Mak 05 06 2013 web

COVER: ИВОНА ТОРМА

МУЗИКА: CD РУС-СЛОВ КООПЕРАЦИЯ МЕДИЇ: ДВА САНЇ СПОРТ: ДАРЯН БЕЛАК РОЧНЇЦИ: 260 РОКИ ОБРАЗОВАНЯ У РК МОДА: НИНА КАРЛАВАРИС ПОСТЕР: ДЕМИҐОД

MAKCD13

MAKTEENAGE МУЛТИМЕДИЯЛНИ КУЛТУРНО-ПОЛИТИЧНИ ЧАСОПИС ЗА МЛАДИХ ЧИСЛО 05-6 / МАЙ – ЮНИЙ 2013. / ЦЕНА: 100 ДИНАРИ

ЗМИСТ

VOJVODINA CALLING 2

03 БВарґа/СЛенхард: Vojvodina Calling 2

Як додаток часопису МАК, у тим чишлє вишла компилация сучасних руски и словацких музичних авторох зоз Войводини, котри активно робя у остатнєй децениї. Тот проєкт настал як "кооперация" медзи редакциями двох младежских часописох, на руским МАК и на словацким язику Взлет. Насампредз, пре блїзкосц двох културох, рускей и словацкей, а вец и пре сучасни идеї котри тоти два часописи у Войводини пропаґую. З другима словами, тоти два виданя приблїжела установа Студентски културни центер зоз Нового Саду (SKC NS) и їх видавательни редактор Йован Ґверо, а на їх "Бункерфестох" участвовали авторе зоз обидвох виданьох.

06 СНадь: Волонтере 07 ЦНадь/ТВранєш: Пенєж 08 Два Санї: Интервю 10 РДжуджар: Кнїжка 11 ДрШукс: Курс 12 Демиґод: Постер 14 НДжуджар: Есей-1.награда 15 НКолесар: Есей-2.награда 16 ДПланчак: Есей-3.награда 17 КМалацко: Есей-похвала 18 МЗазуляк: Белак интервю 20 АПавлович: Ґимназиялєц 21 ДЧизмар: Поезия

Часопису МАК то нє перши мултимедиялни музични проєкт, а з подобним вецейязичним войводянским андерґраундовим музичним проєктом "Vojvodina calling", МАК 2008. року наступал на фестивалу EXIT, на Петроварадинскей твердинї. Од часопису Взлет и словацких музичних авторох, часопис МАК и руска заєднїца ше можу вельо того научиц, у першим шоре на универзалносци уметнїцкого виразу. Тиж так, Взлет ма вельку традицию стрипа и сучасного автора Душана Дурмана, котри илустровал омот за тоту компилацию. Борис Варґа и Стеван Ленхард Одвичательни редаторе часописох МАК и Взлет

22 ИСакач: Фризури 23 СМалацко: Мода 24 НКарлаварис: Купаци костими

МАК Мултимедиялни културно-политични часопис за младих www.makmagazine.rs Facebook: MAK MAGAZINE mak.magazine@gmail.com Число 05-6/2013 май – юний Директорка: Мартица Тамаш Одвичательни редактор: др Борис Варґа Помоцнїци редактора: Мая Зазуляк Сенка Надь Цецилия Надь

2 [ 05-06 ] 2013

Дизайн и компютерски обробок: Иґор Орсаґ

Друкує "Maxima graf" Петроварадин

Лекторка: Блажена Хома-Цветкович

CIP – Каталогизација у пубиликацији Библиотека Матице српске, Нови Сад 008+32(=161.2) (497.113)

Насловни бок: Ивона Торма Наставнїци-консултанти: Мелания Боянович Любка Малацко Биляна Роман Видава НВУ "Руске слово" Булевар ошлєбодзеня 81/VII 21 000 Нови Сад Жиро рахунок: 160-923244-82 Интеза банка, Нови Сад

MAK : културно-политични часопис за младих / редактор Борис Варґа. – Рок 1, ч. 1 (1972) - . – Нови Сад : Руске слово, 1972-. – Илустр. ; 28 cm ISSN 0350-8080 COBISS.SR-ID 15945730

диску "МАК ДЕМОни", котри обявени у музичней едициї часописа МАК (2007), а як додаток часопису МАК обявени и їх перши албум "Konjecno..?" (2009).

MAKCD 13

МАК & VZLET:

РУСКО-СЛОВАЦКА МУЗИЧНА КООПЕРАЦИЯ Da N.V.U. (The New Voice of the Underground) hip-hop проєкт за котрим стої Виктор Ушияк зоз Силбашу. Ушияк компонує и продукує hip-hop музику уж дзевец роки. За собу ма вельке число музичних творох и даскельо концертни наступи, а од 2009. року сотрудзує и зоз даєднима музичарами зоз ЗАД (Caviar Dreams, Agalloh). Web: soundcloud.com/da-n-v-u BRAINLOW керестурски бенд. Перши музични крочаї Brainlow направел 2005. року кед почали грац рижни обробки панк-рок композицийох. З тим репертоаром Brainlow наступал, углавним у Руским Керестуре, на рижних ґитариядох, "Рок-Фешти" и "Водова-фест". Члени ґрупи: Владимир Медєши (ґитара, вокал), Петро Надь (ґитара, провадзаци вокал), Златко Русковски (бас ґитара), Борис Бучко (буґни). Перши знїмки им обявени на компакт 3 [ 05-06 ] 2013

MARIENFELD etno-gothicindustrial-metal бенд зоз Панчева (Войловица) котри основани 2005. року. Початком 2008. року зоз проєкту Marienfeld настала ґрупа, котра од теди орґанизовала велї концерти. Єден зоз найвекших успихох того бенду – побида на Беоґрадским авторским рок фестивалу BARF 2012. Line-up: Желько Коларик – Жекс (вокал, ґитара), Дюси (бас ґитара), София (синтисайзер), Бобан (буґни). Виданя: "Nemôž’ tancovať, nemôž spievať, môž len počúvať, 1868-2008". Web: www. reverbnation.com/marienfeld ВЛАДИМИР ФЕЙДИ (1983), з Руского Керестура. Фейди ше професийно занїма зоз класичну музику, а зоз електронску лєм аматерски. Його два композициї у жанру ambiental и Asteriod B-612 обявени на компилациї електронскей музики "Electronica Ruthenica", котра вишла у музичней едициї часописа МАК (2009).

MY BLACK THREAD dark electro бенд зоз Нового Саду. Основали го 2005. року ґитариста Бранислав Бркляч (уметнїцке мено Redbane) и клавиятуриста Душан Дурман (Dr. Duke). Познєйше ше ґу нїм приключел и Иван Пушкаш (В8) як sampler и програмер буґнох.

Стил ґрупи розликує ше од писнї по писню, алє мож повесц, же то комбинация indastrial, gothic rock и "цмого електра". Основна тема у текстох писньох – духовна криза чловека у сучасним дружтве. Виданя: "From the Dark" (EP), "World Align". Web: myblackthread. wordpress.com DECAYIN’ найозбильнєйши метал бенд (зоз префиксом керестурски), а творя го: Йоаким Дудаш (вокал, ґитара), Петро Дудаш (вокал, ґитара), Инґо Фрикел (бас ґитара), Ник Хомфелд (буґни). Композиция "Я, канибал, Я" вишпивана зоз професийним гласом Санї Полдруги. Ґрупа основана 1994. року у Нємецкей, у варощику Котенайму, нєдалєко од Кобленцу. На концертох грали зоз познатима менами як "Вадер" (Польска), "Катаклисм" (Канада), "Монстросити" (ЗАД), "Флешкравл" и "Акюзер" (Нємецка). Мали числени концерти у Бону, Келну и Лайпциґу, углавним по велїх местох у Нємецкей, Голандиї, Австриї, Белґиї и Луксембурґу.

