ακενχπμο. ΋πςξ ζμο είπα πνζκ ιενζηά πνυκζα, δ ηανδζά πμο θθέβεηαζ απυ αβάπδ (υπζ απυ αίζεδια ή ζοκαίζεδια) είκαζ μ ζηυπμξ ηδξ γςήξ ζμο ηζ αοηυξ πνέπεζ κα επζηεοπεεί υπζ ιε ηδκ ηαηάπκζλδ ηδξ δζακυδζδξ, αθθά ιε ιζα δζακμδηζηή ακηίθδρδ ηδξ ζδιαζίαξ ηδξ αβαπδηζηήξ ηανδζάξ ζοκ ιζα εκενβυ ηαηακυδζδ ηδξ ζδιαζίαξ ημο ακενχπζκμο πυκμο πμο μδδβεί ηεθζηά ζε ζοιιεημπή ζ‟ αοηυκ. Ώοηή δ ζπέζδ ημο εηβοικαζιέκμο κμο ηαζ ηδξ αθοπκζζιέκδξ ηανδζάξ απμηεθεί ημ αθδεζκυ θθεβυιεκμ έδαθμξ ηαζ ιζα ιεθέηδ ηδξ ζδιενζκήξ ακενχπζκδξ ηαηάζηαζδξ εα έδεζπκε ηδκ μνευηδηα ηδξ πνυηαζήξ ιμο.

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

199

Ηνχληνο 1940 ΏΑΒΛΦΒ ΜΟΤ ΚΏΕ ΦΕΛΒ, Βίζαζ έκαξ απυ ημοξ θίβμοξ ζημκ υιζθμ πμο – ζοκεζδδηά ή οπμζοκείδδηα – έπμοκ ηάκεζ ιζα έκημκδ πνμζπάεεζα κα ακαπηφλμοκ ηζξ πμζυηδηεξ πμο οπέδεζλα. Ώκαπηφζζεζξ βμνβά ηζ εηθνάγεζξ ηδκ αβάπδ ηαζ πμθθά πμο ηυκζζα κςνίηενα (υηακ άνπζζα κα ενβάγμιαζ ιαγί ζμο) ηαζ ζμο θαίκμκηακ ακελήβδηα, είκαζ πζα ζαθή ζηδκ ακηίθδρή ζμο. Θ‟ ακαβκςνίζεζξ ηδκ ακάβηδ βζα αθμαία ι‟ έκα δζαθμνεηζηυ θςξ ακ ιεθεηήζεζξ πνμζεηηζηά μπμζαδήπμηε επζημζκςκία πμο ιπμνεί κα πάνεζξ απυ ιέκα μπμηεδήπμηε. Πάκς ζ‟ αοηυ ημ εέια δε εα πς πενζζζυηενα, βζαηί εα ηαηακμήζεζξ βζα ηζ ιζθχ ηαζ ηδκ αζηία βζα ηδ ζοκημιία αοηήξ ηδξ επζημζκςκίαξ. Δ ηαηακυδζή ζμο αολάκεζ αθιαηςδχξ. Θα ζμο δχζς ςζηυζμ ιζα κφλδ. Ώξ είκαζ δ ηαηακυδζδ ηδξ άπμρδξ ηςκ άθθςκ ηζ υπζ ηυζμ πμθφ δ ηαηακυδζή ζνπ ή δ ηαηακυδζή ημοξ. Υνεζάγεηαζ, ακ ιπμνχ κα ημ εηθνάζς έηζζ, κα ηαθθζενβήζεζξ ιζα ζηεκή ηαφηζζδ ιε ημοξ άθθμοξ ηζ υπζ κα ηαθθζενβήζεζξ ηδκ πνμζπάεεζα ηαηακυδζδξ. ΢οθθμβίζμο ζ‟ αοηυ. Αεκ έπς ηίπμηε άθθμ κα ζμο πς ζ‟ αοηή ηδκ μδδβία ηζ μ θυβμξ ζμο είκαζ βκςζηυξ. ΢ΔΜΒΕΧ΢Δ: Ο καζεηήο απηφο εξγάδεηαη αθφκε κε ην Θηβεηαλφ.

΢ηδκ I.B.S. Μάξηηνο 1932 ΏΑΒΛΦΒ ΜΟΤ, Βζζήθεεξ ζημκ υιζθμ ηςκ ιαεδηχκ ιμο βζα ιζα μνζζιέκδ εζδζηή εηβφικαζδ ηαζ ζ‟ αοηή ηδ θέλδ “εηβφικαζδ” έπεζξ ημ ααζζηυ ηυκμ ηδξ απμζημπμφιεκδξ επίηεολήξ ζμο. Δ εηβφικαζδ πμο πνυηεζηαζ κα δμεεί δεκ απαζηεί ακαβηαζηζηή οπαημή, αθθά πνμτπμεέηεζ ηδκ οπμηαβή ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ ζηδ εέθδζδ ηδξ ροπήξ ηζ υπζ ζηδ εέθδζδ ηδξ ηαηχηενδξ επζεοιδηζηήξ θφζδξ, υζμ ηζ ακ είκαζ ελεοβεκζζιέκδ ή εθεζζαηή. Γδηχ κα ζμο οπμδείλς ηνυπμοξ ακέθζλδξ ηαζ κα ζμο δχζς κφλεζξ ςξ πνμξ ηδκ ζηακυηδηα. Πένα απ‟ αοηυ δεκ έπς ηαιζά θεζημονβία. Βνβάζεδηεξ ηαζ οπδνέηδζεξ πμθθά πνυκζα ηζ αοηή δ οπδνεζία ηζ έθεζδ ζε πνμχεδζακ ζηδκ μνζζηζηή εηβφικαζδ βζα ιφδζδ. Με ιζα μνζζιέκδ έκκμζα θμζπυκ έβζκεξ απμδεηηυξ ζακ ηζέθα ηαζ ζε ιέκα ακαηέεδηε ημ ένβμ ηδξ πνμζηαζίαξ ζμο. Λές “ένβμ” ζηυπζια ηαζ ζμο γδηχ κα ζημπαζεείξ ζηδ θνάζδ πμο πνδζζιμπμίδζα. Αεκ έπεζ ηαιζά ζδιαζία βζα πυζμ πνυκμ εα πνμεημζιάγεζαζ βζα έκα ηέημζμ αήια ζηδ δζεφνοκζδ ηδξ ζοκείδδζήξ ζμο ηαζ ζμο γδηχ κα ημ θδζιμκήζεζξ. Ώθθά έπεζ ζδιαζία κ‟ απμημιίζεζξ απ‟ αοηή ηδκ εοηαζνία ηδκ οπένηαηδ ςθεθζιυηδηά ηδξ. Μπμνείξ ζςζηά κα θακηαζεείξ, αδεθθέ ιμο, υηζ δε ζημπεφς κα ζπαηαθήζς ημ πνυκμ ιμο ή ημ δζηυ ζμο ηνμθμδμηχκηαξ ηδκ οπενδθάκεζα ιε ημθαηείεξ ή πνμζθένμκηάξ ζμο ημ υναια εκυξ αλζυθμβμο ιέθθμκημξ. Οζ πναβιαηζηυηδηεξ ημο θοζζημφ πεδίμο πνμαάθθμοκ απυ ιζα αθδεζκή, εζχηενδ, πκεοιαηζηή ακάπηολδ ηζ ακ είζαζ εζθζηνζκήξ (ηαζ πζζηεφς υηζ είζαζ) εα ηαθμδεπεείξ ηδκ εζθζηνζκή μιζθία ηζ αθήεεζα – υζμ ηαπεζκςηζηή ηζ ακ ηδ ανεζξ πνμξ ημ πανυκ. Ώκ υθα πνυηεζηαζ ηεθζηά κα απμηαθοθεμφκ ηαεχξ μζ άκενςπμζ ακαπηφζζμοκ ηζξ δοκάιεζξ ηδξ ροπήξ, είκαζ ηαζνυξ

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

200

κα ιάεμοιε κα βκςνίγμοιε μ έκαξ ημκ άθθμκ υπςξ είιαζηε ηαζ κα εεςνμφιε ηδκ απμηάθορδ ζακ ιέζμκ βζα ηδκ εηνίγςζδ. Έπεζξ δφμ ηφνζεξ δοζημθίεξ ηαζ πνμημφ ιπμνέζεζξ κα πνμπςνήζεζξ ζε ιεβαθφηενδ εθεοεενία, πνέπεζ ζε ηάπμζμ ααειυ κα οπενκζηδεμφκ. Δ ιζα πμο θαίκεηαζ ιεβαθφηενδ ζηδ ζοκείδδζή ζμο είκαζ ημ ιεζμκέηηδια ζημ θοζζηυ πεδίμ εκυξ αζηαεμφξ πεπηζημφ ζοζηήιαημξ. Βηείκδ πμο θαίκεηαζ ιεβαθφηενδ (ζηδ ζοκείδδζδ αοηχκ πμο γδημφκ κα αμδεήζμοκ απ‟ ηδκ εζχηενδ πθεονά) είκαζ ιζα οπενειθαηζηή πνμζςπζηυηδηα, ιε ηδκ πνμζμπή ηδξ εζηζαζιέκδ ζηδκ πνμζςπζηυηδηα ηαζ ηζξ πνάλεζξ ηδξ, ακηί κα είκαζ εζηζαζιέκδ ζηδκ ειπκέμοζα ροπή. Σμ απμηέθεζια αοηήξ ηδξ ηάζδξ είκαζ ιζα οπεναμθζηή έκηαζδ ηναδαζιμφ πμο αθακίγεζ ηαζ ζοκηνίαεζ ημ ιδπακζζιυ. Δ έηηδ αηηζκζηή ζμο πνμζςπζηυηδηα πνμηαθεί ιζα έκημκδ πνμζηυθθδζδ ζηα ζδακζηά ζμο ηαζ ζηδκ αθήεεζα υπςξ ηδ αθέπεζξ· δδιζμονβεί επίζδξ ιζα πνμζήθςζδ πμο μδήβδζε ζηδκ εζηίαζδ ηδξ εκένβεζαξ ζημ ηεθάθζ. Ώοηή εκηάεδηε επίζδξ ελαζηίαξ ημο βεβμκυημξ υηζ μ Αοηζηυξ ιαξ πμθζηζζιυξ είκαζ αοεζζιέκμξ ζηζξ ζηεπημιμνθέξ ηδξ Επεοαηήξ Βπμπήξ – ηδξ επμπήξ ηδξ έηηδξ αηηίκαξ πμο είκαζ αηυιδ ιαγί ιαξ. ΋ηακ δ πνχηδ αηηζκζηή εκένβεζα ηδξ ροπήξ δζαπφκεηαζ ηαζ ζιίβεζ ιε ηδκ έηηδ αηηζκζηή δφκαιδ, ημ ζοκηνζπηζηυ απμηέθεζια αολάκεζ ηζ δ πνμζςπζηυηδηα ιεηαθένεζ πενζζζυηενδ δφκαιδ απ‟ υζδ ιπμνεί κα πεζνζζεεί. Ώοηή δ εκένβεζα δζακέιεηαζ άκζζα ηαζ ηαηεοεφκεηαζ ηονίςξ ζημ θαζιυ ηαζ ζημ δθζαηυ πθέβια, πνμηαθχκηαξ ιζα δζαηαναπή ηαζ ιζα ακαηνμπή ηδξ ζζμννμπίαξ ηςκ δοκάιεςκ ζημ ζχια. Ώοηή ιε ηδ ζεζνά ηδξ δδιζμονβεί ιζα δζαηαναπή ζημ ενεπηζηυ ζφζηδια ηζ υηακ αοηή δ δζαηαναπή βίκεζ ιζα εδναζςιέκδ ζοκήεεζα, πανμοζζάγεηαζ έκα πμθφ πναβιαηζηυ πνυαθδια. Ρςηάξ: Σζ πνέπεζ θμζπυκ κα βίκεζ; Θα δχζς ιενζηέξ εζζδβήζεζξ πμο ιπμνείξ ακ εέθεζξ κα ηζξ αημθμοεήζεζξ: 1. Υάζε ηδ εέα ημο εαοημφ ζμο ιε ηδκ αβάπδ ηςκ άθθςκ ακενχπςκ ηαζ ιδκ ηνέθεζξ ηδκ πνμζςπζηή ζηακμπμίδζδ ιε ιζα ζοκεπή δζαπείνζζδ ηςκ οπμεέζεχκ ημοξ.

2. Έπεζξ έκα πάνζζια αβάπδξ ηαζ ηαηακυδζδξ. Υνδζζιμπμίδζέ ημ ζακ ροπή ηζ υπζ ηυζμ ζακ πνμζςπζηυηδηα.

3. Μάεε κα αάγεζξ ηα πνχηα πνάβιαηα πνχηα ηαζ ιδκ πνμζέπεζξ ηυζμ πμθφ ηζξ ιζηνέξ αθθά δεζιεοηζηέξ θεπημιένεζεξ πμο πανμοζζάγμκηαζ απ‟ ηζξ πενζζηάζεζξ ηαζ ημοξ άθθμοξ ακενχπμοξ. Ώοηέξ ηνέθμοκ ηδκ πνμζςπζηή ζηακμπμίδζδ ηαεχξ ηζξ πεζνίγεζαζ ιε ηδκ ακαιθζζαήηδηδ απμδμηζηυηδηά ζμο. ΢ηαιάηδζε ηζ άθδζε ηδκ υρδ ηδξ γςήξ κα θεζημονβήζεζ ιέζα ζμο ηαζ ιέζα ζημοξ άθθμοξ. Οζ πεπηζηέξ ζμο δοζημθίεξ εα αμδεδεμφκ πμθφ ηαζ ιπμνεί κα ελαθακζζεμφκ υηακ εδναζχζεζξ ιζα επμζημδμιδηζηή ζπέζδ ιεηαλφ ηδξ ροπήξ ηαζ ηδξ πνμζςπζηυηδηάξ ζμο ηζ υηακ ιπμνείξ κα γεζξ ζηδκ ηανδζά ζμο ηζ υπζ ζημ δθζαηυ ζμο πθέβια. Ννέκβξηνο 1933 ΏΑΒΛΦΒ ΜΟΤ, Ώοηή είκαζ απθά ιζα πμθφ ζφκημιδ ζδιείςζδ. Έηακεξ ηάπμζα πνυμδμ αάγμκηαξ ηδκ

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

201

πνμζςπζηυηδηα ζημ πενζεχνζμ ηαζ είζαζ ηχνα πζμ πενζεηηζηυξ απ‟ υ,ηζ πνζκ. Φνυκηζζε κα βίκεζ ζηαεενή πνυμδμξ ζ‟ αοηή ηδκ ηαηεφεοκζδ. Με έκα γδθςηή ηυζμ δμηζιαζιέκμ ηζ εζηζαζιέκμ υζμ εζφ, δε δοζημθεφμιαζ κα εηθνάζς ηδκ αθήεεζα. Μπμνχ κα ιζθχ ιε εοεφηδηα ηαζ ιε ηδ αεααζυηδηα υηζ εα πνμζέλεζξ υ,ηζ ζμο πς. Δ πνυμδμξ πμο έηακεξ δζηαζμθμβεί κα ζμο δχζς έκα δζαθμβζζιυ πμο πνέπεζ κ‟ αημθμοεήζεζξ πνμζεηηζηά ζηδ δζάνηεζα ηςκ θίβςκ επυιεκςκ ιδκχκ… Καζ ηχνα, αδεθθέ απυ παθζά, ζμο θές (υπςξ θές ζε υθμοξ ημοξ γδθςηέξ πμο εηβοικάγμκηαζ βζα ηδ ιαεδηεία): Μάεε ηδκ απμηνοθζζηζηή εηείκδ ζζςπή πμο πανάβεζ εζχηενδ δφκαιδ ηζ ελςηενζηή ζζβή. Μίθα θζβυηενμ ηαζ αβάπα πενζζζυηενμ… Μάξηηνο 1934 ΏΑΒΛΦΒ ΜΟΤ, Σζ κα ζμο πς ηχνα ηαεχξ ένπεηαζ μ ηαζνυξ πμο ιπμνχ πάθζ κα επζημζκςκήζς ιαγί ζμο; Δ ηανδζά ιμο είκαζ ιαγί ζμο ηζ έπς ιζα ηαηακυδζδ ημο δνυιμο απ‟ υπμο ήθεεξ. Δ ίδζα ζμο δ έκηαζδ ηζ δ ζζπονή ζμο έθεζδ ζε μδήβδζακ ζε δοζημθίεξ ηαζ είζαζ ημ εφια ηςκ ανεηχκ ζμο ηαζ ηδξ απμηνοθζζηζηήξ ζμο απεζνίαξ. Αεκ λένεζξ, αδεθθέ ιμο, υηζ μ ιαεδηήξ είκαζ πάκηα ζζμννμπδιέκμξ ζηδκ πνμζπάεεζα ηαζ δε θηάκεζ ζε ηακεκυξ είδμοξ αηνυηδηεξ; ΋ιςξ δ ζζμννμπδιέκδ πνμζπάεεζα δε παναηηήνζζε ηδκ ενβαζία ζμο ημοξ θίβμοξ ηεθεοηαίμοξ ιήκεξ. Παναζφνεδηεξ απυ ιζα ζοκαζζεδιαηζηή ζηεπημιμνθή ηαζ ημ απμηέθεζια ηδξ αζηνζηήξ εκένβεζαξ ήηακ κ‟ αολήζεζ ηδ ζοκαζζεδιαηζηή αθμζίςζδ ηαζ ηδ θοζζηή κεονζηυηδηα πμο πάκημηε ζε πανειπυδζγε. Σμ απμηέθεζια ηδξ αθδεζκήξ δζδαζηαθίαξ πμο εηπμνεφεηαζ απυ κμδηζηά επίπεδα, είκαζ κα ζηαεενμπμζεί, κα κμδηζημπμζεί ηαζ κα πνμζβεζχκεζ ημ ιαεδηή ζε πκεοιαηζηή φπανλδ· ημ κα είζαη είκαζ μ ζηυπμξ βζα ζέκα. Αεκ είκαζ μ νυθμξ ημο αθδεζκμφ δαζηάθμο κα επζηνίκεζ. Δ θεζημονβία ημο είκαζ κα παναηδνεί ημκ ηζέθα ηαζ ζημ θςξ ηδξ ζμθίαξ ηαζ ηδξ ζοιπυκζαξ κα ημκ αμδεά ιε μδδβίεξ. Λίβα πνάβιαηα έπς κα ζμο πς ζήιενα ηαζ πνέπεζ κα εηθναζεμφκ ζφκημια βζαηί δ ηυπςζή ζμο είκαζ ιεβαθφηενδ απ‟ υζδ θακηάγεζαζ. Υνεζάγεζαζ ακάπαοζδ ηαζ ιένζικα. Οθείθεηαζ ζηδκ οπεναμθζηή ζοκαζζεδιαηζηή δζέβενζδ πμο έπεζε πάκς ζμο· πνμένπεηαζ απυ ιζα μιάδα ηαθμπνμαίνεηςκ γδθςηχκ πμο ζοβηεκηνχεδηακ βφνς απυ ιζα ζηεπημιμνθή ημο εαοημφ ιμο, δ μπμία απακηάηαζ ζηα ακχηενα επίπεδα ημο αζηνζημφ πεδίμο. Βίκαζ ιυκμ ιζα ζηεπημιμνθή πμο αθέπμοκ ζ‟ έκα απαηδθυ θςξ ηαζ ηέημζεξ ζηεπημιμνθέξ ηςκ δαζηάθςκ ανίζημκηαζ ζοπκά ηαζ είκαζ ηαεανά αζηνζηέξ ηαζ ιδ πναβιαηζηέξ. Πξψην, εα έθεβα: Μδκ απμεαννφκεζαζ αθθά παναδέλμο ηδκ απμηοπία ηδξ εκυναζήξ ζμο. Να είζαζ υιςξ εζθζηνζκήξ ιε ημκ εαοηυ ζμο ηζ ακ κζχεεζξ, αδεθθέ ιμο, υηζ δ ηαηάζηαζδ δελ είκαζ υπςξ δήθςζα υηζ είκαζ, ηυηε κα επζιείκεζξ ζηδ δζηή ζμο απυθαζδ ηαζ κα είζαζ εζθζηνζκήξ ιε ημκ ακχηενμ εαοηυ ζμο. Ώοηυ είκαζ ημ γήηδια πμο έπεζ ιεβαθφηενδ ζδιαζία – πνμζςπζηή αθήεεζα ηαζ αηεναζυηδηα. Δ απυθαζδ αοηή ιπμνεί κα ζε μδδβήζεζ κα ζοκεπίζεζξ κα απμηεθείξ ιένμξ ημο μιίθμο ηςκ ιαεδηχκ ιμο – ιζα ζοκενβαζία πμο έπεζ δζαημπεί ημοξ θίβμοξ ηεθεοηαίμοξ ιήκεξ – ή ιπμνεί κα ζε μδδβήζεζ κα ενβαζεείξ ιαγί ιε ηδκ μιάδα πμο ηεθεοηαία ζ‟ έπεζ επδνεάζεζ ηυζμ ζζπονά. Ώθθά κα

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

202

είζαζ εζθζηνζκήξ ιε ηδκ ηαηάζηαζδ υπςξ ηδ αθέπεζξ ιε ήνειμ δζαθμβζζιυ· ηαιζά ηαθφηενδ ζηάζδ δεκ ιπμνεί κ‟ ακαιέκεηαζ απυ ηακέκακ. Να έπεζξ ςζηυζμ ηαηά κμο υηζ ημ θοζζηυ ζμο ζχια δεκ είκαζ ανηεηά δοκαηυ βζα κ‟ ακηέλεζ ηδκ πίεζδ δφμ ηναδαζιζηχκ μιάδςκ ηαζ (ςζυημο έθεεζ μ ηαζνυξ κα δζαθέλεζξ) εα δζαηδνήζμοιε ημ ένβμ πμο ηάκεζξ ιαγί ιμο ζε εηηνειυηδηα. Δ εηθμβή είκαζ εκηεθχξ δζηή ζμο· είζαζ ηεθείςξ εθεφεενμξ κα δνάζεζξ υπςξ ζμο θαίκεηαζ ζοκεηυηενμ ηαζ δε εα οπάνλεζ ηαιζά επίηνζζδ εη ιένμοξ ιμο ζακ ζοκέπεζα μπμζαζδήπμηε απυθαζδξ πάνεζξ. Γεχηεξν, ακ επζεοιείξ κα ζοκεπίζεζξ ιε ηδκ ηαεμδήβδζή ιμο, ηυηε πάρε κα δναξ ζφιθςκα ιε ηζξ μδδβίεξ πμο ζμο δίκμκηαζ απ‟ αοηή ηδκ μιάδα ηδξ μπμίαξ δ εζηία ανίζηεηαζ ζημ αζηνζηυ πεδίμ. ΢οκέπζζε ηυηε ηδκ ενβαζία πμο ζμο πενζέβναρα κςνίηενα ηαζ ηδκ μπμία παναιέθδζεξ ηεθεοηαία ηζ αημθμφεδζε ηζξ μδδβίεξ ιμο ιε θεπημιένεζεξ ηαζ ιε ελαζνεηζηή πνμζμπή. ΢ε ζπέζδ ιε ημ δζαθμβζζηζηυ ένβμ ηαζ ηδκ εκένβεζα πμο ζοβηεκηνχκεζξ, κα εοιάζαζ υηζ αοηή δε εα δζεβείνεζ ηχνα ημ κεονζηυ ζμο ζχια αθθά ιπμνεί κα βίκεζ έκα μιαδζηυ εθυδζμ. Σμ απμηέθεζια ηδξ ενβαζίαξ πμο ηάκεζξ ιε ηδκ μιάδα δ μπμία ενβάγεηαζ οπυ ηδκ επζννμή ηδξ βμδηείαξ, ήηακ κ‟ ακαπηφλεζ ηδκ εοθααζηή ζνπ θφζδ, κα ημκίζεζ ηδκ ακάπηολή ζνπ, ηδκ εηβφικαζή ζνπ, ημ ένβμ ζνπ, ηδκ ακάβηδ ζνπ ηζ υ,ηζ ζηέθηεζαζ βζα ζέλα. Σίπμηε απ‟ αοηά δεκ έπεζ ηαιζά αλία βζα ημκ υιζθμ ηςκ ιαεδηχκ ζημκ μπμίμ δεζιεφεδηεξ ή ημοξ ζοκηνυθμοξ ζμο ζηδκ οπδνεζία ιε ημοξ μπμίμοξ ζοκδέεζαζ ηυζμ ηαζνυ ή βζα εηείκμοξ πμο ζοκδέμκηαζ ιαγί ζμο ζηδκ ηνέπμοζα ηαεδιενζκή ζμο γςή. Αδιζμφνβδζε πνάβιαηζ έκα πςνζζηζηυ απμηέθεζια ακάιεζα ζε ζέκα, ημκ υιζθυ ζμο ηαζ ημ πενζαάθθμκ ζμο. Ώοηυ ημ λένεζξ ηαθά ηαζ ζε ζηεκμπςνεί ααεζά. Δ απμηοπία ζμο κα ζοιιμνθςεείξ ιε ηζξ απαζηήζεζξ ημο Άζναι ιμο επίζδξ δε αμήεδζε, έηζζ δεκ είκαζ; ΋θμ ημ ένβμ πμο επζδζχης κα ηάκς ιε ζέκα ηαζ ημοξ άθθμοξ ιαεδηέξ ιμο έπεζ ζακ ακηζηεζιεκζηυ ζημπυ κα εκζζπφζεζ ηδκ μιαδζηή ημοξ ζπέζδ, κα ειααεφκεζ ηδκ μιαδζηή ημοξ αβάπδ ηαζ κα ημοξ ζοκδέζεζ ζακ μιάδα. Γζαηί αοηυ είκαζ ημ νκαδηθφ ένβμ πμο ηάκεζ δ Εενανπία ηζ υζμζ ζοκδέμκηαζ ιαγί ηδξ ηζ μ υιζθυξ ιμο δεκ είκαζ υιζθμξ ζημκ μπμίμ δίκεηαζ πνμζςπζηή εηβφικαζδ βζα ηδκ πνυηθδζδ πνμζςπζηήξ ακάπηολδξ. Ώξ ημ ημκίζς πάθζ, αδεθθέ ιμο. Αε ζ‟ εηβοικάγς βζα κα ιπμνέζεζξ κ‟ ακαπηοπεείξ. Βηβοικάγς ιζα μιάδα ιαεδηχκ χζηε κα ιπμνέζμοκ κα θεζημονβήζμοκ ζακ ιμκάδα ηαζ ζακ ζοβπςκεοιέκδ μθυηδηα. Ώοηή δ οπμηεζιεκζηή εζχηενδ εκυηδηα αβκμήεδηε απυ ζέκα ηαεχξ πενζπθακζυζμοκ ζε ιζα πάνμδμ ορδθμφ ααειμφ πνμζςπζηήξ ηαζ ζοκαζζεδιαηζηήξ μιμνθζάξ, αθθά δ μπμία ακήηεζ ζηδκ πναβιαηζηυηδηα ζημκ ηυζιμ ηδξ πθάκδξ ηζ υπζ ζημκ ηυζιμ ημο θςηυξ ηαζ ηδξ υναζδξ. Δ ιεβάθδ ζμο εοαζζεδζία ημ δζεοηυθοκε. Δ θακεάκμοζα αβάπδ ζμο βζα δφκαιδ δζεοηυθοκε ηδκ πθάκδ ζμο. Δ απμηοπία ζμο κα ζοιιμνθςεείξ ιε ηζξ μιαδζηέξ απαζηήζεζξ ηαηαζηάθαλε ημκ ενπμιυ ηδξ βμδηείαξ. Ώθθά μ εζχηενμξ δεζιυξ ζμο είκαζ δοκαηυξ ηζ δ έθεζή ζμο γςηζηή, ακ δεζξ αθδεζκά ηαζ δνάζεζξ ζζπονά. Σμ επυιεκμ πνάβια πμο εέθς κα ζμο πς είκαζ υηζ ημ αζεενζηυ ζμο ζχια (πμο εηθνάγεηαζ ιέζς ημο κεονζημφ ζχιαημξ) ανίζηεηαζ ζε ηαηάζηαζδ απυζπζζδξ. Μδκ λεπκάξ υηζ μζ δοκαιζηέξ αοηέξ ζηεπημιμνθέξ απμιογμφκ ηζ απμζηναββίγμοκ εηείκμοξ πμο πνμζημθθχκηαζ πάκς ημοξ. Πνέπεζ κα επακαηηήζεζξ πμθφ έδαθμξ θοζζηά ζακ

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

203

απμηέθεζια ηςκ θίβςκ πεναζιέκςκ ιδκχκ… Λές λακά: Μδκ απμεαννφκεζαζ. Με ηζξ απμηοπίεξ ιαξ ηαζ ηζξ ακηζδνάζεζξ ιαξ ζηδ βμδηεία ιαεαίκμοιε κα ααδίγμοιε ιε ειπζζημζφκδ ζημ Ανυιμ ημο Φςηυξ. Τπμπίπημκηαξ ζηδκ ηνζηζηή ιπμνμφιε κα ιεηνήζμοιε ηδκ ροπζηή ιαξ πμζυηδηα. Οφηε δ ηνζηζηή υζςκ μδδβμφκ ημκ υιζθυ ιμο ηαζ ιε ημοξ μπμίμοξ ζοκδέεδηεξ, μφηε δ ηνζηζηή υζςκ μδδβμφκ ηδκ μιάδα ζημ αζηνζηυ πεδίμ πμο ζε έθενε ζημ ααζίθεζμ ηδξ βμδηείαξ, εα ηάκμοκ ηάηζ πενζζζυηενμ απ‟ ημ κα ζμο απμηαθφρμοκ υηζ μζ ακηζδνάζεζξ ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ θνάγμοκ ημ δνυιμ ηδξ ροπήξ. ΢ε ηεθεοηαία ακάθοζδ ημ πνυαθδιά ζμο δεκ είκαζ πμζα απ‟ ηζξ δφμ βναιιέξ δζδαζηαθίαξ ε‟ απμδεπεείξ ή πμζεξ απυ μνζζιέκεξ ηαεμδδβδηζηέξ πνμζςπζηυηδηεξ είκαζ μζ ακηζπνυζςπμί ιμο. Σμ πνυαθδιά ζμο είκαζ ηαηά πυζμ δ εκυναζή ζμο ιπμνεί κα δζαηνίκεζ ιεηαλφ εκυξ ροπζημφ ηναδαζιμφ ηζ εκυξ ηναδαζιμφ ιζαξ ορδθμφ ααειμφ αζηνζηήξ ιμνθήξ. Ο Θζαεηακυξ αδεθθυξ ζμο ηζ άθθα άημια δελ οπμθμβίγμκηαζ. Ώκ ηα οπμθμβίγεζξ, ζθάθεζξ. Τπμθμβίγεηαζ ιυκμ δ αιήζεηα ηαζ δ ζφκδεζή ζμο ιε ηδκ ακχηαηδ αθήεεζα πμο ιπμνείξ κα πνμζεββίζεζξ. ΢μο έβναρα ι‟ αοηυ ημκ ηνυπμ, αδεθθέ ιμο, βζαηί κζχες ηδκ έκηαζδ ηδξ θφζδξ ζμο ηαζ ηδ ζφβποζή ζμο βζα ηδκ ηαηάζηαζδ – ιζα ηαηάζηαζδ πμο δεκ είπεξ πνμαθέρεζ ηαζ ζμο πνμηαθεί ααεζά απεθπζζία. Υαθάνςζε ηαζ δνέιδζε. Έηζζ εα πάνεζξ μνεή απυθαζδ. ΢ημ θςξ ηδξ αζςκζυηδηαξ ηα ιζηνά αοηά βεβμκυηα (ηαζ πυζμ ιζηνά είκαζ υηακ ηα ημζηάγμοιε ζημ ζςζηυ θςξ ηαζ – ημθιχ κα πς – ιε ιζα αίζεδζδ πζμφιμν!) ελαθακίγμκηαζ. Πνμπχνδζε ιε ακακεςιέκμ εάννμξ. Μάεε απ‟ ημ πανεθευκ αθθά ανκήζμο κα ηναηδεείξ απ‟ αοηυ ημ πανεθευκ. Μδκ αθήκεζξ ηα θυβζα ή ηδκ επζννμή μπμζμοδήπμηε κα ζε μδδβεί. Βίεε ημ θςξ ηδξ ροπήξ ζμο κα ζε μδδβήζεζ απυ δφκαιδ ζε δφκαιδ ηαζ κα ζμο απμηαθφρεζ ιζα αβκυηδηα ηζκήηνμο πμο εα πθδιιονίζεζ ηδ γςή ζμο ιε αβάπδ. ΢επηέκβξηνο 1934 ΏΑΒΛΦΒ ΜΟΤ, Έπς ζήιενα βζα ζέκα έκα πμθφ απθυ ιήκοια ηαζ ιζα απθή μδδβία. Θα ήεεθα κα ζμο ιζθήζς ιε ηα θυβζα ημο ιοδιέκμο Παφθμο ηαζ κα ζμο πς: “Λδζιμκχκηαξ ηα πνάβιαηα πμο πέναζακ, πνμπχνδζε”. Δ βμδηεία πμο ζε πενζηφθζβε έπεζ θφβεζ. Έπεζ θφβεζ, αδεθθέ ιμο. Σχνα οπμθένεζξ ηονίςξ απυ θυαμ ηζ απυ ηαπείκςζδ. Καζ ηα δφμ είκαζ ηαηαζηνεπηζηά ηζ άζημπα. Ήζμοκ ημ εζηζαηυ ζδιείμ βζα ηδ βμδηεία, αθθά ήζμοκ επίζδξ ημ εζηζαηυ ζδιείμ βζα ηδκ μιαδζηή αβάπδ ηδξ μπμίαξ αμήεδζεξ ηδκ αθφπκζζδ. Μείκε ηάπςξ ζ‟ αοηυ. Μπαίκεζξ ηχνα ζε αθθαβιέκεξ ζοκεήηεξ ηζ δ γςή ζμο εα πάνεζ ιζα δζαθμνεηζηή βναιιή δνάζδξ ζημ ιέθθμκ. Γζ‟ αοηή πνέπεζ κα πνμεημζιαζεείξ. Ώθθά υθμζ μζ δνυιμζ είκαζ δνυιμζ οπδνεζίαξ ηαζ ζηδκ οπδνεζία ηαζ ηδ αμήεεζα ηςκ ζοκακενχπςκ ζμο ακμίβεζ βζα ζέκα μ δνυιμξ ηδξ απεθεοεένςζδξ. Ώζπμθήζμο ιε ηδκ μιαδζηή ενβαζία ηαζ ηδ ζςζηή ηδξ δζαδζηαζία. Δ ροπή ζμο ε‟ απμδεζπεεί μ θφθαηάξ ζμο. ΢οκέπζζε κα δίκεζξ ζημ θοζζηυ ζμο ζχια ακάπαοζδ ηαζ φπκμ. Σνέθε ημ ηακμκζηά ηαζ οβζεζκά ηαζ ιδκ πεζναιαηίγεζαζ ι‟ αοηυ υπςξ ηυζμ ζοπκά ηαζ ακυδηα έηακεξ ζημ πανεθευκ. Ώζπμθήζμο ιε ημ ένβμ ημο Αζδαζηάθμο ηαζ ιε εοηοπία άνπζζε ηαζ εηηέθεζε ημ πνέμξ ηδξ ηάεε

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

204

ιέναξ… Δ πνμζθμνά ζμο ζημκ υιζθμ είκαζ δ πανμπή εοηαζνίαξ βζα οπδνεζία. Πνέπεζ κα ιάεεζξ κα οπδνεηείζαζ υπςξ ηαζ κα οπδνεηείξ, βζαηί ηάκμκηάξ ημ δ πνμζςπζηή ζμο εέθδζδ ζοκηνίαεηαζ ηαζ οπμηαείζηαηαζ απ‟ ημ ακχηενμ ηαθυ. Φεβξνπάξηνο 1935 Μπμνμφιε πζα, αδεθθέ ιμο, κ‟ ανπίζμοιε ιζα πζμ ζοβηεηνζιέκδ ενβαζία. Ώηυιδ ηαζ ηχνα υιςξ πνέπεζ κα πνμπςνήζεζξ ιε πνμζμπή ηαζ βζα θίβμοξ ιήκεξ εα ζμο πνυηεζκα κα ιδκ ηάκεζξ ηαιζά ενβαζία, εηηυξ απ‟ αοηή πμο εα οπμδείλς εδχ. Σμ ζπίζζιμ ζημ αζεενζηυ ζχια, πμο ζ‟ έθενε ζε ηυζμ ζμαανή ηαηάζηαζδ ζηζξ ανπέξ ημο πεναζιέκμο πνυκμο, έπεζ πζα ζθξαγηζζεί, αθθά δε εα πνεζαγυηακ πμθφ κ‟ ακμίλεζ πάθζ ακ οπμαθδεείξ ζε οπεναμθζηή έκηαζδ. Μέζς αοηήξ ηδξ ζπζζιήξ εζζήθεε δ βμδηεία ιε ηυζμ ιεβάθδ δφκαιδ ηαζ πνμηάθεζε ηέημζα πνμζςνζκή ηαηαζηνμθή ζηδ γςή ζμο. Ώοηή δ δμηζιαζία ηδξ βμδηείαξ ιπμνεί κα πνδζζιεφζεζ ζε μθυηθδνμ ημκ υιζθμ ηςκ ιαεδηχκ ιμο ζακ έκα πανάδεζβια πμθθχκ πναβιάηςκ πμο εα ιεθεηήζεζξ ανβυηενα. Έηζζ ημ ηαθυ απμζπάηαζ απ‟ ημ θαζκμιεκζηά ηαηυ. Σμ ίδζμ ημ ηαηυ είκαζ ιυκμ ιζα πθάκδ, επεζδή αοηυ πμο ζοκζζηά ημ ηαηυ είκαζ δ πνήζδ ηςκ ηζκήηνςκ ηζ εοηαζνζχκ απυ ηδ πςνζζηζηυηδηα ηαζ ηδκ ζδζμηέθεζα ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ. Ώπυ μνεά ηίκδηνα ηαζ ηζξ ίδζεξ πενζζηάζεζξ ιπμνεί κα πνμέθεεζ ημ ηαθυ. Ώκ δεκ πνμηφρεζ ηακέκα άθθμ απμηέθεζια, αοηή δ πεναζιέκδ ειπεζνία εα πνδζζιεφζεζ βζα κα ηάκεζ εζέκα ηαζ ημοξ ζοιιαεδηέξ ζμο πμθφ πνμζεηηζηυηενμοξ ζημ ιέθθμκ ηαζ θζβυηενμ επζννεπείξ κα θεάκεηε ζε ζοιπενάζιαηα. ΋ηακ δ βμδηεία είκαζ ηυζμ ζοβηεηνζιέκμο είδμοξ, βίκεηαζ πμθφ πεζζηζηή ηαζ θαζκμιεκζηά πναβιαηζηή. Ώοηυξ είκαζ έκαξ μνζζιυξ ηδξ θέλδξ “βμδηεία” ηαζ δ θέλδ “θαζκμιεκζηυ” δίκεζ ημ ηθεζδί. Έπς πεζ πςξ δ πνυεεζή ιμο είκαζ κ‟ αζπμθδεχ ιε ημκ ηαεέκα ζαξ ιε απυθοηδ εζθζηνίκεζα. Μπμνμφιε ζακ ιζα μιάδα ιαεδηχκ κ‟ ανπίζμοιε πζα ηδκ πναβιαηζηή ιαξ ενβαζία ηαζ ιπμνμφιε κα εεςνήζμοιε ημοξ πνμδβμφιεκμοξ ηφηθμοξ ζακ απθά πνμηαηανηηζηήξ θφζδξ. Οζ ακηζηεζιεκζημί ζημπμί ιπνμζηά ζημκ ηαεέκα ζαξ είκαζ κα οπμαθδεείηε ζε ιζα ηέημζα πεζεανπία ηαζ κ‟ ακεθίλεηε ηδκ πκεοιαηζηή ζαξ θφζδ ιε ηέημζμ ζημπυ, χζηε κα ιπμνέζεηε κα ζοκεζζθένεηε ζδιακηζηά ζημ ένβμ ημο Άζναι ιμο. Ο ηαεέκαξ ζαξ πνέπεζ κα ενβαζεεί βζα ιζα ηέημζα ζπεηζηή ηεθεζυηδηα, χζηε δ ζοκεζζθμνά ζαξ κα είκαζ πμθφηζιδ ηαζ κα ιδκ ιπμνεί ηακέκα ιένμξ ηδξ θφζδξ ζαξ κα πνμηαθεί ειπυδζα. Βνβαγυιαζηε βζα ιζα χνζιδ ηαζ ζοκεεηζηή μιαδζηή δναζηδνζυηδηα – υπςξ υθα ηα Άζναι υθςκ ηςκ δαζηάθςκ – ηαζ ηάπμζα ιένα εα ηδκ επζηφπμοιε, αθθά ζ‟ αοηυ ημκ ζδζαίηενμ ζοκδειέκμ υιζθμ μζ ζοκεήηεξ βζα ιζα ηέημζα ενβαζία δεκ οπάνπμοκ αηυιδ. Βνβάζμο θμζπυκ ζηαεενά ζηδ αεθηίςζδ ημο εαοημφ ζμο ηαζ ζηδκ ελάθεζρδ ηςκ πνμζςπζηχκ εηείκςκ θαεχκ πμο ειπμδίγμοκ ημ δνυιμ ηδξ βεκζηήξ πνδζζιυηδηαξ. Ώδεθθέ ιμο, βζα πμθφ ηαζνυ ηαηείπεξ ημ ηέκηνμ ηδξ ζηδκήξ ζηδ ζηέρδ ζμο. Αε γδθεφεζξ ιε ηδ ζοκδεζζιέκδ έκκμζα ηδξ θέλδξ επεζδή δ οπενδθάκεζά ζμο ανκείηαζ κα επζηνέρεζ ηδκ ημζκή ιμνθή γήθζαξ. Ώθθά έπεζξ πάκηα ζοκείδδζδ υηζ είζαζ ζημ ηέκηνμ ημο ηφηθμο ηςκ ακενχπζκςκ επαθχκ ζμο ηζ έπεζξ ιζα αίζεδζδ ικδζζηαηίαξ – ζοπκά αδζάβκςζηδξ – υηακ δε ζοιααίκεζ. Ώοηυ ήηακ έκαξ απυ ημοξ ηφνζμοξ πανάβμκηεξ ηδξ ηαπείκςζήξ ζμο ημκ πεναζιέκμ πνυκμ. Μζα ηέημζα ζηάζδ είκαζ εφημθμ κα επζηεοπεεί ηζ

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

205

απθυ κα δζαηδνδεεί· είκαζ δ βναιιή ηδξ εθάπζζηδξ ακηίζηαζδξ βζα ηδκ πνμζςπζηυηδηά ζμο. Δ θέλδ ιμο ζε ζέκα ζήιενα είκαζ απνθέληξσζε. Πνέπεζ κ‟ αβςκζζεείξ κα ιεηαημπίζεζξ ημ κμο ζμο απυ ημκ εαοηυ ζμο ζακ δαζηάθμο, θίθμο, ζογφβμο, ενβάηδ, ή ιαεδηή ημο Θζαεηακμφ· πνέπεζ κα ηαθθζενβήζεζξ αοηή ηδκ ηαηακμμφζα ηανδζά πμο εα ζε ηάκεζ κα βκςνίγεζξ ηαθφηενα ημοξ άθθμοξ πανά ημκ εαοηυ ζμο. Μζα ζηθδνή ημοαέκηα ηζ υπζ ηυζμ εφημθμ κα εηθναζεεί ζηδ ζηέρδ ηαζ ηδ γςή! ΢ε ηεθεοηαία ακάθοζδ ημ πνυαθδιά ζμο είκαζ δ οπμηαβή ηδξ έηηδξ αηηζκζηήξ πνμζςπζηυηδηάξ ζμο ζηδκ πνχηδ αηηζκζηή ροπζηή ζμο χεδζδ. Μζα ιεθέηδ ηςκ παναηηδνζζηζηχκ ηδξ έηηδξ αηηίκαξ εα ζε αμδεήζεζ εδχ, ζδζαίηενα ακ εοιάζαζ υηζ (ζακ ιαεδηήξ) μ έηημξ αηηζκζηυξ ηναδαζιυξ ζμο πνμηαθεί ημ ιεβαθφηενμ πνυαθδια ηαζ ιαγί ημο εζζένπεηαζ εφημθα δ βμδηεία. Γζα πανάδεζβια, μ θακαηζζιυξ ηδξ πνμζςπζηυηδηάξ ζμο ηαζ δ αθμζίςζή ηδξ (ζε ακενχπμοξ ηαζ ζδέεξ) πνεζάγεηαζ κεηξηνπάζεηα ακ πνυηεζηαζ κα εηδδθςεεί δ πνχηδ αηηζκζηή ζμο δφκαιδ. Δ θακαηζηή εοθααζηή ζμο ζέιεζε πνέπεζ κ‟ ακηζηαηαζηαεεί απ‟ ημ ιεεμδζηυ ηαζ ζηαεενυ ζθνπφ ηδξ πνχηδξ αηηζκζηήξ ζμο ροπήξ. ΢ηδκ ηεθεοηαία αοηή θνάζδ ανίζηεηαζ βζα ζέκα ημ ηθεζδί ηδξ ιεθθμκηζηήξ ζμο ακέθζλδξ. Δ παθφαδζκδ, εφεναοζηδ, απμθαζζζηζηή, δοκαιζηή εέθδζδ ημο αθμζζςιέκμο γδθςηή πνέπεζ κα ιεηααθδεεί ζημ ζηαεενυ, ζζπονυ, ήνειμ ζημπυ ηδξ ροπήξ πμο ενβάγεηαζ δζα ημο ιαεδηή. H ροπή είκαζ νεοζηή ζε πνμζανιμβή, αθθά απανέβηθζηδ ζε ζημπυ. Βπίζδξ δ θαιπνή θακαηζηή αθμζίςζδ ζημ έκα ή ημ άθθμ πνυζςπμ ή ζδακζηυ πνέπεζ κα δχζεζ ηδ εέζδ ηδξ ζηδκ απαθή αιεηάαθδηδ αβάπδ ηδξ ροπήξ – ηδκ αβάπδ ηδξ ροπήξ ζμο βζα ηδκ ροπή ηςκ άθθςκ. ΢‟ αοηυ ανίζηεηαζ βζα ζέκα ιζα κφλδ ηαζ δ ιεθθμκηζηή ζμο επζηοπία. Νμιίγς υηζ ε‟ ακηζθδθεείξ βζα ηζ ιζθάς. Αζαιυνθςζε ηδ γςή ζμο ζφιθςκα ιε ηδκ ροπζηή χεδζδ ηαζ ιεηαημπίζμο απ‟ ημ ααζίθεζμ ηδξ ορδθήξ επζεοιίαξ ηζ έθεζδξ ζ‟ εηείκμ ημο ηαεμνζζιέκμο ζημπμφ ηαζ ηδξ απανέβηθζηδξ πνμζηυθθδζδξ ζηδκ πναβιαηζηυηδηα. Μπμνείξ κα λακανπίζεζξ ηδ δναζηήνζα ιεθέηδ ζμο ηαζ ηδ δζαθμβζζηζηή ζμο ενβαζία υπςξ ηδκ πενζβνάθς παναηάης… ΋ηακ δζαθμβίγεζαζ θνυκηζζε κα είζαζ παθανςιέκμξ ηαζ ιδκ ηάεεζαζ ηυζμ αθφβζζηα εοεοηεκήξ υπςξ ημ ηάκεζξ ζοκήεςξ. Ώημφιπδζε ηάπμο, επζηοβπάκμκηαξ άκεζδ ηαζ αοημθδζιμκζά. Ο δζαθμβζζιυξ πμο ζμο δίκεηαζ εα πνμηαθέζεζ ιζα ακαβηαία ακαδζμνβάκςζδ ηςκ εζχηενςκ ζςιάηςκ ζμο ηζ αοηυ εα δχζεζ ηανπμθυνα απμηεθέζιαηα ηαζ ζηζξ άθθεξ ζμο επαθέξ. Ώοηά είκαζ υθα υζα έπς κα ζμο πς πνμξ ημ πανυκ, αδεθθέ ιμο. Βίεε δ εζνήκδ ηδξ ροπήξ ζμο, δ αβάπδ ηςκ ζοιιαεδηχκ ζμο ηαζ δ εοθμβία ημο Αζδαζηάθμο ζμο κα ανίζημκηαζ πάκς ζμο. Αχζε ζε υθμοξ υ,ηζ ηαθφηενμ έπεζξ κα δχζεζξ ηαζ ιδκ ακδζοπείξ βζα ηα απμηεθέζιαηα. Ννέκβξηνο 1935 ΏΑΒΛΦΒ ΜΟΤ, Δ πνμζπάεεζα ημο πεναζιέκμο πνυκμο πνέπεζ κα ζ‟ έπεζ πνμεημζιάζεζ βζα αθθαβέξ ηαζ βζα αολδιέκδ πνδζζιυηδηα ζηδκ οπδνεζία. Βίκαζ πμθφ βκςζηυ ζε ιέκα ηαζ ζημοξ ζοιιαεδηέξ ζμο υηζ δ εέθδζή ζμο ηαηεοεφκεηαζ ζηδκ οπδνεζία, αθθά ημ πεδίμ οπδνεζίαξ ζμο πνέπεζ κα είκαζ ιεβαθφηενμ απ‟ υζμ είκαζ ηχνα. Πμφ ανίζηεηαζ δ

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

206

δοζημθία; Γζαηί δεκ είζαζ πζμ δοκαιζηυξ ζηδ αμήεεζα ηςκ άθθςκ απ‟ υζμ είζαζ; Πνέπεζ κα ζμο πς ημ βζαηί, αδεθθέ ιμο; Δ αζηία ανίζηεηαζ ζημ δφζημθμ ζοκδοαζιυ πμο πνμηαθμφκ μζ δφμ αηηίκεξ ζμο ζε έηθναζδ – δ έηηδ αηηίκα ηαζ δ πνχηδ. ΋ηακ θεζημονβεί δ έηηδ αηηζκζηή πνμζςπζηυηδηά ζμο, εθεφεενδ απ‟ ηδκ επζννμή ηδξ ροπζηήξ ζμο αηηίκαξ ηαζ ηαηεοεοκυιεκδ ιμκυπθεονα ζ‟ έκα ηαεμνζζιέκμ πνυβναιια, δεκ οπάνπεζ ηακέκα ειπυδζμ ζηδκ έηθναζή ζμο ζημ θοζζηυ πεδίμ. ΋ηακ ημ πνχημ αηηζκζηυ εβχ ζμο θεζημονβεί επίζδξ ιε ημκ ίδζμ ηνυπμ, ηυηε ιπμνείξ κα επζηφπεζξ πμθθά. Ώθθά πνμξ ημ πανυκ δ πνχηδ αηηζκζηή ζμο έηθναζδ ζε ζοκδοαζιυ ιε ηδκ έηηδ αηηζκζηή ζμο πνμζςπζηυηδηα πνμηαθεί πενζζζυηενμ ηαηαζηνεπηζηυ ένβμ πανά ιζα εηδήθςζδ ημο εείμο ζημπμφ ηδξ ροπήξ ζμο. ΢ηδκ πνμζπάεεζά ζμο, θυβμο πάνδ, κα αμδεήζεζξ ακενχπμοξ δ έηηδ αηηζκζηή ζμο αθμζίςζδ ηείκεζ κα ημοξ θμαίζεζ ιαηνζά απυ ζέκα ηαζ δ πνχηδ αηηζκζηή ζμο δφκαιδ ζοκηνίαεζ ζοπκά ημ ζδζαίηενμ εηείκμ εζχηενμ ζχια πμο είκαζ βζ‟ αοημφξ ημ πζμ αδφκαημ ζδιείμ· ιέκεζξ ηυηε υπςξ πάκηα “εηείκμξ πμο ζηέηεζ ιυκμξ”. Ώοηυ είκαζ ημ παναηηδνζζηζηυ ημο ανπάνζμο ζηδ ζοκεζδδηή γςή ιζαξ πνχηδξ αηηζκζηήξ ροπήξ. Ώοηυ δε ζοιααίκεζ ζοπκά ιε ζέκα, αδεθθέ ιμο; Αεκ είκαζ επεζδή μζ άκενςπμζ δε ζε αβαπμφκ, βζαηί ζε αβαπμφκ· δεκ είκαζ επεζδή δεκ ημοξ αβαπάξ, βζαηί ημοξ αβαπάξ. Βίκαζ επεζδή είζαζ πμθφ δοκαιζηυξ ζηδκ πνμζέββζζή ζμο ηαζ δ δφκαιδ πμο νέεζ απυ ιέζα ζμο ηαηαζηνέθεζ ηυζμ βνήβμνα υζμ δμιεί ηαζ απςεεί ιε ημ “λέζπαζια ηδξ ελενπυιεκδξ δφκαιδξ” αοηυ πμο πνμζπάεδζεξ κα εθηφζεζξ ηαζ πμο πνυζηαζνα πνμζεθηφζεδηε. Υάκεζξ πμθθμφξ ακενχπμοξ απυ ημ πεδίμ επζννμήξ ζμο ηζ αοηυ ημ λένεζξ ηαθά ηαζ ζε ηανάγεζ. Σμ ζθάθια ανίζηεηαζ πνςηανπζηά ζε ζέκα ηζ υπζ ζ‟ αοημφξ. ΐθέπεζξ, αδεθθέ ιμο, πνμζπαεχ κ‟ ανπίζς ηδκ εηβφικαζή ζμο ζακ ενβάηδ· απ‟ υπμο ηαζ δ έιθαζή ιμο ζηα πνςηαηηζκζηά παναηηδνζζηζηά ηδξ ροπήξ ζμο (ηαεχξ γςμβμκεί ηδκ έηηδ αηηζκζηή θφζδ ζμο). Πνέπεζ κ‟ ανπίζεζξ κα ηδ πεζνίγεζαζ ιε ζφκεζδ ακ πνυηεζηαζ πμηέ κα βίκεζξ πνήζζιμξ. ΢ε ιζα πνμδβμφιεκδ δζδαπή πνμζπάεδζα κα ζε αθοπκίζς ζημκ ηίκδοκμ ηδξ ζοκεπμφξ ακάθδρδξ ηδξ εέζδξ “εηείκμο πμο είκαζ ζημ ηέκηνμ”. Δ ζηάζδ αοηή, υπςξ ηζ εηείκδ ζηδκ μπμία ακαθένμιαζ ζήιενα, είκαζ επίζδξ παναηηδνζζηζηή ιζαξ πνχηδξ αηηζκζηήξ ροπήξ ηζ δ πανμοζία ηςκ δφμ αοηχκ ζηάζεςκ (εηείκμο ζημ ηέκηνμ ηζ εηείκμο πμο ζηέηεζ ιυκμξ) είκαζ εκδεζηηζηέξ ημο βεβμκυημξ υηζ δ πνχηδ αηηζκζηή ροπή ζμο ανπίγεζ κα ακαθαιαάκεζ ηάπμζμ έθεβπμ πάκς ζηδκ πνμζςπζηυηδηά ζμο. Αεκ είκαζ αοηυ ιζα πναβιαηζηή εκεάννοκζδ; ΐνίζηεζαζ ζημ ηαηχθθζ κα δεζξ ηα απμηεθέζιαηα ηδξ ενβαζίαξ ζμο ιε ηδκ ίδζα ζμο ηδ θφζδ. Ώκ ιπμνέζεζξ κ‟ απμδεπεείξ υ,ηζ έπς κα πς ζε ζπέζδ ιε ηζξ ηαηαζηνεπηζηέξ υρεζξ ηδξ ροπζηήξ ζμο επαθήξ, ιπμνείξ κα ζςεείξ απυ πμθθέξ δοζπένεζεξ ηαζ ζημημφνεξ ηαζ κα ζχζεζξ ηζ άθθμοξ ακενχπμοξ. Θα ιπμνμφζεξ ζςζηά κα ιε νςηήζεζξ πχξ ηαζ ιε πμζμ ηνυπμ ιπμνείξ κα ελμοδεηενχζεζξ αοηέξ ηζξ ηάζεζξ. Μπμνχ κα ζμο απακηήζς ιυκμ ιε απθέξ ηαζ ζοκδεζζιέκεξ αθήεεζεξ – ηυζμ απθέξ ηαζ ηυζμ ζοκδεζζιέκεξ χζηε κα πανααθέπεηαζ εφημθα δ επζζηδιμκζηή ημοξ αλία. ΢μο θές: Πάρε κα εκδζαθένεζαζ βζα ηδ γςή ηδξ πνμζςπζηυηδηάξ ζμο, ηζξ επαθέξ ηαζ ηζξ οπμεέζεζξ ηδξ, ακηζηαεζζηχκηαξ ηεξ ι‟ έκα δοκαιζηυ εκδζαθένμκ βζα ημ παβηυζιζμ ένβμ. Μδκ ηαηαθήλεζξ ζ‟ αοηή ηδκ απυζπαζδ ιε ιζα ηυκςζδ ηςκ ζηάζεςκ ηδξ έηηδξ

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

207

αηηζκζηήξ πνμζςπζηυηδηάξ ζμο· δεκ επζεοιμφιε κα ζοκδευιαζηε ιε θακαηζημφξ. Οδδβήζμο ζ‟ αοηή ιε ηδκ ειαάεοκζδ ηδξ αβαπδηζηήξ ζμο θφζδξ ηαεχξ πενζθαιαάκεζ ημοξ άθθμοξ ηζ απμηθείεζ ηδ δζηή ζμο ηαηχηενδ θφζδ. ΢μο θές: Βνβάζμο ιε απυζπαζδ ηζ επεζδή δε γδηάξ ηίπμηε βζα ημ πςνζζηυ εαοηυ, υθα ηα πνάβιαηα εα έθεμοκ ζοκεπχξ ζε ζέκα. Συηε δε εα ζηέηεζξ ιυκμξ, αθθά εα θεζημονβείξ ζακ ιζα εθηηζηή ιαβκδηζηή ιμκάδα ζηδκ μιαδζηή οπδνεζία. Βδχ θμζπυκ ανίζηεηαζ ημ άιεζμ πνυαθδιά ζμο. Πνέπεζ κα ιάεεζξ κα είζαζ απμηεκηνςιέκμξ ηαζ κα αβεζξ απ‟ ημ ηέκηνμ ηδξ εζηυκαξ ζμο. Πνέπεζ κα ιάεεζξ κα είζαζ ιαβκδηζηυξ ηαζ κα δμιείξ ηζ υπζ κα ηαηαζηνέθεζξ. ΢ημπάζμο αοηέξ ηζξ οπμδείλεζξ ηζ ενβάζμο ιε απθυηδηα, δνειία ηζ εοηοπία βζα ημ πνυαθδιά ζμο. Ώκηζιεηςπίγεζξ πανάλεκεξ ηαζ κέεξ επαθέξ ηαζ βζαοηυ ιπμνείξ, ακ ημ εεθήζεζξ, κα δζεονφκεζξ ημ πεδίμ ηδξ οπδνεζίαξ ζμο. Μδκ λεπκάξ ςζηυζμ υηζ ηάεε δζεφνοκζδ ζοκείδδζδξ πμο ηαηαθήβεζ ζε αολδιέκδ πνμμπηζηή οπδνεζίαξ, πνέπεζ κα βίκεζ ιε ηάπμζμ ηίιδια ηαζ βζ‟ αοηυ πνέπεζ κα είζαζ πνμεημζιαζιέκμξ. Ώθθά είζαζ ιζα δοκαηή ηαζ ζηαεενή ροπή, ανηεί κα ιπμνέζεζξ κα ηναηήζεζξ ιζα ζζμννμπδιέκδ ηαζ ζηαεενή κμδηζηή ηαζ ζοκαζζεδιαηζηή ζηάζδ ηαζ κα ιείκεζξ εθεφεενμξ απυ πνμζςπζηή θζθμδμλία. Συηε ιπμνείξ κα κζηήζεζξ ηαζ κα θηάζεζξ ζημ ζηυπμ ζμο. Άθδζε ημοξ ακενχπμοξ εθεφεενμοξ ηαζ ιδ γδηάξ κα ημοξ επδνεάζεζξ ή κα ημοξ επζαάθεζξ ηζξ ζδέεξ ζμο. Δ ενιδκεία ζμο βζ‟ αοημφξ ηαζ ηζξ ακάβηεξ ημοξ (άζπεημ πυζμ ημκηά ζμο ανίζημκηαζ) δεκ είκαζ ακαβηαζηζηά ζςζηή. Άθδζε ημοξ ακενχπμοξ εθεφεενμοξ απυ ηάεε άπμρδ – ιε ηδκ εθεοεενία πμο απαζηείξ ηαζ πενζιέκεζξ βζα ζέκα. Ώξ οπμδείλς ιε ηάεε αβάπδ ηαζ ηνοθενυηδηα υηζ μζ ζδέεξ, μζ ιέεμδμζ, μζ θυνιμοθεξ ηαζ μζ ηνυπμζ γςήξ πμο ζμο θαίκμκηαζ ζςζημί (ηαζ είλαη ζςζημί βζα ζέκα) ιπμνεί κα είκαζ ηεθείςξ ακεπζεφιδηεξ βζα άθθμοξ ηζ υηζ ακ ηζξ επζαάθεζξ ζημοξ άθθμοξ, μζ ςπρέο ημοξ ιπμνεί κα ημοξ απμιαηνφκμοκ απ‟ ηδκ επζννμή ζμο βζα ημ ζημπυ ηδξ επέηηαζδξ ηδξ εθεοεενίαξ. ΢‟ αοηή ηδκ εζζήβδζδ ανίζηεηαζ βζα ζέκα ημ ηθεζδί πμθθχκ πναβιάηςκ πμο είκαζ ηαηαζηνεπηζηά ζηζξ ηαθφηενεξ πνμζπάεεζέξ ζμο ηαζ πνέπεζ κα ζμο ιεηαδχζεζ ηδ ιέεμδμ βζα ηδ δζηή ζμο ηαζ ηδ δζηή ημοξ απεθεοεένςζδ. Μπμνείξ πζα κ‟ ακαθάαεζξ έκα πθήνεξ ιέηνμ ενβαζίαξ ηαζ πνμηείκς βζα κα ελεηάζεζξ ηδκ αηυθμοεδ ακαπκεοζηζηή άζηδζδ. Παναηαθχ ζοκέπζζε ημκ ίδζμ δζαθμβζζιυ. Κάκε ιζα απθή ακαπκεοζηζηή άζηδζδ ηάεε πνςί ηαζ ηαεχξ ενβάγεζαζ ζ‟ αοηή, εεχνδζέ ηδ ζακ ηδ δζαθμβζζηζηή ζμο δζενβαζία ηζ έηζζ αημθμφεδζε ιζα δζπθή βναιιή ζηέρδξ ηζ ενβαζίαξ. Πνμπχνδζε ςξ ελήξ: 1. Βίζπκεοζε ιεηνχκηαξ ςξ ημ 8 ηαζ ηαεχξ ημ ηάκεζξ, πεξ δζαηδνχκηαξ ηδκ υθδ δζαδζηαζία ζημ ηεθάθζ ηαζ ζε κμδηζηά επίπεδα: “Με ηδκ αοημθδζιμκζά ζοβηεκηνχκς υ,ηζ πνεζάγμιαζ βζα ηδ αμήεεζα ηςκ ζοκακενχπςκ ιμο”.

2. Ώημθμοεεί έπεζηα έκα δζάθεζιια 12 ανβχκ ιεηνδιάηςκ, ζηδ δζάνηεζα ημο μπμίμο ζημπάγεζαζ ηδ δφκαιδ, ηδ ζμθία ηαζ ηδκ αβάπδ πμο πνέπεζ κα δείλεζξ ζημοξ ζοκακενχπμοξ ζμο.

3. Έηπκεοζε ιεηνχκηαξ ςξ ημ 10, θέβμκηαξ: “Με ηδκ αοημθδζιμκζά εηπκές αβάπδ ζημοξ ζοκακενχπμοξ ιμο”.

4. Έπεζηα αημθμοεεί έκα δζάθεζιια 12 ιεηνδιάηςκ ηαηά ημ μπμίμ ζοθθμβίγεζαζ ηδκ

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

208

αβάπδ πνμξ υθα ηα υκηα. Βπακάθααε έπεζηα ηδ δζαδζηαζία, αθθά αοηή ηδ θμνά ηάκε ηδκ ενβαζία μθμηθδνςηζηά ζηδκ ηανδζά ακηί ζημ ηεθάθζ. Φεβξνπάξηνο 1936 Βίπα δίηζμ, αδεθθέ ιμο, θέβμκηάξ ζμο ζε ιζα πνμδβμφιεκδ μδδβία υηζ επνυηεζημ κα βίκμοκ αθθαβέξ ζηδ γςή, ζημ πενζαάθθμκ ηαζ ζηζξ ζοκεήηεξ ζμο. Βίδεξ πμθθά ηαζ ηαλίδερεξ πμθφ απυ ηυηε. Πμζμ ήηακ ημ ηένδμξ ιέπνζ αοηή ηδ ζηζβιή; Νζχεεζξ ειπθμοηζζιέκδ ηδκ εζχηενδ γςή ζμο; Βίζαζ θζβυηενμ εκδμζηνεθήξ ηαζ ζηνέθεζαζ πενζζζυηενμ πνμξ ηα έλς λεπκχκηαξ ημκ εαοηυ ζμο; Πάκηα αμδεμφζεξ ημοξ άθθμοξ αθθά δε θδζιμκμφζεξ πμηέ ηδ εέζδ ζμο ζακ ανςβμφ· οπήνπε ζοκεπχξ πάκηα δ αζοκείδδηδ έθλδ εηείκμο πμο αμδεμφζεξ πνμξ εζέκα ηαηά ιζα πνμζςπζηή έκκμζα ηαζ ζοπκά ιε ιζα επαηυθμοεδ άπςζδ απυ ζέκα. Σμοξ μδδβείξ ηχνα κα πάζμοκ εζέκα απυ ηα ιάηζα ημοξ ιπνμζηά ζημ υναια ηςκ δζηχκ ημοξ ροπχκ; Ώοηέξ είκαζ ενςηήζεζξ ζηζξ μπμίεξ ιυκμ εζφ ιπμνείξ κ‟ απακηήζεζξ ηαζ ζμο οπμδεζηκφμοκ επίζδξ έκα ακαβηαίμ πνέμξ. Δ απεθεοεένςζδ βζα ζέκα ανίζηεηαζ ζηδκ ηαεοπυηαλδ ζημκ υιζθμ ηςκ ζοιιαεδηχκ ζμο ηαζ ζηδκ ελάθεζρδ – υπςξ ζμο είπα κςνίηενα – ημο έηημο αηηζκζημφ θακαηζζιμφ ζμο. ΢ηδκ ηεθεοηαία αοηή βναιιή έηακεξ ιεβάθδ πνυμδμ ηαζ πμθθά πνέπεζ κα επαζκεεμφκ. Σχνα δ γςή ηδξ πνχηδξ Ώηηίκαξ ηδξ Θέθδζδξ ή Αφκαιδξ πνέπεζ κα έθεεζ αολακυιεκα ζε ηονζανπία. Γζα ζέκα δεκ απαζηείηαζ ηυζμ πμθφ δ επζαμθή ηδξ υρδξ εέθδζδ αθθά δ ηαηακυδζδ ημο ΢πεδίμο ηζ δ επαηυθμοεδ κμήιςκ ζοκενβαζία ζμο ι‟ αοηυ ημ ΢πέδζμ. Ώθθά είκαζ ημ ζπέδζμ βζα ηδκ ακενςπυηδηα ηζ υπζ ημ ζπέδζμ βζα ζέκα ζακ ζοιιέημπμο ηαζ ζοκενβάηδ ημο ιεβαθφηενμο ΢πεδίμο. Γζα ηδκ πνμζςπζηή ζμο ακάβκςζδ ηαζ ιεθέηδ ημοξ ενπυιεκμοξ ιήκεξ πνμηείκς κα ενεοκήζεζξ υθεξ ηζξ ακαθμνέξ βζα ημ ΢πέδζμ ζηα αζαθία ιμο, ζδιεζχκμκηαξ ηζξ υρεζξ πμο έπμοκ άιεζδ ζδιαζία ηαζ δεκ αζπμθμφκηαζ ιε ημ ζπέδζμ βζα ηδκ επενπυιεκδ θοθή ηαζ ημ ιαηνζκυ ιέθθμκ. Έπεζηα ηαηάβναρε ιε ζοκημιία ηαζ πενζθδπηζηά ηα ελέπμκηα ζδιεία ημο ΢πεδίμο· ιδκ είζαζ δζελμδζηυξ ηζ εηβοικάζμο ζε ιζα ζοκημιία πμο ηαηά ηακέκα ηνυπμ δεκ απμηθείεζ ηδ δζαφβεζα. Πνμπχνδζε ζηζξ ακαπκεοζηζηέξ αζηήζεζξ πμο ζμο ακέεεζα βζαηί δδιζμονβμφκ ιέζα ζμο πμθθέξ ακαβηαίεξ αθθαβέξ. ΢οιιμνθχζμο ιε ηζξ μδδβίεξ ιμο ηαζ ζοκέπζζε ηδκ ενβαζία· πνέπεζ πζα κα είκαζ αοηυιαηδ. ΢διείςζε υηζ ι‟ αοηυ ημκ ηνυπμ πνμςεείξ ζοβπνυκςξ ηνεζξ βναιιέξ δναζηδνζυηδηαξ: 1. Μζα θοζζηή δναζηδνζυηδηα…

2. Μζα θακηαζζαηή δναζηδνζυηδηα πμο αθέπεζ ηδκ παναπάκς ηίκδζδ ηδξ εκένβεζαξ ζ‟ έκα δζεοεεηδιέκμ νοειυ ηαζ δ μπμία ηδκ μναιαηίγεηαζ ηαεχξ ορχκεηαζ.

3. Μζα δναζηδνζυηδηα ζηέρδξ πμο έπεζ οπμηεζιεκζηά ηαζ ζηαεενά επίβκςζδ ηδξ δζπθήξ δζαδζηαζίαξ ηαζ ηςκ ακηζηεζιεκζηχκ ζημπχκ ηδξ. Oζ ζημπμί είκαζ κα μνβακχζεζξ ημ εκενβεζαηυ ζχια ηζ έηζζ κα ηαηημπμζήζεζξ ηζξ δοκάιεζξ ημο ζχιαημξ χζηε κα επζηεοπεεί έκα κμδηζηυ απμηέθεζια. ΢‟ υθα αοηά εα ιπμνμφζε κα πνμζηεεεί ιζα ηέηανηδ δναζηδνζυηδηα – εηείκδ ημο

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

209

Παναηδνδηή, ηδξ ροπήξ ζημ δζηυ ηδξ πεδίμ, πμο κμεί ή ημζηάγεζ ηδκ ακάπηολδ ηδξ ηνζπθήξ αοηήξ θεζημονβίαξ. Μδκ λεπκάξ, αδεθθέ ιμο, υηζ υθμζ μζ ιαεδηέξ πνέπεζ κα ιάεμοκ κα έπμοκ ηαοηυπνμκα ζοκείδδζδ ηαζ ηςκ ηνζχκ πεδίςκ ηαζ κα δζελάβμοκ ζοκεζδδηά δζάθμνεξ δναζηδνζυηδηεξ. Δ άζηδζδ αοηή πνέπεζ κα ζ‟ εηβοικάζεζ ζ‟ αοηή ηδκ ζηακυηδηα. Θα ήεεθα κα ζμο οπεκεοιίζς υηζ οπάνπεζ ζοπκά έκαξ ααεφξ επζζηδιμκζηυξ ιφγoο χπαξμεο βζα ηζξ αζηήζεζξ ηαζ ηζξ οπμδείλεζξ πμο δίκς. Μπμνεί κα ιδ ζμο είκαζ ειθακείξ ανπζηά, αθθά δ άβκμζά ζμο ιε ηακέκα ηνυπμ δεκ αηονχκεζ ηδκ απμηεθεζιαηζηυηδηα υζςκ πνμηείκμκηαζ· ημ εζχηενμ ένβμ ηδξ μνβάκςζδξ ιπμνεί κα πνμπςνήζεζ εφημθα αηυιδ ηζ υηακ δεκ οπάνπεζ ηαηακυδζδ ηςκ θυβςκ βζα ημοξ μπμίμοξ βίκεηαζ. ΋ζμκ αθμνά ημ δζαθμβζζηζηυ ζμο ένβμ επζδζχης πζα κα ημ αθθάλς. Ώημθμφεδζεξ βζα πμθφ πνυκμ αοηυ πμο ζμο έδςζα κςνίηενα. Σχνα πνμηείκς κ‟ αημθμοεήζεζξ ηαζ κα επζπεζνήζεζξ ημ δζαθμβζζηζηυ ένβμ ιε πενζζζυηενδ πνμζμπή ηαζ ιε ηδ δέμοζα παναηήνδζδ ηςκ απμηεθεζιάηςκ. Οθυηθδνμξ μ δζαθμβζζιυξ πνέπεζ κα δζελαπεεί ζηδκ ηανδζά – φρη ζηδ θοζζηή ηανδζά αθθά ζημ ηανδζαηυ ηέκηνμ ακάιεζα ζηζξ ςιμπθάηεξ ηαζ ζημ αζεενζηυ ζχια. ΋ιςξ δ ζηέρδ πνέπεζ κα δζαηδνείηαζ ιαηνζά απ‟ αοηή ηδκ πενζμπή ιεηά απυ ηδκ πνχηδ μνζζηζηή εζηίαζδ ηδξ ζοκείδδζδξ ζημ αζεενζηυ ζχια. Ώοηυξ είκαζ μ δζαθμβζζιυξ: 1. Βοεοβνάιιζζδ ιε ηδκ ροπή, πμο πνέπεζ κα πνμςεδεεί υζμ ημ δοκαηυ ηαπφηενα ςζυημο κα βίκεηαζ ηεθζηά ζπεδυκ ζηζβιζαία. Έπεζηα πεξ απμθαζζζηζηά: Βίιαζ δ ροπή. Δ ροπή είιαζ εβχ.

2. ΢οβηέκηνςζε έπεζηα ηδ ζοκείδδζή ζμο ζηδκ υρδ αβάπδ ηδξ θφζδξ ζμο, ηδκ εκένβεζα πμο νέεζ ιέζς ημο ηανδζαημφ ηέκηνμο ηαζ πνμζπάεδζε κα ηδκ ηναηήζεζξ ζηαεενά εηεί. ΋ιςξ λέπαζε ημ βεβμκυξ ημο ηανδζαημφ ηέκηνμο ηαζ ηνάηδζε ημ κμο ηονίςξ ζηδκ υρδ αβάπδ ηδξ ροπήξ. Καηυπζκ πεξ: Αζαπφκς αβάπδ ζημοξ οζμφξ ηςκ ακενχπςκ.

3. Έπεζηα βζα δεηαπέκηε θεπηά ζοθθμβίζμο ηδ θφζδ ηαζ ηδ ζδιαζία ηδξ αβάπδξ.

4. Ώθμφ ζοθθμβζζεείξ ημ εέια ηδξ αβάπδξ επί ηνεζξ εαδμιάδεξ ηάεε ιήκα, ιπμνείξ (ηδκ ηέηανηδ εαδμιάδα) κα ιεθεηήζεζξ ιε πνμζμπή ηζξ ζηέρεζξ πμο ήθεακ ζημ κμο ζμο ζπεηζηά ι‟ αοηυ ημ εέια. Μπμνείξ κα ημ ηάκεζξ απυ ηζξ ελήξ ηνεζξ ζημπζέξ: α. Σδξ μνεήξ ή θακεαζιέκδξ δνάζδξ ζηδκ έηθναζδ ηδξ αβάπδξ. α. Σμο ηζκήηνμο, ορδθμφ ή παιδθμφ, ζηδκ έηθναζδ ηδξ αβάπδξ. β. Σδξ ροπζηήξ δναζηδνζυηδηαξ ζηδκ έηθναζδ ηδξ αβάπδξ. Δ έηηδ αηηζκζηή έηθναζδ αβάπδξ είκαζ ζοκήεςξ ζδεαθζζηζηή ηζ εθανιυγεηαζ θακαηζηά· ζοπκά δ ηαεαοηή αθδεζκή αβάπδ απμοζζάγεζ ηαζ οπάνπεζ δ επζαμθή ζημοξ άθθμοξ εηείκμο πμο ημ ίδζμ ημ πνυζςπμ κμιίγεζ πςξ είκαζ αβάπδ. Δ δεφηενδ αηηζκζηή εκένβεζα ηδξ αβάπδξ, ζηδκ πενίπηςζδ ημο Υνζζημφ, ηονζανπμφζε ζηδκ έηηδ αηηζκζηή Πνμζςπζηυηδηά Σμο. Ώνβά ηαζ ααειζαία δ ηονζανπία αοηή πνέπεζ κ‟ ανπίζεζ κα ζοιααίκεζ ζε ζέκα. Σμκ οπυθμζπμ δζαθμβζζιυ ημκ βκςνίγεζξ ηαζ δε πνεζάγεηαζ κα ακαθενεεί εδχ.

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

210

Αχγνπζηνο 1936 ΏΑΒΛΦΒ ΜΟΤ ΏΠΟ ΠΏΛΕΏ, Ώκοπμιμκχ κ‟ ακηζθδθεείξ υηζ ηδ ζηζβιή ηδξ πακζεθήκμο αοημφ ημο πνυκμο ηενιαηίζεδηε έκαξ ηφηθμξ εηπαίδεοζδξ ηζ μθμηθήνςζδξ ηζ άνπζζε έκαξ κέμξ. O ααζζηυξ ηυκμξ ημο ηφηθμο πμο πέναζε ήηακ δ ακαηάθορδ – δ ακαηάθορδ ηδξ αδοκαιίαξ, υπζ ιζα ανκδηζηή ακαηάθορδ αθθά ιζα ακαηάθορδ πμο ήηακ βειάηδ εοεφκδ· δ ακαηάθορδ ηςκ ζοιιαεδηχκ ζμο ηαζ ηςκ αδεθθχκ ζμο ζακ πνμζηοκδηχκ ζηδκ Ώηναπυ· δ ακαηάθορδ ημο ζηυπμο ηαζ ιζα επαηυθμοεδ δέζιεοζή ζμο ζ‟ αοηυ ημ ζηυπμ· δ ακαηάθορδ ημο ένβμο πμο πνέπεζ κα βίκεζ ηαζ δ ακαηάθορδ ημο ΢πεδίμο. ΋θεξ αοηέξ μζ ακαηαθφρεζξ έβζκακ απυ ζέκα ηζ εηδζπθχεδηακ ζηδ ζοκείδδζή ζμο ηα θίβα ηεθεοηαία πνυκζα. Έιαεεξ ηαζ βκχνζζεξ πμθθά. Ώνπίγεζ πζα έκαξ κέμξ ηφηθμξ ηζ μ ααζζηυξ ηυκμξ ημο πνέπεζ κα είκαζ δ νινθιήξσζε ιε ζηυπμ ηδκ μοζζαζηζηή ηδξ θφζδ, ηδκ ηονίανπδ ακάβηδ ηδξ ηαζ ημ ένβμ πμο πνέπεζ κα πνμςεδεεί ηα θίβα επυιεκα πνυκζα. Πχξ εα επζηεοπεεί άναβε αοηή δ μθμηθήνςζδ; Καεχξ ιεθεηχ ημοξ ιαεδηέξ ζημκ ζδζαίηενμ αοηυ υιζθμ πμο ζοκδέεηαζ ιε ημ Άζναι ιμο, ακανςηζέιαζ ακ είκαζ δοκαηυ κα ηζκδεμφκ ιε ημκ ακαβηαίμ νοειυ ηζ έηζζ κα ιάεμοκ κα ενβάγμκηαζ ιαγί ζακ ιμκάδα. Βίζηε υθμζ ηυζμ έκημκα αημιζημί ηζ υπζ ιυκμ αοηυ, αθθά είζηε ηαζ οπενήθακμζ βζ‟ αοηυ. Βίζηε ααεζά ηαζ οπμζοκείδδηα ζηακμπμζδιέκμζ απ‟ αοηή ηδ πςνζζηζηή ζηάζδ. Ο μιαδζηυξ νοειυξ, δ μιαδζηή εκυηδηα, δ μιαδζηή αηεναζυηδηα ηαζ δ μιαδζηή ζφκεεζδ είκαζ δεοηενεφμκηα ζηδ ζοκείδδζδ ανηεηχκ απυ ζαξ ςξ πνμξ ηδκ αημιζηή ζαξ ακάπηολδ, ηζξ δζηέξ ζαξ ζηάζεζξ ηαζ ηζξ πνμζςπζηέξ ζαξ απυρεζξ. Έπς ιυκμ ηνεζξ ιαεδηέξ ζημκ ζδζαίηενμ αοηυ υιζθμ πμο είκαζ απαθθαβιέκμζ απ‟ αοηή ηδκ αδοκαιία ηαζ αζπμθμφκηαζ ηονίςξ ιε ηδκ μιαδζηή γςή ζε ακηζδζαζημθή ιε ηδκ αημιζηή ακεθζζζυιεκδ γςή. Οζ οπυθμζπμζ είκαζ αηυιδ αημιζηζζηέξ, υπζ υιςξ ιέθδ ημο νκίινπ, μθμηθδνςιέκα ζημκ υιζθμ. Λέβμκηαξ αοηυ, ζμο εηεέης ημ πνυαθδιά ζμο. Ώκηζθαιαάκμιαζ υηζ αβαπάξ ημοξ ζοιιαεδηέξ ζμο ηζ υηζ έπεζξ πναβιαηζηή αθμζίςζδ ζε ιέκα, ημ δάζηαθυ ζμο· αβαπάξ ηδκ αηναπυ πμο μδδβεί ζημ θςξ, αθθά εζφ ηαζ μζ άθθμζ είζηε αηυιδ ηα δναιαηζηά ηέκηνα ηδξ γςήξ ζαξ ηαζ είζηε μζ δοκαιζημί δεμπμζμί πάκς ζηδ δζηή ζαξ ζηδκή ζηδκ μπμία γδηάηε μ ηαεέκαξ κα παίλεζ έκακ πνςηαβςκζζηζηυ νυθμ· δ οπμηαβή ζηδκ μιαδζηή γςή, έκαξ ηυζμ ακαβηαίμξ πανάβμκηαξ ζημ ένβμ πμο πνέπεζ κα βίκεζ, δεκ έπεζ αηυιδ εηηζιδεεί. Ο θυβμξ βζ‟ αοηυ είκαζ υηζ εκμζηείηε αηυιδ ζημ αζηνζηυ πεδίμ· εθεί είvαζ δ εζηία ηδξ ζοκείδδζήξ ζαξ. Βίκαζ έκα ορδθυ επίπεδμ ημο αζηνζημφ πεδίμο, αθθά ςζυημο ιπμνέζεηε κα ιεηαημπζζεείηε ζηα κμδηζηά επίπεδα ηαζ κα ιάεεηε εηεί κα ζοβηναηείηε ημ κμο ζηαεενά ζημ θςξ, δ αίζεδζή ζαξ ηδξ ακαθμβίαξ εα είκαζ ακαπυθεοηηα θακεαζιέκδ ηαζ ηα πνχηα ηαζ ακαβηαία πνάβιαηα δε εα έπμοκ ηδκ πνχηδ ηαζ ακαβηαία εέζδ. Πνμζπαεχ κα ηάκς δφμ πνάβιαηα ιε ηάεε ιαεδηή ζημκ ζδζαίηενμ αοηυ υιζθμ: 1. Να ημκίζς ηδκ ζδζαίηενδ πνμδζάεεζδ ζηδκ μιαδζηή γςή πμο οπάνπεζ ιέζα ζαξ ηαζ πάκς ζε ηζ ααζίγεηαζ.

