MANCODE | Grandeur (Issue 42) by MANCODE

LIVE WITH STYLE

GRANDEUR

ΣΤΙΣ 12/12 ΜΕ ΤΗΝ «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ» ΚΑΙ ΜΕΤΑ ΣΤΑ ΠΕΡΙΠΤΕΡΑ ΜΕ 5 €

TRAVELING IS A STATE OF MIND

MANCODESHOP.COM

L E T T E R

Arthur Elgort / Condé Nast / Shutterstock

E D I T O R ’ S

ΜΕΓΆΛΕΣ ΜΙΚΡΈΣ ΣΤΙΓΜΈΣ Στην καθημερινότητά μου και στα πολλά ταξίδια που έχω κάνει σε περισσότερες από 100 χώρες, αυτά που με έχουν εντυπωσιάσει είναι οι μεγάλες μικρές στιγμές. Άνθρωποι και εικόνες που χωρίς επιτήδευση σου χαρίζουν μοναδικές αισθήσεις. Θυμάμαι και κρατώ το σπάνιο μεγαλείο απλών ανθρώπων που έχουν πάθος και ενθουσιασμό για τη ζωή, με ευγένεια και πραγματικό στιλ. Αυτό που αποκαλώ Grandeur. Καλή νέα χρονιά!

THALIS PITOULIS

Υ.Γ.: Στην εποχή των επιβεβλημένων αποστάσεων που ζούμε, τις λίγες αγκαλιές που κάνουμε, «Make it count». 11

MANCODE FOUNDER thalis@mancodemag.com

EDITOR’S LETTER: ΜΕΓΆΛΕΣ ΜΙΚΡΈΣ ΣΤΙΓΜΈΣ...........11

LUXURY IN THE TRAFFIC JAM: ΤΟΥ JEREMY CLARKSON..............82

OPINION: STARDUST..................18

ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΡΧΙΜΑΝΔΡΙΤΗΣ: GRANDS COUTURIERS & STARS DE CINÉMA...................90

Ο ΜΗ ΕΣΤΕΜΜEΝΟΣ ΒΑΣΙΛΙΑΣ ΤΗΣ ΙΤΑΛΙΑΣ: ΤΟΥ SIR TAKI THEODORACOPULOS.................20 IL GATTOPARDO.........................30 MONSTRE SACRÉ: THE AMAZING LIFE OF LISA SOTILIS……...................36 LA REGINA DELLE DOLOMITI: CORTINA D’AMPEZZO….......….66 THE MOLECULAR GREATNESS: ΤΟΥ ΛΑΜΠΗ ΤΑΓΜΑΤΑΡΧΗ.........76

GUY SAVOY- LE GRAND MONSIEUR DE LA GASTRONOMIE FRANÇAISE: ΤΗΣ ΝΤΙΝΑΣ ΝΙΚΟΛΑΟΥ.............98 ΑΘΗΝΑΪΚΗ ΛΕΣΧΗ...............….104 THE INFLUENCERS: IRA VON FÜRSTENBERG…..…...130 DOCUMENTO: APERITIVO ΣΤΗ ΒΕΝΕΤΙΑ ΜΕ ΤΟΝ ΕΡΝΕΣΤΟ ΤΣΙΛΛΕΡ………..........144

CONTRIBUTORS

SIR TAKI THEODORACOPULOS

JEREMY CLARKSON

ΓΙΏΡΓΟΣ ΑΡΧΙΜΑΝΔΡΊΤΗΣ

ΝΤΙΝΑ ΝΙΚΟΛΑΟΥ

HIGH LIFE COLUMNIST GSTAAD

CAR COLUMNIST LONDON

INTERNATIONAL INTERVIEWS PARIS

CULINARY EDITOR PARIS

Εδώ και μισό αιώνα, ο sir Taki υπογράφει σε διεθνούς κύρους έντυπα, όπως ο Spectator, οι Times του Λονδίνου ή το Vanity Fair. Πρωταγωνιστές των άρθρων του είναι βασιλείς, πρίγκιπες, αριστοκράτες, ωραίες γυναίκες και στενοί του φίλοι, όπως ήταν ο Gianni Agnelli ή οι Γουλανδρήδες και άλλα μέλη του κακοτράχαλου και θεόκλειστου κόσμου του high life.

«Υπάρχουν παράπονα ότι δεν παρουσιάζουμε προσιτά αυτοκίνητα στην εκπομπή... οπότε θα ξεκινήσουμε απόψε με τη φθηνότερη Ferrari από όλες!» Ο κορυφαίος δημοσιογράφος των Sunday Times του Λονδίνου, με το καυστικό χιούμορ και τη διεισδυτική του γραφή, δημιούργησε σχολή με την εκπομπή «Top Gear» και άλλαξε ριζικά τον τρόπο που διαβάζουμε τα άρθρα για τα αυτοκίνητα.

Ζει στο Παρίσι. Αγαπά τους μύθους. Είναι διδάκτωρ Συγκριτικής Γραμματολογίας του Πανεπιστημίου της Σορβόνης, συγγραφέας, δημιουργός ραδιοφωνικών ντοκιμαντέρ τέχνης και πολιτισμού και maître των μεγάλων συνεντεύξεων. Έχει τιμηθεί από τη Γαλλική Δημοκρατία με τους τίτλους του Ιππότη και του Αξιωματούχου του Τάγματος των Γραμμάτων και των Τεχνών. Μότο του: «Qualité, qualité, qualité!».

«Αιωρείται» ανάμεσα στη Γαλλία και την Ελλάδα σε ένα αέναο ταξίδι, οδηγούμενη από το πάθος της για τη γαστρονομία. Συναντήστε τη στο «μωρό της», το Evi Evane στο Παρίσι, σε κάποιο τηλεοπτικό στούντιο να γυρίζει εκπομπή, σε έναν φούρνο στην Κρήτη, σε μια λαϊκή αγορά της Ρωσίας ή και στη μακρινή Αυστραλία. Για εκείνη... the world is not enough.

ΧΡΉΣΤΟΣ ΖΑΜΠΟΎΝΗΣ

ΛΑΜΠΗΣ ΤΑΓΜΑΤΑΡΧΗΣ

ΜΑΡΙΑΝΙΝΑ ΠΑΤΣΑ

ΑΡΗΣ ΣΚΛΑΒΕΝΙΤΗΣ

OBSERVATEUR ROYAL KOLONAKI-PATMOS

INTERVIEWER ATHENS

EDITOR ATHENS

SOMMELIER OENOLOGIST

Έχοντας ως μότο τη φράση «Καλύτερα να ονειρεύεσαι μάταια παρά να ζεις μάταια», εξειδικεύθηκε στο βασιλικό ρεπορτάζ, γράφοντας σε περιοδικά όπως το Point de Vue, το Hola, το Paris Match ή το Life & Style. Παραλλήλως ασχολήθηκε με ένα άκρως ουτοπικό θέμα: τους καλούς τρόπους στην Ελλάδα.

Είναι «μαιευτήρας δημοσιογράφος». Ήταν παρών στα γεννητούρια του Αθήνα 9,84, του ΣΚΑΪ 100,4, της ΝΟVΑ, της ΕΡΤ το 2015, εφημερίδων και εταιρειών. Ως πρώτος αλλά και ως έσχατος «τροχός της αμάξης». Με χιλιάδες ώρες μπροστά και πίσω από τα μικρόφωνα και τις κάμερες, τώρα πια αρκείται στο να δημιουργεί concept εκπομπών για το κοινό κακό! Το μότο του: «Η αποτυχία είναι το μπαχαρικό που χαρίζει στην επιτυχία το άρωμά της».

Ον υβριδικό, μισή άνθρωπος και μισή γάτα. Η ολική μεταμόρφωση είναι προσώρας ημιτελής. Ευαγγέλιο: τα βιβλία του Pascal Bruckner και του Fernando Pessoa. «Βενζίνη» για ζωή: οι άνθρωποι, τα νέα όνειρα και οι νότες. Τραγούδι: «Heroes» του David Bowie. Μότο: «Να είστε ρεαλιστές. Ζητήστε το αδύνατο».

Έχει πτυχίο στην Οινολογία, είναι αντιπρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Οινοχόων, Sommelier Ambassador στο οινοποιείο Bodegas Krontiras και στο Star Wine List. Είναι δημιουργός περιεχομένου για το Wineteach.com, ιδρυτής του prephylloxera.com και αρθρογραφεί σε περιοδικά του ομίλου της «Καθημερινής». Είναι Head Sommelier και ιδιοκτήτης στο Oinoscent Wine Food Cellar. Έχει διακριθεί ως ο καλύτερος Έλληνας Οινοχόος για το 2016 και το 2019.

I.D.

Mancode Gang

Scan this code to MANCODE.GR

FOUNDER: Θαλής Πιτούλης DIRECTOR: Απόστολος Α. Κοτσάμπασης COLUMNIST: Taki Theodoracopulos

COLUMNIST: Jeremy Clarkson

EDITORS-AT-LARGE: Χρήστος Ζαμπούνης, Γιώργος Αρχιμανδρίτης, Λάμπης Ταγματάρχης, Ντίνα Νικολάου EDITORS: Μαριανίνα Πάτσα, Κέλλυ Σταυροπούλου, Πάνος Τάμπης

SENIOR ART DIRECTOR: Θάνος Ταρλαντέζος ADVERTISING MANAGER: Κέλλυ Λορέντζου (klorentzou@kathimerini.gr, 210-4808.262, 6943-076.130) PHOTOGRAPHERS: Γιάννης Βασταρδής, Τάσος Βρεττός, Μαρίνα Βερνίκου, Νίκος Ζήκος, Χάρης Χριστόπουλος PHOTO EDITOR: Χριστίνα Δρογγίτη PHOTO AGENCIES: Getty Images / Ideal Image, Visual Hellas ΙΔΙΟΚΤΗΣΊΑ: MCVICTOR & HAMILTON AE Αγρινίου 3, Χαλάνδρι, Αθήνα, 15232, τηλ. 210-6898492, email: contact@mcvictor.gr Το MANCODE κυκλοφορεί με την ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ στις 12/12/2021 και στη συνέχεια στα περίπτερα με 5 ευρώ. MANCODE.GR / ISSN: 2529-1149 Οι γνώμες που εκφράζονται στα κείμενα του περιοδικού δεν αντιπροσωπεύουν αναγκαστικά τις απόψεις του MANCODE και της McVictor & Hamilton. Απαγορεύονται η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή ή η μετάδοση με οποιοδήποτε οπτικοακουστικό ή ψηφιακό μέσο όλου ή μέρους του περιοδικού χωρίς την έγγραφη άδεια του εκδότη. Κείμενα και φωτογραφίες που αποστέλλονται για δημοσίευση στο περιοδικό δεν επιστρέφονται.

COVER: IRVING PENN / CONDÉ NAST / SHUTTERSTOCK

Illustration: Dimitris Dimarelos

O P I N I O N

STARDUST Έφτασαν και οι τέσσερις στην κορυφή. Του πλανήτη φυσικά. Στο αποκορύφωμα της επιτυχίας τους φάνταζαν θεϊκοί, μακράν των ορίων του καθημερινού ανθρώπου. Και πράγματι ήταν. Ο Gianni Agnelli, ο Αριστοτέλης Ωνάσης, η Μαρία Κάλλας και η Dalida βίωσαν το μεγαλείο αλλά και την προσωπική τους τραγωδία. Δύο από τους ισχυρότερους επιχειρηματίες και δύο ντίβες. Διαφορετικοί, αλλά όχι τόσο όσον αφορά τη σκοτεινή πλευρά.

ναι ο στόχος, το παιχνίδι είναι το μόνο που έχει σημασία…». Σε ανάλογο ύφος και η Κάλλας: «Μη μου μιλάτε για κανόνες. Όπου βρεθώ, εγώ φτιάχνω τους καταραμένους κανόνες…». Αυτά τα λόγια που τους αποδίδονται ίσως ειπώθηκαν στο απόγειο της δύναμής τους. Μεγαλείο και λάμψη oι ζωές των τεσσάρων, με την αστερόσκονη να καλύπτει τις ανθρώπινες αδυναμίες τους. Λαμπερή η μία όψη. Γκρίζα, με πλήγματα οικογενειακά και προσωπικούς δαίμονες, η άλλη. Ως να τις χωρίζει μια λεπτή γραμμή. Ακραία αντίθεση ή κάτι από αρχαία τραγωδία; H ουσία είναι ότι, ανεξάρτητα από τις σκιές της ιδιωτικής τους ζωής, παραμένουν ως εικονικές προσωπικότητες σημεία αναφοράς έως σήμερα. Ο μύθος τους δείχνει μεγάλη αντοχή σε έναν ψηφιακό κόσμο στον οποίο κυριαρχούν fake είδωλα, εφήμεροι influencers, αναλώσιμοι celebrities των social media, συνωμοσιολόγοι, αρνητές της επιστήμης και αμφιλεγόμενοι, χωρίς ταυτότητα χαρακτήρες.

Ο Agnelli είχε πει το αξεπέραστο: «Μου αρέσει ο άνεμος γιατί δεν μπορείς να τον αγοράσεις…». Και ο Ωνάσης αντίστοιχα: «Μετά από ένα σημείο τα χρήματα παύουν να έχουν σημασία, παύουν να εί18

Η ΜΕΓΑΛΎΤΕΡΗ ΑΔΥΝΑΜΊΑ ΤΟΥ GIANNI ΉΤΑΝ Ο ΦΌΒΟΣ ΤΟΥ ΜΉΠΩΣ ΔΕΊΞΕΙ ΌΤΙ ΔΕΝ ΈΧΕΙ ΣΤΙΛ. ΌΛΑ ΈΠΡΕΠΕ ΝΑ ΕΊΝΑΙ ΚΟΜΨΆ ΚΑΙ ΤΈΛΕΙΑ, ΑΠΌ ΤΑ ΣΚΆΦΗ, ΤΑ ΑΕΡΟΠΛΆΝΑ, ΤΑ ΡΟΎΧΑ ΚΑΙ ΤΙΣ ΓΥΝΑΊΚΕΣ ΜΈΧΡΙ ΤΙΣ ΕΠΙΧΕΙΡΉΣΕΙΣ ΤΟΥ.

O Gianni Agnelli κάνει σκι στο St. Moritz, τα Χριστούγεννα του 1976.

O U R

S T O R I E S

Ο ΜΗ ΕΣΤΕΜΜΈΝΟΣ ΒΑΣΙΛΙΆΣ ΤΗΣ ΙΤΑΛΊΑΣ GIANNI AGNELLI

ι δημοσιογράφοι των εφημερίδων και της τηλεόρασης που δεν είχαν πρόσβαση, πάντα αναφέρονταν σε αυτόν ως ο «μη εστεμμένος βασιλιάς της Ιταλίας». Περιττό να πω ότι ο Gianni Agnelli (19212003) ήταν κάτι καλύτερο από έναν βασιλιά, επειδή ήταν ελεύθερος να ζήσει τη ζωή του όπως τον ευχαριστούσε, να φλερτάρει με τις πιο όμορφες γυναίκες, να διασκεδάσει στα όρια, να επιλέξει τους φίλους του, να νικήσει τη βαρεμάρα και να ελέγχει τα media, όντας ιδιοκτήτης εφημερίδων και τηλεοπτικών σταθμών. Δεν έδινε λογαριασμό σε κανέναν, ήταν πιο όμορφος από τους περισσότερους καρδιοκατακτητές του Hollywood, μιλούσε άψογα αγγλικά, γαλλικά και ιταλικά, κατείχε μία από τις σπουδαιότερες συλλογές έργων τέχνης στον κόσμο και εντυπωσιακές, μεγαλοπρεπείς κατοικίες διάσπαρτες σε όλο τον πλανήτη. Ωστόσο, πέθανε από τη στενοχώρια του μετά τον χαμό του γιου του Eduardo, που αυτοκτόνησε, και λόγω της αδυναμίας του νεότερου αδερφού του Umberto να τον διαδεχθεί στην προεδρία της Fiat. Συνάντησα τον Gianni Agnelli όταν εγώ ήμουν 20 κι αυτός 39. Του κίνησα το ενδιαφέρον όταν με είδε πάνω στο σκάφος «Aries» του πατέρα μου, ένα σκάφος που του άρεσε και ζήτησε να επιβιβαστεί για να το επιθεωρήσει. Αυτό συνέβη στον νότο της Γαλλίας το 1957. Τότε, οι ιδιοκτήτες σκαφών αναψυχής ήταν ελάχιστοι και γνωρίζονταν μεταξύ τους, οπότε το αίτημά του έγινε αμέσως δεκτό και μου είπαν «να δείξω σε αυτόν τον Ιταλό άνδρα που τα άψογα αγγλικά του δείχνουν ότι είναι κύριος» το σκάφος. Είδε κάτι σε εμένα και με προσκάλεσε για δείπνο στη «Leopolda», τη μαγευτική του βίλα πάνω στη Villefranche, που χτίστηκε από τον βασιλιά Λεοπόλδο των Βέλγων, και κάπως έτσι ξεκίνησε μια όμορφη φιλία. 21

O U R

S T O R I E S

ΤΟ ΝΑ ΗΣΟΥΝ ΜΕ ΤΟΝ AGNELLI ΗΤΑΝ ΕΛΚΥΣΤΙΚΌ, ΔΙΌΤΙ ΠΟΤΈ ΔΕΝ ΈΠΛΗΤΤΕΣ. ΚΆΠΟΙΟΣ ΜΑΖΊ ΤΟΥ ΣΥΝΑΝΤΟΎΣΕ ΚΑΘΗΓΗΤΈΣ, ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΆΦΟΥΣ, ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΊΕΣ, ΌΠΩΣ ΟΙ HENRY FORD ΚΑΙ HEINI THYSSEN, ΔΊΧΩΣ ΝΑ ΑΝΑΦΈΡΩ ΤΟΝ ΣΤΑΎΡΟ ΝΙΆΡΧΟ ΚΑΙ ΤΟΝ ΑΡΙΣΤΟΤΈΛΗ ΩΝΆΣΗ.

Ήμασταν φίλοι μέχρι τον θάνατό του, το 2003. Νωρίτερα, έπλεα με την υπέροχη ξύλινη «Agneta» του, με τα πανιά στο χρώμα του ξύλου, κάθε πρωί κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Κάναμε μαζί σκι στο St. Moritz και σε άλλα μέρη τον χειμώνα. Βόλτα παρέα καθημερινά στο Central Park, όταν βρισκόμασταν στη Νέα Υόρκη, το φθινόπωρο και την άνοιξη. Ήμουν μαζί του όταν ο μελλοντικός Αμερικανός Πρόεδρος John F. Kennedy ανέβηκε στο σκάφος για μια εκδρομή μαζί με την Jackie. Ήμουν εκεί κι όταν το μεγάλο του πάθος, η Anita Ekberg –η Σουηδέζα ηθοποιός και εντυπωσιακή ξανθιά– σάλπαρε μαζί μας. Η σύζυγός του Marella πάντα παραπονιόταν που ήταν γυναικάς και εγώ δεν ήμουν από τους αγαπημένους της, για να πω την αλήθεια. Το να ήσουν με τον Agnelli ήταν ελκυστικό, διότι ποτέ δεν έπληττες. Κάποιος μαζί του συναντούσε καθηγητές, δημοσιογράφους, επιχειρηματίες όπως οι Henry Ford και Heini Thyssen, δίχως να αναφέρω τον Σταύρο Νιάρχο και τον Αριστοτέλη Ωνάση. Ο Henry Kissinger ήταν στενός του φίλος, όπως επίσης και σταρ του κινηματογράφου και φυσικά πολιτικοί. Η μεγαλύτερη αδυναμία του Gianni ήταν ο φόβος του μήπως δείξει ότι δεν έχει στιλ. Όλα έπρεπε να είναι κομψά και τέλεια, από τα σκάφη, τα αεροπλάνα, τα ρούχα και τις γυναίκες μέχρι τις επιχειρήσεις του. Κάποτε μου είπε ότι με ζήλευε που δεν είχα φιλοδοξίες και δεν νοιαζόμουν για αρκετά πράγματα που οι περισσότεροι άνθρωποι θεωρούν σημαντικά. Προς το τέλος της ζωής του, προέβλεψε ότι μόνο οι Ιάπωνες και οι Γερμανοί κατασκευαστές αυτοκινήτων θα επιβιώσουν, γι’ αυτό ξεκίνησε διαπραγματεύσεις για συγχώνευση με τη Fiat και τελικά την Chrysler. 22

O U R

S T O R I E S

Οι Gianni και Marella Agnelli στον κήπο του σπιτιού τους στο San Vito Torinese, τον Φεβρουάριο του 1984.

S T O R I E S

Bertrand LAFORET, AGF / Universal / Getty Images / Ideal Image

O U R

Ο Gianni Agnelli μαζί με τον ποδοσφαιριστή τότε της Juventus Michel Platini στο προπονητικό κέντρο της ομάδας.

Το να κάνεις πράγματα μαζί του κόστιζε ακριβά. Θυμάμαι μια φορά, πετάξαμε για Μύκονο με το αεροπλάνο του, εκεί που ήταν αγκυροβολημένο το σκάφος του. Είχαμε δύο νέες Αμερικανίδες μαζί μας και ο Gianni μπήκε στο «Zolotas», πήρε μερικά ακριβά κοσμήματα και ξεκίνησε να φύγει. Η πωλήτρια δεν ήξερε ποιος ήταν και ζήτησε να πληρωθεί. Ο Gianni δεν είχε ποτέ χρήματα μαζί του, οπότε ο κλήρος έπεσε σε εμένα, ένα όνομα που η πωλήτρια αναγνώρισε και έστειλε τον λογαριασμό στον πατέρα μου. «Δεν με πειράζει που σπαταλάς τη ζωή σου, αλλά, όταν λαμβάνω μεγάλους λογαριασμούς από κοσμηματοπωλεία που χρεώνεις σε εμένα για τις συνοδούς σου, παραπάει!» μου είπε ο πατέρας μου στο τηλέφωνο. «Δεν ήταν για το κορίτσι μου, αλλά για του Agnelli», του απάντησα. «Α, γιατί δεν μου το είπες; Εντάξει τότε…» μου απάντησε.

Ο Gianni ήλεγχε την Ιταλία όπως κανείς άλλος από την εποχή των Βοργία ή των Μεδίκων. Αλλά η οικογένεια άρχισε να έχει προβλήματα όταν ο Eduardo, ο μοναδικός του γιος, αυτοκτόνησε πέφτοντας από έναν γκρεμό. Ήταν εθισμένος στην ηρωίνη. Τότε οι σκιώδεις τραπεζίτες που για χρόνια χρηματοδοτούσαν τη Fiat και χειραγωγούσαν τις αγορές αποφάσισαν ότι ο νέος πρόεδρος θα έπρεπε να προέρχεται από τις τάξεις τους και όχι από την οικογένεια Agnelli. Πήγα να επισκεφθώ τον Gianni στο Τορίνο λίγο πριν πεθάνει και το μόνο πράγμα που μπορώ να πω είναι ότι πέθανε με τον ίδιο ακριβώς τρόπο που είχε ζήσει. Έμοιαζε μια χαρά, έκανε κάποια αστεία μαζί μου και μου είπε να προσέχω. Είχε έναν άλλο φίλο του να του διαβάζει, επειδή δεν μπορούσε πλέον να δει. Ήταν ο «Γατόπαρδος» του Lampedusa. Θα μπορούσε να είχε γραφτεί γι’ αυτόν. 24

O P I N I O N

ΒΑΣΊΛΙΣΣΑ ΕΛΙΣΆΒΕΤ R

LONG LIVE THE QUEEN! Κατ’ εικόνα του πιστού υπηκόου James Bond, η βασίλισσα Ελισάβετ του Ηνωμένου Βασιλείου αντιπαρήλθε των αντιξοοτήτων του διαμετακομιστικού της βίου δίχως μία γρατζουνιά. Κανείς όμως δεν ζει για πάντα.

ι δυσοίωνοι αναλυτές είναι σύμφωνοι. Τα σημάδια, κατά τη γνώμη τους, είναι αλάνθαστα. Τι συμβαίνει στον πράκτορα 007 στην τελευταία του ταινία "No time to die"; Πότε ενοσηλεύθη για τελευταία φορά η βασίλισσα; Την παραμονή της All Saint’s Day, η οποία για τη Ρωμαιοκαθολική και την Αγγλικανική Εκκλησία συνδέεται με τη μνήμη των νεκρών. Γιατί η μακροβιότερη μονάρχις του πλανήτη δεν μετέβη στη Διάσκεψη για την Κλιματική Αλλαγή, στη Γλασκώβη, όπως επιθυμούσε; Διότι της το απαγόρευσαν οι ιατροί. Τι συμβαίνει με τους ανθρώπους οι οποίοι είναι αχώριστοι και ο ένας από τους δύο εγκαταλείπει τον μάταιο τούτο κόσμο; Ο έτερος δεν αργεί να τον ακολουθήσει. Κατάρρευσις του ανοσοποιητικού συστήματος, κατάθλιψις και ούτω καθ’ εξής.

Οι royal observers, οι βασιλικοί παρατηρηταί, είναι, αντιθέτως, διχασμένοι. Εις εκ των πλέον παρατηρητικών εξ αυτών μέτρησε τα χρόνια που η άνασσα είχε να εμφανισθεί με βακτηρία ενώπιον του κοινού – δεκαεπτά. Στο ίδιο μήκος κύματος αυτοί που ανήκουν στην κατηγορία των απαισιόδοξων επεσήμαναν το εντελώς κυρτωμένο σώμα της και την όλο και μεγαλύτερη δυσκολία να περπατήσει. Στον αντίποδα, οι αισιόδοξοι παρετήρησαν την εύχαρι διάθεσή της όταν συνεδέθη μέσω τηλεδιασκέψεως με τους ηγέτες του πλανήτη στην Διάσκεψη του ΟΗΕ για το Κλίμα. Επίσης, προέκριναν την απάντησή της και την άρνησή της να της απονεμηθεί ο τίτλος της «Πιο σπουδαίας ηλικιωμένης του Ηνωμένου Βασιλείου». «Η ηλικία μας είναι η ηλικία που νιώθουμε», τόνισε. Οι συνήθεις πηγές από το Παλάτι άφησαν να διαρρεύσει στον Τύπο η πληροφορία ότι η βασίλισσα επέστρεψε στα καθήκοντά της την επομένη κιόλας της νοσηλείας της, εξασκώντας τα με τον ίδιο ζήλο που τα εξασκούσε στο παρελθόν. «Η μητέρα μου είναι σε πολύ καλή φόρμα», ενημέρωσε τον Πρόεδρο των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν ο πρίγκιπας Κάρολος όταν ο τελευταίος ερώτησε για τα νέα της υγείας της, ανήσυχος για μια αποστροφή του λόγου της –«κανένας μας δεν θα ζει για πάντα»–, όπου μιλούσε μεν για την οικολογική καταστροφή, αλλά η φράση της ενείχε και άλλη ερμηνεία. Η άδεια των γιατρών στις αρχές Νοεμβρίου να πετάξει με ελικόπτερο από το κάστρο του Windsor στο παλάτι του Sandringham στο Norfolk αναπτέρωσε το ηθικό του περιβάλλοντός της αλλά και των υπηκόων της, οι οποίοι σε πρόσφατη δημοσκόπηση του You Gov την κατατάσσουν στην πρώτη θέση μεταξύ των μελών της οικογενείας της με 71% θετικών προτιμήσεων. Ακολουθούν με 65% ο εγγονός της, πρίγκιπας William, με 62% η σύζυγός του Kate, με μόλις 24% ο υιός της Charles, με 1% η σύζυγός του Camilla και ο πρίγκιπας Harry, ενώ αρνητικοί με -26% είναι η Meghan Markle και με -73% ο prince Andrew. Ο τελευταίος ευρίσκεται εν μέσω ενός σκανδάλου που τον εμπλέκει σε ένα δίκτυο πορνείας οργανωμένο από τον Αμερικανό δισεκατομμυριούχο Jeffrey Epstein. Σύμφωνα με τη μήνυση που υπέβαλε τον Αύγουστο του τρέχοντος έτους η Virginia Giuffre, η οποία το 2000, όταν είχαν την πρώτη τους ερωτική συνεύρεση ήταν 16 ετών, «ένας από τους ισχυρότερους άνδρες στην Γη», όπως τον χαρακτηρίζει, την εξεμεταλλεύθη σεξουαλικώς πλειστάκις, από τις Παρθένες Νήσους έως το Λονδίνο και τη Νέα Υόρκη.

O P I N I O N

Η βασίλισσα Ελισάβετ Β΄ κινηματογραφώντας την άφιξη του πλοίου συνοδείας «Black Prince» κατά τη διάρκεια της περιοδείας στέψης της τον Δεκέμβριο του 1953.

Hulton Archive, Rolls Press / Popperfoto Getty Images / Ideal Image

O P I N I O N

Η βασίλισσα Ελισάβετ Β΄ και μέλη της βρετανικής βασιλικής οικογένειας παρακολουθούν το Badminton Horse Trials στο Gloucestershire της Αγγλίας, στις 20 Απριλίου του 1969.

Αντιλαμβανόμενη τη σοβαρότητα της καταστάσεως του δευτερότοκου υιού της, η βασίλισσα πήρε αμέσως τα απαραίτητα μέτρα, αποσύροντάς τον από τον δημόσιο βίο. Στην περίπτωση του εγγονού της πρίγκιπος Harry, η απόσυρσις έγινε παρά τη θέλησή της, με τον ίδιο να ακολουθεί τη σύζυγό του Μeghan Markle στις ΗΠΑ και να επιδίδεται σε ένα ανοίκειο ξεκαθάρισμα λογαριασμών με το Παλάτι.

Σε όλες τις φουρτούνες είχε δίπλα της, μέχρι τον περασμένο Απρίλιο, τον «Rock» της, τον «Βράχο» της, τον ελληνικής καταγωγής πρίγκιπα Φίλιππο, δούκα του Εδιμβούργου. Με αυτόν έμαθε να γελάει και να νιώθει ελεύθερη από την ασφυξία του πρωτοκόλλου. Ήταν εκείνος που κάθε βράδυ με τις μιμήσεις του και το ωμό του χιούμορ τη βοηθούσε να αποσυμπιεσθεί και να χαλαρώσει. Ποιος άλλος θα τολμούσε να την προσφωνεί «κουνουπιδοκεφαλάκι μου», λόγω της κομμώσεώς της, ή, ακόμη, «λουκανικάκι μου»; Ποιος άλλος θα της ζητούσε να μιμηθεί τους πρωθυπουργούς και ιδιαίτερα την «ανυπόφορη» Margaret Thatcher; Αυτές οι παραστάσεις, τα «one woman shows», τη διασκέδαζαν σε τέτοιο βαθμό τις ώρες του δείπνου, ώστε την επομένη το πρωί να έχει την καλή διάθεση να συνεχίσει τις δραστηριότητες που επέβαλλε το καθήκον της.

Εάν θέλουμε να μετρήσουμε τα οικογενειακά σκάνδαλα με τα οποία ήλθε αντιμέτωπη η 96χρονη μονάρχις, θα μας χρειασθεί ολόκληρη… εγκυκλοπαίδεια Britannica. Τα αναπαριστά, άλλωστε, με σχεδόν σαδιστική διάθεση η τηλεοπτική σειρά «The Crown», η οποία είναι αφιερωμένη στη ζωή της. Το σοβαρότερο, το δίχως άλλο, ήταν η υπόθεσις της συζύγου του πρωτότοκου υιού της Καρόλου, της αδικοχαμένης, όπως πέρασε στην Ιστορία, πριγκιπίσσης Diana. Τότε –ήταν το μακρινό 1997– ο Θρόνος της κινδύνευσε όπως δύναται κανείς να παρακολουθήσει λεπτομερώς στην ταινία «The Queen». Από την εποχή του Cromwell, τον 17ο αιώνα, το αγγλικό Στέμμα είχε να γνωρίσει παρόμοια απειλή. Και όμως, η Elisabeth R –όπου «R» σημαίνει Reine, βασίλισσα στη γαλλική– έκανε, παρότι δεν της αρέσει να ενεργεί υπό πίεση, ό,τι έπρεπε να πράξει. Γενικώς, η φιλοσοφία της είναι «wait and see», «βλέπουμε και κάνουμε», αλλά ειδικώς στη συγκεκριμένη περίπτωση πήρε την πρωτοβουλία να κηρύξει εθνικό πένθος και να τιμήσει δεόντως τη λαοπρόβλητη νύφη της.

Καθήκον. Είναι η αξία που καθοδήγησε όλη της τη ζωή, και αυτήν ενεφύσησε στον διάδοχό της, που προετοιμάζεται, εδώ και δεκαετίες, να αποδείξει τις ικανότητές του. Ήταν το 1968 όταν ο Κάρολος έλαβε τον τίτλο του Πρίγκιπος της Ουαλίας, τον επίσημο τίτλο του διαδόχου του αγγλικού Θρόνου. Αισίως πλησιάζουμε το 2022. Πενήντα τέσσερα ολόκληρα χρόνια. Μαθηματικώς είναι αδύνατον να σπάσει το ρεκόρ βασιλείας της μητέρας του. Εξήντα οκτώ χρόνια. Μαθηματικώς, επίσης είναι αδύνατον να συναντήσει 13 Προέδρους των ΗΠΑ, όπως δείχνει το χαριτωμένο βιντεάκι στο YouTube με τα εκατομμύρια θεάσεις «Long live the Queen!». 28

E N T E R T A I N M E N T

IL GATTOPARDO «Είμαστε λεοπαρδάλεις, λιοντάρια. Αυτοί που θα πάρουν τη θέση μας είναι τσακάλια, ύαινες. Και όλοι εμείς, λεοπαρδάλεις, τσακάλια και πρόβατα, θα συνεχίσουμε να πιστεύουμε ότι είμαστε το αλάτι της γης».

εκαετία του 1860. Η αριστοκρατία αγωνίζεται να συντηρηθεί ενάντια στο σκληρό τοπίο της Σικελίας. Η κλασική ταινία του Luchino Visconti “«Il Gattopardo», γνωστή και ως «Η Λεοπάρδαλη της Σικελίας», είναι ιστορικό επικό δράμα παραγωγής 1963, που παρακολουθεί με εσκεμμένα αργό ρυθμό την εξασθένηση του ευγενούς σπιτιού του Fabrizio Corbero, πρίγκιπα της Salina (της Λεοπάρδαλης), και την αντίστοιχη ανάδειξη του εξαιρετικά πλούσιου πρώην αγρότη Don Calogero Sedara. Ο ίδιος ο πρίγκιπας αρνείται να κάνει δραστικά βήματα για να σταματήσει την παρακμή της προσωπικής του περιουσίας ή να βοηθήσει στην οικοδόμηση μιας νέας Σικελίας, αλλά ο ανιψιός του Tancredi, πρίγκιπας των Falconeri, κολυμπάει με το κύμα και διασφαλίζει τη θέση του, παίρνοντας για σύζυγο την όμορφη κόρη του Don Calogero Sedara, Angelica. Μέσα από έναν πολυτελή χορό διάρκειας 40 λεπτών, ο Tancredi συστήνει την Angelica στην κοινωνία και στο προσκήνιο έρχεται η εξέλιξη των πραγμάτων. Το αριστούργημα του Visconti, που κέρδισε Χρυσό Φοίνικα στο Φεστιβάλ των Καννών το 1963 και μία υποψηφιότητα για Όσκαρ Κοστουμιών, αποτελεί κινηματογραφική μεταφορά του μυθιστορήματος του G. Tomasi di Lampedusa. Περιγράφει το πέρασμα μιας εποχής στην Ιταλία του 19ου αιώνα, καθώς και το πέρασμα από την κυριαρχία της αριστοκρατίας σε αυτήν της πλούσιας αστικής τάξης, αποτελώντας μια τοιχογραφία με ιστορική αλλά και διαχρονική σημασία για τη νέα και την παλιά τάξη. Πρωταγωνιστούν ο Alain Delon και η Claudia Cardinale, αμφότεροι στο απόγειο της σχεδόν εξωπραγματικής ομορφιάς τους, και ο Burt Lancaster, που πέτυχε το αναπάντεχο: ακόμα και ντουμπλαρισμένος, είναι τόσο εκφραστικός που συνεπαίρνει το κοινό, μέσα από μια ερμηνεία που ο ίδιος θεωρεί την καλύτερη της καριέρας του.

ΤΟ «IL GATTOPARDO» ΠΕΡΙΓΡΆΦΕΙ ΤΟ ΠΈΡΑΣΜΑ ΜΙΑΣ ΕΠΟΧΉΣ ΣΤΗΝ ΙΤΑΛΊΑ ΤΟΥ 19ου ΑΙΏΝΑ, ΑΠΌ ΤΗΝ ΚΥΡΙΑΡΧΊΑ ΤΗΣ ΑΡΙΣΤΟΚΡΑΤΊΑΣ ΣΕ ΑΥΤΉΝ ΤΗΣ ΠΛΟΎΣΙΑΣ ΑΣΤΙΚΉΣ ΤΆΞΗΣ, ΑΠΟΤΕΛΏΝΤΑΣ ΜΙΑ ΤΟΙΧΟΓΡΑΦΊΑ ΜΕ ΙΣΤΟΡΙΚΉ ΑΛΛΆ ΚΑΙ ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΉ ΣΗΜΑΣΊΑ. 31

Sunset Boulevard / Getty Images / Ideal Image, Alamy / Visual Hellas

E N T E R T A I N M E N T

Οι ηθοποιοί Burt Lancaster, Claudia Cardinale και Alain Delon στα γυρίσματα της ταινίας.

