In-Nazzjon 31 ta' Ottubru 2014

Nru 13,888

Il-Ġimgħa, 31 ta‘ Ottubru, 2014 €0.80

www.maltarightnow.com

Theddida serja u inkwetanti mill-Ministru Manwel Mallia

Ara paġna 3

Sena ħabs għall-“ħalliel tal-Mellieħa”

Gasol falluta

L-inħawi f’Delimara fejn suppost se tinbena l-power station tal-gass (Ritratt: Martin Agius)

Ara paġna 5

L-akbar shareholder fil-konsorzju ElectroGas li se jibni l-power station il-ġdida, bi problemi finanzjarji kbar

L-Oppożizzjoni Nazzjonalista għamlet serje ta’ mistoqsijiet li jitqajmu mir-rapport finanzjarju tal-kumpanija Gasol, li hi waħda mill-kumpaniji fil-konsorzju ElectroGas, li għandu jibni lpower station il-ġdida li għandha taħdem bil-gass – proġett li waqa’ lura, fuq ammissjoni talGvern stess.

Il-mistoqsijiet ġew elenkati mill-Viċi Kap tal-Partit

Nazzjonalista Mario de Marco f’konferenza tal-aħbarijiet li saret fid-Dar Ċentrali tal-PN u li matulha spjega li l-kumpanija Ingliża Gasol hija sieħeb prinċipali mill-erba’ kumpaniji li jiffurmaw il-konsorzju ElectroGas, tant li hi l-akbar shareholder, bi 30% tal-ishma.

Il-kumpaniji l-oħrajn huma Siemens Projects Ventures talĠermanja b’20% tal-ishma,

SOCAR Trading SA talAżerbajġan b’20% oħra talishma, u GEM Holdings li huwa grupp iffurmat mill-investituri Maltin Gasan u Tumas Group, li għandhom 30% tal-ishma li jifdal.

Mario de Marco spjega li rrapport finanzjarju talkumpanija Gasol ippubblikat f’Settembru 2014 jgħid li lkumpanija m’għandhiex flus u

assi likwidi adegwati biex jagħmlu tajjeb għall-ħlasijiet li għandha tagħmel fix-xhur li ġejjin.

Mario de Marco qal li dan jindika li l-kumpanija mhix f’pożizzjoni li tidħol għal proġetti ġodda u fakkar li lproġett tal-power station il-ġdida se jiswa €370 miljun.

Fi stqarrija maħruġa lbieraħ waranofsinhar, il-Provinċja Dumnikana Maltija ħabbret li ħadet passi fil-każ ta’ Patri Charles Fenech, li skont rapporti pubblikati fil-media flaħħar jiem, qed jiġi akkużat filQorti b’allegat abbuż fuq mara vulnerabbli.

Filwaqt li esprima d-dispjaċir tiegħu għal dan il-każ, ilProvinċjal tad-Dumnikani Patri

Frans Micallef qal li Fr Charles Fenech ġie mwaqqaf milli jeżerċita l-ministeru saċerdotali tiegħu, kif ukoll tneħħa minn Direttur tal-Moviment Kerygma.

Qal ukoll li għalkemm Radju Marija jinsab filKunvent tad-Dumnikani firRabat, il-ħatra ta’ Direttur tiegħu mhix f’idejn il-Provinċja Dumnikana Maltija, imma

f’idejn id-direzzjoni internazzjonali ta’ Radju Marija.

Madanakollu, anki f’dan il-każ, il-Provinċja ordnatlu jagħti rriżenja tiegħu minn Direttur lid-diriġenti internazzjonali tarRadju.

Il-Provinċjal kompla li Fr Charles kemm-il darba ġie mwissi mill-Provinċja u ttieħdu diversi passi, waqt li żied jgħid li kien hemm drabi meta l-

akkuzi kontrih ġew irtirati.

Il-Provinċjal qal li għalkemm il-Provinċja qed tieħu dawn id-deċiżjonijiet, mhi qegħda bl-ebda mod tagħti xi forma ta’ ġudizzju fuq is-sitwazzjoni, imma qed tikkawtela kwalunkwe eventwalità.

Il-Provinċjal żied jgħid li lProvinċja lesta tikkollabora mal-Pulizija biex toħroġ il-verità kollha.

għal paġna 4

Passi mid-Dumnikani fuq allegat abbuż

Tħassib min-NATO minħabba moviment ta’ ajruplani tal-gwerra Russi

Ara paġna 15

www.maltarightnow.com

3

Il-Ġimgħa, 31 ta’ Ottubru, 2014

LOKALI

It-theddida tal-Ministru Manwel Mallia li jieħu passi kontra min jikxef l-abbuż hi serja u inkwetanti Jason Azzopardi u Alessia Psaila Zammit jindirizzaw il-konferenza stampa quddiem il-Parlament ilbieraħ (Ritratt: Martin Agius)

Kummenti ta’ Ministru li jikxfu l-maskra ta’ Gvern li jrid jaħbi – il-Partit Nazzjonalista

It-theddida tal-Ministru talIntern u s-Sigurtà Nazzjonali Manwel Mallia li jieħu passi dixxiplinarji kontra min jikxef labbuż hija theddida serja u li għandha tqajjem tħassib kbir.

Il-Kelliem tal-Oppożizzjoni għall-Intern u s-Sigurtà Nazzjonali Jason Azzopardi qal dan waqt konferenza tal-aħbarijiet quddiem il-Parlament filBelt Valletta lbieraħ filgħodu.

Hu kien akkumpanjat mill-kandidata ġdida tal-Partit Nazzjonalista għall-elezzjoni ġenerali Alessia Psaila Zammit.

Nhar it-Tlieta, fil-Parlament, Manwel Mallia hedded li jittieħdu passi dixxiplinarji fil-konfront ta’ Pulizija li jikxfu xi informazzjoni. Hu kien qed

jitkellem fi tmiem dibattitu dwar il-liġi li tippermetti lill-Pulizija biex jissieħbu f’union.

Jason Azzopardi staqsa kif uffiċjal tal-Korp jista’ jħossu komdu li jikxef l-abbużi li jsiru, jekk se jkollu din it-theddida mdendla fuq rasu. Qal li bid-dikjarazzjoni serja u inkwetanti tiegħu, Manwel Mallia kixef ilmaskra tal-Gvern Laburista, Gvern li jrid jaħbi.

Bid-dikjarazzjoni tiegħu Manwel Mallia wera kif ilGvern Laburista mar għalkollox kontra l-prinċipji tal-liġi talwhistleblower li tant jiftaħar biha, apparti li kkonferma dak li l-Oppożizzjoni Nazzjonalista tirrimarka dwar it-tmexxija ħażina u inkompetenti tal-Ministru.

Jason Azzopardi semma wkoll numru ta’ okkażjonijiet fejn il-Gvern wettaq tattiki ta’ bullying, fosthom it-twaqqif abbużiv ta’ proċeduri kriminali

ħafna, il-fatt li l-Korp talPulizija spiċċawlu l-flus talovertime u spiċċa korp tattiqlit, u l-fatt li l-Korp fetaħ għassa bla permessi tal-MEPA.

mill-eks-Kummissarju talPulizija, l-arrest ta’ persuni innoċenti fuq akkużi ta’ holdup u l-frame-up li sar biex jissallab min għamel dmiru, lgħajbien ta’ żewġ tankers maqbudin b’ordni tal-Qrati minn taħt għajnejn l-Armata, ilbsaten fir-roti lill-OLAF millGvern f’investigazzjoni serja

Semma wkoll kif ingħataw promozzjonijiet lil tal-qalba flArmata mingħajr is-Security Clearance skont il-liġi u mingħajr rakkomandazzjoni skont il-liġi, kif Pulizija talqalba qed jipprovdu protezzjoni lill-barranin li qed jiġu biex japplikaw għax-xiri taċ-ċittadinanza u l-mod kif ingħataw

Theddida li titfa’ lil pajjiżna lura fl-imgħoddi, lejn perjodu iswed tal-politika Maltija

Tħassib fost l-inġiniera tal-linji tal-ajru

Jikkontestaw kummenti taċ-Chairperson tal-Air Malta Maria Micallef

L-inġiniera li jaħdmu mallinji tal-ajru jinsabu mħassbin bil-kummenti li għaddiet iċChairperson tal-linja nazzjonali tal-ajru Maria Micallef.

F’intervista waqt il-programm ‘Dissett’ tas-16 ta’ Ottubru li għadda, Maria Micallef tkellmet dwar il-predeċessuri tagħha, u spjegat li hi sabet żieda ta’ €15-il miljun fi spejjeż ta’ manutenzjoni fuq ilflotta tal-ajruplani tal-Air Malta.

Hi attribwiet l-ispiża żejda, għal flotta li qed teqdiem, u li allura dejjem tirrikjedi spiża ikbar.

Imma dan qanqal ir-reazzjoni tal-inġiniera, bit-tħassib

tagħhom jitwassal minn John Camilleri, Kelliem għallAssoċjazzjoni tal-Inġiniera talLinji tal-Ajru, waqt il-Laqgħa Ġenerali Annwali tal-Air Malta nhar it-Tnejn.

Camilleri fakkar kif linġiniera għamlu minn kollox biex jitnaqqsu l-ispejjeż talmanutenzjoni, u għalhekk, hu sorprendenti kif parti mit-telf tal-Air Malta qed jiġi attribwit għall-manutenzjoni.

Madankollu, hu rrikonoxxa wkoll dak li qalet iċChairperson waqt l-istess laqgħa, meta rreferiet għattnaqqis fl-ispiża, u qalet li ftehim iktar vantaġġuż malinġiniera wassal biex l-ispiża

naqset minn €22.2 miljun għal €20.9 miljun matul l-aħħar sena finanzjarja.

John Camilleri qal li d-diskors taċ-Chairperson waqt din ilpreżentazzjoni, u l-mod kif ġiet ikkwotata mill-media wara lprogramm ‘Dissett’ ma jaqblux.

Għalhekk staqsa liema verżjoni hi korretta, biex jekk kienet ilmedia li kkwotat lil Micallef b’mod skorrett, din il-verżjoni tiġi rranġata.

Min-naħa tagħha, iċChairperson tal-Air Malta infurmat lil Camilleri li se tkun qed tiddiskuti din il-kwistjoni malAssoċjazzjoni li hu kien qed jirrappreżenta, f’okkażjoni oħra, b’mod privat.

transfers vendikattivi fil-Korp tal-Pulizija.

Il-Kelliem tal-Oppożizzjoni kien akkumpanjat mill-kandidata ġdida tal-Partit Nazzjonalista għall-elezzjoni ġenerali Alessia Psaila Zammit, li qalet li l-politiku li jkollu moħħu mistrieħ li lentitajiet li hu responsabbli minnhom ikunu qed jiffunzjonaw b’mod trasparenti u korrett, ma jħossx il-bżonn li jagħmel kummenti bħalma għamel ilMinistru Mallia.

Hi spjegat li meta entitajiet jiffunzjonaw b’mod tajjeb u korrett, il-politiku jkollu serħan ilmoħħ li l-entitajiet ikunu qed jieħdu l-passi meħtieġa kontra abbużi jew imġiba li mhix xierqa.

It-telf żdied taħt Gvern Laburista Kuntrarju għall-impressjoni li qed jipprova jagħti l-Gvern, il-linja nazzjonali tal-ajru Air Malta, matul is-sena li għaddiet żiedet it-telf u mhux naqqsitu.

Fi stqarrija, il-Partit Nazzjonalista qal li l-Partit Laburista ħareġ jiddefendi malajr lill-Gvern, u fi stqarrija qal li t-telf tal-Air Malta taħt ilPartit Laburista naqas bin-nofs.

Dan mhuwiex minnu. It-telf tal-Air Malta fl-2011 kien ta’ €30 miljun, fl-2012 kien ta’ €13.7-il miljun, u issa taħt ittmexxija tal-Gvern Laburista – kif indikat l-istess Chairperson tal-Air Malta – żdied għal €16il miljun.

Dawn il-fatti jfissru żewġ

affarijiet: li taħt Gvern Laburista t-telf tal-Air Malta flok naqas, żdied; u li taħt Gvern Nazzjonalista, ilproċess ta’ ristrutturar tal-Air Malta kien ‘on track’, u l-uniku ħaġa li wasslet biex il-proċess imur ‘off track’ hija l-bidla filGvern.

Il-Ministru Edward Zammit Lewis mhuwiex kredibbli meta jgħid li “l-Air Malta tħalliet taħdem b’mod seren,” qal ilPartit Nazzjonalista.

L-Oppożizzjoni tfakkar lillMinistru Zammit Lewis li taħt it-tmexxija tal-Gvern Laburista, diġà kellhom jinbidlu tliet CEOs u tliet Chairpersons.

www.maltarightnow.com

Il-Ġimgħa, 31 ta’ Ottubru, 2014

4

LOKALI

Il-Gvern għandu jwieġeb minn paġna 1

Hu qal li din linformazzjoni li toħroġ mirrapport finanzjarju tqajjem diversi mistoqsijiet li lOppożizzjoni tistenna li lGvern għandu jwieġeb. Mario de Marco qal li l-Oppożizzjoni qed tistaqsi jekk ġietx ikkunsidrata l-qagħda finanzjarja tal-kumpanija Gasol meta saret laġġudikazzjoni tal-proġett, min hu responsabbli li jara li jsir dan il-proċess marbut malqagħda finanzjarja, x’impatt finanzjarju jista’ jkollu l-istat finanzjarju tal-kumpanija

Gasol fuq il-proġett tal-power station, jekk is-sitwazzjoni talGasol għandhiex x’taqsam mal-fatt li l-pagament ta’ €30 miljun li kellu jitħallas għadu ma sarx, u jekk is-sitwazzjoni finanzjarja tal-Gasol hix se teffettwa l-proġett. Mario de Marco saħaq li l-Oppożizzjoni mhix qed tagħmel allegazzjonijiet jew konklużjonijiet imma mistoqsijiet li tistenna li jiġu mwieġba mill-Gvern.

Il-Viċi Kap tal-PN kompla li s-silenzju tal-Gvern qed joħloq spekulazzjoni u appella biex ilGvern iwieġeb il-mistoqsijiet

minħabba li l-proġett tal-power station kien proġett ewlieni marbut mal-mandat li ngħata lGvern biex imexxi l-pajjiż f’din il-leġiżlatura. Hu sostna li l-Oppożizzjoni se tkun persistenti, konsistenti u reżistenti fil-ħidma tagħha biex tara li l-Gvern iwieġeb ilmistoqsijiet u jippubblika ddokumenti marbuta mal-proġett tal-power station il-ġdida.

Il-Kelliem talOppożizzjoni għall-Enerġija George Pullicino qal li b’rabta mal-power station il-ġdida hemm diġà ħafna mistoqsijiet li l-Gvern mhux iwieġeb, imma n-nies qed tistenna li jingħataw ir-risposti biex ikollna serħan il-moħħ li lproġett se jsir kif imwiegħed mill-Prim Ministru Joseph Muscat.

Il-konferenza stampa mogħtija mill-Oppożizzjoni lbieraħ (Ritratt: Martin Agius)

fattibbli. Sostna li huwa fatt li lawdituri qed jgħidu li hemm dejn iktar milli assi likwidi filkumpanija Gasol.

Ir-rapport finanzjarju tal-kumpanija Gasol iqajjem ħafna mistoqsijiet fuq il-qagħda finanzjarja tagħha

George Pullicino qal li r-rapport finanzjarju tal-Gasol juri li l-investituri mhux qed jemmnu li l-kumpanija se tkun tista’ tidħol għal proġett sostenibbli u

Hu rrefera għall-mistoqsija parlamentari li għamel lillMinistru għall-Enerġija u sSaħħa, Konrad Mizzi u li fiha staqsa jekk l-istat finanzjarju

L-Uffiċċju tal-Prim Ministru sieket

Ma jweġibx x’benefiċċji jirċievi l-Kelliem tal-Gvern Carmelo Abela, minbarra s-salarju ta’ €30,000

Il-ġimgħa li għaddiet, fil-programm “Iswed fuq l-Abjad” fuq NET TV, il-Kelliem tal-Gvern Carmelo Abela qal li għandu salarju ta’ €30,000 fis-sena.

Dan hu l-ammont li jdaħħal għal din il-kariga li ħatru fiha ilPrim Ministru Joseph Muscat, u ma jinkludix kwalunkwe benefiċċji oħrajn u perkaċċi li Abela jista’ jkollu f’din il-kariga.

Fuq dan, il-Gvern qed jibqa’ sieket, u mhux iwieġeb x’benefiċċji oħrajn jista’ jkun li qed jirċievi Carmelo Abela bħala Kelliem tal-Gvern.

‘In-Nazzjon’ bagħtet sensiela ta’ mistoqsijiet lill-Uffiċċju talPrim Ministru biex tiskopri x’benefiċċji qed jirċievi Carmelo Abela – jekk qed jirċievi – bħala Kelliem uffiċjali tal-Gvern, minbarra s-salarju ta’ €30,000 fis-sena.

Dan il-ġurnal talab lillUffiċċju tal-Prim Ministru jikkonferma jekk Carmelo Abela

hux qed jiġi provdut b’xufier, allowances għall-fuel, ħlas ta’ telefonati u servizzi ta’ impjegati biex jassistuh fir-rwol li ngħata.

Madanakollu, l-Uffiċċju talPrim Ministru ma weġibx dawn l-mistoqsijiet.

Ta’ min ifakkar li apparti dan

ir-rwol, bħala Kelliem talGvern, b’salarju ta’ tletin elf ewro, id-Deputat Laburista Carmelo Abela jirċievi wkoll lOnorarja Parlamentari u allowance bħala Whip tal-Grupp Parlamentari tal-Gvern Laburista.

Dan ifisser li b’kollox għandu dħul ta’ €58,000 fis-sena, jew dħul ta’ aktar minn €1,115 filġimgħa.

Aktar kmieni din il-ġimgħa, waqt konferenza tal-aħbarijiet, hu stess ikkonferma li għandu dħul minn tlett ibnadi. Imma

tal-bidders u l-komponenti individwali ġiex analizzat qabel ingħata l-proġett lillkonsorzju. Hu qal li lMinistru naqas milli jagħti risposta suffiċjenti għal din ilmistoqsija.

Il-konferenza tal-aħbarijiet kienet indirizzata wkoll millkandidat tal-Partit Nazzjonalista, l-Inġinier Mark Anthony Sammut, li qal li blaġir tiegħu l-Gvern qed jikser il-wegħda tat-trasparenza. Hu qal li jistenna li l-Gvern iwieġeb il-mistoqsijiet li qajmet l-Oppożizzjoni dwar is-sitwazzjoni finanzjarja talkumpanija Gasol.

Carmelo Abela għandu dħul minn tlett ibnadi – bħala Kelliem tal-Gvern, Whip tal-Grupp Parlamentari Laburista u Deputat

meta kien mistoqsi x’xogħol qed iqabbdu jagħmel il-Prim Ministru biex jimmerita salarju ta’ €30,000 fis-sena, Carmelo Abela ħarab milli jwieġeb u qal li wara kull biċċa xogħol jirrapporta lill-Prim Ministru, u mhux lill-ġurnalisti.

www.maltarightnow.com

QORTI

Il-“ħalliel tal-Mellieħa” arrestat u mibgħut 12-il xahar priġunerija Wara li fil-jiem li għaddew ilmezzi ta’ komuniazzjoni ta’ Media.Link Communications żvelaw storja dwar serqa f’residenza fil-Mellieħa u diversi serqiet oħrajn, il-Pulizija arrestat raġel residenti Birkirkara. Jidher li ftit sigħat wara li bdew iduru rritratti tar-raġel waqt li allegatament kien qed jipprova jisraq, mar jaqta’ xagħru biex ma jintgħarafx.

Ir-raġel, Jason Scerri ta’ 40 sena minn Ħal Balzan, tressaq ilQorti llum u weħel 12-il xahar priġunerija wara li ammetta lakkużi miġjuba kontrih. Ir-raġel, li hu magħruf sew mal-Pulizija, tressaq quddiem il-Maġistrat Francesco Depasquale akkużat li

5

Il-Ġimgħa, 31 ta’ Ottubru, 2014

kkommetta serq ta’ flus u deheb minn villa f’Santa Maria Estate fil-Mellieħa.

Scerri għandu problema kbira ta’ droga u qal li bħalissa jinsab fuq il-methadone biex jipprova jieqaf mill-vizzju. Hu ammetta li wettaq is-serqa f’Awwissu li għadda u li seraq flus u deheb b’valur ta’ €2,060 għad-dannu ta’ resident mill-Mellieħa. Lakkużat inqabad permezz ta’ sistema sofistikata li tiġbed ritratti minn angoli differenti meta tħoss lil xi ħadd fil-viċinanzi.

Wara li ġew ippubblikati irritratti f’dan il-ġurnal, InNazzjon tkellem ma’ diversi residenti fil-Mellieħa li allegatament kienu fil-mira tal-ħalliel.

Huma tkellmu dwar l-esperjenza qarsa li għaddew minnha, hekk kif skoprew li xi ħadd daħal f’darhom u seraqhom. Waħda minn dawn il-persuni rrakkontat li anki lilha daħlulha fid-dar u serquha.

Madankollu, wara li seraqha, il-ħalliel reġa’ lura d-dar tagħha u qalilha li jiddispjacih li seraqha.

Permezz ta’ kitba li ħallielha fuq karta, qalilha wkoll li għandu tlett itfal iżda għandu l-problema tad-droga.

Il-Prosekuzzjoni fil-kawża ta’ Scerri tmexxiet mill-Ispetturi Saviour Baldacchino u Maurice Curmi, filwaqt li l-Avukat talGħajnuna Legali Yana Micallef Strafrace dehret għall-akkużat.

Wieħed minn sensiela ta’ ritratti pubblikati f’In-Nazzjon ta’ nhar it-Tlieta li għadda, li wasslu għall-arrest ta’ Jason Scerri, li ammetta l-akkużi kontrih u ntbagħat tnax-il xahar ħabs

14 il-Qorti fuq Id-difiża tgħid li dan mhux tbagħbis każ ta’ miżappropjazzjoni tal-ismart meters – Chairman jista’ jagħmel użu sa €2.3 miljun li jaqbżu t-€92,000 mingħajr ma jitlob awtorizzazzjoni Il-każ ta’ Alex Tranter fuq użu ħażin minn fondi pubbliċi

Wieħed minnhom qrib ta’ Konrad Mizzi

Erbatax-il persuna tressqu lQorti mixlija b’serq ta’ elettriku wara li allegatament dawn baqgħu ma rregolarizzawx ruħhom wara li nhar it-Tnejn, 17 ta’ Frar li għadda skada żżmien li matulu lKorporazzjoni kienet tathom iċċans biex iħallsu dak li kien dovut lilha. L-akkużati flimkien serqu b’kemm jiswa €92,662 f’dawl.

Fost il-persuni li tressqu kien hemm Louis Attard, persuna qrib tal-Ministru tal-Enerġija u Saħħa Konrad Mizzi, li ġie mixli li qarraq b’kemm jiswew €845 mir-residenza tiegħu fi Triq Carmelo Dimech, ilMosta. L-ispezzjoni fil-konfront tiegħu kienet saret fit-12 ta’ Frar li għadda.

Alan Cachia kien l-unika persuna li ammetta l-akkużi miġjubin kontrih u ġie kundannat sentejn ħabs sospiżi għal sentejn u interdizzjoni ġenerali, filwaqt li t-13-il persuna l-oħra, inkluż Louis Attard, ma ammettewx l-akkużi miġjuba kontrihom. Fost il-persuni li tressqu kien hemm Sonia Cilia La Corte, akkużata b’serq ta’ dawl mir-residenza tagħha li jlaħħaq l-€495. Michael Darmanin ġie mixli b’serq ta’ €15,533 reġis-

trat fuq Old City Pub fil-Birgu, Robert Busuttil bi €17,156 minn grocer fil-Furjana, Gordon Micallef serq ta’ €10,956 mill-ħanut Gordon Discount Store, ta’ Ħal Qormi, u Redent Zammit mixli b’serq ta’ €3,781 fuq meter li kien flistabbiliment Love Pizza f’Ħal Qormi.

Persuni oħra li lkoll tressqu quddiem il-Maġistrat Carol Peralta kienu Jonathan Compagno, ta’ Compagno Confectionary l-Fgura, allegat serq ta’ €7,316, Josef Cassar serq ta’ €144, f’maħżen li jinsab il-Marsa, Joseph Gauci, allegat serq ta’ €19,849, f’ħanut li jinsab Ħad-Dingli, Francis Xuereb is-somma ta’ €470 minn residenza f’Santa Venera, Mario Cassar b’serq ta’ €4,752, bil-meter ikun f’ħanut tallaħam, “Wasp Butcher” ilFgura u €2,174 mir-residenza tiegħu, li wkoll tinsab fil-Fgura.

Kien hemm ukoll Lewis Caruana, propjetarju li huwa raħħal tal-fniek, fiż-Żurrieq.

Dan ma nstabx li kien hemm tbagħbis fil-meter tiegħu iżda fil-kaxxa tad-dawl. Kien mixli wkoll Matthew Dimech li allegatament seraq b’€5,649 millCafe du Brasil fil-Birgu.

Meta quddiem il-Maġistrat Audrey Demicoli beda l-każ ta’ Alex Tranter, ex Chairman talKorporazzjoni Enemalta, mixli li għamel użu ħażin minn fondi pubbliċi u ta’ miżappropjazzjoni tal-istess fondi, l-Avukat Difensur Joe Giglio, waqt ilkontra-eżami li kien qed jagħmel lill-Ispettur Jonathan Ferris, qal li dan mhuwiex każ ta’ miżappropjazzjoni, għal diversi raġunijiet, fosthom li ma hemmx prova li l-flus użahom għal użu personali tiegħu, u li Chairman tal-Enemalta għandu dritt jonfoq sa €2.3 miljun.

Fil-Qorti Tranter qal li għandu 51 sena, u li huwa residenti sSwieqi, u mistoqsi jekk hux ħati jew le, wieġeb li definittivament mhux ħati. Mill-investigazzjoni li għamlet l-iskwadra tal-Pulizija ta’ kontra l-Frodi mmexxija mill-Ispettur Jonathan Ferris flimkien mal-Ispettur Ian Abdilla, il-Prosekuzzjoni qalet li Tranter wettaq dawn ir-reati fuq “allowances” li kellu fejn jidħol divertiment, u li dan eċċediehom b’mod konsiderevoli.

Allegatament l-eks Chairman tal-Enemalta nefaq flus permezz ta’ “credit cards”, fuq safar, ospitabbiltà u akkomodazzjoni fi żmien il-ħames snin li huwa għamel bħala Chairman. Dan biex jiffaċilita l-infiq tiegħu.

Skont il-Prosekuzzjoni, l-eks Chairman tal-Enemalta kien juża l-aċċesss għal meta kien jattendi konferenzi u seminars f’isem ilKorporazzjoni, kemm Malta u barra minn Malta.

L-uniku xhud f’dan il-każ kien l-Ispettur Jonathan Ferris, li qal li din kienet investigazzjoni kumplessa. Hu qal li fl-24 ta’ Mejju, 2014 kien bagħat għalih ilkwartieri ġenerali tal-Pulizija u beda jiġi investigat fuq infiq eċċessiv għad-dannu talEnemalta.

Fl-ewwel stqarrija li ħadulu lPulizija huwa kien qal li kien appuntat Chairman mhux Eżekuttiv, f’Mejju tal-2005.

