Gry weneckie

Witold Lutosławski Urodził się 25 stycznia 1913 w Warszawe, zmarł 7 lutego 1994 Był wychowywany głównie przez matkę. Jego zainteresowanie muzyką miało swe korzenie w dzieciństwie. Naukę gry na fortepianie rozpoczął już jako sześcioletnie dziecko u , komponował już w wieku 9 lat. Potem zaczął uczyć się także gry na skrzypcach u Lidii Kmitowej. Uczęszczał do Gimnazjum im. Stefana Batorego w Warszawie. W 1928 rozpoczął naukę kompozycji u Witolda Maliszewskiego.

Dobrze zapowiadającą się karierę artystyczną Lutosławskiego przerwała jednak II wojna światowa. Lutosławski walczył jako żołnierz przeciwko Niemcom.

Zarabiał na życie grając w warszawskich kawiarniach oraz zbierał fundusze na pomoc dla ukrywających się artystów, m.in. dla Władysława Szpilmana.

Bezpośrednio po wojnie Lutosławski poślubił Marię Danutę Bogusławską i podjął pracę w Polskim Radiu, a także włączył się w odbudowę życia muzycznego komponując muzykę teatralną i radiową oraz piosenki.

Od początku związany był z festiwalem „Warszawska Jesień”. Jako jedyny uczestniczył w jej pracach nieprzerwanie przez 37 lat, a w latach 1960–1965 był pierwszym przewodniczącym tej komisji. Był też najczęściej grywanym za życia polskim kompozytorem (49 razy) i pierwszym, którego uhonorowano wieczorem autorskim. Kierował również Towarzystwem Muzyki Współczesnej.

Twórczość Na początku pisał pedagogiczne utwory fortepianowe np „Melodie ludowe” i „Bukoliki” oraz piosenki dla dzieci. Cechą charakterystyczną były nawiązania do polskiego folkloru.

Po raz pierwszy zastosował system harmoniczny oparty na akordach 12-tonowych, który w następnych latach stał się dla niego charakterystyczny.

Pod koniec lat 50. w Polsce synonimem nowoczesności była dodekafonia- technika kompozytorska w muzyce współczesnej oparta na rozszerzonej gamie diatonicznej, a prosciej 12-dźwiękowej serii rownowaznych sobie dzwiekow.

Dźwięki te nie są przypisane do konkretnego rejestru i dlatego jest w pewnym sensie idea abstrakcyjna.

W utworze orkiestrowym „Gry weneckie” pojawiła się technika aleatoryzmu kontrolowanego, czyli technika kompozytorska polegająca najczęściej na rezygnacji z podziału metrycznego identycznego dla wszystkich wykonawców utworu. Muzycy wykonują dźwięki o wysokościach precyzyjnie zapisanych w nutach, tyle że w swobodnym tempie.

Gry weneckie Do stworzenia tego utworu Witold Lutosławski został zainspirowany Koncertem fortepianowym Johna Cage’a z 1958 roku. W dowód wdzięczności za inspirację przesłał Cage’owi rękopis Gier weneckich, choć inspiracja dotyczyła wyłącznie idei, a nie brzmieniowych skutków jej zastosowania.

Gry weneckie rozpoczynają grę z aleatoryzmem w muzyce Lutosławskiego. Partytura została napisana na instrumenty dęte, harfę, fortepian na cztery ręce i dwanaście smyczków – ta liczba ma związek z harmoniką dwunastodźwiękową. Kompozytor wielokrotnie podkreślał, że tytuł Gry weneckie wiąże się wyłącznie z miejscem prawykonania utworu – z Biennale w Wenecji w 1961 roku Część pierwszą Gier tworzy osiem segmentów zapisanych w ramkach oznaczonych w partyturze literami od A do H. Forma tej części jest następstwem refrenów i epizodów, Część druga, krótkie scherzo, utrzymana jest w tradycyjnym trójdzielnym metrum.

Część trzecia 13-krotnie wprowadza w partii fortepianu 12-dźwiękową serię zbudowaną wyłącznie z interwałów kwarty i kwinty wspólnego z improwizacją techniczny sposób polegający na tym, że muzycy orkiestrowi grają swe partie solistycznie, niesynchronicznie, stworzył charakterystyczną dla partytur Lutosławskiego jakość fakturalną – materię wiotkich, eterycznych wiązek kontrapunktujących się głosów o nieokreślonym, lecz bogatym i rozmigotanym mikrorytmie. „Mam na myśli zarówno możliwość ogromnego wzbogacenia strony rytmicznej utworu bez zwiększania trudności wykonawczych, jak i dopuszczenie swobodnej, pełnej, zindywidualizowanej gry na instrumentach w ramach zespołu orkiestrowego” dołączył zaś obszerny komentarz - instrukcję wykonawczą.