२०२३ गढ पाडवा वशषाक २०२३ गढ पाडवा वशषाक मराठ असो सएशन ऑफ मनसोटा मराठ असो सएशन ऑफ मनसोटा
ह त ग ज ह त ग ज
: वा मनी बाबतीवाल
र शया-य न य , ऑपरशन गगा आ ण आ ही: मला जाधव
ती: ा कदम
माझी क वता: ीश : अनपमा न ळकर आय याच गाण: सायली ब गाळ
आ यग-१: वासती मदक णा
अम रका: योती शगार
मराठ शाळा: म ला वडक
मा या कमरातन: शौया पाठक
माझी च कला: अजली भर, अणव श
छो ा या नयत : आया पाठक
मखप आ ण गढ च : शीतल खट सपादक य: अमरजा बाबतीवाल, अवनी सावरकर आमची अ व मरीय क ग प: श पा साठ My Camping Experience: Avantika Gosavi जगला या सा यात : ऋचा सावरकर क ग या आठवणी: नहा कडलासकर आ ण अमरजा बाबतीवाल Northern Lights: नतीन मळ हरभ याची भाजी: गौरी सागावकर गरक
, आरव गड उ सव मा या दारी: ाज ा हबळ, अवनी सावरकर वज याच अ भनदन: क ला धा, रागोळ धा, हलवा दा गन धा माझी पाककती : अवनी सावरकर श दकोड : वा मनी बाबतीवाल मराठ भाषची ग मत : ऋचा सावरकर , मनीषा रा त काय म छाया च सौज य : न तन मळ अ य : अ मता पणकर उपा य : वशाखा कोकाट कोषा य : नना शरोडकर
: कतन कलकण मथन जाधव अ नी भोसल
सा क तक स चव
वणा पाठक
: म ला वडक हतगज सपा दका: अमरजा बाबतीवाल अवनी सावरकर
२०२२
२०२४
सपक स चव:
शाळा स चव
मराठ मडळ क मट
-
उ हा याचा आपण जा तीत जा त आनद लटायचा य न करतो. वसत ऋतम यच स होत उ हा यात कठ जायच याची तयारी, आ ण या तयारी म य अ ानी असत क ग !! मनसोटा म य उ हाळा आ ण क ग ह
समीकरण ठरलल आह. हणनच या वष चा वषय ठरवला क ग! यदाचा हा अक स ा व वधतन नटलला आह या अकात त हाला श पा साठ आ ण ऋचा सावरकर याच क गच अनभव वाचायला मळतील याचबरोबर एका छो ा ल खकचा-अव तकाचा स ा लख आह नतीन मळ याचा 'Northern Lights' य ब घत याचा अनभव वाचन त हाला पण Northern Lights बघावस वाटतील. या अकात गौरी दखमख या आवड या भाजीची गो आह, ' गरक ' नावाची उ कठावधक का प नक कथा आह. मला जाधव याचा ऑपरशन गगा मधला अ य सहभाग त हाला र शया य नची य ाची ती ता सागल. 'ती' या लखामधन त हाला घरात छो ा सद याच आगमन झा यावर जबाबदारीची जाणीव झालल मोठ भावड आई या नजरतन पाहायला मळल. 'आ यग' हा वासती मदक णा याचा लख नहमी माणच वाचनीय आह, लखाचा सरा भाग पढ या अकात का शत होईल योती शगार या या 'अम रका' लखातन यानी प ह यादा
चालना दणारी ही कोडी न क सोडवन पहा. तर मडळ हा अक त हाला न क आवडल अशी आ ही आशा करतो अक कसा वाटल कळवायला वस नका
कोणाचा उ लख करायचा रा हला असल तर म व अकाम य छापलला मजकर, ह सा ह यकाच वय क मत असन मराठ मडळ अथवा हतगज सपादकाचा यात कोणताही
च - अणव श
1 अमरजा बाबतीवाल अवनी सावरकर नम कार मडळ , दवाळ अकाला दल या भरगोस तसाद ब ल खप खप ध यवाद. यदा या वषापासन मराठ मडळाची नवीन क मट कायरत झाली आ ण माझी सहसपा दका अवनी सावरकर हतगज ला सामील झाली अवनी २०१० पासन मनसोटा ची र हवासी आ ण २०२२ पासन मडळाची सद य आह अवनीच हतगज टम म य मनापासन वागत नवीन इ जी वष स झाल आ ण आमची तयारी स झाली नवीन अकाची. थडीचा तडाखा चालच होता आ ण उ हाळा कधी यणार याची आपण सगळच आतरतन वाट बघत होतो. मनसोटा म य काही म हनच अनभवता यणा या
सपादक य सपादक य सपादक य
ब गाळ या या सदर क वता आहत माझी पाककती सदराम य अवनीची वा द पाककती आह. शौया या कम यातन टपलली छाया च आहत. माझी च कला या सदराम य अजली भर आ ण अणव श याची अ तम च तसच छो ा या नयतली च पण न क बघा. व वध धाच वज याची कलाकती बघायला वस नका. या अकाम य छ पती शवाजी महाराजा या गडावर आधा रत श दकोड आह, याचबरोबर मराठ भाषची ग मत ह स ा नवीन सदर आह. डो याला
अनभवलली अम रका दसल माझी क वता या सदराम य अनपमा न रकर आ ण सायली
नजरचक न
ह त प नाही.
गाडी तब, कोळशापासन त कराणासामानान गाडी भ न आ ही नघालो. वसत ऋत या म याचा काळ. गाव सोड यावर दो ही बाजला हरवीगद मखमल पसरली होती. शतात पर या झा यामळ छोट छोट रोप डोकाव लागली होती. रानफलाचा गा लचा आजबाजला पसरला होता. उनपावसाचा मधन लपडाव चाल होता. म य जवणासाठ सबव ला थाबन मग शवटचा ट पा पार कला. आ ण सदर वश ार असल या Lac Qui Parle उ ानात वश कला. हरवीगार कप साईट पा न दल खश हो गया. नशात तब ठोक यात आता बॉय काऊट मळ एकदम तयार झालाय. आ ही गाडीतन सामान
, पारल जी, भज पावाचा वभव आ ण नशातन कलला ना ता खाऊन परत नद पयत फरफटका मारावा हणन नघालो. पावसाची हलक शी सर आ ण उ हाच सोनरी कवडस याचा या छो ाशा पायवाटवर लपडाव चाल होता. थोड पढ ग यावर नद काठ दसला. तथ पा हल तर छो ाशा घमटात भरपर फलाची सजावट कली होती. ल नाची तयारी चाल होती. नद काठ पावसा या सरी, ओला वारा, यात यणारा फलाचा सगध .. ह नसगा या सा ीन झालल ल न या
. नद या पलाव न जाऊ लागलो आ ण आ याला पारावर रा हला नाही. शकड या स यन लाब पवळया कसरी चोचीच पाढर श कन डयन प लकन प ी आकाशात भरा या घत होत. आ ही गाडी एका बाजला लावली आ ण खाली उत न
म नयापो लस म य आ यानतर मराठ मडळा या क ग न आम या क ग चा ीगणशा झाला. प ह या वळ म ा या तबत म काम ठोकन प हला. आ ण आ ही क ग या मातच पडलो. नशात तर आम या प ाही दोन पावल पढ. या यासाठ छोटा तब आण यावर त हा आ ही राहत असल या फाऊटन लस या गवतावर यान तब ठोकायला स वात कली. मग जरा मोठा क ग तब आणन जवळपास या कप साईट शोधन उ हा यात क ग ला जाण याची आ ही दरवष वाट बघायला लागलो. क गची म ा हणज दरवळ बक करताना हवामान कस असल याची क पना नसत. यामळ नहमी नवनवीन अनभव यतात. थडी, वारा, पाऊस कवा व सदर ऊन. सग याची तयारी ठवावी लागत. तरच याची ख या अथान मजा घता यत. अशा अनक अ व मरीय क ग प पक २०१६ साली कलली प मला अगद काल क यासारखी आठवत. ममो रयल ड अथातच म या शवट या आठव ात यणार स च ३ दवस ह क ग साठ आमच खास . वभव नहमी वगवग या कप साइट शोधन काढतो. माझ नहमीच असतातच. सडास बाथ म आहत ना? खप आडबाजला नाही ना? पण तो आ ण नशात दोघानाही अशा जरा
पाहायला मळतो. तर यावष च क साईट आम या प म दशला असल या Lac Qui Parle State Park ला book कली होती. श वारी पारी
काढ पयत याचा तब उभा न तयार होता. मग एअर बड म य हवा भ न आ ण वर tarp टाकन आ ही फरायला नघालो. नद काठ नवात बसन सया त प हला. परत आलो त हा ओलसर हवत भाजलली कणस कवळ अ तम लागली. आणलल बगस ील क न जवण होईपयत अधार झाला होता. पाऊस रप रप चाल झाला होता. यामळ दोन तीन वटस चढवन गपगार झोपन गलो. सरा दवस उजाडला
.
जोड यासाठ कवळ अ व मरणीय असणार. आ ही नद काठ नवात बसलो तर नशात न याचा सपाट दगड शोधन पा यात समातर लाबवर टाकत त कती skip करत जातात हा आवडता उ ोग स कला. परत आ यावर Lac Qui Parle गावाकड नघालो
गलो. तथ याच थव या थव पा यावर वहार करत होत. अगद ठरव या माण एखादा मोठा थवा भरारी घऊन रवर पा यात असल या खडकाळ उचव ावर जाऊन बस. आ ण मग या रका या जागत नवीन थवा उत न यई. काही एकट कट आपापल पण पख पस न पोहत होत. तर काही नद या पा ातन सरसर पोहणार मास सराईत पण लाब चोचीत पकडत होत. आ ही दोन एक तास कवळ म म ध होऊन हा सारा खळ बघत होतो. तथन गावात ग यावर चौकशी कल असता कळल क यावष या प ाच द णकड होणार लातर जरा लाबल होत. यामळ आ हाला याच अनप त दशन झाल. गावात जवण क न फर फटका मारण हा आमचा आवडता उ ोग. - श पा साठ
आमची अ व मरणीय क ग प
सर ाइज जागी जायला आवडत. यावळच हवामानही न क नसत. पण यामळच खप अनप त आ ण सदर बदलता नसग
तो कवळ अ तम. रा ी या पावसाचा ओलसरपणा गवतावर होता
चहा
छोट शी शात गाव,
इमारती, pavement च र त. आ ण नशात ची
कठलीच प पण होत नाही. आता मा आभाळ खप भ न आल
. फोनवर
समजल क आज रा ी आ ण उ ाही दवसभर पाऊस पडणार आह. यामळ परत आ यावर तब वर
एक क हर घातल. जवण उ शरा झा यामळ चहा आ ण हलक काहीतरी खाऊन म त s'mores भाजन होतात तोवर पाऊस आलाच. सकाळ उठलो तर पाऊस चाल होताच. सगळ बाधाबाध करतानाही मनात त भरारी घणार प लकन प ीच दसत होत. परत नघालो आ ण या पलाव न जाताना आजही थोड प लक स होत. पण कालची ती ढगाळ पावसाळ मधनच सोनरी करणानी उजळणारी जा ई पार वगळ च होती. त अ व मरणीय य ज हा मी थमच शकडो या स यन भरारी घतलल प लकन प ी आकाशात पा हल त मा या मनपटलावर कायमच कोरल गल आह.