Η διαδικασία των γυρισμάτων όμως δεν ήταν καθόλου εύκολη. Ο Visconti δεν ήταν ικανοποιημένος με την επιμονή των παραγωγών να έχει ο Lancaster τον πρωταγωνιστικό ρόλο. Δεν πίστευε πως μπορεί να τον υποστηρίξει. Η πεποίθηση αυτή προκάλεσε εντάσεις μεταξύ τους κατά τις πρώτες εβδομάδες. Η σκληρή συμπεριφορά του Visconti προς τον Lancaster οδήγησε σε κλιμάκωση πάνω στο σετ. Αυτό όμως είχε ένα αναπάντεχο αποτέλεσμα: ο σκηνοθέτης εντυπωσιάστηκε τόσο πολύ με το πάθος και την ειλικρίνεια που επέδειξε ο Lancaster, που τελικά οι δυο τους ανέπτυξαν μια στενή και φιλική σχέση για

τον υπόλοιπο χρόνο που διήρκεσαν τα γυρίσματα. Πόλεμος, πάθη, κοστούμια και σκηνικά πολυεκατομμυρίων (πολλές σκηνές είναι γυρισμένες σε παλάτι), ερμηνείες με εύρος και μια αδιόρατη σκηνοθετική μελαγχολία συνθέτουν ένα φιλμ κλασικό, το οποίο, αν και πολυτελές, δεν έχει τίποτα το υπερφίαλο. Παρά το πλούσιο ντεκόρ, τα πλάνα του Visconti χαρακτηρίζονται από λιτότητα, ενδείξεις ώριμου κινηματογραφιστή που δεν αναλώνεται σε άσκοπους εντυπωσιασμούς και ξέρει πως ό,τι λάμπει δεν είναι χρυσός. Αλλά και να είναι, κάποιες φορές δεν έχει καμία, μα καμία σημασία. 32

E N T E R T A I N M E N T

Η ΣΚΛΗΡΉ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΤΟΥ VISCONTI ΠΡΟΣ ΤΟΝ LANCASTER ΟΔΉΓΗΣΕ ΣΕ ΚΛΙΜΆΚΩΣΗ ΠΆΝΩ ΣΤΟ ΣΕΤ. ΑΥΤΌ, ΌΜΩΣ, ΕΊΧΕ ΈΝΑ ΑΝΑΠΆΝΤΕΧΟ ΑΠΟΤΈΛΕΣΜΑ: Ο ΣΚΗΝΟΘΈΤΗΣ ΕΝΤΥΠΩΣΙΆΣΤΗΚΕ ΤΌΣΟ ΠΟΛΎ ΜΕ ΤΟ ΠΆΘΟΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΙΛΙΚΡΊΝΕΙΑ ΠΟΥ ΕΠΈΔΕΙΞΕ Ο LANCASTER, ΠΟΥ ΤΕΛΙΚΆ ΟΙ ΔΥΟ ΤΟΥΣ ΑΝΈΠΤΥΞΑΝ ΜΙΑ ΣΤΕΝΉ ΚΑΙ ΦΙΛΙΚΉ ΣΧΈΣΗ.

O P I N I O N

«I’M JACKIE O» ΤΟΥ ΧΡΗΣΤΟΥ ΖΑΜΠΟΥΝΗ

ίχα πάντα την απορία πόσοι, άραγε, από τους επισκέπτες του «Jackie O Beach club & restaurant», στην παραλία Super Paradise της Μυκόνου, συνδέουν το όνομα με το πρόσωπο. Γεννηθείσα Bouvier, νυμφευθείσα Kennedy, η Jackie επολιτογραφήθη Onassis, εν συντομία «Ο». Υποψιάζομαι ότι πολλοί θα τη θυμούνται λόγω της συνεχούς και αμείωτης δημοσιότητος που τύγχανε η Πρώτη Κυρία των ΗΠΑ.

Εκεί, μεταξύ άλλων, υποδεικνύει ότι πίσω από τη δολοφονία του συζύγου της στις 22 Νοεμβρίου 1963 στο Dallas του Texas, ευρίσκεται ο ίδιος ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ, o Τεξανός Lindon Johnson, που θεωρούσε τον Κένεντι υπερβολικά φιλελεύθερο (liberal). Η κατηγορία αυτή μέχρι τη στιγμή που γράφονται τούτες οι γραμμές παραμένη αναπόδεικτη και δεν περιλαμβάνεται, για νομικούς λόγους, στο θαυμάσιο ντοκιμαντέρ.

Ένα ντοκιμαντέρ μετά την ταινία του Pablo Larrain –καταπληκτική η υποψήφια για Oscar για τον ρόλο, Natalie Portman– έρχεται να μας υπενθυμίσει το λατινικό ρητό «sic transit gloria mundi» – έτσι περνάει η δόξα αυτού του κόσμου. Σε αντίθεση με την αντισυμβατική και εσωτερική ματιά του Χιλιανού σκηνοθέτου στο «Jackie», παραγωγής 2016, το «I Αm Jackie O» του 2020 εστιάζεται, όπως κάθε ντοκιμαντέρ που σέβεται τον εαυτό του, σε πλούσιο αρχειακό υλικό, καθώς και σε μαρτυρίες βιογράφων, ιστορικών, δημοσιογράφων ή απλών ανθρώπων που τη γνώρισαν.

Ιδιαίτερη μνεία για το ελληνικό κοινό πρέπει να γίνει στην Κική Φερούδη-Μουτσάτσου. Δεν είμαι σε θέση να γνωρίζω τι ακριβώς είπε στο σύνολο της συνεντεύξεως που παρεχώρησε στις σκηνοθέτιδες Tanya Maryniak και Anna Wallner η ιδιαιτέρα γραμματεύς του Αριστοτέλη Ωνάση. Εκείνα τα κομμάτια, πάντως, που προεβλήθησαν δεν είναι κολακευτικά ούτε για τον Έλληνα μεγιστάνα ούτε για την πιο διάσημη, τότε, γυναίκα του πλανήτη. Ιδίως για την τελευταία, η κρίσις της ότι τον παντρεύτηκε για τα λεφτά είναι ό,τι πιο κυνικό έχω ακούσει τις τρεις δεκαετίες που καλύπτω το ρεπορτάζ της οικογενείας Ωνάση. Επίσης, δεν αντιλαμβάνομαι τον λόγο της αποστροφής της προς το πρώην αφεντικό της, για το οποίο απεκάλυψε ότι προσέβαλλε τους πάντες όταν θύμωνε και «σκυλόβριζε» συχνά την Τζάκι.

Έχοντας αντιληφθεί πώς λειτουργεί ο Τύπος και ειδικώς η τηλεόρασις, μαζί με τον σύζυγό της και Πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, Τζον Φιτζέραλντ Κένεντι, εξεμεταλλεύθησαν τα μέγιστα τη διασημότητα, με κριτήριο το πολιτικό όφελος. Ήταν από τα πρώτα power couples –ζεύγη εξουσίας– που προέβαλλαν τα παιδιά τους σε στιγμές οικογενειακής ευτυχίας, εικόνες που αναπαρήγαν τα έντυπα και οι δίαυλοι του πλανήτη, δημιουργώντας τον μύθο του τέλειου συζυγικού βίου. Η Τζάκι ασφαλώς και γνώριζε τις απιστίες του ανδρός της, όπως εξομολογήθηκε σε μία από τις σπάνιες συνεντεύξεις που παρεχώρησε στον Arthur Schlesinger Junior, μια εξομολόγη-

Υποσυνειδήτως απέφυγα να αγοράσω το βιβλίο της «Οι γυναίκες του Ωνάση όπως τις έζησα», το οποίο κυκλοφόρησε το 2011, και ενσυνειδήτως καλώ όσους παρακολουθήσουν το ντοκιμαντέρ να βάλουν ένα φίλτρο στα λεγόμενά της. 34

Hulton Deutsch / Getty Images / Ideal Image

ση-χείμαρρο, την οποία η κόρη της Caroline απεφάσισε –παραβαίνοντας τον όρο της μυστικότητος για 50 χρόνια που είχε δώσει η μητέρα της φοβούμενη την αντεκδίκηση– να δώσει στη δημοσιότητα το 2011.

I N T E R V I E W

MONSTRE SACRÉ THE AMAZING LIFE OF LISA SOTILIS ΤΗΣ ΜΑΡΙΑΝΊΝΑΣ ΠΆΤΣΑ ΦΩΤΟΓΡΑΦΟΣ: ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΤΑΡΔΗΣ

Η Λίζα Σωτίλη (Lisa Sotilis) έχει ζήσει δέκα απίθανες ζωές σε μία. Είναι μια καλλιτέχνιδα που το ταλέντο της την ξεχώρισε ως παιδί-θαύμα, έγινε θησαυρός και μούσα του Αλέξανδρου Ιόλα και δεξί χέρι του De Chirico, ο Cartier τής προσέφερε αποκλειστικό συμβόλαιο τη δεκαετία του ’70 για τον σχεδιασμό και την εκτέλεση των πλαισίων για τα ρολόγια του, και γράφει τη δική της ιστορία εδώ και δεκαετίες, με τα έργα της να εκτίθενται σε κορυφαίες αίθουσες τέχνης σε όλο τον κόσμο και τα κοσμήματά της να τα φορούν από βασίλισσες μέχρι τον Rudolf Nureyef και την Claudia Cardinale.

στρίβει το μουστάκι του, έβγαλε το μονοκιάλι του από την τσέπη, το έβαλε στο μάτι του και είπε: “Πολύ ενδιαφέρρρρρον”, με πολλά ρ, ώστε να κάνει εντύπωση στην ομιλία του. Και τότε μας σύστησε ο Ιόλας. Αμέσως ο Dali αγόρασε τα δύο μεγαλύτερα κομμάτια μου για τη γυναίκα του, την Gala. Τα βγάλαμε από τις βιτρίνες όπου ήταν κλειδωμένα και τα πήρε έτσι, χωρίς περιτύλιγμα. Έπειτα, με πήρε να πάμε να φάμε μαζί απέναντι, στο St. Regis hotel. »Ανεβήκαμε σε μια μεγάλη σουίτα με σκούρες κουρτίνες. Και μέσα στο ημίφως είδα ένα πλάσμα απροσδιόριστο να κάθεται σε μια πολυθρόνα. Ήταν η Gala και το πρόσωπό της ήταν καλυμμένο με ωμά κρέατα! Άπλωσε τα χέρια της δεξιά κι αριστερά και της φόρεσαν τα κοσμήματα. Εγώ έβλεπα μόνο τα μάτια της να ανοιγοκλείνουν ανάμεσα στις μπριζόλες. Βλεφάρισε λίγο, είπε “ευχαριστώ” και φύγαμε. Ήταν σουρεαλιστικό.

Η Λίζα γεννήθηκε στην Αθήνα από μια ηρωική οικογένεια, αφού ο παππούς της, ο στρατηγός Ναπολέων Σωτίλης, ήταν διοικητής της 7ης Μεραρχίας που απελευθέρωσε την πόλη των Σερρών τον Ιούνιο του 1913. Η αγάπη της για την τέχνη την ώθησε στο να κάνει κλασικές σπουδές στην Ελλάδα και στην Ακαδημία Καλών Τεχνών της Μπρέρα, στο Μιλάνο. Επίσης έχει δει τη σύζυγο του Dali με μπριζόλες στo πρόσωπο, αλλά λεπτομέρειες μπορείτε να μάθετε παρακάτω, ανάμεσα σε άλλα σουρεαλιστικά και υπέροχα που μου εξιστόρησε από το τηλέφωνο ένα πρωινό, με ενέργεια supernova που εκρήγνυται.

»Ο δεύτερος πελάτης μου ήταν ο De Chirico όταν πήγαμε στη Ρώμη. Πήρε τρία κομμάτια για τη γυναίκα του, η οποία τον τρομοκρατούσε και τον κρατούσε υπό έλεγχο. Δυστυχώς, αυτό το τέρας μεγαλοφυΐας έζησε μια ζωή πολύ περιορισμένη. Πολλοί λένε πως τον γνώριζαν, όμως εγώ ήμουν πάντα μαζί του στο χυτήριο Bonvicini της Βερόνα και κοιμόμουν στο σπίτι του μπροστά από τα αριστουργήματά του. Και γι’ αυτό με εμπιστεύτηκε η γυναίκα του με τα έργα του και είμαι chairman του ιδρύματος De Chirico στην Ουάσιγκτον.

«Ήμουν η μόνη με την οποία ο Αλέξανδρος Ιόλας έκανε αποκλειστικό συμβόλαιο. Τον γνώρισα στο Βερολίνο, όταν έκανα την πρώτη μου έκθεση. Ήταν σαν οπτασία: κυματιστά μαλλιά, μεταξωτό πράσινο κοστούμι, βερικοκί πουκάμισο και γραβάτα… Μου προσέφερε αμέσως συμβόλαιο. Κι έτσι μέσα σε 24 ώρες βρέθηκα στην καλλιτεχνική αυλή του, ανάμεσα σε όλα τα ιερά τέρατα του 20ού αιώνα: Magritte, Picasso, De Chirico. Εγώ ήμουν μικρή, μέσα στην τρελή χαρά, δεν συνειδητοποίησα τίποτα. Κι έχω κρατήσει τον ίδιο χαρακτήρα από παιδί. Είμαι αυθόρμητη, ενεργητική κι έχω ένστικτο, το οποίο αφήνω να με οδηγεί πάντα.

»Έχω ένα αδημοσίευτο γράμμα του Ιόλα που λέει “ό,τι έχω το αφήνω στην Ελλάδα”. Δυστυχώς, λεηλατήθηκαν τα πάντα. Ο Ιόλας είχε ανακαλύψει αγνώστους, τις Πρώτες Επιλογές, τους καλύτερους. Αυτό παραμένει το δώρο του στην ανθρωπότητα και αυτό τον δικαιώνει σε ολόκληρο τον κόσμο. »Ως “παιδί-θαύμα”, είχα έρθει στην Αθήνα να παρακαλέσω τον Σεφέρη αν μπορούσε να γράψει δυο λόγια για μένα, για μια μικρή Ελληνίδα από την Αθήνα που έφτασε ως το Βερολίνο. Είχε περάσει καιρός και δεν είχε ασχοληθεί. Φύγαμε με τον Ιόλα για Μιλάνο. Μόλις φτάσαμε, πήγα σε ένα στέκι καλλιτεχνών στην Μπρέρα. Εκεί γνωρίστηκα με τους θαμώνες, οι οποίοι ήθελαν να μιλήσουν στον νομπελίστα Salvatore Quasimodo, για να γράψει αυτός για μένα.

»Έκανα το πρώτο μου ταξίδι στην Αμερική το ’70. Και ο πρώτος μου πελάτης ήταν ο Dali! Επρόκειτο να ανοίξω την έκθεσή μου στην γκαλερί Ιόλας. Και ξαφνικά μπαίνει μέσα ο Dali σε έξαλλη κατάσταση, μουρμούριζε, ξεφυσούσε… Ο Ιόλας τον πήρε αγκαζέ και ανέβηκαν επάνω. Δεν με σύστησε καν. Ακολουθούσα σιωπηλά και μαγεμένη. Ο Dali εξέτασε το έργο μου. Στύλωσε το ανάστημά του, τέντωσε τον λαιμό του, άρχισε να

I N T E R V I E W

«Η LISA SOTILIS ΕΊΝΑΙ ΈΝΑΣ ΥΠΈΡΟΧΟΣ ΆΝΘΡΩΠΟΣ, ΠΙΟ ΝΈΑ ΑΠΌ ΠΟΛΛΟΎΣ ΝΈΟΥΣ, ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΉ ΠΑΓΚΌΣΜΙΑ ΚΑΛΛΙΤΈΧΝΙΣ, ΚΑΙ ΕΊΝΑΙ ΙΔΙΑΊΤΕΡΗ ΤΙΜΉ ΜΟΥ ΠΟΥ ΤΗ ΓΝΏΡΙΣΑ ΚΑΙ ΤΗ ΦΙΛΟΞΕΝΟΎΜΕ ΣΤΟ MANCODE ΜΕ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΉ ΣΥΝΈΝΤΕΥΞΗ». ΘΑΛΉΣ ΠΙΤΟΎΛΗΣ

I N T E R V I E W

1. Με τον Rudolf Nureyev – άρθρο ιταλικής εφημερίδας. 2. Με τον Αλέξανδρο Ιόλα. 3. Με τον Πρόεδρο των ΗΠΑ Gerald Ford. 4. Με τον Giorgio de Chirico. 38

I N T E R V I E W

1. «Η μεταμόρφωση της Περσεφόνης», γλυπτό της Lisa Sotilis του 1973, επιχρυσωμένος μπρούντζος, με διαστάσεις 46 x 26. 2. «Αδάμ και Εύα», γλυπτό του 2007, πατιναρισμένος και γυαλισμένος μπρούντζος, 143 x 89, βάση τραπεζιού. 3. «Το ποίημα της Σαπφούς», γλυπτό του 2006, επιχρυσωμένος μπρούντζος, 58 x 60. 4. «Κόρες», πίνακας του 1986, λάδι σε καμβά 100 x 70. 5. «Μοντέρνες Καρυάτιδες», πίνακας του 1996, λάδι σε καμβά 100 x 80. »Του τηλεφώνησαν και ήρθε να με βρει την επόμενη μέρα. Και μέσα από μένα ο Quasimodo ανακάλυψε την Ελλάδα. Ακύρωσε όλα τα ραντεβού του κι έμεινε μαζί μου μέχρι το βράδυ, μαζί με τη γραμματέα του που σημείωνε τα πάντα. Πήγα για ύπνο ευτυχισμένη. Θα έφευγα σε δύο μέρες, οπότε θεωρούσα απίθανο το να προλάβει να μου γράψει κάτι. Μα την επομένη μού τηλεφώνησαν για να πάω να πάρω το γραπτό. Κι ενώ περίμενα 4-5 γραμμούλες, είδα πως είχε γράψει 6-7 σελίδες. Ήταν το μεγαλύτερο κομμάτι που έγραψε για κάποιον! Και ήμουν πιτσιρίκα! Για τον De Chirico έγραψε λιγότερα! Ο Quasimodo ουσιαστικά προέβλεψε την όλη μου σταδιοδρομία. Φυσικά δεν ήταν όλα εύκολα, ειδικά για ένα κορίτσι από την Ελλάδα. Όταν με βράβευαν τις πρώτες φορές στην

Ιταλία, ως άγνωστη, σαν ανακάλυπταν πως είμαι κορίτσι και Ελληνίδα, έκαναν ξανά τη διαδικασία ώστε να βάλουν δίπλα μου κι ένα αγοράκι. »Σήμερα, αν κανείς δεν είναι οργανωμένος, δεν γίνεται πασίγνωστος. Τα πράγματα έχουν αλλάξει πολύ. Πλέον ο καλλιτέχνης έχει γίνει βιομήχανος και οι περισσότεροι τα κάνουν όλα στους υπολογιστές, μόνο εγώ πάω στο χυτήριο. Και είμαι η μόνη στον κόσμο που κάνω αποκλειστικά μοναδικά κομμάτια, διότι δεν με ενδιαφέρει το χρήμα και η παραγωγή. Με ενδιαφέρει η δική μου ικανοποίηση. Και τα κοσμήματα που δημιουργώ δεν είναι απλώς κοσμήματα. Σαφώς φοριούνται, αλλά είναι μικρογλυπτική, με μια ειδική τεχνοτροπία που μόνο εγώ εφαρμόζω. 39

I N T E R V I E W

Η Lisa Sotilis φωτογραφημένη από τον Andy Warhol.

»Πάντα είχα ένα αστεράκι πάνω από το κεφάλι μου. Mου συμβαίνουν στη ζωή τα πιο απίθανα πράγματα και για μένα είναι κανονικά! Και αυτό είναι σωστό. Δεν με ενδιαφέρει η κανονικότητα και τα κανονικά ρεύματα, γιατί δεν έχω τίποτα κανονικό πάνω μου! Το κανονικό σήμερα το έχουμε ως δεδομένο. Αλλά δεν προχωρά έτσι ο κόσμος κι εγώ είμαι επαναστάτρια. Έχω κάνει αλλαγές, αλλά πάντα χωρίς βία. »Αυτή την περίοδο, μου κάνουν αφιέρωμα στο κρατικό μουσείο στη Ρωσία. Την έκθεση την ετοίμασαν μέσα σε λίγους μήνες. Κι εγώ για πρώτη φορά ανακαλύπτω τον ανατολικό πολιτισμό, για τον οποίο στην πραγματικότητα ξέρουμε πολύ λίγα, μόνο όσα μας δίνουν εκείνοι έτοιμα. Κι ενώ ο δυτικός πολιτισμός είναι αυτός που με έχει αναδείξει, είναι ο ανατολικός που σήμερα βρίσκεται σε άνοδο. Έτσι, βρίσκομαι κι εγώ πάλι σε άνοδο, στην “εκεί” μεριά! »Η τέχνη είναι υπεράνω όλων των πολιτικών και όχι μόνο. Και ο δυτικός κόσμος χρωστάει στην Ελλάδα. Κάθε μουσείο του κόσμου θα έπρεπε να κάνει ένα Tribute to Greece. Μία δεκάρα αν έδιναν από κάθε εισιτήριο, θα εξαλειφόταν το χρέος της Ελλάδας. Η Ελλάδα ποτέ δεν ζήτησε χρηματική αξία για τις επιστημονικές και καλλιτεχνικές της ανακαλύψεις, ενώ οι καινοτομίες και η παροχή πνευματικού πλούτου που έχει δώσει στον κόσμο είναι ανεκτίμητες. Πρέπει λοιπόν να κάνουμε ένα διεθνές γκρουπ από ανθρώπους που δεν θα έχουν την παραμικρή διάθεση να επωφεληθούν από αυτό και να σβηστεί το άδικο χρέος που μας έβαλε η Ευρώπη και θα το χρωστάνε τόσες γενιές. Δεν μπορώ να το οργανώσω εγώ, αλλά μπορώ να είμαι η νονά του εγχειρήματος και θα φροντίσω να το πάω όσο πιο μακριά μπορώ, να το φτάσω μέχρι την Κίνα. Όλα είναι θέμα ενέργειας. Και είμαι βέβαιη πως έχω έρθει εδώ με μια αποστολή και θα την ολοκληρώσω». 41

I N T E R V I E W

O Nureyev με τη Lisa.

A D V E R T O R I A L

ONE OF A KIND O οίκος Montblanc δημιούργησε μια μοναδική εκδοχή του εμβληματικού μοντέλου 1858 Geosphere με φούξια καντράν και το διέθεσε στη δημοπρασία του The Pink Dial Project, με στόχο την ενίσχυση της έρευνας κατά του καρκίνου του μαστού... ΑΠΌ ΤΗ ΦΑΝΉ ΖΑΦΡΆΚΑ-ΘΕΜΕΛΊΔΗ Στις 25 Οκτωβρίου πραγματοποιήθηκε η πρώτη φιλανθρωπική δημοπρασία The Pink Dial Project, με στόχο τη συγκέντρωση χρημάτων για την έρευνα και την αντιμετώπιση του καρκίνου του μαστού, μιας ασθένειας η οποία απασχολεί όχι μόνο τις γυναίκες, αλλά και μερίδα του ανδρικού πληθυσμού. Πίσω από το The Pink Dial Project κρύβονται το έγκριτο περιοδικό ωρολογοποιίας Revolution, το ανδρικό περιοδικό The Rake και τα κορυφαία ιστολόγια από τον χώρο του ρολογιού και του κοσμήματος Fratello Watches, Time+Tide, Loupe This, The Eye of Jewelry. Στο φιλανθρωπικό project συμμετείχαν πολλές ωρολογοποιίες, οι οποίες δημιούργησαν η καθεμία από ένα και μοναδικό ρολόι. Ποιος ήταν ο κοινός παρονομαστής όλων των ρολογιών που βγήκαν στο σφυρί; Το ροζ χρώμα, ανάλογα με την έμπνευση του εκάστοτε σχεδιαστή. Όλα τα έσοδα από τη δημοπρασία προορίζονται για την Ένωση Διεθνούς Ελέγχου του Καρκίνου (UICC), μια μη κερδοσκοπική οργάνωση με έδρα τη Γενεύη, στην οποία συμμετέχουν περί τις 1.180 οργανώσεις σε περισσότερες από 170 χώρες. Η ιδέα είναι εξαιρετική, αφενός μεν γιατί εξασφαλίζει σημαντικούς πόρους για έναν ιερό σκοπό, αφετέρου δε γιατί ευθύνεται για τη δημιουργία μοναδικών στο είδος τους ρολογιών που μπορεί να αποκτήσει κανείς μόνο μέσω δημοπρασίας, προς μεγάλη ικανοποίηση των απανταχού συλλεκτών. Ο οίκος Montblanc συμμετείχε στο The Pink Dial Project με μια αναπάντεχη εκδοχή του εμβληματικού 1858 Geosphere.

οποία είναι πάντοτε συνδεδεμένη με την τοπική ώρα. Ο μεσημβρινός αναφοράς του γεωγραφικού μήκους σε κάθε ημισφαίριο είναι μια γραμμή καλυμμένη με SuperLumiNova®. Όπως σε όλα τα Geosphere, οι περιστρεφόμενες υδρόγειοι του ρολογιού έχουν επάνω τους κόκκινες κουκκίδες που σηματοδοτούν τις Επτά Κορυφές του κόσμου, σύμφωνα με τη λίστα του θρυλικού ορειβάτη Reinhold Messner. Στο πίσω μέρος της κάσας από τιτάνιο υπάρχει μια εικόνα του όρους Mont Blanc, η πλήρης λίστα του Messner, μία πυξίδα, καθώς και η φράση «Piece Unique», που βεβαιώνει τη μοναδικότητα του ρολογιού. Η εκπληκτική απεικόνιση του τοπίου γίνεται μέσω χάραξης με λέιζερ, ενώ για τη δημιουργία των χρωμάτων χρησιμοποιείται μια πρωτοποριακή μέθοδος οξείδωσης του μετάλλου και πάλι με λέιζερ. Αναλόγως του βαθμού οξείδωσης προκύπτει και άλλο χρώμα. Το αρμονικό σύνολο ολοκληρώνει ένα πολυτελές λουράκι από μαύρο δέρμα με φούξια ραφές. Όπως προαναφέραμε, το συγκεκριμένο μοντέλο είναι ένα και μοναδικό και δημιουργήθηκε για φιλανθρωπικό σκοπό. Η συλλογή της Montblanc όμως έχει αρκετές εκδοχές του 1858 Geosphere, για να βρει κανείς το ρολόι που του ταιριάζει. Η δημοπρασία του The Pink Dial Project ξεκίνησε στις 25 Οκτωβρίου μέσω της ιστοσελίδας Loupe This και διήρκεσε επτά ημέρες. Το ενδιαφέρον του κοινού ήταν μεγάλο και το ποσό που συγκεντρώθηκε σεβαστό (πάνω από μισό εκατομμύριο δολάρια). Το Montblanc 1858 Geosphere πουλήθηκε έναντι 17.000 δολαρίων (σχεδόν τρεισήμισι φορές περισσότερο από ένα κανονικό Geosphere).

Το ρολόι Το Montblanc 1858 Geosphere Pink Dial Unique Piece έχει κάσα διαμέτρου 42 mm από τιτάνιο με μαύρη επίστρωση DLC (Diamond Like Carbon). Η διπλής κατεύθυνσης περιστρεφόμενη οδοντωτή στεφάνη έχει επιφάνεια από γυαλιστερό μαύρο κεραμικό με τα τέσσερα σημεία του ορίζοντα χαραγμένα επάνω της και γεμισμένα με φωσφορίζουσα Super-LumiNova. Υπέροχο το ροζ-φούξια καντράν με τις δύο χαρακτηριστικές θολωτές περιστρεφόμενες υδρογείους και την πρωτοποριακή λειτουργία παγκόσμιας ώρας. Όπως όλα τα Montblanc 1858 Geosphere, το μοναδικό αυτό ρολόι κρύβει στο εσωτερικό του ένα πραγματικό διαμάντι: τον αυτόματο Calibre MB 29.25, ο οποίος κατασκευάζεται αποκλειστικά in-house και διαθέτει παγκόσμια ώρα με δύο περιστρεφόμενες υδρογείους που αναπαριστούν το βόρειο και το νότιο ημισφαίριο της Γης και πραγματοποιούν μία πλήρη περιστροφή κάθε 24 ώρες. Περιβάλλονται από μία κλίμακα με τις 24 χρονικές ζώνες και διαθέτουν και ένδειξη ημέρας/νύχτας. Η δεύτερη ώρα εντοπίζεται στο 9, ενώ στο 3 βρίσκεται η ημερομηνία, η

Αποκλειστικός αντιπρόσωπος: Τζάννες (τηλ. 210-3253610). Info: www.montblanc.com 44

A D V E N T U R E

EVERYTHING IS POSSIBLE NIRMAL PURJA ΤΟΥ ΠΑΝΟΥ ΤΑΜΠΗ

«Μη φοβάσαι να κάνεις μεγάλα όνειρα» ακούγεται να λέει ο ορειβάτης Nirmal Purja στην αρχή του ντοκιμαντέρ «14 Peaks: Nothing Is Impossible». Κι αν κάποιος το έχει κάνει πράξη, είναι ο ίδιος που το 2019 κατάφερε να «σπάσει» έξι παγκόσμια ρεκόρ, κατακτώντας 14 κορυφές ορέων 8.000 μέτρων μέσα σε επτά μήνες. Αξίζει να σημειωθεί ότι μέχρι τότε το ρεκόρ γι’ αυτή την ανάβαση ήταν λίγο κάτω από οκτώ χρόνια. Ο Purja, σήμερα 38 ετών, πρώην στρατιώτης των Gurkha του Νεπάλ και μέλος των Ειδικών Δυνάμεων του Ηνωμένου Βασιλείου, ξεκίνησε μαζί με μια ομάδα φωτογράφων - βιντεογράφων ένα ταξίδι από το Νεπάλ, που συνεχίστηκε στο Πακιστάν και το Θιβέτ και περιλάμβανε την ανάβαση σε διάσημες και δύσκολες κορυφές, όπως το Έβερεστ, το Κ2 και η Αναπούρνα. Η αποστολή τους ονομάστηκε «Project Possible».

Courtesy of Nirmal Purja Project Possible Ltd

Μέσα από δύσκολες και ακραίες συνθήκες, με χιονοστιβάδες, τραυματισμένους ορειβάτες κι άλλους που υποφέρουν από εγκεφαλικό οίδημα (HACE) λόγω του μεγάλου υψομέτρου, όλη η ομάδα δεν τα παρατά στιγμή και συνεχίζει. Βασισμένο στο βιβλίο «Beyond Possible», το ντοκιμαντέρ «14 Peaks: Nothing Is Impossible», το οποίο μπορείτε να παρακολουθήσετε μέσα από τη streaming πλατφόρμα Netflix, είναι ένα συγκλονιστικό ταξίδι που θα σας εμπνεύσει. 46

P R O P O S A L

LET IT SNOW Καταξιωμένος chef και restaurateur, o Γιάννης Λουκάκος παρουσιάζει αποκλειστικά στους αναγνώστες του MANCODE τη συνταγή των γιορτινών κουραμπιέδων. Με αναφορά στις αυθεντικές και παραδοσιακές γεύσεις, ο chef μάς καθοδηγεί βήμα βήμα στο πώς να πετύχουμε το ιδανικό αποτέλεσμα, χρησιμοποιώντας ως βασικό υλικό το βούτυρο ΟΛΥΜΠΟΣ από φρέσκο ελληνικό γάλα. Γιατί, όπως μας λέει, όσο πιο καλό το γάλα, τόσο πιο καλό το βούτυρο. ΦΩΤΟΓΡΑΦΟΣ: ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΤΑΡΔΗΣ

ΚΟΥΡΑΜΠΙΈΔΕΣ: Για 50-60 κομμάτια των 40 γρ.

τουμε το μείγμα με το αλεύρι στο χτυπημένο βούτυρο σταδιακά, μέχρι να ενσωματωθεί όλο. Προσθέτουμε τα αμύγδαλα και στη συνέχεια το ρούμι. Αφαιρούμε τον κάδο από το μίξερ και πλάθουμε τη ζύμη με τα χέρια μας σε ένα ενιαίο κομμάτι.

ΧΡΟΝΟΣ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ: 45 ΛΕΠΤΑ ΥΛΙΚΑ ΠΟΥ ΘΑ ΧΡΕΙΑΣΤΟΥΜΕ ΓΙΑ 50-60 ΚΟΜΜΑΤΙΑ ΤΩΝ 40 ΓΡ. • 300 γρ. βούτυρο αιγοπρόβειο, λιωμένο, ΟΛΥΜΠΟΣ • 350 γρ. βούτυρο αγελάδος ΟΛΥΜΠΟΣ • 220 γρ. ζάχαρη άχνη • 60 γρ. ρούμι μαύρο • 4 γρ. βανίλια φυσική • 2 γρ. μπέικιν πάουντερ • 1.120 γρ. αλεύρι μαλακό • 2 γρ. αλάτι • 250 γρ. αμύγδαλα, καβουρδισμένα και σπασμένα • ζάχαρη άχνη, για το πασπάλισμα

Κόβουμε μπαλάκια ζύμης βάρους 40 γρ. και πλάθουμε τους κουραμπιέδες στο σχήμα που επιθυμούμε. Πιέζουμε ελαφρώς με το δάχτυλο τον κάθε κουραμπιέ στη μέση και τοποθετούμε σε ταψί με λαδόκολλα, αφήνοντας μικρή απόσταση μεταξύ τους. Τέλος, ψήνουμε σε προθερμασμένο φούρνο στους 170°C για 1520 λεπτά, μέχρι να αποκτήσουν πολύ ελαφρύ, ομοιόμορφο χρώμα, γυρνώντας στη μέση της διαδικασίας το ταψί, έτσι ώστε να έρθουν τα μπρος πίσω. Τους βγάζουμε από τον φούρνο, αφήνουμε να κρυώσουν πολύ καλά και τους πασπαλίζουμε με μπόλικη άχνη. Tips: *Βάζοντας το μείγμα με το αλεύρι σε μια σακούλα, μας διευκολύνει να το ρίχνουμε με πιο ελεγχόμενη ροή μέσα στον κάδο του μίξερ την ώρα της διαδικασίας.

ΕΚΤΕΛΕΣΗ Σε ένα μπολ βάζουμε το αλεύρι, το μπέικιν πάουντερ και το αλάτι και ανακατεύουμε με ένα κουτάλι μέχρι να ανακατευτούν όλα τα υλικά καλά. Στον κάδο του μίξερ προσθέτουμε το βούτυρο με την άχνη και τη βανίλια. Με το σύρμα χτυπάμε σε δυνατή ταχύτητα μέχρι να αφρατέψει και να ασπρίσει το βούτυρο, για 15-20 λεπτά περίπου. Χαμηλώνουμε την ταχύτητα και αρχίζουμε να προσθέ-

*Μπορούμε να σπάσουμε τα καβουρδισμένα αμύγδαλα βάζοντάς τα μέσα σε μια σκληρή σακούλα zip και, αφού τη διπλώσουμε και τα απλώσουμε σε μονή στρώση, να τα χτυπήσουμε χρησιμοποιώντας έναν πλάστη, μέχρι να έρθουν στο επιθυμητό μέγεθος. 47

P R E S E N T A T I O N

MUSIC IS LIFE ΤΗΣ ΕΛΕΝΗΣ ΧΡΙΣΤΙΚΑ

Επιστρέφεις σπίτι αργά το απόγευμα, μετά από μια δημιουργική αλλά κουραστική ημέρα. Μετά από ένα αναζωογονητικό ντους κάθεσαι και χαλαρώνεις στην πολυθρόνα σου. Επιλέγεις να παίζει στα ηχεία η playlist με κατάλληλο mood γι’ αυτή την ώρα. Ακούγοντας τη μουσική, κλείνεις τα μάτια σου, ηρεμείς και σιγά σιγά η ένταση της ημέρας υποχωρεί.

διασμό που βρίσκουμε σε όλες τις δημιουργίες της Harman Kardon. Ο κρυστάλλινος ήχος επιτυγχάνεται μέσω των δύο 25 mm διπλών tweeters και του ισχυρού ενσωματωμένου μπάσου, όσο η επαναφορτιζόμενη μπαταρία του χαρίζει αυτονομία για 8 ώρες. Για ακόμα πιο έντονη ηχητική απόλαυση, μπορείτε να συνδέσετε ασύρματα δύο ηχεία OnyxStudio 7, μέσω της δυνατότητας Harman Kardon Wireless Dual Sound.

