The Upfront Initiative - Τχ. 718 by Dyo Deka S.A.

free press 10.3.2022

ολα για την αθηνα! δωρεαν οδηγοσ τησ πολησ. κυκλοφορει καθε πεμπτη

718

ΤΟ ΠΡΏΤΟ ΣΥΝΈΔΡΙΟ ΤΗΣ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΊΑΣ ΤΗΣ LiFO KAI ΤΗΣ TSOMOKOS ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΣΌΤΗΤΑ, ΤΗ ΣΥΜΠΕΡΊΛΗΨΗ, ΤΗΝ ΠΟΙΚΙΛΟΜΟΡΦΊΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΟΡΑΤΌΤΗΤΑ ΣΤΟΝ ΕΡΓΑΣΙΑΚΌ ΧΏΡΟ ΣΤΈΓΗ ΙΔΡΎΜΑΤΟΣ ΩΝΆΣΗ 17.03.2022

ΣΥΜ ΣΥΜΠ ΟΡΑΤΟΤΗΤΑ ΣΥΜΠΕ ΟΡΑΤΟΤΗΤ ΣΥΜΠΕΡ ΟΡΑΤΟΤΗ ΣΥΜΠΕΡΙ ΟΡΑΤΟΤ ΣΥΜΠΕΡΙΛ ΟΡΑΤΟ ΣΥΜΠΕΡΙΛΗ ΣΥΜΠΕΡΙΛΗΨ ΟΡΑΤ ΣΥΜΠΕΡΙΛΗΨΗΟΡΑ ΙΣ ΠΟΙΚΙΛΟΜΟΡΦΙΑ ΙΣΟ ΠΟΙΚΙΛΟΜΟΡΦΙ ΙΣΟΤ ΠΟΙΚΙΛΟΜΟΡ ΙΣΟΤΗ ΠΟΙΚΙΛΟΜΟ ΙΣΟΤΗΤ ΠΟΙΚΙΛΟΜ ΙΣΟΤΗΤΑ ΠΟΙΚΙΛΟ

2 lifo – 10.3.22

index718

08 ΣΤΗΛΕΣ

εκδοτης

Στάθης Τσαγκαρουσιάνος γενικός διευθυντής Μιχάλης Μιχαήλ

βασιλική σιουτη

πολιτικο επταημερο γιαννησ πανταζοπουλοσ

www.lifo.gr

talking points

ΔΥΟ ΔΕΚΑ ΕΚΔΟΤΙΚΗ Α.Ε. ΒOΥΛΗΣ 22, 105 63 ΑΘΗΝΑ T 210 3254 290 F 210 3249 785 info@lifo.gr

δεσποινα τριβολη

footnotes

δημήτρης πολιτάκησ

shortcut

media project director Θανάσης Χαραμής διευθυντής mikropragmata. lifo.gr Άρης Δημοκίδης διευθυντής εντυπης εκδοσης Τάσος Μπρεκουλάκης σύμβουλος σχεδιασμού Γιάννης Καρλόπουλος αρχισυνταξία Αλέξανδρος Διακοσάββας

11 ΝΈΑ ΦΥΤΆ ΠΕΡΙΜΈΝΟΥΝ ΝΑ ΤΑ ΦΡΟΝΤΊΣΕΤΕ

αρχισυνταξία podcasts Μερόπη Κοκκίνη αrt director Βανέσσα Φερλέ, Μαργαρίτα Καμαριώτη διευθυντρια ampa.lifo.gr Χριστίνα Γαλανοπούλου ––––––

direct sales director Κώστας Μαντάς

ατελιέ αssistant art director Μπιάνκα Σαμαρά

advertising manager Άννα Λαπαρδάγια direct sales Γιώργος Λυκουργιώτης advertising executive Δημήτρης Βουκελάτος (dvoukelatos@lifo.gr)

senior digital campaign manager Αντώνης Ζωγράφος

παρακαλουμε ανακυκλωστε

–––––– φωτογράφοι Σπύρος Στάβερης, Πάρις Ταβιτιάν, Freddie F., Γιώργος Αδάμος

advertising coordinator Κατερίνα Κουρμούζη (kkourmouzi@lifo.gr)

ΣΤΈΓΗ ΙΔΡΎΜΑΤΟΣ ΩΝΆΣΗ 17.03.2022

σ υ ν τα ξ η συντακτικη ομαδα Θοδωρής Αντωνόπουλος, Λουίζα Αρκουμανέα, Βασίλης Βαμβακάς, Γιάννης Βασιλείου, Ευτύχης Βαρδουλάκης, Ματίνα Καλτάκη, Γιάννης Δημητρέλλος, Ματούλα Κουστένη, Θοδωρής Κουτσογιαννόπουλος, Γιάννης Κωνσταντινίδης, Τίνα Μανδηλαρά, Νίκος Μπακουνάκης, Γλυκερία Μπασδέκη, Αργυρώ Μποζώνη, Γιάννης Πανταζόπουλος, Σταυρούλα Παπασπύρου, Μαρία Παππά, Ζωή Παρασίδη, Χρήστος Παρίδης, Δημήτρης Πολιτάκης, Αφροδίτη Σακκά, Νικόλας Σεβαστάκης, Φώτης Σεργουλόπουλος, Βασιλική Σιούτη, Βίβιαν Στεργίου, Δημήτρης Π. Σωτηρόπουλος, Δέσποινα Τριβόλη, Κορίνα Φαρμακόρη, Γιώργος Ψωμιάδης

ε μ π ο ρ ι κ ο τμ η μ α senior advertising manager Ξένια Στασινοπούλου

creative director Χρήστος Τζοβάρας

ΤΟ ΠΡΏΤΟ ΣΥΝΈΔΡΙΟ ΤΗΣ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΊΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΣΌΤΗΤΑ, ΤΗ ΣΥΜΠΕΡΊΛΗΨΗ, ΤΗΝ ΠΟΙΚΙΛΟΜΟΡΦΊΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΟΡΑΤΌΤΗΤΑ ΣΤΟΝ ΕΡΓΑΣΙΑΚΌ ΧΏΡΟ.