यात या ऐ तहा सक
खास आवडती antique stores, या शवाय
होत
हवामान ब घत यावर
अजन
My Camping Experience
-Avantika Gosavi
camping many times with my family. Even when I was a toddler I have seen pictures or camping trips that I cannot recall today. My mom tells me she and Dad had never gone camping in India but once. And that she had no expectations the first time she went when I was really little. I love camping for many reasons. I can list them out; love the camp setup and goofing around the tent with my sister and friends Cooking and quick meals around the fire. Grilling paneer and chicken, fish.8 The late nights around the campfire with desert generally being my ever favorite delicacy; s’mores. The entire process of making them and then the heavenly taste of as many as you like until its bedtime. That is heaven to me. The mornings are just as exciting when it comes to food. Cooking out in the open when its still cooler from the morning. Mostly pancakes sausage and eggs. Need to eat enough to be ready for all the days activities. Biking, boating, swimming in the lake by the beach. The hiking trails, climbing up trees. Or just lazing in the hammock – also fighting with the sister and other kids for the hammock. I do not like the bugs at all, and there are lots of them. But dad will generally spray a lot of bugs spray if needed. And most campgrounds Dad says are already sprayed, so according to the grownups its very few bugs. There is a story I have heard my mom and dad tell of a time when on one of the camping grounds my parents and the other families in the campground could hear a pack of wolves howling for a couple of hours on a rainy night. Luckily they told me the wild animals were far away across a river. But it was a frightening and thrilling night for everyone on the campground. I wish I would remember but I was really little. What I do remember is boating with my family and friends on beautiful lakes as pretty as the sky and seas. The quiet and the sound of water as we rowed away from the beach with kids playing. The breeze and the beautiful green trees on either side of the lake. Also remember endless hours of fun on the beach, followed by some lazy afternoons after eating and playing a lot in the open. Treks up hills and into forests we had never been to before. Having fun late in the night gazing at the much more starry sky then the one we see from home. The fireflies in the night, laid out like another sky on the ground ahead of us, as we walk through the darkness to the rest rooms amidst the thick foliage. The flickering flames of the camp fire casting magical shadows; and calming the mind as the group chats or sings around it. Singing and laughing around the campground, till I am too tired to keep my eye open anymore. All the little things – every different park we have been to. Each one different from the other. Also every trip that I can remember had its highlights. And feeling sad that in 2-3 days when we must pull the tents down and pack everything to head back home. But reaching home and being happy to be back in spite of it. We often talk about putting up the tent in the back yard or on our desk. We will probably do it one day. Will be a lot less work for mom and dad. But then it might be less fun too, since we would be so close to home. In short have loved all the camping trips I have gone on with my family and friends. If you can you should too.
जगला या
सा यात
सौ. ऋचा सावरकर
करण,चहा हवाय का वचारण ए हढच. खप नवीन श द कानावर पडत आहत, टाटर हट यावर मला वाटल आता काहीतरी खा याचा पदाथ असावा,तर तस नाही,तर त फायर टाटर आह,tarpoline कशाला हवय त कळना,तर हण त ज मनीवर अथ रायच आ ण यावर तब उभारायचा,ख या पण आहत बरोबर, आभाळाखाली शकोट भोवती बसायला. तथच barbeque करायचा,सकाळ या breakfast साठ पोह,अडी bread, ready mix चहा ची पा कट ,अशी सगळ ज यत तयारी चाल आह आज या न ा अनभवासाठ फ ल तयारीत आह मी
100 मीटर वायर खचन घता यत होती.
tent उभारायला स वात कली.जवळ जवळ द ड तास tent उभारायला लागला.आमचा tent खपच मोठा हणज 7 फट उचीचा अस यामळ,आ हाला आत उभ राहता यत होत.tent उभार या नतर एअर बड तयार कर यात आल यालाही पढ अधा तास लागला.अस आमच 5 बडस या तबत आरामशीर मावल.रा ी भरपर थडी होती,भरपर ग पा, जवण,क न जवळ जवळ 12 वाजता झोपलो टॉयलटस अ यत उ क , व ,स फ ल शग,होती यामळ कठही हात न लावता आ ही याचा use
क शकत होतो.covid या कोनातन त अगद यो यच होत
इथ सकाळ साड चार पयत
hammok वर झला झललो ,पण हरवी झाडाची छ ी वरती आ ण झाली नवात झलण,आनदाची प रसीमा.
ा साईट वर खप गद होती पण गडबड ग धळ आवाज अ जबातच नाही.
रा ीच क फायर हा अनभव अ व मरणीय.
आज परत जायच,जरा ःखच होतय.
आ ण गमत हणज शणा या गोव या इथ पव या 501 साबणा या बार सार या वकत मळतात, या क फायर साठ वापराय या
रा ी grill क न भा या खा या, याची वगळ च मजा वाटली .
प हा प हा जाव अस वाटाव अस ह आमच क ग झाल.
वस घरात वगळ च गडबड चाल आह,ब स भर या जात आहत,खा या प याच पदाथ,ता ळ ,डाळ, ड , इल क शगडी, वटस , छ ी,अथ ण, पाघ ण अस सगळ एका व श ठकाणी गोळा होत आह, आ ही सगळ क ग साठ कठतरी जात आहोत,आमचा jet lag लवकर जावा ासाठ कलली ही उपाय योजना आह. श वार स याकाळ च आ ही 2 तासावर असल या या ठकाणी जाणार आहोत, मला काहीच काम नाही,फ म य म य लडबड
स याकाळ
ए
मोळ घतली,क फायर साठ आ ण आम या क साईट वर "mayers" ला नघालो ऑ फस पासन क साईट द ड दोन कलोमीटर वर असल तथ घनदाट झाडीत व तीण अर यात साधारण 35 अशा साईटस आहत.आमची क साईट ला electric connection होत,साधारण
साड पाच ला आ ही क ग साईट वर पोचलो. तथ
कली ,लाकडाची
लगच
झजमज होत.आ ण रा ी 9.30 वाजता अधार होतो. सकाळपासन पाऊस रप रप करायला लागला,मग छ ी ध न breakfast, जवण बनवल, अगद फारच म ा आली . मग प बड मटन, कट, फरण ह सगळ क न स याकाळ परत आलो. फरताना हरण, व वध रगी प ी ाची मजा घत हडलो . बाजला अ बट ली नावाच व तीण तळ थडी भ न वहात होत,अ यत सथ आ ण रशीम लडी सार या या या लहरी आ ण यावर शात तरगणारी गबगबीत बदक बघन डोळ नवल नतर
क ग या आठवणी नहा कडलासकर जन २०२१ St. Croix State Park अमरजा बाबतीवाल
उ सव मा या दारी ाज ा हबळ गढ पाडवा २०२३ दवाळ २०२१ अवनी सावरकर अणव शडय
या सदर उ र वीय काशाच दशन झाल. नीरज नावाचा माझा म मा या सोबत यायला तयार झाला. Forecast श वार रा ीचा होता. आ ही ऑ फस आटोपन स याकाळ
Lutsen या दशन नघालो Lutsen ह गाव या Cook County म य यत, या County या सकत ळावर Northern Lights बघ यासाठ उ म अशा ठकाणाचा एक नकाशा उपल आह. या नकाशाव न काही ठकाण ठरवन ठवली होती. पण एरवी दवसा गल या ठकाणावर रा ी कती वगळ वाट शकत ह तथ गलो त हाच कळल. जन भागातला इतका
आलो इथपयत! एकदा खा ी झाली, आ ण मग मनसो आनद घतला. जगलाची, अधाराची, ा याची सगळ भीती पळाली
" न ह , " नसगाची कमया" वगर वा चार लहानपणासन बाळबोध नबध ल न घासन गळगळ त झाल आहत मला लहानपणी " नसग" हणज "एका गावा न स या गावाला ST न जाताना खडक तन दसतो तो" , अस वाटायच. Hiking / Trekking वगर कधी जा त कल नाही, आ ण मळातच वभावात नस यान कधी कठ या "Adventure Group" म यही गलो नाही. पण अम रकत आ यावर इथ State Park / National Park म य फरताना " नसग अनभवण" हणज काय ह ख या अथान कळल. नसग बघ या या नावाखाली नायगारा धबधबा वगर फर यानतर पयटनाचा धदा आ ण खर नसग पयटन यातला फरक कळायला लागला. मनसोटाम य राहायला आ यावर इथ या वरळ लोकव तीमळ ध दवा यकपणासन र असल या नसगा या मात पडलो मी काही खप फरलो नाही, पण मोजक state park आ ण १०, ००० तलावापक मोजक तलाव अनभवल. मनसोटा म य "Northern Lights" दसतात अस ऐकल त हापासन हा वगळा अनभव एकदा तरी यावा याची ओढ लागली. या वषयीच अदाज, आडाख कठ पाहावत याचा अ यास स कला. Google न य न ह सट ऑफ अला का या भभौ तक (Geophyiscal) वभागाच forecasts दाखवल आ ण Kp Index, Bz अशा मोजमापाची थोडी थोडी मा हती मळ लागली. अस असल तरीही काही योग ह जळनच याव लागतात मा या सदभात, हा योग जळन यण हणज काही गो ी झा याच पा हजत, जस forecast हा वीका ता या (वीकड या) रा ीचा असावा, बाहर हाड गोठवणारी थडी नको, आकाशात ढग नको, डो यावर कामाच tension नको, घरी बायकोकडन परवानगी मळावी, आ ण सग यात मह वाच हणज रा ी-बरा ी जगलात जायच हणन सोबतीला कणी असाव, कारण आपला वभाव ! २०१९ या स टबर म य प ह यादा ह सगळ नकष पण झाल, आ ण मला
म अधार याआधी कधीच अनभवला न हता. आजबाजला लाडग, अ वल वगर असतील तर काय करायच ह पण नीट मा हत न हत. एक-दोन ठकाणी सपरीअर या कना यावर गाडी लावन उतरलो. ती ठकाण लॉप झाली, कारण काहीच दसत न हत. शवट एका ठकाणी पहाट दोन वाजता, एका छो ा तलावा या कना यावर काहीतरी दसल. डो याना एक हलका पाढरा काश दसत होता कमरा स कला आ ण यात लगच समजल, अर हच त! याचसाठ तर
होती. १-२ तास त काश दव तलावासमोरील आकाशात नाचत होत. अ यत अ व मरणीय अनभव!! या प ह या अनभवानतर मा या सहचा रणीलाही Northern Lights दाखवायच ही इ ा मनात होती. पण परत योग जळन याव लागतात, सम वचारी म भटाव लागतात. २०२१ म य आ हाला अस म मळाल. योग जळन आला, आ ण यावळ आमच कटब आ ण याच कटब यानी Lutsen ला एक दवस म कामच ठोकला. माच म हना होता, आ ण Cook County या नकाशातील बरीच ठकाण बफा ा दत अस यान रा ी जाता य यासारखी न हती दवसभर उ रकडील आकाश नीट दसल अशी ठकाण शोधली. रा ी अकरा वाजता आम या च या- प याना घऊन एका ठकाणी जाऊन थाबलो, पण मद च काश सोडला तर बाक सगळ शात होत. नराश होऊन हॉटलवर परत आलो. आम या म ाला पहाट ४ वाजता जाग आली आ ण यान forecast ब घतला. Kp Index खप वाढला होता, आ ण Facebook groups वर लोकानी updates ायला स वात कली होती. आ ही आम या अधवट झोपत असल या मलाना प हा गाडीत बसवल आ ण उ रकड नघालो. शवट एका ठकाणी त दसल! तच नाचणार दव! यावळ अनभव र याकाठचा होता. लवकर सय दय होणार होता. आकाशात एका बाजला नाचणार Northern Lights आ ण स या बाजला यणारी सयाची प हली ना रगी करण!! एरवी र य वाटणारा सय दय आज होऊ नय, अस या दवशी प ह यादा वाटल.