Huwa ma kellux x’jaqsam mattmexxija ta’ kuljum, peress li dik kienet f’idejn il-Kap Eżekuttiv.

Kien jattendi għal “Board Meetings” darbtejn fix-xahar u anki ġranet oħrajn biex jagħmel xogħol tal-Korporazzjoni.

L-Ispettur Ferris qal li dik li kienet l-Assistenta Personali talakkużat, Bronia Mercieca, kienet tieħu ħsieb hi l-karti ta’ krediti ta’ Tranter, mhux idDipartiment tal-Finanzi. Dan anki meta jsiefer mal-Kapijiet loħra tal-Korporazzjoni, kienet tirranġalu hi, mentri fil-konfront tal-oħrajn dan kien isir midDipartiment tal-Finanzi. Huwa qal ukoll li mill-investigazzjoni

li għamel irriżulta li kien hemm ħafna ċitazzjonijiet tat-traffiku li kienu jitħallsu mill-“credit card”.

Ix-xhud semma, fost każi oħra, vjaġġ f’Miami, l-Istati Uniti, li kien sar fis-27 ta’ Ottubru, 2007, fejn hemm huwa xtara laptop tad-ditta Sony Vaio, għall-prezz ta’ Lm1,035. LIspettur qal li meta staqsew lil Tranter fuq irċevuta ta’ dan illaptop hu kien qalilhom li ma jiftakarx fuqu, peress li għaddew seba’ snin. Qal li hu kien ipponta subgħajh lejn l-uffiċċju talFinanzi. Tenna wkoll li meta spiċċa mill-Enemalta, il-laptop flok għaddieh lura lillKorporazzjoni, żammu għalih.

Waqt il-kontro-eżami l-Avukat Joe Giglio qal li l-Prosekuzzjoni qed tixli lil xi ħadd mingħġajr ma ġġib provi. Qal li lProsekuzzjoni trid tgħid fejn Tranter għamel użu ħażin minn fondi pubbliċi, u li fejn huwa gawda minn dawn il-flus.

Tranter kien irriżenja minn Chairman tal-Enemalta f’Marzu tal-2010. Huwa kien irriżenja b’mod volontarju mill-Enemalta wara li kien mar jaħdem barra minn Malta ma’ kumpanija multinazzjonali f’pożizzjoni ta’ Senior Manager.

Il-kumpilazzjoni se tkompli fis-17 ta’ Novembru.

www.maltarightnow.com

6

Il-Ġimgħa, 31 ta’ Ottubru, 2014

Il-Gvern Laburista qed Ir-raħħala m’għandhomx jinsa lill-Għawdxin jiġu mċaħħda minn fondi

Fil-ġranet li għaddew, il-Partit Laburista organizza konferenza bit-tema ‘Għawdex Prijorità’.

Filwaqt li bħala Għawdxin nieħdu pjaċir li Għawdex jingħata din l-importanza, kulħadd baqa’ deluż bil-faqar ta’ dak li ħareġ minn fomm il-kelliema f’din il-konferenza, u wisq aktar deluż b’dak li l-Partit Laburista għamel f’Għawdex, kemm ilu fil-Gvern.

Dan qalu fi stqarrija l-Kumitat Reġjonali tal-Partit Nazzjonalista f’Għawdex, li qal li dan juri li Joseph Muscat kapaċi biss għall-‘catch words’ ‘Għawdex Prijorità’ jew ‘Xogħol f’Għawdex għallGħawdxin’, iżda donnu ma indunax li issa hu l-Prim Ministru u ma jistax jibqa’ jinħeba.

B’riferenza għas-slogan ‘Għawdex Prijorità’, il-Kumitat Reġjonali tal-PN f’Għawdex staqsa lil min qed tingħata l-prijorità, hekk kif id-Deputat Mexxej Laburista Toni Abela stess qal li Għawdex m’għandux jibqa’ jiddependi minn Malta. Listqarrija tfakkar li Abela kompla jgħid li l-mekkanika tal-ġid ma tikbirx biss permezz tal-ħidma tal-Gvern, iżda wkoll billi lpoplu jagħmel il-parti tiegħu.

“L-Għawdxin, għalhekk għandhom jagħtu l-kontribut kollu biex jgħinu lill-Gvern,“ qal id-Deputat Mexxej Laburista.

Il-Kumitat Reġjonali qal li dan juri kif il-prijorità tal-Gvern Laburista hi li jwaħħal flGħawdxin li mhux jgħinu lillGvern, waqt li staqsa x’inhi rroadmap tal-PL għal Għawdex, għax minkejja l-kliem sabiħ qabel l-elezzjoni ġenerali, wara l-elezzjoni ma sar xejn.

L-istqarrrija tfakkar ukoll kif issa l-Gvern qed jgħid li lanqas il-flus għall-istudji dwar il-konnessjoni permanenti bejn iżżewġ gżejjer ma jeżistu, filwaqt li l-Airstrip, il-Cruise Liner Terminal u l-Fibre Optic Cable għadhom kollha fil-fażi ta’ studju. Hu ċar li l-Gvern Laburista ma jemminx flGħawdxin, għax kulma għamel hu biss studji.

Għall-kuntrarju, sostna lKumitat Reġjonali, Gvern Nazzjonalista dejjem investa b’qawwa u b’kuraġġ flGħawdxin. Bena vapuri ġodda, iż-żewg terminals, il-fabbriki, skejjel ta’ kull xorta, l-isptar, faċilitajiet sportivi, yacht marina, toroq, trasport u aktar. Jekk temmen f’Għawdex, xejn mhu impossibbli, tgħid l-istqarrija.

LOKALI

li ġew imwiegħda Il-Gvern għandu jwettaq dak li jwiegħed, u l-fondi Ewropej imwiegħda lir-raħħala biex jinvestu f’tined għall-irziezet tagħhom għandhom jintefqu għal dan l-iskop u mhux għal xi ħaġa oħra.

Hekk sostniet lEwroparlamentari Nazzjonalista Therese Comodini Cachia waqt laqgħa ta’ diskussjoni li saret flUffiċċju tal-Partit Nazzjonalista fis-Siġġiewi.

L-MEP tal-PN ikkritikat din id-deċiżjoni tal-Gvern li ma jgħaddix €4 miljun f’fondi mwiegħda lir-raħħala tal-baqar, li wħud minnhom diġà lestew linvestiment tagħhom.

Id-diskussjoni li kienet qed titkellem fiha Therese Comodini Cachia, kienet organizzata millKumitat Sezzjonali tal-PN fisSiġġiewi, u matulha ġew trattati wkoll l-oqsma tal-edukazzjoni u ż-żgħażagħ – oqsma li lEwroparlamentari Nazzjonalista hija involuta direttament fihom fil-Parlament Ewropew permezz tas-sehem tagħha fil-Kumitat li jiddiskuti dawn it-temi.

L-MEP Therese Comodini Cachia fil-laqgħa ta’ diskussjoni li saret fis-Siġġiewi

Hi semmiet kif ressqet proposta quddiem dan il-Kumitat Parlamentari biex isir studju dwar kif l-edukazzjoni li tingħata liż-żgħażagħ tkun tirrifletti lbżonnijiet fil-qasam tal-impjiegi.

Fid-diskussjoni pparteċipaw numru ta’ membri mill-pubbliku, fosthom żgħażagħ.

Cristina Cefai, li ssegwi kors dwar l-Istudji Ewropej flUniversità ta’ Malta, tkellmet dwar l-importanza tal-Unjoni

Ewropea fil-qasam tax-xogħol għaż-żgħażagħ u l-opportunitajiet ta’ xogħol li din toffri.

Michael Piccinino, li jsegwi lkors tal-Liġi fl-Università, iffoka fuq l-Unjoni Ewropea u l-programmi edukattivi li din toffri, u kif dawn il-programmi jinkludu wkoll element ta’ taħriġ.

Id-diskussjoni kienet l-ewwel waħda f’sensiela ta’ laqgħat li se jkunu organizzati mill-Kumitat Sezzjonali tal-Partit Nazzjonalista fis-Siġġiewi.

Imnedija l-Istrateġija għat-Tagħlim Tul il-Ħajja Il-laqgħa tal-MCESD li matulha tnieda l-Policy Document tal-Lifelong Learning Strategy (Ritratt: Martin Agius)

Waqt laqgħa tal-Kunsill Malti għall-Iżvilupp Soċjali u Ekonomiku (MCESD) tħabbru dettalji dwar l-Istrateġija Nazzjonali għat-Tagħlim Tul ilĦajja – strateġija li tkopri l-perjodu sas-sena 2020.

L-Istrateġija bħalissa tinsab fil-fażi ta’ konsultazzjoni, li tibqa’ sejra sal-14 ta’ Diċembru.

Id-dettalji ngħataw millMinistru għall-Edukazzjoni u x-Xogħol Evarist Bartolo u lMinistru għad-Djalogu Soċjali, l-Affarijiet tal-Konsumatur u lLibertajiet Ċivili Helena Dalli.

Helena Dalli qalet li l-

istrateġija għandha l-għan li żżid l-edukazzjoni u t-taħriġ fost l-adulti. Għandha l-għan ukoll li timbotta livell ogħla ta’ edukazzjoni anke fost żgħażagħ li jitilqu kmieni mill-iskola, bi ftit taħriġ jew xejn.

Min-naħa tiegħu, Evarist Bartolo qal li l-kunċett taledukazzjoni tul il-ħajja hu marbut ma’ strateġiji oħrajn talGvern, fosthom l-Istrateġija Nazzjonali għall-Edukazzjoni (2014-2024), il-politika talGvern biex aktar żgħażagħ jispiċċaw mill-edukazzjoni tagħhom b’aktar ħiliet, u l-politika tal-Gvern li jżid l-impjiegi.

Fid-diskors tiegħu l-Ministru tal-Edukazzjoni u x-Xogħol qabbel is-sitwazzjoni fil-qasam tat-tagħlim tul il-ħajja f’Malta mas-sitwazzjoni fiċ-Ċina, fejn qal li t-tfal jirnexxu għax il-poplu Ċiniż għandu mentalità ta’ aspirazzjonijiet għoljin ħafna għal matul ħajjithom.

Hu qal li fl-aħħar jiem ħarġet statistika inkwetanti li turi li nofs l-impjiegi li nħolqu marru għand nies li ma tweldux f’Malta jew f’Għawdex, u dan jista’ jkun konsegwenza tal-fatt li f’Malta m’hawnx nies bil-ħiliet meħtieġa, jew inkella ma jridux jagħmlu ċertu xogħol.

www.maltarightnow.com

7

Il-Ġimgħa, 31 ta’ Ottubru, 2014

LOKALI

“Together” għall-JESC

Fi ftit tal-ġimgħat oħra, pajjiżna se jkun qed jospita kontinġenti minn diversi pajjiżi li se jkunu f’Malta minħabba lJunior Eurovision Song Contest, spettaklu li se jittella’ nhar is-Sibt 15 ta’ Novembru.

Il-Junior Eurovision, li ssena l-oħra ntrebaħ mill-kantanta Gaia Cauchi bilkanzunetta “The Start”, u allura din is-sena se jsir f’Malta, jinvolvi s-sehem ta’ ammont kbir ta’ nies, u xogħol mhux ħażin.

Iżda parti importanti millorganizzazzjoni hi l-kanzunetta bl-isem “Together”, li ġiet magħżula bħala l-kanzunetta uffiċjali tal-konkors.

Din il-kanzunetta se titkanta minn Gaia Cauchi, u l-kompożituri tagħha huma Elton Zarb u Gordon Bonello, l-awtur huwa Mat Muxu, u l-persuna inkarigata mill-korjografija tagħha hija Kristina Schranz.

Il-kanzunetta “Together” tnediet fl-iskola Saint Francis f’Tas-Sliema, l-iskola li tattendi Gaia Cauchi. L-istess skola ntgħażlet biex tkun parti mit“Theme Song” tal-Junior Eurovision Song Contest 2014.

Il-Madre tal-iskola, Madre

Edmondina, qaltilna li l-iskola ntgħażlet wara li ħarġet sejħa għall-applikazzjonijiet.

Filwaqt li bħala skola huma applikaw, il-PBS, li huwa lorganizzatur tal-Festival, iddeċieda li peress li r-rebbieħa tal-JESC tas-sena l-oħra tattendi din l-iskola, bix-xieraq li tkun din l-iskola li tifforma parti mill-kanzunetta “Together”. Ħadna wkoll il-kummenti tarrebbieħa tas-sena l-oħra, Gaia Cauchi, dwar xi tħoss meta tara li l-iskola li tattendi, toffrilha daqstant sostenn. Hi qalet li tħossha ferħana ħafna għaliex mhux daqsekk faċli li fil-ħajja ssib minn jagħtik daqshekk kuraġġ, minbarra l-ġenituri u lqraba.

Staqsejna lil Gaia x’inhuma l-proġetti tagħha għall-futur, u hi qaltilna li wara l-preparamenti għall-Junior Eurovision Song Contest, beħsiebha tiffoka fuq l-iskola u l-istudju u ovvjament tkompli titgħallem il-kant u tħarreġ il-vuċi tagħha.

Din is-sena, fil-Junior Eurovision Song Contest, pajjiżna se jiġi rappreżentat minn Federica Falzon, bilkanzunetta “Diamonds”.

Valletta l-Orkestra tiegħi: Ian il-Mużiċist Ritratt meħud mill-filmat uffiċjali li juri lil Ian, ma’ nannuh, waqt ħarġa fil-Belt Valletta

Il-Fondazzjoni Valletta 2018 nediet il-filmat uffiċjali marbut mal-libsa korporattiva l-ġdida.

Il-filmat jirrakkonta l-esperjenza tat-tifel Ian, waqt ħarġa fil-Belt Valletta, ma’ nannuh. L-istorja hija riflessjoni tal-ħajja ta’ tfal u żgħażagħ oħra Beltin, Maltin u Għawdxin.

Waqt li n-nannu u t-tifel jimxu fit-toroq u l-pjazez u jżuru

Il-President ta’ Malta Marie Louise Coleiro Preca żaret lill-kumpanija ‘De Wit – Royal Manufacturers of Tapestry’ fil-Belġju, fejn segwiet fiex wasal il-proċess ta’ restawr fuq is-sett tal-Arazzi Fjammingi tas-seklu tmintax, tal-Konkatidral ta’ San Ġwann. Dawn it-tapizzeriji dekorattivi kbar li jiddendlu mal-ħajt, 29 waħda b’kollox, huma msejħin hekk, għaliex kienu maħdumin minn Judocus de Vos fil-belt Fjamminga ta’ Brussell fuq disinji ta’ Peter Paul Rubens. Dawn kienu nġiebu Malta fl-1701 u kienu ppreżentati lill-Konkatidral mill-Gran Mastru Perellos. Ir-restawr tagħhom, li qed isir bl-għajnuna tal-Gvern Belġjan, beda fl-2006 u mistenni jieħu 10 snin, bi spiża ta’ €1 miljun (Ritratt: DOI, Jeremy Wonnacott)

ħwienet fil-Belt Valletta, it-tifel jinnota, jisma’ u jistampa ċar f’moħħu s-sbuħija tal-Belt Valletta, l-ilwien, il-ħsejjes u lkaratteristiċi li jagħmlu lill-Belt Valletta, belt unika.

L-esperjenza tal-kultura riflessa fil-ħajja ta’ madwaru tispira lil Ian biex jinterpreta l-elementi tradizzjonali f’ħajtu b’mod ġdid.

Għalhekk “Valletta l-Orkestra tiegħi: Ian il-Mużiċist”, fejn ittifel isir il-protagonist prinċipali.

Fil-jiem li għaddew, ilFondazzjoni V18 nediet il-fażi lġdida fil-vjaġġ tagħha permezz ta’ identità korporattiva ġdida.

Dan l-iżvilupp jixħet dawl fuq ittranżizzjoni minn belt kandidata għat-titlu ta’ Kapitali Ewropea tal-Kultura fis-seħħ.

www.maltarightnow.com

8

Il-Ġimgħa, 31 ta’ Ottubru, 2014

PARLAMENT

Ir-regolatur għall-finanzjament tal-partiti għandu jkun il-Kummissarju għall-Istandards Politiċi maħtur mill-Parlament

L-Oppożizzjoni se tipproponi fil-Parlament li r-regolatur li se jkun qed jiskrutinja u jirregola lillpartiti politiċi, ikun ilKummissarju għall-Istandards Politiċi u mhux il-Kummissjoni Elettorali għaliex il-Kummissjoni Elettorali mhix indipendenti u ma tirrispondix lill-Parlament.

Id-Deputat Nazzjonalista Paula Mifsud Bonnici qalet filParlament fid-dibattitu dwar lAbbozz ta’ Liġi li qed iressaq ilGvern dwar il-finanzjament talpartiti politiċi, li r-regolatur għandu jkun il-Kummissarju għallIstandards Politiċi maħtur millParlament.

Fissret li m’għandux ir-regolatur ikun il-Kummissarju Eelettorali Prinċipali għaliex saħqet li l-Kummissjoni Elettorali tgawdi maġġoranza tal-Gvern minħabba li l-Kummissarju Elettorali Prinċipali hu maħtur mill-Gvern, b’erba’ membri rappreżentanti tal-PN u l-erbgħa loħra tal-Partit Laburista.

Semmiet ukoll li għalkemm hemm pajjiżi li jużaw ilKummissjoni Elettorali bħala regolatur, il-kompożizzjoni talKummissjoni Elettorali hi differenti għax tkun indipendenti u tirrispondi lill-Parlament għax tkun maħtura mill-Parlament.

Fissret li l-Oppożizzjoni hi favur liġi li tirregola l-funzjonijiet u l-finanzjament tal-partiti politiċi, iżda dan l-iskrutinju għandu jsir b’liġi serja u effettiva.

Paula Mifsud Bonnici sejħet

bħala u-turn il-pożizzjoni li għandu llum il-Partit Laburista filGvern, li mhux qed jaqbel li l-partiti jkunu finanzjati mill-istat kif kien jaħsibha meta kien flOppożizzjoni.

Konvinta, qalet Paula Mifsud Bonnici, li l-u-turn illum tal-Partit Laburista hi għax hu fil-Gvern u għax hekk jaqbillu – pożizzjoni li tkompli tikxef l-ipokresija ta’ dan il-Gvern li llum jgħid ħaġa, u lgħada oħra.

Staqsiet x’seta’ nbidel jekk ilGvern jemmen f’dak li jipprietka, u jwettaq dak li jgħid. Il-Gvern għandu jkun trasparenti, onest u jgħid għaliex irid sitwazzjoni ta’ partiti li jispiċċaw ostaġġi ta’ donaturi li jagħtu ammonti kbar.

Staqsiet jekk il-partit fil-Gvern hux ostaġġ ta’ dawn id-donaturi li ntrabat magħhom il-Partit Laburista qabel l-elezzjoni – filkampanja elettorali.

Staqsiet ukoll lill-Ministru Owen Bonnici li qiegħed iressaq din il-liġi f’isem il-Gvern, għaliex il-Gvern qiegħed jibża’ li jdaħħal l-għajnuna tal-istat lill-partiti filliġi li tirregola l-finanzjament talpartiti. Fissret li hu aħjar li jkun ilGvern li jgħin lill-partiti, milli jkun hemm id-dubji fost il-poplu dwar kif il-partiti politiċi qed jiġu ffinanzjati. Hu aħjar partiti finanzjati mill-istat milli partiti influwenzati mill-ftit.

Paula Mifsud Bonnici spjegat ukoll li l-kunċett ta’ public funding jeżisti f’diversi pajjiżi, fejn hemm sistemi differenti li jin-

Il-proprjetà fir-Rabat li qed igawdi minnha l-Partit Laburista hi eżempju tar-raġuni għaliex il-Gvern Laburista qed jirrifjuta li jdaħħal il-finanzjament tal-istat lill-partiti, għax hu gvern li qed jiffanga u jinganna

Il-Każin Laburista tar-Rabat qiegħed f’idejn il-Partit Laburista b’ċens perpetwu ta’ 44 ċenteżmu kuljum b’direct allocation. Wara sentejn ġie konvertit f’ċens perpetwu u wara ġiet esproprjata biċċa miz-zuntier tal-Knisja ta’ San Pawl u mgħoddija lill-Partit Laburista

kludu wkoll partiti li mhux rappreżentati fil-Parlament. Dan hu element ta’ ġustizzja wkoll, li Gvern jimxi l-istess mal-partiti

politiċi kollha f’Malta, fosthom ukoll mal-Alternattiva Demokratika.

Paula Mifsud Bonnici semmiet kif esponenti Laburisti, bħalma huma Alfred Sant, Jimmy Magro u Michael Falzon, kollha kienu esprimew sitwazzjoni favur l-għajnuna finanzjarja mill-istat lill-partiti.

Irreferiet ukoll għal każi speċifiċi ta’ abbuż ta’ poter tal-Partit Laburista fi proprjetajiet li ħataf fis-snin l-imgħoddija mill-pubbliku u mill-privat, u li dawn ma kinux biss l-Australia Hall u lInterprint, fejn illum hemm ilmedia Laburista, u llum filParlament in-naħa tal-Gvern qed tiddefendi b’saħħa.

F’Ta’ Xbiex il-Partit Laburista għandu żewġ proprjetajiet talGvern fil-pussess tiegħu b’kirja ta’ €279.52 u €817.60 fis-sena rispettivament Dwar il-każin tar-Rabat Għawdex, dan ingħata lill-Partit Laburista fi Frar 1982, u l-fond kien użat mid-Dipartiment talAgrikultura, b’kera ta’ €279.52 fis-sena, jiġifieri f’76 ċenteżmu kuljum. Fl-1984, il-Gvern nefaq eluf kbar ta’ liri dak iż-żmien biex jagħmel xogħlijiet estensivi f’dan il-post, u beda jgawdih il-Partit

Laburista, u hekk għadu sal-lum.

Il-Każin Laburista tal-Rabat, qiegħed f’idejn il-Partit Laburista b’ċens perpetwu, b’€160.73, jiġifieri 44 ċenteżmu kuljum b’direct allocation. Kienet kirja li wara sentejn ġiet konvertita f’ċens perpetwu. Wara ġiet esproprjata biċċa miz-zuntier tal-Knisja ta’ San Pawl u mgħoddija lill-Partit Laburista.

Il-fond ta’ Raħal Ġdid f’Misraħ Antoine de Paule, ingħata b’ċens temporanju għal €5.17 fis-sena, jiġifieri ċenteżmu u xi ħaġa kuljum.

Differenza kbira bejn iż-żewġ partiti hi li fejn topera l-media talPN hi proprjetà tal-PN, iżda minn fejn qed topera l-media tal-Partit Laburista mhix tiegħu u hi proprjetà tal-Gvern.

Dan il-Gvern illum, fissret Paula Mifsud Bonnici, Laburista, hu galantom iżda mhux mal-ħaddiem jew mal-batut u l-anzjani, iżda galantom miegħu nnifsu u agħar minn hekk, bi proprjetà ta’ ħaddieħor.

Semmiet ukoll l-iskandlu ta’ dan il-Gvern preżenti bil-proprjetà ta’ Cafe Premier, fejn għamel ħlas ta’ €4.2 miljun lill-kumpanija li kienet tmexxih biex il-kumpanija tħallas id-dejn li kellha malGvern.

Mhux ta’ b’xejn li għandna gvern li qed jirrifjuta li jdaħħal ilfinanzjament lill-partiti, għax sostniet li għandna gvern li qed jiffanga u jinganna.

L-Oppożizzjoni se tkun qed tagħmel ħilitha biex ikun hemm listess binarju għall-partiti kollha u l-Partit Laburista għandu jirritorna l-proprjetà lura u jekk le, isir irrikuperazzjoni meħtieġa jekk jemmen fil-ġustizzja u l-‘fairness’.

www.maltarightnow.com

PARLAMENT

L-Oppożizzjoni titlob kumpens għall-abbuż ta’ poter tal-Partit Laburista minn proprjetà pubblika L-Oppożizzjoni se tressaq filParlament numru ta’ emendi għall-abbozz ta’ liġi li qed iressaq il-Gvern dwar il-finanzjament u r-regolamentazzjoni talpartiti politiċi, fosthom li jkun ikkalkulat kumpens biex tiġi kkanċellata d-diskriminazzjoni li ilu jbati minnha l-Partit Nazzjonalista fil-kuntest tannumru kbir ta’ propretà li l-Partit Laburista ilu jgawdi meta ttieħdet b’abbuż ta’ poter fi żmien ta’ gvernijiet Laburisti.

Id-Deputat Nazzjonalista u Segretarju Ġenerali tal-Partit Nazzjonalista Chris Said , ħabbar il-proposti li se tkun qed tressaq l-Oppożizzjoni fil-Parlament u fisser kif dawn il-proposti qed jitressqu fil-kuntest ta’ storja twila li matulha, għal snin twal, il-Partit Laburista ilu jgawdi u jiffanga minn dħul u gwadann finanzjarju minn 22 proprjetà pubblika u sitt proprjetajiet oħra mill-privat li kienu rekwiżizzjonati u ttieħdu għal skop soċjali u minflok ingħataw lill-Partit Laburista biex jintużaw għallkażini Laburisti.

L-Oppożizzjoni se tressaq numru ta’ emendi, uħud li diġà kienu sottomessi lill-Ministru, u emendi oħra sostanzjali, fosthom li r-Regolatur ikun ilKummissarju dwar l-Istandards tal-Parlament u mhux ilKummissjoni Elettorali.

Biex tkun indirizzata din iddiskriminazzjoni, l-Oppożizzjoni se tressaq emenda biex ladarba lliġi ma tagħtix għajnuna finanzjarja mill-istat, kull partit politku għandu jiddikjara n-numru u deskrizzjoni dettaljata tal-propjetà tal-istat li l-partiti għandhom, kemm b’ċens, b’kera jew b’kull titolu ieħor; u jiddikjara kemm hu l-ħlas mill-istat għal dik is-sena partikolari.

Hu qal ukoll li l-Oppożizzjoni se tkun qed tiddefendi d-diskriminazzjoni li qed issir fil-konfront tagħha b’kull mezz possibbli, u dan biex mid-data li fiha tidħol fis-seħħ il-liġi dwar il-finanzjament tal-partiti, il-partiti jitilqu mill-istess punt ta’ tluq, bla ebda żvantaġġ u bla ebda diskriminazzjoni.

Chris Said fisser li kulħadd jaqbel li demokrazija b’saħħitha ma tistax topera mingħajr partiti politiċi, inkluż dawk li mhumiex rappreżentati fil-Parlament. U dan biex il-partiti jkunu l-vuċi tal-ħafna u mhux mixtrija millftit. Hu għalhekk li għandu jkun hemm mekkaniżmu bi struttura li titħaddem biex ikunu l-vuċi talħafna u mhux tal-ftit li jiffinanz-

9

Il-Ġimgħa, 31 ta’ Ottubru, 2014

Aktar ma tmur lura fis-snin, aktar il-Partit Laburista ilu jgawdi u jiffanga mit-28 każin meħuda b’abbuż ta’ poter.

Aktar ma ilu dan, akbar hu d-dnub

Fil-Gudja, inbniet proprjetà pubblika biex issir klinika, u minflok saret każin Laburista. Fil-pjazza tat-Tokk f’Għawdex, Gvern Laburista qala’ d-dipartiment tal-agrikultura biex inbidel f’każin Laburista

jawhom.