Decayin’ видали пейц демо албуми "Crises" (1998), "Take a Lick of the Pain" (2000), "Battlefield Earth" (2001), "Silence from Within" (2005). Албум "Розпяти ангели" (2012) у виданю часопису МАК им перши албум по руски.

Web: https://soundcloud.com/ decayin-2/sets/decayin-rozpjatianheli LUDE KRAWE punkrock ґрупа зоз Бачкого Петровцa основана 1996. року. По нєшка грали на вецей як на 500 концертох – як "дома", так и у иножемстве (ex-YU,

Словацка, Україна, Румуния).

Line-up: Ярослав Дивяк, Давид Стоянович, Светозар Ґоворчин, Ян Крижан. Члени ґрупи тиж и орґанизаторе фестивалу Kulpin Fest. Виданя: "Može tako" (1997), "Dekada smrada" (2005), "Slika rodnog kraja" (2006), "Sve tuđe" (2007), "Agropunk" (2009), "Reinkarnacija" (EP, 2011). Web: www.ludekrawepunk.com САШО ПАЛЄНКАШ (1979) познати як лидер керестурскей ґрупи Paradox (метал-бенд основани 1997). Палєнкаш свестрани уметнїцки автор у рускей заєднїци, алє його найупечатлївши проєкти музични и його анґажованє на сучасней културней сцени: "Водова-фест" и "Дньовка". У музики експериментує, алє наглашує же його културна мисия пропаґованє руского язика, цо успишно роби наступаюци по Словацкей, Горватскей и Южней Сербиї. По тераз видал даскельо албуми самостойно и вєдно зоз ґрупу Paradox: самовидати албуми "Rootenica" (2004) и "Perception is our dimension" на компилациї "МАК ДЕМОни" (2007), у виданю часописа МАК "Шлїди жита" (2008) и "Страсци" (2011). Web: https://soundcloud.com/sasapaljenkas MAZI experimentalelectronic соло проєкт, котри подписує Ярослав Зима зоз Кулпину. Нє ориєнтовани є на конкретни стил, алє ше намага цо вецей експериментовац и витвориц особни стил у обласци електронскей музики. Сотрудзовал зоз нєзависним словацким лейбелом Gergaz. Web: soundcloud.com/bugzmazi

4 [ 05-06 ] 2013

ПРОФИЛ+ керестурска ґрупа, зоз продукцийним новосадским змоцнєньом. Гаризматични глас Любици Фа (Гарди) швидко популаризовал ґрупу медзи руску младежу и у медийох. Углавним, акустична постава ґрупи Профил – Малацко Павле и Владимир Микита. У другей половки дзеведзешатих Профил зняли два демо-албуми “Єдна драга” и “12 нєба Керестура”. Промоция першого демо-албума акустичного Профилу бул на першей “Дньовки” 1998. року.

DARK DAWN новосадскопетровски melodic death metal бенд, основани у децембру 2006. року. На початку компоновали музику у стилу класичней скандинавскей школи melodic death металу, а познєйше почали грац писнї зоз вецей технїками – зоз модернима аранжманами. Виданя: "Below the Dead Sun" (EP, 2010), "Pillars of Uncreation" (EP, 2012). Штирме члени робя на новим албуму, котри будзе перши лонґ плей албум "Dark Dawn". Line-up: Дьордє Радосавлєвич (вокал), Владимир Зима (ґитара и вокал), Лукаш Сикора (ґитара), Слободан Перич (басґитара). Web: www. myspace.com/darkdawnmusicns

CRAZY COUSINS керестурски "родзински" бенд. Основали го 2005. року братняци любителє панка, рока и ґаражней музики и прето є наволани Crazy Cousins. "Казинси" то: Иван Симунович (ритам ґитара), Андрей Симунович (буґни), Дориан Чизмар (соло ґитара, вокал), Алексей Макаї (бас ґитара). Култни бенд "Дньовкох" и "Водова-фест". Остатнїх рокох отримали вецей музични турнеї по фестивалох на Горнїци. Перши знїмки им обявени на компакт диску "МАК ДЕМОни" (2007), а як додаток часопису МАК обявени и їх перши албум "Punkrock sifon_i_ ja!" (2008).

SNUBBER electrochiptune соло проєкт зоз места 506164696e61 (Падина). Автор того проєкту ище як дзецко отверал стари електронски апарати, познєйше достал свой перши Commodore 64, а и попри розвою технолоґиї остал вирни компютером з ‘80их рокох. Як студент ше упознал зоз музичним напрямом chiptune – тот окремни звук здогадує на дакедишнї видео-бависка котри ше бавели пред 20-30 роками.

Snubber прилагодзел свой Gameboy и Commodore так же би их могол хасновац за "правенє" музики, та почал и твориц – знїмац писнї. Web: soundcloud. com/snubber8bit

KAATROG тиж керестурски. Ґрупу формовали: Регак Борис (буґни) и Мученски Мижо (ґитара) и Иван Еделински, вжиме 2005. року. Ґрупа достала мено Kaatrog, цо, у ствари, нє значи нїч. Бенд грає свойофайтови панк-рок. Од початку иснованя, ґрупа Kaatrog пременєла пейцох шпивачох, а 2007. року ґрупи ше приключели Гудак Борис (вокал) и Медєши Андреа (бас ґитара). Грали на приватних журкох, "Дньовки 2006" и "Водова-фест 2007". Перши и єдини їх демо-знїмки обявени на компакт диску "МАК ДЕМОни".

UNDEAD PULSE alternative metal бенд зоз Селенчи – основани 2010. року перше под назву Middle of Nothing, а од 2012. року пременовани є на Undead Pulse. Зняли два писнї ("Dope" и "Immortal") у Headroom студию у Бачким Петровцу. Участвовали на компилациї "DEMOnstracija Mladosti vol. 2." За собу маю даскельо наступи на локалних концертох. Line-up: Дино Полияк (вокал), Далибор Єротич (ґитара), Ян Рибарски (ґитара), Роберт Бередї (бас ґитара), Иванко Колар (буґни).

STATIVA – Керестурци. Бенд основани 1999. року у составе Мирко Горняк Коле (вокал, ґитара), Златко Русковски (бас), Владан Гарди (бубень).

Stativa грає ethno-punk, hardrock. Музични-демо проєкт "Slučaj lakovernog Detlića" зняти у марцу 2000. року и то

5 [ 05-06 ] 2013

перши явно обявени компакт диск алтернативней музики при войводянских Руснацох, гоч вишол лєм у двох прикладнїкох.

Stativa бул єден з основних промотерох компилациї "20 роки поп-рок музики на руским язику: Най жиє Marshall", котра вишла як перши диск музичней едициї часописа МАК.

OMNIPOTENCE melancholicmelodic death metal oneman band зоз Ковачици. Ґитариста Владимир Микуш гвари же компонує меланголични мелодиї и тексти писньох же би слухача наведол на роздумованє о своєй прешлосци, гришкох, забутих товаришох, и о шицким цо ше случело. "On a journey further, to complete this trials of god, to live and to die. Time is shattered before my eyes, Nothing is all I’ve become." Web: soundcloud.com/ omnipotenceband МИРКО ПРЕҐУН ака REEPGUN (1988) маґистровал оперносимфонийне дириґованє на Националней музичней академиї України "Петро Илїч Чайковски" у Києве 2012. року. Преґун у України шпивал у рижних хорох, компоновал музику, приватно преподавал вокал. Тиж, шпивал у українскей музичней pop-folkluonge ґрупи Shopping hour зоз хтору знял и даскельо албуми. У авґусту того року у музичней едициї часописа МАК рихта албум електронскей музики под назву "Diversity". Web: http:// soundcloud.com/you/tracks

NASTROM oldschool industrial doom rock проєкт зоз Ковачици. У основи писньох звук бас ґитари и буґнох, ґу котрим ше приключую аналоґни синтисайзер и шептанє место шпиваня. Проєкт инспировани зоз музику бендох Savage Republic, Tuxedomoon, Godflesh и Scorn. Web: nastrom. bandcamp.com БРАНИМИР БОЯНОВИЧ aka BOZNE (1984), з Руского Керестура. Студент ветеринарскей медицини у Новим Садзе. Анґажовани є на фестивалу "Водова-фест", а так ше вола и його dubstep композиция, представена на тей компилациї.