2. Να οπμδείλς πχξ ιπμνείηε κα μθμηθδνςεείηε ζηεκυηενα ζημκ υιζθμ ηαζ κα

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

211

ηνμθμδμηήζεηε έηζζ ηδκ μιαδζηή γςή, πςνίξ κ‟ ακηθείηε απθχξ ηνμθή βζα ζαξ απυ ημκ υιζθμ. Καεχξ ηάκς αοηή ηδ δήθςζδ ακανςηζέιαζ πυζμ εζθζηνζκήξ ημθιχ κα είιαζ ηαζ πυζμ ιπμνχ κα πνμπςνήζς ζηζξ μδδβίεξ ιμο βζα ζαξ. Βίκαζ δοκαηυ κ‟ απμδεπεείηε υθμζ ηδκ άπμρή ιμο, αθμφ δεκ ιπμνχ κα ηδκ μκμιάζς επίηνζζδ; Δ επίηνζζδ είκαζ πάκηα ηαηαζηνεπηζηή απ‟ υπμζμκ ηζ ακ βίκεηαζ. Oζ οπμδείλεζξ ιζαξ ακαβηαίαξ αθθαβήξ ζηάζδξ, πμο ζαξ πνμζθένμκηαζ ιε αβάπδ ηζ απυ ιζα ααεζά εδναζςιέκδ επζεοιία κα ζαξ δς υθμοξ εθεφεενμοξ βζα πθδνέζηενδ οπδνεζία, ακήημοκ αζθαθχξ ζε δζαθμνεηζηή ηαηδβμνία. Μπμνχ θμζπυκ κα ιζθήζς ζ‟ υθμοξ ζαξ εθεφεενα; Kαζ εα πνμζέλεηε ηα θυβζα ιμο ηυζμ υζμ εα άλζγε ζ‟ έκακ παθζυ, αβαπδιέκμ ηζ έιπζζημ θίθμ; Αε γδηχ ηίπμηε πενζζζυηενμ. Αε ζημπεφς κα ζαξ ηαηαπζέζς. Βπζεοιχ ιυκμ κα ζαξ αμδεήζς, κα ζοιαάθθς ζε ιζα απεθεοεενςηζηή δζαδζηαζία ηαζ κα ζαξ δς κα ααδίγεηε ιε πανά ζημ θςξ. Πμζμξ είκαζ θμζπυκ μ ηυκμξ ημο εζδζημφ ιδκφιαηυξ ιμο ζ‟ εζέκα, αδεθθέ ιμο; Πμζμ είκαζ αοηυ πμο ηονίςξ πνεζάγεηαζ κα ιάεεζξ ηαζ πνέπεζ κα δζέπεζ ηδ ζηάζδ ζμο ζημκ υιζθμ ηαζ ημ μπμίμ υηακ ημ ιάεεζξ, εα ζε μθμηθδνχζεζ ζηεκυηενα ζημκ υιζθυ ιμο; Ώπθά αοηυ: Μπμνείξ κα οπδνεηήζεζξ πμθφ ημκ υιζθυ ιμο ηαζ ηαθφηενα ημκ εαοηυ ζμο επζηοβπάκμκηαξ απξνζσπία φζνλ αθνξά ηελ πξνζσπηθφηεηά ζνπ. ΋ηακ εθεοεενςεείξ απ‟ ηδ βμδηεία ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ, ηυηε εα μθμηθδνςεείξ ζημκ υιζθυ ζμο ιε έκα κέμ ηζ απμηεθεζιαηζηυ ηνυπμ. Θα είζαζ πμθφηζιμξ βζα ημκ υιζθυ ιμο ηαζ εα ενέρεζξ ηδ γςή ημο, βζαηί εα είζαζ έκαξ αβςβυξ δζα ημο μπμίμο ιπμνεί κα νέεζ δ ζενανπζηή γςή ηζ υπζ απθά έκαξ δέηηδξ αοηήξ ηδξ γςήξ υπςξ ηχνα. ΢ηζξ παναπάκς θνάζεζξ ζοκμρίγεηαζ υθμ ημ πνυαθδια ηδξ γςήξ ζμο. Δ I.B.S. είκαζ αοηή πμο αβαπά ηαζ οπδνεηεί· δ Ε.B.S. είκαζ αοηή πμο ιζθά ζοκεηά ηζ ενβάγεηαζ βζα ιέκα. Δ εζηία ηδξ πνμζμπήξ ζμο ζηδκ εηβφικαζδ ηαζ ηδκ εηδήθςζδ ηδξ γςήξ ζμο είκαζ: Καηά πυζμ εβχ, δ Ε.ΐ.S., ζοιιμνθχκμιαζ ιε ηζξ απαζηήζεζξ; Πχξ πνδζζιμπμζχ εβχ, δ I.B.S., αοηέξ ηζξ πθδνμθμνίεξ; Σζ απμηεθέζιαηα έπς εβχ, δ Ε.B.S., απυ ηδ δζαθμβζζηζηή ιμο άζηδζδ; Σζ θαζκυιεκα ηαηαβνάθς εβχ, δ I.B.S., ηδ ζηζβιή ηδξ πακζεθήκμο; Πάκηα εβχ. Πάκηα δ I.B.S. Ξακαδζάααζε, αδεθθέ ιμο, υθεξ ηζξ ακαθμνέξ πμο έβναρεξ βζα ηδκ ενβαζία ζμο ηα δφμ ηεθεοηαία πνυκζα. ΢οβηέκηνςζέ ηεξ ηαζ δζάααζέ ηεξ βνήβμνα βζα κα δεζξ ηδ βεκζηή ημοξ ηάζδ ηαζ κα ζδιεζχζεζξ ακ δζηαζμθμβμφκηαζ ηα θυβζα ιμο. Βδχ ανίζηεηαζ δ ηνίζδ βζα ζέκα. Βδχ ζμο οπμδεζηκφεηαζ πμζμ πνέπεζ κα είκαζ ημ επυιεκμ αήια ζμο ιέζα ζημ θςξ. Πνμηφπηεζ ηχνα ημ ενχηδια ηζ πνέπεζ κα ηάκεζξ, πχξ πνέπεζ κα πνμπςνήζεζξ ηαζ πχξ κα ενβαζεείξ βζα ηδκ απεθεοεένςζδ απυ ημ “ζφιπθεβια ημο εβχ”. Ώξ απανζειήζς, βζα πενζζζυηενδ ζαθήκεζα ηαζ βζα κα είιαζ ζφκημιμξ, ηα ζηάδζα απυ ηα μπμία πνέπεζ κα πενάζεζξ: 1. Ώνκήζμο κα δναιαημπμζείξ ηδκ Ε.ΐ.S. ΢οκέπζζε ηδκ ενβαζία, ημ ζπέδζμ, ηδ δζδαζηαθία ηαζ ηδ ιεθέηδ ζμο, αθθά ηάκε ημ ιε αοημθδζιμκζά, παναηζκμφιεκμξ απυ ηζξ μιαδζηέξ ακάβηεξ, ηδκ παβηυζιζα ακάβηδ ηαζ ηδκ ακάβηδ ιμο βζα αμήεεζα ζημ ένβμ πμο ζπεδζάγς.

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

212

2. Μάεε κα ημ ηάκεζξ ζημπαγυιεκμξ ηδκ ροπή, εκζζπφμκηαξ ηδκ ροπζηή ζμο επαθή ηζ επζθένμκηαξ ιζα ζηαεενυηενδ εοεοβνάιιζζδ. Μάεε κα ζηέθηεζαζ πάκηα ιε υνμοξ ηδξ μιάδαξ ηζ υπζ ιε υνμοξ ηδξ Ε.B.S. Ώοηυ εα απαζηήζεζ πνυκμ βζαηί έκαξ νοειυξ πμο παβζχεδηε βζα ιζα πενίμδμ πμθθχκ πνυκςκ δε δζαζπάηαζ ηαζ δε δζαθφεηαζ εφημθα. Οζ παθζμί νοειμί πνεζάγμκηαζ ηάπμζα εηηυπζζδ.

3. Πνυζελε πενζζζυηενμ ηδ αναδζκή ακαζηυπδζδ ηζ άθθαλε αοηή πμο ηάκεζξ ιε ιζα ακαζηυπδζδ ζηδκ απνμζςπία… Ώκ πνμςεήζεζξ ιε πίζηδ αοηυ ημ ένβμ, εα απεθεοεενςεείξ απυ ημ άδναβια ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ ηαζ δε εα οπάνπμοκ ηυηε ιέζα ζμο ηα ηςνζκά ειπυδζα ζηδκ μιαδζηή μθμηθήνςζδ. Ώθμφ ημ ηυκζζα αοηυ, αδεθθέ ιμο, αξ πνμζεέζς υηζ δεκ έπεζξ ηαιζά αθδεζκή αζηία απμεάννοκζδξ βζαηί έηακεξ πναβιαηζηή πνυμδμ. ΢ακ ροπή έπεζξ κα δχζεζξ πμθθά. Μυθζξ εθεοεενχζεζξ ημκ αβςβυ απ‟ υ,ηζ ζήιενα παναηςθφεζ ηζ ειπμδίγεζ, ιπμνείξ κα ειπθμοηίζεζξ ηδκ μιαδζηή γςή ηαζ κα δχζεζξ πμθθά ζημοξ ζοιιαεδηέξ ζμο. Πνμπχνδζε θμζπυκ ιε πανά ζε πθμοζζυηενδ οπδνεζία ηζ αθδεζκυηενδ αοημθδζιμκζά. Ο ηενιαηζζιυξ ηδξ επζννμήξ ηδξ έηηδξ αηηζκζηήξ εκένβεζαξ, υπςξ εηθνάγεηαζ ζηδ γςή ηδξ πνμζςπζηυηδηάξ ζμο, δεκ είκαζ εφημθμ ένβμ αθθά είκαζ ένβμ ημο μπμίμο είζαζ άλζμξ. Νςνίηενα έεεζα μνζζηζηά ηα εειέθζα βζα υζα ζμο είπα εδχ, βζαηί εοιάζαζ υηζ ακαθένεδηα ζηδκ ελζδακίηεοζδ ηδξ πνμζςπζηυηδηάξ ζμο. Φεβξνπάξηνο 1937 ΏΑΒΛΦΒ ΜΟΤ, Oζ απακηήζεζξ ζμο ζηζξ ενςηήζεζξ πμο έεεζα ήηακ έκηζιεξ. Αεκ είκαζ υιςξ θνυκζιμ κα ζοκεπίζεζξ ηδ δζαδζηαζία ηδξ αοημελέηαζδξ πμθφ ζηεκά, επεζδή μ ακαθοηζηυξ ζμο κμοξ θεζημονβεί ηχνα ιε επάνηεζα ηαζ μ ηίκδοκμξ ηδξ οπενθεζημονβίαξ οπάνπεζ πάκηα. ΢ε ιζα γςή αθζενςιέκδ ζηδ δζδαζηαθία (υπςξ δ δζηή ζμο), είηε πνυηεζηαζ βζα δζδαζηαθία εειάηςκ ημο θοζζημφ πεδίμο ή εζςηενζηήξ δζδαπήξ, μ δάζηαθμξ πνέπεζ κ‟ αζηεί πάκηα ηδ εεία ηέπκδ ηδξ απμηέκηνςζδξ. Βπεζδή ανίζηεηαζ ακαβηαζηζηά απυ ηζξ πενζζηάζεζξ ζημ ηέκηνμ, δ εζχηενδ ζηάζδ πμο πνέπεζ κα ηαθθζενβδεεί πνέπεζ κα είκαζ εηείκδ ιζαξ ζπεδζαζιέκδξ, πενζθενεζαηήξ πνμζμπήξ, ιζαξ ηαφηζζδξ ιε υζμοξ πνυηεζηαζ κα δζδαπεμφκ ηαζ απχθεζαξ ηδξ ζοκεπμφξ αίζεδζδξ ημο ιζηνμφ εαοημφ. Δ άζηδζδ ηδξ απυζπαζδξ απ‟ ηδκ ζδζμηέθεζα ηαζ ηδ ιαηαζμδμλία πμο εηδδθχκεζ δ παναηδνμφζα ροπή, δεκ είκαζ εφημθμ ένβμ, ζδζαίηενα βζα ηάπμζμκ ιε ηδκ ζδζμζοβηναζία ζμο. Πχξ ιπμνεί κα επζηεοπεεί; Οζ υνμζ ηδξ απμδέζιεοζδξ είκαζ απθμί, αδεθθέ ιμο· δ ηέπκδ ηδξ ζοιιυνθςζδξ είκαζ δφζημθδ. Πμζμζ είκαζ αοημί μζ υνμζ; Θα ημοξ ακαθένς ιε ζοκημιία, βζαηί δε πνεζάγεζαζ δζεοηνζκίζεζξ ιεηά απ‟ υθδ ηδκ εηπαίδεοζή ζμο: 1. Δ εζηίαζδ ηδξ πνμζμπήξ ζημ ηεθάθζ.

2. Δ εοεοβνάιιζζδ ηςκ ζςιάηςκ ιε ηδκ μνεή ηζ επζηδνμφιεκδ ακαπκμή ηαζ δ ηεθζηή αθαίνεζδ. ΢οθθμβίζμο ηζξ δφμ αοηέξ απαζηήζεζξ βζαηί ιπμνείξ πζα κα ηζξ πνδζζιμπμζήζεζξ ηαζ κα ιεθεηήζεζξ επίζδξ ηα ανπαία θυβζα ημο Παηάκηγαθζ πμο αζπμθείηαζ πθήνςξ ιε ημ γήηδια.

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

213

3. Δ ηαφηζζδ ιε ημοξ άθθμοξ ηζ έπεζηα δ ηεθζηή ελαθάκζζδ ημο ιζηνμφ εαοημφ. ΢διείςζε ςζηυζμ υηζ ζ‟ αοηή ηδκ πενίπηςζδ εθέβπεζ ημ ζςζηυ ηίκδηνμ.

4. Σμ έκημκμ δοκαιζηυ εκδζαθένμκ ζημ εέια ηδξ ζηζβιήξ, εθεφεενμξ απυ θακαηζζιυ ηαζ πενζμνζζιμφξ, ακηζθαιαακυιεκμξ υηζ – ιε ημ ζςζηυ πεζνζζιυ – υθα ηα εέιαηα έπμοκ πκεοιαηζηή ζδιαζία. Πνέπεζ κα εηδδθχκεζξ εκδζαθένμκ βζα ημκ εαοηυ ιυκμ ζηδ δζάνηεζα ηδξ αναδζκήξ ακαζηυπδζδξ ηδκ μπμία εα ζμο γδημφζα κα ζοκεπίζεζξ πνμζεηηζηά. Βίκαζ πναβιαηζηά ςθέθζιδ βζα ζέκα… Δ γςή απαζηεί ηχνα απυ ζέκα πμθθή οπδνεζία. Φνυκηζζε κα ιδκ απμηνοζηαθθχκεζαζ. Καεχξ βενκμφιε ιε ηδ θοζζηή έκκμζα (ιζα ζηέρδ πμο πάκηα απμθεφβεζξ, αδεθθέ ιμο) οπάνπεζ πάκηα δ ηάζδ κα ηαεδθςκυιαζηε ζημοξ νοειμφξ ηαζ ζημπμφξ ηδξ γςήξ ιαξ· ημ εέια ηδξ γςήξ είκαζ ζηαεενυ ηζ μ ηίκδοκμξ ηδξ αηαιρίαξ είκαζ πμθφ πναβιαηζηυξ. Φνυκηζζε κα ιέκεζξ εφηαιπημξ ηαζ νεοζηυξ ηαζ κα καζαίλεηο ζοκεπχξ. Αίδαλε, αδεθθέ ιμο, απ‟ ηζξ δσληαλέο εκπεηξίεο πμο αζχκεζξ ηζ υπζ απυ ιζα ζοζζςνεοιέκδ ζεζνά επεζζμδίςκ ηδξ γςήξ. Ώοηή δ ζηέρδ απαζηεί ηδκ πνμζεηηζηή ζμο ιεθέηδ. Μυκμ έηζζ ιπμνμφκ ηα θυβζα ζμο ηζ δ επζννμή ηδξ γςήξ ζμο κα θένμοκ ζημοξ άθθμοξ ημ γςκηακυ εηείκμ πον πμο ιπμνεί κα ακαθθέλεζ ηδ γςή ημοξ ιε εεζυηδηα. Mδ δζαθέβεζξ ηα εέιαηα ηδξ οπδνεζίαξ ζμο αθθά οπδνέηδζε υθμοξ υζμοξ γδημφκ ηδ αμήεεζά ζμο. Μδκ ημοξ ράπκεζξ μ ίδζμξ. ΢ηδκ ηεθεοηαία αοηή ζηέρδ ανίζηεηαζ βζα ζέκα πμθθή ιεθθμκηζηή ηαηακυδζδ. Έκα πνάβια πνμζπαεχ κα ζμο πς, αθθά ιπμνχ κα ιεηαδχζς ηδ ζηέρδ ιμο ιε θέλεζξ πμο είκαζ ακαβηαζηζηά αυνζζηεξ. Αεκ είκαζ πνέμξ ιμο κα νίλς πμθφ θςξ ζημ ιέθθμκ. ΋ιςξ εα πς αοηυ: Αζαιυνθςζε ηδ γςή ζμο ζημ πνυηοπμ ημο ζακκοάζζκ ηαζ απυθοβε ηζξ πνμζημθθήζεζξ ημο θοζζημφ πεδίμο. Ώκ δεκ ημ ηάκεζξ, εα ζε απμβμδηεφζμοκ ηζ μ πυκμξ εα ειπμδίζεζ ηα πυδζα ζμο ηαεχξ εα ζημκηάθημοκ ζηδκ Ώηναπυ. Πενπάηα, αδεθθέ ιμο, εθεφεενμξ ηαζ ιδκ πνμζημθθάζαζ ζε ηακέκακ ηαζ ιδκ ηναηάξ ηακέκα πνυζςπμ ημκηά ζμο ιε ηα δεζιά ηδξ πνμζηυθθδζδξ. Μπμνείξ άναβε κα είζαζ έκαξ αθδεζκυξ ζακκοάζζκ ηαζ κα ζηέηεζαζ ζηδ γςή ιυκμξ ή ιυκμ ιε ημοξ αδεθθμφξ ζμο ιαεδηέξ ζακ ζοκηνυθμοξ ηαζ θίθμοξ; ΢ηζξ ακαπηφλεζξ ηςκ δφμ επυιεκςκ πνυκςκ θνυκηζζε κα ένπμκηαζ ζοκεπχξ ζημ κμο ζμο αοηά ηα θυβζα ιμο, βζαηί έηζζ εα πεζνζζεείξ ηα εκδεπυιεκα ηςκ ζπέζεςκ ηδξ γςήξ ιε πκεοιαηζηυ ηνυπμ. Ώκ ιπμνείξ κα αθέπεζξ ηζξ πενζζηάζεζξ ηδξ γςήξ κα ακμζημδμιμφκηαζ βφνς ζμο ή κα ηαηαννέμοκ ζημ ηίπμηε ιε ηδκ ίδζα δνειία, ηυηε ημ πεδίμ οπδνεζίαξ ζμο ιπμνεί κα δζεονοκεεί. Αε εα εκδζαθένεζαζ βζα ηζξ οπμεέζεζξ ημο ιζηνμφ εαοημφ. ΐθέπμκηαξ αοηυ, μζ πμθθμί ιζηνμί εαοημί εα έθεμοκ ζε ζέκα βζα αμήεεζα. ΢επηέκβξηνο 1937 ΏΑΒΛΦΒ ΜΟΤ, ΋,ηζ έπς κα ζμο πς ιπμνεί κα ηαθοθεεί επανηχξ ηαεχξ ελεηάγς ιαγί ζμο ηζξ πέκηε αηηίκεξ πμο ζε ηοαενκμφκ ζηδκ ζδζαίηενδ αοηή γςή. Ώπυ ηυηε πμο επζημζκχκδζα ηεθεοηαία ιαγί ζμο, δ γςή ζμο άκμζλε ααειζαία πάκς ζηζξ βναιιέξ οπδνεζίαξ πνμξ ημοξ ζοκακενχπμοξ ζμο ηαζ πνμξ ειάξ. Μζα θέλδ εα ήεεθα κα ζμο πς βζ‟ αοηυ: Μδκ

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

214

αθήκεζξ αοηή ηδκ οπδνεζία κα πάνεζ ηδ εέζδ ηδξ ροπήξ ζμο ζηδκ αθοπκζγυιεκδ ζοκείδδζή ζμο μφηε ηαζ μζ ζηακμπμζήζεζξ – πμο ένπμκηαζ ακαπυθεοηηα – κα ακηζηαηαζηήζμοκ ημκ πυεμ βζα ηδκ εοδαζιμκία πμο αζχκεζ δ ροπή ηαζ δδιζμονβεί ιζα ιαβκδηζηή ζπέζδ ιε ημκ ηυζιμ ηςκ ροπχκ. Να γεζξ πάκηα ζημ ιοζηζηυ ηυπμ ηδξ ροπήξ ηαζ κα ιέκεζξ πάκηα ζζςπδθυξ. Γζα πμθθά πνυκζα ζημπάζεδηεξ ηδκ οθζζηάιεκδ ζπέζδ ιεηαλφ ηδξ πνχηδξ αηηζκζηήξ ροπήξ ζμο ηαζ ηδξ έηηδξ αηηζκζηήξ πνμζςπζηυηδηάξ ζμο. Έπεζξ ακηζθδθεεί υηζ βζα ζέκα (ζ‟ αοηή ηδκ εκζάνηςζδ) ιυκμ δ αβάπδ ηαζ δ οπδνεζία πνέπεζ κα δζέπμοκ ηδ γςζηή ζμο έηθναζδ, ακ πνυηεζηαζ κα ελμοδεηενςεεί δ θζθμδμλία ηαζ δ οπενδθάκεζα ηδξ πνχηδξ αηηίκαξ ηαζ μ θακαηζζιυξ ηδξ έηηδξ αηηίκαξ ιε ηα παναηηδνζζηζηά ηδξ πμο πανάβμοκ βμδηεία ηαζ κα επζηεοπεεί ζζμννμπία. Δ ζπέζδ αοηή είκαζ ημ ηφνζμ πνυαθδιά ζμο. Ώξ πενζπθέλμοιε πενζζζυηενμ αοηυ ημ πνυαθδια ιε ηδκ ακαβκχνζζδ ηςκ αηηζκζηχκ πμζμηήηςκ ηςκ ηνζχκ ζςιάηςκ! Ίζςξ υιςξ δ πενζπθμηή κα απθμπμζδεεί ηαζ ιζα ιεθέηδ ηςκ πζμ θεπημιενχκ ηάζεςκ ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ κ‟ απμηαθφρεζ πδβέξ ζζπφμξ ηαζ κα θένεζ δζαθχηζζδ. Βίκαζ πνήζζιμ κα λένεζξ ηζξ βναιιέξ εθάπζζηδξ ακηίζηαζδξ. Σμ λνεηηθφ ζνπ ζψκα είκαζ ζηδκ ηέηανηδ αηηίκα ηζ αοηή ιπμνεί ζαθχξ κα ζε αμδεήζεζ ακ δ εκεπυιεκδ εκένβεζα πνδζζιμπμζδεεί μνεά, επεζδή – πανυηζ ζδιαίκεζ ηδκ επίηεολδ ανιμκίαξ ιέζς δζαιάπδξ – παναζφνεζ επίζδξ ζε δνάζδ ιζα άθθδ δεοηεναηηζκζηή ζδζυηδηα, αμδεχκηαξ έηζζ ημ ένβμ ηδξ “βθφηακζδξ” ηδξ θφζδξ ζμο, ακ ιπμνχ κα πνδζζιμπμζήζς ιζα ηυζμ ημζκή θέλδ. Καεχξ δ αηηίκα αοηή εθέβπεζ ημ κμδηζηυ ζμο ζχια, ζε αάγεζ, ιζθχκηαξ ζοιαμθζηά, ζηδκ ηάλδ ηςκ πμθειζζηχκ ηαζ ζε μδδβεί ζε ιάπδ, αηυιδ ηζ ακ είκαζ ηαεανά ζδεαθζζηζηή ή ηαιζά θμνά οπυ ηδκ επζννμή ηδξ βμδηείαξ. Σμ αζηξηθφ ζνπ ζψκα απμηεθεί πναβιαηζηυ πνυαθδια βζαηί ημκίγεζ ηδκ αηηίκα ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ· ηζ αοηυ επίζδξ ανίζηεηαζ ζηδκ έηηδ αηηίκα. Πνέπεζ κα εοιάζαζ υηζ μζ αηηίκεξ έπμοκ ηζξ δεοηενεφμοζεξ ζδζυηδηέξ ημοξ ηζ υπςξ αηνζαχξ δ έηηδ αηηίκα – πμο εηθνάγεηαζ ζηδκ πνμζςπζηυηδηά ζμο – ιπμνεί κα μδδβήζεζ ζηδ θακαηζηή επζδίςλδ ημο ζδακζημφ (μηζδήπμηε ηζ ακ ζδιαίκεζ αοηυ βζα ζέκα), έηζζ δ ίδζα αηηίκα ζημ αζηνζηυ ζχια πανάβεζ ηδκ έηθναζδ ηδξ αθμζίςζδξ. ΢ηδκ πενίπηςζή ζμο δ αθμζίςζδ αοηή ζοκζζηά βζα ζέκα ημ ζπυνμ ηδξ ακζδζμηέθεζαξ. Δ αθμζίςζδ αοηή, υζμ ζε αθμνά, δεκ είκαζ αθμζίςζδ ζηα ζδζμηεθή ζμο ζοιθένμκηα, αθθά είκαζ βζα ζέκα έκαξ ιεβάθμξ ελςζηνεθήξ πανάβςκ. ΢ε μδδβεί πάκς ζημ δνυιμ ηδξ οπδνεζίαξ. ΋ηακ υιςξ δφμ υνβακα ή θμνείξ θαη δ ροπή ανίζημκηαζ ζηδκ ίδζα αηηίκα, ηυηε ειθακίγεηαζ ημ πνυαθδια ηδξ μνεήξ ελζζμννυπδζδξ ηςκ δοκάιεςκ ηζ αοηυ οπήνλε πμθφ πναβιαηζηυ ζηδκ πενίπηςζή ζμο, έηζζ δεκ είκαζ; Έπεζξ έκα θπζηθφ ζψκα ηνίηδξ αηηίκαξ. Ώοηυ ζoο δίκεζ επαθή ηαζ ζε ηαηεαάγεζ ζηδ βδ, πνάβια πμο ηαηελμπήκ πνεζάγεηαζ έκα πνυζςπμ έηηδξ αηηίκαξ, ζδζαίηενα υηακ είκαζ πμθφ ακαπηοβιέκμ. ΢ε αμδεά ζηδκ έηθναζδ ζημ θοζζηυ πεδίμ· απμηεθεί έκα εζηζαηυ ζδιείμ βζα ηδκ εηδήθςζδ ηδξ ροπήξ, βζαηί είκαζ ζδζαγυκηςξ δ αηηίκα πμο παναζφνεζ ζε έηθναζδ ηδκ ηνίηδ υρδ ηδξ εεζυηδηαξ· ιπμνεί κα πνμηαθέζεζ ηδκ ζζπφ ζηδκ έηθναζδ ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ, αθθά ιπμνεί επίζδξ κα απμδεζπεεί έκα ζαθέξ ειπυδζμ. Γζα κα ζοκμρίζμοιε ιπμνμφιε θμζπυκ κα πμφιε υηζ oζ αηηίκεξ ζμο είκαζ oζ ελήξ:

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

1.

2.

3.

4.

5.

215

Δ αηηίκα ηδξ ροπήξ – δ πνχηδ Ώηηίκα ηδξ Θέθδζδξ ή Αφκαιδξ. Δ αηηίκα ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ – δ έηηδ Ώηηίκα ηδξ Ώθμζίςζδξ ή ημο Εδεαθζζιμφ. Δ αηηίκα ημο κμο – δ ηέηανηδ Ώηηίκα ηδξ Ώνιμκίαξ ιέζς Αζαιάπδξ. Δ αηηίκα ημο αζηνζημφ ζχιαημξ – δ έηηδ Ώηηίκα ηδξ Ώθμζίςζδξ. Δ αηηίκα ημο θοζζημφ ζχιαημξ – δ ηνίηδ Ώηηίκα ηδξ Βκενβμφ Νμδιμζφκδξ.

Ώοηυ εα ζμο θακενχζεζ ηζξ βναιιέξ εκένβεζαξ πμο πνςιαηίγμκηαζ απυ ηζξ δφμ ηφνζεξ αηηίκεξ ημο δθζαημφ ιαξ ζοζηήιαημξ: ΢ηδκ πενίπηςζή ζμο εηθνάγμκηαζ ιέζς ηςκ αηηίκςκ 4 ηαζ 6 ηαζ ιέζς ηςκ αηηίκςκ 1 ηαζ 3. Ώοηυ είκαζ πνήζζιμ κα ημ βκςνίγεζξ, έηζζ δεκ είκαζ; Μζα κφλδ εα ζμο δχζς ηχνα, αδεθθέ ιμο. Πνυζελε ηδκ οβεία ζμο ζηα ενπυιεκα πνυκζα ηζ έηζζ εα πνμζθένεζξ αολδιέκδ οπδνεζία ηζ επίζδξ δζαηδνήζμο νεοζηυξ ζε πνυεεζδ, ζε ζημπυ ηαζ ζε δνάζδ. Καεχξ πενκά μ ηαζνυξ ε‟ ακηζθδθεείξ ζε ηζ ακαθένμιαζ. Φεβξνπάξηνο 1938 ΏΑΒΛΦΒ ΜΟΤ, Σμκ επυιεκμ πνυκμ ε‟ ακηζιεηςπίζεζξ δφμ ααζζηέξ απμθάζεζξ. Αε εα ζμο οπμδείλς πμζεξ εα είκαζ. Με ηδκ ακαβκχνζζδ ηςκ απμθαζζζηζηχκ ηνίζεςκ ηδξ γςήξ μ ιαεδηήξ απμηηά ηδ δφκαιδ κα ζηέηεζ ιυκμξ ηζ απμζπαζιέκμξ ηαζ ιε ηδκ ζηακυηδηα κα ζηέηεζ απμζπαζιέκμξ ένπεηαζ δ δφκαιδ ηδκ μπμία μ εείμξ Παναηδνδηήξ ιπμνεί κα πεζνζζεεί ακ δεκ ηαοηίγεηαζ ιε ηζξ πενζζηάζεζξ. Έκα απ‟ ηα πνάβιαηα πμο εα ειθακζζεμφκ ζηδ δζάνηεζα ημο επυιεκμο αζχκα εα είκαζ ιζα ηαθφηενδ ηαηακυδζδ ημο Νυιμο ηςκ Κφηθςκ. Θα επαημθμοεήζεζ ηυηε ιζα ηαηακυδζδ ημο νοειμφ ηδξ γςήξ ιε ηζξ ορδθέξ ηδξ ζηζβιέξ, ηζξ ζημηεζκέξ ηαζ ηαηαεθζπηζηέξ ηδξ χνεξ (δε ιζθχ ιε υνμοξ ζοκαζζεδιαηζηήξ ακηίδναζδξ αθθά εκαθθαβχκ ηςκ ζηζβιχκ φρμοξ) ηαζ ηα δφζημθα δζαθείιιαηά ηδξ υπμο δ ηαηακυδζδ δζαιμνθχκεηαζ ιε ηδ δνάζδ ηδξ εθανιμζιέκδξ θμβζηήξ. Βίκαζ ζδζαίηενα ζοκεηυ βζα ημοξ ακενχπμοξ ηδξ έηηδξ αηηίκαξ κα ηονζανπήζμοκ ημ Νυιμ ηςκ Κφηθςκ ηαζ ηδξ νοειζηήξ ακάπηολδξ, βζαηί δ πνμδζάεεζή ημοξ βζα θακαηζηή ηαζ αίαζδ δνάζδ ιπμνεί κα ελμοδεηενςεεί ιε ημ ζχθνμκα πεζνζζιυ ημο νοειμφ ηδξ γςήξ. Πέναζεξ απυ ιζα πενίμδμ εηηεηαιέκδξ οπδνεζίαξ· ζε ιεηέθενε ιαηνζά απυ ηδκ πνυεεζδ ηδξ γςήξ ηςκ πνμδβμφιεκςκ πνυκςκ ηαζ κέεξ ζπέζεζξ ηαζ κέεξ δοκάιεζξ οπμηζκμφκ ηζξ ιένεξ ζμο. Φνυκηζζε κα δζαηδνήζεζξ ανηεηέξ απυ ηζξ παθζέξ ζοκεήηεξ ηαζ ηζξ παθζέξ ζπέζεζξ βζα κα ελαζθαθίζεζξ ζοκέπεζα ηαζ ζηαεενυηδηα. Πνμζπαεχ κα δζαηοπχζς ηδ δζδαζηαθία πμο δίκς ζε ζέκα ηαζ ζημοξ ζοιιαεδηέξ ζμο ζ‟ αοηυ ημκ υιζθμ ιε ηέημζμ ηνυπμ χζηε κα βίκεζ ακηζθδπηή απυ εηείκμοξ βζα ημοξ μπμίμοξ πνμμνίγεηαζ δ εζδζηή δζδαζηαθία, πςνίξ κα πνεζάγεηαζ κα εζπςεεί ηάηζ πμο εα οπέεαθπε ηδκ πενζένβεζα ζημ κμο ηςκ άθθςκ ιαεδηχκ ημο μιίθμο. Σαλίδερεξ πμθφ ζηδ δζάνηεζα ηςκ πεναζιέκςκ έλζ πνυκςκ ηζ δ ηάζδ ηδξ γςήξ ζμο (ηαζ ι‟ αοηυ εκκμχ ηδκ ηάζδ ηδξ πκεοιαηζηήξ ζμο γςήξ) εδναζχεδηε πζα μνζζηζηά. Υνδζζιμπμζχ αοηέξ ηζξ θέλεζξ βζα κα εηθνάζς ηδκ ζδέα ηδξ πνυεεζδξ ηδξ ροπήξ.

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

216

Μπμνείξ άναβε κα ζηνέρεζξ ημ κμο ζμο πίζς ζημ πνυκμ υπμο έβζκε ζαθήξ αοηυξ μ πνμζακαημθζζιυξ; Σέημζεξ ακαδνμιέξ έπμοκ πναβιαηζηή αλία, αδεθθέ ιμο. Γδηχ ζήιενα κα αζπμθδεχ ιε ηα κμδηζηά πνμαθήιαηα ηςκ ιαεδηχκ ζ‟ αοηυ ημκ υιζθμ. ΢μο είπα κςνίηενα υηζ ημ κμδηζηυ ζμο ζχια νοειίγεηαζ απυ ηδκ ηέηανηδ Ώηηίκα ηδξ Ώνιμκίαξ ιέζς Αζαιάπδξ. Ώοηή δ αηηίκα οπήνλε έκαξ πανάβμκηαξ πμο δζέθοζε πμθθέξ απ‟ ηζξ δοζημθίεξ πμο ηζκδημπμζήεδηακ απ‟ ηδκ έηηδ αηηζκζηή πνμζςπζηυηδηά ζμο δ μπμία ήηακ εζηζαζιέκδ ηζ έβζκε πζμ ζζπονή απυ έκα αζηνζηυ ζχια έηηδξ αηηίκαξ. Δ πνμζςπζηυηδηα πάκηα ζοκδέεηαζ ή εζηζάγεηαζ ηαηελμπήκ ζε ιζα απ‟ ηζξ ηνεζξ υρεζξ ηδξ. Θα πνμζπαεήζς κα ζμο δείλς ηχνα ημοξ θμνείξ δζα ηςκ μπμίςκ εηθνάγεηαζ επίζδξ ηονίςξ δ ροπζηή αηηίκα: 1. Δ ροπζηή εκένβεζα ζηδκ πενίπηςζή ζμο γδηά έηθναζδ ιέζς ημο γςηζημφ ή αζεενζημφ ζχιαημξ.

2. Δ δφκαιδ ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ είκαζ εζηζαζιέκδ ζημ αζηνζηυ ζχια. Λίβδ ζηέρδ ζηα δφμ αοηά βεβμκυηα εα ζμο λεηαεανίζεζ πμφ ανίζηεηαζ ημ πνυαθδια ηδξ γςήξ ζμο. Βίκαζ ημ πνυαθδια ηδξ ζοβπχκεοζδξ ηζ ακάιεζλδξ ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ χζηε δ εκένβεζα ηδξ ροπήξ κα ιπμνεί κα εθέβπεζ απ‟ ηα κμδηζηά επίπεδα ηζ έηζζ κα πνδζζιμπμζεί ημ ηέηανημ αηηζκζηυ κμδηζηυ ζμο ζχια χζηε δ οπενδναζηδνζυηδηα ημο γςηζημφ ηαζ ημο αζηνζημφ ζχιαημξ κα ιπμνεί κα οπενκζηδεεί. Βίκαζ πνήζζιμ κα ημ βκςνίγεζξ, δεκ είκαζ έηζζ; Τπάνπμοκ μνζζιέκεξ ιεβάθεξ εοεοβναιιζζηζηέξ πμζυηδηεξ πμο ένπμκηαζ ζε δνάζδ υηακ δ ροπή ιπμνεί κ‟ αδνάλεζ ηαζ κα εθέβλεζ ημ γςηζηυ ζχια, αθθά εηδδθχκμκηαζ πενζζζυηενμ ζακ θοζζηή γςηζηυηδηα πανά ζακ πμζυηδηεξ ζηδ ζοκείδδζδ. Ώοηυ κμιίγς πςξ ημ λένεζξ. ΢ηδκ οπυθμζπδ γςή ζμο, ακ ενβαζεείξ ιε ημ κμδηζηυ ζμο ζχια ηαζ ημ εθέβλεζξ (ζακ ροπή), εα ιπεζξ ζηδκ επυιεκδ εκζάνηςζή ζμο ιε ημκ έθεβπμ ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ επζηεκηνςιέκμ ζημ κμο. Ώοηυ ζδιαίκεζ ιζα πμθφ δζεονοιέκδ ζοκείδδζδ ηαζ πμθφ ιεβαθφηενδ δφκαιδ κα οπδνεηείξ – δφκαιδ πνμζανιμζιέκδ ζηδκ ακηζιεηςπζγυιεκδ ακάβηδ. Πμζα είκαζ ηα παναηηδνζζηζηά εκυξ κμδηζημφ ζχιαημξ ηέηανηδξ αηηίκαξ, αδεθθέ ιμο; Ώξ ζμο απανζειήζς θίβα απ‟ αοηά, αθήκμκηάξ ζε κα ηάκεζξ ηδ δζηή ζμο εθανιμβή ιε εζθζηνίκεζα ηαζ ηαηακυδζδ. Καηαζηξεπηηθά Δπνηθνδνκεηηθά Μζα εζχηενδ κμδηζηή ιάπδ .......................... Δ θφζδ ηςκ γεοβχκ ηςκ ακηζεέηςκ. Πμθθμί ακηαβςκζζιμί ................................... Μδ-ημιιαηζζιυξ. Δ Μέζδ Οδυξ. Πνμηαηάθδρδ ............................................... Ώκεηηζηή ηαηακυδζδ. Πνμζςπζηή εκυηδηα ηαζ ζφκεεζδ................. Οιαδζηή εκυηδηα ηαζ ζφκεεζδ. Αζαθςκία, εζςηενζηή ηζ ελςηενζηή .............. Ώνιμκία ιέζα ηζ έλς. Πενζααθθμκηζηά πνμαθήιαηα ....................... Πενζααθθμκηζηή εζνήκδ. Βπζαμθή ηδξ πνμζςπζηήξ εέθδζδξ ............... Έηθναζδ ηδξ εέθδζδξ-βζα-αβάπδ. Τπάνπμοκ θοζζηά πμθθέξ άθθεξ πμζυηδηεξ ηαζ ηάζεζξ, αθθά απανίειδζα εηείκεξ πμο ζμο είκαζ πενζζζυηενμ πνήζζιεξ. Θα ήεεθα κα ζμο εοιίζς υηζ δ ηέηανηδ αηηίκα, υηακ απμηεθεί ιένμξ ημο δοκαιζημφ ελμπθζζιμφ ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ, είκαζ έηθναζδ ηδξ

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

217

εέθδζδξ-βζα-αβάπδ (είηε ιε ηδκ οθζηή είηε ηδκ πκεοιαηζηή έκκμζα). ΢οκδέεηαζ ζοκεπχξ ιε ηδκ πνχηδ αηηίκα ιέζς ηδξ έιθαζήξ ηδξ ζηδ εέθδζδ. Αεκ πνέπεζ θμζπυκ κα ζμο είκαζ ηυζμ δφζημθμ κα ιεηαημπίζεζξ ηδκ ροπζηή ζμο έιθαζδ ζηδ “κμδηζηή πενζμπή” ηζ απφ εθεί κα εθέβπεζξ ημ θοζζηυ ζχια ακηί κα ημ εθέβπεζξ (υπςξ ζοιααίκεζ ηχνα) ιε ιζα ιεβάθδ πνμζπάεεζα ροπζημφ έθεβπμο απυ ροπζηά επίπεδα. Ώοηυ είκαζ βζα ζέκα έκαξ οπαζκζβιυξ βζα ημκ ηνυπμ ηδξ απμδέζιεοζδξ. Χζηυζμ ηαεχξ επζδζχηεζξ κα θένεζξ αοηή ηδκ έιθαζδ, κα εοιάζαζ πάκηα, αδεθθέ ιμο απυ παθζά, υηζ δ εέθδζδ-βζα-αβάπδ είκαζ μοζζχδδξ βζα ζέκα· βζα ημ ζημπυ αοηυ πνμηείκς ημκ επυιεκμ δζαθμβζζιυ. Πνμηείκς κα ζοβηεκηνςεείξ ζηδκ ηέηανηδ αοηή αηηίκα, ιε ημ ααζζηυ ηδξ ηυκμ ηδξ εέθδζδξ-βζα-αβάπδ πμο εηθνάγεηαζ ιε ανιμκία ιέζα ζηδ δζαιάπδ. ΢ηδκ επυιεκδ εκζάνηςζή ζμο πνέπεζ κα θεζημονβήζεζξ ιέζς ιζαξ δεοηεναηηζκζηήξ πνμζςπζηυηδηαξ, αθθά αοηυ εα ελανηδεεί απ‟ ηδκ επζηοπία ηδξ ηςνζκήξ ζμο πνμζπάεεζαξ ηαζ ηδκ ζηακυηδηά ζμο κα ζοθθάαεζξ ημ πενίβναιια ημο ένβμο ζμο. Πνέπεζ θμζπυκ κα ιεημοζζχζεζξ ηζξ εοθααζηέξ ηαζ θακαηζηέξ ζμο ηάζεζξ ηδξ έηηδξ αηηίκαξ ζε πκεοιαηζηή αβάπδ ηαζ ζζπφ· δ ιμκμιένεζά ζμο πνέπεζ κα ααζζζεεί ζ‟ έκακ πενζεηηζηυ πνμζακαημθζζιυ. Μέπνζ ηχνα ααζζγυηακ ζηδκ έηηδ αηηζκζηή έθεζδ. ΢ημ ιέθθμκ πνέπεζ κα εειεθζςεεί ζηδ κμήιμκα πεπμίεδζδ – πνάβια, αδεθθέ ιμο, πμθφ δζαθμνεηζηυ ηαζ κμδηζηήξ θφζδξ. Θα ζμο γδημφζα κα ιεθεηήζεζξ πνμζεηηζηά υθα υζα ιπμνέζεζξ κα ανεζξ ζπεηζηά ιε ηδκ ηέηανηδ αηηίκα ζηδκ Πξαγκαηεία επί ησλ Δπηά Αθηίλσλ ηαζ κα ηα εθανιυζεζξ ζοβηεηνζιέκα ζηδ δζηή ζμο κμδηζηή ακέθζλδ, ενιδκεφμκηαξ πναηηζηά ηα επζεοιδηά απμηεθέζιαηά ηδξ ιε υνμοξ ηδξ δζηήξ ζμο γςήξ. Πνέπεζ κα εέζεζξ ηδκ ελήξ ενχηδζδ: Πμζμ εα είκαζ άναβε ημ απμηέθεζια ζηδ γςή ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ ζημ θοζζηυ πεδίμ ιζαξ εδναζςιέκδξ εοεοβνάιιζζδξ ακάιεζα ζηδκ πνχηδ αηηζκζηή ροπή ιμο, ηδκ ηέηανηδ αηηζκζηή κμδηζηυηδηά ιμο ηαζ ημ θοζζηυ ιμο εβηέθαθμ; Ονίγς θμζπυκ ημκ αηυθμοεμ δζαθμβζζιυ: 1. Πέηοπε εοεοβνάιιζζδ, ζοκεζδδηή ζοβπχκεοζδ ηαζ ζηαεενυηδηα.

2. Έπεζηα ζαθχξ ηαζ ζοκεζδδηά ιεηαηυπζζε ηδκ πνμζμπή ζμο ζημ κμδηζηυ ζχια…

3. Καηυπζκ ελέηαζε ηα γεφβδ ηςκ ακηζεέηςκ ιε ηα μπμία πνέπεζ κ‟ αζπμθδεεί δ πνμζςπζηυηδηά ζμο ζ‟ αοηή ηδ γςή. Κάκε ημ ιε ηδ αμήεεζα ημο ηέηανημο αηηζκζημφ κμδηζημφ ζμο ζχιαημξ.

4. Οναιαηίζμο αοηά ηα γεφβδ ηςκ ακηζεέηςκ ζακ δφμ ρδθά αμοκά πμο πςνίγμκηαζ απυ έκα ζηεκυ πέναζια ακάιεζά ημοξ· αοηυ είκαζ βζα ζέκα ημ ζφιαμθμ ημο “ζηεκμφ δνυιμο”.

5. Αεξ αοηά ηα αμοκά κα ζηέημοκ ζε ηάεε πθεονά, ημ έκα ζηδ ζηζά ηαζ ημ άθθμ ζημ θςξ. Αεξ ημ ζηεκυ δνυιμ ακάιεζά ημοξ ζακ ιζα πνοζή αηναπυ. Έπεζηα θακηάζμο υηζ “πενκάξ ακάιεζα”. Καεχξ ημ ηάκεζξ κα εοιάζαζ υηζ δ ροπή ζμο παναηδνεί εζέκα, ηδκ πνμζςπζηυηδηα, ηαεχξ πνμπςνείξ ζ‟ αοηή ηδ Μέζδ Οδυ.

6. Έπεζηα πάνε ηζξ αηυθμοεεξ ζπενιαηζηέξ ζηέρεζξ βζα πνμζεηηζηυ ζημπαζιυ: 1μξ ιήκαξ – ΢ηέης ζημ θςξ, Βηείκμξ πμο ιπμνεί κα παναηδνεί.

2μξ ιήκαξ – Καθχ ημ ιαηνζκυ, πενζπθακχιεκμ πμο είκαζ μ ιζηνυξ ιμο εαοηυξ.

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

218

3μξ ιήκαξ – Πενκχ ακάιεζα ζηζξ ΢ηήθεξ ημο Ανυιμο. Ώθήκς αοηέξ ηζξ δφμ απυ ηάεε πθεονά.

4μξ ιήκαξ – Δ Μέζδ Οδυξ μδδβεί ζε ιζα βέθονα ηαζ ζ‟ αοηή ηδ βέθονα ζηέης.

5μξ ιήκαξ – Καζ πάκς ζ‟ αοηή ηδ βέθονα ζοκακηχ ημκ Βαοηυ ιμο.

6μξ ιήκαξ – Κζ έηζζ ηα δφμ είκαζ έκα ηαζ δ ανιμκία εδναζχκεηαζ πζα. Φεβξνπάξηνο 1939 ΏΑΒΛΦΒ ΜΟΤ, ΢ηδκ ηεθεοηαία ιμο επζημζκςκία ιαγί ζμο αζπμθήεδηα ηαηά αάεμξ ιε ημ πνυαθδια ηδξ “εηδήθςζήξ ζμο ιέζα ζηδκ πθακδηζηή γςή” (υπςξ ηαθείηαζ εζςηενζηά) ηαζ ζπμθίαζα δζελμδζηά ημκ αηηζκζηυ ζμο ελμπθζζιυ. Με υζδ εζθζηνίκεζα ηαζ πνμεοιία ιπμνμφζεξ, πνμζπάεδζεξ κα επςθεθδεείξ απυ ηζξ πθδνμθμνίεξ βζα κα πναβιαημπμζήζεζξ ιζα ηαθφηενδ πανμοζίαζδ ημο ακηζηεζιεκζημφ ζημπμφ ηδξ ροπήξ ζμο ιε ημ ιέζμκ ηδξ ηαεδιενζκήξ ζμο γςήξ. Ώοηυ ζπεφδς κα ημ ακαβκςνίζς. Ώκαηάθορεξ υηζ ακηζιεηςπίγεζξ ήδδ ιζα ημοθάπζζημκ απυ ηζξ απμθάζεζξ ζηζξ μπμίεξ ακαθένεδηα. Δ έηααζδ παναιέκεζ αηυιδ ααέααζδ βζαηί ημ ένβμ ηδξ εβηαηάθεζρδξ δεκ είκαζ εφημθμ. Θα ήεεθα κα ζμο οπμδείλς υηζ αοηυ πμο πνέπεζ κα εβηαηαθεζθεεί ιπμνεί κα ιδκ είκαζ εηείκμ πάκς ζημ μπμίμ δίκεζξ ηχνα έιθαζδ. Θα ήεεθα επίζδξ κα ζμο εοιίζς υηζ μ Νυιμξ ηδξ Θοζίαξ αημθμοεείηαζ πάκηα απυ ημ Νυιμ ηδξ Βπακαμζηεζμπμίδζδξ ιε ηδκ πκεοιαηζηή έκκμζα. Πάκς ζ‟ αοηυ ημ βεβμκυξ εα ζμο γδημφζα κα ζημπαζεείξ. Ο ηυζιμξ ζήιενα ανίζηεηαζ ζε ιζα ηέημζα απεθπζζηζηή ηαηάζηαζδ χζηε δ ιεβαθφηενδ ακάβηδ ζε ηάεε πχνα είκαζ δ ειθάκζζδ “ζηαεενά θαιπενχκ ζδιείςκ θςηυξ” πμο ιπμνμφκ κα θςηίζμοκ ημ δνυιμ βζα ημοξ άθθμοξ, κα δζαθφζμοκ ημ ζημηάδζ ηαζ κα πνμηαθέζμοκ ζςζηή ακηίδναζδ δ μπμία εα ααζίγεηαζ ζε ιζα ηαεανή εεχνδζδ ηςκ εκεπυιεκςκ γδηδιάηςκ. Σα ιζηνυηενα βεβμκυηα ηδξ γςήξ εκυξ αηυιμο ιπμνμφκ κα ημ αμδεήζμοκ κα απμηηήζεζ εοπένεζα ζε ιζα ηέημζα εεχνδζδ ηαζ θάιρδ. ΢‟ αοηυ ημ ένβμ ηδξ δζάθοζδξ ημο ζηυημοξ εηείκμζ απυ ζαξ πμο ενβάγμκηαζ ζημκ υιζθμ ηςκ ιαεδηχκ ιμο ιπμνμφκ κα αμδεήζμοκ κα ζηνςεεί μ δνυιμξ, κα ζοκηνέλμοκ ζημκ ηαεμνζζιυ ημο αδιαηζζιμφ ηζ έηζζ κ‟ αολήζμοκ ημκ ανζειυ – πμο είκαζ πνμξ ημ πανυκ ιζηνυξ – εηείκςκ πμο ζοκζζημφκ ηα “θςηεζκά ζδιεία”. Γζα κα ημ ηάκμοκ επανηχξ απαζηείηαζ ιζα πνμζςπζηή ηαζ μιαδζηή απμηέκηνςζδ ηδκ μπμία θίβμζ απυ ζαξ ηαηέπμοκ ιέπνζ ηχνα, αθθά βζα ηδκ μπμία αβςκίγεζεε ηαζ πνέπεζ κα ζοκεπίζεηε κ‟ αβςκίγεζεε. Δ ηαθθζένβεζα ιζαξ εείαξ αδζαθμνίαξ ςξ πνμξ ημ πμφ ανίζηεζαζ ηαζ ηζ ηάκεζξ εα είπε ζδζάγμοζα αλία βζα ζέκα ηαζ εα ζε ςθεθμφζε πμθφ ακ ηάεε κφπηα δζαθμβζγυζμοκ βζα πέκηε θεπηά πάκς ζηδκ ζηακυηδηά ζμο κα εηδδθχκεζξ ηδκ απαζημφιεκδ αοηή πκεοιαηζηή απυζπαζδ. Θα ήεεθα επίζδξ κα ζμο γδηήζς κα αημθμοεήζεζξ έκακ πμθφ ζφκημιμ δζαθμβζζιυ, έηζζ χζηε κα ιπμνέζεζ κα πνμηφρεζ ιζα εοημθυηενδ ζοβπχκεοζδ ιεηαλφ ηδξ ροπήξ ηαζ ηδξ πνμζςπζηυηδηάξ ζμο, ιεηαλφ ηςκ δφμ αοηχκ αηηζκζηχκ εκενβεζχκ – δ ιζα απυ ηζξ μπμίεξ ζε νοειίγεζ ζημ πχνμ ηαζ δ άθθδ ζε ηαεμνίγεζ ζημ πνυκμ. Σμ πνυαθδια δεκ είκαζ ηυζμ εφημθμ, βζαηί δ πνχηδ αηηζκζηή ζμο εκένβεζα – ζοκδοάγμκηαζ ηαζ οπμηάζζμκηαξ

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

219

ηζξ δοκάιεζξ ζμο ηδξ έηηδξ αηηίκαξ – εα πνμηαθέζεζ ιζα ιεβάθδ δζέβενζδ ακ δε ζοιιμνθςεείξ απυθοηα ιε ηζξ μδδβίεξ ιμο. Σμ απμηέθεζια εα βίκεζ αζζεδηυ ζημ αζηνζηυ ζμο ζχια. Δ δζέβενζδ αοηή δεκ είκαζ επζεοιδηή ηαζ πνέπεζ κα απμθεοπεεί ιε ηάεε εοζία. Ώκ ζοκεπχξ ακαηαθφρεζξ υηζ δ πνήζδ αοημφ ημο δζαθμβζζιμφ πνμηαθεί ιζα αολδιέκδ έηθναζδ ηδξ έηηδξ αηηζκζηήξ δφκαιδξ ηζ υηζ βίκεζαζ υθμ ηαζ πενζζζυηενμ ζζπονυξ αζηνζηά, υθμ ηαζ πενζζζυηενμ “αθμζζςιέκμξ” ζε υ,ηζ ηάκεζξ, υθμ ηαζ πενζζζυηενμ επζηνζηζηυξ ηαζ εοενέεζζημξ ηζ υθμ ηαζ πενζζζυηενμ θακαηζηυξ – ηυηε κα δζαηυρεζξ ηεθείςξ ηδ πνήζδ ημο. Να ενβάγεζαζ ιυκμ ζημ ηέκηνμ ηδξ ηανδζάξ υηακ πνδζζιμπμζείξ ηδκ πνμηεζκυιεκδ αοηή ιμνθή ηαζ κα είζαζ αέααζμξ υηζ ηαιζά ζηέρδ δεκ λεβθζζηνά πνμξ ημ δθζαηυ πθέβια – ηδκ ακμζπηή αοηή εφνα πνμξ ημ αζηνζηυ πεδίμ. Κάκε ιζα ζφκημιδ, βνήβμνδ εοεοβνάιιζζδ ιε ηδκ ροπή. Γκχνζζε υηζ είζαζ ζηδκ πναβιαηζηυηδηα μ Έλαο ημο Οπμίμο δ θφζδ είκαζ πκεοιαηζηή απυζπαζδ ηαζ απμιυκςζδ (υπζ πςνζζηζηυηδηα ή δζαίνεζδ), έπεζηα ζηαιάηδζε ηαζ ζηαεενμπμζήζμο ζ‟ αοηή ηδ ζοκείδδζδ. ΢ημ ιοζηζηυ ηυπμ ιέζα ζηδκ ηανδζά άθδζε ημκ πνμζςπζηυ εαοηυ κα ακηζηνίζεζ ημκ πναβιαηζηυ Βαοηυ πνυζςπμ ιε πνυζςπμ ηζ άθδζέ ημκ εηεί κα αθμζζςεεί ζηδκ οπδνεζία ηδξ ροπήξ ιε ααεζά αθζένςζδ, εοθααζηή αβάπδ ηαζ νεοζηή πνυεεζδ. Λέβμκηαξ νεοζηή εκκμχ ηδκ πνμεοιία κα ηάκεζξ υ,ηζ απαζηεί δ ροπή, υηακ ηαηαβνάθεηαζ ηζ ακαβκςνίγεηαζ απυ ζέκα ζακ ημ επυιεκμ ηαεήημκ. Μδκ αθήκεζξ, αδεθθέ απυ παθζά, ηδ βμδηεία ηδξ επίηεολδξ ηςκ ζηυπςκ ηδξ οπδνεζίαξ ζμο κα ηοθθχκεζ ηα ιάηζα ζμο ζηδκ ακάβηδ βζα πενζζζυηενδ ηαζ ζηαεενή εηπαίδεοζδ. Ο ιαεδηήξ απμννμθάηαζ ζοπκά απυ ηδκ ενβαζία πμο πνέπεζ κα βίκεζ ζε ηέημζα έηηαζδ, χζηε θδζιμκεί υηζ δ ελςηενζηή γςή οπδνεζίαξ εα βίκεζ άβμκδ ηαζ βειάηδ πνμζςπζηυηδηα ακ δεκ παναθθδθίγεηαζ ιε ιζα αολακυιεκδ εοαζζεδζία ζηζξ πανμνιήζεζξ ηδξ ροπήξ. Δ ροπή αοηή είκαζ αβάπδ ηαζ ηαηακυδζδ. Μδκ πάρεζξ κα ενβάγεζαζ ζημ πνυαθδια ηδξ αθδεζκήξ πκεοιαηζηήξ ακηίθδρδξ ηαζ ιδκ αζπμθείζαζ ηυζμ πμθφ ιε ημ ένβμ ηδξ οπδνεζίαξ χζηε κα παναιεθείξ ηα ιαεήιαηα πμο πνέπεζ εζφ μ ίδζμξ κα ιάεεζξ. Γήζε υπςξ δζδάζηεζξ ηαζ δζαηήνδζε ηζξ αλίεξ ζμο ηαεανέξ. Έηακεξ ηαθή ηαζ πζζηή οπδνεζία ηαζ αμήεδζεξ πμθθμφξ. ΐμδεήζμο ηζ εζφ πςνίξ κα ημκίγεζξ οπεναμθζηά ζηδ ζοκείδδζή ζμο ηδ δζηή ζμο ακάβηδ. ΢ΔΜΒΕΧ΢Δ: Ο καζεηήο απηφο δελ ηαιαληεχζεθε πνηέ θαη πξνζπαζεί λα εξγαζζεί εηιηθξηλά γηα ην Θηβεηαλφ θαη λα βαδίζεη ηελ Αηξαπφ ηεο Μαζεηείαο ππφ ηελ θαζνδήγεζή Σνπ.

΢ημκ L.D.N-C. Απξίιηνο 1939 ΏΑΒΛΦΒ ΏΠΟ ΠΏΛΕΏ, Καζ ηζ κα ζμο πς, θθμβενέ πμθειζζηή, βζα ημ ένβμ ιαξ; Μυκμ αοηυ: ΢ηδκ δνειία ηαζ ηδκ ειπζζημζφκδ εα οπάνπεζ δ δφκαιή ζμο ηαζ ζε ιζα παιπενζεηηζηή αβάπδ ανίζηεηαζ δ εοηαζνία ζμο. Ώοηυ κμιίγς πςξ ημ λένεζξ. Έηακεξ αθδεζκή πνυμδμ ζηδκ απεθεοεένςζδ απυ ημοξ πενζμνζζιμφξ ιζαξ έηηδξ αηηζκζηήξ πνμζςπζηυηδηαξ ζηδ δζάνηεζα ηςκ πεναζιέκςκ ηνζχκ πνυκςκ. ΢ε παναημθμοεχ επί επηά πνυκζα ηζ έπεζξ απαθθαβεί ζε ιεβάθμ ααειυ απυ μνζζιέκα πμθφ ζοβηεηνζιέκα ειπυδζα. Ώοηυ πμο ζ‟ ειπμδίγεζ ηχνα

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

220

είκαζ ηονίςξ μζ παθζέξ ζοκήεεζεξ ζηέρδξ ηαζ μιζθίαξ ηζ αοηέξ πνέπεζ επίζδξ κα θφβμοκ. Πνέπεζ κα θφβμοκ υπζ ιε ιζα δναζηζηά επζααθθυιεκδ ακαζημθή, αθθά κα ζανςεμφκ ιε ηδκ εζζνέμοζα πθδιιφνα ηδξ αβάπδξ. Έπεζξ, αδεθθέ ιμο, έκα δφζημθμ ζοκδοαζιυ αηηίκςκ ηζ αοηέξ νφειζζακ ζζπονά ηδ γςή ζμο. Δ εβςζηή ζμο αηηίκα είκαζ δ πνχηδ αηηίκα ηζ δ αηηίκα ηδξ πνμζςπζηυηδηάξ ζμο είκαζ δ έηηδ Ώηηίκα ηδξ Ώθμζίςζδξ. Αφκαιδ, εέθδζδ, αθμζίςζδ, ζδεαθζζιυξ, θακαηζζιυξ – αοηυξ είκαζ μ ζοκδοαζιυξ. Βοηοπχξ βζα ζέκα ζηδκ ηεθεοηαία ζμο γςή δ αηηίκα ηδξ πνμζςπζηυηδηάξ ζμο ήηακ δ δεφηενδ αηηίκα ηδξ αβάπδξ ηαζ ήηακ δ ίδζα βζα ανηεηέξ πνμδβμφιεκεξ γςέξ. Ώοηυ αμήεδζε πμθφ ζηδκ ελμοδεηένςζδ ηςκ δοκαιζηχκ ηαηαζηνεπηζηχκ απμηεθεζιάηςκ ηδξ έηηδξ αηηζκζηήξ δφκαιήξ ζμο. Γζ‟ αοηυ πνέπεζ κα είζαζ πμθφ εοπανζζηδιέκμξ. Μπαίκεζξ πζα ανβά ζ‟ έκα κέμ ηφηθμ δνάζδξ. Ώξ παναηηδνζζεεί απυ αβάπδ ηαζ απυ ηαιζά επζεοιία βζα ημ πςνζζηυ εαοηυ. Θα ιπμνμφζεξ κ‟ απακηήζεζξ ζ‟ αοηυ θέβμκηαξ υηζ πζζηεφεζξ υηζ είζαζ εθεφεενμξ απυ ηάεε ηέημζα επζεοιία. Ώθθά, αδεθθέ ιμο, ακ ήζμοκ ηυζμ εθεφεενμξ, δε εα οπέθενεξ ηυζμ πμθφ βζα ημοξ ακενχπμοξ ή ηδκ απμβμήηεοζδ πμο πάκηα ένπεηαζ – ηαζ πάκηα εα ένπεηαζ – ιέπνζ μ ιαεδηήξ πάρεζ κα εκδζαθένεηαζ βζα επζηοπία ή απμηοπία, βζα εηηίιδζδ ή πενζθνυκδζδ. ΢οθθμβίζμο αοηά ηζ ενεφκδζε πνμζεηηζηυηενα ηδκ ηανδζά ζμο. ΐνίζηεζαζ ζηα πνυεονα ηδξ πναβιαηζηήξ απμδέζιεοζδξ ηαζ ζμο ημ θές βζα πανδβμνζά ηαζ αμήεεζα. Γζα κα πνμςεήζεζξ ηδ κέα αοηή οπδνεζία ζηδκ μπμία αθζενχεδηεξ, πνεζάγεζαζ ηδκ απεθεοεενςηζηή δφκαιδ ηδξ πθδιιφναξ ηδξ αβάπδξ πμο είκαζ δ ροπή. Μδκ λεπκάξ υηζ ανίζηεζαζ ζηδκ αηηίκα ηδξ δφκαιδξ. Δίλαη ε δχλακε λα ππεξεηείο κε λνήκνλα αγάπε. Ώξ βίκμοκ αοηέξ μζ θέλεζξ μ ααζζηυξ ηυκμξ ημο ζημπαζιμφ ηαζ ηδξ πνμζπάεεζάξ ζμο ημοξ επυιεκμοξ θίβμοξ ιήκεξ. Θα ζμο δχζς έκα δζαθμβζζιυ πμο εα δζεοημθφκεζ ηδκ πνμζπάεεζά ζμο… ΢μο οπέδεζλα επίζδξ κα ηάκεζξ ηδ ζοκμδεοηζηή ακαζηυπδζδ ζηδκ Ώπυζπαζδ. Θα ηδ ανεζξ ςθέθζιδ ακ ηδ πνδζζιμπμζήζεζξ βζα θίβμ. Πνμπχνδζε ιε εζνήκδ ηαζ ιε ζζβμονζά, αδεθθέ ιμο. Έπεζξ πμθθά κα δχζεζξ· πμθθή ζμθία, πμθθή πείνα ηαζ πμθθή ηαηακυδζδ. ΢οπκά υιςξ “ζηέηεζξ ζημ δζηυ ζμο θςξ” ηαζ δ πνμζςπζηυηδηά ζμο πανειαάθθεηαζ ιεηαλφ ημο πναβιαηζημφ πκεοιαηζημφ εαοημφ ηζ εηείκςκ πμο γδηάξ ηυζμ γςδνά κα οπδνεηήζεζξ. ΢ΔΜΒΕΧ΢Δ: Ζ πίεζε ηεο δσήο ζηελ Δπξψπε θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ παγθφζκηνπ πνιέκνπ, 1939, έθαλε αδχλαην γη’ απηφ ην καζεηή λα ζπλερίζεη εθείλε ηελ επνρή.

΢ημκ R.V.ΐ. Ννέκβξηνο 1931 ΢ε ζέκα, αδεθθέ ιμο, ηα θυβζα ιμο είκαζ ηα ελήξ: ΢‟ αοηή ηδ γςή πνμπχνδζεξ ζε ιεβαθφηενμ ααειυ απμδέζιεοζδξ απ‟ υζμ πνμζδμημφζε δ ροπή ζμο ή Βηείκμζ πμο παναημθμοεμφκ ζηδκ εζχηενδ πθεονά ηδξ γςήξ. Δ ιένα ηδξ εοηαζνίαξ ακέηεζθε βζα ζέκα ηζ επςθεθήεδηεξ. Βνεφκδζα ιέζα ζηδκ αφνα ζμο βζ‟ αοηυ ιε ημ μπμίμ πνέπεζ κα αζπμθδεχ ηαζ ημ ιήκοιά ιμο βζα ζέκα είκαζ ίζςξ απνυζιεκμ – ημ ιήκοια ηδξ

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

221

ηαρχηεηαο. ΋πζ δ ζπμοδή μφηε δ μνιή βζα ειπεζνία ιε οπεναμθζηή αζαζφκδ, αθθά δ ζηαεενή, ζοκεζδδηή επζηάποκζδ ημο ηναδαζιμφ πμο μδδβεί ζηδ δφκαιδ. Δ ελςηενζηή ζμο εηδήθςζδ δε δίκεζ πθήνδ έηθναζδ ζηδκ παθθυιεκδ έκδμκ γςή· δ δναζηδνζυηδηα ηδξ ροπήξ ζμο πενζμνίγεηαζ απυ ηζξ ηζκήζεζξ ζμο ζημ θοζζηυ πεδίμ. Υνεζάγεηαζ ηαπφηενμξ ζοκημκζζιυξ ιεηαλφ ημο εζςηενζημφ ηαζ ημο ελςηενζημφ ηζ αοηυ δεκ απαζηεί ηαιζά εοζία ηδξ επζηεοπεείζαξ ζζμννμπίαξ ζμο μφηε ηδξ πναβιαηζηά εαοιάζζαξ απμδμηζηυηδηάξ ζμο. Θα ιάεεζξ βζαηί ιζθχ, επεζδή ζηζξ ορδθέξ ζηζβιέξ ζμο εκμπθείζαζ απυ ηδ αναδφηδηα ηδξ ακηαπυηνζζήξ ζμο ζηα πνάβιαηα πμο βίκμκηαζ εκδυιοπα αζζεδηά. Έπεζξ εοζηάεεζα, εάννμξ ηαζ βκχζδ ηζ μ “δνυιμξ ημο ιαεδηή” ημκ μπμίμ πνέπεζ κα ααδίζεζ μ ιαεδηήξ, ζμο είκαζ βκςζηυξ, αθθά ηα ηφηηανα ημο θοζζημφ ζχιαημξ πνεζάγμκηαζ ηαπφηενδ εοαζζεδημπμίδζδ ηζ αοηυ ιέζς ηδξ εζζνμήξ εκένβεζαξ ηζ υπζ ιέζς δίαζηαξ ή άθθςκ ιέζςκ ημο θοζζημφ πεδίμο. Γζα ημοξ επυιεκμοξ έλζ ιήκεξ κα ζηέθκεζξ ηδκ εκένβεζα ιε ηδκ μπμία ιπμνεί κα ένεεζξ ζ‟ επαθή ζημ ηέκηνμ ημο θαζιμφ – υπζ ζημ θοζζηυ θαζιυ, αθθά ζημ ηέκηνμ πμο ανίζηεηαζ πίζς απ‟ ημ θοζζηυ υνβακμ πάκς ζηδ ζπμκδοθζηή ζηήθδ ηζ υιςξ ηεθείςξ έλς απ‟ ημ θοζζηυ ζχια. Σμ βεβμκυξ αοηυ πνέπεζ κα ημ εοιμφκηαζ υθμζ μζ ιαεδηέξ. Σα επηά εκενβεζαηά ηέκηνα ανίζημκηαζ πενίπμο ηνεζξ ίκηζεξ πίζς απυ ηζξ εέζεζξ πμο ζοκήεςξ ηα ημπμεεημφιε. Ώκ ημ έπεζξ ηαηά κμο, εα απμθφβεζξ ηάεε θοζζμθμβζηυ ηίκδοκμ. Δ ηαπφηδηα ηδξ πκεοιαηζηήξ ακηίδναζδξ ζε υθα ηα ηφηηανα ημο ζχιαημξ είκαζ δ θέλδ βζα ζέκα, αδεθθέ ιμο… Πνμπχνδζε ιε δφκαιδ (ηδκ μπμία έπεζξ) ηαζ ιε εζνήκδ (πμο είκαζ δζηή ζμο) ηαζ ιε εοζηάεεζα. Γζα ζέκα μζ ακαπκεοζηζηέξ αζηήζεζξ εα ηάκμοκ πμθθά. Ηνχληνο 1932 ΏΑΒΛΦΒ ΏΠΟ ΠΏΛΕΏ, Ώκέθααεξ ιεβάθδ εοεφκδ ηζ έηακεξ πμθθή ενβαζία ιε εάννμξ ηαζ πνέπεζ πζα κα εοιάζαζ υηζ υθεξ μζ πενίμδμζ έκηαζδξ δεκ είκαζ πανά πνμηαηανηηζηέξ ζημ πεζνζζιυ αηυιδ πενζζζυηενδξ ενβαζίαξ ιε αολδιέκδ απμδμηζηυηδηα ηαζ ηαπφηδηα. Έκα πνάβια εα επζδζχλς κα ζμο εοιίζς. ΋θμζ μζ ιαεδηέξ πμο εηπαζδεφμκηαζ βζα εηείκμ ημ ζηάδζμ πμο μκμιάγεηαζ ιε ημ αηαηάθθδθμ υκμια ημο “απμδεβιέκμο ιαεδηή”, δζδάζημκηαζ κα πνδζζιμπμζμφκ ημ δζηυ ημοξ ιαβκδηζηυ ηναδαζιυ βζα κα ζοβηεκηνχκμοκ εηείκμοξ πμο εα απμηεθέζμοκ ηδκ μιάδα ημοξ, εηείκμοξ πμο ιπμνμφκ εζδζηά κα αμδεήζμοκ. Αζδάζημκηαζ αοηυ ημ ένβμ ακαθαιαάκμκηαξ ιζα εέζδ ειπζζημζφκδξ ζε ζπέζδ ιε ημοξ ζοκακενχπμοξ ημοξ. Σμ ένβμ ζμο είκαζ ζοκεπχξ κα εηπαζδεφζεζξ ακενχπμοξ βζα κα βίκμοκ ενβάηεξ ηαζ κα ημοξ πνμζανιυζεζξ χζηε κα βίκμοκ ζοκενβάηεξ ημο ΢πεδίμο. Θα έθεεζξ ζε επαθή ι‟ εηείκμοξ πμο δε ζε πνεζάγμκηαζ ζακ ανπδβυ ή δάζηαθμ. Θα είκαζ εηείκμζ πμο βκςνίγεζξ ηαζ κζχεεζξ υηζ πνεζάγμκηαζ εηπαίδεοζδ ηαζ αμήεεζα. Πνέπεζ κα δζδαπεμφκ κα ενβάγμκηαζ πενζεηηζηά ηαζ κα ειροπχκμκηαζ απυ κμήιμκα αβάπδ. Πάνε ημοξ ζηδκ αφνα ζμο ηαζ ηνάηδζέ ημοξ ζημ θςξ. ΢διείςζε ηδκ αφλδζδ ηδξ ζηακυηδηάξ ημοξ ηζ ανβυηενα ηδκ αημιζηή ημοξ ακηίδναζδ ζ‟ εζέκα. Μ‟ αοηυ ημκ ηνυπμ εα θηάζεζξ ζε ιζα ηαηακυδζδ ηδξ ηναδαζιζηήξ, ιαβκδηζηήξ ζμο ζηακυηδηαξ. Δ θφζδ ηδξ ροπήξ είκαζ αβάπδ ηαζ δ αβάπδ είκαζ δ ιεβάθδ εθηηζηή δφκαιδ. ΋ζμκ αθμνά ημ ζπυθζμ ιμο βζα ημοξ “απμδεβιέκμοξ ιαεδηέξ”, εα ήεεθα κα ζμο

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

222

εοιίζς υηζ ζημ ηάης-ηάης μ Αζδάζηαθμξ δε δέπεηαζ ηακέκακ. Ώκαβκςνίγεζ ιυκμ ηδκ επζηεοπεείζα ζηακυηδηα ηζ επζδελζυηδηα ηζ έπεζηα επζπεζνεί κα ημοξ πνδζζιμπμζήζεζ βζα ηδκ πνμαβςβή ημο εείμο ζπεδίμο. Οζ ιαεδηέξ πνέπεζ θμζπυκ κα νςημφκ: Άναβε δ υρδ αβάπδ ζηδ θφζδ ιμο εθηφεζ ακενχπμοξ ζ‟ ειέκα πνμζςπζηά έηζζ χζηε κα ιπμνέζς κα ημοξ αμδεήζς ή εδναζχκεζ ιζα ςπρηθή αιιειεπίδξαζε ακάιεζα ζ‟ εηείκμοξ ηαζ ζε ιέκα; Ώοηυ είκαζ ηάηζ πμο εα ήεεθα κα ιεθεηήζεζξ ηαζ κα ηάκεζξ. Δ έηηαζδ ηδξ ιαβκδηζηήξ ζμο αηηζκμαμθίαξ εα ιπμνμφζε κα δζπθαζζαζηεί ηαζ δεκ είκαζ αηυιδ ίζδ ιε ηδ δφκαιδ πμο θακεάκεζ ιέζα ζμο. Σμ ιάκηναι πμο δζάθελα βζα ζέκα πνμμνίγεηαζ κα εκζςιαηχζεζ ιζα δήθςζδ ημο ζημπμφ ηδξ γςήξ ζμο. Έπεζ ςξ ελήξ: “Γκςνίγς ημ Νυιμ ηζ αβςκίγμιαζ βζα ημ ζηυπμ. Σίπμηε δε εα ζηαιαηήζεζ ηδκ πνυμδυ ιμο ζημ Ανυιμ. Κάεε ιζηνμζημπζηή γςή ζηδ ιμνθή ιμο ακηαπμηνίκεηαζ. Δ ροπή ιμο έπεζ εηπέιρεζ αοηή ηδκ ηθήζδ ηαζ δπεί ηάεε ιένα ηαεανυηενα. Δ βμδηεία δε ιε ηναηά. Δ Ώηναπυξ ημο Φςηυξ ακμίβεζ ηαεανά ιπνμζηά. Δ έηηθδζή ιμο πνμπςνεί βζα κα θηάζεζ ζηζξ ηανδζέξ ηςκ ακενχπςκ. Πνμζπαεχ, ηναοβάγς βζα κα οπδνεηήζς ηδκ ακάβηδ ζμο. Αχζε ιμο ημ πένζ ζμο ηαζ αάδζζε ηδκ Ώηναπυ ιαγί ιμο.”

