MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO
FUNDACIÓN MARCO Entidades fundadoras Excmo. Concello de Vigo Xunta de Galicia Novacaixagalicia Excma. Deputación Provincial de Pontevedra Ministerio de Educación, Cultura y Deporte Padroado Presidente de honra D. Alberto Nuñez Feijoo Presidente D. Abel Caballero Álvarez Vicepresidenta Dª Isaura Abelairas Rodríguez Vogais D. Francisco Xavier Alonso Pérez D.ª Carlota Álvarez Basso D. Guillermo Brea Vila D.ª Raquel Díaz Vázquez D. Francisco Fernández Fasero D. Julio Fernández Gayoso D. José Manuel Figueroa Vila D.ª Lucía Emilia Molares Pérez D. José Luis Pego Alonso D. Roberto Relova Quinteiro D.ª Begoña Torres González
MARCO Museo de Arte Contemporánea de Vigo Propietario Excmo. Concello de Vigo Proxecto financiado pola Unión Europea (FEDER) Programa INTERREG II ESPAÑA-PORTUGAL Director Iñaki Martínez Antelo Xerente Martiño Nogueira Canle Responsable de Exposicións Agar Ledo Arias Coordinación de Exposicións María Urrutia Baliño Técnico de Montaxe Paul Edward Guy Responsable de Comunicación Marta Viana Tomé Asistente Dpto. Comunicación Pilar Souto Soto Secretaría de Dirección Patricia Verdial Garay
Secretario D.ª José Riesgo Boluda
Administración Alberto Abal García
Director D. Iñaki Martínez Antelo
Biblioteca-Centro de Documentación Iria Fernández Mouriz
Memoria anual 2011 Maquetación Alba Irina Fernández Fernández Revisión textos Patricia Verdial Garay Fotografía Marta García Brea Manuel G. Vicente Olaya Lojo Mercedes Moralejo Pilar Souto Sara Priego Enrique Touriño Marcén María Urrutia Baliño Oscar Vázquez Janite Créditos © Da presente edición, a Fundación MARCO © Dos textos e das traduccións, a Fundación MARCO © Das fotos, os autores
MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO
MEMORIA DE ACTIVIDADES 2011
MARCO
MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO
ÍNDICE PRESENTACIÓN
Presidente Fundación MARCO 7 Director MARCO 9
A INSTITUCIÓN A Institución 13 Padroado da Fundación 15 Reunións do Padroado 15
EXPOSICIÓNS
Exposicións 19 Salas de exposicións da planta baixa 20 Salas de exposicións do primeiro andar 30 Espazo Anexo 40 Outros espazos 44 Publicacións 45 Selección prensa 46
ACTIVIDADES
Programación didáctica 55 Cursos para adultos 60 Día Internacional do Museo 61 Festa 9º Aniversario 63 Concertos e festivais 65 Programación Audiovisual 69 Biblioteca-Centro de Documentación 71 Cesión e aluguer de espazos 75
AGRUPACIÓN DE AMIGOS DO MARCO Texto Presidenta AAM 79 Calendario de Actividades 80 Lista de Membros 87
OS DATOS
Informe económico-administrativo 92 Cifras visitantes 94 Colaboración con outras entidades 95 Outros servizos 97 Persoal 98
PRESENTACIÓN Vigo afronta unha etapa de austeridade e esforzos por parte de todas as persoas que compoñen a cidade. Aquí, agora, é momento de defender todo o que temos conseguido ao longo da nosa traxectoria, e por fortalecer os vínculos establecidos de principios e valores. Neste sentido, o MARCO, Museo de Arte Contemporánea de Vigo, representa firmemente estas ideas, postas en práctica na austeridade da súa programación, en consonancia coa realidade que nos está tocando vivir, pero sempre fiel ao seu espírito de vangarda. Propostas audaces como as que constitúen o ciclo Entrar na obra, reúnen artistas novos cunha grande capacidade creativa e de innovación: Loreto Martínez Troncoso, Wilfredo Prieto, Rubén Grilo, Karmelo Bermejo ou Amaya González Reyes presentan un traballo entretecido pola mesma trama, na que se implica ao espectador, facéndoo partícipe das pezas en exposición. O mesmo ocorre coa mostra de Martin Creed quen, cos globos como elemento principal da peza, converteu durante uns meses os espazos da planta baixa do Museo nunha marea azul que atraeu ás salas do MARCO a público de todas as idades, conseguindo facer gozar como cativos aos xa non tan novos, e abríndolles as portas a un dos artistas contemporáneos cun discurso máis conceptual. Ao carón destas ideas conviven proxectos cun marcado carácter solidario, como You Are Not Alone, que puido vir a Vigo grazas ao apoio da Fundación ArtAids e do seu presidente, Han Nefkens, a quen agradecemos sinceramente o seu labor no campo da visibilidade das persoas afectadas polo VIH/sida a través da arte e da súa intensa actividade como mecenas e promotor de proxectos artísticos cunha clara función social. Que o proxecto do MARCO siga en pé, que continúe recollendo éxitos e felicitacións por parte de todos os axentes culturais da cidade e de fóra, depende en grande medida do apoio que todos estes anos se ven facendo efectivo por parte das institucións que conformamos o Padroado da Fundación MARCO. O noso esforzo é crucial para que este espírito siga latente. Fagámolo posible!
Abel Caballero Álvarez Alcalde de Vigo Presidente Fundación MARCO
MARCO, MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO 7
PRESENTACIÓN Este ano 2011 supuxo un reto na miña traxectoria profesional, xa que fun elixido polos membros de ADACE, Asociación de Directores de Arte Contemporáneo de España como o seu presidente, co fin de poder representar e defender as necesidades e criterios profesionais dos seus membros e velar polo cumprimento do Código de Boas Prácticas en museos e centros de arte, unha responsabilidade que tento desempeñar co maior rigor e responsabilidade nestes tempos de inestabilidade e incerteza. Deriva da fonda crise económica que estamos a vivir, a finais de ano comunicaron a súa retirada da Fundación MARCO Novacaixagalicia e a Deputación Provincial de Pontevedra, dúas das institucións que dende o inicio da nosa actividade nos viñan mostrando o seu apoio. Isto supón un cambio fundamental na rendibilidade do centro, polo que tivemos que facer un grande esforzo no terreo da programación propiamente dita, facendo prevalecer unha liña de sobriedade, pero sen esquecer a calidade e o nivel do noso programa. Coa mostra individual de MARTIN CREED, o MARCO deu un paso máis na liña de proxectos individuais de produción propia, concibidos especificamente para as salas do MARCO. Creador dun mundo de clasificacións, categorías e excepcións inesperadas a través de obxectos, palabras e sons cotiáns, Martin Creed encheu a planta baixa do MARCO cunha marea azul de globos, para goce de todos os que nos visitaban. Unha mostra que provocaba reaccións moi diversas, un grande esforzo de produción e mantemento, e o maior éxito de público dunha exposición no MARCO ata o momento. De carácter máis social, e promovida pola Fundación ArtAids e co apoio do Banco Sabadell, YOU ARE NOT ALONE reuniu artistas contemporáneos de todo o mundo que contribúen á loita contra a estigmatización cunha mirada innovadora sobre a causa, as consecuencias e o contexto actual da sida. Para esta mostra contamos coa colaboración de axentes sociais intimamente implicados na concienciación en torno ao VIH/sida, aos que dende aquí agradecemos moi especialmente a súa colaboración.
Iñaki Martínez Antelo Director MARCO, Museo de Arte Contemporánea de Vigo
No primeiro andar do Museo, Loreto Martínez Troncoso foi a encargada de dar inicio ao ciclo ‘ENTRAR NA OBRA’, centrado no concepto de espectador e a súa interacción coas obras; completaron o ciclo autores como Wilfredo Prieto, e a súa persoal interpretación da descontextualización duchampiana; Rubén Grilo, que utiliza estratexias conceptuais e narrativas para cuestionar dende a arte o estatuto dos obxectos e as imaxes; Karmelo Bermejo, provocando unha reflexión sobre os xogos de poder que rodean á obra de arte, á súa produción e á súa recepción por parte do público; e finalmente, Amaya González Reyes, cunha constante alusión á busca e ao proceso, a esa presenza física da artista que nos remite á acción como xeradora da obra. Outras propostas expositivas incluíron outros espazos do MARCO, en concreto o ‘HOTEL MARCO’, do artista Michael Lin e rvr arquitectos, que consiste en transformar o Espazo Anexo nun cuarto de hotel con distintos usos, ou o vestíbulo principal do museo, que coa intervención de Abigail Lazkoz dentro do proxecto de colaboración interistitucional promovido por AC/E (Acción Cultural Española), ‘1812_2012. Unha ollada contemporánea’, completaron o calendario de exposicións deste ano. Non quero deixar de sinalar o importante que é para nós achegar as novas formas de expresión contemporáneas a todos os públicos. Por este motivo, quixera deixar constancia do esforzo que ano tras ano realiza o noso Departamento de Comunicación e Didáctica, cun valioso programa de iniciación do público infantil e escolar na arte contemporánea, co obxectivo de crear unha masa crítica dende ben cativos na nosa comunidade; tamén, á Agrupación de Amigos do MARCO, que a través de iniciativas como o Café Voltaire —ciclo de encontros literario-gastronómicos con escritores, organizados en colaboración coa Fundación Carlos Casares— abre o museo a novas formas de entender a arte a través doutras disciplinas como a literatura e a gastronomía.
MARCO, MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO 9
MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO
A INSTITUCIÓN
MARCO
MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO
A INSTITUCIÓN
MARCO MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO Propietario: Concello de Vigo Proxecto cofinanciado pola Unión Europea (FEDER) Programa: INTERREG II ESPAÑA-PORTUGAL FUNDACIÓN MARCO Excmo. Concello de Vigo Xunta de Galicia Novacaixagalicia Excma. Deputación Provincial de Pontevedra Ministerio de Educación, Cultura y Deporte
MARCO, MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO 13
A INSTITUCIÓN
IÑAKI MARTINEZ ANTELO NOVO PRESIDENTE DE ADACE (Asociación de Directores de Arte Contemporáneo de España) O 17 de febreiro de 2011, coincidindo coa inauguración de ARCO’11, tivo lugar en Madrid a Asamblea de ADACE, Asociación de Directores de Arte Contemporáneo de España. Durante a devandita asamblea, o director do MARCO, Iñaki Martínez Antelo, foi elixido por unanimidade novo presidente da Asociación, que agrupa a un total de 32 directores e ex directores de museos e centros de arte. A Asociación de Directores de Arte Contemporáneo de España (ADACE), fundada en 2005, é unha entidade independente que ten como ámbito de actuación o Estado español, dentro do cal colabora con asociacións análogas de calquera ámbito territorial. A asociación ten un carácter exclusivamente profesional, científico e social, e os seus obxectivos son, entre outros, representar e defender as necesidades e criterios profesionais dos seus membros; velar polo cumprimento do Código de Boas Prácticas en museos e centros de arte; e actuar como foro de análise e debate crítico sobre o estado da arte contemporánea e a súa mediación.
MEMORIA DE ACTIVIDADES 2011 14
PADROADO DA FUNDACIÓN MEMBROS DO PADROADO DA FUNDACIÓN MARCO 2011 Data da Acta Fundacional: 22 de outubro de 2002
Presidente de Honra Excmo. Sr. D. Alberto Nuñez Feijóo
Presidente Excmo. Sr. D. Abel Caballero Álvarez Vicepresidenta D.ª Isaura Abelairas Rodríguez (dende o 27/07/2011) Secretaría D.ª Concepción Campos Acuña (ata o 14/12/11) D. José Riesgo Boluda (dende o 14/12/11) Vogais
Polo Concello de Vigo D.ª Laura López Atrio (ata o 27/07/2011) D.ª Raquel Díaz Vázquez (dende o 27/07/2011) D.ª Iolanda Veloso Ríos (ata o 27/07/2011) D. Francisco Xabier Alonso Pérez (dende o 27/07/2011) D.ª Elvira Larriba Leira (ata o 27/07/2011) . Por Novacaixagalicia D. Julio Fernández Gayoso (ata o 14/12/2011) D. José Luis Pego Alonso (ata o 03/11/2011) D. Guillermo Brea Vila (ata o 14/12/2011) Pola Xunta de Galicia D.ª Lucía Emilia Molares Pérez D. Francisco López Rodríguez (ata o 27/07/2011) D. Francisco Fernández Fasero (dende o 27/07/2011)
Pola Deputación de Pontevedra D. José Manuel Figueroa Vila
Polo Ministerio de Educación, Cultura y Deporte D.ª Begoña Torres González
Padroa de Honra D.ª Carlota Álvarez Basso
Director MARCO D. Iñaki Martínez Antelo
REUNIÓNS DO PADROADO Lugar Sala de Padroado, 2º Andar MARCO, Museo de Arte Contemporánea de Vigo Reunión XXIX Data: 27/07/2011 Reunión XXX Data: 14/12/2011
MARCO, MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO 15
MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO
EXPOSICIÓNS
MARCO
MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO
EXPOSICIÓNS
MARCO, MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO 19
EXPOSICIÓNS SALA DE EXPOSICIÓNS DA PLANTA BAIXA MARTIN CREED Dentro da liña de novas producións realizadas especificamente para o MARCO, o proxecto do artista británico Martin Creed (Wakefield, Reino Unido, 1968) supuxo a súa primeira exposición individual en España. Recoñecido como un dos artistas máis interesantes da súa xeración, e gañador do Turner Prize en 2001, combina a súa faceta de artista co seu grupo de música, formado en 1994. Creed está constantemente investigando sobre a natureza básica das cousas, eliminando o accesorio na súa busca do esencial, e creando un mundo de clasificacións, categorías e excepcións inesperadas a través de obxectos, palabras e sons cotiáns. Na súa proposta para o MARCO, foi un paso máis alá na súa análise sobre a percepción e sobre a experiencia física, xogando coa nosa relación co contorno. Toda a planta baixa estaba ocupada por unha das súas intervencións, que inundaba e á vez baleiraba o espazo expositivo. Work No. 247 Half the air in a given space [A metade do aire nun espazo dado], 2000, consiste en materializar a metade do aire contido nun espazo por medio dun obxecto cotián. Os globos, elementos lúdicos e festivos da infancia, convértense en colectores de aire, facendo tanxible e visible algo efémero e inmaterial.
FICHA TÉCNICA DATAS 6 de maio - 25 setembro 2011 LUGAR Sala de exposicións da planta baixa PRODUCIÓN MARCO/Museo de Arte Contemporánea de Vigo COMISARIA Carolina Grau
Creada por primeira vez en 1998, esta peza adquiriu nas salas do MARCO unha magnitude completamente descoñecida ata entón, pola súa monumentalidade e polas dimensións das salas: a metade do espazo —un total de 6.863 m3 de aire distribuídos en tres patios, tres galerías, e a rotonda central— aparecía cuberta por un mar de globos de cor azul celeste, que alteraba por completo a nosa experiencia física e a percepción do lugar. Para poder apreciar a obra, o visitante tiña que somerxerse literalmente nela, abríndose paso entre os globos e desencadeando un cúmulo de sensacións contraditorias, que van do pracer á euforia, do benestar á angustia, do xogo á desorientación; e onde o sentido lúdico se combina, en ocasións, con certo matiz ameazador. Segundo avanzamos no espazo, pasamos a formar parte da peza, facendo realidade as palabras do artista: ‘Estás dentro da obra en vez de estar a mirala dende fóra’ [Martin Creed, revista Art World Issue 5, xuño-xullo 2008, p. 37]. A exposición do MARCO incluía tamén un grupo de obras relacionadas coa música e o son, nunha das salas do primeiro andar: a instalación sonora Work No. 189 Thirty-nine metronomes beating time, one at every speed [Trinta e nove metronómos marcando o tempo, cada un á súa velocidade], 1998, e partituras musicais, reflexo da variedade na obra de Creed, así como da súa faceta de compositor, músico e autor, que considera inseparable do seu traballo como artista visual.
MEMORIA DE ACTIVIDADES 2011 20
EXPOSICIÓNS
SOBRE O ARTISTA Martin Creed naceu en Wakefield, Reino Unido, en 1968, e criouse en Glasgow. Actualmente vive e traballa en Londres e Alicudi, Italia. Participou en multitude de exposicións en todo o mundo, e en 2001 foi gañador do Turner Prize coa obra titulada Work No. 227 The lights going on and off. As súas exposicións individuais máis recentes inclúen Mothers (Hauser & Wirth, Londres, Savile Row, 2011); Down Over Up (Fruitmarket Gallery, Edimburgo, 2010); Ballet Work No. 1020 (Traverse Theatre, Edimburgo, 2010); Things (The Common Guild, Glasgow, 2010); Work No. 409 (Royal Festival Hall, Londres, 2010; Hiroshima City Museum of Contemporary Art, Hiroshima, 2009); Ikon Gallery (Birmingham, 2008) e Duveen Commission (Tate Britain, Londres, 2008). As palabras e a música sempre foron parte integrante do traballo de Creed. Nas actuacións da súa banda, combina a miúdo artes visuais con palabras, coreografía e música.