DJ-инґ му гоби.

LENHART TAPES новосадски experimental/ tape-art проєкт котри подписує Владимир Ленхарт. Од 2010. року роби на манипулациї звуку зоз авдиокасетох, репродукує их з вокмену по принципе readymade. Участвовал на концертох "дома" и у иножемстве – у ex-YU, Мадярскей, Словацкей, Ческей, Австриї, Французкей, Италиї и Шведскей. Виданя: "Tape Music" (2011), "Tape Music #2" (2011), "Tape Music – collected works" (2012), "Сасо манге" (2013). Web: lenhartapes.bandcamp.com

СЕНКА НАДЬ

Волонтерски кампи найпопуларнєйши медзи младима:

У Волонтерским центру Войводини (ВЦВ) почало приявйованє за пейц медзинародни кампи, котри ше у Сербиї буду отримовац влєце, у периодзе од юния по авґуст. Чачак и Ковачица заплановали кампи еколоґийного характеру, у Беґечу ше будзе робиц зоз дзецми, а камп у Таванкуту рестаурацийного характеру и там ше будзе обнавяц салаши. Руски Керестур уж традицийно орґанизує роботнофестивалски волонтерски камп За шицки кампи орґанизаторе заплановали же би було по дзешец волонтерох зоз иножемства, зоз котрима буду робиц и локални волонтере. У еколоґийним кампу у Чачку, и у роботно-фестивалским у Руским Керестуре єст места и за волонтерох зоз Сербиї, та координаторка Волонтерского центру Войводини Соня Братич поволує младих же би ше приявели за таку файту дружтвеней активносци: – Затераз кажди камп ма по даскелїх приявених волонтерох зоз иножемства, а ми обчекуєме же ше пополня як и каждого року. Домашнї волонтере нє 6 [ 05-06 ] 2013

АКТИВНИ ЛЄТНЇ ОДПОЧИВОК маю нїяки додатни трошки, окрем того же себе сами плаца путованє по место отримованя кампу, а єдзенє и змесценє им обезпечене. Буц волонтер значи робиц дацо цо хасновите и добре за дакого, а же би тота активносц нє була финансийно, або материялно мотивована, односно заснована є лєм на добрей дзеки. Окрем того и основного знаня анґлийского язика, за участвованє у векшини кампох нє потребни окремни схопносци. Волонтерски кампи найчастейше тирваю два тижнї, алє єст и таки цо тирваю по дзешец днї, або аж три тижнї. Лидере правя плани и розпорядки за кажди дзень. Правило же пейц-шейсц годзини дньово резервовани за роботну часц, з тим же викенди шлєбодни. У каждим кампу, попри роботней часци, треба же би були орґанизовани роботнї чий циль учиц о културох и обичайох каждого волонтера и на тот способ ше промовує толеранцию и мултикултуралносц, цо єден зоз основних цильох волонтерских кампох ище од їх наставаня.

Сам рух волонтеризма ма коренї у периодзе после Першей шветовей войни, кед ше людзе розличних нацийох уключовали до роботних акцийох у хторих вєдно пробовали оправиц тото цо у войни очкодоване. Перши волонтерски камп отримани 1920. року у Еснесу, месту у Французкей, хтори у войни прецерпел барз вельки чкоди. Интересантне же тоти людзе "требали буц нєприятелє", алє у нїх превагло жаданє помогнуц жертвом войни, без огляду на националносц, културу и язик. Нєшка ше волонтерски кампи отримує у велїх жемох швета, а гоч ше вельо того пременєло, циль остал исти: помогнуц локалней заєднїци у ришованю даякого проблема.

$

ЦЕЦИЛИЯ НАДЬ АЛЕКСАНДРА МОЛЬСКИ

ЕКОНОМИЯ

КЕ$, ЧИ КРЕДИТНА КАРТОЧКА Кредитни карточки поставаю нєзаобиходна часц каждодньового живота. Єдноставни су и лєгки за хаснованє, алє и тота єдноставносц ма свою цену. Окреме прицагуюце понуканє банкох хтори оможлївюю одложене плаценє. Нєшка ше жиє у ризичним дружтве, поготов кед пенєж у питаню. Социолоґ Драґан Кокович гвари же ше треба прилагодзиц шветовому тренду, безготовинскому плаценю з помоцу кредитних карточкох, алє нажаль, їх отримованє будзe вше драгше, прето же и тераз тото отримованє драге за уровень приходох у нашей жеми. У колоквиялней розгварки мож повесц же ше роби о пластики и прето нє видно суму пенєжу, з тим ше приходзи до "прикриваня" и так ше траци реалне чувство потрошеного. З карточку, пенєж мож подзвигнуц и на банкоматох, а окрем плаценя продуктох и услугох на одложене плаценє (на рати), тиж ю мож хасновац у иножемстве, як и за купованє прейґ интернета. Кредитна карточка приноши 7 [ 05-06 ] 2013

флексибилносц, доступносц пенєжу, алє нєодвичательне задлужованє зоз високу каматну стопу може буц опасне. Думаня тих цо хасную карточки подзелєни. Док ше єдни одлучую за нїх и описую лєм позитвни бок, други скептични кед у питаню їх хаснованє. Векшина би ше вше скорей одлучела за пенєж на руки, прето же ше з карточку потроши вецей динари, и то тота "замка" же цо вецей достанєш, лєбо похаснуєш, ти заш лєм тоти пенєжи мушиш врациц банки. Даєдним тиж и сам процес хаснованя кредитних карточкох випатра компликовано и прето ше нє одлучую же би их направели. Часто кредитна карточка зна буц драгша як цо ше предпоставя, прето же и попри трошку хтори ше направи, и отримованє рахунку ше плаци кажди мешац. Заш лєм, єст особи хтори ше чувствую сиґурнєйше з кредитну карточку, прето же нє муша ношиц зоз собу вельо пенєжу. Зоз шветом треба исц у истим крочаю, дзе кредитна карточка, практично, заменєла "готовину", гвари хаснователька Ивана Махова.

Постоя вецей файти кредитних карточкох, кажда од нїх ма свою функцию и наменєна є за рижни хаснованя. Особи хтори у стаємним роботним одношеню маю тото основне условиє же би достали кредитну карточку. Купованє на рати заменєло чеки, хтори були актуални скорей. Нєшка ше роби на тим же би ше у цо векшей мири хасновало банкомати, плаценя на рати, поспишує ше комуникацию помедзи банками и хаснователями, наглашує економисткиня Владимира Петровски. А тиж и додава же наша жем ма условия за преход на безготовинске плаценє и же така система будзе вше баржей заступена. Постої вельке намаганє же би ше провадзело сучасни способ живота и шицко друге цо оможлївене людзом у швеце. Тиж так, питанє же хвильково у Сербиї нє велї маю можлївосци провадзиц наруцени тренди, та и трошенє зоз карточку.