Δ πνδζζιυηδηά ζμο ζημκ υιζθυ ιμο είκαζ δ πνδζζιυηδηα ηδξ ζοκαζζεδιαηζηήξ ζζμννμπίαξ. Πνυζελε κα ιδκ ηδ πάζεζξ υ,ηζ ηαζ κα ζοιαεί. ΢διαίκεζ βζα ημοξ ζοιιαεδηέξ ζμο πενζζζυηενα απ‟ υζα ιπμνείξ κα ακηζθδθεείξ. Ηαλνπάξηνο 1933 ΏΑΒΛΦΒ ΜΟΤ, Ώπ‟ ηδκ ηεθεοηαία θμνά πμο επζημζκχκδζα ιαγί ζμο ακηζιεηχπζζεξ πμθθέξ ηαηαζηάζεζξ μζ μπμίεξ ακαπυθεοηηα πνμήβαβακ ηδκ ακάπηολδ ηζ επαφλδζακ ηδκ εκυναζή ζμο. Δ ηεθεοηαία αοηή ζηακυηδηα αθοπκίγεηαζ ζηαεενά ηαζ βζα ζέκα έκαξ απυ ημοξ ηνυπμοξ ελςηενίηεοζδξ ηδξ εζχηενδξ επίβκςζήξ ζμο είκαζ δ ηήνδζδ εκυξ πκεοιαηζημφ διενμθμβίμο. ΢οβηέκηνςζε ζπενιαηζηέξ ζηέρεζξ απ‟ ηδ ζοκείδδζή ζμο ηζ ειαάεοκε ηδκ ηαηακυδζή ζμο βζ‟ αοηέξ ηζξ ζηέρεζξ, δζαηοπχκμκηάξ ηεξ ζημ πανηί ηζ επεηηείκμκηάξ ηεξ ηαεχξ ηζξ βνάθεζξ. Ο δζαθμβζζιυξ ζμο ηάεε ιένα ιπμνεί επίζδξ κα ελοπδνεηήζεζ έκακ ηέημζμ ζημπυ ηαζ μζ δφμ απαζηήζεζξ βζα μνευ δζαθμβζζιυ (υζμκ αθμνά εζέκα) είκαζ δ δζαηφπςζδ ηέημζςκ ζπενιαηζηχκ ζηέρεςκ ηζ έκα ζοβηεηνζιέκμ ένβμ μναιαηζζιμφ… Ο θυβμξ βζα ημ δζαθμβζζιυ πμο ζμο δίκς είκαζ κα ηαθθζενβήζεζ ιζα ζηεκυηενδ εκμναηζηή ακαβκχνζζδ ηδξ πναβιαηζηυηδηαξ πμο ανίζηεηαζ πίζς απυ ημκ υιζθμ ηςκ ιαεδηχκ ιε ημκ μπμίμ ζοκδέεζαζ ηχνα ιέζς ηδξ ζπέζδξ ζμο ιαγί ιμο. Έκαξ άθθμξ θυβμξ είκαζ δ δζέβενζδ ημο ηέκηνμο ημο θαζιμφ δζα ημο μπμίμο πνέπεζ κα ιάεεζξ κα ενβάγεζαζ ηαηά ηδ δζάνηεζα ημο ηνίημο ζηαδίμο ημο δζαθμβζζηζημφ ένβμο πμο ζμο ακαηέεδηε… Παναημθμφεδζε πνμζεηηζηά ημ δζαθμβζζιυ ηζ επζημζκχκδζε ιε ηδκ Ώ.Ώ.Μπ. ακ αζζεάκεζαζ ηδκ ακάβηδ ζοιαμοθήξ. Γκςνίγεζξ ηδ ζοιαμθή ζμο ζημ ένβμ ιμο. Πνέπεζ κα πανμοζζάζεζξ έκα ζηαεενυ εζηζαηυ ζδιείμ· πνέπεζ κα είζαζ έκαξ ζμθυξ μδδβυξ ηαζ θίθμξ ηαζ πνέπεζ κα ηναηάξ ζηαεενά ηα δκία ηδξ δζαηοαένκδζδξ ιέκμκηαξ πανάιενα αθθά ιε αθδεζκή δζυναζδ. Ώοηυ είκαζ ημ ένβμ βζα ζέκα, αδεθθέ ιμο. Πνέπεζ επίζδξ κα ηαθθζενβήζεζξ ηδκ

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

223

απνμζςπία ζ‟ υζμοξ ενβάγμκηαζ βφνς ζμο· αοηυ ιπμνεί κα επζηεοπεεί ιυκμ ηαεχξ εζφ μ ίδζμξ ιαεαίκεζξ κα είζαζ πενζζζυηενμ απνυζςπα πνμζςπζηυξ. Δ απνμζςπία δεκ είκαζ δφζημθδ βζα ζέκα αθθά ημ πζμ δφζημθμ ένβμ ημο πξνζσπηθνχ εκδζαθένμκημξ ηζ επαθήξ πνέπεζ κα επζηεοπεεί, βζαηί ι‟ αοηή ηδ ιέεμδμ εα ακεθζπεείξ. Ώοηά πμο έπεζξ ηάκεζ είκαζ βκςζηά ηζ ακαβκςνζζιέκα, αδεθθέ απυ παθζά, αθθά δεκ ράπκεζξ βζα εοπανζζηίεξ. Ηνχληνο 1934 ΏΑΒΛΦΒ ΜΟΤ, Δ εφνα ηδξ εοηαζνίαξ – πμο πνμηφπηεζ απυ ηδκ εκηαηζηή πνμζπάεεζα ηςκ δφμ επυιεκςκ εηχκ – ακμίβεζ δζάπθαηα βζα ζέκα. Ίζςξ ζδιείςζεξ ηαεχξ δζάααγεξ ηζξ μδδβίεξ πμο δυεδηακ απυ ιέκα ζημκ υιζθυ ιμο, υηζ αθθάγς ηάπςξ ηδκ πνμζέββζζή ιμο ηαζ δίκς ζημκ ηαεέκα ζαξ έκα εθαθνά εκημκυηενμ πξνζσπηθφ εκδζαθένμκ. Ο θυβμξ βζ‟ αοηυ είκαζ υηζ ζηδκ ανπή ημο ηέηανημο αοημφ πνυκμο πμο ενβαγυιαζηε ιαγί, είιαζ ακαβηαζιέκμξ κα ακαβκςνίζς ηδκ εζθζηνίκεζά ζαξ ζακ μιάδα ηαζ ηδκ πνμεοιία ζαξ ζακ άημια κα ζοιιμνθςεείηε ιε ηζξ απαζηήζεζξ. Ώοηή δ εζθζηνίκεζα ηαζ δ πνμεοιία δυεδηακ εεεθμκηζηά. Ώοηυ δζηαζμθμβεί ιζα ιεβαθφηενδ πνμζπάεεζα απυ ιένμοξ ιμο – ιζα πνμζπάεεζα πμο απαζηείηαζ απ‟ ημκ ίδζμ ημκ υιζθμ. Ο πνυκμξ ιμο είκαζ πμθοηζιυηαημξ ζ‟ αοηή ηδκ πενίμδμ ηδξ παβηυζιζαξ δναζηδνζυηδηαξ, αθθά είιαζ πνυεοιμξ κα ζοκενβαζεχ ιε ημκ υιζθμ ακ ζοκεπίζεζ κα εηδδθχκεζ πνυεοιδ οπδνεζία. Ώκ δμεεί θίβμ πενζζζυηενδ πνμζςπζηή εηβφικαζδ, ημ απμηέθεζια ιπμνεί κα είκαζ πένα απυ ηάεε ακαθμβία πνμξ ηδκ πνμζπάεεζά ιμο. Να έπεζξ ηαηά κμο υηζ ηαεχξ ζε ζηέθημιαζ (υηακ επζημζκςκχ ιαγί ζμο ηδ ζηζβιή ηδξ πακζεθήκμο ηάεε ιήκα) πνμηαθείηαζ ακαπυθεοηηα ιζα δζέβενζδ ηαζ ιζα εζζνμή εκένβεζαξ. Ώοηυ ιυκμ ηχνα είκαζ επμζημδμιδηζηά εθζηηυ. Βιείξ πμο δζδάζημοιε πνέπεζ κα πενζθνμονμφιε ημοξ ιαεδηέξ ιαξ απ‟ ηδ δοκαιζηυηδηα ημο μιίθμο πμο ακηζπνμζςπεφμοιε. Ο ηίκδοκμξ ηδξ οπενδζέβενζδξ είκαζ πάκηα πναβιαηζηυξ ηζ άιεζμξ. Γζα ημ θυβμ αοηυ εα ανεζξ πνήζζιμ κα ιεθεηήζεζξ πνμζεηηζηά υθεξ ηζξ μδδβίεξ πμο μζ ιαεδηέξ ζημκ υιζθυ ιμο (ημοξ μπμίμοξ βκςνίγεζξ) ιπμνεί κα είκαζ πνυεοιμζ κα ιμζναζεμφκ ιαγί ζμο. Σμ πκεοιαηζηυ ιμο εκδζαθένμκ ηαζ ηα επαηυθμοεα απμηεθέζιαηά ημο ζε εκενβεζαηή ιμνθή είκαζ δζάποηα ζ‟ μθυηθδνδ ηδ ζεζνά ηδξ δζδαζηαθίαξ πμο δυεδηε αημιζηά ή ζημκ υιζθμ ζακ ζφκμθμ. Μ‟ αοηυ ημκ ηνυπμ δ δοκαιζηυηδηα οπμαζαάγεηαζ ηάπςξ, μ υιζθμξ μθμηθδνχκεηαζ ζηεκυηενα ηζ δ γςή ηάεε ιαεδηή, ηα πνμαθήιαηα ημο ηαεεκυξ ηζ δ επίηεολδ ημο ηαεεκυξ βίκμκηαζ ιένμξ ηδξ μιαδζηήξ γςήξ, ημο μιαδζημφ πνμαθήιαημξ ηαζ ηδξ μιαδζηήξ επίηεολδξ. ΢μο δίκς αοηέξ ηζξ θέλεζξ βζα ελέηαζδ – γςή, πνυαθδια, επίηεολδ, ή πανμοζζάγμκηάξ ηεξ ζακ δοαδζηυηδηα, γςή-ζοκείδδζδ ηαζ ιμνθή-δναζηδνζυηδηα. Ώκαθμνζηά ι‟ αοηυ (βζαηί δζαθέβς ιε πνμζμπή ηζξ θέλεζξ ιμο) εα ήεεθα κα ζμο εοιίζς ζδζαίηενα, αδεθθέ ιμο, υηζ μ ζοκεηυξ ιαεδηήξ εεςνεί ηάεε ελςηενζηή έηθναζδ ζημ θοζζηυ πεδίμ ειπεζνίαξ ζακ επίηεπμε. Αεκ οπάνπεζ μοζζχδδξ απμηοπία. ΢‟ αοηυ ημ ζηάδζμ ηδξ γςήξ ημο ιαεδηή ιπμνεί κα οπάνλεζ απμηοπία ζηδκ ηέθεζα ζηακμπμίδζδ ηςκ απαζηήζεςκ· ιπμνεί κα έθεμοκ ηφηθμζ λδναζίαξ ηαζ θαζκμιεκζηά ζηαηζηήξ ηαηάζηαζδξ· ιπμνεί κα οπάνλμοκ ζηζβιέξ υπμο δ αίζεδζδ ηδξ ιαηαζυηδηαξ είκαζ ααεζά ηαζ

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

224

πναβιαηζηή. Ώθθά ηίπμηε απ‟ αοηά δε δζανηεί. Σμ άδναβια ηδξ ροπήξ πάκς ζημ υνβακυ ηδξ, ηδκ πνμζςπζηυηδηα, είκαζ πμθφ ζζπονυ ηαζ μζ ηφηθμζ αοημί είκαζ ιυκμ πανμδζηά επεζζυδζα. Αε ζημπεφς κ‟ αθθάλς ηχνα ημ δζαθμβζζηζηυ ζμο ένβμ. ΢οκέπζζέ ημ υπςξ ημ πενζέβναρα ζηδκ ηεθεοηαία επζημζκςκία ιμο. Φάλε ημ ζφιαμθμ πμο ανίζηεηαζ πάκς απ‟ ημ ηεθάθζ ηάεε ζοιιαεδηή ζμο. Βίκαζ ιζα εκδζαθένμοζα ιμνθή ενβαζίαξ ηαζ βζα ζέκα αοηή ηδ ζηζβιή πμθφ ακαπηολζαηή. Να έπεζξ ηαηά κμο υηζ ιε ηδκ αθθδθεπίδναζδ ηδξ αβάπδξ (εηείκδξ πμο εηπμνεφεηαζ ηζ εηείκδξ πμο ακηαπμδίδεηαζ) εα έθεεζ λαθκζηά δ απμηάθορδ. Μενζηέξ κφλεζξ ζ‟ αοηυ ημ ζδιείμ ιπμνεί κ‟ απμδεζπεμφκ πνήζζιεξ βζα ζέκα: 1. Με ηδ ζφκδεζδ ηςκ ηέκηνςκ ηδξ ηανδζάξ ηαζ ημο άγκα εα επέθεεζ αολδιέκδ ζηακυηδηα βζα ηδκ εηηέθεζδ αοηήξ ηδξ ενβαζίαξ. Δ ζφκδεζδ αοηή εα βίκεζ ηαεχξ δζαπφκεζξ αβάπδ ζημοξ ζοιιαεδηέξ ζμο ηαζ ηαεχξ πνμζπαεείξ κα εζηζάζεζξ ηδ ζοκείδδζή ζμο ακάιεζα ζηα θνφδζα (ζημ ηέκηνμ άγκα). Βδχ έπεζξ απμηφπεζ ςξ πνμξ ηδκ ηεπκζηή…

2. Καηεφεοκε ηδκ εκένβεζα ηδξ ζηέρδξ ζμο (πμο είκαζ μ θμνέαξ ηδξ εκένβεζαξ ηδξ αβάπδξ) ζημ ηέκηνμ άγκα ημο ηαεεκυξ απυ ημοξ ζοιιαεδηέξ ζμο…

3. Μεθέηδζε πνμζεηηζηά ηζξ μδδβίεξ πμο δυεδηακ ζημοξ ζοιιαεδηέξ ζμο ηαζ πνμζπάεδζε κα πνμζανιμζεείξ ζαθέζηενα ζημ βεκζηυ ζπέδζμ. Βκδυιοπα είζαζ πζμ εθεφεενμξ απ‟ υ,ηζ ιέπνζ ηχνα ηαζ πνέπεζ κα πνμζπαεήζεζξ κα δζαηδνήζεζξ ηδκ πνμζςπζηή ζμο γςή εθεφεενδ ηζ απθή. Πζζηεφς πςξ λένεζξ ιέζα ζμο βζαηί ημκίγς ηχνα ηζξ δφμ αοηέξ θέλεζξ: Βθεοεενία. Ώπθυηδηα. Βίκαζ βζα ζέκα ημ ηθεζδί ηδξ επζηοπμφξ οπδνεζίαξ. Μδκ αθήζεζξ ηίπμηε ηαζ ηακέκακ κα ζε ιεηαηζκήζεζ απ‟ ηδκ επζηεοπεείζα ζζμννμπία ζμο. Κζ υιςξ ιδ ζηνέρεζξ ηδκ πθάηδ ζμο ζε μπμζαδήπμηε πανά ή εοηοπία ιπμνεί έθεεζ ζημ δνυιμ ζμο ηαζ ιπμνεί κ‟ αολήζεζ ηδκ απμδμηζηυηδηά ζμο ζημ ένβμ – ηδ εέζδ υπμο ζε ημπμεέηδζε δ ροπή ζμο, ημ ηάνια ζμο ηαζ ημ δεζιυ ζμο ιε ημκ υιζθυ ιμο. Δ επζηάποκζδ ηδξ ηναδαζιζηήξ ζμο ζηακυηδηαξ έπεζ πνμπςνήζεζ ζηακμπμζδηζηά. Ώκ ιπμνέζεζξ κα δζαηδνήζεζξ αοηή ηδκ αφλδζδ ιέζς ηδξ δφκαιδξ ημο δζαθμβζζιμφ ζμο, εα θένεζξ ηα εζχηενα ζχιαηά ζμο ζ‟ έκακ ηέημζμ νοειυ χζηε μζ απαζηήζεζξ ημο ιέθθμκημξ εα ζε ανμοκ ελμπθζζιέκμ βζα κα ηζξ ακηζιεηςπίζεζξ. Δ δέδζή ιμο βζα ζέκα είκαζ κα ιπμνέζεζξ ιε ζηαεενυηδηα ηαζ πανά κα πνμπςνήζεζξ ζημ ένβμ ημο επυιεκμο πνυκμο ηαζ κα ιπμνέζεζξ κα δχζεζξ ζημκ υιζθμ ημ ιέηνμ ηδξ δφκαιήξ ζμο. Ηνχιηνο 1935 ΏΑΒΛΦΒ ΏΠΟ ΠΏΛΕΏ, ΢μο έδςζα ζηδκ πνμδβμφιεκδ μδδβία ιμο πμθθά πάκς ζηα μπμία ιπμνείξ αηυιδ κα ενβαζεείξ. Τπάνπμοκ πμθθά πμο δεκ έπεζξ αηυιδ ζοθθάαεζ πθήνςξ ηαζ εα επζεοιμφζα κα λακαδζααάζεζξ υ,ηζ είπα ιε ακακεςιέκδ πνμζμπή ηαζ ηαηακυδζδ. Με ηδκ ελαίνεζδ δφμ απ‟ ημκ ζδζαίηενμ αοηυ υιζθμ ιαεδηχκ, υθμζ μζ άθθμζ εηβοικάγμκηαζ βζα πμθφ πζμ

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

225

εηηεηαιέκδ οπδνεζία ηαζ δ οπδνεζία αοηή ε‟ ανπίζεζ κα παίνκεζ ιμνθή πμθφ ζφκημια… Μέπνζ κα έθεεζ αοηή δ ζηζβιή ενβάζμο βζα ηδκ ηυκςζδ ηδξ ηαηακυδζήξ ζμο ηαζ ηδκ ελφρςζδ ημο ηναδαζιμφ ζμο. ΢ημκ ηαεδιενζκυ ηφηθμ ηςκ ηαεδηυκηςκ ηαζ ηδξ θεπημιένεζαξ πανμοζζάγεηαζ βζα ζέκα δ εοηαζνία λα κεηακνξθψζεηο ηε δσή ζε φξνπο επίηεπμεο. ΢‟ αοηά ηα θυβζα ανίζηεηαζ βζα ζέκα μ ακηζηεζιεκζηυξ ζημπυξ ηδξ πνμζπάεεζαξ αοηήξ ηδξ γςήξ. Δ αθδεζκή επίηεολδ ζοκεπάβεηαζ ιζα γςή ζοκεπμφξ αηηζκμαμθίαξ ηαζ ζηαεενήξ μιμζυιμνθδξ δναζηδνζυηδηαξ· αθθά, αδεθθέ ιμο, ζηδ δναζηδνζυηδηα αοηή ηαζ ηδ βεκζηή επίηεολδ πνέπεζ κα έθεμοκ – ηαεχξ πενκμφκ ηα πνυκζα – υ,ηζ εα ιπμνμφζα κα μκμιάζς θξίζεηο επίηεπμεο. Πνέπεζ κα οπάνλμοκ ζηζβιέξ ημνφθςζδξ υηακ δ μιμζυιμνθδ δναζηδνζυηδηα ηθζιαηχκεηαζ ζε χνεξ δοκαιζηήξ ηνίζδξ. Συηε ηενιαηίγεηαζ έκαξ ηφηθμξ ενβαζίαξ ζηδ ιζα ή ηδκ άθθδ ηαηεφεοκζδ ηζ ανπίγεζ έκαξ κέμξ ηφηθμξ δναζηδνζυηδηαξ ζημκ ίδζμ ηυπμ ηαζ ιέζα ζηα υνζα ηδξ ίδζαξ βεκζηήξ πνμζπάεεζαξ· αοηυ ακαβκςνίγεηαζ ζοκεζδδηά ζακ ιζα κέα ανπή. Ώκ δε ζοιαμφκ ηέημζεξ ζηζβιέξ ηνίζδξ, δ γςή ανβμζαήκεζ ιέπνζ έκα βεκζηά κεηνυ επίπεδμ ηζ (αηυιδ ηζ ακ είκαζ πνήζζιδ) δεκ πνμζθένεζ ηδκ εοηαζνία βζα ιζα αηναία πνμζπάεεζα ιε ηδκ επαηυθμοεδ ακάβηδ ηδξ κα ακηθήζεζ υθμοξ ημοξ πυνμοξ ηδξ ροπήξ. Δ νμοηίκα ηςκ ηαεδιενζκχκ απαζηήζεςκ ιπμνεί ζοκήεςξ κα ακηζιεηςπζζεεί ιε ηδκ ηεπκζηή ιζαξ εοεοβναιιζζιέκδξ πνμζςπζηυηδηαξ ηαζ ζδζαίηενα ζηδκ πενίπηςζή ζμο ζοιααίκεζ αοηυ. Πνέπεζ ςζηυζμ κα έπεζ ιέζα ηδξ – ακ είκαζ επανηήξ βζα ηζξ ακάβηεξ ηδξ ιέναξ ηαζ ηδξ πενζυδμο ηδξ εοηαζνίαξ – εηείκεξ ηζξ ζηζβιέξ υπμο δ πνμζςπζηυηδηα απαζηεί ηδκ πθήνδ ζοκενβαζία ηδξ ροπήξ. Κάεε ηέημζα ζηζβιή ζοβπχκεοζδξ αολάκεζ ηδ δοκαιζηυηδηα ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ ηαζ ηδκ ηναδαζιζηή ηδξ επζννμή· εβηαζκζάγεζ επίζδξ εηείκεξ ηζξ ακεθίλεζξ πμο έκημκα ηαζ ααεζά αθθάγμοκ ημ νοειυ ηδξ γςήξ. Ώοηέξ ηζξ ιένεξ υθμζ μζ ενβαγυιεκμζ ιαεδηέξ πνέπεζ κα ιάεμοκ κα πνδζζιμπμζμφκ μθυηθδνμ ημκ ελμπθζζιυ ημοξ ηαζ ηάεε υρδ ηδξ θοζζηήξ ημοξ θφζδξ, μθυηθδνμ ημκ άκενςπμ ζημκ ηνζπθυ ηυζιμ ηδξ ακενχπζκδξ ελέθζλδξ. Έκα ζδιείμ πνέπεζ κα ζδιεζςεεί εδχ. Δ αηνυηδηα ημο ιαεδηή ζηδκ οπδνεζία πνμζεθηφεζ ηεθζηά ημ εκδζαθένμκ ηδξ ροπήξ. Μεηά ηδκ ηνίηδ ιφδζδ δ αηνυηδηα ηδξ ροπήξ (ιζθχκηαξ ζοιαμθζηά ηαζ πςνίξ κα ιεηαδίδεηαζ ηαιζά αθδεζκή έκκμζα ζημ γδθςηή) εθεθηφεζ ηδ ζοκενβαζία ηδξ Βκάδαξ. Έηζζ δ οπδνεζία είκαζ μ ηαηελμπήκ επζζηδιμκζηυξ ηνυπμξ εθέθηοζδξ ηδξ πκεοιαηζηήξ μθμηθήνςζδξ ηαζ ηθήζδξ ηςκ εθμδίςκ εκυξ εείμο οζμφ ημο Θεμφ. Σμ ημκίγς ζε ζέκα βζαηί επζγδηχ κα ζδιεζχζεζξ ζηδ δζάνηεζα ημο επυιεκμο πνυκμο ηα ζδιεία ηνίζδξ ζηδ γςή ζμο ηα μπμία είκαζ απμηέθεζια ηδξ πίεζδξ βζα οπδνεζία. ΢διείςζέ ηεξ ιε ημκ αηυθμοεμ ηνυπμ ηαζ εέζε ζημκ εαοηυ ζμο ηζξ αηυθμοεεξ ενςηήζεζξ, ηαηαβνάθμκηαξ ηδ ζπέζδ ηδξ ηνίζδξ ζημ πκεοιαηζηυ ζμο διενμθυβζμ: 1. Πμζα ήηακ δ ιμνθή οπδνεζίαξ πμο δδιζμφνβδζε ηδκ ηνίζδ; 2. ΐνζζηυηακ άναβε ζημ πεδίμ ηδξ ζοκαζζεδιαηζηήξ ή ηδξ κμδηζηήξ γςήξ; 3. Πμζα αήιαηα έηακα βζα κα επζθένς ιζα πθδνέζηενδ ροπζηή ειπεζνία πνμηεζιέκμο κα ακηζιεηςπίζς ηδκ ακάβηδ;

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

226

4. Πνμηάθεζε άναβε δ ηνίζδ ζοβηεηνζιέκα επαηυθμοεα ιζαξ ζπεηζηά ιυκζιδξ θφζδξ ζηα ηαηχηενα ζχιαηα; Σα επυιεκα θίβα πνυκζα ηέημζεξ ηνίζεζξ είκαζ πζεακέξ. Βίκαζ επίζδξ πζεακυκ δφμ απ‟ αοηέξ κα πενάζμοκ απαναηήνδηεξ. Βπμιέκςξ, αδεθθέ ιμο, παναημθμφεδζε πνμζεηηζηά ηδκ ηαεδιενζκή ζμο γςή ηαζ ζδιείςζε ηζξ ζηζβιέξ ηδξ εοηαζνίαξ ζηζξ μπμίεξ, ακ δμεεί θίβδ πενζζζυηενδ δζέβενζδ, ημ πεδίμ ηδξ επίηεολήξ ζμο ιπμνεί κα επεηηαεεί ηζ μ νοειυξ ημο ηναδαζιμφ ζμο ιπμνεί κα αολδεεί. Ηαλνπάξηνο 1936 ΋πςξ είδεξ, αδεθθέ ιμο, δεκ ηάκς ηχνα γςηζηέξ αθθαβέξ ζηδκ ενβαζία ημο μιίθμο. Μζα αολδιέκδ μνιή ζηδκ οπδνεζία ηαζ ιζα ηαπφηενδ πκεοιαηζηή ακηίδναζδ πνέπεζ πάκηα κ‟ απμηεθεί ηδκ ηφνζα έιθαζδ. Βίπα ηυζα πμθθά ζ‟ υθμοξ ζαξ ζηδ δζάνηεζα ηςκ πεναζιέκςκ ηεζζάνςκ πνυκςκ, χζηε (ακ ηχνα ζηαιαηήζς ηζξ μδδβίεξ ιμο) έπεηε ζακ άημια ηαζ ζακ υιζθμξ ζημ Άζναι ιμο επανηή δζδαζηαθία ηαζ πθδνμθμνίεξ βζα κα ζαξ ιεηαθένμοκ πμθφ ιαηνζά πάκς ζηδκ Ώηναπυ. Ώθθά ζοκεπίγς ημ ένβμ ιμο ηδξ αθφπκζζδξ ημο ηαεεκυξ ζαξ ζηα θεπηυηενα πεδία βζα κα εκηείκς ηδ ζοιαμθή ζαξ ζηδκ παβηυζιζα ανςβή ηαζ κα ζαξ δζεβείνς ζακ υιζθμ χζηε κα επςθεθδεείηε απυ ηδκ παβηυζιζα εοηαζνία βζα οπδνεζία. ΢οκέπζζε θμζπυκ ημ ίδζμ ένβμ υπςξ πενζβνάθδηε ζηζξ πνμδβμφιεκεξ μδδβίεξ· ζηδ δζάνηεζα ηςκ επυιεκςκ έλζ ιδκχκ πνδζζιμπμίδζε ζακ ζπενιαηζηέξ ζηέρεζξ βζα δζαθμβζζιυ ηνεζξ θνάζεζξ απυ ηδκ πνμδβμφιεκδ εηείκδ δζδαζηαθία: 1. Μεηαιυνθςζε ηδ γςή ιε υνμοξ επίηεολδξ. Δ αθδεζκή επίηεολδ ζοκεπάβεηαζ ιζα γςή ζηαεενήξ αηηζκμαμθίαξ.

2. Πνέπεζ κα οπάνπμοκ πάκημηε ηνίζεζξ επίηεολδξ μζ μπμίεξ ε‟ ακηθήζμοκ υθα ηα εθυδζα ηδξ ροπήξ. Ώοηέξ πνέπεζ κα απαζημφκηαζ απυ ηδκ πνμζςπζηυηδηα.

3. Καηακυδζε ηδκ ηεπκζηή ιζαξ εοεοβναιιζζιέκδξ πνμζςπζηυηδηαξ, βζαηί δ αηνυηδηα ημο ιαεδηή ζηδκ οπδνεζία επζζφνεζ ηεθζηά ημ εκδζαθένμκ ηδξ ροπήξ. Θα ζημπαζεείξ αοηέξ ηζξ ζδέεξ ημοξ ενπυιεκμοξ ιήκεξ, εκεοιμφιεκμξ υηζ εκζςιαηχκμοκ ημ ακαβηαίμ ιάεδιά ζμο ηαζ ηδκ οπένηαηδ επίηεολή ζμο· δείπκμοκ επίζδξ ιε εηπθδηηζηυ ηνυπμ ημ ένβμ ηαζ ηδκ επίηεολδ ημο Νέμο Οιίθμο Yπδνεηχκ ημο Κυζιμο. Ηνχληνο 1936 ΏΑΒΛΦΒ ΜΟΤ, Θα ζε επαζκέζς ζήιενα βζα ημ ένβμ πμο επζηεφπεδηε ζζςπδθά ιέζα ζμο. Πυζα πμθθά έβζκακ ιυκμ εζφ μ ίδζμξ ιπμνείξ κα ηνίκεζξ. Μζα ζηαεενή ακαπνμζανιμβή πνμςεήεδηε ζηδ γςή ζμο ηαζ ζηδ ζφθθδρδ ηςκ μοζζςδχκ ημο ένβμο ηαζ πέηοπεξ κα εθεοεενςεείξ εκδυιοπα απυ πμθθέξ θεπημιένεζεξ ημο ένβμο πμο ακηζιεηχπζγεξ. Ώοηή ήηακ δ επζεοιία ιμο· ζημ ιέθθμκ ιπμνείξ κα ηάκεζξ πμθθά βζα ιζα υρδ ημο ένβμο ιμο πμο ηάκεζ εθζηηυ ημ οπυθμζπμ. Ώκαθένμιαζ ζηδ πνδιαημδυηδζδ ημο ένβμο πμο ζπεδίαζα. Δ ζοκενβαζία ζμο ιε υζμοξ πνμζπαεμφκ κα πνμιδεεφζμοκ ηα ακαβηαία

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

227

ηεθάθαζα βζα ημ ένβμ πμο πνέπεζ κα βίκεζ ηα επυιεκα θίβα πνυκζα, εα ζε δοκαιχζεζ εκδυιοπα ηαζ εα ελαθείρεζ ημ θυαμ πμο πνςιαηίγεζ αηυιδ πμθθά απ‟ υζα ηάκεζξ. Ο θυαμξ ζημκ μπμίμ ακαθένμιαζ δεκ μθείθεηαζ ζε έθθεζρδ εάννμοξ υζμ ζημ θυαμ ιζαξ ζοβηεηνζιέκδξ πνάλδξ, ιζαξ ηαεανήξ μιζθίαξ υζμκ αθμνά ηα άημια, υπμο οπάνπεζ ακάβηδ ηαζ δζηαζμθμβείηαζ ιζα άιεζδ έηηθδζδ ηαζ ιζα εοεεία πανμοζίαζδ ηςκ βεβμκυηςκ. Ο θυαμξ αοηυξ οπενκζηάηαζ· βζ‟ αοηυ ζε ζοβπαίνς βζαηί μ θυαμξ αοηυξ είπε εζζδφζεζ ιέπνζ ηζξ νίγεξ ηδξ φπανλήξ ζμο· είκαζ ααζζηυξ ζηδ ιμνθζηή γςή ηζ επίζδξ ζηδκ εζδζηεοιέκδ δναζηδνζυηδηα ημο δεφηενμο αηηζκζημφ ηφπμο ηαζ ζοιπίπηεζ ιε ηδ δεφηενδ αηηζκζηή ζηακυηδηά ζμο κ‟ ακηζδνάξ εοαίζεδηα ζημοξ άθθμοξ. Βίκαζ θμζπυκ έκα πνυαθδια ζδζάγμοζαξ δοζημθίαξ βζα ζέκα, βζαηί είκαζ ιζα ροπζηή έηθναζδ ηζ υπζ πνμζςπζηή. Σμ υθμ γήηδια ηςκ πνδιάηςκ είκαζ ζήιενα ιέβζζηδξ δοζημθίαξ ηζ επίζδξ οπένηαηδξ απθυηδηαξ. Δ δοζημθία μθείθεηαζ ζηδ θακεαζιέκδ ζηέρδ δ μπμία βζα βεκζέξ έπεζ επζαανφκεζ ημ πνυαθδια, μδδβχκηαξ ζε εζθαθιέκεξ ζηάζεζξ αηυιδ ηαζ ημοξ πζμ αθμζζςιέκμοξ ιαεδηέξ. Δ ζηάζδ ηδξ ακενςπυηδηαξ βζα ημ πνήια έπεζ πνςιαηζζεεί απυ απθδζηία, απυ ανπαβή βζα ημκ ηαηχηενμ εαοηυ, απυ γήθζα, απυ οθζηή επζεοιία ηζ απυ ιζα απεθπζζηζηή ακάβηδ βζ‟ αοηυ πμο – ιε ηδ ζεζνά ηδξ – είκαζ απμηέθεζια ηςκ θακεαζιέκςκ αοηχκ ζηάζεςκ. Οζ εζθαθιέκεξ αοηέξ ζηάζεζξ μδδβμφκ ζηζξ ηαηαζηνεπηζηέξ μζημκμιζηέξ ζοκεήηεξ πμο ζοκακημφιε βφνς ιαξ. Βίκαζ απμηεθέζιαηα αζηίςκ πμο εβηαζκζάζεδηακ απ‟ ημκ ίδζμ ημκ άκενςπμ. Με ηδκ ακαβέκκδζδ ημο πνήιαημξ ηαζ ηδ ιεηααμθή ηδξ ζηάζδξ ημο ακενχπμο βζ‟ αοηυ εα επέθεεζ ηεθζηά δ παβηυζιζα απμδέζιεοζδ. Ώκ αοηή δε ζοιαεί, ηυηε εα πνμηφρεζ ηάπμζα μθέενζα ηαηάζηαζδ· ημ πνήια (υπςξ ημ λένμοιε) εα ελαθακζζεεί απ‟ ηδ βδ ηζ δ ηαηάζηαζδ εα πνέπεζ κ‟ ακηζιεηςπζζεεί ιε ηάπμζμκ άθθμκ ηνυπμ. Ώξ εθπίζμοιε υηζ αοηυ δε εα πνεζαζηεί, αθθά υηζ εα είκαζ δοκαηυ κ‟ αθθάλμοιε ηδ ζηέρδ ηδξ ακενςπυηδηαξ υζμκ αθμνά ημ πνήια, έηζζ χζηε κα εεςνείηαζ ζακ έκα ιεβάθμ πκεοιαηζηυ εθυδζμ, ζακ ιζα ζοβηεηνζιέκδ πκεοιαηζηή εοεφκδ ηαζ ζακ ιέζμκ βζα πναβιαηζηυ παβηυζιζμ ένβμ. Οζ εειαημθφθαηεξ ημο πνήιαημξ εα επςιζζεμφκ ηυηε ηδκ εοεφκδ ημοξ πςνίξ θυαμ ηαζ ιε ηδκ ηαηάθθδθδ ηαηακυδζδ. Πνμξ ημ πανυκ ιέκμοκ πνμζημθθδιέκμζ ζ‟ αοηυ απυ θυαμ ημο ιέθθμκημξ ηζ απυ αιμζααία δοζπζζηία. Σμ ηθεζδί βζα ηδκ μνεή δαπάκδ ημο πνήιαημξ ηαζ ηδκ μνεή πνήζδ ημο ιπμνεί κα ζοκμρζζεεί ζηδκ αηυθμοεδ δήθςζδ ηδκ μπμία ζαξ γδηχ κα πνμζέλεηε υθμζ: ΋πςξ ημ πνήια ζημ πανεθευκ ελοπδνέηδζε ηδκ πνμζςπζηή ηαζ μζημβεκεζαηή ακάβηδ έηζζ ηαζ ζημ ιέθθμκ πνέπεζ κα ελοπδνεηήζεζ ηδκ μιαδζηή ηαζ παβηυζιζα ακάβηδ. Κάεε ιμκάδα ζημ πανεθευκ πνμζπαεμφζε κα δνα ζακ ιαβκήηδξ ηαζ κα πνμζεθηφεζ αοηυ πμο εα ζηακμπμζμφζε υ,ηζ εεςνμφζε ζακ ακάβηδ ηδξ – πνδζζιμπμζχκηαξ πνμζςπζηή δνάζδ ηζ ενβαζία, ακ υπζ επζννμή ή εηπαίδεοζδ ηαζ μζημκμιζηυ πεζνζζιυ υπμο ήηακ δοκαηυ. Οζ υιζθμζ ζημ ιέθθμκ πνέπεζ κα δνμοκ ζακ ιαβκήηεξ· πνέπεζ κα θνμκηίγμοκ κα ειροπχκμκηαζ απυ έκα πκεφια αβάπδξ. ΢μο δίκς εδχ ιζα ζηέρδ πμο ιπμνεί κα επεηηαεεί πμθφ. Δ ακάβηδ, δ αβάπδ ηαζ δ ιαβκδηζηή δφκαιδ είκαζ ηα ηνία πνάβιαηα πμο – ζοκεζδδηά ή αζοκείδδηα – εθηφμοκ ημ πνήια. Ώθθά πνέπεζ κα εηδδθχκμκηαζ υθα ηαοηυπνμκα. Δ ακάβηδ ζημ πανεθευκ δεκ ήηακ πάκηα πναβιαηζηή, ακ ηαζ βζκυηακ

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

228

αζζεδηή (ηέημζα είκαζ δ παβηυζιζα βμδηεία ηαζ πθάκδ). Δ αβάπδ ήηακ ζδζμηεθήξ ή απαηδθή· δ γήηδζδ βζα οθζηά πνάβιαηα ήηακ βζα υ,ηζ δεκ ήηακ απαναίηδημ βζα ηδκ οβεία ή ηδκ εοηοπία. Δ ιαβκδηζηή δφκαιδ πμο πνδζζιμπμζυηακ, είπε ζοκεπχξ θακεαζιέκμ ηίκδηνμ ηζ δ δζαδζηαζία αοηή – πμο ζοκεπίζεδηε βζα ηυζμ πμθφ δζάζηδια – μδήβδζε ζηδκ ηςνζκή θνζηηή μζημκμιζηή ηαηάζηαζδ ζημκ ηυζιμ. Με ηδ ιεημοζίςζδ αοηχκ ηςκ παναβυκηςκ ηαζ ηδκ έηθναζδ ηςκ ακχηενςκ ακηζζημζπζχκ ημοξ – ιέζς ηδξ μνεήξ αβάπδξ, ηδξ μνεήξ ζηέρδξ ή ημο δζαθμβζζιμφ ηαζ ηδξ μνεήξ ηεπκζηήξ – μζ μζημκμιζηέξ ακάβηεξ ηςκ κέςκ μιάδςκ ηαζ ημο Νέμο Οιίθμο Yπδνεηχκ ημο Κυζιμο εα ηαθοθεμφκ. Θα πνυηεζκα κα βίκεζ ιζα επελενβαζία αοηχκ ηςκ ζδεχκ ηαζ κα δζαδμεμφκ ζ‟ υθμοξ υζμοξ λένεζξ υηζ εα ιπμνμφζακ κα αμδεήζμοκ. Θα ήεεθα κα ζμο γδηήζς κα ζοθθμβζζεείξ πμθφ αοηέξ ηζξ ζδέεξ, βζαηί ιε ηδκ εηπαίδεοζδ ηςκ κμήιμκςκ οπδνεηχκ ημο ηυζιμο αοηυ ημ γήηδια ημο πνήιαημξ ηαζ ηςκ μνεχκ ζηάζεςκ πνμξ ημ πνήια ηαζ ημκ μνευ δζαθμβζζιυ βζα ημ πνήια πνέπεζ κ‟ ακηζιεηςπζζεεί απμηεθεζιαηζηά. Δ έιθαζδ μνζζιέκςκ ιεβάθςκ μιάδςκ ζημ δζαθμβζζιυ βζα ηδ ζοβηέκηνςζδ ηεθαθαίςκ (ζοκήεςξ βζα πνμζςπζηή πνήζδ ή βζα ημοξ ζδζμηεθείξ ζημπμφξ ηδξ ζδζαίηενδξ μνβάκςζδξ ή μιάδαξ ημοξ) ααζίγεηαζ πάκς ζ‟ αοηή ηδκ ειθακζγυιεκδ ακηίθδρδ ηδξ μιαδζηήξ πνήζδξ ημο πνήιαημξ. Βπεζδή υιςξ εκδζαθένμκηαζ πνμζςπζηά ηαζ ιε ζδζμηέθεζα, ημ πνήια ακηζιεηςπίγεηαζ ζε ζπέζδ ιε ημ άημιμ ηζ υπζ ζε ζπέζδ ιε ηδκ μιάδα. Ώοηή δ ζηάζδ πνέπεζ ηαζ εα αθθάλεζ. Έκα πνάβια, αδεθθέ ιμο, εα ήεεθα κα γδηήζς απυ ζέκα ηζ απ‟ ημκ υιζθμ πμο δζααάγεζ ηα θυβζα ιμο. Σμ πνήια είκαζ εηδήθςζδ εκένβεζαξ. Κάεε εκένβεζα ιπμνεί κα εθανιμζεεί ιε δζάθμνμοξ ηνυπμοξ, επεζδή είκαζ ηαεαοηή ιζα απνυζςπδ ηαζ ηοθθή δφκαιδ. Μπμνεί κα πνδζζιμπμζδεεί ζδζμηεθχξ ή ακζδζμηεθχξ. Ώοηυ απυ ιυκμ ημο ζοκζζηά ηδκ ηφνζα δζαθμνά. Σμ ηίκδηνμ ηαζ δ δδιζμονβζηή ζηέρδ ηαεμνίγμοκ ηδ ιαβκδηζηή δφκαιδ ηάεε αηυιμο, μιίθμο ή ηέκηνμο. Καευνζζε ημ ηίκδηνυ ζμο· θνυκηζζε κα ηονζανπεί ημ μιαδζηυ ζμο ζδακζηυ ηζ δ μιαδζηή αβάπδ· πνδζζιμπμίδζε ηδκ επζδελζυηδηα ζηδ δνάζδ· αοηυ ε‟ απαζηήζεζ μνευ πνμηαηανηηζηυ δζαθμβζζιυ ηαζ μνεή ζηέρδ· ηυηε εα ακαηαθφρεζξ υηζ εηείκμ πμο πνεζάγεζαζ εα είκαζ δζαεέζζιμ. Πμθφ θίβα πνάβιαηα πνμζςπζηήξ θφζδξ έπς κα ζμο πς ηχνα. Βζφ υπςξ ηζ μζ άθθμζ ζημκ υιζθμ έπεηε πμθθή βκχζδ. ΢αξ δυεδηακ ηαζ δζδαπεήηαηε πμθθά ηυζμ απ‟ ηζξ ροπέξ ζαξ υζμ ηζ απυ ιέκα ζε μδδβίεξ ηαζ ζε δζάθμνα αζαθία ιμο. Αεκ είκαζ δοκαηυ κα ζοκεπίζς αδζάημπα κα ζαξ θές υζα ήδδ λένεηε εεςνδηζηά ηαζ πνεζάγεηαζ πζα κα ηα ηάκεηε πνάλδ. Δ πναβιάηςζδ αοηή ακήηεζ ζε ζαξ αημιζηά· υηακ πναβιαηχζεηε υζα λένεηε, ηυηε πενζζζυηενα εα βίκμοκ δζαεέζζια. Μπμνχ ςζηυζμ κα ζαξ δζδάλς ηάηζ βζα ηζξ κευηενεξ υρεζξ ηδξ μιαδζηήξ ενβαζίαξ ηζ αοηυ πνμζπαεχ κα ηάκς ηζ εζείξ πνμζπαεείηε κα ιάεεηε. Έκα ιυκμ πνάβια πνμζςπζηήξ θφζδξ εα ήεεθα ηχνα κα ζμο πς: Ώκαπαφζμο πμθφ αοηυ ημ ηαθμηαίνζ· ιείκε πμθφ ζημ φπαζενμ ηαζ αάθε ηα εειέθζα ηδξ ενβαζίαξ ηςκ πεζιενζκχκ ιδκχκ ιε πμθφ ήνειδ ζηέρδ ζημκ ακμζπηυ αένα.

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

229

Ηαλνπάξηνο 1937 ΏΑΒΛΦΒ ΏΠΟ ΠΏΛΕΏ, Τπάνπμοκ θίβα πμο κζχες ηδκ ακάβηδ κα ζμο πς. Ώκηαπμηνίκεζαζ ζε πμθθή δζδαζηαθία ζηδκ εζχηενδ πθεονά ηαζ ιζα ιμνθή ζοβηεηνζιέκδξ ακαηθαζηζηήξ επζημζκςκίαξ εδναζχεδηε ιεηαλφ: α. Σδξ εζχηενδξ, ροπζζηζηήξ ζμο θφζδξ. α. Σδξ ροπήξ ζμο. β. Σμο εβηεθάθμο ζμο. Ώοηή πνέπεζ κα ακαπηοπεεί ηαζ κα ηαθθζενβδεεί ααειζαία. Βίκαζ ιζα απυ ηζξ ηφνζεξ μθμηθδνχκμοζεξ δοκάιεζξ ηαζ νοειζζηήξ ηςκ μνεχκ ζοκεδηχκ. Τπάνπεζ ιυκμ έκα πνάβια πμο εα ιπμνμφζα ίζςξ κα ζμο ημκίζς ηχνα ηαζ ιπμνχ κα ημ ηάκς ηαθφηενα ιε μνζζιέκεξ απμηνοθζζηζηέξ θνάζεζξ πμο δζάθελα βζα ζέκα ηαζ μζ μπμίεξ παίνκμοκ ηδ ιμνθή ηεζζάνςκ δοκαιζηχκ εκημθχκ. Ώκ ημοξ πνμζθένεζξ ιζα οπάημοδ ζοκαίκεζδ ηαζ ιζα κμήιμκα ηαηακυδζδ ηδξ έκκμζάξ ημοξ, δ οπαημή αοηή ε‟ αολήζεζ ημκ ηναδαζιζηυ ζμο νοειυ ηαζ ζοκεπχξ ηδ ιαβκδηζηή ζμο επζννμή. Θα επζζπεφζεζ ή εα επζηαπφκεζ επίζδξ ηδκ πναηηζηή ζμο έηθναζδ ζημ θοζζηυ πεδίμ ηαζ εα εκζζπφζεζ ηδκ αλία ζμο ζημ ένβμ πμο ζακ ιέθμξ ημο Νέμο Οιίθμο Yπδνεηχκ ημο Κυζιμο πνμζπαεείξ κα ηάκεζξ. Ώξ ηζξ ακαθένς πςνίξ ζπυθζα: 1. Αεξ ηα παναηηδνζζηζηά ζμο ηαεανά ηαζ ιδκ αθήζεζξ ηαιζά ηαηαπκζά μπμζμοδήπμηε είδμοξ κα ηαθφρεζ ηδκ ακςιαθία ηδξ πενζιέηνμο ημοξ.

2. Άθδζε ηαζ ηζξ δφμ υρεζξ ηδξ αθήεεζαξ κα πνμαάθθμοκ ιέζα ζηδ ζοκείδδζή ζμο – ημ ηαθυ, ημ ηαηυ, ημ αθδεζκυ, ημ ρεφηζημ, ημ πναβιαηζηυ ηαζ ηδκ πθάκδ. Ώκηζιεηχπζζε ηαζ ηζξ δφμ, βζαηί ηαζ μζ δφμ είκαζ βεβμκυηα – δ ιζα ζε ηυπμ ηαζ πνυκμ ηζ δ άθθδ ζηδκ αζςκζυηδηα.

3. Γήζε ζηδ αμοκμημνθή ηαζ πενπάηα εηεί ιε ημοξ αδεθθμφξ ζμο. Έηζζ ηνάηα ημ υναια ηαεανυ πάκς απ‟ ηζξ μιίπθεξ ηδξ βδξ.

4. Μδ θμαάζαζ κα θεξ ηδκ αθήεεζα, υπμζα ηζ ακ είκαζ. Ώβαπάξ ανηεηά. Ηνχιηνο 1937 ΏΑΒΛΦΒ ΜΟΤ, Καεχξ ιεθεηάξ ηζξ αηηίκεξ ζμο, μ θυβμξ βζα ηδ ζηεκή ζπέζδ ακάιεζα ζε ζέκα ηαζ ιενζηχκ απυ ημοξ ζοιιαεδηέξ ζμο εα πνμαάθθεζ ηαεανυηενα ζηδ ζοκείδδζή ζμο. Βίκαζ ιζα ζπέζδ υπζ ιυκμ ιαηνμπνυκζαξ αιμζααίαξ οπδνεζίαξ ηαζ ηαηακυδζδξ, αθθά επίζδξ ακάθμβςκ εκενβεζχκ ηαζ δοκάιεςκ ηαζ μιμζυηδηαξ ζηδ πνήζδ. Σα λνεηηθφ ζνπ ζψκα ανίζηεηαζ ζηδκ ηέηανηδ αηηίκα· απ‟ υπμο ηαζ δ δφκαιή ζμο κα εκανιμκίγεζξ ηαζ κα απμηνέπεζξ ηδ δζαιάπδ, εκενβχκηαξ έηζζ ζακ ήνειμ ηέκηνμ ζηδ δίκδ ηδξ δναζηδνζυηδηαξ πμο ζε πενζγχκεζ. Ώοηή είκαζ δ δεζπυγμοζα ζοκεζζθμνά ζμο ζημ ένβμ· εα ήεεθα κα ζημπαζεείξ ζ‟ αοηυ ηαζ κα εκηείκεζξ ηδκ πνμζπάεεζά ζμο κα παίγεζξ αοηυ ημ νυθμ ηαζ πάκς απ‟ υθα κα ημκ παίγεζξ δοκαιζηά. Βίκαζ ιζα γςηζηή οπδνεζία πμο ιπμνείξ, αδεθθέ ιμο, κα πνμζθένεζξ ηαζ ιέπνζ ηχνα ηδκ έπεζξ πνμζθένεζ

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

230

ιε επζηοπία. Θα ήεεθα κα ηδκ πνμζθένεζξ πζμ ζοκεζδδηά ηαζ ζοκεπχξ πζμ δοκαιζηά. Σμ ζπλαηζζεκαηηθφ ζνπ ζψκα ανίζηεηαζ ζηδ δεφηενδ αηηίκα ηζ δ ακάπηολή ζμο πάκς ζ‟ αοηή ηδ βναιιή είκαζ οβζήξ ηαζ ηαθή. Σμ θπζηθφ ζνπ ζψκα είκαζ ζηδκ ηνίηδ αηηίκα· εδχ ανίζηεηαζ ημ ηονζυηενμ πνυαθδιά ζμο. ΢οκδέεηαζ ζηεκά ιε ημ κμδηζηυ ζμο πνυαθδια πμο είκαζ εηείκμ εκυξ αολδιέκμο δοκαιζζιμφ. Δ ζεεκανή δφκαιδ ηδξ ροπήξ ζμο πνέπεζ κα δζαπφκεηαζ ιέζς ημο ηέηανημο αηηζκζημφ ζμο κμο, βαθαακίγμκηάξ ημκ ζε ιζα ακακεςιέκδ, πενζεηηζηή, αβαπδηζηή, εκανιμκζζηζηή δναζηδνζυηδηα. Να είζαζ πζμ ελςζηνεθήξ (ζακ ιένμξ ηδξ αοηυαμοθδξ εηβφικαζήξ ζμο) πνμξ εηείκμοξ, βζα πανάδεζβια, ζημοξ μπμίμοξ ζε ένζλε μ ηαεδιενζκυξ ζμο ηθήνμξ. Υνεζάγμκηαζ αμήεεζα. Αχζε ημοξ ηδ αμήεεζα αοηή εθεφεενα ηαζ πθήνςξ. Δ ηνίηδ Ώηηίκα ηδξ Αναζηδνζυηδηαξ πμο δζέπεζ ημ θοζζηυ ζμο ζχια είκαζ οπεναμθζηά ήνειδ ηαζ πνέπεζ κα αθοπκζζεεί απυ ηδκ ροπή ζ‟ έκακ αολδιέκμ ζοκημκζζιέκμ ζημπυ. Οζ αηυθμοεεξ αηηίκεξ πνέπεζ θμζπυκ κα ελεηαζεμφκ απυ ζέκα ηαεχξ πνμζπαεείξ κα γήζεζξ ζακ ροπή ηαζ κα ζοκημκίζεζξ ηδκ πνμζςπζηυηδηά ζμο: 1.

2.

3.

4.

5.

Δ αηηίκα ηδξ ροπήξ – δ δεφηενδ Ώηηίκα ηδξ Ώβάπδξ-΢μθίαξ. Δ αηηίκα ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ – δ ηέηανηδ Ώηηίκα ηδξ Ώνιμκίαξ. Δ αηηίκα ημο κμο – δ ηέηανηδ Ώηηίκα ηδξ Ώνιμκίαξ. Δ αηηίκα ημο αζηνζημφ ζχιαημξ – δ δεφηενδ Ώηηίκα ηδξ Ώβάπδξ-΢μθίαξ. Δ αηηίκα ημο θοζζημφ ζχιαημξ – δ ηνίηδ Ώηηίκα ηδξ Βκενβμφ Νμδιμζφκδξ.

Ώπ‟ αοηυ ημκ πίκαηα εα ζδιεζχζεζξ ηδ ζπέζδ πμο οπάνπεζ ακάιεζα ζηδκ αηηίκα ηδξ πνμζςπζηυηδηάξ ζμο ηαζ ζηδ κμδηζηή ζμο αηηίκα ηζ εηείκδ ιεηαλφ ημο εβχ ηαζ ημο ζοκαζζεδιαηζημφ ζχιαημξ. Ώοηέξ ζμο οπμδεζηκφμοκ βναιιέξ εθάπζζηδξ ακηίζηαζδξ. Ηαλνπάξηνο 1938 ΏΑΒΛΦΒ ΜΟΤ, Οζ ηέζζενζξ εκημθέξ πμο ζμο έδςζα πνςηφηενα έπμοκ ηάκεζ ημ ένβμ ημοξ, έηζζ δεκ είκαζ; ΐθέπεζξ ηχνα πζμ ηαεανά ημκ εαοηυ ζμο ηαζ βκςνίγεζξ ημκ εαοηυ ζμο, βζαηί αθέπεζξ πζμ ζοβηεηνζιέκα ηζξ δζάθμνεξ υρεζξ ημο εαοημφ ζμο – ηδκ ηαθή, ηδκ ηαηή, ηδκ αθδεζκή, ηδκ ρεφηζηδ, ηδκ πναβιαηζηή ηαζ ηδκ απαηδθή. Ώοηή δ ηαεανυηενδ υναζδ – πμο ακηζηνίγεζ ιενζηέξ υρεζξ ακεπίβκςζηεξ ςξ ηχνα – ζμο επζαάθθεζ κα γεζξ ζηδ αμοκμημνθή ηαζ ζημκ ηαεανυ αένα πμο οπάνπεζ εηεί κα αθέπεζξ ηδ γςή αιεζηλή, ημ ένβμ ζμο ηαζ ημοξ ζοιιαεδηέξ ζμο υπςξ είκαζ. Υνεζαγυζμοκ αοηή ηδ ζαθέζηενδ ακαηάθορδ ημο εαοημφ ζμο βζα κα πνμπςνήζεζξ ζε ιεβαθφηενδ πνδζζιυηδηα. Έκα ιένμξ αοηήξ ηδξ βκχζδξ ημ απέηηδζεξ ζηδ δζάνηεζα ημο πεναζιέκμο πνυκμο ηαζ ζε αθφπκζζε ζ‟ μνζζιέκεξ αλίεξ, απμηαθφπημκηάξ ζμο πμθθά ηνοιιέκα πνάβιαηα ιέζα ζμο ηαζ ζημοξ άθθμοξ ηαζ ζοκεπχξ έθενε ζηδ γςή ζμο κέεξ πενζπθμηέξ ηζ ειθάκζζε πνμζςπζηέξ δοζημθίεξ. Θα έπς πενζζζυηενα κα ζμο πς ανβυηενα υηακ βίκμοκ μζ δζεοεεηήζεζξ πμο είκαζ ακαβηαίεξ ζηδκ επζθεβιέκδ αθθαβή ηςκ πενζζηάζεςκ ηαζ ηδξ γςήξ ζμο ηζ επζηναηήζεζ πάθζ δ δνειία. Ώοηέξ μζ πενίμδμζ ακαηαναπήξ ηζ ακαπνμζανιμβήξ ένπμκηαζ ηαηά

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

231

ηαζνμφξ – ιενζηέξ θμνέξ πνμηαθμφκηαζ απ‟ ηδκ ροπή ηζ άθθμηε ζακ πνμζςπζηά βεβμκυηα. Πνέπεζ ηακείξ κα ηζξ γήζεζ, κα ιάεεζ ηα ηνοιιέκα ιαεήιαηα ηαζ κα πνμηαθέζεζ ηζξ πζεακέξ δζεονφκζεζξ ηδξ ζοκείδδζδξ. Αζεοημθφκμοιε ή ειπμδίγμοιε αοηέξ ηζξ δζεονφκζεζξ ιε ηζξ ηζκήζεζξ πμο ηάκμοιε· επζηαπφκμοιε ή ηαεοζηενμφιε ηδκ ακάπηολή ιαξ ιε ηζξ πναβιαημπμζμφιεκεξ απμθάζεζξ ιαξ. Ο αθδεζκυξ ιαεδηήξ πάκηςξ πνμπςνεί ζημ δνυιμ ημο κε θάζε ζπζία ηαζ ηίπμηε δεκ ιπμνεί κα ζηαιαηήζεζ ηδκ πνυμδυ ημο ζηδκ Ώηναπυ. Ώκανςηήεδηα ηζ ιπμνχ κα ζμο πς ηχνα πμο κα είκαζ αλζυθμβμ. Σέζζενα πνάβιαηα – ζφκημια ηαζ ζαθή – ένπμκηαζ ζημ κμο ιμο ηαεχξ ζε ημζηάγς ηαζ κζχες βζα ζέκα έκα αίζεδια εοβκςιμζφκδξ βζα ηδκ παθζά ζμο αθμζίςζδ ζημ ΢πέδζμ ηζ έκα αίζεδια αζζζμδμλίαξ βζα ηδ ιεθθμκηζηή ζμο οπδνεζία. Πξψην: εα έθεβα – Βιαάεοκε ηδκ αθμζίςζή ζμο ηαζ αάθε ηα πνχηα πνάβιαηα πνχηα. Μδκ αθήζεζξ ηίπμηε ηαζ ηακέκακ κα ζηαεεί ακάιεζα ζε ζέκα, ζημ υναια, ζημ ΢πέδζμ ηαζ ζημοξ ζοιιαεδηέξ ζμο. Γεχηεξν: Πνμεημζιάζμο βζα πενζπθμηέξ ζηδ γςή ζμο, βζαηί ηχνα δεκ ηαλζδεφεζξ ιυκμξ. Δ γςή ζμο ήηακ ζπεηζηά ακελάνηδηδ ιέπνζ ηχνα, αθθά δ εηθμβή εκυξ ζοκηνυθμο πνέπεζ ηαζ θένκεζ ζε φπανλδ άθθα γδηήιαηα ηζ άθθεξ αλίεξ ζε ηάεε πενίπηςζδ. ΢ηα πεδία ηδξ ροπήξ ηαζ ημο κμο πνέπεζ κα ζηαεείξ αηυιδ ιυκμξ ηζ ακ ημ ζοθθάαεζξ αοηυ απ‟ ηδκ ανπή δε εα ανεζξ ηζξ πενζπθμηέξ πμθφ ζδιακηζηέξ. Θα εθεθηφζμοκ ιυκμ ιζα ιεβαθφηενδ ζοκαζζεδιαηζηή γςκηάκζα ηαζ ηαηακυδζδ· αοηυ ημ πνεζαγυζμοκ πμθφ ηαζ ηχνα ιπμνείξ κα ημ έπεζξ. Ώοηυ επίζδξ ιπμνείξ κα ημ πεζνζζεείξ ζοκεηά ακ γεζξ ζημ ακχηενμ ηυλμ ηαζ δεκ ηαηεααίκεζξ ζημκ ηυζιμ ηδξ βμδηείαξ ηαζ ηδξ πθάκδξ. Να εοιάζαζ, αδεθθέ ιμο, ιπμνεί κα οπάνπεζ ζζυηδηα αβάπδξ ηαζ ζημπμφ (απυ ηδ ααζζηή ηαζ μοζζχδδ άπμρδ), αθθά υπζ ζζυηδηα εζχηενδξ ηαηακυδζδξ ή επζηεοπεέκημξ ζδιείμο πάκς ζηδκ Ώηναπυ. Ο ιαεδηήξ ιπμνεί κα ηάκεζ πμθθά βζα ημ δυηζιμ απυ ηδ ζημπζά ηδξ ροπήξ. Ο δυηζιμξ υιςξ δεκ ιπμνεί κα ηάκεζ ημ ίδζμ βζα ημ ιαεδηή. Σξίην: Πνμπχνδζε ζημ ιεθθμκηζηυ δνυιμ ιε εάννμξ ηαζ πςνίξ θυαμ. ΢ηάζμο ιε ζεέκμξ πθάζ ζημοξ ζοιιαεδηέξ ζμο, πνμζεηηζηυξ ιαγί ημοξ πάκς ζηδκ επζθεβιέκδ αηναπυ. Παναιέκμοκ αζθαθχξ δίπθα ζμο. Σέινο, αδεθθέ ιμο, βίκε πζμ ζοβηεηνζιέκα έκα αηηζκμαυθμ ηέκηνμ ιαβκδηζηήξ γςήξ, ζοβπςκεφμκηαξ ημοξ ακενχπμοξ ιε ημοξ μπμίμοξ ιπμνείξ κα ενβαζεείξ ιε αβάπδ ηαζ ηαηακυδζδ. Ώοηυ είκαί έκα ζηθδνυ ηαζ δφζημθμ ένβμ βζαηί ζδιαίκεζ κα ζοκεκχκεζξ ιε ηα δεζιά ηδξ οπδνεζίαξ πμθθά ζημζπεία πμο δζαθμνεηζηά δε εα ιπμνμφζακ κα ζοβπςκεοεμφκ ηαζ κα ζιίλμοκ. Ώοηυ ζοκεπάβεηαζ ιζα ηαηακυδζδ, ιζα ακάθοζδ ηςκ ακενχπζκςκ υκηςκ ηαζ ιζα ανβή ηαζ οπμιμκεηζηή ενβαζία. Καεχξ δ ενβαζία ζμο ιπμνεί κα ακαπηοπεεί ηαζ ηα υνζα ηδξ κα επεηηαεμφκ, εα ακηζιεηςπίζεζξ υθμ ηαζ πενζζζυηενεξ πενζπθμηέξ ηαζ δοζημθίεξ πμο ζοκμδεφμοκ ηζξ ακενχπζκεξ ζπέζεζξ. Ώοηέξ πνέπεζ κα ηζξ πεζνζζεείξ ιε απνμζςπία, αβάπδ ηαζ ζζςπή. Πνμζπάεδζε κα μθμηθδνχζεζξ ηζ άθθμοξ ζηδκ οπδνεζία ηδξ ακενςπυηδηαξ παναιέκμκηαξ ζε πκεοιαηζηή φπανλδ ηαζ αηηζκμαμθχκηαξ αβάπδ ηαζ ζμθία. Βπακαθαιαάκς λακά βζα ελέηαζδ ηαζ αμήεεζα ζημοξ ενπυιεκμοξ ιήκεξ ηδκ ηνίηδ

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

232

θνάζδ πμο ζμο έδςζα πνμδβμοιέκςξ: “Γήζε ζηδ αμοκμημνθή ηαζ αάδζζε εηεί ιε ημοξ αδεθθμφξ ζμο. Αζαηήνδζε ηδκ υναζδ ηαεανή πάκς απυ ηζξ μιίπθεξ ηδξ βδξ.”

΢οκέπζζε ημ δζαθμβζζιυ ζμο υπςξ ηχνα. Δ εοθμβία ιμο ανίζηεηαζ πάκς ζμο. ΢ΔΜΒΕΧ΢Δ: Ο καζεηήο απηφο εξγάδεηαη ζηαζεξά ζην Άζξακ ηνπ Θηβεηαλνχ.

΢ηδκ D.Ώ.Ο. Αχγνπζηνο 1933 ΏΑΒΛΦΒ ΜΟΤ, Ώπέθοβα κα ζμο βνάρς ηζξ πνμζςπζηέξ ιμο μδδβίεξ κςνίηενα βζαηί έκζςεα υηζ είπεξ ακάβηδ κα ζηεθεείξ ηα πνάβιαηα ηαηά αάεμξ ηαζ ηδκ ζζπονή εζχηενδ πανυνιδζή ζμο κα αθεεείξ εθεφεενμξ κα πναβιαηχζεζξ ηδκ έκκμζα ηδξ μιαδζηήξ αοηήξ ενβαζίαξ ιε ημ δζηυ ζμο ηνυπμ. Σμ μιαδζηυ ένβμ ζε ζπέζδ ιε ηδκ πκεοιαηζηή γςή δεκ είκαζ εφημθμ βζα ζέκα. Δ εηπαίδεοζδ ηδξ γςήξ ζμο ζακ ηαθθζηέπκδ ζημ δζηυ ζμο πεδίμ ζ‟ έπεζ δζδάλεζ κα ενβάγεζαζ ζημ θοζζηυ πεδίμ ζε μιαδζηυ ζπδιαηζζιυ. ΢ημ πεδίμ ηδξ εζςηενζηήξ πνμζπάεεζαξ ανίζηεζξ ιέζα ζμο ιζα ακηαβςκζζηζηή ακηίδναζδ. Τπάνπεζ ιέζα ζμο ηαζ μνεά ιζα απυθαζδ κα είζαζ μ εαοηυξ ζμο ηαζ κα ζηέηεζξ ιυκμξ ζηα πυδζα ζμο. Δ απυθαζή ζμο αοηή είκαζ οβζήξ. Εηακμπμίδζε ιζα πμθφ ακαβηαία απαίηδζδ ηδξ ροπήξ ζμο. Ήηακ ακάβηδ βζα ηδκ πνμζςπζηυηδηά ζμο κα ελακαβηαζεεί απυ ηδκ ροπή ζμο κ‟ αημθμοεήζεζ ημ ιμκαπζηυ ηζ απμιμκςιέκμ δνυιμ. ΋ιςξ αοηή αηνζαχξ ηδκ πμζυηδηά ζμο επζεοιχ κα εζζάβς ζ‟ αοηυ ημκ υιζθμ· ιπμνείξ κα ηδκ πνμζθένεζξ βζα ηδκ οπδνεζία ημο μιίθμο. Ώοηή δ ζοιιεημπή ζε ιζα οπμηεζιεκζηή μιαδζηή πνμζπάεεζα – πμο είκαζ παθανά μνβακςιέκδ ζημ θοζζηυ πεδίμ ηαζ πνμμνίγεηαζ κα παναιείκεζ ιζα εζψηεξε μιαδζηή ηαηάζηαζδ – εα ζμο δχζεζ ηδκ εοηαζνία κα εηθνάζεζξ βζα ημοξ άθθμοξ ημ ηένδμξ ηδξ ειπεζνίαξ ηδξ γςήξ ζμο. ΢οκεπχξ εα ζμο γδημφζα κα εοιάζαζ, αδεθθέ ιμο, υηζ ιζα απυ ηζξ ζοκεζζθμνέξ πμο ιπμνείξ κα ηάκεζξ ζ‟ αοηυ ημκ υιζθμ ηςκ ζοκηνυθςκ γδθςηχκ είκαζ δ ζηάζδ πμο έπεζξ πνμξ ηζξ μνβακςιέκεξ ιμνθέξ. Μζα άθθδ είκαζ δ δφκαιδ ηδξ εκμναηζηήξ ζμο ακηίθδρδξ ηζ δ ζηακυηδηά ζμο κα κζχεεζξ ηδκ πναβιαηζηυηδηα. Βθζζηχ ηδκ πνμζμπή ζμο ζ‟ αοηυ. Παίνκς ζμαανμφξ ζπμοδαζηέξ ζημκ υιζθυ ιμο, υπζ ιυκμ ιε ηδκ πνυεεζδ κα ημοξ δχζς εζςηενζηή εηβφικαζδ, αθθά ηαζ βζα υ,ηζ ιπμνμφκ κα ημιίζμοκ μ έκαξ ζημκ άθθμ ζηδ δζαδζηαζία ηδξ ηεθεζμπμίδζδξ. Ώοηυξ μ υιζθμξ ζημ Άζναι ιμο απμηεθείηαζ απυ ακενχπζκα υκηα πμο είκαζ πνμζακαημθζζιέκα ζημ θςξ, πμο έπμοκ πνμμδεφζεζ ζημ Ανυιμ ηζ υιςξ έπμοκ αηυιδ αημιζημφξ πενζμνζζιμφξ, εθαηηχιαηα παναηηήνα ηαζ οπενημκζζιέκα παναηηδνζζηζηά πνμζςπζηυηδηαξ. Τπάνπεζ ιζα ηάζδ κα ανεζ ηακείξ εζνήκδ ηαζ παθάνςζδ ζε ιζα ηαθμπνμαίνεηδ πκεοιαηζηή απυζονζδ ηαζ ιυκςζδ· αοηυξ είκαζ πάκημηε έκαξ πενζμνζζιυξ ηδξ ιοζηζηζζηζηήξ ζδζμζοβηναζίαξ. Έηζζ δεκ είκαζ; ΢ε ηάεε υιζθμ πμο έπεζ ζακ ακηζηεζιεκζηυ ημο ζημπυ ηδκ ακάπηολδ ηδξ εκυναζδξ, πνέπεζ κα ειθακίγεηαζ δ ζοβηεηνζιεκμπμζμφζα ζηακυηδηα ημο κμο. Δ εκυναζδ πνέπεζ κα ηδκ ακηζζηαειίγεζ ηαζ ηαοηυπνμκα κα ηδ πνδζζιμπμζεί. Ο κμοξ ημκίγεζ ηδ ιμνθή ηαζ ηδ δυιδζδ ιμνθχκ. Δ εκυναζδ είκαζ άιμνθδ ηζ υιςξ μζ εκμναεείζεξ ζδέεξ πνέπεζ κα

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

233

εηθναζεμφκ ιέζς ηδξ ιμνθήξ. Ώπ‟ αοηή ηδ ζοβηεηνζιεκμπμζμφζα ζηακυηδηα, ελαζηίαξ ηδξ αίζεδζήξ ζμο ηδξ μιμνθζάξ ηαζ ηςκ μοζζςδχκ αλζχκ, είζαζ ιμκαδζηά εθεφεενμξ. Γζα ζέκα είκαζ απαναίηδημ ημ ιάεδια ηδξ ίζδξ εεζυηδηαξ ηδξ ιμνθήξ ηαζ ηδξ δυιδζδξ ιμνθχκ, ιε ημ δδιζμονβζηυ ένβμ ηδξ μνβακςιέκδξ θεπημιένεζαξ ζε ηάεε ζζμννμπδιέκδ παναβςβή. Δ μιμνθζά είκαζ ςζηυζμ ηυζμ εεία υζμ ιπμνεί κα εηθναζεεί ιέζς μπμζαζδήπμηε ιμνθήξ. Να εοιάζαζ υηζ δ ιμνθή ηαζ δ γςή είκαζ έλα. Αεκ οπάνπεζ ηίπμηε άθθμ πανά γςή ζε εηδήθςζδ. Δ ζηακυηδηά ζμο ηδξ εκυναζδξ εα αμδεήζεζ ζοκεπχξ ημκ υιζθμ, έηζζ εεχνδζε ηδκ ενβαζία ζμο ζακ ιζα οπδνεζία πμο πνέπεζ κα πνμζθενεεί μνζζηζηά. Δ ζοκαζζεδιαηζηή έκηαζδ ηαζ πίεζδ ηαζ δ ζθμδνή αβάπδ ζμο βζα ηδκ μιμνθζά ήηακ ηα ηονζυηενα εηπαζδεοηζηά ζημζπεία ζηδ γςή ζμο. ΢οπκά ήθεεξ ζε αιδπακία ηαζ ιενζηέξ θμνέξ ζε ζοβπφγμοκ μζ ζοκάκενςπμί ζμο. Πνμζπάεδζε βζα έκα πνυκμ κα θένεζξ πάκς ημοξ ηαζ πάκς ζμο ημ θςξ ηδξ δηαλφεζεο ηζ άθδζε ηδ δφκαιδ ιζαξ πκεοιαηζηά εθανιμζιέκδξ ακάθοζδξ ηαζ ηδκ ηαεαβζαζιέκδ θεζημονβία ημο ζοβηεηνζιέκμο κμο κα εθανιμζεεί εζηειιέκα. Να παναιέκεζξ πάκηα μ Παναηδνδηήξ, πνδζζιμπμζχκηαξ ημ ζοβηεηνζιέκμ κμο ζακ έκα εείμ μνβακςιέκμ υνβακμ. Θα ανεζξ υηζ δ ενβαζία ιε ζφιαμθα έπεζ πναβιαηζηή αλία βζα ζέκα ακ επζιείκεζξ. Θα ήεεθα κα ζμο δχζς έκακ οπαζκζβιυ ζπεηζηά ι‟ εηείκα πμο εα απμηαθφρεζ δ εκυναζή ζμο. ΋πμο μζ ζοβηθίκμοζεξ βναιιέξ μπμζμοδήπμηε ζοιαυθμο ζοκακηχκηαζ ηζ υπμο δζαζηαονχκμκηαζ μζ πμθθέξ βναιιέξ οπάνπεζ έκα ζδιείμ δφκαιδξ ηαζ θχηζζδξ, έκα εζηζαζιέκμ ηέκηνμ δζα ημο μπμίμο ιπμνεί κα δζεζζδφζεζ μ θςηζζιέκμξ κμοξ. ΢ημπάζμο ζ‟ αοηυ. Θα δμηζιάζεζξ άναβε, αδεθθέ ιμο, βζα έλζ ιήκεξ ημκ αηυθμοεμ δζαθμβζζιυ, εκεοιμφιεκμξ υηζ απθά πνμηείκς ηαζ δεκ επζδζχης κα εθέβλς ή κα επζαάθθς;… Ο άθθμξ δζαθμβζζιυξ ζμο αθήκεηαζ ζηδ δζηή ζμο εηθμβή ηαζ δζάηνζζδ. Δ πνμζμπή ζηζξ μιαδζηέξ απαζηήζεζξ ηαζ δ εδναίςζδ εκυξ αοημ-επζααθθυιεκμο νοειμφ ζηδ γςή ζμο βζα έκα πνυκμ εα ζμο δχζεζ ηαθά απμηεθέζιαηα. Φεβξνπάξηνο 1934 ΏΑΒΛΦΒ ΜΟΤ, Δ ενχηδζδ βζα ηδ πνδζζιυηδηα ημο ζδζαίηενμο αοημφ μιαδζημφ ένβμο έπεζ απακηδεεί ηάπςξ ζηδ ζοκείδδζή ζμο ιε ηδκ πνμζήθςζή ζμο ζηδκ ηαεαοηή ενβαζία ηαζ ζ‟ υζα έιαεεξ απ‟ αοηή. Δ ζδιαζία ηδξ εζχηενδξ μθμηθήνςζδξ ηςκ εθεφεενςκ ροπχκ, πμο είκαζ ακελάνηδηεξ ηαζ ζηέημοκ ζηα πυδζα ημοξ ηζ υιςξ επζγδημφκ εεθδιαηζηά ηδκ έκςζδ ιε ηδκ ροπή ζε μιαδζηυ ζπδιαηζζιυ, ανπίγεζ κα απμηηά ζπμοδαζυηδηα βζα ζέκα. Έκαξ γςκηακυξ μνβακζζιυξ ηζ υπζ ιζα γςηζηή μνβάκςζδ δζηαζμθμβεί ηδκ ελέηαζδ ηαζ δ γςή ημο αλίγεζ κα ηαθθζενβδεεί. Ώοηυ ημ έπεζξ ήδδ ακαβκςνίζεζ. Ώκανςηζέζαζ ςζηυζμ ζοπκά: “Πμζα εζδζηή πνδζζιυηδηα έπς ζακ άημιμ ζηδκ μιάδα ημο δαζηάθμο;” Δ ακάπηολδ ηςκ ζοιιαεδηχκ ζμο δεκ είκαζ μιμζυιμνθδ· ιενζημί ηαηέπμοκ ηδ ιζα ή ηδκ άθθδ πμζυηδηα ηδκ μπμία ζηενμφκηαζ μζ άθθμζ· ιενζημί θεζημονβμφκ ηονίςξ ζημ πεδίμ ημο κμο, άθθμζ ζημ πεδίμ ηςκ ζοκαζζεδιάηςκ. Έπεζξ ανηεηά ακαπηοβιέκδ ηδκ εκυναζδ ηαζ – υπςξ ζμο ηυκζζα κςνίηενα – ιπμνείξ κα

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

234

οπδνεηήζεζξ ημκ υιζθυ ζμο ηαζ κα δζεοημθφκεζξ ζπεηζηά ημ ένβμ ημοξ. Κάεε απμηηδεείζα πμζυηδηα μπμζμοδήπμηε είδμοξ πνέπεζ κα εεςνείηαζ απ‟ ημ άημιμ ζακ μιαδζηυ ηένδμξ ηζ υπζ ζακ πνμζςπζηή επίηεολδ. Ώοηυ πνεζάγεηαζ κα ημκζζηεί ηαζ ζοκεπάβεηαζ ηαεανή ζηέρδ ηζ απυζπαζδ απυ ιένμοξ ηςκ ιεθχκ ημο μιίθμο. Κάεε αθδεζκή ακαβκχνζζδ απαζηεί αοηέξ ηζξ πμζυηδηεξ. ΢οκεπχξ, αδεθθέ ιμο, πνμζπάεδζε υθμ ηαζ πενζζζυηενμ κα οπμεάθρεζξ αοηυ ημ ζπένια ηδξ εκυναζδξ ιε ημ ηαεανά ακζδζμηεθέξ ηίκδηνμ ηδξ μιαδζηήξ πνδζζιυηδηαξ ηαζ κα εοιάζαζ υηζ δ ακάιεζλδ ημο κμο ηαζ ηδξ εκυναζδξ δδιζμονβεί ιζα επαηυθμοεδ μνβάκςζδ πκεοιαηζηήξ ζηακυηδηαξ πμο εηδδθχκεηαζ ιε ζζπφ ηαζ ιαβκδηζηή δφκαιδ ή ιε αηηζκμαμθία ζηδκ πνμζςπζηή γςή. Δ πνχηδ αηηζκζηή πνμζςπζηυηδηά ζμο ιπμνεί κα εκηείκεζ ηδ πνδζζιυηδηα αοηήξ ηδξ παναίκεζδξ, αηνζαχξ ζημ ααειυ πμο ιπμνείξ κα ενβαζεείξ επμζημδμιδηζηά ζημ επζθεβιέκμ πεδίμ ενβαζίαξ ζμο ηαζ ιε ημοξ ζοιιαεδηέξ ζμο. Μζα πνςηαηηζκζηή πνμζςπζηυηδηα ιπμνεί κα πνμλεκήζεζ ζηδκ ροπή πμθθή δοζημθία υηακ δεκ οπμηάζζεηαζ ιε απυθοηδ ηαπεζκυηδηα ζηδκ μιαδζηή οπδνεζία. ΋ηακ δ πνμζςπζηυηδηα ηαεμδδβείηαζ απυ ηδκ εκυναζδ ηζ απυ ηαεανή ζηέρδ ηζ δ γςή ζημ θοζζηυ πεδίμ αθζενχκεηαζ ζημκ εθεφεενα επζαεαθδιέκμ νοειυ ηδξ μνβακςιέκδξ οπδνεζίαξ, ηυηε ιπμνεί κα παναζπεεεί δφκαιδ ηαζ ημ απμηέθεζια είκαζ ζοβηεηνζιέκδ πνδζζιυηδηα. Θα ιπμνμφζεξ εδχ κα νςηήζεζξ ηαζ ζςζηά πχξ ιπμνεί κα οπδνεηήζεζ ημκ υιζθμ ιε ημκ μπμίμ ζοκδέεζαζ, αοηή δ εκμναηζηή ζμο εοαζζεδζία. Βπίηνερέ ιμο, ακ εέθεζξ, κα ζμο δχζς έκα δζαθμβζζιυ πμο εα απμδχζεζ μιαδζηή οπδνεζία ηζ μ μπμίμξ ζα κε βνεζήζεη ζημ ένβμ ιμο ηδξ αθφπκζζδξ αοηχκ ηςκ ιεθχκ ημο Άζναι ιμο ζημ θςξ ηδξ εκυναζδξ. Ο δζαθμβζζιυξ αοηυξ ααζίγεηαζ ζηδκ ακαβκχνζζδ υηζ μ πςνζζιυξ εειεθζχκεηαζ ζηδκ πνμζςπζηή γςή, αθθά υηζ ζημ ααζίθεζμ ηδξ ροπήξ δεκ οπάνπεζ πςνζζιυξ πανά ιυκμ ιζα εθεφεενδ ηοηθμθμνία πκεοιαηζηήξ γςήξ, θςηυξ ηζ αβάπδξ. Κάκε αοηυ ημ δζαθμβζζιυ ιζα θμνά ηδκ εαδμιάδα ηζ επίζδξ ζηδκ πακζέθδκμ, αθθά ζοκέπζζε ι‟ αοηυκ πμο ήδδ ζμο ακέεεζα ζηδκ ηεθεοηαία ιμο μδδβία πνμξ εζέκα, ζακ δζηή ζμο ηαεδιενζκή άζηδζδ… Θα ήεεθα κα ημκίζς υηζ ακ ενβαζεείξ ι‟ αοηυ ημκ ηνυπμ, ιε ηδκ έιθαζδ ημπμεεηδιέκδ πάκς ζηδκ υρδ ηδξ πνμζθμνάξ, δε εα οπάνλεζ ηακέκαξ ηίκδοκμξ ακάπηολδξ μπμζμοδήπμηε κμδηζημφ εθέβπμο πάκς ζημοξ αδεθθμφξ ζμο ημο μιίθμο. Αεηαπέκηε θεπηά πμο εα δζαεέηεζξ ζ‟ αοηή ηδκ οπδνεζία ιζα θμνά ηδκ εαδμιάδα, εα ζμο θένμοκ ηδκ ακηαιμζαή ηδξ. Ώθθά αοηή δεκ είκαζ ακάβηδ κα ηδ ζηέθηεζαζ. Δ ζηαεενυηδηα ζ‟ υθεξ ηζξ ζπέζεζξ, ζ’ φιεο ηηο ζρέζεηο, αδεθθέ ιμο, είκαζ ιζα ακαβηαία ακάπηολδ ηαζ δ πεζεανπία ή δ ιεεμδζηή ζοκήεεζα είκαζ πναβιαηζηά πνήζζιδ βζα ζέκα. Ώοηή πνέπεζ κα εθανιυγεηαζ υπζ ηυζμ πμθφ απ‟ ηδ ζημπζά ηδξ μνβάκςζδξ ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ, αθθά ηδξ απμδέζιεοζήξ ζμο απυ ημοξ πενζμνζζιμφξ ημο πνυκμο. Γίκε ηφνζμξ ημο πνυκμο ζμο ηαζ ηάκε ηζξ χνεξ ηάεε ιέναξ οπδνέηεξ ζμο, απαζηχκηαξ απυ ηάεε χνα ηδκ πθήνδ ακαθμβία ηδξ ζε ενβαζία ή ακάπαοζδ, πςνίξ ηδκ αίζεδζδ ηδξ οπεναμθζηήξ πίεζδξ ή αζαζφκδξ. ΋ηακ θφζεζξ ημ πνυαθδια ημο πνυκμο, εα εζζέθεεζξ ζε ιζα πμθφ αολδιέκδ πνδζζιυηδηα. ΢‟ αοηυ ζδιείςζεξ ήδδ πναβιαηζηή πνυμδμ, αθθά δ πνμζπάεεζα ιπμνεί κα πνμςεδεεί αηυιδ ιαηνφηενα υηακ ημ εκδζαθένμκ ζμο βζα ηδ ζδιαζία ημο πνυκμο εθεθηοζεεί πθδνέζηενα. Ώοηυ υιςξ πνέπεζ κα βίκεζ ααειζαία,

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

235

επεζδή μ δδιζμονβζηυξ, εκμναηζηυξ ενβάηδξ έπεζ ημ πνυαθδια ηδξ ενβαζίαξ ζημ ααζίθεζμ ημο άπνμκμο ηζ απ‟ αοηυ ημ ζδιείμ ηδξ επίβκςζδξ πνέπεζ κα πνδζζιμπμζήζεζ ημ πνυκμ ζηδκ ηέπκδ ηδξ δδιζμονβίαξ εηείκμο πμο πνμζπαεεί κα εηθνάζεζ. Θα ηαηαθάαεζξ βζα ηζ ιζθχ. Πνμζπάεδζε ζοκεπχξ βζα ημοξ επυιεκμοξ θίβμοξ ιήκεξ κ‟ αολήζεζξ ηδκ εκμναηζηή ζμο οπδνεζία, κα βίκεζξ ηφνζμξ ημο πνυκμο ζμο, κα ααδίγεζξ δζαιέζμο ηδξ γςήξ ηαζ κα πεζνίγεζαζ υθεξ ζμο ηζξ ζπέζεζξ απυ εηείκμ ημ ηέκηνμ ηδξ εζνήκδξ ημ μπμίμ βκςνίγεζξ ηαζ ημ μπμίμ είκαζ βζα ζέκα δ ιυκδ αέααζδ πναβιαηζηυηδηα. Ηνχιηνο 1934 ΏΑΒΛΦΒ ΜΟΤ, Λίβα ιυκμ έπς κα ζμο πνμηείκς ηχνα ηαζ εα ήεεθα κα ζμο γδηήζς κα ζοκεπίζεζξ ηδκ ενβαζία υπςξ ηδκ πενζέβναρα ζηδκ ηεθεοηαία ιμο επζημζκςκία. Νμιίγς πςξ λένεζξ ιέζα ζμο ηδκ αλία ηδξ μδδβίαξ πμο ζμο δυεδηε ηυηε ηαζ ημ θυβμ βζα ημκ μπμίμ ηυκζζα μνζζιέκδ ενβαζία. Ώηυιδ ηζ ακ δεκ ηαηαθαααίκεζξ, εβχ πμο παναημθμοεχ ηαζ ηαεμδδβχ ιπμνχ κα δς ημ ζπένια ηδξ ακαβηαίαξ μνβακςηζηήξ ζηακυηδηαξ κα εηδδθχκεηαζ ζε ζοκεπχξ πθδνέζηενμ ααειυ. Έκα ιεβάθμ ιένμξ ηδξ πνδζζιυηδηάξ ζμο ζ‟ αοηυ ημκ υιζθμ δεκ έπεζ ακαβκςνζζεεί απυ ζέκα, ηαεχξ πναβιαηχεδηε ηονίςξ ζημ αζηνζηυ πεδίμ ζε ιζα ζηαεενμπμζδηζηή ηζ αβαπδηζηή ζηακυηδηα μθμηθήνςζδξ ημο μιίθμο ιε ηδκ αβάπδ. Ώοηυ μ θοζζηυξ ζμο εβηέθαθμξ ημ βκςνίγεζ εθάπζζηα. Πέναζεξ ιζα πενίμδμ ζπεηζηήξ ζηαεενυηδηαξ ζε ιζα γςή πμο ςξ ηχνα ήηακ βειάηδ απυ αηαηάπαοζηδ ηίκδζδ ηζ αοηυ βζα ζέκα είκαζ ηαζκμφνβζμ ηαζ ιμνθςηζηυ. Σμ ένβμ ηδξ γςήξ ζμο, ιζθχκηαξ εζςηενζηά, ζοκίζηαηαζ ζηδ κμδηζηή ακαπαίηζζδ ηαζ δζέβενζδ ηςκ ζημπαζηχκ ηαζ ηςκ ενβαηχκ ζημκ ηυζιμ, έηζζ χζηε κ‟ ακηαπμηνίκμκηαζ ζηδκ ακάβηδ ηαζ ηζξ απαζηήζεζξ υζςκ είκαζ βφνς ημοξ. Πάνα πμθθμί άκενςπμζ κζχεμοκ ηαζ ζηέθημκηαζ. Μπμνείξ κα ημοξ δζδάλεζξ κα ζηέθημκηαζ ηαζ κα κζχεμοκ. Ώοηυ οπμδδθχκεζ ιζα πθαηζά δζάηνζζδ. Θα ζμο γδημφζα κα αθθδθμβναθείξ ιενζηέξ θμνέξ ι‟ έκακ αδεθθυ ημο μπμίμο εα ζμο δχζς ημ υκμια. Υνεζάγεηαζ ηδ ζμθία ζμο ηαζ ηδ δφκαιή ζμο ηαζ ιπμνείξ κα ημκ αμδεήζεζξ ζε ιζα πενίμδμ θαλεξήο ιμκαλζάξ απ‟ ηδκ μπμία οπμθένεζ ηχνα. Σμ ένβμ ζμο βζα ημκ υιζθμ είκαζ κα θςηίγεζξ ημ ιμκμπάηζ πνμξ ημοξ ορδθμφξ ηυπμοξ ηαζ κα ημ ηναηάξ ακμζηηυ. Μάξηηνο 1935 ΏΑΒΛΦΒ ΜΟΤ, Γζα έκα πνυκμ ηχνα δεκ έηακα ηαιζά αθθαβή ζημ δζαθμβζζιυ ζμο. ΢ε παναημθμφεδζα βζα απμηεθέζιαηα απυ δφμ απυρεζξ. Πνμζπάεδζα πνχηα κα ζε δς (υπςξ ημ ελέθναζα κςνίηενα) ζακ “ηφνζμ ημο πνυκμο” ηαζ δεφηενμ ζδιείςζα ηδκ εκμναηζηή αμήεεζα πμο πνμζπάεδζεξ κα πνμζθένεζξ ζηα ιέθδ ημο μιίθμο ζμο. ΢διείςζα ηδκ πνμζμπή ζμο ζ‟ αοηά ηα εέιαηα. Σα πνάβιαηα πμο εκδζαθένμοκ ηδκ ροπή έπμοκ βζα ζέκα ζήιενα πμθφ ιεβαθφηενδ ζδιαζία απυ εηείκα πμο εκδζαθένμοκ ηδκ πνμζςπζηυηδηα. Ώοηυ ζμο έβζκε ειθακέξ ζηδκ πνμζςπζηή ζμο απμβμήηεοζδ ηαζ

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

236

ζηδκ μιαδζηή ζμο επαθή υπςξ απμδείπεδηε ζημ… πνζκ απυ θίβμ. Δ μθμηθήνςζδ μνζζιέκςκ απυ ημοξ αδεθθμφξ ζμο ζημκ υιζθμ ιέζα ζηδ ζοκείδδζή ζμο ήηακ ημ ηφνζμ ακηζηείιεκμ ηδξ ειπεζνίαξ. Οζ ελςηενζηέξ πνμζςπζηέξ επαθέξ έπμοκ ιζα ζοβηεηνζιέκδ εέζδ ηαζ είκαζ αλζυθμβεξ ακ ηζξ πεζνζζεεί ηακείξ μνεά. Δ αμήεεζά ζμο, θυβμο πάνδ, πνμξ ηδκ Ε.ΐ.S. ιπμνεί κα αολδεεί ιέζς ηδξ εδναζςεείζαξ ήδδ επζημζκςκίαξ. Ώξ ζηαιαηήζς, αδεθθέ ιμο, εδχ ηζ αξ ζ‟ εοπανζζηήζς βζα ημκ ηνυπμ πμο ζηάεδηεξ εβςζηά ημκηά ηδξ ηαζ ηδ αμήεδζεξ ζε ιζα ηνίζδ πμο ήηακ ζμαανυηενδ απ‟ υ,ηζ βκχνζγε ηακείξ απυ ζαξ ηυηε. Ώκ ζηνέρεζξ ημ κμο ζμο πίζς ζηα πεναζιέκα ηνία πνυκζα, εα ζδιεζχζεζξ ιζα γςή βειάηδ ειπεζνία ζ‟ υθα ηα πεδία ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ· ιπμνεί κα ζδιεζχζεζξ επίζδξ, ακ εέθεζξ, ιζα αολακυιεκδ ηάζδ βζα ροπζηυ έθεβπμ. Λές ηάζδ, αδεθθέ ιμο, βζαηί υηακ δ ηάζδ ιεηαζπδιαηζζεεί ζε ζοκήεεζα ηαζ δοκαιζηυ ηαεδιενζκυ νοειυ, ακμίβμοκ μζ πφθεξ ηδξ ιφδζδξ ιπνμζηά ζημ ιαεδηή. Δ ηφνζα ενβαζία ζμο ζήιενα είκαζ κα εδναζχζεζξ αοηή ηδ ζοκήεεζα. ΐνίζηεηαζ ηνοιιέκδ βζα ζέκα ζημκ έθεβπμ ημο πνυκμο, πμο απμηεθεί ημ ηφνζμ πνυαθδιά ζμο. Δ ακάπηολδ μνζζιέκςκ ηφπςκ ακενχπςκ ηαηαδεζηκφεηαζ δζα ημο αζημφιεκμο εθέβπμο ημοξ πάκς ζηδ δφκαιδ. Με άθθμοξ ηφπμοξ ηαηαδεζηκφεηαζ ζημκ έθεβπυ ημοξ πάκς ζημκ πανάβμκηα ημο πνυκμο ηαζ ζηδκ ζηακυηδηά ημοξ κα ηαηακμμφκ ηδκ πναηηζηή ζδιαζία ηςκ ηαζνχκ ηζ επμπχκ ηαζ ηδκ μνεή ηαζ νοειζζιέκδ πνήζδ ημοξ. Ώκήηεζξ ζηδκ ηεθεοηαία αοηή μιάδα ηαζ ζηδκ επζηοπία πάκς ζ‟ αοηή ηδ βναιιή εα έθεεζ βζα ζέκα απεθεοεένςζδ ηζ δ εβηαείδνοζδ ηδξ νκνξθηάο. Τπάνπεζ ιζα ιοζηζηζζηζηή μιμνθζά πμο επζηοβπάκεηαζ, υπςξ υθμζ λένμοιε, δζα ηδξ ηέπκδξ. Μεηαδίδεζ ιζα βεκζηή αίζεδζδ μιμνθζάξ, πνχιαημξ ηζ έιπκεοζδξ ηζ έηζζ κηφκεζ ηαζ θαιχπηεη ηζξ ζδέεξ. Τπάνπεζ επίζδξ ιζα απμηνοθζζηζηή (ηνοιιέκδ) μιμνθζά πμο ιπμνεί κα επζηεοπεεί ζημ πεδίμ ηδξ ηέπκδξ. Ώοηή ιεηαδίδεζ ιζα δζαθμνεηζηή αίζεδζδ μιμνθζάξ, πνχιαημξ ηαζ έιπκεοζδξ, κηοιέκδξ ζ‟ εηείκεξ ηζξ ιμνθέξ πμο απνθαιχπηνπλ ζδέεξ. Δ ιοζηζηζζηζηή μιμνθζά ηαθφπηεζ ιε ηδκ μιμνθζά ημ ζδεχδεξ. Δ απμηνοθζζηζηή μιμνθζά απμηαθφπηεζ ιε ηδκ μιμνθζά ημ ζδεχδεξ. Γζα ζέκα μ ζηυπμξ πνέπεζ κα είκαζ δ απμηνοθζζηζηή επίηεολδ ηζ δ απμηάθορδ ηδξ δζεοεεηδιέκδξ μιμνθζάξ ζε πνυκμ ηαζ πχνμ πνέπεζ κα απμηεθεί ηδ ζοκεεηζηή ζμο πνμζπάεεζα. ΢ημπάζμο αοηά ηα θυβζα ηαζ ημοξ μνζζιμφξ, βζαηί ζ‟ αοηά εα ανεεεί ημ ιοζηζηυ ηδξ αθδεζκήξ δδιζμονβζηυηδηαξ. Αζαθμβίζμο πάκς ζηδ δζάηνζζδ ηδξ ιοζηζηζζηζηήξ έιπκεοζδξ ηαζ ηδξ απμηνοθζζηζηήξ απμηάθορδξ ηαζ ζηδ ζφκεεζή ημοξ ζε ηάεε ιεβάθμ επίηεοβια. Ένβμ ζμο πνυζθαηα ήηακ δ μθμηθήνςζδ ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ, πμο δζεηπεναζχεδηε ηυζμ ζοκεζδδηά υζμ ηαζ αζοκείδδηα. Ο ειπθμοηζζιυξ ηδξ ειπεζνίαξ ηδξ γςήξ ζμο ιέζς πθδνέζηενςκ ακενχπζκςκ επαθχκ ηαζ ιζαξ ειααεοκυιεκδξ ηαηακυδζδξ είκαζ βζα ζέκα δ οπυζπεζδ ηδξ δδιζμονβζηήξ έηθναζδξ, ιε ηδκ πνμτπυεεζδ υηζ δ ηάεε ιένα εα απμηεθεί βζα ζέκα ιζα δζεοεεηδιέκδ εοηαζνία βζα μνβακςιέκδ πνμζπάεεζα. Θα ιε ηαηαθάαεζξ, αδεθθέ ιμο, ακ ζμο πς ηα αηυθμοεα θυβζα; Να πενκάξ ημκ ηαζνυ ζμο αθνχγνληαο. Αίκε έηθναζδ ζημ υναια πμο έκζςζεξ. Καθθζένβδζε ηδ ζηάζδ ακαιμκήξ ηδξ ροπζηήξ πνμζμπήξ ηζ υηακ αημφξ ημ ακήημοζημ ηαζ κζχεεζξ ημ άραοζημ, πνμζπάεδζε κα ημ δζαηοπχκεζξ ιε θυβζα ηαζ ηάπμζμο είδμοξ έηθναζδ, δζαηδνχκηαξ ημ

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

237

πκεφια ημο ροπζημφ δνάιαημξ πμο ειροπχκεζ ηάεε ηέημζμ βεβμκυξ. Μδκ λεπκάξ ηδκ απμηνοθζζηζηή αθήεεζα υηζ πνυκμξ ηαζ βεβμκυηα είκαζ έκα ααζζηυ θαζκμιεκζηυ ζοιαάκ. ΋ζμκ αθμνά ημ δζαθμβζζηζηυ ζμο ένβμ εα ήεεθα κα ζμο οπμδείλς ηδκ αηυθμοεδ δζαδζηαζία. Να έπεζξ υιςξ ηαηά κμο υηζ είκαζ απθά ιζα οπυδεζλδ. Βζφ ιυκμ εα δμηζιάζεζξ ηαζ ε‟ ακηζθδθεείξ ακ πίζς απυ ηδκ οπυδεζλή ιμο ανίζηεηαζ ή υπζ ζμθία ηζ ακ ημ ηίκδηνμ ηδξ πνμζπάεεζάξ ιμο βζα ζέκα είκαζ δ βκχζδ ημο εαοημφ ζμο… Γνάθε ζημ ηέθμξ ημο δζαθμβζζιμφ ζμο ηάεε ιένα ηζξ ζηέρεζξ ζμο. Ώνβυηενα δεξ πμζμ ήηακ ημ ηαεανυ απμηέθεζια. Ώκ ημ επζεοιείξ, δζαηφπςζέ ημ ζε ηαηάθθδθδ ιμνθή ηαζ ιμζνάζμο ημ ιε ημοξ ζοιιαεδηέξ ζμο. Ο δζαθμβζζιυξ αοηυξ εα αμδεήζεζ ηδκ εζζαβςβή ηδξ έαδμιδξ αηηζκζηήξ ζμο δφκαιδξ ή μνβακςιέκδξ δδιζμονβζηυηδηαξ πμο είκαζ ιζα απυ ηζξ πναβιαηζηέξ ακάβηεξ ζμο, έηζζ δεκ είκαζ; Κάεε ενβαζία πμο εα βίκεηαζ ηχνα πνέπεζ κα είκαζ ζπεδζαζιέκδ βζα κα εζζάβεζ ηδκ μνβακςηζηή, ζοκεεηζηή, μθμηθδνχκμοζα δνάζδ ηδξ ροπήξ. Δ ηεπκζηή εα δζαθένεζ ζηζξ δζάθμνεξ πενζπηχζεζξ, αθθά μ ακηζηεζιεκζηυξ ζημπυξ είκαζ ίδζμξ. Πνυζελε ηδκ οβεία ζμο, αδεθθέ ιμο. ΢επηέκβξηνο 1935 Αεκ οπάνπμοκ πμθθά πμο έπς κα ζμο πς ηχνα, αδεθθέ απυ παθζά. Παίνκεζξ απυ ιέκα πμθθή δζδαζηαθία οπμηεζιεκζηά ηαζ ζηδ δζάνηεζα ηςκ ςνχκ ημο φπκμο. Ώοηυ πμο ιπμνείξ κα ημιίζεζξ ζηδκ εβηεθαθζηή ζμο ζοκείδδζδ ηάεε ιένα απ‟ αοηή ηδ δζδαζηαθία έπεζ ακεηηίιδηδ αλία βζα ζέκα, βζαηί εβηαεζδνφεζ ιζα ηεπκζηή ηζ ακμίβεζ έκακ αβςβυ ιέζα απ‟ ημκ μπμίμ ιπμνείξ κα “δζαημιίζεζξ” αοηυ πμο κζχεεζξ ηζ αοηυ είκαζ βζα ζέκα ιζα πμθφ ακαβηαία ηζ άιεζδ ακάπηολδ. Ώοηυ ημ πείναια ζημ μπμίμ επζπεζνμφιε κα πάνμοιε ιενζηά ιέθδ απ‟ ημ Άζναι ιμο ηαζ κα ζπδιαηίζμοιε έκακ υιζθμ πμο εα αμδεήζεζ ζηδ δζάθοζδ ηδξ παβηυζιζαξ βμδηείαξ απαζηεί πμθφ πνμζεηηζηή ελέηαζδ ηαζ ζμθία. Βίκαζ ιζα πνμζπάεεζα πανμπήξ εκυξ εζηζαημφ ζδιείμο δζα ημο μπμίμο δ Εενανπία ιπμνεί κα πνμζεββίζεζ ηαζ κα επζηεεεί αιεζυηενα ζηδκ παβηυζιζα πθάκδ. Ώοηυ απαζηεί ηδκ πζμ πνμζεηηζηή εηπαίδεοζδ ηςκ ιεθχκ ημο μιίθμο ηζ ακ υθμζ ζαξ οπμαθδεείηε ιε κμδιμζφκδ ζ‟ αοηή ηδκ εηπαίδεοζδ ηαζ πεζεανπία, εα βίκεζ εθζηηυ ανβυηενα κα ζπδιαηίζεηε ιζα ιμκάδα απμηνοθζζηζηήξ ζζπφμξ ηαζ ιπμνεί ηυηε κα ζαξ ακαεέζς μνζζιέκδ ενβαζία ηδκ μπμία εα ηάκεηε ζαλ νκάδα. Ώοηυ πάκηςξ εα ελανηδεεί απ‟ ηζξ δζάθμνεξ ακηζδνάζεζξ ηςκ ιεθχκ ημο μιίθμο ηαζ ηδξ εκηαηζηήξ ημοξ πνμζπάεεζαξ κα ιάεμοκ ηαζ κα ηαηακμήζμοκ. Αε ζημπεφς βζα ημκ επυιεκμ πνυκμ κα ηάκς ηίπμηε πενζζζυηενμ απ‟ ημ κα ζαξ πνμεημζιάζς υθμοξ βζα ιζα εκςιέκδ πνμζπάεεζα. Γζα ζέκα ηχνα δεκ έπς πανά αοηυ ημ ιήκοια: Ν‟ απμαθέπεζξ ζηδκ πναβιαηζηή επίηεολδ ζηδκ επζηέθεζδ. Αζαηφπςζα ζαθχξ ηδ ζηέρδ ιμο έηζζ χζηε κα πνμζεθηφζς ηδκ πνμζμπή ζμο. Πνέπεζ κα οπάνπεζ βζα ζέκα αοηυξ μ ζοβηεηνζιέκμξ ακηζηεζιεκζηυξ ζημπυξ ζημ θοζζηυ πεδίμ πμο εα οθμπμζδεεί ζε ιζα ελίζμο ζοβηεηνζιέκδ επίηεολδ, έηζζ χζηε δ ροπή ζμο κα ιπμνεί κα πεζ: “Βηπθήνςζα αοηυ πμο ζηυπεοα”. Οζ επζηεφλεζξ αοηέξ (ιε ιζηνυ ή ιεβάθμ παναηηήνα) πνέπεζ κα είκαζ απηέξ ηαζ πνέπεζ κα είκαζ δ ακάδοζδ ζε φπανλδ εηείκμο πμο ιπμνεί κα βίκεζ ακηζθδπηυ ζακ δ ελςηενίηεοζδ ηςκ

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

238

εζχηενςκ εοαίζεδηςκ επζβκχζεχκ ζμο. Οζ εκμναηζημί (υπςξ είζαζ εζφ) έπμοκ πάκημηε ημ πνυαθδια αοηήξ ηδξ οθμπμίδζδξ. Βίκαζ ιζα δδιζμονβζηή θεζημονβία. Ώοηή είκαζ δ οπμπνέςζή ζμο ζηδκ ροπή ζμο ηζ εηεί ανίζηεηαζ ζοπκά δ απμηοπία ζμο. Μπμνχ άναβε κα πνδζζιμπμζήζς αοηή ηδ θέλδ “απμηοπία”, αδεθθέ ιμο; Δ μθμηθδνςιέκδ πνμζςπζηυηδηα πμο δεκ ηαηέπεζ πκεοιαηζηυ ακηζηεζιεκζηυ ζημπυ, μφηε ιοζηζηζζηζηή αίζεδζδ ηζ μφηε αθδεζκέξ δοκάιεζξ εκυναζδξ ηζ εζχηενδξ ακηίθδρδξ, δεκ ιπμνεί πμηέ κα “ηάκεζ ηαθυ”, υπςξ θέηε ζηδ Αφζδ. Ώθθά μ ιοζηζηζζηήξ, μ ιαεδηήξ ηζ μ εκμναηζηυξ γδθςηήξ είκαζ έκα ζπζηζηυ δζαζνειέκμ εκάκηζα ζημκ εαοηυ ημο. Δ εκένβεζα ημο ακενχπμο ηοθά πνμξ δφμ ηαηεοεφκζεζξ. Ώοηυ πμο πνεζάγεηαζ είκαζ δ ακηίθδρδ υηζ – υηακ οπάνπεζ μνευ ηίκδηνμ ηαζ αθδεζκή πκεοιαηζηή αθμζίςζδ – δ επίηεολδ ζημ θοζζηυ πεδίμ ζημ επζθεβιέκμ πεδίμ έηθναζδξ είκαζ πλεπκαηηθή επίηεπμε ηαζ ζοκεπχξ εθζηηή. Πχξ ιπμνεί κα βίκεζ αοηυ; Με ηνία πνάβιαηα, αδεθθέ ιμο, πμο ζμο δίκς κα ελεηάζεζξ ιε ηδ ζεζνά ηδξ ζδιαζίαξ ημοξ: 1. Δ επίηεολδ ηδξ υναζδξ· δ δφκαιδ ηδξ εκυναζδξ· δ ζηακυηδηα εθέβπμο εηείκμο πμο πνέπεζ κα ημιζζεεί ηαζ κα οθμπμζδεεί ζημ θοζζηυ πεδίμ.