MARCO, MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO 21
EXPOSICIÓNS CONCERTO “MARTIN CREED AND HIS BAND”
O venres 6 de maio, ás 21.00, durante a xornada inaugural, tivo lugar no salón de actos a actuación de ‘Martin Creed and his band’. ‘Martin Creed and his band’ Martin Creed – guitarra eléctrica, guitarra acústica, voz Keiko Owada - baixo, coros Genevieve Murphy - teclados, coros Ben Kane - batería Rob Eagle - proxección vídeo/imaxes, coros Creed creou a súa propia banda, ‘Owada’, en 1994, nome que deixou de utilizar en 1999. En 1997 lanzaron o seu primeiro CD, Nothing [Nada], no selo David Cunningham’s Piano. No ano 2000 publicou unha gravación das súas cancións co seu propio nome, na editorial Art Metropole, de Toronto. En 2010 creou a portada dun single de Futuristic Retro Champions, e apoiou o seu lanzamento cunha actuación da súa propia banda. En 2009 escribiu e coreografou ‘Ballet’, un espectáculo que combina charla, música e danza, producido por Sadler’s Wells, Londres. En 2010 ‘Ballet’ representouse durante oito días no Traverse Theatre de Edimburgo, como parte do Edimburgh Festival Fringe. Esta obra representouse no teatro Sadler´s Wells, de Londres, o 21 de xuño de 2011.
MEMORIA DE ACTIVIDADES 2011 22
EXPOSICIÓNS ACTIVIDADES PARALELAS ‘A METADE DO AIRE’ Visitas e obradoiros para escolares Datas: do 11 de maio ao 3 de xuño 2011 Lugar: salas de exposición e Laboratorio das Artes (1º andar) Horario: martes, mércores, xoves e venres de 11.00 a 13.30 ‘A METADE DO AIRE’ Actividades e obradoiros para familias Datas: do 14 ao 29 de maio 2011 Lugar: salas de exposición e Laboratorio das Artes (1º andar) Horario: sábados e domingos de 12.00 a 14.00
COLABORACIÓN ESPECIAL DOS AMIGOS DO MARCO A exposición de MARTIN CREED contou coa especial participación dun grupo de persoas, na súa maioría membros da Agrupación de Amigos do MARCO, que de forma voluntaria colaboraron na produción da instalación Work No. 247 Half the air in a given space nas salas da planta baixa: Julia Albés Otero, Cristina Barreras Vázquez, Cristina Castro Quinteiro, Isabel Fernández Molares, Sira Fernández Armada, Mª Carmen Fernández San Miguel, Inmaculada González Bahíllo, Mª Jesús González Martínez, Teresa López Meixide, Eva Llorca Carasa, Emilia Martínez González, Ángela Coral Martínez Zaragoza, Emilia Pereiro Riveira, Daniel Pérez Diéguez, Yellice Rodríguez Ces, Mª Asunción Romaní Creo, e Daniela Sarraino.
MARCO, MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO 23
EXPOSICIÓNS SALAS DE EXPOSICIÓNS DA PLANTA BAIXA YOU ARE NOT ALONE A partir do mes de outubro, unha nova mostra ocupou as salas da planta baixa. A exposición YOU ARE NOT ALONE, coproducida entre Fundación ArtAids, Fundació Joan Miró e MARCO, convidaba á reflexión sobre a discriminación e estigmatización que, aínda hoxe en día, sofren os enfermos de sida. Aínda que, polo menos no primeiro mundo, os avances médicos permitiron aumentar a esperanza e a calidade de vida dos enfermos, estes progresos non se reflicten nunha diminución do rexeitamento social que suscita a sida. As accións sociais e colectivas poden vencer falsas percepcións e costumes xurdidos da ignorancia e os prexuízos. E a arte pode contribuír a cambiar este tipo de visións e actitudes. En YOU ARE NOT ALONE, 18 artistas contemporáneos de todo o mundo contribuían á loita contra a estigmatización cunha mirada innovadora sobre a causa, as consecuencias e o contexto actual da sida, así como sobre as formas para combatela. As obras presentaban a visión sobre a sida dende a perspectiva de diferentes países en varios continentes que sofren a enfermidade con maior ou menor intensidade. Visións que contribúen a concienciar ao espectador sobre a necesidade de intercambio de coñecemento e experiencias que permita combater a enfermidade e os prexuízos xenerosamente e sen medo.
FICHA TÉCNICA DATAS 21 outubro 2011- 22 xaneiro 2012 LUGAR Salas de exposicións da planta baixa PRODUCIÓN MARCO, Museo de Arte Contemporánea de Vigo/ Fundación ArtAids e Fundació Joan Miró, co apoio e colaboración do Sr. Han Nefkens COMISARIAS Hilde Teerlinck e Irene Aristizábal
Para esta mostra, a Fundación ArtAids produciu obras específicas de nove artistas recoñecidos a nivel internacional e que non adoitan abordar a temática da sida: Deimantas Narkevicius, Latifa Echakhch, Danh Vo, Christodoulos Panayiotou, Lorena Zilleruelo, Lucy + Jorge Orta e Elmgreen & Dragset. Estas obras exhibíanse xunto a unha selección de pezas recentemente incorporadas á colección ArtAids, de David Goldblatt, Otto Berchem, Sutee Kunavichayanon, Araya Rasdjarmrearnsook e Juul Hondius. Ao final da exposición presentábase a obra de Matthew Darbyshire concibida como un espazo de reflexión sobre a sida. Como introdución, expoñíase a visión sobre a enfermidade de Pepe Espaliú, un artista español falecido en 1993 por mor da sida.
MEMORIA DE ACTIVIDADES 2011 24
EXPOSICIÓNS ARTISTAS Otto Berchem (Milford, Connecticut, EUA) Matthew Darbyshire (Cambridge, Reino Unido, 1977) Latifa Echakhch (El Khnansa, Marrocos, 1974) Elmgreen & Dragset (Copenhaguen, Dinamarca, 1961/Trodheim, Noruega, 1969) Leandro Erlich (Bos Aires, Arxentina, 1973) Pepe Espaliú (Córdoba, 1955-1993) David Goldblatt (Randfontein, Sudáfrica, 1930) Juul Hondius (Ens, Países Baixos, 1970) Sutee Kunavichayanont (Bangkok, Tailandia, 1965) Deimantas Narkevicius (Utena, Lituania, 1964) Shirin Neshat (Qazvin, Irán, 1957) Lucy + Jorge Orta (Studio Orta, fundado en París en 1992) Christodoulos Panayiotou (Limassol, Chipre, 1978) Araya Rasdjarmrearnsook (Trad, Tailandia, 1957) Shirana Shahbazi (Teherán, Irán, 1974) Danh Vo (Vietnam, 1975) Lawrence Weiner (Nova York, EUA, 1942) Lorena Zilleruelo (Chile, 1974)
MARCO, MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO 25
EXPOSICIÓNS A FUNDACIÓN ARTAIDS A Fundación ArtAids utiliza a arte como medio de loita contra o VIH/sida, convidando a artistas recoñecidos a producir obras de arte, que son utilizadas como medio de sensibilización e dunha maior implicación. ArtAids foi fundada polo mecenas e escritor de orixe holandesa residente en Barcelona, Han Nefkens. Han Nefkens (Róterdan, 1954) é presidente da Fundación ArtAids e propietario da Colección H+F, creada no ano 2000. A partir do seu papel como coleccionista, Nefkens desenvolve unha notable labor como mecenas e promotor de proxectos artísticos counha clara función social, especialmente no que se refire á loita contra o VIH/sida. O lema da fundación, ‘We fight AIDS with art. Worldwide’, reflicte a satisfacción persoal de comprobar que a arte e a loita contra a sida poden ser complementarios, o que confire ás súas actividades como coleccionista un sentido e unha dimensión novos.
ACTIVIDADES PARALELAS ‘ARTE & VIDA’ Visitas e obradoiros para escolares Para grupos de infantil, primaria, secundaria e bacharelato Data: do 4 de novembro ao 22 de decembro 2011 Lugar: salas de exposición e Laboratorio das Artes (1º andar) Horario: mércores, xoves e venres de 11.00 a 13.30
MEMORIA DE ACTIVIDADES 2011 26
EXPOSICIÓNS DÍA MUNDIAL CONTRA A SIDA Actividades paralelas da exposición YOU ARE NOT ALONE 1 de decembro. Día mundial contra a sida Datas: venres 1 e sábado 2 de decembro de 2011 Organizan: MARCO, Museo de Arte Contemporánea de Vigo/ Concello de Vigo, Área Asuntos Sociais/ Asociación Faraxa/ Médicos do Mundo Galicia. Delegación Vigo. Programa Cereda/ Médicos sen Fronteiras (MSF). Delegación Noroeste/ Unidade Asistencial de Drogodependencias do Concello de Vigo. Programa Grupo de Autoaxuda Imán Cedro/ Unidade VIH-SIDA Complexo Hospitalario Universitario de Vigo CHUVI. Servizo Galego de Saúde
O venres 20 de xaneiro de 2012, coincidindo coa clausura da mostra YOU ARE NOT ALONE, e por iniciativa do Programa Grupo de Autoaxuda VIH-SIDA e Adicións IMÁN da Unidade Asistencial de Drogodependencias do Concello de Vigo, tivo lugar na fachada principal do MARCO un acto simbólico para recoñecer ante o conxunto da cidadanía o valor desta exposición, como forma innovadora de sensibilizar á opinión pública sobre o VIH-SIDA a través da arte.
En 1998, a Organización Mundial da Saúde (OMS) declarou o 1 de decembro como Día Mundial da SIDA. Dende entón, coincidindo con esta data, persoas de todo o mundo xuntan esforzos para xerar unha maior conciencia do que supón o VIH/sida e mostrar solidariedade internacional ante a pandemia. Con este motivo, e como actividade paralela á exposición YOU ARE NOT ALONE o MARCO organizou unha programación de actividades en colaboración con distintas entidades, asociacións e ONG que levan anos traballando en distintas áreas da loita contra o VIH/sida.
MARCO, MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO 27
EXPOSICIÓNS Mesa informativa sobre VIH/sida Fotos para campaña REDVIH. ‘Non discriminación por vivir con VIH e SIDA’ Data: xoves 1 decembro Lugar: fachada do MARCO (rúa Príncipe) Coordinan: MÉDICOS DO MUNDO Galicia. Delegación Vigo/ Asociación FARAXA Unha mesa informativa fronte á fachada principal do MARCO, atendida por voluntarios de Médicos do Mundo e da Asociación Faraxa, estivo a disposición do público para repartir material divulgativo sobre VIH/sida e atender calquera solicitude de información. Ademais, calquera persoa tivo a posibilidade de colaborar na Campaña ‘Non discriminación por vivir con VIH e sida’, promovida por REDVIH en toda España. Actuación grupo Hip Hop. DISTRITO CRIMINAL D. C. Data: xoves 1 decembro Lugar: fachada do MARCO (rúa Príncipe) Acompañando a mesa informativa da mañá, tivo lugar unha actuación de ‘Distrito Criminal’, emerxente grupo galaico-colombiano de Hip Hop formado por Iota-kbn, Zenzey e Aliv Vila. Mesa informativa sobre VIH/sida Reparto de ‘Bolsas que cotizan en saúde’ Data: xoves 1 decembro Lugar: fachada do MARCO (rúa Príncipe) Coordina: Unidade Asistencial de Drogodependencias do Concello de Vigo. Programa Grupo de Autoaxuda Imán Cedro Persoal do Grupo de Autoaxuda Imán Cedro (Unidade Asistencial de Drogodependencias do Concello de Vigo) continuou o labor iniciado pola mañá, atendendo a mesa informativa e repartindo as denominadas ‘Bolsas que cotizan en saúde’, que contiña material elaborado polo propio grupo e por diversas institucións, con folletos, preservativos, xogos e documentación cuxo fin é contribuír a unha mellor información, sensibilización e prevención.
MEMORIA DE ACTIVIDADES 2011 28
EXPOSICIÓNS Visitas guiadas á exposición ‘YOU ARE NOT ALONE’ Datas: xoves 1 e venres 2 de decembro Lugar: salas de exposición da planta baixa Durante todo o horario de apertura do Museo, o persoal do MARCO ofreceu visitas guiadas á exposición YOU ARE NOT ALONE, nas salas da planta baixa, con percorridos comentados e información específica sobre as distintas obras que compoñen esta mostra colectiva. Proxección do vídeo ‘The Positive Ladies Soccer Club’ 2009 (V. O. subtitulada, 38’) Data: venres 2 decembro Lugar: salón de actos Horario: 1º pase ás 19.00, 2º pase ás 20.00 Promove: Médicos sin Fronteras Presentado por Médicos sin Fronteras e dirixido por Joanna Stavropoulou, este documental narra a historia dun grupo de mulleres seropositivas dun dos suburbios máis pobres de Zimbabwe que decide formar un equipo de fútbol. A súa esperanza é que, se gañan o campionato local, a xente deixe de miralas por enriba do ombro e empece a tratalas como iguais
MARCO, MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO 29
EXPOSICIÓNS SALAS DE EXPOSICIÓNS DO PRIMEIRO ANDAR LORETO MARTÍNEZ TRONCOSO CICLO ENTRAR NA OBRA, 1
Coa exposición de Loreto Martínez Troncoso, o MARCO inaugurou o ciclo titulado ‘ENTRAR NA OBRA’, nas salas do primeiro andar, cuxo nome está tomado da célebre peza de Giovanni Anselmo Entrare nell’opera (1971). O paradoxo que rodea o concepto de espectador e que o sitúa entre a pasividade e a acción foi o punto de partida desta serie de proxectos, que analizan ao público, ao visitante, ao espectador, á audiencia, como un elemento inherente á obra. Loreto Martínez Troncoso (Vigo, 1978) constrúe situacións a partir de textos, da palabra escrita ou falada, da linguaxe e dos silencios. O seu traballo é esencialmente inmaterial, e adopta diferentes aparencias segundo o contexto no que acontece, pero case sempre mantén un elemento común: o cuestionamento permanente da linguaxe e das súas formas establecidas, e dos seus destinatarios. Na súa proposta para o MARCO —primeira exposición individual desta artista— abordaba aspectos como a desaparición, a perda, a memoria ou o medo, a través de pezas ou documentación existentes e de novas producións, construídas a partir de citas e superposicións. A exposición reunía traballos realizados entre 2009 e 2011 que na súa maioría funcionan como documentos do proceso de creación. A peza máis recente, a instalación sonora titulada No sé si me da miedo la muerte, no sé casi nada desde que llegué al mar [sobre el miedo, esbozo#1], foi resultado de varios obradoiros e entrevistas realizados pola artista con grupos de estudantes de Bacharelato (IES Val Miñor, Nigrán), Primaria e Infantil (CEIP García Barbón, Vigo), e adultos, e acompañábase dunha selección de debuxos dos alumnos participantes nestes talleres.
FICHA TÉCNICA DATAS 28 xaneiro – 27 marzo 2011 LUGAR Salas de exposicións do primeiro andar PRODUCIÓN MARCO, Museo de Arte Contemporánea de Vigo COMISARIOS Agar Ledo Arias e Iñaki Martínez Antelo
MEMORIA DE ACTIVIDADES 2011 30
EXPOSICIÓNS
SOBRE A ARTISTA Loreto Martínez Troncoso nace en Vigo en 1978; actualmente vive e traballa no Porto e París. Da Facultade de Belas Artes da Universidade de Vigo trasládase, en 1999, á Escola de Belas Artes de Burdeos e á Escola Nacional de Belas Artes de Lión, onde conclúe os seus estudos. Durante os anos posteriores obtén varias bolsas de residencia en cidades como Budapeste, Hendaya, San Sebastián, León, O Porto e París. Entre as súas exposicións e accións destacan as realizadas en Les Laboratoires d’Aubervilliers (París), Centro Georges Pompidou (París), Arteleku (San Sebastián) e Fundação Serralves (O Porto); ou as mostras colectivas Urbanitas (MARCO, Vigo, 2006), Arte e investigación 07 (Centro Cultural Montehermoso, Vitoria) e O medio é o museo (MARCO, Vigo / Koldo Mitxelena, San Sebastián, 2008), ademais de actividades como obradoiros, textos publicados, e outras colaboracións que son parte integrante da súa traxectoria artística. Actualmente, Loreto Martínez Troncoso forma parte do equipo do proxecto artístico Mugatxoan (www.mugatxoan.org).