नतीन मळ
Northern Lights
अनभव २०२२ या उ हा यातला! इटरनटवर Northern Lights या फोट म य नहमी ज मनीवर बफ ब घतला
उ हा यात त दसतील अशी अप ा न हती. पण त हा माझ सासर मनसोटाम य होत आ ण यानाही फोटो ाफ ची
अस यान, याना हा अनभव द याची इ ा मनात होती प हा
तसरा
सव नकष पार पडल, आ ण योग जळन आला मन साशक होत, पण GI Alaska चा अदाज चकणार नाही याची खा ी होती यावळ Lutsen ला न जाता Vermillion तलावा या कना यावर उ रमखी क बन भा ान घतली. गलो ती रा ढगाचा गडगडाट, वजा आ ण पाऊस यानी भरलली होती. पण स या दवशी सगळ आकाश मोकळ झाल. उ हाळा, आ ण यातनही आ ही अगद उ रला अस यान सया त झाला तरी रा ी पावणअकरा पयत स ध काश होता. ११ वाजता जसा सधी काश कमी होऊ लागला, तस Northern Lights आकाशात अवत लागल. We had the best seats in the theater of lights!!! प हा एकदा सहकटब घतलला एक अ व मरणीय अनभव! मनसोटा काही लोकाना नरस वाट शकत इथ या लोकाची "typical midwestern laid back lifestyle" काही लोकाना कटाळवाणी वाट शकत. वषातन ८ म हन सव दसणारी बफाची पाढरी चादर उदास क शकत. तशी ती मलापण करतच! पण ह आकाशातल रगीबरगी सोबती दशन दतात, आ ण मला माझा मनसोटामधला म काम वाढवावासा वाटतो. "इथ कोण आह आपल? कती वष इथ राहायच? इथ खरच गती होतय?" ह सगळ काही काळासाठ तरी माग पडतात. सयाव न यणार त काशकण उ र वाकड आक षत होऊन प वी या वातावरणात आल क काश लागतात, वगर व ा नक ीकरण असलही. पण मीस ा या या आकषणान इथ राहण ए जॉय करतो हही तवढच खर आह!!!
अस यान
आवड
"कणी हरभ या या भाजीवर फदा हाव एवढ काहीच ना हय यात! आ ण अशी काय ती मळ गो नाहीय जी सहजासहजी मळ शकत नाही. थडी या दवसात मळालीच कधी व त तर घता यईल. नाहीतर त या का ा का ा नवडायला कोण वळ घालवल??" य ह आम जदगी... पण मला मटॉस जदगीची हौस आह याला काय करायच??? हरभरा जरा मातीतन वर आला क बाजारात पोत अथ ण यावर अगद पाच बोटानी उचलता यतील अस आबट कोव या हरभ या या भाजीच वाट लावन शतकरी वकायला बस याच च मा या आठवणीतली मय. पाचला एक दहाला तीन आ ण व न चार बोटात यईल एवढ ! असल राजीखशी सौद अजनही होतात का? कारण मी अमरीकत य याआधी जी भाजी खा ली ती वजनावर. तीसला पाव कलो. यात स वाश म या जाड जाड का ा. भाजी अशी खडलली क फ मळच उपटायची बाक . म मा म त करायची भाजी. आ ण ही भाजी इत या मनापासन आवड याच कारण हणज फ थडी या एक द ड म ह यातच ती मळायची. मग पढ वषभर फ तीची चव आठवत वाट बघायची. मी म मासोबत मडईला जायच. भाजी दसली क तला यायला लावायच. स वातीला एखा ाच शतक याकड असायची यामळ महाग मळायची. पण तरीही म मा मा यासाठ भाजी यायची. मग या दवशी र ान घरी यण परवडायच नाही. दोघीजणी हातात ओझ घऊन कसतरी पाय ओढत घरी यायचो. तशी तर म मा पच वस वष प प वाचवन मडई करत आलीय. घर लाब असल तरी र ाला कशाला घालवा दहा पधरा आ ण आता तीस पय हणन भर उ हात हातात चार चार पश ा घऊन चालत आलीय. घरी आ यावर मी आधी हरभ याची भाजी सपात काढायच. आ ाच करायची हणन ह करायच. म मा बाक या भा या पशवीतन काढन ज लावपयत मी भाजी नवडलली असायची. खर तर यात नवड यासारख काय नसायचच. अलगद फ कोवळ लसलशीत शड शड खडलल असायच. पण या हर ा रगात बमालम मसळन गल या एखा ा हर ा अळ ला पकडन फकण नाहीतर जरा एखादा दठ जन असल तर याची पान पान काढण ह काम क या शवाय भाजीला फोडणी कशी घालणार? सपभर भाजी चवडन झा यावर बोटाची पर काळपट हायची. चाखन प हली तर आबट लागायची. 'पहाट पहाट खडली असल भाजी हणन इतक आब आह' म मा हणायची. एक कड त ात ट म फगणारी भाकरी, शजार या कढईत शजल तशी कमी कमी होत चाललली भाजी आ ण पोटात उसळलली भक... मला हा अनभव प हा मळणार असल तर काय काय मोजन मी?? सगळ.. आ ा मा याकड आह नाही तवढ सगळ... पण तरीही तो मळणार नाहीच कारण काही गो ी कधीच न परवडणा या असतात... फकट मळतात त हा मह व कळत नाही आ ण हातातन ग यावर मळता मळत नाहीत. मी बाक कणाचा वचार न करता माझ माझ ताट वाढन यायच. गरमागरम भाकरी आ ण हरभ याची भाजी. ब स. या दवशी लोणच, चट या, पातळ भाजी, अजन काही खास पदाथ असल तर तो, ह मा यासाठ नसायचच. 'त भाजी भरपर खा' म मा हणायची. मग मी कढईतली उरली सरली भाजी चाटन पसन सपवायच. या भाजीचा सझन सपपयत दर र ववार असाच साजरा हायचा. मग प हा वषभर तची वाट बघण आलच... ल नानतर प यात आ यावर ऑ फस मधन घरी यताना ज हा ज हा भाजी दसायची त हा त हा मी यायच. कतीही कटाळल असल तरी नवडत बसायच. मोठ मोठ पान आ ण जन जन दठ काढ यात खप वळ जायचा. आब नावाचा कार गायब असायचा पण तरी मला ती भाजी आवडायची. या दवशी चतकोर भाकरी चढ जायची. तीस हणो क चाळ स मी कतीपण पस दलल असायच. सोमवार असो क मगळवार... र ववार कधीपण साजर झालल असायच! अलीकड या तीन वषात मी दद आ ण म माला कतीदा तरी हणाल असन, "अम रकत सगळ मळत ग पण हरभ याची भाजी नाही मळत!" भोप या या पानाची भाजी पण मी इथ शोधन शोधन एका शतात मळवली होती. पण हरभरा भाजी. नो चा स! डसबम य म माला हणाल स ा क , 'भाजी शजवन जर म य ठवतस का? टकल का? आमच यण झालच तर खाता यईल.' पण कशाचीच शा ती नसताना योग नको हणन तीन काय ह मनावर घतल नाही. एका शतकरी म ाला पण फोन क न सा गतल क , ' लीज भाजी वाळवन ठवशील का? मला वाळल या भाजीच गरगट पण आवडत.' यान त काम कल. हरभ याची भाजी गौरी सागावकर दशमख
