Maritieme Meesterwerken

2 Inhoudsopgave

Voorwoord 4 Sjarel Ex directeur Museum Boijmans Van Beuningen 6 Bert Boer directeur Maritiem Museum 8 Maritieme Meesterwerken

10

1 – periode 1425 - 1600 middeleeuwse scheepvaart / voor het geloof

12

Werken van Jheronimus Bosch, Herri met de Bles en Pieter Bruegel de Oude

2 – periode 1600 - 1648 per schip de wereld in / nieuwe verhalen vertellen

20

Werken van Adam Willarts en Cornelis van Wieringen

3 – periode 1648 - 1660 waterwegen door holland / schoonheid van het landschap

30

Werken van Jan Porcellis, Jan van Goyen, Salomon van Ruysdael, Simon de Vlieger en Jacob Bellevois

4 – periode 1660 - 1780 rijkdom van de republiek / gouden eeuw van de schilderkunst

38

Werken van Jan van de Cappelle, Willem van de Velde de Jonge, Willem van de Velde de Oude, Ludolf Bakhuizen, Abraham Storck, Hendrick Sorgh, Jan Daemen Cool en Jacob van Strij

DEF Maritieme Meesterwerken binnenwerk - afloop.indd 2

07-01-21 20:27

3 Maritieme Meesterwerken

5 – periode 1780 - 1880 van zeil naar stoom / tussen traditie en vernieuwing

60

Werken van Gerrit Groenewegen, Hermanus Koekkoek, Theodore Gudin, Johannes Schotel en Louis Apol

6 – periode 1880 - 1910 de vis wordt duur betaald / romantiek van het eenvoudige leven

74

Werken van Charles Rochussen, Andrea Schelfhout, Hendrik Mesdag, Jozef Israëls, Willy Sluiter, Jan Toorop en Claude Monet

7 – periode 1880 - 1910 nieuw in de haven / franse schilders in rotterdam

90

Werken van Eugène Boudin, Paul Signac en André Wilder

8 – periode 1910 - nu rotterdam wereldhaven / wat is die haven mooi!

102

Werken van Johan van Mastenbroek, Jan Burgerhout, Leen Droppert, Dolf Henkes, Sasja Hagens en Nico Peeters

9 – periode 1950 - nu geen schip te zien / haven en schepen blijven inspiratiebron

118

Werken van Guido van der Werve, Reimond Kimpe, Otto Egberts en Frank Stella

Maritiem Museum Rotterdam Colofon

DEF Maritieme Meesterwerken binnenwerk - afloop.indd 3

126 128

07-01-21 20:27

10 Inleiding

14 25 NU DEF Maritieme Meesterwerken binnenwerk - afloop.indd 10

07-01-21 20:27

11 Maritieme Meesterwerken

Maritieme Meesterwerken

Maritieme kunst... dat is kunst met schepen en de zee in de hoofdrol. De maritieme wereld is voor velen een enorme inspiratiebron. Het maakt maritieme schilders als Willem van de Velde de Jonge wereldberoemd, maar ook grootheden als Jeroen Bosch vinden er inspiratie. In Maritieme Meesterwerken zie je hun werk en ruim vijftig andere topstukken uit de collecties van Museum Boijmans Van Beuningen en het Maritiem Museum. Alle werken zijn gekozen om hun hoge kwaliteit en vakmanschap van de maker. Samen geven ze een prachtig beeld van 600 jaar maritieme schilderkunst: van de schilders in de zestiende eeuw die schepen schilderden vóór je kon spreken van maritieme schilderkunst, tot moderne kunstenaars die scheepvaart verbeelden als metafoor voor kracht of het leven. De maritieme wereld is een blijvende inspiratiebron.

Maritieme Meesterwerken draait om kunst en de kunst van het kijken. De verhalen die je erbij leest gaan over de fascinatie van de schilders en hun technieken, en over de mensen, schepen en havens die zijn geportretteerd. De schilders geven in het werk hun eigen kijk op de maritieme wereld waarin ze leven. De schilderijen zijn daardoor niet alleen artistieke topstukken, het zijn ook spiegels van vroeger en nu. Maritieme Meesterwerken laat je daarom door twee brillen kijken: een kunstzinnige bril én een maritiemhistorische bril.

In aanvulling op de tentoonstelling, die van februari 2021 tot september 2022 in het Maritiem Museum Rotterdam te zien is, vertellen kunsthistorici en historici uit beider musea in deze publicatie nog meer verhalen bij een groot deel van de meesterwerken. Het werk staat daarin altijd centraal, waarbij de ene auteur dieper ingaat op het oeuvre, kleurgebruik of stijl van de kunstenaar, en de ander op de schepen, de havenstad of de gebeurtenis die is vastgelegd.

Benieuwd naar nog meer verhalen? Kijk dan op www.maritiemmuseum.nl/meer-meesterwerken

DEF Maritieme Meesterwerken binnenwerk - afloop.indd 11

07-01-21 20:27

15 Maritieme Meesterwerken

Zondvloedpanelen “Bosch creëert een eigen universum van fantasierijke, monsterlijke creaturen en vreemde elementen, waardoor zijn schilderijen een verontrustende sfeer krijgen.”

‘…Een bleek monster met een eivormig lijf en boomstampoten vaart op twee schepen dwars door de hel. De schepen zijn gevuld met gloeiende kolen, waartussen de gezichten van enkele verdoemden schemeren. Anderen verdrinken in het water of klimmen wanhopig langs de tuien omhoog…’

Dit is geen beschrijving van een hallucinatie, maar van een van de waanzinnige schepsels van Jheronimus Bosch, geschilderd op het triptiek De tuin der lusten uit het Prado in Madrid. Bosch schildert voornamelijk religieuze voorstellingen, wat heel gebruikelijk is in zijn tijd. Hij onderscheidt zich van zijn tijdgenoten door zijn ongelooflijk rijke verbeeldingskracht. Hij creëert een eigen universum van fantasierijke, monsterlijke creaturen en vreemde elementen, waardoor zijn schilderijen een verontrustende sfeer krijgen.

Ook op deze zogenoemde Zondvloedpanelen wemelt het van de duivelse schepsels. Waarschijnlijk vormden beide panelen de zijluiken van een altaarstuk, waarvan het middendeel verloren is gegaan. In gesloten toestand zag je vier medaillons; met geopende luiken de schilderingen van hel en zondvloed.

De precieze betekenis van de voorstellingen is nog altijd raadselachtig, maar over één afbeelding zijn de kenners het eens: de betekenis van het paneel met de wereld na de zondvloed. Op de voorgrond zien we de verdronken schepping, op de achtergrond de gestrande ark van Noach. Door een luik verlaten de dieren in een lange, slingerende stoet de ark. Het schip dat Bosch schildert is niet realistisch, maar daar gaat het hem ook niet om. Zijn schilderijen tonen niet hoe figuren en objecten eruitzien, maar ze vertellen iets over menselijk gedrag.