MARCO, MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO 31
EXPOSICIÓNS SALAS DE EXPOSICIÓNS DO PRIMEIRO ANDAR WILFREDO PRIETO Esquerda/Dereita
Ciclo ENTRAR NA OBRA, 2 A exposición de Wilfredo Prieto (Sancti-Spiritus, Cuba, 1978) foi a segunda proposta do ciclo ‘ENTRAR NA OBRA’. O seu traballo revela unha posición crítica que é resultado da modificación sutil de obxectos cotiáns. Estas intervencións discretas, que recorren na súa maioría a obxectos do día a día, desprovistos de calquera aura, dan orixe a imaxes nas que o xesto artístico se volve practicamente invisible. Se ben o seu obxectivo non é entreter o espectador, o humor convértese a miúdo nun compoñente importante da súa práctica artística, non como un fin en si mesmo senón máis ben como resultado da distancia crítica do artista, ou da relación pouco convencional que establece cos temas ou os medios elixidos. Wilfredo Prieto constrúe a súa obra a partir de materiais e obxectos cotiáns dos que se apropia, sen apenas manipulalos, para alterar a súa natureza dotándoos de novos significados. O absurdo e o humor únense á descontextualización duchampiana como estratexias que lle permiten construír un discurso ambiguo —pola sinxeleza da forma e a complexidade de significado— cuxo punto de partida é o espectador. O título da súa intervención no MARCO, Esquerda/Dereita, aludía á simetría bilateral do espazo do primeiro andar, con dúas salas laterais exactamente iguais nas súas dimensións e disposición. Wilfredo Prieto realiza unha conexión cun dos paradoxos máis estendidos da historia da filosofía. Según Jean Buridan —filósofo escolástico francés do século XIV—, cando nos atopamos fronte dúas alternativas desexables elixiremos a mellor e, en caso de que sexan iguais, a vontade retrasará esa elección para analizar as consecuencias. A formalización dos pensamentos de Buridan, ou máis ben da redución ao absurdo das súas teorías, foi o punto do que partiu Wilfredo Prieto para levar a cabo a súa intervención, creada especificamente para o espazo do MARCO. A simetría das salas de exposición da primeira planta determinaba o percorrido e situaba o espectador no dilema de elixir cara a onde dirixirse, á esquerda ou á dereita, para atoparse con dúas ‘esculturas’ idénticas de factura minimal, materiais cotiáns de evocación povera e a sutileza conceptual que definen a obra de Wilfredo Prieto.
FICHA TÉCNICA DATAS 8 abril – 5 xuño 2011 LUGAR Salas de exposicións do primeiro andar PRODUCIÓN MARCO, Museo de Arte Contemporánea de Vigo COMISARIOS Agar Ledo Arias e Iñaki Martínez Antelo
MEMORIA DE ACTIVIDADES 2011 32
EXPOSICIÓNS
SOBRE O ARTISTA Wilfredo Prieto naceu en Sancti-Spiritus, Cuba, en 1978; vive e traballa na Habana e Barcelona. Completou os seus estudos no Instituto Superior de Arte (ISA) da Habana, Cuba. Participou no grupo Galería DUPP (Desde una Pragmática Pedagógica), co que, durante a oitava Bienal da Habana, recibiu o premio UNESCO para a promoción das artes. Obtivo as residencias Kadist Art Foundation de París e John Simon Guggenheim de Nova York, entre outras, e en 2008 recibiu o premio F de Bos Aires e o da Fundación Cartier de Londres. En abril de 2011 preparaba unha gran mostra no Museo de Arte Contemporánea de Detroit, e inaugurara recentemente as exposición Amarrado a la pata de la mesa no CA2M de Móstoles, Madrid, e Praxis, en ARTIUM, Vitoria.
MARCO, MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO 33
EXPOSICIÓNS SALAS DE EXPOSICIÓNS DO PRIMEIRO ANDAR RUBÉN GRILO PowerPoint Karaoke Ciclo ENTRAR NA OBRA, 3 Despois dos proxectos de Loreto Martínez Troncoso e Wilfredo Prieto, a exposición de Rubén Grilo foi a terceira do ciclo ‘ENTRAR NA OBRA’. O traballo de Rubén Grilo (Lugo, 1981), que bebe das fontes do conceptual, explora a arte como un instrumento válido para xestionar aquilo que non coñecemos, incorporando o ruído como parte da comunicación co espectador e analizando o xeito en que tecnoloxías da imaxe, códigos culturais, información, display, intuición, representación e cognición, participan positiva e negativamente na construción da realidade. Grilo utiliza estratexias conceptuais e narrativas para cuestionar dende a arte o estatuto dos obxectos e as imaxes, a través de medios tan diversos como o software de presentación gráfica, a proxección láser, os obxectos atopados, a performance ou a instalación. O título da mostra, ‘PowerPoint Karaoke’, facía referencia a un evento organizado polo colectivo berlinés Zentrale Intelligenz Agentur en 2006, que consistía en presentacións de PowerPoint feitas con material máis ou menos aleatorio, na súa maior parte sacado de Internet, que os participantes non coñecían e que tiñan que explicar á audiencia en tempo real. Baixo unha aparencia divertida, formulábase unha crítica ao PowerPoint como medio estándar de transmisión de ideas, aprendizaxe e factor determinante na toma de decisións. Utilizando esta historia como argumento central, Grilo reverte a idea do museo como espazo oficial de distribución de coñecemento, enfrontando á audiencia a un crebacabezas aparentemente desartellado de imaxes proxectadas, obxectos, citas, documentos, referencias a outros artistas e analoxías formais.
FICHA TÉCNICA DATAS 24 xuño – 28 agosto 2011 LUGAR Salas de exposicións do primeiro andar PRODUCIÓN MARCO, Museo de Arte Contemporánea de Vigo COMISARIOS Agar Ledo Arias e Iñaki Martínez Antelo
Orquestradas a partir desta premisa, as pezas de Grilo móvense entre o absurdo e o inevitable recoñecemento de imaxes vinculadas a un contexto cultural particular, intensificando a relación do espectador co medio visual, incorporando capas inesperadas de información, referencias a outros artistas, asociacións de ideas e elementos crípticos que chocan, se entrelazan e se dispersan no momento da súa recepción.
MEMORIA DE ACTIVIDADES 2011 34
EXPOSICIÓNS SOBRE O ARTISTA Rubén Grilo (Lugo, 1981) vive e traballa en Amsterdam. Expuxo invidualmente en Espai Zer01, Olot, Girona (El beneficio de la ignorancia, 2011) e Maribel López Gallery, Berlín (Here, There, Backward, Forward, Mirror, Hole, Through, Against, 2010). Entre as exposicións colectivas nas que participou, destacan The Circulating Action of Things, CSS Bard - Center for Curatorial Studies and Art in Contemporary Culture, Nova York; Antes que todo, CA2M, Móstoles; En Casa, La Casa Encendida, Madrid; Situación, CGAC, Santiago de Compostela; La historia no es más que cosas pequeñas en un cierto desorden, Instituto Cervantes, Estocolmo; Zweck Gemein Schafft, Micamoca, Berlín; e Try Different Keywords, Galería Estrany de la Mota, Barcelona. En 2011 foi artista residente na Rijksakademie van Beeldende Kunsten de Amsterdam.
MARCO, MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO 35
EXPOSICIÓNS SALAS DE EXPOSICIÓNS DO PRIMEIRO ANDAR KARMELO BERMEJO .
Ciclo ENTRAR NA OBRA, 4 A exposición de Karmelo Bermejo foi concibida como un traballo en capas, que se ían superpoñendo, anulando ou complementando na súa invisibilidade. A partir da idea do museo como xerador de valor, provocaba unha reflexión sobre os xogos de poder que rodean á obra de arte, á súa produción e á súa recepción por parte do público. A mostra reunía un total de dez obras —entre as que se incluía a peza ., ubicada no título da exposición—, dúas das cales se situaban fóra do espazo físico das salas. A reflexión sobre o marco institucional no que se exhiben as obras de arte constituíu un interese constante para a primeira onda de crítica institucional, que nas décadas de 1960 e 1970 intentaba subverter o papel da institución cuestionando os seus límites e as relacións de poder no contexto museístico. Nesa crítica ao sistema, que se foi expandindo dende a propia institución aos axentes que forman parte do sistema de produción artístico —entre eles o espectador ou o director, cada un nun extremo— enmarcábase a proposta de Karmelo Bermejo, titulada . Un punto é un signo ortográfico que marca o final dun enunciado. Illado, tal como figuraba no título desta exposición, o punto supón a anulación da palabra —ou secuencia— que o precedía; unha negación que é unha constante no traballo de Bermejo como estratexia para cuestionar os convencionalismos ou, neste caso, as regras das estruturas museísticas tradicionais. O punto aparece como un elemento fóra dun contexto narrativo e, nesa abstracción, adquire o formato dunha peza máis, nun espazo propio dentro do lugar da mostra: o título da exposición.
FICHA TÉCNICA DATAS 23 setembro – 27 novembro 2011 LUGAR Salas de exposicións do primeiro andar PRODUCIÓN MARCO, Museo de Arte Contemporánea de Vigo COMISARIOS Agar Ledo Arias e Iñaki Martínez Antelo
MEMORIA DE ACTIVIDADES 2011 36
EXPOSICIÓNS
SOBRE O ARTISTA Karmelo Bermejo, nacido en 1979, é un artista do País Vasco. O seu traballo concéntrase en atopar as formas de evidenciar as economías de valor, xa sexa comercial ou de prestixio, que operan nas estruturas de visibilidade/invisibilidade que sosteñen á obra de arte contemporánea e o seu financiamento, tanto privado como público. A lóxica das súas accións e obras é invocar un desperdicio crítico: a manipulación da economía de luxo que mobiliza toda obra de arte. Karmelo Bermejo realizou exposicións na Bienal de Liverpool, Galería Maisterravalbuena (Madrid), Bloomberg Space (Londres), Artium (Vitoria), TEA (Tenerife), Bienal de artistas novos de Bucareste, Galería Marlborough (Madrid), Para/Site Art Space (Hong Kong), ou o espazo ONG (Caracas). En 2010 gañou o premio ARCO.
MARCO, MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO 37
EXPOSICIÓNS SALAS DE EXPOSICIÓNS DO PRIMEIRO ANDAR
AMAYA GONZÁLEZ REYES Entrar na obra. Perder(se) nela Ciclo ENTRAR NA OBRA, 5 A exposición de Amaya González Reyes (Sanxenxo, Pontevedra, 1979) foi a quinta e última proposta do ciclo ‘ENTRAR NA OBRA’, que se desenvolveu ao longo de 2011 nas salas do primeiro andar. Amaya González Reyes reserva para o espectador un espazo propio e emprázao a descifrar as obsesións da artista; un aspecto que se relaciona co título —ou subtítulo— elixido para a súa proposta: ‘Entrar na obra. Perder(se) nela’. A exposición presentaba un conxunto de obras que, a partir da idea central de perda, no máis amplo sentido do termo, facían referencia a xogos de significado, a sensacións contraditorias ou complementarias —o confort, o capricho, a satisfacción, pero tamén a trampa, o desencanto, o pesadelo—, ao dilema entre sentimento e razón, en liña co inconformismo e ambivalencia que son característicos da súa obra.
FICHA TÉCNICA DATAS 16 decembro 2011 – 20 maio 2012 LUGAR Salas de exposicións do primeiro andar PRODUCIÓN MARCO, Museo de Arte Contemporánea de Vigo COMISARIOS Agar Ledo Arias e Iñaki Martínez Antelo
Nos traballos de Amaya González Reyes hai unha constante alusión á busca e ao proceso, a esa presenza física da artista que nos remite á acción como xeradora da obra. Esculturas, fotografías ou instalacións portadoras dun significado aberto, onde a presenza/ausencia da artista e as relacións que establecen as pezas entre si, provocan un cruzamento de narrativas e múltiples interrogantes no seu encontro co espectador. A exposición reunía un conxunto de doce obras, de nova produción, realizadas en 2011, que incluían instalacións ou esculturas/obxectos, ademais dunha videoproxección e cinco fotografías da serie Asalto (est)ético.
MEMORIA DE ACTIVIDADES 2011 38
EXPOSICIÓNS
SOBRE A ARTISTA Licenciada en Belas Artes pola Universidade de Vigo, nas especialidades de escultura e pintura. Realiza estadías de traballo e formación en Arteleku (Donostia/San Sebastián), Museu Serralves (O Porto) e LABoral Escena (Xixón), dentro do programa Mugatxoan. Asiste a diversos talleres con artistas como Gabriel Orozco (Fundación Botín, Santander), Isidoro Valcárcel Medina (Facultade de Belas Artes, Pontevedra) e David Lamelas (MARCO, Vigo), entre outros. Recibiu a bolsa de creación artística da Fundación Laxeiro de Vigo, a bolsa de produción do programa Mugatxoan, e a Axuda á Produción Artística do Centro Cultural Montehermoso Kulturenea de Vitoria. A súa obra, que podería definirse como interdisciplinar, estivo presente en numerosas exposicións de arte contemporánea (CGAC, MARCO, Círculo de Bellas Artes de Madrid...) e en feiras de arte nacionais e internacionais como ARCO (Madrid), Artissima (Turín), MACO (México), Fiac (París) e The Armory Show (Nova York) coa Galería Pilar Parra & Romero (Madrid); así como en coleccións públicas e privadas como a do CGAC (Santiago de Compostela) ou o Museo de Cantabria.
MARCO, MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO 39
EXPOSICIÓNS ESPAZO ANEXO HOTEL MARCO Un proxecto de MICHAEL LIN & rvr arquitectos O Espazo Anexo é unha construción independente do edificio principal do MARCO, situada na praza peonil posterior, cunha superficie total duns 100 m2. Foi inaugurado en 2004 como sala de proxectos, e dende entón acolleu multitude de exposicións e proxectos, na súa maioría propostas individuais, pensadas especificamente para este espazo, e que en moitos dos casos estaban intimamente relacionadas coas características peculiares do Anexo, coa súa situación fronteiriza e de transición etre a rúa e o espazo expositivo, xogando coa dualidade interior-exterior que é característica deste lugar. A partir de abril de 2011, iniciouse un novo período coa inauguración do HOTEL MARCO, do artista Michael Lin e rvr arquitectos, un proxecto que consistíu en transformar o Espazo Anexo nun cuarto de hotel con distintos usos, e que toma como punto de partida a propia estrutura do Anexo, as súas connotacións, e ese frutífero diálogo entre espazo público e privado. A idea do proxecto xurdiu da oportunidade de reformar un lugar xa existente e de dotar ao museo dun espazo habitable concibido como proxecto artístico, para poder invitar a comisarios, artistas e investigadores a coñecer o noso contexto, dentro dun programa de residencias. Ademais, calquera persoa interesada pode utilizalo como cuarto de hotel propiamente dito, logo de reserva e pagamento de tarifa, e gozar da experiencia de albergarse dentro dun espazo expositivo pensado como obra de arte, e situado á vez dentro e fóra das instalacións do Museo. Dende a inauguración do 8 de abril, ata o 18 de maio, o lugar estivo aberto ao público no horario habitual, como espazo expositivo, e a partir desa data comezou o seu uso como cuarto de hotel, fora dentro do programa de residencias ou para reservas de particulares.
FICHA TÉCNICA DATAS 8 abril 2011 - outubro 2013 LUGAR Espazo anexo PRODUCIÓN MARCO, Museo de Arte Contemporánea de Vigo COMISARIO Iñaki Martínez Antelo COLABORACIÓNS
O proxecto ‘Hotel MARCO’’ foi posible grazas á colaboración no proceso de produción de oito estudantes da Facultade de Belas Artes da Universidade de Vigo, logo de convocatoria de prácticas de montaxe e apoio á produción por parte de Fundación MARCO: Iris Margarita Alcaina Patiño, Laura Ilona Arha, Marta Fariña Rodríguez, Cristina Luna Ávila, Sara Martínez Soutiño, Lorena Alexandra Méndez González, Santiago Novas Otero, Yukawa Quione López Otero, coa coordinación de Frédéric Matagne, asistente do artista.