Għalhekk, fisser Chris Said, limportanza li nsaħħu ddemokrazija billi nsaħħu l-partiti politiċi għax dawn huma għodda essenzjali biex id-demokrazija tissaħħaħ.

Spjega wkoll kif pajjiżi talUjoni Ewropea għandhom mekkaniżmi kif ikunu finanzjati l-partiti, u dan biex jitbiegħed ilperiklu li jiġu mixtrija mill-ftit.

Filwaqt li saħaq dwar l-importanza li l-partiti kollha jkunu qed jaħdmu fuq level paying field komuni, il-Partit Laburista kull darba li kien fil-Gvern ħaxxen butu bi proprjetà pubblika u privata, fosthom 22 każin pubbliku u sitta mill-privat għax ġew rekwiżizzjonati għal skop pubbliku, u mbagħad il-proprjetajiet spiċċaw każini politiċi.

Mill-ftit diskussjonijiet li kien hemm bejn il-partiti, qal Chris Said, m’hemm ebda ħsieb li lGvern ipoġġi l-partiti fuq l-istess binarju komuni.

Meta tidħol fis-seħħ din il-liġi, il-partiti mhux se jitilqu mill-ist-

ess punt ta’ tluq. F’ċerti okkażjonijiet, minbarra t-28 każin meħuda b’abbuż ta’ poter, aktar ma tmur lura, aktar il-Partit Laburista ilu jgawdih u aktar daħħal flus u bbenefika minnu.

Aktar ma ilu dan, akbar hu ddnub.

Filwaqt li staqsa li jekk il-bini rekwiżizzjonat u li qiegħed f’idejn il-Partit Laburista llum hux se jintradd lura meta tidħol din illiġi, Chris Said qal li kollox jidher li l-Partit Laburista m’għandu ebda intenzjoni li jrodd lura lproprjetà u għaldaqstant il-liġi mhi se tibdel xejn mill-iffangar tal-Partit Laburista mill-proprjetà pubblika u privata.

Naqblu mal-liġi dwar ir-regolamentazzjoni tal-partiti politiċi, iżda l-punt tat-tluq se jibqa’ b’serq, iffangar u abbuż ta’ proprjetà pubblika. Semma l-każin Laburista tar-Rabat li nbena biex ikun librerija pubblika u minflok sar każin tal-Partit Laburista u hekk għadu llum.

Fil-Gudja, inbniet proprjetà pubblika biex issir klinika, u

minflok saret każin Laburista.

Fil-pjazza tat-Tokk f’Għawdex, Gvern Laburista qala’ d-dipartiment tal-agrikultura biex inbidel f’każin Laburista.

Hemm ukoll sitt każini li kienu proprjetà privata f’postijiet ċentrali fil-lokalitajiet biex suppost intużat għal min ma kellux dar, u minflok Gvern Laburista krieha bil-ftit lill-Partit Laburista.

Din l-istorja ġrat fis-sebgħinijiet, it-tmeninijiet u d-disgħinijiet u kompliet issa b’rabta mas-saga tal-Australia Hall għaliex flewwel deċiżjonijiet ta’ dan il-

Gvern Laburista waqqa’ l-kawża li kellu l-Gvern kontra l-Partit Laburista.

Ir-realtà llum hi, qal Chris Said, li l-Partit Laburista qed idaħħal dħul kbir minn proprjetajiet li huma f’ċentri importanti ta’ kummerċ bħal kirjiet ta’ bars u ristoranti bħalma hu dak f’San Ġiljan.

Dawn l-anomaliji, qal Chris Said, din il-liġi ma tindirizzahomx, u wissa li jekk din iddiskriminazzjoni din il-liġi mhix se tindirizzaha, se tkun lOppożizzjoni li tagħmel dan.

www.maltarightnow.com

10

Il-Ġimgħa, 31 ta’ Ottubru, 2014

OPINJONI

Dibattitu serju

F’din il-paġna nagħmilha prijorità li nżomm bogħod kemm niflaħ mill-politika partiġjana.

Mhux għax ma tinteressanix, jew għax naraha bħala xi ħaġa moqżieża, iżda għax naf li bħala qassis delli tqil u faċli niġi interpretat ħażin. Meta nirreferi għassitwazzjoni lokali, dejjem nipprova nitkellem b’mod ġenerali u li japplika għal kulħadd, bla distinzjoni ta’ kulur.

Iżda dil-ġimgħa ma nistax ninjora punt li ħareġ millKonvenzjoni tal-Partit Nazzjonalista fi tmiem il-ġimgħa li għaddiet. Kien punt sekondarju li madankollu ħoloq ċertu tħassib fi ċrieki Nsara u dawk li jinteressaw ruħhom fi kwistjonijiet morali u etiċi, iktar u iktar għax intqal fi ħdan partit li dejjem identifika ruħu (u hekk għadu jagħmel) bħala “favur il-ħajja”.

Dan għaliex xi rapporti filmedia qalu li l-konvenzjoni ssuġġeriet li l-Partit iniedi dibattitu sabiex jiddiskuti l-abort u lewtanasja b’mod mhux politiku, sabiex jekk il-poplu qatt jintalab jiddeċiedi dwar dawn il-ħwejjeġ ikun jista’ jieħu pożizzjoni infurmata. Din kienet traduzzjoni libera mir-rapport tat-Times of Malta.

Mill-ewwel inħolqot reazzjoni istintiva (il-frażi teknika blIngliż hija “knee-jerk reaction”) fost ħafna li interpretaw dan issuġġeriment bħala xi forma ta’ bidla fil-pożizzjoni tal-Partit, forsi wkoll għax ma kienx ċar min ħareġ bih. Ewlenija fosthom kienet l-għaqda Gift of Life li talbet lill-PN jiċċara l-pożizzjoni tiegħu għax ma kinitx konvinta li r-raġuni għal din il-proposta kienet biss sabiex il-Partit ikun iktar infurmat. Jiena nifhem ilbiża’ ta’ xi wħud li dibattitu dwar dawn il-kwistjonijiet jista’ jkun sempliċement ‘żiemel ta’ Trojja’, faċċata biex bid-diskors nirrenduhom iktar aċċettabbli u inqas koroh. Ma neskludix li jkun hemm min jipprova juża din ittattika issa jew fil-futur, u għalhekk naqbel li rridu nimxu bi prudenza kbira.

Ma damitx ma ħarġet stqarrija dwar dan, u biex żgur inkun ġust se nikkwota mis-sit maltarightnow.com: “il-PN ikkjarifika li matul il-Konvenzjoni Ġenerali kien hemm biss suġġeriment minn wieħed mill-parteċipanti biex il-Partit iżomm ruħu aktar infurmat dwar kwistjonijiet soċjali u għalhekk ikun aktar infurmat dwarhom. Dan iwassal, spjega l-PN, biex il-Partit ikun jista’ jiddiskuti aħjar u b’mod aktar matur minflok ma jinqabad mhux preparat. Is-suġġeriment li

Kristu qal li l-verità teħlisna (mhux il-ħabi u s-sigrieti) u allura dibattitu serju m’għandux ibeżżagħna

Dun Brendan M. Gatt brendissimo@gmail.com

tressaq kien biss għall-informazzjoni u bl-ebda mod biex il-Partit ibiddel il-pożizzjoni tiegħu.”

Jekk din hija tassew il-pożizzjoni, allura diskussjoni hekk taf tkun utli, anki sabiex ma tinħoloqx sitwazzjoni simili għal dik tad-divorzju fejn diversi għaqdiet (inkluża l-Knisja f’Malta, sfortunatament) kienu laqqmu dik ilproposta bħala “sajjetta filbnazzi”. Jekk l-abort qatt jiġi

propost f’Malta ħadd ma jista’ jgħid li kien sajjetta fil-bnazzi.

Jien stess, mingħajr ma nilgħabha ta’ xi profeta, kemm f’din ilpaġna u kif ukoll waqt prietki u laqgħat, spiss semmejt il-mewġ li dejjem iħabbat b’mod iktar insistenti fuq xtutna dwar dawn ilkwistjonijiet.

Iżda s-soluzzjoni mhijiex li ma nitkellmux dwarhom: jekk nagħmlu hekk inkunu sempliċement qed nimbuttawhom taħt lart, nimponu tabù, bit-tama li qatt ma nsibu s-sitwazzjoni ma’ wiċċna. Iżda mbagħad meta inevitabbilment titfaċċa fuq laġenda ma jkollniex argumenti reali kontriha: faċilment ninġibdu b’argumenti emottivi; minflok nifhmu s-sitwazzjoni b’mod razzjonali u nikkalkulaw il-konsegwenzi reali għall-ġid komuni, nispiċċaw ngħidu “jaħasra” u “miskin” u ninġibdu lejn min ibikkina l-iktar fuq il-programmi popolari.

It-tabùjiet ma jaħdmux.

Is-soluzzjoni mhix li ma nitkellmux dwarhom: jekk nagħmlu hekk, inkunu sempliċement qed nimbuttawhom taħt l-art, nimponu tabù, bit-tama li qatt ma nsibu s-sitwazzjoni ma’ wiċċna Jiġrilna bħalma ġara bil-famużi ‘stickers’ sofor li fi tfuliti kienu jitwaħħlu mal-qanpiena tal-bieb, sabiex membri tax-Xhieda ta’ Ġeħova u setet oħra, jekk jogħġobhom, ma jħabbtux ilbibien tagħna. Iżda ħadd ma kellu sticker stampata fuq moħħu! Lill-membri ta’ dawn issetet xorta waħda ltqajna magħhom fuq il-bankijiet taxxogħol, jew għand tal-ħanut (jew ħabbtulna l-bieb għax ġew jaqgħu u jqumu mill-isticker) u meta sibniehom quddiemna – preparati u kollhom ħeġġa – ftit kienu dawk fostna li kellhom

katekeżi solida biżżejjed biex iweġbuhom b’argumenti validi.

Kristu qal li l-verità teħlisna (mhux il-ħabi u s-sigrieti) u allura dibattitu serju m’għandux ibeżżagħna. Jekk għandu jkollna diskussjoni pubblika u serja, ilKnisja Kattolika żgur li għandha tipparteċipa bħala protagonista.

Mhux biss għall-viżjoni għolja li tħaddan tal-bniedem bħala xbieha t’Alla, iżda wkoll għax għandha esperjenza enormi madwar id-dinja ta’ assistenza u appoġġ lil ommijiet u familji fi kriżi biex ifittxu alternattivi reali għall-abort.

www.maltarightnow.com

EDITORJAL U ITTRI LILL-EDITUR L-EDITORJAL

L-Air Malta: business kruċjali, mhux każin!

Waħda mid-differenzi li hemm bejn il-partiti politiċi Maltin hi fil-mod kif jittrattaw il-korporazzjonijiet tal-Gvern. Il-Partit Laburista b’mod ġenerali jittrattahom qishom każin tal-Labour; hemm biex jindaħlilhom ħalli jixtri l-voti bi flus il-poplu.

Tmexxija b’miri li jservu lil Malta u bl-anqas indħil politiku Il-Partit Nazzjonalista, min-naħa l-oħra, iqis il-korporazzjonijiet tal-Gvern bħala businesses kruċjali b’miri ssettjati sewwa biex dal-korporazzjonijiet iservu lill-pajjiż kollu u tajjeb u allura bi tmexxija serja bla ndħil dirett u ta’ kuljum mill-politiċi.

L-Air Malta turi d-differenza Did-differenza tidher fl-intier tagħha fl-Air Malta. Il-linja nazzjonali tal-ajru kienet żvilupp naturali u importanti wara l-bidu tal-industrija tat-turiżmu fis-sittinijiet. Imma għal ħafna snin kienet immexxija qisha każin tal-Labour, bi ndħil politiku qawwi u kontinwu biex isservi ta’ sors ta’ impjiegi għan-nies li ried ilLabour.

Fus tat-turiżmu minkejja kompetizzjoni qawwija Min-naħa l-oħra, f’dawn l-aħħar 40 sena tagħha, Gvernijiet Nazzjonalisti xprunaw lill-Air Malta għal 24 sena biex tkun il-fus tat-turiżmu, immexxija biex tiffaċċja l-kompetizzjoni dejjem teqliel u l-iżviluppi teknoloġiċi li bidlu x-xena tal-ivvjaġġar.

Ristrutturar qawwi li naqqas it-telf għal 13-il miljun sa Marzu 2013 Il-kompetizzjoni ġabet żmien iebes għall-Air Malta li tliet snin ilu bdiet ristrutturar qawwi mmexxi minn management professjonali li naqqas it-telf għal 30 miljun ewro fis-sena sa Marzu 2012, u għal 13-il miljun sa Marzu 2013. Dan kien miljun ewro aħjar milli maħsub fil-pjan wara l-ewwel sentejn mill-ħames snin tiegħu.

L-Air Malta żmerċ mill-pjan bl-indħil politiku tal-Labour li żied it-telf Imma minn pożizzjoni skont il-pjan ta’ ristrutturar fl-elezzjoni ġenerali, l-Air Malta fl-ewwel sena tal-Labour – fit-tielet sena talpjan – sa Marzu li għadda żiedet it-telf flok kompliet tnaqqsu. Blindħil politiku, l-Air Malta marret żmerċ mill-programm ta’ ristrutturar approvat mill-Unjoni Ewropea bħala l-aħħar ċans biex l-Air Malta ssalva.

Riżenji kontinwi, l-ebda struttura ta’ management, impjegar ta’ mijiet ta’ nies Ma tistagħġibx li l-Air Malta marret żmerċ. Kemm ilu l-Labour fil-gvern, l-Air Malta saret revolving door ta’ managements b’riżenji kontinwi. Iċ-chairwoman il-ġdida stess ammettiet li lanqas biss sabet struttura ta’ management. L-impjegar ta’ mijiet ta’ nies fl-aħħar 19-il xahar juri li l-Labour, bħas-soltu, qed iqis lillAir Malta bħala każin.

Appell qawwi lill-Gvern: ieqaf ittratta lill-Air Malta bħala każin tal-Labour L-Air Malta issa qiegħda tassew f’salib it-toroq. Qiegħda żmerċ fit-tielet sena tal-pjan ta’ ħames snin wara li fl-ewwel sentejn imxiet mal-pjan. Il-Gvern jeħtieġ jisma’ l-appell qawwi li qed isir minn kulħadd, anke mit-tmexxija tal-Air Malta: ġib lura ‘l-Air Malta fit-triq it-tajba u ieqaf ittratta lill-Air Malta bħala każin talLabour.

11

Il-Ġimgħa, 31 ta’ Ottubru, 2014

Bqajt imbellah

Bqajt imbellah bl-artiklu talIsqof Mario Grech (In-Nazzjon, 16 ta’ Ottubru 2014). Qatt ma bsart li l-argumenti li konna ġibna kontra d-divorzju sentejn ilu, għad ikollna nressquhom kontra dak li jgħid l-Isqof tagħna.

Qatt ma bsart li wara dik il-battikata tad-divorzju, dawk li żammew li ż-żwieġ ma jistax jinħall, konna fuq in-naħa l-ħażina talistorja. Nixtieq li l-Isqof Grech iwieġeb dawn id-diffikultajiet tiegħi, u ta’ ħafna li jemmnu fiżżwieġ Nisrani kif fehmu Alla.

Fil-Vanġelu ta’ San Mattew naqraw: “Ma qrajtux li sa millbidu l-Ħallieq għamilhom raġel u mara” u li “mhumiex iżjed tnejn, imma ġisem wieħed. Mela dak li għaqqad Alla m’għandux jifirdu l-bniedem.” Imbagħad Ġesù żied: “Kien minħabba l-ebusija ta’ qalbkom li Mosè takom ilpermess tibagħtu n-nisa tagħkom. Iżda ma kienx hekk mill-bidu. U ngħidilkom, li min jibgħat lil martu – barra l-każ ta’ żwieġ ħażin – u jiżżewweġ oħra jkun ħati ta’ adulterju” (Matt 19,6-9). L-istess qed jiġri filKnisja llum: minħabba l-ebusija tal-qlub (almenu f’ħafna każi), qed inċedu u nittradixxu dan ittagħlim ċar ta’ Kristu, minflok nedukaw u niffurmaw il-poplu.

Intlaqna mal-kurrent.

Fil-Ktieb tal-Profeta Malakija, insibu miktub ċar u tond: “Għax

jiena d-divorzju nobogħdu, jgħid il-Mulej, Alla ta’ Iżrael” (Mal 2, 16).

Fil-Katekiżmu tal-Knisja Kattolika, naqraw: “Id-divorzju hu offiża gravi lil-liġi naturali.

Jippretendi li jħassar kuntratt aċċettat liberament miż-żewġ miżżewġin li jgħixu flimkien salmewt. Id-divorzju hu offiża lillPatt tas-Salvazzjoni li tiegħu żŻwieġ Sagrament hu sinjal.

Rabta ġdida, ukoll jekk magħrufa mil-liġi ċivili, iżżid fil-gravità tal-ksur tal-kuntratt: dak li jerġa’ jiżżewweġ isib ruħu f’qagħda ta’ adulterju pubbliku u permanenti.” Hawn il-Katekiżmu jikkwota lil San Bażilju l-Kbir: “Jekk raġel, wara li jinfired minn martu, jersaq lejn mara oħra, ikun hu nnifsu adulteru, għax iġiegħel lil din il-mara tagħmel adulterju; u l-mara li tkun tgħix miegħu hi wkoll adultera, għax ġibdet lejha r-raġel ta’ mara oħra” (n. 2384).

Fil-paragrafu ta’ wara naqraw: “Id-divorzju jikseb il-karattru immorali tiegħu wkoll middiżordni li jġib fil-familja u fissoċjetà... tant li d-divorzju llum hu pjaga soċjali” (n. 2385). X’se jiġri minn dan kollu?

Fl-Eżortazzjoni Appostolika “Familiaris Consortio” naqraw: “Iżda l-Knisja ssostni d-drawwa tagħha, mibnija fuq l-Iskrittura, li ma tippermettix li d-divorzjati miżżewġin mill-ġdid jersqu għattqarbin... jekk dawn id-divorzjati jkunu jistgħu jitqarbnu, il-fidili

25 sena ilu f'In-Nazzjon

jistgħu jitqarrqu u jitħawdu dwar it-tagħlim tal-Knisja fuq iżżwieġ li ma jinħall qatt” (F.C. n.84).

X’se ngħidulhom lil dawk lgħaqdiet Kattoliċi (eluf maddinja kollha) li twieldu biex jiddefendu ż-żwieġ Kattoliku, u biex jiġġieldu l-mentalità divorzista? Dawn se jiġu ttraduti.

Lanqas ħaqq kemm tħambaqna u tqabadna biex inħarsu ż-żwieġ Nisrani, kollox se jmur il-baħar, kollox se jsir suf.

Joe Camilleri Il-Furjana

X’differenza

Fl-Italja bħalissa hemm Gvern tax-Xellug, iffurmat mill-PD u oħrajn. L-union tal-ħaddiema CGIL hi qrib ħafna tiegħu, għax hi union Xellugija. Madankollu, iċ-CGIL organizzat jum ta’ protesta kontra l-Liġi dwar ix-Xogħol tal-Gvern ta’ Renzi, li fiha hadu sehem miljun ruħ. X’differenza minn dak li qed jiġri f’Malta! IlGWU issa, għax hemm fil-Gvern il-partit tagħha, għalqet ħalqha u rieqda raqda fil-fond. Lanqas quddiem il-prospetti li jkollna żieda miżera ta’ 58ċ ma tkellmet, aħseb u ara kemm se toħroġ lin-nies fittoroq. X’differenza minn sħabhom taċ-CGIL. G. L. Camilleri Il-Furjana

Il-Parlament iddiskuta l-estimi tatTelemalta, bil-Ministru għall-Iżvilupp talInfrastruttura Michael Falzon jgħid li sa tmiem l-1990 f’Malta kien se jkun hawn 40,000 linja oħra tat-telefown.

Michael Falzon spjega li x-xogħlijiet kollha li kienu għaddejjin fit-toroq, bit-tħaffir ta’ trinek, kienu neċessarji biex kull min japplika għas-servizz tat-telefown, jingħatalu.

Tħabbar li kienu qed isiru l-aħħar tħejjijiet għall-Konferenza Ewropea dwar lIntegrazzjoni tal-Politika Soċjali u talFamilja għas-snin disgħin, li kienet se tibda f’Dar il-Mediterran jumejn wara.

Il-Ministru tal-Politika Soċjali Louis Galea spjega li din il-Konferenza kellha sinifikat kbir għall-iżvilupp tal-politika soċjali f’Malta u għall-Ewropa b’mod ġenerali fiżżmien li kien ġej.

Editur: Nathaniel Attard Media.Link Communications Co. Ltd 2, Triq Herbert Ganado, Tal-Pietà PTA 1450 P.O. Box 37, il-Ħamrun ĦMR 1000 e-mail: news@media.link.com.mt • Tel: 21243641 Dipartiment tal-Avviżi: Tel: 25965-317/318 E-mail: adverts@media.link.com.mt

www.maltarightnow.com

12

Il-Ġimgħa, 31 ta’ Ottubru, 2014

Żbilanċi, dejn u tidwir biċ-ċifri Ċifri li ġew ippubblikati dan l-aħħar mill-Uffiċċju Nazzjonali tal-Istatistika jagħtuna informazzjoni interssanti

Iċ-ċifri li joħorġu millUffiċċju Nazzjonali talIstatistika qegħdin hemm biex jiġu analizzati u kkummentati.

Dawn jagħtuna stampa ta’ kif tkun sejra mhux biss l-ekonomija iżda x-xejra ġenerali ta’ tant setturi oħrajn tal-pajjiż.

Bħalissa qed nisimgħu ħafna ċifri: żbilanċ li se jinżel taħt ittlieta fil-mija skont kif tirrikjedi l-UE; il-kumpanija tal-ajru Air Malta li mistennija jkollha żbilanċ iżda li tista’ tmur għal bilanċ jekk il-gvern, jew xi ħadd ieħor, jixtri l-lukanda Selmun mingħandha; il-bejgħ tat-taqsima tal-Petroleum mill-kumpanija Enemalta lil żewġ kumpaniji tal-gvern għal €87 miljun li mbagħad reġgħu, jew se jerġgħu jitħallsu lura lill-gvern bħala parti mill-€150 miljun li lEnemalta għandha tagħti lillgvern bħala sisa; u tant u tant ċifri oħrajn. Festa ta’ ċifri li juru li riesaq il-baġit li l-gvern irid jibbilanċja.

Il-gvern jagħmel tajjeb għalliżbilanċ b’diversi modi. Il-gvern jissellef; jirċievi flus millUnjoni Ewropea bħala għotjiet; ibigħ xi assi li jkollu. Jista’ wkoll jagħmel it-taxxi jew impożizzjonijiet oħrajn.

Jirriżulta minn ċifri li ħarġu dwar id-dħul u l-ħruġ tal-gvern għall-ewwel tmien xhur tas-sena li l-gvern irċieva €135 miljun f’għotjiet – ċifra akbar minn dak li ħareġ l-istess gvern għas-settur edukattiv fl-istess perijodu.

Minn ċifri li ħarġu fil-21 ta’ Ottubru jirriżulta li d-dejn totali tal-gvern mill-aħħar tal-2012 sa Ġunju ta’ din is-sena żdied minn €4,872 miljun għal €5,760 miljun – jew bi €888 miljun!

Jekk nidħlu iktar fid-dettall taċċifri ppubblikati nsibu li flewwel kwart tal-2013 id-dejn ġenerali tal-gvern kien ta’ €5,172 miljun; fit-tieni kwart kien €5,296 miljun; fit-tielet kwart €5,409 miljun u fir-raba’ kwart €5,241 miljun.

Din is-sena d-dejn kompla tela’ għal €5,498 miljun flewwel kwart u €5,760 miljun fit-tieni kwart. L-iżbilanċ talgvern kiber għaliex il-gvern, anke jekk daħħal iżjed, ma daħħalx biżżejjed bie jagħmel tajjeb għal nefqa ikbar. Il-gvern fl-ewwel tmien xhur tas-sena daħħal €116-il miljun iżjed f’taxxi u €42 miljun iżjed f’għotjiet. B’kollox daħħal €149

dwar l-iżbilanċ tal-gvern u ddejn pubbliku. Fl-ewwel sitt xhur ta’ din is-sena l-iżbilanċ tal-gvern laħaq €188 miljun

meta fl-ewwel sitt xhur tassena l-oħra kien ta’ €143 miljun. Li jfisser li l-iżbilanċ tal-gvern żdied b’€45 miljun.

OPINJONI

Id-dejn tal-gvern fl-ewwel sitt xhur tas-sena żdied minn €5,241 miljun fl-aħħar tal-2013 għal €5,760 miljun fit-tieni

kwart tal-2014 – żieda ta’ €51il miljun. Fl-2013 kollha ddejn ġenerali tal-gvern żdied bi €369 miljun.

Quddiemna għandna ċifri, rapporti, pjani li jekk tagħsarhom kollha jagħtuk riżultat wieħed: il-gvern qed jonfoq ħafna aktar mhux għaliex qed nipproduċu iżjed iżda għaliex iddejjen iktar u daħħal iżjed fondi mill-UE. B’politika bħal din qatt m’aħna se naslu lejn is-sostenibbiltà fil-finanzi ta’ pajjiżna

Joe M. Zahra

joe.zahra@live.co.uk miljun iżjed għax kien hemm fejn daħħal inqas ukoll. Biss nefaq ħafna iżjed: €162 miljun.

Is-sabiħa li minn din in-nefqa akbar €7 miljun biss aktar marru għall-edukazzjoni u €5 miljun aktat f’benefiċċji tas-Sigurtà Soċjali. Minħabba n-nies kollha li qabbad miegħu, f’pagi u salarji l-gvern nefaq €33 miljun iktar fi tmien xhur.

Issa f’dawn il-jiem ħareġ

ukoll id-dokument “Malta: Draft Budgetary Plan 2015”.

Laqtuni ċerti ċifri li nixtieq naqsam magħkom.

Il-gvern qed jaħseb li jżid ilpiż tat-taxxa minn 34.8 fil-mija tal-Prodott Gross Domestiku, jew tal-ġid nazzjonali, minn 34.8 fil-mija għal 35.3 fil-mija. Żieda ta’ 0.5 fil-mija. Li mhux xi piż addizzjonali żgħir!

Il-gvern qed jimmira li nnefqa fuq programmi tal-UE ffinanzjati kompletament minn dħul minn fondi tal-UE, li fl2013 kienu 1.4 fil-mija talProdott Gross Domestiku u li din is-sena mistennija jitilgħu għal 2.5 fil-mija, is-sena ddieħla jkunu ta’ 2.2 fil-mija. Dan mhux xi ammont żgħir tafux!

Huma mijiet ta’ miljuni ta’ ewro li kiseb għal Malta gvern Nazzjonalista u li rregalahom lill-gvern Laburista li kien assolutament kontra s-sħubija flUnjoni Ewropea.

L-iżbilanċ tal-gvern kiber għaliex il-gvern, anke jekk daħħal iżjed, ma daħħalx biżżejjed biex jagħmel tajjeb għal nefqa ikbar Meta niġu għall-miri tal-infiq tal-gvern hemm ċifri li ma tantx jagħmlu sens. Qabelxejn innefqa totali tal-gvern se titla’ minn 43 fil-mija tal-Prodott Gross Domestiku (PGD) din issena għal 43.4 fil-mija. Li laqatni mill-ewwel hu li n-nefqa f’servizzi ġenerali pubbliċi se tinżel minn 8 fil-mija tal-PGD din is-sena għal 7.3 fil-mija ssena d-dieħla. Kif se jnaqqas din in-nefqa meta n-numru ta’ ħaddiema fis-settur pubbliku qed jiżdied, u b’rata qawwija?