इकड मा या डो यातन काय ती भाजी जाईना. म ह यापव बस या बस या डो यात आल, घरात लावावी का भाजी? एकदा प यात मथीला मोड आणन पा यावर भाजी उगव याचा योग कला होता. तो अधा यश वी पण झालला. हटल चला तीच प त वाप . बाहर बफ असताना खडक तन कधीतरी यणा या ऊनावर ती भाजी उगवल का? जगल का? जगली तरी एवढशा चाळणीतली भाजी परल का? एकाही ाच उ र मा हती नाही. घरात हरभ याचा प ा नाही. कानातन त आण यापासन सरवात पण आता ठरवलय तर करायला लागणार! आणल हरभर. भजवल. दोन दवसात चागल मोड आल. लावायच कशात? ट मर या चाळणीत हरभर पसरल. इडली पा ात पाणी ओतल. आ ण ती चाळण पा याला श करल अशी ठवली. दोन चार दवसात खाली मोड पा यात बडालल आ ण वरची हरभ याची दल उघडलली दसायला लागली. आ या आठव ात उ हाचा प ा न हता. पण बचा यानी तग धरला. नाजक पान फटायला लागली त हा असल भारी वाटल. चागली बोटभर उचीच त मला अजन आशा लावायला लागल. मी ख यासारखी काळजी घतली याची. चार दवसानी कठ पाणीच बदल तर जरा कठ उन आल क याची जागाच बदल. बघता बघता माझ पा यावरच शत तरारल. पीक काढणीला आल. मी शड शड खडल. एवढ कमी क फ तळहातावर मावल. कशी करणार भाजी? अधा घास पण नाही होणार याचा. तसच कागदात गडाळन ज म य ठवन दल. बघ पढ काय करायच त... अजनही भा ात का ा तशाच हो या. पाणी बदलल जात होत... मळ भा ा या तळाला टकली होती. रा हल या काडयानी प हा ताकद लावली. आधीप ा पट पान फटली. आठच दवसात परत एकदा भाजी खडता यईल एवढ मोठ झाली. एकदा कॉलजला असताना, भाजी कशी खडायची, ह माहीत न हत त हा एका म ा या शतात मी हरभ याची रोप मळासकट उपटली होती आ ण वतःच हस क न घतल होत, ती म ा आठवत मी भाजीची सरी बच काढत होत. मला ना शतकरी बक ाउड ना शतात या कामाची मा हती. मग कस जमल प ह या झट यात?? मी प ात ज काही बघत होत मा यासाठ अश य आ य होत. कमान पाच सहा घास मनभ न खाता यईल एवढ माझी लाडक हरभ याची भाजी होती समोर. एकदम ल ात आल हणन बोट चाखन ब घतली तर म त आबट! पटकन खलब यात लसण ठचला, मर या काप या. तापल या तलात चरचरीत फोडणी बसली. नवडायचीच काय पण चीवडन बघायचीही गरज नसलली ताजी ताजी मऊ मऊ भाजी एकदाची काढईत पडली. शगदा याच ओबधोबड कट आ ण चमटभर मीठ टाकल. एका वाफत दोन म नटात भाजी शजली. तोपयत गरम भाकरी पण झालीच होती. ताट कल. एका भाकरीला लावन लावन भाजी खात रा हल... र ववारची मडई.. पो यावरचा वाटा.. भाजी या पश ा उचलन लाल झालल हात.. माझा ह हणन आण या आण या शजणारी भाजी... पोटातली भक.. 'भरपर खा ग' हणणारी म मा.. सगळ आठवल.. सगळ... कतीतरी वषानी हरवलली चव गवसली होती... आता मला मा यापरती हाय ोपो न स, फाम श, ऑरग नक हरभ याची भाजी उगवण जमलय. आम जदगीवा यासाठ हा वडपणा कवा टाईमपास अस शकतो. पण आप यासाठ नाही! आपण शाह ख या ओम शाती ओमला मानतो. "कहत ह अगर कसी चीज को दल स चाहो.... ह आ ण या या पढच प क ल ात ठवन जगल पा हज... ' दल स' असा काही ह करायचा क कायनात बाक च कामधद सोडन आप या हाकला धावली पा हज.. कायपण हणा... मटॉस जदगीत मजाय!!! मा या कमरातन शौयापाठक
या ध यान तीच ॲबाशन झाल नतर चार वषानी दवस रा ह याचा आनद साजरा करताना तीच पाय घस न पडली
आम या ल नाचा वाढ दवस. मला सर ाइज द यासाठ तन जाताना फ सा गतल, आकाशवाणीचा
म हलाचा काय म न क ऐक. या काय मात तन आम या दोघा या आवडीच त गाण लावायला याना सा गतल होत. आ ही दोघही
सौ. वा मनी बाबतीवाल तश न सग होम डॉ. तश सकाळ पासन दोन अवघड यश वी श या क न खच वर जरा डोक टकवन डोळ मटन शात बसल होत आ ण "सख आल मा या दारी... मज काय कमी या ससारी" ह आशा भोसल यानी गायलल गाण त ऐकत होत. या या ओठावर मत होत कारण त गाण याची व हनी, रणाची फमाईश होती. गाण सपल आ ण पाच म नटात याचा फोन वाजतो. शवट या रगला त उचलतात.पलीकडन कटश, याचा य सखा बोलत असतो."डॉ. लगच यल स काढ. मी दहा म नटात त या दवाखा यात यतोय. आपण मा या घरी जाणार आह " डॉ तश : अर हो हो, पण झाल काय आ ण व हनी कठाय? आ ाच तर मी तच गाण ऐकल तला सोडन त कठ भटकतोयस? कटश : चक झाली बाबा. तला एकट ला घरी सोडन ऑ फसला आलो. पाया पडतो. स गळ सागतो आ यावर. पण तयार रहा! फोन बद. डॉ. तशनी सदाभाऊना आवाज दऊन यल स काढायला सा गतली. मदा स टरला एक मदतनीस घऊन गाडीत सव तयारी करायला सा गतल व आपण आव यक सा ह याची बग भरायला घतली. तोपयत धापा टाकत कटश यऊन पोहोचलाच. डॉ तश: ह पाणी पी आ ण त सदाभाऊना त या घराचा प ा साग आ ण मला काय झाल त पटापटा बोल" कटश:" सदाभाऊ, महा मा म य कोप यावरचा
आ ण सायरन
गाडी नघाली.डॉ. तश आ ण कटश शाळा सोबती.एक थतयश डॉ टर आ ण एक सगणक त . रणा, कटश ची बायको. ल नाला बारा वष झाली होती. ल नानतर दोन वषानी दवस गल. पण पाच म ह यात तच आई-वडील अपघातात गल आ ण
. आता नकताच नववा म हना लागला होता डॉ तश न रणाला पण नऊ म हन बडर ट सा गतली होती आ ण कटश ला तची पण काळजी घ याची जबाबदारी सोपवली होती. यासाठ इतक दवस तो घ नच काम करत होता. ह सव आठवन या याकड पहात डा. तश हणाल,"आता बोलशील का काही मा याशी" कटश: अर काय साग, इतक दवस तला फलासारख साभाळल र. पण आज अचानक मह वाच काम आ या मळ मलाच जाव लागल ऑ फसला, तला एकट ला सोडन
कटश या
डॉ तश
कटश
पारचा
तो काय म ऐकत होतो. ती घ न आ ण मी ऑ फस म य. गाण झा यावर मी फोन लावतोय तर ती उचलत नाहीय आ ण ती माझा फोन उचलणार नाही अस श यच नाही हणनच मला भती वाटतय काहीतरी झाल असणार आह. सदाभाऊनी एव ा वाहतक मधन शताफ न गाडी बग या या आवारात उभी कली. सगळ उत न आत गल. कटश ची भती खरी ठरली नशीब एवढच क रणा बडवरच पडली होती ज मनीवर न हती ताबडतोब अलगद चर वर घऊन तला गाडीत ठवल व आव यक उपचार स कल. गाडी दवाखा यात कड नघाली. कटश: तश, बोल ना काहीतरी. कशी आह ती. श द वर यईल ना. बाळ कसय?? डॉ. तश : त या मळ अगद वळवर उपचार स झाल आहत. पण आताच काही साग शकत नाही. त या तसादावर अवलबन आह आता. त जरा धीर धर!
गरक
बगला. त हाला मा हतीय. आला होता त ही एकदा. जरा लवकर चला
चाल करा"
...
डो यात आभाळ दाटन आल होत.
: पण तला कस कळल क तला काही झालय?