2. Δ αημθμφεδζδ αοηήξ ηδξ ζδέαξ ή ζδακζημφ: α. Ώπυ ηδκ αζζεδηή εκυναζδ ζηδ δζαηφπςζή ηδξ ζε πκεοιαηζηέξ έκκμζεξ, ζηεπημιμνθέξ, θέλεζξ ηαζ θνάζεζξ· α. ΢ηδκ έκδοζή ηδξ ιε επζεοιία, ιε ζοκαίζεδια ηαζ ιε μιμνθζά αζζεήιαημξ· β. ΢‟ εηείκα ηα ζοκεηά ηαζ κμήιμκα αήιαηα πμο εα επζθένμοκ ηδκ ακάδοζδ ηδξ ζδέαξ ή ημο ζδακζημφ ζμο ιέζα ζημ θςξ ημο θοζζημφ πεδίμο.

3. Δ μνβάκςζδ ημο πνυκμο ζμο έηζζ χζηε κ‟ απμζπάξ απ‟ ηδκ ηάεε ιένα ημ πθήνεξ ιενίδζμ ηδξ ζε έιπκεοζδ, κμδηζηή ενβαζία ηαζ δναζηδνζυηδηα ζημ θοζζηυ πεδίμ. Έηζζ εα επζαάθεζξ πάκς ζμο εηείκδ ηδκ πεζεανπία πμο δε εα ιαηαζχκεζ ή εα πανειπμδίγεζ ηζξ πνμζπάεεζέξ ζμο, αθθά εα δδιζμονβεί ημ ιέβζζημ ηςκ απμηεθεζιάηςκ ιε ηδκ εθάπζζηδ πνμζπάεεζα. ΢οθθμβίζμο ζ‟ αοηυ. Αεκ αθθάγς ηχνα ημ δζαθμβζζιυ ζμο, αδεθθέ ιμο. ΢οκέπζζέ ημκ βζα άθθμοξ έλζ ιήκεξ. Αεκ οπήνλε ανηεηυξ πνυκμξ βζα απμηεθέζιαηα. Βιπζζηεφμιαζ ζδζαίηενα ζηδ θνμκηίδα ζμο ηδκ Ε.ΐ.S. Πνυζελέ ηδκ. ΐμήεδζέ ηδκ ιε ηδ ζμθία ηαζ ηδκ αβάπδ ζμο ηαζ αμήεδζέ ηδκ κα θηάζεζ ζε ιεβαθφηενδ πνδζζιυηδηα. Σεθεζχκμκηαξ ζμο θές: Μείκε ζηαεενυξ ηαζ γλψξηδε (υπζ πίζηεοε ή έθπζγε) πςξ υθα ηα πνάβιαηα ενβάγμκηαζ βζα ηδκ απμδέζιεοζή ζμο ζε ιεβαθφηενδ έηθναζδ μιμνθζάξ ηαζ οπδνεζίαξ. Φεβξνπάξηνο 1936 ΏΑΒΛΦΒ ΜΟΤ, ΢ηδ δζάνηεζα ηςκ πεναζιέκςκ έλζ ιδκχκ οπήνλε βζα ζέκα ιζα ιεβάθδ δζέβενζδ μθυηθδνδξ ηδξ ροπζζηζηήξ θφζδξ, πμο μθεζθυηακ ζηδ ιεβάθδ πνμζμπή πμο μνεά έδςζεξ ζηδκ πνμζςπζηή ζμο ακέθζλδ· μθεζθυηακ επίζδξ ζηδ αζαζυηδηα ηςκ ειπεζνζχκ ζηζξ μπμίεξ οπμαθήεδηε δ πνμζςπζηυηδηά ζμο ηαζ μθεζθυηακ αηυιδ ζημ απμηέθεζια

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

239

ηδξ αολδιέκδξ μθμηθήνςζδξ ηαζ ηδξ ροπζζηζηήξ αηιυζθαζναξ ζηδκ μπμία γεζξ. Δ ηαημζηία ζμο ανίζηεηαζ ζ‟ έκα ιεβάθμ ροπζηυ ηέκηνμ. ΋θα αοηά θακενχκμοκ έκα αήια πνμυδμο, οπυ ηδκ πνμτπυεεζδ υηζ εα ζοκεπίζεζξ κα ηναηάξ ιε πνμζμπή ηδ ζηάζδ ημο Παναηδνδηή ηαζ κα ιδκ ηαοηίγεζαζ ιε ηα θαζκυιεκα πμο αζχκεζξ ηαζ ιπμνεί κα αζχζεζξ ζημ ιέθθμκ. Οζ ειπεζνίεξ αοηέξ ειπενζέπμοκ, υπςξ λένεζξ ηαθά, ημ ζπένια ημο ηζκδφκμο – ημο ηζκδφκμο ηδξ θεπημιένεζαξ ηαζ ηςκ θαζκμιεκζηχκ ζοιαάκηςκ ηα μπμία πανμοζζάγμκηαζ ζακ ζδιακηζηυηενα απ‟ ημ ζφκμθμ ηαζ ημ άιμνθμ. Γζα ζέκα υιςξ αοηυ ήηακ έκα ακαβηαίμ αήια ζηδ δζαδζηαζία μθμηθήνςζδξ· δ αίζεδζδ ημο αθδνδιέκμο ηαζ ημο άιμνθμο ήηακ οπεναμθζηά ακαπηοβιέκδ ζε ζέκα. Ήζμοκ μ αθδεζκυξ ιοζηζηζζηήξ ηζ μ πκεοιαηζηυξ μναιαηζζηήξ, μ ζδεαθζζηήξ ηζ εηείκμξ ημο μπμίμο δ θακηαζία, δ αβάπδ ηδξ μιμνθζάξ ηαζ δ αίζεδζδ ηδξ εζχηενδξ πναβιαηζηυηδηαξ ζε απέηθεζακ απ‟ ημκ ηυζιμ ηδξ πναηηζηήξ γςήξ, υπμο – βζα εηείκμοξ πμο έπμοκ ιάηζα βζα κα αθέπμοκ ηαζ αοηζά βζα κ‟ αημφκ – δ ιοζηζηζζηζηή αθήεεζα οπμηνφπηεηαζ πάκηα ζηδκ πθδνυηδηά ηδξ, ημ υναια ημο πνχιαημξ ηαζ ηδξ ανιμκίαξ πάκημηε ζοκακηάηαζ ηαζ ημ ζδακζηυ ιπμνεί κα ζδςεεί υηζ οπυηεζηαζ ζηδ δζαδζηαζία ηδξ οθμπμίδζδξ. Δ ακάιεζλδ, δ έκςζδ ηαζ δ ζοβπχκεοζδ ηδξ οπμηεζιεκζηήξ μιμνθζάξ ηαζ ηδξ ελςηενζηήξ υιμνθδξ πναβιαηζηυηδηαξ είκαζ ημ ηαεδιενζκυ ζμο ένβμ. Βηείκμζ πμο ζακ εζέκα είκαζ εκμναηζημί, πνέπεζ κα εηπαζδεοεμφκ κα βίκμοκ ενιδκεοηέξ. Σμ ένβμ ημο ενιδκεοηή ηδξ πναβιαηζηυηδηαξ ηαζ ηδξ μιμνθζάξ πνέπεζ κα ζε μδδβεί υθμ ηαζ πενζζζυηενμ ζε μνβακςιέκδ ηαζ ζπεδζαζιέκδ δναζηδνζυηδηα. ΢ηδκ ηεθεοηαία αοηή πνυηαζδ έπς ζοκμρίζεζ βζα ζέκα ημ ηφνζμ ένβμ πμο πνέπεζ κα ζε απαζπμθήζεζ βζα ημ οπυθμζπμ ηδξ γςήξ ζμο – εκυξ ενιδκεοηή ηδξ μιμνθζάξ ηαζ ηδξ πναβιαηζηυηδηαξ. Πχξ εα βίκεζ αοηυ πνέπεζ εζφ κα ημ απμθαζίζεζξ. Ββχ οπμδεζηκφς απθά ημ ζηυπμ ζμο. Καεχξ βενκάεζ ηακείξ, δ ιέεμδμξ ηδξ εκενβμφ έηθναζδξ πνέπεζ ηαη‟ ακάβηδ κα αθθάλεζ ηάπςξ ηζ μζ ηνυπμζ εηδήθςζδξ ηςκ εζχηενςκ ακαβκςνίζεςκ ηαζ ημο ένβμο πνέπεζ ακαπυθεοηηα κα ιεηααθδεμφκ, πανυηζ αολάκμοκ ζοκεπχξ ζε ζζπφ. Ώοηυ δε ζδιαίκεζ έθθεζρδ δοκαιζηήξ επίηεολδξ, αθθά ιυκμ ηδ πνήζδ εκυξ δζαθμνεηζημφ ιέζμο ενβαζίαξ. Ώοηυ κζχες ηδκ ακάβηδ κα ζημ εοιίζς. Ο ζηυπμξ είκαζ δ έκηαζδ ηδξ δοκαιζηήξ γςήξ ζην θέληξν· αοηή δ γςή πνέπεζ ακαπυθεοηηα κα ανεζ ηζξ δζελυδμοξ ηδξ. Έπεζξ πμθθά κα δχζεζξ ζημκ υιζθυ ζμο – αβάπδ, μιμνθζά, εκυναζδ ηαζ ανιμκία. Ώοηέξ οθίζηακηαζ ζακ δοκάιεζξ ηδξ ροπήξ ζμο· πνδζζιμπμζμφκηαζ (ηαζ ιπμνμφκ) κα πνδζζιμπμζδεμφκ υθμ ηαζ πενζζζυηενμ. ΢‟ αοηέξ εα πνμζεέζς επίζδξ ιζα ζοβηεηνζιέκδ δδιζμονβζηή ζηακυηδηα. ΋πςξ ζμο είπα κςνίηενα, δ ακάπηολδ ηδξ ζοκείδδζδξ ημο πνυκμο πμο δε εα πενζμνίγεζ, αθθά εα πνδζζιεφεζ ζηδ δζαηήνδζδ ηαζ δζμνβάκςζδ ημο πέιπημο δχνμο ηςκ διενχκ, ςνχκ ηαζ θεπηχκ (αοηχκ ηςκ ακεηηίιδηςκ δχνςκ!) είκαζ δ άιεζδ ακάβηδ ζμο. Τπάνπεζ ζημ πνυκμ ιζα εεία υρδ. Θα ήεεθα κα δς κα πνμςεείηαζ μ δζαθμβζζιυξ ζμο πζμ δοκαιζηά ηαζ ιε ιζα πζμ ζηζβιζαία εοεοβνάιιζζδ ηαζ ηα επαηυθμοεα απμηεθέζιαηά ηδξ. Πνμζπάεδζε ζηδ δζάνηεζα ηςκ πνμζεπχκ ιδκχκ κα ζοκημιεφζεζξ ηαζ κα εκζζπφζεζξ ηζξ δζαθμβζζηζηέξ ζμο πενζυδμοξ, εκεοιμφιεκμξ υηζ πνμξ ημ πανυκ μ ακηζηεζιεκζηυξ ημοξ ζημπυξ είκαζ δ εζχηενδ μνβάκςζδ ηςκ ζςιάηςκ ηζ υπζ ηυζμ πμθφ δ ακηίθδρδ ημο αυναημο. Δ

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

240

ακηίθδρδ αοηή είκαζ βζα ζέκα ηάπςξ εφημθδ. ΋,ηζ απαζηεί ηδκ πνμζμπή ζμο είκαζ δ ιεηαθμνά ηδξ ζηδκ εβηεθαθζηή ζοκείδδζδ ηαζ δ ζοκεηή πνήζδ ηδξ ζηδκ οπδνεζία. Μπμνχ πζα κ‟ αθθάλς ηδ δζαθμβζζηζηή ζμο ιμνθή, αθμφ αοηή πμο ζμο έδςζα ηδ πνδζζιμπμζείξ βζα έκα πνυκμ. Έκα ιένμξ ηδξ εα δζαηδνδεεί, αθθά ε‟ αθθάλς νζγζηά έκα άθθμ ιένμξ ηδξ… Ώοηυ ιπμνεί κα εεςνδεεί ζακ έκαξ ηνυπμξ πανειααηζηήξ δναζηδνζυηδηαξ, βζαηί δ πανέιααζδ είκαζ έκα επζζηδιμκζηυ ιέζμκ ζφκδεζδξ ηδξ ζδέαξ, ημο ζδεχδμοξ ηαζ ηδξ ελςηενζηήξ ημο έηθναζδξ. Αζάεεζε ζ‟ αοηυ υζμ πνυκμ εέθεζξ, ανηεί δ κμδηζηή ζμο ζηάζδ κα παναιέκεζ δοκαιζηή ηζ έκημκδ. Ννέκβξηνο 1936 ΏΑΒΛΦΒ ΜΟΤ, Αεκ έπς πμθθά κα ζμο πς αοηή ηδ ζηζβιή. Φμαάζαζ (ζακ πνμζςπζηυηδηα) ιήπςξ επδνεαζεείξ οπεναμθζηά ηαζ ιήπςξ οπμηαπεείξ ζε ιζα αοεεκηία ζζπονυηενδ απυ ηδ δζηή ζμο ηαζ δ μπμία πνμένπεηαζ απυ ιζα πδβή πμο δεκ είκαζ εηείκδ ηδξ ροπήξ ζμο. Βίπα πνμαθέρεζ ηδκ ηςνζκή ζμο κμδηζηή ηαηάζηαζδ υηακ ζμο έβναθα ηδκ ηεθεοηαία θμνά ηαζ ήηακ δ ακηίθδρδ αοημφ πμο εα ζοκέααζκε δ μπμία πνςιάηζζε υθδ ηδκ μδδβία ιμο. Ήηακ αοηή δ βκχζδ πμο ιε παναηίκδζε κα πς, “Έπεζξ πμθθά κα δψζεηο”. ΋,ηζ έπς κα ζμο πς ζήιενα είκαζ ημ ελήξ: Βίζαζ εθεφεενμξ, αδεθθέ ιμο. Κακείξ δεκ πνμζπαεεί κα ζε ηναηήζεζ ζ‟ αοηυ ημκ υιζθμ. Κακείξ δεκ πνμζπαεεί ιε μπμζμδήπμηε ηνυπμ κ‟ απμηηήζεζ αοεεκηία πάκς ζμο. Κακείξ δε εέθεζ κα ενβαζεείξ ή κα ιεθεηήζεζξ ή κα οπδνεηήζεζξ, υηακ δ ροπή ζμο δε ζε παναηζκεί κα ενβαζεείξ ηαζ κα εηθναζεείξ. Ώθθά κα εοιάζαζ υηζ δεκ οπάνπεζ εθεοεενία, εηηυξ υηακ βίκεηαζ εθεφεενδ επζθμβή ηαζ οπδνεζία. Δ ζδέα ηδξ εθεοεενίαξ ιπμνεί κα απμηεθέζεζ ιζα θοθαηή απυ ιυκδ ηδξ. Αεκ οπάνπμοκ πμοεεκά εθεφεενεξ ροπέξ, εηηυξ απυ εηείκεξ πμο ιε εθεφεενδ επζθμβή θοθαηίγμκηαζ ηαζ ανίζημκηαζ εκηυξ ηαζ οπυ ημ κυιμ ηδξ οπδνεζίαξ. Μπμνείξ κα εβηαηαθείρεζξ ημκ ζδζαίηενμ αοηυ υιζθμ, αθθά ακ πνυηεζηαζ κα ακαπηοπεείξ, εα ανεεείξ ακαπυθεοηηα ιέζα ζε ηάπμζμκ άθθμ υιζθμ βζα οπδνεζία. Μπμνείξ κα απμννίρεζξ ηζξ εοεφκεξ πμο επςιίζεδηεξ υηακ εκχεδηεξ ι‟ αοηυ ημκ υιζθμ, αθθά δεκ ιπμνείξ κα απμθφβεζξ ηδκ ακάθδρδ άθθςκ εοεοκχκ. Μπμνείξ κα απέθεεζξ απ‟ αοηυ ημκ υιζθμ ηςκ αδεθθχκ, υζμκ αθμνά ημ δεζιυ ημο ελςηενζημφ πεδίμο, αθθά έπεζξ ήδδ εδναζχζεζ δεζιμφξ ιαγί ημοξ, πμο δεκ είκαζ δοκαηυ κα δζαημπμφκ απυ μπμζαδήπμηε πνμζςπζηή δναζηδνζυηδηα ή βναιιή δνάζδξ, βζαηί είκαζ ροπζημί δεζιμί ηαζ πνέπεζ ηάπμηε κα ακαβκςνζζεμφκ. Δ οπδνεζία, δ εοεφκδ ηζ δ μιαδζηή ενβαζία οπμθμβίγμκηαζ ηαζ δζανημφκ· μζ δζαηοιάκζεζξ ηζ μζ ακηζδνάζεζξ μπμζαζδήπμηε πνμζςπζηυηδηαξ ιπμνεί κα ηαεοζηενμφκ, αθθά δεκ ιπμνμφκ κα ελμοδεηενχζμοκ ηδκ επζηοπία. ΐαζζηά, εειεθζαηά ηαζ μοζζαζηζηά είζαζ δεζιεοιέκμξ ζηδκ οπδνεζία ημο ΢πεδίμο ηάπμο, ηάπςξ, ηάπμζα ιένα. Οζ δζαηοιάκζεζξ, μζ ακαπμθαζζζηζηυηδηεξ ηζ μζ αιθζαμθίεξ ηδξ πνμζςπζηυηδηάξ ζμο δεκ έπμοκ πναβιαηζηή ζδιαζία ιαηνμπνυεεζια ηαζ ζημ θςξ ηδξ ροπζηήξ δναζηδνζυηδηαξ, αθθά έπμοκ ζδιαζία ζε πνυκμ ηαζ πχνμ ηαζ πνυζηαζνα υζμκ αθμνά ημκ υιζθμ ηςκ αδεθθχκ ζμο.

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

241

Έηζζ κζχεε εθεφεενμξ, αδεθθέ ιμο, αθθά κα είζαζ ζίβμονμξ υηζ δεκ είκαζ ιζα απαζημφιεκδ εθεοεενία επεζδή ζ‟ εκμπθεί δ μιαδζηή ζφκδεζδ. ΋ζμ πενζζζυηενμ αδνάπκεζ δ ροπή ζμο ηδκ πνμζςπζηυηδηά ζμο, ηυζμ θζβυηενμ εα αζπμθείζαζ ιε ηα πνμαθήιαηα ηδξ απμιυκςζδξ ηαζ ηδξ εθεοεενίαξ. Νζχεε εθεφεενμξ, αθθά κα είζαζ ζίβμονμξ υηζ δεκ είκαζ ιζα απαζημφιεκδ εθεοεενία επεζδή δ ζηαεενή πεζεανπία ηδξ απμηνοθζζηζηήξ εηβφικαζδξ ελμνβίγεζ ιζα ζδζμζοβηναζία πμο είκαζ αηυιδ μοζζαζηζηά ιοζηζηζζηζηή. ΋ζμ πενζζζυηενμ ζε αδνάπκεζ δ ροπή ζμο, ηυζμ πενζζζυηενμ εα αθοπκίγεηαζ μ κμοξ ζμο ηαζ ημ αίζεδια (ιε ηδκ πνμζςπζηή έκκμζα) εα λεεςνζάγεζ. Νζχεε εθεφεενμξ, αθθά κα είζαζ ζίβμονμξ υηζ δεκ είκαζ ιζα απαζημφιεκδ εθεοεενία επεζδή δ αίζεδζδ ηδξ απμηοπίαξ μνβάκςζδξ ημο πνυκμο ζμο ηαζ οπμηαβήξ ηδξ πνμζςπζηυηδηάξ ζμο ζε νοειζηή γςή πθδβχκεζ ηδκ οπενδθάκεζά ζμο. ΋ζμ πενζζζυηενμ ζε αδνάπκεζ δ ροπή ζμο, ηυζμ πζμ ζίβμονα εα ιάεεζξ κα πνδζζιμπμζείξ ημ πνυκμ ζακ ιζα εοεφκδ. Βίπα πνςηφηενα υηζ ζε ηάεε μιαδζηή πνμζπάεεζα ιενζημί εα έπνεπε κα επζαναδφκμοκ ηδκ πνυμδυ ημοξ ηζ άθθμζ κα ηδκ επζηαπφκμοκ χζηε κα ελζζμννμπήζμοκ ηδκ μιαδζηή γςή. Λεξ πςξ πμηέ δεκ έπαρεξ κα ημ αιθζζαδηείξ ηαζ θένκεζξ ηδκ ακαθμβία ημο θςηυξ ζπεηζηά ιε ημ πνυαθδια. Δ ακαθμβία ζμο δεκ είκαζ ζηδκ πναβιαηζηυηδηα μνεή. Αε ιζθμφζα ιε υνμοξ αημιζημφ θςηυξ, αθθά ιε υνμοξ μιαδζηήξ οπδνεζίαξ ηαζ μιαδζηήξ ζπέζδξ. Τπάνπμοκ πμθθμί ζηδκ Εενανπία αοηή ηδ ζηζβιή πμο ανκήεδηακ πνυζεεηδ εοηαζνία βζα πνυμδμ βζα κα παναιείκμοκ ιαγί ιε ημοξ οζμφξ ηςκ ακενχπςκ ηαζ κα ημοξ αμδεήζμοκ. Σμ ζδιείμ ακάπηολδξ ημο ηαεεκυξ ζημκ υιζθμ δεκ είκαζ μιμζυιμνθμ ηζ αοηυ είκαζ έκα βεβμκυξ πμο εα έπνεπε κ‟ ακαβκςνίζεζξ ηζ υηακ ημ ακαβκςνίζεζξ, δεκ επζδέπεηαζ ηδκ εθανιμβή ημο παναδείβιαηυξ ζμο. Σμ πανάδεζβιά ζμο είκαζ ηεθείςξ αθδεζκυ αθθά δεκ έπεζ ηαιζά ζπέζδ ιε ημ εέια. Πνμηείκς κα πενζιέκεζξ ιέπνζ ημκ ενπυιεκμ Μάζμ πνμημφ πάνεζξ ηδκ μνζζηζηή ζμο απυθαζδ. Παναηάθεζα έκα ιέθμξ εκυξ άθθμο μιίθμο ημο Άζναι ιμο κα ακαθάαεζ ζημ ιεηαλφ ηδκ ενβαζία ζμο. ΢οκεπχξ δε ζμο ακαεέης ηαιζά ενβαζία ηαζ εεςνείζαζ πνμζςνζκά ζε δζαεεζζιυηδηα απ‟ ημκ υιζθμ. Αε γδηχ απυ ζέκα πανά ιυκμ κ‟ ακαεεςνήζεζξ ηδκ απυθαζή ζμο απυ ηδ ζημπζά ημο μιαδζημφ ηαθμφ ηαζ ηδξ μιαδζηήξ πνμυδμο ηζ απυ εηείκδ ηςκ αδεθθχκ ημο μιίθμο ζμο ηζ υπζ ιυκμ απυ ηδ ζημπζά εηείκμο πμο θαίκεηαζ ηαθφηενμ ζε ζέκα ηαζ βζα ηδ δζηή ζμο άκεζδ ηαζ ηδ δήεεκ εθεοεενία ζμο. Μδ ζοιπεναίκεζξ απ‟ αοηυ υηζ εεςνχ ηδκ απυθαζή ζμο ζδζμηεθή. Ξένς ηζ ζμο έπεζ ζημζπίζεζ. Πάκηςξ ααζίγεηαζ ζε αίζεδια ηαζ ημ αίζεδια ζπάκζα είκαζ αθδεζκή έκδεζλδ μνεήξ δνάζδξ. Γδηχ ιυκμ κα ζμο δχζς πνυκμ κα ζηεθεείξ. Θα ήεεθα κα ζμο εοιίζς ηαεχξ γδηάξ κα απμθαζίζεζξ υηζ δ ροπή ζμο ανίζηεηαζ ζηδκ έαδμιδ αηηίκα ηζ υηζ ενβάγεζαζ ιέζς ιζαξ πνςηαηηζκζηήξ πνμζςπζηυηδηαξ. Ώπ‟ υπμο, αδεθθέ ιμο, ημ πνυαθδιά ζμο. Έκαξ ιοζηζηζζηήξ ιε πθαηζά ζοκείδδζδ, ιε ιζα ζζπονή αηηίκα πνμζςπζηυηδηαξ ηαζ ι‟ έκακ ροπζηυ ηναδαζιυ εοεοβναιιζζιέκμ ιε ηδ Νέα Βπμπή, πμο πνμζπαεεί κα επζαάθθεζ ζηδκ πνμζςπζηυηδηα ημ νοειυ ιζαξ “ηεθεημονβζηήξ ηάλδξ ηαζ μνβάκςζδξ”. Θα ζμο γδημφζα κα εοιάζαζ υηζ δ μιαδζηή ενβαζία ζοκεπάβεηαζ εοζία ηαζ κα ηάκμοιε ζοπκά εηείκμ πμο ιπμνεί κα ιδκ πνμηζιμφιε ηαζ πμο ιπμνεί – απυ ηδ ζημπζά ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ – κα ιδκ είκαζ δ εοημθυηενδ δζέλμδμξ ηζ δ

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

242

εοημθυηενδ δνάζδ. Δ εηθμβή πάκηςξ ακήηεζ ζε ζέκα ηζ μζ ζηέρεζξ ημο μιίθμο πνέπεζ κα ιδκ επδνεάγμοκ ηδκ απυθαζή ζμο, χζηε κα ηδκ πάνεζξ εθεφεενα ηζ ακειπυδζζηα. Ο υιζθμξ πνέπεζ ηυηε κα δεπεεί ηδκ απυθαζή ζμο. Φεβξνπάξηνο 1937 Μυκμ δ αβάπδ ηζ δ ηαηακυδζή ιμο απεοεφκμκηαζ ζ‟ εζέκα αοηή ηδ ζηζβιή, αδεθθέ ιμο, αθθά υπζ ηα θυβζα ιμο ή μζ μδδβίεξ ιμο. Γήηα ημ δνυιμ ηδξ ακζδζμηεθμφξ οπδνεζίαξ ηζ υθα εα πάκε ηαθά. “΋πςξ ηα πμοθζά πεημφκ ιαγί πνμξ ηζξ πχνεξ ημο ηαθμηαζνζμφ, έηζζ ηζ μζ ροπέξ εκχκμκηαζ ζημ πέηαβια. Πενκχκηαξ ιέζα απ‟ ηδκ πφθδ ηαηεααίκμοκ έηζζ ιπνμζηά ζημ ενυκμ ημο Θεμφ.”

Ώοηά έβναρε έκαξ άβκςζημξ άβζμξ ηδξ Βηηθδζίαξ, πμο δεκ ηαλίδεοε ιυκμξ. ΢ΔΜΒΕΧ΢Δ: Ο καζεηήο απηφο απνθάζηζε γηα ιίγν λα ηαμηδέςεη κφλνο πάλσ ζην Γξφκν φζνλ αθνξνχζε ηε ζχλδεζε κε ηνλ φκηιν ησλ καζεηψλ ηνλ Θηβεηαλνχ. Απ’ ηελ εζψηεξε πιεπξά ν φκηινο παξακέλεη αλέπαθνο, κε φια ηα κέιε ηνπ ζπλδεκέλα, ελεξγά ή αλελεξγά.

΢ημκ W.D.ΐ. Αχγνπζηνο 1934 ΦΕΛΒ ΚΏΕ ΢ΤΝΒΡΓΏΣΔ ΜΟΤ, Βίπεξ έκα δζάθεζιια πεζεάνπδζδξ ηαζ πνμζανιμβήξ ηζ αοηυ δεκ ήηακ πενίμδμξ άκεζδξ. ΋ζμζ απυ ιαξ ενεοκμφκ ακάιεζα ζηζξ ηάλεζξ ηςκ ακενχπςκ βζα εηείκμοξ πμο ιπμνμφκ κα πνδζζιμπμζδεμφκ, παναηήνδζακ ηδκ πνυμδμ ηδξ πεζεάνπδζδξ. Ώοηέξ είκαζ ιένεξ υπμο μζ ιαεδηέξ υθςκ ηςκ ααειχκ – ιεβάθμζ ή ιζηνμί, κμδηζημί ή εκμναηζημί – πνέπεζ κα δμηζιαζημφκ ηζ ακ είκαζ δζαεέζζιμζ ηαηά ηάπμζμ ηνυπμ, πνέπεζ κα πνδζζιμπμζδεμφκ. Σμ ιέηνμ ηδξ απυζπαζήξ ζμο απ‟ υζμοξ αβαπάξ ηζ απ‟ ηα απμηεθέζιαηα ημο ένβμο ζμο εηηζιήεδηε, δ εκυναζή ζμο εκζζπφεδηε ηαζ ηχνα ημ ένβμ ηςκ επυιεκςκ θίβςκ πνυκςκ πνέπεζ κα επζζφνεζ ηδκ πνμζμπή ζμο. Αφμ πνάβιαηα γδηχ κα ζμο ημκίζς. Σμ πνχημ είκαζ υηζ ημ ένβμ ζμο δζαζνείηαζ ηχνα ζε δφμ ηφνζα ηιήιαηα – ημ έκα ζοκδέεηαζ ιε ηδ δζηή ζμο εζχηενδ ακάπηολδ ηαζ ημ άθθμ ζοκδέεηαζ ιε ημ είδμξ ηδξ οπδνεζίαξ πμο ιπμνείξ κα πνμζθένεζξ ζημκ ηυζιμ. ΋ιςξ αοηά ηα δφμ είκαζ έκα. Δ εηβφικαζδ ηδξ Νέαξ Βπμπήξ ηζ δ ιεθθμκηζηή ηεπκζηή ηδξ πνδζζιμπμίδζδξ ηαηάθθδθςκ ιαεδηχκ, βζαηί ημ ένβμ ημοξ είκαζ κέζσ ηεο ππεξεζίαο γηα επίηεπμε, ιε ηδκ έιθαζδ πάκς ζηδκ οπδνεζία ηζ υπζ πάκς ζηδκ επίηεολδ. Σμ ένβμ ζμο ζημκ ηυζιμ ηαζ ημ ένβμ ζμο ζημκ υιζθμ ηςκ ιαεδηχκ ιμο είκαζ μ ηνυπμξ ηδξ ιεθθμκηζηήξ εζχηενδξ ακάπηολήξ ζμο. ΢ηδκ μιάδα ηςκ ζπμοδαζηχκ ζμο θένκεζξ υ,ηζ κμδηζηή δφκαιδ έπεζξ ηαζ ζοκεπχξ ηδκ ακαπηφζζεζξ· ζημκ υιζθμ θένκεζξ ηδκ εκμναηζηή ζμο ζηακυηδηα ηαζ ιε ηδ ζοκεπή πνήζδ ηδξ αολάκεηαζ επίζδξ. ΢οκεπχξ πνμπςνείξ ηζ δ μιαδζηή ζοιαμθή ζηζξ άθθεξ μιάδεξ ααεαίκεζ. Δ δεφηενδ βναιιή ακάπηολήξ ζμο είκαζ δ οπδνεζία ζημκ ηυζιμ. Βζφ μθείθεζξ κα βκςνίζεζξ ηαζ κα απμθαζίζεζξ πμζα βναιιή πνέπεζ κα πάνεζ αοηή δ οπδνεζία ηαζ ημ ζπένια ηδξ απυθαζήξ ζμο ανίζηεηαζ ήδδ ζημ κμο ζμο. Αε δίκς πμηέ ζοβηεηνζιέκεξ μδδβίεξ βζα κα ηαεμδδβήζς ηδκ οπδνεζία εκυξ ιαεδηή. Αεκ ακαπηφζζμκηαζ μζ οπδνέηεξ

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

243

ι‟ αοηυ ημκ ηνυπμ. Σνεζξ ακάιεζα ζημοξ ζοιιαεδηέξ ζμο είκαζ ζακκοάζζκ ηζ εζφ είζαζ έκαξ απ‟ ημοξ ηνεζξ. Σμ ιάεδια ημο δζαθείιιαημξ ηδξ ααεζάξ ήνειδξ εηβφικαζήξ ζμο ήηακ δ απυζπαζδ ηαζ δ ακέθζλδ ηδξ μνεήξ δνάζδξ ιέζς ηδξ ακάθοζδξ ημο ηζκήηνμο. Μέζα απ‟ αοηέξ ηζξ δμηζιαζίεξ ζηδ ααεφηενδ Όπανλή ζμο ηαζ δζα ηδξ ακηαπυηνζζήξ ζμο έααθεξ ηα πυδζα ζμο πάκς ζηδκ αηναπυ ηδξ ιαεδηείαξ. Ώοηυ κμιίγς ημ λένεζξ. Αε ζμο θές ηζ πνέπεζ κα λένεζξ απυ ιυκμξ ζμο αθθά πάκηα επζηνέπεηαζ κα εκζζπφμοιε ηζξ μνεέξ ζοκεήηεξ ζηέρδξ. Τπάνπεζ έκαξ απ‟ ημοξ ζοκενβάηεξ ζμο (μ L.U.Σ.) ιε ημκ μπμίμ ζμο γδηχ εζδζηά κα έθεεζξ ζε επαθή. Έπε ημκ ζηζξ ζηέρεζξ ζμο ηζ επζημζκχκδζε ιαγί ημο. Βίκαζ έκαξ πμθειζζηήξ, πθδβςιέκμξ ζηδ ιάπδ, πμο υιςξ επζιέκεζ ηαζ βζ‟ αοηυκ ιπμνείξ κα ηάκεζξ πμθθά. ΋ζμ βζα ζέκα, αδεθθέ ιμο απυ παθζά, ζμο ακαεέης δφμ πνάβιαηα πμο είκαζ ημ δεφηενμ ζδιείμ ζημ μπμίμ ακαθένεδηα κςνίηενα ζ‟ αοηή ηδκ μδδβία. Θα ήεεθα κα ζμο εοιίζς κα έπεζξ πάκηα ηαηά κμο υηζ απθά ηάκς οπμδείλεζξ ηζ αοηή δ οπυδεζλδ πνέπεζ κα αημθμοεδεεί ιυκμ ακ ανίζηεζ ηδκ εζχηενδ επζδμηζιαζία ζμο ηζ ακ ζοκδοάγεηαζ ιε ηδκ πνμζηαβή ηδξ ροπήξ ζμο. Ο δζαθμβζζιυξ ζμο βζα θίβμ ήηακ εηείκμξ πάκς ζημ Φςξ. Βπζδζχης κα ζμο δχζς έκακ άθθμ δζαθμβζζιυ πμο είκαζ απθμφζηενμξ αθθά δοκαιζηυηενμξ βζα ζέκα ηαζ εα ζμο δχζεζ, ακ ημκ αημθμοεήζεζξ βζα ημοξ επυιεκμοξ έλζ ιήκεξ, ηδκ ακαβηαία χεδζδ… ΢ηα επυιεκα πνυκζα, αδεθθέ ιμο, ενβάζμο ιε άκεζδ ηζ ελάθεζρε ηδ ζοκείδδζδ ηδξ έκηαζδξ ηαζ ηδκ αίζεδζδ ηδξ πίεζδξ. Ώκήηεζξ ζημ ένβμ πμο πνέπεζ κα βίκεζ ηζ υπζ ζημκ εαοηυ ζμο. Ώοηυ αθδεεφεζ βζα υθμοξ ημοξ ιαεδηέξ υθςκ ηςκ ααειχκ, δυηζιμοξ, απμδεβιέκμοξ ηαζ ιοδιέκμοξ. Βίζαζ απαναίηδημξ ζηδκ πίεζδ ημο ιεθθμκηζημφ ένβμο ηαζ πνέπεζ κα δζαηδνήζεζξ ημ υνβακμ ζε ηαθή ηαηάζηαζδ. ΋ηακ θές πςξ είζαζ απαναίηδημξ, εκκμχ υηζ μζ παθζέξ ζπέζεζξ ηζ δ παθζά ημζκή ειπεζνία ζε ηαεζζημφκ ζηακυ κα ενβαζεείξ ζ‟ αοηυ ημκ υιζθμ ιε εοπένεζα ηαζ ηαηακυδζδ ηζ αοηυ ζδιαίκεζ δφκαιδ ζημ ένβμ πμο πνυηεζηαζ κα εηπθδνςεεί. Μεθέηδζε ηζξ ηνεζξ θέλεζξ πμο είκαζ μ ααζζηυξ ηυκμξ ηδξ γςήξ ζμο ηαζ ιε ηαπεηλφηεηα πνμπχνδζε ηαζ αμήεδζε έηζζ ζηδ ζοκηνζαή ηδξ παβηυζιζαξ πθάκδξ. Οζ αηηίκεξ ζμο, αδεθθέ ιμο, είκαζ: Ώηηίκα ηδξ ροπήξ – δ δεφηενδ Ώηηίκα ηδξ Ώβάπδξ-΢μθίαξ Ώηηίκα ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ – δ ηέηανηδ Ώηηίκα ηδξ Ώνιμκίαξ ιέζς Αζαιάπδξ. ΢ε ιζα πνμδβμφιεκδ γςή δ αηηίκα ηδξ πνμζςπζηυηδηάξ ζμο ήηακ δ πνχηδ Ώηηίκα ηδξ Αφκαιδξ, απ‟ υπμο ηαζ δ εηδήθςζδ δφκαιδξ πμο ζοπκά ζε ηαηαθαιαάκεζ. Ηαλνπάξηνο 1935 ΏΑΒΛΦΒ ΏΠΟ ΠΏΛΕΏ, Αε ζημπεφς ζήιενα κ‟ αθθάλς ημ δζαθμβζζηζηυ ζμο ένβμ ή κα αθθάλς ηζξ μδδβίεξ ιμο βζα ζέκα. Βνβάζεδηεξ ι‟ αοηέξ βζα έκα ζπεηζηά ζφκημιμ πνυκμ ηαζ ζοκεπχξ δε εα ηζξ αθθάλς πανά ιυκμ ιεηά ηδκ Πακζέθδκμ ημο ΜαΎμο ηαζ ζημ ένβμ ημο επυιεκμο

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

244

ελαιήκμο. Θα απμηηήζεζξ ιζα πθδνέζηενδ ζδέα ηδξ μιαδζηήξ ενβαζίαξ ηαζ ηςκ αδεθθχκ ζμο ημο μιίθμο ακ δζαεέζεζξ ημ πνυκμ κα ιεθεηήζεζξ ηζξ μδδβίεξ πμο ημοξ δυεδηακ αημιζηά. Αεκ εκδζαθένμιαζ κα βνάθς πμθθά ή κα πνδζζιμπμζχ θέλεζξ ηαζ θνάζεζξ πμο εα πενζπθέλμοκ ημ γδθςηή, ή κα ημο δχζς ιζα αίζεδζδ ημο έκημκμο πνμζςπζημφ ιμο εκδζαθένμκημξ. Αε εα αμδεμφζα ι‟ αοηυ ημκ ηνυπμ. Ώθθά πνμζπαεχ κα δζαηοπχζς αοηέξ ηζξ μδδβίεξ – βεκζηέξ ηαζ πνμζςπζηέξ – έηζζ χζηε κα ιπμνμφκ κα εκζςιαηχζμοκ ιζα ζηέρδ ηαζ κα πνμζθένμοκ ηνμθή βζα χνζιδ ελέηαζδ. Ο πνυκμξ ηυζμ ημο δαζηάθμο υζμ ηαζ ημο δζδαζηυιεκμο είκαζ ζήιενα ηυζμ πμθφηζιμξ χζηε δε πνεζάγεηαζ κα ελδβήζς ιζα ακαβηαία ζοκηυιεοζδ. Θα ήεεθα κα ζδιεζχζεζξ ιε ιεβαθφηενδ πνμζμπή ηζξ μδδβίεξ πμο ζμο έδςζα πνςηφηενα. Δ ήνειδ ζοβηέκηνςζδ πάκς ζηδ γςή ημο ζακκοάζζκ ηζ δ επίηεολδ ζοκεπχξ ηδξ εζχηενδξ εηείκδξ απυζπαζδξ πμο είκαζ ημ ελέπμκ παναηηδνζζηζηυ ημο, πνέπεζ κα είκαζ δ ηφνζα ζηέρδ ζμο ηαζ κα εθέβπεζ ηδκ ηνοιιέκδ γςή ζμο ημοξ επυιεκμοξ έλζ ιήκεξ. Με ηδκ ακάπηολδ αοηήξ ηδξ απυζπαζδξ εα πνέπεζ ηακμκζηά κ‟ ακαπηοπεεί ιζα ααεφηενδ αβάπδ ηαζ ιζα επαολδιέκδ εζςηενζηή έηθναζδ αοηήξ ηδξ αβάπδξ. Δ απμηαηάζηαζδ ιζαξ ηαθφηενδξ εοεοβνάιιζζδξ εα απμδέζιεοε επίζδξ πθδνέζηενα ηδκ αβάπδ ηδξ ροπήξ ζμο ιέζα ζηδκ πνμζςπζηή ζμο γςή ηαζ εα ζε ηαεζζημφζε πζμ αηηζκμαυθμ ηζ εθηηζηυ ιε ηδκ πκεοιαηζηή έκκμζα. Ώοηυ εα ιεβάθςκε ηδ πνδζζιυηδηά ζμο ζηδκ οπδνεζία ηαζ εα ζοιπθήνςκε ιζα ακάβηδ. Βίκαζ πενζζζυηενμ ιζα ακάβηδ έηθναζδξ πανά ιζα πναβιαηζηή ακάβηδ. Ώοηή δ απμδέζιεοζδ ηδξ αβάπδξ εα επέθεεζ ιέζς εοεοβνάιιζζδξ, απμηέκηνςζδξ απυ ηα πνάβιαηα ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ ηαζ ιζαξ πζμ αβαπδηζηήξ πνμζήθςζδξ ζηδκ οπδνεζία ηςκ άθθςκ. ΢οκέπζζε θμζπυκ ημ δζαθμβζζηζηυ ένβμ πμο ζμο δυεδηε, αθθά αθζένςζε δφμ ή ηνία θεπηά πνζκ ανπίζεζξ ηδκ ηαεμνζζιέκδ ενβαζία βζα κα επζθένεζξ εοεοβνάιιζζδ. Φνυκηζζε υζμ ιπμνείξ κα “ζηέηεζξ ζε πκεοιαηζηή φπανλδ”, κα είζαζ έκα ιε ηδκ ροπή ηαζ κα οπάνπεζ έκαξ ηαεανυξ αβςβυξ απυ ηδκ ροπή ζημκ εβηέθαθμ ιέζς ημο κμο. Έπεζηα λέπαζε ηζξ δζαθμνμπμζήζεζξ πμο είκαζ κμδηζηέξ ζηδκ πνμέθεοζή ημοξ ηαζ πνήζζιεξ ζηδ ζςζηή ημοξ εέζδ ηαζ ηάκε ηδκ ενβαζία ζμο ζακ ροπή. Βνβάζμο ζηδκ εδναίςζδ ιζαξ ζηεκήξ επζημζκςκίαξ ιε ημοξ αδεθθμφξ ζμο ζημκ υιζθμ. Βίζαζ κέμξ ζηδκ ενβαζία αθθά μθμηθδνχκεζαζ βμνβά ζηδκ μιαδζηή γςή ηζ έπεζξ πμθθά κα δχζεζξ. Αχγνπζηνο 1935 ΏΑΒΛΦΒ ΜΟΤ, Θα αθθάλμοιε ηάπςξ ζήιενα ημ δζαθμβζζηζηυ ζμο ένβμ, ηαεχξ δ άζηδζδ ημο μναιαηζζιμφ έηακε ιεβάθμ ιένμξ ημο ένβμο ηδξ, δζεβείνμκηαξ ημ ηέκηνμ άγκα ηζ εζηζάγμκηαξ ημ κμο ζμο ζηαεενυηενα ζημ ηεθάθζ. Παναημθμφεδζα ημ απμηέθεζια ιε πνμζμπή. Οζ πεναζιέκμζ έλζ ιήκεξ ζμο έθενακ ηνία πνάβιαηα: Πξψην, πμθθή ζηεκμπχνζα, ηυζμ ζε ζπέζδ ιε ημ δζηυ ζμο άιεζμ ηφηθμ, ιε ημ ένβμ ζημ πενζαάθθμκ ζμο ηζ επίζδξ ζε ζπέζδ ιε ηζξ εζχηενεξ ακηζδνάζεζξ ζμο. Πζζηεφς πςξ εα βκςνίγεζξ ζε πμζεξ απ‟ αοηέξ ηζξ ηεθεοηαίεξ ακαθένμιαζ εζδζηά. Γεχηεξν, οπήνλε βζα ζέκα έκα αολδιέκμ πεδίμ επαθήξ ηαζ οπδνεζίαξ, θένκμκηαξ

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

245

ιαγί ημο ηζξ επαηυθμοεεξ δμηζιαζίεξ ηαζ κέεξ εοηαζνίεξ βζα αμήεεζα ηαζ ανςβή. Δ επέηηαζδ αοηή πνέπεζ κα ζοκεπζζεεί ηαζ πνέπεζ κα εηδδθχζεζ ιζα αολακυιεκδ εοαζζεδζία απυ ιένμοξ ζμο πνμξ ηδκ παβηυζιζα ακάβηδ. Σξίην, έπεζξ ζοκείδδζδ (δεκ είκαζ έηζζ, αδεθθέ ιμο;) ιζαξ κέαξ πδβήξ θχηζζδξ ηζ έιπκεοζδξ ηζ μ πεναζιέκμξ πνυκμξ έπεζ ηαηά πμθφ ζζπονμπμζήζεζ ηδκ ακηίθδρή ζμο. Μζθχκηαξ ζοιαμθζηά, δ Ώηναπυξ ηδξ Μαεδηείαξ είκαζ ηχνα πναβιαηζηή βζα ζέκα· μζ ιέπνζ ηχνα αιοδνέξ ηαζ ιαηνζκέξ εφνεξ ηδξ Υνοζήξ Πφθδξ πμο ανίζημκηαζ ιπνμζηά, δεκ είκαζ ηυζμ αιοδνέξ ηαζ ιαηνζκέξ. Σμ πενίβναιιά ημοξ είκαζ ηαεανυηενμ ηζ μ “ήπμξ πμο εηπέιπεηαζ” ιεηαδίδεζ ηχνα ηάηζ ζηδκ εζχηενδ αίζεδζδ ηδξ αημήξ ζμο. Βίζαζ, υπςξ κμιίγς υηζ ζμο είπα κςνίηενα, έκαξ δεζιεοιέκμξ ζακκοάζζκ. Ώοηυ θένκεζ ιαγί ημο πανά, αθθά ηζ εοεφκδ· πεζεανπία αθθά ηαζ πναβιαηςιέκμ ηένδμξ. Δ ενβαζία πμο πνέπεζ κα βίκεζ απυ έκα ζακκοάζζκ ανίζηεηαζ πάκηα ζημ ααζίθεζμ ηδξ αολακυιεκδξ ακηίθδρδξ. Πνέπεζ κα έπεζ επίβκςζδ ηαζ ζοκείδδζδ ηάεε αήιαημξ πμο ηάκεζ ηαζ ημο απμηεθέζιαηυξ ημο, ηάεε ηζκήηνμο πμο ημκ πανςεεί ηαζ ηδξ επίπηςζήξ ημο ηαζ ηάεε απμηηδιέκμο ακηζηεζιεκζημφ ζημπμφ ηαζ ηδξ ζοκέπεζάξ ημο. Οζ ηανπμί ηδξ πεζεανπίαξ πνέπεζ κα ηαηακμδεμφκ ηαεανά απ‟ αοηυκ πςνίξ ηαιζά πνμζηυθθδζδ ζηα απμηεθέζιαηα ηδξ ενβαζίαξ. Δ άβνοπκδ αοηή επίβκςζδ πνέπεζ κα οπμεάθπεηαζ απυ ζέκα, αδεθθέ ιμο. Μζα ηαηάζηαζδ αολδιέκδξ εοαζζεδζίαξ ιέζα ζμο πνμξ ημκ εαοηυ ζμο ηαζ πνμξ ημοξ άθθμοξ πνέπεζ κα ακαπηφζζεηαζ υθμ ηαζ πενζζζυηενμ. Μζα ζοκεζδδηή πνμζέββζζδ ζημ ζηυπμ πνέπεζ κα πνμηαθείηαζ ιέζα ζμο, έηζζ χζηε κα έπεζξ πάκημηε επίβκςζδ ηδξ επαθήξ ζε δφμ ηαηεοεφκζεζξ: επίβκςζδ ηδξ εζχηενδξ οπμηεζιεκζηήξ γςήξ ηζ επίζδξ επίβκςζδ ημο ελςηενζημφ ακηζηεζιεκζημφ ηυζιμο· αοηυ πνέπεζ κα ακαθδθεεί ηαζ κα ακαπηοπεεί απυ ζέκα ζακ ιζα ζοκεεηζηή, δζπθή δναζηδνζυηδηα. ΢οθθμβίζμο ζ‟ αοηυ. Πνζκ ζμο οπμδείλς ηδ δζαθμβζζηζηή ζμο ενβαζία βζα ημοξ επυιεκμοξ θίβμοξ ιήκεξ, εα ήεεθα κα πνμηείκς (ιδκ λεπκάξ υηζ ηάκς πάκημηε ιυκμ πνμηάζεζξ) κ‟ αθζενχζεζξ ημοξ επυιεκμοξ έλζ ιήκεξ ζηδκ επζζηαιέκδ ελέηαζδ ημο απμηεθέζιαηυξ ζμο ζακ ενβάηδ πάκς ζ‟ υζμοξ επζδζχηεζξ κα αμδεήζεζξ. Βίκαζ ιζα πμθφ αλζυθμβδ άζηδζδ βζα υθμοξ ημοξ ιαεδηέξ ηαζ ζοκεπάβεηαζ αοημπεζεανπία, αθθά ημκίγεηαζ εθάπζζηα ζηα ζοκδεζζιέκα αζαθία ηδξ ιαεδηείαξ. Δ ηνμφζδ ηδξ αηηζκζηήξ δφκαιδξ πάκς ζημοξ ακενχπμοξ πμο εκζςιαηχκμοκ δζάθμνεξ υρεζξ αηηζκζηήξ εκένβεζαξ, εα είκαζ ιζα απυ ηζξ ιεθθμκηζηέξ ακαπηφλεζξ ζημ πεδίμ ηδξ εζςηενζηήξ ροπμθμβίαξ· εα εφνζζηεξ εκδζαθένμκ κα παναηδνήζεζξ ηδκ ηνμφζδ ηδξ δεφηενδξ ηαζ ηέηανηδξ αηηζκζηήξ ζμο εκένβεζαξ πάκς ζημοξ ακενχπμοξ ηζ επίζδξ εηείκδ ηδξ πνχηδξ αηηζκζηήξ δφκαιδξ πμο έθενεξ απυ ιζα πνμδβμφιεκδ εκζάνηςζδ. Μ‟ αοηυ ημκ ηνυπμ εα ιάεεζξ ιε ημκ εφημθμ ηνυπμ κα οπδνεηείξ, βζαηί εα είκαζ εηείκμξ πμο εα εθεθηφζεζ ηδκ εθάπζζηδ ακηίζηαζδ απ‟ υζμοξ οπδνεηείξ ηαζ δε εα πνεζαζεεί κα ηαηαζηνέρεζξ ή κα λακαηηίζεζξ· εα ηάκεζξ επίζδξ ηα πνχηα αήιαηα βζα κα εζδζηεοεείξ ζηδκ επζζηήιδ ηδξ δφκαιδξ. Θα ζμο δχζς ηχνα ιζα απθή ακαπκεοζηζηή άζηδζδ πμο έπεζ βζα ηφνζμ ακηζηείιεκυ ηδξ ηδκ αφλδζδ ηδξ δφκαιδξ ημο ηανδζαημφ ηέκηνμο. Να εοιάζαζ υηζ δ εθέθηοζδ ημο νοειμφ ημο ηανδζαημφ ηέκηνμο εηδδθχκεηαζ ζηα πνχηα ζηάδζα απυ ιζα αολακυιεκδ ηαηακυδζδ ηςκ αηυιςκ ηαζ ιζα αολακυιεκδ επίβκςζδ ηςκ μιαδζηχκ πνμαθδιάηςκ.

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

246

Ώνβυηενα δδιζμονβεί ζοβηεηνζιέκδ μιαδζηή ζοκείδδζδ ηζ επίβκςζδ ημο ΢ρεδίνπ. Ώκ εέθεζξ κα δζαηδνήζεζξ ηδκ άζηδζδ μναιαηζζιμφ πμο ηάκεζξ, είζαζ εκηεθχξ εθεφεενμξ κα ηδ ζοκεπίζεζξ, αθθά ζε ιζα άθθδ πενίμδμ ζηδ δζάνηεζα ηδξ ιέναξ… Θα ζδιεζχζεζξ υηζ ημ ιεβαθφηενμ ιένμξ ηδξ ενβαζίαξ πμο ζμο έδςζα εδχ ζοκδέεζ ηζξ ηνεζξ υρεζξ ηδξ γςήξ ηδξ ζηέρδξ ζμο – ηδ δδιζμονβζηή θακηαζία, ημ κμο ηαζ ηδκ εκυναζδ – ηαζ δ επζηέθεζδ ηδξ ζοκεεηζηήξ αοηήξ ζφκδεζδξ είκαζ μ ηςνζκυξ ιμο ακηζηεζιεκζηυξ ζημπυξ βζα ζέκα. Να ημ εοιάζαζ αοηυ ηαζ ιάεε πνχηα απ‟ υθα κα δζαηνίκεζξ ακάιεζα ζ‟ αοηά ηα ηνία· έπεζηα κα ηα πνδζζιμπμζείξ δζαδμπζηά ιε εοπένεζα ηαζ ηεθζηά κα ηα πνδζζιμπμζείξ ηαοηυπνμκα. Σμ ένβμ πμο ζμο ακέεεζα δεκ είκαζ εφημθμ, αδεθθέ ιμο. Μπμνχ άναβε κα ζμο γδηήζς κα βνάρεζξ ηνεζξ ζφκημιεξ εηεέζεζξ ζηζξ ηνεζξ αοηέξ ζηέρεζξ πμο ζμο έδςζα βζα ηδκ ακέθζλδ ηδξ εκυναζδξ, χζηε μζ άθθμζ κα ιπμνμφκ κα ςθεθδεμφκ απ‟ αοηέξ; Φεβξνπάξηνο 1936 ΦΕΛΒ ΚΏΕ ΏΑΒΛΦΒ ΜΟΤ, Δ πεζεανπία πμο ζοκμδεφεζ πάκηα ημκ απμδεβιέκμ ιαεδηή βζα ενβαζία ζημ πεδίμ ημο ηυζιμο έβζκε ζαθέζηενα δζηή ζμο απυ ηυηε πμο επζημζκχκδζα ηεθεοηαία ιαγί ζμο. Βπεζδή είζαζ ιαεδηήξ, δ πεζεανπία αοηή ηονζάνπδζε υθεξ ηζξ υρεζξ ημο ηαηχηενμο εαοημφ (ημο ακενχπζκμο εαοημφ) εκζαία ηαζ ηαοηυπνμκα. ΋ζμζ δεκ είκαζ ιαεδηέξ ιπμνμφκ κα αζηδεμφκ ζημ έκα ή ημ άθθμ απυ ηα ηαηχηενα ζχιαηα. Ο ιαεδηήξ υιςξ αζηείηαζ ηαοηυπνμκα ηαζ ζηα ηνία, δδθαδή ζηδκ πνμζςπζηυηδηα ζακ ζφκμθμ. Γζα ζέκα θμζπυκ οπήνλε ιζα ακακεςιέκδ θοζζηή ακζηακυηδηα, ζοκαζζεδιαηζηή πίεζδ (δφμ εζδχκ, δεκ είκαζ έηζζ, αδεθθέ ιμο;) ηαζ κμδηζηή δοζπένεζα ηζ έκηαζδ. Ώοηή δ ηεθεοηαία ήηακ δ πεζνυηενδ ηαζ είκαζ ιενζηά (ακ ηζ υπζ εκηεθχξ) οπεφεοκδ βζα ηζξ άθθεξ δφμ. Σα ιαεήιαηα πμο πνέπεζ κα ιάεμοκ υθμζ μζ ιαεδηέξ (πνμημφ ιπμνέζμοκ κα ενβαζεμφκ δοκαιζηά ζημκ ηυζιμ) εα ιπμνμφζακ κα εηθναζεμφκ ζακ ηδκ ακάβηδ απυηηδζδξ δζάηνζζδξ ακάιεζα: 1. ΢ηζξ πνςηανπζηέξ ανπέξ ηαζ ηζξ δεοηενεφμοζεξ ανπέξ ή ιεηαλφ δφμ εζδχκ μνεμφ: α. Βκυξ ιεβαθφηενμο ηζ εκυξ ιζηνυηενμο μνεμφ. α. Βηείκμο πμο είκαζ μνευ βζα ζέκα αθθά ιπμνεί κα ιδκ είκαζ μνευ βζα ημοξ άθθμοξ.

2. Μεηαλφ ημο πνμζςπζημφ κηάνια ημο ακενχπμο, ηςκ οπμπνεχζεςκ ηαζ ηςκ αημιζηχκ ηαεδηυκηςκ ηαζ ηςκ μιαδζηχκ ημο εοεοκχκ ηαζ ζπέζεςκ.

3. Μεηαλφ ηςκ ακαβηχκ πμο δ μιαδζηή ενβαζία πανμοζζάγεζ ηαζ απαζηεί ηζ εηείκςκ ημο αηυιμο.

4. Μεηαλφ μοζζςδχκ ηζ επμοζζςδχκ. Έηζζ, αδεθθέ ιμο, ημ ένβμ είκαζ δφζημθμ ηαζ ηα πνμαθήιαηα – υπςξ λένεζξ ηαθά – πνέπεζ κα ηα θφκεζξ ιυκμξ. Τπάνπμοκ θάζεζξ εζχηενδξ ειπεζνίαξ ζηζξ μπμίεξ δεκ ιπμνεί κα πανέιαεζ ηακείξ, μφηε αηυιδ ηζ μ εκδζαθενυιεκμξ ηαζ ζοιπαεήξ δάζηαθμξ, ή ηζ μ ίδζμξ μ Αζδάζηαθμξ. Ώκ πανέιαμοκ, μ πθμφημξ ηδξ πζεακήξ ειπεζνίαξ παναιέκεζ

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

247

ακέθζηημξ. Γζα ζέκα μ ααζζηυξ ηυκμξ βζα ηδκ μοζζαζηζηή ζμο ακάδοζδ, αηηζκμαυθμ ηζ εθεφεενδ, είκαζ δ ζζβή ηαζ δ οπμιμκή ηζ υπζ δ ιεβάθδ πνήζδ ημο ακαθοηζημφ κμο. Δ αβάπδ απμηαθφπηεζ πμθφ ηαεανυηενα ηαζ πζμ ζοβηεηνζιέκα (ζηδκ πενίπηςζή ζμο) απυ ηδκ ακάθοζδ. Μέζα ζηα υνζα ημο μνίγμκηά ζμο αθέπεζξ ηαεανά. Μέζα ζηα υνζα ηδξ πενζμπήξ ηςκ επαθχκ ζμο πνέπεζ κα αβαπάξ ααεζά ηαζ πάκς ζηδ ααεζά αβάπδ πνέπεζ κα ηεεεί δ έιθαζή ζμο. Βζφ, υπςξ ηζ υθμζ μζ αδεθθμί ημο μιίθμο ζμο, πνέπεζ κα ζοβηεκηνςεείηε ζημ ένβμ ηδξ πνμεημζιαζίαξ ημο Φεζηζαάθ ημο ΐεζάη. Καεανμί αβςβμί ηζ εθεφεενεξ δζάκμζεξ είκαζ ηα ηφνζα απαζημφιεκα αοηή ηδ ζηζβιή ηαζ ζαξ ηαθχ υθμοξ ζε ιζα πνμπαναζηεοαζηζηή ηάεανζδ ηαζ κμδηζηή πεζεανπία. Δ αολακυιεκδ εζχηενδ μνιή ηδξ έθεζδξ ηαζ ηδξ αθμζίςζδξ ηαζ δ αολακυιεκδ “θςηεζκυηδηα” ημο κμο πνέπεζ κα απμηεθμφκ ημ ζηυπμ βζα υθμοξ ζαξ ζηδ δζάνηεζα ηςκ πνμζεπχκ θίβςκ ιδκχκ, βζαηί ημ αίηδια ηςκ ιαεδηχκ ημο ηυζιμο εα εζζημιίζεζ αοηυ πμο πνεζάγεηαζ μ ηυζιμξ ηαζ ηδκ έκηαζδ ημο θςηυξ ζημ μπμίμ ιπμνεί κα ζδςεεί ημ πναβιαηζηυ θςξ. Τπάνπεζ απμηνοθζζηζηή δφκαιδ ζηα θυβζα: “Βκ ης θςηί μρυιεεα θςξ”. Σμ θςξ ηςκ ιαεδηχκ ημο ηυζιμο πνεζάγεηαζ απυθοηα ηχνα απυ ηδκ Εενανπία. Ναζ, ρξεηάδεηαη, αδεθθέ ιμο. ΢ηζξ επυιεκεξ θίβεξ εαδμιάδεξ εα ζμο πνυηεζκα κα ζοβηεκηνςεείξ ζηδ “δζαηήνδζδ ημο κμο ζηαεενά ζημ θςξ”. Ώοηυ ε‟ απαζηήζεζ ακακεςιέκδ ενβαζία ζηδκ εοεοβνάιιζζδ ηαζ ζηδ ζοκεζδδηή επακεζηίαζδ ημο κμο ζηδκ πναβιαηζηυηδηα. Δ δναζηδνζυηδηα ημο εζχηενμο, ζοκεζδδημφ ακενχπμο ζηνέθεζ αηαηάπαοζηα ηδκ πνμζμπή ηδξ ζηδκ ροπή, επζδζχημκηαξ ηαφηζζδ ι‟ αοηή ηδκ ροπή. Δ εοεοβνάιιζζδ πμο βίκεηαζ ζοκήεςξ είκαζ εηείκδ ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ ιε ηδκ ροπή. Ώοηή ηδκ έπεζξ επζηφπεζ ζε ιεβάθμ ααειυ ηαζ ημ απμηέθεζια είκαζ δ πνμζέθηοζδ ηδξ δφκαιδξ πμο νέεζ απ‟ ηα ελςηενζηά πέηαθα ημο εβςζημφ θςημφ (ιζθχκηαξ ζοιαμθζηά), ηα πέηαθα βκχζδξ, πνμξ ημκ εβηέθαθμ. Πνέπεζ ηχνα κα εθεθηοζεεί δ εκένβεζα ηδξ δεφηενδξ ζεζνάξ πεηάθςκ – εηείκςκ ηδξ αβάπδξ-ζμθίαξ. Δ εζζνμή αοηήξ ηδξ εκένβεζαξ ζηδκ πνμζςπζηυηδηα είκαζ αοηυ πμο επζδζχης κα εθεθηφζς ηζ αοηυ πνέπεζ κα είκαζ ημ ακηζηείιεκμ ηδξ πνμζμπήξ ζμο ηαηά ημοξ επυιεκμοξ ιήκεξ. Έπεζξ, αδεθθέ ιμο, βκχζδ ηζ δ πκεοιαηζηή ζμο ειπεζνία είκαζ πθμφζζα. Ώξ εηδδθςεεί ηχνα ζακ ζμθία πμο εηθνάγεζ αβάπδ. Γζα ημ ζημπυ αοηυ εα ζμο οπμδείλς ημκ αηυθμοεμ δζαθμβζζιυ πάκς ζημκ μπμίμ ιπμνείξ κα ενβαζεείξ, εηηυξ ακ ηνίκς ζηυπζιμ κα ημκ αθθάλς ανβυηενα… Θα ήεεθεξ επίζδξ, αδεθθέ ιμο, κα ηαηαβνάθεζξ υ,ηζ ιπμνεί κα ζμο ένεεζ ακαθμνζηά ιε ηδκ “αηηζκμαμθία” ηαζ ακαθμνζηά ιε ηδ “ιαβκδηζηή οπδνεζία”; Σα δφμ αοηά ηείιεκα εα απμηεθέζμοκ ηδκ αημιζηή ζμο πνμζθμνά ζημοξ αδεθθμφξ ζμο ζημκ υιζθμ. Ώκ δεκ έπεζξ ηδ δφκαιδ ηαζ ημ πνυκμ βζ‟ αοηά ηα δφμ ηαζ βζα ηδκ μιαδζηή ενβαζία πμο ζμο πενζέβναρα κςνίηενα, ηυηε δζάθελε ηδ δζεοηνίκζζδ ηςκ δφμ αοηχκ θέλεςκ – Αθηηλνβνιία ηαζ Μαγλεηηζκφο – ηαηά πνμηίιδζδ ζηδκ μιαδζηή ενβαζία. Αχγνπζηνο 1936 ΏΑΒΛΦΒ ΜΟΤ, Μμο είκαζ δφζημθμ κα λένς ηζ αηνζαχξ κα ζμο πς ζ‟ αοηή ηδ δφζημθδ πενίμδμ ημο ιζζμφ πνυκμο. Οζ πεναζιέκμζ θίβμζ ιήκεξ οπήνλακ δφζημθμζ ηαζνμί βζα ζέκα, αθθά

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

248

πάκηςξ οπήνλακ ηαζνμί πναβιαηζηήξ ακάπηολδξ, αηυιδ ηζ ακ εζφ μ ίδζμξ δεκ ημ κζχεεζξ. ΋ζμκ αθμνά υιςξ εζέκα ημκ ίδζμ ζακ ιέθμξ ημο μιίθμο ζμο, πνυζθενεξ θίβα ζηδκ εκςιέκδ μιαδζηή γςή ηςκ αδεθθχκ ζμο. Ώοηυ ίζςξ κα μθείθεηαζ ζε ιζα πανακυδζδ ςξ πνμξ ηδκ αθδεζκή ζδιαζία ημο ζημπμφ ιμο. Βίκαζ ηυζμ δφζημθμ βζα έκα πνυζςπμ πμο πανμοζζάγεζ ηονζανπζηά πμζυηδηεξ έηηδξ αηηίκαξ (είηε ζακ απμηέθεζια ηδξ ηαηεφεοκζδξ ηδξ γςήξ ημο, είηε ιεηαθενιέκεξ ζακ πνμδζαεέημοζεξ επζννμέξ απυ ιζα άθθδ γςή, υπςξ ζηδκ πενίπηςζή ζμο) κα ακηζθδθεεί ηδκ πνμζδθςιέκδ πξφζεζε (πνδζζιμπμζχκηαξ ηδ θέλδ αοηή ιε ηδκ έκκμζα πμο ηδ πνδζζιμπμζεί μ Καεμθζηυξ) εκυξ μιίθμο. Δ άπμρδ ηάπμζμο, ημ κηάνια ημο, ηα πνμαθήιαηα ηαζ δ ακέθζλή ημο αημθμοεμφκηαζ ηυζμ ιμκυπθεονα ηαζ – πενζπθέημκηαξ ηδ δοζημθία – ιε ηυζμ αθδεζκά μνεά ηαζ ορδθά ηίκδηνα. ΋ηακ ζ‟ αοηυ πνμζηεεεί έκαξ έκημκμξ επζηνζηζηυξ κμοξ, ημ πνυαθδια είκαζ δζπθά δφζημθμ. Ώθθά, αδεθθέ απυ παθζά, δ έκημκδ εζχηενδ αθμζίςζή ζμο ζηδκ αθήεεζα, δ αθδεζκά ακαπηοβιέκδ ακζδζμηέθεζά ζμο, μ ζζπονυξ δεζιυξ ζμο ιε ηδκ Εενανπία ζακ δεζιεοιέκμο ιαεδηή ηαζ δ μλοδένηεζά ζμο έπμοκ βζα ηδκ μιαδζηή γςή ηέημζα αλία, χζηε ζμο γδηχ ζήιενα κα πνμζπαεήζεζξ κα μθμηθδνςεείξ λακά ιέζα ζημκ υιζθμ ιε αθδεζκυ ηζ ακζδζμηεθή ηνυπμ. Ο ζδζαίηενμξ αοηυξ υιζθμξ ηςκ ιαεδηχκ ιμο ακηζιεηςπίγεζ ημ πνυαθδια κα θηάζεζ ζε ιζα ηαηακυδζδ ηδξ βμδηείαξ – ιζαξ βμδηείαξ ιέζα ζηδκ μπμία ηζκμφκηαζ υθα ηα ακενχπζκα υκηα πμο είκαζ αηυιδ ηάης απ‟ ηδ ααειίδα εκυξ ιοδιέκμο ημο ηνίημο ααειμφ. Οζ δμηζιαζίεξ ζοκεπχξ ζηζξ μπμίεξ οπμαθήεδηακ ηα ιέθδ ημο μιίθμο οπήνλακ πμθθέξ ηαζ ιεβάθεξ ηζ ανηεηέξ θμνέξ δ γςή ημο μιίθμο ζαλ κηαο κνλάδαο παναθίβμ κα καοαβήζεζ. Δ I.ΐ.S. εα ιπμνμφζε κα ζμο πεζ πμθθά, ακ ιζθμφζε ιαγί ζμο πνυζςπμ ιε πνυζςπμ, βζα ηδκ επμπή πμο θαζκυηακ ζπεδυκ αδφκαημ κα ζςεεί δ μιαδζηή γςή. Ο L.Σ.S-Κ. ακηζθαιαάκεηαζ ζήιενα πυζμ ημκ ηναημφζε ζηα κφπζα ηδξ δ βμδηεία ηζ υιςξ δε αθέπεζ ημ ζδιείμ εζζυδμο. Δ D.Ώ.Ο. επίζδξ, υπςξ εα δεζξ απυ ηδκ αθθδθμβναθία ηδξ, είκαζ ζαζηζζιέκδ – ακ ηαζ δεκ ημ ακηζθαιαάκεηαζ ηαζ εα ανκζυηακ ημ ζοιπέναζια – απυ ηδ βμδηεία ηδξ ακελανηδζίαξ. Κζ υιςξ μ υιζθμξ πνμπςνά ηαζ εα πνμπςνά υζμ ελαημθμοεεί κα επζηναηεί ημ πκεφια ηδξ αβάπδξ ακάιεζα ζηα ιέθδ ηαζ οπάνπεζ εθεοεενία απυ ημοξ αθδεζκά ζδζμηεθείξ ζημπμφξ. Μένμξ ημο ιεβάθμο πεζναζιμφ ημο Αζδαζηάθμο ιαξ, ημο Υνζζημφ, ζηδκ ένδιμ ααζζγυηακ ζηζξ ηνεζξ υρεζξ ηδξ παβηυζιζαξ βμδηείαξ – πθάκδ, βμδηεία ηαζ ιάβζα. ΋θεξ αοηέξ απεζθμφζακ κα Σμκ ζοβπφζμοκ ηζ Βηείκμξ ακηζιεηχπζζε ηαεειζά ηαηά ζεζνά ιε ηδκ ελαββεθία ιζαξ λεηάεανδξ ανπήξ ηζ υπζ ιε ηα ημζιζηά επζπεζνήιαηα εκυξ ακαθοηζημφ εβηεθάθμο. Ώπ‟ αοηυ ημ πεδίμ ηδξ κίηδξ πνμπχνδζε βζα κ‟ αβαπήζεζ, κα δζδάλεζ ηαζ κα εεναπεφζεζ. ΢‟ αοηέξ ηζξ ιένεξ ημο παβηυζιζμο πυκμο αξ είκαζ ελίζμο δ αβάπδ ηζ δ πανά μ ααζζηυξ ηυκμξ ηδξ γςήξ ζαξ – ζακ μιάδαξ ηαζ ζακ αηυιςκ – βζαηί ιεηαθένμοκ ημ εεναπεοηζηυ ηναδαζιυ ηδξ Εενανπίαξ. Αεκ αθθάγς ηδκ ενβαζία ζμο. Λίβα έπς κα ζμο πς, αδεθθέ ιμο, ζήιενα. Αεκ έηακεξ ηδκ ενβαζία πμο ζμο ακέεεζα κςνίηενα. Γζαηί θμζπυκ πνέπεζ κα ζμο ακαεέζς πενζζζυηενδ ή δζαθμνεηζηή ενβαζία; Ώοηή πμο ζμο δυεδηε πνςηφηενα πνεζάγεηαζ αηυιδ. ΢ηέρμο θζβυηενμ ηαζ αβάπα πενζζζυηενμ. Ώοηυξ είκαζ μ ααζζηυξ ηυκμξ βζα ζέκα ηαηά ημοξ επυιεκμοξ έλζ ιήκεξ. Συηε ημ θςξ εα απμδεζιεοεεί ηαζ εα θάιρεζ πάκς ζημ

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

249

δνυιμ ζμο. Βλέηαζε ηδκ εοδαζιμκία ημο μιίθμο βζκυιεκμξ έκα αηέναζμ ιένμξ ιέζα ημο. Φοζζηά εα νςηήζεζξ: “Πχξ ιπμνχ κα ημ ηάκς; Βνςηήζεζξ ηαζ πνμαθήιαηα δζαθυνςκ εζδχκ βειίγμοκ ημ κμο ιμο ηαζ πχξ – ηαεχξ είιαζ ηαναβιέκμξ – ιπμνχ κα οπδνεηήζς ημκ υιζθμ;” Σμοξ πενζζζυηενμοξ γδθςηέξ είκαζ ακάβηδ κα ημοξ εηβοικάγμοιε κα ζηέθημκηαζ ηαζ κα ζοθθμβίγμκηαζ, κα ζημπάγμκηαζ ηαζ κα ακαθφμοκ, αθθά εζφ ηα ηάκεζξ αοηά ιε ζπάκζα εοπένεζα. ΢οπκά ακαθφεζξ ημκ εαοηυ ζμο ιέπνζ αδζελυδμο. Αεκ είκαζ έηζζ, αδεθθέ ιμο; Αεκ οπάνπεζ έλμδμξ απ‟ αοηυ ημ αδζέλμδμ βζα ζέκα εηηυξ απυ ηδκ αλχςσζε· δεκ ιπμνείξ κα βονίζεζξ, βζαηί δ μπζζεμδνυιδζδ δεκ είκαζ μ δνυιμξ ημο ιαεδηή. Μπμνείξ υιςξ κα ορςεείξ πάκς ζηα θηενά ηδξ αβάπδξ ηαζ ζημ ηίκδηνμ ηδξ οπδνεζίαξ ιέζα ζηδκ εθεοεενία ηαζ ημ θςξ υπμο ηα Μεβάθα ΋κηα ααδίγμοκ ηαζ γμοκ ηαζ αβαπμφκ. ΢ημκ ηαεμνζζιέκμ δζαθμβζζιυ πμο ζμο δυεδηε ζηδκ ηεθεοηαία ζεζνά μδδβζχκ, ζμο δίκς ηα αηυθμοεα βζα κα ηα εκζςιαηχζεζξ: 1μξ ιήκαξ – Πνμζακαημθζζιυξ.

2μξ ιήκαξ – Φςηεζκυηδηα. Αζαφβεζα.

3μξ ιήκαξ – Δ Βζνήκδ πμο λεπενκά ηδκ ηαηακυδζδ.

4μξ ιήκαξ – Οθμηθήνςζδ.

5μξ ιήκαξ – Οιαδζηή Γςή.