PATROCINADORES
MEMORIA DE ACTIVIDADES 2011 40
EXPOSICIÓNS SOBRE OS ARTISTAS Michael Lin Michael Lin (Toquio, 1964) é recoñecido internacionalmente polas súas monumentais instalacións de murais pintados, realizados sobre todo tipo de superficies —paredes, teitos, chans—, que representan a grande escala os coloridos estampados de motivos florais taiwaneses, e que concibe como unha forma diferente de experimentar co espazo mediante a pintura, e de ver a arte como un evento social. Habitualmente utiliza o espazo (público ou privado) como medio, onde —nas súas propias palabras— “a obra convértese en parte do espazo, máis que un obxecto no espazo”. A pintura das súas instalacións transforma a percepción do lugar onde se instala, desafiando a autonomía das formas de arte e provocando situacións de participación directa co espectador. rvr arquitectos Estudio formado polos arquitectos Alberto Redondo Porto (Vilagarcía de Arousa, 1964), José Valladares Durán (A Estrada, 1966) e Marcial Rodríguez Rodríguez (Valladolid, 1965), que tras uns anos de actividade independente con colaboracións esporádicas entre eles e con outros arquitectos da súa xeración, a finais de 2002 deciden que é hora xa de sentar a cabeza e iniciar un camiño profesional menos promiscuo. Desenvolven o seu traballo en Santiago de Compostela e están dedicados á práctica da arquitectura.
MARCO, MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO 41
EXPOSICIÓNS “Na cultura xaponesa, o termo “en” significa transacción, en tres contextos diferentes: na moral budista refírese á lei do Karma, á ponte causa-efecto na cadea das accións humanas (por ex., in-en = Karma); nas relacións sociais, aos vínculos entre diferentes individuos (por ex., en-musubi = lazos afectivos); e en arquitectura, á transición entre interior e exterior, entre edificio e natureza, entre o privado e o público (por ex., en-gawa = varanda). En calquera destes tres contextos, “en” implica conexión e/ou separación, e nin un nin outro por separado, senón ambos os dous simultaneamente. En última instancia, o uso de “en” suxire unha interpretación profundamente ambivalente do ser humano, das súas estruturas sociais e produtos arquitectónicos, non como algo simplemente independente ou non dependente, senón como interdependentes entre si, é dicir, como parte os uns dos outros. No caso deste proxecto, o meu interese reside na creación dun espazo transaccional, un espazo in-between que está conectado e/ou separado do espazo privado do cuarto de hotel, e o espazo público da rúa. A pintura que cobre as paredes exteriores do cuarto, unha apropiación de estampados téxtiles tradicionais de Taiwán —cultura estranxeira pero que á vez mantén as súas domésticas orixes pre-modernas— utilízase aquí para transformar a dureza da caixa arquitectónica nunha suave membrana táctil que de inmediato sinala o cuarto de hotel como un obxecto separado do espazo expositivo, e que actúa sobre ese espazo coas súas cores e a súa aparencia foránea. Este espazo in-between, que é accesible ao público dende a rúa, dá a benvida e seduce ao viandante, invitándoo a entrar nesta transacción e/ou non-transacción de arte e/ou non-arte”.
Michael Lin
MEMORIA DE ACTIVIDADES 2011 42
EXPOSICIÓNS
“Vemos o noso traballo para o Hotel MARCO como unha reflexión sobre o espazo público e o espazo privado. Ou mellor aínda sobre o lugar de encontro entre ambos os dous. O espazo público é aquí a rúa, un ámbito múltiple e social, resistente ás xerarquías. O espazo privado é o do cuarto de hotel, que pertence ao corpo e ás súas accións: o descanso, o aseo, a contemplación, quizais o sexo. Na forma de conseguir que a vida que transcorre na rúa non interfira na vida privada e persoal que poida transcorrer no cuarto, e no xeito en que este espazo privado se ofrece ao exterior, é no que insistimos tanto nós dende a arquitectura, como —cremos— Michael Lin dende o seu traballo artístico. A separación física entre a rúa e o cuarto é moi delgada, apenas uns centímetros de taboleiro e illamento, o suficiente para conferir ao espazo interior a autonomía necesaria para facelo habitable: a súa independencia visual, acústica e climática do espazo da rúa. Así, o cuarto do Hotel MARCO non se concibe como unha parte do edificio do Museo, senón máis ben como un pequeno edificio dentro doutro máis grande, como un cuarto dentro doutro cuarto. O seu interior é como un traxe á medida, á medida de quen o vai habitar durante un tempo curto, en ocasións só unha noite, pero que buscará a calidez e a comodidade dun bo pano. Cara á rúa, esa membrana é representación pura, as súas paredes exteriores pertencen xa á cidade, e preséntanse a ela a través do traballo de Michael Lin. Dende as caras exteriores do cuarto proxéctanse, como canóns cara a fóra, a pasaxe de acceso dos hóspedes —atravesalo supón uns segundos de fronteira entre o exterior da rúa e o interior do cuarto— e dúas entradas de luz natural: unha que pon en relación a estanza cun fragmento acoutado do pequeno xardín próximo, e outra que achega a luz do ceo de Vigo á zona de aseo, mirando cara ao reloxo que culmina a fachada do MARCO, como metáfora do paso do tempo e do destino histórico do edificio”.
rvr arquitectos MARCO, MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO 43
EXPOSICIÓNS OUTROS ESPAZOS
ABIGAIL LAZKOZ Distopía Literal A intervención de Abigail Lazkoz no MARCO formaba parte do proxecto 1812_2012. Unha ollada contemporánea, producido por AC/E (Acción Cultural Española), e comisariado por Jorge Díez, en conmemoración do bicentenario da Constitución de Cádiz. O proxecto englobaba un conxunto de iniciativas en distintos ámbitos como a arte, a ilustración, a música, o audiovisual e Internet, en diversos puntos de España. AC/E encargou a 18 artistas que desenvolveran intervencións en torno á Constitución de Cádiz en 17 cidades, unha por Comunidade Autónoma. Segundo proposta do comisario, cada artista tomou como referencia inicial do seu proxecto un artigo da Constitución de 1812, xunto cos conceptos de dereitos, liberdades, cidadanía e participación no contexto das revolucións árabes e do 15-M. Os proxectos comezaron a partir do 5 de decembro e, segundo as súas características, tiveron o seu propio desenvolvemento temporal.
FICHA TÉCNICA DATAS 7 decembro 2011 – 23 marzo 2012 LUGAR Vestíbulo principal PRODUCIÓN AC/E, Acción Cultural Española MARCO, Museo de Arte Contemporánea de Vigo
Para a súa proposta no MARCO, Abigail Lazkoz (Bilbao, 1972) centrouse no artigo 13 da Constitución de Cádiz —‘o obxecto do Goberno é a felicidade da Nación’— e presentou unha reflexión gráfica-conceptual en torno á evolución do concepto da felicidade dende 1812 ata os nosos días. Distopía literal, instalada no vestíbulo do Museo, recreaba un espazo de pegada libre e de carácter espontáneo e de rúa que combinaba carteis de papel, sinais de madeira, adhesivos, pancartas e demais soportes creados pola artista nos que se recompilaban citas literarias, diarios, e textos institucionais, un por cada ano do aniversario da ‘Pepa’. A obra incluía 200 textos de máis de 50 países e de diversa orixe (militares, artísticos, biográficos, científicos...), que ofrecían un percorrido a través da evolución da idea de felicidade, empezando polas reivindicacións da era postrevolucionaria francesa e continuando polo nihilismo romántico, os movementos antiescravistas e postcoloniais, os dereitos da muller, a revolución industrial, os movementos obreiros, a identidade sexual, a cientifización da sociedade, a psicanálise, ou as grandes guerras. Un mosaico cronolóxico que intenta dar conta da complexidade dun concepto como é decretar o dereito á felicidade: lexislar, dar estrutura a un sentimento que atinxe ao subxectivo pero tamén ao colectivo, ao individuo como ser social.
MEMORIA DE ACTIVIDADES 2011 44
EXPOSICIÓNS PUBLICACIÓNS You Are Not Alone Catálogo colectivo, 2011 Coeditado con ArtAids Foundation e Fundació Joan Miró David Goldblatt, Otto Berchem, Sutee Kunavichayanont, Araya Rasdjarmrearnsook, Juul Hondius, Deimantas Narkevicius, Latifa Echakhch, Dahn Vo, Christodoulos Panayiotou, Lorena Zilleruelo, Elmgreen & Dragset, Matthew Darbyshire, Lucy+Jorge Orta, Antoni Miralda, Pepe Espaliú, Leandro Erlich, Shirin Neshat, Shirana Shahbazi Textos: Juan Vicente Aliaga, Irene Arastizábal, María José Fuster, Rosa María Malet, Iñaki Martínez Antelo, Martina Millà, Fernando Molero, Han Nefkens, Hilde Teerlinck Deseño: Ok Kyung Yoon Textos en galego e castelán 191 p., fot. cor; 25 x 19 cm. ISBN: 978-84-614-9141-4/978-84-936360-8-I PVP: 18 €
Virxiliio Vieitez Catálogo individual, 2011 Coeditado con Fundación Telefónica Textos: Antonio Lucas, Lucia Orsi, Naomi Rosenblum, Enrica Viganò, Ramón Villares Textos en galego, castelán e inglés 414 p., fot. cor e n.; 27 x 22 cm. ISBN: 978-84-15282-01-3 PVP: 50 €
MARCO, MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO 45
EXPOSICIÓNS SELECCIÓN PRENSA
EL PAÍS BABELIA 12/03/2011
ATLÁNTICO 9/04/2011
GALICIA HOXE 9/04/2011
MEMORIA DE ACTIVIDADES 2011 46
EXPOSICIÓNS
CULTURAGALEGA.ORG 11/04/2011
ABC CULTURAL 27/07/2011
MARCO, MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO 47
EXPOSICIÓNS
ABC ARTES&LETRAS 30/04/2011
GALICIA HOXE 22/05/2011
EL PAÍS 30/04/2011
ABC 26/05/2011
AD Architectural Digest 10/2011
MEMORIA DE ACTIVIDADES 2011 48
EXPOSICIÓNS
EL CULTURAL 20/05/2011
ART IN AMERICA 10/06/2011
TEMPOS NOVOS 06/2011
FRONTERAD 12/06/2011
DISFRUTAR EN VIGO VERANO 2011
MARCO, MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO 49
EXPOSICIÓNS
HOYESARTE 28/06/2011
LA VOZ DE GALICIA 24/09/2011
LA VOZ DE GALICIA 9/09/2011
FARO DA CULTURA 27/10/2011
HEAT AKTUELLES 10/2011
MEMORIA DE ACTIVIDADES 2011 50
EXPOSICIÓNS
ARTECONTEXTO 2011 nº3
EL PAÍS 21/12/2011
CULTURAS. LA VOZ DE GALICIA 03/12/2011
EXIT EXPRESS 09/05/2011
ARTE Y PARTE 05/2011
MARCO, MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO 51
EXPOSICIÓNS
ART IN AMERICA 06/07/2011
GALICIA HOXE 17/02/2011
EL CORREO GALLEGO 19/02/2011
PAISAJES 07/2011
XORNAL.COM 22/02/2011
MEMORIA DE ACTIVIDADES 2011 52
MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO
ACTIVIDADES
MARCO
MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO
ACTIVIDADES PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA PROGRAMAS PARA ESCOLARES Número total de centros: 156 Número total de escolares: 6.504 Durante o ano 2011, o departamento educativo do MARCO continuou ofrecendo a súa programación habitual para escolares — que nestes meses discorreron en paralelo ás exposicións de VIRXILIO VIEITEZ e MARTIN CREED—, as actividades para público familiar durante as fins de semana, e os cursos de adultos, ademais doutras iniciativas e actividades.
As actividades relacionadas coa exposición de VIRXILIO VIEITEZ, que comezaran xa en outubro de 2010, continuaron ata a clausura da exposición a mediados de abril. A partir de entón, o programa dirixido a escolares e familias tomou como base a gran instalación do artista británico MARTIN CREED na planta baixa do Museo, que ofrecía múltiples posibilidades didácticas, de aprendizaxe e de desfrute para todas as idades. ‘A METADE DO AIRE’ foi o título das actividades educativas dende o mes de maio, que tiñan como eixe a percepción e os sentidos, a idea do aire como algo tanxible ou inmaterial, visible ou invisible, esencial para a vida, e que neste caso serviu para crear unha instalación artística. As visitas e talleres, especialmente deseñados e adaptados a cada nivel educativo, permitiron analizar distintas formas de captar e percibir a realidade. A partir de novembro, o programa educativo para escolares centrouse na exposición YOU ARE NOT ALONE. Baixo o título ‘ARTE & VIDA’, combinábanse diferentes xogos e procesos creativos achegándose ás obras dos artistas presentes nesta mostra colectiva, con atención especial á súa dimensión social e solidaria. Deseños de pratos, papeis que brillan, post-it de cores, figuras de arame, caixas-escenario... A partir de sinxelas accións e materiais os participantes creaban as súas propias obras, individualmente e en grupo, para un resultado de gran visibilidade. Todo iso nas propias salas da mostra e no Laboratorio das Artes, o espazo de didáctica do primeiro andar.
MARCO, MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO 55
ACTIVIDADES XANEIRO-XUÑO 2011
‘O INSTANTE DETIDO’ Visitas e obradoiros para escolares Actividade complementaria da exposición de VIRXILIO VIEITEZ
‘A METADE DO AIRE’ Visitas e obradoiros para escolares Actividade complementaria da exposición de MARTIN CREED Para grupos de infantil, primaria, secundaria e bacharelato Datas: do 11 de xaneiro ao 3 de xuño de 2011 Lugar: salas de exposición e Laboratorio das Artes (1º andar) Horario: de martes a venres de 11.00 a 13.30
Resultados cuantitativos
mes
nº de centros
nº de escolares
xaneiro (dende o día 11)
18
547
febreiro
31
1.298
marzo
35
1.741
abril
17
624
maio
19
767
xuño (ata o día 3)
9
314
total centros: 129
total escolares: 5.291
MEMORIA DE ACTIVIDADES 2011 56
ACTIVIDADES OUTUBRO-DECEMBRO 2011 ‘ARTE & VIDA’ Visitas e obradoiros para escolares Actividade complementaria da exposición YOU ARE NOT ALONE Para grupos de infantil, primaria, secundaria e bacharelato Datas: do 4 de novembro ao 22 de decembro de 2011 Lugar: salas de exposición e Laboratorio das Artes (1º andar) Horario: martes, mércores, xoves e venres de 11.00 a 13.30 Deseño actividades: Pedro A. Cordón Casais Resultados cuantitativos
mes
nº de centros
nº de escolares
novembro (dende o día 4)
19
819
decembro (ata o día 22)
8
394
total centros: 27
total escolares: 1.213
OBRADOIROS INFANTÍS E ACTIVIDADES PARA FAMILIAS Número de participantes nas actividades de fin de semana: 1.254 Número de participantes nos obradoiros de verán: 891
MARCO, MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO 57
ACTIVIDADES ACTIVIDADES DE FIN DE SEMANA A atención ao público familiar —nenos a partir de 3 anos e adultos acompañantes, visitantes habituais do Museo— é unha constante no departamento educativo do MARCO. Durante o ano 2011, a programación de actividades para familias incluíu os obradoiros de fin de semana, de novembro a maio, cuxos contidos se desenvolveron en paralelo á programación para escolares e ás exposicións do fotógrafo VIRXILIO VIEITEZ, do artista MARTIN CREED e da mostra colectiva YOU ARE NOT ALONE. A oferta completouse co programa de obradoiros infantís durante o período estival, e con actividades especiais con motivo das vacacións escolares de Nadal.