: अर, आज
रणाला दवाखा यात दाखल क न दोन तास झाल. अजन श द वर आली न हती पण उपचाराना तसाद दत होती. बाळाला ध का लागला न हता पण ती श वर आ यावर ऑपरशन करण भाग होत. कटश तचा हात हातात घऊन त या कड बघन याच आवडत गाण गणगणत होता थो ावळान हळहळ तन डोळ उघडल आ ण कटश ला पा न ओळखीच हस त या चह यावर उमटल सवाना हायस वाटल ती अजन लानीत होती स याकाळपयत जरा उमजली डॉ तश न स या दवशी बाळा या आगमनाची तयारी करायला सा गतल. स या दवशी बाळराजाच आगमन सवानाच सखकर झाल. कालच :ख चतच मळभ र झाल. शवट आनदाचा ण अनभवायला मळाला होता. रणा या सग या सगातन लवकरच सावरली. नतर एका नवात णी बाळाला जोजवताना, कटश न तला वचारल," या दवशी आकाशवाणी या गा यानतर तला काय झाल होत". रणा हणाली "अर, त सदर गाण ऐकताना मी आनदान एक गरक घतली आ ण मला ल ात आल क आप याला च कर यतीय श द वर होत तोवर मी बडवरच वतःला झोकन दल नाहीतर ज मनीवर पडल असत पण तला कस कळल मी पडलय त " कटश हसन हणाला " सागतो सगळ पण त या या गरक नी आमची फरक घतली ना ग " ळद, कढ लब मचा तप,अधा चमचा तल,पाव चमचा मीठ,2 चमच ध, चमटभर साखर आ ण पाव वाट ओल खोबर घालण. उकळ आ यावर यात 1 वाट ता ळ पीठ घालण,ढवळण. पातल खाली उतरवण,झाकण ठवण. 10 म नटानतर जरा कोमट झाल क याच छोट छोट बॉ स करण आ ण चाळणीवर ठवन मोदका माण 10 त 12 म नटस उकडण तलाची जर मोहरी तीळ हळद लाल तखट हग कढ लब घालन फोडणी करण, यात ह बॉ स परतण.व न बारीक चरलली को थबीर पसरण. अ यत ट ट लागतात. माझी पाककती अवनी सावरकर वा द शाळचा ड बा : राईस बॉ स
, चचस आ ण हॉट स इथ झाली याना जागा न हती अशा मलाना काही लोकानी आप या घरी स ा आ य दला भारताकडन
मला योगश जाधव र शया आ ण य न य ाला स वात होऊन एक वष झाल आ ण अजनही त स च आह. आपसकच मन एक वष भतकाळात गल व मनातल सगळ कागदावर उतरवाव अस वाटल. त हा आ ही हगरी ची राजधानी बडाप ट म य वा त ास होतो जी य न या जवळ आह. स वातीला काही वाटल नाही पण ज हा माझा ऑ फस मधला सहकारी जो य न ची राजधानी क व इथन काम करत होता, यान य ाची ती ता फोन वर सा गतली त हा ल ात आल क ह काहीतरी भयानक स आह अनक य नयन या आ ण मल शजार या दशाम य म य नवा सत हणन यऊ लागल. याच गो ीची सरी बाज हणज अनक भारतीय व याथ म डकल या श णासाठ त हा य न म य होत. सरकार या आदशानसार सव मल आपला जीव वाचव यासाठ इमारतीमध या बॉ ब श टस म य आ याला जाऊ लागली आ ण सधी मळल त हा पोलड, रोमा नया आ ण हगरी या सीमवर आली. या सव शजारील दशानी मानवत या कोनातन या सवाना सहज य याची मभा दली या भारतीय मलाना आप या मायदशात सख प परत घऊन जा यासाठ भारत सरकारन पत धान ी मोद ज या नत वाखाली न भतो न भ व याती अस र य ऑपरशन स कल त हणज 'ऑपरशन गगा '!! स वातीला बडाप ट मधील इ डयन तावास आ ण काही सवाभावी स ा( इ कॉन, आट ऑफ ल वग ) ह व ापन पाहत हो या. पण नतर अचानक मलाच ल ढ या ल ढ यऊ लागल. आ ण इथच आम यासारख अनक भारतीय लोक ज कामा न म बडाप ट म य राहत होत त मदानात उतरल. कशी बशी सीमा पार क न अ यत भदरल या अव त ह मल आली होती सदवान या या राह याची व ा अनक हॉ ट स
वमान यई पयत याना ना ता, जवण परवण आ ण याना मान सक आधार दण ह जबाबदारी आम या सार या अनकानी घतली. नतर नक भारतीय र टॉरट मालकानी जवण परवायला स कल. पण हजारो या स यन मल यत होती, वगवग या ठकाणी राहत होती. याना जवण पोहोचवण, वाढण तसच याना बसमधन लाईट या ठकाणी घऊन जाण अशी अनक काम होती. या सव गो च नयोजन शल अशा कमाड सटर ार कल जात होत आम यासारख अनक वयसवक आपापली ऑ फस ची काम साभाळन सलग 9 दवस या मदत कायात राबत होती आ ही उभयता तर होतोच पण आमचा मलगा ह जोमान मदत करत होता भारतीय तावासाच चीफ ी कमार तहीन यानी एक जाहीर काय म घऊन ऑपरशन गगा म य सहभागी झाल या सव स ा, भारतीय IT कप या आ ण सहभागी भारतीयाच आभार मानल. ह कणा एक ाच काम न हतच!! सव भारतीयानी दशा या बाह न दशासाठ कलल ह सवात मोठ र य ऑपरशन होत. आ ही वतःला खप भा यवान समजतो क दशासाठ काहीतरी करायची सधी आ हाला मळाली. आज आ ही अम रकत आहोत पण आजही ह य स च आह आ ण मन हलावणारी य आपण पाहतच आहोत य न म य लवकर शातता ा पत होवो हीच दवाकड ाथना
र शया-य न य , ऑपरशन गगा आ ण आ ही
बोलल , यात या एक न खप छान स ला दला ‘बाळ झा यावर बाळ जर रडत असल तर याला त या नव याला पाहायला
व
वळ या वभ कटबात असाव कदा चत !! ड ल हरी ला मी ऍड मट झा यावर प ला कठ ठवायचा हा गभीर होता ..पण मा या म णी एक मदतीला आ या ,एक कड दवसभर ती असायची , या म णीन वतः गरोदर असतानाही मा या मलीची खप काळजी घतली ,एक न 3 दवस रा ी तला वतःकड ठवल ,ती वतः दवसभर जॉब करत असतानाही ,मा या मलीला तन वतः या दोन मलीबरोबर साभाळल…बाक च पण अधन मधन तची चौकशी करायच …ती
Your elder child is not responsible for growing of your younger child ह परवा वाच यात आल आ ण ह कती ततोतत खर आह अस वाटल .आपण आई वडील हणन आप याला आणखी एक अप य पा हज हणन त ज माला घालतो आ ण आप या मो ा मलीन कवा मलान शहा या सारख वागाव कवा अचानक मो ा बहीण भावासारखा रहाव अशी अप ा आपण करतो,भल याच वय काहीही असो ..2022 या म म ह यामध आम याकड गोड बातमी आली ,सरवातीला प ला ह कळल का ?? तला सागाव क नाही या ववचनत आ ही होतो ..पण हळ हळ कळाल क ती मला तला उचलन यायला सागत आह ,खाली वाकायला सागत आह ,झोपताना नहमी सारखीच वडीवाकडी झोपत आह .. हणज एकदरीत तीच आपल अ धसारखाच चालल होत आ ण मला फ ट म टर अस यामळ अ धक काळजी घण गरजच होत आपली आई अचानक आप याला उचलन का घत नाहीय ,खाली एखाद गो पडली तर आप याला कवा बाबाना का यायला सागत आह आ ण सग यात मह वाच हणज रा ी एकट च मला जवळ न घता का झोपत आह अस एकदरीत बरच तला पडल असतील ,अचानक झालल बदल तला दसत असतील ..सरवातीला आ ही तला आई sick आह अस सागन ,थोड दवस तीच समाधान कर याचा य न कला ,पण एका मौ णी या आई कडन तला कळाल आ ण मलाही काही जण नी याना 2 मल आहत यानी सा गतल क , तला यणा या बाळाची क पना द ,तम या बरोबर त याही आय यात खप मोठ बदल होणार आहत अस सा गतल आ ही तला यणा या बाळाची क पना ायला सरवात कली ,बोलताना बाळाचा उ लख हायला लागला तशी ती आधी आ यकारक व नतर हसत ह बदल वीकारत होती ,आई या पोटात बाळ आह व हणन आई खाली वाक शकत नाही ह तन वतःला समजावन टाकल आ ण हळ हळ आईला मदत पण करायला लागली ,अचानक माझ 4 वषाच बाळ मला 15 वषाच वाटायला लागल ,उचलन घ चा ह तन सोडन दला आ ण आईला गड night बोलन बाबा या कशीत वसावायला लागली … कतीही झाल तरी आई आह मी ,मलाच ह तीच मा यापासन लाब जाण सहन होत न हत हणन मी काही मा या म णीकड या वषयी
साग व त मो ा मलीकड थोडावळ पहा ,एक तर छो ा बाळाला काही काळत नाही क याला कोण घत आह व सर त जर मो ा मलीला जवळ कल नाहीस तर ती बाळाचा तर कार करायला लागल आ ण आपली नग ट ह मत पण बनवन टाकल . मला ह पटल … त या नाजक मनाला साभाळत य या या नवीन फ मली मबर ची पाळमळ घरात परत गलो ,घरात बाळ आल तरी तच आमची सस राहशील ह तला सारख सागत रा हलो ,याच त यावर काही सकारा मक प रणाम झाल काही नकारा मक ..अप याला आता आई बाबा आता ओरडत नाही याची मजा तन घतली ,नको तवढ ह परवन घतल पण ब यापक पॉ सट ह पण प रणाम दसल ..कधी कधी वाटायच आपण खप वचार करत आहोत ,आप या आई
वाढलोच ना
कशी राहत असल ??जवत असल का व त ??वागत असल का व त ??हच बोलायचो मी व सजन ..मला ड ल हरी या कळा यत असतानाही तची खप आठवण यत होती , तला हॉ टल या दरवा यात तरी आणाव व मी तथ जाऊन तला भटन याव अशी खप इ ा झाली ,रडायलाही यत होत ..2 दवस ती आई बाबाना न पाहता रा हली अगद शहा या सर या मलीसारखी, अशी पोचपावती आ हाला आ यावर मळा यावर आमचा कठ दाटन आला.. ड ल हरी झा यावर हॉ टल मध तला घऊन जाता यऊ शकत होत , हणन बाळ पाहायला तला घऊन आलो ,इतका मोठा बदल काहीसा आ यान व ततकाच सहजतन तन वीकारला ,अगद धात साखर वरघळत तशी ती म स झाली .हॉ टल मध मला भलीमळ पाय उचलता यत न हत ,सजन कोण यातरी कामाक रता बाहर गल व नमक याच वळ बाळ रडायला लागल ,मला काही क या उठता यईना ,बड या र लग ला ध न उठायचा खप य न मी करत होत ,ह प पाहात होती ,ती पण सरावरा होत होती ,कधी बाळाला शात करायला पळत होती ,कधी मला तचा चमकला हात उठायला दत होती , तची ती तळमळ अजनही डो यात आह ती ा कदम
व डलानी कठ हा वचार कला असल??तरी
आपण ,पण याच उ र यावळ या एक त कटबात
या
ीश
पाऊल आता पढ - पढ टाकायच
ी - प ष समानतच ह क आ हा मळवायच
ी ज म ही तझी कहाणी दयी पा हा नयनी पाणी
कती दवस ह जन गीत प हा प हा आठवायच ?
ज म मलीचा कती सदर
आईला एक मळ म ण
नहबधन ह ज माज माच कती दवस नाकारायच ?
ी आजची ही नाही अबला
ल मीबाई त क पना चावला
इ दरा गाधी , मघा पाटकर ,सधामत ना वदायाच
प षा हाती सगळ स ा
बाईकड वासनन बघता
का नाही
तन त हाला ठचन ठचन मारायच ?
ी हणज यागाची मत
प षासाठ वासनची पत
त या आ मस मानाला आपणच नाही का जपायच?
घर मल तची जबाबदारी
ऑ फसम य ती अ धकारी
त या या कामाची महती का नाही गायची ?