Jirriżulta wkoll li l-persentaġġ fuq protezzjoni soċjali se jinżel minn 13.8 fil-mija tal-PGD għal

13.6 fil-mija. Dan hu vot li jiżdied dejjem. Kif issa n-nefqa bħala persentaġġ tal-PGD se tonqos?

Quddiemna għandna ċifri, rapporti, pjani li jekk tagħsarhom kollha jagħtuk riżultat wieħed: il-gvern qed jonfoq ħafna aktar mhux għaliex qed nipproduċu iżjed iżda għaliex ddejjen iktar u daħħal iżjed fondi mill-UE. B’politika bħal din qatt m’aħna se naslu lejn is-sostenibbiltà fil-finanzi ta’ pajjiżna. Min kien jattakka lill-gvern preċedenti li jiddejjen, mhux talli qed jagħmel l-istess, talli qed jissellef iktar.

www.maltarightnow.com

AĦBARIJIET TA’ BARRA

It-truppi tal-Gvern jidħlu Bengażi IL-LIBJA

Kelliema militari f’dan ilpajjiż qalu li t-truppi li jappoġġjaw lill-Gvern Libjan daħlu fiċċentru ta’ Bengażi wara kważi għaxart ijiem ta’ ġlied qalil malmilitanti Iżlamiċi.

Il-battalja għall-kontroll ta’ Bengażi ilha għaddejja mis-sajf, meta l-belt waqgħet taħt idejn ilmilitanti – bis-suldati tal-Gvern, bħalissa, qed jokkupaw iċ-ċentru wara ġlied li sewa l-ħajja ta’ għexieren ta’ nies, b’mijiet ta’ familji kostretti jaħarbu millinħawi. Skont il-kelliema, l-eksĠeneral tal-Armata, Khalifa Haftar – li mexxa kampanja kontra l-militanti Iżlamiċi li ppruvaw jieħdu r-riedni

Tensjoni fil-kriżi f’Ġerusalemm

f’Bengażi – deher waqt parata militari fil-qalba ta’ Bengażi.

Dan wara li, nhar l-Erbgħa, inqatlu numru ta’ nies waqt ilbattalja għal Bengażi u ssemmew ukoll l-attakki mill-ajru li l-qawwiet leali għal Haftar wettqu fuq il-militanti tal-grupp jihadista bl-isem Ansar alSharia.

Ir-rapporti kkwotaw lil Haftar fis-sens li ‘l-parti l-kbira ta’ Bengażi hi kkontrollata millArmata’, iżda l-militanti Iżlamiċi qed jiċħdu dan.

Il-Libja, fl-aħħar xhur, iffaċċjat l-agħar vjolenza mill-gwerra ċivili tal-2011 li qaċċtet ir-reġim tal-eksdittatur Muammar

Jiżdiedu d-delitti tal-gwerra fil-pajjiż Gaddafi. Fl-aħħar xhur, estremisti u l-alleati Iżlamiċi armati kienu ħatfu l-kontroll ta’ Tripli, il-kapitali Libjani, u keċċew ilGvern Libjan elett.

Sadanittant, il-grupp Amnesty International wissa li l-gruppi armati li għaddejjin bil-gwerra fil-Libja qed iwettqu ‘abbużi fuq skala kbira’, u din l-

IŻRAEL

Kelliem għall-Mexxej Palestinjan, Mahmoud Abbas, fisser l-għeluq ta’ sit reliġjuż ewlieni fil-belt ta’ Ġerusalemm bħala ‘dikjarazzjoni ta’ gwerra’.

Dan meta l-belt reġgħet inħakmet mit-tensjoni wara lferiment ta’ attivist tal-Lhud waqt sparatura, bil-Prim Ministru Iżraeljan, Benjamin Netanyahu, iħeġġeġ għallkalma waqt li jisħaq li Abbas qiegħed ‘irewwaħ in-nirien talinkwiet’.

L-attivist midrub, Yehuda Glick, hu prominenti f’kampanja biex il-Lhud ikollhom aktar ‘drittijiet b’konnessjoni mattalb’ fis-sit inkwistjoni magħruf bħala t-Tempju fuq l-Għolja jew Haram al-Sharif fost ilPalestinjani. Is-sit jitqies bħala l-aktar ċentru qaddis għal-Lhud u jinkludi l-Moskea al-Aqsa – it-tielet l-aktar ċentru ta’ sinifikat reliġjuż għall-Iżlamiċi.

Il-Pulizija Iżraeljana, aktar tard, qatlet Palestinjan issuspettat dwar l-isparatura li feriet lil Glick u wara li dan ilPalestinjan fetaħ in-nar fuq ilqawwiet tas-sigurtà li kienu qed jiċċirkondaw ir-residenza tiegħu.

Sadanittant, Mahmoud Abbas kien ikkwotat jgħid li lPalestinjani qed iżommu lillGvern Iżraeljan responsabbli għal ‘azzjoni perikoluża’ u sostna li ‘l-eskalazzjoni min-naħa tal-Iżraeljani tammonta għal dikjarazzjoni ta’ gwerra fuq ilpoplu Palestinjan, il-postijiet

Raġel jispara tip ta’ logħob tan-nar lejn il-forzi tas-sigurtà Iżraeljani lbieraħ, waqt ġlied f’Abu-tor, fil-Lvant ta’ Ġerusalemm (Ritratt: EPA)

sagri tiegħu u fuq il-pajjiż talGħarab u l-Iżlamiċi’.

Abbas hedded li ‘l-Istat talPalestina se jieħu l-miżuri legali kollha biex Iżrael jinżamm kontabbli u biex l-Iżraeljani ma jkomplux bl-attakki’. Iżda Benjamin Netanyahu wieġeb li l-Iżraeljani qed jiffaċċjaw mewġa ta’ inċitament mill-elementi radikali Iżlamiċi kif ukoll mingħand iċ-Chairman talAwtorità Palestinjana (Abbas) li qal li l-Lhud m’għandhomx

jitħallew iżuru t-Tempju fuq lGħolja.

Fi żviluppi oħra, l-Iżvezja saret l-ewwel pajjiż Ewropew tal-Punent li rrikonoxxa uffiċjalment il-Palestina bħala stat.

Il-Ministru Żvediż għallAffarijiet Barranin, Margot Wallstrom, qed tittama li jagħmlu l-istess pajjiżi oħra, iżda Avigdor Lieberman, ilMinistru Iżraeljan bl-istess dekasteru, ikkritika d-deċiżjoni Żvediża bħala ‘deplorevoli’.

Organizzazzjoni qed twissi li lkapijiet tal-milizzji jistgħu jgħaddu ġuri quddiem il-Qorti Kriminali Internazzjonali.

Il-gruppi tal-milizzji rivali filLibja, fl-aħħar xhur, ‘abbużaw bil-kbir’ ir-drittijiet umani, u spikkaw l-eżekuzzjonijiet tannies, minbarra każi ta’ tortura u ħtif ta’ persuni.

Dan qalitu l-Amnesty fl-aħħar rapport ippubblikat ilbieraħ. LOrganizzazzjoni takkuża lillġellieda favur il-Gvern u lmilizzji fil-Punent tal-Libja talli ‘mhumiex jagħtu kas talammont ta’ vittmi fost il-poplu ċivili.’

Hadj Sahraoui, il-Viċi Direttur

13

Il-Ġimgħa, 31 ta’ Ottubru, 2014

tal-programm ta’ Amnesty għalLvant Nofsani u l-Afrika ta’ Fuq, qal li ‘l-armi jiddeċiedu l-liġi filLibja tal-lum’, fejn il-gruppi armati u l-entitajiet tal-milizzji qed jaġixxu mingħajr rażan.

Sahraoui rrefera wkoll għallattakki indiskriminatorji qalb izzoni ċivili fejn qed jitwettqu labbużi, fosthom delitti tal-gwerra, mingħajr rispett lejn ħadd.

Fost l-akkużi hemm li alleanza ta’ milizzji taħt tmexxija Iżlamika li ħatfet l-art ta’ Tripli f’Awwissu u gruppi armati favur il-Gvern li ġejjin mill-belt ta’ Zintan it-tnejn sparaw ir-rokits u l-artillerija fi nħawi ċivili ffullati bin-nies.

www.maltarightnow.com

14

Il-Ġimgħa, 31 ta’ Ottubru, 2014

AĦBARIJIET TA’ BARRA

Studenti Ċiniżi jqarrqu fl-eżamijiet għall-kulleġġ L-ISTATI UNITI

L-Uffiċjali inkarigati milleżamijiet tad-dħul fil-kulleġġi qalu li waħda minn kull għaxar applikazzjonijiet tal-istudenti Ċiniżi li jridu jidħlu għall-korsijiet fl-Istati Uniti jistgħu jinkludu materjal qarrieqi u bbażat fuq ilfrodi.

Il-materjal jinkludi esejs li ma jkunux ġenwini u transcripts taliskola għolja. Allan Goodman, ilPresident tal-Istitut għallEdukazzjoni Internazzjonali, isostni li ħadd m’għandu data preċiża tal-frekwenza ta’ dawn il-każi ta’ qerq. Intant, ġie diskuss kif wieħed jevita t-transcripts qarrieqa waqt il-laqgħat tar-reġistraturi li saru fl-aħħar snin.

Il-każi ta’ qerq mill-istudenti Ċiniżi ddisprati biex jidħlu filkulleġġi tal-Istati Uniti saru regolari aktar ma żdiedu l-applikazzjonijiet minn din il-faxxa speċifika ta’ studenti.

Dan ukoll meta l-kulleġġi u luniversitajiet Amerikani qed jirreklutaw aktar studenti Ċiniżi peress li l-maġġoranza tagħhom iħallsu għall-korsijiet sħaħ.

Is-sena akkademika 2012-13 hi l-aħħar waħda bl-istatistika aġġornata dwar in-numru ta’ studenti Ċiniżi fl-Istati Uniti u li ammontaw għal 235,597 – qabża

ta’ ftit aktar minn 21 fil-mija fuq tas-sena preċedenti, skont lIstitut għall-Edukazzjoni Internazzjonali.

Iċ-Ċina hi responsabbli għal aktar minn wieħed f’kull erba’ studenti barranin fuq il-campuses tal-Unversità fl-Istati Uniti u ċċifra tissupera kull pajjiż ieħor.

Eddie West, id-direttur tal-inizjattivi internazzjonali għanNational Association for College Admission Counseling, qal li filwaqt li ħafna studenti Ċiniżi jridu jissieħbu fl-aktar skejjel ta’ kwalità possibbli (fl-Istati Uniti) ‘il-konkorrenza tiġġenera l-kompetizzjoni u l-inċentivi biex isibu mezzi aktar faċli biex jilħqu dan it-tragward’.

L-applikanti Ċiniżi, ta’ spiss, ma jkunux familjari mal-proċeduri tal-ammissjoni kkumplikati għall-iskejjel fl-Istati Uniti u Eddie West spjega li ‘terzi persuni, li jinkludu nies bla skrupli, qed jisfruttaw is-sitwazzjoni’ biex jgħinu lill-istudenti jsibu post fil-kulleġġ, kultant bilmezzi li mhumiex xierqa. U filwaqt li hemm mal-500 aġenzija għar-reklutaġġ ta’ studenti li huma ċertifikati mill-Ministeru Ċiniż għall-Edukazzjoni, eluf ta’ aġenziji oħra qed jiffunzjonaw ’il bogħod mill-iskrutinju uffiċjali.

IR-RENJU UNIT: Il-Prim Ministru Britanniku, David Cameron, jippoża quddiem ir-residenza uffiċjali tiegħu f’10 Downing Street, f’Londra, akkumpanjat mill-atturi Barbara Windsor (lemin) u Lacey Turner (it-tieni mix-xellug). Ir-ritratt ittieħed għal avveniment li jappoġġja l-Poppy Day tar-Royal British Legion, meta l-inizjattivi għall-ġbir ta’ fondi jibbażaw fuq bejgħ tal-peprin tradizzjonali. Il-flus iġġenerati jgħinu fl-impenji ta’ ġid soċjali b’risq il-komunità tal-Qawwiet Armati (Ritratt: EPA)

Jirbaħ partit sekulari IT-TUNEŻIJA

Il-partit sekulari Nidaa Tounes rebaħ 85 siġġu fil-Parlament wara l-elezzjonijiet ġenerali ta’ nhar il-Ħadd u skont ir-riżultati uffiċjali minn Tunis. Il-Partit (Iżlamiku) Ennahda fil-Gvern, intant, rebaħ 69 siġġu fil-kamra tar-rappreżentanti magħmula minn 217-il deputat.

Ir-riżultati uffiċjali jikkonfermaw it-tbassir preċedenti u l-

uffiċjali ta’ Ennahda diġà ħeġġew lit-tmexxija ta’ Nidaa Tounes biex tifforma Gvern inklużiv.

Il-bidla għal tmexxija demokratika fit-Tuneżija wara rrewwixta storika tal-2011 intlaqgħet bħala storja ta’ suċċess għar-reġjun tal-Lvant Nofsani.

Ir-rewwixta fit-Tuneżija kienet lewwel u l-anqas moviment vjo-

lenti fost it-taqlib tar-Rebbiegħa Għarbija, fejn il-popli Għarab qamu kontra l-gvernijiet awtokratiċi fir-reġjun.

L-elezzjoni tal-Ħadd kienet ittieni waħda fit-Tuneżija minn żmien ir-rewwixta, bis-sekularisti u l-Iżlamiċi, fl-aħħar snin, imexxu l-bidla għal demokrazija b’anqas problemi u tixrid ta’ demm mill-ġirien.

www.maltarightnow.com

15

Il-Ġimgħa, 31 ta’ Ottubru, 2014

AĦBARIJIET TA’ BARRA

Titjiriet tar-Russi qed iħassbu lin-NATO

Ajruplan tat-tip F-16 tal-qawwiet tal-ajru Norveġiżi jakkumpanja ajruplan Tupolev Tu-95MS (lemin) f’wieħed mill-inċidenti ta’ din il-ġimgħa (Ritratt: EPA)

IR-RUSSJA

Iż-żieda mhux tas-soltu flattività tal-ajruplani tar-Russja fl-ispazju tal-ajru Ewropew qajmet reazzjoni ta’ allert millUffiċjali tal-Alleanza tanNATO. Is-sitwazzjoni, sadanittant, żiedet l-ansjetà, fost il-provokazzjonijiet l-oħrajn ‘minnaħa ta’ Moska’ li wkoll qed iqanqlu sens ta’ preokkupazzjoni fil-Punent.

Din il-ġimgħa, kienu osservati diversi formazzjonijiet ta’ bombers u (ajruplani) tankers militari Russi għaddejjin fuq ilBaħar Baltiku, il-Baħar tatTramuntana u l-Baħar l-Iswed.

Hu mifhum li l-ajruplani ppruvaw jagħtu l-impressjoni li kienu għaddejjin b’manuvri militari fuq dawn iz-zoni, iżda n-NATO ħarġet ċirkolari li fiha stqarret li ‘dawn it-titjiriet jirrappreżentaw livell ta’ attività li mhux normali fl-ispazju tal-ajru tal-Ewropa’.

Qed iżid mal-allarm, lgħarfien li l-ebda wieħed millajruplani Russi ma żvela l-programm tat-titjira skont il-proċeduri tas-soltu. L-ajruplani lanqas ma żammew kuntatt bir-radju mal-awtoritajiet tal-avjazzjoni ċivili, minbarra li ma użawx ittransponders tagħhom.

In-NATO spjegat li dan l-aġir

joħloq sogru potenzjali għallavjazzjoni ċivili, peress li l-kontrolluri tat-traffiku tal-ajru ċivili ma jistgħux ‘jaqbdu’ l-ajruplani inkwistjoni inkella jaċċertaw li dawn ma jeffettwawx it-traffiku tat-titjiriet ċivili.

Kelliema għall-Istati Uniti nnutaw li l-ebda forma ta’ ‘kollegament’ preċedenti bejn ajruplani Amerikani u Russi ma rriżulta f’daqstant problemi.

Fl-istess ħin, in-NATO qed issostni li f’perjodu ta’ 24 siegħa, li ntemm fil-lejl tal-Erbgħa, kien hemm aktar minn 19-il inċidenza ta’ ajruplani Russi fl-ispazju talajru tal-Ewropa.

Skont in-NATO, numru ta’ ajruplani F-16 tan-Norveġja telgħu u interċettaw tmien ajruplani Russi li kienu għaddejjin minn fuq il-Baħar tat-Tramuntana.

Filwaqt li wħud mill-ajruplani Russi daru u telqu lura lejn pajjiżhom, żewġ bombers tat-tip Tu-95 Bear H komplew bit-titjira sal-punt li spiċċaw identifikati u interċettati minn ajruplani F-16 oħra tal-Portugall.

Numru ta’ jet-fighters Britanniċi ukoll segwew direttiva ta’ allert waqt li ż-żewġ bombers Russi waslu fiz-zona tal-Punent u għaddew minn fuq l-Oċean Atlantiku.

In-NATO, intant, qalet li żżewġ ajruplani Russi, ‘mażżmien’, telqu lura lejn ir-Russja, u ‘kienu għadhom qed itiru’ filħin meta l-Alleanza ħarġet iċċirkolari.

L-Alleanza tan-NATO temmen li t-titjiriet jistgħu jkunu preludju għall-eżerċizzji tal-ajru min-naħa tar-Russja u li Moska m’għandhiex l-intenzjoni li tħabbarhom minn qabel.

Madankollu, l-Uffiċjali talPunent innutaw li kien hemm ‘ftit li xejn aġir provokattiv’ millbdoti tal-ajruplani Russi waqt linkontri mal-ajruplani tanNATO.

drama, l-inħawi ta’ Kent dwew kaġun tal-boom soniku mitTyphoons huma u jtiru minn fuq l-inħawi.

L-Antonov hu proprjetà talkumpanija RAF-Avia, tal-Latvja, u kelliema għal din il-kumpanija sostnew li l-ajruplan kien qed iġorr il-partijiet tal-vetturi waqt vjaġġ lejn l-ajruport ta’ Birmingham.

L-ajruplan kien telaq minn Toscara, fl-Italja, qabel niżel fi

Franza minn fejn imbagħad, kompla bil-vjaġġ lejn ir-Renju Unit. Kien mistenni li t-titjira tintemm f’Birmingham, iżda l-ajruplan ma kkonkludiex il-vjaġġ għal raġunijiet li ma kinux spjegati.

Imkejjan qrib l-RAF-Avia li kienu qed jitkellmu f’Riga semmew il-probabbiltà ta’ sitwazzjoni ta’ emerġenza u sostnew li ma jafux x’ġara, eżattament.

Din il-kumpanija ta’ spiss

twassal il-partijiet tal-vetturi u merkanzija oħra għall-impjanti madwar l-Ewropa u hu mifhum li din hi l-ewwel darba li l-RAFAvia spiċċat involuta f’sitwazzjoni ta’ emerġenza.

Il-ħoss tat-Typhoons – li kissru s-sound barrier huma u jsegwu lmovimenti tal-Antonov – qajjem mumenti ta’ ansjetà fost ir-residenti ta’ Kent li ħasbu li kienet seħħet xi splużjoni. Fil-fatt, liskwadri ta’ Londra għat-tifi tan-

nirien tpoġġew fuq allert sakemm l-awtoritajiet saru jafu lkaġun tal-ħoss qawwi li qajjem ferment fl-inħawi ta’ Dartford, Sevenoaks, Kemsing, Faversham, Maidstone u Tunbridge Wells.

Kelliema għall-RAF qalu, aktar tard, li l-Antonov kien qed iħasseb lill-kontrolluri tal-ajru u li r-reazzjoni tat-Typhoons kienet tirrikjedi li jivvjaġġaw b’veloċità supersonika.

Ajruplan ċivili mil-Latvja fiċ-ċentru ta’ drama IR-RENJU UNIT

Żewġ ajruplani Typhoon tarRoyal Air Force (RAF) telgħu mill-bażi ta’ Coningsby biex jinterċettaw ajruplan ċivili u jeskortawh lejn l-ajruport ta’ Stansted, f’Londra, wara li dan qajjem linkwiet għall-kontrolluri tat-traffiku tal-ajru.

L-ajruplan inkwistjoni – tat-tip Antonov u li jintuża għat-trasport – niżel l-art mingħajr inċident waqt li l-ajruplani militari pprovdewlu skorta. Waqt din id-

www.maltarightnow.com

16

Il-Ġimgħa, 31 ta’ Ottubru, 2014

AĦBARIJIET TA’ BARRA

Tinbena l-ewwel knisja Kattolika ġdida f’55 sena KUBA

L-awtoritajiet Kubani taw permess biex tinbena l-ewwel knisja Kattolika f ’55 sena, f ’sinjal ta’ relazzjonijiet aktar mill-qrib bejn ilVatikan u l-gvern Komunista ta’ Kuba.

Il-knisja l-ġdida, finanzjata b’donazzjonijiet minn Kattoliċi f ’Tampa, fl-istat Amerikan ta’ Florida, se tinbena f ’Sandino - belt magħrufa għat-tkabbir tas-siġar taċċitru u l-produzzjoni tal-kafè

fl-aktar provinċja mbiegħda fil-Punent ta’ Pinar del Rio. Il-pubblikazzjoni ‘Christian Life’ tal-Knisja Kattolika qalet li l-knisja se jkollha spazju għal 200 persuna.

“Il-bini ta’ knisja hi eżempju ċar ta’ fażi ġdida, ta’ tisħiħ firrelazzjonijiet bejn il-knisja u listat,” qal Enrique Lopez Oliva, professur dwar l-istorja tarreliġjonijiet fl-Università ta’ Havana.

Il-Knisja Kattolika kellha

relazzjonijiet mimlija tensjoni ma’ dak li uffiċjalment kien gvern ateu għal ħafna snin wara r-rivoluzzjoni tal-1959, iżda dawn tjiebu qabel ma saret iżżjara tal-Papa Ġwanni Pawlu II fl-1998.

Il-gvern saħħaħ l-osservanza tal-Milied bħala vaganza u beda jippermetti ċ-ċelebrazzjoni talquddiesa jew l-omeliji biex jixxandru fuq stazzjon uffiċjali.

L-awtoritajiet Kubani ppermettew ukoll is-sħubija fi knisja

ta’ membri fil-Partit Komunista.

It-titjib fir-relazzjonijiet bejn ilGvern Kuban u l-Vatikan kien proċess li seħħ bil-mod.

Sentejn ilu, il-Papa Benedittu XVI temm żjara f’Kuba billi kkritika pubblikament l-embargo kummerċjali ta’ 50 sena impost mill-Istati Uniti. Il-Papa Benedittu stqarr li l-embargo, introdott wara r-rivoluzzjoni Komunista ta’ Kuba fl-1959 u li kien issaħħaħ tliet snin wara, kien piż inġust għall-poplu

Kuban, wara laqgħa ma‘ Fidel Castro, il-mexxej tar-rivoluzzjoni u eks-President.

Il-Papa Benedittu kien għamel il-kummenti fl-ajruport ta’ Havana flimkien malPresident preżenti, Raul – ħu Fidel – wara li ċċelebra quddiesa quddiem folol kbar f’Havana. Il-Mexxej tal-Knisja Kattolika qal li l-Kubani għandhom “ifasslu soċjetà ta’ orizzonti wesgħin, imġedda u rikonċiljati”.

Ħadd m’għandu jsir membru parlamentari qabel ma jagħlaq 40 sena

IN-NORVEĠJA: Ftit mill-ħerba tal-maltemp li ħakem lil Odda fil-Punent tal-pajjiż. Dan il-maltemp ikkawża għargħar kbar u kaxkar djar sħaħ miegħu (Ritratt: EPA)

IR-RENJU UNIT

Ix-xandar Andrew Marr saħaq li kull min jixtieq ikun politiku m’għandux jitħalla jsir membru parlamentari qabel ma jagħlaq 40 sena. Dan hekk kif ilmenta dwar in-nuqqas ta’ esperjenza fost uħud li qed iservu fil-House of Commons.

Marr, li kien editur politiku talBBC u preżentatur tal-programm Andrew Marr Show, qal li ddinja politika li hu kien daħal għaliha bħala ġurnalist żagħżugħ

kienet mimlija politiċi “li kienu għamlu affarijiet oħrajn qabel”, u argumenta li “kollox għamel sens” meta rrappreżenta lill-elettorat.

Meta kien qed jitkellem fiċCheltenham Literature Festival, Andrew Marr ikkundanna s-sitwazzjoni tal-politika moderna, u qal li dawk fil-gvern “tilfu ammont radikali ta’ poter”, bil“poter reali” jitħalla f’idejn ilfinanzi, l-oqsma globali u “d-

dinja misterjuża tarRelazzjonijiet Pubbliċi”.

Meta deher f’avveniment biex jirreklama n-novella ġdida tiegħu, ‘Head of State’, hu kien mistoqsi dwar l-opinjoni tiegħu fuq il-politika moderna.

“Meta bdejt, kien hemm Konservattivi li ħadu sehem fi gwerra, bnew il-kumpaniji tagħhom, kellhom esperjenza verament tajba kif ukoll impjegaw in-nies u inkwetaw dwar il-

profitti”.

“Min-naħa tal-Partit Laburista, kien hemm eksħaddiema talminjieri, ħaddiema fl-azzar u eksħaddiema tal-fabbriki”; allura “kien hemm persuni fil-House of Commons li għamlu ħafna affarijiet qabel... u dak jgħodd”.

Meta tkellem dwar x’ispirah fin-novella tiegħu, ambjentata fid-dinja tal-politika Ingliża, hu qal li jemmen li l-membri parlamentari u l-gvern tilfu “ammont

radikali ta’ poter”, li ħalla ħafna minnhom “imferrxin”mill-pubbliku.

“Jien naħseb li kull gvern demokratiku hu parzjalment dwar l-ingann,” sostna Marr filwaqt li żied li fis-sens li “hu dwar l-għamla u d-direzzjoni tal-opinjoni pubblika”.

“Li rridu aktar minn ħaddieħor hu ġurnalisti politiċi u oħrajn li jafu jitkellmu u janalizzaw lekonomija”.

Il-Ġimgħa, 31 ta’ Ottubru, 2014

www.maltarightnow.com

17

AĦBARIJIET TA’ BARRA

2

1

1) IL-ĠERMANJA: It-tigri jxommu lanterni mimlijin bil-laħam li tpoġġew bħala parti miċ-ċelebrazzjonijiet ta’ Halloween, fiz-zoo ta’ Hagenbeck f’Hamburg 2 ) IL-ĠERMANJA: Lapida fiċ-ċimiterju ta’ Melaten f’Cologne. L-ewwel ta’ Novembru hu l-jum li l-Insara jiddedikaw biex ifakkru lill-qaddisin kollha 3) IL-ĠERMANJA: Racoon jiekol minn qargħa ħamra skulturata fiz-zoo ta’ Hanover 4) IL-FILIPPINI: Tifla liebsa maskra tgħaddi minn quddiem poster matul il-PETrified Halloween Party f’Manila, li t-tfal jattendu għalih flimkien mal-pets tagħhom libsin kostumi ta’ Halloween 5) IL-ĠERMANJA: Attriċi ta’ Grusellabyrinth tippoża għar-ritratti f’Bottrop. Il-Grusellabyrinth hi tradizzjoni Ġermaniża ta’ speċi ta’ labirint tal-waħx (Ritratti: EPA)

5

3

4

18

Il-Ġimgħa, 31 ta’ Ottubru, 2014

L-istorja tal-Innu Malti Kif sar u xi jfisser

“Il-qawmien fi żmien il-Franċiżi, l-influwenza tar-Risorġiment Taljan, il-Kwistjoni tal-Lingwa, irrebħa tal-Malti bħala l-lingwa nazzjonali, it-twaqqif tal-blokki politiċi, l-irvell tas-Sette Giugno 1919, l-ewwel Parlament fl-1921: dan hu l-isfond ta’ dan ir-rakkont dwar kif sar u xi jfisser l-Innu Nazzjonali ta’ kolonja fil-mixja lejn is-sovranità.