DEF Maritieme Meesterwerken binnenwerk - afloop.indd 15

Een bekend voorbeeld is het schilderij Het narrenschip uit het Louvre in Parijs. Daarop dobbert een bont gezelschap van feestvierders en ruziemakers stuurloos rond in een bootje, met een pollepel als roeispaan. Het thema is ontleend aan het populaire boek Het narrenschip van Sebastian Brant (1494), waarin wordt beschreven hoe een boot vol dwazen en zonder kapitein al lachend en zingend naar de hel vaart.

Het motief van het schip komt bij Bosch vaak voor op werken met het thema van de hel of het einde der tijden. We zien dan bijvoorbeeld een brandend of zinkend schip op de achtergrond.

Ook op de achterzijden van de Zondvloedpanelen is een zinkend schip te zien: op een van de medaillons knielt een naakte man, die blijkbaar schipbreuk heeft geleden, neer voor een zegenende Christus. Op de andere medaillons moeten stervelingen allerlei aardse beproevingen doorstaan: ze worden verdreven uit hun huis en van hun land en afgeranseld door hybride monsters. Dit sluit aan bij de waarschuwing die God Noach meegeeft na de zondvloed: zolang de aarde bestaat, zal er een tijd zijn om te zaaien en een tijd om te oogsten, zal er koude zijn en hitte, zomer en winter, dag en nacht. Net als voor Noach, is de keuze uiteindelijk aan de mens zelf: laat hij zich meevoeren naar de hel, of wordt hij uiteindelijk gered door Christus? Dat is misschien wat Bosch ons wil vertellen: er is de mens geen kalme levensreis beloofd, maar – als hij de juiste keuzes maakt – wel een behouden aankomst.

Rozanne de Bruijne

07-01-21 20:28

16 1425 - 1600

Laatmiddeleeuwse schepen in een uitgestrekt landschap

Ploeterend waadt de heilige Christoffel met het Christuskind op zijn schouders door de woest stromende rivier.

Dat is niet zonder gevaar: de twee schepen rechts bestoken elkaar met kanonskogels. Achter de fictieve haven strekt zich een weids berglandschap uit.

Hoewel het een religieus tafereel is, besteedt Herri met de Bles veel aandacht aan niet-religieuze elementen. De schepen zijn herkenbaar als zogenaamde coca’s of caravela’s, die destijds in alle Europese havens voeren. Een vergelijking met het Matarómodel toont aan hoe goed Bles heeft gekeken naar het uiterlijk van deze schepen. Ook het landschap neemt een belangrijke plaats in op het schilderij.

Joachim Patinir (1475/80-1524), vermoedelijk de oom van Bles, is de eerste schilder die het landschap niet langer ondergeschikt maakt aan het religieuze onderwerp.

In veel zestiende-eeuwse schilderijen is diezelfde ontwikkeling zichtbaar, zelfs op werken met een mythologisch thema.

Op de gravure van Frans Huys naar Pieter Bruegel de Oude staat het schip op zee centraal, niet de figuurtjes van Daedalus en Icarus rechtsboven. Een ander voorbeeld is de gouache naar een schilderij van de Italiaanse renaissancekunstenaar Bernardino Fungai (1460–1516): ook hier speelt de realistisch geschilderde caravela een grote rol, evenals het panoramische landschap.

Deze verschuiving in focus bij kunstenaars is onderdeel van de overgang van de late middeleeuwen naar de renaissance.

Toch blijft het christelijke gedachtegoed nog lang aanwezig in de kunst. Zo wordt Sint Christoffel, beschermheilige van pelgrims, zeelieden en andere reizigers, nog steeds gebruikt om de religieuze metafoor van ‘de mens als pelgrim op zijn levensweg’ te illustreren. Het is goed mogelijk dat Bles het slingerende berg-

pad links, met daarop twee figuren bij een kruisbeeld, schildert om hiernaar te verwijzen. Ook het schip dient binnen de christelijke context vaak als symbool van de levensreis. Een zeereis is in die tijd niet zonder gevaar: om het schip op koers te houden, heb je een behendige stuurman nodig. Wie kan dat beter zijn dan Sint Christoffel?

Rozanne de Bruijne

1 Landschap met de heilige Christoffel, circa 1540 Olieverfschilderij op paneel door Herri met de Bles (1500/1510-circa 1550) Collectie Museum Boijmans Van Beuningen, Rotterdam, 2437 2 De legende van Hippo, achttiende eeuw Detail Gouachevan naarnaam een schilderij van kunstwerk Bernardino Fungai (1460-1516) Naam artiest Collectie Maritiem Museum Rotterdam, P1109

1588

DEF Maritieme Meesterwerken binnenwerk - afloop.indd 16

07-01-21 20:28

17 Maritieme Meesterwerken

1

2

DEF Maritieme Meesterwerken binnenwerk - afloop.indd 17

07-01-21 20:28

18 1425 - 1600

3

3 Daedalus en de Val van Icarus, circa 1561-1562 Gravure door Frans Huys (circa 1522-1562) naar een tekening van Pieter Bruegel de Oude (1525/30-1569) Collectie Maritiem Museum Rotterdam, P2119 4 Scheepsmodel van een coca of caravela, het zogenoemde Matarómodel, circa 1425 Collectie Maritiem Museum Rotterdam, bruikleen van D.G. van Beuningen in 1930 en in 1981 aangekocht met steun van de G.Ph. Verhagen Stichting, M4

DEF Maritieme Meesterwerken binnenwerk - afloop.indd 18

07-01-21 20:28

19 Maritieme Meesterwerken

4

DEF Maritieme Meesterwerken binnenwerk - afloop.indd 19

07-01-21 20:28

66 1780 -1880

Koning Willem II bezoekt het eskader van Prins Hendrik te Vlissingen op 14 juli 1843, 1844 Olieverfschilderij op doek door Théodore Gudin (1802-1880) Collectie Museum Boijmans Van Beuningen, Rotterdam, legaat van L.V. Ledeboer in 1891, sinds 1907 in bruikleen bij het Maritiem Museum Rotterdam, P1180

DEF Maritieme Meesterwerken binnenwerk - afloop.indd 66

07-01-21 20:29

67 Maritieme Meesterwerken

Koninklijk bezoek Op het achterdek van het imposante zwarte fregat Rijn brengt Prins Hendrik een eregroet aan zijn vader. Hij heeft daarom zijn steek in de hand, en niet op zijn hoofd. Willem II heeft het schip van zijn zoon bezocht, vlak voor de vloot naar de Middellandse Zee vertrekt. Met saluutschoten eren de bemanningen hun vorst. Het eskader telt maar liefst negen marineschepen, waaronder één heel modern stoomschip. Dat is het raderstoomschip Bromo, met de niet te missen rookpluim. De koning is vooruitstrevend: ook zijn koninklijk jacht Leeuw is een stoomschip.