Η Harman Kardon, για περισσότερα από 65 χρόνια, διατηρεί επάξια την ιδιότητα του leader στον τομέα της ηχητικής μηχανικής και του σχεδιασμού. Κάθε δημιουργία της είναι εκτός της τεχνολογικής υπεροχής και υψηλής αισθητικής. Μετά τη σειρά ηχείων Citation, η Harman Kardon παρουσιάζει τώρα το νέο φορητό Bluetooth ηχείο της, OnyxStudio 7, το οποίο ενσωματώνει, τόσο σε επίπεδο εμφάνισης όσο και απόδοσης, όλη τη φιλοσοφία της εταιρείας. Το νέο μοντέλο διακρίνεται για τον ισχυρό, στερεοφωνικό ήχο που προσφέρει αλλά και τον χαρακτηριστικό βιομηχανικό σχε-

Τα υψηλής ποιότητας υλικά κατασκευής και η λεία λαβή από ανοδιωμένο αλουμίνιο προσφέρουν έναν κομψό, στρογγυλό σχεδιασμό στο ηχείο, όσο παράλληλα καθιστούν εύκολη τη μεταφορά και τη στήριξή του. Θα το βρείτε σε τρεις διαφορετικές χρωματικές επιλογές: μαύρο, μπλε και γκρι. Επίσημος διανομέας: WaveMotion S.A. www.wavemotion.gr 48

P R E S E N T A T I O N

ΓΑΛΆΖΙΑ ΑΠΟΣΤΟΛΉ ΔΙΆΣΩΣΗΣ Τι χρειάζεται για να σωθούν τα πιο ευαίσθητα θαλάσσια οικοσυστήματα του πλανήτη; Όραμα και συντονισμένες προσπάθειες. Σαν αυτές της κορυφαίας ωκεανογράφου Sylvia Earle και της παγκόσμιας εκστρατείας Mission Blue, υπό την αιγίδα της Rolex.

ΑΠΌ ΤΗ ΦΑΝΉ ΖΑΦΡΆΚΑ-ΘΕΜΕΛΊΔΗ

Η δέσμευση της Rolex για τη διάσωση των ωκεανών απαιτεί και τα κατάλληλα «εργαλεία». Όπως το καταδυτικό Sea-Dweller, που είναι στεγανό μέχρι 1.220 μ. βάθος.

Οι ωκεανοί αντιπροσωπεύουν σχεδόν τα τρία τέταρτα της επιφάνειας της Γης και φιλοξενούν την πλειονότητα της βιοποικιλότητας στον πλανήτη. Αντιμετωπίζουν όμως σοβαρά προβλήματα. Σύμφωνα με τα επιστημονικά δεδομένα, σχεδόν το ένα τρίτο των ζωντανών οργανισμών στους ωκεανούς έχει χαθεί λόγω της κλιματικής αλλαγής και της ανθρώπινης δραστηριότητας. Σχεδόν το ήμισυ των κοραλλιογενών υφάλων έχουν εξαφανιστεί ή έχουν υποστεί σοβαρή καταστροφή. Ο πληθυσμός πολλών ειδών ψαριών που υφίστανται εμπορική εκμετάλλευση έχει μειωθεί κατά 90%, ενώ έχουν δημιουργηθεί εκατοντάδες παράκτιες «νεκρές ζώνες». Η Sylvia Earle πάντως αφήνει ένα ίχνος ελπίδας: «Ο καθένας μας μπορεί να κάνει τη διαφορά, εμπνέοντας τους άλλους. Με πάθος, περιέργεια και ελπίδα, όλοι μπορούμε να αλλάξουμε τα πάντα. Μπορούμε να δημιουργήσουμε έναν αιώνιο πλανήτη για τις επόμενες γενιές». Ποια είναι η Sylvia Earle; Θρυλική ωκεανογράφος, εξερευνήτρια, συγγραφέας τουλάχιστον 225 δημοσιεύσεων και ομιλήτρια, με μακρο-

χρόνια εμπειρία ως επιστήμονας έρευνας πεδίου, ως κυβερνητικός αξιωματούχος και ως διευθύντρια εταιρειών και μη κερδοσκοπικών οργανισμών. Η Sylvia Earle συνεργάζεται με τη Rolex σε εξερευνητικές αποστολές από το 1970 και, το κυριότερο, είναι η πρόεδρος της πρωτοβουλίας Mission Blue, που έχει ως στόχο να συμβάλει στην προστασία του 30% των ωκεανών έως το 2030. Αυτό είναι το έτος-όριο που η Διεθνής Ένωση Διατήρησης της Φύσης (IUCN) έχει ορίσει για την προστασία της υγείας των ωκεανών. Με την υποστήριξη της Rolex, ο οργανισμός Mission Blue πασχίζει να διασφαλίσει ότι τα θαλάσσια οικοσυστήματα και η βιοποικιλότητά τους δεν θα χαθούν για τις μελλοντικές γενιές. Τι είναι οι Περιοχές Ελπίδας; Η Sylvia Earle ξεκίνησε την πρωτοβουλία Mission Blue το 2009, όταν κέρδισε ένα βραβείο TED για «το όραμά της να πυροδοτεί παγκόσμια αλλαγή». Το 2014 στο πλευρό της συντάχθηκε η 50

P R E S E N T A T I O N

1. Σήμερα υπάρχουν σε όλο τον πλανήτη 130 Hope Spots (Περιοχές Ελπίδας). 2 & 3. Οι Νήσοι Αζόρες αποτελούν το πιο πρόσφατο Hope Spot της πρωτοβουλίας Mission Blue.

4. Αν και 86 ετών σήμερα, η εμπνεύστρια του Mission Blue και πρέσβειρα της Rolex, Sylvia Earle, εξακολουθεί να καταδύεται στους βυθούς των ωκεανών. Rolex, με τη δέσμευση να βοηθήσει στην προστασία των ωκεανών. Ο βασικός στόχος του οργανισμού Mission Blue είναι η δημιουργία ενός παγκόσμιου δικτύου Θαλάσσιων Προστατευόμενων Περιοχών (ΘΠΠ), που ονομάζονται Hope Spots, δηλαδή Περιοχές Ελπίδας. Αυτές οι περιοχές θεωρούνται ζωτικής σημασίας για τη διατήρηση ειδών ή περιοχών όπου κοινότητες βασίζονται σε ένα υγιές θαλάσσιο περιβάλλον για να επιβιώσουν. Μέχρι σήμερα έχουν καθιερωθεί 130 Hope Spots σε όλο τον πλανήτη, τα 21 από τα οποία δημιουργήθηκαν το 2019. Σημείο-κλειδί του προγράμματος Mission Blue είναι η ενδυνάμωση των τοπικών κοινωνιών ώστε η αλλαγή να επέλθει από τη δημιουργία ενός παγκόσμιου κύματος υποστήριξης για τη διατήρηση των ωκεανών. Οι άνθρωποι του Mission Blue συνεργάζονται στενά με τις τοπικές κοινωνίες σε τουλάχιστον 69 χώρες του κόσμου, με ενημερωτικές καμπάνιες, προβολή ντοκιμαντέρ και ευαισθητοποίηση του κοινού μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης αλλά και των παραδοσιακών μέσων ενημέρωσης. Επιπλέον, τα τελευταία δώδεκα χρόνια έχουν πραγματοποιηθεί 30 εξερευνητικές αποστολές με τη βοήθεια επιστημόνων και τοπικών παραγόντων, προκειμένου να συγκεντρωθούν πολύτιμα επιστημονικά στοιχεία και να εμπλουτι-

στεί με οπτικοακουστικό περιεχόμενο η ψηφιακή πλατφόρμα του Mission Blue. Οι τρεις πιο πρόσφατες εξερευνητικές αποστολές έγιναν το 2019, στον Κόλπο της Καλιφόρνιας, στη Νήσο Μαλπέλο της Κολομβίας και στα Νησιά Γκαλαπάγκος. Στις 8 Ιουνίου 2021, με αφορμή την παγκόσμια ημέρα των ωκεανών, παρουσιάστηκε το ντοκιμαντέρ «Perpetual Planet: Heroes of the Oceans». Είναι μία παραγωγή του Επιστημονικού Τμήματος του BBC για λογαριασμό της Rolex με κεντρική αφηγήτρια την Sylvia Earle και πρωταγωνιστές επιστήμονες ωκεανολόγους, οι οποίοι εξηγούν τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν σήμερα οι ωκεανοί και τις γενναίες αλλαγές που απαιτούνται για τη διάσωσή τους. Η Rolex παρήγγειλε αυτό το ντοκιμαντέρ ως μέρος της παγκόσμιας εκστρατείας Perpetual Planet, η οποία υποστηρίζει άτομα, οργανισμούς και πρωτοβουλίες που έχουν ως αποστολή την προστασία του περιβάλλοντος και την αντιμετώπιση κρίσιμων ζητημάτων που αφορούν την υγεία του πλανήτη Γη. Μπορείτε να παρακολουθήσετε το ντοκιμαντέρ Perpetual Planet: Heroes of the Oceans στο www.rolex.org. 51

P R E S E N T A T I O N

ΤO ΠΟΛΥΤΙΜΌΤΕΡΟ ΔΏΡΟ ΕΊΝΑΙ Ο ΧΡΌΝΟΣ Η χαρά της προσφοράς γίνεται ακόμη μεγαλύτερη όταν το δώρο που επιλέγουμε έχει συναισθηματική και διαχρονική αξία. Και τι καλύτερο από ένα ρολόι που φέρει την υπογραφή και την αξιοπιστία μιας παραδοσιακής ελβετικής ωρολογοποιίας όπως η Tissot;

ΑΠΌ ΤΗ ΦΑΝΉ ΖΑΦΡΆΚΑ-ΘΕΜΕΛΊΔΗ

Όσο πιο κοντά ερχόμαστε στα Χριστούγεννα και στην Πρωτοχρονιά, τόσο περισσότερο μας απασχολεί τι θα χαρίσουμε στα αγαπημένα μας πρόσωπα. Υπάρχει καλύτερο δώρο από ένα αντικείμενο που βρίσκεται συνεχώς στον καρπό του χεριού και μας συντροφεύει κάθε στιγμή της καθημερινότητάς μας; Γιατί ένα ρολόι είναι φτιαγμένο για να αντέχει στον χρόνο και όταν μάλιστα προέρχεται από κάποιο αγαπημένο πρόσωπο, αποκτά συναισθηματική αξία και μετατρέπεται σε πολύτιμο κειμήλιο που περνά από γενιά σε γενιά. Στην προκειμένη περίπτωση συνοδεύεται και από ένα ιστορικό όνομα, όπως αυτό της Tissot, μιας εταιρείας με σχεδόν 170 χρόνια παράδοσης στην τέχνη της ωρολογοποιίας.

Κάθε Δεκέμβριο, λίγο πριν κλείσει η χρονιά, είναι μια καλή ευκαιρία να μειώνουμε κάπως τους ρυθμούς μας, να κάνουμε έναν απολογισμό των προηγούμενων μηνών και να αναγνωρίζουμε τα πράγματα που έχουν τη μεγαλύτερη αξία στη ζωή μας. Τις στιγμές που περάσαμε με την οικογένεια και τους φίλους μας, τον χρόνο που αφιερώσαμε στον εαυτό μας. Γιατί ο χρόνος που χαρίζουμε στα αγαπημένα μας πρόσωπα είναι ίσως το πολυτιμότερο αγαθό. Ειδικά τώρα που οι γιορτές βρίσκονται προ των πυλών, μας κυριεύει ένα αίσθημα προσφοράς προς τους γύρω μας. Τα δώρα, όμως, δεν είναι απλώς αντικείμενα που προσφέρουμε σε κάποιον άλλο. Είναι και μια δήλωση. Μια δήλωση αγάπης, σεβασμού, εκτίμησης, ευγνωμοσύνης ή επιβράβευσης προς το άτομο στο οποίο απευθύνονται. Είναι μια έκφραση συναισθημάτων και αποδεικνύουν πόση σημασία έχει για εμάς αυτό το πρόσωπο. Με αυτή την κίνηση αποκαλύπτουμε όσα ίσως δυσκολευόμαστε να εκφράσουμε με λόγια.

Κλασική κομψότητα Στη συλλογή της Tissot υπάρχει μια ευρύτατη γκάμα μοντέλων για άνδρες και γυναίκες, η οποία καλύπτει όλα τα γούστα και στιλ. Μερικές από τις ωραιότερες προτάσεις για τον άνδρα θα βρει κανείς 52

P R E S E N T A T I O N

στη συλλογή Tissot Gentleman. Αποτελείται από ρολόγια που ταιριάζουν σε κάθε περίσταση, τα οποία συνδυάζουν ένα δυναμικό και συνάμα διακριτικό design με έναν μηχανισμό υψηλών προδιαγραφών. Ένα από αυτά είναι το νέο Gentleman Powermatic 80 Silicium. Η εργονομικά σχεδιασμένη κάσα του από ανοξείδωτο ατσάλι 316L έχει διάμετρο 40 mm, κρύσταλλο ζαφειριού με αντιανακλαστική επίστρωση και περιβάλλει ένα εντυπωσιακό καντράν σε πράσινο χρώμα με ημερομηνία στο 3. Οι απλικέ ενδείξεις των ωρών και οι δείκτες του φέρουν φωσφορίζουσα επίστρωση, ώστε να είναι ευδιάκριτα ακόμη και στο σκοτάδι. Από το διαφανές καπάκι στο πίσω μέρος της κάσας μπορεί να θαυμάσει κανείς εν δράσει τον αυτόματο Powermatic 80, έναν ελβετικής κατασκευής και υψη-

λής ακριβείας μηχανισμό, ο οποίος είναι εφοδιασμένος με ελατήριο από πυρίτιο (silicium), υλικό που δεν επηρεάζεται από τα μαγνητικά πεδία, εξασφαλίζοντας μεγαλύτερη ακρίβεια. Όπως προδίδει και το όνομά του, ο Powermatic 80 προσφέρει ενεργειακή αυτονομία 80 ωρών. Αυτό σημαίνει ότι μπορείτε να «ξεχάσετε» σε ένα συρτάρι το ρολόι επί τρεις ολόκληρες ημέρες και αυτό να παραμείνει απολύτως λειτουργικό, μέχρι να το ξαναφορέσετε στον καρπό. Το Tissot Gentleman Powermatic 80 Silicium συνδυάζεται με μπρασελέ από ανοξείδωτο ατσάλι και είναι στεγανό μέχρι 100 μέτρα βάθος. Tissot Boutique Athens (τηλ. 210-3616056) Info: www.tissotwatches.com 53

P R E S E N T A T I O N

ΚΑΤΑΔΥΣΕΙΣ ΑΚΡΙΒΕΙΑΣ Η Tudor παρουσιάζει τη νέα γενιά ενός εμβληματικού της ρολογιού. Το Pelagos FXD έχει σχεδιαστεί ως επαγγελματικό εργαλείο υποβρύχιας πλοήγησης σε συνεργασία με τους βατραχανθρώπους του Γαλλικού Πολεμικού Ναυτικού.

ΑΠΌ ΤΗ ΦΑΝΉ ΖΑΦΡΆΚΑ-ΘΕΜΕΛΊΔΗ

Από τη δεκαετία του 1950, όταν κατασκεύασε ένα από τα πρώτα σύγχρονα επαγγελματικά ρολόγια καταδύσεων, και μέχρι τη δεκαετία του 1980, η Tudor προμήθευε το Γαλλικό Ναυτικό με αξιόπιστα εργαλεία βυθού. Τώρα η σχέση εκείνη αναθερμαίνεται με το Pelagos FXD, όπου FXD είναι η συντομογραφία της λέξης Fixed και αναφέρεται στις στιβαρές μπάρες οι οποίες αποτελούν σταθερό κομμάτι της κάσας από τιτάνιο και από τις οποίες περνάει το λουράκι παραμένοντας με ασφάλεια προσδεμένο στον καρπό. Το νέο ρολόι έχει σχεδιαστεί σε συνεργασία με τους βατραχανθρώπους του Γαλλικού Ναυτικού και περιλαμβάνει ειδικά τεχνικά χαρακτηριστικά υψηλών απαιτήσεων. Όπως η μπλε κεραμική στεφάνη με τις 120 προεξοχές, η οποία περιστρέφεται αμφίδρομα, διαθέτει αντίστροφη διαβάθμιση από το 60 έως το 0 και πληροί τις ειδικές απαιτήσεις της υποβρύχιας πλοήγησης, η οποία αποτελεί σπεσιαλιτέ των βατραχανθρώπων. H υποβρύχια πλοήγηση αφορά τη μετακίνηση του δύτη προς ένα συγκεκριμένο σημείο του βυθού, ακολουθώντας μια προδιαγεγραμμένη πορεία, χωρίς ποτέ να αναδύεται στην επιφάνεια. Οι δύτες το κάνουν αυτό πάντα σε ζευγάρια, δεμένοι μεταξύ τους με σχοινί, και εκτελούν

μια σειρά από ευθείες πορείες ακολουθώντας μια μαγνητική πυξίδα. Κολυμπούν με σταθερή ταχύτητα και ορίζουν συγκεκριμένο χρόνο για κάθε κομμάτι της διαδρομής, ολοκληρώνοντας όσα κομμάτια χρειάζεται και χρονομετρώντας το καθένα από αυτά με ακρίβεια. Η πλοήγηση αυτή χρειάζεται επανεκκίνηση της αντίστροφης μέτρησης σε κάθε αλλαγή πορείας. Βέβαια, πέρα από τις επαγγελματικές του προδιαγραφές, το Pelagos FXD είναι ένα εντυπωσιακό σπορ ρολόι. Στιβαρό και κομψό, συνοδεύει τον άνδρα κάθε στιγμή της καθημερινής του ζωής. Έχει σατινέ κάσα 42 mm από τιτάνιο, στεγανή μέχρι 200 μ. βάθος, σκούρο μπλε καντράν με δείκτες τύπου χιονονιφάδας και φοράει υφασμάτινο λουράκι με σύστημα velcro, ενώ συνοδεύεται και από ένα δεύτερο λουράκι από μπλε καουτσούκ. Στο εσωτερικό κρύβει τον αυτόματο Manufacture Calibre MT5602, ο οποίος διαθέτει αντιμαγνητικό ελατήριο από πυρίτιο, πιστοποίηση χρονομέτρου από το COSC και προσφέρει 70 ώρες ενεργειακής αυτονομίας. ROLEX HELLAS: Βαλαωρίτου 5, τηλ. 210-3621138 www.tudorwatch.com 54

A D V E R T O R I A L

PROTERGIA «Δεν έχει όρια το μέλλον που μπορείς να φτιάξεις» ενέργειας– μετασχηματίζεται προσφέροντας ολιστικές υπηρεσίες και ανταγωνιστικά προϊόντα, πάντα μέσα από το πρίσμα της εξοικονόμησης ενέργειας. Με αυτόν τον τρόπο δείχνει τον μόνο δρόμο για το μέλλον του πλανήτη, επιστρατεύει τη γνώση και την καινοτομία και δημιουργεί μια ενέργεια φιλική, ανεξάντλητη και πιο «πράσινη».

Στη νέα εταιρική καμπάνια της Protergia, ο Γιάννης Αντετοκούνμπο αναμετράται με τα στοιχεία της φύσης. Η μάχη φαντάζει άνιση, όμως το κάθε ένα από αυτά συνιστά πηγή ανεξάντλητης καθαρής ενέργειας. «Αν σταθείς δυνατός όσο ο αέρας, το νερό, ο ήλιος και αφήσεις την ενέργειά τους να γίνει η δική σου ενέργεια, τότε δεν έχει όρια το μέλλον που μπορείς να φτιάξεις». Κάπως έτσι, ο Γιάννης προβάλλει τη δική του ισχύ απέναντι σε αυτήn της φύσης, με τη θέλησή του να κινείται συνεχώς μπροστά να του δίνει ώθηση. Αξίες που χαρακτηρίζουν διαχρονικά την Protergia και συνδέονται άρρηκτα με τη συνολική στρατηγική της MYTILINEOS, η οποία έχει στον πυρήνα της τη βιώσιμη ανάπτυξη.

Έχοντας ήδη καταστεί ηγέτιδα στην ελληνική αγορά, η Protergia ενισχύει το ενεργειακό της χαρτοφυλάκιο αντλώντας ενέργεια από τα στοιχεία της φύσης, όπως αιολικά πάρκα, φωτοβολταϊκούς σταθμούς, υδροηλεκτρικά έργα και αποθήκευση ηλεκτρικής ενέργειας. Αρωγός στους εθνικούς στόχους για απανθρακοποίηση, πιστή στο όραμα για ένα μέλλον βιώσιμο για όλους, η Protergia μας καλεί στον γεμάτο δυνατότητες δρόμο που έχει χαράξει, όπου όλα μπορούν να γίνουν πραγματικότητα. Με ορίζοντα ένα καλύτερο και βιώσιμο αύριο για όλους, γιατί δεν έχει όρια το μέλλον που μπορούμε να φτιάξουμε.

Με συνεχείς «πράσινες» επενδύσεις και με γνώμονα την καινοτομία και τη βιωσιμότητα, η Protergia –ο Τομέας Ηλεκτρικής Ενέργειας & Φυσικού Αερίου της MYTILINEOS, της μεγαλύτερης ιδιωτικής εταιρείας 55

Courtesy of Assouline

I N S P I R A T I O N

SPORT OF KINGS ΤΗΣ ΕΛΕΝΗΣ ΧΡΙΣΤΙΚΑ

Στους πιστούς του συγκαταλέγονταν πάντα ηχηρά ονόματα της παγκόσμιας ελίτ, όπως ο Winston Churchill και o Στρατηγός Patton. Έχει λαμπρή και πλούσια ιστορία που δεν γνωρίζει σύνορα και κοινωνικές τάξεις, αντέχοντας στον χρόνο. Ο λόγος για το άθλημα του polo, το οποίο είναι ένα από τα παλαιότερα ομαδικά αθλήματα στον κόσμο και με συμμετοχή σε πέντε προπολεμικές Ολυμπιάδες. Γνώρισε μεγάλη άνθηση στον Μεσαίωνα, ενώ κατά τον 18ο αλλά και τον 19ο αιώνα υπήρξε αρκετά δημοφιλές μεταξύ πολλών βασιλικών οίκων της Ευρώπης. Μέχρι και σήμερα αποτελεί το αγαπημένο άθλημα της βρετανικής βασιλικής οικογένειας – εξ ου και το προσωνύμιο «άθλημα των βασιλέων». Μια οπτική ωδή στο παιχνίδι αποτελεί και ο νέος πολυτελής τόμος «Polo Heritage» του Assouline, ο οποίος, με συγγραφική μαεστρία και τις εξαιρετικές φωτογραφίες της Aline Coquelle, αναλαμβάνει να ταξιδέψει τον αναγνώστη σε όλο τον κόσμο, από τη Μογγολία μέχρι το Μεξικό και από τα Μπαρμπάντος μέχρι το Πακιστάν και στα πιο διάσημα τουρνουά διεθνώς που λαμβάνουν μέρος σε γρασίδι, άμμο ή και χιόνι. Θα ανακαλύψετε τα ιστορικά γήπεδα polo στην Ινδία, την κουλτούρα της υψηλής κοινωνίας του βρετανικού polo αλλά και τα στοιχεία που απαρτίζουν το αργεντίνικο polo, το οποίο έχει δημιουργήσει μερικές από τις πιο επιτυχημένες οικογένειες στο άθλημα. Η εισαγωγή στο βιβλίο είναι του εμβληματικού παίκτη του polo, Αργεντινού Nacho Figueras. 56

A B O U T

ΔΙΑ ΧΕΙΡΌΣ ΚΟΥΈΝΤΙΝ ΤΑΡΑΝΤΊΝΟ Στο παιγνιώδες, ευφυές και γεμάτο χιούμορ μυθιστόρημά του «Κάποτε στο Χόλιγουντ», o Ταραντίνο μοιράζεται με τους αναγνώστες τον ενθουσιασμό και το πάθος του για τον κινηματογράφο και την ποπ κουλτούρα Ο πολυβραβευμένος σκηνοθέτης Κουέντιν Ταραντίνο επιστρέφει, αυτή τη φορά σε ρόλο συγγραφέα, με τη μυθιστορηματική εκδοχή της τελευταίας πολυβραβευμένης ταινίας του «Κάποτε στο Χόλιγουντ», μιας ταινίας-σταθμού στην εντυπωσιακή καριέρα του κορυφαίου δημιουργού. Πρόκειται για ένα μυθιστόρημα που ουσιαστικά αναβιώνει την κινηματογραφική λογοτεχνία, ένα λογοτεχνικό είδος που γνώρισε τεράστια επιτυχία τη δεκαετία του 1970.

κινηματογράφο, ο κασκαντέρ και alter ego του Ρικ, ο Μπουθ Κλιφ, που είναι η επιτομή του κουλ, και η Σάρον Τέιτ, η διάσημη ηθοποιός και σύζυγος του σκηνοθέτη Ρομάν Πολάνσκι, που γίνεται στόχος του Τσαρλς Μάνσον και της εγκληματικής συμμορίας του. Κυριότερος πρωταγωνιστής όμως είναι το ίδιο το Χόλιγουντ και η λαμπερή βιομηχανία του θεάματος της δεκαετίας του ’60. Ο συγγραφέας, με αφηγηματική μαεστρία, πλάθει μια σαγηνευτική πλοκή και δημιουργεί μια νοσταλγική και ρομαντική ατμόσφαιρα. Ταυτόχρονα, πραγματεύεται τη σοκαριστική υπόθεση του Τσαρλς Μάνσον που συντάραξε την Αμερική στα τέλη της δεκαετίας του 1960 και επιχειρεί να ξαναγράψει την ιστορία της Σάρον Τέιτ, αποκαθιστώντας την αδικία.

Στο παιγνιώδες, ευφυές και γεμάτο χιούμορ μυθιστόρημά του, που αποτέλεσε τη μεγάλη έκπληξη της χρονιάς και αναδείχθηκε σε best seller στη λίστα των New York Times, ο Ταραντίνο μοιράζεται με τους αναγνώστες τον ενθουσιασμό και το πάθος του για τον κινηματογράφο και την ποπ κουλτούρα, καθώς και τις εντυπωσιακές γνώσεις του για την ιστορία του σινεμά.

Γραμμένο με πάθος και ένταση και ισορροπώντας μεταξύ κωμικού και τραγικού, το «Κάποτε στο Χόλιγουντ» αποτελεί ένα σαγηνευτικό μυθιστόρημα, μια καθηλωτική αφήγηση και παράλληλα έναν φόρο τιμής του Κουέντιν Ταραντίνο στον μαγικό κόσμο του κινηματογράφου και σε όλα όσα τον διαμόρφωσαν ως σκηνοθέτη.

Πρωταγωνιστές του μυθιστορήματος είναι ο ηθοποιός τηλεοπτικών σειρών Ρικ Ντάλτον, που βλέπει την καριέρα του να καταποντίζεται, πνίγει τον πόνο του στο ουίσκι και αναζητά μια ευκαιρία να πρωταγωνιστήσει στον 58

Michael Ochs / Getty Images / Ideal Image

S A V O I R

V I V R E

S A V O I R

V I V R E

Το savoir vivre του ski ΤΟΥ ΧΡΉΣΤΟΥ ΖΑΜΠΟΎΝΗ Στα τέλη του προηγουμένου αιώνος, ο Homo neogreco, μαζί με τα πούρα, τα ακριβά αυτοκίνητα, τη σαμπάνια, τα λουλούδια στα μπουζούκια, τις βίλες στη Μύκονο και τις μετοχές της Κλωνατέξ, ανεκάλυψε και το χειμερινό ski. Η Αράχωβα στις κλιτύς του Παρνασσού έγινε το νέο El Dorado των κάθε είδους εργολάβων και κατασκευαστών, με τον Άγιο Αθανάσιο να ακολουθεί κατά πόδας στη Βόρειο Ελλάδα. Εκείνη τη «χρυσή» εποχή του Χρηματιστηρίου, υπερμεγέθεις ουρές αυτοκινήτων παρετηρούντο στις ανωφέρειες των ανωτέρω χιονοδρομικών κέντρων την Παρασκευή και στις κατωφέρειες την Κυριακή. Όπως συμβαίνει με κάθε τι καινούργιο και άγνωστο, εσημειώθησαν αρκετές παρατυπίες αλλά και αρκετά ευτράπελα. Η εικόνα γνωστού επιχειρηματία να «καρφώνεται» πάνω σ’ ένα δένδρο, θέλοντας να κάνει επίδειξη στην παρέα του, και να σπάει την κλείδα του με στοιχειώνει ακόμη. Η ασφάλεια είναι ο πρώτος κανών των χειμερινών sports. Όχι μόνον η δική μας, αλλά και των υπολοίπων χιονοδρόμων, οπότε, εάν είμεθα ταχύτεροι και θέλουμε να προσπεράσουμε τους αργούς, φροντίζουμε να το κάνουμε σε σχετική απόσταση. Επίσης, εάν δεν έχουμε το αντίστοιχο επίπεδο, αποφεύγουμε τις μαύρες και τις κόκκινες πίστες, για ευνοήτους λόγους. Οι στάσεις, εάν θέλουμε να ξεκουρασθούμε ή δεν αντέχουν τα πόδια μας, δέον να γίνονται στην άκρη της πίστας και όχι στο κέντρο αυτής. Στην περίπτωση, δε, που είμεθα αρχάριοι, μια σειρά μαθημάτων με δάσκαλο είναι απαραίτητος. Η ειρωνεία σε αυτούς που δεν είναι εξοικειωμένοι με το άθλημα είναι ένα σύνηθες φαινόμενο στα ελληνικά βουνά και όχι μόνον, και αποτελεί ένα καθαρό δείγμα αγενείας. Το ίδιο ισχύει και με τον μη σεβασμό της σειράς στους αναβατήρες, κοινώς lifts. H χρηματοοικονομική κρίσις που ενέσκηψε μετά το 2008 και ταλάνισε τη χώρα μας έως προσφάτως, ξεκαθάρισε κάπως το τοπίο στα χιονοδρομικά κέντρα. Εκείνο –φευ!– που δεν ξεκαθάρισε τελείως είναι οι κακοί τρόποι των νεοεισελθέντων στο «βασίλειο του Μαμωνά». Οι οποίοι θεωρούν εαυτούς «βασιλείς των ορέων και των λαγκαδιών».

S T Y L E

VELVET SLIPPERS NEVER SLEEP ΤΗΣ ΚΑΤΕΡΊΝΑΣ ΡΩΜΑΝΟΎ

Στις αρχές του 19ου αιώνα, τα βελούδινα slippers φοριούνταν ως ένα λειτουργικό και κομψό υπόδημα εσωτερικού χώρου, για να προστατεύουν από τη λάσπη τα ακριβά χαλιά και τα ξύλινα πατώματα που κοσμούσαν τα παλάτια και τα μεγάλα σπίτια της Αγγλίας. Ο αστικός μύθος λέει ότι ήταν ο πρίγκιπας Αλβέρτος της Σαξονίας-Κοβούργου και Γκότα (1819-1861), σύζυγος της βασίλισσας Βικτωρίας, εκείνος ο οποίος άρχισε να φοράει τα βελούδινα slippers του στις επίσημες εκδηλώσεις του Buckingham. Έκτοτε, έγινε κοινός τόπος για τους κυρίους της ανώτερης τάξης να τα φορούν σε λέσχες και σε χώρους καπνιστών.

Albert slippers, συνοδευόμενα με ιδιαίτερα σχέδια, όπως ένα πειρατικό σήμα, στέμματα και θυρεοί. Αν θέλετε, δώστε την προσωπική σας πινελιά επιλέγοντας κεντημένα τα αρχικά ή το μονόγραμμά σας. Μπορούν να συνδυαστούν με ένα ασορτί βελούδινο βραδινό σακάκι, που είναι ο τέλειος τρόπος για να τα φορέσετε αν διοργανώνετε ένα δείπνο στο σπίτι σας. Το βελούδο τούς προσδίδει επισημότητα, ενώ το είδος τους ως slippers χαλαρώνει την ατμόσφαιρα. Όμως, αν πρόκειται να παρευρεθείτε σε επίσημο event, τότε πρέπον είναι να φορέσετε λεπτές κάλτσες. Μπορείτε επίσης να τα συνδυάσετε, χωρίς κάλτσες, με λευκό παντελόνι και βαμβακερό παλτό για έξω από το σπίτι.

Σήμερα, το μαύρο, το πράσινο, το μπορντό και το ναυτικό μπλε είναι δημοφιλείς χρωματικές επιλογές για τα Prince

Τα Prince Albert slippers για επίσημες εμφανίσεις, με τη 62

S T Y L E

μακρά ιστορική παράδοσή τους, κατασκευάζονται από παλαιούς οίκους της Βρετανίας, αλλά όχι μόνο. Ανάλογα με την προέλευση, κάθε ζευγάρι είναι κομμένο και κεντημένο στο χέρι, περιλαμβάνει ένα ολόκληρο επάνω μέρος φτιαγμένο από ένα μόνο κομμάτι υλικού και ένα καπιτονέ εσωτερικό, που περιλαμβάνει και την επένδυση στο πέλμα. Οι τεχνίτες τους ακολουθούν την ίδια

μέθοδο, με εμπειρία σχεδόν δύο αιώνων. Σε πολλά εργαστήρια η παραγωγική διαδικασία παρέμεινε σε μεγάλο βαθμό αμετάβλητη τον τελευταίο αιώνα. Τα βελούδινα slippers, σε διάφορα χρώματα, με τα κομψά κεντήματά τους, φτιαγμένα με τον παλιομοδίτικο τρόπο, είναι αναμφίβολα ένα προσωπικό statement διακριτικής πολυτέλειας. 63

Courtesy of Crockett & Jones

S T Y L E

Ο ΑΣΤΙΚΌΣ ΜΎΘΟΣ ΛΈΕΙ ΌΤΙ ΉΤΑΝ Ο ΠΡΊΓΚΙΠΑΣ ΑΛΒΈΡΤΟΣ ΤΗΣ ΣΑΞΟΝΊΑΣ-ΚΟΒΟΎΡΓΟΥ ΚΑΙ ΓΚΌΤΑ (1819-1861), ΣΎΖΥΓΟΣ ΤΗΣ ΒΑΣΊΛΙΣΣΑΣ ΒΙΚΤΏΡΙΑΣ, ΕΚΕΊΝΟΣ Ο ΟΠΟΊΟΣ ΆΡΧΙΣΕ ΝΑ ΦΟΡΆΕΙ ΤΑ ΒΕΛΟΎΔΙΝΑ SLIPPERS ΤΟΥ ΣΤΙΣ ΕΠΊΣΗΜΕΣ ΕΚΔΗΛΏΣΕΙΣ ΤΟΥ BUCKINGHAM.

P R E S E N T A T I O N

THIS IS A MAN’S WORLD

Άψογο design, κομψές γραμμές και εκλεκτά υλικά κατασκευής χαρακτηρίζουν τα πολυτελή είδη γραφής και τα αξεσουάρ του οίκου. ΑΠΌ ΤΗ ΦΑΝΉ ΖΑΦΡΆΚΑ-ΘΕΜΕΛΊΔΗ

Το όνομα Hugo Boss δεν χρειάζεται ιδιαίτερες συστάσεις, καθώς είναι από τα κορυφαία της αγοράς στον τομέα των ενδυμάτων και των αξεσουάρ πολυτελείας. Ένα καλοραμμένο κοστούμι από ύφασμα υψηλής ποιότητας με την υπογραφή του συγκεκριμένου οίκου είναι σίγουρα μια καλή αρχή για να είναι κομψός και άψογος ένας άνδρας στην καθημερινή του ζωή. Υπάρχουν όμως πολλές ακόμα μικρές πολυτέλειες που ομορφαίνουν τις στιγμές του, είτε στο γραφείο είτε στο σπίτι. Ανατρέχοντας στις συλλογές της Hugo Boss, θα βρει κανείς πολλές ιδέες για τον εαυτό του καθώς και προτάσεις για προσωπικά ή επαγγελματικά δώρα: διαχρονικά είδη γραφής –πένες και στιλό– από αστραφτερά μέταλλα και high-tech υλικά, φίνα δερμάτινα είδη γραφείου (σοφιστικέ σημειωματάρια, ντοσιέ, πορτοφόλια, θήκες για κάρτες) καθώς και πολλά ακόμα μοντέρνα αξεσουάρ και ηλεκτρονικά είδη, όπως ομπρέλες, μπρελόκ, ακουστικά, power banks και

φορητά ηχεία, όλα χρηστικά αντικείμενα που συνοδεύουν με κομψότητα και στιλ τον σύγχρονο άνδρα. Η σειρά ειδών γραφής Hugo Boss παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το 2015 και από την πρώτη στιγμή προσέγγιζε τα προϊόντα της από την οπτική γωνία ενός οίκου μόδας. Αυτό σημαίνει ότι, πέρα από την άρτια κατασκευή τους, δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στο design, το οποίο είναι εμπνευσμένο τόσο από τις συλλογές ενδυμάτων Hugo Boss όσο και από τη σύγχρονη αρχιτεκτονική. Σήμερα, τα πολυτελή είδη γραφής και τα αξεσουάρ Hugo Boss διατίθενται σε περισσότερες από 100 χώρες του πλανήτη, σε πάνω από 2.000 σημεία πώλησης. Αποκλειστικός αντιπρόσωπος: Βelsis Co (τηλ. 210-3217370) Info: www.timeonline.gr 65

T R A V E L

REGINA DELLE DOLOMITI CORTINA D’AMPEZZO To στιλ, τον τρόπο ζωής και την αίγλη της Cortina d’Ampezzo τα απεικόνισε, με το μοναδικό του ύφος, στις φωτογραφίες του ο Slim Aarons και είναι στην πραγματικότητα τα χαρακτηριστικά εκείνα αυτής της πόλης της Βόρειας Ιταλίας που την έκαναν δημοφιλή από τη δεκαετία του 1950, όχι μόνο για το σκι, αλλά και ως ένα κομψό cosmopolitan θέρετρο.

