govare.kakon (3)

Page 9

‫بؤخزمةتى طةلةكةى خستؤتة كار و‬ ‫لةبوارة هةمةجؤرةكانى نوسيندا شوكَين‬ ‫ثةنجةى ديارة‪ ،‬مامؤستاى بةِركَيزمان‬ ‫لةطؤظارى سينةماوشانؤ‪ ،‬لةذمارة)‪(2‬ى‬ ‫‪1988‬لثةِرة)‪(45‬نوسينةكةى‬ ‫حوزةيرانى‬ ‫جةلى زادة‬ ‫دوين‬ ‫بةناونيشانى )مةلى طةورة(هونةرى‬ ‫هةرضةندةِرؤشنبيرى‬ ‫يويستيةكى‬ ‫نةتةوةىبة ث كَ‬ ‫شانؤى‬ ‫نةتةوةيةكى‬ ‫كورد‬ ‫الىكفاية(ى‬ ‫و)فروض‬ ‫ذكَيردةست و زكَور دواكةوتوو بووةو هيض‬ ‫مسعود محمد‬ ‫داناوة‪،‬لةسةرزووبانى كاك‬ ‫يةكطرتووى‬ ‫لتكَيىكى‬ ‫كاتكَي ك خكَوى لةو كَ‬ ‫كؤيسنجق‬ ‫يت‪):‬لةقوتابخانةى‬ ‫دةكَل كَ‬ ‫لوى‬ ‫هةردةم شا كَ‬ ‫سةربةستدا نةديووةو‬ ‫نمايشىكراوة‪،‬و‬ ‫شانؤطةرييكَوكردن و زوكَلم‬ ‫لض‬ ‫دووضيرؤكىشةرى قة كَ‬ ‫داطيركردن و‬ ‫لى)‬ ‫ثاك(كةلةسا كَ‬ ‫دامةن‬ ‫يةكةميانو )كوضى‬ ‫يةكجار‬ ‫نةخوكَيندةوارى‬ ‫هةذارى و‬ ‫زكَوردارى‬ ‫دووةميش‬ ‫يشىكةشىكراوة‪،‬‬ ‫‪ (1930‬ث كَ‬ ‫لم لةوكاتةشدا ناوناوة‬ ‫يشانيان كردووة‪ ،‬بة كَ‬ ‫ثةر كَ‬ ‫يشىكةش‬ ‫ ل ث كَ كَ‬ ‫بووبكَ‬ ‫دووسا‬ ‫رؤن(كةدواى يةك‬ ‫)ني ِ‬ ‫)‪3‬‬ ‫ى‪ ،‬نركةى‬ ‫كوردستان‬ ‫لةهةر( سوضكَيىكى‬ ‫مةردايةتىلدانى‬ ‫ئةمةية‪ ،‬سةرهة كَ‬ ‫راستيةكةى‬ ‫كرا(كَي ك‪ِ .،‬‬ ‫قارةمانكَي ك‪،‬‬ ‫كردةوةى‬ ‫دلكَير‬ ‫يتةوة‬ ‫كَ‬ ‫ِ‬ ‫ر‬ ‫دةطة‬ ‫كؤية‬ ‫شانؤى‬ ‫هونةرى‬ ‫سةركردةيةك‪ِ ،‬راثةرينى هكَوزكَي ك‪ ،‬ضينكَي ك يان‬ ‫‪،(1930‬‬ ‫ساكَلى)‬ ‫زانايةك‪ ،‬نةك‬ ‫بؤبةهارى)‪(1931‬‬ ‫شاعيركَي ك‪،‬‬ ‫دةنطى‬ ‫بيروباوةِرى‬ ‫ين‬ ‫كَ‬ ‫داو‬ ‫)كوضى‬ ‫كةشانؤطةرىدواكةوتووى زكَورلكَيىكراويان‬ ‫طةلى كوردى‬ ‫(نمايشىكراوة‪،‬‬ ‫‪1930‬‬ ‫لى)‬ ‫ثاك(لةسا كَ‬ ‫)‪(4‬‬ ‫هةروةها بوونةتة‬ ‫وتةوة‪،‬‬ ‫وشياركرد كَ‬ ‫ه كَ‬ ‫(‬ ‫‪1938‬‬ ‫)‬ ‫لى‬ ‫كَ‬ ‫لةسا‬ ‫شانؤطةرية‬ ‫بةكَلىكوئةم‬ ‫سةرضاوةى بزووتنةوةى ِرزطارى خوازى‪ ،‬بة‬ ‫)يةكةم‬ ‫نؤبةرةى‬ ‫يوذوويى ئةو‬ ‫نمايشىكراوةو وئاواتى م كَ‬ ‫ثكَيى ثكَيويست‬ ‫كوردمان‪ .