XANEIRO-XUÑO 2011 ‘O INSTANTE DETIDO’ Visitas e obradoiros para familias Actividade complementaria da exposición de VIRXILIO VIEITEZ ‘A METADE DO AIRE’ Visitas e obradoiros para familias Actividade complementaria da exposición de MARTIN CREED Para nenos/as a partir de 3 anos, sós ou acompañados de persoas adultas Datas: do 8 de xaneiro ao 29 de maio de 2011 Lugar: Laboratorio das Artes (1º andar) Horario: venres de 18.00 a 20.00; sábados e domingos de 12.00 a 14.00 Resultados cuantitativos
mes
nº de participantes
xaneiro (dende o día 8)
209
febreiro
310
marzo
270
abril
260
maio (ata o día 29)
205 total participantes: 1.254
MEMORIA DE ACTIVIDADES 2011 58
ACTIVIDADES OBRADOIROS DE VERÁN A partir do 5 de xullo comezaron no MARCO os obradoiros infantís de verán, co obxectivo de achegar aos máis pequenos as obras dos artistas presentes no Museo. O programa de verán 2011, titulado ‘UN MUSEO PARALELO’, tomou como punto de partida os tres proxectos que ocupaban daquela as salas do MARCO: a instalación de MARTIN CREED na planta baixa e nunha das galerías, a mostra de RUBÉN GRILO no primeiro andar, e o proxecto HOTEL MARCO no Espazo Anexo. Unha das paredes do taller de didáctica serviu como soporte para unha actividade colectiva, na que se experimentou coas técnicas decorativas do artista Michael Lin; outro recuncho foi utilizado para crear un ‘Mini-Museo da ignorancia’, feito de obxectos atopados e tamén inventados; e o espazo do Laboratorio das Artes encheuse con collages de globos reciclados. A utilización do son e da repetición como recursos creativos, e a construción de maquetas de singulares cuartos de hotel, foron outros temas que serviron de inspiración para as actividades, nas que os participantes desenvolveron habilidades de observación, reflexión e interpretación da arte contemporánea. ‘UN MUSEO PARALELO’ Actividades e obradoiros para nenos/as a partir de 3 anos, sós ou acompañados de persoas adultas Fecha: do 5 ao 29 de xullo Lugar: salas de exposición e salón de actos Horario: de martes a venres, de 12.00 a 14.00
OBRADOIROS DE NADAL Coincidindo coas vacacións de Nadal, e por iniciativa da Concellería de Normalización Lingüística do Concello de Vigo, organizouse no MARCO unha actividade de contacontos e debuxo conducida por Enrique Mauricio e Carlos Taboada. ‘Polo correo do vento’ Obradoiro de contacontos e debuxo Para nenos/as a partir de 3 anos, sós ou acompañados de persoas adultas Data: martes 27 de decembro Lugar: Laboratorio das Artes (1º andar) Horario: de 18.00 a 19.30 Entrada libre e gratuíta ata completar aforo Organiza: Concellería de Normalización Lingüística, Concello de Vigo
MARCO, MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO 59
ACTIVIDADES CURSOS PARA ADULTOS XANEIRO-XUÑO 2011 Entre os meses de xaneiro e xuño continuaron as sesións dos cursos titulados ‘Unha relectura das vangardas: da ilusión ao escepticismo’ —unha nova visión das vangardas históricas do século XX e da súa influencia na arte actual— e ‘A fotografía: historia doutra mirada’, que ofrecía unha análise da historia da fotografía dende o seu nacemento ata as últimas tendencias. ‘Unha relectura das vangardas: da ilusión ao escepticismo’ 102 participantes Datas: do 6 de outubro de 2010 ao 25 de maio de 2011 Lugar: salón de actos Horario: mércores, de 19.30 a 20.45 Organiza: MARCO, Museo de Arte Contemporánea de Vigo Docente: Ana Pereira Molares ‘A fotografía: historia doutra mirada’ 39 participantes Datas: do 6 de outubro de 2010 ao 18 de maio de 2011 Lugar: salón de actos Horario: mércores, de 18.00 a 19.15 Organiza: MARCO, Museo de Arte Contemporánea de Vigo Docente: Ana Pereira Molares
OUTUBRO-DECEMBRO 2011 A mediados de outubro iniciáronse dous novos cursos a desenvolver ata o mes de maio: un percorrido pola historia da arquitectura dos séculos XX e XXI, novamente impartido por Ana Pereira, e unha proposta dirixida por Juan de Nieves e centrada nunha análise da arte producida nas últimas décadas do século XX e inicio do XXI, de 1968 á actualidade. ‘Unha aproximación á historia da arquitectura contemporánea’ 139 participantes Datas: do 19 de outubro de 2011 ao 2 de maio de 2012 Lugar: salón de actos Horario: mércores, de 19.30 a 21.00 Organiza: MARCO, Museo de Arte Contemporánea de Vigo Docente: Ana Pereira Molares, coa participación de poñentes externos nalgunhas das sesións ‘Produción artística e cultural desde 1968 ata os nosos días’ 62 participantes Datas: do 27 de outubro de 2011 ao 10 de maio de 2012 Lugar: salón de actos Horario: xoves, de 19.30 a 21.00 Organiza: MARCO, Museo de Arte Contemporánea de Vigo Docente: Juan de Nieves, coa participación de poñentes externos nalgunhas das sesións
MEMORIA DE ACTIVIDADES 2011 60
ACTIVIDADES DÍA INTERNACIONAL DO MUSEO XORNADA DE PORTAS ABERTAS DÍA INTERNACIONAL DO MUSEO 2011 Museo e Memoria
Como cada ano dende 1977, o ICOM (Consello Internacional de Museos) convida aos museos do mundo enteiro a celebrar o Día Internacional do Museo, creado para promover o interese xeral pola xestión e as actividades dos museos e centros de arte. O lema de 2011 foi “Museo e memoria”, que alude á función de conservación do patrimonio cultural e natural, con actividades relacionadas coa memoria individual e colectiva. Unha vez máis, o MARCO sumouse a esta celebración e ofreceu unha programación especial, que nesta ocasión se concentrou na xornada do martes 17 de maio, Día das Letras Galegas, incluíndo visitas guiadas ás exposicións temporais, obradoiros didácticos para público familiar, e unha actividade específica relacionada coa memoria sonora de Vigo, realizada en colaboración con SinsalAudio, como parte dun proxecto producido polo Verbum - Casa das Palabras. Como é habitual, o MARCO permaneceu aberto ao público durante toda a xornada do martes festivo, ininterrompidamente de 11.00 a 21.00. Nestas datas, a programación de exposicións do MARCO incluían a proposta de Martin Creed na planta baixa e nunha das salas do primeiro andar, a exposición de Wilfredo Prieto no primeiro andar, e o proxecto HOTEL MARCO, de Michael Lin e rvr arquitectos, no Espazo Anexo. Este último permaneceu aberto ao público como espazo expositivo ata o18 de maio, xa que a partir do19 comeza o seu uso como cuarto de hotel.
MARCO, MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO 61
ACTIVIDADES PROGRAMA DE ACTIVIDADES Festa DIM 2011 Martes 17 de maio Paneis ‘MÚSICA EN BRANCO. Memoria dunha cidade’ Proxecto sobre ‘Memoria Sonora’ Para público en xeral Vestíbulo principal Do martes 17 ao sábado 21 de maio, de 11.00 a 21.00; domingo 22 de maio, de 11.00 a 15.00 Produción: Verbum - Casa das Palabras, en colaboración con Sinsalaudio e Escoitar.org A principios do mes de marzo inaugurouse no Verbum - Casa das Palabras, a exposición titulada ‘Música en branco. Memoria dunha cidade’, realizada en colaboración co colectivo Sinsalaudio. Unha iniciativa que tiña como obxectivo documentar a memoria sonora da cidadanía de Vigo, e que foi realizada a partir dun traballo de campo con entrevistas a máis de 500 persoas, mediante unha simple pregunta: ‘Que canción, melodía, sintonía de radio ou televisión, banda sonora, etc., ten para vostede un significado especial, e por que?’ O resultado mostrábase nunha instalación composta por seis peañas sonoras, cada unha cun altofalante que emitía en bucle estes testemuños, acompañados por fragmentos de cada canción elixida. Ademais, o público podía participar escribindo e debuxando sobre as peañas para deixar as súas impresións e opinións, engadindo así unha vertente de memoria gráfica a este proxecto sobre a memoria sonora. Dende un principio, o proxecto ‘Música en branco’ foi concibido como obra en proceso, aberta a futuras itinerancias por distintos puntos da cidade. Dúas das peañas trasladáronse ao MARCO con motivo da Festa DIM 2011, e durante varios días estiveron a disposición do público no vestíbulo do Museo, ampliando así a difusión do proxecto, e recollendo máis testemuños gráficos e sonoros do público da cidade. Obradoiros para familias – ‘A metade do aire’ Actividades didácticas ao redor da exposición de MARTIN CREED Para nenos/as a partir de 3 anos acompañados de adultos Laboratorio das Artes (1º andar), de 12.00 a 14.00 e de 17.00 a 19.00 Visitas guiadas ás exposicións temporais Percorridos guiados polas salas de exposición, na compaña dos monitores de sala Para público en xeral Salas de exposición da planta baixa, primeiro andar e Espazo Anexo, ás 13.00, 17.00 e 19.00
MEMORIA DE ACTIVIDADES 2011 62
ACTIVIDADES FESTA 9º ANIVERSARIO XORNADA DE PORTAS ABERTAS
FESTA ANIVERSARIO 9XMARCO
Actividades para públicos de todas as idades Venres 11, sábado 12 e domingo 13 de novembro de 2011 O 13 de novembro, o MARCO cumpriu nove anos dende a súa apertura ao público en 2002. Con motivo desta celebración, durante a fin de semana do 11, 12 e 13 de novembro tivo lugar a festa do 9º aniversario, cun programa de actividades para públicos de todas as idades, que se sumaban ás exposicións que se mostran en salas. Para esta especial ocasión, o museo permaneceu aberto ao público nun horario máis amplo do habitual, incluíndo a noite e madrugada da fin de semana: dende as 11.00 da mañá do sábado ata as 03.00 do domingo, e reanudándose dende as 11.00 ata as 21.00 do domingo 13 de novembro.
PROGRAMA DE ACTIVIDADES ‘Resistencias. Días de acción e pensamento’ Creación escénica europea contemporánea con Olga de Soto e Juan Domínguez, nunha iniciativa comisariada por Pablo Fidalgo Lareo 11 e 12 de novembro Salón de actos ‘Una introducción’, por Olga de Soto: venres 11 ás 21.00 ‘Todos los buenos espías tienen mi edad’, por Juan Domínguez: sábado 12 ás 20.00 Paseo sonoro co Cuarteto Caramuxo Catro intérpretes de clarinete, unha percusionista tradicional e un acordeonista. Cuarteto Caramuxo: Patricia Cela, Alonso Caxade, Felipe Agell, Oscar Prieto, Xoán Carlos Vázquez e Fernando Abreu 12 de novembro, ás 23.00 Vestíbulo principal e panóptico, planta baixa
MARCO, MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO 63
ACTIVIDADES Chámalle X. VIII Xornadas de Arte de Acción ‘Nyam, nyam’, de Lucía Peiró 11 de novembro, ás 20.00 Panóptico, planta baixa Organiza: Facultade de Belas Artes da Universidade de Vigo ‘Arte & Vida’. Talleres para familias Actividades para público familiar en torno á exposición ‘YOU ARE NOT ALONE’ Para nenos/as a partir de 3 anos acompañados de persoas adultas 12 e 13 de novembro, de 12.00 a 14.00 e de 18.00 a 20.00 Laboratorio das Artes (1º andar) Maratón ArtFutura 2011. ‘Repasando o futuro’ Proxección en continuidade do programa audiovisual da edición 2011 13 de novembro, de 12.00 a 14.00 e de 17.00 a 21.00 Salón de actos PROGRAMAS De 12.00 a 14.00 De 17.00 a 21.00
Programa A Programas B e C
Música e Coctelería sólida e líquida no MARCO restaurante&café Coctelería ofrecida por Miguel Oliveira e acompañada por música electrónica de Tamara Vaquero 12 de novembro, a partir das 23.00 MARCO restaurante&café O MARCO por dentro Visitas guiadas ás exposicións, na compaña dos monitores de sala 12 e 13 de novembro, ás 13.00 e ás 17.00 Salas de exposición Mercadillo do libro Libros e catálogos a precios especiais 11, 12 e 13 novembro, de 11.00 a 21.00 Tenda-librería PLAXIO (vestíbulo principal)
MEMORIA DE ACTIVIDADES 2011 64
ACTIVIDADES CONCERTOS E FESTIVAIS FESTIVAL SINSAL Durante 2011 continuou a colaboración entre o MARCO e SINSALaudio. No espazo do salón de actos tiveron lugar, ao longo do ano, unha parte dos concertos do Festival SINSAL, que mantivo o seu nivel de calidade e a súa aposta por achegar ao público as músicas contemporáneas e as propostas máis vangardistas: dende Abe Vigoda ata Bardo Pond, pasando polo cantautor californiano Cass McCombs e a explosión sonora de Chrome Hoof.
SINSAL PRIMAVERA ABE VIGODA (EUA) Martes 3 de maio Salón de actos Organiza: SINSALaudio en colaboración co MARCO
Con catro discos editados, Abe Vigoda conseguiu atraer aos medios especializados e ao público cara a unha proposta que en cinco anos se moveu dun denominado punk rock tropical a un máis formal rock sintético-electrónico. O que comezou sendo a enésima encarnación do novo folk americano, outra banda nova que se achegaba ao Weird Folk —iso si, dende supostos tropicais e roqueiros— derivou cara a sons máis electrónicos, trazando o arco xeracional que vai de Vampire Weekend a The Mae Shi. Abe Vigoda renace co seu último disco, Crush, como unha proposta seria que terá moito que dicir nos próximos anos.
CASS McCOMBS (EUA) Venres 20 de maio Salón de actos Organiza: SINSALaudio en colaboración co MARCO
Cass McCombs é un cantautor californiano afincado en Baltimore que co seu último disco dá o salto ao éxito internacional da man da súa nova discográfica, Domino Records. Formado nun folk de espesura e escuro, vai espindo o seu estilo para achegarse a un folk luminoso moito máis próximo ao pop. É con Catacombs, a súa última referencia, e a imprescindible canción ‘Dreams Come True Girl’, cando o seu nome comeza a sonar alén do circuíto All Tomorrow Parties, do que formou parte en anos anteriores cos sus primeiros traballos. Cass McCombs fai o camiño cara as raíces do folk americano sen obviar a canción, as sonoridades pop que a introducen no presente.
MARCO, MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO 65
ACTIVIDADES SINSAL OUTONO CHROME HOOF (Reino Unido) Venres 28 de outubro Salón de actos Organiza: SINSALaudio en colaboración co MARCO
En 2011 chegou por fin Chrome Hoof a Sinsal; unha explosión de jazz, disco, funk e psicodelia futurista que foi unha das sorpresas do Primavera Sound 2010. Un grupo capaz de levantar ás audiencias de medio mundo cunha fórmula que bebe de moitas fontes para crear algo novo e único dunha mestura de tradicións ás veces opostas. Chrome Hoof son unha orquestra marciana, pura hetorodoxia musical dende Londres para crebar as pistas de medio mundo.
BARDO POND (EUA) Luns 31 de outubro Salón de actos Organiza: SINSALaudio en colaboración co MARCO
O grupo Bardo Pond chegou dende os Estados Unidos, onde comezaron a súa carreira no xa lonxano 1991, movéndose nos seus vinte anos de carreira ininterrompida entre a psicodelia, o shoegaze e a improvisación. Con oito álbumes de estudio e innumerables colaboracións, Bardo Pond continúa nun lugar propio, reservado a moi poucos.
MEMORIA DE ACTIVIDADES 2011 66
ACTIVIDADES FESTIVAL ESPAZOS SONOROS PAMELIA KURSTIN. Obradoiro-concerto de theremín Mércores 5 de outubro Salón de actos Organiza: AGADIC, Consellería de Cultura, Xunta de Galicia
No contexto do Festival Espazos Sonoros, Pamelia Kurstin ofrece en Galicia dous talleres dedicados monograficamente ao theremín. Neles poderemos coñecer de preto este curioso instrumento, asistindo a explicacións e demostracións prácticas sobre o seu funcionamento e técnica interpretativa. Ao final da charla-obradoiro, ofrecerá un pequeno concerto aos participantes.
IMAXINASONS 2011 7º Festival de Jazz de Vigo Datas: luns 20, martes 21, mércores 22 e xoves 23 de xuño Lugar: salón de actos Organiza: Concellería de Cultura do Concello de Vigo Patrocina: Novacaixagalicia / Consellería de Cultura e Turismo, Xunta de Galicia, AGADIC
Como cada ano dende o inicio do Imaxina Sons, o MARCO colaborou co Festival acollendo unha parte da programación — mesas redondas e concertos solistas—, que unha vez máis presentou as súas propostas (concertos, música na rúa, conferencias, mesas redondas, master-class) en diferentes espazos da cidade.
MARCO, MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO 67
Luns 20 xuño Sidsel Endresen Martes 21 xuño Ulrich Mitzlaff & Miguel Mira Mércores 22 xuño Piccola Orchestra Gagarin Xoves 23 xuño Proxección documental Jazz en liberdade, de Xes Chapela
ALT’11 Festival Alternativo das Artes Escénicas de Vigo Datas: xoves 10, venres 11, sábado 12, xoves 17, venres 18 e sábado 19 de marzo Lugar: salón de actos Organiza: Concellería de Cultura do Concello de Vigo / Noescafé Teatro Asociación Cultural
No mes de marzo tivo lugar a décima edición do ALT, Festival Alternativo das Artes Escénicas de Vigo. A programación no MARCO organizouse en dúas fins de semana consecutivas, na que tiveron cabida espectáculos de danza, teatro experimental, performances, unha charla-coloquio e outros traballos multidisciplinares.
