14. Dunglish
tekst Malini Witlox illustratie Bas van der Schot
Are joe tokking to me? Gehoord tijdens een college Accounting op de Tilburgse universiteit. “And there you can see the .. *stilte* .. forgot what ‘omzet’ is in English.” Studenten: “Turnover!” Prof: “Oh”.
H
et voorbeeld is illustratief voor het niveau van het Engels tijdens sommige colleges. Deze hoogleraar is niet de enige die zijn studenten om hulp vraagt. Studenten klagen wat af over steenkolenengels. Een docent kreeg de lachers op zijn hand door ‘semen’ (sperma) te zeggen, toen hij ‘seamen’ (matrozen) bedoelde - al was ‘sailors’ hier beter geweest.
Veelgemaakte fouten * Spreekwoorden. ‘There comes the monkey out of the sleeve’ (de aap komt uit de mouw) is fout. ‘The pot calling the kettle black’ (pot verwijt de ketel), is echter wel weer goed. * Een te harde r of een te harde th. * ‘How late is it?’ Juist is: ‘Could you please tell me the time?’ * Het omdraaien van cijfers. 45 wordt fiftyfour. En half 3 wordt half past three.
“Ik steek er mijn hand niet voor in het vuur dat het perfect gaat”, zegt rector magnificus Philip Eijlander. Nederlandstalige docenten aan de Tilburgse universiteit zijn verplicht eenmalig een taaltoets Engels te doen. Sinds 2006 hebben gemiddeld honderd docenten per jaar dat gedaan. De lat ligt hoog: docenten moeten minstens een 7,5 halen op een schaal van nul tot negen. "Tweederde van de docenten haalt het”, aldus Eijlander. Wat gebeurt er met docenten die de toets niet halen? “Ze moeten hun Engels in hun eigen tijd bijspijkeren. Per faculteit wordt bekeken wat het beste is: de docent wel of niet alvast inzetten in het onderwijs.”
Een accent is geen ramp Het Talencentrum neemt de taaltoets af. “Het valt wel mee”, doelt Andrew Cartwright, docent Engels en een geboren Brit, op het niveau van docenten. “Het zit tussen de 7 en de 9 in. Er zijn weleens docenten voor wie een opfriscursus nuttig zou zijn, maar dat is meer zodat ze zich zekerder voelen.” Zijn uitspraken botsen met een poll van Univers onder studenten. Van de 335 studenten vindt bijna de helft dat het niveau van het Engels van hun docenten wisselt. 16 procent beoordeelt het als redelijk, en 13 procent als vreselijk. Slechts 8 procent meent dat het prima is. Het gaat studenten niet zozeer om het vocabulaire, maar om het accent, blijkt uit navraag. Op de middelbare school hadden ze een leraar die het Britse BBC-Engels propageerde. Maar ook in het Nederlands praat niet iedereen als een nieuwslezer. Cartwright: “Studenten kunnen niet verwachten dat een docent the Queen’s English spreekt. Engelsen gebruiken andere spiertjes in hun gezicht om te praten. Een accent is geen ramp, tenzij je echt niet begrijpt wat de docent zegt.”
Bijspijkeren “Het is ook niet eenvoudig om heel goed in het Engels te doceren”, meent Eijlander, eerder hoogleraar staats- en be-
Univers 13 december 2012
stuursrecht. Hij zou zijn niveau eerst willen bijspijkeren voordat hij in het Engels zou doceren. “Ik wil met de stof spelen. Als je Engels niet goed genoeg is, of als je je onzeker voelt, krijg je van die lessen waarbij de docent letterlijk voorleest wat er op zijn Powerpoint staat.”
Taboe TiU streeft ernaar zoveel mogelijk native speakers aan te nemen, of docenten die al langer in het Engels doceren. Meer dan de helft van de masterprogramma’s is Engelstalig en er zijn vijf Engelstalige bachelors. Bij de economische faculteit worden alle masters in het Engels gegeven, ook al is de opleiding Marketing Management er ook in het Nederlands. “Voordat we hier allemaal Oxford-Engels spreken, zijn we wel een aantal jaar verder”, denkt Eijlander. “Ik krijg de laatste twee jaar minder klachten. Ik hoor ook niet van docenten dat ze onzeker zijn, maar misschien zeggen ze dat niet tegen mij. Er rust - onterecht - een taboe op.”
Sit on the internet Ook studenten zijn vaak bang om Engels te spreken. Met regelmaat worden bij een Engelstalig college vragen in het Nederlands gesteld. En soms antwoordt de docent ook in die taal. “Doe dat niet, je moet de studenten stimuleren Engels te spreken”, waarschuwt Anne-Marie van Hoof, docent Engels bij de faculteit Geesteswetenschappen. Op het Twitter-account @ english4dutch deelt Van Hoof grappige Engelse taalfouten van studenten. Zoals ‘Nowadays, many children can sit on the internet for hours in a row’ en ‘The current teachers were grown up elderly than their students’. Van Hoof: “De spreekvaardigheid is prima. Schrijven gaat studenten minder goed af. In academisch Engels krijg je vaak rare constructies. Ook gebruiken ze informele woorden als things of stuff, en contractions zoals can’t of won’t, maar dat mag niet bij academische artikelen.” Uit een Zweeds onderzoek bleek dat studenten zelf dachten dat er geen verschil was tussen een Engelse en Zweedse les. In video-opnamen was echter te zien dat ze minder vragen stelden, en na afloop van de les massaal naar de docent renden met een vraag in het Zweeds. In Nederland is het volgens Van Hoof niet anders. “Studenten zeggen liever niets uit angst fouten te maken. Je moet ze in een Engelstalige les meer uitdagen.”