‬كؤيةبوو‪،‬‬ ‫نةتةوى ناوةندى‬ ‫كارى(قوتابخانةى‬ ‫سةردةمةى‬ ‫يىكى دةره كَ‬ ‫ئامادةكردن و‬ ‫ينانى‪:‬عةلىكورد‬ ‫كاروانى ِركَوذطارى‬ ‫شكَوِرةسوار كَ‬ ‫ئةكتةرةكانيش بريتى‬ ‫موزةفةربووة‪،‬‬ ‫نةتةوةكةمان و‬ ‫شةوةزةنطى‬ ‫لةقكَوناغكَيىكى‬ ‫لى‬ ‫كَ‬ ‫رؤ‬ ‫ِ‬ ‫لة‬ ‫جان‬ ‫زاهيرنورى‬‫بوونة لة‪:‬‬ ‫لةباوةشى‪ِ1‬رذكَيمكَيىكى دةرةبةطى بكَوطةنداو‬ ‫لشادى‬ ‫كَ‬ ‫د‬‫‪2‬‬ ‫ين)دامةن(ثاك‪.‬‬ ‫كَ‬ ‫داو‬ ‫كوضىكَوِرة سوارة لة بنةماكَلةيةكى ناودارو‬ ‫ئةو ش‬ ‫ناميق‬‫كارةكةر‪.‬‬ ‫رؤكَلى‬ ‫رةسولى‬ ‫ثةروةر‪3 ،‬وةك‬ ‫زانست‬ ‫لة ِو‬ ‫ثةروةر‬ ‫ِكورد‬ ‫ثرشنطدار‪-‬‬ ‫يرةيةكىتؤفيق‪5 .‬‬ ‫عبدولىكريم‬‫‪4‬‬ ‫يزى‪.‬‬ ‫كَ‬ ‫عبدولحةو‬ ‫ضرايةكى ِرووناك و ئةست كَ‬ ‫بةهجةت‪-7 .‬‬ ‫ئاسمانى‪ -‬كامي ل‬ ‫عومةرحبيب ‪6 .‬‬ ‫درةوشايةوةو‬ ‫كوردستاندا‬ ‫لةئاسكَوى‬ ‫شوان‪.‬‬ ‫لى‬ ‫كَ‬ ‫رؤ‬ ‫ِ‬ ‫لة‬ ‫هؤرمز‬ ‫جةمي ل‬ ‫حةقى‬ ‫طيانى كورد ثةروةرى و‬ ‫بةهةست و‬ ‫طةورة)مةلموحةمةدى‬ ‫مةلى‬ ‫مخابن‬ ‫نةك تةنيا هةزاران كةسى‬ ‫وظايةتى‬ ‫مر كَ‬ ‫كؤضى‬ ‫‪(1943‬‬ ‫لةساكَلى )‬ ‫لةخةوىزادة(‬ ‫جةلى‬ ‫هكَوشيار‬ ‫نةطبةتى دا‬ ‫نةزانين و‬ ‫خزمةتكَيىكى‬ ‫دواى‬ ‫دوايى‬ ‫لوى‬ ‫ئةوةىطةنج و‬ ‫هةزاران‬ ‫كرد‪،‬بةكَلىكو‬ ‫وتةوة‪،‬‬ ‫كرد كَ‬ ‫نةتةوةكةى طةياند‪،‬‬ ‫و‬ ‫بةطة ل‬ ‫طةورةى‬ ‫ميللةتةكةشى بةسكَوزى شيعرة‬ ‫شاعيرو‬ ‫رةوس‪،‬‬ ‫ضى كَوةك‪:‬فرياد ِ‬ ‫وش و‬ ‫يناوةتة ج كَ‬ ‫وذطارييةكانيةوة ه كَ‬ ‫ثِرئام‬ ‫ئوستادى‬ ‫ئاينى‪،‬‬ ‫زاناى‬ ‫مامؤستاو‬ ‫بيرمةند‪ ،‬ثكَيشىكةوتن و ميللةت ثةروةريةوة‬ ‫خرؤشى‬ ‫وشاعيرىو‬ ‫دادوةرو قازى‬ ‫رةسوارةكؤية‪،‬‬ ‫)دارولعيلمى(‬ ‫زاناى بليمةت‬ ‫ئةوشؤ ِ‬ ‫كةرةوة‪،‬‬ ‫يةكاليى‬ ‫بِرياردةرو‬ ‫كوردثةروةرى ثكَيشىكةوتن خواز‪ ،‬خوالكَيخكَوش‬ ‫كؤيى‬ ‫قادرى‬ ‫لةحاجى‬ ‫هةرطيزناشتوانم‬ ‫مةل‬ ‫حاجى‬ ‫كوِرى‬ ‫موحةمةدى كؤيى‬ ‫بوو مةل‬ ‫كةفةرموويةتى‪):‬بةغةيرى‬ ‫عةبدولىكَيكَبكَلكَيم‪،‬‬ ‫زياترى ث‬ ‫جةليزادةى ناودار بة)مةلى‬ ‫بناغةى‬ ‫جةدى‬ ‫ى تةنيا‬ ‫يهةدانا‪-‬لةكوردستان كَ‬ ‫يوةك كَمةلى طةورة وةنةب‬ ‫طةورة(ئ كَبوو‪.