Programa Xoves 10 marzo: Cía. Nut Teatro (Galicia). My Own Life_teatro-performance Venres 11 marzo: Cía. Neil Harbisson e Moon Ribas (Cataluña). Sonocromatismo Charla sobre o traballo do día 11: Neil Harbisson, o primeiro home recoñecido oficialmente como cyborg Sábado 12 marzo: Cía. Neil Harbisson e Moon Ribas (Cataluña). El sonido del naranjo_danza-teatro experimental Xoves 17 marzo: Cía. José Antonio Portillo (Valencia). Biblioteca de cuerdas y nudos_instalación-espazo narrativo Venres 18 marzo: Cía. José Antonio Portillo (Valencia). Biblioteca de cuerdas y nudos_instalación-espazo narrativo Sábado 19 marzo: Cía. Los Torreznos. El desierto_performance
MEMORIA DE ACTIVIDADES 2011 68
ACTIVIDADES PROGRAMACIÓN AUDIOVISUAL FESTIVAL AMAL EXPERIMENTAL Ciclo de cine experimental euroárabe Do sábado 22 ao sábado 29 de outubro Salón de actos Horario: martes a venres de 18.00 a 19.00; sábado de 11.00 a 21.00 (en continuidade); domingo de 11.00 a 15.00 (en continuidade) Organiza: Festival Internacional de Cine Euroárabe AMAL 2011, Fundación Araguaney, Santiago de Compostela
O Festival Internacional de Cine Euroárabe Amal celebrou este ano a súa novena edición do 24 ao 29 de outubro de 2011 en Santiago de Compostela, con 36 películas en selección oficial. Amal_experimental foi unha aposta novidosa do Festival, que presentaba oito curtametraxes euroárabes independentes cun claro carácter experimental en colaboración con cinco museos de arte contemporánea de Galicia: CGAC (Santiago de Compostela), MARCO (Vigo), MACUF (A Coruña), Museo Provincial (Lugo) e Centro Cultural Deputación Ourense Edificio Simeón (Ourense). Os filmes incluídos nesta primeira edición de Amal_experimental tiñan unha duración total de 1 hora, e o programa completo exhibiuse en horario de 18.00 a 19.00 durante a semana, e en continuidade (proxección en bucle) as fins de semana, no salón de actos do MARCO.
Programa (duración total 60’) • Dru, Jihane Chouaib (Francia), 15’ • Dot, Eid Abdel Latif (Exipto), 3’ • A Film, Hisham Bizri (Líbano), 8’ • Exit, Mohanad Yaqubi (Palestina/Francia), 10’ • Al Massilah, Peter Webber (Qatar), 4’ • The Last Passenger, Mounes Khammar (Alxeria), 7’ • Missing, Tariq Rimawi (Xordania/Reino Unido), 3’ • The Power of Generations, Mohammed Jassim (Bahréin), 3’
MARCO, MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO 69
ACTIVIDADES FESTIVAL ARTFUTURA 2011 Repasando o futuro Datas: Do 4 ao 26 de novembro Salón de actos Horarios: venres e sábados, de 19.00 a 21.00 Produción: ArtFutura
ArtFutura, o festival de cultura e creatividade dixital, chegou ao MARCO na primeira semana de novembro, en exclusiva para Galicia, cun programa audiovisual proxectado de forma simultánea nas quince cidades do CircuitoFutura. A edición 2011 tiña como protagonistas dous novos documentais sobre a cultura dixital: Connected e PressPausePlay. Connected, dirixido por Tiffany Shlain, é un fascinante documental onde Shlain crea vínculos sorprendentes entre as abellas do mel e o estrés, as hormonas e a felicidade, a tecnoloxía e a natureza, e o progreso e as súas consecuencias no mundo actual. O resultado é unha película persoal con resonancia universal. PressPausePlay, pola súa banda, está dirixido por David Dworsky e Victor Köhler e cobre tanto o campo musical como o do deseño e new media. Con máis de 150 horas de metraxe, o documental inclúe entrevistas con algúns dos máis influentes creadores da era dixital. Músicos e creativos como Moby, Bill Drummond, Ane Hilde (Wire Magazine), Brenda Walker, Christopher Weingarten (Rolling Stone Magazine), entre outros. ArtFutura 2011 presentou ambos os dous documentais subtitulados ao español. En total, máis de oito horas de imaxes de alto impacto, incluíndo tamén as últimas achegas en animación 3D, motiongraphics, videoxogos e efectos especiais.
Programas no MARCO PROGRAMA A Connected, de Tiffany Shlain, V. O. subtitulada, 90’ The Monster of Nix, de Rosto, 30’
PROGRAMA C ArtFutura Show, 60’ Music Video Showcase by MECAL, 60’
PROGRAMA B PressPausePlay, de David Dworsky e Victor Köhler, V. O. subtitulada, 80’ Mapping the Mappings, 30’
PROGRAMA D Futura Graphics, 60’ Retrospectiva Canada, 60’
MEMORIA DE ACTIVIDADES 2011 70
ACTIVIDADES BIBLIOTECA-CENTRO DE DOCUMENTACIÓN
No ano 2011, o traballo fundamental da Biblioteca-Centro de Documentación foi de catalogación, coa incorporación de novos fondos á colección bibliográfica procedentes dos intercambios automáticos e selectivos. Outro punto importante a destacar foi a doazón de catálogos duplicados ou que non correspondían coa especialización temática ou cronolóxica, á Biblioteca Municipal de Vigo e á Biblioteca da ESAD, Escola Superior de Arte Dramática de Vigo. Entre os traballos habituais, continuouse co labor de documentación das exposicións temporais do MARCO, a edición da páxina web da institución, e as xestións de ‘empréstito interbibliotecario’, que este ano foi en aumento. Grazas a este servizo de intercambio, os fondos bibliográficos non se limitan aos dispoñibles en sala, e os investigadores poden imaxinar unha biblioteca moito máis completa, mediante a solicitude de catálogos e publicacións por parte da Biblioteca-Centro de Documentación do MARCO a outras bibliotecas como a do MNCARS, ARTIUM, etc., e telos así a disposición dos nosos usuarios durante un mes. Neste 2011, queremos agradecer especialmente a Olalla Rodríguez Hermida, Carlos José Bustos Rodríguez e Manuel Martínez Torres, bolseiros das universidades galegas, a súa colaboración e entrega, que foi vital para o bo funcionamento da Biblioteca-Centro de Documentación.
MARCO, MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO 71
ACTIVIDADES A cifra de usuarios en 2011 foi de 2.842 persoas, nun período de apertura de 165 días ao ano, co que se obtén unha media de 18 usuarios ao día. 350 300 250 200 150 100 50 0 erio an
x
o rz ma
io
ma
lo
l xu
mb te e s
ro
mb ve o n
ro
INTERCAMBIO DE PUBLICACIÓNS E FONDO DOCUMENTAL En 2011 o intercambio automático, é dicir, o acordo para recibir e enviar todas as publicacións de ambos os dous centros, realizouse con 44 entidades de ámbito autonómico, estatal e internacional, cun total de 115 catálogos recibidos e 21 enviados dentro desta modalidade. O intercambio selectivo, establecido con aquelas entidades coas que se intercambian publicacións en concepto de ‘libro por libro’, ascendeu a 119 institucións, das cales se recibiron 44 e se enviaron 20. En canto a doazóns, dende a apertura da Biblioteca-Centro de documentación recibíronse as publicacións máis destacadas de 161 centros. O número de publicacións recibidas por doazón en 2011 ascendeu a 29 volumes. Por parte do MARCO, doáronse todas as publicacións do Museo a entidades como a Facultade de Belas Artes de Pontevedra, a Facultade de Xeografía e Historia da Universidade de Santiago, e a Biblioteca Municipal de Vigo, entre outras. Este ano, ademais, realizouse unha importante doazón de duplicados á Biblioteca Municipal de Vigo e á Biblioteca da ESAD (Escola Superior de Arte Dramática, Vigo).
MEMORIA DE ACTIVIDADES 2011 72
ACTIVIDADES En total recibíronse 188 publicacións. Non obstante, ao fondo documental engadíronse 410 títulos novos, entre os que se atopan os recibidos en 2011 e en anos anteriores. Polo tanto, o fondo documental ascende a 6.714 títulos. En canto á hemeroteca, recibíronse 197 números das 65 publicacións periódicas ás que se está subscrito ou que son recibidas como intercambio-doazón.
BOLETÍNS ELECTRÓNICOS Outro ano máis, seguíronse editando os boletíns electrónicos de convocatorias, que engloban as subvencións e axudas, os cursos e os premios máis importantes a nivel autonómico, estatal e internacional. En total, en 2011 publicáronse 8 boletíns de convocatorias e 7 de novidades, onde se informa sobre as últimas publicacións ingresadas no fondo bibliográfico, xa dispoñibles para a consulta dos nosos usuarios.
MARCO, MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO 73
ACTIVIDADES ACTIVIDADES Exposición Bibliográfica Fotografías doutra época Do 22 de outubro de 2010 ao 24 de abril de 2011 Como actividade complementaria da exposición de Virxilio Vieitez, a Biblioteca-Centro de Documentación ofreceu unha mostra bibliográfica sobre fotografía histórica, con selección de catálogos de autores e épocas que reflicten momentos da vida cotiá e acontecementos históricos a través da fotografía. Exposición Bibliográfica Doazón da Biblioteca de Francisco Mantecón Do 27 de maio de 2011 ao 10 de maio de 2012 Mostra bibliográfica que reuniu unha selección de publicacións da biblioteca do artista e deseñador gráfico Francisco Mantecón. Estes fondos bibliográficos son produto dunha doazón realizada pola viúva do artista, Pilar Barreiro Mosquera, a quen lle agradecemos enormemente a súa colaboración, á Biblioteca do MARCO. Para esta exposición bibliográfica realizouse unha coidada selección dos fondos máis destacados da biblioteca de Francisco Mantecón, que inclúen catálogos de bienais xa descatalogados, libros sobre teoría social da arte, e publicacións específicas sobre deseño gráfico. Despois do labor de catalogación e arquivo, todos os fondos que conforman esta biblioteca están a disposición dos usuarios na Biblioteca-Centro de documentación do MARCO. ¡LIBROS, LIBRES! Bookcrossing 2011 O 15 de abril, conmemorando o Día Internacional do Libro, un total de 31 museos e centros de arte contemporánea de España compartiron unha experiencia de bookcrossing ou campaña de liberación de libros, que ‘inundou’ as cidades con catálogos de arte procedentes da bolsa de duplicados das súas respectivas bibliotecas, coa intención de que os que os recollesen, gozasen da súa lectura e volvesen ser liberados noutro punto distinto do mundo. No caso do MARCO, liberáronse un total de 65 catálogos en distintos puntos da cidade de Vigo.
MEMORIA DE ACTIVIDADES 2011 74
ACTIVIDADES CESIÓN E ALUGUER DE ESPAZOS Presentación do libro La educación física, de Pablo Fidalgo Organiza: Editorial Pre-Textos 20 de xaneiro de 2011 Presentación da curtametraxe ‘Camiño da memoria’, de Alberte Mera, Valentina Alonso e Lucía Calvo Organiza: Concellería de Cultura, Concello de Vigo 10 de febreiro de 2011 Presentación do proxecto ‘Detrás da canción’ e concerto de ‘The Homens’ Organiza: Secretaría Xeral de Política Lingüística, Xunta de Galicia 25 de febreiro de 2011 Presentación do libro Aníbal Otero. Lingüística e política en España na Guerra Civil e no franquismo, de Xesús Alonso Montero Organiza: Edicións Xerais de Galicia 5 de marzo de 2011 Presentación do proxecto `Bata’. Actividades do Día Internacional da Muller Organiza: Concellería de Igualdade, Concello de Vigo 15 de marzo de 2011 Entrega de premios ‘ VIII Edición Concurso Debuxos Aqualia’ Organiza: Aqualia 22 de marzo de 2011 Proxección da película ‘Digna Rabia’ e mesa redonda. Actividades do Día Internacional da Muller Organiza: Concellería de Igualdade, Concello de Vigo 22 de marzo de 2011 Presentación da curtametraxe ‘O show de ...’, de Samuel Lema Organiza: Concellería de Cultura, Concello de Vigo; Domovoi Dixital 24 de marzo de 2011 Presentación ‘Sónar Galicia 2011. 2º Festival de Música Avanzada da Coruña’ Organiza: Consellería de Cultura e Turismo, Xunta de Galicia; Sónar Galicia 6 de abril de 2011 Presentación do libro+dvd Os morenos de Lavadores, de Miguel Pérez Lorenzo Organiza: Concello de Vigo; Edicións do Cumio 14 de abril de 2011 Presentación do núm. 26 da revista Festa da palabra silenciada: Actualizar a Rosalía, e proxección do documental ‘Doli, doli, doli... coas conserveiras’ Organiza: Concellería de Igualdade, Concello de Vigo; Feministas Independentes Galegas 28 de abril de 2011 Conferencia de Yoshie Sasaki. ‘Ikebana y música popular’, e Xulio Ríos, ‘Traballar (e vivir) en China’ Organiza: Escola Oficial de Idiomas de Vigo 29 de abril de 2011
MARCO, MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO 75
ACTIVIDADES Presentación do libro SOS... Accidente Cerebrovascular. Un giro inesperado en mi vida, de Eva Mª Rivas Gómez Organiza: ALENTO, Asociación de Dano Cerebral de Vigo 1 de xuño de 2011 Colegio Estudio. Acto de imposición de becas alumnos 4º ESO Organiza: Colegio Estudio 3 de xuño de 2011 Conferencia I Encontro de Artistas Novos CdC Organiza: Fundación Cidade da Cultura de Galicia 8 de setembro de 2011 Conferencia Barclays-JP Morgan Organiza: J.P. Morgan Asset Management (Europe) S.A.R.L. 13 de decembro de 2011 Presentación do roteiro ‘Sons de Mulleres’ Organiza: Concellería de Igualdade, Concello de Vigo; Mulheres Nacionalistas Galegas 17 de decembro de 2011 Ciclo de concertos de bandas populares e corais polifónicas de Nadal Organiza: Concellería de Cultura e Animación Sociocultural, Concello de Vigo 22, 23, 26, 27, 28, 29 e 30 de decembro de 2011
MEMORIA DE ACTIVIDADES 2011 76
MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO
AGRUPACIÓN DE AMIGOS
MARCO
MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO
PRESIDENTA AAM Cada ano, na preparación da Memoria de Actividades, procuro buscar unha nova maneira de dirixirme a vós, e ao mesmo tempo penso que un sinxelo ‘grazas’ segue sendo a palabra que mellor expresa o noso recoñecemento a todos os Amigos do MARCO, por seguir apoiando este proxecto aínda en momentos difíciles. Proba diso é o número de persoas que son membros da Agrupación, e que continúan participando de forma estable nas actividades e programas postos en marcha dende o Museo. No que se refire ao ano 2011, e ademais dos ciclos xa habituais como as visitas ás exposicións, as citas do MARCO Extramuros, os percorridos guiados ‘Coñeces a túa cidade, coñeces o teu contorno?’ ou as sesións do Café Voltaire, quixera destacar moi especialmente a viaxe a Italia, que nos levou primeiro a Xénova para a celebración do XIV Congreso Mundial de Amigos dos Museos —era a segunda vez que a nosa Agrupación participaba nun Congreso Mundial— e a continuación a Venecia, para visitar a 54ª Bienal de Arte, ILLUMInazioni. O obxectivo do Congreso foi debater sobre o futuro dos museos e os seus Amigos a través de varios aspectos importantes como a arquitectura ou as novas tecnoloxías, entre outros. A calidade do programa paralelo foi excelente, e puidemos percorrer os Museos de Strada Nuova, patrimonio da UNESCO, gozar dunha cea de gala en Vila dello Zerbino, realmente inesquecible —incluída algunha situación ‘inesperada’ e divertida que se sumou ao repertorio de anécdotas da viaxe—, e visitar o Palazzo Doria, que normalmente está pechado ao público, acompañados de membros da propia familia. A excursión a Le Cinque Terre, e sobre todo a estadía en Venecia, a visita á Bienal e os percorridos pola cidade, completaron os contidos dunha viaxe que resultou ser especialmente frutífera, e da que todo o grupo volveu moi satisfeito. Outra mención especial neste ano 2011 é para o numeroso grupo de Amigos do MARCO que, de forma voluntaria e desinteresada, cun entusiasmo que só se explica per amore all’arte, colaborou na produción da obra de MARTIN CREED nas salas da planta baixa, tal como se pode ler nas páxinas correspondentes á exposición nesta Memoria de Actividades. Afortunadamente somos moitas as persoas que cremos e valoramos as iniciativas culturais, aínda máis no contexto que nos toca vivir, e o noso desexo é continuar cos programas de visitas, cos ciclos habituais e con novas propostas para os anos que virán. Remato pois, cunha mensaxe de agradecemento a todas as persoas que a través do seu traballo fan posible o mantemento e o éxito das nosas actividades, e dende aquí envíovos un saúdo moi cordial, coa seguridade de que continuaremos xuntos en 2012.