6μξ ιήκαξ – Ο αηηζκμαυθμξ Ανυιμξ. Αζαθμνεηζηά εα αθήζμοιε ηδκ ενβαζία ζμο κα ζοιπθδνςεεί, ακ ημ εέθεζξ. Φεβξνπάξηνο 1937 ΏΑΒΛΦΒ ΜΟΤ, Τπήνλεξ ηυζμ πνμζςπζηυξ, αδεθθέ ιμο. Ώπμιμκχεδηεξ πίζς απυ έκακ ημίπμ ζζβήξ ηαζ δεκ ιπμνμφιε κα ζε θεάζμοιε. ΢μο πνμζθένεδηε δ ηανιζηή εοηαζνία, αθθά δεκ ηδκ ακαβκχνζζεξ. Ο μνζζιυξ ιμο ημο ηφπμο ηδξ βμδηείαξ απυ ηδκ μπμία οπμθένεζξ ιε εοημθία, ζε μδήβδζε πίζς απ‟ αοηυ ημκ ημίπμ ιε πθδβςιέκδ οπενδθάκεζα ηαζ δοζθμνία βζαηί μζ αδεθθμί ζμο εα ιάεμοκ ηδκ αδοκαιία ζμο. Ώδεθθέ ιμο, αοηυ δεκ έπνεπε κα βίκεζ. ΋θα αοηά απμηεθμφκ ιένμξ ηδξ πθάκδξ πμο ζε πενζαάθθεζ. Σζ ζδιαζία έπεζ ακ μ ηαεέκαξ βκςνίγεζ ηζξ αδοκαιίεξ ημο αδεθθμφ ημο πάκς ζηδκ Ώηναπυ ηζ ακ υθμζ έπμοκ επίβκςζδ ηδξ εοπάεεζαξ εκυξ αηυιμο; Μήπςξ είζαζ αηυιδ ηυζμ αηεθήξ ηζ αβαπάξ ηυζμ θίβμ χζηε δ βκχζδ κα πνμηαθεί επίηνζζδ ηαζ δοζθμνία, ακηί βζ‟ αβάπδ ηαζ ηαηακυδζδ; Ώοηυ δεκ ιπυνεζεξ κα ημ ακηζιεηςπίζεζξ, απ‟ υπμο ηαζ δ απμπχνδζή ζμο. Έηζζ επελενβάγεζαζ ηα πνμαθήιαηά ζμο ζηδ ιμκαλζά ιαηνζά απυ ημκ εζςηενζηυ ζμο υιζθμ ημκ μπμίμ εα λακαανείξ ζε ιζα ιεηαβεκέζηενδ πνμκμθμβία, ακ ηαζ πζεακυκ – υπζ ακαπυθεοηηα – ζε ιζα άθθδ γςή. Πμζμξ ιπμνεί κα ηαεμνίζεζ ημ πεπνςιέκμ ιζαξ ροπήξ; ΢ΔΜΒΕΧ΢Δ: Ζ παξαπάλσ δήισζε ηνπ Θηβεηαλνχ ζα εμεγήζεη γηαηί – γηα ην ππφινηπν απηήο ηεο ελζάξθσζεο – ν καζεηήο απηφο δελ εξγάδεηαη ζην Άζξακ Σνπ.

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

250

΢ημκ D.L.R. Ηνχιηνο 1934 ΏΑΒΛΦΒ ΜΟΤ ΚΏΕ ΦΕΛΒ, ΢μο γδηχ κα ενβαζεείξ ζ‟ αοηυ ημκ υιζθμ ηςκ ζπμοδαζηχκ ηαζ γδθςηχκ βζα δφμ θυβμοξ: Πνχηα απ‟ υθα βζαηί ιέζς αοηήξ ηδξ ηεπκζηήξ ηςκ μδδβζχκ ιπμνείξ κα δεπεείξ ηάπμζα αμήεεζα ζηδ δζάκοζδ ηδξ Ώηναπμφ, ακ επζθέλεζξ κα επςθεθδεείξ απ‟ υ,ηζ ιπμνεί κα έπς κα πνμζθένς ηαζ δεφηενμ, επεζδή μ ζδζαίηενμξ ηφπμξ ημο κμο ζμο ηαζ δ εηπαζδεοιέκδ ζμο ειπεζνία εα δχζεζ ζ‟ αοηυ ημκ υιζθμ ημκ ελζζμννμπδηζηυ εηείκμ πανάβμκηα ηαζ ηδκ οπμιμκεηζηή εηείκδ ζηαεενυηδηα ηδκ μπμία πνεζάγεηαζ. Ο υιζθμξ έπεζ πενάζεζ ιζα ηνίζδ ζακ υιζθμξ. Ονζζιέκα απυ ηα ιέθδ ημο είπακ επίζδξ ζδζάγμοζεξ δμηζιαζίεξ ηαζ δοζημθίεξ. Ώοηέξ έπμοκ οπενκζηδεεί ηαζ απ‟ αοηέξ δζδάπεδηακ ημ απαναίηδημ ιάεδια. Δ οπμηεζιεκζηή δφκαιδ υζςκ έπεζξ κα δχζεζξ εα αμδεήζεζ – ακ ιπμνχ κα ημ εηθνάζς έηζζ – κα θένεζ μθυηθδνμ ημκ υιζθμ ζε ζζυηδηα ηαζ εα ιμο επζηνέρεζ κα ημκ μθμηθδνχζς ηαπφηενα ηαζ κα ημκ ηαηαζηήζς ζηακυ ζακ υνβακμ οπδνεζίαξ. Ώνπίγς αοηή ηδκ επζημζκςκία δδθχκμκηαξ ηαεανά υθα αοηά, βζαηί δ οπδνεζία πμο ιπμνείξ κα πνμζθένεζξ έπεζ βζα ζέκα ιεβαθφηενδ αλία απυ ηδκ οπδνεζία πμο ιπμνεί κα ζμο πνμζθενεεί. Ώθθά μ υιζθμξ ηζ δ εηβφικαζδ ζηδκ μπμία οπμαάθθεηαζ ιπμνμφκ κα ζμο δχζμοκ πμθθά ακ επζπεζνήζεζξ αοηή ηδκ ενβαζία βζα έκα πνυκμ πενίπμο. Αε βίκεηαζ ηαιζά αοεαίνεηδ πνμζπάεεζα επζαμθήξ πενζμνζζιχκ ζημοξ ζπμοδαζηέξ ηαζ ζημ ένβμ ημοξ ηζ υθμζ ιπμνμφκ κα ζηαιαηήζμοκ ηδκ πνμζπάεεζα μπμηεδήπμηε. Έκαξ ηνίημξ θυβμξ βζα ηδκ ημπμεέηδζή ζμο ζ‟ αοηυ ημκ υιζθμ είκαζ κα ζε θένς ζ‟ επαθή οπμηεζιεκζηά, ηαεχξ ηαζ ζημ θοζζηυ πεδίμ, ιε ημκ D.H.B. βζαηί αοηυξ ηζ εζφ είζηε ηαθμί ζοκηαλζδζχηεξ. Ώοηυ δεκ είκαζ πανά ιζα οπυδεζλδ ηζ εθπίγς κα δμηζιαζηεί ηζ απυ ημοξ δφμ ζαξ, ακ ημ εέθεηε. Πέναζεξ ιζα απυ εηείκεξ ηζξ πενζυδμοξ ηδξ ήνειδξ ηαζ εθεβπυιεκδξ εζχηενδξ ακάπηολδξ πμο απυ ηαζνυ ζε ηαζνυ απμηεθεί ιένμξ ηδξ εηπαίδεοζδξ ημο ιαεδηή πάκς ζηδκ Ώηναπυ. Σχνα μ ηανπυξ ηδξ οπμηεζιεκζηήξ αοηήξ ειπεζνίαξ πμο είκαζ βκςζηή ιυκμ ζε ζέκα ηαζ ζ‟ εηείκμοξ πμο ηαεμδδβμφκ ηαζ παναημθμοεμφκ ηα αήιαηα υθςκ ηςκ γδθςηχκ, πνέπεζ κα εηδδθςεεί ζε ελςηενζηή οπδνεζία πμο πανέπεηαζ πνμμδεοηζηά ζε ηαεέκα απυ ηα ηνία πεδία ςζυημο πνμαθδεεί ζε ηανπμθυνμ δνάζδ πάκς ζημ θοζζηυ πεδίμ. Να ημ εοιάζαζ αοηυ ηαεχξ πνμζπαεείξ κα ενβαζεείξ ι‟ αοηυ ημκ υιζθμ ηςκ ιαεδηχκ ιμο· ηάκε πνχηα ηδ κμδηζηή ζμο επζημζκςκία, έπεζηα ηδκ αζηνζηή ζμο επαθή ηζ άθδζε ηδκ έηθναζδ ημο θοζζημφ πεδίμο κα εηδδθςεεί ιυκδ ηδξ, βζαηί μζ βναιιέξ πμο εα αημθμοεήζεζ εα ελανηδεμφκ απυ ηδκ εζχηενδ ζοκέπεζα ηδξ επαθήξ ηζ απ‟ ηδκ εοαίζεδηδ οπμηεζιεκζηή ηαηακυδζή ζμο. Ώοηυ εα πάνεζ ηαζνυ, αδεθθέ ιμο. Ώθθά δεκ οπάνπεζ αία ζημ ααζίθεζμ ηδξ ροπήξ. Σμ δζαθμβζζηζηυ ένβμ πμο εα βίκεηαζ απυ ζέκα πνέπεζ κα είκαζ βζα έκα δζάζηδια δπλακηθά εμσζηξεθέο. Υνδζζιμπμζχ ηζξ δφμ αοηέξ θέλεζξ βζαηί εηθνάγμοκ ηδ δζαδζηαζία πμο ε‟ αημθμοεήζεζξ βζα ημοξ ενπυιεκμοξ θίβμοξ ιήκεξ. Ώκ εκδζαθενεείξ κα ημ ηάκεζξ, εα πνυηεζκα ηδκ αηυθμοεδ ακαπκεοζηζηή άζηδζδ πμο πνέπεζ κα βίκεηαζ ιε ηδκ

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

251

παναηάης δζαθμβζζηζηή δζαδζηαζία. ΋θδ δ ενβαζία πνέπεζ κα εθέβπεηαζ απυ ηδ ζοκείδδζδ, επζηεκηνςιέκδ ηαζ ζοβηναηδιέκδ ζηαεενά ζημ ηεθάθζ… Ώοηή ηδ θμνά εα απμθφβμοιε ηδ πνδζζιμπμίδζδ ημο ακχηαημο ηεθαθζημφ ηέκηνμο ζηδκ ακαπκεοζηζηή άζηδζδ, πένα απ‟ ηδκ ακαβκχνζζή ημο ζακ ημ ζδιείμ απ‟ ημ μπμίμ ενβάγεζαζ. Σμ ακηζηείιεκμ αοηήξ ηδξ άζηδζδξ είκαζ κα μθμηθδνχζεζ ηα ηνία ηέκηνα πάκς απ‟ ημ δζάθναβια ηαζ κα ηαηαζηήζεζ έηζζ ηδκ πνμζςπζηυηδηα πζμ ιαβκδηζηή ηαζ πζμ ζαθχξ εοαίζεδηδ ζηδκ αηηζκμαμθία ηδξ ροπήξ. Γζα ημ δζαθμβζζηζηυ ζμο ένβμ εα πνυηεζκα ηδκ αηυθμοεδ δζαδζηαζία: 1. Πνχηα απ‟ υθα εηηέθεζε ηδκ ακαπκεοζηζηή άζηδζδ πμο πενζβνάθδηε παναπάκς.

2. Έπεζηα, εζηζάγμκηαξ ηδ ζοκείδδζδ υζμ ημ δοκαηυ ρδθυηενα ζημ ηεθάθζ, εηθχκδζε ηδκ Εενή Λέλδ.

3. Καηυπζκ ηάκε ηδκ αηυθμοεδ ζφκημιδ ηζ έκημκδ άζηδζδ μναιαηζζιμφ: α. Φακηάζμο ιζα αηναπυ πνοζμφ θςηυξ, πμο μδδβεί απυ εηεί πμο ζηέηεζαζ πνμξ ιζα θανδζά δίθοθθδ εφνα. α. Έπεζηα δεξ κα ηοθά ηαηά ιήημξ αοηήξ ηδξ αηναπμφ έκαξ δίζημξ ή έκαξ ηνμπυξ ξφδηλνο, πμο ημκ ελαπμζηέθθεζξ ηαζ ηεθζηά ελαθακίγεηαζ ιέζα απ‟ ηδ εφνα. β. ΢ηείθε έπεζηα ηαηά ιήημξ ηδξ ίδζαξ αηναπμφ έκα δίζημ γςδνμφ πξάζηλνπ ηζ αημθμφεδζέ ημκ ι‟ έκα δίζημ ρξπζνθίηξηλν, πμο ηαζ μζ δφμ ελαθακίγμκηαζ ιε ημκ ίδζμ ηνυπμ. δ. ΢ηείθε έπεζηα έκα δίζημ ή ηνμπυ ιε έκα αηηζκμαυθμ, δθεηηνζηυ θπαλνχλ, πμο ηοθά ηαηά ιήημξ ηδξ πνοζήξ Ώηναπμφ αθθά δεκ εζζένπεηαζ δζαιέζμο ηδξ εφναξ ηαζ παναιέκεζ εηεί, ηνφαμκηαξ ηδ εφνα απυ ηδ εέα. ε. Έπεζηα ακαπανάζηδζε ημκ εαοηυ ζμο κα ζηέηεζ ιπνμζηά ζημκ δθεηηνζηυ ηοακμφκ δίζημ, έπμκηαξ δζαζπίζεζ ηδ πνοζή αηναπυ ηαζ κα δζαθμβίγεζαζ εηεί πάκς ζ‟ αοηέξ ηζξ θέλεζξ: “Ββχ είιαζ δ Οδυξ, δ εφνα είιαζ εβχ. Βίιαζ δ πνοζή Ώηναπυξ ηαζ ζημ θςξ ημο δζημφ ιμο θςηυξ δζακφς ηδκ Οδυ. Μπαίκς ιέζα απ‟ ηδ εφνα. Γονίγς ηζ αηηζκμαμθχ.”

4. Έπεζηα ιπμνείξ κα ζοκεπίζεζξ ημ δζηυ ζμο δζαθμβζζιυ, αθθά πνέπεζ κα απέπεζξ απυ μπμζαδήπμηε πνήζδ ιάκηναι ηζ απυ αζηήζεζξ μναιαηζζιμφ άθθεξ απυ εηείκεξ πμο ζμο οπέδεζλα παναπάκς.

5. Βηθχκδζε λακά ηδκ Εενή Λέλδ, εηπκέμκηάξ ηδκ πάκς ζημκ ηυζιμ απ‟ ημ ακχηαημ δοκαηυ ζδιείμ ηδξ ζοκείδδζήξ ζμο. Βηηέθεζε αοηυ ημ δζαθμβζζιυ ιζα θμνά ηδκ διένα βζα ημοξ ενπυιεκμοξ θίβμοξ ιήκεξ, βζαηί εα απμηεθέζεζ ηδ αάζδ ημο δζαθμβζζιμφ πμο ιπμνχ κα ζμο δχζς ανβυηενα. Ηαλνπάξηνο 1935 ΏΑΒΛΦΒ ΣΧΝ ΏΡΥΏΕΧΝ ΔΜΒΡΧΝ, Μπμνχ κα ζμο οπμδείλς ηδ βναιιή δνάζδξ ιε ηδκ μπμία ιπμνείξ κα αμδεήζεζξ ηαθφηενα ζ‟ αοηή ηδκ μιαδζηή δναζηδνζυηδηα ηζ αοηή είκαζ δ ακάπηολδ ηδξ ηδθεπαεδηζηήξ επζημζκςκίαξ. Γζ‟ αοηή ηδ θακεάκμοζα ιέζα ζμο ζηακυηδηα ζμο

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

252

γδηήεδηε ανπζηά κα βίκεζξ ιέθμξ ημο πνχημο μιίθμο ιαεδηχκ. Πανυηζ ημ ηάνια ηαζ μζ ζοκεήηεξ ζμο ηυηε ακηζιάπμκηακ πνμζςνζκά αοηυ ημ βεβμκυξ (ηαζ δ δνάζδ ζμο ηυηε ήηακ εκηεθχξ μνεή), αοηυ ηαηά ηακέκα ηνυπμ δεκ απμηθείεζ ηδ θακεάκμοζα ζηακυηδηά ζμο. Σμ ημκίγς βζαηί εα επζεοιμφζα – ακ ημ εέθεζξ – κα ενβαζεείξ βζα ηδκ εδναίςζδ ηδθεπαεδηζηήξ επζημζκςκίαξ ιε ημκ υιζθμ, ανπίγμκηαξ ιε ημκ D.H.ΐ. ηαζ ηδκ D.Ώ.Ο. Πνμζπάεδζε κα έθεεζξ ζε επαθή ιαγί ημοξ ι‟ αοηυ ημκ ηνυπμ. Κάκμκηάξ ημ εα αμδεήζεζξ ζηδκ εβηαείδνοζδ ιζαξ μιαδζηήξ αθθδθεπίδναζδξ ηαζ μθμηθήνςζδξ πμο είκαζ έκαξ απυ ημοξ ηφνζμοξ ακηζηεζιεκζημφξ ζημπμφξ εκχπζμκ υθςκ ηςκ μιίθςκ ιαεδηχκ. ΋ηακ υθμζ ζπδιαηζζεμφκ, ηυηε εα επζθεβεί έκα ιέθμξ απυ ηάεε υιζθμ βζα κα ζπδιαηίζεζ έκακ άθθμ υιζθμ ημο μπμίμο ημ ένβμ εα είκαζ κα δζαηδνήζεζ ιζα μιαδζηή αθθδθεπίδναζδ ιεηαλφ ηςκ μιίθςκ. Ώκ ιπμνείξ κ‟ αθζενχζεζξ πέκηε θεπηά ηάεε ιένα ζε ιζα πνμζπάεεζα κα έθεεζξ ζε επαθή ι‟ αοημφξ ημοξ δφμ, εα επζηφπεζξ ηεθζηά. Θα ανεζξ πζεακυκ (βζαηί είζαζ ιζα πνχηδ αηηζκζηή ροπή) υηζ ιπμνείξ κα ηάκεζξ ιζα εκηφπςζδ πάκς ζηζξ δζάκμζέξ ημοξ εοημθυηενα απ‟ υζμ εηείκμζ ιπμνμφκ κα εκηοπχζμοκ ηδ δζηή ζμο, αθθά δ πέιπηδ αηηζκζηή πνμζςπζηυηδηά ζμο εα ακηζζηαειίζεζ έκα ιένμξ απ‟ αοηή, ηαεχξ θεζημονβείξ εοημθυηενα ζημ κμδηζηυ πεδίμ απ‟ υ,ηζ ζημ αζηνζηυ ελαζηίαξ ηδξ αηηζκζηήξ ζμο πυθςζδξ. ΢οκέπζζε ηδκ ακαπκεοζηζηή άζηδζδ υπςξ ηδκ πενζέβναρα ζηδκ ηεθεοηαία ιμο μδδβία. Αε γδηχ κα ηδξ ηάκς ηαιζά αθθαβή. Σδκ εηηεθείξ βζα θίβμοξ ιυκμ ιήκεξ ηζ μ νοειυξ ηδξ ενβαζίαξ πνέπεζ κ‟ απμηαηαζηαεεί μνζζηζηά χζηε κα βίκεζ αοηυιαημξ, επζηνέπμκηαξ έηζζ εθεοεενία ηδξ ζηέρδξ ιέζα ζηα υνζα ηδξ ενβαζίαξ. Πάκηςξ ε‟ αθθάλς ημ ζπήια ημο δζαθμβζζιμφ ζμο ζηα αηυθμοεα ζδζαίηενα ζδιεία: 1. Σδκ ακαπκεοζηζηή άζηδζδ.

2. Σδκ εηθχκδζδ ημο Ώ.U.Μ.

3. Αεξ ιπνμζηά ζημκ μθεαθιυ ημο κμο ζμο ηδκ ίδζα δίθοθθδ εφνα κα ιέκεζ μνεάκμζπηδ. Μέζα απ‟ αοηή αθέπεζξ έκακ αηηζκμαυθμ ήθζμ πνοζμφ θςηυξ.

4. Ώκηί κα ελαπμζηείθεζξ ημοξ δίζημοξ ημο έβπνςιμο θςηυξ, μναιαηίζμο υηζ ζηέηεζξ ιπνμζηά ζ‟ αοηή ηδκ ακμζπηή εφνα.

5. Έπεζηα πεξ: “Βίεε δ εκένβεζα ημο εείμο εαοημφ κα ιε ειπκέεζ” ηαζ κζχζε υηζ υθδ δ θφζδ ζμο γςμβμκείηαζ απυ ηδκ πκεοιαηζηή εκένβεζα πμο δζαπφκεηαζ πάκς ζμο ηαζ ιέζα απυ ζέκα δζαιέζμο ηδξ ακμζπηήξ εφναξ.

6. Έπεζηα πεξ: “Βίεε ημ θςξ ηδξ ροπήξ κα ηαηεοεφκεζ” ηζ μναιαηίζμο υηζ θςξ δζαπφκεηαζ ζηδκ ηαεδιενζκή ζμο αηναπυ. Φένε ιέζα ζ‟ αοηυ ημ θςξ ηα μιαδζηά ζμο πνμαθήιαηα πμο πνέπεζ κα θφζεζξ ηαζ κ‟ ακηζιεηςπίζεζξ ηζ ακηζιεηχπζζέ ηα ηζ επίθοζέ ηα ζημ θςξ.

7. Σεθείςζε ημ οπυθμζπμ ηδξ επίηθδζδξ, θέβμκηαξ ηα θυβζα ιε υθδ ηδ δφκαιδ ηδξ ροπήξ ζμο πίζς ημοξ. Πνυζεεζε ημ ιάκηναι πμο ζμο έδςζα πνςηφηενα: “Ββχ είιαζ δ Οδυξ, δ εφνα είιαζ εβχ. Βίιαζ δ πνοζή Ώηναπυξ ηαζ ζημ θςξ ημο δζημφ ιμο θςηυξ δζακφς αοηή ηδκ Οδυ. Μπαίκς ιέζα απ‟ ηδ εφνα. Γονίγς ηαζ αηηζκμαμθχ ημ θςξ.”

8. Βηθχκδζε ημ Ώ.U.Μ. υπςξ πνζκ. Μδκ αθήκεζξ ηα πνάβιαηα ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ κ‟ ακαζηαηχκμοκ ιε μπμζμδήπμηε

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

253

ηνυπμ ηδκ ζζμννμπία ζμο, αδεθθέ ιμο. Αζαηήνδζε υπςξ ιέπνζ ηχνα ηδκ εζχηενδ εηείκδ ζζβή πμο θνμονεί ημ ιοζηζηά ηδξ ροπήξ ηαζ ημ δνυιμ πμο οπέδεζλε δ ροπή ζμο – ημ δνυιμ πμο πνέπεζ κα πάνεζξ. Δ απυζπαζδ απυ ηζξ ζηέρεζξ ηςκ άθθςκ ηαζ δ ζηαεενή αηηζκμαμθία ηναημφκ βζα ζέκα ημ ιοζηζηυ ηδξ οπένηαηδξ απεθεοεένςζήξ ζμο. Αχγνπζηνο 1935 ΏΑΒΛΦΒ ΜΟΤ, Γδηχ κα ζμο δχζς ηάπμζα πνμζςπζηή ενβαζία κα ηάκεζξ ιαγί ιμο πμο δε εα είκαζ εφημθδ. Βκδζαθενυζμοκ πάκηα βζα ηδκ εζχηενδ εηείκδ οπμηεζιεκζηή ενβαζία πμο εα ιπμνμφζε κα μκμιαζεεί ηδθεπαεδηζηή ροπυναζδ. Σδκ ενβαζία αοηή εα ηδκ είπεξ ηάκεζ, ακ ζμο ήηακ δοκαηυ κα ενβαζεείξ ιε ημκ πνχημ ζπεδζαζιέκμ υιζθυ ιμο. Θα ήεεθεξ άναβε κα ενβαζεείξ ιαγί ιμο, αδεθθέ ιμο, πάκς ζ‟ αοηή ηδ βναιιή βζα θίβμ; Έπς αάθεζ ζημ “δνυιμ ημο μνάιαηυξ ζμο” ζημ δζαθμβζζιυ (ιζα θνάζδ πμο ίζςξ ζδιαίκεζ θίβα βζα ζέκα αθθά πμο ςζηυζμ εκζςιαηχκεζ έκα οθζζηάιεκμ βεβμκυξ) δφμ ζφιαμθα ιε ηα μπμία πνμζπαεχ κα ζε θένς ζε επαθή ζακ ιζα εηβφικαζδ ζηδκ εζχηενδ εοαζζεδζία. Αεξ ακ ιπμνείξ κα έθεεζξ ζε επαθή ιαγί ημοξ ηαζ ιε ηδ θέλδ πμο ακηζπνμζςπεφμοκ. Δ ενβαζία αοηή εα απμηεθέζεζ ιένμξ ημο δζαθμβζζιμφ ζμο.

1. Ώπυηηδζε ιζα αίζεδζδ εζχηενδξ ζζμννμπίαξ ηαζ δνειίαξ ηαζ ηαοηυπνμκα δζαηήνδζε ιζα εεηζηή πνμζμπή ζηδκ εδναίςζδ ιζαξ επαθήξ ιαγί ιμο. Πνμζπάεδζε κα κζχζεζξ ηδκ αφνα ιμο ηαζ κα ζοκημκζζεείξ ιε ημκ υιζθυ ιμο ημο μπμίμο απμηεθείξ ιένμξ.

2. Έπεζηα ηαηάβναρε υ,ηζ θαίκεηαζ κα ειθακίγεηαζ ιπνμζηά ζμο ηαζ ηάεε θέλδ πμο ζοκδέεηαζ ιε ηδκ ηαηαβναθείζα ζοιαμθζηή ιμνθή πμο ιπμνεί κα πνμαθδεεί ζηδ ζοκείδδζή ζμο. Πνμζπάεδζε κα έθεεζξ ζ‟ επαθή ιε ημ πνχημ ζφιαμθμ ζημοξ πνχημοξ ηνεζξ ιήκεξ ηαζ ιε ημ δεφηενμ ζημοξ ηεθεοηαίμοξ ηνεζξ. Καηάβναθε ηάεε ιένα ηζ κζχεεζξ υηζ αββίγεζξ ηαζ ζοκυρζζε ηα απμηεθέζιαηα. Μδκ ακδζοπείξ πςνίξ θυβμ.

3. Βηθχκδζε ηδ Λέλδ, ημ Ο.Μ., ηνεζξ θμνέξ· ιζα βζα ημοξ αδεθθμφξ ζμο ζημκ υιζθμ, έπεζηα βζα ημκ άιεζμ ηφηθμ ηδξ μζημβέκεζαξ ηαζ ηςκ θίθςκ ζμο ηαζ ηεθζηά βζα ηδκ μιάδα ηςκ ζπμοδαζηχκ πμο εηπαζδεφεζξ βζα ιέκα. ΢οκεζδδημπμίδζε υηζ ηαεχξ ημ ηάκεζξ ζοιααίκμοκ δφμ πνάβιαηα: Πνχημ, υηζ ημοξ γςμβμκείξ ηαζ δεφηενμ, υηζ εδναζχκεζξ δεζιμφξ ιε ημοξ μπμίμοξ ιπμνείξ κα ημοξ πνμζεββίζεζξ ηαζ δ μιαδζηή γςή ιπμνεί κα ηοθά.

4. Πεξ ημ ιάκηναι ημο ΐαειμφ ηςκ Μαεδηχκ: “Βίεε δ εκένβεζα ημο εείμο εαοημφ κα ιε ειπκέεζ ηαζ ημ θςξ ηδξ ροπήξ κα ιε ηαηεοεφκεζ. Βίεε κα μδδβδεχ απ‟ ημ ζημηάδζ ζημ θςξ, απ‟ ημ απαηδθυ ζημ πναβιαηζηυ, απ‟ ημ εάκαημ ζηδκ αεακαζία”.

5. ΢οκέπζζε ημ δζαθμβζζιυ ζμο υπςξ επζθέλεζξ, αθθά ιδ δίκεζξ ζ‟ αοηή ηδκ πενίμδμ πάκς απυ δέηα θεπηά.

6. Έπεζηα ηάκε ηδκ ακαπκεοζηζηή άζηδζδ υπςξ ιέπνζ ηχνα, αθθά ημπμεέηδζέ ηδκ αοηή ηδ θμνά ζημ ηέθμξ ημο δζαθμβζζιμφ ζμο, βζαηί αοηή εα εέζεζ ζε ηίκδζδ ηζξ

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

254

εκένβεζεξ ιε ηζξ μπμίεξ πέηοπεξ κα έθεεζξ ζ‟ επαθή. Θα βίκεζ θακενυ υηζ επζπεζνχ κα εδναζχζς έκα ζηεκυηενμ δεζιυ ακάιεζα ζε ζέκα ηαζ ζημκ υιζθμ πάκς ζηα εζχηενα πεδία, ημο μπμίμο είιαζ ημ εζηζαηυ ζδιείμ. Ώοηυ πνμζπαεχ ζαθχξ κα ηάκς. Έπμκηαξ αοηυ ηαηά κμο, ζοκέπζζε ηδκ πκεοιαηζηή ζμο γςή ημοξ επυιεκμοξ έλζ ιήκεξ ηαζ μθμηθδνχζμο ζηεκυηενα ηαζ πζμ ζοκεζδδηά ζ‟ αοηυ ημκ υιζθυ ιμο ζηα εζχηενα πεδία. Ώοημφ ημο μιίθμο έκα ιένμξ είκαζ μζ ζοιιαεδηέξ ζμο. Έπε πάκηα ζηδ ζοκείδδζή ζμο ημ βεβμκυξ ημο μιίθμο, ημ ζημπυ ηδξ μιαδζηήξ ενβαζίαξ αοηή ηδκ επμπή ηαζ ηδκ πνυεεζδ πμο πνέπεζ κα ανίζηεηαζ ηάης απυ ημ πνυηοπμ γςήξ ηάεε ιαεδηή – υηζ ημ ΢πέδζμ πνέπεζ κα οπδνεηδεεί. Αεκ έπς πανά θίβα κα ζμο πς ηχνα, εηηυξ υηζ επζεοιχ ααεζά κα πνμαάθθεζξ ζε ιεβαθφηενδ εθεοεενία γςήξ ηζ έηθναζδξ ηαζ κα εθεοεενςεείξ απυ μπμζεζδήπμηε αθοζίδεξ πμο ιπμνεί κα ζ‟ ειπμδίγμοκ απυ ηδ γςή ηδξ πθήνμοξ ηαζ αβαπδηζηήξ οπδνεζίαξ – ιζθχ βζα ηζξ εζχηενεξ ζοκήεεζεξ ζηέρδξ ηζ υπζ ηζξ μπμζεζδήπμηε ελςηενζηέξ εοεφκεξ ηζ επαθέξ. Φεβξνπάξηνο 1936 ΏΑΒΛΦΒ ΜΟΤ ΣΧΝ ΠΏΛΕΧΝ ΚΏΕΡΧΝ, Πνμζπαεχ ζήιενα κα ζμο ημκίζς ηδκ ακάβηδ κα ακαβκςνίζεζξ ηαζ κα ενιδκεφζεζξ λακά ημ εζχηενμ πνυηοπμ ηδξ γςήξ ζμο, ή ιε άθθα θυβζα, ημ εζχηενμ πνυβναιια πμο ακέθααε κ‟ αημθμοεήζεζ δ ροπή ζμο υηακ βζα πνχηδ θμνά πάηδζεξ πάκς ζηδκ Ώηναπυ ηδξ Ώπμδεβιέκδξ Μαεδηείαξ. Ώοηυ ημ έηακεξ πνζκ απυ δφμ ή ηνεζξ γςέξ ηζ αημθμφεδζεξ αοηή ηδκ Ώηναπυ ανβά ηαζ ιε πνμζμπή. Τπάνπεζ πάκηςξ ηχνα ακάβηδ βζα ιζα πζμ δοκαιζηή ζοκέπζζδ ημο ροπζημφ ζμο ζημπμφ ηαζ ιζα μνζζηζηή ελμοδεηένςζδ υθςκ ηςκ ειπμδίςκ πμο γδημφκ ηχνα κα ειπμδίζμοκ ηδκ πνυμδυ ζμο. Θα ήεεθα κα επζζηήζς ηδκ πνμζμπή ζμο ζημ βεβμκυξ υηζ δεκ ακαθένμιαζ εδχ ζε ελςηενζηέξ ζπέζεζξ ηαζ επαθέξ. Τπάνπμοκ ηζ έπμοκ ημκ ζημπυ ημοξ ηζ υπςξ λένεζξ ηαθά, υθεξ μζ μνεέξ εοεφκεξ πνέπεζ πάκηα κα ζηακμπμζμφκηαζ απυ ημοξ ιαεδηέξ. Ώκαθένμιαζ ζ‟ εηείκδ ηδκ εζχηενδ, εκενβή, πκεοιαηζηή γςή πμο πνέπεζ υθμ ηαζ πενζζζυηενμ κα ηαθθζενβείξ ηαζ ζηδ δζπθή εηείκδ δναζηδνζυηδηα πμο ηάεε ιαεδηήξ πνέπεζ κα αημθμοεεί ηαοηυπνμκα. Δ δζπθή αοηή γςή πενζθαιαάκεζ ημκ ηυζιμ ηςκ εζχηενςκ ζπέζεςκ ηαζ ηςκ ακαβκςνζζιέκςκ οπμηεζιεκζηχκ ζηάζεςκ, αθθά επίζδξ πενζθαιαάκεζ ηδ γςή ηδξ ελςηενζηήξ οπδνεζίαξ ηζ εηείκςκ ηςκ ζπέζεςκ πμο έπεζξ ακαθάαεζ ζακ ημ κηάνια ζμο ημο θοζζημφ πεδίμο. Δ ηαεανή εεχνδζδ ηςκ ελςηενζηχκ αοηχκ ζπέζεςκ ζημκ ηυζιμ ηδξ επαββεθιαηζηήξ δναζηδνζυηδηαξ, ηδξ θζθίαξ ηαζ ηςκ μζημβεκεζαηχκ ζπέζεςκ είκαζ ιζα ακαβηαία απαίηδζδ ζηδ δζάκοζδ ηδξ Ώηναπμφ ηαζ ςζυημο μ ιαεδηήξ δεζ αοηέξ ηζξ ζπέζεζξ ζηζξ αθδεζκέξ ηαζ ζςζηέξ ακαθμβίεξ ημοξ, μ κμοξ ημο ζοπκά δζαηανάζζεηαζ ηζ δ οπδνεζία ημο ειπμδίγεηαζ. ΢μο δίκς εδχ έκακ οπαζκζβιυ. Κάεε δεζιυ πμο ζοκάπηεζ ηακείξ ζηδ βδ δε ζοκεπάβεηαζ ακαβηαζηζηά ηδκ ακαβκχνζζδ εκυξ ροπζημφ δεζιμφ. Αδιζμονβμφιε κέμοξ ηαζ ηαζκμφνβζμοξ δεζιμφξ ηζ ανπίγμοιε κέεξ βναιιέξ ηάνια ηαζ κηάνια. Έκα απ‟ ηα πνχηα πνάβιαηα πμο πνέπεζ κα ιάεεζ έκαξ ιαεδηήξ είκαζ δ μνεή ηνίζδ ςξ πνμξ ηδ ζπεηζηή δθζηία ηδξ ροπήξ ηςκ ζοκηνυθςκ ημο. Γνήβμνα ακαηαθφπηεζ

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

255

υηζ αοηέξ δζαθένμοκ. Μαεαίκεζ ηυηε κ‟ ακαβκςνίγεζ εηείκμοξ ηςκ μπμίςκ δ ζμθία ηζ δ βκχζδ λεπενκά ηδ δζηή ημο, κα ζοκενβάγεηαζ ι‟ εηείκμοξ πμο ζηέημοκ ιαγί ημο πάκς ζηδκ Ώηναπυ ηαζ κα ενβάγεηαζ βζα εηείκμοξ πμο ιπμνεί κα αμδεήζεζ, αθθά ηςκ μπμίςκ δ ελεθζηηζηή ηαηάζηαζδ δεκ είκαζ ίζδ ιε ηδ δζηή ημο. Σμ δζεοεεηδιέκμ πνυηοπμ ηδξ γςήξ ημο ιπμνεί ηυηε κα πάνεζ ζοβηεηνζιέκεξ ιμνθέξ ηαζ ιπμνεί κα ανπίζεζ κα ενβάγεηαζ ιε κμδιμζφκδ. Ώοηά ηα ζδιεία πνεζάγεηαζ κα ιεθεηήζεζξ ηαζ κα εοιάζαζ υηζ δ αθήεεζα ηαζ δ ηαεανή υναζδ έπμοκ ιεβαθφηενδ αλία απυ ηδκ ηοθθή αθμζίςζδ ηαζ ηδκ ημθμαςιέκδ ηαηακυδζδ. ΋ηακ ζοθθδθεμφκ, μδδβμφκ ζε αολδιέκδ εοηοπία ηαζ δφκαιδ ζε υθεξ ηζξ ζπέζεζξ. Μζα ζςζηή αίζεδζδ ηςκ ακαθμβζχκ δεκ πενζθαιαάκεζ ακαβηαζηζηά ηδκ επίηνζζδ. Πνμζπαεχ κα αθθάλς ζδιακηζηά ηδκ ενβαζία ηαζ ημ δζαθμβζζιυ ζμο ημκ επυιεκμ αοηυ ιζζυ πνυκμ. Ο ακηζηεζιεκζηυξ ιμο ζημπυξ βζα ηδκ αθθαβή αοηή είκαζ δζπθυξ: Βπζδζχης κα ζε δς κα επζηοβπάκεζξ ιζα ηαπφηενδ εοεοβνάιιζζδ ηαζ ιζα πζμ δοκαιζηή έκηαζδ ηδξ εθεζζαηήξ ζμο γςήξ. Δ κμδηζηή ζμο πυθςζδ είκαζ ηαθή ηζ δ ενβαζία ζμο ζημκ ηυζιμ ζε αμδεά πμθφ ζ‟ αοηυ. Δ μθμηθήνςζή ζμο ιε ηδ γςή ημο αζζεήιαημξ εα ιπμνμφζε κα είκαζ ζζπονυηενδ ηαζ δοκαιζηυηενδ ηαζ βζ‟ αοηυ εα ενβαζεμφιε βζα θίβμ. Βπζδζχης, δεφηενμ, κα ζε αμδεήζς κα είζαζ πζμ εοαίζεδημξ ζηζξ δοκάιεζξ πμο πνέπεζ κα εζζνέμοκ ζημκ ηυζιμ ζηδ δζάνηεζα ημο ιήκα ΜαΎμο ακ μζ ιαεδηέξ ημο ηυζιμο ανεεμφκ ζημ φρμξ ηδξ εοηαζνίαξ ημοξ. ΢οκέπζζε ηδκ ακαπκεοζηζηή άζηδζδ υπςξ ιέπνζ ηχνα. Έπεζηα δζαθμβίζμο ςξ ελήξ: 1. Βζηίαζε ηδ ζοκείδδζδ υζμ ημ δοκαηυ πζμ ρδθά ζημ ηεθάθζ.

2. Βηθχκδζε κμενά ημ Ο.Μ. ηνεζξ θμνέξ ηαζ ιε ηδ δφκαιδ ηδξ δδιζμονβζηήξ θακηαζίαξ, α. Αεξ ημ θοζζηυ ζχια κα αθζενχκεηαζ ζηδκ οπδνεζία ηδξ ροπήξ. α. Τπμπχνδζε αηυιδ πενζζζυηενμ πνμξ ηα ιέζα ηαεχξ δπείξ ημ Ο.Μ. ηαζ μναιαηίζμο ηδ ζοκαζζεδιαηζηή θφζδ κα πφκεηαζ ιε έθεζδ ζηδκ οπδνεζία ηδξ ακενςπυηδηαξ. β. Τπμπχνδζε αηυιδ ρδθυηενα ηζ αηυιδ πζμ ιέζα ηζ αθζένςζε ηδ κμδηζηή ανπή ζηδκ οπδνεζία ημο ΢πεδίμο.

3. Έπεζηα, ζοβηναηχκηαξ ηδ ζοκείδδζδ ζημ ορδθυ αοηυ πεδίμ, πνμζπάεδζε κ‟ ακορχζεζξ ηδ ζοκείδδζή ζμο αηυιδ πζμ ρδθά ηαζ ιε ιζα ζαθή πνάλδ ηδξ εέθδζδξ δεξ κα ζοιααίκμοκ ηνία πνάβιαηα: πθήνδξ εοεοβνάιιζζδ, μνζζηζηή μθμηθήνςζδ ιε ηδκ πνμζςπζηυηδηα ηαζ δοκαιζηή εζηίαζδ ηδξ ζοκείδδζήξ ζμο ζηδκ ροπή.

4. Συηε εηθχκδζε ηδ θέλδ αημοζηά, αθθά ήπδζέ ηδκ αοηή ηδ θμνά ζακ ροπή, εηπκέμκηαξ θςξ, ηαηακυδζδ ηζ αβάπδ ζηδκ ακαιέκμοζα, πνμζεηηζηή, μθμηθδνςιέκδ πνμζςπζηυηδηα. Κάκημ αοηυ ιζα δοκαιζηή, βνήβμνδ ηαζ ζοκεζδδηή δναζηδνζυηδηα.

5. Βπζπείνδζε έπεζηα ζακ ροπή κα ζοκδεεείξ ιε ημοξ ζοιιαεδηέξ ζμο. Ώθμφ ημ ηάκεζξ, πνμζπάεδζε κα δεζξ ημ ζφιαμθμ πμο θάιπεζ πάκς απ‟ ημ ιέηςπμ ημο

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

256

ηαεεκυξ ημοξ. Κάεε ζφιαμθμ είκαζ δζαθμνεηζηυ. Πνμζπάεδζε κα δεζξ αοηά ηα ζφιαμθα ζοκδευιεκμξ μνζζηζηά ιε ημοξ αδεθθμφξ ζμο ηαζ δζαπφκμκηαξ αβάπδ ζ‟ αοημφξ. ΢διείςκε ηάεε ιένα ημ ζφιαμθμ πμο ζμο θαίκεηαζ υηζ ζπεηίγεηαζ ιαγί ημοξ.

6. Μεηά απ‟ αοηυ επακάθααε γξήγνξα ηδ δζαδζηαζία ηδξ εοεοβνάιιζζδξ πμο δίκεηαζ ζηα ζδιεία 1, 2, 3 ηζ έπεζηα αοείζμο ζημ ζηάδζμ ηδξ εκαηέκζζδξ, ηναηχκηαξ ημ υζμ πενζζζυηενμ ιπμνείξ. Πάνε θακηαζζαηά (ακ δεκ ιπμνείξ πναβιαηζηά) ηδ ζηάζδ ιζαξ ροπήξ ηαεχξ γεζ ηδ γςή ηδξ εκαηέκζζδξ ζημ δζηυ ηδξ ηυζιμ ηζ έπεζηα πνμζπάεδζε κα δεζξ ζε ζπέζδ ιε ηα παναηάης ιδκζαία εέιαηα ηζ αθέπεζ ηαζ λένεζ δ ροπή.

1μξ ιήκαξ – Δ θφζδ ηδξ εκαηέκζζδξ.

2μξ ιήκαξ – Δ ακάβηδ βζα μθμηθήνςζδ.

3μξ ιήκαξ – Δ ηεπκζηή ηδξ εοεοβνάιιζζδξ.

4μξ ιήκαξ – Δ έιπκεοζδ ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ.

5μξ ιήκαξ – ΢φκδεζδ ιε ηδκ ζενανπζηή πνμζπάεεζα.

6μξ ιήκαξ – Δ οπδνεζία ημο ΢πεδίμο.

7. Κάκε εδχ υ,ηζ εκδζάιεζδ ενβαζία πνμζπαεείξ κα ηάκεζξ.

8. Βηθχκδζε ημ Ο.Μ. Γζα ηδκ πνμζςπζηή ζμο ενβαζία εα ήεεθα κα ζμο γδηήζς κα βνάρεζξ ιζα πανάβναθμ πμο εα εκζςιαηχκεζ ηδκ ορδθυηενδ ζηέρδ ζμο ακαθμνζηά ιε ηα έλζ εέιαηα πμο έδςζα παναπάκς βζα εκαηέκζζδ. Ώδεθθέ ιμο, ζμο γδηχ κα επζιείκεζξ πςνίξ απμεάννοκζδ ηαζ πςνίξ οπεναμθζηυ ζημπαζιυ ζηα απμηεθέζιαηα πμο πέηοπεξ. Αεκ είζαζ ζε εέζδ κα εηηζιήζεζξ μνεά ηδκ πνυμδυ ζμο. ΢οκέπζζε κα οπδνεηείξ ηαζ κα ενβάγεζαζ ηζ άθδζε ηδκ ακηίθδρδ ιε ηα απμηεθέζιαηα ηαζ ηζξ ζοκέπεζέξ ηδξ κα ζοιαμφκ θοζζμθμβζηά πςνίξ ηαιζά αία ζηδ δζαδζηαζία. Δ ροπή ζμο είκαζ εκενβή ηζ αηνζαχξ ηχνα δ πνμζμπή ηδξ είκαζ ζηναιιέκδ ιε δφκαιδ ζημ υνβακυ ηδξ· δ ηναδαζιζηή ζμο ζοπκυηδηα, δ δφκαιή ζμο ζηδκ οπδνεζία, ιπμνμφκ κα αολδεμφκ· ηζ δ εοηαζνία ζμο ηχνα είκαζ πναβιαηζηή. Ο θοζζηυξ εβηέθαθμξ δε ανίζηεηαζ αηυιδ ζε ηαηάζηαζδ υπμο μζ εζχηενεξ δναζηδνζυηδηεξ ιπμνμφκ κα ηαηαβναθμφκ ιε αηνίαεζα, αθθά αοηυ δεκ απμηεθεί έκδεζλδ υηζ δ δναζηδνζυηδηα αοηή δεκ είκαζ ιεβάθδ ηαζ μνεή. ΢οιιμνθχζμο ιε ηζξ οπμδείλεζξ ιμο ηαζ δζαηήνδζε ζηεκή επαθή, οπμηεζιεκζηά ηζ ακηζηεζιεκζηά ακ είκαζ δοκαηυ, ιε ημοξ αδεθθμφξ ζμο ζημκ υιζθμ. Αχγνπζηνο 1936 ΦΕΛΒ ΜΟΤ ΏΠΟ ΠΏΛΕΏ, Σμοξ ηεθεοηαίμοξ έλζ ιήκεξ έηακεξ πμθθέξ ακαπνμζανιμβέξ ζηδ γςή ζμο. Καεχξ εηπθήνςζεξ ηζξ ελςηενζηέξ ζμο οπμπνεχζεζξ ζηα δζάθμνα πεδία έηθναζδξ ηδξ γςήξ, οπήνλε ιζα ηαοηυπνμκδ απεθεοεένςζή ζμο απυ ηα “εκμπθδηζηά πένζα” ηςκ ζηεκχκ θίθςκ ηαζ βκςζηχκ. Δ ακάβηδ ιζαξ εζχηενδξ εθεοεενίαξ πμο πνέπεζ κα δζαηδνδεεί απανααίαζηδ, είκαζ βζα ζέκα επζηαηηζηή, αθθά ιαεαίκεζξ βνήβμνα ημ ιάεδια υηζ δ

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

257

εθεοεενία είκαζ ιζα ηαηάζηαζδ ημο κμο ηζ υπζ ηαηάζηαζδ φπανλδξ. Ο θυαμξ ιζαξ απμιμκςιέκδξ ιμκαλζάξ ζ‟ έπεζ ζοπκά ζηεκμπςνήζεζ, έπεζξ υιςξ ηαοηυπνμκα ακηζθδθεεί υηζ αοηυξ μ ηφπμξ ιμκαλζάξ είκαζ ζοπκά δ ηαηάζηαζδ ημο ιαεδηή. Δ αολδιέκδ εοαζζεδζία ηςκ θμνέςκ εκυξ ιαεδηή ημο επζηνέπεζ ααειζαία κ‟ απμηηήζεζ επίβκςζδ ημο αθδεζκμφ ηυζιμο ηςκ θεπημθοχκ αλζχκ. ΢μο έπεζ θεπεεί ηαζ βκςνίγεζξ βζα πμζμ πνάβια πνμεημζιάγεζαζ. Γκςνίγεζξ επίζδξ υηζ ιζα ααεφηενδ πνμζηυθθδζδ ζηδκ ακενςπυηδηα, πανάθθδθα ιε ιζα θεπηυηενδ ηαζ πζμ ζαθή ηαζ ηαεανά ακηζθδπηή απυζπαζδ είκαζ ζοκεπχξ βζα ζέκα μ ηφνζμξ ακηζηεζιεκζηυξ ζημπυξ. ΢‟ αοηή ηδκ ηεθεοηαία θνάζδ ζμο έπς ζοκμρίζεζ ημ άιεζμ πνυαθδιά ζμο ηαζ ζμο θές επίζδξ βζα κα ζ‟ εκεαννφκς υηζ ηάκεζξ πναβιαηζηή πνυμδμ πνμξ ημ ζηυπμ ζμο. Έκα πνάβια, αδεθθέ ιμο, κζχες υηζ έπεζξ ακάβηδ κα ακηζθδθεείξ ζαθέζηενα· αοηυ είκαζ υηζ απαζηείηαζ ιζα γςή πθδνέζηενδξ έηθναζδξ ζηδκ ελςηενζηή οπδνεζία ζημ θοζζηυ πεδίμ ηζ υηζ αοηή εα ζε αμδεήζεζ πενζζζυηενμ ζημ ζηυπμ ζμο. Σα πνμαθήιαηά ζμο ιμο είκαζ ςζηυζμ βκςζηά ηζ αοηή δ έηηαζδ ηδξ ελςηενζηήξ ζμο επζννμήξ (πμο αηηζκμαμθεί απυ έκα εζχηενμ εθεβπυιεκμ ηέκηνμ) ηζ δ ακάπηολδ ιζαξ εονφηενδξ έηηαζδξ επαθχκ πνέπεζ κα έθεεζ ανβά. Πνέπεζ υιςξ κα έθεεζ αζθαθχξ ηαζ εα έθεεζ, ακ δ πνυεεζδ ηαζ δ ζηέρδ ζμο ηαηεοεφκμκηαζ ζ‟ αοημφξ ημοξ ζημπμφξ. Καεχξ πνμπςνεί δ δθζηία ζμο, οπάνπμοκ πμθθά πμο μθείθεζξ κα δχζεζξ. Δ ζμθία ηδκ μπμία ακαβηαζηζηά απέηηδζεξ ιέζα ζημ ηαιίκζ ημο πυκμο ηαζ ηδξ μδφκδξ πνέπεζ κα είκαζ δζαεέζζιδ ηαζ κα πνδζζιμπμζείηαζ ηαεχξ μ Ανυιμξ ημο Φςηυξ ηαζ ηδξ Υανάξ ακμίβεηαζ ιπνμζηά ζμο. Αε ζμο πανμοζζάγς ηαιζά πθάκδ ηάπμζμο ιεβάθμο ένβμο βζα ηδκ εηηέθεζδ ημο μπμίμο είζαζ εεσηά πνμμνζζιέκμξ. Σμ ηεθζηυ ιεβάθμ ένβμ πμο βίκεηαζ ιε επζηοπία ηζ ακήηεζ ζημκ ηθήνμ υθςκ εηείκςκ πμο επζηοβπάκμοκ ηζξ ιεβάθεξ Μοήζεζξ, πνμηφπηεζ απυ ιζα ζοκεπχξ δζεονοκυιεκδ ζοκείδδζδ, ιζα ζοκεπή απμηέκηνςζδ πμο εηδδθχκεηαζ ιε ιζα ζηαεενή εηπυνεοζδ ζοιπυκζαξ ηαζ ηαηακυδζδξ βζα ηζξ ακάβηεξ ηςκ ιζηνχκ πάκς ζημ δνυιμ ηδξ γςήξ ηαζ ιζα ιεβαθφηενδ ακηίθδρδ ηδξ θφζδξ ημο φινπ. Μάεε θμζπυκ κα πενζθαιαάκεζξ πενζζζυηενμοξ ακενχπμοξ ιέζα ζηδκ έηηαζδ ηδξ ηαεδιενζκήξ ζμο ζηέρδξ. Βίκαζ ηαθή άζηδζδ βζα ημκ εηπαζδεουιεκμ ιαεδηή. Άθδζε ηδκ επζννμή ζμο πμο ακααθφγεζ απυ έκα ζηαεενυ ηαζ αηηζκμαυθμ ηέκηνμ, κα βίκεζ αζζεδηή ζε υθμ ηαζ πθαηφηενεξ εηηάζεζξ επαθήξ. Άδναλε ηάεε εοηαζνία βζα ιζα πζμ εηηεηαιέκδ αθθδθεπίδναζδ ιε άθθεξ γςέξ, αββίγμκηάξ ηεξ μπμηεδήπμηε ιπμνείξ ηζ απυηηδζε ι‟ αοηυ ημκ ηνυπμ εηείκδ ηδ νεοζηυηδηα ακηαπυηνζζδξ πμο εα ζε ιεηαθένεζ πάκς ζημ νεφια ιζαξ ζοκεπχξ πθμοζζυηενδξ οπδνεζίαξ. ΐνίζηεζαζ ζημ ζδιείμ υπμο ιπμνείξ – ακ εέθεζξ – κα επζηφπεζξ έκακ ορδθυηενμ ηαζ ζζπονυηενμ νοειυ. Δ ζζπφξ ημο ηζ μ ηναδαζιυξ ημο πνέπεζ κα βίκμκηαζ αζζεδηά έλς απυ ημκ ηφηθμ ηαζ ηζξ επαθέξ ηδξ μζημβέκεζαξ ή απυ ηζξ ζπέζεζξ ζμο ιε ημοξ αδεθθμφξ ζμο ζημκ υιζθμ. Με πμζμ ηνυπμ ιπμνεί κα εηδδθςεεί αοηή δ επέηηαζδ ηδξ οπδνεζίαξ εα ημ ακαηαθφρεζξ ααειζαία. Ββχ ζμο οπμδεζηκφς απθά ηδ δοκαηυηδηα. Έκα πνάβια ιπμνχ πάκηςξ κα ζμο πς ηζ αοηυ είκαζ υηζ εα έθεεζ ιέζς ηδξ ειαάεοκζδξ ηδξ δζαθμβζζηζηήξ γςήξ ζμο ηζ υπζ ιέζς ιζαξ ελςηενζηήξ ένεοκαξ βζα ηέημζεξ επαθέξ· εα έθεεζ δζα ηδξ ακάπηολδξ ιζαξ αθδεζκήξ πκεοιαηζηήξ ηαηακυδζδξ πμο εα ηάκεζ ημ “ιαβκδηζηυ ηηφπμ” (υπςξ μκμιάγεηαζ εζςηενζηά) κα έπεζ ηυζδ ζζπφ ζηδ γςή ζμο χζηε

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

258

δε εα πνεζάγεηαζ κα ηζκδεείξ απυ εηεί πμο είζαζ, βζαηί αοημί πμο ιπμνείξ κα αμδεήζεζξ εα ένπμκηαζ ζ‟ εζέκα υθμ ηαζ πενζζζυηενμ. Γζα ζέκα δ αθζενςιέκδ πέκα, δ αθζενςιέκδ χνα, δ ηαπφηδηα κ‟ αδνάπκεζξ ηδκ εοηαζνία βζα ιζα πνμζεηηζηά επζθεβιέκδ θέλδ ηαζ δ αίζεδζδ ηδξ ζησπειήο αζθάιεηαο πμο ιπμνείξ κα ιεηαδχζεζξ ζημοξ άθθμοξ εα είκαζ μζ ηφνζεξ ιέεμδμζ πμο εα πνδζζιμπμζείξ. Μπμνείξ άναβε κα ζοθθάαεζξ ηζ αλία έπεζ βζα ημκ ακήζοπμ γδθςηή κα ζοκακηήζεζ ζ‟ έκακ αδεθθυ εηείκδ ηδ δφκαιδ αμήεεζαξ πμο ααζίγεηαζ ζε ιζα εηβοικαζιέκδ ζζςπή ηαζ ιζα ζίβμονδ βκχζδ; ΢ηέθημιαζ κα αθήζς ημ δζαθμβζζιυ ζμο υπςξ είκαζ ηχνα, αθθάγμκηαξ ιυκμ ημ εέια ημο δζαθμβζζιμφ ζμο. Σα εέιαηα αοηά ζε αθήκς κα ηα ανεζξ ιυκμξ ζμο, δζαθέβμκηάξ ηα απυ ηζξ πνμζςπζηέξ θέλεζξ πμο ζμο έπς δχζεζ. Υνδζζιμπμίδζε ηζξ έλζ εηείκεξ θνάζεζξ πμο ζμο θαίκμκηαζ μζ πζμ πνήζζιεξ ηαζ εεχνδζέ ηεξ ζακ ηζξ ζηέρεζξ βφνς απυ ηζξ μπμίεξ εα δμιήζεζξ ηδ κμδηζηή ηαζ ζοκαζζεδιαηζηή ζμο γςή ηαηά ημοξ ενπυιεκμοξ έλζ ιήκεξ. Φεβξνπάξηνο 1937 ΏΑΒΛΦΒ ΜΟΤ, Μαεαίκεζξ βνήβμνα ημ ιάεδια ηδξ απυζπαζδξ ηαζ πνμμδεοηζηά εθεοεενχκεζαζ απυ ηα πένζα ηςκ άθθςκ πμο πνμζημθθχκηαζ πάκς ζμο. ΋πςξ αηνζαχξ δ Μεβάθδ Ώπάνκδζδ ηδξ ηέηανηδξ ιφδζδξ βίκεηαζ εθζηηή απυ ηζξ πμθθέξ ιζηνυηενεξ απανκήζεζξ πμθθχκ γςχκ, πμο ακαθαιαάκμκηαζ ζοκεζδδηά, έηζζ μζ πμθθέξ πνάλεζξ ηδξ πκεοιαηζηήξ απυζπαζδξ μδδβμφκ ηεθζηά ζημ ηυρζιμ ημο ηεθζημφ εηείκμο κήιαημξ πμο ζοκεπάβεηαζ ημ εάκαημ ηάεε πνμζςπζηήξ πνμζηυθθδζδξ. Συηε παναιέκμοκ ιυκμ εηείκεξ μζ ζπέζεζξ πμο είκαζ πάκς ζε ροπζηά επίπεδα. Σμ ένβμ ζμο είκαζ κα ιάεεζξ κα δζαθμνμπμζείξ ακάιεζα ζε ηέημζεξ πκεοιαηζηέξ απμζπάζεζξ ηαζ ζε εηείκεξ ηζξ αεαζαζιέκεξ απμζπάζεζξ πμο ακαθαιαάκμκηαζ ζηα ακχηενα επίπεδα ηδξ αζηνζηήξ επίβκςζδξ. Σμ πνυαθδια ημο ιαεδηή είκαζ κα θηάζεζ ζ‟ έκα ζδιείμ υπμο δεκ ειπμδίγεηαζ ηαζ δεκ ζοβηναηείηαζ απυ ηακέκα ακενχπζκμ μκ ηζ υιςξ ζοιπενζθένεηαζ ιε ηέημζμ ηνυπμ χζηε κα ιδκ πθδβχκεζ ηακέκα ζηδ δζαδζηαζία ηδξ απυζονζδξ. Οζ ελςηενζηέξ πνμζςπζηέξ αλζχζεζξ πνμζηυθθδζδξ είκαζ ζοπκά ηυζμ ζζπονέξ χζηε μ ευνοαμξ ηαζ ημ ηνμηάθζζιά ημοξ ειπμδίγμοκ ηδκ επίβκςζδ ημο πνοζμφ κήιαημξ πμο ιαξ ζοκδέεζ ιε ιζα άθθδ ροπή. Πανυιμζα δ οπενεηηίιδζδ εκυξ άθθμο πνμζχπμο ιπμνεί κα δνα ζακ πναβιαηζηυ ειπυδζμ. Οζ αθοζίδεξ πνέπεζ κα ζπάζμοκ, αθήκμκηαξ ιυκμ έκα πνοζυ κήια ακάιεζα ζε ηάεε ροπή – έκα πνοζυ κήια πμο δεκ ιπμνεί κα ζπάζεζ. Αφμ πνάβιαηα εα ήεεθα κα ζμο εκηοπχζς αοηή ηδκ επμπή ηαζ πάκς ζ‟ αοηά εα ζμο γδημφζα κα ενβαζεείξ ιέπνζ ηδκ επυιεκδ πενίμδμ. Πξψην, ειαάεοκε ηδ δφκαιδ ηδξ έηθναζήξ ζμο ηαζ άνπζζε κα εηπαζδεφεζξ άθθμοξ ιέζς ιζαξ πζμ ζοβηεηνζιέκδξ εμσηεξηθήο οπδνεζίαξ. Ήζμοκ πάκηα ζηακυξ κα ενβάγεζαζ οπμηεζιεκζηά ιε άθθμοξ. Ώοηυ οπήνλε έκα απυ ηα ηφνζα πνμζυκηα ζμο ζηδκ μιαδζηή ενβαζία. Βίζαζ λνεηηθά ιαβκδηζηυξ ηαζ δζαιέζμο εκυξ εθεβπυιεκμο αζηνζημφ ζχιαημξ δεκ πανειααίκεζξ ζοκαζζεδιαηζηά ιε ηδ ιαβκδηζηή αοηή επίδναζδ. Ώοηή είκαζ βζα ζέκα ιζα εδναζςιέκδ ζοκήεεζα ηαζ εα ζοκεπζζεεί· είκαζ απμηέθεζια πμθθχκ εηχκ ζημπαζιμφ ηζ εθέβπμο ηδξ ζηέρδξ ζοκ (ζ‟ αοηή ηδ γςή) αηαδδιασηήξ εηπαίδεοζδξ. Γζα

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

259

ημ οπυθμζπμ ηδξ γςήξ ζμο πνμζπάεδζε κα βίκεζξ ιαβκδηζηυξ δζα ημο βναπημφ θυβμο, δζα ηδξ ηαφηζζδξ ιε εηείκμκ πμο επζδζχηεζξ κα αμδεήζεζξ, δζα ηδξ ιαβκδηζηήξ δφκαιδξ ημο κμο ζμο πμο επαολάκεηαζ απυ ηδκ ροπή ζμο ηαζ πενζθαιαάκεηαζ ηζ εκζςιαηχκεηαζ ζηδ ιμνθή ηδξ βναπηήξ αμήεεζαξ. Πνμζπαεχ κα ζε αμδεήζς κα εηπαζδεφζεζξ γδθςηέξ βζα κα βίκμοκ ζοκεζδδημί ιαεδηέξ. Αχζε αοηή ηδ αμήεεζα ηζ απυηηδζε έηζζ ηδ ιαβκδηζηή εηείκδ πνδζζιυηδηα πμο εα αολήζεζ πμθφ ηδ δφκαιδ κα οπδνεηείξ. Γεχηεξν, ημ αηυθμοεμ απμηνοθζζηζηυ ιήκοια εα ζμο δχζεζ, ακ πνδζζιμπμζήζεζξ ηδκ εκυναζδ, ηδκ έκδεζλδ ηδξ επυιεκδξ πκεοιαηζηήξ πναβιάηςζδξ πμο ανίζηεηαζ ιπνμζηά ζμο – ιζαξ πναβιάηςζδξ πμο ιπμνεί κα επζηεοπεεί βνήβμνα ακ οπάνπεζ μνεή ηαηακυδζδ, ή πμο ιπμνεί κα ιαεεοηεί ιε πυκμ ηαζ δοζημθία ακ θείπεζ ιζα ηέημζα ηαηακυδζδ. “Σμ ηθεζδί ανέεδηε· ηαζ ιε ηδκ πίεζδ ηςκ πενζχκ ζηδκ οπδνεζία ημο θςηυξ ηαζ ιε ιζα παθθυιεκδ ηανδζά αβάπδξ ημ ηθεζδί βονίγεζ. Δ πυνηα ακμίβεζ δζάπθαηα. “Με αζαζηζηά πυδζα εηείκμξ πμο ζπεφδεζ πνμξ ημ θςξ ιπαίκεζ ζηδκ πυνηα ηαζ πενζιέκεζ. Κναηά ηδκ πυνηα ιζζάκμζπηδ βζα εηείκμοξ πμο αημθμοεμφκ. Έηζζ, δνχκηαξ, πενζιέκεζ. “Μζα θςκή αημφβεηαζ: Ώδεθθέ ιμο, ηθείζε ηδκ πυνηα βζαηί μ ηαεέκαξ πνέπεζ κα βονίζεζ ημ ηθεζδί ιε ημ δζηυ ημο πένζ ηζ μ ηαεέκαξ πνέπεζ κα πενάζεζ αοηή ηδκ πυνηα ιυκμξ. “Σμ αζηναθηενυ θςξ ιέζα ζημ Ναυ ημο Κονίμο δεκ είκαζ βζα υθμοξ ηδκ ίδζα ζηζβιή ή χνα ηδξ ιέναξ. Ο ηαεέκαξ λένεζ ηδκ χνα ημο. Δ χνα ζμο είκαζ ηχνα. Έηζζ, αδεθθέ, ηθείζε ηδκ πυνηα. Θοιήζμο, αοημί πμο είκαζ πίζς δεκ λένμοκ υηζ δ πυνηα έπεζ ακμίλεζ ή υηζ έπεζ ηθείζεζ. Αεκ ηδ αθέπμοκ. Μείκε, αδεθθέ ιμο, ι‟ αοηή ηδ ζηέρδ ηαζ πενκχκηαξ απ‟ ηδκ πυνηα, ηθείζε ηδκ πνμζεηηζηά ηαζ ιπεξ ζ‟ έκα άθθμ ζηάδζμ πάκς ζημ Ανυιμ – ιυκμξ ηζ υπζ ιυκμξ.”

Θα ζμο αθθάλς ηχνα ημ δζαθμβζζιυ ζμο, βζαηί μ μιαδζηυξ δζαθμβζζιυξ πνμμνίγεηαζ ζηζξ πενζζζυηενεξ πενζπηχζεζξ κα ακηζηαηαζηήζεζ ημκ αημιζηυ δζαθμβζζιυ. Θα ήεεθα πάκηςξ κα ζμο δχζς κα ηάκεζξ ιζα ζφκημιδ άζηδζδ πμο ιπμνεί κα αμδεήζεζ ζηδκ εμσηεξίθεπζε ηδξ ιαβκδηζηήξ ζμο δφκαιδξ… Κάκε αοηή ηδκ άζηδζδ ηάεε ιένα ιε ανβή ηαζ ιεηνδιέκδ ζηέρδ, πςνίξ ηαιζά αίζεδζδ αίαξ ηαζ πςνίξ κα απμαθέπεζξ ζε απμηεθέζιαηα. Σα απμηεθέζιαηα είκαζ ακαπυθεοηηα ακ δ άζηδζδ εηηεθείηαζ πζζηά ηαζ μνεά. Έθα ζε ιζα ζηεκυηενδ ζπέζδ ιαγί ιμο, αδεθθέ ιμο. Τπάνπμοκ πνάβιαηα πμο ιπμνχ κα ζμο πς ζηζξ ζηζβιέξ ημο ορδθμφ δζαθμβζζιμφ ηαζ ζηδκ χνα ηδξ πνμζέββζζδξ ηδξ πακζεθήκμο. Ώοηά είκαζ υθα υζα έπς κα ζμο πς πνμξ ημ πανυκ. ΢επηέκβξηνο 1937 ΏΑΒΛΦΒ ΏΠΟ ΠΏΛΕΏ, Τπάνπμοκ ζημκ υιζθμ ηςκ ιαεδηχκ ιμο μνζζιέκμζ άκενςπμζ πμο ηαθμφκηαζ ηαηελμπήκ κα γήζμοκ ηδ γςή ημο ζακκοάζζκ, ηδ γςή εηείκμο πμο – αθμφ έπεζ εηπθδνχζεζ ηα ηαεήημκηα ημο ζπμοδαζηή, ημο μζημβεκεζάνπδ ηαζ ημο επζπεζνδιαηία – ηαθείηαζ ηχνα ζ‟ εηείκδ ηδ ζηάζδ ηδξ γςήξ ηαζ ζ‟ εηείκμ ημκ πνμζακαημθζζιυ ζ‟ άθθμοξ ζημπμφξ ηαζ ζηυπμοξ πμο ηεπκζηά ημοξ μκμιάγμοιε εηείκμοξ ημο ζακκοάζζκ, ή ημο δζδάζημκημξ ιαεδηή. ΢ημοξ παθζμφξ ηαζνμφξ έκαξ ηέημζμξ άκενςπμξ εβηαηέθεζπε ημ

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

260

ζπίηζ ημο ηαζ ηδ δμοθεζά ημο ηαζ πμνεουηακ ζημκ ηυζιμ αημθμοεχκηαξ ημ θέββμξ, ακαγδηχκηαξ ημ Αζδάζηαθμ ηαζ δζδάζημκηαξ πάκημηε ηαεχξ πνμπςνμφζε. ΢ήιενα, ζηδ γςή ημο Αοηζημφ ιαξ πμθζηζζιμφ ηαζ ηάης απυ ηδκ ακαηέθθμοζα επίδναζδ ηδξ Νέαξ Βπμπήξ, δ ηθήζδ παναιέκεζ δ ίδζα αθθά μ ιαεδηήξ δεκ πενζπθακάηαζ, εβηαηαθείπμκηαξ υθεξ ηζξ μζηείεξ ζηδκέξ πίζς ημο ηαζ ανκμφιεκμξ ηδκ ελςηενζηή ημο πνδζζιυηδηα. Παναιέκεζ υπμο είκαζ, ζοκεπίγμκηαξ ηδκ ελςηενζηή ηαζ θοζζηή εηπθήνςζδ ημο ηαεήημκημξ, αθθά ιζα ιεβάθδ αθθαβή ηζ έκαξ ζοβηεηνζιέκμξ ακαπνμζακαημθζζιυξ ζοιααίκεζ ιέζα ημο. Δ ζηάζδ ημο πνμξ ηδ γςή ηαζ ηζξ οπμεέζεζξ αθθάγεζ ααζζηά. Οθυηθδνδ δ εζχηενδ ηάζδ ηδξ γςήξ ημο βίκεηαζ εηείκδ ιζαξ ζρεδηαζκέλεο απφζπξζεο. Πενκά ιέζα απ‟ αοηυ ημ ζηάδζμ ημο Ανυιμο ημ μπμίμ μ Παηάκηγαθζ ακαθένεζ ζηζξ Γηφγθα ΢νχηξα ιε ημκ υνμ “μνεή αθαίνεζδ”. Αζαθένεζ ηάπςξ απυ ηδ δζαδζηαζία πμο ηαθείηαζ “απυζπαζδ” βζαηί αοηή δ δζαδζηαζία ή οπμηζκμφζα δναζηδνζυηδηα εθανιυγεηαζ ηονίςξ ζηδκ αζηνζηή-ζοκαζζεδιαηζηή θφζδ, ζηδ γςή ηδξ επζεοιίαξ, μπμζεζδήπμηε ηζ ακ είκαζ αοηέξ μζ πνμζημθθήζεζξ ή επζεοιίεξ. Ώοηή είκαζ ιζα κμδηζηή δναζηδνζυηδηα· είκαζ ιζα ζηάζδ ημο κμο πμο επδνεάγεζ πνςηανπζηά μθυηθδνδ ηδ ζηάζδ γςήξ ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ. ΢οκεπάβεηαζ υπζ ιυκμ ηδκ απυζπαζδ ηδξ επζεοιδηζηήξ θφζδξ απυ εηείκμ πμο είκαζ μζηείμ, επζεοιδηυ ηαζ απμηηδιέκμ απυ ιαηνά ζοκήεεζα, αθθά ζοκεπάβεηαζ επίζδξ ιζα πθήνδ ακαπνμζανιμβή μθυηθδνμο ημο ηαηχηενμο ηνζπθμφ ακενχπμο πνμξ ημκ ηυζιμ ηςκ ροπχκ. Βδχ παίγμοκ ημ νυθμ ημοξ μζ μνεέξ ζοκήεεζεξ ηαζ ζηάζεζξ γςήξ πνμξ ημκ ηυζιμ ηςκ επζπεζνήζεςκ ηαζ ηςκ μζημβεκεζαηχκ ζπέζεςκ, επζηνέπμκηαξ ζημ ζακκοάζζκ κα “ζοκεπίζεζ ημκ ακδθμνζηυ δνυιμ ιε ηανδζά απμζπαζιέκδ ηαζ εθεφεενδ” ηζ υιςξ κα ημ ηάκεζ εκχ δνα μνεά ιέζς μνεήξ ζοκήεεζαξ ηζ μνεήξ επζεοιίαξ, πνμξ υθμοξ εηείκμοξ ιε ημοξ μπμίμοξ ημκ ένζλε μ ηθήνμξ ημο. ΢‟ αοηυ ημ δφζημθμ ένβμ ζε ηαθεί ηχνα δ ροπή ζμο. Ώπμηεθεί ημ ηφνζμ πνυαθδια ηδξ γςήξ ζμο: Να παναιέκεζξ εθεφεενμξ ακ ηαζ πενζηοηθςιέκμξ· κα ενβάγεζαζ ζημκ οπμηεζιεκζηυ ηυζιμ εκχ είζαζ δναζηήνζμξ ζημκ ελςηενζηυ ηυζιμ ηςκ οπμεέζεςκ· κα επζηοβπάκεζξ αθδεζκή απυζπαζδ εκχ απμδίδεζξ ζε υθμοξ εηείκμ πμο πνέπεζ. Μζα ηαηακυδζδ ηςκ αηηζκζηχκ ζμο ηφπςκ ιπμνεί κα αμδεήζεζ πμθφ ζ‟ αοηή ηδ δζαδζηαζία ηδξ απμδέζιεοζδξ, ηδξ παναίηδζδξ ηαζ ηδξ ηεθζηήξ απάνκδζδξ. Δ αηηίκα ημο λνεηηθνχ ζνπ ζψκαηνο είκαζ δ πέιπηδ ηζ επεζδή είκαζ δ ίδζα αηηίκα ι‟ εηείκδ ηδξ πνμζςπζηυηδηάξ ζμο, εα πνεζαζηεί κα πνμθοθαπεείξ ιε πνμζμπή απυ ηδ κμδηζηή ηνοζηάθθςζδ ηαζ ηδκ οπεναμθζηή επίδναζδ ημο ηνζηζημφ κμο. Δ αηηίκα αοηή ζμο πανέπεζ ζηακυηδηα ζημ πεδίμ ηδξ βκχζδξ, αθθά πνέπεζ κα ελζζμννμπείηαζ απυ ηδκ ακέθζλδ ηδξ εκυναζδξ· ζμο δίκεζ ηδ δφκαιδ κα ηονζανπείξ ημ επζθεβιέκμ πεδίμ βκχζδξ ζμο, αθθά δ δφκαιδ αοηή πνέπεζ κα ελζζμννμπείηαζ απυ ηδκ ηαοηυπνμκδ ηονζανπία ημο ηυζιμο υπμο εθέβπμοκ δ αβάπδ ηζ δ ζμθία. Σμ αζηξηθφ ζνπ ζψκα ανίζηεηαζ ζηδκ έηηδ αηηίκα, αθθά υπςξ ηαζ ζηδκ πενίπηςζδ ηδξ I.B.S., δ ηφνζα πμζυηδηά ημο είκαζ δ αθμζίςζδ ηζ δ αθμζζςιέκδ επζιμκή ηζ υπζ μ θακαηζζιυξ. Δ εκένβεζα αοηή έπεζ ηενάζηζα αλία βζα ζέκα βζαηί είκαζ, ανηεηά πανάλεκα, μ ιυκμξ ζμο δεζιυξ ιε ηδ ιεβάθδ δεφηενδ αηηίκα ηδξ αβάπδξ ζηδκ ζδζαίηενδ αοηή εκζάνηςζδ. Ώθθά είκαζ έκαξ δοκαηυξ ηαζ ζζπονυξ δεζιυξ.

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

261

Σμ θπζηθφ ζνπ ζψκα εθέβπεηαζ απυ ηδκ έαδμιδ αηηίκα ηζ αοηή, υπςξ εα ζδιεζχζεζξ, ανίζηεηαζ επίζδξ πάκς ζηδ βναιιή 1, 3, 5, 7. Ώοηυ είκαζ έκα ζδιείμ πμο πνέπεζ κα ζημπαζεείξ ηαζ κα ζοθθμβζζεείξ, βζαηί ημ άενμζζια ηςκ αηηζκζηχκ ζμο ηάζεςκ απμηεθεί βζα ζέκα έκα πνυαθδια ηαζ δ έηηδ αηηζκζηή ζμο εκένβεζα πνμζθένεζ ημ ιυκμ ελζζμννμπδηζηυ πανάβμκηα. Κζ υιςξ, αδεθθέ ιμο, απυ πμθθέξ απυρεζξ είζαζ ηαθά ζζμννμπδιέκμξ. Θα ήεεθα κα ζμο δχζς εδχ έκακ οπαζκζβιυ ζπεηζηά ι‟ αοηυ ηαεχξ ηαζ ζ‟ υθμοξ υζμοξ ιεθεημφκ αοηέξ ηζξ μδδβίεξ. Δ αηηίκα ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ ζε ιζα πνμδβμφιεκδ γςή αθήκεζ ζοβηεηνζιέκεξ ζοκήεεζεξ ζηέρδξ ηαζ δνάζδξ· έπεζ δμιήζεζ ιέζα ζημ νοειυ ηδξ γςήξ μνζζιέκεξ ακαθθμίςηεξ ηάζεζξ βζα ηζξ μπμίεξ ιπμνεί ζοπκά κα κζχεμοιε ιεβάθδ εοβκςιμζφκδ. Ώοηυ ζοιααίκεζ ζηδ γςή ζμο. ΢ε ιζα πνμδβμφιεκδ εκζάνηςζδ δ πνμζςπζηυηδηά ζμο ανζζηυηακ ζηδ δεφηενδ αηηίκα, δίκμκηάξ ζμο έηζζ ιζα θφζδ πμο αβαπά ηαζ ηαηακμεί ααεζά ηαζ ιζα δφκαιδ λα εκπεξηέρεη, πμο είκαζ ημ ηφνζμ πνμζυκ ζμο· πνδζζιεφεζ ζηδκ ακηζζηάειζζδ ηςκ πνχηςκ αηηζκζηχκ ηάζεςκ πμο είκαζ ηυζμ ηονζανπζηέξ ζηδκ ζδζαίηενδ αοηή γςή. Βίκαζ δφζημθμ βζα ημ ιαεδηή πμο δε αθέπεζ μθυηθδνδ ηδκ εζηυκα ηαζ βκςνίγεζ ιυκμ ηδκ πμζυηδηα ηδξ πανμφζαξ γςήξ ηαζ ηζξ θοζζηέξ ηδξ ηάζεζξ (θυβς ηδξ αηηζκζηήξ επίδναζδξ) κα ζηεθεεί αθδεζκά βζα ημκ εαοηυ ημο. Οζ αηηίκεξ ζμο ζοκεπχξ είκαζ: 1.

2.

3.

4.

5.

Δ εβςζηή αηηίκα – δ πνχηδ Ώηηίκα ηδξ Θέθδζδξ ή Αφκαιδξ. Δ αηηίκα ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ – δ πέιπηδ Ώηηίκα ηδξ ΢οβηεηνζιέκδξ Γκχζδξ. Δ αηηίκα ημο κμδηζημφ ζχιαημξ – δ πέιπηδ Ώηηίκα ηδξ ΢οβηεηνζιέκδξ Γκχζδξ. Δ αηηίκα ημο αζηνζημφ ζχιαημξ – δ έηηδ Ώηηίκα ηδξ Ώθμζίςζδξ. Δ αηηίκα ημο θοζζημφ ζχιαημξ – δ έαδμιδ Ώηηίκα ηδξ Σεθεημονβζηήξ Μαβείαξ. Φεβξνπάξηνο 1938

ΏΑΒΛΦΒ ΏΠΟ ΠΏΛΕΏ, Πθδζζάγεζ μ ηαζνυξ ηαηά ημκ μπμίμ μ υιζθμξ αοηυξ πνέπεζ κα ανπίζεζ κα ενβάγεηαζ ηακμκζηά ζημ πνυαθδια ηδξ δζάθοζδξ ηδξ παβηυζιζαξ βμδηείαξ. Ώοηυ εα βίκεζ ιε επζηοπία ζημ ααειυ πμο ηα αημιζηά ιέθδ εα έπμοκ απεθεοεενςεεί ή απεθεοεενχκμκηαζ απυ ηζξ πνμζςπζηέξ βμδηείεξ. ΢‟ αοηέξ ηζξ μδδβίεξ ηυκζζα υηζ είζαζ έκα απυ ηα ιέθδ ημο μιίθμο πζμ απαθθαβιέκμ ζε ηάπμζμ ααειυ απυ ηα εηηοθθςηζηά απμηεθέζιαηα ηδξ βμδηείαξ. Θα ήεεθα κα ζμο γδηήζς κα δζαηδνήζεζξ αοηή ηδκ ηαηάζηαζδ βζα ηδ αμήεεζα ημο μιίθμο ηαζ ζακ ιζα μιαδζηή οπδνεζία. ΋ηακ βίκεζ δοκαηυ κα εηηεθεζεεί ημ παβηυζιζμ αοηυ ένβμ (πμο θοζζηά εα βίκεηαζ ζηα παναζηήκζα) ηυηε πνέπεζ κα επέθεεζ ιζα ζηθήνοκζδ ηδξ ζηάζδξ ηςκ ιεθχκ ημο μιίθμο ζπεηζηά ιε ημ πνυαθδια αοηυ ζηδ γςή ημοξ, βζαηί δ φπανλδ πνμζςπζηήξ βμδηείαξ ζηα ιέθδ ημο μιίθμο – υηακ πνμζεββίζμοκ ημ πνυαθδια ηδξ ακηζιεηχπζζδξ ηδξ παβηυζιζαξ βμδηείαξ – εα εζζάβεζ ηδ βμδηεία ζημκ υιζθμ ακ δεκ οπάνπεζ αοηή δ “εεηζηή ζηθήνοκζδ” – ακ ιπμνχ κα πνδζζιμπμζήζς έκακ ηέημζμ υνμ. Βίκαζ, αδεθθέ ιμο, επζηίκδοκδ ενβαζία ηαζ ζηδκ ακαθένς εδχ βζαηί δ πέιπηδ αηηζκζηή πμζυηδηα ημο κμο ζμο ιπμνεί κα ελοπδνεηήζεζ έκα πνήζζιμ μιαδζηυ ζημπυ.