‬‬ ‫دانا(‬ ‫عيلمى‬ ‫شاعيركَيىكى طةورةى نيشتمان ثةروةرى‬ ‫يادت‬ ‫لةطيانت بكَيت‬ ‫سلو‬ ‫هةزاران‬ ‫بةس‪،‬وبةكَلىكو‬ ‫ىو‬ ‫وى بووب كَ‬ ‫سةردةمى خ كَ‬ ‫رلةنوور‪.‬‬ ‫ِ‬ ‫ث‬ ‫رت‬ ‫ِ‬ ‫طؤ‬ ‫بةخكَيرو‬ ‫زانايةكى بليمةت و مركَوظكَيىكى مةزن و‬ ‫سةرضاوةكان‬ ‫لتى‬ ‫تكَيىكؤشةركَيىكى ثكَيشىكةوتن خوازى ككَومة كَ‬ ‫وطةشةسةندنى‬ ‫سةرهة كَ‬ ‫مكَيوذووى‬‫‪1‬‬ ‫لدان طيانى و بيرو‬ ‫هةست و‬ ‫كةهةردةم‬ ‫بوو‪،‬‬ ‫جةواد‬ ‫لىكى‪2007‬‬ ‫درامالةكؤية‪،‬ثةرتوك‪،‬‬ ‫شانؤو‬ ‫كوردستان‬ ‫لنى خة كَ‬ ‫وشى لةلى ككَومة كَ‬ ‫ه كَ‬ ‫‪25،26‬ئ(كَيش و ئازارى‬ ‫حةمةدبةط‪ ،‬ل)لةطة كَ‬ ‫ ل‬ ‫بووةو هةميشة‬ ‫سينةماوشانؤ‪،‬ذمارة)‬ ‫طؤظارى‬‫‪2‬‬ ‫دواكةوتن و هةذارى نةتةوةكةى‬ ‫ديلييةتى و‬ ‫طةورة‬ ‫مةلى‬ ‫‪1988‬‬ ‫(حوزةيرانى‬ ‫‪2‬‬ ‫ذياوةو بةدركَيوذايى ذيانى باسى ئةو واقيعة‬ ‫رؤشنبيرى‬ ‫يويستيةكى ِ‬ ‫شانؤى‬ ‫كردوة‪.‬‬ ‫بةث كَكوردةوارى‬ ‫ومةكَلى‬ ‫هونةرىلةى ك كَ‬ ‫تفت و تا كَ‬ ‫مةغديد‬ ‫الىكفاية(داناوة‪،‬نوسينى‬ ‫و)فروض‬ ‫رةنطدانةوةيةكى‬ ‫لبةستةكانى كت ومت ِ‬ ‫هة كَ‬ ‫‪43‬‬ ‫حاجى‪ ،‬ل‬ ‫سةردةمةى طةلى كوردمانة نةك تةنيا‬ ‫ئةو‬ ‫ذمارة‬ ‫‪-3‬هةمان‬ ‫لةتكَي)ِرايى‬ ‫سةرضاوةىبطرة‬ ‫لةكوردستانى خواروودا‪،‬‬ ‫طةورة ‪45‬‬ ‫حاجى ل‬ ‫شانؤ‪،‬مةغديد‬ ‫‪2‬‬ ‫ناوى‬ ‫مةلى‬ ‫(سينةماو طةورةشدا‪،‬‬ ‫كوردستانى‬ ‫(ى‬ ‫‪1‬‬ ‫ذمارة)‬ ‫سةرضاوةى‬ ‫هةمان‬‫‪4‬‬ ‫)موحةمةد كوِرى مةل عةبدولى كوِرى مةل‬ ‫لدان‬ ‫كَ‬ ‫سةرهة‬ ‫يوذووى‬ ‫كَ‬ ‫م‬ ‫سةرةوة‪،‬‬ ‫ئةسعةد(ة‪ ،‬دايىكى ناوى )عائشة(ية كوضى‬ ‫درامالةكؤية‪ ،‬ل‬ ‫شانؤو‬ ‫وطةشةسةندنى‬ ‫يزيية‪ ،‬لةبنةماكَلةيةكى‬ ‫حةو كَ‬ ‫حاجى بىكراغاى‬ ‫‪27‬‬ ‫كوردثةروةرو زانيارى خوازو زانست ثةروةرة‬ ‫ ل خةريىكى‬ ‫ى سةد سا كَ‬ ‫كةبةدركَيوذايى س كَ‬ ‫*جةوادحمدبةط كَ سالح‬ ‫يندةوارين لةكوردستاندا‪.‬‬ ‫الوكردنةوةى خو‬ ‫ب كَ‬ ‫‪-‬لةساكَلى ‪ 1946‬لةكؤية لةداي ك بووة‬

‫مةلى طةورة و‪ِ.......‬رةوتى ثكَيش كةوتن خوازى‬

‫‪9‬‬