Fis-sena 1922, is-sena tal-ewwel Festa Nazzjonali u tal-ewwel preżentazzjoni tal-Innu Malti, ilMaltin affermaw formalment innazzjonalità tagħhom.

Din ir-riċerka turi li l-Innu Malti, waqt li hu l-prodott ta’ ftit individwi, hu dokument ta’ fażi storika u espressjoni tal-identità tipika ta’ poplu sħiħ. Il-motiv mużikali tatTabib Robert Samut, il-versi ta’ Dun Karm, l-armonizzazzjoni ta’ Mro Paul Nani, l-adattament għallbanda ta’ Mro Vincenzo Ciappara, u l-ħila organizzattiva ta’ Dr Albert V. Laferla: l-Innu hu mument ġdid, dejjem fl-isfond tal-konfront qawwi bejn il-partiti.

L-Ewwel Taqsima tal-ktieb tirrakkonta kif l-Innu Malti sar u wasal sar-rikonoxximent kostituz-

zjonali (1922, 1941, 1964). It-Tieni Taqsima hi analiżi kelma b’kelma tal-versi tal-Innu. F’sitt versi biss hemm il-qofol tal-karattru Malti: Twemmin f’Alla, Lingwa Semitika, Kultura Ewropea. L-istil u l-kontenut tal-Innu jirriflettu l-fatti tal-Istorja. Iż-żewġ Taqsimiet jifformaw konklużjoni waħda.

L-Innu jiftiehem f’kuntest politiku. Dun Karm kiteb li ma kienx partitarju ta’Gerald Strickland meta kiteb bil-Malti, u ma kienx partitarju ta’ Nerik Mizzi meta kiteb bitTaljan. Kien jibża’ mill-kulur talpartiti. Imma wieħed mill-inċidenti kurjużi f’dan ir-rakkont hu l-fatt li hu sab ruħu jikteb appelli nazzjonali għall-Prim Ministru…”

Oliver Friggieri hu l-awtur ta’ ħafna kotba (kritika, poeżiji, rumanzi, novelli). Aktar minn sittin ktieb tiegħu ġew maqlubin f’diversi lingwi u ġew ippubblikati f’pajjiżi barranin. Awtur ta’ bosta studji ppubblikati f’rivisti akkademiċi internazzjonali. Indirizza madwar sebgħin kungress fi bliet Ewropej.

Professur tal-Letteratura flUniversità. Jikteb bil-Malti, bitTaljan u bl-Ingliż.

www.maltarightnow.com

MADWARNA

Il-qoxra tal-ktieb li jirrakkonta l-istorja tal-Innu Malti

www.maltarightnow.com

19

Il-Ġimgħa, 31 ta’ Ottubru, 2014

MALTCO

Mis-suq tal-gaming f’pajjiżna u lil hinn minna

Il-lottu – logħba mfittxija ħafna minkejja li għandha 91 sena

Aktar kmieni din is-sena, illogħba tal-lottu – li llum għaddew aktar minn 91 sena minn meta kienet imnedija fil-gżejjer Maltin – għalqet il-500 tlugħ minn meta Maltco Lotteries ħadet f’idejha t-tmexxija tallogħob pubbliku – il-lottu u lLotterija Nazzjonali – li qabel kienu koordinati midDipartiment tal-Lottu Pubbliku.

It-tlugħ li jmiss għada s-Sibt hu n-numru 539, madankollu minn meta beda t-tlugħ tal-lottu nhar ta’ Sibt, jew fil-ġurnata ta’ qabel f’każ li s-sibt jaħbat festa pubblika, it-tlugħ tal-lottu ttella’ mijiet ta’ drabi oħra.

L-ewwel tlugħ tal-lottu kien sar fuq il-Fosos tal-Furjana nhar l-10 ta’ Frar tal-1923. L-ewwel sett numri li tela’ kien: 86-53-7241-6.

Minn dakinhar ’l hawn it-tlugħ tal-lottu baqa’ jsir kull ġimgħa mingħajr waqfien, saħansitra anki fiż-żmien meta pajjiżna kien milqut mill-gwerra, dan l-appuntament baqa’ jkun onorat kull ġimgħa.

Jirriżulta fil-fatt li minħabba lperikli tal-gwerra, kien ikun organizzat trasport għar-riċevituri tal-lottu biex jassiguraw li lkotba tal-biljetti – għax kollox kien jinkiteb bl-idejn – jaslu fiddipartiment tal-lottu dakinhar li jittellgħu n-numri.

Matul is-snin, il-lottu dejjem kiber fil-popolarità u spinta kbira ’l quddiem ingħatat fl-2004 meta din il-logħba bdiet tkun organizzata minn Maltco Lotteries.

Il-bidla rivoluzzjonarja li għaddew minnha l-aġenti kienet

Il-logħba tal-lottu tista’ titqies bħala logħba tradizzjonali tagħna l-Maltin, anke minħabba l-popolarità kbira li tgawdi... logħba li ilha tintlagħab fostna aktar minn disgħin sena

waħda kbira għaliex il-ħidma tagħhom għaddiet minn fażijiet differenti fosthom minn waħda bbażata fuq il-biljetti li jinħarġu bl-idejn, għal waħda li hi totalment onlajn u kompjuterizzata.

Imma l-logħba tal-lottu kif tista’ tintlagħab?

Il-logħba tal-lottu tikkonsisti fit-tlugħ live permezz ta’ urna elettronika. In-numri jittellgħu minn fost disgħin numru – minnumru wieħed san-numru disgħin.

Normalment it-tlugħ tal-lottu jsir kull nhar ta’ Sibt fit-19.45 u jkun trażmess live fuq TVM. Hemm numru ta’ logħbiet li joħorġu mil-logħba tal-lottu: Ir-rebħ tal-Prima – l-ewwel numru li jittella’ mill-urna.

Ir-rebħ tal-Ambo – meta biljett jaqta’ żewġ numri li jittellgħu.

Ir-rebħ tat-Terno – meta biljett jaqta’ tliet numri li jittellgħu.

Ir-rebħ tat-Terno-Ambo – meta biljett jaqta’ kombinazzjoni ta’ Terno u Ambo.

Dak li jkun irid jittanta xortih fil-lottu jista’ jħalli lis-sistema kompjuterizzata tagħżel innumri għalih. Din tissejjaħ Quick pick.

Permezz tal-biljetti milgħuba dawk li jittantaw xortihom jistgħu wkoll jipparteċipaw u jittantaw xortihom f’dik li tissejjaħ multiplier function. B’din il-funzjoni, l-istake tal-ġugatur tiġi mmultiplikata awtomatikament mal-istake magħżula.

Bla dubju ta’ xejn li l-logħba tal-lottu hi meqjusa bħala logħba tradizzjonali tagħna l-Maltin minħabba l-popolarità kbira li tgawdi.

Fattur interessanti hu li leċċitament jiżdied sew minħabba li min jittanta xortih jista’ jagħżel minn varjetà ġmielha ta’ numri u allura jista’ jagħmel il-kombinazzjonijiet li jkun jixtieq.

Fost l-oħrajn wieħed jista’ jilgħab Tern u għal dan l-iskop jagħżel erba’ numri. Dan il-biljett jiswa biss erba’ ewro iżda rrebħ jista’ jlaħħaq sa massimu ta’ €14,000. Naturalment aktar informazzjoni dwar il-kombinazzjonijiet li wieħed jista’ jilgħab jista’ jiksibha mingħand laġenti ta’ Maltco Lotteries fiddiversi bliet u rħula mifruxa ma’ Malta u Għawdex kif ukoll mis-sit elettroniku www.maltco.com.

L-industrija tal-gaming tikber u toħloq eluf ta’ impjiegi

Matul dawn l-aħħar snin issuq tax-xogħol f’pajjiżna għadda minn diversi bidliet mill-aktar importanti.

Evoluzzjoni kontinwa li wasslet biex ċerti industriji għamlu l-wisa’ għal industriji oħrajn li jħallu dħul aktar u iżjed profitti.

Waħda mill-industriji li twieldet u kibret b’rata mgħaġġla hi dik tal-gaming.

Illum f’dan is-settur hawn jaħdmu direttament aktar minn 10,000 persuna.

Pajjiżna, grazzi għall-klima li nħolqot fih u grazzi għaddiversi vantaġġi li joffri, attira u qiegħed ikompli jattira bosta kumpaniji biex jaħdmu minn hawnhekk f’din l-industrija li attirat ukoll liż-żgħażagħ Maltin u Għawdxin biex jaħdmu fiha u jagħmlu karriera.

Naturalment xejn ma jiġri b’kumbinazzjoni u l-evoluzzjoni b’suċċess ta’ din l-industrija qiegħed iwassal biex f’dan il-kamp ta’ kull sena pajjiżna qed jara jitħaddmu miljuni kbar ta’ ewro.

Dan hu ta’ importanza għallekonomija ta’ pajjiżna li grazzi għall-investimenti u x-xogħol li qed isir fih, qiegħed jirnexxilu jieħu introjtu importanti fl-ekonomija tiegħu.

Bosta żgħażagħ qegħdin jissoktaw bl-istudji tagħhom biex ikunu jistgħu jidħlu jaħdmu f’din l-industrija li toffri salarji mill-aktar attraenti, kif ukoll ilpossibbiltajiet kollha li dak li jkun jimxi ’l quddiem u jagħmel karriera ta’ suċċess.

Taħt din il-kappa ta’ gaming, fost l-oħrajn, taqa’ wkoll ilkumpanija Maltco Lotteries li matul din is-sena qed tiċċelebra l-għaxar sena minn meta bdiet isservi fil-gżejjer Maltin.

Ma kienx bidu faċli għal din il-kumpanija li mix-xena tibda tagħmel il-pedamenti u ftit ftit

tinbena biex illum kulħadd jaf li qed tagħmel ħidma b’suċċess kbir.

Maltco Lotteries hi kburija bix-xogħol kollu li qed tagħmel u b’wiċċha minn quddiem trid li din l-istorja ta’ suċċess tkompli tinfirex u tissokta tixpruna lill-kumpanija lejn futur sabiħ.

Bosta huma l-ħaddiema li jaħdmu direttament ma’ Maltco Lotteries. Iżda lil hinn minn dan huma għexieren oħra ta’ familji li l-għajxien tagħhom jiddependi mixxogħol li jagħmlu tramite Maltco Lotteries.

Fuq quddiem mal-230 aġent ta’ Maltco Lotteries imxerrda ma’ Malta u Għawdex.

Kulħadd jirrikonoxxi l-avvanzi kbar li saru fil-fergħat ta’ Maltco Lotteries li llum iservu lill-klijenti minn point of sales ferm aktar attrezzati, isbaħ u moderni kif jeħtieġu ż-żminijiet tal-lum.

Aħna kburin li ninsabu minn ta’ quddiem f’din l-industrija tal-gaming li għalhekk għadha fl-infanzja tagħha, qed jirnexxilha tikteb storja kbira ta’ suċċess. Suċċess li jawgura ferm tajjeb għall-quddiem biex pajjiżna jibqa’ jibbenefika middiversi aspetti pożittivi, fosthom ukoll f’termini ta’ dħul għall-ekonomija tagħna, li toffri industrija ġdida bħal din.

Li hu fatt ċert u ta’ inkoraġġiment kbir hu li bosta pajjiżi ferm ikbar minna qed iħarsu lejna b’ammirazzjoni.

Qegħdin isegwuna f’dak li qed nagħmlu u hu ta’ sodisfazzjon għal kulħadd kif pajjiż ċkejken bħal tagħna jservi biex jixpruna azjendi kbar biex huma wkoll jikkupjaw l-eżempji tajba tas-suċċess li qed jirriżulta f’Malta permezz tad-diversi kumpaniji li jimmilitaw flindustrija tal-gaming.

www.maltarightnow.com

20

Il-Ġimgħa, 31 ta’ Ottubru, 2014

ISIMHOM MINQUX FL-ISTORJA (38)

Indira Gandhi: Fil-kariga ta’ Prim Ministru tal-Indja wriet ħiliet politiċi straordinarji Kienet l-unika bint ta’ Jawaharlal Nehru, li kien l-ewwel Prim Ministru tal-Indja u dam f’din il-kariga mill-1947 sal-1964.

Twieldet fid-19 ta’ Novembru, 1917, f’Allahabad, l-Indja. Isimha tat-twelid kien Indira Priyadarshini Nehru. Saret magħrufa bħala Indira Gandhi frott iż-żwieġ tagħha ma’ Feroze Gandhi, fl1942.

Imħarrġa ħafna minn missierha u miegħu, Indira spikkat fix-xena politika u fl-1966 saret l-ewwel Prim Ministru mara tal-Indja.

Damet Prim Ministru mill-1966 sal-1977, u mill-1980 sal-31 ta’ Ottubru, 1984, meta ġiet assassinata.

Dakinhar, wieħed mill-għassiesa personali fdati tagħha, li kien tarreliġjon Sikh, ħareġ revolver u sparalha mill-qrib. Fl-istess mument, għassies personali fdat ieħor, Sikh ukoll, ħareġ pistola awtomatika u sparalha 30 balla.

Gandhi mietet fi triqitha lejn l-isptar.

Fl-isfond kien hemm il-fatt li fissnin 1980, fl-Indja feġġ u żviluppa moviment separatista tan-nies Sikh – reliġjon li ġiet stabbilita fin-naħa ta’ fuq tal-Indja fis-seklu ħmistax u li hija distinta mill-Iżlam u lInduwiżmu.

Kienet magħrufa għal ċerti kwotazzjonijiet, fosthom li lmaħfra hija l-virtu’ tal-qalbiena.

Fit-triq tal-politika Indira qattgħet parti minn tfulitha f’Allahabad, fejn il-ġenituri tagħha kellhom id-dar tagħhom. Missierha spiss kien ikun ’il bogħod minħabba ħidma politika, u xi drabi fil-ħabs.

Ommha Kamala kienet mara marradija li għall-konvalexxenza kienet tmur l-Iżvizzera, u kienet tieħu lil Indira magħha.

Indira kisbet l-edukazzjoni bikrija tagħha bl-għajnuna wkoll ta’ għalliema privati. Imbagħad kompliet tistudja fil-Kulleġġ Somerville, Oxford, fl-Iskola Badminton tal-Università ta’ Oxford, u fl-Università ta’ VisvaBharati.

Jeżisti ritratt li juri lil Indira, meta kienet għadha tifla, ħdejn issodda ta’ Mahatma Gandhi fi żmien meta huwa kien qed jirkupra minn waħda mis-sawmiet li kien jagħmel. Dak iż-żmien hija ma kinitx involut fit-taqbida li Mahatma Gandhi kien qed imexxi għall-indipendenza tal-Indja mirRenju Unit, iżda ritratt bħal dan jikkonferma l-qrubija tagħha max-

PERSONALITAJIET

Charles Buttigieg kb@erremme.com.mt

xena politika minn tfulitha. Meta żżewġet, hija u żewġha ħadmu għall-indipendenza.

Is-sehem tagħhom fil-kampanja għallindipendenza swielhom 13-il xahar ħabs.

Omm Indira mietet fit-28 ta’ Frar, 1936. Wara l-mewt ta’ ommha, f’ħajjet Indira daħal ħafna missierha. Meta huwa sar Prim Ministru, fil-15 ta’Awwissu, 1947, il-jum li fih l-Indja kisbet lIndipendenza mir-Renju Unit, Indira bdiet tmexxi r-residenza uffiċjali ta’ missierha. Bdiet ukoll tmur miegħu fiż-żjarat numerużi li kien jagħmel f’pajjiżi oħrajn. Kien żmien li fih hija tgħallmet ħafna dwar kif għandha ġġib ruħha fi kwistjonijiet kumplessi ta’ natura diplomatika.

Indira ħadmet id f’id ma’

Indira Gandhi twieldet fid-19 ta’ Novembru, 1917, f’Allahabad, l-Indja

Il-Prim Ministru Shastri miet ħesrem, b’attakk tal-qalb, inqas minn sentejn wara li kien beda jmexxi l-gvern. Kienu diversi dawk li riedu jkunu s-suċċessuri tiegħu. Ma setgħux jaqblu bejniethom. Bħala soluzzjoni ta’ kompromess, ħarsu lejn Indira Gandhi. Studjużi jgħidu li, probabbilment, dawk li pproponewha kellhom f’moħħhom li jibdew jimmanipulawha meta tkun fit-tmexxija.

Ir-realtà kienet mod ieħor

missierha fit-tħabrik tiegħu għal riformi ekonomiċi moderati, imsieħba minn impenn għallindustrijalizzazzjoni tal-pajjiż. Issisien tal-ħidma tiegħu kienu ddemokrazija, is-soċjaliżmu, lgħaqda u s-sekulariżmu.

Fil-frattemp, żewġha Feroze kiseb ċerta fama bħala politiku iżda missierha ma tantx kien iġibu.

Il-koppja kellhom żewġ ulied: Rajiv u Sanjay. Feroze miet fl1960. Fl-istess sena, Indira ġiet eletta President tal-Partit Nazzjonali tal-Kungress tal-Indja.

Missier Indira, li kien sar ferm popolari mhux biss fl-Indja iżda fit-Tielet Dinja kollha, miet f’Mejju 1964. Fl-istess sena, Indira Gandhi ġiet eletta fil-Parlament

għall-ewwel darba u l-Prim Ministru Lal Bahadur Shastri, suċċessur ta’ missierha, ħatarha Ministru tal-Informazzjoni u xXandir.

Il-Prim Ministru Shastri miet ħesrem, b’attakk tal-qalb, inqas minn sentejn wara li kien beda jmexxi l-gvern. Kienu diversi dawk li riedu jkunu s-suċċessuri tiegħu. Ma setgħux jaqblu bejniethom. Bħala soluzzjoni ta’ kompromess, ħarsu lejn Indira Gandhi.

Studjużi jgħidu li, probabbilment, dawk li pproponewha kellhom f’moħħhom li jibdew jimmanipulawha meta tkun fit-tmexxija. Irrealtà kienet mod ieħor.

Ħiliet politiċi straordinarji Fil-kariga ta’ Prim Ministru talIndja, Indira wriet ħiliet politiċi straordinarji. Mexxiet b’id soda u kellha l-kuraġġ tneħħi mill-kariga ċerti uffiċjali prominenti li hija emmnet li kellhom jinbidlu.

Kellha wkoll it-tenaċità meħtieġa biex tibqa’ fit-tmun minkejja li ma kinux wieħed u tnejn li riedu jeħdulha postha.

Fl-1971, hija sejħet elezzjoni

bikrija u mexxiet kampanja blgħajta ‘garibi hatao’ – il-qerda talfaqar. Il-kampanja personali tagħha spikkat u kisbet rebħa kbira għall-Partit tal-Kungress tagħha.

Gandhi ħadmet għal bidliet kbar fil-programmi agrikoli tal-pajjiż, ħaġa li għenet ħafna biex titjieb ilkwalità tal-ħajja tal-fqar fl-Indja.

Mexxiet ukoll moviment li sar magħruf bħala r-Rivoluzzjoni lĦadra.

Fi sforz biex trażżan il-problema kronika ta’ skarsezza ta’ oġġetti tal-ikel, qagħda li kienet tolqot liżjed lill-iktar bdiewa fqar Sikh firreġjun tal-Punjab, hija ddeċidiet li żżid id-diversifikazzjoni tażżergħa u l-esportazzjoni tal-oġġetti tal-ikel. B’hekk inħolqu impjiegi u nkisbu provvisti ta’ ikel ġodda għan-nies. Il-fqar bdew iqisuha bħala eroj.

Il-popolarità tagħha fit-tmexxija tal-pajjiż ħadet spinta akbar birriżultati li kisbet fil-gwerra tal1971 bejn l-Indja u l-Pakistan.

Esperiment nukleari li sar fl-1974 ukoll għen biex il-fama tagħha tissaħħaħ. Man-nies tal-klassi tangħal paġna 21

www.maltarightnow.com

21

Il-Ġimgħa, 31 ta’ Ottubru, 2014

PERSONALITAJIET

Indira Gandhi: Assassinata minn tnejn mill-għassiesa personali tal-fiduċja tagħha Indira Gandhi flimkien mal-Prim Ministru Ingliż Margaret Thatcher

minn paġna 20

nofs fl-Indja saret magħrufa bħala mexxej politiku sod u li jilħaqlu.

Biss, mhux kollox kien ward u żahar. Sas-sena 1973, il-belt kapitali Delhi u l-inħawi tan-naħa ta’ fuq tal-Indja raw għadd ta’ protesti minn nies imgħaddbin minħabba rrankatura tal-inflazzjoni, ix-xejra batuta tal-ekonomija, allegazzjonijiet ta’ korruzzjoni mifruxa, u livell tal-għajxien fqir.

F’Ġunju 1975, Qorti Superjuri f’Allahabad sabet lil Indira Gandhi ħatja li użat prattiki illegali filkampanja elettorali tal-elezzjonijiet li saru fl-1971, u ordnatilha ċċedi s-siġġu tagħha. Nibtu wkoll sejħiet biex hija tirriżenja. Gandhi ma riditx tirriżenja. Ġimagħtejn wara d-deċiżjoni tal-Qorti, Gandhi ddikjarat stat ta’ emerġenza li ra diversi rivali politiċi tagħha jinqaflu l-ħabs, drittijiet kostituzzjonali jitqiegħdu fuq l-ixkaffa, u listampa taħt ċensura.

Binha ż-żgħir, Sanjay, li kien sar il-konsulent politiku ewlieni tagħha u b’hekk kiseb ħafna saħħa politika, kompla żidilha l-inkwiet bil-mod kif beda jaħdem. Fost ħwejjeġ oħrajn, kien ordna li jit-

neħħew ċerti abitazzjonijiet meqjusin bħala ‘slums’, u pprova jrażżan it-tkabbir fil-popolazzjoni dejjem akbar tal-Indja bi programm ta’ sterilizzazzjoni sfurzata.

F’Novembru 1975, il-Qorti Suprema tal-Indja ddikjarat li ddeċiżjoni tal-Qorti Superjuri li kienet sabet lil Gandhi ħatja ta’ prattiki illegali kienet deċiżjoni żbaljata u lliberat lil Gandhi. Hija kompliet tmexxi.

Kmieni fl-1977 Indira ħassitha politikament b’saħħitha biżżejjed biex issejjaħ elezzjonijiet ġenerali ġodda. Biss, quddiemha sabet koalizzjoni ġdida ta’ bosta partiti politiċi. Ir-riżultat kien li l-Partit tal-Kungress tagħha tilef bil-kbir.

Ir-rivali tagħha ħasbu li żmien Indira Gandhi kien għadda.

Madankollu, hija rriformat ilPartit tal-Kungress b’mod li tatu saħħa ġdida. F’Jannar 1980, ilpartit tagħha rebaħ l-elezzjonijiet u hija reġgħet lura fit-tmexxija talpajjiż bħala Prim Ministru. Ġunju tal-istess sena, però, għaliha kien ifisser it-telf ta’ binha Sanjay li miet fi kraxx ta’ ajruplan. Ma’ mewtu, ħuh Rajiv sar l-id il-leminija ta’ ommu.

F’Ġunju 1984, Gandhi tat ordni biex it-truppi jassaltaw it-Tempju tad-Deheb u jkeċċu lil Brindranwale u t-terroristi tiegħu minn hemmhekk. Hija bagħtet 70,000 suldat biex ineħħuhom minn fejn kienu. L-operazzjoni, li ġabet il-mewt ta’ Bhindranwale, kisbet l-iskop bażiku tagħha. Iżda seħħet traġedja kbira li fiha mietu 450 ruħ u saret ħsara lit-tempju.

Id-desagrazzjoni nisslet għadab kbir fost il-poplu Sikh

Maqtula f’darha Fit-tieni żmien tagħha fil-kariga ta’ Prim Ministru, Gandhi ddedikat ħafna enerġija fi sforzi biex jinħallu l-problemi politiċi fl-istat talPunjab. Riedet trażżan moviment tal-militanti Sikh, immexxi minn Jarnail Singh Bhindranwale, li beda jopera minn ġewwa s-santwarju l-iktar għażiż tan-nies Sikh f’Armitsar, magħruf bħala “ItTempju tad-Deheb”. Minn hemm huma bdew kampanja ta’ terroriż-

mu mhux biss kontra l-Gvern, iżda wkoll kontra nies Sikh li kienu moderati u kontra l-Hindu.

F’Ġunju 1984, Gandhi tat ordni biex it-truppi jassaltaw it-Tempju tad-Deheb u jkeċċu lil Bhindranwale u t-terroristi tiegħu minn hemmhekk. Hija bagħtet 70,000 suldat biex ineħħuhom minn fejn kienu. L-operazzjoni, li ġabet il-mewt ta’ Bhindranwale, kisbet l-iskop bażiku tagħha. Iżda seħħet traġedja kbira li fiha mietu

450 ruħ u saret ħsara lit-tempju. Iddesagrazzjoni nisslet għadab kbir fost il-poplu Sikh. Kien hemm min saħansitra beda jobgħod lil Gandhi. F’Novembru tal-istess sena, Gandhi, waqt li kienet f’darha, ġiet assassinata minn tnejn mill-għassiesa personali talfiduċja tagħha, li kienu Sikh.

Wara mewtha, binha Rajiv Gandhi nħatar il-Kap tal-Partit talKungress u Prim Ministru.

Imwieled fl-1944, Rajiv dam Prim Ministru sa ma ġie assassinat.

Huwa nqatel fil-21 ta’ Mejju, 1991, f’attakk suwiċida b’bomba.

Miegħu mietu mill-inqas 14-il persuna oħra. Is-suspett kien li lattakk kien ġej mill-organizzazzjoni separatista Liberation Tigers of Talum Ealam ta’ Sri Lanka, għalkemmm dak iż-żmien l-Indja kienet għadha kemm temmet linvolviment tagħha fil-Gwerra Ċivili ta’ Sri Lanka.

Wara l-mewt ta’ Rajiv, kienu bosta dawk li riedu lil martu Sonya, li kienet Taljana-Indjana, tieħu t-tmexxija tal-Partit talKungress u tal-pajjiż f’idejha.