Интервю зоз Саню Колесар и Саню Полдруги, авторками и водительками младежскей емисиї "Останьце нашмеяни"

Саня Колесар и Саня Полдруги длугорочни авторки и водительки младежскей емисиї "Останьце нашмеяни", котра ше емитує кажди штварток од 12.30 до 14 годзин на 100 меґагери на Радио Новим Садзе. Родичи читачох МАК Тинейдж напевно паметаю, же предходнїца емисиї "Останьце нашмеяни", то дакеди култна радио емисия за младих "Одгуки з ровнїни", котра осемдзешатих рокох була барз слухана, алє познєйше вишла зоз "популарних цекох". "Два Санї", як их популарно знаю (а така им и назва профилу на Facebook: Dve Sanje), дали нови дух емисиї, котру мож провадзиц и слухац прейґ интеренета. Нє погришиме кед повеме же то змистово найлєпша младежска програма по руски, а дзепоєдних їх собешеднїкох мож читац и у часопису МАК, у рубрики "Радио у часопису МАК".

8 [ 05-06 ] 2013

Як и кеди "нєстала" емисия "Одгуки з ровнїни" и "настала" – "Останьце нашмеяни"? Саня Колесар: Нє нєстала! Лєм ше наслов пременєл 2009. року, а ми ше намагаме же би млади зоз шицких бокох доставали информациї, аж и до иножемства, же би ше чуло за младих и успишних Руснацох зоз "нашей ровнїни". Саня Полдруги: Кед зме почали водзиц тоту емисию, намагали зме ше обрабяц цо вецей теми котри и нам самим були интересантни, а з часом зме пожадали охабиц и свой особни печац. Понеже зме од першей емисиї почали хасновац як одявни поздрав "Останьце нашмеяни", цо ше слухачом спачело – так настал и нови наслов котри заменєл "Одгуки". Як конципована емисия и кому ю наменюєце?

СК: Наменєна є младим и шицким котри ше так чувствую док нас слухаю, алє ше трудзиме вигосциц младих од 15 по 30 роки. СП: У каждей емисиї ше намагаме же бизме представели голєм єдну нашу младу особу котра ма интересантни гоби, занїманє, або посцигує даяки успихи з рижних активносцох. Провадзиме и актуални конкурси и безплатни активносци за младих, котри би, по нашим думаню, були интересантни и нашей младежи. А маме и штири рубрики, котри збогацую нашу емисию. Ваша емисия иснує и на Фейсбуку. Кельо профил "Два Санї" помага рекламованю емисиї и контакту з читачами? СК: Активносц людзох шицких ґенерацийох на дружтвених мрежох оможлївує нам дойсц до цо вецей людзох, чуц їх думаня,

суґестиї и предклади, а вшелїяк дава можлївосц промоциї нашей емисиї. Интересантне же на наш профил Dve Sanje квачиме фотки дзе зме вєдно и людзе звикли же зме у "пакету" и вец ше чудую кед ме стретню саму и питаю ше дзе ми друга Саня?! А гоч кельо нас дружтвени мрежи оддалюю од друженя "на живо", нас зоз слухачами приблїжели, бо нас тераз "познаю" и нє маме проблем зоз тим же дахто нє сце бешедовац за радио, алє напроцив. Мож емисию слухац и прейґ интернета? СП: Мож прейґ линку http://82.117.194.13:9030/ опция listen, котра оможлївує слуханє емисиї на живо. Ми каждого штвартку пред емисию, на свой мур на ФБ кладземе праве тот линк, так же нас директно мож слухац и уживац. Поведзце нам дацо о емисиї "споза микрофону". Як подзелєни обовязки медзи вами? Котра за цо задлужена? СК: Накадзи ше закончи емисия, уж у глави правим концепт шлїдуюцей, а до стреди є цалком готова. Заш лєм, вше єст места же би дацо "ускочело", а же би нє було тензиї, бо любим шицко на час поробиц. Шицко друге робиме вєдно и понеже исту ствар видзиме на розлични способ, мушиме нєпреривно контактовац же бизме знали цо тота друга дума. СП: То єдна тимска робота, котра подзелєна по поли, з тим же кед даєдна з нас у "шкрипцу" зоз часом тота друга без проблема на себе пребера шицко. Трудзиме ше на терен исц вєдно и же бизме розгварки з младима водзели вєдно, бо нас праве по тим и познаю. А и уживаме у заєднїцкей роботи.

9 [ 05-06 ] 2013

Яки плани емисиї за будучносц? СК: Амбициозни! Бо, кед дацо робим, наисце ше цала давам до тей роботи и укладам вельо труду. Тераз пририхтуєме єдну акцию до котрей ше годни уключиц шицки млади, алє и шицки котри жадаю же би швет коло нас бул лєпши. Моя мисия док робим тоту емисию же би млади похопели кельо важне чувствовац ше як Руснак и помагац єдни другим, бо лєм кед ше будземе тримац вєдно, обстанєме. Маме вельо мудрих, образованих и креативних людзох котрих упознаце прейґ нашей емисиї. СП: Праве тото ми часто наглашуєме у нашей емисиї же наших Руснацох єст вшадзи и у шицких сферох, а наша особна мисия же бизме их шицких повязали. Наприклад, кед вам дацо треба покончиц, або достац даяку информацию, будзце сиґурни же дзе ґод да задуркаце, маце сиґурно голєм єдного Руснака. Цо ше роби кед ше нє рихта емисию? СК: Кед слово о роботи, вец рихтам прилоги за други емисиї, дежурна сом, виглєдуєм... А иншак любим ходзиц на масажи, шпацирац ше, читац кнїжки, пиц кафу зоз Даниєлу и Сандру, и номално, зоз мою Саню, и путовац зоз леґиньом Александром. СП: Кед нє "кафенишем" зоз спомнутима дзивками, вец вше даґдзе "зуїм", або сом на шпивацких пробох у Руским културним центру, участвуєм у орґанизованю рижних подїйох у тим центру, читам кнїжки, учим, пишем, шпивам, ходзим на йоґу и трудзим ше кажди дзень себе виполнїц зоз активносцами котри ме ущесцую.

Саня Колесар, Коцурица, народзена 8. мая 1985. року у Вербаше. Закончела Факултет технїчних наукох у Новим Садзе и тераз є мастер инженєр менаджмента. Новинарство ю интересовало од основней школи, була член новинарскей секциї, а перши интервю мала у шестей класи зоз Лїляну Стєпанович котра зоз представу госцовала у школи. У радию на младежскей емисиї "Одгуки з ровнїни" почала робиц 2005. року як студент, а єден час водзела емисию "Часи младосци", на телевизиї. Тераз є редактор емисиї "Останьце нашмеяни". Щира, весела, нашмеяна, одвичательна особа котра вше порихтана подзелїц позитивну енерґию зоз другима. Саня Полдруги, Коцурица, народзена 15. фебруара 1985. року. Абсолвент є на Факултету технїчних наукох, напрям инженєрски менаджмент у медийох. Од своїх седем рокох шпива и участвує на руских фестивалох и стретаюци ше з медиями, после освойованя рижних наградох, заинтересовала ше и за новинарство. Вше ю прицаговал радио як медий, та прето кед ше указала нагода же би робела на младежскей емисиї 2005. року, дзечнє ю прилапела. Ужива у роботи зоз свою найлєпшу пайташку, совершене злученє роботи и уживаня. Победзела вецей раз на наших руских музичних фестивалох, пише писнї – єдна весела, нашмеяна и позитивна особа.