‫حاجى قادرى ككَويى لة ئةستةمبكَولةوة ئةم ثارضة‬ ‫شيعرةى بكَوحاجى مةل عةبدولى جةلى زادة‬ ‫ى‪-:‬‬ ‫ناردووة و دةكَل كَ‬ ‫بة غةيرى جةدى ئ كَيوة ك كَيهة دانا‬ ‫لة كوردستا ن بناغةى عيلمى دان ا‬ ‫ئةم زاتة طةورةية )كة ناسراوة بة مةلى طةورة(‬ ‫لةساكَلى ‪1293‬ككَوضى بةرامبةر ساكَلى ‪1876‬زايينى‬ ‫لةشارى ككَوية هاتكَوتة دنياوة لةتةمةنى ثكَينج ساكَلى‬ ‫دايىكى ككَوضى دوايى دةكات لةتةمةنى حةوت‬ ‫ساكَلييةوة دةستى كردوة بةخوكَيندن‪ ،‬دةورى‬ ‫فةقكَييةتى زوو بةسةر بردووةو لةتةمةنى )‪(14‬‬ ‫ساكَليدا لى باوكى دةخوكَينكَيت‪.‬لةتةمةنى )‪(18‬‬ ‫ى‪ .‬كة‬ ‫ى وةردةطر كَ‬ ‫ساكَليدا ئيجازةى زانستى ل كَ‬ ‫باوكى لةساكَلى ‪ 1908‬زايينى كؤضى دوايى دةكات‬ ‫نازناوى سةركَوكى زانايانى )رئيس العلماء(‬ ‫ى ئيتر لةوة بة دواوة بة)مةلى‬ ‫وةردةطر كَ‬ ‫طةورة(لة هةموو كوردستاندا ناوبراوةو ناسراوة‬ ‫هةروةها ِرؤذانة بةشكَيوةيةكى بةردةوام‬ ‫لةهةردوو مزطةوتى طةورةو حاجى‬ ‫مةلئةسعةدى جةليزادة بةضِرى دةرسى بةو‬ ‫خوكَيندكارانة طوتووة كةلةهةموو ليةكى‬ ‫كوردستان ِروويان لةكؤية كردووة‪ ،‬لةساكَلى‬ ‫‪1916‬دا بووة بةئةندامى ئةنجومةنى )وليةت(‬ ‫لةشارى موص ل‪ ،‬لةساكَلى ‪ 1913‬لةسةر داواى‬ ‫مةلى طةورة يةكةمين قوتابخانة لةشارى ككَوية‬ ‫كراوةتةوة لةسةرخواست و ِروولكَينانى لةدةوكَلةت‪.‬‬ ‫هةروةها لة ساكَلى ‪1912‬زايينى دةبكَيتة موفتى‬ ‫شارى كؤية‪ ،‬وة لةساكَلى ‪ 1919‬زايينى دةبكَيتة‬ ‫)قازى ككَوية( لة دادطاى ككَوية‪ ،‬وة لةساكَلى‬ ‫ى بةئةندام‬ ‫‪1924‬زايينى هةكَلدةبوذكَيردر كَ‬ ‫لةئةنجومةنى دامةزراندنى عيراق)المجليس‬ ‫التأسيس العراقى(وةلةوكاتةوة كة لة ئةنجومةن‬ ‫دابووة بةهةموو توانايةكى يةوة ماف و‬ ‫بةرذةوةندى نةتةوايةتى كوردى دلكَيرانة خستكَوتة‬ ‫بةرضاوان و ئةنداكَمىكى كارامةو لكَيهاتوو ديار بووة‪.