Romanticus Théodore Gudin krijgt van Willem II de opdracht om dit vlootbezoek te vereeuwigen. Met het bezoek onderstreept Willem II zijn koninklijke positie en zijn streven om van Nederland opnieuw een maritieme macht te maken. Dit machtsvertoon zie je terug in de schilderstijl van Gudin. Hij schildert de oorlogsschepen en de koninklijke gast heel netjes, en benadrukt de strakke formatie en het lijnenspel van masten en ra’s die kracht uitstralen.

De ‘aankleding’, zoals de roeiboot vol zwaaiende mensen, is voor de gebeurtenis minder belangrijk en schildert Gudin in zijn gebruikelijke losse stijl.

Irene Jacobs

DEF Maritieme Meesterwerken binnenwerk - afloop.indd 67

07-01-21 20:29

68

Camille Marchand lijstenrestaurator

DEF Maritieme Meesterwerken binnenwerk - afloop.indd 68

07-01-21 20:29

69 Maritieme Meesterwerken

“Er moesten letterlijk meters worden gemaakt.”

Toen Camille Marchand de oorspronkelijke, negentiende-eeuwse lijst van Gezicht op de rede van Vlissingen van Théodore Gudin zag, had hij een echt ‘wow’-moment. “Er zijn pulpachtige materialen gebruikt, wat je maar heel zelden tegenkomt in schilderijlijsten.

Het restaureren was een bijzondere klus.”

De restauratie van de indrukwekkende, vergulde schilderijlijst stond al lang op de verlanglijst van het Maritiem Museum én van Museum Boijmans Van Beuningen: het Maritiem Museum heeft het schilderij Gezicht op de rede van Vlissingen van Théodore Gudin uit 1844 al sinds 1907 in bruikleen van Museum Boijmans. Het schilderij was tot recent gevat in een eenvoudige twintigste-eeuwse profiellijst.

De oorspronkelijke, negentiende-eeuwse lijst stond ondertussen in het depot te wachten op behandeling. Op de lijst zijn versieringen toegepast die passen in de stijl uit de eerste helft van de negentiende eeuw, zoals een cannelureprofiel, palmet en kralenrand. Dat komt overeen met de datering van het schilderij (1844). Maar de hoekversieringen van de lijst, het acanthusblad en het masker passen niet in die tijd, waardoor specialisten de lijst later dateren: in de periode 1860-1880. Voor de tentoonstelling Maritieme Meesterwerken sloegen de musea de handen ineen om de enorme lijst (203 cm bij 275,7 cm) in ere te herstellen.

Camille Marchand werkt al meer dan 25 jaar als zelfstandig restaurator en mag grote musea zoals het Rijksmuseum tot zijn vaste klantenkring rekenen. Zijn er na zoveel jaren ervaring nog lijsten met geheimen? “Toen ik deze lijst voor het eerst in depot zag was dat een echt ‘wow’ moment. Niet zozeer vanwege de grootte of de ornamenten, maar vanwege het materiaal. De lijst was flink beschadigd,

DEF Maritieme Meesterwerken binnenwerk - afloop.indd 69

ik zag daardoor de vezelige structuur aan de binnenzijde van de ornamenten. Een vergulde lijst uit de negentiende eeuw heeft normaal gesproken een opbouw van hout, een mengsel van krijt en lijm (pâte), rode bolus en goud, maar hier was het duidelijk anders. De ornamenten waren hol, daarom dachten we in eerste instantie dat het om papier-maché ging. In de negentiende eeuw waren pulpachtige materialen voor het maken van ornamenten voor bijvoorbeeld plafonds en meubelen niet ongewoon, maar ik kom het in schilderijlijsten eigenlijk nooit tegen. Ik ken één ander exemplaar in de collectie van het Rijksmuseum in Amsterdam, dus dit is heel bijzonder.” Na een analyse van de gebruikte vezels door de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed en BIAX bleek dat het materiaal bestaat uit een mengsel van plantenvezel (vlas), dennenhars en lijnolie.

Dus geen papier-maché. Dit is interessante informatie om verder onderzoek te kunnen doen naar de productieplaats van de lijst, vermoedelijk een atelier in België of Noord-Frankrijk.

Door oxidatie was van goudglans geen sprake meer. Ik zie vaker dat de onder- en bovenregel van een lijst ‘verpoetst’ zijn, zoals we dat noemen. Vuil verzamelt zich juist op die plaatsen. Als dat op verkeerde wijze wordt schoongemaakt, is de schade moeilijk te herstellen. Als een lijst op waterbasis is verguld met bijvoorbeeld een verdunde beenderlijm, een zogenaamde poliment- of lijmvergulding, dan verdwijnt het flinterdunne bladgoud (1/7000ste van een millimeter) bij ondeskundig schoonmaken als sneeuw voor de zon.”

“De restauratie van zo’n grote lijst is een flink intensieve klus,” gaat Camille verder.

“Er moesten letterlijk meters worden gemaakt.” In het voorjaar vertelde hij: “Er kwam een smerige pap vanaf. De onderen bovenregel zijn totaal verpoetst en overschilderd met een dikke laag bronsverf.”

Met ‘pap’ bedoelde hij de restanten van bronsverf, die hij tijdens de restauratie verwijderde met een gel op basis van aceton.

Vier weken daarvoor was hij begonnen.

Camille: “Ik ben gestart met het verwijderen van een dikke laag stof en roet, met een kwastje en een speciale museumstofzuiger. Daarna heb ik alle delen die loszaten vastgezet, zodat er niet nog meer verloren zou gaan. Pas dan kun je zo’n lijst goed bestuderen. De boven- en onderregel van de lijst waren overschilderd met een bronsverf en die was enorm verkleurd.

Christel van Hees

Met veel geduld heeft Camille de hele overschildering verwijderd. Daarna heeft hij de beschadigingen en ontbrekende delen aangevuld met pâte. De oorspronkelijke vergulding bleek uiteindelijk nog voor circa 70% bewaard te zijn, en daarom is slechts spaarzaam nieuwe vergulding aangebracht. De lijst was na volledige schoonmaak en aanvullingen al zo prachtig en indrukwekkend, dat het onnodig was elk kaal plekje aan te pakken. Bovendien: een geschiedenis van meer dan 100 jaar mag zichtbaar blijven.

07-01-21 20:29

70 70 1780 -1880

Voor het geloof

In 1816 vindt er een bijzondere gebeurtenis plaats in Nederland. Voor de eerste keer is er een stoomschip te bewonderen, dat afkomstig is uit Engeland. Zelfs koning Willem I komt kijken. Hierna worden tevergeefs verschillende pogingen gedaan de stoomvaart in Nederland van de grond te krijgen. De Nederlandse regering geeft namelijk geen toestemming voor de inzet van buitenlandse stoomschepen en daarnaast wantrouwt de bevolking deze innovatie. Zo’n stoommachine op een schip kan toch alleen maar zorgen voor ongelukken? Ook zijn schippers van trekschuiten en zeilschepen bang voor concurrentie.