ΤΗΣ ΚΑΤΕΡΊΝΑΣ ΡΩΜΑΝΟΎ Ήταν chic προορισμός ήδη από τη δεκαετία του 1950. Η Βασίλισσα των Δολομιτών, η Cortina d’Ampezzo, ήταν το σύμβολο ενός εκθαμβωτικού και συναρπαστικού κόσμου, που χαρακτηρίστηκε από διασκεδαστικές βραδιές χορού, υπέροχα ρούχα υψηλής ραπτικής, όταν οι χειμερινές διακοπές εκεί ήταν συνώνυμες του κοινωνικού status. Με τις εντυπωσιακές κορυφές των Δολομιτών τριγύρω της, διαθέτει εκτεταμένη περιοχή για σκι, ορειβατικά καταφύγια κοντά στις πίστες και φυσικά το Corso Italia, με τις πολυτελείς μπουτίκ μόδας και τους παραδοσιακούς αλλά με άποψη χώρους να είναι το επίκεντρο της κοινωνικής ζωής της πόλης. Όλα φαίνεται να ξεκίνησαν τον χειμώνα του 1956, όταν η Σοφία Λόρεν έφτασε στην Cortina σκορπίζοντας τη λάμψη της σταρ, ως διάσημη καλεσμένη των διοργανωτών των πρώτων χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων στην Ιταλία. Το 1958, η Brigitte Bardot πέρασε μέρες αναψυχής, με αφορμή μια αποκλειστική φωτογράφιση για το περιοδικό Paris Match. Η B.B. έμεινε στο πολυτελές Miramonti Majestic Grand Hotel, έκανε πατινάζ στον πάγο, χωρίς να παραλείψει την εκλεκτή κουζίνα και τις haute couture μπουτίκ στο Corso Italia. Όπου πήγαινε, ακολουθούσαν την αστερόσκονή της πλήθος φωτορεπόρτερ. Πολλοί διάσημοι ηθοποιοί του κινηματογράφου κατακτήθηκαν από τη γοητεία της Cortina, αφού είχαν πάει εκεί για γύρισμα, κάνοντας ταινίες στην κοιλάδα Ampezzo. Όπως η Ingrid Bergman, σταρ της «Καζαμπλάνκα», και ο Clark Gable. 67

T R A V E L

Τα ενδύματα των σταρ των ταινιών που γυρίστηκαν τις δεκαετίες του 1960 και του 1970 στην Cortina δημιουργήθηκαν από κορυφαίους σχεδιαστές μόδας και συνετέλεσαν στη διάδοση του après ski chic. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, η κωμωδία «The Pink Panther», του 1963, σε σκηνοθεσία του Blake Edwards. Οι πρωταγωνιστές David Niven, Peter Sellers και Robert Wagner εμφανίζονται με κομψά πουλόβερ με λαιμό V και ριγέ τύπου Cricket. Κυκλοφορούν με γούνες και μάλλινα παλτό αλά Τιρόλο, που φαίνονται κάθε άλλο παρά ογκώδη. Φυσικά, διότι δημιουργήθηκαν από τον κορυφαίο Γάλλο σχεδιαστή μόδας Yves Saint Laurent. Η σκηνή κοντά στο τζάκι, στην οποία οι ηθοποιοί ακούν το «Meglio Stasera» από τη Fran Jeffries, άψογα ντυμένοι, παραμένει υποδειγματική πρόταση για τη φινετσάτη après ski εμφάνιση. Ανάλογη και η σκηνή, όσον αφορά το απόλυτο στιλ την ώρα του σκι, στην οποία η Cardinale κάνει την κατάβαση από το βουνό φορώντας κολάν και καπέλο Κοζάκου. Και όλα αυτά με μουσική υπόκρουση τις εμβληματικές συνθέσεις του Henry Mancini. Αν δεν είναι αυτό fashion statement, τότε τι; Τα σετ των γυρισμάτων στην Cortina πυροδότησαν μεγάλα ερωτικά πάθη, όπως εκείνο μεταξύ του Marcello Mastroianni και της Faye Dunaway, στο «A Place for Lovers», του 1968, σε σκηνοθεσία του Vittorio De Sica. Η σχέση τους κράτησε πολύ περισσότερο από τα γυρίσματα, στην πραγματικότητα για μερικά χρόνια, και έγινε φυσικά «τροφή» για τα media, διότι ο Mastroianni ήταν ήδη παντρεμένος. Η ταινία με τη σκηνογραφία και τα κοστούμια της είναι ουσιαστικά ένα μανιφέστο του στιλ της δεκαετίας του 1960 . Τα ενδύματα της Faye Dunaway, δημιουργίες της Αμερικανίδας σχεδιάστριας κοστουμιών Theadora Van Runkle, αντικατοπτρίζουν άψογα τη μόδα της εποχής.

Η Αμερικανίδα ηθοποιός Faye Dunaway στα γυρίσματα της ταινίας «Amanti» (A place for Lovers) στην Cortina d’Ampezzo, 4 Ιουλίου 1968.

Στις 12 Ιανουαρίου 1963, το καστ της ταινίας «The Pink Panther», αποτελούμενο (από αριστερά προς τα δεξιά) από την Capucine, τον David Niven, την Claudia Cardinale και τον Robert Wagner, έφτασε στην Cortina d’Ampezzo της Ιταλίας για τις εξωτερικές σκηνές.

Σήμερα, η Cortina d’Ampezzo, έχοντας ήδη γράψει τη δική της ιστορία ως cosmopolitan θέρετρο σκι, αγαπημένη των σταρ από τη δεκαετία του 1950, σκηνικό για ταινίες και ελκυστική για après ski διασκέδαση, διατηρεί την αύρα εκείνη που χαρακτηρίζει τον τρόπο ζωής για τον οποίο έγινε διάσημη.

T R A V E L

Keystone-France, Vittoriano Rastelli / Corbis / Getty Images / Ideal Image

ΤΑ ΕΝΔΎΜΑΤΑ ΤΩΝ ΣΤΑΡ ΤΩΝ ΤΑΙΝΙΏΝ ΠΟΥ ΓΥΡΊΣΤΗΚΑΝ ΤΙΣ ΔΕΚΑΕΤΊΕΣ ΤΟΥ 1960 ΚΑΙ ΤΟΥ 1970 ΣΤΗΝ CORTINA ΔΗΜΙΟΥΡΓΉΘΗΚΑΝ ΑΠΌ ΚΟΡΥΦΑΊΟΥΣ ΣΧΕΔΙΑΣΤΈΣ ΜΌΔΑΣ ΚΑΙ ΣΥΝΕΤΈΛΕΣΑΝ ΣΤΗ ΔΙΆΔΟΣΗ ΤΟΥ APRES SKI CHIC.

mancodemag 70

D E S I G N

PALAZZO AND DESIGN Στη γραφική πλευρά της Λομβαρδίας, τη λίμνη Κόμο, διοργανώθηκε το Lake Como Design Festival για τρίτη χρονιά. Ένα φεστιβάλ στο οποίο προσκαλούνται designers από όλο τον κόσμο για να παρουσιάσουν τις πρωτότυπες δημιουργίες τους σε διάφορα ιστορικά κτίρια της περιοχής. ΤΟΥ ΠΑΝΟΥ ΤΑΜΠΗ

Photos by Maurizio Cavallasca. Courtesy Lake Como Design Festival

D E S I G N

DESIGNERS ΑΠΟ ΌΛΟ ΤΟΝ ΚΌΣΜΟ ΠΑΡΟΥΣΊΑΣΑΝ ΤΙΣ ΠΡΩΤΌΤΥΠΕΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΊΕΣ ΤΟΥΣ ΣΕ ΙΣΤΟΡΙΚΆ PALAZZO ΤΗΣ ΛΊΜΝΗΣ ΚΌΜΟ, ΣΤΗ ΒΌΡΕΙΑ ΙΤΑΛΊΑ.

Η αρχή έγινε στο θρυλικό θέατρο «Teatro Sociale», με την παρουσίαση της έκθεσης «History Repeating – How designers look at history», την οποία επιμελήθηκε ο Marco Sammicheli. Κεντρικό θέμα υπήρξε το έργο σπουδαίων σχεδιαστών, όπως των Alvar Aalto, Chiara Andreatti και Ettore Sottsass, αλλά συζητήθηκε και το πώς η επανάληψη μιας ιδέας ή τεχνικής στο design δεν συνιστά αντιγραφή, αλλά μια προσπάθεια συνεχούς ανάπτυξης και εξέλιξης.

χρονους σχεδιαστές, οι οποίοι για τη δημιουργία τους άντλησαν έμπνευση από τον προηγούμενο αιώνα. Σε ένα άλλο κόσμημα της περιοχής, το Palazzo Mantero, που χτίστηκε το 1923 ως ιδιωτική κατοικία του Riccardo Mantero και στέγασε στη συνέχεια τα κεντρικά γραφεία της ομώνυμης εταιρείας, παρουσιάστηκε το «Reeditions». Ένα project που προσέφερε στους επισκέπτες τη γνώση για το πώς διάφοροι πίνακες και οι ερμηνείες τους επηρεάζουν και εμπνέουν τους σύγχρονους designers, αλλά και την ευκαιρία να περιηγηθούν μέσα στο Palazzo Mantero, το οποίο άνοιξε για πρώτη φορά στην ιστορία τις πύλες του για το κοινό. Όλοι οι σχεδιαστές που συμμετείχαν είχαν την ευκαιρία να πωλήσουν τις δημιουργίες τους μέσω μιας ηλεκτρονικής δημοπρασίας που διοργανώθηκε αποκλειστικά από το φεστιβάλ.

Εκτός από το Teatro, η λίμνη Κόμο «άνοιξε τις πόρτες» και σε άλλα γνωστά κτίρια στο κέντρο της πόλης, όπως το Palazzo Valli Bruni, σε μια έκθεση με κεντρικό θέμα «Ένας διάλογος μεταξύ του 20ού και του 21ου αιώνα». Οι επισκέπτες ήρθαν σε επαφή με ιδιαίτερα αντικείμενα και αξεσουάρ, κατασκευασμένα από ανεξάρτητους σύγ74

I N T E R V I E W

THE MOLECULAR GREATNESS Ας ξεκινήσουμε από το τέλος... Αφού ολοκληρώθηκε η συνομιλία μου με τον κ. Γιώργο Νούνεση, Γενικό Διευθυντή και Πρόεδρο του ΔΣ του Κέντρου Ερευνών Δημόκριτος, στο γραφείο του, τον αποχαιρέτησα ευγενώς και αποχώρησα. Κατηφόριζα από τις εγκαταστάσεις του Δημόκριτου προς τη Μεσογείων, σκεφτόμουν το θέμα του τεύχους που κρατάτε στα χέρια σας –GRANDEUR– και αυθόρμητα μου ήρθε στον νου το στιχάκι του Σαββόπουλου... «Κάτι αλήθεια συμβαίνει εδώ, κάτι μυστικό. Κάτι πλούσιο και παράξενο σαν τοπίο του βυθού…» Αν θέλετε να μάθετε γιατί, διαβάστε πιο κάτω πώς γράφεται η ιστορία της επιστήμης από αφοσιωμένους σε αυτήν ανθρώπους και πώς αυτά που σήμερα μοιάζουν μη κατανοητά αύριο θα αποτελούν μέρος της καθημερινότητάς μας... Μικρός στην ερώτηση «Γιωργάκη, τι θες να γίνεις όταν μεγαλώσεις», τι απαντούσατε; Έχω ξεθάψει μια έκθεσή μου απ’ όταν ήμουν στην έκτη δημοτικού, όπου έγραφα ότι «θέλω να γίνω πυρηνικός φυσικός». Τότε βέβαια δεν είχα καμία ιδέα τι σήμαινε αυτό. Μεγαλώνοντας, στην εφηβεία, αυτό που κατάλαβα είναι πως μου άρεσε πολύ να ταξιδεύω και γι’ αυτό το γύρισα και ήθελα να γίνω ναυτικός!

Ποια είναι τα εργαλεία ενός ερευνητή, ποια είναι η καθημερινότητά του; Ο ερευνητής έχει στη διάθεσή του επιστημονικές υποθέσεις, σχεδιάζει πειράματα, τεστάρει δεδομένα και δοκιμάζει εάν αυτά επαληθεύουν τις υποθέσεις, καθημερινό ταξίδι στο… άγνωστο. Ο ερευνητής δουλεύει πάνω σε ένα θέμα που το έχει δώσει ένας καθηγητής, μια εταιρεία, ένα πανεπιστήμιο ή μπορεί να επιλέξει μόνος του; Όλα τα παραπάνω ισχύουν. Μπορείς να ξεκινήσεις να ερευνάς μια θεωρία που έχει διατυπωθεί από άλλους συναδέλφους, που δεν είναι και απαραίτητα στο πεδίο σου και, διερευνώντας αυτή τη θεωρία, να σχεδιάσεις πειράματα που να αναδείξουν δεδομένα που θα σε οδηγήσουν σε τελείως διαφορετικά συμπεράσματα και ερευνητικούς χώρους.

Έχει κάποια σχέση ο πυρηνικός φυσικός με τον ναυτικό; Μάλλον έχει. Το ταξίδι στο άγνωστο ίσως. Αυτό ήταν πάντα το στοιχείο που με συγκινούσε πολύ.

Η περιέργεια; Το «curiosity driven research» (= έρευνα που την καθοδηγεί η περιέργεια) είναι κάτι συγκλονιστικό, ιδιαίτερα εάν βρίσκεσαι σε ένα σύστημα που το υποστηρίζει και έχει την οικονομική δυνατότητα να στήνει καλές υποδομές.

Πόσο μακρύς είναι ο δρόμος από το Καμπιέλο της Κέρκυρας στη Μινεσότα και στη Βοστώνη; Δεν μου φάνηκε καθόλου μακρύς ο δρόμος. Είναι βήματα που έκανα με γρήγορες αποφάσεις, χωρίς να τα πολυσκεφτώ. Οι περιστάσεις και οι εξελίξεις είναι αυτές που καθόριζαν κάθε φορά και τα επόμενα βήματά μου χωρίς κάποιο ιδιαίτερο προγραμματισμό. Βοήθησε πολύ το ότι σχεδόν σε ολόκληρο αυτό το ταξίδι ήμουν μαζί με τη σύζυγό μου, τη Ράνη Δαφνή. Με τις ευλογίες της οικογένειας; Ναι, τις είχα! Αν και φτωχοί άνθρωποι, ανταποκρίθηκαν όσο καλύτερα μπορούσαν.

Είστε ένας άνθρωπος που έχει σπουδάσει Φυσική, Μαθηματικά και τώρα μπαίνετε σε πεδία όπως η Βιολογία. Υπάρχουν στεγανά; Η διεπιστημονική έρευνα είναι σήμερα καθοριστική για πολλούς τομείς. Ένας φυσικός θα πρέπει να είναι έτοιμος να συνεργαστεί με επιστήμονες που προέρχονται από τη Χημεία, τη Βιολογία, την Ιατρική και να βρει κοινή γλώσσα επικοινωνίας μαζί τους.

Διέπρεψαν κι άλλοι συμμαθητές ή εσείς είστε το καμάρι του σχολείου; Βέβαια! Τα καμάρια είναι πολλά. Οι γενιές εκείνες στην Κέρκυρα έδωσαν σημαντικούς επιστήμονες, επαγγελματίες, καλλιτέχνες, πολιτικούς.

Ωραία η έρευνα όταν έχει επιτυχία… Έχετε αναλώσει χρόνο, κόπο σε κάποιο project που κατέληξε σε αποτυχία; Πολλές φορές. Από τα αποτυχημένα πειράματα, πρέπει πάντα να είσαι έτοιμος να μάθεις ό,τι περισσότερο μπορείς και να έχεις ανοιχτό μυαλό να αναθεωρείς τις απόψεις σου.

Τελειώνοντας το πανεπιστήμιο και τις μεταπτυχιακές σπουδές και τα διδακτορικά, πώς καταλήγει κάποιος να γίνει ερευνητής; Μυήθηκα στην έρευνα όταν ήμουν υποψήφιος διδάκτορας στο Πανεπιστήμιο της Μινεσότα. Διάλεξα να κάνω πειραματική δουλειά. Η καθημερινότητα μέσα στο εργαστήριο ήταν για μένα αποκάλυψη.

Πόσο τα ερευνητικά προγράμματα που τρέχουν σήμερα έχουν εφαρμογές στην καθημερινότητα των πολιτών; Υπάρχουν πειράματα που γίνονται απλώς για να γίνονται; Πολλά πειράματα ξεκινούν έτσι, από περιέργεια. Πάντα όμως υπάρχει η διορατικότητα και η κουλτούρα στον τομέα της έρευνας ότι κάποιες από αυτές τις ανακαλύψεις μπορούν να φτάσουν στην κοινωνία για να διευκολύνουν την 76

I N T E R V I E W

καθημερινότητα και να δώσουν νέες προοπτικές. Τα τελευταία χρόνια, οι νέες τεχνολογίες αλλάζουν τη ζωή των πολιτών του πλανήτη με ρυθμούς πρωτοφανείς. Γι’ αυτόν τον λόγο ακούμε και πολύ συχνά τον όρο «4η Βιομηχανική Επανάσταση».

και οικοσυστημάτων. Η τρίτη έχει να κάνει με την ανθρώπινη υγεία, με τη γήρανση. Ζείτε μέσα στην επιστήμη και στις εξελίξεις… Πολύ γρήγορα βγήκε το εμβόλιο που σώζει εκατομμύρια ανθρώπους. Την ίδια στιγμή υπάρχει και μια αμφισβήτηση ενός μειοψηφικού κομματιού της κοινωνίας. Πώς το εξηγείτε; Φαίνεται ότι ιστορικά πάντα υπήρχε αυτή η αμφισβήτηση. Σήμερα, επειδή οι εξελίξεις είναι ραγδαίες, θα βλέπουμε πιο έντονα ανάλογα φαινόμενα. Ανυπόστατοι φόβοι, που δυστυχώς αποκτούν κάποιες φορές και πολιτική χροιά.

Εάν σας έλεγα να μου δώσετε τρεις πιο σημαντικές, κατά τη γνώμη σας, απαντήσεις που ψάχνει σήμερα η επιστημονική κοινότητα, ποιες θα ήταν; Η πρώτη έχει να κάνει με την περιβαλλοντική βιωσιμότητα. Οι νέες, πράσινες ενεργειακές μορφές και ο τρόπος που θα αξιοποιηθούν από τη βιομηχανία, τις συγκοινωνίες, τα νοικοκυριά ώστε να αντιμετωπιστούν οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Η δεύτερη έχει να κάνει με τα ψηφιακά εργαλεία του μέλλοντος για την ανάλυση των δεδομένων μεγάλου όγκου που προκύπτουν διαρκώς μέσω του διαδικτύου των αντικειμένων για τη μέτρηση πολλών πραγμάτων της καθημερινότητας και τη δημιουργία «έξυπνων» πόλεων

Φωτογράφος: Γιάννης Βασταρδής

Τι θα πρέπει να γίνει; Χρειάζεται να αναπτύξουμε νέες μεθόδους για να επικοινωνούμε τα αποτελέσματα και τις εξελίξεις της επιστήμης, με τρόπο που να πείθει τους πολίτες. Συχνά επικοινωνούμε με την κοινωνία, όπως με συναδέλφους που έχουν ειδικές γνώσεις. Αυτό πρέπει να αλλάξει ριζικά.

I N T E R V I E W

Σας φοβίζει η εξέλιξη της τεχνητής νοημοσύνης; Πιστεύετε ότι κάποια στιγμή θα αποφασίζουν οι μηχανές ερήμην των ανθρώπων; Όχι, δεν με φοβίζει. Σέβομαι όμως τους φόβους που εκφράζουν πολλές κοινωνικές ομάδες. Πρέπει να γίνει κατανοητό ότι όλη αυτή η τεχνολογική ανάπτυξη γίνεται για να ικανοποιήσει τις δικές μας ανάγκες. Η τεχνητή νοημοσύνη είναι ένα πολύ σημαντικό εργαλείο για πολλές εφαρμογές και βεβαίως για να βρεθούν λύσεις για τη βιωσιμότητα του πλανήτη. Άρα γιατί να τη φοβάμαι;

σου στο περιθώριο. Την έρευνα την καθοδηγούν οι εταιρείες; Όχι, την οδηγούν οι ίδιες οι κοινωνίες και οι ανάγκες τους όπως αναπτύσσονται... Ένας ερευνητής του Δημόκριτου, που έχει κάνει μια επιτυχή έρευνα, μπορεί στη συνέχεια ο Δημόκριτος να την εκμεταλλευτεί; Ο Δημόκριτος έχει εσωτερικό κανονισμό για τη μεταφορά τεχνολογίας. Έτσι, ένας ερευνητής μπορεί να συν-αξιοποιήσει την ανακάλυψή του με μια εταιρεία ή ένα επενδυτικό κεφάλαιο.

Θα αφήσουμε τις αποφάσεις στις μηχανές; Οι μηχανές θα αποφασίζουν με τρόπους που θα καθοριστούν από τους ίδιους τους κατασκευαστές τους. Οι κοινωνίες πρέπει να εγγυηθούν για τον ανθρωποκεντρικό χαρακτήρα της τεχνολογίας. Η ορθή ενημέρωση των πολιτών, οι συμμετοχικές διαδικασίες και ο διάλογος γύρω από την ηθική για την τεχνητή νοημοσύνη θα διασφαλίσουν ακριβώς αυτόν τον ανθρωποκεντρισμό.

Ένα παράδειγμα; Το πρώτο μεγάλο ερευνητικό πρόγραμμα στον Δημόκριτο με χρηματοδότηση αποκλειστικά από ιδιωτικά κεφάλαια ήταν το 2019 με την EYGLOBAL, που χρηματοδότησε ένα πρόγραμμα για τη χρήση τεχνητής νοημοσύνης σε έγγραφα. Οι ομάδες που χρηματοδοτούνται, συν-δημιουργούν με την EY πατέντες που παραμένουν ιδιοκτησία του Δημόκριτου (δηλ. του Ελληνικού Δημοσίου), αλλά η ΕΥ μπορεί να χρησιμοποιήσει για πελάτες τους.

Τι θα απαντούσατε σε έναν απλό άνθρωπο στην ερώτηση: «Τι κάνετε στον Δημόκριτο;». Προσπαθούμε να καταλάβουμε τον φυσικό κόσμο που μας περιβάλλει και τις αλήθειες του. Προσπαθούμε να εκπαιδεύσουμε νέους ερευνητές, να αναδείξουμε τεχνολογικές λύσεις που θα κάνουν καλό στην καθημερινότητα του πολίτη και στην εθνική οικονομία, να υποστηρίξουμε την επιχειρηματικότητα στην υψηλή τεχνολογία.

Και το πιο φιλόδοξο πρόγραμμα που αναπτύσσεται τώρα στον Δημόκριτο; Δεν μπορώ να ξεχωρίσω ένα. Αλλά όλα αυτά που αφορούν τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης, τις τηλεπικοινωνίες 5G, τη νανοτεχνολογία και τον τομέα της ενέργειας και πιο συγκεκριμένα το πεδίο του υδρογόνου.

Μπορείτε να μας εξηγήσετέ πώς ένας δημόσιος οργανισμός –ο Δημόκριτος– ξεχωρίζει και διαπρέπει σε αυτό που ονομάζουμε δημόσια διοίκηση; Ο Δημόκριτος είναι ένας δημόσιος οργανισμός που πήρε γενναίες αποφάσεις για τον μετασχηματισμό του. Μετασχηματίζεται αναπτύσσοντας επιστημονική στρατηγική που να «αγκαλιάζει» τις ραγδαίες τεχνολογικές εξελίξεις τόσο σχετικά με τη Νέα Πράσινη Συμφωνία όσο και για το Ψηφιακό Μέλλον. Μετασχηματίζεται ώστε η τεχνολογία που παράγεται στα εργαστήριά του να μεταφέρεται στην κοινωνία δημιουργώντας οικονομικές αξίες. Μετασχηματίζεται ώστε να μπορεί να υποστηρίξει την καινοτομία και την επιχειρηματικότητα στην υψηλή τεχνολογία.

Σας άκουσα σε ένα συνέδριο να λέτε πως θα φύγουμε από τα βενζινάδικα και θα πάμε στα «υδρογονάδικα». Σε πόσα χρόνια θα γίνει αυτό; Πολύ πιο σύντομα απ’ ό,τι περιμένουμε! Μπορεί και στα επόμενα δύο τρία χρόνια… Τα τελευταία χρόνια μάθαμε γι’ αυτές τις «καθαρές» ιδιότητες του υδρογόνου; Μια εταιρεία spin-off του Δημόκριτου είναι η cyrus, η οποία αναπτύσσει θερμοσυμπιεστές υδρογόνου για αποθήκευση του αερίου σε μεγάλες πιέσεις, ώστε μετά να μπορεί να φορτωθεί σε οχήματα. Τα μελλοντικά υδρογονάδικα που είπαμε προηγουμένως. Η cyrus εμπνεύστηκε το όνομά της από ένα μυθιστόρημα του Ιουλίου Βερν, τη «Μυστηριώδη Νήσο». Ακριβώς εκεί, με ξεκάθαρο τρόπο, διατυπώνεται ότι το υδρογόνο είναι το πλέον καθαρό και πράσινο καύσιμο που έχουμε στη διάθεσή μας. Άρα όχι τελευταία, αλλά περισσότερα από 100 χρόνια.

Πολλές εταιρείες, με πρώτη την Tesla, επέλεξαν τον Δημόκριτο για να φτιάξουν ένα ερευνητικό κέντρο. Γιατί στην Ελλάδα και όχι κάπου αλλού; Τα τελευταία χρόνια βλέπουμε ότι η Ελλάδα αναδεικνύεται σε προορισμό για εταιρείες υψηλής τεχνολογίας. Η Tesla αλλά και άλλες εταιρείες που βρίσκονται εγκατεστημένες στον Λεύκιππο, το Τεχνολογικό Πάρκο του Δημόκριτου, απολαμβάνουν καθημερινή πρόσβαση στις υποδομές του Κέντρου, συνεργασίες με τις ερευνητικές ομάδες και υποστήριξη από τις υπηρεσίες του Κέντρου για προσέλκυση επενδύσεων και ερευνητικά σχήματα.

Γιατί οι κοινωνίες, οι πολιτικές, τα κράτη πήγαν στο πετρέλαιο; Η τεχνολογία που αφορά την ενεργειακή χρήση του πετρελαίου ήταν σαφώς η πολιτική επιλογή κυρίως λόγω των οικονομικών δεδομένων. Τώρα όμως βλέπουμε ότι η ενέργεια που προέρχεται από εναλλακτικές πηγές είναι σαφώς πιο συμφέρουσα οικονομικά απ’ ό,τι ο λιγνίτης ή το πετρέλαιο. Νομίζω ότι στο μέλλον το υδρογόνο θα αναδειχθεί σε καύσιμο επιλογής και για τη βιομηχανία και για την ηλεκτροκίνηση.

Σε τομείς που δεν είναι αρκετά προσοδοφόροι για μια ιδιωτική εταιρεία, η έρευνα πάσχει; Αυτό είναι πολύ πιθανό. Εκεί πρέπει να παρεμβαίνει περισσότερο το κράτος. Ένας τομέας που σήμερα δεν προσελκύει ιδιωτικά κονδύλια, δεν σημαίνει ότι στο μέλλον θα είναι εξί-

I N T E R V I E W

Και μετά το υδρογόνο, τι; Υπάρχει αυτόν τον καιρό μια επάνοδος και της πυρηνικής ενέργειας διεθνώς και θα δούμε καινούργια κεφάλαια που έχει να γράψει η πυρηνική ενέργεια. Εδώ να πω ότι η πυρηνική ενέργεια είναι καθαρή, αν εξαιρέσει κανείς τα πυρηνικά απόβλητα. Η τεχνολογία διαχείρισής τους έχει επίσης να επιδείξει αλματώδη πρόοδο.

πιο σημαντικό από ποτέ αυτή η σύγκλιση, αυτή η συνύπαρξη της τεχνολογίας με τη φιλοσοφία και τις απόψεις των κοινωνικών επιστημών, των ανθρωπιστικών επιστημών, της τέχνης. Είναι πιο σημαντικό από ποτέ, για να ισορροπήσουμε τα πράγματα. Εταιρείες-κολοσσοί χρηματοδοτούν μεγάλα πανεπιστήμια (Stanford, ΜΙΤ, Harvar, κ.λπ.) με τεράστια ποσά, τομείς όπως της φιλοσοφίας και των τεχνών. Αυτό πώς το ερμηνεύετε; Και οι μεγάλες εταιρείες είναι κομμάτι του παγκόσμιου παζλ. Δηλαδή, το μέλλον του πλανήτη, της δημοκρατίας, αν θέλετε, του ευ ζην σε αυτόν τον πλανήτη αφορά όλους μας, τους πολίτες, τις κυβερνήσεις και βεβαίως τις μεγάλες εταιρείες.

Είστε αισιόδοξος; Ναι, είμαι αισιόδοξος. Πιστεύω ότι η τεχνολογία έχει λύσεις και η κοινωνία διαμορφώνει ηθική που θα μπορέσει να αξιοποιήσει αυτές τις λύσεις για να εξυπηρετήσει τον άνθρωπο και τις μεγάλες απειλές εναντίον της ανθρωπότητας. Είτε αυτές είναι το περιβάλλον, είτε οι πανδημίες, είτε η ακραία φτώχεια.

Ο Δημόκριτος μπορεί να παίξει ρόλο στον επαναπατρισμό των Ελλήνων επιστημόνων; Με την υποστήριξη της καινοτομίας που έχει αντίκτυπο στην εθνική οικονομία, ναι μπορεί.Όσο το σύστημα της έρευνας μαζί με την καινοτομία γίνεται πιο δυναμικό και ενδιαφέρον, τόσο περισσότερο θα προσελκύει ξένα κονδύλια και κατ’ επέκταση νέους ανθρώπους, καθώς θα μπορούν να δουλέψουν με καλούς μισθούς και σε projects που τους ενδιαφέρουν.

Υπάρχουν εκπτώσεις σε θέματα ηθικής στο όνομα της επιτάχυνσης ενός αποτελέσματος ή της δημιουργίας ενός αποτελέσματος; Ο ρόλος της ηθικής και της δεοντολογίας στην έρευνα είναι ο πιο σημαντικός, ο πιο βασικός από όλους. Δεν είναι αυτοσκοπός η τεχνολογική πρόοδος. Γίνεται για να εξυπηρετήσει τον άνθρωπο. Όταν κάνεις εκπτώσεις στην ηθική, η κοινωνία θα τις πληρώσει αργά ή γρήγορα –και το έχουμε δει αυτό στο παρελθόν με πολλά παραδείγματα–, θα υπάρξουν άσχημες εξελίξεις και ανατροπές. Πιστεύω ότι σε αυτή την περίοδο των ραγδαίων μεταβολών, είναι

Σας ευχαριστώ πολύ Κι εγώ. 80

O N

T H E

R O A D

LUXURY

IN THE TRAFFIC JAM Bentley Continental GT Mulliner: Ένα αυτοκίνητο με το οποίο μπορείτε να ικανοποιήσετε κάθε ιδιοτροπία σας.

Cornwall, στο ξενοδοχείο Bedruthan, εάν σας ενδιαφέρει. Στο δωμάτιο 7.

πως και οι περισσότεροι λογικοί άνθρωποι, αποφάσισα αυτή τη χρονιά να μην κανονίσω διακοπές στο εξωτερικό, επειδή σκέφτηκα ότι θα ακυρώνονταν την τελευταία στιγμή από τους νέους περιορισμούς της Covid-19. Οπότε θα έχανα όλα τα χρήματά μου και θα έπρεπε να βγω στο ραδιόφωνο με τοπική προφορά και να παραπονεθώ για τον ταξιδιωτικό πράκτορα και τον Boris Johnson, και όλο αυτό θα με έκανε να φανώ ανόητος.

Επιπλέον, περνούσαμε όλες τις οικογενειακές διακοπές μας εκεί και τις θυμάμαι με αγάπη. Καθισμένος σε café στο Padstow, πίνοντας πικρό τσάι σε χοντρές κούπες, όσο η μητέρα μου κοίταζε μέσα από μια τρύπα που δημιουργείται στα βρεγμένα και θολά από τη βροχή παράθυρα, μόνο και μόνο για να μας πει ότι ο καιρός άνοιξε. Αλλά ποτέ δεν άνοιγε. Ψάχναμε για χαλαζία και αμέθυστο στη βροχή, για καβούρια, και έπαιζα με το μικρό ξύλινο σκάφος στις λίμνες που δημιουργούσε η βροχόπτωση, καθόμασταν στο υπόστεγο που είχαμε νοικιάσει, παίζοντας Monopoly και ακούγοντας τις στάλες να χτυπούν πάνω στην τσίγκινη στέγη. Αυτές ήταν όμορφες ημέρες, οπότε έκανα μια κράτηση στο ξενοδοχείο Idle Rocks στο St. Mawes και ξεκινήσαμε μέσα στη βροχή. Η Cornwall έχει αλλάξει από τότε που ήμουν οκτώ. Παρόλο που βρέχει όλη την ημέρα, έχει περισσότερο κόσμο αυτόν τον καιρό. Αυτό οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι όλα τα κινηματογραφικά συνεργεία που είναι εκεί κάτω κάνουν προγράμματα στα οποία οι ντόπιοι κάθονται στα σπορ ψαροκάικα Hatteras, από μαόνι και ξύλο teak, γκρινιάζοντας για το πώς το μικροσκοπικό τους εξοχικό κοστίζει τώρα 17 εκατομμύρια λίρες και για το πώς τα αλιεύματά τους αγοράζονται σε χρόνο-ρεκόρ, καθημερινά, από τους αναθεματισμένους Λονδρέζους που είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν σαράντα λίρες για μία σαρδέλα.

Κατάλαβα μάλιστα ότι δεν είχα ανάγκη από διακοπές. Δεν είναι ένα θεόδοτο δικαίωμα. Δεν είχαν διακοπές τον 14ο αιώνα και δεν έχουν τώρα σε μέρη όπως η Αιθιοπία. Και εξάλλου, πλέον έχω τόσο πολλές δουλειές, που δεν θα μπορούσα να λείψω ούτως ή άλλως. Ωστόσο, μου έδωσαν απροσδόκητα τρεις ημέρες ρεπό. Η τηλεοπτική σειρά στην οποία συμμετέχω ματαιώθηκε από τη βροχή, οπότε αποφάσισα να ξαναζήσω την παιδική μου ηλικία και να πάω στις βρετανικές ακτές για αναζήτηση θαλάσσιων οργανισμών. Αλλά πού; Οι φυσιολογικοί άνθρωποι θα έλεγαν ότι, αφού έχω γεννηθεί στο Yorkshire, θα έπρεπε να πάω στο Whitby ή στο Scarborough, αλλά υπάρχουν κι αυτοί που λένε ότι η αληθινή ζωή ξεκινά τη στιγμή της σύλληψης της ιδέας. Και πήγα στην

O N

T H E

R O A D

O N

T H E

R O A D

Τα ξενοδοχεία έχουν αλλάξει επίσης. Είμαι υποχρεωμένος να πω ότι φίλοι μου είναι ιδιοκτήτες του Idle Rocks, αλλά, μα τον Θεό, είναι καλό. Το γρηγορότερο check-in στην ιστορία, δωμάτια σχεδιασμένα από κάποιον που έχει μείνει σε ξενοδοχείο πριν και λιβανέζικο κρασί που με ζάλισε λίγο. Φαγητό; Λοιπόν, όταν έκανα διακοπές στην Cornwall, έβαζαν τα λαχανικά στη σόμπα όταν έκανες την κράτησή σου, ώστε να είναι κατάλληλα μαγειρεμένα τη στιγμή που τα ήθελες. Αλλά όχι πια. Πήγα στο Porthleven για φαγητό και στο Kota Kai Bar and Kitchen για μια σούπα θαλασσινών και «αλληθώρισα». Και για πρώτη φορά κατάλαβα τι εννοούσε ο Michael Winner όταν περιέγραψε το φαγητό ως κάτι «ιστορικό».

ΘΑ ΒΛΈΠΑΤΕ ΜΙΑ ΠΙΝΑΚΊΔΑ ΠΟΥ ΈΓΡΑΦΕ ΌΤΙ Ο ΠΡΟΟΡΙΣΜΌΣ ΣΑΣ ΕΊΝΑΙ 24 ΧΙΛΙΌΜΕΤΡΑ ΜΑΚΡΙΆ ΚΑΙ ΘΑ ΥΠΟΛΟΓΊΖΑΤΕ ΌΤΙ ΘΑ ΦΤΆΝΑΤΕ ΣΕ 20 ΛΕΠΤΆ. ΑΛΛΆ ΤΟ ΝΑ ΔΙΑΣΧΊΣΕΙΣ 24 ΧΙΛΙΌΜΕΤΡΑ ΣΤΗΝ CORNWALL ΠΑΊΡΝΕΙ ΜΈΡΕΣ. ΚΆΤΙ ΠΟΥ ΉΤΑΝ ΒΟΛΙΚΌ, ΕΠΕΙΔΉ ΟΔΗΓΟΎΣΑ ΤΗ ΝΈΑ BENTLEY CONTINENTAL MULLINER EDITION.