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

262

Βίζαζ ζε εέζδ κα δμιήζεζξ έκακ πνμζηαηεοηζηυ ημίπμ (αθθά υπζ έκα πςνζζηζηυ θναβιυ) βφνς απ‟ υθμ ημκ υιζθμ· ζε ηαθχ θμζπυκ ηχνα ζ‟ αοηή ηδ δναζηδνζυηδηα. Μπμνείξ κ‟ ανπίζεζξ κα πνμεημζιάγεζξ ημ δνυιμ βζα ηδκ μιαδζηή δνάζδ. ΢μο δίκς ζοκεπχξ έκα δζαθμβζζιυ πμο έπεζ αοηή ηδκ πξφζεζε ππεξεζίαο ηαζ εα ζμο γδημφζα κα ημκ εηηεθείξ βζα ημοξ επυιεκμοξ έλζ ιήκεξ. Θα εκδοκαιχζεζ ηδκ πέιπηδ αηηζκζηή ζμο πμζυηδηα πμο είκαζ εηείκδ ηδξ βκχζδξ ηζ δ μπμία, υηακ οπάνπεζ, ιπμνεί κα πνμηαθέζεζ θχηζζδ. Δ πμζυηδηα αοηή επζηνέπεζ ζημκ άκενςπμ πμο ηδκ ηαηέπεζ λα ζηέθεη ζηαζεξά ζην θσο, λα παξακέλεη ζε αγλή χπαξμε θαη λα γίλεη αιεζηλφο Παξαηεξεηήο. Ώοηέξ μζ πμζυηδηεξ ηδξ ζηαεενυηδηαξ ιε πνυεεζδ ηδκ ακηακάηθαζδ ημο θςηυξ, ηδκ επζηέκηνςζδ ημο εαοημφ ηαζ ηδκ μνεή παναηήνδζδ είκαζ μοζζχδεζξ βζ‟ αοηυ ημκ υιζθμ. Πνέπεζ κα ακαπηοπεμφκ ζακ μιαδζηέξ πμζυηδηεξ, ακ πνυηεζηαζ κα ακαθδθεεί ιε αζθάθεζα ημ ζπεδζαζιέκμ ένβμ. Δ δδιζμονβία ηςκ μιαδζηχκ αοηχκ ζηάζεςκ ιπμνεί κα οπμαμδεδεεί πμθφ απυ ζέκα ηαζ ιε ηδκ ηυκςζή ημοξ ζηδ γςή ζμο ιπμνείξ κα οπμδαοθίζεζξ ηδκ ακάπηολή ημοξ ζε άθθμοξ. ΢‟ έκα βνάιια πμο ζμο έβναρα πνζκ απυ έκα πνυκμ πενίπμο, εα ανεζξ έκακ άθθμ θυβμ βζα ημκ μπμίμ μθείθεζξ κα πνμζθένεζξ ηδκ εζδζηή αοηή οπδνεζία πάκς ζ‟ αοηέξ ηζξ βναιιέξ. Θα ήεεθεξ άναβε κα λακαδζααάζεζξ αοηυ ημ βνάιια; Έκα απυ ηα πνάβιαηα πμο πνμζπάεδζα κα ηάκς ι‟ αοηυ ημκ υιζθμ ηςκ ιαεδηχκ είκαζ κα ημοξ δχζς ιζα ακηίθδρδ ημο πνμζςπζημφ ημοξ πνμαθήιαημξ δίκμκηάξ ημοξ ηζξ αηηίκεξ ιε ηζξ μπμίεξ ηονίςξ ενβάγμκηαζ, βζα κα ημοξ αμδεήζς κα οπμηάλμοκ ημκ ηαηχηενμ άκενςπμ ζημκ πκεοιαηζηυ άκενςπμ. Θα ςθεθδεείξ επζπεζνχκηαξ ιζα ιεθέηδ ηδξ πέιπηδξ αηηίκαξ ηαζ αθμιμζχκμκηαξ υζμ πενζζζυηενμ ιπμνείξ ηζξ πθδνμθμνίεξ πμο οπάνπμοκ ζηα αζαθία ιμο ζπεηζηά ι‟ αοηή ηδκ αηηίκα. Θα ήηακ ςθέθζιμ ακ μζ ζπμοδαζηέξ ζοβηέκηνςκακ υθεξ ηζξ πθδνμθμνίεξ πμο ιπμνμφκ βζα ηζξ δφμ ηφνζεξ αηηίκεξ ημοξ, απμαθέπμκηαξ ζε πναηηζηή ενβαζία ιε ημκ εαοηυ ημοξ. Ώοηυ είκαζ βζα ζέκα έκα ζδζαίηενα πμθφηζιμ πνάβια, βζαηί ηυζμ δ αηηίκα ηδξ πνμζςπζηυηδηάξ ζμο υζμ ηζ δ αηηίκα ημο κμο ζμο ανίζημκηαζ ζηδκ πέιπηδ βναιιή δφκαιδξ. Έπεζξ ζοκεπχξ έκα πναβιαηζηυ πνυαθδια ζπεηζηά ιε ημκ εαοηυ ζμο ηαζ ηαοηυπνμκα έκα πναβιαηζηυ πνμζυκ ζπεηζηά ιε ημκ υιζθμ. Μπμνείξ κα ημοξ αμδεήζεζξ κ‟ απμηηήζμοκ ηδκ απαζημφιεκδ μιαδζηή εοζηάεεζα βζα ημ ένβμ πμο πνέπεζ κα βίκεζ. Σμ Αξραίν ΢ρφιην, ιζθχκηαξ βζα ημ ένβμ εηείκςκ ηςκ μπμίςκ ημ κηάνια είκαζ κα δζαζημνπίζμοκ ηδκ παβηυζιζα βμδηεία, πνδζζιμπμζεί ηζξ αηυθμοεεξ εηθνάζεζξ: “Ένπμκηαζ ηαζ ζηέημοκ. ΢ημ ιέζμ πενζζηνεθυιεκςκ ιμνθχκ – ιενζηέξ απ‟ ηζξ μπμίεξ είκαζ ζπάκζαξ μιμνθζάξ ηαζ ιενζηέξ θνίηδξ ηζ απεθπζζίαξ – ζηέημοκ. Αεκ ημζηάγμοκ εδχ ή εηεί αθθά ιε ηα πνυζςπά ημοξ ζηναιιέκα ζημ θςξ ζηέημοκ. Έηζζ ιέζς ημο κμο ημοξ λεπφκεηαζ ημ ηαεανυ θςξ βζα κα δζαζημνπίζεζ ηζξ μιίπθεξ. “Ένπμκηαζ ηζ ακαπαφμκηαζ. Παφμοκ ηζξ ελςηενζηέξ ημοξ ενβαζίεξ, ζηαιαηχκηαξ βζα κα εηηεθέζμοκ δζαθμνεηζηυ ένβμ. Μέζα ζηζξ ηανδζέξ ημοξ είκαζ δ ακάπαοζδ. Αεκ ηνέπμοκ εδχ ηζ εηεί, αθθά ζπδιαηίγμοκ έκα ζδιείμ εζνήκδξ ηαζ δνειίαξ. Ώοηυ πμο ζηδκ επζθάκεζα ηαθφπηεζ ηαζ ηνφαεζ ημ πναβιαηζηυ ανπίγεζ κα ελαθακίγεηαζ ηαζ απ‟ ηδκ ήνειδ ηανδζά ιζα αηηίκα δζαζημνπίγμοζαξ δφκαιδξ πνμαάθθεζ, ζιίβεζ ιε ημ θςξ πμο θάιπεζ ηαζ ηυηε μζ ηαηαπκζέξ ηδξ δδιζμονβίαξ ημο ακενχπμο ελαθακίγμκηαζ. “Ένπμκηαζ ηαζ παναηδνμφκ. Καηέπμοκ ημκ μθεαθιυ ηδξ υναζδξ· επίζδξ ηαηέπμοκ ημκ μθεαθιυ ηδξ μνεήξ δζεφεοκζδξ ηδξ ακαβηαίαξ δφκαιδξ. ΐθέπμοκ ηδ βμδηεία ημο ηυζιμο ηαζ αθέπμκηαξ,

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

263

ζδιεζχκμοκ πίζς απ‟ αοηή ηαεεηί αθδεζκυ, ςναίμ, πναβιαηζηυ. Έηζζ ιέζς ημο μθεαθιμφ ημο ΐμφδδζ ένπεηαζ δ δφκαιδ κα εηδζχημοκ ηζξ ηαθφπημοζεξ ζηνμαζθζγυιεκεξ βμδηείεξ αοημφ ημο ηυζιμο ηδξ βμδηείαξ. “΢ηέημκηαζ, ακαπαφμκηαζ ηαζ παναηδνμφκ. Ώοηή είκαζ δ γςή ημοξ ηζ αοηή δ οπδνεζία πμο πνμζθένμοκ ζημκ ηυζιμ ηςκ ακενχπςκ.”

΢μο ζοκζζηχ κα ζηεθεείξ πνμζεηηζηά αοηέξ ηζξ βναιιέξ. ΢μο ιεηαδίδμοκ υπζ ιυκμ ημ πεδίμ ηδξ οπδνεζίαξ ζμο, αθθά επίζδξ ηδκ επζεοιδηή ζηάζδ ηδξ πνμζςπζηήξ ζμο γςήξ. Οζ πενζζζυηενμζ άκενςπμζ έπμοκ πμθθέξ βμδηείεξ ζηζξ γςέξ ημοξ ηαζ ζοκδέμκηαζ εφημθα ιε ηδκ παβηυζιζα βμδηεία. Έπεζξ ιυκμ έκα πναβιαηζηυ ζδιείμ βμδηείαξ ζηδ γςή ζμο ηαζ δεκ εκανιμκίγεζαζ εφημθα ιε ηδ βμδηεία. Ώκ ιπμνμφζεξ κα δεζξ ηαεανά αοηυ ημ έκα ζδιείμ αδοκαιίαξ ζηδκ αζηνζηή ζμο γςή, πμο ααζίγεηαζ ζηδκ αθμζίςζδ ηαζ ηδκ ζδεαθζζηζηή ενιδκεία, εα ενβαγυζμοκ ιε ιεβαθφηενδ δφκαιδ ηζ εθεοεενία. ΋ζμκ αθμνά ημ δζαθμβζζηζηυ ζμο ένβμ ζοκέπζζε υπςξ πνζκ, αθθά υηακ ηεθεζχζεζξ ημ ένβμ ηδξ δυιδζδξ ηςκ ζοιαυθςκ ηζ έπεζξ πνμθένεζ ημ Ο.Μ. ηνεζξ θμνέξ, πάνε ηζξ παναηάης θνάζεζξ ζακ ζπενιαηζηέξ ζηέρεζξ ηαζ δζαθμβίζμο πάκς ζηα εέιαηα πμο οπμδεζηκφμοκ: 1. Δ δφκαιδ κα ζηέηεζξ ιέζα ζηα θςξ, πμο μδδβεί ζηδκ μνεή ακηακάηθαζδ ημο θςηυξ.

2. Δ δφκαιδ κα ακαπαφεζαζ ζε πκεοιαηζηή φπανλδ, έηζζ χζηε κα εζηζάγεζξ ηδκ ροπή ζημ επζθεβιέκμ πεδίμ οπδνεζίαξ.

3. Δ δφκαιδ κα επζηοβπάκεζξ μνεή παναηήνδζδ, έηζζ χζηε κα αθέπεζξ ζςζηά αοηυ πμο πνέπεζ κα βίκεζ. Κάκε αοηυ ημ δζαθμβζζιυ ιε ηδ ζοκείδδζδ εζηζαζιέκδ ζημκ πέιπημ αηηζκζηυ κμο ζμο αθθά ιε ηδκ πνμζμπή ζμο ζηναιιέκδ ζημκ αζηνζηυ ηυζιμ υπμο ζπεδζάγεζ κα ενβαζεεί μ υιζθυξ ζμο. Ώοηυ ιπμνεί ανπζηά κα δδιζμονβήζεζ ιζα έκηαζδ ημο ζδιείμο ηδξ βμδηείαξ ζμο ηαζ βζα κα πνμθοθαπεείξ απ‟ αοηυ πνέπεζ κα πνμζέπεζξ. Πμθφ ηαθυ εα πνμηφρεζ ακ ηάκεζξ ιζα μνζζηζηή ηαζ δζανηή πεζνμκμιία ή πνάλδ εθεοεένςζδξ απυ ηδ βμδηεία ζμο (ακ λένεζξ ηζ είκαζ ηαζ ηδκ ακηζιεηςπίζεζξ ιε αηνίαεζα) ηζ δ εοηαζνία βζα κα ημ ηάκεζξ ιπμνεί κα ζμο πανμοζζαζεεί ζε θίβεξ εαδμιάδεξ. Ώκανςηζέιαζ, αδεθθέ ιμο, ακ εα ηδκ ακαβκςνίζεζξ ηζ ακ εα έπεζξ ηδκ πκεοιαηζηή ακελανηδζία βζα κα ηδ ζοθθάαεζξ. Γδηχ ηδ αμήεεζά ζμο ζ‟ αοηή ηδκ πνμηαηανηηζηή ενβαζία ηαζ εα ήεεθα επίζδξ κα ζμο γδηήζς κα έθεεζξ ζε επαθή ιε ημκ L.U.T. μ μπμίμξ εηηεθεί επίζδξ ηάπμζα ενβαζία βζα ιέκα πάκς ζε ιζα άθθδ βναιιή. Σέθμξ εα ήεεθα κα ημκίζς υηζ: 1. Δ ροπζηή ζμο εκένβεζα ανίζηεζ ηακμκζηά έηθναζδ ιέζς ημο πέιπημο αηηζκζημφ κμο ζμο ηαζ είκαζ θνυκζιμ βζα ζέκα κα ημ ζοκδέζεζξ αοηυ ιε ηα πνμδβμφιεκα ζπυθζα ιμο πάκς ζημ ίδζμ εέια.

2. Δ πνμζςπζηή ζμο δφκαιδ εζηζάγεηαζ ζημκ έαδμιμ αηηζκζηυ ζμο εβηέθαθμ.

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

264

΢επηέκβξηνο 1938 ΏΑΒΛΦΒ ΜΟΤ ΏΠΟ ΠΏΛΕΏ, Έπεζξ πζα επζζηνέρεζ ζημκ υιζθυ ζμο ηαζ ζ‟ αοηυκ πμο είπεξ ανπζηά ημπμεεηδεεί ηαζ παίνμιαζ βζ‟ αοηυ ακ ηαζ – ιε ημοξ οπυθμζπμοξ απυ ζαξ – ηονζμθεηηζηά θοπάιαζ. Δ βμδηεία ζηδκ μπμία έπεζ ειπθαηεί μ R.V.ΐ. είκαζ ποηκή ηαζ πνμξ ημ πανυκ αδζαπέναζηδ, αθθά δ ηφνζα αζηία βζα ηδκ εβηαηάθεζρδ υθςκ ηςκ εοεοκχκ ημο ηαζ ηδκ παναίηδζή ημο απυ ημοξ αδεθθμφξ ημο ζημκ υιζθμ ηαζ ηδ εέζδ ημο, ήηακ δ ακάβηδ βζα μνζζιέκεξ πνμζςπζηέξ πνμζανιμβέξ ηαζ βζα ηδκ επακυνεςζδ εκυξ ζμαανμφ θάεμοξ πμο έηακε πνζκ απυ δφμ γςέξ. ΋ηακ εα έπεζ εηπθδνχζεζ ημ ηάνια ημο ηαζ εα έπεζ επζηφπεζ ηδκ απεθεοεένςζδ απυ μνζζιέκα δεζιά, εα πνμπςνήζεζ πάθζ πάκς ζημ δνυιμ ημο. ΢ημ ιεηαλφ μζ ζοιιαεδηέξ ημο εα παναιέκμοκ ιε ζζςπδθή πίζηδ πίζς ημο, αθήκμκηάξ ημκ εκηεθχξ εθεφεενμ ηζ υιςξ έημζιμζ, υηακ έθεεζ δ αθδεζκή εθεοεενία, κ‟ ακαβκςνίζμοκ λακά ηυζμ ηδκ ελςηενζηή υζμ ηαζ ηδκ εζχηενδ ζπέζδ. Έπεζξ θίβα κα ηάκεζξ βζα κα πενζζοθθέλεζξ ηα κήιαηα ηδξ μιαδζηήξ ενβαζίαξ, βζαηί βζα έκα δζάζηδια εκδζαθενυζμοκ βζα ηδκ ηδθεπαεδηζηή ενβαζία ηζ ανπίγεζξ ημ ένβμ ιε ημκ υιζθμ ζε ιζα επμπή πμο εζζένπεηαζ ζε έκα κέμ εβπείνδια. Αεκ οπάνπεζ ηαιζά παθζά ηεπκζηή βζα κα ηαηαηηήζεζξ, αθθά ιυκμ ιζα κέα ηεπκζηή πμο πνέπεζ κα ιάεεηε – υθμζ ιαγί. Έπεζξ έκακ αηηζκζηυ ζοκδοαζιυ πμο ιμζάγεζ πμθφ ιε εηείκμκ ηδξ R.S.U., αθθά ελαζηίαξ ημο έηημο αηηζκζημφ αζηνζημφ ζμο ζχιαημξ δζαηδνείηαζ δ πνμζςπζηή ηαηάζηαζδ. Τπάνπεζ, υπςξ λένεζξ, ιζα επζηνάηδζδ ηδξ αμοθδηζηήξ-κμδηζηήξδναζηδνζυηδηαξ ζε ζέκα, αθθά έκα ζζπονυ ηαζ ηαθά ακαπηοβιέκμ αζηνζηυ ζχια ζμο επζηνέπεζ κα εηθνάζεζξ ηδκ αβαπδηζηή θφζδ πμο έθενεξ ζ‟ έκα ανηεηά ορδθυ ζδιείμ ακάπηολδξ ζε ιζα πνμδβμφιεκδ γςή. Ώοηή δ γςή οπήνλε βζα ζέκα ελζζμννμπδηζηή ηζ υηακ βονίζεζξ λακά εα έπεζξ ιζα πνμζςπζηυηδηα δεφηενδξ αηηίκαξ, βζαηί δ ιεηαηυπζζδ αοηήξ ηδξ έηθναζδξ ηδξ γςήξ ζε ζοκδοαζιυ ιε ηδκ ηεθεοηαία γςή πνέπεζ κα επζθένεζ ηδκ εθέθηοζδ ιζαξ πνμζςπζηυηδηαξ δεφηενδξ αηηίκαξ, πμο ελζζμννμπείηαζ ιε κμδιμζφκδ. Θα ήεεθα πάκηςξ κα ζμο οπμδείλς ημ πνυαθδια πμο ακαηφπηεζ υηακ έπεζξ ιζα εοεεία βναιιή επαθήξ ακάιεζα ζηδκ πνχηδ αηηζκζηή ροπή, ηδκ πέιπηδ αηηζκζηή πνμζςπζηυηδηα, έκακ πέιπημ αηηζκζηυ κμο ηζ έκακ έαδμιμ αηηζκζηυ εβηέθαθμ. Ώοηυ μδδβεί ζε κμήιμκα ενβαζία ορδθμφ ααειμφ ζημ επζθεβιέκμ επάββεθιά ζμο, αθθά απμηθείεζ ηδκ εθεφεενδ εκένβεζα ηδξ εκυναζδξ. Δ ηεθεοηαία αοηή ςζηυζμ οπμαμδεείηαζ απ‟ ημ βεβμκυξ υηζ ηψξα δ πνχηδ αηηζκζηή ροπή ζμο εζηζάγεηαζ ζημ αζηνζηυ ζχια ηαζ ζοκεπχξ αμδεά πμθφ ηδκ έηθναζή ημο, δίκμκηάξ ζμο ζοκαζζεδιαηζηή δφκαιδ (ακ εκδζαθένεζαζ κα ηδ πνδζζιμπμζήζεζξ) ηζ επζηνέπμκηάξ ζμο κ‟ απμδεζιεφεζξ πμθθή ιαβκδηζηή δφκαιδ – λακά ακ εκδζαθένεζαζ κα ημ ηάκεζξ, πνάβια πμο είκαζ ζπάκζμ. Δ αζηία βζ‟ αοηυ είκαζ υηζ – ιέζς ηδξ μνζζηζηήξ ροπζηήξ επαθήξ ζμο – ηείκεζξ κα εηθνάζεζξ ηδκ ελέπμοζα πμζυηδηα ηδξ πνχηδξ αηηίκαξ πμο είκαζ ιμκαλζά, απμιυκςζδ (υπζ πςνζζηζηυηδηα ςξ πνμξ εζέκα, αδεθθέ ιμο, βζαηί αοηυ δεκ είκαζ έκα απ‟ ηα εθαηηχιαηά ζμο), δ ζηακυηδηα κα ζηέηεζξ ιυκμξ ηαζ αζοβηίκδημξ.

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

265

Δ πνμζςπζηυηδηά ζμο, υπςξ ίζςξ έπεζξ ιακηέρεζ, ανίζηεζ ηδκ εζηία ηδξ έηθναζήξ ηδξ ζημ κμδηζηυ ζχια. Τπάνπεζ ιζα εφημθδ βναιιή ζοβπχκεοζδξ εηεί. Γζα ημ οπυθμζπμ ηδξ γςήξ ζμο δ πνμζπάεεζά ζμο πνέπεζ κα είκαζ δ ιεηαηυπζζδ ηδξ πνμζςπζηήξ εζηίαζδξ ζημ αζηνζηυ ζχια, πανάβμκηαξ έηζζ ηδκ πθδιιφνα ηδξ έηθναζδξ ηδξ γςήξ ζμο ιε αβάπδ πμο εα εηδδθχκεηαζ δοκαιζηά ηαζ ιε κμδιμζφκδ. Ώοηή εα επζθένεζ επίζδξ ιζα ζηεκυηενδ ζοβπχκεοζδ ιεηαλφ ηδξ ροπήξ ζμο ηαζ ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ. Δ ιυκδ άζηδζδ δζαθμβζζιμφ πμο εα ζμο δχζς ηχνα είκαζ ιζα άζηδζδ πμο εα αμδεήζεζ αοηή ηδ ζοβπχκεοζδ ηαζ εα απμδεζιεφζεζ ηδ ιαβκδηζηή πμζυηδηα ηδξ γςήξ ζμο. Θα έπεζξ ανηεηά κα ηάκεζξ βζα κα εβημθπςεείξ ηδκ έθεζδ, ηδκ εοπανίζηδζδ ηδξ γςήξ ζμο ηαζ ηδ κμήιμκα ζοκείδδζδ ιε ημκ υιζθυ ζμο ηζ αηυιδ εα ηονζανπήζεζξ ηδκ ηεπκζηή ηδξ κέαξ ενβαζίαξ πμο ηζ αοημί επίζδξ ιαεαίκμοκ. Κάκε ηδ ζφκημιδ αοηή άζηδζδ ζηδ ζοκείδδζδ ηαζ ιε μναιαηζζιυ, πνζκ απυ ηδκ μιαδζηή ενβαζία ηαζ ημ δζαθμβζζιυ: 1. Βηθχκδζε ημ Ο.Μ. ζακ πνμζςπζηυηδηα. Βηθχκδζέ ημ ζημ ορδθυηενμ λνεηηθφ ζδιείμ, ορχκμκηαξ ηαοηυπνμκα ηδκ έθεζή ζμο ιε ημ κμο πνμξ ηδκ ροπή.

2. Βηθχκδζε ημ Ο.Μ. ζακ ροπή, εηπκέμκηάξ ημ ιε ηδ εέθδζδ κ‟ αβαπάξ υθα ηα υκηα ηαζ ζηαιαηχκηαξ ηδκ ηάεμδυ ημο ζημ αζηνζηυ ζχια. Κάκημ ιε ιζα πνάλδ εέθδζδξ ηαζ ηδ πνήζδ ηδξ δδιζμονβζηήξ θακηαζίαξ.

3. Ώθμφ γςμβμκήζεζξ έηζζ ημ αζηνζηυ ζχια ηαζ θαληαζζείο ηδ ζοβπχκεοζδ ηδξ ροπζηήξ, πνμζςπζηήξ ηαζ αζηνζηήξ δφκαιδξ, ηαηεφεοκε έπεζηα ημ ηνζπθυ αοηυ νεφια εκένβεζαξ πνμξ ημ ηανδζαηυ ηέκηνμ, μδδβχκηαξ ημ νξκεηηθά εηεί, ακ ιπμνχ κα ημ εηθνάζς έηζζ. Ώκ εηηεθείξ αοηή ηδκ άζηδζδ ιε πίζηδ ηαζ κμδιμζφκδ ηάεε ιένα, ιε ηδ δφκαιδ ημο κμο ζμο πάκς ζηδκ ενβαζία, πμθφ ζφκημια εα δζαπζζηχζεζξ απμηεθέζιαηα ηα μπμία εα δζαπζζηχζμοκ αζθαθχξ ηζ μζ ζφκηνμθμί ζμο. Δ ζηαεενή ηαηακυδζή ιμο ηζ δ αβάπδ ιμο είκαζ δζηέξ ζμο, αδεθθέ ιμο. ΢ΔΜΒΕΧ΢Δ: Ο καζεηήο απηφο ζπλεξγάδεηαη αθφκε ελεξγά κε ην Θηβεηαλφ.

΢ημκ S.C.Ρ. Ννέκβξηνο 1931 ΏΑΒΛΦΒ ΜΟΤ, Θα ήεεθα κα ζμο πς ζε ηνοπηζηή ιμνθή: Μεθέηδζε ηδκ έκκμζα ηδξ θθυβαξ ηαζ ημο θοηζθζμφ ηαζ ζοκεζδδημπμίδζε υηζ πνέπεζ κα οπάνπεζ έκα θοηίθζ βζα κα εηδδθςεεί δ θθυβα. Κάκε ημ δζαθμβζζιυ ζμο ζοβηεηνζιέκμ ηζ έπεζηα αβηονμαμθήζμο ζηδ βδ ιε μνζζιέκεξ εζδζηέξ δναζηδνζυηδηεξ πμο κα πνμςεμφκηαζ ιέπνζ ηδ ζοιπθήνςζδ. Δ οπδνεζία ζμο κα είκαζ μιαδζηή οπδνεζία ηζ υπζ υπςξ ιέπνζ ηχνα ηυζμ πμθφ αημιζηή ηαζ κα εοιάζαζ υηζ ημ πάνζζια ηδξ δφκαιδξ ζημ δζαθμβζζιυ ηζ δ ζηακυηδηα κα ιεηαθένεζξ ηδ γςηζηή εκένβεζα πμο ηάκεζ ηα πνάβιαηα κα είλαη (ηάηζ πμο ιπμνείξ κα ηάκεζξ) πνμηαθεί αολακυιεκδ απυζπαζδ απ‟ ηζξ πναβιαηζηυηδηεξ ημο θοζζημφ πεδίμο·

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

266

ιπμνεί επίζδξ κα πνμηαθέζεζ ηδκ απμημπή ηςκ ηαηχηενςκ επαθχκ εηηυξ ακ δ εκένβεζα ιεηαθένεηαζ ζημ πεδίμ ηςκ βήζκςκ βεβμκυηςκ ηζ εηδδθχκεηαζ ζε πανάθθδθδ δνάζδ. Ώοηή ηδκ ζδζυηδηα ηδξ “ιεηαθμνάξ” άνπζζεξ κα ηδκ εηδδθχκεζξ ηδκ πεναζιέκδ άκμζλδ. Πνέπεζ κα ζοκεπζζεεί. Να ιεηαθένεζξ ζημ δζαθμβζζιυ ηζξ ζηέρεζξ ζμο ζημ ηέκηνμ ημο θαζιμφ ζημ πίζς ιένμξ ημο αοπέκα ηαζ ηάεε ιένα κα γςμβμκείξ αοηυ ημ ηέκηνμ έηζζ χζηε κα πνμςεείξ ηδ δδιζμονβζηή ενβαζία ηαζ κα ζοκεπίγεζξ κα ηάκεζξ ηα πνάβιαηα κα είλαη. Σμ ιάεδια ηδξ Όπανλδξ δεκ είκαζ ημ ιάεδιά ζμο πνμξ ημ πανυκ· πνέπεζ κα είκαζ ημ ιάεδια ηδξ αθηνμοζζηζηήξ δνάζδξ ζημ θοζζηυ πεδίμ. Πνμπχνδζε ιε ηδ ζοκδεζζιέκδ ζηενευηοπδ ενβαζία, υπςξ ηδκ έπς πενζβνάρεζ βζ‟ αοηά ηα ιέθδ ημο Άζναι ιμο ηαζ ημ πκεοιαηζηυ ζμο διενμθυβζμ αξ πάνεζ βζα ζέκα ηδ εέζδ ηδξ μιζθίαξ. Αοκάιςζε ημ θοζζηυ ζχια ηαζ ιάεε κα απμθεφβεζξ ηδκ ακάθδρδ εηείκςκ ηςκ οπμπνεχζεςκ πμο μζ άθθμζ ιπμνμφκ ελίζμο ηαθά κα πεζνζζεμφκ. ΢ημ δζαθμβζζηζηυ ζμο ένβμ νχηδζεξ: Σζ ειπμδίγεζ πμο ιπμνεί κα εοζζαζηεί; Αεκ είκαζ έηζζ, αδεθθέ ιμο; Ώπακηχ: Δ οπεν-ακάθοζδ ηςκ ακηζδνάζεςκ ηςκ άθθςκ ζ‟ υζα θεξ ηαζ ηάκεζξ ηαζ ιζα οπεν-εζηίαζδ ηδξ πνμζμπήξ ζμο ζηα απμηεθέζιαηα υζςκ θεξ. Ξένεζξ ημ πεδίμ ηδξ οπδνεζίαξ ζμο· οπδνέηδζε θμζπυκ. Ξένεζξ ηζξ μιαδζηέξ ζμο ζπέζεζξ ζ‟ αοηή ηδ γςή· δεξ υηζ ζπεηίγεζαζ! Αεκ είζαζ ζαθήξ ςξ πνμξ ηα ειπυδζα πμο οθίζηακηαζ ζηδκ πνμζςπζηυηδηά ζμο. Ώοηυ ζοιααίκεζ εκ ιένεζ βζαηί δ βκχζδ ζμο ημο ιδπακζζιμφ ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ είκαζ θζβυηενδ απυ εηείκδ ηδξ πθεζμκυηδηαξ ηςκ ιαεδηχκ ιμο επεζδή έπεζξ θζβυηενδ αηαδδιασηή βκχζδ. Ώπυθοβε ηδ βμδηεία πμο ένπεηαζ απ‟ ηδκ ακηίθδρδ ημο αβκμφ ηζκήηνμο – ηζ αοηυ ημ έπεζξ. Ο εβηέθαθμξ ηζ δ ροπή ζμο έπμοκ ζηεκή ζοκάθεζα. Έκα αζηνζηυ ζχια ορδθμφ ααειμφ δνα ζοπκά ζακ δζαζηνμθέαξ υζμκ αθμνά ημ υναιά ζμο βζα ημ παναηηήνα. ΋ηακ πνυηεζηαζ βζα ημ ένβμ ημο Αζδαζηάθμο ηαζ ημ πεδίμ ηδξ οπδνεζίαξ ζμο, αθέπεζξ ηαεανά ηαζ αθδεζκά. ΋ζμκ αθμνά εζέκα ημκ ίδζμ δ υναζδ δεκ είκαζ αηυιδ ηυζμ ηαεανή, υιςξ δ ιέεμδμξ ηδξ αοημακάθοζδξ εα ηαηαθήλεζ ζε κμζδνυηδηα. Με πθήνδ θμζπυκ αοημπαναβκχνζζδ ιάεε ημκ εαοηυ ζμο ηαζ οπδνέηδζε. Να είζαζ ζζςπδθυξ πνμξ ηδκ πνμζςπζηυηδηά ζμο. ΢οθθμβίζμο ηζξ ηνοπηζηέξ αοηέξ θέλεζξ ή θνάζεζξ, βζαηί ηναημφκ βζα ζέκα ηδκ αθήεεζα. Ηνχληνο 1933 Θα ήεεθα κα ζμο πς, αδεθθέ ιμο, πςξ μζ μδδβίεξ πμο ζμο έδςζα ηεθεοηαία πενζέπμοκ αηυιδ βζα ζέκα ηδκ ακαβηαία δζδαζηαθία – ιζα δζδαζηαθία πμο ακ αημθμοεδεεί εα μδδβήζεζ ζηδκ ακηίθδρδ. Έπς θίβα κα πνμζεέζς ζήιενα. Θα λακαδζααάζεζξ άναβε ιε θσηηζκέλε θαξδηά υζα είπα εηεί; Δ πνυμδυξ ζμο ζημ Ανυιμ ηζ δ δφκαιή ζμο κα ηαηαηηάξ δζα ηδξ αίαξ ηδ ααζζθεία ηςκ Οονακχκ είκαζ πμθφ πναβιαηζηή ηαζ ηα ηθεζδζά ηδξ εζζυδμο ανίζημκηαζ ζηα πένζα ζμο. Ώθθά δ δφκαιδ αοηή θένκεζ ιαγί ηδξ ημ πνυαθδιά ηδξ ηαζ ηδ θφζδ ημο. Έκα ιυκμ γςηζηυ πνάβια ειπμδίγεζ ημ δνυιμ ιζαξ γςήξ οπένηαηδξ πνδζζιυηδηαξ ηζ αοηυ είκαζ δ έηηδ αηηζκζηή πμζυηδηα ηδξ πνμζςπζηυηδηάξ ζμο. Βίκαζ, υπςξ λένεζξ, δ αηηίκα ηδξ αθμζίςζδξ, εκυξ θακαηζημφ ζδεαθζζιμφ, οπεναμθζηήξ έιθαζδξ ηζ αοηή δ αηηίκα, υηακ νοειίγεζ ηδκ πνμζςπζηυηδηα,

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

267

ηείκεζ κα πνμλεκήζεζ ιεβάθδ δοζπένεζα. Σμ ηαηχηενμ θςξ ηδξ ιζηνυηενδξ αοηήξ αηηίκαξ (εείαξ ηαεαοηήξ) ιπμνεί κα απμηθείζεζ ηδκ πθήνδ αηηζκμαμθία ηδξ ροπήξ ζμο. Μεθέηδζε υθα υζα ιπμνείξ κα ανεζξ βζα ηδ θφζδ ηδξ έηηδξ αηηίκαξ. Σμ ζδιείμ ελέθζλήξ ζμο απαζηεί ιζα ηονζανπζηή πνμζςπζηυηδηα πμο πνέπεζ κα ηδκ ηαηακμήζεζξ ακ πνυηεζηαζ κα πνμζεββίζεζξ ημ ένβμ ιμο ιε πνδζζιυηδηα. Ώημθμφεδζε ηζξ μδδβίεξ, αδεθθέ ιμο. Μπνξείο κα πνδζζιμπμζδεείξ ηζ υηακ ημ ηαηχηενμ θςξ ζαήζεζ, δ πνχηδ αηηζκζηή πμζυηδηα ηδξ ροπήξ ζμο εα ζηναθεί αολακυιεκα ζημ ένβμ ηδξ θςηζζιέκδξ δυιδζδξ ιε ηδ αμήεεζα ηςκ άθθςκ ροπχκ. Τπάνπμοκ πμθθά βζα κα βίκμοκ ακ πνυηεζηαζ ημ ένβμ ηδξ Εενανπίαξ κα πνμπςνήζεζ υπςξ είκαζ επζεοιδηυ… Δ ενβαζία ζμο ζημκ υιζθυ ιμο ζμο είκαζ βκςζηή. Βίκαζ δζπθή ηζ αοηυ επίζδξ ημ λένεζξ. Μπμνείξ κα ζηαεείξ ζημκ υιζθμ ζακ δ εκζςιάηςζδ ηδξ δοκαιζηήξ εκένβεζαξ πμο, υπςξ ζμο είπα κςνίηενα, ηάκεζ ηα πνάβιαηα κα είκαζ. Μπμνείξ επίζδξ κα ζηαεείξ ζακ έκαξ πφνβμξ δφκαιδξ ηαζ κα αθήζεζξ ηδ δφκαιδ ηδξ αβάπδξ κα λεποεεί απυ ζέκα. Λέβε ηαεδιενζκά ηα αηυθμοεα θυβζα, υζμ ζοπκά κζχεεζξ ηδκ πανυνιδζδ ηαζ υπμηε δζαθέλεζξ: “Σδ δφκαιδ πμο αββίγς ηαζ είιαζ, αοηή ηδ δφκαιδ δίκς. Σμ ηεκηνζηυ Φςξ πμο ηυζμ ζοπκά θηάκς, δζααζαάγς πάκς ζημ θςηζζιέκμ Ανυιμ ζ‟ εηείκμοξ πμο πνεζάγμκηαζ αοηυ ημ θςξ. Γδηχ κα ααδίζς ζημοξ δνυιμοξ ηςκ ακενχπςκ ζακ θςξ ηαζ δφκαιδ ηαζ αβάπδ. Δ ζζπφξ ηζ δ δφκαιή ιμο ένπμκηαζ απ‟ ημ ιοζηζηυ ηυπμ ηαζ λένς πμθθά. Γς βζα ημοξ άθθμοξ ηαζ πνέπεζ κα ιάες κα πάκς ημκ εαοηυ ιμο ζ‟ αοημφξ.”

Ηνχληνο 1934 ΏΑΒΛΦΒ ΜΟΤ, Γζα ζέκα ένπμκηαζ ηχνα ιενζημί ιήκεξ εζχηενδξ ζηαεενμπμίδζδξ. Ώκφρςζεξ ημκ ηναδαζιυ ζμο απυ ηυηε πμο ζε ζοιαμφθεοζα βζα ηεθεοηαία θμνά ηζ έιαεεξ ηαζ ηαηακυδζεξ πμθθά βζα ηδ ζδιαζία ηδξ εζχηενδξ αηναπμφ ηδξ πναβιαηζηυηδηαξ. Σέημζμζ ηφηθμζ ακηίθδρδξ πνέπεζ απαναίηδηα κα αημθμοεμφκηαζ απυ πενζυδμοξ ήνειδξ ιδ ζοκαζζεδιαηζηήξ ακάπηολδξ ηζ αθμιμίςζδξ. ΢ηδ δζάνηεζα αοηχκ ηςκ ιδκχκ μζ ορδθέξ ζηζβιέξ ιπμνεί ίζςξ κα πάρμοκ ηζ δ ενβαζία κα ζοκεπίγεηαζ πςνίξ ακηζθδπηέξ εκηάζεζξ ηζ επμιέκςξ πςνίξ ζηζβιέξ εηπθδηηζηήξ ζδιαζίαξ. Βοηοπχξ ζοιααίκεζ αοηυ. Μζα ζηαεενή δζαδμπή πκεοιαηζηχκ θςηίζεςκ ηαζ ιζαξ αδζάπηςηδξ δζέβενζδξ ζηζξ ορδθέξ επαθέξ εα έηακακ ηεθζηά κςενυ ημ υνβακμ, έηζζ χζηε μζ αθδεζκέξ ακαβκςνίζεζξ κα λεεχνζαγακ. ΢οθθμβίζμο, αδεθθέ ιμο, ζ‟ αοηυ ηαζ κα είζαζ εοβκχιςκ βζα ηζξ ιένεξ ημο ιεθθμκηζημφ ηαεήημκημξ, ηδξ ήζοπδξ γςήξ, ημο ζηαεενμφ πνμζακαημθζζιμφ ζημ θςξ, ηδξ ζζςπδθήξ επζημζκςκίαξ ιε ηδκ ροπή ζμο, ηδξ ιεθέηδξ ηαζ ηδξ ζηέρδξ. Βίκαζ ηυζμ πναβιαηζηήξ αλίαξ ηζ αθδεζκήξ πνδζζιυηδηαξ υζμ ηζ εηείκεξ μζ χνεξ υπμο δ ηεπκζηή ηδξ Παξνπζίαο εζζένπεηαζ ζηδ ζοκείδδζή ζμο. Οδδβμφκ ζ‟ εηείκδ ηδκ επμπή υπμο δ ηεπκζηή ε‟ ακηζηαηαζηαεεί απ‟ ηδκ Παξνπζία. Δ θθμβενή δφκαιδ ηδξ γςήξ ζμο ηαηεοεφκεηαζ πζα απμηθεζζηζηά ζημ ζηυπμ ζμο. Σίπμηε δεκ ιπμνεί κα ζε ηάκεζ κα παναιενίζεζξ. Δ δοκαιζηή πμζυηδηα ηδξ έθεζήξ ζμο πνμξ ηδ πνδζζιυηδηα ζηδκ οπδνεζία θακενχκεζ εκένβεζεξ πμο έπμοκ ηαηεοεοκεεί πνμξ ηδκ επζεοιία ή ηδ εέθδζδ κα οπδνεηήζεζξ. Μπμνχ κα ζμο επελδβήζς, αδεθθέ ιμο, υηζ

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

268

μζ εκένβεζεξ αοηέξ πνέπεζ ηχνα κα πνδζζιμπμζδεμφκ δζαθμνεηζηά ηζ υηζ δ δπλακηθή ζέιεζε πνέπεζ κα ακηζηαηαζηήζεζ ηδ δοκαιζηή επζεοιία. ΢οπκά ζοβπέεζξ αοηέξ ηζξ δφμ. Ζ ζέιεζε ηεο ςπρήο είκαζ εηείκδ πμο πνέπεζ κα έθεεζ ζε δνάζδ βζα ημοξ μιαδζημφξ ζημπμφξ ηζ υπζ δ εέθδζδ ηζ δ έθεζδ ιζαξ ορδθήξ ζηάειδξ ηζ αθμζζςιέκδξ πνμζςπζηυηδηαξ. ΢οθθμβίζμο ζ‟ αοηυ, βζαηί δ απμδμπή ηζ δ ακηίθδρή ημο ε‟ ακμίλεζ βζα ζέκα ιζα πυνηα πμο ιέπνζ ηχνα έπεζ παναιείκεζ ηθεζζηή. Ηαλνπάξηνο 1935 ΏΑΒΛΦΒ ΜΟΤ ΣΟΤ ΠΏΛΕΟΤ ΚΏΕΡΟΤ, Θα ήεεθα κα ζμο πς αοηή ηδ ζηζβιή υηζ έκα απυ ηα πζμ ζοκεηά ηαζ πζμ ιμνθςηζηά πνάβιαηα πμο έπεζξ πμηέ ηάκεζ ήηακ κα λεηζκήζεζξ αοηή ηδκ μιάδα πμο ηχνα ηαεμδδβείξ ηαζ δζδάζηεζξ. Θοιήζμο υηζ δ θεζημονβία ζμο ζακ δαζηάθμο δε ιμζάγεζ ηαηά ηακέκα ηνυπμ ιε εηείκδ υζςκ ανίζημκηαζ ζηδ δεφηενδ αηηίκα ηδξ αβάπδξ-ζμθίαξ. Αεκ είκαζ δ δζδαηηζηή υρδ πμο είκαζ ηονίςξ δζηή ζμο αθθά δ αθππληζηηθή υρδ. Δ μιάδα ζοκένπεηαζ πνμθακχξ βζα δζδαζηαθία ηζ εζφ ημοξ δίκεζξ αοηυ πμο πνεζάγμκηαζ αθθά δ ηφνζα θεζημονβία ζμο είκαζ κα θμνηίγεζξ ηα ιέθδ ηδξ μιάδαξ ιε δοκαιζηή εκένβεζα. Αζα ηδξ δφκαιδξ ηδξ ροπήξ ζνπ πνέπεζ κ‟ αθοπκίζεζξ ηζξ ροπέξ ηνπο ζε αληδηνηειή δνάζδ. Μπμνείξ κα ημοξ αββίλεζξ δοκαιζηά ηαζ ηυηε πμηέ πζα μ πνμζακαημθζζιυξ ημοξ δε εα είκαζ ηαεανά πνμζςπζηυξ. Σμ ένβμ ημο ακαπνμζακαημθζζιμφ ηςκ ακενχπςκ ιπμνεί κα είκαζ δζηυ ζμο. Μενζημί άκενςπμζ ενβάγμκηαζ ιε μιάδεξ ηαζ ιέζς ηδξ πενζεηηζηυηδηαξ ηδξ αφναξ ημοξ ηαζ ηδξ δφκαιδξ ηδξ ροπήξ ημοξ παναζφνμοκ πμθθμφξ ακενχπμοξ ζε ιζα ακχηενδ εθεζζαηή ζηάζδ ηαζ ζε ιζα ααεφηενδ πκεοιαηζηή νμπή. Άθθμζ έπμοκ ηαεήημκ κα ανίζημοκ ημοξ ελεθζβιέκμοξ άκδνεξ ηαζ βοκαίηεξ ημο ηυζιμο, ηα άημια πμο ζηέημοκ ζηδκ πφθδ ηδξ ιαεδηείαξ – αθθά ηοθθά, ιδκ λένμκηαξ πμφ ανίζημκηαζ ή βζαηί. Συηε ιέζς ηδξ δοκαιζηήξ ροπζηήξ ημοξ ζζπφμξ ηαθμφκ ζε γχζα δνάζδ ηδκ ροπή πμο είκαζ θοθαηζζιέκδ ζηζξ ακαιέκμοζεξ αοηέξ πνμζςπζηυηδηεξ. Ώοηυ είκαζ ημ ένβμ ζμο – κα δζδάζηεζξ ηαζ κα γςμβμκείξ. Καζ πμζμξ εα είκαζ βζα ζέκα, αδεθθέ ιμο, μ ααζζηυξ ηυκμξ ηςκ πνμζεπχκ ιδκχκ; Πμζα εα είκαζ δ θέλδ πμο ζμο δίκς ηαζ πμο εα δζέπεζ ηδκ πνμζςπζηυηδηά ζμο ιέπνζ ημ ενπυιεκμ Φεζηζαάθ ημο ΐεζάη ημ Μάζμ; Βίιαζ δζαηεεεζιέκμξ κα ζμο δχζς ιυκμ δφμ θέλεζξ πναηηζηήξ ζδιαζίαξ. Ώοηέξ είκαζ επγεληθή αγαπεηηθή θαινζχλε. Ώοηέξ μζ πμζυηδηεξ ηδξ εοβέκεζαξ ηαζ ηδξ αβαπδηζηήξ ηαθμζφκδξ ζδιαδεφμοκ ηδκ επζθακεζαηή (κμμφιεκδ απμηνοθζζηζηά) ελςηενζηή έηθναζδ ηδξ ροπήξ ηαζ βζα έκα πνυζςπμ πνχηδξ αηηίκαξ είκαζ πάκημηε δφζημθεξ· δ ακάβηδ ημοξ ζοπκά δεκ ακαβκςνίγεηαζ μφηε εεςνμφκηαζ απαναίηδηεξ. Σμ πνχημ αηηζκζηυ πνυζςπμ ζοπκά αβκμεί ηδκ έθθεζρή ημοξ. Δ εζχηενδ, δοκαιζηή ηαζ ακηζθδπηή ηαθμζφκδ εκυξ ιαεδηή πνχηδξ αηηίκαξ ιπμνεί κα αθακζζηεί απυ ιζα αζαζφκδ ηαζ ιζα ελςηενζηή μλφηδηα θυβμο ηαζ ζηάζδξ. Έκα πνυζςπμ πνχηδξ αηηίκαξ είκαζ ηυζμ ζίβμονμ βζα ηδκ μοζζχδδ εοβέκεζα ηαζ αβάπδ ημο (ηαζ μνεά είκαζ ζίβμονμ) χζηε ηνίκεζ ημοξ άθθμοξ υπςξ ημκ εαοηυ ημο. Δ εζχηενδ εοεφηδηα ζηάζδξ ηζ δ εζχηενδ αβάπδ έπμοκ ιεβαθφηενδ ζδιαζία βζ‟ αοηυκ πανά δ ελςηενζηή έηθναζδ. Ώθθά μζ ηαηχηενμζ άκενςπμζ ηζ εηείκμζ πάκς ζηζξ άθθεξ αηηίκεξ ηείκμοκ κα πανελδβμφκ. Δ δοκαιζηυηδηα ηδξ ενβαζίαξ ζμο είκαζ ηυζμ πναβιαηζηή ηζ μζ

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

269

εοηαζνίεξ πμο ακμίβμκηαζ ιπνμζηά ζμο είκαζ ηυζμ ιεβάθεξ χζηε ακ πνμζεέζεζξ ζ‟ αοηή ηδ δοκαιζηυηδηα ιζα εοβεκζηή ελςηενζηή ζοιπενζθμνά αβαπδηζηήξ ηαθμζφκδξ, ιπμνείξ κα ςθεθήζεζξ πμθφ. ΢οθθμβίζμο ζ‟ αοηυ, αδεθθέ ιμο απυ παθζά. Αεκ αθθάγς ημ δζαθμβζζιυ ζμο ηαζ ζμο γδηχ κα ειιείκεζξ ζ‟ αοηυκ ςξ ημκ ενπυιεκμ Μάζμ. Βίκαζ βζα ζέκα ιζα πνμπαναζηεοαζηζηή πενίμδμξ ζηδκ μπμία μζ πμζυηδηεξ ηδξ ροπήξ ζμο πνέπεζ κα ζοβπςκεοεμφκ ι‟ εηείκεξ ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ. Σμ 1936 ηαζ ζδζαίηενα ημ 1937, ακ ηα ζπέδζα ελεθζπεμφκ υπςξ είκαζ επζεοιδηυ ηαζ πνμπςνήζεζξ ζημ Ανυιμ, δ εφνα ηδξ εοηαζνίαξ εα ιείκεζ μνεάκμζπηδ. Πνέπεζ κα ενιδκεφζεζξ αοηέξ ηζξ θέλεζξ. ΢οιαμθζηά ζμο θές: “Δ εφνα ιπνμζηά ζμο έπεζ δφμ θφθθα. Σμ έκα είκαζ ηχνα μνεάκμζπημ. Σμ άθθμ είκαζ ιζζάκμζπημ. Μυκμ δ αβάπδ ιπμνεί κα ακμίλεζ ημ ιζζάκμζπημ θφθθμ. Σμ άθθμ άκμζλε ζηδ δφκαιδ ηδξ εέθδζδξ – αοηυ ζηδκ έθλδ ηδξ αβάπδξ. Πίζς απ‟ αοηή ηδ εφνα ζηέηεζ ιζα Παξνπζία, ηνφαμκηαξ ιζα άθθδ εφνα πμο ακμίβεζ ζ‟ έκα πεδίμ κευηενδξ οπδνεζίαξ.”

Βπζεοιχ κα πνμζέλεζξ ζδζαίηενα δφμ εέιαηα, αδεθθέ ιμο: Πνχημ, υηζ πνέπεζ κα ζοκενβαζεείξ ζηεκά ζημ ιέθθμκ ιε ηνεζξ ακενχπμοξ… Ώοηυ ήδδ ημ λένεζξ. Αεφηενμ, πνυζελε πενζζζυηενμ ηδκ οβεία ζμο ηαζ ιδκ επςιίγεζαζ πενζζζυηενα απ‟ υζα δ δφκαιή ζμο ιπμνεί κα ααζηάλεζ. Να ακαπαφεζαζ πενζζζυηενμ. Οζ δζάπονεξ θθυβεξ ηδξ εζχηενδξ αβάπδξ ηζ έθεζδξ ηαίκε ζοπκά πμθφ άβνζα ημ θοζζηυ θμνέα. Πνμπχνδζε ζε ιεβαθφηενμ ένβμ ηαζ γήζε ιε πανά ηδ γςή ηδξ αβαπδηζηήξ οπδνεζίαξ. Ηνχιηνο 1935 ΏΑΒΛΦΒ ΜΟΤ, Σμ εέια ηςκ μδδβζχκ ιμο βζα ζέκα αοηή ηδ θμνά ιπμνεί κα ζοκμρζζεεί ηαθφηενα ζηδ δοκαιζηή εκημθή κα αζηείξ ζοκεπχξ ηδκ αθήεεζα. Σμ ιήκοιά ιμο βζα ζέκα ζηδκ ηεθεοηαία ιμο μδδβία ήηακ κα ζμο γδηήζς κα απμηοπχζεζξ ζηδκ ελςηενζηή ζμο έηθναζδ πάκς ζημ θοζζηυ πεδίμ εηείκδ ηδκ εοβεκζηή αβαπδηζηή ηαθμζφκδ πμο πνεζάγεηαζ πάκημηε κα ηαθθζενβμφκ μζ ιαεδηέξ πνχηδξ αηηίκαξ. Πνμζπάεδζεξ κα ημ ηάκεζξ ιε αλζμζδιείςηδ επζηοπία. Δ άζηδζδ αοηχκ ηςκ πμζμηήηςκ εα επεηηείκεζ ηδ ζθαίνα ηδξ πνδζζιυηδηάξ ζμο βζαηί δε εα οπάνπεζ ηεθζηά ηίπμηε ζηδκ ελςηενζηή ζμο ηνμφζδ πάκς ζημοξ ακενχπμοξ πμο κα ημοξ απμιαηνφκεζ απυ ζέκα. Ώκηίεεηα εα ημοξ εθηφεζξ ιαβκδηζηά πνμξ ημ ηέκηνμ υπμο ανίζημκηαζ μζ Αζδάζηαθμζ. Σχνα εθζζηχ ηδκ πνμζμπή ζμο ζηδκ ακάβηδ βζα ηδκ ηνοζηάθθζκδ εηείκδ θζθαθήεεζα ηαζ ηδκ απυθοηδ αηνίαεζα πμο εα ζε απμδεζιεφεζ υθμ ηαζ πενζζζυηενμ απυ ηδ θοθαηή ημο ηαηχηενμο εαοημφ. Οζ άκενςπμζ πμο ενβάγμκηαζ υπςξ εα ιπμνμφζεξ κα ενβαζεείξ πάκς ζηα δζαηνζηά αθδνδιέκα επίπεδα ηδξ φπανλδξ, ζοκακημφκ ζοπκά ιζα δοζπένεζα ζηδκ έηθναζδ ηδξ αηνίαεζαξ ηδξ αθήεεζαξ. Σμοξ θείπεζ, ακ ιπμνχ κα ημ εηθνάζς έηζζ, δ ζηακυηδηα κα θένκμοκ ζε ιμνθή ηαζ κα δμιμφκ ημ ζοβηεηνζιέκμ ηέθοθμξ πμο ιπμνεί κα εηθνάζεζ αηνζαχξ ηδκ ζδέα. Δ ζηακυηδηα αοηή θείπεζ ζαθχξ ηζ απυ ζέκα· έπεζξ πεζ ζοπκά πυζμ δφζημθμ ανίζηεζξ κα κηφκεζξ ιε θέλεζξ ηζξ ζδέεξ πμο πνμζεββίγεζξ ηαζ ημ πεδίμ ηδξ βκχζδξ ζημ μπμίμ ανίζηεζαζ – ζε ορδθέξ ζηζβιέξ. Ώοηή δ ακζηακυηδηα έηθναζδξ πκεοιαηζηχκ ζδεχκ ιε ηζξ μνεέξ θέλεζξ έπεζ ακαβηαζηζηά ημ ακηίζημζπυ ηδξ ζημοξ πενζμνζζιμφξ ηδξ πνμζςπζηυηδηάξ ζμο. Δ έηζηαζδ ηδξ εείαξ βκχζδξ πμο

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

270

βκςνίγεζξ ηαηά ηαζνμφξ ηζ δ μπμία απμηοβπάκεζ κα εηθναζεεί μνεά ιε θέλεζξ ανίζηεζ ημ ακαπυθεοηημ ακηίζημζπυ ηδξ ζηζξ οπεναμθζηέξ θεπημιένεζεξ ζηδκ ακαεφιδζδ ηδξ ηαεδιενζκήξ γςήξ. Τπάνπεζ πάκημηε δ ηάζδ κα ζοκεπίζεζξ ηδκ έηζηαζδ (πμο είκαζ βκςζηή ζε αθδνδιέκα επίπεδα) ιέζα ζηδ ζοβηεηνζιέκδ γςή ημο θοζζημφ πεδίμο. Καεχξ οπμαζαάγεηαζ οπενδζεβείνεζ άθθεξ ηαζ ηαηχηενεξ υρεζξ ηδξ θφζδξ ηαζ ζοκεπχξ απμιαηνφκεηαζ υθμ ηαζ πενζζζυηενμ απυ ηδκ αθήεεζα. Καηά ημκ ενπυιεκμ πνυκμ, αδεθθέ απυ παθζά, ακάθααε ημ ένβμ ηδξ πνμζεηηζηήξ επζηήνδζδξ ηάεε δήθςζδξ πμο βίκεηαζ ηαζ ηάεε ζηάζδξ πμο ακαθαιαάκεηαζ χζηε κ‟ απμθεφβεζξ ηάεε ηάζδ βζα ζοκαζζεδιαηζηή πανακυδζδ. Ώθθά ιδ εθίαεζαζ ή απμεαννφκεζαζ απυ μπμζεζδήπμηε δζαπζζηχζεζξ πμο ιπμνεί κα ηάκεζξ ζπεηζηά ιε ηδκ ηαηχηενδ θφζδ ζμο. Ώκ ακαηαθφρεζξ έθθεζρδ αηνίαεζαξ ζπεηζηά ι‟ εηείκεξ ηζξ ιένζικεξ πμο επδνεάγμοκ ημκ ηαηχηενμ άκενςπμ, εοιήζμο υηζ δ ακαηνίαεζα αοηή μθείθεηαζ ζε δφμ πνάβιαηα: Πνχημ, ζηδκ ζηακυηδηά ζμο κα ενβάγεζαζ ζε αθδνδιέκα επίπεδα, πμο ζοκεπάβεηαζ εηζηαηζηή ακηίθδρδ. Ώοηή ακηζδνά ζημκ ηαηχηενμ άκενςπμ ηαζ ημκ ελςεεί κα ιεβαθμπμζεί υθεξ ηζξ θεπημιένεζεξ ηαζ κα οπεναάθθεζ ημ ζοκδεζζιέκμ ηαζ ημ ηεηνζιιέκμ ζε αζοκήεζζημ ηαζ ζπάκζμ. Αεφηενμ, ζηδκ έιθοηδ ηαπεζκμθνμζφκδ ζμο πμο πνμηαθεί ιέζα ζμο ιζα ηάζδ κα επζαεααζχκεζξ ζοκεπχξ ημκ εαοηυ ζμο υηζ ανίζηεζαζ πάκς ζημ Ανυιμ ηζ υηζ υθα υζα ηάκεζξ ανίζημκηαζ ζε εοεοβνάιιζζδ ιε ημκ ροπζηυ ζημπυ. Ο ηυζιμξ ηδξ βμδηείαξ πμο είκαζ δ παναιμνθςιέκδ ακηακάηθαζδ ημο ηυζιμο ηδξ έιπκεοζδξ (ημο εκμναηζημφ αμοδδζημφ πεδίμο) ζε παβζδεφεζ ηυηε ηζ δ αθήεεζα, ιε ηδκ ηαεανυηδηα ηδξ πενζβνάιιαηυξ ηδξ ηαζ ηδκ αηνίαεζα ηδξ θεπημιένεζαξ, ελαθακίγεηαζ ζηζξ ηαηαπκζέξ ηδξ πθάκδξ. Συηε υθα ηα ακηζηείιεκα ηζ μζ οπμεέζεζξ πνμαάθθμοκ οπεναμθζηά ιεβάθα ηζ ειθακίγμκηαζ πμθφ ζδιακηζηά ηαζ πμθφ εκδζαθένμκηα. Με ημοξ πενζζζυηενμοξ ζοιααίκεζ ημ ακηίεεημ ηαζ ημ ηαεεηί ιεζχκεηαζ ακαδνμιζηά ηαζ βίκεηαζ πμθφ ιζηνυ. Ώπ‟ υπμο ηαζ δ θέλδ “οπεναμθζηυ” ζε ζπέζδ ιε ηδκ επζηήνδζδ πμο επζεοιχ κα ηάκεζξ πάκς ζ‟ υθεξ ηζξ θέλεζξ ηαζ πενζβναθέξ. Δ αοημεπζααθθυιεκδ αοηή πνμζμπή ζηδκ αθδεζκή αηνίαεζα πνέπεζ κα είκαζ δ πζμ αοζηδνή πεζεανπία ζμο ζηδ δζάνηεζα ημο επυιεκμο πνυκμο ηαζ υηακ απμηηδεεί δ επζηοπία, εα δζαπζζηχζεζξ υηζ ααδίγεζξ ζ‟ έκακ ηαεανυηενμ ηυζιμ ηαζ ε‟ ακαηαθφρεζξ υηζ έπεζξ αολήζεζ ζδιακηζηά ηδ δφκαιή ζμο κα οπδνεηείξ. Δ ακζηακυηδηα αοηή κα δδιζμονβείξ ιζα αθδεζκή εζηυκα ηςκ πναβιάηςκ υπςξ είκαζ εκδυιοπα ηαζ κα απεζημκίγεζξ ηα βεβμκυηα υπςξ οπάνπμοκ πναβιαηζηά, έπεζ ακηζηαπεεί ζηδ δφκαιή ζμο κα οθμπμζείξ αοηυ πμο είκαζ επζεοιδηυ πάκς ζημ θοζζηυ πεδίμ ηαζ ζμο έπεζ πνμηαθέζεζ πμθθή έβκμζα ηαζ κμδηζηή απεθπζζία. Δ επζεοιία ζμο κα αμδεάξ οπήνλε επζηαηηζηή ηζ δ ζηακυηδηά ζμο κα οθμπμζείξ αοηυ πμο πνεζάγεηαζ ζμο θαίκεηαζ ακεπανηήξ ηαζ ζοπκά ιάηαζδ. Έπεζξ απμδχζεζ αοηή ηδκ ακζηακυηδηα ζημ βεβμκυξ υηζ πζεακυκ κα είπεξ ακάβηδ κα ιάεεζξ κα οπμιέκεζξ. Ώθθά αοηυ δελ είκαζ έκα ιάεδια πμο πνεζάγεζαζ, αδεθθέ ιμο. Σμ αδφκαημ ζδιείμ ζμο οπήνλε δ ακζηακυηδηά ζμο κα ιεηαθένεζξ ιε αηνίαεζα ημ υναια. Γζα κα ημ ηάκεζξ πνέπεζ κα ιάεεζξ κα ελαζηείζαζ ηαεδιενζκά ζηδκ αηνίαεζα ηδξ ζηέρδξ ηαζ ημο θυβμο. ΢ε ηάεε πενίμδμ Πακζεθήκμο, πνζκ έθεεζξ ζ‟ επαθή ιε ημκ ηυζιμ ηςκ πκεοιαηζηχκ πναβιαηζημηήηςκ υπςξ έπεζξ δζδαπεεί, έθεβλε ηδκ πνυμδυ ζμο ζηδ δζάνηεζα ημο ιήκα

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

271

ζ‟ αοηυ ημ εέια ηαζ κα εοιάζαζ υηζ δ αξρηθή επηηπρία εα πάνεζ ηδ ιμνθή ακαβκχνζζδξ ιζαξ ιέπνζ ηχνα αζοκαίζεδηδξ πνμθμνζηήξ ακαηνίαεζαξ. Έπεζξ ηυζμ θίβα κα ηάκεζξ (ιζθχκηαξ ζπεηζηά) βζα κα βίκεζξ υθμ ηαζ πενζζζυηενμ ιζα ελαβκζζηζηή θθυβα, χζηε ζε ζηεηεφς κα ηάκεζξ αοηυ πμο πνεζάγεηαζ. Άθδζε ημ δζαθμβζζιυ ζμο κα παίνκεζ υθμ ηαζ πενζζζυηενμ ηδ ιμνθή εκαηέκζζδξ. Γζα κα αολήζεζξ υιςξ ιε αζθάθεζα ηδ δζάνηεζα ημο πνυκμο πμο ιπμνείξ κα δζαεέζεζξ ζηδκ εκαηέκζζδ, πνέπεζ κα απμηηήζεζξ ιζα ζηάζδ εοβεκζηήξ ζηαεενήξ έκηαζδξ ηαζ κα ιδκ ακαπηφζζεζξ πενζζζυηενμ ηδκ ζζπονή αοηή δοκαιζηή έκηαζδ πμο επζαάθθεζ πάκηα ιζα πίεζδ ζηα εβηεθαθζηά ηφηηανα. Δ ενβαζία ζμο πνέπεζ κα ανίζηεηαζ πάκς ζε δφμ βναιιέξ: 1. Βνβάζμο ζηα επίπεδα ηδξ εκαηέκζζδξ, θεζημονβχκηαξ ζακ ροπή ζηα δζηά ηδξ αθδνδιέκα επίπεδα.

2. Μεηαθένμκηαξ απ‟ αοηά ηα επίπεδα ηζξ ζδέεξ ηαζ ιεευδμοξ ενβαζίαξ πμο πξέπεη κα οθμπμζδεμφκ ζημ θοζζηυ πεδίμ. Ώπ‟ υπμο ηαζ δ ακάβηδ βζα ζηαεενή μνεή ηεπκζηή ζημ θυβμ ηζ δ ηαθθζένβεζα ηδξ μνεήξ ακηίθδρδξ ηαζ ηδξ μνεήξ αηνίαεζαξ. ΋ηακ οπάνπεζ δ ζοκήεεζα ηδξ αηνίαεζαξ, ημ κηφζζιμ ηςκ ζδεχκ ζε ηαηάθθδθδ ηζ αθδεζκή ιμνθή εα ένπεηαζ πζμ θοζζηά. Ηαλνπάξηνο 1936 ΏΑΒΛΦΒ ΜΟΤ ΏΠΟ ΠΏΛΕΏ, Αεκ έπς πμθθά κα ζμο πς ηχνα. Μεηά ημ Φεζηζαάθ ημο ΐεζάη μζ ακαβηαίεξ αθθαβέξ ζηδκ ενβαζία ιπμνεί κα βίκμοκ ακ εζφ ηζ μζ άθθμζ ζημκ υιζθμ ηςκ ιαεδηχκ ιμο επζδείλμοκ αολδιέκδ πκεοιαηζηή πνμζμπή. Πνμζπαεχ πάκηςξ κα ζμο δείλς υηζ δ πναβιαηζηή ζμο εζχηενδ πνυμδμξ έπεζ ζδιεζςεεί. Βζζήθεεξ ζε δζαοβέζηενμ θςξ ηζ ελαζηίαξ αοηήξ ηδξ πνμυδμο ιπμνείξ ζημ ιέθθμκ κα επςιζζεείξ ιεβαθφηενδ εοεφκδ, ανηεί κα δζαηδνείξ ημ ηενδζζιέκμ έδαθμξ ηαζ κα ιδ πάκεζξ ηίπμηε απ‟ υζα ζμο έπμοκ απμηαθοθεεί. Αεκ είκαζ εφημθμ ημ ένβμ πμο εζφ ηζ υθμζ μζ ιαεδηέξ έπεηε λεηζκήζεζ αοηέξ ηζξ ιένεξ. ΢διαίκεζ ηδκ ακηζιεηχπζζδ ημο απμηεθέζιαημξ πμο μ ηαεέκαξ έπεζ δδιζμονβήζεζ βζα θμβανζαζιυ ημο ηζ αοηυ ζοκεπάβεηαζ ηδκ ακηζιεηχπζζδ ηδξ γςήξ ημο ηαεεκυξ ιε αθήεεζα, ηαεχξ ηαζ ημο πενζαάθθμκηυξ ημο, ηςκ παναηηδνζζηζηχκ ηαζ ηςκ εοεοκχκ ημο. Βίκαζ δφζημθμ εβπείνδια κα ηαηαπζαζημφιε ιε ηαεανή υναζδ ιε ημκ ηαηχηενμ εαοηυ, κα δμφιε ηδ γςή ηαζ ημκ εαοηυ αθδεζκά ηαζ κα δζαθοθάλμοιε ακέπαθμ ημ πμθφηζιμ πεηνάδζ ημο μνάιαημξ. Έπεζξ εηδδθχζεζ αολακυιεκδ ζηακυηδηα κα ημ ηάκεζξ· εέθς κα βκςνίγεζξ υηζ έπς επίβκςζδ ηδξ πνμζπάεεζάξ ζμο ηαζ ηδξ αολακυιεκδξ επζηοπίαξ ζμο. ΢μο γδηχ ζαθχξ κα ιεθεηήζεζξ ηαζ κα ηάκεζξ ηάπμζα επίπμκδ κμδηζηή ενβαζία. Θα ζε ειπθμοηίζεζ πμθφ. Ώκ αημθμοεήζεζξ ηζξ μδδβίεξ ιμο ζπεηζηά ιε ηδ ιεθέηδ υπςξ οπμδεζηκφεηαζ ζηδκ ενβαζία πμο έπς ακαεέζεζ ζημκ υιζθυ ιμο (ηαζ ζε ζέκα ακάιεζα ζημοξ άθθμοξ) αοηυ εα είκαζ ανηεηυ βζα κα ζμο δχζεζ ηδκ ακαβηαία κμδηζηή δζέβενζδ. Δ εηδήθςζδ ηδξ εκμναηζηήξ ακηίθδρδξ ζημ θοζζηυ πεδίμ οπμαμδεείηαζ πμθφ απυ ηδκ πνμζπάεεζα ηδξ ακάβκςζδξ, ηδξ ηαηακυδζδξ ηζ έπεζηα ηδξ έηθναζδξ αοηήξ ηδξ

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

272

ηαηακυδζδξ ιε θέλεζξ. Ώοηυ δεκ είκαζ πμηέ έκα εφημθμ ένβμ βζα ημ θοζζηυ εκμναηζηυ υπςξ εζφ, αθθά είκαζ έκα ένβμ πμο εα θένεζ ορδθή ακηαιμζαή. ΢ηάζμο δίπθα ζημοξ ζοιιαεδηέξ ζμο ιε ακακεςιέκδ δφκαιδ ηζ εζχηενδ ακηίθδρδ ηςκ πδβχκ ηδξ δφκαιδξ αοηυ ημ πνυκμ. Βπζηαθμφιαζ ηδκ ζζπονή εζχηενδ ζφθθδρδ ημο αθδεζκμφ εαοημφ ζμο. Ώοηυξ μ πνυκμξ, αδεθθέ ιμο, είκαζ έκαξ πνυκμξ ηνίζδξ ηαζ ζοκεπχξ έκαξ πνυκμξ έκημκδξ πίεζδξ πάκς ζ‟ υθμοξ ημοξ ιαεδηέξ ζημκ ηυζιμ. Θα πνεζαζεμφκ υθδ ηδκ ηυκςζδ πμο ιπμνμφκ κα πάνμοκ ηαζ ηδκ αίζεδζδ ηδξ βειάηδξ πεπμίεδζδ ειπζζημζφκδξ πμο πνμένπεηαζ απυ ηδ βκχζδ υηζ οπάνπμοκ εηείκμζ πμο ζηέημοκ ζηαεενμί, πμο αβαπμφκ ζζπονά ηαζ πμο αμδεμφκ αημφναζηα. Αχζε αοηυ ημ είδμξ ηδξ αμήεεζαξ, βζαηί ιπμνείξ κα ημ ηάκεζξ ηαθά. ΢ηδ ζζβή ηαζ ζηδκ ειπζζημζφκδ ηαζ ζε ιζα αολακυιεκδ εζχηενδ ακηίθδρδ πνέπεζ κα ανίζηεηαζ δ ζζπφξ ζμο ηαζ δ ζζπφξ ηάεε ιέθμοξ ημο μιίθμο ηςκ ιαεδηχκ ιμο. Ηνχληνο 1936 ΏΑΒΛΦΒ ΜΟΤ, Μπαίκεζξ ζ‟ έκα κέμ ηφηθμ, υπςξ ηζ υθμζ ζημκ υιζθυ ιμο ηαζ βζ‟ αοηυκ έπεηε πνμεημζιαζεεί ηαζ ημκ έπεηε επζηφπεζ. Ώηυιδ ηζ μ ηυζιμξ ιπαίκεζ ζ‟ έκα κέμ ηφηθμ ζημ ηέθμξ αοημφ ημο πνυκμο, αθθά αζοκείδδηα. Οζ ιαεδηέξ εζζένπμκηαζ ζε ηφηθμοξ, ή ιάθθμκ ηαηαβνάθμοκ ηα απμηεθέζιαηά ημοξ κςνίηενα απυ ηδκ οπυθμζπδ ακενςπυηδηα βζαηί μζ δζάκμζέξ ημοξ είκαζ ηάπςξ αθοπκζζιέκεξ ηζ μζ οπμηεζιεκζηέξ ακαβκςνίζεζξ ιπμνμφκ κα ζδιεζςεμφκ κςνίηενα. Βίκαζ έκα ζδιείμ πμο πνέπεζ κα εοιάζαζ ηζ έκα ζδιείμ πμο έπεζ ζοβηεηνζιέκδ αανφηδηα βζα ηδκ Βπζζηήιδ ηδξ Πνυβκςζδξ. Βπζεοιία ιμο είκαζ κα ακαεέζς ακχηενμοξ ηαζ πζμ εζςηενζημφξ δζαθμβζζιμφξ, αθθά δεκ είκαζ αηυιδ ηαζνυξ· εα ελανηδεεί απυ δφμ πνάβιαηα: 1. Σμ ααειυ ηδξ μιαδζηήξ μθμηθήνςζδξ πμο ιπμνεί κα επζηφπεζ αοηυξ μ υιζθμξ ηςκ ιαεδηχκ ζημ Άζναι ιμο.

2. Σδ δφκαιδ ημο ηάεε ιαεδηή αημιζηά κα απμηεκηνχκεηαζ. Δ απμηέκηνςζδ αοηή είκαζ βζα ζέκα έκα ηφνζμ ένβμ, υπςξ ηαζ βζα έκακ άθθμ απυ ημοξ ιαεδηέξ ιμο πμο ενβάγεηαζ ζημ ίδζμ πνυαθδια υπςξ εζφ, αθθά απυ ιζα εκηεθχξ δζαθμνεηζηή πθεονά πνμζέββζζδξ. Θα ήηακ εκδζαθένμκ ηαζ βζα ημοξ δφμ ζαξ κα αμδεήζεηε μ έκαξ ημκ άθθμκ ηαζ κα δείηε ζε ηζ ζοκίζηακηαζ μζ δζαθμνέξ ηαζ ηα εκηεθχξ δζαθμνεηζηά απμηεθέζιαηα πμο έπεζ δ ίδζα βεκζηή άπμρδ πάκς ζε δφμ δζαθμνεηζημφξ αηηζκζημφξ ηφπμοξ ηαζ πνμζςπζηυηδηεξ. Ώξ δμφιε ακ ιπμνχ κα βίκς ζαθήξ βζα ζέκα, βζαηί αοηυ ημ γήηδια είκαζ ζδιακηζηυ. Αε εα ιμο ήηακ δοκαηυ πνςηφηενα κα επεηηαεχ ζ‟ αοηυ ημ εέια, επεζδή δε εα είπαηε ηαηαθάαεζ ηδκ αθήεεζα ηςκ θυβςκ ιμο μφηε εα ιπμνμφζαηε κα ςθεθδεείηε απ‟ αοημφξ. Ώηυιδ ηαζ ηχνα ιπμνχ ιυκμ κα είλς ηα πνμαθήιαηα. Βίκαζ ζδζαίηενα δζηά ζμο ηαζ ηδξ R.S.U. Έπεηε ςζηυζμ επζηεθέζεζ ηυζμ ιεβάθδ πνυμδμ ζηδκ οπενπήδδζδ ηςκ ειπμδίςκ χζηε δ αμήεεζά ιμο δζηαζμθμβείηαζ. Μδκ λεπκάξ, αδεθθέ ιμο, υηζ ηάεε ιαεδηήξ έπεζ ιενζηά ηφνζα παναηηδνζζηζηά πμο πνεζάγμκηαζ ιεημοζίςζδ. Μενζημί βκςνίγμοκ πμζα είκαζ ηαζ αζπμθμφκηαζ ι‟ αοηά, εκχ άθθμζ δζαζνμφκηαζ ζε δφμ ηφνζεξ μιάδεξ. Βίηε

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

273

ενβάγμκηαζ ιακζςδχξ βζα κα επζθένμοκ ιζα βεκζηή αθθαβή ιέζα ημοξ ηζ έηζζ κα επζηφπμοκ κα θένμοκ ηα εθαηηχιαηά ημοξ ζηδκ επζθάκεζα, αθθά ημ ηάκμοκ ιε ηέημζα δφκαιδ χζηε δοζπεναίκμοκ πνυζηαζνα ηδκ οπδνεζία ημοξ. Ή δεφηενμ, ηαηαεθίαμκηαζ ηζ απεθπίγμκηαζ απυ ηδκ ακαηάθορδ ηςκ αδοκαιζχκ ημοξ. Αοζθμνμφκ βζαηί έηζζ ειπμδίγμκηαζ ηζ δ εκένβεζα πμο εα έπνεπε κα ηαηεοεφκεηαζ ζηζξ δζαδζηαζίεξ ηδξ ιεημοζίςζδξ ζηνέθεηαζ πνμξ ηδκ ηαηχηενδ θφζδ ημοξ ιε αδδία, αοημ-μζηηζνιυ ή πθδβςιέκδ οπενδθάκεζα. ΋θα αοηά μδδβμφκ ζε απχθεζα πνυκμο ηαζ δδιζμονβμφκ ακαπυθεοηηα οπενέιθαζδ ζηδκ πνμζςπζηυηδηα. Σμ πνυαθδια ιε ημ μπμίμ πνέπεζ κα ηαηαπζαζηείηε εζφ ηζ δ R.S.U. ηαζ πμο πνέπεζ ηεθζηά κα θφζεηε, είκαζ πάκς απυ ηαεεηί άθθμ ημ πνυαθδια ηδξ απμηέκηνςζδξ. Τπάνπεζ ηαζ ζημοξ δφμ ζαξ ιζα οπενέιθαζδ ημο “εβχ” ζημ ηέκηνμ ηδξ ζηδκήξ. Αε ζμο θές ηίπμηε ηαζκμφνβζμ υηακ ζμο θές αοηυ, βζαηί έπεζξ ενβαζεεί ιε πίζηδ ζ‟ αοηή ηδκ απμηέκηνςζδ βζα ανηεηυ ηαζνυ ηζ έπεζξ ηάκεζ πναβιαηζηή πνυμδμ. Ώοηυ, εβχ, μ θίθμξ ηαζ αδεθθυξ ζμο, ζημ θές ιε πανά. Δ έιθαζδ πάκς ζημ ιζηνυ εαοηυ, ζηδκ πενίπηςζή ζμο, ααζίγεηαζ ζε ηνία πνάβιαηα: 1. Μζα ακηζθδπηή αίζεδζδ ηδξ εεζυηδηαξ, ηδξ μιμνθζάξ ηδξ γςήξ ημο πκεφιαημξ, ηδξ αθήεεζαξ ηαζ ηδξ δφκαιδξ ηδξ αηηζκζηήξ ζμο γςήξ. Οθείθεηαζ ζημ βεβμκυξ υηζ έπεζξ απμηηήζεζ – ζε πνμδβμφιεκεξ γςέξ – έκα επανηέξ ιέηνμ ροπζημφ εθέβπμο. ΢διείςζε πνμζεηηζηά ηα θυβζα ιμο.

2. Μζα επζεοιία κα επζαάθεζξ ζηδκ πνμζςπζηυηδηα ηαζ κα θάλεηο ημκ ηαηχηενμ εαοηυ κα είκαζ ζηδκ πναβιαηζηή γςή αοηυ πμο λένεζξ υηζ είζαζ ζηα ακχηενα ροπζηά επίπεδα. Ώοηυ πενζπθέηεηαζ απυ ηδκ επζεοιία υηζ αοημί πμο αβαπάξ πνέπεζ επίζδξ κα ακαβκςνίζμοκ ηδ εεζυηδηά ζμο, ηδκ οπδνεζία ζμο ηαζ ηδ δφκαιή ζμο.

3. ΋κηαξ ηονίςξ αζηνζημ-αμοδδζηή πμο εηδδθχκεηαζ ζακ εκμναηζηή ακάπηολδ δ μπμία πναβιαηχκεηαζ ιε ιζα ορδθή ζοκαζζεδιαηζηή ακηίδναζδ, δ πυθςζδ ηδξ πνμζςπζηυηδηάξ ζμο είκαζ ζοκαζζεδιαηζηή, αηυιδ ηζ ακ θεζημονβείξ ζακ ροπή ζηδκ αηηίκα ηδξ δφκαιδξ. Έπεζξ ζοκεπχξ ιζα επαηυθμοεδ αδοκαιία ζηδ κμδηζηή πυθςζδ. Πνμζπάεδζα κα ζε αμδεήζς κα ημ δζμνεχζεζξ ημκ πεναζιέκμ πνυκμ υηακ ζμο οπέδεζλα κα ιεθεηάξ πενζζζυηενμ ηαζ κα ηάκεζξ πενζζζυηενδ κμδηζηή ενβαζία. Σμ έηακεξ αοηυ, αδεθθέ ιμο; ΋πςξ είπα παναπάκς, δ R.S.U. έπεζ ημ ίδζμ πνυαθδια κα ανίζηεηαζ οπεναμθζηά ζημ ηέκηνμ ηδξ ζηδκήξ ηδξ γςήξ ηδξ, αθθά δ υθδ ζηάζδ ηδξ ηαζ δ πανμοζίαζδ ηδξ γςήξ ηδξ είκαζ εκηεθχξ ακηίεεηδ απυ ηδ δζηή ζμο. Βζφ, ακαβκςνίγμκηαξ έκα ααειυ εεζυηδηαξ, επηβάιιεηο ζηδκ πνμζςπζηυηδηά ζμο, ιε θυβμ ηαζ επζεοιία, υ,ηζ πζζηεφεζξ πςξ είκαζ ηα απμηεθέζιαηα ηδξ εεζυηδηαξ. Τπενεηηζιάξ ηδκ ζηακυηδηα ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ κ‟ ακηαπμηνίκεηαζ ζ‟ αοηυ. Βηείκδ, ακαβκςνίγμκηαξ ημκ ίδζμ ααειυ εεζυηδηαξ, έπεζ ηέημζα ζοκείδδζδ ηδξ αδοκαιίαξ ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ κα ηδκ εηθνάζεζ, χζηε απμηνααζέηαζ ζημκ εαοηυ ηδξ ηαζ (ακ ιπμνχ κα πνδζζιμπμζήζς ιζα θνάζδ αθδεζκά άζπδιδ) “ηοθζέηαζ” εηεί ιε ηδκ αίζεδζδ ηδξ απμηοπίαξ. Δ ζηακυηδηα αοηή κα αθέπεζ ηδκ απμηοπία ηαζ κα κζχεεζ ηαοηυπνμκα ηδκ μιμνθζά ηδξ εεζυηδηαξ μθείθεηαζ ζηδ κμδηζηή ηδξ πυθςζδ πμο ηδξ επζηνέπεζ κα νίπκεζ ημ θςξ ημο κμο πνμξ δφμ δζεοεφκζεζξ. Βίκαζ

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

274

ηονίςξ ιζα έηθναζδ ημο ακχηενμο ή αθδνδιέκμο κμο πμο εζζαάθθεζ ζημκ ηαηχηενμ κμο ιέζς ηδξ ροπήξ. Δ δζηή ζμο είκαζ αμοδδζηή ή εκμναηζηή θμβζηή πμο δζεβείνεζ ηδκ αζηνζηή ζοκαζζεδιαηζηή θφζδ ιέζς ηδξ ροπήξ. ΢ηζξ δφμ αοηέξ δδθχζεζξ, εζφ ηζ δ R.S.U. έπεηε ζαθχξ πνμζδζμνζζιέκμ ημ πνυαθδιά ζαξ. Δ δυιδζδ ηδξ ακηαπηάνακα – πζμ ζίβμονα ηαζ πζμ μνζζηζηά – είκαζ δ θφζδ ηαζ βζα ημοξ δφμ ζαξ ζοκ ιζα εηβοικαζιέκδ ηαζ ηαθθζενβδιέκδ αοημπαναβκχνζζδ. Καηά ηάπμζμ ηνυπμ ημ πνυαθδια ηδξ R.S.U. είκαζ δοζημθυηενμ απ‟ ημ δζηυ ζμο βζαηί (ιε ηδκ αίζεδζδ ηδξ ηαηςηενυηδηάξ ηδξ πμο δδιζμονβείηαζ απυ ηδ δεφηενδ απυ ηζξ δφμ ζηακυηδηεξ ημο κμο πμο νίπκεζ ημ ηαεανυ ημο θςξ πάκς ζηδκ πνμζςπζηυηδηα) ζοκημκίγεηαζ ιε ηδκ πθάκδ ηδξ ακενχπζκδξ απμηοπίαξ – ιζαξ βζβακηζαίαξ ζηεπημιμνθήξ – ηζ επίζδξ ηδ θοθεηζηή ηδξ αίζεδζδ ηαηςηενυηδηαξ. Δ απεθπζζία ηδξ είκαζ ααεζά νζγςιέκδ ζηδκ αβαπδηζηή ηδξ θφζδ. Δ δζηή ζμο δεκ είκαζ ηυζμ ααεζά νζγςιέκδ βζαηί δεκ ηνέθεηαζ ηυζμ ηονζανπζηά απ‟ ημ κμδηζηυ πεδίμ. Δ δζέλμδμξ βζα ηδκ R.S.U. είκαζ δ ηαθθζένβεζα ηδξ πανάξ, ηαεχξ θένκεζ απεθεοεένςζδ ζημοξ άθθμοξ. Δ δζηή ζμο είκαζ δζα ημο μνεμφ εθέβπμο ημο θυβμο ηαζ ηδκ ελάθεζρδ ηάεε ακαθμνάξ ζηζξ πνμζςπζηέξ δναζηδνζυηδηεξ. Ώοηυ πνέπεζ κα επζηεοπεεί υπζ ιε ηζξ δζαδζηαζίεξ ηδξ ακαζημθήξ, αθθά ιε ιζα αθδεζκή έθθεζρδ ζδζμηέθεζαξ. Ώκ δ ακαθμνά ιμο ζηδ αμοδδζημ-αζηνζηή θφζδ ηδξ ηαηεφεοκζδξ ηδξ γςήξ ζμο δεκ ζμο είκαζ ζαθήξ, ζοκεκκμήζμο βζ‟ αοηυ ημ εέια ιε ημκ R.V.ΐ. Δ ηεπκζηή ζμο βκχζδ αοηχκ ηςκ υνςκ ιπμνεί κα ιδ είκαζ επανηήξ βζα αθδεζκή ηαηακυδζδ. Υνεζάγεηαζ κα ιεθεηήζεζξ βζα κα αθοπκίζεζξ ηδ κμδηζηή ζμο ακηίθδρδ, πςνίξ ηαοηυπνμκα κα πάκεζξ ηδκ εκμναηζηή ζμο ζμθία. Δ R.S.U. πνεζάγεηαζ κα ιεθεηά θζβυηενμ ηαζ κα είλαη πενζζζυηενμ. Δ δφκαιδ ιπμνεί κα νέεζ ιέζα απυ ζέκα, αδεθθέ ιμο. ΢ακ αβςβυξ ιπμνείξ κα είζαζ πζμ δοκαιζηυξ εθυζμκ μ αβςβυξ αοηυξ ηαεανζζεεί ηαθφηενα. Μπμνείξ κα δναξ ζακ δζακμιέαξ δφκαιδξ ηαζ ζζπφμξ πνμξ ημοξ αδεθθμφξ ζμο εθυζμκ εθεοεενςεείξ απ‟ ημ ηέκηνμ ηδξ ζηδκήξ ζμο ηαζ ιπμνείξ κα ηζκείζαζ ιε ιεβαθφηενδ εθεοεενία ζε ροπζηά επίπεδα… Δ ενβαζία ζμο πνέπεζ κα ζοκεπίζεζ κα ανίζηεηαζ ηαηά ιεβάθμ ιένμξ ζηα αμοδδζηά επίπεδα. Οζ ηθήζεζξ βζα δζαθμβζζιυ πμο ηυζμ ζοπκά ζμο απεοεφκμκηαζ απυ ηάπμο πνέπεζ κα ζοκακημφκ αηυιδ πνυεοιδ ακηαπυηνζζδ απ‟ ηδκ πνμζςπζηυηδηά ζμο. Βίκαζ ηάηζ πμο έπεζξ ηονζανπήζεζ, δ ζηακυηδηα ζακ ροπή κα πνμηαθείξ ηδκ πνμζμπή ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ. Δ ζηακυηδηα αοηή είκαζ ημ ηφνζμ πνμζυκ ηαζ δ ζοιαμθή ζμο υζμκ αθμνά ημκ υιζθμ ηςκ ιαεδηχκ ιμο, βζαηί ζμο επζηνέπεζ, ακ επζθέλεζξ, κα εηπέιπεζξ ηαηά αμφθδζδ θςξ ηαζ δφκαιδ ηαζ ζζπφ. ΢οκέπζζε αοηυ ημ ένβμ ηδξ πνμζμπήξ. Βίεε ημ θςξ ημο Ώζχκζμο κα θάιπεζ πάκς ζημ δνυιμ ζμο, αδεθθέ ιμο ηζ δ δφκαιδ ηδξ ροπήξ ζμο κα δζαπφκεηαζ απυ ζέκα ιε αολακυιεκδ πνδζζιυηδηα πνμξ ημκ επζθεβιέκμ υιζθμ ηςκ ζοκηνυθςκ ζμο. Ώοηή είκαζ δ πνμζεοπή ιμο βζα ζέκα ηαεχξ ζε θένκς πθδζζέζηενα ζηδκ αφνα ιμο.