Daniela Sarraino Presidenta Agrupación de Amigos do MARCO
MARCO, MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO 79
AGRUPACIÓN DE AMIGOS CALENDARIO DE ACTIVIDADES DA AGRUPACIÓN DE AMIGOS DO MARCO DURANTE O ANO 2011
VISITAS GUIADAS
Visitas guiadas ás exposicións temporais do MARCO LORETO MARTÍNEZ TRONCOSO. Entrar na obra, 1 Venres 28 de xaneiro Visita á exposición guiada polos comisarios, Iñaki Martínez Antelo e Agar Ledo Arias, coa presenza da artista HOTEL MARCO. Un proxecto de Michael Lin & rvr arquitectos Venres 8 de abril Visita á exposición guiada polo comisario, Iñaki Martínez Antelo, polo artista Michael Lin e por rvr arquitectos WILFREDO PRIETO. Esquerda/Dereita. Ciclo Entrar na obra, 2 Venres 8 de abril Visita á exposición guiada polos comisarios, Iñaki Martínez Antelo e Agar Ledo Arias, coa presenza do artista MARTIN CREED. OBRAS Venres 6 de maio Visita á exposición guiada pola comisaria, Carolina Grau RUBÉN GRILO. PowerPoint Karaoke. Ciclo Entrar na obra, 3 Venres 24 de xuño Visita á exposición guiada polos comisarios, Iñaki Martínez Antelo e Agar Ledo Arias, coa presenza do artista
MEMORIA DE ACTIVIDADES 2011 80
AGRUPACIÓN DE AMIGOS KARMELO BERMEJO. “.”. Ciclo Entrar na obra, 4 Venres 23 de setembro Visita á exposición guiada polos comisarios, Iñaki Martínez Antelo e Agar Ledo Arias, coa presenza do artista ‘YOU ARE NOT ALONE’ Venres 21 de outubro Visita á exposición guiada pola comisaria, Hilde Teerlinck, e Iñaki Martínez Antelo, coa presenza de Han Nefkens, presidente da Fundación ArtAids AMAYA GONZÁLEZ REYES. Entrar na obra. Perder(se)nela. Ciclo Entrar na obra, 5 Venres 16 de decembro Visita á exposición guiada polos comisarios, Iñaki Martínez Antelo e Agar Ledo Arias, coa presenza da artista
MARCO, MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO 81
AGRUPACIÓN DE AMIGOS MARCO EXTRAMUROS Visitas a galerías e centros de arte, guiadas por Begoña Ante Álvarez
Visita 38 8 xaneiro (7 participantes) Programa: A breve verba (Casa das Artes); 2,5 segundos (Off the Road), de Miguel Palma (Galería Bacelos) Visita 39 5 febreiro (27 participantes) Programa: Colección Zanchi. Grandes Mestres (Centro Cultural Novacaixagalicia); Paisaxes incógnitas, de Christian Villamide (Centro Cultural Novacaixagalicia); Huellas de tinta, de Carlos González Villar (Galería PM8) Visita 40 5 marzo (12 participantes) Programa: Tending to an unspeakable past..., de Joscelyn Gardner (Galería adhoc); Commentatio mortis, de Xisco Mensua (Galería Bacelos) Visita 41 2 abril (12 participantes) Programa: XI Bienal Internacional de Gravado (Centro Cultural Novacaixagalicia); Tierra, humo, polvo sombra, nada, de Ignacio Pérez Jofre (Galería PM8). Visita 42 4 xuño (12 participantes) Programa: La campana de la noche, de Manuel Vilariño (Galería Bacelos); ‘Espazo no espello’, de Menchu Lamas (Galería PM8) Visita 43 1 outubro (15 participantes) Programa: Los Rebeldes de la Abstracción y La Caca Fantasma de la Pintura, de Manuel Ocampo (Galería adhoc); Pruebas de estado y color (Galería Bacelos) Visita 44 5 novembro (12 participantes) Programa: No me escribas, tampoco verte, de Pepebeas (Fundación Laxeiro); Arabescos, de José Freixanes (Galería PM8) Visita 45 Santiago de Compostela 3 decembro (22 participantes) Programa: Dan Graham Now (Galería SCQ); Equilibrio Inestable, de Elena Gómez Dahlgren (Galería Metro); Shine! Do you mind? de Montse Rego (Galería A.dFuga); O sendeiro sinuoso, de Jeff Wall (CGAC, Centro Galego de Arte Contemporánea)
MEMORIA DE ACTIVIDADES 2011 82
AGRUPACIÓN DE AMIGOS PERCORRIDOS AO AIRE LIBRE
Coñeces a túa cidade, coñeces o teu contorno?
Xoves 10 marzo Visita ao Museo ANFACO da industria conserveira Domingo 25 marzo Visita á ESAD, Escola Superior de Arte Dramática de Galicia Sábado 16 abril Visita á muralla do casco histórico, guiada por membros do Plan Comunitario Casco Vello Sábado 12 maio Visita ao Auditorio Pazo de Congresos ‘Mar de Vigo’ Domingo 17 xuño Visita á Biblioteca Central de Vigo
OUTRAS VISITAS Art Madrid 2011 Madrid, Casa de Campo, do 15 ao 20 de febreiro JustMadrid 2011 Madrid, Justmad Building, do 17 ao 20 de febreiro Feira de Arte Contemporánea Espacio Atlántico 2011 Vigo, IFEVI, do 7 ao 10 de abril
MARCO, MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO 83
AGRUPACIÓN DE AMIGOS ENCONTROS E TALLERES “Café Voltaire”
Ciclo de encontros literario-gastronómicos con escritores, organizados en colaboración coa Fundación Carlos Casares, unha vez ao mes no MARCO restaurante&café. Xoves 24 febreiro Jorge Coira. ‘18 comidas. Cine e gastronomía’ Xoves 31 marzo Cándido Pazó. ‘O comer e o contar todo o malo é empezar. A comida na literatura oral galega Xoves 28 abril Xavier Castro. ‘Comida e bebida en Rosalía de Castro’ Xoves 26 maio Giovanna Giusti. ‘Dolci a Corte. Os doces na corte dos Médici’ Venres 22 xuño Fina Casalderrey. ‘A cociña da literatura. Unha viaxe a grandes alancadas’ Xoves 29 setembro Xosé Fortes Bouzán: ‘Caroianos. Alimentación e vida privada nunha parroquia rural’
MEMORIA DE ACTIVIDADES 2011 84
AGRUPACIÓN DE AMIGOS Xoves 27 outubro Carlos López Bernárdez e Miguel Oliveira: ‘A cociña futurista: unha cea que evitou un suicidio’ Xoves 24 novembro César Cunqueiro: ‘Comida e bebida de navegantes dos mares cunqueirianos, dende o Arca de Noé ata a flota de Pantagruel’
Obradoiro infantil en torno á exposición de Virxilio Vieitez Mércores 26 xaneiro Visita e taller didáctico para fillos de Familias Amigas
MARCO, MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO 85
AGRUPACIÓN DE AMIGOS VIAXES • Sábado 15 de xaneiro: excursión á Coruña Visitas ás exposicións: ‘Pere(t)c’ e ‘Constelaciones’ na Fundación Luis Seoane; Xurxo Lobato na galería Moret Art; ‘Frecuencias’ e ‘Sinergias’ en MACUF • Sábado 11 de xuño: excursión ao Porto Visita ás exposicións temporais da Fundação Serralves: ‘Recordações da Casa Rosa. Antonio Areal, Jorge Queiroz e Paula Rego na Colecção da Fundação de Serralves’; ‘José Barrias: In Itinere’; visita ás galerías de arte da Rúa Miguel Bombarda e casco vello • Do 18 ao 21 de setembro: viaxe a Xénova Asistencia ao XIV WFFM Congreso Internacional de Amigos de Museos ‘Spatium Artis’ • Do 21 ao 25 de setembro: viaxe a Venecia Visita á 54ª Bienal de Venecia ‘ILLUMInazioni’ e outros lugares de interese na cidade
OUTROS EVENTOS 11 novembro: 9º Aniversario do MARCO Cóctel da Agrupación de Amigos no MARCO restaurante&café
PARTICIPACIÓN DA PRESIDENTA EN ACTIVIDADES DE DIFUSIÓN XIX Congreso da FEAM Segovia, do 1ao 3 abril XIV WFFM Congreso Internacional de Amigos de Museos ‘Spatium Artis’ Xénova, Italia, do 18 ao 21 setembro Reunión Xunta directiva FEAM Madrid, 19 outubro
MEMORIA DE ACTIVIDADES 2011 86
AGRUPACIÓN DE AMIGOS LISTA DE MEMBROS
NÚMERO TOTAL DE MEMBROS: 401 1 Entidad Amiga, 1 Amigo Protector, 1 Amigo Colaborador, 14 Familias Amigas, 15 Parellas Amigas, 78 Artistas /Estudantes Amigos/as, 76 Amigos maiores de 65, 169 Amigos/as
1 ENTIDADE AMIGA Fernández Puentes, Carmen 1 AMIGO PROTECTOR Sarraino, Daniela 1 AMIGO COLABORADOR Román Quintela, Alfonso 14 FAMILIAS AMIGAS Botí Llanes, Liliam Cordero Santamaría, Óscar Javier Domínguez Fernández, Paqui González Sanjurjo, Santiago Hilario Camo, Pilar Iglesias Rodríguez, Begoña Ilarri Junquera, Fernando López Bernárdez, Xosé Carlos Matamoro Irago, Din Montesinos Castro, Faustino Pinal Otero, Benito Rodríguez de Legísima Pérez, Belén
15 PARELLAS AMIGAS Alonso Barros, María Isabel Álvarez Fernández, Ana Araujo Fernández, Mª Dolores Costas Hermida, Mara Domarco Álvarez, Eligio Antonio Fernández Molares, María Isabel Fraile Molina, Helena Lamas Díaz, Roberto Legerén Buceta, Ana María Legerén Buceta, María Cristina López Díaz, Carmen Pérez Gallego, Mª Elena Salgueiro Armada, Antonio Soneira Veiga, Alberto Vázquez López, Marisol
Taylor, Elizabeth Traba Díaz, Amada
MARCO, MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO 87
AGRUPACIÓN DE AMIGOS 78 ARTISTAS/ ESTUDANTES Albés Otero, Julia Alonso Rial, Juan Álvarez Álvarez, Mª Rosa Alvarez Cáccamo, Berta Amoedo Cabaleiro, María Jesús Ante Álvarez, Begoña Arias Melón, Ismael Barreiro Curras, Andrea Blanco Granado, Jaime Blanco Piñeiro, Patricia Bonilla Rodríguez, José Francisco Castro Quinteiro, Cristina Costas Figueroa, Manuela Cunqueiro Méndez, Leticia De la Cuesta Marina, Cristina Díaz Beloso, Rosa Mª Domínguez, Jaime Fernández Covelo, Concepción Fernández González, Patricia Fernández Martínez, Aida Fernández Núñez, Cristina Fernández Rey, Pilar Fernández Rodríguez, Emilia Ferreiro Fernández, María Carmen Fumega Domínguez, Xiana García Santos, Alejandro J. García Seoane, Antón Gómez Dahlgren, Elena Gómez Gómez, Olga González García, Luis Guitián Cancela, Josefa Iglesias Álvarez- Novoa, Vera Iglesias Fernández, Eligio Iglesias Rodríguez, Pablo Jensen Silva, Jens Peter Lafuente Leston, Fernando Lago Díaz, Marcos López Cid, María Luisa López de la Osa González, León López Escalante, Gonzalo López Lence, Mercedes López Meixide, Tareixa López Sánchez, Adela Isabel López Tarrío, Eva Losada Fernández, José Antonio Llorca Carasa, Eva Martínez Vázquez, Modesto Muiños Paz, Susana Navarrete Álvarez, Laura Nieto Servia, Encarnación Otero Ramallal, Renata Pena Fernández, Francisco Javier Pena Rey, Alberto Pequeño Rodriguez, María Elena Pérez Castro, María José Perez Fernández, Ayda Pinedo Villagarcía, Patricia
Ponce Ríos, María Rajó Brea, Roberto Redondo Villa, María de los Angeles Represas Portela, Silvia Rodríguez Bernárdez, Juan Carlos Rodríguez Ces, Yellice Rodríguez Damián, Amparo Rodríguez Rodríguez, Guillermo Rodríguez Salgado, Francisco Javier Rodríguez Seoane, Rosa María Santaclara Souto, Aurea Seijo García, Rosa María Soler Fernández, Ana Teixeira Rodríguez, Mingos Terroso Hernández, Asuncion Vázquez Lorenzetti, Liliana Vega López, Santiago Vicente Santos, Charo Vieito Fuentes, Xan Villanueva Rodríguez, Montserrat Villar Paiceira, Dolores 76 AMIGOS MAIORES Abal Soaje, Josefa Acevedo Fenor, María Álvarez Conde, María Luz Arias de Trabazo, Mabel Armellini Cavalli, Carla Barreiro Álvarez, Enrique Barreiro Rodríguez, Concepción Barxa Álvarez, Nemesio Ben Suárez, Ana María Blanco Cardalda, María Dolores Blanco, Alicia Cabeza González, Marina Cabeza Mauricio, Ana Mª. Carreira del Real, María del Pilar Castro Martínez, Francisca Cividanes Barreras, Rosa María Clarke, Brian Comesaña Costas, Concepción Comesaña Pampillón, Telmo Córdoba Seijo, Mª Teresa Cortés Rodríguez, María del Carmen Cribeiro Gómez, Priscilia Devesa Muñiz, María Teresa Díaz Paz, Lucrecia Domeque Bailo, Fermín Estévez López, María Elisa Estévez, Juana Fernández Armada, Sira Fernández Cabaleiro, Mercedes Fernández Fernández, Raquel Fernández López, María del Consuelo Fernández Menéndez, A. Margarita Fernández Menéndez, María José
Fernández San Miguel, María Carmen Fokker De Baer, Helen-Joan García, Elías Luís Garrido Fenés, Alicia Gómez de los Infantes, Javier González Fernández, María Teresa González Martínez, María Jesús Grajal Visal, María Amparo Graña Molares, Antonio Hermida Núñez, Guadalupe Irago García, Carmen López Barrallo, Mª Rosario López Fernández, María Ángeles Lores Silva, María Eugenia Losada Seijo, Mª Dolores Maceira Casal, Mª Teresa Martínez González, Emilia McCabe Quinn, Anne Molares Carrete, Elisa Mosquera, Regina Ramos Núñez Alonso, Orencio Parada López, María del Carmen Pérez Galán, José María Pérez García, José Domingo Pérez Suppo, Eugenio Quintanilla Buceta, M.ª Victoria Rodríguez Blanco, Concepción Rodríguez De Robles, Pilar Rodríguez Eiras, Ana María Rodríguez Merino, Victoria Sanmartín Fernández, Jaime Silva Diniz, Noé Sostre López de Medina, Eugenia Taboada Araújo, Mª Luisa Troncoso Durán, Celia Uriz Fontenla, María Jesús Valcarce Vázquez, María Blanca Varela Paz, Mª. Victoria Vázquez Baltar, Mª. Ángeles Vázquez Freire, Adela Veiga Castro, Perfecto Yáñez González, Soledad Yurrita Albizu, Paloma
MEMORIA DE ACTIVIDADES 2011 88
AGRUPACIÓN DE AMIGOS 169 AMIGOS Abalde García, Julio César Abalde Mariño, Moira Adrio Corbal, Carmela Aguín García, Ana María Rosa Albo López, Carmen Almuíña Díaz, Laura Alonso Castro, Inés Alonso Ocaña, Rosa Alonso Rivas, Celso Alonso Vila, María Jesús Álvarez Calvo, Margarita Álvarez Carrera, Margarita Álvarez Iglesias, Carlos Álvarez Iglesias, Jimena Álvarez Martín, María Jesús Álvarez-Blázquez, Álvaro Arias Estévez, María Nieves Arndt, Rieke Ávila Terzi, Isabel Bandeira Lourenço de Faria, Paulo José Barreras García-Reboredo, María Barreras Vázquez, Cristina Barrio de la Fuente, Cristina Basanta Prado, Carmen Bastos Molares, Cristina Berg, Karin Anna Kristina Bermúdez Graiño, Teresa Bouso Cedrón, María Jesús Bouza Álvarez, María Isabel Bouzas Sierra, María Rosa Bueno Díaz, José Luis Bujanda Arizmendi, María Aranzazu Calvo Rivas, Concepción Campins Traspuesto, Bartolomé Carballo Fidalgo, Olalla Carmueja Groba, Mercedes Carrera Gómez, Alicia Cartea López, Joaquín Casal Rey, Mª. Carmen Casas Molares, Anna Castro Álvarez, Eva María Castro Gordejuela, Daniel Cerdeira Botana, Lucía Comesaña García, Teresa Costas Alonso, Daniel Couselo Freire, María Dolores Crespo Soto, Enrique Cunqueiro González-Seco, César Chico Castro, Josefa Dahlgren Thorsell, Marta Davila Millán, Ángeles Del Río López de Guereñu, Julio Antonio Díaz Almeida, Ángeles Díaz Fernández, María Emilia Díaz González, Mª. Rosa Díaz Torres, Pedro Faustino Estévez Caride, Manuel