Hija ma riditx. Biss, sitt snin wara, fl-1997, aċċettat li tkun ilPresident tal-Partit tal-Kungress.

www.maltarightnow.com

Il-:img[a, 31 ta’ Ottubru, 2014

22

TV#RADJU

06>00

Radio 101 Breakfast Club b’waqfiet g[al Sports News fis-06>45, A[barijiet fis-07>00 u fit-08>00< 0740 Anali]i tal-:urnali< Avvi]i tal-Mejtin u Angelus fit-07>55)

08>00 08>05 09>00 09>05

A[barijiet fil-Qosor (ikompli) 101 Breakfast Club A[barijiet fil-Qosor Magazine 101 (b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-10>00)

11>00 11>03 11>55 12>00 12>15 14>30 15>00 15>05

Editorjal Club 101 Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet The Big Show Hitsteria A[barijiet fil-Qosor (ikompli) Hitsteria (b’waqfa g[all-A[barijiet fil-Qosor fl-16>00)

17>00 17>55 18>00 18>30 19>00 20>30 21>30 22>30 22<40 22>45

Newsdesk Avvi]i tal-Mejtin A[barijiet Mu]ajk Rockna Mill-Parlament Talktime G[ada fl-Istampa Editorjal Lounge Friday

G[at-tfal fuq il-Cable Disney Channel 07:55 - Shake It

Up! 08:15 - The Suite Life on Deck 08:40 - The Suite Life on Deck 09:05 - That’s So Raven 09:25 - Hannah Montana 09:50 - A.N.T. Farm 10:15 - A.N.T. Farm 10:35 - Good Luck Charlie 11:00 - Good Luck Charlie 11:25 Jessie 11:45 - Mako Mermaids: An H2O Adventure 12:10 - Gravity Falls 12:35 - Gravity Falls 13:00 - Dear Dracula 13:45 - Mickey Mouse 13:50 - Austin & Ally 14:10 – Violetta 15:00 - A Monsterous Holiday 15:50 - The Wizards Return: Alex vs. Alex 16:55 - My Babysitter’s a Vampire 17:20 Violetta 18:05 – PrankStars 18:20 Mako Mermaids: An H2O Adventure 18:45 – Spooksville 19:10 - Austin & Ally 19:35 - Austin & Ally 20:00 Good Luck Charlie 20:25 - A.N.T. Farm 20:50 - Shake It Up! 21:10 Wolfblood 21:35 - Wolfblood 22:00 – Violetta 22:45 - The Hive 22:50 Art Attack 23:15 - Art Attack 23:40 - Jungle Junction.

Nickelodeon 07:30 - SpongeBob SquarePants 07:55 - SpongeBob SquarePants 08:20 - Dora the Explorer 08:45 Umizoomis 09:10 - Tickety Toc 09:28 - Little Kingdom 09:35 - PAW Patrol 10:00 - Zack and Quack 10:25 - Olive the Ostrich 10:50 - Bubble Guppies 11:15 - Winx Club 11:40 Totally Spies! 12:05 - T.U.F.F. Puppy 12:30 - iCarly 12:55 Victorious 13:20 - Big Time Rush 13:45 - Kung Fu Panda: Legends of Awesomeness 14:10 - Kung Fu Panda: Legends of Awesomeness 14:40 - The Penguins of Madagascar 15:05 - The Penguins of Madagascar 15:30 - Rocket Monkeys 15:55 Rabbids Invasion 16:20 - Marvin Marvin 16:45 – iCarly 17:10 - Big Time Rush 17:35 - T.U.F.F. Puppy 18:00 - Kung Fu Panda: Legends of Awesomeness 18:25 - The Penguins of Madagascar 18:50 - The Fairly OddParents 19:15 - SpongeBob SquarePants 19:40 - Victorious 20:05 - iCarly 20:30 - SpongeBob SquarePants 20:55 - Avatar: The Legend of Aang 21:20 - Big Time Rush 21:45 - Big Time Rush 22:10 The Penguins of Madagascar.

Jim Jam 07:30 -

Fluffy Gardens 07:40 Noksu 07:45 - Jarmies 08:00 Kipper 08:10 - Shapes 08:20 What’s The Big Idea? 08:25 - What’s

The Big Idea? 08:30 - Gazoon 08:35 - Snapatoonies 09:00 - Heroes of the City 09:15 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 09:40 - Hip Hip Hurray 09:55 - Benjamin’s Farm 10:00 - See the Sea 10:05 - Lots & Lots Of... 10:20 - Bob the Builder 10:30 - Fireman Sam 10:40 - Thomas and Friends 10:50 - See the Sea 10:55 - Nouky & Friends 11:00 Rubbadubbers 11:10 - Pingu 11:15 Tiny Planets 11:20 - Woody Buddies 11:25 - Woody Buddies 11:30 Monkey See, Monkey Do 11:40 Barney and Friends 12:10 - Fluffy Gardens 12:20 - Noksu 12:25 – Jarmies 12:40 - What’s The Big Idea? 12:45 - What’s The Big Idea?

12:50 - Hip Hip Hurray 13:05 Heroes of the City 13:20 - Jakers:

The Adventures of Piggley Winks 13:45 - Gombby’s Green Island 14:00 - Woody Buddies 14:05 Woody Buddies 14:10 Snapatoonies 14:35 - My Animal Family 14:50 – Gazoon 14:55 - See the Sea 15:00 - Fluffy Gardens 15:10 - Noksu 15:15 - Jarmies 15:30 - Angelina Ballerina 15:45 - Monkey See, Monkey Do 15:55 - Barney and Friends 16:25 - Pingu 16:30 - Tiny Planets 16:35 - Pingu 16:40 - Tiny Planets 16:45 - Gombby’s Green Island 17:00 - Bob the Builder 17:10 - Fireman Sam 17:20 - Thomas and Friends 17:30 - See the Sea 17:35 Monkey See, Monkey Do 17:45 Dougie in Disguise 17:55 - Heroes of the City 18:10 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 18:35 Hip Hip Hurray 18:50 - What’s The Big Idea? 18:55 - What’s The Big Idea? 19:00 - My Animal Family 19:15 - Noksu 19:20 - Shapes 19:30 - Monkey See, Monkey Do 19:40 Barney and Friends 20:10 - Woody Buddies 20:15 - Woody Buddies 20:20 - Gombby’s Green Island 20:35 - Connie the Cow 20:45 - Hip Hip Hurray 21:00 - Jakers: The Adventures of Piggley Winks 21:25 Heroes of the City 21:40 - What’s The Big Idea? 21:45 - What’s The Big Idea? 21:50 - Tiny Planets 21:55 - Pingu 22:00 - Bob the Builder 22:10 - Fireman Sam 22:20 - Thomas and Friends 22:30 - See the Sea 22:35 - Dougie in Disguise 22:45 Slim Pig 22:55 - Connie the Cow 23:05 - Kipper 23:15 - My Animal Family 23:30 - Woody Buddies 23:35 - Woody Buddies 23:40 What’s The Big Idea? 23:45 - What’s The Big Idea? 23:50 - Barney and Friends.

Flusek – NET Television, 20>40 Min[abba li l-programm tal-lum hu l-a[[ar wie[ed g[al dan ix-xahar, mistiedna fl-istudio se jkun hemm Stuart Fairbairn u David Pace Ross (fir-ritratt), li se jag[tu titwila lejn l-andament tas-swieq internzzjonali u dawk lokali tul Ottubru. Naraw ukoll dwar ir-ri]ultati finanzjarji tal-Bank of Valletta li g[alqu ssena finanzjarja tag[hom fl-a[[ar ta’ Settembru.. Se jkun hemm ukoll dwar it-testijiet rigoru]i li saru millBank ?entrali Ewropew u li minnu l-banek Maltin g[addew tajjeb [afna Servizz ie[or se jkun dwar il-credit rating ta’ Moody’s g[al Malta.

TVM 07:00 - TVAM 08:30 - Dissett 09:30 - Kurrenti 10:30 - MEA 11:00 - Venere 11:30 - Teleshopping 12:00 - A[barijiet 12:10 - TVPM 15:00 - A[barijiet 15:05 - {bieb u G[edewwa 15:45 Teleshopping 16:50 - MP4 Force 17:20 - Absolute Genius 17:50 - Twelid ilKelma 18:00 - A[barijiet 18:15 Teleshopping 18:45 - Gourmet 19:45 Grand Lottery 20:00 - A[barijiet 20:50 - Xarabank 21:50 - A[barijiet punti ewlenin 21:55 - Xarabank 23:00 A[barijiet 23:20 - {bieb u G[edewwa.

TVM2 06:00 - Euronews 07:00 - News Loop 08:30 - TVAM (R) 10:00 - Ancient Discoveries 11:00 - Il-Gwerra l-Kbira 11:30 - G[awdex illum 12:00 - L-Irkant 13:00 - Dissett 14:00 - Ancient Discoveries 15:00 - It-triq#Twelid 15:10 - TVPM (R) 18:00 - Paq Paq on Test 18:15 - Sports Panorama 19:45 - Nis;a Maltija 20:00 - Animals that made History 20:30 - A[barijiet g[al persuni nesqin mis-smieg[ 20:40 - Malta u lil hinn minnha 22:15 - Sports Panorama 23:30 - A[barijiet sportivi 23:45 A[barijiet finanzjarji 23:50 - A[barijiet bl-Ingli].

One

06:30 - ONE News 07:00 - ONE breakfast 09:00 - Sieg[a }mien 10:00 Telebejg[ 11:00 - Aroma mattina 12:30 - ONE News 12:40 - Kalamita 16:15 Popcorn 16:55 - Telebejg[ 17:30 - ONE News 17:40 - Telebejg[ 18:00 - In D House 19:00 - Snajja’ Maltija 19:30 ONE News 20:20 - Ieqaf 20 minuta 20:45 - Midinbin 21:45 - Sejja[tli millPjazza 22:50 - Bin 61 23:30 - ONE News.

Raiuno 07:10 -

Unomattina (Jinkludi t-Tg1

fis-7:30am, fit-8am, fid-9am u fil-11am) 10:00 - Storie Vere 10:55 - Player 11:10 - A conti fatti 12:00 - La prova del cuoco 13:30 - Telegiornale 14:00 - Tg1 Economia 14:05 - Dolci dopo il Tiggì 14:40 - Torto o ragione? Il verdetto finale 16:00 - La vita in diretta 16:26 Previsioni sulla viabilità 16:30 - Tg1 16:40 - La vita in diretta 18:50 L’Eredità 20:00 - Telegiornale 20:30 Affari tuoi 21:10 - Carosello Reloaded 21:15 - Tale e quale show 23:15 - Tg1 60 Secondi 23:19 - Tale e quale show 23:45 - Tv7 00:50 - Tg1 notte 01:25 Cinematografo 02:15 - Sottovoce 02:30 - Rewind.

cinema 01:20 Dell’Arte Venere seduzione.

-

Cultura Storie 01:45 - L’ultima

Canale 5 06:00 - Prima

pagina Tg5 07:54 Traffico # Borse e monete 07:58 - Tg5 # Meteo.it 08:45 - Mattina cinque 11:00 Forum 13:00 - Tg5 # Meteo.it 13:41 Beautiful 14:15 - Centovetrine 14:45 Uomini e donne 16:15 - Il segreto 17:00 - Pomeriggio cinque 18:45 - Avanti un altro 19:57 - Tg5 prima pagina 20:00 Tg5 # Meteo.it 20:40 - Striscia la notizia 21:10 - Riassunto - Il segreto 23:30 - Il principe - un amore impossibile 00:40 - Magazine champions league 01:30 - Tg5 # Rassegna 02:00 - Striscia la notizia.

Raidue 07:10 - Heartland 08:35 - Le Sorelle McLeod 10:00 - Tg2 Insieme 11:00 - I Fatti Vostri 13:00 - Tg2 giorno 14:00 Detto Fatto 16:15 - Castle - La cospirazione 17:00 - SuperMax TV 17:45 Parlamento Telegiornale 17:55 - Tg 2 Flash L.I.S. 18:00 - Player 18:05 - Tg Sport 18:50 - N.C.I.S. Los Angeles 20:30 - Tg2 21:00 - Impazienti 21:10 Criminal Minds 22:45 - The Good Wife 23:30 - Tg2 23:45 - Viva l’Italia 23:48 Aspettando il Sole 01:15 - Hawaii Five0 02:05 - Appuntamento al cinema 02:10 - Bulldozer.

07:10 - Hunter 08:05 Cuore ribelle 09:30 - Carabinieri 10:35 - Sai cosa mangi? 10:45 - Ricette all’Italiana 11:30 - Tg4 # Meteo.it 12:00 - Detective in corsia 13:00 - La signora in giallo 14:00 - Lo sportello di forum 15:34 - Inferno di fuoco 18:55 - Tg4 # Meteo.it 19:35 - Il segreto 20:30 Tempesta d’amore 21:15 - Quarto grado 00:22 - Phase 00:52 - Tg4 night news 02:08 - L’avvertimento

Raitre 07:00 - Tgr Buongiorno Italia 08:00 Agorà 10:00 - Mi manda RaiTre 11:00 Cantata delle parole chiare 12:00 - Tg3 12:45 - Pane quotidiano 13:10 - Il tempo e la Storia 14:00 - Tg Regione 15:10 Player 15:15 - Terra nostra 2 16:00 Aspettando Geo 19:00 - Tg3 20:00 Blob 20:15 - Sconosciuti La nostra personale ricerca della felicità 20:35 - Un posto al sole 21:05 - Matrimonio all’italiana 23:00 - I dieci comandamenti 00:00 - Tg3 Linea notte 01:05 - Parlamento Telegiornale 01:15 - Appuntamento al

Italia 1 06:30 - Deja vu 07:05 - La vita secondo Jim 07:30 - Mike & Molly 08:25 Psych 10:25 - The closer 12:25 - Studio aperto # Meteo.it 13:02 - Sport mediaset 14:05 - I Simpson 14:35 - Futurama 15:00 - 2 broke girls 15:50 - Big Bang Theory 16:45 - Chuck 18:30 - Studio aperto # Meteo.it 19:20 - C.S.I. New York 21:10 - Innocenti bugie 23:25 Le iene show 01:05 - Sport mediaset 01:30 - Studio aperto 01:45 Transformat 02:25 - Televendita mediashopping.

Rete 4 06:50 - Zorro

www.maltarightnow.com

Il-:img[a, 31 ta’ Ottubru, 2014

23

TV#RADJU F Living 07:00 – Teleshopping 08:30 – Fuq itTara; taz-Zuntier 10:00 – VS 12:00 - Teleshopping 13:00 - F Living Magazine 16:00 - Teleshopping 20:30 – Living Stars 22:30 - Niltaqg[u 24:00 - F Living Show.

Xejk

007:00 - Love and Romance 07:30 – Just for Laughs 08:00 – All Time Hits 09:45 – Simpati/i 10:45 – Teleshopping 11:45 - Just for Laughs 12:00 - Jibtra rRi[ (r) 13:30 – Idoli italiani (r) 14:30 Simpati/i 15:30 - Tele-shopping 16:30 – All Time Hits 17:00 – Maltese Music 18:00 – Teleshopping 18:15 Teleshopping 20:00 – Just for Laughs 20:30 – Magazine 20:30 22:00 – Local Anglei 23:00 – Teleshopping 24:00 – Video Clips.

GO Stars 07:40 - Diana 09:30 - Wild Card 11:00 - The Office 11:25 - Mirror Mirror 13:10 - Hotel Transylvania 14:40 - Safe Haven 16:35 - Gangster Squad 18:25 - The Ghost 20:30 - The Middle 21:00 - Warm Bodies 22:35 The Conjuring 00:25 - Wild Card 01:55 - Hotel Transylvania.

Mediaset Italia 06:35 – Carabinieri 07:30 - I Cesaroni II 08:25 - Le tre rose di Eva 09:10 - Squadra antimafia: Palermo oggi 10:01 - Centovetrine 10:25 Centovetrine 10:50 - Uomini e donne 11:50 - Avanti un altro 12:40 - Vivere III 13:05 - I Cesaroni II 14:00 - Casa Vianello 14:25 - Casa Vianello 14:50 Carabinieri 15:40 - Ricette all’Italiana 16:10 - Forum 17:35 – Centovetrine 18:00 - Tg5 18:35 - I Cesaroni II 19:35 - Le tre rose di Eva 20:25 - Uomini e donne 21:25 - Colorado 22:20 - Vite In Apnea 22:45 - Torte d’Autore 23:10 -

Avanti un altro

BBC Entertainment 07:00 - Nina and the Neurons: In the Lab 07:15 - Jollywobbles 07:25 Bobinogs 07:35 - Mr Bloom’s Nursery 07:55 - Show Me Show Me 08:15 - 3rd & Bird 08:25 - Little Human Planet 08:30 - The Weakest Link 09:15 - Gates 09:40 - Absolutely Fabulous 10:10 EastEnders 10:40 – Doctors 11:10 New Tricks 12:00 - Hotel Secrets With

Richard E Grant 12:45 - The Weakest Link 13:30 - Gates 13:55 - Absolutely Fabulous 14:25 – EastEnders 14:55 Doctors 15:25 - New Tricks 16:15 Hotel Secrets With Richard E Grant 17:00 - Gates 17:25 The Weakest Link 18:10 - My Family 18:40 - Doctors 19:10 – Casualty 20:00 - Friday Night Dinner 20:30 - Watson & Oliver 21:00 - The Secret of Crickley Hall 21:50 Hebburn 22:20 - Live at the Apollo 23:05 - Steve Coogan as Alan Partridge and Other Less Successful Characters 23:50 - Way to Go. TCM 06:45 -

Destination Tokyo 09:00 The Wreck of the Mary Deare 10:45 All the Fine Young Cannibals 12:40 The King’s Thief 14:00 - The Pirate 15:40 - The Postman Always Rings Twice 17:35 - Kelly’s Heroes 20:00 House of Wax 21:30 - Gone With the Wind MGM Movie 06:30 - Man of La Mancha 08:35 - A Shot in the Dark 10:15 - MGM’s Big Screen 10:30 - French Kiss 12:20 The Happy Ending 14:10 - The 7th Dawn 16:10 - Madhouse 17:40 Hercules Against Karate 19:25 - The Pit and the Pendulum 20:45 - MGM’s Big Screen 21:00 - Candyman II: Farewell to the Flesh 22:35 - Edge of Sanity.

Diva Universal 06:55 - Wolff’s Turf 07:50 - Agatha Christie’s Marple 09:33 - Great Women 09:50 - Kojak 10:50 - Quincy, M.E. 11:50 - Agatha Christie’s Marple 13:35 - Great Women 13:50 - Law & Order 14:50 - Agatha Christie’s Poirot 15:50 Quincy, M.E. 16:50 - Agatha Christie’s Marple 18:38 - Great Women 18:50 Agatha Christie’s Poirot 19:50 Quincy, M.E. 20:50 - Great Women 21:00 - Movie 21:15 - ER 22:08 - ER 23:05 – Movie.

Discovery Channel 07:15 - Extreme Fishing With Robson Green: At the Ends of the Earth: Patagonia 08:10 - Man, Woman, Wild: The Mangroves Of Andros Island 09:05 - Alaska: The Last Frontier: Parlors and Poop Chutes 09:55 - Gold Divers: Point of No Return 10:50 - Mega Builders:

World Class Stadium 11:40 - Wheeler Dealers: Archive Show 12:35 - Wheeler Dealers: Trading Up: Brazil 13:30 Bike Battles: Rust Belt 14:25 - Siberian Cut: Ice Gauntlet 15:20 - Siberian Cut: Belly Up 16:15 - Siberian Cut: Road From Hell 17:10 - Container Wars: All That Glitters 17:40 - Storage Hunters: Men at War 18:05 - Auction Hunters: Trading Places 18:35 - Auction Kings: Wrestling Belt; Temple Guardians 19:00 - How It’s Made 19:30 - How It’s Made 20:00 - What Happened Next?

20:30 - What Happened Next? 21:00 Mighty Ships: Jumbo Fairplayer 22:00 Mind Control Freaks: Over My Dead Body Show 22:30 - Mind Control Freaks: Doctor Doctor 23:00 - The Unexplained Files: Freaky Fires & Ghost Yacht.

Discovery World 07:15 - Chasing Classic Cars 07:40 Chasing Classic Cars 08:05 - Lost Ship of Venice 08:55 - North America 09:45 - Secrets of... 10:35 - I’m Alive 11:25 Extreme Machines 12:15 - Beyond Survival With Les Stroud 13:05 Chasing Classic Cars 13:30 - Chasing Classic Cars 13:55 - Hell on High Water 14:45 - Lost Ship of Venice 15:35 Secrets of... 16:25 - I’m Alive 17:20 The True Story 18:15 - Extreme Machines 19:10 - Beyond Survival With Les Stroud 20:05 - Chasing Classic Cars 20:30 - Chasing Classic Cars 21:00 - The True Story 21:55 Vampire Skeletons Mystery 22:50 - Jack the Ripper in America 23:45 - Pure Evel: American

07>00 08>30 09>00 09>30 12>00 12>45 14>00 14>05 15>45 16>00 16>05 16>45 18>00 18>05 18>30 19>00 19>30 19>50 20>40 21>10 22>40 22>45 24>00

Sport fuq il-Cable

Legend

Discovery Science 07:40 - How Tech Works 08:05 How It’s Made 08:30 - Penn & Teller Tell a Lie 09:20 - Sport Science 10:10 - Mega Builders 11:00 - MythBusters 11:50 - Body Invaders 12:40 - Creatures Inside Us 13:30 - How Tech Works 13:55 - How It’s Made 14:20 - Smash Lab 15:10 - Sport Science 16:00 - Mega Builders 16:50 - Stephen Hawking’s Universe 17:40 - Penn & Teller Tell a Lie 18:30 - The Science Of Fear And Lust 19:20 - Alien Mummies 20:10 MythBusters 21:00 - The Science Of Fear And Lust 21:50 - Alien Mummies 22:40 - Time Warp 23:30 - Penn & Teller Tell a Lie.

Fox Sports Europe 06:00 - NASCAR Race Hub 07:00 - Major League Baseball 09:30 - MLB Whiparound 10:30 - NASCAR Race Hub 11:30 - MLB 162 12:00 - PGA EuroPro Tour Golf 14:00 - Major League Baseball 16:30 - MLB Whiparound 17:30 - NASCAR Race Hub 18:30 - MLB 162 19:00 - Boxing 20:30 - Bass Fishing 21:30 - MLB Whiparound 22:30 - MLB Whiparound 23:30 - Boxing.

GO sports 1 09:00 - Barclays Premier League.

Week 11. Manchester Utd v Chelsea 11:00 - The Ligue 1 Show. Round 12 11:30 - ATP World Tour 500.

Swiss Indoors Basel. Final 14:30 Ligue 1. Round 11. Olympique

Lyonnais v Olympique de Marseille 16:30 - Premier League Match Pack.

Week 12 17:00 - Formula 1. USA Grand Prix, Austin. Practice 1 (live) 19:00 - UEFA Champions League.

Magazine Programme 09 19:30 ATP World Tour 500. Valencia Open 500. Highlights 20:30 Premier League Legends. Gianfranco Zola 21:00 - Formula 1. USA Grand Prix, Austin. Practice 2 (live) 22:45 - Premier League Preview.

Week 12 23:30 - European Rugby Champions Cup. Round 2. Castres Olympique v Leinster Rugby 01:30 - Netbusters. Week 11.

Rockna

NET News Klinika Telebejg[ Eli & I Telebejg[ Xift NET News (ikompii) Xift Telebejg[ NET News Big Time Malta Llejla NET News (ikompli) Malta Llejla Klinika News Feed NET News (ikompli) News Feed Flusek Bla Kondixin NET News (ikompli) Bla Kondixin NET News

– Radio 101, 19>00

Michael Bugeja se jkollu b[ala mistednin kelliema g[all-Malta Tattoo Expo, kelliema g[all-kun/erti t’ Strummin’ for Change, kif ukoll il-grupp No Lilies in Autumn (fir-ritratt). Dan il-grupp, il-;img[a ddoe[la se jag[mel id-debutt tieg[u fix-xena lokali permezz ta’ ]ew; kun/erti fil-Kavallier ta’ San :akbu.

GO sports 2 14:00 - ATP

Masters 1000. BNP Paribas Masters, Paris. Quarter Finals (live) 18:00 - Milan Channel 19:30 - ATP Masters 1000. BNP Paribas Masters, Paris. Quarter Finals (live) 23:30 - Milan Channel.

GO sports 3 20:30 - Ligue 1.

Round 12. AS Monaco v Stade de Reims (live) 22:30 - Inter Channel.

GO sports 4 20:35 - Guinness

Pro12. Round 7.

Leinster v Edinburgh (live) 22:35 - Juve Channel.

GO sports 7 07:00 - Serie

A. Round 9.

Fiorentina v Udinese 09:00 Premier League World #11 09:30 ATP World Tour 500. Valencia Open 500. Final 12:30 - Serie A. Round 9. Hellas Verona v Lazio 14:30 - PGA European Tour. BMW Masters. Day 2 19:30 - Premier League Preview. Week 12 20:00 European Rugby Challenge Cup. Round 2. Oyonnax v Gloucester Rugby 22:00 - Serie A -Round 9.

Atalanta v Napoli 00:00 - Formula 1. USA Grand Prix, Austin. Practice 1 02:00 - Barclays Premier League.

Week 11. Tottenham H v Newcastle Utd .

GO sports 8 09:00 - Serie

A. Round 9.

Fiorentina v Udinese 11:00 Premier League World #11 11:30 ATP World Tour 500. Valencia Open 500. Final 14:30 - Serie A. Round 9. Hellas Verona v Lazio 16:30 - PGA European Tour. BMW Masters. Day 2 21:30 - Premier League Preview. Week 12 22:00 European Rugby Challenge Cup. Round 2. Oyonnax v Gloucester Rugby 00:00 - Serie A -Round 9.

Atalanta v Napoli 02:00 - Formula 1. USA Grand Prix, Austin. Practice

.

www.maltarightnow.com

24

Il-Ġimgħa, 31 ta’ Ottubru, 2014

AVVIŻI PN

Il-Kelliema Ewlenin tal-PN Simon Busuttil simon.busuttil@teampn.org

Kap tal-Oppożizzjoni

Mario de Marco mario.demarco@teampn.org

Kelliem għall-Ekonomija, l-Investiment u l-Intrapriżi ż-Żgħar

Chris Said chris.said@teampn.org

Segretarju Ġenerali tal-Partit Nazzjonalista

Beppe Fenech Adami Kelliem għall-Ġustizzja beppe.fenechadami@teampn.org Ċensu Galea ċensu.galea@teampn.org David Agius david.agius@teampn.org

Fredrick Azzopardi fredrick.azzopardi@teampn.org

Deputat Speaker u Kelliem għall-Agrikultura u s-Sajd

Whip tal-Grupp Parlamentari u Kelliem għall-Gvern Lokali

Deputat Whip u Kelliem għas-Servizzi tas-Saħħa u l-Edukazzjoni f’Għawdex

Giovanna Debono Kelliema għal Għawdex giovanna.debono@teampn.org George Pullicino george.pullicino@teampn.org

Kelliem għall-Enerġija u l-Konservazzjoni tal-Ilma

Joe Cassar joe.cassar@teampn.org

Kelliem dwar l-Edukazzjoni

Tonio Fenech tonio.fenech@teampn.org

Jason Azzopardi jason.azzopardi@teampn.org Francis Zammit Dimech francis.zammitdimech @teampn.org

Kelliem għall-Finanzi

Kelliem għall-Intern u s-Sigurtà Nazzjonali Kelliem għall-Kultura u l-Komunikazzjoni

Carm Mifsud Bonnici Kelliem għall-Affarijiet Barranin carm.mifsudbonnici@teampn.org

Clyde Puli clyde.puli@teampn.org

Kelliem għall-Familja u s-Solidarjetà Soċjali

Robert Arrigo robert.arrigo@teampn.org

Kelliem għat-Turiżmu

Stephen Spiteri stephen.spiteri@teampn.org

Kelliem għall-Impjiegi u l-Persuni b’Diżabbiltà

Mario Galea mario.galea@teampn.org

Kelliem għall-Anzjani

Charlò Bonnici charlo.bonnici@teampn.org

Kelliem għall-Iżvilupp Soċjali, l-Ambjent u t-Tibdil fil-Klima

Michael Gonzi michael.gonzi@teampn.org

Kelliem għad-Drittijiet tal-Annimali

Antoine Borg antoine.borg@teampn.org

Kelliem għall-Presidenza tal-Unjoni Ewropea 2017 u l-Fondi Ewropej

Toni Bezzina toni.bezzina@teampn.org

Kelliem għat-Trasport u l-Infrastruttura

Claudette Buttigieg Kelliema għad-Djalogu Soċjali claudette.buttigieg@teampn.org u l-Libertajiet Ċivili Ryan Callus ryan.callus@teampn.org

Robert Cutajar robert.cutajar@teampn.org Kristy Debono kristy.debono@teampn.org

Albert Fenech albert.fenech@teampn.org

Claudio Grech claudio.grech@teampn.org

Kelliem għall-Ippjanar u s-Simplifikazzjoni tal-Proċessi Amministrattivi Kelliem għaż-Żgħażagħ u l-Isport

Kelliema għall-Kompetittività u t-Tkabbir Ekonomiku

Kelliem għar-Riċerka u l-Innovazzjoni Kelliem għas-Saħħa

Paula Mifsud Bonnici Kelliema għall-Kompetizzjoni paula.mifsudbonnici@teampn.org u d-Drittijiet tal-Konsumatur

Marthese Portelli Kelliema għall-Affarijiet Ewropej marthese.portelli@teampn.org

SERVIZZI TA’ CUSTOMER CARE MILL-KUMITATI SEZZJONALI PN IL-MELLIEĦA. Kull nhar ta’ Ħamis bejn il-5 p.m. u s-7 p.m. fl-Uffiċċju PN. Għal appuntament ċemplu 79990757.