Αργότερα κάναμε μια βόλτα στην πόλη, μέσα στη βροχή, και οι ντόπιοι μού προσέφεραν φωτογραφίες κυμάτων για 1.400 λίρες και κοσμήματα από θαλασσινό γυαλί, ενώ παιδιά με στεγνά ρούχα προκαλούσαν τη μητέρα τους να πηδήσει στη θάλασσα από την προβλήτα του λιμανιού, και δεν μπορούσα να καταλάβω γιατί ήταν τόσο διστακτική, από τη στιγμή που θα ήταν πιο στεγνή μέσα στη θάλασσα από ό,τι στη στεριά. 85

O N

Μου άρεσε η Cornwall. Μου άρεσε το πώς έχει γίνει, ένα στολίδι γεμάτο με κωπηλάτες και κομψά αγωνιστικά σκάφη και μέρη που σερβίρουν υπέροχο φαγητό σε έξυπνους ανθρώπους. Αλλά δεν θα γυρίσω βιαστικά, επειδή αυτό είναι το μόνο πράγμα που δεν έχει αλλάξει. Κανείς δεν βιάζεται πουθενά. Κά-

T H E

R O A D

ο κινητήρας στροβιλιζόταν στα 4 εκατομμύρια στροφές. Αργότερα, βρήκα μπροστά μου ένα Renault Scenic που πήγαινε σε ένα υπέροχο, φαρδύ κομμάτι του κεντρικού δρόμου με ταχύτητα μικρότερη από 30 χλμ./ώρα. Σε κάποιες στιγμές, και για κάποιο λόγο που

Θα βλέπατε μια πινακίδα που έγραφε ότι ο προορισμός σας είναι 24 χιλιόμετρα μακριά και θα υπολογίζατε ότι θα φτάνατε σε 20 λεπτά. Αλλά το να διασχίσεις 24 χιλιόμετρα στην Cornwall παίρνει μέρες. Κάτι που ήταν βολικό, επειδή οδηγούσα τη νέα Bentley Continental Mulliner edition. Η Lisa, το άλλο μου μισό,

Η CONTINENTAL ΕΊΝΑΙ ΤΟ ΙΔΑΝΙΚΌ ΑΥΤΟΚΊΝΗΤΟ ΓΙΑ ΤΗΝ CORNWALL, ΕΠΕΙΔΉ ΤΟ ΜΈΓΕΘΌΣ ΤΗΣ ΔΕΝ ΠΑΊΖΕΙ ΡΌΛΟ ΚΑΙ ΕΊΝΑΙ ΈΝΑ ΌΜΟΡΦΟ, ΉΣΥΧΟ ΚΑΙ ΆΝΕΤΟ ΜΈΡΟΣ ΓΙΑ ΝΑ ΚΑΘΊΣΕΙΣ, ΌΣΟ ΟΙ ΟΔΗΓΟΊ ΜΕ ΤΙΣ ΜΠΑΓΚΑΖΙΈΡΕΣ ΚΑΙ ΟΙ «ΠΑΓΩΜΈΝΟΙ» ΝΤΌΠΙΟΙ ΕΜΠΟΔΊΖΟΥΝ ΤΟΝ ΔΡΌΜΟ ΣΑΣ. ποια στιγμή ακολούθησα ένα Mini One σε έναν απότομο λόφο στο St. Austell και, παρόλο που η κλίση ήταν σχεδόν κάθετη, η οδηγός δεν ξεπέρασε σε ταχύτητα τα 24 χλμ./ ώρα. Και επειδή δεν χρησιμοποιούσε τα φρένα, μπορώ μόνο να υποθέσω ότι είχε πρώτη ταχύτητα και

δεν μπορούσα να καταλάβω, μείωνε κάτω από 15 χλμ./ώρα. Και δεν εμφανίστηκαν ευκαιρίες προσπέρασης, καθώς το αντίθετο ρεύμα ήταν γεμάτο από αναθεματισμένους Λονδρέζους με μπαγκαζιέρες στην οροφή των Volvo τους, που επέστρεφαν στα σπίτια τους στο Notting Hill. 86

είπε ότι ήταν μια χαζή επιλογή, καθώς οι λωρίδες στην Cornwall είναι στενές και θα ξοδεύαμε όλο τον χρόνο στην ουρά της κίνησης. Ωστόσο, δεν συμφωνώ με αυτό το επιχείρημα, επειδή δεν παίζει ρόλο το αν το αυτοκίνητό σας είναι ένα G-Wiz [βρετανικό, τύπου Smart, ηλεκτρικό αυ-

O N

T H E

R O A D

τοκίνητο] ή εκείνο το φορτηγό που χρησιμοποίησε η NASA για τη μεταφορά των πυραύλων Saturn V. Και πάλι, δεν μπορείτε να προσπεράσετε κανέναν. Και ούτε νομίζω ότι τα μεγάλα αυτοκίνητα είναι ενοχλητικά στα παλιά ψαροχώρια, επειδή, όταν πρόκειται για δημιουργικό παρκάρισμα, είμαι χρυσός Ολυμπιονίκης. Πιστεύω ότι θα μπορούσα να παρκάρω με τέτοιο τρόπο στην Downing Street, που όλοι θα αναγκάζονταν να παραδεχτούν ότι είναι νόμιμο.

μπορείτε να το προσαρμόσετε σε κάθε ιδιοτροπία σας. Με οποιοδήποτε ξύλο, δέρμα και χρώμα, ένα ρολόι Breitling και 400.000 ραφές στην ταπετσαρία. Μπορείτε να τις μετρήσετε. Στην Cornwall υπάρχει χρόνος.

Οπότε όχι, όσον αφορά εμένα, η Continental είναι το ιδανικό αυτοκίνητο για την Cornwall, επειδή το μέγεθός της δεν παίζει ρόλο και είναι ένα όμορφο, ήσυχο και άνετο μέρος να καθίσεις όσο οι οδηγοί με τις μπαγκαζιέρες και οι «παγωμένοι» ντόπιοι εμποδίζουν τον δρόμο σας. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τη Mulliner, επειδή αυτό είναι το αυτοκίνητο όπου εσείς, ο ιδιοκτήτης,

Ένας με αγριόφατσα που φορούσε στολή εργασίας με πλησίασε και με ρώτησε πόσο κοστίζει. Έμεινε λίγο έκπληκτος όταν του είπα ότι κοστίζει λίγο παραπάνω από 235 χιλιάδες ευρώ. «Θα μπορούσες να πάρεις ένα σπίτι με αυτά τα χρήματα», είπε. Τι θα είχα λοιπόν; Μια Bentley ή ένα δεύτερο σπίτι στην Cornwall; Πιστεύω ότι θα έπαιρνα το αυτοκίνητο. Είναι λιγότερο υγρό.

Το αυτοκίνητο που οδηγούσα, φινιρισμένο σε καφέ και χρυσό χρώμα, ήταν τόσο φανταχτερό όσο η γραβάτα ενός Γάλλου πορνογράφου. Αλλά στους ντόπιους άρεσε.

THE CLARKSOMETER ME MIA MATIA

ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΚΙΝΗΤΉΡΑΣ:

3.996 κ.εκ., V8, turbo, βενζίνη ΙΣΧΎΣ:

542 ίπποι στις 6.000 σ.α.λ. ΡΟΠΉ:

568 nm στις 2.000 σ.α.λ. ΕΠΙΤΆΧΥΝΣΗ:

0-100: 4΄΄

ΤΕΛΙΚΉ ΤΑΧΎΤΗΤΑ:

318 χ.α.ώ.

Ε Κ Π Ο Μ Π Έ Σ Ρ Ύ Π Ω Ν / C O 2:

23,3 mpg / 275 g/km ΒΑΡΟΣ:

2.165 kg ΤΙΜΗ:

248.685 € JEREMY'S RATING

O P I N I O N

Η καλαισθησία είναι τρόπος ζωής και όχι σκέψης. ΤΟΥ ΧΡΉΣΤΟΥ ΖΑΜΠΟΎΝΗ • Η απομίμησις ως συμβατική μορφή κολακείας.

• Η πρωτοτυπία ως έκφρασις αντισυμβατικότητος. • Ο ελληνικός τίτλος «Meta» της νέας εταιρείας του Μαρκ Ζάκερμπεργκ.

• Τα ξενικά «Black Friday» και «Halloween».

• Η υπερπαραγωγή του Apple TV «The Morning Show», κόστους 300 εκατ. δολαρίων.

• Η αδυναμία των ελληνικών τηλεοπτικών σειρών να ανέβουν σε streaming πλατφόρμες.

• Ο νέος κλιματικός νόμος, με πρόβλεψη μηδενικών ρύπων έως το 2050.

• Η έλλειψις συνεννοήσεως των ηγετών του πλανήτη για δραστικότερα μέτρα προστασίας του.

• Τα σα περιεργάσου και μη τα αλλότρια.

• Οι ρίγες του Ξιαρχό.

• Τα κορίτσια του James Bond.

• Ο μονογαμικός James Bond.

• Η αποτροπή της καταθέσεως από ΠΑΕ 550.000 ευρώ σε λογαριασμό χάκερ, χάρις στην έγκαιρη παρέμβαση της Διώξεως Ηλεκτρονικού Εγκλήματος.

• Τα 20.000 περιστατικά ηλεκτρονικής απάτης που κατεγράφησαν τους εννέα πρώτους μήνες του 2021.

• Ο βασιλικός γάμος στη Μητρόπολη Αθηνών.

• Η έλλειψις σεβασμού σε ένα κομμάτι της Ιστορίας μας.

• «Είμαι πατριδολάτρης και όχι εθνικιστής» – Κωστής Παλαμάς.

• Οι πατριδοκάπηλοι

• Η υπηρεσία αποκρύψεως των likes στο Facebook.

• Τα likes στον εαυτό μας.

• Η συζυγοκτονία ως δόκιμος όρος.

• Η γυναικοκτονία ως αδόκιμος όρος.

• Η διεθνής διάστασις του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης.

• Η απουσία στιβαρών παραγωγών στον ελληνικό κινηματογράφο.

David M. Benett / Getty Images / Ideal Image

O P I N I O N

I N T E R V I E W

GRANDS COUTURIERS & STARS DE CINÉMA Με αφορμή την έκθεση «CinéΜode», που υπογράφει ο Ζαν-Πολ Γκοτιέ στη Γαλλική Ταινιοθήκη (έως 16 Ιανουαρίου 2022), ο διευθυντής της, Frédéric Bonnaud, μας μιλάει για τη σχέση μόδας και Έβδομης Τέχνης, για την αποστολή της Ταινιοθήκης και την αγάπη του κινηματογράφου.

Ποια είναι τα κοινά στοιχεία ανάμεσα στη μόδα και στον κινηματογράφο έτσι όπως αυτά εκφράζονται μέσα από την έκθεση; Αυτό που ενδιαφέρει κυρίως τον Γκοτιέ είναι το

ΑΥΤΌ ΠΟΥ ΕΝΔΙΑΦΈΡΕΙ ΚΥΡΊΩΣ ΤΟΝ ΓΚΟΤΙΈ ΕΊΝΑΙ ΤΟ ΠΝΕΎΜΑ ΤΗΣ ΕΠΟΧΉΣ, L’AIR DU TEMPS, ΔΙΌΤΙ Η ΜΌΔΑ ΚΑΙ Ο ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΆΦΟΣ ΑΝΤΙΚΑΤΟΠΤΡΊΖΟΥΝ ΤΗΝ ΕΠΟΧΉ ΤΟΥΣ, ΣΥΛΛΑΜΒΆΝΟΥΝ ΚΑΙ ΚΑΤΑΓΡΆΦΟΥΝ ΤΟ ΠΝΕΎΜΑ ΤΗΣ. ΤΟ ΚΎΡΙΟ ΚΟΙΝΌ ΣΤΟΙΧΕΊΟ ΤΟΥΣ ΕΊΝΑΙ ΑΥΤΌ.

πνεύμα της εποχής, l’air du temps, διότι η μόδα και ο κινηματογράφος αντικατοπτρίζουν την εποχή τους, συλλαμβάνουν και καταγράφουν το πνεύμα της. Το κύριο κοινό στοιχείο τους είναι αυτό. Πρέπει επίσης να πούμε ότι η μόδα, και πιο συγκεκριμένα τα κινηματογραφικά κοστούμια, είναι η έκφραση ενός συγκεκριμένου κινηματογράφου. Το φόρεμα της Μαρτίν Καρόλ στην «Πτώση της Λόλα Μοντές» 90

Φωτογραφία: Stéphane Dabrowski - Cinémathèque française

Πώς γεννήθηκε η ιδέα της έκθεσης «CinéΜode»; H Ταινιοθήκη έχει μια σημαντική συλλογή κοστουμιών, καθώς ο Henri Langlois, ένας από τους ιδρυτές της, έτρεφε μεγάλο ενδιαφέρον για τα κοστούμια και τη μόδα. Η έκθεση λοιπόν αυτή βασίζεται στη συλλογή μας, η οποία, ως ζωντανός οργανισμός, εμπλουτίζεται συνεχώς. Για να την παρουσιάζουμε όμως με ελκυστικό τρόπο, πρέπει να βρίσκουμε ενδιαφέρουσες οπτικές γωνίες, με διαφορετική σκηνοθεσία κάθε φορά. Διότι, όταν απευθύνεσαι στο ευρύ κοινό, πρέπει να στήνεις ένα πραγματικό θέαμα. Κι αυτό δεν είναι εύκολο. Επιπλέον, το θέαμα αυτό πρέπει να διηγείται μια ιστορία. Έτσι απευθυνθήκαμε στον Ζαν-Πολ Γκοτιέ και του ζητήσαμε να διηγηθεί τη δική του ιστορία. Είναι η πρώτη φορά που αφιερώνουμε μια έκθεση σε κάποιον που δεν είναι σκηνοθέτης. Ο Γκοτιέ έχει ισχυρούς δεσμούς με τον κινηματογράφο και τον βλέπει με τη ματιά του δημιουργού που προέρχεται από έναν άλλο χώρο. Κι αυτό είναι πάρα πολύ ενδιαφέρον.

Frédéric Bonnaud, διευθυντής της Cinémathèque française

του Μαξ Οφίλς αντιπροσωπεύει ένα διαφορετικό είδος κινηματογράφου από ό,τι ένα κοντό καρό vichy φόρεμα σε μια ταινία με την Μπριζίτ Μπαρντό. Από τη μια έχουμε την πολυτελή μεγαλοπρέπεια και από την άλλη το λαϊκό στοιχείο, την καθημερινότητα, την ελαφράδα. Το ίδιο ισχύει με το φόρεμα της Γκρέτα Γκάρμπο στη «Βασίλισσα Χριστίνα», από τη μια, και το κοντό μαύρο φόρεμα της Μόνικα Βίτι στην «Αβεντούρα» του Αντονιόνι, από την άλλη. Μέσα απ’ αυτή την ιδιαίτερη οπτική γωνία δεν διηγούμαστε την ιστορία του κινηματογράφου, αλλά μια ιστορία του κινηματογράφου όπως τη βλέπει ο Ζαν-Πολ Γκοτιέ, ο οποίος σχεδιάζει κοστούμια για την Έβδομη Τέχνη και αγαπά τις ταινίες που απευθύνονται στο ευρύ κοινό.

Βεβαίως. Η σχέση αυτή λειτουργεί αμφίδρομα. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το «Ο Θεός έπλασε τη γυναίκα» του Ροζέ Βαντίμ με την Μπριζίτ Μπαρντό, όπου το ουσιαστικό στοιχείο της ταινίας είναι η ίδια η Μπαρντό. Ο Βαντίμ αντιλήφθηκε αμέσως ότι το κορίτσι αυτό σηματοδοτούσε μια ρήξη με τον τρόπο που ντύνονταν μέχρι τότε οι γυναίκες, καθώς και με τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζονταν από την κοινωνία. Κι αυτό ήταν πάρα πολύ σημαντικό. Όπως μερικά χρόνια πριν, ο τρόπος με τον οποίο κινούνταν ο Τζέιμς Ντιν στις ταινίες του Ελία Καζάν ή του Νίκολας Ρέι ήταν διαφορετικός από τον τρόπο με τον οποίο κινούνταν ο Τζον Γουέιν στα γουέστερν του Τζον Φορντ. Και ο Μάρλον Μπράντο το ίδιο. Τον Γκοτιέ τον ενδιαφέρει αυτό. Τον ενδιαφέρουν τα είδωλα, η Μπριζίτ Μπαρντό, ο Μάρλον Μπράντο, ο Τζέιμς Ντιν, η Μέριλιν Μονρόε.

Ο κινηματογράφος και η μόδα δεν επηρεάζουν με τη σειρά τους το πνεύμα της εποχής; 91

I N T E R V I E W

Αριστερά: Η αφίσα της έκθεσης. Δεξιά πάνω: Backstage, επίδειξη μόδας του Jean Paul Gaultier, prêt-à-porter γυναικεία συλλογή Barbès, F/W 1984-1985. © William Klein. Δεξιά κάτω: «Voulez-vous danser avec moi?» του Michel Boisrond. © 1959 Gaumont. Collection Gaumont. Ευγενική παραχώρηση της Danièle Thompson και των κληρονόμων Michel Boisrond και Annette Wademant.

Ως διευθυντής της Γαλλικής Ταινιοθήκης, πώς βλέπετε να εξελίσσεται η σχέση του κοινού με τον κινηματογράφο; Θεωρώ ότι ο κινηματογράφος ενδιαφέρει λιγότερο σήμερα την κοινωνία από ό,τι πριν από τριάντα ή σαράντα χρόνια. Τότε, όταν μια ταινία έβγαινε στις αίθουσες, ακόμα κι όταν προβαλλόταν στην τηλεόραση, την επόμενη μέρα συζητιούνταν στο γραφείο και στις αυλές των σχολείων. Σήμερα η προσοχή μας έχει κατακερματιστεί σε χιλιάδες οθόνες και η πληθώρα προτάσεων και ερεθισμάτων είναι τέτοια, που δύσκολα μια νέα ταινία μπορεί να αποτελέσει πραγ-

ματικό γεγονός. Το ίδιο συμβαίνει και με τις περισσότερες σειρές του Netflix. Είναι πλέον κάτι σπάνιο. Ο κινηματογράφος ήταν το πιο σημαντικό λαϊκό είδος ψυχαγωγίας στον κόσμο για πάρα πολλά χρόνια. Φοβάμαι όμως ότι σήμερα είναι πολύ λιγότερο. Κι αυτό δεν έχει σχέση με το αν μια ταινία προβάλλεται στον κινηματογράφο, στην οθόνη της τηλεόρασης ή αλλού. Αυτή η μάχη έχει ήδη ξεπεραστεί. Το πρόβλημα είναι τι βλέπουν σήμερα οι άνθρωποι στον υπολογιστή, στις ταμπλέτες ή στο κινητό τους. Και είναι σαφές ότι, ως επί το πλείστον, δεν πρόκειται για ταινίες. 92

I N T E R V I E W

Επάνω αριστερά: Bastien Pourtout & Edouard Taufenbach. Δίπτυχο Marlene Dietrich: Μάσκα και Νάρκισσος, 2021. © Bastien Pourtout & Edouard Taufenbach, collection Pierre Passebon, 2021. Επάνω δεξιά: Ο Pedro Almodovar, η Victoria Abril και ο Jean Paul Gaultier στο πλατό του «Kika», 1994. © Nacho Pinedo. Δεξιά: «Και ο Θεός… έπλασε τη γυναίκα», ταινία του Roger Vadim, 1956. © 1956 – TF1 STUDIO. Ευγενική παραχώρηση των κληρονόμων του Roger Vadim. Κάτω δεξιά: «Πέρυσι στο Marienbad» του Alain Resnais, 1961. Φωτογραφία του Georges Pierre, © Georges Pierre.

I N T E R V I E W

Και η σινεφιλία; Η σινεφιλία πάντα υπάρχει, αλλά ακολουθεί την ίδια πορεία. Όταν εμφανίστηκε μετά τον πόλεμο, κυρίως στη Γαλλία, αλλά και σε όλο τον κόσμο, ήταν ένα κίνημα πάρα πολύ έντονο. Αργότερα, η γαλλική νουβέλ βαγκ, και ιδιαίτερα οι 50 υπογραφές του Cahiers du Cinéma, αποτέλεσε το πρώτο κίνημα καθαρών σινεφίλ, καθώς δημιουργήθηκε από ανθρώπους που ούτε βοηθοί σκηνοθετών ήταν ποτέ, ούτε είχαν φοιτήσει σε σχολές κινηματογράφου. Έγιναν σκηνοθέτες βλέποντας χιλιάδες ταινίες. Ήταν η πρώτη φορά στην ιστορία της Έβδομης Τέχνης που συνέβη κάτι τέτοιο, αλλά προερχόταν από ένα ήδη 94

Επάνω αριστερά: «Falbalas» του Jacques Becker, 1944, με τους Micheline Presle, Raymond Rouleau και Gabrielle Dorziat. Falbalas ©1944/STUDIO CANAL. Ευγενική παραχώρηση των κληρονόμων του Jacques Becker. Επάνω δεξιά: Bastien Pourtout & Edouard Taufenbach. Δίπτυχο Marlene Dietrich: Μάσκα και Νάρκισσος, 2021. © Bastien Pourtout & Edouard Taufenbach, collection Pierre Passebon, 2021. Δεξιά: Falbalas του Jacques Becker, 1944, με τους Micheline Presle, Raymond Rouleau και Gabrielle Dorziat. Falbalas © 1944/STUDIO CANAL. Ευγενική παραχώρηση των κληρονόμων του Jacques Becker. Κάτω αριστερά: Η Romy Schneider και η Gabrielle Chanel, 1961. © Giancarlo Botti/GAMMA-RAPHO

I N T E R V I E W

Στο πλαίσιο αυτό, ποιος είναι ο ρόλος της Ταινιοθήκης; Ο ρόλος μας είναι να συνεχίσουμε να προβάλλουμε και να στηρίζουμε τον κινηματογράφο ως το πιο ενδιαφέρον από όλα τα θεάματα. Φυσικά, δεν είναι μια μάχη κερδισμένη εκ των προτέρων. Η ταινιοθήκη ασχολείται μόνο με ένα κομμάτι του κινηματογράφου.

υπάρχον ρεύμα μεταπολεμικού σινεφιλικού αναβρασμού, το οποίο δεν υπάρχει πια. Στην Ταινιοθήκη έρχεται βέβαια πάντα κόσμος, ασχολούμαστε πολύ με ταινίες που ανήκουν στην ιστορία του κινηματογράφου, αλλά ένας εικοσάχρονος του 2021 δεν θα δει τόσο εύκολα μια ασπρόμαυρη ταινία, όσο εγώ που ήμουν είκοσι χρονών το 1987. Ας μην έχουμε ψευδαισθήσεις. Κι όσο για τον βωβό κινηματογράφο, ας μη μιλήσουμε καν… 95

I N T E R V I E W

William Klein. Παρασκηνιακή φωτογράφιση της ταινίας «Qui êtes-vous Polly Maggoo?», 1966. © William Klein/Films Paris New York.

Δεν κάνει κινηματογραφικές παραγωγές, δεν είναι φεστιβάλ, και οι καινούργιες ταινίες που προβάλλει είναι λίγες. Στόχος μας είναι να βοηθήσουμε την ηλικιακή ανανέωση του κινηματογραφόφιλου κοινού και να πούμε στον κόσμο ότι, για να μάθει κάποια πράγματα για την ιστορία και την τέχνη του 20ού αιώνα, καλό είναι να δει τις ταινίες του Ζαν Ρενουάρ, του Φριτς Λαγκ, του Τζον Φορντ ή του Άλφρεντ Χίτσκοκ, τις οποίες εμείς προβάλλουμε ξανά και ξανά. Δεν μπορούμε όμως να κάνουμε θαύματα. Συμβάλλουμε βέβαια στην κινηματογραφική διαπαιδαγώγηση του κοινού, αλλά είμαστε σαν σταγόνα στον ωκεανό. Υποδεχόμαστε γύρω στους 40.000 μαθητές κάθε χρόνο, οι οποίοι όμως είναι λίγοι σε σχέση με τα 65 εκατομμύρια των Γάλλων. Στο σχολείο δεν έχει γίνει ποτέ κάτι σε ευρεία κλίμακα σχετικά με την εικόνα και η τηλεόραση, από τη μεριά της, έχει σταματήσει να προβάλλει ασπρόμαυρες ταινίες σε ώρες υψηλής τηλεθέασης. Σε σχέση λοιπόν

με όλα αυτά, εμείς είμαστε ένας ελάχιστος πυρήνας αντίστασης. Πρέπει να καταλάβουμε ότι ο κινηματογράφος είναι απαραίτητος ως τέχνη και ως θέαμα. Τον χρειαζόμαστε για να κατανοήσουμε όχι μόνο τον κόσμο, αλλά και τον ίδιο μας τον εαυτό. Αν εγώ έχω κάποια ιδέα τού τι συνέβη στον κόσμο τον 20ό αιώνα, είναι γιατί κάποιος σαν τον Αλέν Ρενέ, για παράδειγμα, μου το έδειξε μέσα από τις ταινίες του, μιλώντας για τα στρατόπεδα συγκέντρωσης, για την ατομική βόμβα και τους αποικιακούς πολέμους, δημιουργώντας ένα θέαμα οικουμενικό. Στην Ταινιοθήκη προβάλλουμε τις ταινίες του, με την ελπίδα ότι οι θεατές θα μάθουν κι αυτοί κάποια πράγματα, ψυχαγωγούμενοι ταυτόχρονα με το θέαμα που τους προσφέρουν. Αυτή άλλωστε είναι και μία από τις βασικές πτυχές της αποστολής μας: να συνεχίσουμε να δείχνουμε στους ανθρώπους ότι ο κινηματογράφος είναι μια ανάγκη, μια επιθυμία και μια απόλαυση. 96

G A S T R O N O M Y

GUY SAVOY LE GRAND MONSIEUR DE LA GASTRONOMIE FRANÇAISE

Πώς είναι άραγε να είσαι ο καλύτερος σεφ στον πλανήτη; Το εστιατόριό σου για 5η συνεχή χρονιά να αναδεικνύεται ως το καλύτερο στον κόσμο; Να έχεις για 20 χρόνια 3 αστέρια στο Guide Michelin, 5 σκούφους στο Gault & Millau και 3 πιάτα στο Guide Pudlo; Να έχεις βασιλέψει μισό αιώνα μέσα στις κουζίνες σου και να έχεις δημιουργήσει ένα από τα δέκα πιο μυθικά πιάτα του κόσμου; Πώς είναι να είσαι ο Guy Savoy; ΦΩΤΟΓΡΑΦΊΕΣ: YOHANN BOREL Όταν αποφασίσαμε με τον Θαλή Πιτούλη, εκδότη και οραματιστή του MΑNCODE, να σας δώσουμε μια γεύση γαλλικής υψηλής κουζίνας, συμφωνήσαμε πως θέλουμε να σας μεταφέρουμε το βίωμά μου, το δικό μου Παρίσι, να σας συστήσουμε τους ανθρώπους της γεύσης που ξεχωρίζω και γνωρίζω. Στην εποχή της υπερ-πληροφορίας και της υπερ-φλυαρίας καινοτομούμε αναδεικνύοντας την ουσία της ενημέρωσης στο βίωμα και στην αλήθεια. Ο πρώτος μου εκλεκτός καλεσμένος σε αυτό το ταξίδι δεν θα μπορούσε να ήταν άλλος από τον ξεχωριστό Guy Savoy. Απρίλιος 2018, Παρίσι. Είμαι καλεσμένη του Stéphane Bern, γνωστού φίλου και υποστηρικτή της χώρας μας, στην εκπομπή του «A la bonne heure», στο ραδιόφωνο RTL –η πιο πολυσυζητημένη και επιτυχημένη εκπομπή της χρονιάς– για να παρουσιάσω το δεύτερο βιβλίο μου «Grèce – La cuisine Authentique de Dina Nikolaou – Hachette Cuisine», που μόλις είχε κυκλοφορήσει στη γαλλική αγορά, αλλά και το Evi Evane μας. Φτάνω φορτωμένη –τους είχα υποσχεθεί ταραμά και άλλα καλούδια από το Evi Evane– και αγχωμένη όπως πάντα. Πριν μπω στο πλατό για τη ραδιοφωνική εκπομπή, σε ζωντανή μετάδοση φυσικά, με ενημερώνουν πως μαζί μας θα είναι και ο σεφ Guy Savoy, ο οποίος μάλιστα αδημονεί να με γνωρίσει. Έπαθα σοκ. Ο Savoy αντιπροσώπευε πάντα για μένα την τελειότητα σε όλα τα επίπεδα, ήταν για μένα ένας μύθος και τώρα θα ήμουν μαζί του σε κοινή συνέντευξη. 99

G A S T R O N O M Y

GUY SAVOY: «ΕΛΠΊΖΩ ΝΑ ΜΟΥ ΜΟΙΆΖΟΥΝ ΤΑ ΠΙΆΤΑ ΜΟΥ. ΆΛΛΩΣΤΕ ΚΑΤΑΝΑΛΏΝΩ ΤΌΣΗ ΕΝΈΡΓΕΙΑ ΓΙΑ ΝΑ ΤΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΉΣΩ. ΜΕΛΕΤΏ ΤΙΣ ΥΦΈΣ, ΤΙΣ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΊΕΣ, ΤΙΣ ΑΡΜΟΝΊΕΣ, ΤΟΥΣ ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΎΣ ΚΑΙ ΈΧΩ ΜΙΑ ΑΡΧΉ: ΌΧΙ ΠΆΝΩ ΑΠΌ ΤΡΊΑ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΆ ΥΛΙΚΆ ΣΕ ΚΆΘΕ ΠΙΆΤΟ».

Εκείνη την ημέρα απόλαυσα έναν σπουδαίο, χορτασμένο άνθρωπο, έναν δημιουργό. Ήξερε τα πάντα για τις προσπάθειές μου να προωθήσω την ελληνική κουζίνα και με συνεχάρη ζωντανά στην εκπομπή. Σεμνός, αξιοπρεπής, χαμογελαστός, άμεσος και η κάθε του κουβέντα χάδι. Έτσι έγινε η γνωριμία με τον Κύριο της γαλλικής γαστρονομίας Guy Savoy, η οποία εξελίχθηκε σε μια ανεκτίμητη φιλία. Έκτοτε ο σεφ γνώρισε το Evi Evane και το λάτρεψε και εγώ γνώρισα τον άνθρωπο, γιατί

την κουζίνα του την ήξερα και τη μελετούσα τα τελευταία 15 χρόνια. Γνώριζα τις «αδυναμίες του σε κάποια υλικά, όπως οι αγκινάρες, τα στρείδια, τα κεράσια. Είχα ήδη δοκιμάσει το μυθικό πιάτο –βελουτέ αγκινάρας με μαύρη τρούφα και brioche gruyère με βούτυρο τρούφας– που φιγουράρει στη λίστα με τα δέκα πιο διάσημα πιάτα του κόσμου. Είχα όλα τα βιβλία του φυσικά και ήξερα όλη του την επαγγελματική διαδρομή. Από την εποχή που σπούδαζα μαγειρική στην Cordon Bleu 100

G A S T R O N O M Y

θα έχουν πια μυστικά για το 15χρονο αγόρι. Θα το αποδείξει δε περίτρανα όταν για δύο μήνες θα την αντικαταστήσει στην κουζίνα, όταν αυτή αναγκάζεται να λείψει από το εστιατόριο για να υποβληθεί σε μια χειρουργική επέμβαση. Tο αστέρι όμως του μικρού Guy είχε αρχίσει να λάμπει στο στερέωμα. Δεν είχε παρά να το ακολουθήσει και να υπηρετήσει τον μονόδρομο της επιτυχίας του, γιατί απλά και μαγικά είχε γεννηθεί κάτω από αυτό. Εργατικός, αεικίνητος, γοητευτικός και πάντα με ένα εφηβικό χαμόγελο στα χείλη, παρασύρθηκε γρήγορα από τη μαγεία της υψηλής γαστρονομίας. Έχει οδηγούς την τελειομανία, τη συνέπεια, την ενσυναίσθηση. Προχωράει με σχολαστικές, μελετημένες κινήσεις και κατακτά την κορυφή.

υπάρχουν κάποιοι Γάλλοι σεφ που πραγματικά με έχουν σημαδέψει και με εμπνέουν πάντα. Ένας από αυτούς φυσικά είναι ο Savoy. Ο σεφ Savoy είναι αυτοπροσώπως η γαλλική γαστρονομία και ό,τι λατρεύουμε σε αυτήν. Η ιστορία, η φινέτσα, η αρμονία, η τέχνη. Γράφει ιστορία όπως ο Paul Bocuse, ο Joël Robuchon, ο Alain Ducasse. Γεννήθηκε τον Ιούλιο του 1953 στη γαλλική επαρχία Nevers στην Bourgogne από μια μαγείρισσα και έναν παραγωγό λαχανικών. Μπορεί να είναι κλισέ και χιλιοειπωμένο, αλλά τα παιδιά που έχουν μεγαλώσει στους αγρούς και κοντά στην αλήθεια της πρώτης ύλης έχουν άλλη σχέση με την κουζίνα και το φαγητό. O Guy Savoy χρωστάει πολλά στη μητέρα του. Αυτή ήταν η έμπνευση, το παράδειγμά του. Αυτή τον μύησε στα μυστικά της μαγειρικής τέχνης. Η κυρία Savoy είχε εστιατόριο σε μια μικρή πόλη κοντά στη Λυών, που από απλή Βuvette στην αρχή –θα λέγαμε ουζερί, μεζεδοπωλείο– το εξέλιξε σε Esplanade, έναν χώρο εστίασης γνωστό σε όλη την περιοχή. Ο μικρός αναπαράγει τις συνταγές της μαμάς του με τον καλύτερο τρόπο. Ομελέτα με πέστροφα, κόκορας κρασάτος με βούτυρο σαλιγκαριού και άλλες πετυχημένες συνταγές της δεν

Δημιουργεί και διευθύνει το 1980 το εστιατόριο Guy Savoy και κατακτά τρία αστέρια στο Guide Michelin. Κατόπιν δημιουργεί τη δίδυμη εκδοχή του στο Λας Βέγκας. Τρία άλλα εστιατόρια στο Παρίσι: Le Chiberta, Les Bouquinistes και Atelier Maître Albert. Από το 2015 που αποφασίζει να μεταφερθεί στο εθνικό νομισματοκοπείο (Monnaie de Paris), τον βρίσκουμε στο εστιατόριό του, restaurant Guy Savoy, που βρίσκεται στα σαλόνια του πρώτου ορόφου, στο 6o διαμέρισμα. 101

G A S T R O N O M Y

Ταρτάρ παντζάρι σε διαφορετικές υφές και κλαδάκια tuiles παρμεζάνας

«Chaud-tiède» με μεγάλα χτένια και τα αγαθά της Βρετάνης

Το πορτοκαλί του χειμώνα χωρίς το πορτοκάλι! Όταν η κολοκύθα, το μάνγκο και άλλα στο χρώμα αυτό μας δίνουν την αίσθηση του πορτοκαλιού.

Αστακός Μπρετόν ψημένος σε papillote από φύλλα συκιάς σερβιρισμένος με compote χειμερινών φρούτων και fumet από τα αυγά του.

Ο μαγευτικός αυτός χώρος, που χτίστηκε το 1864, ανακαινίστηκε για τις ανάγκες του εστιατορίου από τον φίλο του και διάσημο αρχιτέκτονα Jean-Michel Wilmotte. Ο τελευταίος επέλεξε ζεστούς τόνους του γκρι για τη διακόσμηση του χώρου, θέλοντας να δώσει έμφαση στο φως που μπαίνει από τα πολλά διαδοχικά παράθυρα που έχουν θέα στο Μουσείο του Λούβρου, στο Institut de France, στη μυθική γέφυρα Pont Neuf και φυσικά στον Σηκουάνα. Εσωτερικά το κεντρικό θέμα σε κάθε σαλόνι –έξι στη σειρά– είναι τα τραπέζια φυσικά, εκεί όπου συμβαίνουν όλα. Το ταβάνι έχει ζωγραφιστεί από τον Fabrice Hyber και στον χώρο μπορείς να θαυμάσεις τα μοναδικά κομμάτια της ιδιωτικής συλλογής του μεγιστάνα François Pinault. Στο εστιατόριο οργανώνονται και εκθέσεις έργων σύγχρονης τέχνης από το εθνικό νομισματοκοπείο.