Fernández Ibáñez, María Jesús Fernández Cermeño, María Teresa Fernández Díaz, Pilar Fernández Rebollido, Mª. Eugenia Fernández Sanromán, Jacinto Fontaíña Pérez, Amalia Fraga Rivas, María Luisa Gago Santín, Mª Carmen Gallastegui Otero, Cruz Gallego Feijóo, Xiana García Doval, Diego García García, Susana Gerassi, Patrick Gesteiro Conde, Adoración Gilino Villarramus, José Luis Giráldez Casal, Paula Gómez Montaña, Alicia González Bahíllo, Inmaculada González Boullosa, María Rosario González Estévez, Isabel González Lamas, María Berta González Mourín, Mª. del Pilar González Pereda, Blanca González Sanjurjo, Pía González-Babé Ozores, Dolores Grimberghs Rial, Cristina Grobas Montenegro, Jose Gulias Pérez, María Rosa Hernández Piñuela, Guadalupe Iglesias Álvarez, Ángeles Iglesias Herrero, Luz Justel Nandin, Margarita López Barrero, Carmen López Durán, Ana López Fernández, María Agustina López Ribera, María Pilar López-Quecuty Puig, Amalia Lore Pérez-Izaguirre y Urquiz, Ane Lorenzo Suárez, Óscar Martínez Martín, Iris Martínez Nieto, Rubén Martínez Rodríguez, Rosario Martínez Zaragoza, Ángela Coral Meijide Gayoso, Rosa Méndez Amoedo, Mercedes Millara Turienzo, Julio Miñambres Puig, María Mercedes Molares Alvarez, Aurora Mª Montes Graña, Carmen Mora Morandeira, José Miguel Mourelo Gallardo, Mª Carmen Navarro García, Laura Navas Novas, María Noble Landgraf, Gretchen Odet, Isabelle Olmedo Herrero, Ignacio M. Otero Estévez, Esther
Pelaez Pozo, Berta Pena Roces, Ana Peña Fernández, Marina Pereira Molares, Ana Pereiro Riveira, Emilia Pérez González, Marité Pérez Martín, María Blanca Piedrabuena, Fabiana Pintado García, Carmen Piñeiro Prieto, Ana Portela Fernández-Jardón, César Posada Vila, Ofelia Prego Pereiro, María Amelia Prelchi Gallego, María Consuelo Prol Pérez, Esperanza Rajó Campos, Salvador Reig Castro, Celia Requeijo Costoyas, Conchita Ríos Calvo, Luis Rodil Coedo, Inés Rodríguez Alonso, Carmen Rodríguez García, María José Rodríguez Márquez, Jesús Rodríguez Ortiz de Eribe, María Begoña Rodríguez Parada, Ana Isabel Rodríguez Parada, Sonia Romaní Creo, María Asunción Saenz Castro, Rosa Salgado Fernández, Alicia Salgueiro Benito, Ángel Salgueiro Castro, Mª. Carmen Sánchez del Cueto Losada, Carlos Sánchez Otaegui, Tirso Sanders, Gill Santacreu Martínez, María José Sarasquete Otero, Teresa Sevillano Castaño, Joaquina Sirvent López, Luis Soto Gil, Francisco Javier Suárez Saá, Joanna Taboada Costas, Francisco Javier Táboas Paz, Marina Tilve Gómez, Olga Tomé Rey, Pilar Torreiro Sio, Benito Trincado González, Mª. Nieves Ulloa Sousa, María del Carmen Vázquez Réguez, Mª Celia Vázquez Rodríguez, Anxos Veiga Rodríguez, Begoña Viana Tomé, Beatriz Vicente Aguayo, Mª Jesús Viéitez Rodríguez, Ramón Vilas Otero, María Elena Zorrilla Rivero, María José
MARCO, MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO 89
OS DATOS
MARCO
MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO
OS DATOS INFORME ECONÓMICO-ADMINISTRATIVO 2011 Para a realización das súas actividades e a consecución dos seus fins fundacionais, a Fundación MARCO dispuxo no exercicio 2011 dun total de ingresos ordinarios de 1.270.492 €, o que supón unha redución de 561.394 € respecto a 2010. O incremento dos ingresos por actividades propias non compensou o impago das achegas de Padroado, polo que o resultado do exercicio mostra un déficit de 63.589 € O detalle é o seguinte:
INGRESOS: Achegas do Padroado: Concello de Vigo
805.000,00
Novacaixagalicia
100.000,00
Xunta de Galicia Deputación de Pontevedra
150.000,00
Ministerio de Cultura Total: 1.055.000,00 € (83% dos ingresos orzamentarios)
Outros ingresos: Amigos MARCO
16.855,00
Ingresos das actividades propias
161.295,00
Ingresos extraordinarios
37.342,00 Total: 215.492,00 € (17% dos ingresos orzamentarios)
TOTAL:
Ingresos 2011
1.270.492,00
Concello de Vigo
Novacaixagalicia Caixanova Xunta de Galicia Deputación de Pontevedra Ministerio de Cultura
do MARCO Amigos del Outros ingresos Explotación Ingresos extraordinarios
MEMORIA DE ACTIVIDADES 2011 92
OS DATOS A aplicación dos mesmos para o exercicio 2011 distribuiuse nas seguintes partidas:
GASTOS:
Total: Persoal
400.000,00
Actividades
351.252,00
Gastos Xerais Mantemento
527.812,00
Gastos financieiros e acumulados
19.379,00
Amortizacións
35.113,00 Total: 1.334.081,00 € *Contas auditadas por KPMG
Distribución do Gasto 2011 Persoal Actividades
Xerais Mantemento Gastos Generales Gastos financeiros e asimilados Amortizacións
MARCO, MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO 93
OS DATOS CIFRAS DE VISITANTES 2011 Nﾃｺmero total de visitantes: 93.519
XANEIRO
6.585
FEBREIRO
7.085
MARZO
7.295
ABRIL
6.801
MAIO
7.605
XUﾃ前
6.676
XULLO
5.317
AGOSTO
5.904
SETEMBRO
3.804
OUTUBRO
5.479
NOVEMBRO
19.797
DECEMBRO
11.171
MEMORIA DE ACTIVIDADES 2011 94
OS DATOS COLABORACIÓN CON OUTRAS ENTIDADES A implicación de institucións e empresas nas exposicións e actividades é un labor que a Fundación MARCO desenvolve mediante a coprodución, ou a través do asinamento de convenios que poidan mellorar a dinámica de traballo, a dispoñibilidade de recursos, e a calidade das súas propostas. Durante o ano 2011 as principais colaboracións foron as seguintes:
COPRODUCIÓN DE EXPOSICIÓNS CON OUTRAS ENTIDADES AC/E, Acción Cultural Española Produción da exposición ‘ABIGAIL LAZKOZ. Distopía literal’, dentro do proxecto 1812_2012. Unha ollada contemporánea Fundación ArtAids Coprodución da exposición ‘YOU ARE NOT ALONE’ Fundació Joan Miró Coprodución da exposición ‘YOU ARE NOT ALONE’
PATROCINIOS E COLABORACIÓNS EN EXPOSICIÓNS E OUTRAS ACTIVIDADES Aguas de Mondariz Empresa colaboradora de ‘HOTEL MARCO. Un proxecto de Michael Lin e rvr arquitectos’ [Auga mineral] illycaffè Empresa colaboradora de ‘HOTEL MARCO. Un proxecto de Michael Lin e rvr arquitectos’ [Máquina espresso, café e cuncas de colección] COCO-MAT Empresa colaboradora de ‘HOTEL MARCO. Un proxecto de Michael Lin e rvr arquitectos’ [Sistema de descanso] Martínez Otero Empresa colaboradora de ‘HOTEL MARCO. Un proxecto de Michael Lin e rvr arquitectos’ [Mobiliario] I.C.O.N. - O.P.I Empresa colaboradora de ‘HOTEL MARCO. Un proxecto de Michael Lin e rvr arquitectos’ [Produtos cosméticos] Weber Empresa colaboradora de ‘HOTEL MARCO. Un proxecto de Michael Lin e rvr arquitectos’ [Morteiros industriais] Facultade de Belas Artes da Universidade de Vigo Colaboración no proceso de produción de ‘HOTEL MARCO. Un proxecto de Michael Lin e rvr arquitectos’ Banco Sabadell Patrocinio da exposición ‘YOU ARE NOT ALONE’ Mondriaan Stichting (Mondriaan Foundation) Apoio na produción da exposición ‘YOU ARE NOT ALONE’ Consell Nacional de la Cultura i de les Arts, Generalitat de Catalunya Patrocinio da exposición ‘YOU ARE NOT ALONE’ Rijksakademie van Beeldende Kunsten, Amsterdam Colaboración na produción da exposición ‘RUBÉN GRILO. PowerPoint Karaoke’. Ciclo ‘Entrar na obra’, 3
MARCO, MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO 95
OS DATOS IES Val Miñor, Nigrán Colaboración na produción da obra No sé si me da miedo la muerte, no sé casi nada desde que llegué al mar [sobre el miedo, esbozo#1], da exposición ‘LORETO MARTÍNEZ TRONCOSO. Ciclo ‘Entrar na obra’, 3 CEIP García Barbón, Vigo Colaboración na produción da obra No sé si me da miedo la muerte, no sé casi nada desde que llegué al mar [sobre el miedo, esbozo#1], da exposición ‘LORETO MARTÍNEZ TRONCOSO. Ciclo ‘Entrar na obra’, 3
OUTROS CONVENIOS DE COLABORACIÓN SINSALaudio, Vigo Convenio de colaboración para organización dos concertos do Festival Sinsal e outros eventos relacionados coa arte sonora e a música contemporánea Universidade de Santiago de Compostela Convenio de colaboración para a realización de prácticas de alumnos do Máster en Arte, Museoloxía e Crítica Contemporánea Universidade de Santiago de Compostela Convenio de colaboración para a realización de prácticas de alumnos de Historia da Arte no Departamento de Documentación Universidade de Vigo Convenio de colaboración para a realización de prácticas de alumnos de Belas Artes no Departamento de Exposicións, en tareas de montaxe e apoio á produción Universidade de Vigo Convenio de colaboración para a realización de prácticas de alumnos de Ciencias Sociais e da Comunicación no Departamento de Comunicación Universidade de Vigo Convenio de colaboración para a realización de prácticas de alumnos de Xeografía e Historia no Departamento de Documentación Universidade de Vigo Convenio de colaboración para a obtención de créditos de libre elección nos cursos de adultos impartidos no MARCO
MEMORIA DE ACTIVIDADES 2011 96
OS DATOS OUTROS SERVIZOS MARCO restaurante&café Durante o ano 2011, o MARCO restaurante&café continuou o seu proxecto baixo a xerencia dos irmáns Alfonso, Ángeles e Almudena Botas, con Andrea Cruseño como xefa de sala. Tanto Alfonso Botas —chef especializado en cociña española e internacional— como todo o equipo do restaurante foron parte activa na programación e servizos do Museo, especialmente con ocasión de eventos especiais como as sesións do Café Voltaire da Agrupación de Amigos, ou a Festa Aniversario do MARCO. Horario: de luns a sábados de 09.00 a 21.00; domingos de 11.00 a 15.00 Tel. +34 886 116 712 www.marcorestauranteycafe.com
TENDA-LIBRERÍA ‘PLAXIO’ Libros de arte, deseño gráfico, fotografía, cine, moda, cómic e ilustración, publicacións alternativas e libros infantís, artigos de agasallo e papelería. Xunto aos seus servizos habituais, ao longo de 2011, a tenda-librería PLAXIO organizou actividades como presentacións de publicacións e ‘Mercadillos do libro’, coincidindo con celebracións como a Festa Aniversario do MARCO ou o Día Internacional do Museo. Horario: martes a sábados de 11.00 a 14.30 e de 17.00 a 20.30; domingos de 11.00 a 14.30 Tel. +34 986 113 941
E ADEMAIS… Visitas guiadas todos os días ás 18.00 Visitas de grupo con cita previa (tel. 986 113900) Facilidades de acceso para persoas discapacitadas Aseos adaptados Taquillas-gardarroupa
MARCO, MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO 97
OS DATOS PERSOAL MARCO, Museo de Arte Contemporánea de Vigo
Director Iñaki Martínez Antelo Xerente Martiño Nogueira Canle Responsable de exposicións Agar Ledo Arias Coordinadora de exposicións María Urrutia Baliño Técnico de montaxe Paul Edward Guy Responsable de comunicación e didáctica Marta Viana Tomé Asistente Dpto. comunicación e didáctica Pilar Souto Soto Secretaría de dirección Patricia Verdial Garay Administración Alberto Abal García Bibliotecaria Iria Fernández Mouriz
MEMORIA DE ACTIVIDADES 2011 98
OS DATOS Persoal auxiliar durante o ano 2011 Departamento de exposicións Programas de prácticas Iris Margarita Alcalina Patiño, bolseira en prácticas, Universidade de Vigo Ana Baamonde García, bolseira en prácticas, Máster en Arte, Museoloxía e Crítica Contemporánea, USC Laurence Delécluse, bolseira en prácticas, Máster en Arte, Museoloxía e Crítica Contemporánea, USC Laura Domínguez Estévez, bolseira en prácticas, Máster en Arte, Museoloxía e Crítica Contemporánea, USC Leticia Gómez Agudo, voluntaria en prácticas Laura Ilora Arha, bolseira en prácticas, Universidade de Vigo Cristina Luna Ávila, bolseira en prácticas, Universidade de Vigo Sara Martínez Soutiño, bolseira en prácticas, Universidade de Vigo Lorena Alexandra Méndez González, bolseira en prácticas, Universidade de Vigo Santiago Navas Otero, voluntario en prácticas Maria José Prada Rodríguez, voluntaria en prácticas Yukawa Quione López Otero, bolseiro en prácticas, Universidade de Vigo Persoal de montaxe DAEXGA Servicios Integrales de Galicia, S. L. ITEM montaje A/V EULEN S. A. Decoraciones Torres Pablo Estévez Graña César López Mosquera Juan Vázquez Figueroa Limpiezas LEI Centro Especial de Empleo Departamento de comunicación e didáctica Programas de prácticas Iria Menéndez Lodeiro, bolseira en prácticas, Universidade de Vigo Fernando Martínez Gómez, bolseiro en prácticas, Universidade de Vigo Beatriz Muñiz Rodríguez, bolseira en prácticas, Universidade de Vigo Departamento de documentación Carlos José Bustos Rodríguez, bolseiro en prácticas, Universidade de Vigo Manuel Martínez Torres, bolseiro en prácticas, Universidade de Santiago de Compostela
Agrupación de Amigos do MARCO Joanna Suárez Saa, bolseira en prácticas, Universidade de Vigo Iris Darriba Quesada, bolseira en prácticas, Universidade de Vigo
MARCO, MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO 99
OS DATOS Persoal subcontratado empresas de servizo
EULEN S. A.
Limpiezas LEI Centro Especial de Empleo
Vanesa Cabañín Duarte Víctor Fontán Cernadas Miguel Ángel Zamora Romero
Xerencia
Grandal Service S. L. Coordinadora Amaya Martínez-Randulfe Landín Educadores Beatriz Citoula Esperante Cristina González Larriba María Xosé Martínez Pérez Berta Moldes Cancelas Tamara Rodríguez Saa Taquilla e atención telefónica Beatriz Dacal Blanco Amaya Martínez-Randulfe Landín Monitores de sala
Adela López Nóvoa Persoal Rosa Mª Cordero Oujo Mª Carmen Domínguez Campos Yolanda Iglesias Muñiz Emiliano Pergorado Ilson Ribeiro Fonseca Mª Dolores Sánchez Rodríguez Mercedes da Silva Lorenzo Obdulia Sotelo Rial Fermín Vázquez Lorenzo Securitas Vixilancia e seguridade Eduardo Bouza González Francisco Guindo Campo Díaz Marcial González Moure José Enrique Alonso Iglesias Jorge Pereira López Pedro Pérez Caride
Sonia Barciela San Cecilio José Antonio Carrera González Paula Costas Collazo Pilar Coto Orge Carolina García Carmueja Carolina García Costela Ana Mª Méndez Lameiro Iria Raposeiras Vázquez
MEMORIA DE ACTIVIDADES 2011 100