SANTA VENERA. Kull nhar ta’ Ħamis bejn id-9:30am u nofsinhar se jkun hemm uffiċjal biex jiltaqa’ miegħek fl-Uffiċċju Dar il-Ħaddiem, Triq Fleur de Lys, Santa Venera. Tista’ tikkuntattjana wkoll billi ċċempel 21441438/21441682 jew tibgħat email fuq pnsantavenera@pn.org.mt.

ĦAL TARXIEN. Kull nhar ta’ Tnejn u l-Ġimgħa bejn il-5 p.m. u t-8 p.m. fl-Uffiċċju PN. Għal appuntament ċemplu 77771529, 79704491 jew 99262634.

AVVIŻI SOĊJALI ĊENSU GALEA u GRAZIELLA GALEA. Il-Ħbieb ta’ Ċensu Galea u Graziella Galea se jorganizzaw Buffet Dinner, illum il-Ġimgħa 31 ta’ Ottubru, fillukanda Seabank, l-Għadira.

Prezz 23 ewro li jinkludi buffett dinner, soft drinks, birra u nbid.

Tfal sa 12-il sena 12-il ewro.

Ibbukkja fuq 99470538 /99423149 jew fuq censugraziella@gmail.com .

IN-NAXXAR. Il-Kumitat Sezzjonali PN Naxxar se jorganizzaw Pasta Night fis-sala talkażin, illum il-Ġimgħa 31 ta’ Ottubru fit-8:30pm. Prezz 10 ewro. Biljetti mill-każin jew billi ċċemplu 79603401.

IS-SIĠĠIEWI. Il-Kumitat Sezzjonali PN Siġġiewi se jorganizza ikla fil-Każin tal-Partit, filPjazza tas-Siġġiewi b’risq ilproġett tal-binja tal-Każin illum il-Ġimgħa 31 ta’ Ottubru fis7pm. Prezz 10 ewro. Għal aktar dettalji ċemplu 79461207.

Ħ’ATTARD. Il-Kumitat Sezzjonali PN Ħ’Attard se jorganizza t-Tazza Indipendenza, kompetizzjoni tas-Subbuteo għal dawk kollha dilettanti nhar ilĦadd 2 ta’ Novembru f’FX Dingli Club, Main Street, Ħ’Attard fl-10am.

TONI BEZZINA. Il-Ħbieb ta’ Toni Bezzina se jorganizzaw diskussjoni politika bit-tema Semma’ Leħnek...dwar itTraffiku nhar it-Tnejn 3 ta’ Novembru fil-Każin tal-Partit Nazzjonalista fiż-Żurrieq fis7pm. Kulħadd mistieden jattendi.

CLYDE PULI. Il-Ħbieb ta’ Clyde Puli se jorganizzaw Coffee Morning nhar it-Tlieta, 4 ta’ Novembru fir-Razzett l-Antik, f’Ħal Qormi. Prezz 6 ewro.

Biljetti mingħand il-helpers jew ċemplu 21490643 jew 99579389.

TONI BEZZINA. Il-Ħbieb ta’ Toni Bezzina se jorganizzaw diskussjoni politika bit-tema Semma’ Leħnek...dwar itTraffiku nhar it-Tlieta 3 ta’ Novembru fil-Każin tal-Partit Nazzjonalista f’M’Xlokk fis7pm. Kulħadd mistieden jattendi.

ANTOINE BORG. Il-Ħbieb ta’ Antoine se jorganizzaw Coffee Morning nhar l-Erbgħa, 5 ta’ Novembru fid-9am, fil-Lukanda Alexandra, f’San Ġiljan.

Bookings billi ċċemplu 79092845 jew mingħand il-helpers tas-soltu.

IS-SWIEQI. Il-Kumitat Sezzjonali tas-Swieqi se jorganizza Buffet Breakfast nhar lErbgħa, 5 ta’ Novembru filLukanda Bella Vista, il-Qawra.

Prezz 11-il ewro u t-trasport se jkun provdut fit-8:30am. Għall-

biljetti ċemplu 79845867 jew 99837585.

BORMLA. Il-Kumitat Sezzjonali PN Bormla se jorganizza Konferenza Politika filKażin tal-Partit nhar il-Ħadd, 9 ta’ Novembru fl-10:30am. Jitkellmu Charlot Cassar, kandidat għallelezzjoni ġenerali, id-deputati Toni Bezzina u Stephen Spiteri kif ukoll il-Viċi Kap tal-Partit Nazzjonalista għall-Affarijiet talParlament Mario de Marco.

Kulħadd mistieden jattendi.

TONI BEZZINA. Il-Ħbieb ta’ Toni Bezzina se jorganizzaw diskussjoni politika bit-tema Semma’ Leħnek...dwar itTraffiku nhar it-Tnejn 10 ta’ Novembru fil-Każin tal-Partit Nazzjonalista fl-Imqabba fis7pm. Kulħadd mistieden jattendi.

MARIO DE MARCO. IlĦbieb ta’ Mario de Marco se jorganizzaw Coffee Morning nhar it-Tlieta, 11 ta’ Novembru fit8:30am fl-Imperial Hotel, TasSliema. Tluq bil-privates millpostijiet tas-soltu. Biljetti 6 ewro.

Għall-biljetti ċemplu 21247049/99450902/21223911.

TONI BEZZINA. Il-Ħbieb ta’ Toni Bezzina se jorganizzaw Coffee Morning nhar l-Erbgħa, 12 ta’Novembru f’Ferretti Restaurant, Birżebbuġa. Prezz 5 ewro inkluż ittrasport. L-attività tibda fid9:30am. Trasport jitlaq fid-8:45am.

www.maltarightnow.com

Il-:img[a, 31 ta’ Ottubru 2014

TISLIBA

TA{BIL IL-MO{{ U TAG{RIF 1

2

5

25 3

4

Rapport tat-temp

6

7

UV INDEX

8

6

9

10

11

IT-TEMP Pjuttost imsa[[ab bil-[albiet tax-xita li jistg[u jkun bir-rag[ad f'xi waqtiet u kultant jsir ftit imsa[[ab b'waqtiet xemxin VI}IBBILTÀ Tajba minbarra fix-xita IR-RI{ [afif g[al moderat mill-Grigal u bil-buffuri tar-ri[ waqt il-maltempati BA{AR [afif li jsir [afif g[al moderat IMBATT Ftit li xejn TEMPERATURA L-og[la 21˚C XITA F’dawn l-a[[ar 24 sieg[a 0.1mm Xita mill-1 ta’ Settembru 0.4mm IX-XEMX titla’ fis-06.22 u tin]el fil-17.09

Il-[amest ijiem li ;ejjin 12

13

14

15

16

17

Mimdudin> 5. Il-fil tal-ilsien (5) 6. I]g[ar mid-daqs (5) 7. Im;iba tajba (5) 10. Sin/erità (5) 11. {ajra, kilba (5) 12. Ni]]el fir-re;istru (5) 14. Ikkommetta dnub (5) 16. Skomunika (5) 17. :emg[a kbira ta’ nies (5) 18. Ma [aduhiex fil-qasir it-triq (5).

18

Weqfin> 1. Tosserva (6) 2. Tajba, il-forn, ‘chips’, maxx jew ‘jacket’ (6) 3. Tittanta (6) 4. Wera (6) 8. Piloti (5) 9. Hawn min ja[bi idu biex ma j[allashiex?

(5) 12. Ix-xjenza naturali dwar it-tag[lim tal-elementi organi/i (6) 13. Jittajru fuq il-bjut (6) 14. Im]ejna bid-dehen (6) 15. Ikla ]g[ira, snakk (6)

Soluzzjoni tat-Tisliba tal-biera[ Mimdudin> 5. Eredi; 6. Abbli; 7. Dwett; 10. Qbi]t; 11. Komun; 12. Qfief; 14. Torri; 16. {arab; 17. Sa[[a; 18. Blata.

Weqfin> 1. Berquq; 2. Biswit; 3. Martek; 4. Biljun; 8. Vi/in; 9. {mira; 12. Qasqsu; 13. Ftakar; 14. Trajbu; 15. Inqrat.

Sudoku : qieg[ed fil-kaxxi vojta n-numri mill-1 sad-9 f’kull linja orizzontali u vertikali tal-kwadru l-kbir. Kull numru g[andu jidher darba biss f’kull linja u f’kull kwadru ]g[ir ta’ tliet kaxxi bi tlieta.

Fa/li

Soluzzjoni Sudoku

IL-:IMG{A L-og[la 21˚C L-inqas 14˚C

IS-SIBT L-og[la 21˚C L-inqas 14˚C

IL-{ADD L-og[la 21˚C L-inqas 15˚C

IT-TNEJN L-og[la 21˚C L-inqas 15˚C

IT-TLIETA L-og[la 21˚C L-inqas 16˚C

UV

UV

UV

UV

UV

4

3

3

3

3

Temperaturi fi bliet barranin It-temperatura u t-temp f’dawn l-ibliet kapitali (f’nofsinhar [in ta’ Malta) lbiera[ kienet: Malta 22˚C xemxi, Al;eri 27˚C xemxi, Amsterdam 14˚C imsa[[ab, Ateni 20˚C xemxi, Li]bona 21˚C xemxi, Berlin 10˚ imsa[[ab, Brussell 15˚C imsa[[ab, il-Kajr 26˚C ftit imsa[[ab, Dublin 16˚C imsa[[ab, Kopen[agen 11˚C imsa[[ab, Frankfurt 13˚C imsa[[ab, Milan 14˚C xemxi, Istanbul 13˚C xita, Londra 17˚C imsa[[ab, Madrid 22˚C xemxi, Moska 7˚C ftit imsa[[ab, Pari;i 19˚C imsa[[ab, Bar/ellona 23˚C ftit imsa[[ab, Ruma 20˚C xemxi, Tel Aviv 26˚C imsa[[ab, Tripli NA, Tune] 23˚C imsa[[ab, Vjenna 5˚C imsa[[ab, Zurich 13˚C imsa[[ab, Munich 11˚C imsa[[ab, St. Petersburg 9˚C xemxi

Tag[rif JAG{LQU SNINHOM ILLUM

Roy Schembri Adami (77 sena) patologu; Mary Anne Scerri (71 sena) attri/i u eks kap ta’ skola tal-Gvern; Carmel Grixti (66 sena) kirurgu; Harry Borg (65 sena) artist u disinjatur fost o[rajn ta’ xi bolol; Gejtu Mercieca ( 65 sena) eks trejdunjonista; Patrick Sammut (46 sena) kittieb u g[alliem; Carmen Borg (45 sena) kantanta; Marc Spiteri (41 sena) attur; Mary Ann Cauchi (30 sena) li fl-2006 in[atret Kap E]ekuttiv talKunsill Malti g[all-Arti u lKultura; Tyrone Grima (38 sena) Direttur ta’ Theatrencore, kittieb u g[alliem tad-drama u tal-Fran/i]; Malcolm Galea (35 sena) attur, kittieb ta’ xog[lijiet g[all-palk u pre]entatur; John Bonello (34 sena) avukat, kien Segretarju Internazzjonali talPartit Nazzjonalista; Alan Tabone (33 sena) footballer.

VU?I MISJUNARJA L-edizzjoni tal-lum tal-programm Vu/i Missjunarja (Radju Marija, 21:00) se jkollu b[ala protagonist lil Fr Paul Aquilina, :i]wita li g[al numru ta’ snin [adem fl-Indja fost it-tribù tasSantals. Fost o[rajn hu [a [sieb i/-?entru li l-:i]witi bnew f’Torai biex hemm jit[ejjew ilkatekisti.

Jippre]entaw Frank Cassar u Helena Sammut. Il-programm ikollu ripetizzjoni t-Tlieta fis-06:00. ?INEFORUM U WIRJA Illum il-:img[a, 31 ta’ Ottubru u g[ada s-Sibt, l-1 ta’ Novembru fi/-?entru Animaz-

zjoni u Kommunikazzjoni (?AK) fi Triq S.Sommier, f’Ta’ Paris, Birkirkara fis-19:30 se jsir cineforum bil-film Russu tal-1966 Andrei Rublev, li g[andu re;ija ta’ Andrei Tarkovsky. Il-film hu wie[ed bijografiku peress li Rublev kien pittur u g[ex tabil[aqq. Il-film kellu jinqasam fuq jumejn min[abba li hu twil mhux [a]in, 3 sig[at u 26 minuta. Intant flistess post, se tkun qed issir wirja ta’ ikoni Griegi, bil-[inijiet tal-ftu[ huma llum bejn id09:oo u s-13:00 u bejn l-16:00 u s-19:00, l-istess [inijiet g[ada sSibt, filwaqt li l-{add se tkun miftu[a bejn id-09:00 u s-18:00.

TA{DITA

Illum fis-19:00 fil-Ka]in tasSo/jetà Filarmonika La Valette se ssir ta[dita pubblika dwar listorja tal-istess so/jetà minn Tonio Borg, Din hi parti millattivitajiet li qed isiru flokka]joni tal-140 sena minn meta twaqqfet is-So/jetà.

www.maltarightnow.com

26

Il-Ġimgħa, 31 ta’ Ottubru, 2014

KLASSIFIKATI

AVVIŻI

Tiswijiet fil-pront u fil-post TA’ fridges, freezers, washing machines, tumble dryers u dehumidifiers, eċċ. B’sitt xhur garanzija fuq il-parts u labour. Bl-irħas prezzijiet.

Stima b’xejn minn qabel.

Spare parts għal kull tip ta’ appliances. Ċemplu 21371559, 27371559, 21493285, 79884497 jew 99472570. Servizz fil-pront.

Tiswijiet TA’ magni tal-ħjata. Għal service u tiswijiet fil-pront.

Ċemplu 99422268 21416705.

jew

PROPRJETÀ GĦALL-BEJGĦ

Il-Ħamrun GARAXX jew store, 115-il pied tul u 24 pied wisa’, bilbitħa, dawl, ilma u toilet.

Bil-permess Class B. Ċemplu 77200983.

Paola MAISONETTE arjuż ħafna f’area kwieta b’żewġ kmamar tas-sodda, salott, kċina, kamra tal-banju u bitħa. Ċemplu 99428000.

www.maltarightnow.com

27

Il-Ġimgħa, 31 ta’ Ottubru, 2014

SPORT

TIĠRIJIET TAŻ-ŻWIEMEL

Jispikkaw tliet finali ta’ Condition Races Kenneth Vella

Il-35 programm tas-sena li se jsir illejla fil-korsa tal-Marsa se jinkludi fost l-oħrajn tliet finali ta’ Condition Races għal żwiemel millklassijiet Silver, Bronze u Copper fuq distanza qasira ta’ 2140m. Illaqgha tal-lejla se tikkonsisti minn tmien tiġrijiet tat-trott.

Fil-finali Silver li se tibda fid9.30pm se nsibu 12–il żiemel. Minn dawn għandhom jibdew ferm kwotati Rio Du Gers (Noel Baldacchino), Quo De Clerlande (Charles Camilleri), All American Class (David Ellul) u Rapnou Des Picanes li jkun misjuq minn hu David, Michael Ellul. Dawn kollha gejjin minn suċċess fl-aħħar ħarġa tagħhom.

Tnax–il żiemel ieħor se jipparteċipaw fil-finali Bronze li tibda fid-8.40pm. Din ukoll għandha tkun finali bilanċjata b’attanzjoni speċjali tingħata lil Sweep The Floor (Michael Ellul), Meadow Dancer (Noel Baldacchino) u Quero Des Erablais (Samuel Galea) li wkoll għaddejjin minn forma tajba.

L-aħħar finali ta’ Condition Race għal lejla tkun miftuħa għal żwiemel mill-klassi Copper. Din se tkun kontestata minn 10 żwiemel u fiha jibda favorit wieħed miż-żewġ żwiemel li ħareġ rebbieħ f’waħda mill-heats bi preparazzjoni għal din il-finali. Dan huma lĠermaniż Hotchemin li jkun misjuq mill-Għawdxi Warren Spiteri.

Hi ħasra li r-rebbieħ tal-heat l-oħra ta’ din il-kompetizzjoni, il-Franċiż Lorenz De Noyelles, se jkun nieqes illejla wara li miet ftit tal-

jiem ilu. Din il-finali tibda fit7.50pm.

Il-programm tal-lejla se jinkludi wkoll tiġrija normali tal-klassi Premier li fiha se jipparteċipaw biss disa’ żwiemel, fosthom tliet debuttanti, żewġ dwieb Żvediżi Nova Kebell u Carmen Sund u lFranciz Pactole De L’Iton. Lewwel tiġrija, riservata għal żwiemel tal-klassi Bronze, tibda fis-7pm.

Tbassir.

I Tiġrija. Klassi Bronze. Dist – 2140m. Win – Miskos Abies. Place – Nobel Pasmarick, Snubbelduns.

II Tiġrija. Klassi Silver. Dist – 2140m. Win – Stefan Sufflor. Place – Poete De La Sarthe, Janitor.

III Tiġrija. Finali Condition Race Klassi Copper. Dist – 2140m. Win – Hotchemin. Place – Haskovis, Punch EM. IV Tiġrija. Klassi Gold. Dist – 2140m. Win – Pile Ou Face. Place – Pepone Du Castelet, Princ Gaillard.

V Tiġrija. Finali Condition Race Klassi Bronze. Dist – 2140m. Win – Sweep The Floor. Place – Quero Des Erablais, Meadow Dancer.

VI Tiġrija. Klassi Premier. Dist – 2140m. Win – Charm Hammering.

Place – Wee Catch Diamond, Utah Hornline.

VII Tiġrija. Finali Condition Race Klassi Silver. Dist – 2140m. Win – Quo De Clerlande. Place – All American Class, Rapnou Des Picanes.

VIII Tiġrija. Klassi Gold. Dist – 2140m. Win – Qurieux Du

Ponchet. Place – Cowboy Party, Quioco Dry.

WARA L-LAQGĦA TAL-KUNSILL TAL-MFA

Hamilton se jipprova jirbaħ il-GP tal-Istati Uniti għat-tieni darba fil-karriera tiegħu biex joqrob aktar lejn ir-rebħ tat-titlu

FORMULA 1

Hamilton ifittex il-ħames rebħa konsekuttiva u t-tieni waħda fl-Istati Uniti

Illum jibdew il-provi liberi għall-Grand Prix tal-Istati Uniti u l-lider u sewwieq tal-Mercedes Lewis Hamilton se jkun qed ifittex il-ħames rebħa konsekuttiva biex ikompli jersaq lejn ir-rebħ tat-titlu.

Hamilton beda jikseb rebħa wara l-oħra mill-Grand Prix tal-Italja biex b’hekk, fil-21 ta’ Settembru kien rebaħ f’Singapore biex tela’ jokkupa l-ewwel post tal-klassifika.

Is-sewwieq Ingliż kompla jkabbar il-vantaġġ tiegħu fuq sieħbu Nico Rosberg b’rebħiet fil-Ġappun u fir-Russja. Il-vantaġġ li għandu Hamilton bħalissa fuq Rosberg hu dak ta’

17-il punt. Jekk Hamilton jirbaħ nhar il-Ħadd li ġej u Rosberg jirbaħ l-aħħar żewġ Grand Prix (Brażil u Abu Dhabi) b’Hamilton warajh fittieni post, l-Ingliż jirbaħ ittitlu. Jekk iseħħ hekk Hamilton jispiċċa b’total ta’ 370 punt filwaqt li Rosberg ikollu tliet punti inqas minnu.

Jekk Hamilton jirbaħ fl-Istati Uniti, jispiċċa t-tielet fil-Brażil u t-tieni f’Abu Dhabi u Rosberg jirbaħ fil-Brażil u f ’Abu Dhabi, iż-żewġ sewwieqa jispiċċaw bl-istess ammont ta’ punti (367) imma jkun Hamilton li jirbaħ it-titlu għax ikun rebaħ aktar tiġrijiet.

Ta min jiftakar li fl-aħħar GP ta’ Abu Dhabi se jingħataw punti doppji.

Din se tkun it-tielet darba flistorja li se jkun qed isir f’Texas u sena ilu t-tellieqa intrebħet minn Sebastian Vettel li kien beda mill-pole position.

Fil-Grand Prix inawgurali flIstati Uniti, fl-2012 kien fil-fatt Hamilton li rebaħ it-tellieqa meta kien għadu mal-McLaren.

Strateġija tajba f’dan il-GP hi li kemm jista’ jkun sewwieq jevita li jagħmel ħafna pitstops.

Fit-tellieqa ta’ sena ilu l-ewwel 12-il sewwieq li spiċċaw it-tellieqa kienu daħlu darba biss filgaraxx.

F’kummenti li ta l-President tal-MFA Norman Darmanin Demajo qal, “Irridu nedukaw lil min jaqbeż fil-grawnd. Ara taħsbu li s-soluzzjoni biex jonqos ilġlied fil-grawnds hi li ngħollu lfence li tifred lis-sapporters millpitch. Fil-grawnd hemm ilPulizija li jagħmlu xogħolhom.

Jekk ir-referees ma jridux jirreffjaw, ma jirreffjawx. Imma li żgur hu li kieku jien nibgħat referee jirreffja fl-Ingilterra, fejn m’hemm l-ebda barriera tifred lis-sapporters, ninsab ċert li dan imur jirreffja.”

Demajo temm jgħid li jixtieq li l-futbol Malti jasal f’sitwazzjoni fejn lanqas ikun hemm bżonn fence jew barrieri fil-futur.

Mark Ellul sospiż sentejn Il-plejer ta’ Għaxaq Mark Ellul ġie sospiż sentejn minn kull attività relatata mal-futbol.

Dan wara li fil-bidu tal-istaġun kien instab pożittiv għad-doping.

Is-Segretarju Ġenerali talMFA Bjorn Vassallo qal li issa bdew anke jsiru testijiet għaddoping anke fil-livell tal-Youths u fil-kampjonat tan-nisa.

Intant, il-membru tal-Kumitat ta’ Santa Venera Lightnings Johann Vella tilef l-appell tiegħu kontra s-sospensjoni ta’ sena minn kull kompetizzjoni uffiċjali tal-futbol. B’din id-deċiżjoni Vella issa ma jistax jattendi lan-

qas għal-laqgħat tal-Kunsill talMFA peress li dan hu membru tal-kunsill.

Johann Vella kien ingħata din is-sospensjoni għaliex fil-logħba kontra Attard kien imbutta plejer wara li allegatament dan offendieh. Fl-appell tiegħu, Vella kien sejjaħ tliet xhieda li madankollu ma attendewx. Ilmembri tal-Kunsill tkellmu dwar din l-inġustizzja u qalu li hemm bżonn tittieħed azzjoni.

Fil-Kunsill tal-MFA inqalgħet id-diskussjoni li s-sospensjoni ta’ Vella hi waħda severa, bilPresident tal-MFA javża lillmembri tal-Kumitati li jridu jkunu responsabbli mill-azzjonijiet tagħhom.

Jirriżenjaw sitt membri ta’ Żurrieq FC

Matthew Mamo Sitt membri tal-Kumitat ta’ Żurrieq F.C. irriżenjaw mill-karigi tagħhom u għalhekk il-kumitat tal-klabb ġie xolt għaliex ilKumitat m’għadx għandu l-minimu rikjest ta’ membri fil-kumitat. Dan ġie żvelat waqt ilLaqgħa tal-Kunsill tal-MFA li saret nhar l-Erbgħa.

Il-membri tal-kumitat irreżenjaw en bloc wara li kien irreżenja l-President. Ir-raġuni għaliex irreżenjaw dawn il-persuni millKumitat m’hix waħda magħrufa iżda dan il-ġurnal jista’ jikkonferma li l-aġir ma sarx bi ġlied jew diżgwid.

Fid-dawl ta’ din is-sitwazzjoni, Żurrieq se jlaqqgħu Laqgħa

Ġenerali Annwali fit-2 ta’ Novembru biex il-Kumitat jerġa’ jitwaqqaf mill-ġdid. Jidher li uħud mill-membri li irreżenjaw se jerġgħu jitfgħu l-kandidatura tagħhom.

Uffiċjali tal-Pulizija għallogħob tal-youths L-MFA se tkun qed issejjaħ luffiċjali tal-Pulizija biex jattendu għal-logħob kollha li fadal f’dan l-istaġun tal-youths ta’ Gżira United, Imtarfa F.C. u Xgħajra Tornados. Dan wara li fl-aħħar logħbiet inqalgħu argumenti u ġlied fil-partiti rispettivi ta’ dawn il-klabbs. L-ispejjeż tal-pulizija se jkunu qed jinġarru mill-istess tliet klabbs imsemmija.

www.maltarightnow.com

28

Il-Ġimgħa, 31 ta’ Ottubru, 2014

SPORT

Kit Symons maħtur kowċ ta’ Fulham FUTBOL INGLIŻ

Fulham ħabbru li ħatru lil Kit Symons bħala l-kowċ il-ġdid tal-klabb. Symons kien diġa’ qed imexxi lit-tim fuq bażi temporanja wara li tkeċċa Felix Magath f’nofs Settembru.

Minn meta Symons ħa post Magath Fulham kisbu erba’ rebħiet u m’għadhomx malaħħar tliet timijiet fil-klassifika.

F’kummenti li ta s-sid ta’ Fulham Shahid Khan dan qal li m’għandu l-ebda dubju li Symons hu l-persuna ġusta biex tmexxi lill-klabb u fakkar f’kemm Symons kien jaħdem għall-klabb, anke meta dan kien plejer bejn l-1998 u l2001. Symons iffirma kuntratt ta’ sena u nofs u jibda l-avventura bħala kowċ uffiċjali ta’ Fulham nhar is-Sibt li ġej meta Fulham jilagħbu barra minn darhom kontra Wigan.