Με τα λόγια του ίδιου του σεφ Guy Savoy: «Εμείς οι μάγειρες οφείλουμε και καλούμαστε να κάνουμε το εφήμερο αξέχαστο. Δεν υπάρχει άλλο επάγγελμα στον κόσμο που να προστατεύει καλύτερα τη ζωή από αυτό του μάγειρα. Σέβομαι τα προϊόντα και την πρώτη ύλη, αλλά μέσα από αυτά σέβομαι και τους ανθρώπους που δούλεψαν γι’ αυτά. Κάθε φορά που φροντίζω για το καλύτερο αυτών των ανθρώπων, αισθάνομαι ότι αποτίνω έναν μικρό φόρο τιμής στους γονείς μου, που ο καθένας με τον τρόπο του μόχθησε τόσο πολύ για να είναι σωστός στη δουλειά του. »Στα πιάτα μου δεν αποκωδικοποιούνται μόνο οι ευαισθησίες μου, αλλά και οι επιθυμίες μου, και αυτή ακριβώς είναι η δύναμη των δημιουργών. Ελπίζω να μου μοιάζουν τα πιάτα μου. 102

G A S T R O N O M Y

ΤΟ 2015, ΤΟ RESTAURANT GUY SAVOY ΜΕΤΑΦΈΡΕΤΑΙ ΣΤΟ ΕΘΝΙΚΌ ΝΟΜΙΣΜΑΤΟΚΟΠΕΊΟ (MONNAIE DE PARIS), ΣΤΑ ΣΑΛΌΝΙΑ ΤΟΥ ΠΡΏΤΟΥ ΟΡΌΦΟΥ, ΣΤΟ 6o ΔΙΑΜΈΡΙΣΜΑ. Ο ΜΑΓΕΥΤΙΚΌΣ ΑΥΤΌΣ ΧΏΡΟΣ, ΠΟΥ ΧΤΊΣΤΗΚΕ ΤΟ 1864, ΑΝΑΚΑΙΝΊΣΤΗΚΕ ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΝΆΓΚΕΣ ΤΟΥ ΕΣΤΙΑΤΟΡΊΟΥ ΑΠΌ ΤΟΝ ΦΊΛΟ ΤΟΥ ΚΑΙ ΔΙΆΣΗΜΟ ΑΡΧΙΤΈΚΤΟΝΑ JEAN-MICHEL WILMOTTE.

Άλλωστε καταναλώνω τόση ενέργεια για να τα δημιουργήσω. Μελετώ τις υφές, τις θερμοκρασίες, τις αρμονίες, τους συνδυασμούς και έχω μια αρχή: όχι πάνω από τρία διαφορετικά υλικά σε κάθε πιάτο.

Μέσα στις κουζίνες μου όλοι με αποκαλούν κύριο, απεχθάνομαι το «oui, chef», προτιμώ το «oui, monsieur», η κουζίνα δεν είναι στρατός. Η Brigade είναι η ομάδα μου, οι άνθρωποί μου με τους οποίους μοιραζόμαστε το ίδιο πάθος. Άνθρωποι διαφορετικών εθνικοτήτων, διαφορετικών ηλικιών και ιδανικών, αλλά όλοι των ίδιων αξιών. Σκέφτομαι κάποιες στιγμές πως ίσως θα έπρεπε να είχα κάνει οικονομία στην ενέργεια που ξόδεψα στη δουλειά μου, 52 ολόκληρα χρόνια. Μετά όμως κοιτάζω πίσω και βλέπω όλα όσα έχω κατακτήσει και καταλήγω πως όλα έγιναν γιατί δόθηκα ολοκληρωτικά και παθιασμένα όλα αυτά τα χρόνια».

»Έχω ανάγκη από 5 ώρες ύπνο το 24ωρο και κάθε μέρα είμαι στο εστιατόριό μου από τις 9 το πρωί μέχρι τη 1 το βράδυ. Μου αρέσει να περπατάω στο Παρίσι και να κυκλοφορώ με το μετρό. Κάθε μέρα πίνω ένα λίτρο νερό με λίγο χυμό λεμονιού μέσα και μερικά γραμμάρια πούδρας guarana του Αμαζονίου. Γυμνάζομαι κάνοντας Kung Fu, αυτό με κρατάει σε φόρμα. 103

L E G A C Y

ΑΘΗΝΑΪΚΗ ΛΕΣΧΗ Πριν από 146 χρόνια, την Κυριακή 5 Δεκεμβρίου του 1875, είκοσι διακεκριμένοι πολίτες οι οποίοι είχαν ζήσει και σπουδάσει στο εξωτερικό ίδρυσαν την Αθηναϊκή Λέσχη. ΤΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΚΟΤΣΑΜΠΑΣΗ

την πορεία του χρόνου και με δεδομένο ό,τι μέλη της υπήρξαν 29 πρωθυπουργοί, υπουργοί, πρέσβεις ξένων χωρών, Καθηγητές Πανεπιστημίου, Ακαδημαϊκοί, κορυφαίοι των Γραμμάτων και των Τεχνών και σημαίνοντες εκπρόσωποι της οικονομίας, είναι βέβαιο ό,τι στις αίθουσες της παρευρέθησαν αρκετοί από τους πρωταγωνιστές των ιστορικών γεγονότων τα οποία καθόρισαν την πορεία της χώρας μας. Από τον ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897, τους Βαλκανικούς πολέμους έως τo έπος του 1940 καθώς και σε όλες τις μεγάλες Εθνικές στιγμές. Ίσως να είναι ο μοναδικός ιδιωτικός χώρος, εκτός των κυβερνητικών κτιρίων, στον οποίο συγκεντρώθηκαν προσωπικότητες που συμμετείχαν και έπαιξαν ουσιαστικό ρόλο στην εξέλιξη των πραγμάτων. Αυτό από μόνο του τονίζει το ιστορικό «βάρος» της Λέσχης και την κληρονομιά της από τον 19ο αιώνα μέχρι σήμερα. Κάτι που ο σημερινός της πρόεδρος, κ. Κυριάκος Κουκουλομμάτης, αντιλαμβάνεται πλήρως, μια και ο ίδιος ως νεαρός αξιωματικός της Πολεμικής Αεροπορίας έχει ζήσει γεγονότα της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας εν τη γενέσει τους.

και μετά την αποτυχία του εγχειρήματος τον ακολούθησε στη Ρώμη, όπου και παρέμεινε δίπλα του για επτά χρόνια. Συνομιλώντας μαζί του, μας αναφέρει ότι η δική του προσπάθεια ως προέδρου συνίσταται κυρίως «…στη διατήρηση των βασικών αρχών και αξιών, που πρυτάνευσαν καθ’ όλη τη διάρκεια της υπεραιωνοβίου παρουσίας της Αθηναϊκής Λέσχης, με την αναγκαία προσαρμογή στο μέτρο του δυνατού προς τις επικρατούσες κατά καιρούς συνθήκες». Σχετικά με την ιστορία των 146 χρόνων της Λέσχης όσον αφορά την εξαετή προεδρία του, μας αναφέρει χαρακτηριστικά: «Είναι βαριά η κληρονομιά του κάθε προέδρου, στον οποίο ανατίθενται τα καθήκοντα και η επιμέλεια όλων αυτών των ωραίων παραδόσεων και αξιών που ορίζουν το στίγμα της Αθηναϊκής Λέσχης. Έχω κάθε λόγο να αισθάνομαι υπερήφανος, διότι σε πολύ δύσκολες στιγμές που διήλθε η χώρα μας, όπως η μεγάλη οικονομική κρίση και εν συνεχεία η ενσκήψασα πανδημία Covid-19, με τη συμπαράσταση τόσο των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου όσο και του συνόλου των μελών, κατορθώσαμε να αντιμετωπίσουμε λίαν επιτυχώς όλες τις δυσκολίες και να διατηρήσουμε την ιστορική μας Λέσχη στα επίπεδα που ορίζουν η φήμη και το κύρος της».

Στις 13 Δεκεμβρίου 1967 συμμετείχε στην κίνηση του τότε βασιλέως Κωνσταντίνου για την αποκατάσταση της Δημοκρατίας 104

Φωτογραφίες: Αλέξανδρος Αντωνιάδης

L E G A C Y

105

G A S T R O N O M Y

106

G A S T R O N O M Y

ΛΕΥΤΈΡΗΣ ΛΑΖΆΡΟΥ

«VAROULKO SEASIDE» ΤΟΥ ΧΡΗΣΤΟΥ ΖΑΜΠΟΥΝΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΟΣ: ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΤΑΡΔΗΣ Στο «Βαρούλκο» με πήγε ο φωτογράφος του «Figaro Μagazine», Eric Brissaud, στις αρχές της δεκαετίας του ’90. Είχαμε ταξιδέψει από το Παρίσι για να κάνουμε ένα αφιέρωμα στους Έλληνες εφοπλιστές και είχε θεωρήσει χρήσιμο να επισκεφθούμε ένα εστιατόριο όπου διακονούσε ο μάγειρας του Ωνάση. Τριάντα χρόνια αργότερα, ο Λευτέρης Λαζάρου σπεύδει να αποσαφηνίσει ότι δεν επρόκειτο για τον ίδιο, αλλά για έναν συνεργάτη του, που είχε περάσει ένα διάστημα από την κουζίνα του Μεγάλου Σμυρνιού. Από εκείνη την πρώτη «μυθολογική ανάμνηση» στο απλό ταβερνάκι του Πειραιά, μεσολάβησαν τρεις μετακομίσεις, με την τελευταία να τον φέρνει στο υπό ανάπλασιν Μικρολίμανο. «Έχει γίνει ωραία η γειτονιά», σχολιάζει με τη λακωνικότητα που έχουν συνήθως οι φτασμένοι άνθρωποι. Φτασμένος ο Λαζάρου; Χμ, και λίγα λέω. Γιος καραβομάγειρα, μπάρκαρε από μικρός με τον πατέρα του μαθαίνοντας την τέχνη του, διότι περί αυτής πρόκειται. Πώς αλλιώς να προσεγγίσει κανείς την ικανότητά του να φέρει σε πρώτο πλάνο την ταπεινή κατσούλα ή, ακόμη, τη «δευτερότριτη» πεσκανδρίτσα; Την ώρα που η ελληνική γαστρονομική σκηνή αλληθώριζε προς τη Δύση, ήταν από τους πρώτους που προέκριναν την ελληνικότητα, στη δημιουργική κουζίνα. Το ταλέντο του δεν άργησε να αναγνωριστεί όχι μόνο σε τοπικό επίπεδο, αλλά και σε διεθνές. Ήταν ο πρώτος Έλλην που έλαβε αστέρι «Michelin» το 2002 (σ.σ.: Συνεχίζει να το λαμβάνει έκτοτε), καθώς και ο μόνος που βραβεύεται συνεχώς από το 1993 με Χρυσό Σκούφο.

107

Κορυφαία στιγμή στην καριέρα του θεωρείται η πρόσκλησις της Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας Κατερίνας Σακελλαροπούλου για να αναλάβει το μενού του επισήμου δείπνου της 25ης Μαρτίου επ’ ευκαιρία των εορτασμών για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση. Οι ιστορικοί του μέλλοντος θα καταγράψουν τη φιλοσοφία του εκείνο το βράδυ. «Κατ’ αρχάς, πας να χωρέσεις όσο περισσότερη Ελλάδα μπορείς. Έπειτα, πρέπει να ισορροπήσεις, οπότε παίρνεις σαν γνώμονα ποιοι είναι οι επισκέπτες σου, για να βρεις ποια Ελλάδα θα βάλεις, πόση Ελλάδα, και τι είναι αυτό που πρέπει να κάνεις». Δειπνούμε με ξένους φίλους στην ταράτσα του δευτέρου ορόφου του «Varoulko by Seaside», με θέα τον αρχαίο λιμένα της Μουνιχίας. Επιμελείται ο ίδιος της παραγγελίας. Σεβίτσε δράκαινας μαριναρισμένης με εσπεριδοειδή, αχλάδι, σαφράν και νερό ντομάτας. Μαριναρισμένο καρπάτσο λαβράκι με φύκια wakame, ταρτάρ μπαρμπούνι με πιπεριά Φλωρίνης, ταραμοσαλάτα από λευκό ταραμά, κυδώνια αχνιστά με κρασί Λήμνου, ροφομακαρονάδα με κιμά γαρίδας και τοματίνια φούρνου, φιλέτο πεσκανδρίτσας με αλμύρα, burger σφυρίδας με μελάνι σουπιάς, χριστόψαρο με ρεβίθια, γλυκιά τομάτα, lime και ginger. Για επιδόρπιο μοιρασθήκαμε μία μους λευκής σοκολάτας με μαστίχα και ένα lemon pie. «Κάπως έτσι θα έτρωγε ο Ωνάσης εάν ζούσε σήμερα», απεφάνθη μετά το βασιλικό γεύμα ο αλλοδαπός συνδαιτυμών, αφού του έχω διηγηθεί το περιστατικό της αρχής του άρθρου.

A C C E S S O R I E S

Urban Trendy

& stylish looks Ανανεώστε το στιλ και την γκαρνταρόμπα σας με τις νέες δημιουργίες και τα μοντέρνα και κομψά accessories της MCM.

MCM BOUTIQUE 2, XANTHOU STR. KOLONAKI, ATHENS 210 7225910

108

A C C E S S O R I E S

109

F A S H I O N

MODERN CLASSIC

Στη φετινή συλλογή για τον Χειμώνα 2021/22 η Rococo αναδημιουργεί τον κώδικα του κλασικού, διατηρώντας τη μνήμη και την παράδοση επιδέξια και αποφεύγοντας πάντα το εφήμερο, ώστε να μη χαθεί η εικόνα του σε ένα στερεότυπο.

110

F A S H I O N

Παραμένοντας πιστοί στη σύγχρονη κλασική κομψότητα, η εταιρεία δραστηριοποιείται στον κλάδο της ανδρικής και γυναικείας ένδυσης με προτάσεις σε ρούχα και αξεσουάρ ιδιαίτερης αισθητικής και στιλ, με σεβασμό πάντα στην υψηλή ποιότητα. www.rococo.gr

111

MODERN DANDY Στο πνεύμα των ημερών, η πολυτέλεια πρωταγωνιστεί σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής ενός άνδρα. Από τα σοφιστικέ ενδύματα και αξεσουάρ μέχρι τα μοναδικής ιδιοσυγκρασίας μοντέλα υψηλής ωρολογοποιίας στον καρπό του χεριού.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΊΕΣ: ΣΠΎΡΟΣ ΑΝΑΣΤΑΣΆΤΟΣ STYLING: ΜΆΝΘΟΣ ΔΕΛΛΑΤΌΛΑΣ, ΕΠΙΜΈΛΕΙΑ ΡΟΛΟΓΙΏΝ: ΦΑΝΉ ΖΑΦΡΆΚΑ-ΘΕΜΕΛΊΔΗ

ROLEX Cellini Moonphase με open-back κάσα 39 mm από χρυσό Everose 18Κ, αυτόματο μηχανισμό Superlative Chronometer με φάσεις Σελήνης και λουράκι από δέρμα αλιγάτορα (Rolex Hellas). OMEGA Constellation Co-Axial Master Chronometer με open-back κάσα 41 mm από ατσάλι και χρυσό Sedna, μπλε κεραμική στεφάνη, αυτόματο μηχανισμό και λουράκι από δέρμα αλιγάτορα (Swatch Group Greece). Βελούδινο σακάκι (Massimo Dutti). Πουκάμισο και μανικετόκουμπα (Salvatore Ferragamo). Πένα Shaffer (Ballas). Δερμάτινο πορτοφόλι για κάρτες (MCM).

112

TAG HEUER Carrera Chronograph με κάσα 44 mm από ατσάλι με μαύρη κεραμική στεφάνη και ροζ χρυσές λεπτομέρειες, αυτόματο μηχανισμό Heuer 02 και λουράκι από δέρμα αλιγάτορα (Gofas Jewelry). BREITLING Navitimer Β01 Chronograph 46 με κάσα 46 mm από κόκκινο χρυσό 18Κ, περιστρεφόμενη στεφάνη με λογαριθμικό κανόνα, αυτόματο μηχανισμό με 70 ώρες αυτονομίας και πιστοποίηση χρονομέτρου από το COSC, και μαύρο λουράκι από δέρμα αλιγάτορα (Breitling Boutique Athens). Παλτό (Salvatore Feragamo). Σημειωματάριο και συλλεκτική πένα Great Characters Enzo Ferrari και μανικετόκουμπα Pirelli, όλα Montblanc (Montblanc Boutique – Tzannes).

113

TRUSSARDI T-Logo Black με κάσα 46 mm από μαυρισμένο ατσάλι, μαύρο καντράν με ενδείξεις ημέρας, ημερομηνίας και 24ώρου, και λουράκι από δέρμα κροκό (Belsis). TISSOT Gentleman Powermatic 80 Silicium Gold με κάσα 40 mm από ατσάλι, στεφάνη από ατόφιο ροζ χρυσό 18Κ, αυτόματο μηχανισμό με 80 ώρες ενεργειακής αυτονομίας και λουράκι από δέρμα κροκό (Swatch Group Greece). Τσαντάκι-πορτοφόλι χειρός, ‘ames (www.liamanjorou.com). Στιλό Hugo Boss (Belsis). Μανικετόκουμπα Dsquared2 (Eponymo).

114

TUDOR Black Bay Bronze με κάσα 43 mm από μπρούντζο, μαύρη στεφάνη, αυτόματο μηχανισμό με 70 ώρες αυτονομίας, δερμάτινο λουράκι με κούμπωμα ασφαλείας, κρύσταλλο από ζαφείρι, στεγανό μέχρι 200 μ. βάθος. MONTBLANC Heritage Automatic Chronograph με ατσάλινη κάσα 41 mm και καφέ λουράκι από δέρμα αλιγάτορα (Montblanc Boutique – Tzannes). HAMILTON Khaki Aviation Pioneer Bronze με κάσα 43 mm από μπρούντζο, αυτόματο μηχανισμό και λουράκι από δέρμα (Swatch Group Greece). Πένα Diplomat (Ballas). Μεταξωτό φουλάρι (Salvatore Ferragamo). Δερμάτινος φάκελος (MCM).

115

Κοστούμι Sand, πουκάμισο και γραβάτα Les Hommes (Eponymo). Δερμάτινα loafers (Tod’s). Δερμάτινη ζώνη (Massimo Dutti).

116

Μάλλινο παλτό, μεταξωτή ποσέτ και δερμάτινη ζώνη (όλα Massimo Dutti). Μάλλινο ζιβάγκο Dondup (Eponymo). Δερμάτινο σημειωματάριο Hugo Boss (Belsis). Βραβευμένη πένα για το design της του οίκου Pininfarina (Ballas). Δερμάτινα loafers (Tod’s).

117

Βελούδινο σακάκι και μεταξωτή γραβάτα και ποσέτ (Massimo Dutti). Πουκάμισο και μανικετόκουμπα (Salvatore Ferragamo). Δερμάτινη ζώνη (MCM).

118

Παλτό, πουκάμισο και μεταξωτό φουλάρι (όλα Salvatore Ferragamo). Δερμάτινα δετά παπούτσια (Tod’s). Χαρτοφύλακας ‘ames (www.liamanjorou.com).

119

MANCODE HATS Τα αυθεντικά Παναμά καπέλα μας είναι χειροποίητα και κατασκευάζονται από ντόπιους στο Montecristi του Εκουαδόρ. Ιδανικά για ταξιδιώτες με στιλ, είναι κατασκευασμένα από μαλλί. Παραδίδονται σε πολυτελή χειροποίητη καπελιέρα. Υπάρχουν σε ένα μέγεθος και σε χρώματα μαύρο, καφέ, γκρι, μπλε, πράσινο και μοβ.

MANCODESHOP.COM 120

MANCODE HAVANA EAU DE PARFUM

Δέρμα, πούρο, ξύλο κέδρου και κουβανέζικα λουλούδια συνδυάζονται σε ένα eau de parfum με τον χαρακτήρα ενός ταξιδιώτη του κόσμου και την αυθεντική αίσθηση της Αβάνας. Διαθέσιμο στο mancodeshop.com και σε επιλεγμένα σημεία πώλησης. 121

M U S I C

LA DERNIERE DIVA Ερωτικές ιστορίες, αλλά και προσωπικές της εμπειρίες περιλάμβαναν τα τραγούδια της Dalida. Η diva, η οποία με το cosmopolitan ύφος της, τραγουδώντας σε διάφορες γλώσσες, κατέκτησε το παγκόσμιο κοινό. Τρία από αυτά έγιναν τεράστιες επιτυχίες και έχουν τη δική τους ιστορία. ΤΗΣ ΚΑΤΕΡΊΝΑΣ ΡΩΜΑΝΟΎ

Το «Gigi l’Amorosο» περιλαμβάνεται στο άλμπουμ της «Manuel» του 1974 και είναι μια ιστορία με τρία προφορικά μέρη. Ο Gigi είναι τραγουδιστής σε ένα μικρό χωριό κοντά στη Νάπολη, όμορφος και γοητευτικός, και όλες οι γυναίκες του χωριού είναι ερωτευμένες μαζί του. Κάθε Σάββατο βράδυ τραγουδάει και όλο το χωριό ακούει και χορεύει. Μια μέρα ερωτεύεται μια Αμερικανίδα, την οποία ακολουθεί στις ΗΠΑ. Το χωριό κλαίει, αλλά είναι και περήφανο που βλέπει τον ήρωα στον δρόμο του προς τη διεθνή φήμη. Τα χρόνια περνούν και ξαφνικά ένα βράδυ, ο Gigi επιστρέφει δακρυσμένος. Το χωριό τον υποδέχεται με χαρά και τον πείθει να ξαναρχίσει να τραγουδάει εκεί όπου τον θαυμάζουν, τον αγαπούν και είναι ο βασιλιάς.

Το «Il venait d’avoir 18 ans» (Μόλις έγινε 18 χρονών) κυκλοφόρησε για πρώτη φορά στο άλμπουμ «Julien» το 1973. Οι στίχοι

MANCODERADIO.COM

122

Patrice PICOT / Getty Images / Ideal Image

του παραπέμπουν στη μυστική σχέση της Dalida, στα 34 της, με έναν νεαρό Ιταλό φοιτητή. Εκείνη την περίοδο μένει έγκυος και επιλέγει να κάνει έκτρωση, αλλά η επέμβαση την καθιστά στείρα. Αυτό το προσωπικό πλήγμα την ενέπνευσε να τραγουδήσει γι’ αυτή την αταίριαστη σχέση.

ναμφίβολα θεωρείται το signature τραγούδι της Dalida (1933-1987) και διεθνώς ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα του γαλλικού chanson. Το «Paroles, paroles», στο οποίο συμμετέχει ο Alain Delon, κυκλοφόρησε στις 17 Ιανουαρίου 1973 και έγινε παγκόσμια επιτυχία. Συμπεριλήφθηκε σε πολλούς δίσκους, σε διάφορες γλώσσες, και κατέλαβε περίοπτη θέση στο ρεπερτόριο της Dalida στις περιοδείες της. Το συνέθεσε ο Gianni Ferrio και τους στίχους έγραψε ο Michaële. Επρόκειτο για τη διασκευή ενός ιταλικού ντουέτου από τη Mina και τον Alberto Lupo. Οι στίχοι περιγράφουν τη συνομιλία ενός άνδρα και μιας γυναίκας. Εκείνος συνοδεύει τα λόγια του με κομπλιμέντα, αλλά όσα της λέει δεν σημαίνουν τίποτα για εκείνη, γιατί είναι απλώς κενές λέξεις: «paroles, paroles». Μια έκφραση που έκτοτε χρησιμοποιείται συχνά στην καθημερινή γλώσσα.

123

W I N E

S P I R I T S

ICONIC CHAMPAGNES Επιτέλους, άρωμα Χριστουγέννων. Κάθε φορά οι γιορτές είναι μια ευκαιρία να απολαύσουμε ωραία κρασιά με φίλους αλλά και με τους δικούς μας. Αν και κανονικά θα έπρεπε να πίνουμε πιο συχνά τόσο ωραία κρασιά, γιατί, όπως είχε πει και ο Ναπολέων, «στις νίκες γιορτάζουμε με Champagnes, στις ήττες τις χρειαζόμαστε». Έτσι λοιπόν επέλεξα 4 ιδιαίτερες και iconic Champagnes που μου είχαν λείψει και είχα καιρό να τις απολαύσω, για να τις μοιραστώ μαζί σας.

COMTES DE CHAMPAGNE ROSÉ 2007, CHARDONNAY-PINOT NOIR-PINOT MEUNIER, CHAMPAGNE TAITTINGER Η Taittinger είναι μία από τις πιο διάσημες Champagnes, η οικογένεια έχει στην κατοχή της σχεδόν 290 εκτάρια, με τα μισά να είναι φυτεμένα με Pinot Noir με το Chardonnay να ακολουθεί και μια μικρή ποσότητα Pinot Meunier να συμπληρώνει τα υπόλοιπα. Τα ιδιόκτητα αμπέλια καλύπτουν σχεδόν το 50% της ετήσιας παραγωγής και το υπόλοιπο 50% των σταφυλιών προέρχεται από συνεργαζόμενους παραγωγούς. Το πιο διάσημο cuvée της είναι η λευκή Comtes de Champagne, με την πρώτη χρονιά παραγωγής της να είναι το μακρινό 1952. Η ροζέ Comtes de Champagne είναι ένα χαρμάνι από 30% Chardonnay από την Côtes de Blancs και 70% Pinot Noir από Grand Cru αμπελώνες στη Montagne de Reims. Ένα χαρακτηριστικό της είναι πως στο χαρμάνι προστίθεται και 15% ερυθρό κρασί. Στη μύτη είναι έντονα αρωματική, με τα κόκκινα φρούτα να κυριαρχούν, αρώματα από ώριμα πυρηνόκαρπα, νότες βοτάνων και μπαχαρικών. Στο στόμα είναι ξηρή με κρεμώδη υφή, δροσιστική οξύτητα, σώμα μέτριο προς γεμάτο και μακρά επίγευση. Συνδυάστε τη με φιλέτο πάπιας ψημένο medium rare και σάλτσα demi glace.

CLOS SAINT-HILAIRE 2003, PINOT NOIR, CHAMPAGNE BILLECART-SALMON Η Champagne Billecart-Salmon είναι ένας από τους πιο γνωστούς και elegant οίκους Σαμπάνιας. Δημιουργήθηκε το 1818 στο χωριό Mareuil-sur-Aÿ και είναι μια ιστορία αγάπης. Ξεκίνησε μετά τον γάμο του Nicolas François Billecart και της Elisabeth Salmon. Η Billecart-Salmon δημιουργεί ένα μεγάλο εύρος Champagne, με το top cuvée της να είναι το Clos Saint-Hilaire, ένας μικρός single vineyard αμπελώνας που φυτεύτηκε το 1964 και δουλεύεται αποκλειστικά από άλογα και πρόβατα, χωρίς καθόλου μηχανήματα. Μία ακόμα ιδιαιτερότητα του συγκεκριμένου cuvée είναι πως είναι μια Champagne Blanc de Noir, δηλαδή, αν και λευκό κρασί, έχει παραχθεί αποκλειστικά από ερυθρά σταφύλια και πιο συγκεκριμένα από την ποικιλία Pinot Noir, τα οποία οινοποιούνται σε δρύινα βαρέλια και δίνουν ένα εξαιρετικά κομψό αποτέλεσμα που δεν ξεπερνά σε παραγωγή τις 3.500 έως 5.000 φιάλες ανά τρύγο, με τη χρονιά του 2003 να είναι μόλις 1.000 φιάλες. Η Clos Saint-Hilaire είναι πολύ εκφραστική στη μύτη, κυριαρχούν αρώματα ώριμων και ζαχαρωμένων εσπεριδοειδών και πυρηνόκαρπων, αρώματα ξηρών καρπών, μπαχαρικών, καπνού, ζύμης και ψωμιού. Στο στόμα είναι ξηρή με κρεμώδη αφρισμό, υψηλή οξύτητα, γεμάτο σώμα και μακρά επίγευση. Συνδυάστε τη με μια γλώσσα meunier. 124

W I N E

S P I R I T S

FEMME DE CHAMPAGNE GRAND CRU 2000, PINOT NOIR-CHARDONNAY, CHAMPAGNE DUVAL-LEROY Η Champagne Duval-Leroy παράγει κάποιες από τις πιο γαστρονομικές Champagne. Η ιστορία της ξεκινάει πίσω στο μακρινό 1859 στην περιοχή της Côte de Blancs, σαν μια συνεργασία του Eduard Leroy και του Jules Duval, με την 6η γενιά του οινοποιείου να «τρέχει» αυτή τη στιγμή τον οίκο. Αξίζει να σημειωθεί πως είναι από τις λίγες μεγάλες Champagne που έχουν παραμείνει οικογενειακές επιχειρήσεις. Η Duval-Leroy είναι αναγνωρισμένη για την περιβαλλοντική της ευαισθησία, καθώς ήταν ο πρώτος οίκος με πιστοποιημένη οργανική καλλιέργεια. Μια μεγάλη γκάμα κρασιών παράγεται από τα 200 εκτάρια ιδιόκτητων αμπελώνων του, ενώ περίπου το 40% προέρχονται από Premier και Grand Cru αμπελώνες, όπως οι αμπελώνες Oger, Mesnilsur-Oger, Avize και Chouilly. Το Chardonnay κυριαρχεί ως ποικιλία στη σειρά κρασιών Brut Nature και Demi-Sec, ενώ στη Femme de Champagne («Femme» σημαίνει «γυναίκα»), που είναι το iconic κρασί της Duval-Leroy, κυριαρχεί το Pinot Noir με 87%, που προέρχεται μόνο από Grand Cru αμπελώνες, και το Chardonnay συμπληρώνει το χαρμάνι με 13%. Η συγκεκριμένη Champagne παράγεται μόνο στις καλύτερες χρονιές και παλαιώνει τουλάχιστον μία δεκαετία πριν βγει στην αγορά. Στη μύτη είναι εξαιρετικά πολύπλοκη και έντονη, αρκετά mineral, με αρώματα ξηρών καρπών, ώριμων πυρηνόκαρπων φρούτων, βανίλιας, ζύμης, brioche, γήινων στοιχείων, μανιταριών και τρούφας. Στο στόμα είναι ξηρή με κρεμώδη υφή, υψηλή οξύτητα και γεμάτο σώμα. Απολαύστε τη με ένα brioche burger με χοιρινή κοιλιά, τυρί raclette και καραμελωμένα κρεμμύδια.

ARGONNE 2004, PINOT NOIR-CHARDONNAY, CHAMPAGNE HENRI GIRAUD Η ιστορία της Champagne Henri Giraud πάει πίσω στο μακρινό 1625 στην περιοχή του Aÿ. Η Argonne είναι το iconic κρασί του οίκου και πήρε το όνομά της όταν ο 12ης γενιάς Claude Giraud επέστρεψε το 1990 και δημιούργησε τα πρώτα βαρέλια από το ιστορικό δάσος Argonne. Κάθε χρόνο ο Cellar Master του οίκου διαλέγει προσεκτικά τα καλύτερα ξύλα του δάσους και επιμελείται του καψίματος. Η συνολική παραγωγή είναι περίπου 250.000 φιάλες, με την έκταση των ιδιόκτητων αμπελώνων να μην ξεπερνά τα 10 εκτάρια, ενώ αγοράζουν σταφύλια κυρίως από φίλους και συγγενείς. H Argonne είναι ένα χαρμάνι από 70% Pinot Noir και 30% Chardonnay. Το Wine Spectator την περιγράφει με την έκφραση «Once Argonne for ever Argonne». Με την πώληση κάθε φιάλης χρηματοδοτείται η φροντίδα του δάσους Argonne, έτσι ώστε να διασφαλιστεί η προστασία του περιβάλλοντος. H Argonne έχει έντονη αρωματική ένταση, με αρώματα ώριμων πράσινων φρούτων και εσπεριδοειδών, νότες μπισκότου, ζύμης, φυτικών, βοτανικών και γήινων στοιχείων, όπως μανιτάρι. Στο στόμα είναι ξηρή με πολύ ωραίο, κρεμώδη αφρισμό, τονισμένη οξύτητα, γεμάτο σώμα και μακρά επίγευση. Συνδυάστε τη με μια τάρτα με καραμελωμένα κρεμμύδια και τρούφα. 125

A F I C I O N A D O

THE OLD WORLD BLENDED WITH THE NEW όλης αυτής της ιστορίας είναι να αφήσει πίσω του αποστάγματα 20, 30 και 40 ετών που χρησιμοποίησε ο Jim από ό,τι διάβασα, μάλλον ο master blender, μαζί με ξεχασμένα αποστάγματα από άλλα αποστακτήρια-φαντάσματα, όπως τα Port Dundas και Carsebridge, και άλλων σπάνιων αποσταγμάτων από το Speyside και τα Highlands που ακόμα λειτουργούν, Mannochmore και Auchroisk, εξ ου και ο τίτλος Ghost & Rare. Με τόσα αποστάγματα και τόσα έντονα αρώματα και γεύσεις, είναι αδύνατο να ξεχωρίσεις τι, ποιο και πώς πάρα μόνο να αφήσεις τις αισθήσεις σου να σε ταξιδέψουν στα αποστακτήρια μέσω των αρωμάτων. Πολύ ξύλο, καραμέλα, φρούτα και αλάτι, λίγο περίεργο το πικρό με το γλυκό και το ξινό, αλλά από ό,τι κατάλαβα η συνταγή πέτυχε, μη με ρωτάτε πώς. Σίγουρα τη διαφορά την έκανε το Pittyvaich από το Dufftown, αναμενόμενο με την έντονη δυνατή και πολύ επιθετική επίγευσή του.

Ένα βράδυ κανονίστηκε συμπόσιο στο σπίτι ενός φίλου με «εκλεκτά εδέσματα», τα οποία θα ήταν συνοδευτικά μιας συνήθους βραδιάς ποτού και πούρου με την ατάκα του «μη φέρεις πούρα, θα έχω εγώ». Τώρα τι θα είχε δεν μπορούσα να ξέρω, αλλά, καθότι γνώστης και αυτός, υπέθεσα κάτι καλό θα είχε φέρει. Όντως στο ξεκίνημα της βραδιάς παρουσιάστηκαν όλα τα προϊόντα προς κατανάλωση πάνω στο τραπέζι, καταλαβαίνετε τώρα, λιτά και απέριττα πράγματα. Ξεκινήσαμε τις δοκιμές, αλλά το μάτι μου έπεσε κατευθείαν στα δύο κουτιά που είχε πάνω στο τραπέζι, και τα δύο σε μπλε προς γαλάζιο έντονο χρώμα, το ένα ψηλόλιγνο και το άλλο κοντόχοντρο. Με την πρώτη ματιά κατάλαβα το λιγνό, Johnnie Blue, αλλά κάπως πιο διαφορετικό μου φάνηκε το μπουκάλι του, στο χοντρό όμως κόλλησα, τι είναι αυτό σκέφτηκα, έβγαλαν οι Κουβανοί μπλε κουτιά, κάποια σπέσιαλ έκδοση; Αλλά δεν βιάστηκα, περίμενα την αποκάλυψη.

Τα εύκολα τα έγραψα και τα διαβάσατε, τα δύσκολα τώρα ξεκινούν. Την επομένη της μελέτης ξεκίνησα την αναζήτηση των άλλων πούρων και ουίσκι των ίδιων εταιρειών που δυστυχώς ή ευτυχώς ανακάλυψα την ύπαρξή τους. Πούρο όχι από την Κούβα, με γεύση αν όχι εφάμιλλη, αλλά σαφώς αξιόλογη και πάνω από όλα ιδιαίτερη, είναι σαφώς κάτι που πρέπει να ερευνηθεί. Ενθουσιάστηκα με τα Maduro, που όπως είδα έχει στην γκάμα της η Aj Fernandez, αλλά και ακόμα περισσότερο στη δοκιμή που έκανα, την επομένη ακριβώς της έρευνάς μου, τα βρήκα με πολύ γλυκιά και βαριά επίγευση, όπως μου αρέσει, Bellas Artes Maduro Toro 54άρι και Enclave Broadleaf Robusto 52άρι, επίσης Maduro, με δυνατά και αρωματικά σύννεφα γλυκού και πυκνού καπνού.

Για να μη μακρηγορούμε λοιπόν και σας βάζω σε αγωνία, θα τα πω και τα δύο μαζί, τα πούρα ήταν Aj Fernandez Enclave Habano και το ουίσκι Johnnie Walker Blue Label Ghost and Rare Pittyvaich. Πολλές πληροφορίες μαζεμένες και μπλοκάρατε, όπως και εγώ, αλλά ας τα πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά. Όπως έχουμε πει και όπως έχετε καταλάβει από προηγούμενες δημοσιεύσεις, είμαστε φανατικοί Habanos και Scotch Malts, αλλά πάντα ανοιχτοί σε καινούργια προϊόντα και ιδέες, και στην προκείμενη περίπτωση δεν γίνεται να παραβλέψουμε ένα πούρο με ρίζες και νοοτροπία από την Κούβα και πολύ περισσότερο ένα Blue Label με αποστάγματα από όλα τα αγαπημένα μας αποστακτήρια των Highlands αλλά και του Speyside.

Στα Blue όμως μπλέξαμε πιο άσχημα. Chost & Rare του 2018 από Port Ellen, του 2017 από Brora, του 2019 από Glenury Royal, όλα από αποστακτήρια που πλέον δεν λειτουργούν, αλλά ίσως και να μην υπάρχουν, αλλά έχουν αφήσει αποστάγματα μέχρι και 50 ετών για τη δημιουργία αυτών των σπάνιων blended. Οφείλω να ομολογήσω όμως ότι θα προτιμούσα να έχω από μία φιάλη malt από το κάθε αποστακτήριο, για να καταλάβω καλύτερα τις ιδιαιτερότητές τους, αλλά και τα ξεχασμένα πλέον αρώματά τους. Δεν πειράζει όμως, ακόμα και έτσι πρόσθεσα ακόμα μία γευστική εμπειρία στη συλλογή μου, αν και κάπως καθυστερημένα βέβαια. Μην έχω παράπονο όμως, μου αρκεί το «όσο ζεις μαθαίνεις».