РОБЕРТ ДЖУДЖАР

Кнїжка и серия – Закукнїме до швета епскей фантастики у "Бависку престола":

Остатнї час найпопуларнєйши кнїжки, филми и сериї то праве гевти хтори спадаю до жанра фантастики и то углавним епского характеру. Єдна з нїх то кнїжка "Бависко престолу" (Game of Thrones), як и серия хтора знята на основи нєй, а вони нашли свою найвирнєйшу публику, насампредз медзи младима Джордж Р. Р. Мартин, креатор мистичного швета Вестерос вас уж после пар бокох читаня кнїжки наведзе же бисце пожадали жиц на тим месце. Вон у своїм ремек-дїлу "Бависко престолу" обєдинєл маґию, романси, авантури, рижни сплєтки и збуваня, котри, вам, читаюци кнїжку, постаню стварни, праве пре детально описани збуваня и одлично обдумани характери подобох, та и їх медзисобни одношеня. Вестерос то место дзе жима може тирвац и виками. На сиверу ше находзи вельки мур котри чува кральовство од надприродних силох котри

10 [ 05-06 ] 2013

Оставаю лєм побиднїки и покойни ше находза за нїм. Тему кнїжки нагадуєме уж у самим наслову "Бависко престолу". Седем фамелиї нєпреривно у зраженю пре борбу за превласц над кральовством, а кажда з нїх окремна на свой способ. Упознаце Старкових, котри ше од самого початку нашли у центру збуваньох, Ланистерох котри вас нєсподзиваю на каждим крочаю, потим Еринових, Баратеона, Тулийових, Тирелових, фамелию Ґрейджой и Мартелових. Тиж так ту и стара династия Тарґариянових котра окремна по тим же ма крев шарканьох. Вони ше нательо намагаю зачувац чисту крев же свою фамелию предлужую так же до малженства уходза аж и власни брат и шестра. Стретнєце и рижни други племена, войска, обичаї и традициї. Ище єдна ствар котра вас нєсподзива, а праве и наведзе же бисце ше залюбели до кнїжки то же нєт видвоєни фамелиї котри би були главни и good guys, прето же ше кажде з нїх бори за свою правду.

Кнїжка и серия ше нє преклопюю цалком, єст надосц деталї, сцени, збуваня, котри вименєни у сериї, даєдни на лєпше, а даєдни и нє мушели буц вименєни. Тераз актуална треца сезона сериї, а за єй популарносц медзи публику, окрем интересантней теми, заслужна и ґлумецка екипа, режисере, костимоґрафи, монтажере и шицки други котри вєдно створели тото єдинствене дїло и видно же дали свой макасимум. Барз мерковане на деталї, наприклад язик Дотракох правени штири роки же би то бул реални язик зоз ґраматику и свою историю. Патраци серию пожадаце пречитац кнїжку, алє и наспак. Будзце шмели и закукнїце до Вестеросу, а познєйше го нє будзеце жадац напущиц. Лєм запаметайце – у бависку престола постоя лєм побиднїки и покойни, треце нєт!

ДР ШУКС ВАС СОВИТУЄ ЯК ПОСТАЦ НЇХТО И НЇЧ НА ВАЛАЛЄ

ЯК

ПОСТАЦ "

СЕ ЛЬО

"

ҐАРАДИЧА 2 У случаю же идея пирамидалного ґаздованя, котру зме започали у першим крочаю, помали чече ґу реализованому стану, треба себе копац дзиру ґу гори успиху далєй. Цо шлїдуюце на валалє после проґреса у польопривреди и пирамидалним змогнуцу?

11 [ 05-06 ] 2013

Канада, ясна ствар. Кед будзе динари, заш лєм треба пойсц, а кед нє будзе – длужнїком пришагай же им попосилаш лєм док пойдзеш дзешец тисячи километри далєй од нїх. Перше цо треба при одходу до Канади, то насиґурно звалїц доєден мост котри ши у живоце направел на тутейшим просторе. Шицких тих цо ту оставаю преглаш за будали, повадз ше зоз каждим, од сушеда, та по блїзшу и дальшу родзину и пакуй. Заш лєм, нє охаб нас, статок котри ту остал, або нє мог пойсц, у розпуки, пошлї нам з часу на час слику полного фрижидера и фамелийни лоботоирани ошмих людзох з пластики при каминє дньовей хижи, тельо же бизме ше прешвечели же ши нє злєт до даєдного валалчику з околїска Заєчару. Но, заш лєм треба мац на розуме єдну утрату котра ци ше може случиц медзи периодом купованя фалшивей дипломи и роботного искуствия швайзовача и периодом номинованя за жаданого у тей жеми. То утрата же можебуц будзеш одбити – а пенєж ше потроши, и то нє мали. И ту ци Петре лазаня! У тим процесу мушиш ше поставиц як тайни аґент. Мутави ше прав и преучуй процес и поступок. Потим ше врацаш до валалу и гуториш же идзеш до Канади. А нє пойдзеш до там, алє поведзме, до даякого валалу под Заєчаром и останєш коло пол рока. Тото кед прежиєш, а насправди чежко будзе руку, або ногу на себе нє дзвигнуц, вец приходзиш до валалу и отвераш аґенцию. Важне дац людзом на квачки тото цо найбаржей жадаю, а то надїя же до валалу злєтує авион и бере шицких до Америки. Нормално,

лєм тотална будала зосце ту прежиц остаток свойого єдиного цо маме живота и каждого будзе корциц. И вец як то уж идзе, хто сце-сце, процедура ше випочитовац муши. Перши крочай, упознаванє и информативна бешеда. Други, робота зоз клиєнтовима паперами. Треци – бешеда о тим дзе би хто и цо любел робиц и понуканє можлївих вариянтох. Е, на штвартей вариянти, у драже, так лєм спомнуц же можебуц шицко ше и нє годно витвориц як плановане, алє надпомнуц заш лєм: "Упарти ши? Сцеш пременїц свой живот? Ту сцеш дочекац най це засадза на конєц валала? А цо буду ци дзеци, яку ту маю перспективу? Сцеш, чи нє сцеш? Купиш стари авдио касети од мнє?". И дакус санкай зоз такима стрилами и цернями. Алє ту уж кажде покус подозриви и лєм на тих крочайох уж маш по 1 000 еври од доєдного. И на концу припознай же випатра попри шицких напруженьох Канадянє их нє сцу и нє злєтує авион до гонох за валалом и – богати ши. Евентуално остаток живота будзеш мушиц у Заєчарским еґзилє препровадзиц, кед нє зосцеш жиц як заклани на валалє. И гей, поодруцай шицки кнїжки цо маш. Цо ши их дакеди куповал док ши думал у живоце буц дахто и нє буц ляксе котрого загребала бразда. До празней витрини куп порцеланского лебеда за пенкала и три когути, Снежану, трох, штирох патулькох, автобиоґрафиї Бори Дьордєвича, Єлени Бачич Алимпич, Санї Маринкович, шицко цо написала Мир Ям и упивай. Но, ище о тим дакеди другираз у – крочаю трецим.

НАТАША ДЖУДЖАР III1 ҐИМНАЗИЯ "ПЕТРО КУЗМЯК" РУСКИ КЕРЕСТУР

ЯК ТО БУЦ ҐИМНАЗИЯЛЄЦ

Прадїдов мудри глас Час преходзи. Ґенерациї ше зменюю єдна за другу, меняю ше похопйованя смисла живота, шицко ше меня. Младосц то найлєпши период чловекового живота, то красни, нашмеяни и безбрижни часи, то тиж так период школованя. Шедзим задумана при пламеню швички. Коло мнє цихосц. Думки ми претаргує прадїдов глїбоки, алє мили глас и його часто поставяне питанє: "Дзеци, як же вам у школи?". Звичайно сом на тото питанє мала вше подобни одвит, понеже ше ми видзи же ше нїч нє пременєло одкеди ше ми то остатнї раз дахто опитал. Теди сом дакус осторожнєйше роздумала и похопела же ше коло нас шицко меня з часом. Одразу сом мала вельо питаня на хтори сом сцела знац одвит. Сцела сом дознац як то скорей було у школи, як ше дзеци школовали, одрастали, як шицко випатрало кед нашо предки були таки як ми нєшка. Питала сом ше мойому прадїдови яки то часи були кед вон ходзел до 14 [ 05-06 ] 2013