Desondanks vaart enkele jaren later het hier afgebeelde schip in Nederland. Ondanks het zeil blijkt uit de schepraderen en schoorsteen dat dit een stoomschip is, het eerste van Nederland. Hoe is dit schip er toch gekomen?

DEF Maritieme Meesterwerken binnenwerk - afloop.indd 70

Twee personen zijn hierin van belang. Allereerst is dit koning Willem I. In 1820 geeft hij opdracht om te onderzoeken of er een stoomboot ingezet kan worden bij het veer tussen Moerdijk en Willemsdorp. Deze plek is een belangrijke verbinding tussen Den Haag en Brussel. Slecht weer belemmert echter de zeilen roeiboten die de mensen hier overzetten, wat zorgt voor gevaarlijke situaties en tijdsverlies. De inzet van een stoomboot kan dit verhelpen, omdat die minder afhankelijk is van wind en stromingen. De koning besluit om één stoomboot aan te schaffen. Vanwege gebrek aan expertise wordt ervoor gekozen om de boot en stoommachine in Engeland te laten maken. Nederland kijkt daarbij mee in de persoon van Gerhard Moritz Roentgen, een Nederlandse marineofficier. Hij deed eerder onderzoek naar Engelse stoomschepen. Roentgen krijgt de taak om het schip te ontwerpen en toezicht te houden op de bouw. Wanneer het schip in 1822 voltooid is krijgt het de naam Wilhelmina, mogelijk naar de vrouw van Willem I, Wilhelmina van Pruisen.

07-01-21 20:29

71 71 Maritieme Meesterwerken

Maritieme Topstukken

Nederland komt op stoom

De verschijning van de Wilhelmina in Nederland krijgt veel belangstelling. Kranten schrijven uitvoerig over de reis van Engeland naar Moerdijk. Omdat er nooit eerder een stoomschip was, wordt een reglement opgesteld. Hierin staan onder andere de vaargelden, de vaartijden en de vereiste van een klachtenboek.

Aan boord is ruimte voor 24 passagiers en de bemanningsleden. Zoals op het schilderij te zien is, kunnen ook rijtuigen worden overgezet. Zo doet het eerste Nederlandse stoomschip dienst als veerboot.

Deze opvallende verschijning is door de schilder Schotel afgebeeld. Een voor hem opmerkelijke keuze – het is zijn enige bekende werk van een stoomschip. Hij zag geen heil in stoomschepen, maar de opdrachtgever F.J.O. Boijmans wel. Boijmans schatte dit goed in. Mede door het succes van de veerstoomboot bij Moerdijk wordt in 1823 de Nederlandse Stoomboot Maatschappij (NSBM) opgericht. Daarbij is Roentgen opnieuw

DEF Maritieme Meesterwerken binnenwerk - afloop.indd 71

van grote betekenis. Als directeur van de NSBM is hij nauw betrokken bij de oprichting van de scheepswerf en machinefabriek Feijenoord in Rotterdam. Hierdoor komt de ontwikkeling en bouw van dit scheepstype pas echt op stoom. Ondanks aanvankelijke twijfels maakt de succesvolle inzet van de Wilhelmina het mogelijk dat de stoomvaart ook in Nederland van de grond komt.

Matthias Dijkshoorn

De veerstoomboot bij de Moerdijk, 1823 Olieverfschilderij op paneel door Johannes Christiaan Schotel (1787-1838) Collectie Museum Boijmans Van Beuningen, Rotterdam, legaat van F.J.O. Boijmans in 1847, 1793 (MK)

07-01-21 20:29

72 1780 -1880

Louis Apol op expeditie In 1880 ging schilder Louis Apol onbetaald - mee op de expeditie van de Nederlandse poolschoener Willem Barents over de Noordelijke IJszee naar Nova Zembla. Hij had als taak om de reis en ‘het ijs en het land’ in schetsen vast te leggen. Met vier volle schetsboeken en ongeveer 200 krijttekeningen, aquarellen en gouaches is dat uitstekend gelukt. Eenmaal thuis werkte hij enkele daarvan uit in schilderijen, zoals dit werk. De kleine houten Willem Barents ligt wat verscholen tussen de ijsschotsen, terwijl op de voorgrond zeekoeten (geen pinguïns) in het water duiken. De expeditie maakte diepe indruk op Apol. Geen wonder, als je bedenkt dat de reis vier maanden duurde en door een toen vrijwel onbekend deel van de wereld leidde.

De expeditie in 1880 was de derde van de Willem Barents, die er tussen 1878 en 1884 zeven zou maken. De reizen waren georganiseerd door het Comité voor de IJszeevaart en hadden vooral een wetenschappelijk doel. Onderweg verzamelde de bemanning gegevens en specimen op het gebied van arctische flora en fauna, maritieme meteorologie (de studie van de atmosfeer boven zee), fysische oceanografie (natuurkundige eigenschappen van de oceanen) en aardmagnetisme.

Zo werden er onder meer robben en ijsduikers geschoten en meegenomen voor de zoölogische collectie. Daarnaast werden gedenkstenen geplaatst op plekken die door Nederlanders waren ontdekt, zoals op Amsterdam Eiland (bij Spitsbergen), en bij de resten van het Behouden Huis van cartograaf en ontdekkingsreiziger Willem Barentsz op Nova Zembla.

De bemanning werd gevormd door vier marineofficieren, een scheepsarts, timmerman, kok, zes matrozen en een kajuitsjongen. Ook Apol was volwaardig bemanningslid, zoals fotograaf William Grant dat was op de expedities van 1878, 1879, 1881 en 1883. De expeditie van 1880 leverde artistiek gezien veel op, maar wetenschappelijk minder. Dat kwam door de aanvaring met een rif, waardoor de Willem Barents de reis moest afbreken.

Irene Jacobs

1 ‘Noordelijke IJszee met de Willem Barents’, 1880 Olieverfschilderij op doek door Louis Apol (1850-1936) Collectie Maritiem Museum Rotterdam, P720 2

‘Groep aan vankunstwerk de W. Barents’, zeven bemanningsleden en Detail vanboord naam scheepshond Sailor aan dek, 1879 Naam artiest Foto (albuminedruk) door William J.A. Grant (1851-1935) 1588 Collectie Maritiem Museum Rotterdam, F29588

DEF Maritieme Meesterwerken binnenwerk - afloop.indd 72

2

07-01-21 20:29

73 Maritieme Meesterwerken

1

DEF Maritieme Meesterwerken binnenwerk - afloop.indd 73

07-01-21 20:29

90 90 periode 7

1880 Thema - 1910 1 1425 - 1600

Middeleeuwse nieuw scheepvaart in de haven franse voor schilders het geloof in rotterdam

DEF Maritieme Meesterwerken binnenwerk - afloop.indd 90

07-01-21 20:29

91 91 Maritieme Meesterwerken

Maritieme Meesterwerken

Rotterdam verandert aan Haring graan zijn de het eindenvan de negentiende belangrijkste eeuw snel, nagoederen de aanlegdie van vanuit de Oostzee naar dede de Nieuwe Waterweg die toenmalige Nederlanden stad een snelle verbinding worden in de naar zeeverscheept geeft. De haven late Middeleeuwen en de groeit en verdwijnt langzestiende eeuw.