Το πούρο πρώτο, καθότι το δοκίμασα άνευ ποτού για να καταλάβω πιο καλά όλα τα αρώματά του. Οφείλω να ομολογήσω ότι με εξέπληξε ευχάριστα τόσο για τα αρώματά του, αλλά πιο πολύ για το ότι δεν μου άφησε αυτή την πικράδα και τη στυφάδα που αφήνουν όλα τα πούρα εκτός Κούβας και δη από Νικαράγουα και από Δομινικανή Δημοκρατία. Το συγκεκριμένο ήταν ένα Figurado με 52άρι δαχτυλίδι, γύρω στα 13 εκατοστά μήκος, με φύλλα καπνού από διαφορετικές χώρες, από ό,τι διάβασα, απλώς φρόντισα να μάθω τι καπνίζω. Wrapper Maduro από Εκουαδόρ, Binder Καμερούν και Filler από Νικαράγουα δίνουν έναν μέτριο προς δυνατό καπνό με αρώματα κέδρου, πιπεριού και κανέλας, που οφείλω να ομολογήσω ότι μου άρεσαν πάρα πολύ, ιδίως με τη δυνατή και γλυκιά επίγευση στο τελείωμα σε συνδυασμό με τις γεύσεις του Blue Label. To Pittyvaich όμως αποδείχτηκε μια άλλη αμαρτία αλλά και ιστορία. Αποστακτήριο της Diageo, το οποίο άνοιξε το 1974 από τη γνωστή οικογένεια των ουίσκι Bell & Sons στο Dufftown, γενέτειρα πολλών αποστακτηρίων και αποσταγμάτων, για να κλείσει το 1993 και να γκρεμιστεί το 2002, προφανώς γιατί κάλυψε τις ανάγκες της δημιουργίας του, που τότε ήταν η αυξημένη ζήτηση σε blended ουίσκι, ως επί το πλείστον, για εκείνη την εποχή. Το αποτέλεσμα 126

127

W I N E

S P I R I T S

OSCURO ORO Παλαιωμένο σε βαρέλια Vinsanto, το σπάνιο τσίπουρο Oscuro Oro διεκδικεί περίοπτη θέση δίπλα σε ρούμι και ουίσκι, ικανοποιώντας και τους πιο απαιτητικούς γευσιγνώστες. H σπάνια ελληνική ποικιλία Λημνιώνα συνδυάζεται αρμονικά με τη γοητευτική ποικιλία Μοσχάτο. Στα ορεινά αμπελοτόπια της Αυλίδας, το αργιλοπηλώδες έδαφος, το ήπιο μεσογειακό κλίμα και η δροσιά του Ευβοϊκού Κόλπου δίνουν στον γραμμικό αμπελώνα των 12 ετών τη δυνατότητα να παράγει σταφύλια εξαιρετικής ωριμότητας. Η ζύμωση γίνεται σε ανοξείδωτες δεξαμενές, σε περιβάλλον ελεγχόμενης θερμοκρασίας, και αμέσως μετά το τέλος της ζύμωσης ακολουθεί η απόσταξη με σκοπό να διατηρηθούν όλα τα αρωματικά στοιχεία των ποικιλιών. Η απόσταξη γίνεται σε ανοξείδωτο άμβυκα κρατώντας μόνο την καρδιά του αποστάγματος, έτσι ώστε στο απόσταγμα να διατηρηθούν και να αναδειχθούν τα φρέσκα και γλυκά αρώματα. Η διαδικασία της απόσταξης είναι πολύ αργή, έτσι ώστε να επιτραπεί στα πτητικά συστατικά, που ευθύνονται για τα αρώματα, μια κατάλληλη περίοδος εξάτμισης και επακόλουθη συμπύκνωση, προκειμένου να διατηρηθούν πλήρως τα πολύτιμα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά των επιλεγμένων ποικιλιών αμπέλου. Η διαδικασία της ωρίμανσης, που διαρκεί 18 μήνες, γίνεται σε μεγάλα, παλιά δρύινα βαρέλια 500 λίτρων μέσα στα οποία έχουν παλαιώσει υψηλής ποιότητας οίνοι γλυκείς Vinsanto Σαντορίνης. Μοναδικό για την αρμονία και την κομψότητά του, αυτό το απόσταγμα διατηρεί τις κομψές και φρουτώδεις νότες του από την ποικιλία Μοσχάτο, εμπλουτισμένες από την πληρότητα της ποικιλίας Λημνιώνα. Έντονο και βελούδινο χρώμα σκούρου χρυσού. Στη μύτη είναι πολύ πλούσιο, λεπτό και κομψό, μοναδικό! Θυμίζει φρούτα και λουλούδια, μέλι, βανίλια, αμύγδαλα, αποξηραμένα φρούτα και σταφύλια. Αποξηραμένα δαμάσκηνα και βερίκοκα, σταφίδες, φλούδες περγαμόντου, πικάντικα αρώματα, όπως βανίλια, σοκολάτα, κέδρος και μοσχοκάρυδο. Θερμό και μεστό, χαρακτηρίζεται για τον ισορροπημένο γευστικό του πλούτο και το άρωμα στόματος μεγάλης έντασης και εξέλιξης. Κομψό και πικάντικο, επιβεβαιώνοντας σαφώς τις οσφρητικές νότες. Επίμονο. Υπέροχο για το τέλος ενός γεύματος, για να το μοιραστείτε με φίλους, για να συνοδεύσετε το πούρο σας. Αξέχαστο αν το δοκιμάσετε με φουά γκρα, πικρή σοκολάτα και αυγοτάραχο. Απολαύστε το στους 16 βαθμούς Κελσίου σε ποτήρι παλαιωμένων αποσταγμάτων.

128

W I N E

S P I R I T S

129

Η ΑΝΤΙΣΥΜΒΑΤΙΚΉ ΠΡΙΓΚΊΠΙΣΣΑ IRA VON FÜRSTENBERG ΤΗΣ ΜΑΡΙΑΝΊΝΑΣ ΠΆΤΣΑ

ένε πως οι γάτες έχουν εννέα ζωές. Και αν η πριγκίπισσα Ira von Fürstenberg ήταν αιλουροειδές, θα τις είχε εξαντλήσει όλες εδώ και καιρό. Πριγκίπισσα, μοντέλο, ηθοποιός, καλλιτέχνις, κοινωνική περσόνα, σαγηνεύτρια, αντισυμβατική. Η ζωή της von Fürstenberg μοιάζει εξωπραγματική.

Dino de Laurentiis (Ιταλός παραγωγός ταινιών που, μαζί με τον σύζυγο της Sophia Loren, Carlo Ponti, βοήθησαν να ανέβει ο ιταλικός κινηματογράφος στη διεθνή σκηνή μετά τον B΄ Παγκόσμιο Πόλεμο) μου ζήτησε να κάνω ταινίες. Ήταν τα πιο ευτυχισμένα χρόνια της ζωής μου. Οι καλύτεροι άνθρωποι που έχω γνωρίσει. Παθιασμένοι, διαφορετικοί, αγαπητοί. Κάθε γύρισμα ήταν μια νέα οικογένεια και αυτό είναι που μετράει για μένα».

Συνδεδεμένη εξ αίματος ή μέσω γάμου με σχεδόν κάθε βασιλική και αριστοκρατική οικογένεια στην Ευρώπη, η πριγκίπισσα Virginia Carolina Theresa Pancrazia Galinda von und zu Fürstenberg γεννήθηκε από τον Αυστροούγγρο πρίγκιπα Tassilo και την Clara Agnelli το 1940. Στα 13 της έγινε μοντέλο για μαγιό που σχεδίαζε ένας οικογενειακός φίλος, ονόματι Emilio Pucci. Δεν είχε τελειώσει ακόμη το σχολείο όταν αρραβωνιάστηκε, στα 14 της. Την επόμενη χρονιά, παντρεύτηκε έναν άνδρα με τα διπλά της χρόνια, τον πρίγκιπα Alfonso von Hohenlohe. Ήταν ένας παραμυθένιος γάμος που διήρκεσε τρεις μέρες και σχεδόν βούλιαξε τη Βενετία από την κοσμοσυρροή –ο μεγαλύτερος γάμος της ευρωπαϊκής κοινωνίας στα χρόνια μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο– ενώ έγινε κι εξώφυλλο του περιοδικού Life στις 17 Οκτωβρίου 1955. Οι νεόνυμφοι πέρασαν παρτάροντας από το Μανχάταν, το Ακαπούλκο και τη Μαρμπέγια. Η Ira έγινε μητέρα στα 16 της. Στα 24 της χώρισε και σύντομα παντρεύτηκε ξανά τον περιβόητο Playboy, Francisco «Baby» Pignatari, τον οποίο γνώρισε σε ένα πάρτι. Ο γάμος τους κράτησε μόλις τρία χρόνια.

Η Ira von Fürstenberg εμφανίστηκε επίσης στις σελίδες των μεγαλύτερων περιοδικών μόδας, συμπεριλαμβανομένης της Vogue. Η απαλή και εκλεπτυσμένη εμφάνισή της προσείλκυσε τους κορυφαίους fashion editors και φωτογράφους της εποχής, όπως οι Gianni Penati, Henry Clarke και Irving Penn. Η Ira συνήψε στενή φιλία με τον Karl Lagerfeld, περπάτησε με ένα φόρεμα Mondrian για τον Yves Saint Laurent και έγινε πρόεδρος των αρωμάτων Valentino.

«Ένιωσα απαίσια. Ήταν η χειρότερη περίοδος της ζωής μου. Είχα αφήσει τα παιδιά μου και έχασα έναν σύζυγο που λάτρευα». Αποφάσισε να μην παντρευτεί ποτέ ξανά. «Από τότε πέρασα καλά: είχα πολλά αγόρια, πολύ κέφι και καμία βαρετή μεγάλη σχέση». Η Ira έδωσε μπόλικη τροφή στις στήλες κουτσομπολιού των περιοδικών με τους διάφορους εραστές της, όπως ο πρίγκιπας Rainier, με τον οποίο συνδέθηκε μετά τον θάνατο της πριγκίπισσας Grace, το 1982.

Σήμερα η πριγκίπισσα είναι 81 ετών και θα πίστευε κανείς πως ίσως θα είχε ηρεμήσει, αλλά εκείνη εξακολουθεί να είναι ανήσυχη και να εργάζεται ως καλλιτέχνις, δημιουργώντας γλυπτά και κοσμήματα από εξωτικά αντικείμενα που ανακαλύπτει σε κάθε μήκος και πλάτος της Γης. Όμως, όσο εξωτικά κι αν είναι, δύσκολα θα δείξουν κάτι παραπάνω από συνηθισμένα, αν τα συγκρίνει κανείς με τη συναρπαστική ζωή της δημιουργού τους.

Στα μέσα της δεκαετίας του ’60, μια μεγάλη ευκαιρία χτύπησε την πόρτα της. Όπως θυμάται σε μια συνέντευξη για το Vanity Fair: «Ήμουν μόνη και χωρίς τα παιδιά μου. Είχα χωρίσει δύο φορές και ξαφνικά, ο 130

Alamy / Visual Hellas

Αλλά ήταν κάτι περισσότερο από τη φυσική της ομορφιά που γοήτευσε τους ανθρώπους. Ήταν ο τρόπος που κατάφερε να κινείται αβίαστα ανάμεσα στον κόσμο των παλατιών και στο σύγχρονο περιβάλλον της μόδας, των γυρισμάτων ταινιών και, κυρίως, των πόθων της. Ένα φαινόμενο που παρατήρησε ο αείμνηστος Βρετανός συγγραφέας Andrew Sinclair. «Κανένας άλλος αριστοκράτης δεν έχει ακόμη βολέψει τον εαυτό του/της τόσο καλά στη δική του εποχή όσο η πριγκίπισσα Ira von Fürstenberg. Έχει το απόλυτο θάρρος της νεωτερικότητάς της». Η «ζουμερή» της ζωή κυκλοφορεί και στο βιβλίο «Ira: the Life and Times of a Princess» του Nicholas Foulkes (εκδ. HarperCollins, 2019).

131

T R A V E L

CLASSIC ELEGANCE IN ST. MORITZ Από την πύλη του Badrutt’s Palace έχουν περάσει λαμπεροί αστέρες του κινηματογράφου, Ευρωπαίοι αριστοκράτες, διπλωμάτες αλλά και Ολυμπιονίκες των χειμερινών σπορ.

132

133

Courtesy of Badrutt's Palace

T R A V E L

ίναι σίγουρα ένα από τα πιο εμβληματικά και ιστορικά ξενοδοχεία κατά μήκος των Άλπεων. Η επιβλητική του όψη, που παραπέμπει σε νεογοτθικό κάστρο, οι πύργοι, τα μεγάλα μπαλκόνια και η εντυπωσιακή του θέα στην αστραφτερή, γαλαζοπράσινη λίμνη του St. Moritz σε κατακλύζουν από την πρώτη στιγμή που θα βρεθείς στο διάσημο ελβετικό θέρετρο. Ο λόγος για το Badrutt’s Palace, που υποδέχτηκε για πρώτη φορά επισκέπτες το 1896 και έκτοτε λειτουργεί αδιάκοπα υπό τη διεύθυνση της οικογένειας Badrutt.

Η λαμπρή του ιστορία και φήμη για πολλούς ξεκινά τη δεκαετία του ’20, όταν και το St. Moritz αναλαμβάνει τη διεξαγωγή των Χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων (1928-1929). Όλο το πλήθος των θεατών που καταφθάνει αλλά και οι αθλητές μετά το τέλος των αγώνων βρίσκουν την ευκαιρία να χαλαρώσουν στους cozy χώρους του Badrutt’s. Την ίδια περίοδο, ο Βρετανός σκηνοθέτης Alfred Hitchcock επισκέπτεται για τον μήνα του μέλιτος το ξενοδοχείο και γοητεύεται. Έκτοτε, θα το επισκεπτόταν σχεδόν κάθε χρόνο. Μάλιστα, σύμφωνα με πληροφορίες, η εικόνα του ξενοδοχείου από μακριά πάνω στο χιονισμένο τοπίο θα τον έκανε να εμπνευστεί το κλασικό θρίλερ «The Birds» (1963). Μετά από μια πολύχρονη διακοπή και πτώση λόγω του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου στην Ευρώπη, το St. Moritz αρχίζει 134

T R A V E L

και αναπληρώνει ξανά τον χαμένο χρόνο διοργανώνοντας εκ νέου τους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες του 1948. Εκείνο είναι και το χρονικό σημείο που το Badrutt’s Palace ελκύει την προσοχή του διεθνούς jet set. Τις επόμενες δεκαετίες το ξενοδοχείο σφύζει από ζωή και απαιτητικό, πλούσιο πελατολόγιο. Την αρχή κάνει ο Γερμανός δισεκατομμυριούχος και αξέχαστος playboy Gunter Sachs.To 1967 μισθώνει το ρετιρέ του ξενοδοχείο που βρίσκεται στον έναν πύργο –πού αλλού;– και το κοσμεί με μια σπάνια συλλογή έργων τέχνης, που περιλαμβάνει δημιουργίες των Andy Warhol, Salvador Dali και Roy Lichtenstein. Τα βράδια διοργανώνει αξέχαστα πάρτι. Έχει μαζί του τη γυναίκα του Brigitte Bardot και καλεσμένους τους

Kennedys, τον Agnelli αλλά και την Coco Chanel. Αυτές οι ξέφρενες νύχτες θα συνεχιστούν και τις επόμενες δεκαετίες, με νέες διάσημες –και μη– προσωπικότητες και αριστοκράτες συνεχώς να καταφθάνουν, βλέποντάς το ως μια ευκαιρία να χαλαρώσουν με στιλ και να απολαύσουν τα κλασικά χειμερινά σπορ. Η υψηλών προδιαγραφών εξυπηρέτηση και η αίσθηση πολυτέλειας που απλώνεται σε όλο το εσωτερικό του ξενοδοχείου, από την κεντρική είσοδο και το lounge μέχρι τα δωμάτια και την εσωτερική πισίνα, είναι μόνο μερικά από τα στοιχεία που καθιστούν το Badrutt’s διαχρονικό χειμερινό προορισμό. 135

T R A V E L

VILLA BORGHESE Αύρα από την εποχή της Αναγέννησης μας μεταφέρει η Villa Borghese, πάρκο και καλλιτεχνικό σταυροδρόμι της Ρώμης ανάμεσα στην Piazza del Popolo και την Piazza di Spagna.

ΤΟΥ ΠΑΝΟΥ ΤΑΜΠΗ

ε απόσταση αναπνοής από την Piazza del Popolo και την Piazza di Spagna στη Ρώμη, απλώνεται ένα καταπράσινο πάρκο 800 στρεμμάτων, μέσα στο οποίο θα συναντήσετε αρχαίου τύπου ναούς, αγάλματα, σιντριβάνια, μουσεία και μια λίμνη. Η Villa Borghese, που σήμερα αποτελεί μια φυσική όαση ηρεμίας στην καρδιά της ιταλικής πρωτεύουσας, μέχρι και τον 16ο αιώνα –όταν και τελικά μετατράπηκε σε πάρκο από τον καρδινάλιο Scipione Borghese– ήταν μια περιοχή που περιβαλλόταν από αμπελώνες, στάβλους, εξωτικά ζώα και φυτά. Λόγω της θέσης του και μέσω παπικών αμοιβών και φόρων που δικαιούνταν, ο Scipione κατάφερε να συγκεντρώσει στα χέρια του μεγάλο πλούτο, τον οποίο αποφάσισε να επενδύσει στη συλλογή σπάνιων έργων τέχνης. Αγόρασε αλλά και ανέθεσε διάφορα έργα σε σπουδαίους εικαστικούς της εποχής, όπως στον Caravaggio και τον Bernini. Όλα αυτά είναι σήμερα συγκεντρωμένα στην Galleria Borghese, με πιο αξιοσημείωτο το άγαλμα «Η αρπαγή της Περσεφόνης» του Bernini. Η μεγάλη ανάπτυξή της όμως ξεκινά το 1903, όταν και περνά στην ιδιοκτησία της πόλης της Ρώμης, που αποφάσισε να την ανοίξει για το κοινό. Κατά τη διάρκεια των ετών που ακολούθησαν, δεν σταμάτησε ποτέ να εξελίσσεται και σύντομα έγινε το hot spot τόσο των ντόπιων όσο και των επισκεπτών της Αιώνιας Πόλης. Εκτός από την Galleria, θα βρείτε σήμερα την Εθνική Πινακοθήκη Μοντέρνας Τέχνης (Galleria Nazionale d’Arte Moderna) με γλυπτά και έργα τέχνης σπουδαίων καλλιτεχνών, όπως του Monet και του Van Gogh, αλλά και τη Villa Giulia, όπου παρουσιάζονται συλλογές από αρχαία ετρουσκικά χειροποίητα αντικείμενα. Ένα από τα πιο όμορφα μέρη για να επισκεφθείτε είναι η τεχνητή λίμνη στη μέση του πάρκου, όπου μπορείτε να νοικιάσετε μια βάρκα και να ξεναγηθείτε κατά μήκος της. Κάποια στιγμή θα συναντήσετε ένα νησάκι με έναν μικρό ναό επάνω, ιωνικού ρυθμού, ο οποίος είναι αφιερωμένος στον Ασκληπιό. Το πιο πολυσύχναστο μέρος της Villa Borghese όμως είναι το Pincio. Ένας λόφος ο οποίος, κατεβαίνοντάς τον και κατευθυνόμενοι προς την Piazza del Popolo, θα σας προσφέρει μια εντυπωσιακή και πανοραμική θέα της Ρώμης με τους τρούλους, τις σκεπές και το εντυπωσιακό ηλιοβασίλεμα. 136

136

137

138

T R A V E L

Ο SCIPIONE BORGHESE ΚΑΤΆΦΕΡΕ ΚΑΙ ΣΥΓΚΈΝΤΡΩΣΕ ΜΙΑ ΣΠΆΝΙΑ ΣΥΛΛΟΓΉ ΈΡΓΩΝ ΤΈΧΝΗΣ, ΜΕ ΔΗΜΙΟΥΡΓΊΕΣ ΤΩΝ CARAVAGGIO ΚΑΙ BERNINI.

139

Courtesy of Galleria Borghese

T R A V E L

ΤΟ ΠΙΟ ΠΟΛΥΣΎΧΝΑΣΤΟ ΜΈΡΟΣ ΤΗΣ VILLA BORGHESE ΕΊΝΑΙ Ο ΛΌΦΟΣ PINCIO, ΑΠΌ ΤΟΝ ΟΠΟΊΟ ΜΠΟΡΕΊΤΕ ΝΑ ΑΠΟΛΑΎΣΕΤΕ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΩΣΙΑΚΉ ΘΈΑ ΤΗΣ ΡΏΜΗΣ.

140

141

T R A V E L

THE GLAMOUR OF LUXURY VOYAGE Υπόσχεται να σας μεταφέρει όχι μόνο σε όλη την Ευρώπη, αλλά και πίσω στον χρόνο. Ο ρομαντισμός, η αίγλη, η αίσθηση της περιπέτειας και το μυστήριο του παρελθόντος ζωντανεύουν καθώς ταξιδεύετε γύρω από τις πιο γοητευτικές πόλεις της Γηραιάς Ηπείρου. Θα επιβιβαστείτε σε ένα έργο τέχνης. Ένα σύγχρονο δείγμα της art deco. Στο τρένο Venice Simplon-Orient-Express της εταιρείας Belmond.

ΤΗΣ ΚΑΤΕΡΊΝΑΣ ΡΩΜΑΝΟΎ Το Orient Express ξεκίνησε στις 4 Οκτωβρίου 1883 από την Compagnie Internationale des Wagons-Lits. Ελάχιστα τρένα εκείνης της εποχής διατηρούνται σε τόσο καλή κατάσταση και μπορούν να ενσαρκώσουν με τέτοιο τρόπο την κομψότητα της «χρυσής» εποχής των σιδηροδρομικών ταξιδιών. Το συγκεκριμένο αποτελεί σίγουρα έναν άξιο κληρονόμο του Orient Express, το οποίο και ενέπνευσε την Agatha Christy για το κλασικό πλέον μυθιστόρημά της. Η γοητεία κρύβεται σε κάθε γωνιά του. Η περασμένη αίγλη των πολυτελών ταξιδιών είναι διάχυτη ακόμα μέσα στα βαγόνια, που διατηρούν τη γοητεία και τη χλιδή τους. Οι κλιματιζόμενες vintage καμπίνες με το γυαλισμένο ξύλο, τις πολυτελείς ταπε-

τσαρίες, τα έπιπλα αντίκες, τα gourmet δείπνα με συντροφιά ζωντανής μουσικής συνθέτουν μια εμπειρία τύπου χρονομηχανής. Οι έξι Grand Suites έχουν ονόματα όπως Βιέννη, Πράγα, Βουδαπέστη, Παρίσι, Κωνσταντινούπολη και Βενετία. Το Venice Simplon-Orient Express περιλαμβάνει τα αυθεντικά υπνοδωμάτια της δεκαετίας του 1920 και του 1930, μαζί με τρία βαγόνια τραπεζαρίας: Etoile du Nord, Cote d’Azur και L’Oriental. Το κομψό μπαρ διαθέτει πιάνο με ουρά και μία μπουτίκ. Οι επιβάτες μπορούν να επιλέξουν καμπίνες μονόκλινες, με δύο μονά κρεβάτια ή την άνεση μιας σουίτας. Η Belmond προσφέρει διαφορετικές επιλογές ταξιδιού. 142

Courtesy of Belmond

T R A V E L

Το ταξίδι του Venice Simplon-Orient Express ξεκινά από τη Βενετία, περνάει από το Λιχτενστάιν, την Αυστρία, τη Γερμανία, τη Γαλλία και καταλήγει στη Βρετανία. Mπορεί να γίνει και η αντίστροφη διαδρομή. Οι επιβάτες παρατηρούν από τα παράθυρα τα επιβλητικά τοπία που απλώνονται κατά μήκος των Δολομιτών, του Brenner Pass και των κοιλάδων της Αυστρίας.

γραφέας Λέων Τολστόι, ο επαναστάτης Λέων Τρότσκι, η σταρ του Χόλιγουντ Μάρλεν Ντίτριχ, ο Λόρενς της Αραβίας και η κατάσκοπος Μάτα Χάρι. Στην πορεία του χρόνου αποτέλεσε το σκηνικό για ταινίες του κινηματογράφου, όπως η περιπέτεια του 007 «From Russia with Love» του 1963, με τον Sean Connery, και φυσικά το «Φόνος στο Orient Express» του 2017, με τους Kenneth Branagh, Penelope Cruz, Johnny Depp και Judi Dench. Και ας μην ξεχνάμε τον κρίσιμο ρόλο του τρένου στον «Δράκουλα» του Bram Stoker.

Εντυπωσιάζει η λίστα με τα διάσημα πρόσωπα που έχουν επιβιβαστεί σ’ αυτά τα βαγόνια. Στην εποχή του το τρένο μετέφερε διάσημους επιβάτες, όπως ο συγ143

H O M A G E

APERITIVO ΣΤΗ ΒΕΝΕΤΊΑ ΜΕ ΤΟΝ ΕΡΝΈΣΤΟ ΤΣΊΛΛΕΡ ΤΗΣ HESPERIA ILIADOU DE SUBPLAJO

μου ν σ το Guggenheim για ένα preview, που βγήκε τελικά πιο ανιαρό και πιο μακρύ από ό,τι περίμενα. Πάλι βρέχει και νυχτώνει νωρίς και στη Βενετία πας παντού με τα πόδια. Το διάλειμμα για aperitivo κάπου στη μέση από to Guggenheim είναι απόλυτα αναγκαίο. Harry’s Bar ή Bauer; Bauer, γιατί το Grand Canal με βροχή είναι υπέροχο! Παραγγέλνω Black Rock Chiller. Να παραγγέλνεις aperol spritz στη Βενετία, είναι αμαρτία στην καλύτερη spritz select γι’ αυτούς που ξέρουν.

η Αθήνα. Σκέφτομαι το δημαρχείο στην Ερμούπολη της Σύρου: σε τι σκαλιά θα έβγαζε κάποιος σέλφι στην Ερμούπολη σήμερα χωρίς τον Τσίλλερ. Όταν σπούδαζα στην Bartlett στο Λονδίνο αρκετά χρόνια πριν, είχα κάνει μια έρευνα για τους νοητούς χάρτες και τα κτίρια-σύμβολα που μας βοηθούν να «διαπλεύσουμε» τη δομημένη θάλασσα του κέντρου στην Αθήνα. Έτσι λοιπόν ρωτούσα τους περαστικούς ποια κτίρια ήταν αυτά, που γι’ αυτούς ήταν κλειδιά στις διαδρομές τους μέσα στην πόλη. Ένα 85% των απαντήσεων έκαναν αναφορά σε κτίρια του Τσίλλερ. Η Αθήνα λοιπόν, σχεδόν εκατό χρόνια από τον θάνατό του, το 1923, παραμένει σημαδεμένη με έναν τρόπο εκλεπτυσμένο και ευαίσθητο, και μαγικά νοητό, από αυτόν ακόμα. Στην πόλη θα φτάσει για πρώτη φορά μαζί με τον Θεόφιλο Χάνσεν το 1861, για να βοηθήσει στην επίβλεψη της ανέγερσης του κτιρίου της Ακαδημίας Αθηνών, Σιναίας Ακαδημίας τότε, μια και η πραγματοποίησή της γινόταν με χορηγία του Σίνα. Θα επιστρέψει και πάλι στη Βιέννη και, ναι, θα περάσει και από τη Βενετία σε ένα από τα ταξίδια του κατά τη διάρκεια ενός δεύτερου κύκλου σπουδών του στη Σχολή Καλών Τεχνών της Βιέννης, κάπου μετά το 1864. Τον φαντάζομαι λοιπόν ανάμεσα στο πλήθος στον Άγιο Μάρκο. Έχει ήδη προηγηθεί η πρώτη του παραμονή στην Ελλάδα και το 1876 στη Βιέννη θα σφραγιστεί η καρμική αυτή σχέση του με την Ελλάδα. Εδώ γνωρίζει την Ελληνίδα μουσικό, σολίστ του πιάνου Σοφία Δούδου, 20 χρόνια μικρότερή του, την οποία θα παντρευτεί και μαζί της θα εγκατασταθεί στην Ελλάδα ως ανεξάρτητος πλέον μελετητής αρχιτέκτονας. Εδώ θα καταλάβει την έδρα της Αρχιτεκτονικής του Σχολείου των Τεχνών (Πολυτεχνείο), θα διοριστεί διευθυντής Δημοσίων Έργων επί Τρικούπη, θα συμβάλει στη δεντροφύτευση του Λυκαβηττού και θα λάβει μέρος σε ανασκαφές. Τα στοιχεία από τις μελέτες αυτές θα βρουν όλα θέση στην αρχιτεκτονική του και θα διαμορφώσουν τους δρόμους της Αθήνας που ξέρουμε.

Παραγγέλνω Black Rock Chiller, Fernet Branca γιατί είναι χειμώνας και η μέντα πάει, Tequila γιατί μου λείπει το καλοκαίρι και το όνομα Black Rock γιατί το «Burning Man» δεν ξεχνιέται. Ο Davide πίσω από το μπαρ με ξέρει, δεν παραπονιέται. Μα γιατί η λέξη «chiller» μου φέρνει πάντα στο μυαλό τον Τσίλλερ; Η προφορά διαφέρει, αλλά παραπέμπει... Είναι το ΕΜΠ που με στοιχειώνει, είναι η Αθήνα που μου λείπει και αυτή… Τσίλλερ λοιπόν. Προσπαθώ να τον σκεφτώ στο μπαρ του Bauer. Να είχε περάσει άραγε ποτέ από τη Βενετία; Όλοι περνάνε (Byron, Goethe, Ezra Pound, Hemingway, Stravinsky), λίγοι μένουν όμως. Ο Τσίλλερ όμως... τον φαντάζομαι. Είναι κοντός, πάντα καλοχτενισμένος, με ένα μουστάκι εποχής περίτεχνα σμιλεγμένο, αρχιτεκτονικό σχεδόν. Ναι, αρχιτεκτονικό σίγουρα, μια και μιλάμε για τον Ερνέστο Τσίλλερ, τον αρχιτέκτονα των Αθηνών. Ο Ερνέστος Τσίλλερ γεννιέται το 1837 σε μια πόλη της οποίας το όνομα θυμίζει γλωσσοδέτη από παραμύθι των αδερφών Γκριμ. Η πόλη λέγεται Ομπερλέσνιτς και βρίσκεται στη Σαξονία, μακριά από την Ελλάδα, που σε αυτά τα χρόνια προσπαθεί να αναγεννηθεί μετά το σημαδιακό 1821. Γεννημένος σε μια οικογένεια που ασχολείται με το χτίσιμο στις διάφορες εκφράσεις που αυτό μπορεί να πάρει, ακολουθεί την παράδοση της οικογένειας και μετά από έναν πρώτο κύκλο σπουδών καταλήγει ως σχεδιαστής στο γραφείο του Θεόφιλου Χάνσεν. Η συνεργασία αυτή με τον Χάνσεν μοιραία θα καθορίσει το υπόλοιπο της ζωής του, επαγγελματικής αλλά και προσωπικής, και με κάποιον περίεργο τρόπο θα καθορίσει και την αισθητική μορφή μιας εν τη γενέσει πόλης, πολύ μακρινής, της δικιάς μας Αθήνας. Αν ο Ερνέστος λοιπόν δεν πήγαινε να δουλέψει στον Θεόφιλο, η Αθήνα που ξέρουμε θα ήταν πολύ διαφορετική, αλλά και όχι μόνο

Σε χαρακτηριστική φωτογραφία θα δούμε μαζί Ερνέστο και Θεόφιλο να στέκονται μπροστά από το κτίριο της Ακαδημίας κατά τη διάρκεια της ανέγερσής του. Αριστερά, με το περιέργως κακοραμμένο παντελόνι και το ψηλό καπέλο, ψηλότερο από των υπολοίπων, στέκεται αυτός, που τελικά σε όλη την τότε Ελλάδα θα σχεδιάσει και θα χτίσει έναν εξωπραγματικό αριθμό κτιρίων ακόμα και για τα δεδομένα του σήμερα (600 ίσως, σίγουρα 500, αλλά στην πραγματικότητα δεν έχει ακόμα γίνει δυνατή η πλήρης καταγραφή όλων των έργων του). Κοιτώντας άλλες φωτογραφίες της εποχής, θα δούμε ότι μάλλον είναι ευφημισμός να αποκαλούμε την τότε Αθήνα πόλη. Το τοπίο εντελώς βουκολικό, με τα πρόβατα να βόσκουν στους Στύλους του Ολυμπίου Διός και βοσκοπούλες να γνέθουν μαλλί καθισμένες σε σπασμένους δωρικούς κίονες. 144

H O M A G E

Οι τρεις δημιουργοί της Ακαδημίας, Τσίλλερ, Γκρίπενκερλ και Χάνσεν, στη μεγάλη αίθουσα συνεδριάσεων, περίπου το 1880.

145

H O M A G E

Ευρήματα από τις ανασκαφές του Τσίλλερ στο Παναθηναϊκό Στάδιο, λιθογραφία, 1870.

146

Οι φωτογραφίες είναι από το δίγλωσσο βιβλίο (ελληνικά / γερμανικά), «Αναμνήσεις του Ερνστ Τσίλλερ» της Μαριλένας Ζ. Κασιμάτη το οποίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Peak Publishing

H O M A G E

Σχεδιαστική αποτύπωση του Παναθηναϊκού Σταδίου με τα ανασκαφικά ευρήματα του Τσίλλερ, λιθογραφία, 1870.

147

H O M A G E

Δημοτικό Θέατρο Πατρών «Απόλλων», κύρια όψη, 1872.

Στο κλασικό πλέον σύγγραμμα του Κώστα Μπίρη («Αι Αθήναι», 1966, σ. 48) βρίσκουμε αυτή την αναφορά, γραμμένη από τον Κωνσταντίνο Μπέλλιο, που έφτασε στην Αθήνα το 1836: «Πολλά ολίγα σπίτια, ίσως δέκα δεκαπέντε, να είναι εις κατάστασιν να κατοικήσει άνθρωπος όπου στον πολιτισμένο κόσμο έζησεν». Αυτή λοιπόν ήταν η Αθήνα και εδώ σε αυτό το τοπίο ο Τσίλλερ θα δημιουργήσει κτίρια που μάλλον σε αντιστοιχία μοιάζουν με τα σύγχρονα αρχιτεκτονικά έργα-πύργους που ξεπηδούν στην άμμο της ερήμου στα Εμιράτα. Σε μια αντιστοιχία με τον Rem Koolhaas, τον Nouvelle και τη Zaha Hadid, ο Ερνέστος χτίζει τα πάντα και έχει το πιο εκλεκτό πελατολόγιο λόγω της φιλίας του με τον Γεώργιο Α΄: ανάκτορο του διαδόχου (σημερινό Προεδρικό Μέγαρο), Μέγαρο Σλήμαν (Νομισματικό Μουσείο), Βασιλικό Θέατρο, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, Μέγαρο Σταθάτου, Μέγαρο Συγγρού, Βασιλική Έπαυλη στο Τατόι, Μέγαρο Μελά στην Αιόλου, Δημοτικό Θέατρο Αθηνών (δεν υπάρχει πια), Ναός του Αγίου Λουκά, Διοικητήριο Σχολής Ευελπίδων, παλαιό Χημείο, ξενοδοχείο Μπάγκειον στην Ομόνοια, κτίριο οικογένειας Φρυσίρα, Νέο Αρσάκειο, κινηματογράφος Αττικόν... δεν τα θυμάμαι όλα, και αυτά μόνο στο κέντρο. Στην Αθήνα ισχύει νομίζω αυτό που λένε «just name it and it is his» (πες ένα κτίριο και θα είναι δικό του). Τσίλλερ θα βρούμε και στον Πειραιά, στην Πάτρα, στη Ζάκυνθο, στην Ερμούπολη βέβαια, στον Πύργο, στο Αίγιο, στην Τρίπολη, στη

Μήλο, στη Θεσσαλονίκη, στο Γύθειο, στο Άργος. «Η τεχνοτροπία του Τσίλλερ διεκρίνετο από ακριβή γνώσιν και καλαίσθητον ως προς τας αναλογίας απόδοσιν των αρχιτεκτονικών και διακοσμητικών στοιχείων των ελληνικών ρυθμών και της Αναγέννησης, αλλά και από ψυχράν τυπικότητα [...] μία καλλιγραφία και ορθογραφία αρχιτεκτονικής του κλασσικισμού [...] ο Τσίλλερ διά του έργου του εδίδαξεν αρτίας και εκλεπτυσμένας οικοδομικάς τέχνας εις τας Αθήνας», θα γράψει ο Κ. Μπίρης («Αι Αθήναι», σ. 176). Παρ’ όλα αυτά, όπως κάθε μεγάλος άνδρας που σέβεται τον εαυτό του, θα πεθάνει χρεοκοπημένος, μα θα αφήσει την πόλη της Αθήνας και εμάς πλούσιους από το έργο του. Την επόμενη φορά λοιπόν που θα περνάτε από ένα μεγαλοπρεπές νεοκλασικό και όχι μόνο κτίριο της εποχής ή θα πίνετε ένα chiller, σκεφτείτε τον Ερνέστο: υπάρχει ακόμη γύρω σας. 148

H O M A G E

Επάνω αριστερά: Δημοτικό Θέατρο Αθηνών, κύρια όψη, 1886 (κατεδαφισμένο). Κάτω αριστερά: Βασιλικό (Εθνικό) Θέατρο, κύρια όψη, 1891. Επάνω δεξιά: Το ιδιωτικό μέγαρο του Σλήμαν «Ιλίου Μέλαθρον», κύρια όψη, 1878. Δεξιά: Το εργοτάξιο της Ακαδημίας κατά την επίσκεψη του μελετητή της, Θεόφιλου Χάνσεν, και του ζωγράφου Γκρίπενκερλ από τη Βιέννη, περίπου 1872. Κάτω δεξιά: Ξενοδοχείο Μπάγκειον, όψεις προς την Ομόνοια και την οδό Αθηνάς, 1890.