школи. Шветлосц швички хтора ошвицовала його зранцавену твар, наглашовала його збунєносц пре мойо питанє, алє источашнє сом видзела и його одушевиє. Прадїдо зоз нєсцерпеньом, алє помали, почал бешеду: "Яй, дзеци, як то давно було...". Теди ше жило на салашох, алє дзеци ходзели до школи. Памета вон же школа була на Брестовцу и на Косцелїску. Школа скорей нє випатрала як тераз, то була обична хижа. Було вецей дзеци, та простория була полна з школярами хтори шедзели коло пеца. Здогаднул ше дїдо давних часох, нашмеял ше, та гвари: "Так то скорей було. Сто главки – сто бундавки". Нє було чежко учительови з телїма дзецми. Дзеци вше були добри, а як би и нє були кед мушели буц. Хто нє бул добри, та достал, як ше то теди волало, двацец пейц на дереш, а нє ставали до кута як нєшка. Теди учителє були строгши, а заш лєм дзеци були лєпше воспитани. Правда, дзеци муша буц и нєсташни,

повадзиц ше, та дараз и побиц медзисобно, алє вони на тих гришкох учели и як одрастали, та постали и мудрейши. Учитель их учел писац, читац и раховац, а предмети було лєм даскельо, тоти цо найпотребнєйши за живот: мацерински язик, математика, краснопис, жемопис... До школи ше ишло штири роки, а после ше учело парастски роботи. Теди нє було важне знац шицко напамят и без розуменя. Дзивчатом було важнєйше научиц вариц, а хлапцом робиц на полю. После школи ше дзеци бавели, бегали по драже, пендрали ше по древох. Бависка правели з вигризкох, чуткох, блата, або даяких старих шматох хтори уж нє могли поплатац. Мой прадїдо ме посовитовал же нє треба буц обтерховани зоз школу: "Ша, и я на тим швеце, а нє учел сом анї физику, анї хемию. Нє вредза то добри оцени кед ше нє знаш знайсц у живоце", франтує вон, алє у його гласу чувствуєм лєм озбильносц. Док ше як през молгу здогадовал шицких животних школох, мой прадїдо ме посовитовал и помогнул ми задумац школу и проблеми од пред сто роками.

Tота робота завжала 1. место на литературним конкурсу з нагоди означованя 260. рочнїци образованя на руским язику у Руским Керестуре, у априлу 2013. року.

НАТАША КОЛЕСАР IV1 ҐИМНАЗИЯ "ПЕТРО КУЗМЯК" РУСКИ КЕРЕСТУР

ЯК ТО БУЦ ҐИМНАЗИЯЛЄЦ

Пруцик и компютери Давно вибренкало за початок першей годзини. Свидома сом того, алє и далєй нє пошвидшуєм крочай док идзем ґу кабинету информатики. Пожнїм, нє першираз, алє ше коло того анї нє бриґуєм. Дуркам, отверам дзвери и нє роздумуюци вигварям слова: "Пребачце же пожнїм". После хторих шедам на свойо место. Коло мнє шицки поспани, стримую ше же би им глава нє спадла на лавку. Нє шицким ше поспишело. Пробуєм ше уключиц до годзини, слухам професора док бешедує о способох повязованя з интернетом, алє понеже ме тема нє барз цикави, пошвидко ше препущуєм своїм думком хтори ме водза дзешка далєко... далєко до прешлосци. Одразу нєстали шицки компютери. Видзи ше ми же єст менєй шветлосци, облаки менши, струї нєт, алє як кед би то нїхто, крем мнє нє обачовал. Мури шицки єднак, на било обилєни, а места дзе дакеди були слики, тераз забераю 15 [ 05-06 ] 2013

вельочислени образи. У єдним куце заквачени календар за 1913. рок. Цали будинок вельо скромнєйши, алє богатши зоз числом школярох. Чувствуєм як ми цошка дорушує хрибет. Нєодлуга похопюєм же то...я, випросцено и з руками споза хрибта як здревнєта шедзим у лавки хтора подполно иншака од гевтей на хтору сом звикла. Нєзґодно ми шедзиц. Роздумуєм же кельо би ми лєгчейше було лєм кед бим руки положела на лавку, алє ше нє усудзуєм. Преставам роздумовац о тим. Боїм ше же учитель пречита мойо думки, а ище баржей ше боїм од пруцика хтори нє випущує з руки. На шоре нам годзина руского, мацеринского язика. Попри нього на шоре на розпорядку каждодньово ше находза виронаука и рахунки. За нєшка зме мали научиц писньочку, з першей видрукованей кнїжочки на руским язику Гавриїла Костельника "З мойого

валала". Кажде гласно и ясно рецитує його стихи, а учитель и пре найменшу гришку дзвига пруцик. Модлїм у себе молитви хтори зме на виронауки учели же бим ше нє збунєла и же би ме нє дочекала иста судьба як и Владка хторому ше руки уж пол годзини нє преставаю червенїц. Сцискам дланї споза хрибта, а вони ше зноя од сраху. Шерцо ми трепеци док чекам же би ме учитель преволал. Почина вигваряц мойо мено, алє го у тим претаргує якишик звук. У истей хвильки коло мнє ше зявюю компютери, а мой страх нєстава вєдно зоз учительовим пруциком.

Tота робота завжала II место на литературним конкурсу з нагоди означованя 260. рочнїци образованя на руским язику у Руским Керестуре, у априлу 2013. року.

Илустрация: Александра Русковски VIa

ДАНИЄЛА ПЛАНЧАК IV1 ҐИМНАЗИЯ "ПЕТРО КУЗМЯК" РУСКИ КЕРЕСТУР

Наша пиха и гордосц Школа у Руским Керестуре

Наша школа у Руским Керестуре єдинствена, найкрасша и наймилша. Можебуц так гуторим прето же сом у нєй препровадзела дванац роки свойого живота, свойо дзецинство, а ище вше препровадзуєм остатнї хвильки, скорей як цо ю зохабим и свойо школованє предлужим даґдзе индзей, алє тоти прикмети и тота прихильносц наисце нє на видуманих фундаментох. У єй лавкох прешедзели ґенерациї и ґенерациї руских дзецох. Шицки вони зохабели якиш печац, збогацовали ю и дополньовали зоз свою особеносцу. Вона роками зазберує и здружує Руснацох, а и надалєй ше трима пишно и гордо. Школа то нє лєм институция, якаш дочасова формалносц. Вона так випатра кед ше опитаце школяром хтори на перши попатрунок вироятнє же нє маю за ню нїч позитивне цо повесц, думаюци на ученє. Алє глїбше патрено, 16 [ 05-06 ] 2013

кельо товаришства настали у школи, кельо залюбени пари ше пренашли, кельо зме шицкого научели, насампредз думам на тото цо ше нє могло зазначиц зоз оценьованьом. Научели зме перши букви, раховац, читац, а цо зме були старши, вше вецей ше нам на хрибет здрильовало. Научели зме и попри того дружиц ше, дзелїц, попущовац, помагац, робиц тимски... За шицко тото заслужна школа. Вона нам моцно чува тото чому грожи забуце – чува нам власни мацерински язик. Нє лєм же маме можлївосц основне образованє здобувац на мацеринским руским язику, алє и свойо штреднє образованє предлужиц на истим. Така нагода ше указує лєм на єдним месце у швеце и цешиме ше же то праве у нашей школи, у Руским Керестуре. Док маме школу, наш идентитет ше нє годзен затрациц, бо ше през ню буду преплєтац руски обичаї, а з нєй будзе одгуковац руски язик. И далєй будзе

школовац нас, Руснацох, и з нєй будземе виходзиц як дозрети и школовани, порихтани крачац далєй до нових спокусох. Алє, гоч и постанєме познати и успишни, на свойо початки – перши научени букви, читанє и рахованє, та и на товаришох, учительох и професорох, на учальнї и школски двор, на нашу пиху и гордосц – нїґда нє забудземе.