De Oostzaam uit het stadshart.

Het zeehandel is zó belangrijk, havenlandschap verandert dat het dede moedernegotie ook, door steeds grotere (de moeder schepen diealler overhandel) de Nieuwe heet en de basis legthet voor de Maas varen en door toewelvaart in de zeventiende nemend aantal stoomsche-

pen. Naast een hoop herrie eeuw. goederen worden zorgenDe hun machines voor verscheept met koggen, enorme stoomwolken diehet belangrijkste Noord-Europeals witte wollige pluimen het se scheepstype. de kogzicht op de rivier Als domineren. gen ook naarbrengen de MiddellandDe schepen nieuwe se Zee varen, beïnvloeden mensen naar de stad: landzij daar de scheepsbouw en verhuizers op doorreis naar ontstaat er een nieuw de Verenigde Staten entype nieuwe schip: de coca, cocha inwoners op zoek naarofwerk cocche genoemd. valt en welvaart.

Op deHierin kop van duidelijk het Nederlandse de Leuvehaven zie je al die woord te herkennen. nieuwekogge ontwikkelingen.

Vóór 1600 bestaat er geen Franse negentiende-eeuwse maritiemehebben schilderkunst.

De schilders een diepe schilderkunst staat in dienst liefde voor de Hollandse van het geloofuit met schilderkunst deweergazevenven van christelijke verhalen tiende eeuw. Niet alleen omen de van ware heiligen.

De dat ze levens daarin het leven schilderijen zorgen ervoor zien, maar vooral omdat die dat de kijkers zich in deze schildertraditie zo anders is religieuze dan bij henverhalen thuis. Enkunnen anders inleven.

Ze zijn vol mensen, zijn dan de Franse traditiodieren, bergen en nele Academie, dátrotsen willenen zelfs schepen.

Die zijn geze.

Massaal trekken Franse ïnspireerdnaar op de werkelijkschilders Volendam, heid, maar de kunstenaars Scheveningen of Dordrecht.

zijn nooit op zoek naar een Juist hier vinden zij het Holbetrouwbare weergave van lands landschap terug wat het dagelijks leven. In de ze kennen van de schilderijen. zestiende eeuw krijgt men Ook Rotterdam wordt belangzaam ook interesse in zocht. Veel schilders nemen andere onderwerpen, en hun intrek in Hotel Victoria, gaan kunstenaars schildat aan het Willemsplein ligt derijen maken waarop het en een prachtig uitzicht biedt landschap het hoofdmotief over de Leuvehaven en de is. Het is een typisch NederNieuwe Maas. Vanuit hun lands fenomeen en vormt de hotelkamer schilderen ze, bakermat van de maritieme geïnspireerd door het verleschilderkunst. den, nieuwe taferelen in de haven.

DEF Maritieme Meesterwerken binnenwerk - afloop.indd 91

07-01-21 20:29

92 1880 - 1910

Zicht op de Leuvehaven

Boudin kiest voor dit schilderij een stekje op de zuidelijke kade van de Wijnhaven, met perfect uitzicht op de Kleine Wijnbrug en de Leuvehaven. De huizenrij op de achtergrond staat aan de kade van de Leuvehaven en sluit bijna naadloos aan op de huizenrij op het schilderij van Gerrit Groenewegen (pagina 62-64). De Leuvehaven is al sinds het begin van de zeventiende eeuw onderdeel van het maritiem hart van Rotterdam. Het is de oudst gegraven haven van de stad en eeuwenlang het centrum van de vishandel, de binnenvaart en de op- en overslag.

Eugène Boudin is een van de belangrijkste voorlopers van het impressionisme, en de leermeester van Claude Monet. Het is zijn losse schilderstijl die hem in zijn tijd bijzonder maakt. Die losse, snelle toets past perfect bij zijn snelle manier van werken als hij er op uittrekt. Als een van de eersten verruilt hij het atelier voor de stad en de natuur, de zee en de rivier. Daar schildert hij ter plekke – ‘en plein air’ – op kleine kant-en-klare paneeltjes zijn sfeervolle, realistische werken.

Irene Jacobs

Gezicht op de Leuvehaven te Rotterdam, circa 1876-1880 Olieverfschilderij op paneel door Eugène Boudin (1824-1898) Collectie Museum Boijmans Van Beuningen, Rotterdam, 1081 (MK)

DEF Maritieme Meesterwerken binnenwerk - afloop.indd 92

07-01-21 20:29

93 Maritieme Meesterwerken

Ik zie, ik zie wat jij niet ziet

Wat zowel historici als Rotterdammers het meest aan dit schilderij opvalt, zijn de dingen die je níet ziet. Nog niet het karakteristieke beeld van het Noordereiland, aan de overkant van de rivier. Geen Willemsbrug of spoorbrug. En nog vrijwel geen stoomschepen die je wel verwacht in deze tijd. Het beeld wordt gedomineerd door masten en zeilen.

Hoewel… links vaart een zogenoemd stoomschip met hulpzeilvermogen, dat zowel kan zeilen als op stoom varen.

Boudin houdt van schepen en water. Van de bijna 4.000 schilderijen die hij in zijn leven maakt, zijn veruit de meeste havengezichten en strandscènes. Hij zal de Nieuwe Maas, die zich hier als een wijd water uitstrekt vanaf de kop van de Leuvehaven, geweldig hebben gevonden. Hij bezoekt Rotterdam tussen 1879 en 1884 zeker vier keer. In thuisland Frankrijk gaat hij vaak en graag naar Normandië, waar ook het water hem boeit.

Irene Jacobs

‘Aanlegkade te Rotterdam’ (‘Uitmonding Leuvehaven in de Maas te Rotterdam’), 1879 Olieverfschilderij op paneel door Eugène Boudin (1824-1898) Collectie Museum Boijmans Van Beuningen, Rotterdam, 2418 (MK)

DEF Maritieme Meesterwerken binnenwerk - afloop.indd 93

07-01-21 20:29

94 1880 - 1910

Onder de rook van Rotterdam

Aanvankelijk begonnen als impressionist, gooit de Franse kunstenaar Paul Signac het roer om na een kennismaking met de pointillist George Seurat.