ABOUT THE AUTHOR

Η Εσπερία ζει και εργάζεται μεταξύ Βενετίας και Φλωρεντίας, όπου διδάσκει μουσειολογία και επιμέλεια εκθέσεων. Ξεκίνησε από την Αθήνα και το ΕΜΠ, ως αρχιτέκτονας μηχανικός με διδακτορικό στην ιστορία της πόλης, για να συνεχίσει στο Λονδίνο με σπουδές στην αρχαιολογία, την ιστορία της τέχνης και τη μουσειολογία. Συνεργάζεται με το NODE Curatorial Research Center στο Βερολίνο και το Abu Dhabi National Museums association, με αρχιτέκτονες και μουσεία ως σύμβουλος μουσειολόγος στον σχεδιασμό και τον προγραμματισμό εκθέσεων και μουσειακών χώρων με ειδικό χαρακτήρα. Έχει επιμεληθεί τη συμμετοχή της Μάλτας στην Μπιενάλε Βενετίας το 2019 και είναι η μόνη γυναίκα στην επιτροπή βιομηχανικής κληρονομιάς της UNESCO. Έχει έναν σκύλο και μία γάτα και ένα σπίτι χωρίς κανέναν άσπρο τοίχο.

149

W E L L N E S S

POST-SEX BLUES ΤΗΣ ΜΑΡΊΑΣ ΜΥΛΩΝΆ Μια έντονη προσδοκία είναι ότι το σεξ ανεβάζει τη διάθεση και αφήνει μια αίσθηση ικανοποίησης. Αυτό συμβαίνει λόγω της αύξησης στην απελευθέρωση ντοπαμίνης και σεροτονίνης, ορμόνες οι οποίες αποτρέπουν την κατάθλιψη. Αν παρ’ όλα αυτά αισθάνεστε λυπημένοι, δεν είστε οι μόνοι. Σε ποσοστό μεγαλύτερο του 40% οι άνδρες βιώνουν τη λεγόμενη «Μετασυνουσιακή Δυσφορία», Male «Post-Coital Dysphoria» (PCD) ή αλλιώς «Post-Sex Blues», σε κάποια περίοδο της ζωής τους. Ένα ποσοστό 4% το βιώνει επαναλαμβανόμενα. Έχει διάρκεια από λίγα λεπτά έως και μερικές ώρες. Η Μετασυνουσιακή Δυσφορία είναι ένα μη λογικό φαινόμενο, είτε μετά από συναινετικό σεξ είτε μετά από αυνανισμό, καθώς τα αίτια δεν είναι ξεκάθαρα. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν την αίσθηση του ότι δεν θέλουν να τους αγγίζουν και την επιθυμία να μείνουν μόνοι, καθώς υπάρχει έλλειψη ικανοποίησης, ευερεθιστότητα, νευρικότητα, δυσφορία, μελαγχολία, ένα κενό. Κάποιοι μπορεί να έχουν ακόμη και την επιθυμία να κλάψουν. Η πιο πιθανή εξήγηση είναι ότι ίσως δημιουργείται από την απότομη πτώση στα επίπεδα των ενδορφινών και όλων των υπόλοιπων ορμονών, όπως η ωκυτοκίνη και η προλακτίνη, που κορυφώνονται κατά τη διάρκεια του οργασμού, καθώς η σωματική αλλά και η συναισθηματική διέγερση φτάνει σε απίστευτα υψηλά επίπεδα.

Σίγουρα δεν πρέπει να το αγνοήσετε, διότι θα επηρεάσει τη σχέση σας ή μπορεί να οδηγήσει σε αποφυγή σεξουαλικών σχέσεων. Να θυμάστε ότι η συζήτηση, τα φιλιά και οι αγκαλιές που ακολουθούν την ερωτική πράξη οδηγούν σε μεγαλύτερη σεξουαλική αλλά και συντροφική ικανοποίηση. Τα άτομα που μπορεί να βρεθούν δίπλα σε έναν σύντροφο ο οποίος βιώνει Μετασυνουσιακή Δυσφορία θα πρέπει να δείξουν στοργή, παρηγοριά και κανένα ίχνος κριτικής. Δώστε τον χώρο που απαιτείται την εκάστοτε στιγμή χωρίς να νιώσετε απόρριψη. Εάν συμβαίνει συχνά, τότε θα μπορούσατε να προτείνετε να αποταθούν σε κάποιον ειδικό ψυχικής υγείας.

ABOUT THE AUTHOR Η Μαρία Μυλωνά είναι ψυχολόγος και εκπαιδευόμενη συνθετική ψυχοθεραπεύτρια. Είναι κάτοχος μεταπτυχιακού (MSc) στην Ψυχολογία Υγείας από το University of Surrey και πτυχίου (BSc) στην Εξελικτική Ψυχολογία από το Empire College του State University of New York. Επίσης, έχει πιστοποιηθεί στην εφαρμογή ψυχομετρικών τεστ από το University of Cambridge. CONTACT INFO: contact@mariamylona.gr

Οι εικασίες για τις πιθανές αιτίες είναι πολυπαραγοντικές, καθώς συμπεριλαμβάνουν βιολογικά αλλά και ψυχολογικά αίτια. Σε μικρό ποσοστό μπορεί να σχετιστεί με παρελθοντική σεξουαλική κακοποίηση, καθώς αυξάνονται τα συναισθήματα της ευαλωτότητας, του φόβου και της ενοχής. Ίσως μια αρνητική εικόνα για το σώμα σας μπορεί να πυροδοτήσει τα συμπτώματα της θλίψης. Η πρόωρη εκσπερμάτωση επηρεάζει την απόδοση. Μια μη ολοκληρωμένη συναισθηματικά σχέση ή οι ανεκπλήρωτες προσδοκίες από αυτήν μπορεί να προκαλέσουν στρες. Επίσης, εάν υπάρχει έντονο άγχος στη ζωή σας ή συμπτώματα κατάθλιψης, τότε ευνοείται η PCD. Εάν ανήκετε σε αυτή την κατηγορία ανδρών, να γνωρίζετε ότι δεν υπάρχει λόγος να προσποιηθείτε το αντίθετο. Πρέπει να αφήσετε τον εαυτό σας να βιώσει τη θλίψη ή το άγχος της στιγμής, διαφορετικά θα γίνεται όλο και πιο έντονο. Να επιβεβαιώνετε με τον εαυτό σας ότι αισθάνεστε σωματική αλλά και ψυχική ασφάλεια. Εάν υπάρχει οικειότητα με τη σύντροφό σας, το καλύτερο που θα μπορούσατε να κάνετε είναι να το μοιραστείτε μαζί της. Καμιά φορά, το να δίνουμε φωνή στο σώμα μας και στα συναισθήματά μας είναι λυτρωτικό, διότι αποδεχόμαστε τον εαυτό μας και τότε οποιοδήποτε αρνητικό συναίσθημα μικραίνει και παίρνει τη θέση που του αναλογεί μέσα μας. 150

151

W E L L N E S S

ΑΙΣΘΗΤΙΚΉ ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΉ Τα Χριστούγεννα πλησιάζουν. Είναι η εποχή που θα θέλατε, με ένα λαμπερό χαμόγελο, να επισκεφθείτε τους φίλους σας. Στόχος της Αισθητικής Οδοντιατρικής είναι να σας βοηθήσει να φαίνεστε και να αισθάνεστε όσο το δυνατόν καλύτερα. Υπάρχουν σήμερα πολλές διαθέσιμες επιλογές που σας βοηθούν να αποκτήσετε ένα υγιές και ελκυστικό χαμόγελο, το οποίο δίνει πολλές πληροφορίες σχετικά με το πώς αισθάνεστε για τον εαυτό σας. Ακόμη και μια μικρή ατέλεια μπορεί να σας εμποδίσει να αισθάνεστε ικανοποιημένοι με την εμφάνισή σας. Παλιότερα είχαμε λίγες επιλογές για τη βελτίωση της εμφάνισης των δοντιών που ήταν σπασμένα στις άκρες, είχαν κηλίδες ή ήταν στραβά. Σήμερα είναι διαθέσιμη μια μεγάλη γκάμα τεχνικών Αισθητικής Οδοντιατρικής από την οποία μπορεί να επωφεληθεί σχεδόν κάθε χαμόγελο. Η Αισθητική Οδοντιατρική είναι ένας συνδυασμός τέχνης και επιστήμης. Εστιάζοντας στο αισθητικό αποτέλεσμα και χρησιμοποιώντας μια ποικιλία τεχνικών και υλικών αποκατάστασης της νεότερης γενιάς, μπορούμε να βελτιώσουμε το χαμόγελό σας ώστε να έχει μια πιο ελκυστική εμφάνιση. Καταστάσεις που μπορεί η Αισθητική Οδοντιατρική να βοηθήσει είναι τα διαστήματα (κενά ανάμεσα στα δόντια), σπασμένα δόντια ή σπασίματα στις άκρες των δοντιών, μη αισθητικά σφραγίσματα στα οποία έχουν εναποτεθεί χρωστικές ή ραγισμένα σφραγίσματα, δόντια με μόνιμες κηλίδες ή στραβά ή δόντια με δυσμορφίες. Για να αντιμετωπιστούν αυτές οι καταστάσεις, μπορούν να χρησιμοποιηθούν κάποιες ή όλες οι ακόλουθες τεχνικές αισθητικής αποκατάστασης. Όψεις πορσελάνης Υπάρχει ένδειξη για την κατασκευή μια όψης πορσελάνης όταν ένα τμήμα της πρόσθιας επιφάνειας του δοντιού έχει ανάγκη βελτίωσης της «πρόσοψής» του. Οι όψεις πορσελάνης κολλούνται κατευθείαν πάνω στην ενυπάρχουσα οδοντική ουσία, όπως και οι όψεις σύνθετης ρητίνης. Επίσης, χρησιμοποιούνται για να καλύψουν δυσχρωμικές κηλίδες ή να κλείσουν διαστήματα ανάμεσα στα δόντια. Εμφράξεις σύνθετης ρητίνης Μια έμφραξη σύνθετης ρητίνης μπορεί να χρησιμοποιηθεί όταν μόνο ένα μικρό τμήμα της δομής του δοντιού χρειάζεται αποκατάσταση. Οι εμφράξεις σύνθετης ρητίνης είναι μία από τις πιο συντηρητικές, οικονομικότερες μεθόδους με

πολλαπλές εφαρμογές, που χρησιμοποιείται για να αποκατασταθεί αισθητικά ένας μεγάλος αριθμός δοντιών με αισθητικά προβλήματα. Λεύκανση των δοντιών Πολλές είναι οι αιτίες που με τον καιρό δημιουργούν κηλίδες ή κιτρινίζουν τα δόντια. Η λεύκανση μπορεί να βοηθήσει ώστε να αποκτήσετε λευκά και γυαλιστερά δόντια αν τα δόντια σας έχουν γκριζάρει ή κιτρινίσει. Μπορεί να γίνει στο ιατρείο με την επιμέλεια του οδοντιάτρου για καλύτερα αποτελέσματα. Εμφράξεις στο χρώμα του δοντιού Σήμερα, πολλοί οδοντίατροι και ασθενείς προτιμούν τις αποκαταστάσεις με σύνθετη ρητίνη ή πορσελάνη στο χρώμα του φυσικού δοντιού. Η χρήση των υλικών έμφραξης στο χρώμα του δοντιού δεν περιορίζεται στις νέες αποκαταστάσεις μόνο, αλλά αφορά και παλιότερες, που μπορεί να χρειαστεί να αντικατασταθούν. Ακίνητη προσθετική (στεφάνες και γέφυρες) Ένδειξη για την τοποθέτηση μιας στεφάνης ολικής επικαλύψεως αποτελούν τα δόντια που έχουν υποστεί ενδοδοντική θεραπεία, δόντια με απώλεια μεγάλου τμήματος οδοντικής ουσίας ή δόντια ραγισμένα ή σπασμένα. Οι νέες ολοκεραμικές στεφάνες φαίνονται σαν φυσικά δόντια και δεν υπάρχει πια το μεταλλικό όριο στη γραμμή των ούλων. Ορθοδοντική Αυτή η ειδικότητα της οδοντιατρικής απευθύνεται σε μια μεγάλη γκάμα αισθητικών και λειτουργικών προβλημάτων και αφορά το ίσιωμα των δοντιών και την τροποποίηση της αυξητικής τάσης του οστού. Σήμερα, ενήλικες και παιδιά μπορούν να επωφεληθούν από τις νεότερες εξελίξεις στην ορθοδοντική. Η συνολική αισθητική σας φροντίδα μπορεί να περιλαμβάνει έναν συνδυασμό ορθοδοντικής και αισθητικής αποκατάστασης. Συμβουλευτείτε τον οδοντίατρό σας για να σας προτείνει την καλύτερη δυνατή θεραπεία για τις μοναδικές αισθητικές και λειτουργικές σας ανάγκες.

152

153

W E L L N E S S

ΠΩΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΕΤΑΙ Η ΨΩΡΙΑΣΗ ΘΕΌΔΩΡΟΣ ΣΙΔΗΡΌΠΟΥΛΟΣ, MD, MSC Δερματολόγος - Αφροδισιολόγος, Διευθυντής Δερματολογικού Τμήματος ΕΣΥ, Νοσοκομείο Αφροδισίων και Δερματικών Νόσων Θεσσαλονίκης

τον τρόπο κατανομής και την ανατομική θέση των βλαβών, καθώς επίσης και την ηλικία έναρξης, ώστε να καταλήξει στον κλινικό φαινότυπο της νόσου. Σε αμφίβολες περιπτώσεις, η διάγνωση επιβεβαιώνεται με βιοψία του δέρματος και παρακλινικές εξετάσεις. Υπάρχουν τρεις βασικές κατηγορίες φαρμάκων για τη θεραπευτική αντιμετώπιση της ψωρίασης – τοπική θεραπεία (εφαρμογή φαρμάκων τοπικά στο δέρμα), φωτοθεραπεία (χρήση της υπεριώδους ακτινοβολίας) και συστηματική θεραπεία (χορήγηση φαρμάκων, είτε από το στόμα είτε σε ενέσιμη μορφή, δηλαδή βιολογικοί παράγοντες, τα οποία στοχεύουν το ανοσοποιητικό σύστημα). Η θεραπεία βασίζεται στη βαρύτητα της νόσου. Η βαρύτητα της ψωρίασης ποικίλλει από ασθενή σε ασθενή και μπορεί να εκτιμηθεί με διάφορους δείκτες που αξιολογούν την εικόνα του προσβεβλημένου δέρματος και τη συνολική επιφάνεια του σώματος που εμφανίζει σημεία της νόσου, καθώς και την επίδραση της νόσου στην ποιότητα ζωής των ασθενών με δείκτες όπως ο Δείκτης Ποιότητας Ζωής Δερματολογίας (DLQI). Η ήπια ψωρίαση συνήθως αντιμετωπίζεται με τοπική θεραπεία, που συνεχίζεται με φωτοθεραπεία σε περίπτωση ανεπαρκούς ανταπόκρισης. Η μέτρια έως σοβαρή ψωρίαση αποτελεί ένδειξη συστηματικής θεραπείας.

Η πιο κοινή μορφή ψωρίασης είναι η ψωρίαση κατά πλάκας, καθώς εμφανίζεται στο 85-90% των ασθενών. Η κλινική εικόνα της ψωρίασης κατά πλάκας ποικίλλει σε μεγάλο βαθμό και σε έκταση, από μικρές δερματικές εκδηλώσεις μέχρι την ευρεία κάλυψη των επιφανειών του σώματος. Οι πλάκες εντοπίζονται συνήθως συμμετρικά, συχνότερα στους αγκώνες και στα γόνατα, αλλά και στις περιοχές των παλαμών και των πελμάτων, των γεννητικών οργάνων και του τριχωτού της κεφαλής. Οι βλάβες μπορεί να εμφανιστούν σε θέσεις τραυματισμού του δέρματος και, σε σοβαρές περιπτώσεις, μπορεί να καλύπτουν ολόκληρο το δέρμα. Μεταβολές των νυχιών, όπως βοθρία, δυστροφία και υπονύχια υπερκεράτωση, εμφανίζονται έως και στους μισούς ασθενείς με ψωρίαση. Η ήπια ψωρίαση μπορεί να εμφανίζεται με 1 ή 2 πλάκες, ενώ ένα άτομο με σοβαρή ψωρίαση μπορεί να έχει πολλές πλάκες ή μικρό αριθμό πολύ μεγάλων πλακών που καλύπτουν μια μεγάλη επιφάνεια του δέρματος. Οι πλάκες μπορεί να εμφανίζουν κνησμό και να είναι επώδυνες, ενώ σε παχύτερες βλάβες μπορεί να υπάρχουν ρωγμές και να αιμορραγήσουν. Οι περισσότεροι ασθενείς με ψωρίαση πάσχουν από την ήπια μορφή της νόσου, με περίπου το ένα τρίτο των ασθενών να εμφανίζουν μέτρια έως σοβαρή νόσο.

Για τη διαχείριση και την αντιμετώπιση της ψωρίασης, οι δερματολόγοι διαθέτουν, εκτός από τις κλασικές συστηματικές αγωγές, νέους στοχευμένους καινοτόμους βιολογικούς και άλλους παράγοντες, οι οποίοι έχουν αλλάξει το θεραπευτικό τοπίο στην αντιμετώπιση μιας πλέον θεωρούμενης συστηματικής νόσου. Η θεραπευτική προσέγγιση της νόσου πρέπει να είναι εξατομικευμένη και εξαρτάται από την κλινική μορφή, τη βαρύτητα και έκταση της ψωρίασης, αλλά και την επίδραση στην ποιότητα ζωής του ασθενούς και την ύπαρξη συννοσηροτήτων. Η έγκαιρη διάγνωση των συστηματικών νοσημάτων και συννοσηροτήτων της ψωρίασης είναι ιδιαίτερα σημαντική, καθώς η αντιμετώπιση απαιτεί σε αυτές τις περιπτώσεις συνεργασία του δερματολόγου με ιατρούς όλων των εμπλεκόμενων ειδικοτήτων.

H διάγνωση της ψωρίασης είναι κατά κύριο λόγο κλινική, με την εξέταση των βλαβών του δέρματος του ασθενούς από τον ιατρό, εξαιτίας της τυπικής κλινικής εικόνας της νόσου. Ο ιατρός αξιολογεί τη μορφολογία, τον αριθμό και την έκταση, το στάδιο εξέλιξης,

Σήμερα, ο απόλυτος στόχος στη διαχείριση της ψωριασικής νόσου είναι η κάθαρση του δέρματος, ο έλεγχος των συννοσηροτήτων, η βελτίωση της ποιότητας ζωής και η πρόληψη μελλοντικών αναπηριών.

154

istock / Getty Images / Ideal Image

Η ψωρίαση είναι μια συχνή, χρόνια, μη μεταδοτική, υποτροπιάζουσα, φλεγμονώδης νόσος. H ψωρίαση εμφανίζεται περίπου σε ίση αναλογία σε άνδρες και γυναίκες. Η έναρξη της νόσου μπορεί να γίνει σε οποιαδήποτε ηλικία, αλλά συνήθως εμφανίζεται σε δύο χρονικές περιόδους, από 18 έως 39 ετών ή μεταξύ 50 και 69 ετών. Η πορεία της ψωρίασης ποικίλλει, εμφανίζοντας υφέσεις και εξάρσεις, που επηρεάζονται τόσο από περιβαλλοντικούς όσο και από ενδογενείς παράγοντες. Το κάπνισμα, το άγχος και το αλκοόλ μπορεί να επιδεινώσουν την ήδη υπάρχουσα ψωρίαση.

W E L L N E S S

ΑΠΕΞΆΡΤΗΣΗ ΑΠΌ ΤΙΣ ΕΙΔΉΣΕΙΣ «Γεια σας, με λένε Βησσαρίωνα και είμαι εθισμένος στις ειδήσεις» ΤΟΥ ΒΗΣΣΑΡΊΩΝΑ ΖΈΡΒΑ Θα μπορούσα να μπω σε μια ομάδα στήριξης για τους τοξικομανείς των ειδήσεων. Όπως υπάρχουν και για τους αλκοολικούς. Η ψηφιακή επανάσταση έχει μετατρέψει τις ειδήσεις από ακίνδυνο μέσο ψυχαγωγίας σε όπλο μαζικής καταστροφής εναντίον της κοινής λογικής... Δυστυχώς, οι βλαβερές συνέπειες δεν φαίνονται αμέσως, όπως συμβαίνει το ίδιο με τη ζάχαρη, το αλκοόλ ή το Fast Food. Η υγιεινή διατροφή είναι σημαντική για το σώμα, αλλά εξίσου σημαντική είναι και για το πνεύμα. Με λίγα λόγια: Οποιαδήποτε σοκαριστική είδηση απελευθερώνει την κορτιζόλη, την ορμόνη του στρες. Η κορτιζόλη εισέρχεται στην κυκλοφορία του αίματος και εξασθενίζει το ανοσοποιητικό σύστημα, αναστέλλοντας την παραγωγή αυξητικών ορμονών. Με τη σειρά του, το χρόνιο στρες προκαλεί αναπτυξιακές διαταραχές, νευρικότητα και ευπάθεια σε λοιμώξεις. Είναι ξεκάθαρο ότι η υπερκατανάλωση ειδήσεων μειώνει την ποιότητα της ζωής μας. Ξεκινώντας μια ισορροπημένη δίαιτα μπορείτε να ασχοληθείτε με ένα εβδομαδιαίο περιοδικό, να μειώσετε τον αριθμό των άρθρων που διαβάζετε, να διαβάσετε περισσότερα βιβλία, να μιλήσετε με φίλους και ειδικούς για θέματα που σας ενδιαφέρουν. Αν τα πάτε καλά έως εδώ, δοκιμάστε αποχές τύπου «νηστειο-θεραπείας».

ABOUT THE AUTHOR

Ο κίνδυνος να μετατραπεί ο εγκέφαλος σε... γιαούρτι είναι ορατός. Ξεκινήστε τώρα, όσο έχετε τη δύναμη!

CONTACT INFO: zervvis@yahoo.gr

Ο Βησσαρίων Ζέρβας είναι πτυχιούχος του School of Physical Education & Sport Science (Aristotle University), Master στο Holistic Health Care & Rehabilitation (CL Pennsylvania University), πιστοποιημένος σύμβουλος «Ολικού Μυαλού» (HBDI), ειδικός επιστημονικός σύμβουλος στην ολιστική θεραπευτική-πρόληψη και στην αποκατάσταση μυοσκελετικών παθήσεων. Διαθέτει πολυετή εμπειρία στην εκπαίδευση στελεχών επιχειρήσεων και αθλητών στους τομείς Holistic Health & Wellness, Corrective Training, Nutri Detox.

155

156

157

Μ Α Ν C O D E

G A N G

ΒΟΥΡΒΌΝΟΙ • Δυναστεία που βασίλευσε στη Γαλλία από το 1589 έως την Επανάσταση του 1789 και από την πτώση του Ναπολέοντα Α΄ έως το 1848. • Εκτός από τη Γαλλία, κυβέρνησε την Ισπανία, το Λουξεμβούργο, την Πορτογαλία και τη Σικελία. • Το όνομα προέρχεται από την τοποθεσία Bourbon l’Archambault της κεντρικής Γαλλίας. • O οίκος των Βουρβόνων ιδρύθηκε το 1272 από τον κόμη Robert de Clermont (1256-1317 μ.Χ.). • Διάσημος εκπρόσωπός του ο Λουδοβίκος ΙΔ΄ (1638-1715), γνωστός και ως «βασιλιάς Ήλιος». Η βασιλεία του, 72 έτη και 110 ημέρες, είναι η μεγαλύτερη που έχει καταγραφεί από οποιονδήποτε άλλο μονάρχη κυρίαρχης χώρας στην ιστορία. • Η πρώτη περίοδος των Βουρβόνων τελείωσε με τον Λουδοβίκο ΙΣΤ΄, ο οποίος αποκεφαλίστηκε στο Παρίσι στις 21 Ιανουαρίου του 1793 μετά την επανάσταση. Τη μοίρα του ακολούθησε η σύζυγός του, βασίλισσα Μαρία Αντουανέτα του οίκου των Αψβούργων-Λωρραίνης, στις 16 Οκτωβρίου του ίδιου έτους. • Τελευταίος Βουρβόνος μονάρχης της Γαλλίας ήταν ο Louis Philippe (1830-1848).

158

Μ Α Ν C O D E

G A N G

ΑΨΒΟΎΡΓΟΙ • Μία από τις κυρίαρχες δυναστείες στην Ευρώπη από τον 15ο έως τον 20ό αιώνα. Η φθίνουσα πορεία της ξεκίνησε τον 18ο αιώνα, με το τέλος του ισπανικού κλάδου και με τον θάνατο του Καρόλου Β΄ το 1700. Κυβέρνησε, μεταξύ άλλων, την Αυστρία, τη Γερμανία, την Ισπανία, τη Ρώμη και τη Σικελία. • Το όνομα προέρχεται από το κάστρο του Habsburg ή Habichtsburg (Κάστρο του Γερακιού). • Γενάρχης των Αψβούργων ήταν ο Radbot κόμης του Klettgau, στον Άνω Ρήνο της Σουαβίας (985-1045 μ.Χ.). • Η Μαρία Θηρεσία (1717-1780) ήταν η μόνη γυναίκα κυβερνήτης των κτήσεων των Αψβούργων και η τελευταία εκπρόσωπός του. • Διάσημος ο Φραγκίσκος Ιωσήφ Α΄ (1830-1916) των Αψβούργων-Λωρραίνης, αυτοκράτορας της Αυστρίας, βασιλιάς της Ουγγαρίας (1848-1916) και πρόεδρος της Γερμανικής Συνομοσπονδίας. Κήρυξε την έναρξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, που οδήγησε στην πτώση του Οίκου το 1918. • Ο τελευταίος ηγεμόνας των Αψβούργων ήταν ο Κάρολος Α΄ (1916-1918). • Το μότο τους ήταν: «Άφησε τους άλλους να μάχονται, και εσύ, ευτυχισμένη Αυστρία, παντρέψου».

159

P R E S S

MARKET

REPORT FOR THE RIDE

OF LIFE

R E L E A S E S

ΜΙΑ ΩΔΉ ΣΤΗΝ ΑΞΊΑ ΤΗΣ ΦΎΣΗΣ Η ιστορική αλυσίδα KALOGIROU εισέρχεται δυναμικά στη σεζόν Φθινόπωρο/Χειμώνας 2021 δημιουργώντας τη νέα καμπάνια «The Magical Forest», μέσα από την οποία αποκαλύπτεται η μαγεία της φύσης. Το εντυπωσιακό fashion film και το φωτογραφικό υλικό είναι γεμάτα εικόνες και χρώματα από το περιβάλλον, υπογραμμίζοντας το μεγαλείο του και ταυτόχρονα τον σημαντικό ρόλο που παίζει στη ζωή του ανθρώπου. Η νέα συλλογή παπουτσιών και αξεσουάρ που παρουσιάζονται αναδεικνύει το πώς η κομψότητα και το σύγχρονο στιλ που αποπνέει η KALOGIROU μπορούν να μας συνοδεύσουν σε κάθε μας ταξίδι, όπου κι αν βρισκόμαστε. www.kalogirou.com

Έναν ύμνο για τη ζωή που υπογραμμίζει τη μεγάλη σημασία τού να μην αφήνουμε τις δυσκολίες να μας στέκονται εμπόδιο και να ζούμε την κάθε στιγμή στο έπακρο αποτελεί η νέα καμπάνια Φθινόπωρο/Χειμώνας 2021 της Wrangler με τίτλο «For the Ride of Life». Εμπνευσμένη από το αυθεντικό πνεύμα, τη δύναμη ψυχής και την αισιοδοξία ενός cowboy, αποτελεί γνήσιο δείγμα της εξέλιξης του brand, το οποίο παραμένει προσηλωμένο στις ρίζες του, όσο η μακρά ιστορία και η δυτική πολιτιστική κληρονομιά παραμένουν αναπόσπαστα στοιχεία του. www.wrangler.com

SUSTAINABLE FASHION H LEE JEANS, με μεγάλη ιστορία στο workwear και στα jeans, για τη νέα σεζόν Χειμώνας/Φθινόπωρο 2021, έχει δεσμευτεί να έρθει ένα βήμα πιο κοντά στο περιβάλλον και στην προστασία του. Για τον σκοπό αυτόν, σε αυτή τη συλλογή επικεντρώθηκε σε τρία σχέδια, τόσο για άνδρες όσο και για γυναίκες, που προσφέρουν άνεση και στιλ. Mε γνώμονα τη βιωσιμότητα, τα jeans έχουν κατασκευαστεί με τη χρήση βιοδιασπώμενων υφασμάτων όπως οργανικά ή ανακυκλώσιμα υλικά, και τη χρήση εξελιγμένων τεχνικών βαφής. Θα βρείτε από slim μέχρι regular επιλογές, για ένα στιλ άνετο και διαχρονικό, που ισορροπεί με την ιστορική κληρονομιά της εταιρείας. www.lee.com 160

P R E S S

LUXURIOUS SOUND EXPERIENCE Η Harman Kardon εμπλουτίζει τη βραβευμένη της σειρά Onyx με την προσθήκη του νέου Harman Kardon Onyx Studio 7. Το νέο Bluetooth ηχείο της σειράς διαθέτει ισχυρό, στερεοφωνικό ήχο και έναν μοναδικό βιομηχανικό σχεδιασμό που θα ικανοποιήσει και τους πιο απαιτητικούς μουσικόφιλους. Έρχεται με ανανεωμένο και ενισχυμένο σχεδιασμό, με δύο 25 mm διπλά tweeters, ισχυρό μπάσο και με επαναφορτιζόμενη μπαταρία, που χαρίζει 8 ώρες ασταμάτητης μουσικής αυτονομίας. Οι λάτρεις της μουσικής μπορούν να απογειώσουν την ακουστική εμπειρία τους, συνδέοντας δύο ηχεία Onyx Studio 7, μέσω της δυνατότητας του Harman Kardon Wireless Dual Sound. www.harmankardongreece.gr

R E L E A S E S

HEALTHY

SKIN Τη λύση για τις ανάγκες της νεανικής επιδερμίδας έρχεται να δώσει η νέα σειρά περιποίησης δέρματος της Young Carpo που βασίζεται στις θρεπτικές ιδιότητες των φυτών της Ελλάδας και της Μεσογείου. Η αποτελεσματικότητα των φυτικών και φυσικών δραστικών και τα θρεπτικά συστατικά των συνθέσεων έχουν ως βασικό στόχο να βοηθήσουν τους νέους να μάθουν να αγαπούν και να περιποιούνται το δέρμα τους από νεαρή ηλικία. Όλα τα προϊόντα της είναι δερματολογικά ελεγμένα, ελαφριάς υφής, vegan και cruelty-free, και κατάλληλα για όλους τους τύπους δέρματος – ιδανικά για δέρματα λιπαρά και επιρρεπή στην ακμή. www.youngcarpo.com

ΈΝΑ ΤΑΞΊΔΙ ΣΤΟΝ ΚΌΣΜΟ ΤΩΝ PREMIUM ΑΡΩΜΆΤΩΝ

FESTIVE SEASON

Σε ειδική εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε την Τρίτη 26 Οκτωβρίου 2021 στον χώρο εκδηλώσεων Fondazione, η Beauty Vibes, αποκλειστικός αντιπρόσωπος luxury brands στην Ελλάδα, παρουσίασε τις νέες αφίξεις των premium οίκων αρωμάτων Molton Brown, Juliette has a gun, Etro και Memo. Τα βλέμματα όμως τράβηξε ο οίκος MEMO, υπενθυμίζοντας στους καλεσμένους ότι η ζωή είναι ένα ταξίδι. Το όνομά του προκύπτει από τη λέξη Memories, αφού για τους δημιουργούς του το άρωμα συμβολίζει όλους εκείνους τους μαγευτικούς προορισμούς που κάποιος θα επισκεφθεί για να δημιουργήσει μοναδικές αναμνήσεις, επαναπροσδιορίζοντας παράλληλα τον χάρτη των αισθήσεών του. www.moltonbrown.gr

To Athens Capital Hotel – MGallery Collection εγκαινίασε τη χριστουγεννιάτικη περίοδο σε μια λαμπερή βραδιά για δημοσιογράφους και φίλους του Athens Capital. Σαμπάνια, αλμυρά και γλυκά finger food και χριστουγεννιάτικες μελωδίες μετέφεραν στους καλεσμένους τη μαγεία των Χριστουγέννων. Πέρα από την όμορφη βραδιά, τους καλεσμένους περίμενε και μια μεγάλη «Secret Santa» έκπληξη: μια κλήρωση για πέντε σπουδαία δώρα. Κατά την έξοδο οι καλεσμένοι πήραν ως δώρο μια τσάντα που περιείχε μια χριστουγεννιάτικη κάρτα του Athens Capital Hotel – MGallery Collection και ολόφρεσκα macarons σε χρυσή απόχρωση. www.athenscapitalhotel-mgallery.gr 161

I N S P I R A T I O N

MY PRECIOUS WATCHES Είναι η high-end και stylish κασετίνα για να αποθηκεύσετε τα αγαπημένα ρολόγια σας. Χειροποίητη και κατασκευασμένη εξ ολοκλήρου εξωτερικά από ατσάλι, διαθέτει θέσεις για οχτώ ρολόγια και καινοτόμο τεχνολογία για να τα κρατά ακριβή και κουρδισμένα. Περιλαμβάνει διαφορετικά προγράμματα περιστροφής, ενώ ο εσωτερικός χώρος έχει επενδυθεί με χαλκό και δερμάτινες λεπτομέρειες. Μια design πρόταση για τους watch-aficionados από την εταιρεία Wolf.

CREDITS ΔΙΕΥΘΎΝΣΕΙΣ – STYLE – MODERN DANDY (ΣΕΛ. 112-119)

BALLAS: Λεωφ. Καλαμακίου 73, Άλιμος, τηλ.: 210-9852288. BELSIS: Κεντρική διάθεση, τηλ.: 210-3217370. BREITLING BOUTIQUE ATHENS: Βουκουρεστίου 6, Αθήνα, τηλ.: 210-3629832. EPONYMO: Golden Hall, Λεωφ. Κηφισίας 37Α, Μαρούσι, τηλ.: 210-6836980. GOFAS JEWELRY: ΑΘΗΝΑ: Σταδίου 3, τηλ.: 210-3317540 – ΜΥΚΟΝΟΣ: Ματογιάννη 43, τηλ.: 22890-24521 – ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ: Πλατεία Αριστοτέλους 9, τηλ.: 2310-279703 – ΑΕΡΟΔΡΟΜΙΟ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ: Intra Schengen Area B, τηλ.: 210-3533627 – SANI RESORT – Sani Marina, Κασσάνδρα Χαλκιδικής, τηλ.: 23740-31795 – ΣΑΝΤΟΡΙΝΗ: Φηρά, τηλ.: 22860-24152 www.gofas.gr. MASSIMO DUTTI: Golden Hall, Λεωφ. Κηφισίας 37Α, Μαρούσι, τηλ.: 210-6829681. MCM: Ξάνθου 2, Αθήνα, τηλ.: 210-7225910. MONTBLANC BOUTIQUE - TZANNES: Κριεζώτου 7, Αθήνα τηλ.: 210-3253610 eshop.tzannes.gr. ROLEX HELLAS: Βαλαωρίτου 5, Αθήνα, τηλ.: 210-3621138 / Κολοκοτρώνη 1, Αθήνα, τηλ.: 210-3235909. www.rolex.com. SALVATORE FERRAGAMO: Σταδίου 4, Αθήνα, τηλ.: 211-1088159. SWATCH GROUP GREECE: Μαντζαγριωτάκη 3, Καλλιθέα, τηλ.: 210-9565656. www.swatchgroup.com. TOD’S: Πανεπιστημίου 4, Αθήνα, τηλ.: 211-1088136.

162

163

164