Tота робота завжала III место на литературним конкурсу з нагоди означованя 260. рочнїци образованя на руским язику у Руским Керестуре, у априлу 2013. року.

КРИСТИНА МАЛАЦКО II1 ҐИМНАЗИЯ "ПЕТРО КУЗМЯК" РУСКИ КЕРЕСТУР

Школа у Руским Керестуре

Школа – м о д и н в о з а р б о За школу у Руским Керестуре ме вяжу велї чувства. До тей школи ходзели мойо баби и дїдове, мой оцец и моя мац, мойо браца, шестри и я. Од першей по шесту класу ходзела сом до школи у Шидзе. Там ми було крашнє, любела сом своїх товаришох, учительку и наставнїкох. Но, кед зме ше приселєли до Керестура и кед сом почала ходзиц до тей школи, було ми барз мило. Чувствовала сом ше як кед бим одкальшик далєко конєчно пришла дому. Мой перши упечаток кед сом вошла до будинку новей школи бул барз позитивни. У школи було шицко чисте и ушорене, а дзеци були щешлїви. Познєйше сом од мацери дознала же тот будинок збудовани кед вона ходзела до другей класи и же ма вецей як трицец роки. У моєй керестурскей школи учим по руски, цо ми окреме мило, бо так як роздумуєм, так и бешедуєм. За мнє моя школа 17 [ 05-06 ] 2013

нє лєм образовна установа у котрей достанєм велї знаня и порихтам ше за факултет, за мнє вона наш национални идентитет, наша история, а наздавам ше и будучносц. То школа хтора виховала и образовала цалу мою фамилию. Ту ше учиме раховац, писац, читац, алє ище значнєйше – учиме ше буц добри и чесни людзе. Нєт нїч драгоцинше од чловека хтори благородни, гоч дзе жиє и гоч яку роботу роби. Школа у Руским Керестуре то нє лєм обична школа. То благо хторе ми нашлїдзели од своїх родичох и хторе треба же бизме пренєсли на нашо дзеци. Керестурска школа то наисце наша пиха и гордосц.

Tота робота похвалєна на литературним конкурсу з нагоди означованя 260. рочнїци образованя на руским язику у Руским Керестуре, у априлу 2013. року.

Илустрация: Тереза Будински Vб

Розгварка зоз атлетичаром МАЯ ЗАЗУЛЯК

ДАРЯНОМ БЕЛАКОМ

Дарян достал велї припознаня 2012. року. Бул преглашени за найлєпшого атлетичара Атлетского клубу "Русин", як и за найлєпшого младшого спортисту "Русина". Тиж, бул и найуспишнєйши младши пионир на XII Опен Нови Сад.

Дарян Белак, млади атлетичар Атлетского клубу "Русин", штредком априла постал Войводянски шампион у кросу. У конкуренциї старших пионирох у кросу на 2000 метери прешвечлїво освоєл перше место на Войводянским атлетским змаганю у Србобрану. Вон по треци раз участвовал на тим змаганю и вше освоєл злато Дарян єден з найуспишнєйших младих спортистох у Руским Керестуре. Школяр є седмей класи, а за три роки, кельо

18 [ 05-06 ] 2013

тренира атлетику, у своєй колекциї ма коло 30 медалї, найвецей златни. Обегує ше найчастейше на 300 метери, алє єднак є успишни и на 2000 метери, цо досц нєзвичайне. Того року Дарян прешол до катеґориї старших пионирох, цо значи же ше змага зоз атлетичарами хтори седма и осма класа. Єден є з ридких хтори победзели старших од себе з оглядом же углавним старши змагателє у катеґориї освоюю перши места, медзитим, Дарян доказал же нє муши вше буц так.

– Почал сом тренирац кед сом бул штварта класа, так же ме, после улїчних обегованьох на хторих сом бул успишни, волала наставнїца Саня Тиркайла, мой терашнї тренер. Мнє ше то барз попачело, алє сом нє обчековал же будзем таки успишни – гвари Дарян. Керестурски атлетичаре нє маю найлєпши условия за трениранє, найбаржей прето же нє маю атлетску дражку. Тиж, им проблем же нє маю галу у хторей бим вжиме могли тренирац.

Вельо Вельо тренирац, тренирац, трудзиц трудзиц ше ше и и буц буц упарти упарти

– Знаходзиме ше як можеме. Я тренирам углавним кажди дзень – три раз до тижня у "Русину", а гевти днї бежим по Керестуре. На початку було дакус напарте, алє тераз ми то уж нє чежко, звикнул сом ше. Нє барз добре бежац по бетону, алє ми нє маме атлетску дражку на хторей би було вельо лєгчейше тренирац. Прето ми на початку, на змаганьох було кус чежше, з оглядом же сом нє бул звикнути на гевту подлогу – гвари вон. Кед почал тренирац атлетику Дарян почал ходзиц и на змаганя, а гвари же му

19 [ 05-06 ] 2013

шицки медалї єднак мили. У иножемстве ище нє бул, алє би любел пойсц.

– Пред змаганьом ше мушим коло мешац пририхтовац, алє то ми нє напарте. Першу медалю освоєл сом на "Нестле атлетскей лиґи" и тоти Нестле кроси ми найбаржей останю у паметаню. Вше мам трему пред змаганьом, алє кед почнєм бежац, вона прейдзе. Зоз другима атлетичарами хтори сом упознал на змаганьох, ше дружиме и чуєме ше и на Фейсбуку. Же би дахто бул успишни треба же би вельо тренирал, трудзел

ше и бул упарти. Идол ми

Михаил Дудаш, а найвекша потримовка родичи и брат хтори ше найбаржей и цеша у мнє – бешедує млади атлетичар. Од предметох у школи Дарян найволї физичне, а у шлєбодним чаше люби ше дружиц и бавиц фодбал з пайташами. После основней школи планує ше уписац до даєдней штреднєй школи у Новим Садзе же би там предлужел тренирац у векшим клубу, а наздава ше же му то єдного дня будзе и професия.

АЛЕКСЕЙ ПАВЛОВИЧ

Упишце ше до Ґимназиї "Петро Кузмяк" у РК Як то буц ґимназиялєц

Ходзим до Ґимназиї "Петро Кузмяк", до оддзелєня на руским язику и хаснуєм мойо право на школованє на мацеринским язику. У модерним чаше, ґлобализациї, часто ше бешедує о вецейязичносци хтора ше у велїх европских и шветових културох поставя як циль. Ґимназиялєц котри закончел у Керестуре школу, попри мацеринского, зна сербски язик, як язик дружтвеного штредку, а и анґлийски, италиянски, русийски, нємецки и латински У тим тексту жадаме будуцим ґимназиялцом укратко приказац предмети хтори ше учи у Ґимназиї "Петро Кузмяк". Єден ґимназиялєц их може лєгко звладац, може ше пренайсц у дачим и "лансирац" до швета науки. Потим може уписац жадани студиї, бо, гоч нам ґимназия нє дава ремесло до рукох, вона одскочна деска за дальше студиранє вибраней науки зоз того широкого спектру. Най почнєме. Латински язик – основа европскей и заходней науки и култури. Физика, основна природна наука, хтора преучує сущни прикмети природних зявеньох и целох, док математика природна наука о рахункох, кореньох, интеґралох, лоґаритмох... Хемия преучує материю и єй пременки, а биолоґия – живи швет, орґанизми, їх рост, розвой, розмножованє... Ґеоґрафия то наука хтора преучує природни и дружтвени зявеня и процеси у ґеопростору. То мой "терен" прето же вона моя наймилша наука и моя перша любов хторей вше будзем вирни. Ґеоґрафске знанє нам шицким вше потребне же бизме правилно розумели ситуацию на планети, та на основи того правилно одредзели напрям и интензитет людского процесу у будучносци, бо то нєшка барз актуалне. Ище у основней школи сом научел же история учителька живота, док социолоґия тиж дружтвена наука хтора преучує дружтвени одношеня, интеракциї и єй културолоґийни аспект. Устав и права гражданох научи нас яки маме права, а хтори нам ґарантує Устав Републики Сербиї. Филозофия нам помага розумиц мистерию еґзистенциї и стварносци, а психолоґия людзох, їх справованє, роздумованє, емоциї, мотивациї. Музична култура – Моцарт, Бетовен, Гайдн, Верди – нєобходне знанє каждому образованому чловеки, док подобова култура розвива творче думанє и овладованє зоз визуелним язиком. Физичне воспитанє, знова, доприноши розвою физичним схопносцом и очуваню здравя, а як бим тото написал и послал прейґ интернета кед бим на информатики нє упознал роботу на рахункару и програми Windows, Word, Excel. Пре тоту рижнородносц, ґимназиялєц би требал постац особа отворена ґу универзалному, хтора розуми природни законїтосци и дружтвени зявеня, зоз формованим моралним и естетским смислом и творчима фантазиями.