Deze gaat wetenschappelijker te werk dan de impressionisten, op basis van de kleurtheorie van Michel Eugène Chevreul. Pointillisme heeft als uitgangspunt dat de hersenen via de ogen een voorstelling vol kleine stippen van tegengestelde kleuren interpreteren als een herkenbaar beeld. Later maakt Signac zich los van de strikte leer van Seurat en zoekt hij zijn eigen weg, de kleine systematische puntjes vervangend door bredere streepjes.

DEF Maritieme Meesterwerken binnenwerk - afloop.indd 94

Signac bezocht Rotterdam in 1896, en omstreeks 1906 brengt hij op aanraden van zijn vriend Kees van Dongen langere tijd door in de Maasstad en omgeving.

Vanuit het Victoriahotel aan het Willemsplein maakt hij tientallen tekeningen en aquarellen van het uitzicht op de Maasbruggen en het Noordereiland.

Deze tekening uit 1906 De Maas met de haven van Rotterdam heeft als ondertitel ‘Les fumées’, verwijzend naar de vele rookpluimen die zowel uit de tumultueus ronddobberende stoomboten als uit de schoorstenen van fabrieken op de kade komen. Beide worden door zowel de impressionisten als postimpressionisten gebruikt als indicatoren van de moderne tijd. Hetzelfde beeld van Rotterdam - als moderne industriële havenstad - werkt Signac een jaar later uit in het schilderij Le port de Rotterdam, eveneens vanuit het perspectief van zijn hotelkamer.

Door de zachte, zoete kleuren lijken de stoomwolken van de grote fabriek links en de stoomboten eerder poëtisch dan vervuilend. Het contrast ligt in de dynamiek tussen de rustig deinende zeilscheepjes en roeiboten, en de mechanisch voortgestuwde stoomsleepboten.

Le port de Rotterdam wordt door Dirk Hannema – directeur van Museum Boymans van 1921 tot 1945 – aan het museum geschonken in 1952, waar het al sinds 1925 in bruikleen is. Door zijn Deutschfreundliche verhouding tot de bezetter kan hij na de Tweede Wereldoorlog niet aanblijven als directeur.

Hoewel hij het museum een warm hart toedraagt, schenkt hij de Signac niet aan de gemeentecollectie, maar aan de door enkele belangrijke verzamelaars opgerichte Stichting Museum Boijmans Van Beuningen.

Sandra Kisters

07-01-21 20:29

95 Maritieme Meesterwerken

1

2

1 ‘Le port de Rotterdam’ (De haven van Rotterdam), 1907 Olieverfschilderij op doek door Paul Signac (1863-1935) Collectie Museum Boijmans Van Beuningen, Rotterdam bruikleen Stichting Museum Boijmans Van Beuningen sinds 1940, St96 2 ‘Les Fumées’ (De Maas met de haven van Rotterdam), 1906 Tekening in zwart krijt en penseel in zwarte en grijze inkt door Paul Signac (1863-1935) Collectie Museum Boijmans Van Beuningen, Rotterdam, MB 1987-T15 (PK)

DEF Maritieme Meesterwerken binnenwerk - afloop.indd 95

07-01-21 20:30

102 102 periode 8

1910 Thema - nu 1 1425 - 1600

Middeleeuwse wereldhaven scheepvaart rotterdam wat vooris het die geloof haven mooi!

DEF Maritieme Meesterwerken binnenwerk - afloop.indd 102

07-01-21 20:30

103 103 Maritieme Meesterwerken

Maritieme Meesterwerken

De Rotterdamse haven ontwikkelt zich razendsnel na Haring en graan zijn de de opening van de Nieuwe belangrijkste goederen die Waterweg in 1872. De haven vanuit de Oostzee naar de verschuift van het stadstoenmalige Nederlanden centrum naar het zuiden worden verscheept in de en westen, en groeit enorm late Middeleeuwen en de door de aanleg van nieuwe zestiende eeuw. De Oosthavens als de Rijnhaven en zeehandel is zó belangrijk, Maashaven. Rond 1920 is dat het de moedernegotie de Rotterdamse haven de (de moeder aller handel) grootste haven van Europa. heet en de basis legt voor de In de haven wordt steeds welvaart in de zeventiende gezocht naar verbetering

door vernieuwingen als stoom en elektriciteit te geeeuw. De goederen worden bruiken, en gemechaniseerverscheept met koggen, het de overslag door te voeren belangrijkste Noord-Europemet graanelevatoren en se scheepstype. Als de kogcontainers. En de groei gaat gen ook naar de Middellanddoor. Van 1962 tot 2006 is se Zee varen, beïnvloeden Rotterdam zelfs de grootste zij daar de scheepsbouw en haven ter wereld. Alleen in ontstaat er een nieuw type Aziatische havens wordt schip: de coca, cocha of nadien meer lading vercocche genoemd. Hierin valt scheept dan in Rotterdam. duidelijk het Nederlandse Maar Rotterdam blijft een woord kogge te herkennen. haven van wereldniveau.

Vóór 1600 bestaat er geen De vernieuwingen in de maritieme schilderkunst. De Rotterdamse haven en de schilderkunst staat in dienst nieuwe stoommachines van het geloof met weergaen stoomschepen veranven van christelijke verhalen deren het havenlandschap en de levens van heiligen. De ingrijpend. Na eeuwen van schilderijen zorgen ervoor zeilschepen en handenardat de kijkers zich in deze beid bepalen steeds groter religieuze verhalen kunnen wordende stoom- en motorinleven. Ze zijn vol mensen, schepen het beeld, en verdieren, bergen en rotsen en dwijnt de mens van het doek zelfs schepen. Die zijn geïnspireerd op de werkelijkheid, maar de kunstenaars

zijn nooit op zoek naar een om plaats te maken voor betrouwbare weergave van machines. Veel mensen vinhet dagelijks leven. In de den die nieuwe haven maar zestiende eeuw krijgt men lelijk en vuil. Maar niet iederlangzaam ook interesse in een! Velen zien er juist de andere onderwerpen, en schoonheid van, waaronder gaan kunstenaars schilveel schilders. Voor hen is de derijen maken waarop het haven imposant, groots en landschap het hoofdmotief vol emotie. Dat zie je terug is. Het is een typisch Nederin hun werk. lands fenomeen en vormt de bakermat van de maritieme schilderkunst.