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

275

Ηαλνπάξηνο 1937 ΏΑΒΛΦΒ ΜΟΤ, Μμο έπεζξ οπμαάθεζ ιζα ζοβηεηνζιέκδ ενχηδζδ ηζ έπεζξ ηάκεζ ιζα δήθςζδ ζηδκ μπμία εα ήεεθα κα επζζηήζς ηδκ πνμζμπή ζμο, βζαηί εκζςιαηχκεζ ιζα ιεβάθδ αθήεεζα πμο – έπμκηαξ ζοθθδθεεί απυ ζέκα εεςνδηζηά ηχνα – ιπμνεί κα εθανιμζεεί πναηηζηά ακ ημ εέθεζξ. Ρχηδζεξ πχξ ιπμνεί κα βκςνίζεζ ηακείξ ζαθχξ ημκ ηναδαζιυ ιμο. Τπάνπμοκ ηέζζενζξ ηναδαζιμί ζημοξ μπμίμοξ ακηαπμηνίκεζαζ ηαζ ημοξ μπμίμοξ πνέπεζ κα ιεθεηήζεζξ πνμζεηηζηά ηαζ κα ιάεεζξ κα δζαθμνμπμζείξ ιε ιεβαθφηενδ αηνίαεζα ζημ πνυκμ ηδξ εηπαίδεοζδξ πμο ανίζηεηαζ ιπνμζηά ζμο: 1. Βηείκμξ ηδξ ροπήξ ζμο ζηζξ ζηζβιέξ επαθήξ. Βίκαζ μζ ζηζβιέξ θςηυξ ηαζ θχηζζδξ ηαζ απεθεοεενςιέκδξ ζηέρδξ ηαζ βζα ηδκ επαθή αοηή ηαζ ηδκ έηθναζή ηδξ ζ‟ αοηέξ ηζξ ιμνθέξ πνέπεζ κα ενβαζεείξ υθμ ηαζ πενζζζυηενμ. Βίκαζ απαθθαβιέκεξ απυ πνμζςπζηέξ ζδέεξ, ζδακζηά ηζ επζεοιίεξ (μζμδήπμηε ορδθήξ ηάλδξ) ηζ απυ υθα ηα ίπκδ ηδξ πνμζςπζηήξ αβάπδξ. Ώθθά πνέπεζ κα νίπκμοκ ιζα πθδιιφνα θςηυξ πάκς ζηδκ πνμζςπζηυηδηα, απμηαθφπημκηάξ ζε ζημκ εαοηυ ζμο. Ώκ δεκ ημ ηάκμοκ, ηυηε δζαηδνμφκηαζ ζε οπεναμθζηά ορδθυ κμδηζηυ επίπεδμ ηαζ είκαζ κε πξαθηηθέο βζαηί παναιέκμοκ ιοζηζηζζηζηέξ ηαζ αθδνδιέκεξ, εεςνδηζηέξ ηαζ δζαγεοβιέκεξ απυ ηδκ μθμηθδνςιέκδ πναηηζηή. Ώολάκμοκ ηδκ εοεφκδ αθθά παναιέκμοκ ζπεηζηά άπνδζηεξ βζαηί είκαζ ιάηαζεξ πάκς ζημ θοζζηυ πεδίμ.

2. Ο ηναδαζιυξ ημο μιίθμο ηςκ ζοιιαεδηχκ ζμο. Νζχεεζξ αοηυ ημκ υιζθυ ιμο ζζπονυηαηα ηαζ ζδζαίηενα ηδ ζηζβιή ηδξ Πακζεθήκμο. Πνμηαθεί ζοθθμβζηή ηανδζαηή δζεφνοκζδ. Ώοηυ κμιίγς επίζδξ πςξ ημ λένεζξ ηαζ ημ έπεζξ ηαηά ηαζνμφξ αζχζεζ. Πνέπεζ κα ααεαίκεζ ηδκ αβάπδ ζμο βζα ημοξ ζοιιαεδηέξ ζμο ηαζ κα ηαηαζηνέθεζ υθα ηα ειπυδζα ακάιεζα ζε ζέκα ηαζ ζ‟ εηείκμοξ. Ώκ υπζ, ηυηε δ υθδ δναζηδνζυηδηα δζαηδνείηαζ ζημ επίπεδμ ηδξ εεςνίαξ ηαζ ηδξ κμδηζηυηδηαξ ηαζ δεκ εηθνάγεηαζ πναηηζηά. ΋,ηζ ζμο θές εδχ ημ θές ζ‟ υθμοξ ημοξ ιαεδηέξ.

3. Νζχεεζξ επίζδξ ζδζαίηενα ημκ ηναδαζιυ δφμ ιαεδηχκ ημο μιίθμο· είκαζ αοημί ιε ημοξ μπμίμοξ ένπεζαζ εοημθυηενα ζ‟ επαθή ηαζ πνμηαθμφκ δζέβενζδ – μ έκαξ ημο ηεθαθζημφ ηέκηνμο ηζ μ άθθμξ ημο ηανδζαημφ ηέκηνμο. Μδκ λεπκάξ υηζ δ δζέβενζδ είκαζ ιζα απνυζςπδ δφκαιδ ηζ εθανιυγεηαζ απ‟ αοημφξ αζοκείδδηα ζηδκ πενίπηςζή ζμο ηζ εηηνέθεζ ηδ γςή ηδξ ζηέρδξ ζμο πενζζζυηενμ απ‟ μηζδήπμηε άθθμ. Ώοηυ ζδιαίκεζ υηζ μ ζοκημκζζιυξ ηςκ δφμ αοηχκ ηναδαζιχκ εκζζπφεζ μθυηθδνδ ηδ γςή ηδξ ζηέρδξ ζμο – ηδκ ηαθή ηζ εηείκδ πμο δεκ είκαζ ηυζμ ηαθή. Οζ ηνεζξ ζαξ δδιζμονβείηε ζηδκ πναβιαηζηυηδηα έκα ηνίβςκμ ιέζα ζημκ υιζθυ ιμο ηζ αοηυ πνέπεζ κα επαολήζεζ ηδκ αθθδθεπίδναζδ ηδξ αβάπδξ. Σαοηυπνμκα εα ιπμνμφζε επίζδξ κα πνμηαθέζεζ ιζα ηάζδ πςνζζιμφ υηακ πνδζζιμπμζείηαζ πνμζςπζηά. Καθθζένβδζε ηδκ αβάπδ, αθθά ιδ ζοκημκίγεζαζ υηακ θείπεζ αοηυξ μ αζζεδηυξ ηνίημξ αβάπδξ.

4. Νζχεεζξ επίζδξ ηάπμηε ημκ ηναδαζιυ ιμο. Ώοηυξ ιπμνεί κα είκαζ μ ζοκημκζζιυξ ζηδκ πενζθένεζα ηδξ αφναξ ιμο, πμο πνμηαθεί μθμηθήνςζδ ηδξ υθδξ πνμζςπζηυηδηάξ ζμο ηαζ δζεοημθφκεζ επίζδξ ηδκ ροπζηή εοεοβνάιιζζδ· ιπμνεί

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

276

αηυιδ κα είκαζ ιζα ζηεκυηενδ επαθή, έκαξ ζοκημκζζιυξ ιε ηδκ εκένβεζα ημο ηανδζαημφ ιμο ηέκηνμο. Πχξ ιπμνείξ κα βκςνίγεζξ υηζ ημ έπεζξ επζηφπεζ; Μυκμ, αδεθθέ ιμο, απ‟ ηα ηαημπζκά απμηεθέζιαηα ηζ υπζ απυ μπμζμδήπμηε θαζκμιεκζηυ υναια, ακηαπυηνζζδ ή ακηίδναζδ. Μζα αφλδζδ ηδξ αβάπδξ ηαζ ηδξ ηαηακυδζδξ, ιζα ακαπηοβιέκδ απνμζςπία ηαζ ιζα μλφηενδ ακηαπυηνζζδ ζηδκ ακάβηδ – αοηέξ εα ήηακ ιενζηέξ απυ ηζξ αθδεζκέξ ακηζδνάζεζξ. Μεθέηδζε ημοξ δζαθμνεηζημφξ αοημφξ ηναδαζιμφξ ιε ηδκ άζηδζδ ηδξ ζοκήεεζαξ κα ένπεζαζ ζε επαθή ιαγί ημοξ εζηειιέκα ηζ απμθαζζζηζηά, ζοκημκζγυιεκμξ ιε ημκ έκα ή ημκ άθθμ απ‟ αοημφξ ημοξ ηέζζενζξ ζε δζαθμνεηζηέξ ζηζβιέξ, ζδιεζχκμκηαξ ηα απμηεθέζιαηα ηαζ ηαηαβνάθμκηαξ ηάεε ακηαπυηνζζδ. Δ δήθςζδ πμο ηάκεζξ ηαζ ζηδκ μπμία πνμζπαεχ κα επζζηήζς ηδκ πνμζμπή ζμο είκαζ δ ελήξ: Πξέπεη λα δηαθξίλεη θαλείο αλάκεζα ζηα νπζηψδε θαη ηα επνπζηψδε. Βίκαζ ιζα δήθςζδ ααεζάξ απμηνοθζζηζηήξ πναβιαηζηυηδηαξ ηαζ ζδιαζίαξ ηαζ ηναηά ημ ηθεζδί πνμξ ηδκ πκεοιαηζηή γςή ηαζ υθα ηα απμηνοθζζηζηά ιοζηήνζα. Μ‟ εοπανζζηεί πμο έπεζξ απμιμκχζεζ αοηή ηδκ αθήεεζα ηζ έπεζξ επζπεζνήζεζ κα ηδ δζαηοπχζεζξ ιε ζαθήκεζα. Σχνα, αδεθθέ ιμο, πνδζζιμπμίδζέ ηδ ζακ ααζζηυ ηυκμ ηδξ πκεοιαηζηήξ ζμο ελάζηδζδξ ζηδ δζάνηεζα ηςκ επυιεκςκ θίβςκ ιδκχκ, γχκηαξ ι‟ αοηή ηζ επζιέκμκηαξ ζ‟ αοηή. Δθάξκνζέ ηελ πάκηςξ υπζ πνμξ υθεθμξ ημο πνυκμο ζμο ή ηδξ εκενβμφ γςήξ ζμο ζημ θοζζηυ πεδίμ, αθθά πνμξ υθεθμξ ημο ζοκαζζεήιαημξ ηαζ ηδξ ζηέρδξ. Υνδζζιμπμίδζέ ηδκ ζακ βκχιμκα βζα ηάεε πνυαθδια ηαζ ηαηάζηαζδ ζοκαζζεδιαηζηήξ θφζδξ ηαζ ηάεε απαηδθή πνμζςπζηή ακηίδναζδ ηαζ παναημθμφεδζε ημ θςξ πμο εα δζαπφκεηαζ απυ ηάεε πθεονά. Ώκανςηήζμο, θυβμο πάνδ: Βίκαζ αοηή δ βναιιή ζηέρδξ ή εζχηενδξ ζοκαζζεδιαηζηήξ ακηίδναζδξ ηάηζ μοζζχδεξ, ή δεκ έπεζ ηαιζά ζδιαζία ζημ θςξ ηςκ ιεβαθφηενςκ γδηδιάηςκ ηαζ ζοκεπχξ είκαζ ηάηζ επμοζζχδεξ; ΐαζίγεηαζ άναβε δ ζοιθςκία ή δζαθςκία ιμο ιε ηζξ ζδέεξ ή ηζξ απυρεζξ ηάπμζμο ζε πκεοιαηζηά μοζζχδδ ή ζε επμοζζχδδ ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ; Ανάζε ηυηε πάκς ζηδκ ακηαπυηνζζδ πμο πνμηαθείξ ηαεχξ ζηέηεζξ ζημ θςξ ηδξ ίδζαξ ζμο ηδξ ροπήξ. Ώκανςηήζμο αηυιδ: Βίκαζ αοηά ηα ζπυθζα πμο ηάκς, δ ζογήηδζδ ζηδκ μπμία ειπθέημιαζ, ζπεηζηή ιε πκεοιαηζηά μοζζχδδ ή υπζ; Σμκίγμοκ άναβε ηα θυβζα ιμο ηδκ πκεοιαηζηή πναβιαηζηυηδηα ζημκ αδεθθυ ιμο ή θένκμοκ ζημ θςξ αοηυ πμο είκαζ επμοζζχδεξ; Ρίπκς άναβε ημ αάνμξ ηδξ επζννμήξ ιμο ζηδκ πθεονά ηςκ μοζζςδχκ βεβμκυηςκ, ή οπμεάθπς ηα επμοζζχδδ ηαζ ζοκεπχξ ηα πενζηηά; Θα ιπμνμφζε ηακείξ κα επεηηαεεί ιε πναηηζηά επζπεζνήιαηα ζημκ απμηνοθζζηζηυ αοηυ κυιμ, αθθά οπέδεζλα επανηχξ ηδ πνδζζιυηδηα ηδξ δήθςζήξ ζμο. Αε ζμο δίκς απμηνοθζζηζηέξ αζηήζεζξ ηχνα. Έπεζξ ακαπηφλεζ ημ δζηυ ζμο ηνυπμ ενβαζίαξ ηαζ πνμεημζιαζίαξ βζα δζαθμβζζιυ ηζ αοηυξ ανηεί πνμξ ημ πανυκ. Οζ απμηνοθζζηζηέξ θνάζεζξ πμο πνέπεζ κα απμηεθμφκ ημ εέια ημο δζαθμβζζιμφ ζμο ηαηά ημοξ ενπυιεκμοξ ιήκεξ ηαζ πμο έπμοκ ιέζα ημοξ ημ ηθεζδί βζα αολδιέκδ απεθεοεένςζδ είκαζ: “Δ δοκαιζηή εέθδζδ ηνέπεζ απ‟ ημ ηέκηνμ πνμξ ηδκ πενζθένεζα ηαζ δμιεί ημ ιζηνυ ηυζιμ ηδξ ιμνθήξ – ημκ ηυζιμ ημο εβχ ηαζ ημο ιμο, ημο ειέκα ηαζ ημο δζημφ ιμο. Ώοηυξ μ ηυζιμξ απμηεθεί ιζα θοθαηή. Κνφαεζ ηδ ζπάκζα μιμνθζά· ζηεπάγεζ ημ εείμ ήπμ· ηαθφπηεζ ημκ εκζανηςιέκμ Λυβμ.

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

277

“Δ δοκαιζηή εέθδζδ ηνέπεζ απυ εηείκμ πμο είκαζ έλς ζ‟ εηείκμ πμο ανίζηεηαζ ιέζα. Αμιεί ημκ εονφηενμ ηυζιμ ημο Βζφ ηαζ ημο ΢μο, ημο Αζημφ ιαξ ηαζ ημο Βηείκμο. Δ πυνηα ζηέηεζ μνεάκμζπηδ· έκα θςξ θάιπεζ ιπνμζηά· έκαξ Λυβμξ ιπμνεί κα θεπεεί ηαζ πμθθμί θοθαηζζιέκμζ κα εθεοεενςεμφκ. “Δ δοκαιζηή εέθδζδ ηνέπεζ βφνς απ‟ ημκ ηυζιμ πάκς ζηα θηενά ηδξ εείαξ αβάπδξ. Αζαηνέπεζ μθυηθδνμ ημκ μζημοιεκζηυ ηυζιμ· επζηνμηεί ιε πανά ημ ΋θμ, ημ ΢φκμθμ, ημ Έκα. Δ Γςή ηυηε απμηαθφπηεηαζ. Σμ ζφιπακ ζηέηεζ εθεφεενμ ηαζ ιαγί ημο μ άκενςπμξ.”

Ηνχιηνο 1937 Έπεζξ έκα εκδζαθένμκ ηαζ ζοβηεηνζιέκμ πνυαθδια, αδεθθέ ιμο, πμο πενζθαιαάκεζ ηδκ μνβάκςζδ ηαζ ηδκ μνεή ζπέζδ ηςκ δζαθυνςκ υρεςκ ηςκ δοκάιεςκ ηδξ πνμζςπζηυηδηάξ ζμο ηαζ ημκ ηεθζηυ ημοξ ζοκημκζζιυ ιε ηδκ εκένβεζα ηδξ ροπήξ. Σμ λνεηηθφ ζνπ ζψκα ανίζηεηαζ ζηδ δεφηενδ αηηίκα. Ώοηυ, υπςξ εα ζδιεζχζεζξ, δεκ είκαζ ζοκδεζζιέκμ. Καεζζηά ηδ θχηζζδ βναιιή εθάπζζηδξ ακηίζηαζδξ. Αζεοημθφκεζ ηδκ επαθή ιε ηδκ ροπή ηαζ δδιζμονβεί ημ ηφνζμ πνυαθδιά ζμο. Σμ πνυαθδια αοηυ είκαζ δ απαίηδζδ αβάπδξ ηζ εηηίιδζδξ υζμκ αθμνά ηδκ πνμζςπζηυηδηά ζμο. ΢ηέρμο ημ αοηυ. ΢διαίκεζ υηζ ιπμνείξ πάκηα κα εοζζάγεζξ ημ ηαεεηί βζα κα πναβιαημπμζδεμφκ αθδεζκά μζ επζεοιίεξ, δ εέθδζδ ηζ μ ζημπυξ ηδξ ροπήξ – ιυθζξ βίκμοκ λεηάεανα βζα ζέκα. Αε εα επζηνέρεζξ ζε ηίπμηε κα ζηαιαηήζεζ ηδκ πκεοιαηζηή ζμο επίηεολδ υηακ μ δνυιμξ ζμο θαίκεηαζ ακμζπηυξ. Ώθθά ζδιαίκεζ επίζδξ απυ ηδκ ηαηχηενδ ζημπζά υηζ εα εοζζάζεζξ πμθθά βζα κα αβαπδεείξ απ‟ ημοξ ακενχπμοξ. Ώοηυ δεκ έπεζ ηαιζά ζδιαζία ζηδκ πενίπηςζδ ημο ιέζμο ακενχπμο βζαηί ζημκ ηαηάθθδθμ πνυκμ ηζ ακαπυθεοηηα εα πνμαάθεζ ιζα αθδεζκή αίζεδζδ ακαθμβίαξ. Ώθθά έπεζ ζδιαζία ζηδκ πενίπηςζδ εηείκςκ πμο ανίζημκηαζ ζηδκ Ώηναπυ ηδξ Μαεδηείαξ ηαζ ακηζιεηςπίγμοκ ζε πνυκμ υπζ ηυζμ ιαηνζκυ ηδκ πνμεημζιαζία βζα ιφδζδ. Παναημθμφεδζέ ημ ιε πνμζμπή ηζ ακαηάθορε ιυκμξ ζμο ηδκ ηαηάζηαζδ. Έκα ηθεζδί βζα ηδκ ηαηακυδζδ εα ήηακ κα ιεθεηάξ ηαηά πυζμ ζε ζηζβιέξ πνμζςπζηήξ επείβμοζαξ ακάβηδξ ή υπζ, εοζζάγεζξ ηδκ αίζεδζή ζμο ηδξ αθήεεζαξ ή ημοξ θίθμοξ ζμο. Σμ ζπλαηζζεκαηηθφ ζνπ ζψκα ανίζηεηαζ ζηδκ έηηδ Ώηηίκα ηδξ Ώθμζίςζδξ ηαζ ημο Εδεαθζζιμφ· απ‟ υπμο ηαζ δ αθμζίςζή ζμο ζ‟ αοημφξ πμο αβαπάξ, ζηδκ αθήεεζα ηαζ (ηδκ άβκςζηδ ηζ υπζ ακηζθδπηή απυ ζέκα) ζε ιέκα, ημ Θζαεηακυ αδεθθυ ηαζ δάζηαθυ ζμο. Ώπ‟ υπμο επίζδξ ηαζ δ αθμζίςζή ζμο ζηδκ Εενανπία ηδκ μπμία οπδνεηχ. Ώπ‟ υπμο αηυιδ ηαζ δ αθθδθεπίδναζδ ακάιεζα ζηδκ έηηδ αηηζκζηή πνμζςπζηυηδηά ζμο ηαζ ζημ έηημ αηηζκζηυ αζηνζηυ ζμο ζχια πμο πανέπεζ ηυζμ πκεοιαηζηή εοηαζνία υζμ ηζ έκα ζοβηεηνζιέκμ πνυαθδια. Σμ θπζηθφ ζνπ ζψκα είκαζ εκυξ ηονζανπζημφ πνχημο αηηζκζημφ ηφπμο. Ώοηυ πάθζ δε ζοιααίκεζ ζοπκά εηηυξ απυ ηδκ πενίπηςζδ ιαεδηχκ πμο είκαζ οπμπνεςιέκμζ κα δμιήζμοκ θμνείξ μπμζμοδήπμηε ηφπμο δφκαιδξ βζα κα ακηζιεηςπίζμοκ ηδκ επείβμοζα ακάβηδ, ηδκ ακάβηδ ή ηδκ οπδνεζία ιζαξ ζδζαίηενδξ γςήξ. Σμ πνχημ αηηζκζηυ αοηυ ζχια ζμο επζηνέπεζ κα πεζνίγεζαζ πκεοιαηζηή εκένβεζα πάκς ζημ θοζζηυ πεδίμ. ΢μο επζηνέπεζ επίζδξ κα δναξ ζακ δζααζααζηήξ ηαζ δζακμιέαξ δφκαιδξ. Οζ δοκάιεζξ ζοκεπχξ ιε ηζξ μπμίεξ πνέπεζ κα αζπμθδεείξ είκαζ: 1. Δ αηηίκα ηδξ ροπήξ – δ πνχηδ Ώηηίκα ηδξ Θέθδζδξ ή Αφκαιδξ.

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

2.

3.

4.

5.

278

Δ αηηίκα ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ – δ έηηδ Ώηηίκα ηδξ Ώθμζίςζδξ. Δ αηηίκα ημο κμο – δ δεφηενδ Ώηηίκα ηδξ Ώβάπδξ-΢μθίαξ. Δ αηηίκα ημο αζηνζημφ ζχιαημξ – δ έηηδ Ώηηίκα ηδξ Ώθμζίςζδξ. Δ αηηίκα ημο θοζζημφ ζχιαημξ – δ πνχηδ Ώηηίκα ηδξ Αφκαιδξ.

Έπς ιζα πνμζςπζηή θέλδ ζφζηαζδξ κα ζμο δχζς ηχνα, αδεθθέ ιμο. Δ αίζεδζή ζμο ηδξ αθήεεζαξ ακαπηφζζεηαζ βμνβά. Φνυκηζζε κα ζοκεπίζεζξ ηδκ ακάπηολή ηδξ. Ηαλνπάξηνο 1938 ΏΑΒΛΦΒ ΜΟΤ ΟΠΧ΢ ΠΏΝΣΏ, Θα ήεεθα κα ζμο γδηήζς κα ιεθεηήζεζξ ηζξ μδδβίεξ πμο ζμο έδςζα πνζκ έκα πνυκμ. Έηζζ εα είζαζ ζηακυξ κα ιεηνήζεζξ μπμζμδήπμηε ιέηνμ ακάπηολδξ πμο ιπμνεί κα έπεζξ επζηφπεζ (ακ ιεθεηήζεζξ ιε πνμζμπή ηαζ ηαηακυδζδ). Θα είζαζ επίζδξ ζηακυξ κ‟ απμθαζίζεζξ ακ πνμπχνδζεξ υπςξ ζμο οπμδείπεδηε. Βίπεξ έκα πνυκμ ακάπηολδξ ζε υθα ηα πεδία ηαζ ημ ένβμ ζμο ηχνα είκαζ κα ζζμννμπήζεζξ ηζξ δζάθμνεξ υρεζξ ηδξ γςήξ ζμο, ηδ ιζα ςξ πνμξ ηδκ άθθδ, έηζζ χζηε (ιε ηζξ θέλεζξ ηςκ απμηνοθζζηζηχκ θνάζεςκ πμο ζμο δυεδηακ πνζκ έκα πνυκμ ηαζ πμο ηζξ δζάθελα πνμζεηηζηά ιε ημ αθέιια ζηδ ιεθθμκηζηή ζμο πνυμδμ) κα ιπμνείξ κα δμιήζεζξ εηείκμ ημκ “εονφηενμ ηυζιμ ημο Βζφ ηαζ ημο ΢μο, ημο Αζημφ ιαξ ηαζ ημο Βηείκμο”. Μδκ λεπκάξ υηζ αοηυ πμο δμιείξ ιπμνεί κα είκαζ είηε έκαξ καυξ ημο Κονίμο απυ ημκ μπμίμ ιπμνμφκ κα εηπειθεμφκ μζ Λέλεζξ Αφκαιδξ ηαζ “κα εθεοεενςεμφκ πμθθμί αζπιάθςημζ”, ή ιζα θοθαηή πμο ηνφαεζ ηαζ δεκ απμηαθφπηεζ, ηαθφπηεζ ηαζ δεκ εηδδθχκεζ αοηυ πμο έπεζ ζπάκζα μιμνθζά. Έκα απυ ηα πνμαθήιαηα πμο ακηζιεηςπίγμοκ υθμζ μζ ιαεδηέξ ηαεχξ βίκμκηαζ δοκαιζημί ηαζ επμζημδμιδηζημί ζ‟ υθα ηα πεδία (υπςξ ηάκμοκ ηαζ πνέπεζ) είκαζ κα απμθεφβμοκ κα βίκμκηαζ μζ αζπιάθςημζ ηςκ δζηχκ ημοξ ηαηαζηεοχκ ή κα πενζμνίγμκηαζ απυ εηείκμ πμο αοημί μζ ίδζμζ έπμοκ δδιζμονβήζεζ. Πνέπεζ κα ιάεμοκ κα γμοκ ιε δζυναζδ ζημκ ηυζιμ ηςκ αζηίςκ ηαζ ηςκ ηζκήηνςκ, πνμζδθςιέκμζ επίιμκα ζηδκ “ανπζηή πνυεεζδ”· δεκ πνέπεζ κα επζηνέπμοκ ζημκ εαοηυ ημοξ κα θμλμδνμιεί απυ ηζξ δναζηδνζυηδηεξ πμο αοημί μζ ίδζμζ έπμοκ εέζδ ζε ηίκδζδ, ή απυ ηζξ θεπημιένεζεξ πμο ειθακίγμκηαζ απυ ηδ δδιζμονβζηή ημοξ δναζηδνζυηδηα, ή απυ ηζξ ιζηνυηενεξ εοεφκεξ ηαζ οπμπνεχζεζξ πμο ιπμνεί κα πανμοζζαζεμφκ. Ξένεζξ ηαθά ζε ηζ ακαθένμιαζ εδχ ηαζ πνέπεζ υθμ ηαζ πενζζζυηενμ κα ακηαπμηνίκεζαζ ζ‟ αοηέξ ηζξ ζδέεξ. Αζαηήνδζε, αδεθθέ ιμο, ηαεανυ ημ υναια ηαζ γήζε πάκς ζηδκ ημνοθή ημο αμοκμφ. Ώοηυ ημ ιήκοια πνμζπαεχ κα ζηείθς ζε ζέκα ηαεχξ ηαζ ζε υθα ηα ιέθδ ημο μιίθμο ιμο ζήιενα. Γείηε υθμζ ζηα πνυεονα κέςκ βεβμκυηςκ, αολακυιεκςκ εοηαζνζχκ, ηαζκμφνβζςκ πενζπθμηχκ ηαζ ζοβηεηνζιέκςκ πκεοιαηζηχκ ηνίζεςκ. Έπεζηα κα εοιάζηε ηα θυβζα πμο ζαξ είπα ημκ πεναζιέκμ πνυκμ. Αλαπηπζζφκαζηε απφ ηελ παξνπζίαζε ζηηγκψλ θξίζεο. Ώκηζιεηςπίζηε αοηά ηα πνυκζα ιε απυζπαζδ, ιε ααεζά εζχηενδ ηαηακυδζδ ηαζ αθζένςζδ ηαζ ιε θςηζζιέκδ ακηίθδρδ ηαζ ιδκ πανεηηθίκεηε απ‟ ημ ααζζηυ ζαξ ακηζηεζιεκζηυ ζημπυ κα οπδνεηήζεηε ηδ θοθή ηςκ ακενχπςκ, ημ ΢πέδζμ ηαζ Βιάξ. Ώοηή είκαζ δ έηηθδζδ πμο απεοεφκς ζ‟ υθμοξ ημοξ ιαεδηέξ ιμο. Αε εα ζμο δχζς πανά ανβυηενα έκα ζοβηεηνζιέκμ δζαθμβζζιυ. Ώθθά ζε παναηαθχ

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

279

ζδζαίηενα κα ζοβηεκηνχκεζξ ηδκ πνμζμπή ζμο ηάεε ιήκα ηδ ζηζβιή ηδξ Πακζεθήκμο. Γζα ιζα μθυηθδνδ εαδμιάδα ηάεε ιήκα ηάκε ηδ ζοκεζδδηή, δοκαιζηή ηαζ κμήιμκα πνμζέββζζή ζμο ηαζ ιδκ αθήζεζξ ηίπμηε κα πανειαθδεεί ζ‟ αοηή. Ώοηή εα είκαζ δ ηαθφηενδ ιέεμδμξ βζα ηδκ πνχηδ αηηζκζηή θφζδ ζμο ηαζ εα ζμο επζηνέρεζ κα δζαηδνήζεζξ ηδκ πκεοιαηζηή ζμο αηεναζυηδηα· εα ζοκηείκεζ επίζδξ ηάεε ιήκα ζηδκ αθφπκζζδ ηδξ αθμζίςζήξ ζμο ηαζ ηδξ δοκαιζηήξ πκεοιαηζηήξ ζμο ζέιεζεο, έηζζ χζηε δ αθζένςζή ζμο ζηδκ οπδνεζία, δ αθμζίςζή ζμο ζηδ γςή ημο δζαθμβζζιμφ ηαζ δ δεζιεοιέκδ οπαημή ζμο ζηδκ ροπή ζμο κα ιπμνεί κα πνμςεδεεί “απυ δφκαιδ ζε δφκαιδ”. Θα βίκεζξ έηζζ ζηακυξ (ζηδκ μνιή ηςκ κέςκ εβπεζνδιάηςκ) κα δζαηδνείζαζ πάκημηε ζημ εζχηενμ ζδιείμ ηδξ εζνήκδξ ηαζ απ‟ ημ πκεοιαηζηυ αοηυ ηέκηνμ κα πνμπςνείξ ζημ ηαεδιενζκυ ηαεήημκ, ήνειμξ ηζ άθμαμξ ηζ έπμκηαξ ζοκείδδζδ ημο πκεοιαηζημφ ζημπμφ πμο δζαηδνείηαζ πάκηα ζημ ακχηαημ ζδιείμ ηδξ έκηαζήξ ημο. ΢μο δίκς ςζηυζμ ηζξ αηυθμοεεξ ζπενιαηζηέξ ζηέρεζξ βζα κα ηζξ πενζθάαεζξ ζημ δζαθμβζζιυ ζμο: Μάνηζμξ................... Πκεοιαηζηυξ ΢ημπυξ. Ώπνίθζμξ .................. Καεζένςζδ ζημ ΢πέδζμ. Μάζμξ ...................... Σάζδ ηαζ Έκηαζδ. Εμφκζμξ ..................... Ήνειδ Βοζηάεεζα. Εμφθζμξ..................... Πκεοιαηζηή Ώιενζικδζία. Ώφβμοζημξ .............. Ώβαπδηζηή Καηακυδζδ. ΢επηέιανζμξ ............ Ώοημπαναβκχνζζδ. Οηηχανζμξ............... Φοπζηυξ ΢ημπυξ. Ηαλνπάξηνο 1939 ΏΑΒΛΦΒ ΜΟΤ, Ώνπίγς ηζξ μδδβίεξ ιμο βζα ζέκα παναεέημκηαξ αοηή ηδ θμνά ιενζηέξ βκχνζιεξ θέλεζξ: “΢ηδκ δνειία ηαζ ηδκ ειπζζημζφκδ εα ανεεεί δ δφκαιή ζμο”. Έπεζξ ζδιεζχζεζ πμηέ ηδκ απμηνοθζζηζηή ζδιαζία αοηχκ ηςκ θέλεςκ; Δ δνειία ακαθένεηαζ ζηδκ ακαβηαία ηαηάζηαζδ ημο αζηνζημφ ή ζοκαζζεδιαηζημφ ζχιαημξ ηαζ δ ειπζζημζφκδ πμο είκαζ δ ελςηενζηή έηθναζδ ιζαξ εκδυιοπδξ πίζηδξ, πενζβνάθεζ ηδκ ηαηάζηαζδ ημο κμο. Παναεέημκηαξ βζα ζέκα αοηέξ ηζξ θέλεζξ, ζμο έπς δχζεζ ημοξ ηακυκεξ ενβαζίαξ πμο πνέπεζ κα ηοαενκμφκ ηδ γςή ηδξ πνμζςπζηυηδηάξ ζμο ζηδ δζάνηεζα ηςκ πνμζεπχκ θίβςκ ιδκχκ. Δ δνειία μδδβεί ζε μνεή ακηακάηθαζδ ζηδκ ήνειδ θίικδ ηδξ ζοκαζζεδιαηζηήξ γςήξ ηζ απηή ζημ θςξ ηδξ ροπήξ. Δ ειπζζημζφκδ είκαζ δ έηθναζδ ηδξ πίζηδξ ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ ζημ βεβμκυξ ηδξ ροπήξ ηαζ ημο ΢πεδίμο. “Έζηζ δε πίζηζξ εθπζγμιέκςκ ππφζηαζηο, πναβιάηςκ έιεγρνο μο αθεπμιέκςκ.” Ώοηέξ μζ επζεοιδηέξ πναβιαηζηυηδηεξ, υηακ ακηακαηθχκηαζ ζηδ ζοκαζζεδιαηζηή θφζδ, πνμηαθμφκ έθεζδ ηζ ακαπηφζζμοκ ηδκ πίζηδ. Δ εζηία ηδξ ροπήξ ζμο είκαζ ζημκ εβηέθαθμ ηζ αοηυξ είκαζ μ θυβμξ βζα ημκ μπμίμ (υηακ ήθεεξ ζ‟ εκζάνηςζδ) δυιδζεξ έκα θοζζηυ ζχια πνχηδξ αηηίκαξ – πνάβια πμο δεκ είκαζ ζοκδεζζιέκμ. Δ εκένβεζα ηδξ αηηίκαξ ηδξ πνμζςπζηυηδηάξ ζμο είκαζ

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

280

εζηζαζιέκδ ζημ αζηνζηυ ζχια. Σμ πνυαθδιά ζμο είκαζ κα παναζφνεζξ ηδ κμδηζηή θφζδ ζε ιεβαθφηενδ δναζηδνζυηδηα πςνίξ (ηαοηυπνμκα) κα ακαπηφλεζξ ηδκ επίηνζζδ – πνάβια απ‟ ημ μπμίμ είζαζ ηχνα ζπεηζηά απαθθαβιέκμξ, ακ ηζ φρη απαθθαβιέκμξ απυ μνζζιέκεξ ακεπίβκςζηεξ γδθμηοπίεξ. Βίζαζ απαθθαβιέκμξ βζαηί μ ηαηχηενμξ ζοβηεηνζιέκμξ κμοξ, ακ ηαζ είκαζ ηαθήξ μθηήξ, είκαζ ζηδκ πενίπηςζή ζμο οπμηαβιέκμξ ζηδκ εκυναζδ ηαζ ημ αίζεδια. Ένβμ ζμο είκαζ κα ζοβηεκηνχζεζξ ηδκ εκένβεζα ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ ηαζ ηδξ ροπήξ ζημ κμο ηαζ – πςνίξ κα πάζεζξ ηίπμηε απυ ηδκ ηςνζκή ζμο εκμναηζηή ζηακυηδηα ηαζ δφκαιδ κα κζχεεζξ ηαζ κ‟ αβαπάξ – κα ενβάγεζαζ απ‟ ημκ ηυπμ ηδξ κμδηζηήξ δφκαιδξ. Ώκ ιπμνείξ κα ημ ηάκεζξ, ηυηε δ εκυναζή ζμο εα πάνεζ ηδκ ακαβηαία ιμνθή ηζ δ δφκαιδ πμο νέεζ απυ ζέκα εα ιεημοζζχζεζ ημ αίζεδια ζε ηαηακυδζδ. ΢οκεπχξ, πνζκ δζαθμβζζεείξ ηάεε ιένα, εα ζμο γδημφζα κα αζηείζαζ ζηδκ ζηακυηδηα κα απμζφνεζαζ ιέζα ζημ λνπ. Βζηζάγεζαζ ζοκήεςξ πμθφ ορδθά ζηδκ πενζμπή ηδξ αμοδδζηήξ ακηίθδρδξ (πμο είκαζ δ άζηδζδ ηδξ εκμναηζηήξ ζδζυηδηαξ) ή εζηζάγεζαζ πμθφ παιδθά ζημκ ηυζιμ ηδξ αζηνζηήξ επμπηείαξ. Αεκ ακαθένμιαζ εδχ ζηδκ αζηνζηή υναζδ ή ζημκ ροπζζιυ αθθά ζηδκ ακηαπμηνζηζηυηδηα πνμξ ημ αίζεδια. Πνέπεζ κα ιάεεζξ κα εεςνείξ ημ κμο ζακ ηέκηνμ αβκμφ θςηυξ. Πνέπεζ κα εθεοεενχζεζξ ηδ ζοκείδδζή ζμο απυ μπμζαδήπμηε ζηέρδ ημο κμο ζακ δζακυδζδ ηαζ πνέπεζ κα ιάεεζξ κα ημκ αθέπεζξ απθά ζακ έκα ζζπονυ ηάημπηνμ ημο θςηυξ ηδξ ροπήξ, πμο δζααζαάγεζ ηδκ ροπζηή ζμθία ζημκ ηυζιμ ηςκ ακενχπςκ. ΋ηακ ακαηαθφρεζξ αοηυ ημ ηέκηνμ ημο θςηυξ, ημ μπμίμ είκαζ μ κμοξ, πάνε εηεί ηδ εέζδ ζμο ζημ ηαεαοηυ ηέκηνμ ηδξ ζθαίναξ ηζ απ‟ αοηυ ημ ζδιείμ ζοκέπζζε ηδκ οπυθμζπδ ενβαζία πμο ηάκεζξ ιε ημκ υιζθυ ιμο, αθμφ ζοκδέζεζξ ηαηάθθδθα ηδκ ροπή ηαζ ημκ εβηέθαθμ. Ώκηζηεζιεκζηυξ ζμο ζημπυξ ζηδκ εοεοβνάιιζζδ εα είκαζ ηυηε μ κμοξ ηζ δ ζφκδεζή ημο ιε ηδκ ροπή ηαζ ημκ εβηέθαθμ. Ώοηυ είκαζ ηάπςξ δζαθμνεηζηυ απυ ηδ ζοκήεδ πανμοζίαζδ ροπήξ-κμο-εβηεθάθμο. Βίκαζ κμοξ-ροπή-εβηέθαθμξ. ΢οθθμβίζμο ζ‟ αοηυ. Ννέκβξηνο 1939 ΏΑΒΛΦΒ ΜΟΤ, Οθυηθδνδ δ παναζζεδηζηή γςή ζήιενα, πμο πανμοζζάγεηαζ ζακ έκα ακαβηαίμ θαιπνυ εέαια ηαζ ζακ ηάηζ πμο πνέπεζ κ‟ απμδεπεμφιε ακαπυηνεπηα, πενζθαιαάκεζ ηδ ζοκείδδζή ζμο. Μ‟ αοηυ εκκμχ υηζ οπάνπεζ θίβμ απ‟ ημ εζδζηυ ηαζ ημ ζδζαίηενμ ηδξ βμδηείαξ πμο γδηά κα ζε εθέβλεζ, υπςξ ζοιααίκεζ ζοκήεςξ ιε ημκ ημζκυ άκενςπμ. Βίκαζ ημ υθμ ζηνμαζθζγυιεκμ ιίαζια πμο ζπεδυκ ζε ηαηαπίκεζ βζαηί – υπςξ ζμο είπα πνζκ ιενζηά πνυκζα – είζαζ ηαηελμπήκ αζηνζημ-αμοδδζηυξ ζηδ ζοκείδδζή ζμο. Δ εκμναηζηή ζμο ζφθθδρδ ηδξ πναβιαηζηυηδηαξ ηαζ ηδξ αθήεεζαξ είκαζ πμθφ πάκς απ‟ ημ ιέηνζμ. Δ εοαίζεδηδ ακηαπυηνζζή ζμο ζηδ βμδηεία είκαζ ηζ αοηή επίζδξ ακαπηοβιέκδ. Γζ‟ αοηυ ημ θυβμ δ ροπή ζμο ζ‟ έπεζ μδδβήζεζ ζε ηυπμοξ υπμο (ζηδκ ακηαβςκζζηζηή γςή ημο ακενχπζκμο βέκμοξ) μ ηαηχηενμξ κμοξ ζμο πξέπεη ακαβηαζηζηά κα θεζημονβεί ηζ έηζζ ημ πάζια ιεηαλφ ηςκ δφμ ηφνζςκ παναβυκηςκ ζηδ γςή ζμο (ημο ακχηενμο εκμναηζημφ κμο ηαζ ηδξ αζηνζηήξ-ζοκαζζεδιαηζηήξ θφζδξ) ιπμνεί κα βεθονςεεί, εζζάβμκηαξ έηζζ ημ δζαθςηζζηζηυ έθεβπμ ημο ηαηχηενμο κμο ζοκ ηδκ ηακμκζηή ζοβηεηνζιέκδ ζηέρδ.

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

281

Ώοηυ δεκ είκαζ ηαηά ηακέκα ηνυπμ ιζα εφημθδ δζαδζηαζία, αθθά βζα έκα ιαεδηή ζακ εζέκα είκαζ ιζα δζαδζηαζία πμο ιπμνείξ κα ακηζιεηςπίζεζξ ιε βεκκαζυηδηα. ΢ηυπμξ ιμο είκαζ κα ζ‟ αθήζς κα βκςνίζεζξ ημ ζημπυ ηδξ ηςνζκήξ ζμο γςζηήξ δναζηδνζυηδηαξ. Αεκ είκαζ δ ακαγήηδζδ ημο πνήιαημξ βζα κα γήζεζξ μνεά ηαζ ζςζηά· δεκ είκαζ δ πθήνδξ απαζπυθδζδ ημο πνυκμο ζμο, μφηε είκαζ εέζδ ή δφκαιδ. Ώοηά δεκ είκαζ ηα αθδεζκά ηίκδηνα. Ο πναβιαηζηυξ ζημπυξ ηδξ ροπήξ ζμο είκαζ ημ βεθονςηζηυ ένβμ ηζ δ επίηεολδ δζμναηζημφ εθέβπμο πάκς ζε ιζα ζζπονή πνμζςπζηυηδηα, μδδβχκηαξ ζε έηζζ ζηδκ ακηζιεηχπζζδ ημο εαοημφ ζμο υπςξ είζαζ ηαζ ζημ κα ηάκεζξ ηζξ ακαβηαίεξ αθθαβέξ. ΋ηακ δ πνμζςπζηυηδηα ιπμνεί κα απμηζιδεεί αηνζαχξ ηαζ μζ επζηεφλεζξ ηδξ, ηα ζθάθιαηα ηζ μζ ζηακυηδηέξ ηδξ κα ιεηνδεμφκ ζςζηά ηζ υηακ έπεζηα εζηειιέκα οπμηάζζεηαζ ζημοξ ζημπμφξ ηδξ ροπήξ – ηυηε εα έπεζξ ηάκεζ έκα πμθφ ιεβάθμ αήια ιπνμζηά. Κζ αοηυ ηάκεζξ, αδεθθέ ιμο. Οζ αλίεξ ζμο είκαζ πζμ αθδεζκέξ απ‟ υζμ ήηακ πνζκ απυ θίβα πνυκζα. Οζ ιζηνέξ ημζκςκζηέξ αανυηδηεξ ηζ δ οπμθμβζζιέκδ επζθμβή θίθςκ δεκ ηοαενκά πζα μθμηθδνςηζηά ηδ ζηάζδ ζμο, ακ ηζ μζ ανπαίεξ ζοκήεεζεξ παναιέκμοκ αηυιδ. Πνζκ είημζζ πνυκζα ζε ηοαενκμφζακ μζ ημζκςκζηέξ ζημπζιυηδηεξ· ζήιενα δε ζοιααίκεζ αοηυ. Ήηακ έκα ιαηνφ ηαζ δφζημθμ ιάεδια βζα ζέκα κα θηάζεζξ ζε ιζα ηαθφηενδ αίζεδζδ ακαθμβίαξ, ιζα μνευηενδ ηνίζδ ηαζ ιζα θεπηυηενδ ακηίθδρδ ςξ πνμξ ημοξ ακενχπμοξ ηαζ ηζξ αλίεξ ημοξ· αοηυ εα ζε αμδεήζεζ εκενβά ζηδ δζάθοζδ ηδξ βμδηείαξ. Κάκεζξ πναβιαηζηή πνυμδμ ζηδκ οπενκίηδζδ ηδξ βμδηείαξ ημο ημζκςκζημφ ηυζιμο, ημο ηυπμο ηαζ ηδξ εέζδξ. Ώνπίγεζξ κα ζηέθηεζαζ ιε υνμοξ ηςκ ακενχπζκςκ υκηςκ, ανκμφιεκμξ έηζζ ηδκ ηαηαβςβή ζμο. ΢ε εηπθήζζεζ αοηυ, αδεθθέ ιμο; Δ βμδηεία ηδξ ηάζηαξ επδνεάγεζ αηυιδ πμθθά έεκδ ηαζ ημοξ θαμφξ ημοξ ηαζ ζ‟ αοηυ εα εέζεζ ηένια μ ηςνζκυξ πυθειμξ ηζ απ‟ αοηυ εα πνμαάθθεζ δ αλζξσπφηεηα – πθήνδξ ηαζ ζηακή κα θεζημονβεί ιε ακενχπζκμοξ ηνυπμοξ, απαθθαβιέκδ απ‟ ηζξ ηφνζεξ ηάζεζξ ηαζ ηονακκίεξ ημο πανεθευκημξ ηαλζημφ ζοζηήιαημξ, ηδξ παπαδμηναηίαξ ηαζ ηδξ μζημκμιζηήξ δζααάειζζδξ. ΢οθθμβίζμο ζ‟ αοηά, βζαηί είκαζ έκα ζδιείμ πμο δεκ έπεζξ δεζ ιε ζαθήκεζα ηαζ δ μνεή ηαηακυδζή ημο εα ηαεανίζεζ ημ δνυιμ ζμο πνμξ έκα εαοιαζηυ ιέθθμκ. ΢ηζξ γςέξ ηςκ ιαεδηχκ ημο ηυζιμο πναβιαηχκμκηαζ ηχνα ιεβάθα παβηυζιζα πνμαθήιαηα. Δ ακηαπυηνζζή ημοξ ζηζξ παβηυζιζεξ ζοκεήηεξ είκαζ πζμ εοαίζεδηδ ηαζ ηαπφηενδ ηαζ ζηδκ επαηυθμοεδ δζαοβή ζηέρδ ημοξ ανίζηεηαζ δ εθπίδα ηδξ παβηυζιζαξ ακαβέκκδζδξ. Έηζζ, αδεθθέ ιμο, ζηέρμο ηαζ ιδ πάκεζξ πνυκμ κα ζηεκμπςνζέζαζ βζ‟ αοηυ πμο ίζςξ θαίκεηαζ ζακ ζοβηαθοιιέκδ επίηνζζδ. ΢ΔΜΒΕΧ΢Δ: Ζ αληθαλφηεηα λα δερζεί ηελ θξηηηθή ή λα βαδίζεη κε ηαπεηλφηεηα ζην Γξφκν έρεη εμαπαηήζεη πξφζθαηξα απηφ ην καζεηή θη έηζη ζηακάηεζε ε άκεζε επαθή κε ηνλ φκηιν ηνπ Θηβεηαλνχ· ε απφθαζε ήηαλ ηνπ καζεηή θη φρη ηνπ Θηβεηαλνχ.

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

282

΢ημκ Ρ.G.C. Ηαλνπάξηνο 1936 ΏΑΒΛΦΒ ΜΟΤ, Καεχξ ανπίγς ηδκ ενβαζία ιμο ιαγί ζμο, πνμζπαεχ πνχηα απ‟ υθα κα λεηαεανίζς δφμ πνάβιαηα. Αε γδηχ απυ ζέκα ηοθθή οπαημή. Αεκ είκαζ αοηυξ μ ηνυπμξ ημο αθδεζκμφ ιαεδηή, μφηε μ δζηυξ ζμο ηνυπμξ. Γζ‟ αοηυ ιπμνείξ κα πανείξ. Ώθθά γδηχ ηδκ απυδεζλδ ημο πκεοιαηζημφ εηείκμο πεζναιαηζζιμφ πμο εα είκαζ πνυεοιμξ κα δχζεζ ζςζηή δμηζιή βζα ανηεηυ δζάζηδια ζ‟ εηείκα ηα πνάβιαηα πμο δεκ είκαζ ακηίεεηα ζηδκ ακαπηοζζυιεκδ εκυναζή ζμο. Βζφ μ ίδζμξ απμηηάξ αολακυιεκδ ζοκείδδζδ υηζ δ πκεοιαηζηή ζμο ακελανηδζία (πμο είκαζ έκα απυ ηα πμθοηζιυηενα πνμζυκηα ζμο) ιπμνεί κα οπενημκζζεεί ηαζ κα απμδεζπεεί ηαηά ηάπμζμ ηνυπμ ειπυδζμ. Δ εέζδ ζμο είκαζ ζαθήξ ηαζ μνεή, αθθά δεκ ηαηαθένκεζξ ηάπςξ κ‟ ακαβκςνίζεζξ ημ βεβμκυξ υηζ δ πνμζςπζηυηδηά ζμο δεκ είκαζ αηυιδ έκαξ ηαεανυξ αβςβυξ, μφηε δ εοεοβνάιιζζή ζμο ηαζ δ εζχηενδ πνμζανιμβή ζμο ζηδκ ροπή έπμοκ αηυιδ ηεθεζμπμζδεεί. Τπάνπεζ ιζα πζεακυηδηα, ή ιήπςξ υπζ, αδεθθέ ιμο, υηζ δ ζηαεενή ζμο ακηίδναζδ κα δεπεείξ μπμζαδήπμηε ελςηενζηή αμήεεζα, ακηζζηναηεφεηαζ ζοπκά ηδκ πνυμδυ ζμο. Δ οπεναμθζηή ζμο πνμθφθαλδ ιπμνεί κα μδδβήζεζ (ακ μλοκεεί) ζε έκα πκεφια απμιυκςζδξ ηαζ πςνζζηζηυηδηαξ πμο ιπμνεί κα είκαζ πμθφ ηαηαζηνεπηζηή βζα ηα ακαδουιεκα ηαζ αθδεζκά πκεοιαηζηά ζδακζηά. Τπάνπμοκ πάκηα εηείκμζ πμο ιπμνείξ κα αμδεήζεζξ ηαζ κα δζεβείνεζξ ηαζ ηςκ μπμίςκ ιπμνείξ κα δζεονφκεζξ ηδ ζοκείδδζδ. Ώοηή είκαζ δ ζοκεπήξ ζμο πνμζπάεεζα ηαζ πναβιάηςζδ βζαηί πάκηα οπδνεηείξ. Ώθθά οπάνπμοκ ελίζμο εηείκμζ πμο ιπμνμφκ κα ζμο δχζμοκ – ζημκ ηαηάθθδθμ ηυπμ ηαζ πνυκμ ημοξ – αοηυ πμο πνεζάγεζαζ βζα κα ηάκεζξ υ,ηζ απμηεθεί βζα ζέκα ημ επυιεκμ αήια πάκς ζηδκ Ώηναπυ. Κζ αοηυ ιπμνχ κα ζμο ημ δχζς, ακ εκδζαθένεζαζ βζα έκακ πενίπμο πνυκμ κα αζπμθδεείξ ιαγί ιμο ζε ιενζηά πεζνάιαηα ηαζ κα απμδεπεείξ μνζζιέκεξ απθέξ αθδεζκέξ απυρεζξ. ΢ηδκ πμνεία αοημφ ημο πεζναιαηζζιμφ ιπμνείξ άναβε κα αημθμοεήζεζξ πζζηά ηζξ ιεηαδζδυιεκεξ μδδβίεξ; Μπμνείξ μπμζαδήπμηε ζηζβιή κα ζηαιαηήζεζξ. Αε ζμο γδηχ ηακεκυξ είδμοξ πνμζςπζηή αθμζίςζδ. Αε εα ζμο γδηδεεί κα ηάκεζξ ηίπμηε βζα ημ μπμίμ εβχ δε εα επζπεζνχ (ηαοηυπνμκα) κα επελδβχ ηδκ αζηία ηαζ ημκ ακηζηεζιεκζηυ ζημπυ. Ώθθά εκχ εα ενβάγεζαζ ζημκ υιζθυ ιμο, εα ζοιιμνθχκεζαζ άναβε ιε ηζξ μδδβίεξ ιμο ηαζ εα απέπεζξ απυ επζηνίζεζξ ηζ απυ εζηαζίεξ ιζαξ οπεναμθζηά ακαθοηζηήξ θφζδξ ςζυημο ανς πνυκμ κα ζμο απμδείλς ηδκ αλία αοημφ πμο πνμζπαεχ κα ηάκς; Αχζε ιμο, αδεθθέ ιμο, δφμ πνυκζα ηαζ ιεηά εα ιπμνείξ κα εηηζιήζεζξ αοηυ πμο ιπμνχ κα δχζς εβχ ηζ μ υιζθμξ. Πνμζπάεδζα κα ζε θένς ιέζα ζηδκ μιαδζηή ιμο ενβαζία βζα δζάθμνμοξ θυβμοξ. Ο πνχημξ θυβμξ ήηακ υηζ μ ηφπμξ ημο κμο ζμο εα είκαζ πμθφηζιμξ βζα ημκ υιζθμ ηζ υηζ ιπμνείξ κα ιε αμδεήζεζξ ιε ηδ δζδαηηζηή ζμο ζηακυηδηα, βζαηί είζαζ ηαθά ηαηανηζζιέκμξ ζηδκ αηαδδιασηή πθεονά ηδξ εείαξ ηέπκδξ ηαζ βκςνίγεζξ πενζζζυηενα απυ ηα ιέθδ ημο μιίθμο, υπςξ αηνζαχξ μ Ε.S.G-L. είκαζ πζμ πμθφ έιπεζνμξ ζηδκ επζζηήιδ ηδξ ροπμθμβίαξ απυ μπμζμκδήπμηε απυ ζαξ. Οζ ενςηήζεζξ ζμο ηαζ ηα πενζζηαζζαηά ηείιεκά ζμο εα έπμοκ αλία βζα ημκ υιζθμ.

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

283

Αεφηενμ, ακ εβηαηαθείρεζξ πνμζςνζκά ηδ ζηάζδ ζμο ηδξ κμδηζηήξ απμιυκςζδξ (πμο ααζίγεηαζ ηάπςξ ζημ θυαμ – έκα θυαμ απχθεζαξ πνυκμο ηαεχξ ζδζμπμζείζαζ ηα κμδηζηά ζθάθιαηα ηςκ άθθςκ), δ μιαδζηή ηαφηζζδ πμο απαζηείηαζ εα δζεονφκεζ πμθφ ηδκ ηαηακυδζή ζμο. Αζάααζε υζα έπς κα πς ζηζξ βεκζηέξ μδδβίεξ ζπεηζηά ι‟ αοηή ηδκ μιαδζηή πνμζπάεεζα ηαζ πνμζπάεδζε κα ζοκενβαζεείξ – βζα θίβμ ημοθάπζζημκ. Δ αλία ηδξ μιαδζηήξ ενβαζίαξ ιπμνεί αηυιδ κα αανφκεζ πενζζζυηενμ ςξ πνμξ ηα απμηεθέζιαηά ηδξ απυ ηδ δζδαζηαθία πμο ιπμνεί κα ζμο δχζς. ΢ηδ Νέα Βπμπή πμο έπεζ ακαηείθεζ, ηάεε αθδεζκή ενβαζία είκαζ νκαδηθή εξγαζία, ιε ημ άημιμ οπμηαβιέκμ ζημ μιαδζηυ ηαθυ. Ώοηή ηδκ ηαφηζζδ πνέπεζ αηυιδ κα ηδ ιάεεζξ. Σα ιέθδ ηςκ κέςκ μιίθςκ πνέπεζ κα ιάεμοκ κα ηαοηίγμκηαζ ιε ηδκ οπμηεζιεκζηή έθεζδ ηαζ ημ ζηυπμ ημο μιίθμο, αθθά υπζ ιε ηδκ μνβακςηζηή πθεονά πμο ιέκεζ πάκηα ζημ πενζεχνζμ. Ώοηυ δε εα είκαζ εφημθμ βζα ζέκα. Οζ μιάδεξ, υπςξ ηαζ ηα άημια, έπμοκ ηζξ ηνεζξ θεζημονβζηέξ υρεζξ ημοξ. Βηείκδ ηδξ ελςηενζηήξ εκενβμφ μνβάκςζδξ είκαζ δ ιυκδ πμθφ βκςζηή. Δ δεφηενδ υρδ, ηδξ μιαδζηήξ πενζεηηζηυηδηαξ, είκαζ εηείκδ πμο πνέπεζ κα ιάεεζξ ηαζ ιε ηδκ μπμία πνέπεζ κα ηαοηζζεείξ. Σχνα, αδεθθέ απυ παθζά, αξ ζμο δχζς ημ δζαθμβζζηζηυ ένβμ πμο επζεοιχ κα ηάκεζξ. Γζα έλζ ιήκεξ ζηαιάηδζε ηδκ ακαπκεοζηζηή άζηδζδ πμο ηάκεζξ ηαζ ηδκ μπμία μκμιάγεζξ οπμβάζηνζα ακαπκμή, βζαηί γςμβμκεί ηονίςξ ηα ηέκηνα ηάης απ‟ ημ δζάθναβια ηαζ ζε ζέκα – ανηεηά πενίενβα – γςμβμκείηαζ ημ ηέκηνμ ζηδ αάζδ ηδξ ζπμκδοθζηήξ ζηήθδξ… Πνμζπαεχ κα αθοπκίζς ηδ δδιζμονβζηή θακηαζία ηαζ κα απεθεοεενχζς ηδκ αίζεδζή ζμο ηδξ ελεζδζηεοιέκδξ δφκαιδξ ζε μνζζιέκεξ πενζμπέξ. Δ επζεοιία ημο θίθμο ηαζ ζοκενβάηδ ζμο, ημο Θζαεηακμφ, είκαζ κα ιπμνέζεζ ημ θςξ πνάβιαηζ κα θάιρεζ πάκς ζημ δνυιμ ζμο ηαζ κα ζε μδδβήζεζ ζε αολδιέκδ πνδζζιυηδηα. Ηνχληνο 1936 ΏΑΒΛΦΒ ΜΟΤ, Βίζαζ ιζα ροπή δεφηενδξ αηηίκαξ ηζ έπεζξ ιζα πνμζςπζηυηδηα έαδμιδξ αηηίκαξ. Ώοηή δ έαδμιδ αηηζκζηή πνμζςπζηυηδηα ζμο επζηνέπεζ κα ενβάγεζαζ δναζηήνζα ιε πμθθμφξ ηνυπμοξ πάκς ζημ θοζζηυ πεδίμ, εκχκμκηαξ ηδκ οπμηεζιεκζηή πναβιαηζηυηδηα ηαζ ηδκ ελςηενζηή ιμνθή. Σμ αίζεδιά ζμο υηζ οπάνπεζ ιέζα ζμο έκδεζλδ πέιπηδξ αηηζκζηήξ δναζηδνζυηδηαξ μθείθεηαζ ζημ βεβμκυξ υηζ δ αηηίκα αοηή ήηακ δ αηηίκα ηδξ πνμζςπζηυηδηάξ ζμο ζηδκ πνμδβμφιεκδ γςή ζμο ηαζ ζοκεπχξ είκαζ βζα ζέκα δ βναιιή εθάπζζηδξ ακηίζηαζδξ. Πνχημ, αδεθθέ ιμο, εα ήεεθα κα ζ‟ εοπανζζηήζς βζα ημκ ηνυπμ ιε ημκ μπμίμ έπεζξ ακαθάαεζ αοηή ηδκ ενβαζία ηαζ βζα ηδ ζοκενβαζία ζμο ζηδκ πνμζπάεεζα ηδξ οπμηεζιεκζηήξ ζοβπχκεοζδξ ημο μιίθμο. Έπεζξ ενβαζεεί ηαθά ηαζ ζηθδνά ηαζ ιμθμκυηζ λένς πςξ δε γδηάξ επαίκμοξ, αλίγεζ ιενζηέξ θμνέξ κα βκςνίγεζ ηακείξ πςξ μζ πνμζπάεεζέξ ημο ηανπμθμνμφκ. Καηά ηακέκακ ηνυπμ δεκ είκαζ εφημθδ δ ενβαζία ζ‟ αοηυ ημκ υιζθμ. ΢ηα έλζ ιέθδ πμο ηχνα ενβάγμκηαζ ιαγί, οπάνπμοκ πέκηε εβχ δεφηενδξ αηηίκαξ. Ώοηυ είκαζ εκδζαθένμκ βζαηί θακενχκεζ ιζα ηονζανπζηή ζηακυηδηα ζημκ υιζθμ κα εεναπεφεζ ηαζ κα

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

284

δζδάζηεζ ηζ αοηά ζε ηεθεοηαία ακάθοζδ είκαζ μζ δφμ ηφνζμζ ακηζηεζιεκζημί ζημπμί ζμο. Ώοηυ πνέπεζ κα ημ ζοθθάαεζξ ηαζ κα ημ ηαηακμήζεζξ. Δ εεναπεία δεκ είκαζ απαναίηδημ κα είκαζ θοζζηή ζημ ακηζηείιεκυ ηδξ. Δ ακχηαηδ ιμνθή εεναπείαξ ζήιενα είκαζ πζεακυκ δ ροπμθμβζηή. Ώοηή αέααζα πνμηαθεί θοζζηά απμηεθέζιαηα. ΋ηακ έκαξ εεναπεοηήξ ιπμνεί κα ζοκδοάζεζ ιέζα ημο ηαζ ηα δφμ πεδία δναζηδνζυηδηαξ ηαζ κα επζθένεζ ηδκ ροπμθμβζηή εηείκδ ζφκεεζδ ηαζ ιζα επαηυθμοεδ θοζζηή εεναπεία, ηυηε πμθθά, πάνα πμθθά, ιπμνμφκ κα βίκμοκ. ΐνίζημοιε επίζδξ ηνεζξ βναιιέξ δφκαιδξ έηηδξ αηηίκαξ. Ώοηέξ πνμηαθμφκ ηδ ζοβηεηνζιέκδ εηείκδ χεδζδ πμο ηείκεζ ζηδκ φζηαηδ επζηοπία, αθθά επίζδξ ιζα ηάζδ ζημ θακαηζζιυ. Ώπ‟ αοηυκ πνέπεζ κα θοθαπεμφιε· βζα ημοξ εηπαζδεουιεκμοξ ιαεδηέξ μ θακαηζζιυξ είκαζ ακεπζεφιδημξ. ΢ηδ ζφκημιδ αοηή ακάθοζδ ηςκ αηηζκζηχκ δοκάιεςκ πμο πανμοζζάγμκηαζ ζ‟ αοηυ ημκ υιζθμ, είκαζ θακενυ υηζ πνέπεζ κα ανεζξ ζδιεία επαθήξ. Σμ πνυαθδια δφμ ζοιιαεδηχκ ζμο, ακ ηζ υπζ απυθοηα υιμζμ, έπεζ πμθθέξ μιμζυηδηεξ απυ ηδ ζημπζά ηδξ ροπήξ. Θα πνμζεέζς εδχ υηζ ημ ζδιείμ ελέθζλδξ ηςκ ιαεδηχκ ηζ δ εέζδ ημοξ πάκς ζηδκ Ώηναπυ ηδξ Μαεδηείαξ ανίζηεηαζ ελμθμηθήνμο ιεηαλφ ημοξ, ιε ηζξ ροπέξ ημοξ ηαζ ιε ιέκα ηαζ δε πνεζάγεηαζ κα απαζπμθεί ηδκ πνμζμπή ηακεκυξ άθθμο πνμζχπμο. Βίκαζ ιζα εκηεθχξ άζημπδ εζηαζία απυ ιένμοξ ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ. Βπζζφνς ιυκμ ηδκ πνμζμπή ζμο ζ‟ αοηά ηα ζδιεία επζημζκςκίαξ, ελαζηίαξ ηδξ αλίαξ ημοξ ζηδκ μιαδζηή μθμηθήνςζδ. Αεκ εα αθθάλς ηχνα ηδ δζαθμβζζηζηή ενβαζία ζμο. Ο νοειυξ δζα ημο δζαθμβζζιμφ πνεζάγεηαζ πνυκμ βζα κα εδναζςεεί ηαζ δεκ έπεζξ ενβαζεεί ζ‟ αοηυκ βζα ανηεηυ πνμκζηυ δζάζηδια χζηε κα έπεζξ ηα απμηεθέζιαηά ημο. Ο νοειυξ πμο πνμζπαεχ κα δζαηνίκς υηζ εθέβπεζ δεκ είκαζ αηυιδ επανηήξ ηαζ δε εα ζε αθάρεζ κα ζοκεπίζεζξ αοηέξ ηζξ αζηήζεζξ. Πνμζπάεδζε κα απμζαθδκίζεζξ ηαζ κα ειααεφκεζξ ηδκ εοεοβνάιιζζή ζμο ακάιεζα ζηδκ πνμζςπζηυηδηα ηαζ ηδκ ροπή. Ηαλνπάξηνο 1937 ΏΑΒΛΦΒ ΜΟΤ, Βνβάζεδηεξ ζηθδνά ημοξ ηεθεοηαίμοξ έλζ ιήκεξ ηαζ πανυηζ δε πνεζάγεζαζ επαίκμοξ, δ ενβαζία ζμο ήηακ εηπθδηηζηά ακζδζμηεθήξ. Ήεεθα κα λένεζξ πςξ ημ έπς ζδιεζχζεζ. Βνβάζεδηεξ ζηαεενά ηαζ οπμηεζιεκζηά ζηδ δδιζμονβία μιαδζηήξ ανιμκίαξ ηαζ ηαηακυδζδξ· πνμζπάεδζεξ ζοκεζδδηά κα θένεζξ ηδ δεφηενδ αηηζκζηή ζμο δφκαιδ ζημ γήηδια ηδξ μιαδζηήξ μθμηθήνςζδξ. Κάκμκηάξ ημ ζοκημκίζεδηεξ ι‟ έκα γςηζηυ πνυαθδια ημο μιίθμο. Ώοηυξ μ υιζθμξ ηςκ ιαεδηχκ (πμο ζοκδέεηαζ ιε ημ Άζναι ιμο) δεκ ιπμνεί κ‟ ανπίζεζ ηδκ πναβιαηζηή ημο οπδνεζία πνζκ ηα ιέθδ ημο θεζημονβήζμοκ ζε αδζάζπαζηδ εκυηδηα. Σμ πνυαθδια είκαζ κα αμδεήζεζξ ηαζ κα ζοκδνάιεζξ ηδ δζαδζηαζία αοηή οπμηεζιεκζηά ηαζ ιε αθδεζκή απνμζςπία. Συζμζ πμθθμί ιαεδηέξ ηείκμοκ κα επδνεάγμοκ ιε ημ ζοβηεηνζιέκμ κμο ημοξ αοηέξ ηζξ ζπέζεζξ ηαζ ζοπκά ηαηαθήβμοκ ζηδ δζαηάναλδ ημο νοειμφ ημοξ. ΋,ηζ πνεζάγεηαζ είκαζ αβάπδ, ηαηακυδζδ ηαζ πάθζ αβάπδ, αημθμοεμφιεκδ απυ ζζβή. Ώοηυ ημ έπεζξ επζπεζνήζεζ ιε επζηοπία. ΢οκέπζζε κα ημ ηάκεζξ ηαζ ηνάηδζε πάκηα έκα άβνοπκμ πκεφια χζηε κα δζαηδνδεεί ημ ορδθυ ζμο επίπεδμ. Τπάνπμοκ πμθθά πμο πνέπεζ κα βίκμοκ ημκ επυιεκμ πνυκμ ηζ υθα πνέπεζ κα

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

285

πνμζεββζζεμφκ απυ ηδ ζημπζά ηδξ ροπζηήξ επαθήξ, πμο κ‟ αημθμοεείηαζ απυ απμηεθεζιαηζηυηδηα ζημ θοζζηυ πεδίμ. Τπάνπεζ έκα ζδιείμ ζημ μπμίμ ζμο γδηχ κα ενβαζεείξ ζηδ δζάνηεζα ηςκ επυιεκςκ αοηχκ ιδκχκ, βζαηί ζοκζζηά βζα ζέκα ημ επυιεκμ αήια πάκς ζηδκ Ώηναπυ ηδξ Μαεδηείαξ. Πνμζπάεδζε κα επζηφπεζξ ιζα ηέημζα δοκαιζηή επαθή ιε ηδκ ροπή ζμο ηάεε πνςί (πνμημφ ανπίζεζξ ηδκ ηαεδιενζκή ενβαζία) χζηε δ δφκαιδ ηζ δ ζμθία πμο πνμζεββίγεζξ ηυηε ηαζ δ ηαεανυηδηα ημο ακμζπημφ αβςβμφ εα ζε μδδβμφκ ζηζξ ηαεδιενζκέξ δναζηδνζυηδηεξ ρσξίο ηε ζπλερή αλάκλεζε ηεο αλάγθεο δηαηήξεζεο ηεο επαθήο. Ώοηυ είκαζ έκα απυ ηα πνχηα αήιαηα ζηδ κευηενδ ακηίθδρδ ηδξ χπαξμεο. Συζμζ πμθθμί άκενςπμζ κνρζνχλ ζημ ένβμ κα είκαζ ιαεδηέξ. ΢‟ έκα μνζζιέκμ ζηάδζμ αοηυ είκαζ ζςζηυ, ηαηάθθδθμ ηαζ πμθφ ακαβηαίμ, αθθά πνέπεζ κα αημθμοεείηαζ απυ ιζα ζοκεζδδηή, δοκαιζηή, νοειζηή επαθή ηάεε εζημζζηέζζενζξ χνεξ. Συηε δ μνιή πμο ακαπηφζζεηαζ είκαζ ανηεηή βζα κα ζε ιεηαθένεζ ζηδκ πθήνδ γςή ηδξ οπδνεζίαξ ζμο. Μζα θμνά ηδκ διένα πνέπεζ κα επζδζχηεζξ ηδκ επακαθυνηζζδ ηζ ακ δ ενβαζία βίκεηαζ μνεά, εα είκαζ ανηεηυ. Σα άθθα ηαεδιενζκά ζδιεία επαθήξ ζμο δεκ πνμμνίγμκηαζ κα ζε αμδεήζμοκ πνμζςπζηά. Οφηε πνμμνίγμκηαζ βζα ηδκ πκεοιαηζηή ζμο ακαγςμβυκδζδ. Βίκαζ μζ ζηζβιέξ ηαηά ηζξ μπμίεξ ζοκημκίγεζαζ ιε ηδκ εονφηενδ γςή ηδξ Εενανπίαξ ηαζ ημο Νέμο Οιίθμο Yπδνεηχκ ημο Κυζιμο. Ώοηυ εέθς κα ημ εοιάζαζ. Πχξ ηυηε εα ηάκεζξ αοηή ηδκ πνμζέββζζδ βζα δοκαιζηή δζέβενζδ; Ώοηυ είκαζ ημ άιεζμ πνυαθδιά ζμο ηαζ βζα κα ζε αμδεήζς πνμηείκς ημ δζαθμβζζιυ πμο πενζβνάθεηαζ παναηάης: 1. Βοεοβνάιιζζδ. Βπζηοβπάκεηαζ ζοκεζδδηά ηζ υζμ ημ δοκαηυ ηαπφηενα.

2. Έπεζηα, ιε δζηά ζμο θυβζα, δζαηδνχκηαξ ημ κμο ζηαεενά ζημ θςξ ηζ εζηζαζιέκμξ υζμ ρδθυηενα ζμο είκαζ δοκαηυ ζημ ηεθάθζ, πνυζθενε ημκ εαοηυ ζμο ζηδκ ροπή βζα επακαθυνηζζδ.

3. ΢οκέπζζε ιε ηνία θεπηά (βζαηί αοηυ είκαζ έκα ανηεηά ιεβάθμ δζάζηδια, αδεθθέ ιμο) πθήνμοξ ζζβήξ, δζαηδνχκηαξ, ακ ιπμνείξ, ιζα αιεηαηίκδηδ ζοκείδδζδ. Δ θυνηζζδ ιε πκεοιαηζηυ θςξ ηαζ δφκαιδ ιπμνεί ηυηε κα ζοιαεί. Πχξ βίκεηαζ αοηυ; Γίκεηαζ απυ ηδκ ροπή, ημκ αθδεζκυ ζμο εαοηυ, πμο ζοβηεκηνχκεζ εζέκα, ηδκ πνμζςπζηυηδηά ηδξ, κέζα ηεο – ιζα δζαδζηαζία ηαφηζζδξ βζα ηδκ μπμία πνέπεζ κ‟ αβςκζζεείξ. Ώοηυ είκαζ εηείκμ πμο μζ ιοζηζηζζηέξ ηδξ Καεμθζηήξ Βηηθδζίαξ μκμιάγμοκ “αθδεζκή δνειία έκςζδξ”.

4. Έπεζηα πνέπεζ κα αημθμοεήζεζ ιζα ζηζβιή ηαηά ηδκ μπμία εα επζδζχλεζξ κα ακηζθδθεείξ υηζ αοηυ πμο έηακε δ ροπή είκαζ βεβμκυξ. Ώοηυ ζοκεπάβεηαζ ηδκ ακακεςιέκδ δναζηδνζυηδηα ηςκ κμδηζηχκ δζαδζηαζζχκ.

5. Έπεζηα ιε ηδ πνήζδ ηδξ δδιζμονβζηήξ θακηαζίαξ ιεηάθενε αοηή ηδκ δθέηηνζζδ (ακ ιπμνχ κα πνδζζιμπμζήζς ηέημζα θέλδ), αοηή ηδ δζέβενζδ ηζ αοηή ηδ θχηζζδ ηάης ζημ ζοκαζζεδιαηζηυ ζχια, ελαβκίγμκηάξ ημ ηαζ πνμζπαεχκηαξ κα δζαθφζεζξ ηζξ βμδηείεξ ημο. Άθδζέ ηδκ κα πενάζεζ ζανςηζηά δζα ημο αζηνζημφ ζχιαημξ.

6. Καηυπζκ ζηδ θοζζηή εβηεθαθζηή ζοκείδδζδ εεχνδζε ημκ εαοηυ ζμο ζακ

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

286

ζοκεζδδηυ δέηηδ ηδξ δφκαιδξ ηαζ ηδξ ζμθίαξ πμο πνεζάγεζαζ ζηδκ οπδνεζία. Πνμπχνδζε έπεζηα ζηδ γςή ηαζ ηδκ οπδνεζία ζμο ηαζ έθπζγε ηαζ ράπκε βζα απμηεθέζιαηα. Οθηψβξηνο 1937 Ο ενεοκδηζηυξ ζμο κμοξ, αδεθθέ ιμο, είκαζ έκα αθδεζκυ μιαδζηυ ηεθάθαζμ, αθθά υηακ εηθνάγεηαζ ιε υνμοξ ζφβποζδξ ή δζακμδηζηήξ ηνζηζηήξ αιθζαμθίαξ, ιπμνεί κα εζζάβεζ ηαηαζηνεπηζηή δφκαιδ. Υνδζζιμπμίδζε ηδ βκχζδ πμο έπεζξ βζα κα ημκίγεζξ ηα βεβμκυηα βζα ηα μπμία είζαζ ζίβμονμξ. Πάνε ηδ εέζδ ζμο πάκς ζηζξ ααζζηέξ αεααζυηδηεξ ηαζ κα εοιάζαζ υηζ ιε ηδ ζφκεεζδ ηςκ θαζκμιεκζηά ακηζθαηζηχκ πενζπθμηχκ εα επέθεεζ ηεθζηά θχηζζδ. ΢οκεπχξ, αδεθθέ ιμο, ιπμνχ κα ηάκς ηίπμηε άθθμ εηηυξ απ‟ ημ κα ζμο πς κα πενζιέκεζξ οπμιμκεηζηά; ΢ηδκ απμηνοθζζηζηή εηβφικαζδ παναιέκεζ ααεζά αθδεζκυ ημ ανπαίμ βκςιζηυ υηζ “θίβδ βκχζδ είκαζ πνάβια επζηίκδοκμ”. Δ Ώηναπυξ πμο μδδβεί ζηδκ πακημβκςζία είκαζ ιζα αηναπυξ παβίδςκ ηαζ δοζημθζχκ. ΢μο έπεζ πμηέ πενάζεζ απ‟ ημ κμο ηζ πενζπθμηέξ ακηζιεηςπίγμοκ ηα Μεβάθα ΋κηα ηαεχξ αζπμθμφκηαζ ζοκεπχξ ιε ιζα δζανηχξ ιεηαααθθυιεκδ ακενςπυηδηα; Οζ ανπέξ παναιέκμοκ αζχκζα ίδζεξ. Ώθθά μζ ηεπκζηέξ ηζ μζ ιέεμδμζ πανμοζίαζδξ αθθάγμοκ ζε ηάεε ηφηθμ, επεζδή μ δεηηζηυξ ελμπθζζιυξ ημο ακενχπμο ιεηααάθθεηαζ ζηαεενά ηαζ αεθηζχκεηαζ. Ώοηή δ αεθηίςζδ δε ζδιαίκεζ ακαβηαζηζηά έκακ εοημθυηενμ ηφπμ ιαεδηή· ζοπκά ζδιαίκεζ ημ ακηίεεημ. Ο Αάζηαθμξ δεκ πνέπεζ ιυκμ κα ιεηαδίδεζ ηδκ ανπαία αθήεεζα ιε έκα κέμ ηνυπμ, αθθά πνέπεζ ζοπκά κα ελμοδεηενχκεζ ηζξ εδναζςιέκεξ ζοκήεεζεξ ζηέρδξ ηαζ ηδκ ακοπμιμκδζία εκυξ οπεναμθζηά ακοπυιμκμο κμο. ΢οθθμβίζμο ζηα παναηάης εέιαηα: 1μξ ιήκαξ – Δ πνήζδ ηςκ πενζχκ ζηδ εεναπεία.

2μξ ιήκαξ – Δ ηαθθζένβεζα ηδξ οπμιμκήξ ζηδ δζάβκςζδ.

3μξ ιήκαξ – Ο πανάβμκηαξ ημο πνυκμο ζηδ εεναπεία.

4μξ ιήκαξ – Δ “απμηνοθζζηζηή αθαίνεζδ” ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ ζηδ εεναπεία.

5μξ ιήκαξ – Δ ακαβκχνζζδ ημο ηάνια ζηδ εεναπεία.

6μξ ιήκαξ – Δ αθθδθεπίδναζδ ηδξ αβάπδξ ζηδ εεναπεία. Θα ζμο πνυηεζκα ιεηά απυ ζημπαζιυ ηάεε ιήκα κα ζοκμρίγεζξ ηα ζοιπενάζιαηά ζμο ζε έλζ δδθχζεζξ – ζφκημιεξ ηαζ αηνζαείξ. Μάξηηνο 1938 ΏΑΒΛΦΒ ΏΠΟ ΠΏΛΕΏ, Θα ήεεθα κα ζμο γδηήζς κα ζηνέρεζξ ημ ιάηζ ζμο, ημ ιάηζ ηδξ εζχηενδξ πκεοιαηζηήξ δζυναζδξ, πίζς ζηα μηηχ πνυκζα πμο πέναζακ ηαζ κ‟ αθοπκίζεζξ έηζζ ηδκ ακαβκχνζζδ υηζ ζημ πνμκζηυ αοηυ δζάζηδια ζμο έπμοκ ζοιαεί ηνία πνάβιαηα: 1. Ο πνμζακαημθζζιυξ ζμο ζηδκ πναβιαηζηυηδηα έπεζ ζηαεενμπμζδεεί· ααδίγεζξ ζαθχξ πνμξ ημ ζηυπμ ζμο ηαζ ηίπμηε δεκ ιπμνεί κα ζε απμηνέρεζ. Δ πνυμδυξ ζμο ιπμνεί κα επζαναδοκεεί απυ ηζξ πενζζηάζεζξ ηαζ ηδκ ακενχπζκδ αδοκαιία, αθθά ηίπμηε δεκ ιπμνεί κα ζηαιαηήζεζ ηδκ πνυμδυ ζμο.

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

287

2. Οζ πνμζςπζηέξ ζμο ελανηήζεζξ (απ‟ ημκ εαοηυ ζμο ηζ απυ άθθμοξ) ελαζεεκμφκ ααζζηά ηζ έπεζξ ιάεεζ ιζα “εεία δοζπζζηία” πνμξ ηζξ ακηζδνάζεζξ ημο ιζηνμφ εαοημφ ηαζ ηζξ ζηάζεζξ ημο. Ήζμοκ αέααζμξ βζα ηδκ άπμρή ζμο πνζκ μηηχ πνυκζα, ζδζαίηενα ζημ ηιήια ηδξ γςήξ ηαζ ηδξ εηπαίδεοζήξ ζμο.

3. Δ ζδιαζία ηδξ οπμιμκεηζηήξ ακαιμκήξ ζπεηζηά ιε ημοξ ακενχπμοξ πμο είκαζ ημκηά ζμο, ημοξ πεθάηεξ ζμο, ημοξ ζοιιαεδηέξ ζμο ηαζ ιέκα, ακαπηφζζεηαζ ζζπονά ιέζα ζμο ηζ αοηυ είκαζ έκα απυ ηα πνχηα ιαεήιαηα πμο πνέπεζ κα ηονζανπήζεζ μ ιαεδηήξ. Σα επαηυθμοεα ηςκ ηνζχκ αοηχκ ακαπηφλεςκ ηαζ ημ απμηέθεζιά ημοξ ζηδκ ηαεδιενζκή ζμο γςή ζημ βναθείμ, ζημ ζπίηζ, ζημ πενζαάθθμκ ηαζ ημκ υιζθμ είκαζ πζα εκηεθχξ ζαθή ηαζ εα ήεεθα κα ζμο ημ εοιίζς. Θα λένεζξ ιέζα ζμο ημ θυβμ βζα ημκ μπμίμ έθενα ζηδκ πνμζμπή ζμο αοηά ηα αήιαηα πνμυδμο. Έπεζ πναβιαηζηή αλία βζα έκα ιαεδηή κα ζοκμρίγεζ ηαηά ηαζνμφξ ηδκ επζηοπία ηαζ κα ηδκ παναδέπεηαζ. Έκαξ κέμξ ηφηθμξ πνμηφπηεζ πάκηα απυ ηέημζεξ ζηζβιέξ ακαβκςνίζεςκ ηαζ ζοιπεναζιάηςκ ηαζ εζζένπεζαζ ηχνα ζ‟ έκακ ηέημζμ ηφηθμ. Να είζαζ θμζπυκ πνμεημζιαζιέκμξ βζα έκα ααεφηενμ υναια ηαζ βζα έκα κέμ ηφηθμ δμηζιαζίαξ. Θα ιπμνμφζεξ κα ιε νςηήζεζξ, αδεθθέ ιμο, ζε ηζ ζοκίζηαηαζ ιζα ηέημζα πνμεημζιαζία. Γζα ζέκα πνέπεζ κα είκαζ ιζα ζηαεενή “ζηάζδ ζε πκεοιαηζηή φπανλδ” πμο ζηδκ πενίπηςζή ζμο (ελαζηίαξ αηηζκζηχκ ζοκδέζεςκ) ζδιαίκεζ κα ζηέηεζξ ζηδκ αηηζκμαμθία ηδξ αβάπδξ – ιζαξ αβάπδξ πμο δεκ ηαθακηεφεηαζ πμηέ ηαζ δεκ επζηνέπεζ ζε ηαιζά πνμζςπζηή ακηίδναζδ κα ζημηεζκζάζεζ ηδ θάιρδ ηδξ. Ώκαθένμιαζ εδχ ζηδκ ροπζηή αβάπδ ηαζ οπμιμκή ηζ υπζ ζε μπμζαδήπμηε ζοκαζζεδιαηζηή έηθναζδ εκυξ ηαθά ακαπηοβιέκμο αζηνζημφ ζχιαημξ, υπςξ αοηυ πμο πςνίξ αιθζαμθία έπεζξ. Έκα ηέημζμ αζηνζηυ ζχια, ηαηάθθδθα πεζεανπδιέκμ, βίκεηαζ έκαξ αβςβυξ βζα ηδκ ροπή ηζ απμηεθεί έκα μιαδζηυ ηεθάθαζμ ιε ιεβάθδ πνδζζιυηδηα. Νςνίηενα ζμο έδςζα ιενζηέξ ζπενιαηζηέξ ζηέρεζξ βζα κ‟ απμηεθέζμοκ ημ ζπένια ημο δζαθμβζζιμφ ζμο. Σμ έηακα έπμκηαξ ηαηά κμο έκακ απχηενμ ζημπυ. Ο δζαθμβζζιυξ εεςνείηαζ ζοπκά ζακ ιέζμκ εδναίςζδξ ροπζηήξ επαθήξ. Οζ άκενςπμζ υιςξ λεπκμφκ ζοπκά υηζ αοηή δ επαθή πναβιαημπμζείηαζ ζοκήεςξ απυ ιζα εζχηενδ ζημπαζηζηή ζηάζδ ημο κμο, απυ ιζα γςή δμζιέκδ ζηδκ οπδνεζία ηαζ ηδκ ακζδζμηέθεζα ηζ απυ ιζα απυθαζδ πεζεάνπδζδξ ηδξ ηαηχηενδξ θφζδξ χζηε κα ιπμνεί κα βίκεζ έκαξ αθδεζκυξ αβςβυξ βζα ηδκ ροπή. ΋ηακ εηθναζεμφκ πθήνςξ μζ ηνεζξ αοηέξ ιέεμδμζ ακάπηολδξ ηαζ βίκμοκ ιζα ηάζδ γςήξ ή ιυκζιεξ ζοκήεεζεξ, ηυηε μ δζαθμβζζιυξ ιπμνεί κα ιεηαθενεεί ζε ιζα άθθδ ηαηδβμνία πνδζζιυηδηαξ ηαζ κα πνδζζιεφζεζ ζακ ιζα ηεπκζηή βζα ηδκ ακάπηολδ ηδξ εκυναζδξ ηαζ ηδ θφζδ ηςκ μιαδζηχκ πνμαθδιάηςκ. ΢‟ αοηή ηδ πνήζδ ημο δζαθμβζζιμφ επζδζχης κα ηαηεοεφκς ηδκ πνμζμπή ζμο ηαζ ζ‟ αοηυ ημ ζημπυ απέαθεπα υηακ δζάθελα ηζξ ζπενιαηζηέξ ζηέρεζξ πμο ζμο δυεδηακ κςνίηενα αοηυ ημ πνυκμ. Θα ήεεθα ηχνα κα ζμο γδηήζς κα ζοιπενζθάαεζξ ζημ δζαθμβζζηζηυ ζμο ζημπαζιυ ηζξ αηυθμοεεξ έλζ ενςηήζεζξ πμο ααζίγμκηαζ ζ‟ αοηέξ ηζξ ζπενιαηζηέξ ζηέρεζξ ηαζ κα απακηάξ ηάεε ιήκα ζε ιζα απ‟ αοηέξ ζηδ δζάνηεζα ημο ενπυιεκμο ιζζμφ πνυκμο:

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

288

Γζαηί είκαζ ηα πένζα ηέκηνα δζακμιήξ βζα ηδ εεναπεία ηαζ ηζ ζοιαμθίγμοκ; Πμζα ηνία ηφνζα ζδιεία πνέπεζ κα ελεηάγμκηαζ ζε ηάεε αθδεζκή δζάβκςζδ; Πμζμ απυ ηα ζχιαηα επδνεάγεζ ηονίςξ μ πανάβμκηαξ ημο ρξφλνπ ηαζ βζαηί; Δ “απμηνοθζζηζηή αθαίνεζδ” ζοιααίκεζ πνμξ δφμ δζεοεφκζεζξ ζπεηζηά ιε έκακ πάζπμκηα. Πμζεξ είκαζ μζ δφμ αοηέξ δζεοεφκζεζξ; Καζ ηζ αθαζνείηαζ; 5. Πζζηεφεζξ πςξ ημ ηάνια εκυξ ακενχπμο πνέπεζ ακαπυθεοηηα κα ημκ μδδβεί πνμξ ηδ θοζζηή εεναπεία ζηδκ ζδζαίηενδ αοηή εκζάνηςζδ; 6. Πμζα υρδ ηδξ αβάπδξ πνδζζιμπμζεί μ εεναπεοηήξ υηακ αζπμθείηαζ ιε ημκ αζεεκή; 1.