20 [ 05-06 ] 2013

ДОРИКА ЧИЗМАР ПОЕЗИЯ

и в о б ю л Ти, моя ойо тайни, м и к ц и ш ш а Ти. Ти зн умки и сни. д о й о м и к ц и ш , любов свою дам у м о р о т х и н Єди ш ти. єдини то будзе сац любов Нє можем опи м ґу тебе, ує в ст ув ч у р о т х є постоя. н а в о сл а в ст бо за таки чув . кельо це любим и к я ц а зн ш зе Ти нїґда нє буд Любови моя. у, ай нїґда нїком Чувай ме и нє д туль блїзко облап ме и при му. ґу шерцу свойо и час лєм ти, л а ц , х о к ум д У моїх мих твой. ш о и сн а р к и ви твойо очи бела ви моя. Жадам це, любо . ше будзеш мой в за й а н м а д Жа

21 [ 05-06 ] 2013

ИВАНА САКАЧ

Тренд фризурох:

У 2013. року популарни стил и фризури зоз шейдзешатих рокох. Тоти фризури требали би буц вецей габасти, локнасти и розкошни, як ровни. И у комбинациї зоз такима власами, того лєта буду барз популарни цифровани хуст(оч)ки за власи, пантлїки, райфи зоз машлїчками и чацики за декорацию,

лєто 2013. ЧАЦИКИ, МАШЛЇЧКИ И ВАРҐОЧИКИ зоз котрима тиж так можеце прикрашиц вашо власи. Ултра бляда-блонд, интензивно червена, помаранчецова, лилова – то фарби котри абсолутно у тренду того року, як и "прамени" у вецей рижних фарбох. Цо ше дотика штриганя, тей сезони популарни шицки файти "степенастого" штриганя и на длугих, и на кратших власох. Знова ше врацаю до моди кратки фризури и кратки шишки. Приходза и матури, та би и фризури за тоту нагоду требали випатрац иншак як каждодньово. Кратки власи найлєгчейше лєм покруциц на виклери, або фиґаро и прикрашиц зоз рижнима чациками, а за длугоки власи –

22 [ 05-06 ] 2013

мой совит – пундя у котрей можу буц уплєцени рижни варґочи, хтори того року барз модерни. Цо ше дотика хлопских фризурох, без сумнї – будзе ше ношиц и кратки, и длугши, як и ретро и фризури нових формох. Можеце виберац лєм же би ваша фризура нє будла каждодньова, нєобовязна, розтрешена и зоз вельо волумену.

СИЛВИЯМАЛАЦКО ОШ "Петро Кузмяк" Руски Керестур VIII Б Єст вельо людзох котри провадза моду, алє ище вецей єст таких цо их нє интересує власни випатрунок. Прето вам у тим тексту напишеме даскельо индивидуални совити о моди, котри би могли буц хасновити младим, алє и страшим. ВЛАСИ: нє здраве власи змивац кажди дзень, а анї часто прето же корень ослабнє, та вец годни опадовац. Конци власох треба штригац кажди мешац по 0,5 цм. Тоти цо ше фарбя,

насампредз коректор и пудер,

зогриванє воска и пантлїки.

а потим креон, клайбас за

Восок ше цага у истим напряме

оберва, бляди, односно дньово

як рошню власки, а витаргує ше

"сенки", маскара и лабело. За

у процивним. После депилацї,

вечар место дньових "сенкох"

обовязно треба ноги намасциц

ноцни, односно цми "сенки",

зоз олєйом. Найлєпши олєй зоз

место лабела кармин, айлайнер

менти, бо хладзи и опущує ноги.

и "руменило". Тоти цо маю

После депилациї ше нє треба

пирщки, нє треба же би часто на

туширац коло два годзини, же

твар кладли пудер.

би ше нє надражело скору.

Тинейджерски поради

МОДА – ТОГО ЛЄТА И ВШЕ

ОБЛЄЧИВО: Фармерки – нїґда нє виду зоз моди, прето же их мож ношиц у шицких нагодох. Зоз фармерками мож ношиц блузни, кошулї, маїци, спортски и святочни. Обуц мож патики, ципели, штикли, чижми, "кавбойки". Штикли зоз виполнєту, т. є. з нєпререзану платформу найбаржей иду на фармерки, або шорц, ґу котрим мож облєчиц обичну, або

треба же би то робели кажди

НОХЦИ: Кажда дзивка-жена

маїцу з краткима рукавами. За

мешац и пол, прето же фарба

треба же би вше мала длугши,

лєтнє пополадньове шейтанє

знїщує и спражує власи. До

вичисцени, витурпияни и

крашнє мож випатрац кед ше

власох, як модни деталь, мож

нафарбени нохци. Нохци ше,

облєче шорц, маїцу, миндюши,

положиц райф зоз цирконами,

як и шицко друге, ускладзує зоз

наруквицу, окуляри, та и папучи.

"укосницу", лєбо даяки чати з

облєчивом. Же би нохци були

Вечарше шейтанє мож облєчиц

цирконами. На кажди дзень мож

здрави и квалитетни, треба их

дацо тиґрасте, лєбо зебрасте,

ношиц чати, ґумки и пантлїки за

масциц з одвитуюцу крему. На

прето же є тераз у моди. За

власи.

нохци мож положиц и ґел за

вечар тиж найлєпше облєчиц

вилїванє. Корекция ґелу ше

чарни панталони, тунику,

роби кажди мешац.

штикли, миндюши, годзинку и

ТВАР: треба умивац найменєй два раз на дзень и то зоз мидлом, прето же би ше вимило бруд. Тиж так треба хасновац крему за твар, алє кажде треба же би одредзел котра му одвитує, бо нє шицки маю исту скору. Тоти цо нє маю пирщки, за каждодньове шминканє им потребне –

НОГИ (депилация): Ноги найлєпше депиловац зоз воском, прето же вон зридшує и ослабює корень власкох. Кратки власки нє треба депиловац, прето же мож очкодовац скору. Тоти цо маю слаби корень власкох треба же би ше депиловали кажди мешац, а тоти цо маю моцни – голєм на два тижнї. За депилацию потребни восок, машинка за

23 [ 05-06 ] 2013

обовязно – ташну. Сукня Sherri Hill єдна од найпознатших и найдрагших маркох, алє мож найсц таки добри єй копиї же лєпше випатраю як ориґинал. За вечеру, або виход на варош найбаржей идзе узка, целовочарна сукня на калнери зоз високима штиклами. А за матурски вечар би фино ишли пирхаци сукнї зоз цирконами, цеплих и веселих фарбох.

Модели купацих костимох

Нини Карлаварис

Facebook: Karlavaris Swimwear / karlavaris18@gmail.com.