एक यऊन आ ही सवजण
जग क सदर आनदा या खाणी
अ याया व आता एक यऊन लढायच
-अनपमा न रकर
डोळ यती भ नी ज हा
सख क ःख कोण जाण,
साद घाली मन फ नी प हा
आय याच गाण कस ह आय याच गाण ?
कधी वादळात घऊनी जाई
कधी उ हात सावली दई,
चाल न परी यासी थाबण
आय याच गाण कस ह आय याच गाण ?
म ी - नाती , सग सोयर
माणसक न जग जोडल सार
म-आनद दण-घण
आय याच गाण कस ह आय याच गाण ?
कधी कणाची मधर बासरी
कधी कक य रणधमाळ ,
लाग शकाव दयान ऐकण
आय याच गाण अस ह आय याच गाण !
-सायली ब गाळ
बाबा आ यावर,आईला ह प ला त का न हता हणन लटक रागावली , यावळ मला तचा तो चमकला मदतीचा हात सग यात जा त भ कम वाटला ..हॉ टल मधन घरी यताना ,मला हळ चालताना पा न तन न सागता पकडलला मदतीचा हात कशी वस शकन मी !? घरी आ यावर बसायला कलली मदत ,घरात माझी प नाहीतर कणीतरी वय कर माणस ह यामध घसलाय अस वाटत होत .ती वयान क चत वाडःक असल पण घरात बाळ य यान ती मनान ौढ झाली ह न क .. कतीही झाल तरी ती आमची ससच असल यात शका नाही त यामळ आ ही आई बाबा हणन ज म घतला आह आम या लहानपणी ज हा म मीला आ ही हणायचो क त मोनावरच जा त म करत ,तीच एकाच उ र असायच ‘आई व डलाना सगळ मल सारखीच ‘ह आता पटतय !!आई हणन प हा शकत आह …नाही नाही स या बाळाची नाही, प ह याच बाळाची आई हणन न ान घडत आह!!
ीश च
माझी क वता
आय याच
गाण
एकोणीश शहा शीमध र शयात मखाईल गोरबाचॉफ ा न यान परस ॉयका आ ण लासनो ट ह वचा रक बदल तथ या राजक य व म य घडवन आणल. यामळ सामा य र शयन लोका या जीवनावरच सरकारच नय ण थोडफार ढल झाल. सामा जक आ ण राजक य जीवनात थोडीशी पारदशकता आली. पण ा रदशी घडणा या घटनाचा मा यासार या एका सामा य भारतीय त णी या जीवनावर काही भाव पडल असा वचार स ा मा या मनात आला नाही. पढ सहा सात वषानी मी मलबनमध रा लागल एका सोमवारी सकाळ मी लटन ा मलबन या एका उपनागरात या न सन ( तथल लोक न सानचा उ ार ‘ न सन’ असा करायच) मोटार कपनीतील मा या ऑ फसम य गल आ ण मला एक नवा सहकारी मा या माग भतीला लागन असल या टबलाशी पीसी मध डोक घालन बसलला दसला. मी ‘हलो, आय ऍम वासती ’ हणताच याच ल मा याकड गल आ ण तो पटकन उठन उभा रा हला. याची अगय ी भरदार होती, थोडस ट कल पड लागल होत, आ ण चह यावर दाढ म या हो या. आपला हात मा या हातात दत तो हणाला, “हलो, आय ऍम ओलग”. आम या ऑ फसात पधरा-वीसच लोक होत हणन ा न ा ला पा न मला आनद झाला आ ण मी या यावर ाचा भडीमार कला. तोही बोलायला कोणीतरी मळाल हणन खश झाला याच इ लश मोडकतोडक होत पण तो फार उ साहान बोल याचा य न करत होता यान नकतच आप या बायको सो फया आ ण मलगा ल ह या याबरोबर र शयातन ऑ लयात लातर कल होत ऑ लयातील ही याची प हलीच नोकरी होती. नवीन दशात भाषा यत नसताना ओलग आपल र शयातल पव च आय य वस न आप या पायावर उभ राहायला धडपडत होता. मी याला इ लशची मदत क लागल हणन हणा कवा मी या या र शयातील जीवनाम य कत ल दाखवल हणा कवा मी स ा ऑ लयात नवीन होत हणन हणा पण आमची दोघाची ग जमली. हा माझा प हला र शयन म होता. सो फया पण क यटर ो ा मग करायची. मी हटल, “त र शयात कठ राहायचास?” शहराच नाव साग याऐवजी तो त र शयात कठ आह ह साग लागला मी पण असच करायची, ‘मा या आईबाबाच घर प यात आह’ अस साग याऐवजी मी लोकाना पण काय मा हत असणार हणन मी ‘मबईपासन दोनश कमी अतरावर एक छोट शहर आह तथ मी राहत’ अस सागायची. पण इथ या लोकाना भारताब ल बरच काही माहीत होत. उदाहरणाथ यक जण मला वचारायचा क कामस वाचल आहस का? तला इ डयन रोप क करता यत का? त नक चामर पा हला आहस का? ह ीवर बसली आहस का ाच उ र ायला सोप होत पण कामस ाब ल मी बचारी काय सागणार! आ ण इ डयात या कोणालाच इ डयन रोप क हणज काय ह मा हत न हत आ ण याकाळ गगल न हत! ज हा इ लड न आल या ऍशलीन मला सा गतल क याला आशा भोसलची गाणी आवडतात त हा मी सरळ उ र ायच ठरवल ओलगला थाबवत मी हणाल, “अर पण त या गावाच नाव काय?” तो हणाला, “त टा कट ब ल ऐकल आहस का?” टा कट?”, मी उ ारल. “हो, मला टा कट मा हत आह!” तो आ यान हणाला, “खरच? तला कस काय मा हत?” “भारताच एक पत धान लालबहा र शा ी याचा म य तथ झाला, हणन भारतात ‘ताशकद’ स आह”, अस मी हणताच याला सगळा खलासा झाला. तथ तो एका लटमध राहायचा. मी हटल, “त मॉ कोला गला आहस का?” तो हणाला, “हो, शवट शवट तथ जाव लागल. तथनच आ ही र शया सोडल. तला कदा चत मा हत नसल पण र शयात एका गावातन स या गावात जायला जईश लोकाना सरकारी परवानगी लागायची इथ या सारख मनात आल क उठन कठही जाता यायच नाही”. मी वचार कला क ओलग चाळ स वषाचा तरी न क च असल मग यान आताच का ऑ लयाला यायचा वचार कला? ओलग हणाला, “त परस ॉइका हा श द ऐकला आहस का?” मी हटल, “अथात! आ ण लासनो ट पण! मला गोरबाचॉफ ब ल आदर वाटतो कारण र शयात या यामळ नाग रकाना थोडफार वात य मळाल. बरोबर ना?” ओलग हणाला, “थोडाफार फायदा न क च झाला. हणन तर आ ही र शया सोड शकलो”. “ हणज न क काय झाल?” मी वचारल. “जईश लोकावरच दशाबाहर जा यावरच नबध कमी झाल. वासती मदक णा आ यग
- भाग १
आपल कधीच एकमत होणार नाही”. पण स याकाळ घरी जाताना तो हणाला, “तझ बरोबर आह. मी क बडी
तयारी करत”. मी फार अवघडल होत. मी हणाल, “चला, आज तझी आ ण माझी ओळख तरी झाली जवायला
आ हाला इ ाईल, अम रका कवा ऑ लया ह तीन दश यायला तयार होत सो फयान आ ण मी ऑ लयाला यायच ठरवल लातर करण श य होत पण कती व त आ ण कती पस घऊन जायच ा सग यात खप अडचणी हो या. बरच काही माग सोडाव लागल. वमानाची नवड कर यावर नबध होत हणन आ ही सगळयात सोयी या लाईटस घऊ शकलो नाही. शवट सगळ सावरासावर क न आ ण थो ाफार व त घऊन आ ही वमानात बसलो तर बराच वळ आ हाला तसच बसवन ठवल. कती तरी तास आ ही वमानातच होतो. भीती तर होतीच क जाऊ दतायत क नाही? शवट एकदाच वमानान उ ाण कल आ ण आ ही ध न ठवलल ास सोडल”, एवढ बोलन ओलग थाबला जण या वासा या नस या आठवणीन याला घाम फटला होता मला माझा प या न इथवरच वास आठवला तो कती आरामात झाला होता! आ ण मी परत जाणार होत पण ओलगचा माघारी जायचा र ता बद झाला होता. माझा गभीर झालला चहरा पा न ओलग हणाला, “त जाऊ द. मी तला आ थक नबध कमी झाल या या गमती सागतो. त ‘ ड लाई स’ब ल ऐकल असशीलच. रागत उभ रा न पाव मळायचा तरी! पण इल ॉ न स या व त कानातच नसाय या. आता परस ॉइकामळ आ ही ट ल हजन सट खरद क शकत होतो. पण जर तो सट बद पडला तर मा काही खर न हती. कारण इल ॉ न सची ती करणार लोक कमी होत. त वषानतरचा कधीतरीचा दवस ायच. आ ण या दवशी त ही दवसभर घरात असाल अशी अप ा करायच जर त ही घरी नसलात तर तमच त ही बघन या असा याचा ीकोन होता”. ह सागन ओलग खो खो हसत होता पण मी मा कसल ह व च जीवन असा वचार करत होत एकदा जवणा या स त ओलगन मला झाडा या वाळल या फाद सारखी एक एक-फट लाब व त दली आ ण हणाला, “खाऊन बघ. तला न क च आवडल!” मी ती व त वरखाली क न पा हली आ ण वचारल, “काय आह ह?” तो हणाला, “कोरड सॉसज आह”. सॉसज हा श द ऐकताच मी पटकन ती काडी या या हातात दली आ ण हणाल, “मी शाकाहारी आह”. ओलग हणाला, “खप म त आह, खाऊन तरी बघ!” “अर पण मी मास खात नाही”, अस सागन सागन मी कटाळल कारण कोणी माणस मास खात नाही ावर याचा व ासच बसना आ ण मग आम या दोघात हा वनोदाचा वषय झाला मनात आल क तो मला पटवायचा य न करायचा क मास खप च व असत, त न खाणार ा सखापासन व चत राहतात, आ ण शाकाहारी असण ह नसग नयमा या व आह, अस बरच काही. मी पण हसन काहीतरी तसाद ायच. एका दवशी यान मला परत काहीतरी मासाहारी द याचा य न कला त हा मी हणाल, “समजा त र कठ तरी शतात आहस आ ण तला भक लागली आह. शतात क ब ा आहत आ ण सफरचदाची झाड पण आहत. त काय खाशील? शकार क न क बडी खाशील का झाडावर चढन सफरचद खाशील?” तो हणाला, “अथात मी क बडी खाईन”. मी हटल, “खरच? त क बडीला मा शकशील? झाडाव न काढन सफरचद खा यात जी मजा आह ती क बडीची मान परगळ यात नाही!” “पण भाजलली क बडी खा यात जी मजा आह ती सफरचद खा यात नाही”. शवट मी हटल, “जाऊद ा बाबतीत
मा शकणार नाही. ा श नवारी त आम या घरी जवायला य”. मी हणाल, “मी काय रकामीच आह, ज र यईन पण त आधी सो फयाला वचार”. श नवारी स याकाळ फलाचा ग घऊन मी या या लटची घट वाजवली. ब याच वळान एका सोनरी कसा या बाईन दार उघडल. ती ा कत चह यान मा याकड बघ लागली. ही सो फया असावी असा वचार करत मी हणाल, “ओलग आह का?” “आ यग!” अशी हाक मारत ती आत गली हा ‘आ यग’ कोण असा मी वचार करत उभी रा हल आ ण काही वळान ओलग अध च ी आ ण ब नयन घालन डोळ चोळत बाहर आला स याकाळ पाच वाजता महाशय झोप काढत होत! दारात मला पाहताच याची झोप खाडकन उतरली सो फयाला माझी ओळख क न दत तो आत पळाला. सो फया या डो यात काश पडला. ती हणाली, “ओलगन तला आज जवायला बोलावल आह ना? मला सागायच तो नहमी माण वस न गला! य, आत य”. ती मला वयपाकघरात घऊन गली आ ण फलाचा ग पा यात ठवत हणाली, “आज श नवार हणन सगळ काम हळहळ चालल आह. अजन सकाळची भाडी पण घासली नाहीयत. त बस. मी वयपाकाची
मी परत कधी तरी यईन”. पण ती ऐकना तव ात सात-आठ वषाचा ल ह वयपाकघरात आला आ ण च क आमची जनी ओळख अस यासारखा आ ण मी या या वयाची अस यासारखा मा याशी बोल लागला आ ण मला जाऊ नको अस हण लागला
!
