M. Sikora-Gaca, R. Herba, Kultura polityczna jako wyznacznik społeczeństwa obywatelskiego w państwach wschodnioeuropejskich, [w:] L. Kacprzak, B. Koszel, A. Marcinkowski, Społeczeństwo obywatelskie jako dobro wspólne, Piła 2012, s. 137-151.
Kultura polityczna jako wyznacznik społeczeństwa obywatelskiego w państwach wschodnioeuropejskich Kultura polityczna łączy w sobie dwa dość istotne zagadnienia będące często podstawowym wyznacznikiem społeczeństwa obywatelskiego – kulturę i politykę. Zakres terminu nie jest jeszcze do końca usystematyzowany, co powoduje, iż problematyka zjawiska prezentowana jest w rożnych ujęciach. Można stwierdzić, iż łączy ono w sobie trzy zasadnicze kwestie: instynkt społeczny, rozum i naturę. Pojęcie kultury politycznej należy przede wszystkim oprzeć na definicji kultury (...) która zawiera w sobie nie tylko regularności występujące w zachowaniach ludzi wobec siebie wzajem, ale także w ich zachowaniu względem przedmiotów pozaludzkich, żywych i nieożywionych, a także pod względem istot nadprzyrodzonych. (...) Prawie każde działanie jest przynajmniej częściowo skierowane ku innym ludziom, w przypadku kultury politycznej w kierunku innych podmiotów i aktorów życia politycznego; sposób, w jaki interakcje ludzkie są wzajem ze sobą powiązane, jest często czynnikiem integrującym, wielce pomocnym do zrozumienia całej reszty kultury. W takim rozumieniu system polityczny państwa należy zrozumieć jako szkielet, który łączy instytucje, obywateli, prawo, wartości i wszelkiego rodzaju normy. Kultura polityczna stanowi zatem ciało, w które jest on przyobleczony, które łączy wszystkie te zagadnienia. (...) Kultura polityczna to tyle, co sposoby robienia różnych rzeczy przez wielką liczbę ludzi (...) Będzie to typ kultury, na które składają się wzorce zachowań politycznych, stanowiące powtarzalny element dziejów(…) w danym systemie politycznym. Aspekt historyczny odgrywa w przypadku tego typu kultury ogromną rolę. Podobne stanowisko prezentuje Bronisław Malinowski, który postrzega kulturę jako integralną całość, składającą się z narzędzi i dóbr konsumpcyjnych, konstytucjonalnych, twórczych zasad różnych grup społecznych, ludzkich idei i umiejętności, wierzeń i obyczajów (...) Czy rozpatrujemy bardziej prostą i prymitywną kulturę, czy też złożoną i rozwiniętą, w obu wypadkach napotykamy ogromny aparat, częściowo materialny (natura), częściowo ludzki (instynkt 1