‬‬ ‫دواى ئةندامكَيتى لة ئةنجومةنى دامةزراندن‬ ‫لةبةغدا كة ماوةكةى شةش مانط بووة هةر‬ ‫بةثلةى قازيةتى )دادوةرى(ماوةتةوة تا ساكَلى‬ ‫‪1928‬ى زايينى‪ ،‬ئينجا دواى ئةم ساكَلة بةيةكجارى‬ ‫وازى لةفةرمانى ميرى هكَيناوةو هةموو ساتةكانى‬ ‫خكَوى بؤ كتكَيب دانان و دةرس طوتنةوة و‬ ‫خوكَيندنةوةو شيعر تةرخان كردووة‪) ،‬مةلى‬ ‫طةورة(لة ناخى دةرونيةوة بكَو هكَوشيار‬ ‫كردنةوةى نةوةى كوردى نوستوو هاوارى دةكردو‬ ‫بيرى لةِركَيطاى ِرزطاربونيان دةكردةوة لةضنط‬ ‫ذكَيردةستى و هةذارى و نةخوكَيندةوارى‪ ،‬مةلى‬ ‫طةورة بؤ كورد بووةو بكَو كورد ذياوةو تكَيىككَوشان و‬ ‫ ل خكَويا‬ ‫ئاخ و غةمى ميللةتى طةلى كوردى لةطة كَ‬ ‫بردكَوتة ذكَير خاك بة دكَلسكَوزى و غةمخكَورى ذيانى‬ ‫تفت و تاكَلى ككَومةكَلى كوردةوارى بووة‪ ،‬وة ض‬ ‫خكَوشييةكى دنياى بكَوخكَوى نةويستووة‪ ،‬وةك‬ ‫ى‪-:‬‬ ‫دةبينين لةم شيعرة دةكَل كَ‬ ‫) من يةخةى خ كَوم لة ب كَوية دادةدرم‬ ‫ئ كَيوة نابن بة هيض من دةمرم‬ ‫ى من كةيفى ضيم بة دنيا ب كَ‬ ‫ى‬ ‫دةب كَ‬

‫ى(‬ ‫قةومى من وا رةزي ل و رةسوا ب كَ‬ ‫وة هةميشة هةر ضرثاندوويةتى لة‬ ‫ى‪-:‬‬ ‫طوكَيى ركَوكَلةكانى كوردو دةكَل كَ‬ ‫بة قةولى جاهيالن خ كَوتان‬ ‫مةط كَورن‬ ‫ى بش كَورن‬ ‫ ل لة دنياي كَ‬ ‫بة ضاوى د كَ‬ ‫بؤيةدةتوانين بلكَيين كةوا مةلى طةورة‬ ‫تةواوكةرى بيرى حاجى قادر بووة‪،‬‬ ‫مةلى طةورة هةميشة بة ميللةتى كورد‬ ‫ى هةكَلداوةتةوة‪،‬‬ ‫شانازى كردووة خكَوى ث كَ‬ ‫وة زياتر لة تورك و عةجةم ئةمةى‬ ‫ئةنجام داوة‪ ،‬وةك لة شيعركَيىكيدا‬ ‫ى‪-:‬‬ ‫دةفةرمو كَ‬ ‫) ميللةت كَيىكة لة قةومى تور ك و‬ ‫عةجةم‬ ‫صاحيبى حةزم و رةزم و بةزم و‬ ‫كةرةم(‬ ‫مةلى طةورة سةبارةت بة كةركوك و‬ ‫نةوتى كةركوك بة شيعر هةكَلويستى‬ ‫خكَوى ئاشىكرا كردووة لةكاتكَي ك دا كة‬ ‫هيض حزبكَيىكى سياسى كورد ِراى خكَوى‬ ‫لة بارةى ِركَيىكىكةوتنةكةى نةوت لة‬ ‫بةروارى ‪ 9/3/1937‬دةرنةبِريوة‪ ،‬ئةوة‬ ‫بؤمان دةردةخا كة مةلى طةورة‬ ‫لم‬ ‫مركَوظكَيىكى لكَيهاتوو مةزنى كورد بوة بة كَ‬ ‫لة ِرؤذطاركَيىكى تاريىكى كورددا ذياوة‪.‬‬ ‫) ئةى كاكى نةفامى طةوج ى م ل‬ ‫هو ِر‬ ‫بنوا ِرة لة دةورى بابة طو ِر طو ِر‬

‫ذمارة ‪ ،3‬حوزةيرانى‬ ‫‪2009‬‬


Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.