इ लश बरच चागल होत. ब याच दवसानी मला अस कौट बक वातावरणात दोन तास घालवायला मळणार होत हणन मी पण जा त आढवढ न घता थाबल. ओलग कपड क न आला आ ण सो फयान सा गतल या व त आणायला सपरमाकटमध गला. आता सो फया जवायला काय करत ाकड माझ ल लागल होत ती हणाली, “त शाकाहारी आहस ना? मला ओलगन सा गतल आह”. ह ऐकताच माझा जाव भा ात पडला! सो फयान सफाई करता करता तादळाचा ‘ पलाफ’ कला ओलग अजन परत यायचा होता हणन ल ह मला हणाला, “मा या बरोबर सनमा बघणार का?”
. याचा आ ह कती लाघवी होता
शाळत जात अस यामळ याच
तो आ ण मी बाहर या खोलीत गलो या याकड पण मा यासारखच फारस फ नचर न हत यान हीसीआरम य होता तोच डी हीडी चाल कला. सनमा स झाला आ ण आ ही दोघ सनमा पा लागलो. पण गमत हणज सनमा यरो पअन होता आ ण यामळ या यात अधन न णयाची य होती. मला कठ पाहाव ह समजना. ल ह या ह ल ात आल. तो लहान होता पण खप समजतदार होता. “आपण आत जाऊया”, अस हणत यान सनमा बद कला. तवढयात ओलग पण परत आला. सो फयान सग याना हाका मार या त हा मा या ल ात आल क ती मान ल हला ‘लवा’ हणायची आ ण ओलगला ‘आ यग’. हसत खळत जवण झाल आ ण खप ग पा झा या सो फयाकड यरो पअन ताटवा ा, कॉफ च कप अस बरच काही होत त या बोल याव न मला जाणवल क या या जीवनावर खप यरो पअन भाव होता. ती च लखकाची प तक वाचायची. ओलगन जवणानतर टो हवर ए सो कॉफ कली आ ण तीन छोट कप टबलावर ठवल. यकात २ साप ा जा त कॉफ न हती. कपात या या तप करी आ ण गढळ वाचा एक अगद लहानसा घोट मी घतला आ ण तो थकन टाक याची उम दाबत मी या दोघाकड ब घतल. त ही मा याकड बघत होत! मी अगद बारीक आवाजात हणाल, “मला थोडी साखर हवी आह”. एक उसासा सोडत ओलगन मला साखरच डबा दला थोडी साखर कॉफ त टाकन मी ती परत प याचा य न कला पण कॉफ अजन कडच होती मी आणखी दोन चमच साखर घातली पण ती कॉफ कड ती कडच रा हली नाईलाजान मी वचारल, “थोड ध मळल का?” मग खोटाखोटा ोध करत ओलगन मला ध दल आ ण हणाला, “ए सो अस पतात का? त ा ज मात तरी यरो पअन होणार नाहीस”! आ ही सगळ हसलो आ ण मी एक घोट घऊन कप मा यापासन र ढकलला. शवट ब याच रा ी मी नाईलाजान घरी गल. तघानी मला परत य अस ब याचदा बजावल. सो फयान मला आठवण क न दली क तला त या कपनीकडन नवीनच उघडल या चड टन मॉलमध २५% सट मळत होती आ ण मी पण याचा वापर क शकत होत. खप दवसापासन एक सदर, पाढरा, मऊमऊ दसणारा ‘ज र’, हणज वटर, मा या मनात बसला होता पण याची कमत इतक होती क माझ पणरी मन ‘एवढ’ डॉलर खच करायला तयार न हत हळहळ कठ याही व तची कमत ऑ लयन डॉलरमधन भारतीय पयात पात रत करण मी अगद नकरान बद कल होत पण हणतात ना स जळला तरी पीळ जाईना! अथातच सो फया आ ण मी एक खरद करायला गलो. … मशः
नयत आया पाठक आरव गड
छो ा या
ची जागा वशष आवडली कपड अ ीबात वाळायला घालाव लागत नाहीत याच आ य वाटत होत. भारतीय मल ना कार ाई ह करताना पा न अ भमान वाटला. नाती या शाळत गलो त हा, खळ यानी भरलली लास म पा न, इथली
पण अम रकत तर कधी व ात पण पा हल न हत. आ हाला तीन मली, याना शकवण आ ण हाच एक यास. मोठ मलगी सोन ( ा )मळातच शार. अ यासात नहमी प हली, , रागोळ , महद , खळ सगळ कस सरस जमायच तला सरी मोन ( ती ) हचा टाप टपीकड आ ण वयपाकाकड जा त कल तसरी ऋत मतभाषी आ ण नाजक मोठ मलगी डॉ टर झाली, सरी इ ज नअर तर तसरी M Sc in Chemistry, मली छान शक या हच समाधान. मोठ मलगी ज हा त या नव या या जॉब साठ अम रकत आली त हा वाटायच, नकाशात कठ असल अम रका ?? खरच सात सम ओलाडन ती यत का ?? ती त या परीन आ हाला ह डओ मधन अम रकतील जग दाखवायचा य न करायची, आ ही पण ‘दख या दवाला नम कार क न ‘ग प बसायचो. ती ज हा आ हाला पासपोट तरी काढन या हणायची, त हा तला आ ही सागायचो ‘त या सास सास याना आधी घऊन जा मग आ ही यऊ ' आ ण मी मनात या मनात वचार करायची, एव ा त कटा या प या मध एखा ा गरीबाची खोली बाधन होईल पण आम या न शबात लहील होत इथ यायच मलगी न ट रा हली व त या मदतीसाठ आमची यायची तयारी स झाली, पासपोट च फोटो काढ यापासन त हसा इटर ची तारीख मळपयत सहा म हन नघन गल व एकदाच आ ही मबई वमानतळावर आलो, थोडास भीत भीत आ ण सकोचान आत गलो, मलीन आधीच सग या सचना व त द या हो या, तरीही वसरायला होत होत, वचारत वचारत बग चक क न घत या. आमचा हा प हला वमान वास होता. मबई त प रस व प रस त मनीआपोलीस अशी लाईट होती. पण वमान वास कोक व कड कॉफ प यात गला, वगवग या कार या भा या घालन या न शजवता दलल हज बगर काही घ यात उतरना खरी म ा झाली ती प रस वमानतळावर एका वमानातन उत न सर वमान यायला मध न घायची होती, आपली इ लश याना कळत न हती व याची आप याला, ह प मी,अस करत करत एकदाच वमानात चढलो, म नआपोलीस ला नात व जावई यायला आल होत .अम रकत सगळच कती व आ ण टापट प, कॉमन टॉयलटस पण अगद नीटनटक आ ण व , यातन घतली जाणारी छो ा मलाची व व , अपग माणसाची काळजी वाखाण या जोगी. उच, गोरी, सरळ लाब नाकाची माणस सगळच कस नवख! ओळख नसतानाही हलो आ ण हाय करत मत हा य करणारी अम रकन माणस कती गोड. आय यात प ह यादा नो पा हला. मनसो फोटो काढन घतल वगवग या कारच नळ पाहताना म ा वाटली एकच नळ पण यातन गरम व थड पाणी यत ह पा न, आपण भारतातही ह बसवन याव यासाठ याचा फोटो काढन घतला कपाटा या टोरज
मल शाळत यायला का मागत असतील याच ग पत कळाल. मली या म ण ची वगवग या कारची घर पा न आनद झाला. भारतीय जवणा शवाय अजन जगात कोण या कारच जवण मळत याची पसटशी क पना आली. पनकक हाऊस आवडायला लागल आह. या वयातही खप खप नवीन गो ी शकायला व पाहायला मळा या छान वाटल अम रकत यऊन जावई व मलीमळ ह सख मळाल आता काही दवसानी परतीचा वास क पण आधी सारखी भती नसल माणस वासात कस काय शकत असतील ह आ ा कळत आह आता जगा या कोण याची कोप यात टाकाल तरी न घाबरता वास क शक इतका आ म व ास आला आह .डो यात बसल त हढ अम रका सामावन घत आहोत . अम रका
योती शगार (सामा जककायकता )
रझ टची वाट बघत आहत.