Ferdinand sospiż tliet partiti L-eks difensur internazzjonali Ingliż u plejer ta’ QPR Rio Ferdinand ġie sospiż tliet partiti u immultat is-somma ta’ 25 elf lira sterlina minħabba kummenti mhux xierqa li għadda fil-konfront ta’ partitarju fuq l-Internet.

Ferdinand kien qed iwieġeb lil xi partitarju li kiteb fuq il-profil elettroniku ta’ Ferdinand u qallu li QPR għandhom bżonn difensur tajjeb għax qed isofru diversi gowls.

QPR għandhom l-għażla li jappellaw mid-deċiżjoni imma jekk l-appell ma jintlaqax Ferdinand, eks plejer ta’ Man Utd, se jitlef il-partiti kontra Chelsea, Man City u Newcastle. Minn meta Ferdinand ingħaqad ma’ QPR dan lagħab seba’ darbiet ma’ QPR. Ta min jiftakar li ftit talġimgħat ilu Ferdinad żvela li fi

tmiem l-istaġun x’aktarx se jirtira mill-futbol imma qal li se jibqa’ involut fil-logħba.

Carroll lura għat-taħriġ L-attakkant ta’ West Ham Utd Andy Carroll irrotorna għattaħriġ. Carroll kien weġġa’ serjament l-għaksa fil-pre-season u minn dakinhar ‘l hawn ma lagħabx partita. “Kuntent ħafna li fl-aħħar nista’ nerġa’ nibda nittħarreġ ma’ sħabi. Kien żmien diffiċli għalija, speċjalment meta bdejt nara lil sħabu jilagħbu kull nhar ta’ Sibt. Nittama li mhux biss nirkupra tajjeb imma li nkun ta’ għajnuna għat-tim,” qal Carroll.

Dan l-istaġun West Ham Utd issorprendew u wara disa’ partiti qegħdin fir-raba’ post. Carroll qal li hu u sħabu se jagħmlu minn kollox biex it-tim jikkwalifika għall-Ewropa.

ASMK

Ikompli l-kampjonat tal-Autocross u jibda dak tal-Motocross Nhar il-Ħadd 2 ta’ Novembru 2014 l-‘Assoċjazzjoni Sport Muturi u Karozzi’ se torganizza attivita oħra fil-Kumpless Sportiv tagħha f’Ta’Qali. Dawn it-tiġrijiet se jkunu parti millKampjonat Nazzjonali.

Filwaqt li se jkompli l-kampjonat tal-Autocross se jingħata bidu għal dak tal-Motocross. Ta min jinnota li fit-tieni attività talAutocross se tibda l-klassi ġdida ‘Autocross Standard’.

Dan kollu se jibda fl-10am

b’quddiesa li ssir kull sena fixxahar ta Novembru. It-tiġrijiet jibdew fil-11am Intant, il-Ħadd 9 ta’ Novembru l-ASMK se torganizza it-tieni attivita bil-Muturi Enduro li se ssir fil-kumpless tal-ASMK f’Ta’Qali. Din se tkun ideali wkoll għal dawk li għadhom jibdew jipprattikaw dan li sport.

Nhar it-23 ta’ Novembru se tiġi organizzata wkoll it-tieni attivita bil-Muturi Trials fil-Barriera talBallut fin-Naxxar.

Cinquemani lura f’Malta Matul din il-ħimgha l-ASMK reġgħet ġabet f’Malta l-espert tekniku tal-bini tal-korsa talMotocross, Angelo Cinquemani li bena ċ-ċirkwit tal-Motocross mill-ġdid f’Jannar ta’ din is-sena mistenni jibqa’ Malta matul din il-ġimgħa biex, flimkien massewwieqa jkompli jara x’hemm bżonn isir.

Għal iktar dettalji wieħed jista jżur is-sit elettroniku www.asmk.org.mt.

Gareth Bale

EURO 2016

Wales fiduċjużi li Bale se jilħaq jirkupra L-assistant kowċ ta’ Wales Osian Roberts u l-kowċ ta’ Real Madrid Carlo Ancelotti u huma fiduċjużi li l-winger Gareth Bale se jirritorna għal logħob filġimgħat li ġejjin. Bale ilu ma jilgħab dawn l-aħħar erba’ partiti ma’ Real, inkluż il-logħba mitlufa bi skor ta’ 3-1 kontra r-rivali Barcelona minħabba injury.

Madankollu f’kummenti li ta Roberts, assistent ta’ Wales dan qal, “Qed nittamaw li Bale ikun f’sikktu fil-ġimgħat li ġejjin.”

Fis-16 ta’ Novembru Wales jilagħbu kontra l-Belġju f’logħba diffiċli mir-rawnd ta’ kwalifikazzjoni għall-Euro 2016.

Bale tilef anke l-logħba ta’ tard l-Erbgħa filgħaxija bejn Real Madrid u Cornella, logħba mitTazza tar-Re. Minn naħa tiegħu Ancelotti qal li hu fiduċjuż li Bale se jkun f’sikktu għal logħba ta’ ġimgħa oħra fil-Bernabeu kontra

Liverpoool.

Fil-logħba f’Anfield, logħba li Real rebħu 3-0, Bale ma kienx lagħab.

Din il-ġimgħa Bale ġie nominat fost 23 plejers għar-rebħ talunur tal-Ballun tad-Deheb.

Barra minn hekk, xahar ilu Bale rebaħ l-unur tal-aqwa plejer ta’ Wales għar-raba’ darba fil-karriera tiegħu.

Filwaqt li Bale lagħab flaħħar żewġ logbħiet ta’ Wales fir-rawnd ta’ kwalifikazzjoni għall-Euro 2016, Wales kellhom lil Joe Allen ta’ Liverpool u Aaron Ramsey neqsin minħabba injury. Minn dakinhar ‘l hawn dawn it-tnejn irritornaw għattaħriġ mat-timijiet rispettivi tagħhom u Roberts qal li din hi aħbar mill-aqwa għat-tim.

Wales bħalissa qegħdin filquċċata ta’ grupp B b’seba’ punti filwaqt li l-Belġju għandhom erbgħa imma b’logħba inqas.

LOKALI

Inter Club Malta jirbħu turnament b’risq il-karità

Fi tmiem il-ġimgħa Inter Club Malta rebħu turnament tal-5-aside, turnament li sar biex jinġabru fondi għal L-Istrina.

Dan it-turnament, li kien organizzat minn Julian Holland sar fil-Kumpless Sportiv ta’ Luxol u fih ħadu sehem numru ta’ Supporters’ Clubs Maltin fosthom Roma Club Malta 1973, Liverpool Supporters Club

Malta, Manchester United Supporters Club Malta u Bayern München Fan Club.

Fil-finali l-partitarji ta’ Inter ħarġu rebbieħa fuq dawk ta’ Man Utd. Fi tmiem it-turnament Julian Holland irringrazzja lill kull min ipparteċipa f’dan it-turnament li sar b’risq il-karità kif ukoll lil uffiċjali,lil Eurosport u lil St Andrew.

www.maltarightnow.com

SPORT

Pellegrini inkwetat bil-logħob ta’ Man City CAPITAL ONE CUP

Il-manager ta’ Manchester City qal li hu inkwetat billogħob li qed juri t-tim tiegħu.Pellegrini qal dan wara li t-tim tiegħu safa eliminat milLeague Cup b’telfa ta’ 2-0 kontra Newcastle fl-Etihad Stadium.

B’hekk, City issa ma jistgħux jiddefendu t-tazza li rebħu flistaġun li għadda. Din bla dubju kienet telfa xejn mistennija meta wieħed iqis li Newcastle qegħdin fl-14-il post talPremiership. Minbarra t-telfa jista’ jagħti l-każ li City se jkollhom jgħaddu mingħajr il-playmaker David Silva li weġġa’ filbidu tal-logħba.

“Irridu nsolvu din il-problema malajr kemm jista’ jkun u nhar il-Ħadd li ġej se nkun qed nistenna reazzjoni minn naħa talplejers. Mhux qed nilagħbu tajjeb u qed nara li l-plejers m’humiex kunfidenti minn dak li qed jagħmlu. Il-problema hi li minbarra li qed naqilgħu ħafna gowls qed infallu diversi ċansijiet ukoll,” qal Pellegrini.

Din kienet it-tieni telfa għal

City fi spazju ta’ ftit jiem wara li fi tmiem il-ġimgħa tilfu 2-1 kontra West Ham Utd. Barra minn hekk, ftit jiem qabel il-logħba kontra West Ham City kienu ġew miżmuma draw 2-2 kontra CSKA Moscow fiċ-Champions League. Issa nhar il-Ħadd City jmisshom jilagħbu kontra rrivali Man Utd. Minn naħa tiegħu l-manager ta’ Newcastle Alan Pardew qal li jittama li issa, la darba t-tim kiseb din ir-rebħa, l-partitarji jħallu lill-plejers jaħdmu u mhux ikomplu jitfgħu pressjoni fuqhom kif ukoll fuqu stess. Fil-bidu tal-istaġun kienu ħafna dawk li ikkritikaw bl-aħrax lil Pardew. “Din kienet rebħa għall-partitarji.

Irrid inserrħilhom rashom li jien naf x’qed nagħmel, anke jekk forsi l-affarijiet ma ġewx kif xtaqna. Issa rridu nkomplu nuru dan it-tip ta’ logħob,” qal Pardew.

Nhar is-Sibt Newcastle jmisshom jilagħbu f’darhom kontra Liverpool.

Tispikka Newcastle v Tottenahm Tard l-Erbgħa filgħaxija ittellgħu l-poloz tal-fażi tal-kwarti talfinali tal-League Cup u bla dubju l-aktar logħba li tispikka se tkun dik bejn Newcastle u Tottenham.

Newcastle jittamaw li jkomplu minn fejn ħallew kontra t-tim li elimina lil Brighton. Liverpool, wara li eliminaw lil Swansea flaħħar, m’għandhomx ifallu meta jilagħbu barra minn darhom kontra Bournemouth. Chelsea, li wkoll rebħu b’awto gowl flaħħar, issa jmisshom jilagħbu kontra Derby.

Southampton, tim li dan listaġun qed jimpressjona mhux ftit fil-kampjonat, jilagħb kontra Sheffield United.

Il-logħob se jintlagħab filġimgħa li tibda fil-15 ta’ Diċembru.

Il-polza: Tottenham vs Newcastle Derby vs Chelsea Bournemouth vs Liverpool Sheffield United vs Southampton

Il-manager ta’ Man City Manuel Pellegrini inkwetat bil-logħob tat-tim tiegħu

Ritorn fix-xena internazzjonali għal Esther Azzopardi Ir-referee tal-FIFA Esther Azzopardi se tkun qed tagħmel ritorn fix-xena internazzjonali.

Dan wara li l-UEFA appuntatha biex tikkontrolla l-ewwel leg talfażi tal-aħħar 16 taċ-Champions League tan-nisa bejn Brondby IF tad-Danimarka u Gintra Universitetas tal-Litwanja. Din il-logħba se tintlagħab fid-9 ta’

It-tim Bormliż li spiċċa l-ħames fl-Europa League

Bormla jtemmu fil-ħames post SUBBUTEO – EUROPA LEAGUE

Dan l-aħħar il-klabb tasSubbuteo ta’ Bormla spiċċa filħames post minn 16-il tim li ħadu sehem fl-Europa League, kompetizzjoni li saret filBelġju. Il-Bormliżi spiċċaw fit-tieni post fil-fażi tal-gruppi.

Huma bdew l-impenji f’din ilkompetizzjoni b’telfa ta’ 2-1 kontra Rolligans iżda irkupraw tajjeb u għelbu lil Dortmund 3-

29

Il-Ġimgħa, 31 ta’ Ottubru, 2014

1. Fit-tielet logħba t-tim Malti rebaħ 2-1 fuq Rain u b’hekk kiseb post fil-kwarti tal-finali.

Bormla sfaw eliminati kontra t-tim Awstrijakk ta’ Mattersburg, it-tim li eventwalment rebaħ il-kompetizzjoni. Wara li ġew eliminati Bormla lagħbu żewġ partiti oħra fejn l-ewwel rebħu 2-1 kontra l-Griegi ta’ Pablodores

Grecos u fil-logħba għallħames u s-sitt post rebħu blistess skor kontra Verviers talBelġju. Minn kemm ilhom jieħdu sehem f’din il-kompetizzjoni, dan kien l-aqwa riżultat li qatt kisbu Bormla. It-im kien kompost minn Josef Camilleri , Mauro Camilleri ,Ġorġ Ebejer ,Giannis Sioutis u Vincent Gayuax.

Novembru fid-Danimarka fis1pm. Jgħinu lil Esther Azzopardi se jkun hemm l-assistant referees tal-FIFA Sian Massey talIngilterra u Angela Kyriakou ta’ Ċipru. Hilda McDermott talIrlanda se tkun l-Osservatur talUEFA filwaqt li d-Delegat talpartita se tkun ir-Russa Elena Kobak.

www.maltarightnow.com

31

Il-Ġimgħa, 31 ta’ Ottubru, 2014

SPORT

Żewġ partiti ferm diffiċli għal Malta RUGBY

It-tim nazzjonali Malti għandu żewġ partiti ferm diffiċli fi spazju ta’ ġimgħa u bħalissa jinsab bl-aħħar preparamenti filjiem ta’ qabel l-ewwel logħba.

Għada l-Maltin jilagħbu f’Kordin kontra l-Kroazja filwaqt li nhar is-Sibt 8 ta’ Novembru l-Maltin jilagħbu filbelt ta’ Praga kontra rRepubblika Ċeka. Dawn iż-żewġ partiti huma partiti ta’ Diviżjoni 2A tal-Kampjonati Ewropej.

F’kummenti li ta l-kowċ nazzjonali Damian Neill waqt konferenza tal-aħbarijiet dan qal li dawn iż-żewġ impenji se jkunu aktar diffiċli mis-soltu minħabba li l-plejers lokali għadhom m’humiex fl-aqwa kundizzjoni fiżika minħabba li l-istaġun ma tantx ilu li beda. Neill qal li lkompetizzjoni għall-postijiet fliskwadra hi kbira u l-plejers barranin qed juru logħob mill-aqwa.

Il-Maltin se jkunu qed jittamaw li jirbħu biex jittamaw li jkunu promossi fl-ogħla diviżjoni Ewropea. Sena ilu lMaltin kellhom ċans ikunu promossi imma sfortunatament ma kinux konsisteni biżżejjed biex dan iseħħ.

Minn naħa tagħhom il-Kroati se jkunu qed ifittxu li jpattuha għat-telfa li kienu sofrew sena ilu kontra l-Maltin bi skor ta’ 3718. Minkejja din it-telfa, ħarsa lejn l-istatistika turi li fil-konfronti bejn Malta u l-Kroazja, lKroati kisbu aktar rebħiet. Minn

FUTBOL

disa’ konfronti bejn iż-żewġ timijiet, il-Kroazja rebħu ħamsa u Malta rebħu erbgħa.

Fl-iskwadra tiegħu l-kowċ Neill inkluda plejers żagħżagħ Maltin bħal ma huma Aaron Borg, Ryan Borg, Kaine Dimech u Julian Galea. Għall-ewwel darba, minħabba raġunijiet finanzjarji, il-kamp ta’ taħriġ sar f’Malta stess.

Wara l-logħba tas-Sibt li ġej, il-Maltin imorru fi Praga biex jaffrontaw lir-Repubblika Ċeka, tim mimili bi plejers professjonali li ħafna minnhom jilagħbu f’kampjonati diffiċli, bħal ma hu dak ta’ Franza. Bla dubju din il-partita se tati indikazzjoni ċara ta’ fejn jinsab it-tim Malti bħala livell. Dan listaġun it-tim Malti se jilgħab erba’ partiti filwaqt li fl-istaġun li ġej jilgħab il-kumplament ta’ logħob li jkun fadal. Fis-17 ta’ April Malta tilgħab kontra lIżrael u fl-20 ta’ April tilgħab kontra l-Iżvizzera.

L-iskwadra finali ta’ 30 plejer għaż-żewġ partiti ta’ Neill hi: DanielApsee (Bridgend Athletic), Rhodri Apsee (Bridgend Athletic), Jack Basher (Gosport and Fareham), Rodrick Borg (Swieqi Overseas), Aaron Borg (Falcons) Ryan Borg (Falcons), Calvin Briffa (Sliema Stompers), Dominic Busuttil (Barry), Clayton Cassar (Swieqi Overseas) , Dragan Cerketa

It-tim nazzjonali Malti li fi spazju ta’ ġimgħa se jilgħab żewġ partiti diffiċli kontra l-Kroazja u kontra r-Repubblika Ċeka

(Sliema Stompers), Marvin Cordle (Bridgend Athletic), Joseph Cutajar (Kavallieri), Mark Davey (Tunbridge Wells RFC), Thomas Davey (Bromley/University of South Wales), Luke Debattista (Sliema Stompers), Darren Deguara

(Bridgend Athletic), Kaine Dimech (Medway), John Ellul (Sliema Stompers), Julian Galea (Falcons), Daniel Holliday (Sliema Stompers), Rob Holloway (Sedgley Park) Thomas Holloway (Waterloo), James Kirk (Hull RUFC), Kyle

Mason (RoyalNavy), James Morris (Rhiwbina RFC), James O’Brien (Waterloo), Toby Quarendon (Stade Montois), Christian Schranz (Sliema Stompers), Vince Stivala (Swieqi Overseas) u Luke Watts (Morley RFC).

BASKETBALL

Man Utd jilħqu ftehim ma’ Monaco dwar Falcao Samuel

Rapporti fil-midja Ingliża qed jgħidu li Manchester Utd laħqu ftehim ma’ Monaco biex

jakkwistaw b’mod permanenti lill-attakkant Radamel Falcao. IrRed Devils se jħallsu s-somma

Barcelona rebħu s-Super Cup ta’ Katalnju meta għelbu lil Espanyol bil-penalties

ta’ 56 miljun ewro biex il-plejer li bħalissa qed jilgħab magħhom b’self, jibqa’ magħhom.

Qabel ma beda dan l-istaġun, Man Utd ħallsu s-somma ta’ tmien miljun ewro biex akkwistaw lil Falcao b’self. Lattakkant Kolombjan għandu salarju ta’ madwar tliet mitt elf lira sterlina fil-ġimgħa. S’issa leks plejer ta’ Porto u Atletico Madrid skurja gowl biss f’ħames partiti fil-kampjonat. Fi tmiem ilġimgħa Falcao ma lagħabx kontra Chelsea f’partita li intemmet 1-1 minħabba injury.

SIMEONE – Il-kowċ ta’ Atletico Madrid Diego Simeone qal li ma jkunx sorpriż jekk f’Jannar jew fis-sajf li ġej ikun hemm xi plejers titulari li jħallu lill-klabb. Fl-istaġun li għadda Atletico rebħu l-kampjonat u plejers bħal ma huma Diego Costa, Thibaut Courtois u Filipe Luis ħallew il-klabb.

“Ma kontx sorpriż li telqu ħafna plejers u ma nkunx sorpriż jekk jerġa’ jiġri l-istess fil-futur.

Meta plejer ikun irid jagħmel progress ifittex klabb ġdid. Hawn min ma jaqbilx u jgħid li l-plejers ma kienx leali imma jien meta jkolli tim ġdid nimmotiva ruħi,” qal Simeone.

BARCELONA – Tard lErbgħa filgħaxija Barcelona rebħu s-Super Cup ta’ Katalunja meta għelbu lil Espanyol 4-2 blgħoti tal-penalties wara li l-logħba kienet intemmet fi draw ta’ 11. Din ir-rebħa ta’ Barcelona waslet ftit jiem wara li tilfu l-‘El Clasico’ fi tmiem il-ġimgħa kontra Real Madrid. Fil-logħba kontra Espanyol Pique fetaħ l-iskor għal Barcelona wara li irċieva mingħand Suarez u Arbilla ġab id-draw. Meta l-logħba marret għall-għoti tal-penalties kien Ivan Rakitic li skurja l-penalty deċiżiv.

Deguara jmur Tuneż

Il-Malti Samuel Deguara ingħaqad mal-klabb ta’ Stade Nabeulien. Dan il-klabb jilagħab fl-ogħla diviżjoni ta’ Tuneż. Flistaġun li għadda Deguara kien qed jilgħab fl-Italja sakemm irritorna Malta u temm l-istaġun ma’ Luxol. Ma’ Stade Nabeulien hemm diversi plejers rinomati fosthom Mohamed Hedidane, Nizar Knoua u Anis Hedidane.

Dawn it-tlieta kollha jilagħbu mat-tim nazzjonali ta’ Tuneż.

Intant Darryl Josh Jackson, plejer li jilgħab mat-tim nazzjonali Malti ingħaqad mat-tim Taljan ta’ Rosseto Sharks.

Jackson, plejer ta’ 29 sena li lagħab mat-tim ta’ Brindisi fisSerie A mistenni jiddebutta ma’ Rosseto nhar il-Ħadd li ġej kontra Remer Treviglio.

www.maltarightnow.com

32

Il-Ġimgħa, 31 ta’ Ottubru, 2014

LOKALI

Tfajliet Ċiniżi mibjugħa għal skop ta’ sess jew kumpanija u biex iseftru u jagħmluha ta’ carers mal-anzjani IN-NAZZJON TKOMPLI TINVESTIGA T-TRAFFIKAR UMAN TA’ ASJATIĊI LEJN MALTA

Fl-investigazzjonijiet li l-Pulizija qed jagħmlu fuq l-allegat sfruttament ta’ Asjatiċi li jiġu Malta biex jaħdmu fil-fabbrika Leisure Clothing, għandhom jaraw fejn jinsabu numru ta’ tfajliet Ċiniżi li qegħdin litteralment jinbiegħu lil terzi persuni għal skopijiet differenti.

In-Nazzjon għandha f’idejha fatti dwar il-bejgħ ta’ dawn it-tfajliet Ċiniżi u għand min jinsabu.

Rapport investigattiv minn Joe Mikallef

Matul is-snin li għaddew, sallum, jirriżulta li numru ta’ tfajliet Asjatiċi, l-aktar Ċiniżi, litteralment inbiegħu lil terzi persuni għal skopijiet u funzjonijiet differenti.

In-Nazzjon illum tista’ tiżvela kif tfajliet Ċiniżi nbiegħu lil terzi persuni għal skop ta’ kumpanija għax jgħixu waħidhom. Nistgħu niżvelaw ukoll kif tfajliet minn dawn inxtraw għal skop li jservu lil min xtrahom, anki għal raġuni ta’ sess.

Barra minn hekk, kien hemm tfajliet oħra Ċiniżi li nxtraw jew inkrew għal skopijiet ta’ għajnuna fid-djar – biex jagħmluha ta’ sefturi. Oħrajn inxtraw jew inkrew biex jieħdu ħsieb persuni anzjani u jagħmluha ta’ carers.

Is-sorsi li tkellmu ma’ InNazzjon fissru li l-abbużi f’dan ir-rigward ilhom għaddejjin mhux ħażin u qed jissoktaw sallum bir-riżultat li dawn it-tfajliet, oriġinarjament miġjuba Malta biex jaħdmu fl-industrija tat-tes-

suti, spiċċaw jaħdmu f’oqsma oħrajn.

Dawn l-Asjatiċi jippreferu li jkollhom ħajja aktar eċċitanti u mhux daqstant stressanti, kif ikollhom jgħaddu minnha waqt ġurnata xogħol fil-fabbrika tattessuti.

Dawn is-sorsi fissru li jafu tajjeb kif l-Asjatiċi fil-fabbrika Leisure Clothing jibdew il-ġurnata tax-xogħol tagħhom kmieni filgħodu u jibqgħu għaddejjin jaħdmu sa tard filgħaxija, ħafna drabi bis-Sibtijiet u l-Ħdud ukoll u bi ftit mistrieħ biss. Din hi ħajja iebsa ħafna, aktar u aktar meta fi tmiem ix-xahar dawn jingħataw bħala ħlas ftit għexieren ta’ ewro.

Għalhekk hi ta’ attrazzjoni għal dawn it-tfajliet li jkollhom lopportunità li jmorru ma’ terzi, jagħmlu xogħol ieħor differenti u forsi aktar interessanti u bit-tama wkoll li jkunu rispettati aktar.

L-opportunitajiet f’dan ir-rigward mhumiex daqstant spissi, iżda In-Nazzjon għandha informazzjoni kif, pereżempju, tfajla minnhom inxtrat mingħand individwu partikolari li għandu kon-

nessjonijiet indiretti mal-Leisure Clothing biex iddur bih u għal skopijiet ta’ sess.

Nifhmu li darba minnhom din it-tfajla weġġgħet serjament waqt li kienet qed tagħmel xi xogħol fid-dar fejn tgħix. Is-sid tagħha qabadha u ħadha fil-fab-

telaq ’il barra mill-bini tal-fabbrika u ħalla lil din it-tfajla muġugħa hemmhekk.

Każ ieħor hu ta’ tfajla oħra li nxtrat jew inkriet minn eksħaddiem li kien jokkupa kariga għolja fil-kumpanija, iżda li llum irtira mix-xogħol.

brika Leisure Clothing u tkellem mal-persuna li magħha ftiehem dwar ix-xiri tagħha, u talbu biex jagħtih il-flus meħtieġa biex lil din it-tfajla seta’ jeħodha l-Isptar St. James għall-kura li kellha bżonn. Madankollu, dan ma qabilx li jagħmel dan għax, irraġuna, li l-flus kellu joħroġhom min kien xtara lil din it-tfajla Ċiniża.

Fid-dawl ta’ dan, dan ir-raġel

U tfajla oħra nxtrat, jew inkriet mill-familja ta’ eks-Ministru, li kien jokkupa kariga importanti wkoll fl-Unjoni Ewropea, biex tagħmilha ta’ carer fil-familja u wkoll biex tagħmel xogħol ta’ seftura.

Omm dan l-individwu, u ħutu oħrajn li kważi kollha għandhom il-familja tagħhom, illum daħlet sew fiż-żmien, u trid l-għajnuna biex tkun tista’ tfendi, u bla

In-Nazzjon illum qed tiżvela każi xokkanti ta’ tfajliet minn dawn li spiċċaw inxtraw jew inkrew biex jagħmlu xogħol ieħor għand nies differenti, b’dettalji dwar kif qed jiġu trattati

dubju ta’ xejn id-daqqa t’id ta’ din it-tfajla Ċiniża tagħmel differenza fid-dar.

Għandna f’idejna aktar każi ta’ tfajliet oħrajn Asjatiċi li jinsabu ma’ familji jew irġiel oħra.

Nifhmu li fil-parti l-kbira dawn lAsjatiċi għandhom kundizzjonijiet ta’ xogħol – sigħat, pressjoni, ikel u affarijiet oħra – ferm aħjar milli kieku jaħdmu fil-fabbrika tat-tessuti. Flimkien ma’ dan kollu, jibqa’ numru ta’ tfajliet Asjatiċi li llum jaħdmu f’industriji oħra, fosthom fi kċejjen ta’ ristoranti u stabbilimenti tal-ikel li joffru ikel Ċiniż u Asjatiku.

Ara wkoll paġna 2 għal aktar reazzjonijiet minn unjins u għaqdiet għall-każ tal-isfruttament fil-fabbrika Leisure Clothing.