2.

3.

4.

Θα ανεζξ υηζ αοηέξ μζ ενςηήζεζξ έπμοκ ζμαανυ εκδζαθένμκ ηζ αλίγμοκ ηδκ πνμζμπή ζμο ζακ πνμπαναζηεοαζηζηυ ένβμ βζα ηδ ιεθθμκηζηή ενβαζία ηδξ εεναπείαξ ζηδκ μπμία πνέπεζ κα εημζιαζεείξ βζα κα ακαθάαεζξ έκακ ελέπμκηα νυθμ. Ώοηή ηδκ μιαδζηή ενβαζία πζζηεφς πςξ ιπμνμφιε κα ηδκ ανπίζμοιε βνήβμνα ακ μ υιζθμξ ζοκεπίζεζ ημ ένβμ ηδξ μθμηθήνςζδξ ηαζ ιάεεζ ηδ θφζδ ημο ήνειμο εηείκμο πκεφιαημξ πμο είκαζ απαθθαβιέκμ απυ ηνζηζηή, απυ αδυηζιδ αιθζαμθία ηαζ πμνεφεηαζ ζημοξ άθθμοξ ιε αβάπδ. Θα ζμο οπμδείλς ηχνα ηδ θφζδ ηςκ πέκηε αηηίκςκ πμο ζε νοειίγμοκ αοηή ηδκ επμπή. Αφμ απ‟ αοηέξ ηζξ βκςνίγεζξ ήδδ – ηδ δεφηενδ αηηζκζηή ροπή ζμο ηαζ ηδκ έαδμιδ αηηζκζηή πνμζςπζηυηδηά ζμο. Καηά πμθθμφξ ηνυπμοξ λένεζξ πενζζζυηενα βζα ηδκ ροπζηή αηηίκα πμο ζε νοειίγεζ πανά βζα ηδκ έαδμιδ αηηίκα ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ. Δ βκχζδ ηδξ ηεθεοηαίαξ αοηήξ αηηίκαξ πνέπεζ κα ζμο έθεεζ ιε ηδκ ηέπκδ ηδξ εεναπείαξ ηζ δ ροπή ζμο έπεζ μδδβήζεζ μνεά ηδκ πνμζςπζηυηδηά ζμο ζηδ ζςζηή βναιιή δνάζδξ ηδξ. Σμ λνεηηθφ ζνπ ζψκα ανίζηεηαζ ζηδκ πέιπηδ αηηίκα. Ώοηυ είκαζ ζαθχξ υ,ηζ εα ιπμνμφζα κα μκμιάζς “οπυθεζιια” απυ ηδκ πέιπηδ αηηζκζηή πνμζςπζηυηδηά ζμο ιε ηδκ μπμία θεζημονβμφζεξ ζηδκ πνμδβμφιεκδ εκζάνηςζή ζμο. Ο πέιπημξ αοηυξ αηηζκζηυξ κμοξ ζμο δίκεζ ηδκ ενεοκδηζηή, ελεηαζηζηή θφζδ πμο είκαζ έκα απυ ηα ελέπμκηα παναηηδνζζηζηά ζμο – έκα ιεβάθμ πνμζυκ υηακ πνδζζιμπμζείηαζ μνεά· έκα ηφνζμ πνυαθδια ηζ έκα ιεβάθμ ειπυδζμ ζηδκ εζζνμή ημο θςηυξ ηδξ ροπήξ υηακ ημκίγεηαζ οπένιεηνα. Πνζκ απυ μηηχ πνυκζα αοηυ αηνζαχξ ζοκέααζκε. Σμ αζηξηθφ ζνπ ζψκα ανίζηεηαζ ζηδκ έηηδ αηηίκα ηζ αοηυξ είκαζ έκαξ απυ ημοξ πανάβμκηεξ πμο ζε ζοκδέμοκ ηυζμ ζηεκά ιε ιενζημφξ απυ ημοξ ζοιιαεδηέξ ζμο. Καζ μζ δφμ ηφνζεξ αηηίκεξ ζμο, υπςξ εα έπεζξ ζδιεζχζεζ, είκαζ μζ ίδζεξ υπςξ ηδξ R.S.W. Μπμνείξ κα ακηζθδθεείξ πυζμ ζζπονυ νυθμ ιπμνείξ κα παίλεζξ ζ‟ αοηή ηδ γςή, ακ δ δφκαιδ ή δ επίδναζδ πμο νέεζ ιέζα απυ ζέκα ιέζς ηδξ ζοκαζζεδιαηζηήξ ζμο θφζδξ ηαηεοεοκεεί μνεά απυ ηδκ ροπή ζμο. ΢ηδκ ίδζα βναιιή εκένβεζαξ ιε ηδκ ροπή – 2, 4, 6 – ανίζηεηαζ ιζα βναιιή εθάπζζηδξ ακηίζηαζδξ βζα ηδκ ροπζηή δφκαιδ. Σμ θπζηθφ ζνπ ζψκα ανίζηεηαζ ζηδκ έαδμιδ αηηίκα. Ώοηυ πνέπεζ κα ζμο δίκεζ εφημθδ έηθναζδ ημο ζημπμφ ηδξ πνμζςπζηυηδηάξ ζμο πάκς ζημ θοζζηυ πεδίμ. ΢οκεπχξ, αζπμθμφιεκμξ ιε ημκ εαοηυ ζμο, πνέπεζ κα ελεηάζεζξ ηζξ αηυθμοεεξ αηηζκζηέξ δοκάιεζξ: 1. Σδκ εβςζηή αηηίκα – ηδ δεφηενδ Ώηηίκα ηδξ Ώβάπδξ-΢μθίαξ.

2. Σδκ αηηίκα ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ – ηδκ έαδμιδ Ώηηίκα ηδξ Σάλδξ ή Μαβείαξ.

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

289

3. Σδκ αηηίκα ημο κμδηζημφ ζχιαημξ – ηδκ πέιπηδ Ώηηίκα ηδξ ΢οβηεηνζιέκδξ Βπζζηήιδξ.

4. Σδκ αηηίκα ημο αζηνζημφ ζχιαημξ – ηδκ έηηδ Ώηηίκα ηδξ Ώθμζίςζδξ.

5. Σδκ αηηίκα ημο θοζζημφ ζχιαημξ – ηδκ έαδμιδ Ώηηίκα ηδξ Σάλδξ ή Μαβείαξ. Βίκαζ αλζυθμβμ βζα ημοξ ζπμοδαζηέξ κα ιεθεημφκ πμζεξ αηηίκεξ δελ ακηζπνμζςπεφμκηαζ ζημκ πνμζςπζηυ ελμπθζζιυ. Βθζζηχ ζ‟ αοηυ ηδκ πνμζμπή ζμο ηαεχξ επίζδξ ηαζ ζηζξ ζοκέπεζεξ πμο ααζίγμκηαζ ζημ βεβμκυξ υηζ μζ ηνεζξ αηηίκεξ ηςκ ηνζχκ ζςιάηςκ ζμο ακηζζημζπμφκ ηαηά ζεζνά ζηα ηνία πεδία ζημοξ ηνεζξ ηυζιμοξ ηδξ πνμζπάεεζαξ ηδξ πνμζςπζηυηδηάξ ζμο. Ννέκβξηνο 1938 ΏΑΒΛΦΒ ΜΟΤ, Θα ανπίζς ηζξ μδδβίεξ ιμο ζ‟ εζέκα εηθνάγμκηαξ ηζξ εοπανζζηίεξ ιμο βζα ηδ ζηαεενυηδηα ιε ηδκ μπμία έπεζξ εθεθηφζεζ ηδκ πμθφ ακαβηαία μιαδζηή μθμηθήνςζδ. Έπεζξ οπδνεηήζεζ ηαθά ημκ υιζθμ, αηυιδ ηζ ακ δεκ ημ ζοκεζδδημπμζείξ εζφ μ ίδζμξ. Ώθθά εβχ έπς δεζ ηαζ βκςνίγς. Αε ζοκδείγς κα δζαηυπης ηδ δναζηήνζα γςή ιμο βζα κα πς ζ‟ έκα ιαεδηή υηζ έπεζ ενβαζεεί ηαθά. ΢ηαιαηχ πάκηςξ εζηειιέκα εδχ βζα κα ζμο ημ πς. Ο υιζθμξ πνέπεζ κα ανπίζεζ ηδ εεναπεοηζηή ημο οπδνεζία ζηα ηέθδ ημο θεζκμπχνμο. Μέπνζ ηυηε υθμζ εα έπμοκ αθμιμζχζεζ ηαζ ζοθθάαεζ ηα μοζζχδδ ηδξ μιαδζηήξ ενβαζίαξ. Θα είζηε ιάθζζηα πενζζζυηενμ δεηηζημί ζηζξ οπμδείλεζξ ιμο απ‟ υηζ είζηε ιέπνζ ηχνα, βζαηί έπεηε ενβαζεεί ζηθδνά ζημ ένβμ ηδξ πκεοιαηζηήξ ήνειδξ ζοιιυνθςζδξ. Γζα ζέκα ήηακ έκα δφζημθμ ένβμ βζαηί είζαζ ιζα ακαθοηζηή πνμζςπζηυηδηα. Μπμνείξ ηχνα κα δεπεείξ ηδ δζδαζηαθία ιε ιζα εοαίζεδηδ ζοιιυνθςζδ ηαζ ιζα πκεοιαηζηή αηεναζυηδηα πμο πνζκ απυ επηά πνυκζα ζμο ήηακ εκηεθχξ αδφκαηεξ. Φνυκηζζε κα ιδ πάζεζξ αοηέξ ηζξ πμζυηδηεξ. Θα ήεεθα κα ζμο οπμδείλς, αδεθθέ ιμο, έκα ιεβάθμ πνυαθδια ηζ αοηυ ιπμνχ κα ζμο ημ εέζς ιε ηδ ιμνθή ηδξ αηυθμοεδξ ενχηδζδξ: Οζ μιαδζηέξ ζοκακηήζεζξ απμδεζηκφμκηαζ ζοπκά ακεπζεφιδηεξ βζα ημοξ ιαεδηέξ ζηα ανπζηά ζηάδζα ηδξ μιαδζηήξ ενβαζίαξ ημοξ. ΢οκηείκμοκ ιυκμ ζημ κα οπμδαοθίγμοκ πνμζςπζηέξ ακηζδνάζεζξ. Πχξ ηαζ ιε πμζμ ηνυπμ ιπμνεί κα ζοκακηζέηαζ μ υιζθμξ ζακ ιζα ιμκάδα βζα ηδ ιεθθμκηζηή εεναπεοηζηή ζαξ ενβαζία; Ώοηή δ ενχηδζδ εα απαζηήζεζ πνμζεηηζηή ελέηαζδ απυ ιένμοξ ζμο ηαζ εα ζμο γδημφζα κα ζημπαζεείξ ηζξ ελήξ δοκαηυηδηεξ: 1. ΋ηζ μ υιζθμξ εα ιπμνμφζε κα ζοκακηάηαζ ζε μνζζιέκεξ ζοιθςκδιέκεξ χνεξ ζε μνζζιέκεξ ζοιθςκδιέκεξ ιένεξ, εκχ ηα ιέθδ εα ενβάγμκηαζ ιειμκςιέκα υπμο ηζ ακ ανίζημκηαζ ηαζ εα εηηεθμφκ έηζζ ημ απαζημφιεκμ ένβμ.

2. ΋ηζ μ υιζθμξ εα ιπμνμφζε κα ηάκεζ ημ ένβμ ηάεε πνςί ηδκ χνα ημο πνςζκμφ δζαθμβζζιμφ, μ ηαεέκαξ ζημκ ηυπμ ημο, βκςνίγμκηαξ υηζ ζηα εζχηενα πεδία δεκ οπμθμβίγεηαζ δ ελίζςζδ ημο πνυκμο.

3. ΋ηζ ηα ιέθδ ημο μιίθμο εα ιπμνμφζακ κα ζοκακηχκηαζ ιαγί (υζμ πενζζζυηενα ιπμνμφκ) αοημπνμζχπςξ βζα ηδκ ενβαζία ηδξ εεναπείαξ αθθά πνέπεζ κα

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

290

θνμκηίγμοκ κα ιδκ πανααθάπημοκ ηδ πνδζζιυηδηά ημοξ ιε μπμζαδήπμηε πνμζςπζηή ζογήηδζδ ή ακηαθθαβή απυρεςκ. ΢ηδκ ηεθεοηαία ιμο μδδβία ζ‟ εζέκα ζε ζοιαμφθερα έκημκα κα ελεηάζεζξ ηδ θφζδ, ηζξ πμζυηδηεξ ηαζ ηζξ ζδζυηδηεξ ηςκ αηηίκςκ πμο θείπμοκ απυ ημκ ελμπθζζιυ ζμο. Σμ έηακεξ αοηυ υπςξ έπνεπε; Βίκαζ, υπςξ λένεζξ ηαθά, δ πνχηδ, δ ηνίηδ ηαζ δ ηέηανηδ ή μζ αηηίκεξ ηδξ δφκαιδξ, ηδξ εκενβμφ κμδιμζφκδξ ηζ εηείκδ ηδξ επζδελζυηδηαξ ζηδ δνάζδ πμο πνμηαθεί δζαιάπδ, μδδβχκηαξ ζε ανιμκία. Έπεζξ ιζα ηαθή ακηίθδρδ ηςκ αηηίκςκ πμο απμηεθμφκ ημκ ελμπθζζιυ ζμο βζ‟ αοηή ηδ γςή αθθά είκαζ ακάβηδ κα ηαηαθάαεζξ ακ ζμο θείπμοκ μνζζιέκεξ ζδζυηδηεξ πμο είκαζ απαναίηδηεξ βζα ηδκ επζηοπία. Καηέπεζξ ηέζζενζξ ηφπμοξ αηηζκζηήξ εκένβεζαξ πμο ενβάγμκηαζ ζπεδυκ πθήνςξ ιέζα απυ ζέκα. Αε ζμο είκαζ δφζημθμ κα εηδδθχκεζξ αβάπδ, ακ ηζ ειπμδίγεζαζ οπεναμθζηά απυ ηδκ οπενέιθαζδ ηδξ υρδξ ζμθία ηδξ αβάπδξ. Ώοηυ μδδβεί ζε μνζζιέκεξ ιμνθέξ δοζημθίαξ ζηζξ ζπέζεζξ ζμο ι‟ εηείκμοξ πμο ζμο είκαζ πθδζζέζηενμζ ηζ αβαπδημί. ΢‟ εηπθήζζεζ αοηυ, αδεθθέ ιμο; Δ έαδμιδ αηηίκα ζηδκ πνμζςπζηυηδηά ζμο ηαζ ημ θοζζηυ ζμο ζχια ζμο δίκεζ ηδκ επζεοιία κα πνδζζιμπμζείξ ηα πένζα ζμο ηαζ πνμζδζμνίγεζ ημ ένβμ ηδξ γςήξ ζμο, βζαηί ηα πένζα είκαζ μζ πνάηημνεξ ημο ιάβμο ηζ εζφ ανίζηεζαζ ζαθέζηαηα πάκς ζηδκ Ώηναπυ ημο Λεοημφ Μάβμο. Σμ έηημ αηηζκζηυ ζμο αζηνζηυ ζχια ζμο έπεζ δχζεζ ημκ ζδεαθζζιυ ζμο ηαζ δ πνμζήθςζδ ημο πέιπημο αηηζκζημφ κμο ζμο έπεζ πνμζδζμνίζεζ ηδ θφζδ ηδξ κμδηζηήξ ζμο πνμζέββζζδξ ζηα πνμαθήιαηα ηαζ ημοξ ακενχπμοξ· αθθά ζμο θείπμοκ μνζζιέκεξ πμζυηδηεξ πμο εα ζοιπθήνςκακ ηδκ έηθναζδ ηδξ γςήξ ζμο ηαζ εα μθμηθήνςκακ ηδ θφζδ ζμο. Υνεζάγεζαζ πενζζζυηενδ επηδεμηφηεηα ζηε δξάζε, ιζα ζηαεενυηενα εζηηαζκέλε ζέιεζε κα ηαηακμείξ· έηζζ εα θένεζξ ζε δναζηδνζυηδηα πενζζζυηενα εβηεθαθζηά ηφηηανα ιέζς ηδξ άζηδζδξ ηςκ πμζμηήηςκ ηδξ ηνίηδξ αηηίκαξ. ΢οθθμβίζμο ζ‟ αοηυ, αθθά ιδκ αζπμθείζαζ οπεναμθζηά ιαγί ημο. ΢οκέπζζε ημκ μιαδζηυ δζαθμβζζιυ ιαγί ιε ηα άθθα ιέθδ ημο μιίθμο ηαζ ζδιείςζε πνμζεηηζηά ηζξ θίβεξ αθθαβέξ πμο έπς ηάκεζ. Πνυζεεζε ημ ζφκημιμ δζαθμβζζιυ πμο αημθμοεεί. Βίκαζ ζπεδζαζιέκμξ ζπεηζηά ιε ηδκ πέιπηδ αηηζκζηή κμδηζηή ζμο θφζδ ηαζ εα ήεεθα κα ζμο γδηήζς κα ημκ ηάκεζξ πνμζεηηζηά… Πμνεφζμο εζνδκζηά, αδεθθέ ιμο. Μάηνο 1939 ΏΑΒΛΦΒ ΏΠΟ ΠΏΛΕΏ, Έκα απυ ηα πνάβιαηα πμο ιέζα ζε δζάζηδια δφμ ή ηνζχκ πνυκςκ εα εηδδθςεμφκ ζακ ιένμξ ηδξ ζοκεζζθμνάξ ζμο ζηδκ οπδνεζία εα είκαζ ιζα ααεζά βκχζδ απυ ιένμοξ ηςκ εζςηενζζηχκ ηζ έκα ακακεςιέκμ εκδζαθένμκ ζημοξ μνευδμλμοξ ηφηθμοξ ηδξ δζδαζηαθίαξ αηηίκςκ-αδέκςκ-ηέκηνςκ. Θα ήεεθα κα ζμο γδηήζς κ‟ αθήζεζξ αοηή ηδ βκχζδ κα ηαηαζηαθάλεζ ανβά (ακ ιπμνχ κα πνδζζιμπμζήζς έκακ ηέημζμ υνμ) ζηδ ζοκείδδζή ζμο ηζ εηεί – πςνίξ ηαιζά αίζεδζδ έκηαζδξ ή πίεζδξ – κα αθμιμζςεεί ααειζαία. Θα απμηεθέζεζ ηυηε έκα αηέναζμ ιένμξ ηδξ επζζηδιμκζηήξ ζμο βκχζδξ, ημο κμδηζημφ ζμο ελμπθζζιμφ ηαζ ηδξ ηεπκζηήξ ζμο ζηδκ οπδνεζία, έηζζ χζηε εα βίκεζ δζαεέζζιδ εκζηζηηςδχξ. Μδκ λεπκάξ υηζ μζ ιε ηυζδ δοζημθία απμηηδεείζεξ δζακμδηζηέξ

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

291

επμπηείεξ πνέπεζ κα βίκμοκ εκζηζηηχδεζξ δδιζμονβζημί πανάβμκηεξ ηαηά ηδ ζηζβιή πμο εα επζηναπεί ζημκ άκενςπμ κα θάαεζ ιφδζδ. Σα εζςηενζηά βεβμκυηα πμο έπμοιε ιάεεζ ηαζ δ κμδηζηή επίβκςζδ πμο απμηηήζαιε, πνέπεζ ηεθζηά κα πέζμοκ ηάης απ‟ ημ ηαηχθθζ ηδξ ζοκείδδζδξ, ηδξ ζηέρδξ ηαζ ηδξ επίβκςζδξ· πνέπεζ κα απμηεθέζμοκ αηέναζμ ιένμξ ημο υθμο ακενχπμο, υπςξ αηνζαχξ δ γςχδδξ εκζηζηηχδδξ θφζδ ή δ ακηίδναζδ ημο κμο ζηδ ζεζνά ηςκ βεβμκυηςκ πμο πανμοζζάγμκηαζ ιε ηδ πνδζζιμπμίδζδ ηςκ πέκηε αζζεήζεςκ, ανίζηεηαζ ηάης απ‟ ημ ηαηχθθζ ηδξ γςχδμοξ ζοκείδδζδξ αθθά είκαζ πνμζηαηεοηζηά δζαεέζζιδ. Ο αθδεζκυξ εεναπεοηήξ (ηαζ αέααζα ιπμνείξ κα είζαζ έκαξ απ‟ αοημφξ) πνέπεζ κα είκαζ ηυζμ επζηεκηνςιέκμξ ζηδκ ορδθυηενδ επίβκςζδ ηαζ κ‟ ακηζθαιαάκεηαζ ηυζμ γςδνά ηζξ ακάβηεξ ηαζ ηδκ ηαηάζηαζδ ημο πνμζχπμο πμο εέθεζ κα εεναπεφζεζ, χζηε μζ ακηζδνάζεζξ ημο ζηδκ ηαηάζηαζδ ηαζ ηδκ ακαβηαία αμήεεζα κα είκαζ αοηυιαηεξ, εκμναηζηέξ ηαζ ζοκεπχξ αλζυπζζηεξ. Ο αθδεζκυξ εεναπεοηήξ ζοζπεηίγεζ επίζδξ ηαζ πνδζζιμπμζεί υθμοξ ημοξ δζαθμνεηζημφξ ηθάδμοξ ηδξ εεναπεοηζηήξ ηέπκδξ – ελςηενζηήξ ηζ εζςηενζηήξ, μνευδμλδξ ηαζ πεζναιαηζηήξ. Αεκ πενζμνίγεηαζ ζ‟ έκακ ηνυπμ οπδνεζίαξ ή ζ‟ έκα ιυκμ ζπήια ηδξ πνμζθενυιεκδξ εεναπείαξ. Πάθζ εα ήεεθα κα ζμο γδηήζς κα ημ ζοθθμβζζεείξ. Θα ήεεθα κα ζμο γδηήζς επίζδξ κα ιεθεηήζεζξ πνμζεηηζηά ημ εέια ηδξ πνδζζιμπμίδζδξ ηςκ πενζχκ ζηδ εεναπεία. Έπς δχζεζ πμζηίθμοξ οπαζκζβιμφξ ζηα δζάθμνα αζαθία ιμο ηαζ οπάνπμοκ πμθθά πάκς ζ‟ αοηυ ημ γήηδια ζηδ δζδαζηαθία ηδξ Βηηθδζίαξ ςξ πνμξ ηδκ “επίεεζδ ηςκ πενζχκ” ηζ επίζδξ ζηζξ Ώκαημθζηέξ δζδαζηαθίεξ ζπεηζηά ιε ηζξ ιμφκηνα, ή ηδ πνήζδ ηςκ πενζχκ ζηδκ ηεθεημονβζηή οπδνεζία. ΐνεξ υθα υζα ιπμνείξ ζπεηζηά ιε ηα πένζα. Ώνβυηενα εα οπμδείλς ηδ ιεθθμκηζηή πνήζδ αοηήξ ηδξ επζζηήιδξ ηςκ πενζχκ ηαζ εα δχζς πενζζζυηενεξ μδδβίεξ βζα ημ ζημπυ ηςκ ηέκηνςκ ζηα πένζα ζε ζπέζδ ιε ηδ εεναπεοηζηή ηέπκδ. ΢ημ ιεηαλφ ζοβηέκηνςζε υζεξ πθδνμθμνίεξ ιπμνείξ πάκς ζ‟ αοηυ ημ γήηδια ηαζ ηαλζκυιδζέ ηεξ ιε ηέημζμ ηνυπμ χζηε κα ιπμνμφκ κα είκαζ δζαεέζζιεξ βζα πνήζδ απυ ημκ υιζθμ. Αε ζμο δίκς άθθδ εζδζηή ενβαζία κα εηηεθέζεζξ μφηε ηάπμζμκ εζδζηυ δζαθμβζζιυ. Αζαεέηεζξ ημ πνυκμ ζμο πθήνςξ ηζ επμζημδμιδηζηά, αδεθθέ ιμο. Ηαλνπάξηνο 1940 ΏΑΒΛΦΒ ΜΟΤ, ΢ημ ηέκηνμ ηδξ αζηνζηήξ ζμο γςήξ ανίζηεηαζ ιζα πανειπμδζζηζηή βμδηεία, υπςξ ηαζ ζηδκ πενίπηςζδ ημο αδεθθμφ ζμο ζημκ υιζθμ… ΐνίζης δφζημθμ κα δχζς έκα υκμια ζ‟ αοηή ηδ βμδηεία. Βίκαζ ημ ακηίεεημ ηδξ δζηήξ ημο, υιςξ μζ δφμ θφζεζξ ζαξ είκαζ ηεθείςξ δζαθμνεηζηέξ. Ίζςξ ιπμνχ κα ημ ελδβήζς. Βνβάγεζεε ζημ θοζζηυ πεδίμ ιε ααζακζζιέκα ζχιαηα ηαζ δζάκμζεξ. Βνβάγεζεε επίζδξ ζηα ροπζηά επίπεδα ιε ζηέρεζξ ηζ έκκμζεξ ηζ επίζδξ ιε ηδκ αθμιμίςζδ ηδξ εζχηενδξ εηείκδξ ηζ απμηνοθζζηζηήξ βκχζδξ πμο ήηακ μ δνυιμξ πμο δζαθέλαηε ζ‟ αοηή ηδ γςή. Ο δναζηήνζμξ ηαζ ενεοκδηζηυξ κμοξ ζμο ηζκείηαζ ζοκεπχξ ζηδ δζεφεοκζδ ηδξ πνμζθμνάξ οπδνεζίαξ ηαζ ηδξ απυηηδζδξ βκχζδξ. Μπμνείξ κ‟ αββίλεζξ φρδ ζηδκ εζχηενδ γςή ζμο. Δ οπδνεζία ζμο πμο πνμζθένεηαζ ζηαεενά, ζε ηαηεαάγεζ ζηα αάεδ ηδξ ακενχπζκδξ γςήξ. ΋ιςξ δ βμδηεία

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

292

ηδξ απυζπαζδξ πμο μδδβεί ζε πνμζςπζηά πάζιαηα ζηδκ εζχηενδ γςή ζμο, ειπμδίγεζ ηδκ πθήνδ έηθναζδ ηδξ ροπήξ ηαζ ηδκ εηδήθςζδ ιζαξ πμθφ ακαβηαίαξ ζοβπχκεοζδξ. Γζα ζέκα δ θέλδ πμο εα έπνεπε κα θένεζ θςξ είκαζ ηαχηηζε, υπςξ είκαζ ηαζ βζα ημκ… Μ‟ αοηή ηδκ ηαφηζζδ δ ροπή εκμπμζείηαζ ιε πακ υ,ηζ ακαπκέεζ. Ώοηυ πμο ειπμδίγεζ ημκ… είκαζ δζαθμνεηζηυ απ‟ αοηυ πμο ειπμδίγεζ εζέκα. Ο κμοξ ζμο είκαζ πζμ δναζηήνζμξ απ‟ ημ δζηυ ημο ηαζ δεκ είζαζ ηυζμ απαζπμθδιέκμξ ιε ημζκςκζηά γδηήιαηα υζμ εηείκμξ. Δ εκυναζή ημο είκαζ πζμ εκανβήξ απυ ηδ δζηή ζμο ηαζ πμθφ πζμ εοαίζεδηδ. ΋ιςξ ηαζ μζ δφμ ζαξ πνεζάγεζεε ιζα ζηεκυηενδ ηαφηζζδ ιε ηδκ ακενςπυηδηα ηζ απεθεοεένςζδ απυ ιζα παναζζεδηζηή εκαζπυθδζδ ιε υ,ηζ ζοιααίκεζ ζηα ακχηενα επίπεδα ηδξ ζοκείδδζδξ ηζ έκα ααεφηενμ εκδζαθένμκ βζα ηζξ ακηζδνάζεζξ πάκς ζηα πεδία ηδξ πνμζςπζηήξ έηθναζδξ. Ώοηή δ δζάβκςζή ιμο κμιίγς υηζ εα ζε λαθκζάζεζ. Σμ βεβμκυξ παναιέκεζ υηζ πνέπεζ κα ζοκεπίζεζξ ηζξ κμδηζηέξ ζμο ζηάζεζξ, κα ιδκ πάρεζξ ηαηά ηακέκακ ηνυπμ κ‟ αζπμθείζαζ ιε ηδκ ακαγήηδζδ ηδξ αθήεεζαξ ηαζ ηδκ απμηνοθζζηζηή ζδιαζία ηδξ γςήξ, αθθά ζηελ πεξίπησζή ζνπ ιε ημ ιέζμκ ημο εβηεθάθμο ηαζ ηςκ επαθχκ ημο θοζζημφ πεδίμο πνέπεζ κα επζδζχηεζξ κα είζαζ πενζζζυηενμ εκςιέκμξ ιε ημοξ ζοκακενχπμοξ ζμο. Βίκαζ ίζςξ ιζα αολδιέκδ εοπένεζα ζηδ δζπθή δναζηδνζυηδηα ημο πνμαμθέα ημο κμο ζηδκ μπμία ακαθένμιαζ. Φνυκηζζε χζηε μζ δφμ κα βίκμοκ μζ δφμ αηηίκεξ θςηυξ ιε ηζξ μπμίεξ εα ενβάγεζαζ αολακυιεκα ηαζ εα ζζμννμπμφκηαζ αιμζααία. ΋ηακ βίκεζ αοηυ, ηάεε βμδηεία ελαθακίγεηαζ. ΢ΔΜΒΕΧ΢Δ: Ο Ρ.G.C. είλαη αθφκε έλαο απφ ηνπο έκπηζηνπο εξγάηεο ηνπ Θηβεηαλνχ.

΢ηδκ R.S.U. Ννέκβξηνο 1931 ΏΑΒΛΦΒ ΜΟΤ, Έπς ιζα θέλδ βζα ζέκα ηαεχξ ιπαίκεζξ ζε ιζα πενίμδμ ιεβάθδξ πνδζζιυηδηαξ ηαζ αολδιέκδξ οπδνεζίαξ. Ξένεζξ ηαθά ηδκ αδοκαιία ζμο ηαζ ηδ δφκαιή ζμο. Τπάνπμοκ θίβα πμο ιπμνχ κα ζμο πς πάκς ζ‟ αοηέξ ηζξ βναιιέξ. Δ απμηοπία ζμο ανίζηεηαζ ζηδκ εθανιμβή ηδξ βκχζδξ ζηδ ζοβηεηνζιέκδ ηαηάζηαζδ. ΢οιααίκεζ ζοπκά ιε ημοξ γδθςηέξ κα ζοκακημφκ ηδκ ηφνζα αδοκαιία ζ‟ έκα ζδζαίηενμ ζχια ηαζ βζα ζέκα είκαζ δ πεζεάνπδζδ ημο θοζζημφ ζχιαημξ ηαζ ιζα ακζηακυηδηα κα εθανιυζεζξ ηα ζδακζηά ζμο ζ‟ αοηυ υηακ πνεζάγεηαζ. Σμ πνδζζιμπμζείξ ζοπκά πμθφ ηαθά ηζ υιςξ ηαηά ηαζνμφξ εκαθθάζζεζξ ηδκ ηαθή ιεηαπείνζζδ ιε πενζυδμοξ υπμο πνδζζιμπμζείξ ημ θοζζηυ ζμο ζημζπεζαηυ ιε αδζηαζμθυβδηδ ζηθδνυηδηα. Ώκ ιπμνείξ κα επζθένεζξ ιζα μιαθυηδηα ζηδ ιεηαπείνζζδ ηαζ ιζα ελζζμννμπδιέκδ ιέεμδμ ζημ πεζνζζιυ ημο θοζζημφ ζμο πνμαθήιαημξ, πμθφ θςξ ηαζ βκχζδ εα δζαποεμφκ ιέζς ηδξ εβηεθαθζηήξ ζμο ζοκείδδζδξ. Βλανηάηαζ απυ ζέκα ηζ εβχ θίβα ιπμνχ κα ηάκς. ΐνίζηεζαζ ηονίςξ ζηδ βναιιή ημο απμηνοθζζιμφ. Βνβάγεζαζ ιε εκένβεζα ηαζ πναβιαηζηά ηαζ κμδηζηά είζαζ ανηεηά ηαθά εθεβπυιεκμξ ηαζ ζοκημκζζιέκμξ. Υνεζάγεηαζ κα ενβαζεείξ ιε ημ θοζζηυ ζχια ηαζ κα ημ πνδζζιμπμζήζεζξ ζηδκ ενβαζία πμο πνέπεζ κα ηάκεζξ ηζ εηεί αηνζαχξ είκαζ πμο εζζδφεζ ημ ειπυδζμ. Έπεζξ πθμφζζεξ εοηαζνίεξ ιπνμζηά ζμο ηαζ ηζξ έπεζξ

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

293

ηενδίζεζ. Μδκ πανεηηθίκεζξ αθθά ηαθθζένβδζε εηείκδ ηδκ πνμζήθςζδ πμο είκαζ έκα απυ ηα γςηζηυηενα πνμζυκηα ζμο. Έκα πνάβια εα επζεοιμφζα κα ημκίζς: ΢ηζξ ακαπκεοζηζηέξ ζμο αζηήζεζξ πμο ζδιείςζα ηαεχξ ενβαγυζμοκ αοηή ηδκ εαδμιάδα, δ υρδ ηςκ πκεοιυκςκ ηαζ ηδξ δζάηαζδξ ημκίγεηαζ οπεναμθζηά ηαζ παναηδνείηαζ ιεβάθδ πνμζπάεεζα ζ‟ αοηυ πμο ηάκεζξ. Δ δφκαιδ ηαζ δ θεπηυηδηα ηδξ δζαδζηαζίαξ ηδξ πνακαβζάια ανίζηεηαζ ζηδ δφκαιδ ηδξ ζηέρδξ πίζς απυ ηδκ πνάλδ ηδξ ακαπκμήξ ηαζ ηαευθμο πναβιαηζηά ζηδ δζάηαζδ ηαζ ηδ ζφζπαζδ ημο ημνιμφ. ΋θμ αοηυ ζοκμρίγεηαζ ζημκ αθμνζζιυ: “δ εκένβεζα αημθμοεεί ηδ ζηέρδ”. Σμ ηφνζμ απμηέθεζια πνέπεζ κα είκαζ πάκς ζηα αζεενζηά κάκηζξ πμο οπυηεζκηαζ ηςκ κεφνςκ ηζ υπζ πάκς ζηδ θοζδηζηή δνάζδ ηςκ πκεοιυκςκ. Αεκ απμημιίγεζξ ηα απμηεθέζιαηα πμο πνέπεζ… Δ ενβαζία ζμο ανίζηεηαζ ηονίςξ ιε ηα άημια ηαζ ιε ημ ηαεήημκ κα ανίζηεζξ θφζεζξ ζηα πνμαθήιαηα ηδξ γςήξ· έπεζξ κα πνμζθένεζξ ζημοξ άθθμοξ ημ δχνμ ηδξ δφκαιδξ ηαζ ηδκ ειπεζνία πμο έπεζξ απμηηήζεζ απυ πμθθέξ γςέξ. Δ ενβαζία αοηή ιπμνεί κ‟ αολδεεί ακ ηαηαπζαζηείξ ιε ζηαεενυηδηα, πζμφιμν ηαζ επζιμκή ιε ημ θμνέα πμο ζε ειπμδίγεζ. Ηνχληνο 1933 ΏΑΒΛΦΒ ΜΟΤ, Αζακφεζξ ηεθεοηαία ημκ ακδθμνζηυ Ανυιμ ιε ιεβαθφηενδ ηαπφηδηα. Ο μνίγμκηάξ ζμο είκαζ ζοκεπχξ πθαηφηενμξ ηζ δ ζημπζά ζμο πμθφ πενζζζυηενμ απνυζςπδ. Κναηήζμο ζηαεενά ζε ηίκδζδ ηαζ ιδκ αθήζεζξ ηδκ αδνάκεζα κα ζε ζφνεζ πνμξ ηα ηάης ηαζ κα αάθεζ αάνδ ζηα πυδζα ζμο. Δ ενβαζία πμο πνέπεζ κα βίκεζ, αδεθθέ απυ παθζά, αολάκεζ ζηαεενά ηαζ πνεζάγεζαζ ζ‟ αοηυ ημ ένβμ ηαζ ιάθζζηα πνεζάγεζαζ δοκαιζηυηενα απ‟ υ,ηζ ιέπνζ ηχνα. Άδναλε αοηή ηδκ ζδέα ηαζ ζηάζμο ζηαεενά ιαγί ιμο ζημ ένβμ πμο επζγδηχ κα ηάκς. Να είζαζ έημζιμξ κα δχζεζξ απ‟ ηδ ζμθία ηαζ ηδ δφκαιή ζμο κ‟ ακεθίζζεζξ ηαζ κα δζδάζηεζξ υηακ πανμοζζάγεηαζ δ ακάβηδ… ΢ηδκ πνμδβμφιεκδ ενβαζία ζμο ζημ δζαθμβζζιυ ζμο είπα ζοζηήζεζ κα εηθςκείξ ηδκ Εενή Λέλδ επηά θμνέξ ζοκεπχξ. Βπζεοιχ ηχνα κα ακαθάαεζξ ιζα επηαπθή ενβαζία πάκς ζηα ηέκηνα, βζαηί ηάπμζα ζοκεεηζηή ενβαζία εα ζε αμδεμφζε. Αε εα ηδκ πενζβνάρς εδχ ιε θεπημιένεζεξ βζαηί είκαζ ζπεδζαζιέκδ βζα αημιζηή πενίπηςζδ ηαζ είκαζ ηαθφηενα κα ιδκ εηηεεεί ζε έκα ηείιεκμ πμο ιπμνεί κα ημ δζααάζμοκ υθμζ. Θα πάνεζξ ηζξ ακαβηαίεξ μδδβίεξ απεοεείαξ. Ώημθμφεδζέ ηεξ πνμζεηηζηά ηαζ παναημθμφεδζε έπεζηα ηδ γςμβυκδζδ ημο θοζζημφ ζχιαημξ ηαζ κα είζαζ έημζιμξ βζα αολδιέκδ οπδνεζία ηαεχξ πενκά μ πνυκμξ. Σμ πάνζζια ηδξ ζμθήξ δζδαζηαθίαξ είκαζ ημ δχνμ ζμο ζημκ υιζθυ ιμο – ιζα ζμθία απαθθαβιέκδ απυ ηνζηζηή, ζοκδοαζιέκδ ιε ηδκ επειφεεζα ημο εηβοικαζιέκμο απμηνοθζζηή. Ώοηυ ημ πάνζζια έπεηε ζε ιεβάθμ ααειυ εζφ ηζ μ F.C.D. Αχζε απυ ηδ ζμθία ζμο, αδεθθέ απυ παθζά, ιε ζφκεζδ ηαζ δφκαιδ ηαζ πςνίξ θυαμ. Τπμδεζηκφς ζε πμθθμφξ ιαεδηέξ ιμο ημ εζδζηυ δχνμ ημοξ ζημκ υιζθμ ιε ημκ μπμίμ ημοξ έπς ζοκδέζεζ, χζηε εζηειιέκα ηαζ ιε βκχζδ κα ιπμνμφκ κα δίκμοκ ζοκεπχξ πάκς ζηζξ εκδεδεζβιέκεξ βναιιέξ ηζ έηζζ κα ζοκεζζθένμοκ ζηδκ μιαδζηή γςή. Τπάνπεζ ημ πάνζζια κα είζαη μζ εκζςιαηςιέκεξ αοηέξ πμζυηδηεξ. Τπάνπεζ επίζδξ ημ πάνζζια κ‟ ακηζθαιαάκεζαζ υηζ

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

294

επεζδή ηάπμζμξ εκζςιαηχκεζ ιζα εεία ζδζυηδηα ζε ηάπμζμ ααειυ – ιζηνυ ή ιεβάθμ – ιπμνεί κα δνα ζακ αβςβυξ βζα ηδ δζααίααζή ηδξ απ‟ ημ ιεβαθφηενμ ηέκηνμ. Ώοηή είκαζ δ αάζδ ηδξ δμλαζίαξ ηςκ Ώααηάν ή Θείςκ Ώββεθζαθυνςκ. Σμ πάνζζια ηδξ Ύπαξμεο ηαζ ημ πάνζζια ηδξ εζηειιέκδξ Γηαβίβαζεο ελεζδζηεοιέκςκ δοκάιεςκ πνέπεζ κα ηαηακμδεμφκ ηαθφηενα. Έπς ιυκμ ιζα ζφκημιδ ιακηνζηή πνυηαζδ βζα ζέκα· έπεζ ηδ ζδιαζία αθζένςζδξ: “ΐοείγμιαζ ζηδ θίικδ ηδξ ζμθίαξ. Ώπυ εηεί ένπμιαζ, θένκμκηαξ ηδ βκχζδ ηςκ ιοζηδνίςκ ηδξ βζα ημοξ ζοκακενχπμοξ ιμο.”

Πνμζπάεδζε ημοξ ενπυιεκμοξ θίβμοξ ιήκεξ κα ηαηακμήζεζξ υπζ ιυκμ ημ δνυιμ πμο πνέπεζ κ‟ αημθμοεήζεζ έκαξ ιαεδηήξ, αθθά ηαζ κα πνμζπαεήζεζξ κα ιπεζξ πζμ ααεζά ζηδκ ηεπκζηή ηδξ ηαηακυδζδξ ηδξ ηανδζάξ ημο αδεθθμφ ζμο ιε ιζα ιεθέηδ ηδξ δοαδζηυηδηαξ ηςκ αηηζκζηχκ εκενβεζχκ (αηηίκςκ πνμζςπζηυηδηαξ ηαζ ροπήξ) πμο ημκ ηαεζζημφκ υ,ηζ είκαζ ζ‟ αοηή ηδκ εκζάνηςζδ. Ηνχληνο 1934 ΏΑΒΛΦΒ ΏΠΟ ΠΏΛΕΏ, Έπεζξ ηαηααάθθεζ πμθθή πνμζπάεεζα ημοξ ηεθεοηαίμοξ έλζ ιήκεξ ηαζ ημ ένβμ ημο ελεοβεκζζιμφ ηςκ θμνέςκ πνμπςνεί αθιαηςδχξ. Θα πνεζαζημφκ αηυιδ ανηεημί ιήκεξ εκηαηζηήξ ενβαζίαξ πνμημφ ιπμνέζεζ δ πνμζςπζηυηδηα κα ακηαπμηνζεεί ζηζξ απαζηήζεζξ πμο ανίζημκηαζ ιπνμζηά, αθθά δ αθμζίςζδ ηζ δ ηαπεζκμθνμζφκδ ζμο, δ ηαεανή ζμο υναζδ ηζ δ ζμθία ζμο είκαζ ανηεηέξ χζηε κα ιπμνεί κα ααζζζεεί ηακείξ ζε ζέκα υηζ εα ημ επζηφπεζξ. Τπάνπμοκ δφμ ζδιεία πνυζθαηδξ βμδηείαξ – αιοδνά μιζπθχδδ ίπκδ – πμο πνέπεζ κα επζηδνμφκηαζ ιε πνμζμπή βζα κα ιδ ζπδιαηίζμοκ έκα ποηκυηενμ ζφκκεθμ ακάιεζα ζε ζέκα ηαζ ζημκ ήθζμ. Αεκ ηα πνμζδζμνίγς, βζαηί ηάκμκηάξ ημ ηαηαζηαθάγς ημ ζφκκεθμ. Δ βμδηεία δε δζαθφεηαζ υηακ ηδκ πνμζέπμοιε ζδζαίηενα. Βλαθακίγεηαζ ιε ηδ δφκαιδ ημο ηαεανμφ ηαζ ζηαεενμφ δζαθμβζζιμφ ηαζ ηδκ απεθεοεένςζή ιαξ απ‟ ηδκ πνμζμπή ζημκ εαοηυ ιαξ. Μπμνείξ άναβε κα ζοθθάαεζξ ηδκ έκκμζα ηδξ πανάδμλδξ αοηήξ θνάζδξ; Τπμδεζηκφς απθά ιζα αυνζζηδ μθεαθιαπάηδ πμο δεκ πνέπεζ πμηέ κα ζμο πνμηαθέζεζ ζημημφνεξ, ακ δε γδηάξ ηδκ αοημ-ακαβκχνζζδ ηζ ακ αβαπάξ ιε αβκυ ζημπυ υθμοξ υζμοξ ζοκακηάξ. Σμοξ ενπυιεκμοξ έλζ ιήκεξ δ δζαθμβζζηζηή ζμο ενβαζία ηαζ δ εζηία ηδξ πνμζμπήξ ζμο πνέπεζ κα είκαζ δ ακφρςζδ ηδξ επίβκςζήξ ζμο ηδξ ροπήξ. Έπεζξ έκα εκδζαθένμκ ηαζ ιάθθμκ αζοκήεζζημ πνυαθδια· ααζίγεηαζ ζημ βεβμκυξ υηζ δ ζοκείδδζή ζμο ιεηαημπίγεηαζ δζανηχξ απυ ημκ ηαηχηενμ ζημκ ακχηενμ κμο, αθθά ζοπκά απμηοβπάκεζ κ‟ αββίλεζ ημ εκδζάιεζμ ζδιείμ, εηείκμ ηδξ ροπήξ ζημ δζηυ ηδξ ζδζαίηενμ επίπεδμ. Βίκαζ ζακ αοηυ, αδεθθέ ιμο: _______________ Ώκχηενμξ κμοξ __________ Φοπή _______________ Καηχηενμξ κμοξ

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

295

΢ηδ δυιδζδ ηδξ ακηαπηάνακα (ζ‟ αοηυ ημ ζηάδζμ) οπάνπεζ έκα πάζια ζηδ βέθονα υπμο ανίζηεηαζ δ ροπή ηαζ πδδάξ απυ ηδκ ηαηχηενδ ζηδκ ακχηενδ Σνζάδα. Ώοηυ ζδιαίκεζ ιζα βεθφνςζδ απ‟ ημ ακχηαημ ζδιείμ ηδξ ηαηχηενδξ ηνζάδαξ ζημ ηαηχηαημ ζδιείμ ηδξ ακχηενδξ, ηδξ Πκεοιαηζηήξ Σνζάδαξ. ΢οκεπχξ πνέπεζ κα οπάνπεζ βζα ζέκα πνμζεηηζηή άζηδζδ ζ‟ έκα ζημζπεζχδεξ ζηάδζμ – ηδκ εοεοβνάιιζζδ ηδξ ροπήξ ηαζ ημο εβηεθάθμο ιέζς ημο κμο. Βνβάζμο βζα θίβμ ζ‟ αοηυ ιε ηαηακυδζδ πνζκ ηάκεζξ ημκ πνςζκυ ζμο δζαθμβζζιυ. Κάκε ημ δζαθμβζζιυ ζμο ζφκημιμ ηαζ ηαπφ. Έπεζξ ηδ ζοκήεεζα κα ηδνείξ ηα ηνία “ζενά ζδιεία” – πνςί, ιεζδιένζ ηαζ δφζδ. Πνμηείκς κ‟ αθθάλεζξ αζζεδηά ηδ ιέεμδυ ζμο ζ‟ αοηά ηα δζαθείιιαηα ηςκ δναζηδνζμηήηςκ ηδξ ιέναξ. Πνμηείκς κα ενβαζεείξ πενζζζυηενμ ιε ρξψκα πανά ιε ιμνθέξ θέλεςκ, υπςξ ζπενιαηζηέξ ζηέρεζξ ή ζδέεξ. Βίζαζ έκαξ βκήζζμξ απμηνοθζζηήξ ηζ έπεζξ ημ ηθεζδί βζα ημ ααζίθεζμ ηςκ ζδεχκ ηαζ ηα θυβζα πμθθχκ αζαθίςκ ανίζημκηαζ ζημ κμο ζμο. Θα πνυηεζκα θμζπυκ ηδκ ελήξ δζαδζηαζία: 1. Βηθχκδζε ημ Ο.Μ.

2. Ώθμφ ενβαζεείξ βζα θίβα θεπηά ζηδ ζςζηή εοεοβνάιιζζδ, ηυηε: α. ΢ημκ πνςζκυ ζμο δζαθμβζζιυ μναιαηίζμο έκα ααεφ νμγ θςηυ. Αυιδζέ ημκ ιε πνμζμπή ηζ απ‟ ηδκ ακμζηηή ημο ηανδζά δεξ έκα ηφια νυδζκμο θςηυξ (υπζ ηυηηζκμο) κα λεπφκεηαζ, ηαθφπημκηαξ εζέκα ηαζ ημοξ ζοιιαεδηέξ ζμο. α. ΢ημ ιεζδιενζακυ ζμο δζαθμβζζιυ επακάθααε ηδκ ίδζα ζοιαμθζηή ενβαζία, αθθά αοηή ηδ θμνά ι‟ έκακ ηίηνζκμ θςηυ. β. ΢ηδ δφζδ επακάθααε ηδ δζαδζηαζία ιυκμ αοηή ηδ θμνά μ θςηυξ ζμο πνέπεζ κα έπεζ έκα ααεφ δθεηηνζηυ ηοακυ ιε έκα πνοζυ ήθζμ ζηδκ ηανδζά ημο.

3. Υνδζζιμπμίδζε έπεζηα ηδ ιακηνζηή θνάζδ πμο ζμο έδςζα ζηδκ ηεθεοηαία ιμο επζημζκςκία, ζημπαγυιεκμξ ηδκ έκκμζά ηδξ.

4. ΢οκέπζζε ιε ηδ ζοκδεζζιέκδ ζφκδεζή ζμο ι‟ εηείκμοξ πμο εοιάζαζ πάκηα ζημ δζαθμβζζιυ ζμο, δίκμκηάξ ημοξ δφκαιδ ηαζ θςξ ηαζ λένμκηαξ υηζ είζαζ έκαξ ιεζμθααδηήξ.

5. Κθείζε ιε ηδκ επίηθδζδ πμο βκςνίγεζξ ηζ αβαπάξ ηυζμ πμθφ: “Βίεε μζ Άβζμζ ηςκ Οπμίςκ είιαζ ιαεδηήξ κα ιμο δείλμοκ ημ θςξ πμο γδηχ· κα ιμο δχζμοκ ηδκ ζζπονή αμήεεζα ηδξ ζοιπυκζαξ Σμοξ ηαζ ηδ ζμθία Σμοξ. Τπάνπεζ εζνήκδ πμο λεπενκά ηδκ ηαηακυδζδ· ηαημζηεί ζηζξ ηανδζέξ εηείκςκ πμο γμοκ ζημ Ώζχκζμ. Τπάνπεζ δφκαιδ πμο ηάκεζ ηα πάκηα κέα· γεζ ηαζ ηζκείηαζ ζ‟ εηείκμοξ πμο βκςνίγμοκ υηζ μ Βαοηυξ είκαζ έκαξ. Βίεε δ εζνήκδ αοηή κα ιαξ ζηεπάγεζ, δ δφκαιδ αοηή κα ιαξ ορχκεζ ιέπνζ κα ζηαεμφιε εηεί υπμο επζηαθείηαζ μ Έκαξ Μοζηαβςβυξ, ιέπνζ κα δμφιε ημ άζηνμ Σμο κα θάιπεζ.”

6. Βηθχκδζε ημ Ο.Μ. ΢μο γδηχ ζδζαίηενα κα ηάκεζξ ημ πκεοιαηζηυ ζμο διενμθυβζμ έκα γςηζηυηενμ, πζμ μνβακςιέκμ ηζ εοημθυηενα δζαεέζζιμ ηείιεκμ βζα ηδ δζδαζηαθία ηςκ άθθςκ. Έπεζξ ζ‟ αοηυ πμθθά εκδζαθένμκηα. Βίκαζ υιςξ ηάπςξ παμηζηυ ηζ μζ ζδέεξ ζ‟ αοηυ δε βίκμκηαζ εφημθα ηαηακμδηέξ. Θα ημ ηάκεζξ άναβε πζμ ηαλζκμιδιέκμ, ζοκεεηζηυ ηζ εοακάβκςζημ χζηε κα ιπμνμφκ μζ ηαλζκμιδιέκεξ ηαζ πανμοζζαζιέκεξ ζδέεξ κα οπδνεημφκ ημοξ άθθμοξ ζπμοδαζηέξ; Έπεζξ πμθθά κα ιεηαδχζεζξ απυ απμηνοθζζηζηή βκχζδ ηζ υηακ

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

296

ιάεεζξ κα ηαηαβνάθεζξ ηδ βκχζδ ζμο, ηυηε δ πναβιαηζηή ζμο οπδνεζία ε‟ ανπίζεζ κα πνμαάθθεζ… Πανμοζίαζε αοηυ πμο έπεζξ κα πνμζθένεζξ· αοηυ ιπμνεί κα είκαζ πμθφ υηακ ιάεεζ κα ελςηενζηεφεζξ ιε ζμθία ηδ βκχζδ ζμο. Ηαλνπάξηνο 1935 ΏΑΒΛΦΒ ΜΟΤ, Ώνπίγεζ κα ιπαίκεζ ζηδ γςή ζμο θίβδ απμεάννοκζδ, ιζα αιοδνή εζχηενδ αδδία βζα ημκ εαοηυ ζμο ηαζ ιζα αίζεδζδ απμηοπίαξ πμο – ακ επζιείκεζξ ζ‟ αοηέξ – ιπμνεί κα γδιζχζμοκ ημ ςναίμ πνάβια πμο μζημδμιείξ. Σέημζεξ ζηέρεζξ δεκ έπμοκ επμζημδμιδηζηυ απμηέθεζια. Ώπυ ηζ πνμένπεηαζ αοηή δ απμεάννοκζδ; ΐνίζηεηαζ ζηδκ ακηίθδρή ζμο υηζ δ εζχηενδ βκχζδ ζμο λεπενκά ηαηά πμθφ ηδκ ελςηενζηή ζμο πνδζζιυηδηα. Ώκαπηφζζεηαζ απυ ηδ κμήιμκα επίβκςζή ζμο υηζ μζ εζχηενμζ ηυζιμζ έπμοκ βζα ζέκα ιεβάθμ εκδζαθένμκ ημ μπμίμ δεκ ημ ιεηαθένεζξ πμηέ βζα πνήζδ ζημ θοζζηυ πεδίμ. Ώοηυ είκαζ έηζζ. Βίζαζ έκαξ ααεζά έιπεζνμξ ζπμοδαζηήξ ημο απμηνοθζζιμφ ηαζ δ ζφθθδρή ζμο ηςκ εζχηενςκ απμηνοθζζηζηχκ πναβιαηζημηήηςκ λεπενκά ηαηά πμθφ ηδ ζφθθδρδ ημο ιέζμο ζπμοδαζηή. Ώθθά είκαζ ηεθείςξ εκδμζηνεθήξ· δεκ πνμαάθθεζ βζα ηδ αμήεεζα ημο ηυζιμο· ζοβηεκηνχκεηαζ ηαζ ζοζζςνεφεηαζ ιέζα ζμο ηζ ακ δεκ ηάκεζξ ηάπμζα ζοβηεηνζιέκδ πνήζδ ηδξ, ιπμνεί κα δδιζμονβήζεζ ιζα ηαηάζηαζδ πμο ανβυηενα εα είκαζ δφζημθμ κα ηδκ αθθάλεζξ. Σζ πνμηαθεί αοηή ηδκ ηαηάζηαζδ, αδεθθέ ιμο; Σνία πνάβιαηα ηα μπμία εα ζμο εηεέζς ιε εζθζηνίκεζα, βζαηί έπς ηδκ πεπμίεδζδ υηζ εα δεπεείξ ι‟ εοβκςιμζφκδ μηζδήπμηε ιπμνεί κα εζπςεεί. Δ δμηζιαζία βζα ζέκα εα πνμέθεεζ απυ ηδ πνήζδ ηςκ πθδνμθμνζχκ πμο εα ζμο δχζς υπςξ ηαζ ηςκ άθθςκ βκχζεςκ πμο ε‟ απμηηήζεζξ.

1. Δ εζχηενή ζμο αίζεδζδ ηαηςηενυηδηαξ (ιζα θοθεηζηή ηθδνμκμιζά) απμηεθεί ζοβηεηνζιέκμ ειπυδζμ. ΢ηδκ επαββεθιαηζηή ζμο γςή ζε ιζα ιεβάθδ πυθδ αοηυ ημ ζφιπθεβια ηαηςηενυηδηαξ ελμοδεηενχκεηαζ ηαηά πμθφ βζαηί αθέπεζξ ημοξ ηανπμφξ ημο ιυπεμο ζμο· αθθά ζηδκ εοαίζεδηδ γςή ηςκ εζχηενςκ πεδίςκ οπμηφπηεζξ ζοκεπχξ ζ‟ αοηυ· ηυζμ ιεβάθδ ηαζ ηυζμ βμνβή είκαζ δ ακηίδναζή ζμο ζηδκ αθήεεζα ηαζ ζηζξ εζχηενεξ πναβιαηζηυηδηεξ χζηε απμννμθάξ πνυεοια πμθφ πενζζζυηενα απυ υζα ιπμνείξ κα πνδζζιμπμζείξ. Γαθίγεζαζ ζπεδυκ απ‟ ημ αηηζκμαυθμ ηαθεζδμζηυπζμ ηδξ αθήεεζαξ πμο κζχεεζξ ηζ αββίγεζξ.

2. Βιπμδίγεζαζ απ‟ ημ θοζζηυ ζμο ζχια. Έπεζξ ηθδνμκμιήζεζ (βζα ηδκ εηπθήνςζδ ηςκ ηανιζηχκ εοεοκχκ) έκα υπζ ζδζαίηενα ορδθμφ ααειμφ ζχια ΢θααμ-΢διζηζημφ ηφπμο ακάιεζηημ ιε ίπκδ Λαηζκζημφ. Δ ηθδνμκμιζά αοηή ζμο δίκεζ ηδ ζηαεενυηδηα ηαζ ηδκ επζιμκή ζμο πάκς ζημ Ανυιμ· ζμο δίκεζ ηδκ εοαζζεδζία ζμο ζηα πνάβιαηα ημο ιοζηζημφ ααζζθείμο· ζμο δίκεζ αηυιδ ηδκ αβάπδ ζμο βζα ηδκ μιμνθζά ηαζ ηδκ ακάπηολδ ηδξ ηανδζάξ ζμο. ΢μο έπεζ απμηαθφρεζ ηάηζ απ‟ ημ ιοζηήνζμ ημο πυκμο ηαζ ηδξ μδφκδξ. Ώθθά ζμο έπεζ δχζεζ επίζδξ έκα θοζζηυ ζχια πμο έπεζ ηθδνμκμιήζεζ ηδ δφκαιδ λ’ αλζίζηαηαη ηαζ ηδκ ζηακυηδηα λ’ απνθιείεη ημκ ελςηενζηυ ηυζιμ απ‟ ημοξ εζχηενμοξ ηυζιμοξ έηθναζδξ. Βηηυξ αοημφ ζ‟ έπεζ πνμζηίζεζ ι‟ έκα ζχια ηάπςξ

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

297

αανέςκ ηαζ αδνακχκ αηυιςκ πμο δεκ ιπμνεί κα βαθαακζζεεί ζηδκ ελαζνεηζηή δναζηδνζυηδηα πμο μκεζνεφεζαζ πανά ιυκμ ιε ηνμιενή πνμζπάεεζα ηαζ αοημεπζααθθυιεκδ πεζεανπία δναζηζηήξ θφζδξ. Ώπ‟ υπμο ηαζ δ επζθμβή απ‟ ηδκ ροπή ζμο ηδξ δμοθεζάξ ηδξ πνμζςπζηυηδηάξ ζμο – ιζαξ δμοθεζάξ πμο εκζςιαηχκεζ οπδνεζία δ μπμία επζηαθείηαζ ηδκ ηανδζά ηαζ ηαοηυπνμκα είκαζ ηυζμ ακαβηαίαξ θφζδξ χζηε ακαβηαζηζηά εθεθηφεζ ηδκ ηαθφηενδ πνμζπάεεζά ζμο.

3. Δ ηνίηδ αζηία δοζημθίαξ ανίζηεηαζ ζημ βεβμκυξ υηζ δεκ ηάκεζξ ελςηενζηή επμζημδμιδηζηή πνήζδ ηδξ βκχζδξ πμο απμηηάξ ιε ημ δζαθμβζζιυ, ιε ηζξ πθαηζέξ ιεθέηεξ ηαζ δζα ηδξ ζοκεπμφξ, εκδυιοπδξ ζηέρδξ ζμο. Έπς πνμζέλεζ ζδζαίηενα ηζξ ακαθμνέξ δζαθμβζζιμφ ζμο. Ώββίγεζξ ηζ ακμίβεζξ ζοκεπχξ, αδεθθέ ιμο, ηδκ πδβή ηδξ ζμθίαξ. Δ εκυναζή ζμο είκαζ άβνοπκδ· δ δφκαιή ζμο κα ενιδκεφεζξ ηα ζφιαμθα είκαζ αζοκήεζζηδ· δ ζφθθδρή ζμο ημο ζοκεεηζημφ ζπεδίμο ηδξ Μεβάθδξ Λεοηήξ ΢ημάξ είκαζ πναβιαηζηή. Ώθθά ηζ πνδζζιεφεζ ζε μπμζμκδήπμηε; Βίζαζ ζακ ιζα δελαιεκή πμο είκαζ πμθφ βειάηδ ηζ απυ ηδκ μπμία δε δζμπεηεφμκηαζ ανηεηά βζα κα ζηακμπμζήζμοκ ηζξ ακάβηεξ ηδξ βφνς ζμο δζραζιέκδξ πχναξ. ΋θα δζαννέμοκ άζημπα ηαζ πδβαίκμοκ παιέκα. Ώοηυ πνέπεζ κα δζμνεςεεί, αδεθθέ ιμο. Έκα απυ ηα πνχηα πνάβιαηα πμο πνέπεζ κα ηάκμοιε είκαζ κα πνδζζιμπμζήζμοιε ηδ βκχζδ ηαζ ηζξ απμηνοθζζηζηέξ πθδνμθμνίεξ πμο είκαζ απμεδηεοιέκεξ ζημκ οπμζοκείδδημ κμο ζμο μ μπμίμξ εηθνάγεηαζ ιυκμ ζημ πκεοιαηζηυ ζμο διενμθυβζμ ηαζ ζηζξ ακαθμνέξ δζαθμβζζιμφ ζμο. Αεκ ακαθένμιαζ εδχ ζηδκ ηαεδιενζκή γςή πμο πνέπεζ κα γεζξ. Ώκαθένμιαζ ζηδ κμήιμκα εηηίιδζδ ηδξ αθήεεζαξ πμο ζμο ακήηεζ, ζημκ πθμφημ ηςκ απμηνοθζζηζηχκ πθδνμθμνζχκ ζμο πμο πδβαίκεζ παιέκμξ ηαζ πανάβεζ ζοκεήηεξ πμο εα μδδβήζμοκ ζε ηεθζηή αζηνζηή ακςιαθία. Ώβςκίγεζαζ κα γεζξ ηδ γςή ηαζ κα οπδνεηείξ, εβχ υιςξ πνμζπαεχ κα δς ηδκ οπδνεζία αοηή κα ηνμθμδμηείηαζ απυ ηδκ απμηνοθζζηζηή ζμο βκχζδ ηζ απ‟ ημ ηεθάθζ ζμο ηζ υπζ ιυκμ απ‟ ηδκ ηανδζά ζμο. Βίκαζ απαναίηδημ κα δζμπεηεφζμοιε ηδ δελαιεκή ηαζ κα ηαηαζηήζμοιε ηδ γςή ζμο ηανπμθυνα ζακ εζςηενζζηή… Σζ πνέπεζ θμζπυκ κα ηάκμοιε; Πνχημ, ακηί ημο ζοκεπμφξ δζαθμβζζιμφ πνέπεζ κα πνδζζιμπμζείξ ημ πνυκμ πμο αθζενχκεζξ ζ‟ αοηυκ ζηδκ επέηηαζδ πάκς ζηζξ ζδέεξ πμο ζμο έπμοκ έθεεζ ηαζ ηδκ ηαηαβναθή ημοξ χζηε κα ιπμνμφκ κα πνδζζιμπμζδεμφκ απυ ημοξ άθθμοξ ηαζ κα θεάζμοκ αοημφξ πμο πνεζάγμκηαζ αμήεεζα… Βηθναζιέκα ζοιαμθζηά, αοηά πμο έπς κα ζμο πς ιπμνμφκ κα εκζςιαηςεμφκ ζηα θυβζα εκυξ ανπαίμο Βηβιίνπ Καλφλσλ βζα ιαεδηέξ, πμο οπήνπε ζημκ ηαζνυ ημο πνχημο Παηάκηγαθζ: “Δ εφνα ακμίβεζ ζημκ ηυζιμ εηείκμο πμο ιπμνεί κα βίκεζ βκςζηυ. Ώκμίβεζ απ‟ ηδκ πθεονά ημο κμο. Μζαξ ηζ ακμίλεζ, ιπαίκεζ ζηδ ζηέρδ δ ανμπή εηείκμο πμο ιπμνεί κα βκςζεεί. Δ άθθδ εφνα ακμίβεζ ιε ηδκ ααεζά επζεοιία. Ώκμίβεζ ζημκ ηυζιμ πμο είκαζ εηείκμξ πμο υθμζ μζ άκενςπμζ βκςνίγμοκ. ΋ηακ ηαζ μζ δφμ εφνεξ είκαζ μνεάκμζπηεξ, μ ιαεδηήξ οπδνεηεί ημκ ζημπυ ημο Κονίμο ηδξ Ώθήεεζαξ. Δ ανμπή πέθηεζ ζηδκ ηανδζά ημο απυ ηδκ πζμ ιαηνζκή εφνα. Υφκεζ ηδ ανμπή εηείκμο πμο ιπμνεί κα βκςζεεί ιέζα ζημκ ηυζιμ εηείκμο πμο υθμζ μζ άκενςπμζ βκςνίγμοκ. Οζ κέεξ αοηέξ ζηέρεζξ ιπμνμφκ κα ιεηαθενεμφκ ζηζξ ηανδζέξ ηςκ ακενχπςκ. Έηζζ κέα θμοθμφδζα ζδεχκ θένκμοκ μιμνθζά ζηζξ ζημκζζιέκεξ πεδζάδεξ ηδξ βδξ.”

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

298

Με εζνήκδ ηαζ ηαηακυδζδ αάδζζε ημ δνυιμ ζμο πνμξ ηα Πυδζα ηςκ Μεβάθςκ ΋κηςκ. Ηνχιηνο 1935 ΏΑΒΛΦΒ ΏΠΟ ΠΏΛΕΏ, …Σδκ ηεθεοηαία θμνά πμο επζημζκχκδζα ιαγί ζμο ζμο έδςζα πμθθά. Ώοηή ηδ θμνά εα ζμο δχζς θίβα, βζαηί πνέπεζ κα εηηεθέζεζξ υζα ζμο έπς οπμδείλεζ. Πάκς απυ ηαεεηί άθθμ κ‟ απμαθέπεζξ ζηδκ απθυηδηα. Δ εοθμνία ημο κμο ζμο είκαζ έκα ιεβάθμ ηαζ πνήζζιμ πάνζζια πμο έπεζ επζηφπεζ ιέζς πμθθχκ γςχκ απμηηδεείζαξ βκχζδξ. Ώθθά έκαξ εφθμνμξ ηήπμξ ηαζ ιζα ηναπζά ενδιζά είκαζ ηαζ ηα δφμ εηθνάζεζξ βμκζιυηδηαξ, αθθά δ ιζα είκαζ ςναία ηαζ δ άθθδ πνεζάγεηαζ πνμζμπή – ιζα πνμζμπή πμο πνέπεζ κα εβηαζκζαζεεί ιε ιζα ζοβηεηνζιέκδ δζαδζηαζία ηαηαζηνμθήξ. Ώζπμθήεδηεξ ημοξ πεναζιέκμοξ ιήκεξ βζα κα εειεθζχζεζξ έκα ένβμ πμο ιπμνεί κα είκαζ πναβιαηζηά πνήζζιμ ηαζ ημ εηηέθεζεξ ηαθά, ηάκμκηαξ εθζηηή ηδ ιεθθμκηζηή απμηάθορδ. Ώοηυ είκαζ ηαθυ ηαζ ζ‟ εοπανζζηχ βζ‟ αοηυ, αδεθθέ ιμο. Ξένς πςξ δε γδηάξ ακαβκχνζζδ, αθθά αοηή δίκεηαζ πάκηα απυ ιαξ, ημοξ δαζηάθμοξ ζηδκ εζχηενδ πθεονά, υηακ αλίγεζ αθδεζκά. Μπμνχ θμζπυκ κα ζμο πς υηζ ημ ένβμ ζμο ακαβκςνίγεηαζ. Έπεζξ υιςξ πμθθά κα ηάκεζξ ιέζα ζμο πνμημφ ιπμνέζεζξ κα πνδζζιμπμζδεείξ υζμ ημ δοκαηυ πθδνέζηενα. Φνυκηζζε θμζπυκ κα ηάκεζξ ηνία πνάβιαηα: 1. Υάζε ηε ζέα ηνπ εαπηνχ ζνπ. Δ ζοκεπήξ εζχηενδ ζοκήεεζά ζμο ηδξ αοημτπμηίιδζδξ δείπκεζ πμθφ ιεβάθδ ζοβηέκηνςζδ πάκς ζημ ιζηνυ εαοηυ. Βιπμδίγεζξ ημ ένβμ ζμο ηαζ ιαηαζχκεζξ ιζα πθδνέζηενδ επζννμή εεςνχκηαξ ημκ εαοηυ ζμο ζακ απμηοπδιέκμ ηαζ ηαοηυπνμκα παναθείπμκηαξ κα πάνεζξ εηείκα ηα ιέηνα πμο εα ζοκηεθμφζακ ζε ιζα αθδεζκή επζηοπία – ιέηνα πμο ζμο έπς οπμδείλεζ κςνίηενα. Γζα έκα δζάζηδια, αδεθθέ ιμο, λέπαζε ηζξ δζαδζηαζίεξ ημο πνυκμο ζαλ ζπλφινπ ηαζ βζα ηνεζξ ιήκεξ ενβάζμο ιυκμ ιζα ιένα ηάεε θμνά, ηάκμκηαξ ηάεε χνα ηδξ ιέναξ υζμ ημ δοκαηυ πζμ υιμνθδ ηαζ αθηνμοζζηζηή.

2. Δ υρδ ζμθία είκαζ ζε ζέκα πμθφ ακαπηοβιέκδ. Άθεζε ηελ φςε αγάπε ηδξ δεφηενδξ αηηίκαξ λα έρεη πηα πιήξε θπξηαξρία. Βζφ ηζ μ F.C.D. πνέπεζ κα ακηζζηνέρεηε ηζξ ηάζεζξ ηδξ γςήξ ζαξ. Βηείκμξ έπεζ ιζα πμθφ ακαπηοβιέκδ αβαπδηζηή θφζδ ηαζ πνέπεζ κα ιάεεζ κα εηθνάγεζ πζμ απμηεθεζιαηζηά ηδ ζμθία. Βζφ έπεζξ ηδ ζμθία πμο εηδδθχκεηαζ ζζπονά ηαζ πνέπεζ κα ιάεεζξ κα αβαπάξ πθαηφηενα ηαζ κα ιδ θμαάζαζ ηδκ αβάπδ, υπςξ ηχνα. Δ ενβαζία ζμο ζακ ζηεθέπμοξ έθενε ηδ θακεάκμοζα ζμθία ζμο. Δ ενβαζία ζμο ζημκ υιζθυ ιμο ηαζ ζημ Νέμ ΋ιζθμ Yπδνεηχκ ημο Κυζιμο πνέπεζ ηχνα κα θένεζ ηζξ ααεζέξ πδβέξ ηδξ ηανδζάξ ζμο. ΢οθθμβίζμο αοηή ηδκ οπυδεζλδ.

3. Αχζε νξηζηηθφηεξε βνήζεηα ζημ ένβμ… Μπνξείο κα δχζεζξ αοηυ πμο πνεζάγεηαζ, ακ λεπάζεζξ ημκ εαοηυ ζμο ηαζ ιπμνέζεζξ κα δζδάλεζξ ημκ εαοηυ ζμο κα ενβάγεηαζ ιε πανά. Αεκ είκαζ άναβε ημ ηθεζδί βζα ζέκα, αδεθθέ ιμο, ημ ένβμ ηδξ ραξνχκελεο οπδνεζίαξ; Μπμνχ άναβε κα ζμο γδηήζς κα ηαθθζενβήζεζξ ημ πκεφια ηδξ πανάξ; Ώκ πνμζθένεζξ αοηή ηδκ πζμ ζοβηεηνζιέκδ αμήεεζα ηζ ενβαζεείξ υπςξ εα ζμο οπμδεζπεεί, εα ζμο ελαζθαθίζεζ έκα ιεβάθμ ααειυ απμδέζιεοζδξ. Μπμνείξ κα

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

299

αμδεήζεζξ ζημ ένβμ ιε ηδ ζμθία ηαζ ηδκ χνζιδ ειπεζνία ζμο. ΢οιιμνθχζμο ιε ημ απθυ δζάβναιια πμο ζμο οπέδεζλα ζηδκ πνμδβμφιεκδ επζημζκςκία ιμο. Αεκ ιπμνχ κα ημ αθθάλς αηυιδ, βζαηί δεκ επςθεθήεδηεξ αηυιδ απυ ηδ αμήεεζα πμο γήηδζα κα ζμο δχζς. Ώθθά κα είζαζ πανμφιεκμξ ηαζ κα πνμπςνήζεζξ ιε πανά πάκς ζημ Ανυιμ. Αεκ οπάνπεζ ηαζνυξ ζηζξ ιμζναίεξ αοηέξ ιένεξ βζα ηδ παιέκδ εηείκδ πνμζπάεεζα πμο μθείθεηαζ ζε ιζα πμθφ επζζηαιέκδ αοημελέηαζδ ηζ ακάθοζδ πμο μδδβεί ζηδ δοζπζζηία. Ηαλνπάξηνο 1936 Σμ ιυκμ πνάβια πμο πνμζπαεχ κα ηάκς ηχνα βζα ζέκα, αδεθθέ ιμο, είκαζ κα ζμο δχζς έκα δζαθμβζζιυ πμο εα ζμο γδηήζς κα ζοκεπίζεζξ ιέπνζ κευηενδξ εζδμπμίδζδξ. Θα ζμο δχζς επίζδξ έλζ ζπενιαηζηέξ ζηέρεζξ βζα δζαθμβζζιυ. Καηά ηα άθθα ζζπφμοκ μζ πνμδβμφιεκεξ εκημθέξ ιμο πνμξ εζέκα ηζ δ ιεθθμκηζηή ζμο πνδζζιυηδηα ζηδκ επενπυιεκδ πκεοιαηζηή δζεφνοκζδ ελανηάηαζ απ‟ ηδκ επζιεθή ζμο πνμζμπή ζηδκ αοημθδζιμκζά, ηδκ μνεή πνήζδ ηδξ αβάπδξ (πμο ζμο επζηνέπεζ κα αβαπάξ πζμ εφημθα. ΢ε παναηαθχ κα ιεθεηήζεζξ ηδκ ηεθεοηαία ιμο επζημζκςκία ζ‟ εζέκα πάκς ζ‟ αοηυ ημ εέια) ηαζ ηδκ πνμζμπή ζηδκ πναηηζηή, αβαπδηζηή, απμηεθεζιαηζηή, ηακμκζηή οπδνεζία. Δ πνυμδυξ ζμο ζηδκ ελςηενζηή έηθναζδ ηδξ εζχηενδξ βκχζδξ ζμο οπήνλε αδζηαζμθυβδηα ανβή. Ώκ ηδξ δχζεζξ ιζα ζςζηή ηαζ πζμ εζηζαζιέκδ ζηάζδ, εα ιπμνμφζεξ κα ηάκεζξ έκα άθια ζε ηαεανυηενμ θςξ ηζ απμηεθεζιαηζηυηενδ γςή. Ώοηυ ζημ έπς πεζ ζοπκά. Ο ααζζηυξ ζμο ηυκμξ βζα ημ ιέθθμκ είκαζ πεηζαξρία ηαζ πάθζ πεηζαξρία. Δ οπμηαβή ημο θοζζημφ ζχιαημξ ζηδ εέθδζή ζμο ιε ηδκ επζαμθή εκυξ ααεζά ηαηηζημφ νοειμφ είκαζ δ δζέλμδυξ ζμο πνμξ ηδκ απεθεοεένςζδ. Ώκ ζοκεπχξ εκδζαθένεζαζ ανηεηά βζα ηα πζεακά απμηεθέζιαηα, μθείθεζξ κα ηάκεζξ ηζξ απαζημφιεκεξ πνμζανιμβέξ ηαζ κα επζαάθεζξ ηα απαζημφιεκα πεζεανπζηά ιέηνα. Πμζα είκαζ αοηά, ηα λένεζξ επίζδξ. Μήπςξ είκαζ απθά δ εθανιμβή μνζζιέκςκ ηακυκςκ ηαεδιενζκήξ γςήξ, μζ μπμίμζ είκαζ ηυζμ απθμί χζηε απμηοβπάκμοκ κα εθεθηφζμοκ ηδ εέθδζή ζμο; Βίκαζ δ εθέθηοζδ ιζαξ δοκαιζηήξ εέθδζδξ ηδκ μπμία επζεοιχ κα επζθένεζξ ιε ημκ αηυθμοεμ πνμηεζκυιεκμ δζαθμβζζιυ: 1. Μεηά ηδκ απμηεθεζιαηζηή εοεοβνάιιζζδ ηαζ ηδκ επζηέκηνςζδ ηδξ ζοκείδδζδξ ζημ κμο, ζοκέπζζε υπςξ παναηάης: Ο.Μ. α. Βηθχκδζέ ημ ζακ ροπή ζημ δζηυ ηδξ ηυζιμ, πνδζζιμπμζχκηαξ ηαεχξ ημ ηάκεζξ ηδ δδιζμονβζηή θακηαζία. α. Βηθχκδζε λακά ημ Ο.Μ. ζακ ροπή πμο επζαάθθεζ ημ ζημπυ ηδξ ζημ κμο. β. Βηθχκδζε ημ Ο.Μ. ζακ ροπή πμο εθέβπεζ ημ ζχια ηδξ επζεοιίαξ. δ. Βηθχκδζε ημ Ο.Μ. ζακ ροπή πμο εκενβμπμζεί ιε ηδ δφκαιδ ηδξ εέθδζήξ ηδξ ημ αζεενζηυ ζχια. ε. Βηθχκδζε λακά ημ Ο.Μ., αθθά αοηή ηδ θμνά ιε ηδ ζοκενβαζία ηδξ πνμζςπζηυηδηαξ, βαθαακίγμκηαξ ημ θοζζηυ ζχια ζε μνεή δνάζδ. Κάκηα υθα

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΔ΢ ΟΓΖΓΗΔ΢ ΢Δ ΜΑΘΖΣΔ΢

300

αοηά πμθφ ανβά ηαζ ααεζά, ιε πθήνδ, αθμζζςιέκδ ζηέρδ ζημ ηαεέκα απυ ηα πέκηε ζηάδζα.

2. Έπεζηα μναιαηίζμο υηζ μθυηθδνδ δ ηαηχηενδ θφζδ ζοβηεκηνχκεηαζ ζηδ ζοκείδδζδ ηδξ ροπήξ.

3. Καηυπζκ δζαθμβίζμο βζα δεηαπέκηε θεπηά (υπζ πενζζζυηενα) ζηζξ αηυθμοεεξ έλζ ζπενιαηζηέξ ζηέρεζξ. Ο δζαθμβζζιυξ αοηυξ πνμμνίγεηαζ κα είκαζ δοκαιζηυξ ηαζ ζφκημιμξ. Μπμνεί, ακ πνδζζιμπμζδεεί έηζζ, κα δζαζπάζεζ ηα ειπυδζα ηαζ κα “ηαεανίζεζ ημ δνυιμ” βζα ηδκ εζζνμή ηδξ δοκαιζηήξ αθθά ιέπνζ ηχνα αηεθέζθμνδξ ζέιεζεο.

1μξ ιήκαξ – Δ ροπή ιμο έπεζ ζημπυ, δφκαιδ ηαζ εέθδζδ. Σα ηνία αοηά πνεζάγμκηαζ ζημ Γξφκν ηεο Απειεπζέξσζεο.

2μξ ιήκαξ – Δ ροπή ιμο πνέπεζ κα οπμεάθπεζ ηδκ αβάπδ ακάιεζα ζημοξ οζμφξ ηςκ ακενχπςκ. Ώοηυξ είκαζ μ ηφνζμξ ζημπυξ ηδξ. Θέθς θμζπυκ κ‟ αβαπχ ηαζ κα ααδίγς ημ Γξφκν ηεο Αγάπεο.

3μξ ιήκαξ – Ο ζημπυξ ηδξ ροπήξ ιμο πνέπεζ κα εηδδθςεεί ιε ηδκ πονά. Ώοηυ πμο ειπμδίγεζ ηαζ δοζημθεφεζ πνέπεζ κα ελαθακζζεεί ιπνμζηά ζηδ δφκαιδ ημο Θεμφ. Ώοηή δ δφκαιδ είιαζ εβχ. ΐαδίγς ζοκεπχξ ημ Γξφκν ζην Φιεγφκελν Έδαθνο. Βηεί ηα ειπυδζα ελαθακίγμκηαζ.

4μξ ιήκαξ – Δ εέθδζή ιμο είκαζ έκα ιε ηδ ιεβάθδ εέθδζδ ημο Θεμφ. Δ εέθδζδ αοηή είκαζ ζήιενα δζηή ιμο πάκς ζηα πεδία ηδξ βδξ. Οδδβεί ζηδκ οπδνεζία ηαζ ζημκ υιζθμ ημο Αζδαζηάθμο ιμο. ΐαδίγς ζοκεπχξ ημ Γξφκν ηεο Τπεξεζίαο ιεηά ηδ βζμνηή ηδξ πονάξ.

5μξ ιήκαξ – Ώθζενχκμιαζ ζημ ζημπυ ημο ζπεδίμο. Αεκ έπς άθθμ ζημπυ απ‟ ηδ εέθδζδ ημο Θεμφ. Αε γδηχ άθθμ δνυιμ απ‟ ημ Γξφκν ηεο Θείαο Δθπιήξσζεο. Υάκς ημκ εαοηυ ιμο ιέζα ζημκ υιζθμ πμο επζδζχηεζ ηδκ πνμαβςβή ημο ζπεδίμο.

6μξ ιήκαξ – Ο Γξφκνο ηεο Θπζίαο είκαζ αζχκζα μ Γξφκνο ηεο Υαξάο. Ο Ανυιμξ ηδξ Υανάξ μδδβεί ζημκ Συπμ ηδξ Βζνήκδξ. Δ εζνήκδ ημο Θεμφ ανίζηεηαζ ιυκμ υηακ πάκεζξ ηδ εέα ημο εαοημφ ηαζ δε αθέπεζξ ηίπμηε άθθμ πανά ιυκμ εηείκμ πμο πξέπεη κα βίκεζ ηαζ κα βίκεζ ζήιενα. Ηνχληνο 1936 ΏΑΒΛΦΒ ΜΟΤ ΚΏΕ ΦΕΛΒ ΜΟΤ, Πμθθά πμο έπς βνάρεζ ζημκ S.C.P. έπμοκ επίζδξ πνςηανπζηή ζδιαζία βζα ζέκα. Αεκ ακαθένμιαζ ζ‟ αοηά εδχ, βζαηί έπς άθθα πνάβιαηα βζα ηα μπμία επζεοιχ κα ζμο ιζθήζς. ΢ε πανμηνφκς απ‟ ηδκ ηανδζά ιμο (πμο ζε πενζαάθθεζ ιε ηδ ζηαεενή αβάπδ ηδξ) κ‟ απμηνέρεζξ ημ αθέιια ζμο απ‟ ημκ εαοηυ ζμο ηαζ κα ιδκ ηαηαπμκείζαζ ηυζμ ζοπκά ιε ηζξ απμηοπίεξ ηςκ πνμζπαεεζχκ ζμο. Ώκαβκχνζζε ηδκ απμηοπία – ακ οπάνπεζ – αθθά ηυηε ιε πνυζςπμ ορςιέκμ ζημ θςξ ηζ έκα παιυβεθμ ζηα πείθδ ζμο, ζηνέρε ηα κχηα ζμο ζηδκ απμηοπία ηαζ πνμπχνδζε ζηαεενά ιπνμζηά. Δ D.Ώ.Ο., έκα απυ ηα ιέθδ ημο μιίθμο ηςκ ιαεδηχκ ιμο, δε ιαεαίκεζ εφημθα ημ