Kulturowe inspiracje tekstem dawnym poemat o Beowulfie
Beowulf to jeden z najważniejszych, ocalałych tekstów kultury anglosaskiej, którego historia od lat inspiruje kolejnych twórców, którzy czerpią pomysły z tegoż arcydzieła. Współcześnie przygody Beowulfa stały się podłożem dla wszelakich produktów popkultury: rynku gier planszowych, komputerowych, czy filmu, tworząc coraz mniej lub bardziej, interesujące interpretacje owego tekstu. Warto jednakże na początek powrócić do historii pierwowzoru. Losy manuskryptu są równie ciekawe jak sama historia. W XVI wieku w jego posiadanie wszedł Lawrence Nowell, który zajmował się czasami anglosaskimi. Do dziś nie wiadomo, czyją własnością manuskrypt był wcześniej. Istnieje hipoteza, w której sugeruje się, iż Nowell zdobył owy tekst na skutek kasaty majątku zakonów za czasów Henryka VIII. Kolejnym właścicielem został sir Robert Cotton – na początku XVII wieku. Z jego inicjatywy po raz pierwszy poemat został wspomniany w katalogu biblioteki Cottona właśnie. Jednakże opis treści poematu był daleki od rzeczywistej zawartości tekstu1. Z owym właścicielem związane jest także jeszcze jedno, dramatyczne wydarzenie. Mianowicie w 1731 roku w jego bibliotece wybuchł pożar, w którym spłonęło większość cennych woluminów. Cudem jednak ocalał tekst o Beowulfie, który został tylko lekko uszkodzony przez ogień. Nie utrudniło to jednak odczytu. W 1786 roku poematem zainteresował się Grimur Jonsson Thorkelin, który skopiował tekst Beowulfa i opublikował w 1815 roku wraz z łacińską transkrypcją, jak wspomina Joanna Sarwa2. Wkład Thorkelina stał się niezwykle cenny. Wiele lat później, podczas pracy nad angielskim tłumaczeniem okazało się, że część liter manuskryptu widoczna jeszcze za czasów Thornkelina, uległa bezpowrotnemu zatarciu. Stąd też kopia islandzkiego uczonego okazała się niezwykle istotna. Na owej kopii pracował Mikołaj Frederik Severin Grundtvig, który wydał duńskie tłumaczenie Beowulfa. W 1833 roku ukazało się drugie wydanie na język nowożytny – angielski3. Natomiast pierwszy polski przekład ukazał się dopiero w 2006 roku, dzięki Mirosławowi Kropidłowskiemu. Warto także pochylić się nad samym tekstem o Beowulfie oraz zastanowić się, jakie elementy sprawiły, że stał się tak niezwykle inspirujący dla kolejnych twórców. Beowulf powstał najprawdopodobniej między VII a VIII wiekiem i funkcjonował początkowo 1 Autor zapisku stwierdził, iż jest to opowieść „o wojnach, które Beowulf, z pewnością Dan, pochodzący z królewskiego rodu Scyldingów, prowadził przeciw wodzom szwedzkim”. Za: histmag.org: https://histmag.org/Beowulf-co-to-za-jeden-279 dostęp:[2017-05-18]. 2 J. Sarwa: Beowulf średniowieczny anglosaski poemat heroiczny. Pod red. W. Kota. Sandomierz 2009. 3 Informacje zaczerpnięte ze strony: histmag.org: https://histmag.org/Beowulf-co-to-za-jeden-279 dostęp:[2017-0518].