शाळचा रझ ट आ ण शाळची पक नक लवकरच जन
होणार आह.
आप या मराठ मडळ
Basic Class - रा ल को ी
नम कार, मराठ मडळ मनसोटा या मराठ शाळकडन त हाला सवाना खप खप शभ ा ! आप या मलाना मराठ त सवाद साधता यावा, मराठ बोलता आ ण ल हता याव, हाच आप या मराठ शाळचा उ श आह आ ण शाळतील आमच श क आ ण व ाथ यासाठ वषभर य त करत असतात. आ ाच ए ल म य मराठ शाळची प हलीच वा षक परी ा पार पडली! लखी आ ण त डी अशा दो ही परी ा घ यात आ या. आ ण आ ा सगळच
म ह यात
मनसोटा या
श क:
मराठ शाळच
, नला ी धान Level २ Class - अ नी दाडकर Music Class - माधरी भाबळ आपली ही मराठ शाळा अशीच जोरात चाल राह यासाठ आ हाला नवीन श काची गरज आह, आ ण तम या सहकायाची अप ा आह! कपया सपक साधा : marathishalamn@gmail.com मराठ शाळा म ला वडक शाळा स चव
Level १ Class - वणा पाठक, अमरजा बाबतीवाल, अवनी सावरकर
वज याच अ भनदन
यदा मराठ मडळातफ व वध धाच आयोजन कल होत. सग या धाना भरघोस तसाद मळाला. या धाच वजत खालील माणरागोळ धा अ वयी वडक क त नवसरकर शलाका ह रक अमरजा बाबतीवाल हलवा दा गन धा सहगड ट म - आ ही गडकरी कदार कडलासकर वश वद कतक कलकण क र मा पाचोली नहा जोशी कतन कलकण बाल क ला ताप गड ट म - नील बरागी शौया पाठक क ला धा छोट मावळ - सध ग ट म- नायरा नाझर आ रआ नाझर सतोष नाझर न कता नाझर
श दकोड आडव श द:१)महारा ातील कोण याही गडावर ग यावर यक मराठ माणसाची आरोळ . ७)जगल, ह आह तर प वी आह, याच सर ण आव यक आह ८)सती सा व ीन स यवानाच ाण या या ता यातन सोड वल ९)सतत अवधानात असण १०)सहा रपमधील एक कवा सगीतातील
११
को हापर ज ातील
आणला. या गडाला घाटमा यावरील पहारकरी हणतात. श दाथ: आभाळ (मराठ ). १२)सम ासारखी भासणारी भ नद . १३) चक च वागल क XX पडणारच. मग ती सीबीआय ची असो वा घरी लाड चो न खाताना आईची असो. श दाथ:लाल (इ जी). १४) बारीक डो याचा वजनदार चत पाद ाणी. १६) गणपती बा पा, ॐ X गणपतय नम: १८) अकोला ज ातील एक क ला या गडा या पाय यापासन मळघाट ा क प स होतो तसच यथील अभयार य स आह सातपडा पवत रागतील मानाचा तरा २०) सातारा ज ातील एक क ला.१८ ा शतकातील हदवी वरा याची चौथी राजधानी.छ. शवाजी महाराजानी इ.स.१६७३ म य हा क ला वरा यात सामील क न घतला. यावर साततळ आहत. २३)XXX च डोही.. सत तकाराम महाराजाचा अभग. २४)सभाजीनगर ज ातील क ला (पव च औरगाबाद). याला दव गरी पण हणतात. अभ क ला. मोह मद तघलकान द ली व न इथ राजधानी हल वली होती. २६)रायगड ज हा पण ताल यातील एक अप र चत पण मौ यवान ग पण पासन १५-२० का मी लाब तळाशी सायमाळ गाव आह गडावर जाणारी वाट जगलातन जात या या पाठ माग मरगड आह २८)XX XX अखड वणया, व ल व ल मख हणया... गीत:पी सावळाराम,सगीत: वसत भ, गा यका: आशा भोसल. २९)पण ज ातील लोणाव याजवळ ल एक गड. छ. शवाजी महाराजानी इ.स.१६५७ म य वरा यात सामील क न घतला. श दाथ:लोखड(मराठ ). ३०) पण ज ातील एक क ला.. पव च नाव चडगड. छ. शवाजी महाराजानी इ.स.१६४६ म य हा क ला जकन वरा याची म तमढ रोवली. सौ. वा मनी बाबतीवाल
वराना बाधणारी स ा
)
एक गड, इ.स.१६६० म य छ. शवाजी महाराजानी वरा याम य
XXX ीधरा माधवा- सत नामदव महाराज याचा अभग गायक:प सरश हळदणकर एकदा तरी डोळ मटन वणानद यावा
२१)ह या ना या XXXX - एक मराठ सनमा
२२)XX उघडा ान रा- सत म ाबाई याचा अभग.
२३)XXबल, सव काही सरळ त चाल आह.
२४)घो ाच पळण, वडात मराठ वीर XXल सात - कवी कसमा ज याच लता मगशकर यानी गायलल गाण.
२५
उभ श द: १)कोण एक काळ लखी प वहारा या जमा यात सानानी थोरासाठ लहावयाचा मायना. २)पण ज ातील ज र जवळ ल एक क ला नाणघाटा या ापारी मागाच सर ण कर यासाठ बाधलला अवघड चढण घाटाचा पहारकरी हणतात या क याला ३) त हाला आ हाला सवाना आह पण शरीरात याची जागा कठ आह कोणी न जाण. ी सत रामदास वामी याच यावरील ोक आपण लहानपणी पाठ कलत. ४)याच नावा या ज ातील महाड जवळचा क ला. छ. शवाजी महाराजानी इ.स.१६७४ म य या क याला राजधानी बनवल. यथच महाराजाचा रा या भषक सोहळा झाला आ ण ख या अथान हदवी वरा य ापन झाल. ५) वसायात XX बसण मालकाच कौश य आह अवघड तर आहच पण नतर यशाची फळ न तच गोड असतात ६) र ना गरी ज ातील एक सागरी जल ग छ शवाजी महाराजा या काळात सरखल का होजी आ या या ता यात हा क ला द यात आला. यावर भरपर लढाया झा या आहत. या क याजवळ द प तभ आह तसच हा क ला ी गणपतीपळ यथन जवळच आह. ११) XX या XX, पोटाला बर... फणसा या बया. १५)XX अस झाल तर मी तस करीन... अतरीचा क पना वलास. १७) याला एका जागी थाबण मा हती नाही.हलणारी हवा. पावसा यात आ ण हवा यात गार तर उ हा यात उ ण. १९)XX वठोबाच याव, मग पाऊल टाकाव - सत जनाबाई याचा अभग, सगीतकार यशवत दव आ ण गा यका आशा भोसल २०) अ यता
)रायगड ज ातील महाड ताल यापासन ४५ क मी वरील चढाई साठ सवात अवघड क ला छ शवाजी महाराजानी इ स १६४८ म य बाधला त हाच वरा याच कारागह २७)आपण सवानी यथ नऊ म हन म काम कला आह . २८)ही वळ -सरी-का ीला असावी पण जभला नको र बाबा
मागील श दको ाच उ र
मराठ भाषची ग मत
असा श द शोधा यात शवटच अ र , ा, , , ची बाराखडी असल
उदा: कलक -> ब ा
१. ावर बसन ग पा मारतात
२. जगार
३. पण सपवण
४. म करी ५ साडीवर शोभन दसतो ६. पाठ वर दलला धपाटा
७. क क यावर हातावर पडतो
८. धड धाकट
९. क या या ग यातील साखळ १०. लहान मल काय कवा बायको काय ह परवावच लागत
११ नगद १२. फट याचा आवाज
१३. तग १४. म याच कणीस
. आबट ला हद श द
. मो हत होण
खप गोड
. ह व श याच असत १९. ल ना या जवणानतर पोटाची अव ा अशी होत २०. एखाद गो मट कावण २१. बहारी लोकाचा आवडता पदाथ २२. ग ल
२३ सम ात गलबत इथ थाबतात
२४. पव शाळत उशीरा ग यावर ही हमखास हातावर
२५. एकमकाशी न बोलण
२६. म ी
२७. भाड यावर प हा एकमकाशी बोलण
२८ दवाळ आ ण म म हना ही असतच
२९. क हई वा यान पटवलला जाळ
३०. गवडी काम करणा याला ही लागतच
३१. भाज यावर हातावर पडतो तो
३२. र ात बसल क ह पस हवतच
आह. उदा व —कापड
१)कार ानी
२)हाताचा एक भाग—
३)जखम वाळ यावर यत
)अळणी
३०)रागीट
३१)तपात ओथबलल
३२)म माराच एक जाळ
३३)बाळाला गडाळायच मऊ व
३४)हारा
३५)सगीतातील एक वाह
३६)असा माग बरच जण अवलबतात—
३७)एक वा
३८)कर भरायच साधन
३९)आरोप—
४०) परका
सौ.मनीषा रा त
१६
१७
१५
१८
मळायची
३३
३४
३५. मातीला
3६. लहानपणीचा
दाड बरोबर ही हवीच 3७. ही मारली क सगळ चटकन गोळा होतात सौ.ऋचा सावरकर असा तीन अ री श द शोधायचा आह क
मधल अ र 'प'
. न ी
ा झाडाची फल पवळ असतात
हद श द
खळ
याच
४)ह मा यावर फोडतात ५)गरीबाच घर ६)घोटाळा ७)वीज ८)तरतरीत ९)वही १०)चारपट ११)डो यावर
पाडवाची प नी १८)पावतीच एक नाव १९)रागोळ तील एक स च ह २०)राजा २१)एक फळ २२)मोज याच जन प रमाण २३)एक प ी २४)असा पसारा नको बाबा २५)शभर पस २६)बाईलवडा २७)कस कापण २८)आण/भाक २९
यणारी गगी १२)पानाची/चहाची असत १३) ब १४)साधक १५)अशी पोळ नको र बाबा १६)कजष १७)
दवाळ २०२२ मराठ मडळ क मट २०२२-२०२४
होळ आ ण रगपचमी २०२३ स ात २०२३