DEF Maritieme Meesterwerken binnenwerk - afloop.indd 103

07-01-21 20:30

108 1910 - nu

‘Verolme Rozenburg’, 1970 Olieverfschilderij op doek door Dolf Henkes (1903-1989) Collectie Museum Boijmans Van Beuningen, Rotterdam, Stad-S8

DEF Maritieme Meesterwerken binnenwerk - afloop.indd 108

07-01-21 20:30

109 Maritieme Meesterwerken

Prachtig virtuoos Is Rotterdam een dorp met een wereldhaven? Als je de omvang van de stad vergelijkt met die van de haven en zijn wereldwijde netwerk, zit daar wel wat in. Maar de Rotterdammer is geen dorpeling. Rotterdammers komen van ver én ze verkennen graag de horizon. Over de zeven zeeën kun je komen en gaan, intussen vervult de haven je met trots, en voel je je met de stad verbonden. Die haven is gewoonweg grootser dan wij allemaal, en spreekt tot de verbeelding.

Dat zie je natuurlijk terug in de ateliers en in de levensloop van talloze kunstenaars uit Rotterdam. In alle generaties, tot op de dag van vandaag. Kees van Dongen die tot in Parijs succes oogstte met de tekeningen en schilderijen gemaakt in de voor zeevaarders interessante rosse buurt van Rotterdam. Willem de Kooning die aanmonsterde bij de Holland-Amerika Lijn om in New York zijn schildersgeluk te beproeven. Daan van Golden en ook Woody van Amen die op jonge leeftijd als ketelbinkies Azië leerden kennen en Dolf Henkes, een jongen van de Kaap met een groot beeldend talent. Henkes kwam niet uit een artistiek gezin, leek voor heel andere zaken in de wieg gelegd en gaf maar langzaam toe aan zijn talent. Kunstenaar zijn is een roeping, maar of je daar dan ook van kunt bestaan is voor elk talent een vraag.

Brede erkenning kreeg Henkes in en na de Tweede Wereldoorlog. Hij reisde door Mexico, deed monumentale opdrachten tot op Curaçao, had een tweede atelier in de provincie Groningen, maar bleef in alles een jongen van de Kaap. Die geweldig kon waarnemen, en met regelmaat zijn blik op de haven en zijn fantasie over het zeemansleven in onvergetelijke schilderijen vereeuwigde. Zoals dit prachtige Verolme Rozenburg, vernoemd naar de werf waar in 1969 en 1970 de eerste mammoettankers van de helling rolden.

In dit fascinerende schilderij doet de rijpe Henkes - hij naderde toen de zeventig - simpele, meesterlijke zetten. Eerst valt de enorme rode vorm op. Hij staat er als een trots aambeeld en werpt een schaduw op het fond, een diepte die vertekent en je ook even op het verkeerde been zet. Het frontaal tegemoet varende bootje maakt dat je de schaal begrijpt en gaat associëren: rustig kabbelend water, sleepbootje misschien. Je leest de titel nog eens: Verolme, dat was het toch?

Plotseling begrijp je dat het de boeg is van een schip, in een geabstraheerde, tot de essentie teruggebrachte vorm. Aan de pasteuze manier waarop de verf is opgebracht en die knalrode kleur zie je dat Henkes het werk vol overtuiging en kennelijk met plezier maakte. Zonder voorstudie in één keer op het doek.

Henkes schilderde het - dit voor het kennersoog - met de lijst er al omheen. Hij was zeker van zijn zaak, van zijn motief, van zijn waarneming. Een door de haven geïnspireerd boegbeeld, dat je door Henkes gave om het zo vast te leggen, niet snel zult vergeten.

Sjarel Ex

DEF Maritieme Meesterwerken binnenwerk - afloop.indd 109

07-01-21 20:30

118 118 periode 9

1950 Thema - nu 1 1425 - 1600

Middeleeuwse geen schip scheepvaart te zien blijvende voor inspiratiebron het geloof

DEF Maritieme Meesterwerken binnenwerk - afloop.indd 118

07-01-21 20:30

119 119 Maritieme Meesterwerken

Maritieme Meesterwerken

Haring en graan zijn de belangrijkste goederen die Verdwijnt de scheepvaart en vanuit de Oostzee naar de de dynamiek van de haven toenmalige Nederlanden uit ons alledaagse leven? worden verscheept in de Als je naar de kunst kijkt, late Middeleeuwen en de zou je het haast denken. zestiende eeuw. De OostEr zijn nauwelijks portretten zeehandel is zó belangrijk, van booreilanden, cruisedat het de moedernegotie schepen of containerschepen. (de moeder aller handel) Zelfs panorama’s van onze heet en de basis legt voor de wereldhaven Rotterdam welvaart in de zeventiende komen nauwelijks van de

eeuw. De goederen worden verscheept met koggen, het schildersezel. Toch is scheepbelangrijkste Noord-Europevaart nog even belangrijk als se scheepstype. Als de kog400 jaar geleden, in de aangen ook naar de Middellandvoer van kleding, voedsel se Zee varen, beïnvloeden en bijvoorbeeld elektronica. zij daar de scheepsbouw en Maar de haven is minder ontstaat er een nieuw type zichtbaar in ons dagelijks schip: de coca, cocha of leven, omdat ze uit de stad is cocche genoemd. Hierin valt verdwenen. Maar is die daarduidelijk het Nederlandse mee ook verdwenen uit het woord kogge te herkennen. hart van kunstenaars?

Vóór 1600 bestaat er geen We zien maar weinig modermaritieme schilderkunst. De ne schilderijen met schepen, schilderkunst staat in dienst werven of havens. Gelukkig van het geloof met weergais de maritieme wereld niet ven van christelijke verhalen helemaal van het palet veren de levens van heiligen. De dwenen. Zoals Paul Signac schilderijen zorgen ervoor zich liet inspireren door de dat de kijkers zich in deze Rotterdamse haven, zo laat religieuze verhalen kunnen Frank Stella zich inspireren inleven. Ze zijn vol mensen, door de haven van Marsamdieren, bergen en rotsen en xett op Malta. Ze verbeelden zelfs schepen. Die zijn gehet alleen heel anders. Moderïnspireerd op de werkelijkne kunstenaars gebruiken heid, maar de kunstenaars een schip of een haven vaker als metafoor, als beeldspraak.

Schip en haven staan bij hen

zijn nooit op zoek naar een voor kracht, verlangen, of het betrouwbare weergave van leven. In de schilderkunst verhet dagelijks leven. In de anderen de stijl, de uitvoering zestiende eeuw krijgt men en de gebruikte materialen langzaam ook interesse in in de loop der eeuwen. andere onderwerpen, en Maar het opmerkelijke is dat gaan kunstenaars schilwe net zo ontroerd kunnen derijen maken waarop het worden door een eeuwenlandschap het hoofdmotief oud schilderij als door een is. Het is een typisch Nederwerk waarvan de verf nog lands fenomeen en vormt de nat is. Op een bijzondere bakermat van de maritieme manier blijken we diep verschilderkunst. bonden met de maritieme wereld. Het is een blijvende inspiratiebron.

DEF Maritieme Meesterwerken binnenwerk - afloop.indd 119

07-01-21 20:30

120 120 1950 - nu

1425 - 1600

DEF Maritieme Meesterwerken binnenwerk - afloop.indd 120

07-01-21 20:30

122 1950 - nu

Op zoek naar grenzen

Welke kunstvorm emotioneert u het meest? De muziek, of de beeldende kunst? Luisteren, of waarnemen met de ogen? Of emotioneren beide kunstvormen u evenzeer?

Guido van der Werve is van mening dat beide minstens even sterk zijn. Mits het kunstwerk aan enkele basisregels voldoet: houd het simpel, werk intuïtief en maak het kernachtig.

Dat lijken dogma’s, maar het filmbeeld van een in het zwart gehulde figuur die, lopend op ijs, gevolgd wordt door een knarsende, stampende ijsbreker, maakt duidelijk wat hij bedoelt.

Een sterk beeld, vol metaforen, symboliek en artistieke diepgang. Bijvoorbeeld de poëzie van een zwart figuurtje op een onmetelijke witte ijsvlakte, en de tegenstelling van de kwetsbare mens tegenover een krachtig schip. En wat te denken van de barre koude in de krachtige natuur, die dodelijk en tegelijk van een grote schoonheid is. Het is zo’n fabelachtig gezicht dat je je ogen de kost geeft en bijna niet kunt geloven wat je ziet.

Maar wees ervan verzekerd, de beelden zijn echt.

‘Nummer acht. Everything is going to be alright’, 2007 Kleurenfilm door Guido van der Werve (1977) Collectie Museum Boijmans Van Beuningen, Rotterdam, 85 (MK)

DEF Maritieme Meesterwerken binnenwerk - afloop.indd 122

07-01-21 20:30

123 Maritieme Meesterwerken

Dit kunstwerk is gefilmd in de Botnische golf, niet ver van de poolcirkel. Van der Werve kwam op het idee toen hij een keer in de winter met een pontje een meer overstak. U ziet Guido van der Werve zelf in actie. Hoewel hij performance kunstenaar is, houdt hij er niet van om op te treden voor publiek, dus koos hij film als medium. De film is gemaakt met een camerateam dat op een slee van grote afstand filmde hoe kunstenaar en schip in beweging waren. “Een van mijn twee koude werken”, noemt Van der Werve zijn nummer 8. De andere is nummer 9, die bestaat uit 24 uur niet meedraaien met de aarde door midden op de Noordpool te gaan staan. Doorgaans schrijft Van der Werve bij zijn projecten zelf de muziek.

DEF Maritieme Meesterwerken binnenwerk - afloop.indd 123

Van der Werve woont zes maanden per jaar in het drukke Berlijn en zes maanden in grote afzondering in Finland. Hier put hij inspiratie uit de natuur en trotseert de elementen door de triatlon en andere duursporten te beoefenen. In Finland laadt hij zich op en voedt zijn intuïtie. Het actieve en contemplatieve werkproces brengt hem in een toestand van opperste concentratie zodat rijke en muzische ideeën kunnen ontstaan. Een bijzondere hedendaagse kunstenaar, iemand die wereldwijd furore maakt, en waarvan Museum Boijmans Van Beuningen dit mooie werk aankocht.

Sjarel Ex

07-01-21 20:30

126 Maritiem Museum Rotterdam

DEF Maritieme Meesterwerken binnenwerk - afloop.indd 126

07-01-21 20:30

127 Maritieme Meesterwerken

Welkom aan boord In het Maritiem Museum Rotterdam ontdekken bezoekers de enorme invloed van de maritieme wereld op ons dagelijks leven. We nemen onze bezoekers mee op reis door ons maritieme heden en verleden in eigentijdse tentoonstellingen voor grote én kleine avonturiers. Ze luisteren naar verhalen, bewonderen topstukken uit onze vooraanstaande collectie of doen mee aan een van de vele activiteiten. Het museum ligt in de oudste en grootste museumhaven van Nederland, waar bezoekers op historische schepen en kranen beleven hoe de wereldhaven Rotterdam op déze plek begon.

Een collectie die behoort tot de wereldtop De collectie bestaat uit objecten van zes eeuwen Nederlandse maritieme geschiedenis, tot de dag van vandaag. Een tijdspanne die geen enkel ander maritiem museum met objecten in beeld kan brengen. Door de kwaliteit en omvang van deze collectie behoort het museum volgens kenners tot de top van maritieme musea in de wereld. Een collectie waar we trots op zijn en die we koesteren voor volgende generaties.

Als verhalenvertellers maken we voor onze bezoekers de invloed van de maritieme wereld op ons dagelijks leven voelbaar en relevant.

Eigentijdse en inspirerende programmering voor grote en kleine avonturiers Wij willen onze bezoekers verrassen, inspireren en raken met onze verhalen over de invloed van de maritieme wereld op ons dagelijks leven, van het eten op je bord tot de kleren die je draagt.

We bieden een venster op de maritieme wereld en vertellen verhalen over de Rotterdamse haven en hoe deze Nederland heeft veranderd, van de grote uitdagingen van energiewinning op zee, van de maritieme pioniers van vroeger en vandaag.

DEF Maritieme Meesterwerken binnenwerk - afloop.indd 127

Jaarlijks presenteren we zes tot acht verschillende tentoonstellingen, van Maritieme Meesterwerken tot de kinder-doe-expo Professor Plons voor de allerjongste museumbezoekers.

Dynamische museumhaven Het Maritiem Museum ligt in de oudste en grootste museumhaven van Nederland, daar waar de haven van Rotterdam ooit begon. We werken op een dynamische maritieme plek, in het hart van de havenstad waar bijzondere schepen aankomen en vertrekken, waar maritieme evenementen op en om het water plaatsvinden, waar bezoekers aan boord kunnen van uniek drijvend maritiem erfgoed en waar verhalen over de maritieme wereld verteld worden.

Samenwerking met de maritieme sector De maritieme sector is diep geworteld in de Nederlandse cultuur en vormt de basis voor onze economische ontwikkeling vroeger en vandaag de dag. De innovatieve en ondernemende kracht van deze Nederlandse bedrijfstak willen we laten voelen in het museum. Als geen ander zijn we in staat om op basis van onze kennis en collectie het verhaal van de maritieme industrie te vertellen aan een overwegend niet-maritiem publiek.

Maatschappelijke verankering in de havenstad Voor een groot deel van onze bezoekers speelt het museum een bepalende of belangrijke rol om Rotterdam te bezoeken. Ze voelen zich sterk verbonden met het museum, en bewoners van de havenstad zijn trots op het museum. Met onze verhalen over de fascinerende maritieme wereld en de Rotterdamse haven inspireren we steeds weer nieuwe generaties voor een technische studie of werk in de maritieme industrie.

En dat is de kern van ons succes, onze échte waarde, die niet alleen aan onze bezoekcijfers kan worden afgemeten maar ook aan onze maatschappelijke verankering en functie in de havenstad Rotterdam.

07-01-21 20:30