56 46

εμπορικη διευθυνση Ρένα Κροκίδα

ψηφιακή ανάπτυξη/ προγραμματισμός lifo.gr Άγγελος Παπαστεργίου ––––––

digital campaign manager Γιώργος Γιαννή ––––––

διαμόρφωση ψηφιακής εκδοσης Νινέττα Γιακιντζή, Μαρούσα Θωμά διόρθωση κειμένων Μαρία Δρουκοπούλου, Μυρτώ Αθανασοπούλου –––––– λογιστηριο οικονομική διεύθυνση Δημήτρης Τασιόπουλος λογιστήριο Βασίλης Κοτρωνάκης, Άκης Ιωάννου, Έφη Ηλιοπούλου γραμματεία Βιβίκα Ανδριανάτου –––––– κωδικος εντυπου 7639

10.3.22 – lifo

Feedback

ΌΛΗ Η ΖΩΉ ΜΠΡΟΣΤΆ ΣΟΥ ΜΕ ΚΡΊΣΕΙΣ ΠΑΝΙΚΟΎ Δύο νεαρά άτομα με εμπειρία στις κρίσεις πανικού και μια ψυχολόγος συζητούν για το φαινόμενο που αυξάνεται ραγδαία στις νεαρές ηλικίες, τις συνθήκες που το τροφοδοτούν και τους τρόπους αντιμετώπισης.

DA I LY

Ο έρωτας στα χρόνια του «doom scrolling»

ΤΗΣ ΒΑΣΙΛΙΚΗΣ ΣΙΟΥΤΗ

Πριν καλά-καλά οριστικοποιηθεί η συνάντηση Μητσοτάκη - Ερντογάν στην Κωνσταντινούπολη την ερχόμενη Κυριακή 13 Μαρτίου, η Τουρκία έσπευσε να την υπονομεύσει. Η πρώτη υπονομευτική ενέργεια ήταν η διοχέτευση της είδησης στα τουρκικά ΜΜΕ, ενώ τα δύο επιτελεία ήταν ακόμα σε διαβούλευση και υπήρχαν εκκρεμότητες. Η δεύτερη υπονομευτική ενέργεια σημειώθηκε χθες από τον εκπρόσωπο του κόμματος του Ερντογάν, Ομέρ Τσελίκ, ο οποίος, ως μη όφειλε, έθεσε την ατζέντα με τις παράνομες διεκδικήσεις των Τούρκων κι αυτές που έχουν προστεθεί τελευταία, όπως η «Γαλάζια Πατρίδα», με την οποία διεκδικούν το μισό ελληνικό Αιγαίο, αλλά και το θέμα της αποστρατιωτικοποίησης των ελληνικών νησιών.

4 lifo – 10.3.22

LiFO.gr

Ποιοι θέλουν τη συνάντηση Μητσοτάκη Ερντογάν και ποιοι την υπονομεύουν

«Αυτό που σκεφτόμουν ήταν ότι θα ρεζιλευτώ, θα πέσω και θα με κοιτάνε όλοι. Είχα πεισθεί ότι είχε φτάσει το τέλος μου. Είχα αγχωθεί πότε θα φτάσει το μετρό στον επόμενο σταθμό ώστε να κατέβω και να πάω κάπου όπου να μπορώ να καταρρεύσω χωρίς να με κοιτάνε», έτσι αφηγείται το περιστατικό. Στο διάστημα που ακολούθησε η Ρομίνα φοβόταν να μπει ξανά στο μετρό. Η ιδέα ότι μια κρίση πανικού μπορεί να επανερχόταν με τον ίδιο τρόπο δεν την άφηνε σε ησυχία. Τελικά επανήλθε, όχι τόσο έντονα όμως. Στο μέλλον θα υπήρχαν φορές που θα έβλεπε ένα σακίδιο ακουμπισμένο κάτω και τότε η σκέψη ενός ενδεχόμενου τρομοκρατικού χτυπήματος θα την κατέβαλλε. Χρειάστηκε να κάνει ψυχοθεραπεία πολύ καιρό για να νιώσει ασφάλεια και να μπορεί σήμερα να κυκλοφορήσει στο μετρό, χωρίς να την κατακλύζουν φοβίες. Δύο ακόμα περιστατικά θα συνέβαιναν σε εργασιακό περιβάλλον, ενώ η περίοδος της πανδημίας και το αίσθημα του εγκλεισμού επιδείνωσε την κατάσταση. « Ήμουν σε ένα πολύ στρεσογόνο εργασιακό περιβάλλον και ξαφνικά ένιωσα ότι δεν μπορούσα να αναπνεύσω. Έκανα τις κινήσεις που έπρεπε για να αναπνεύσω, αλλά ξαφνικά ήταν σαν να μην έμπαινε οξυγόνο στα πνευμόνια μου, οπότε άρχισα να βγάζω ήχους. Οι εργαζόμενοι στα διπλανά γραφεία είχαν γυρίσει και με κοιτούσαν», συνεχίζει η Ρομίνα.

pageviews

Η Ρομίνα σήμερα μπορεί να θυμηθεί με λεπτομέρεια τη στιγμή που, ενώ βρισκόταν στο βαγόνι του μετρό και ο συρμός ανέπτυσσε ταχύτητα μεταξύ δύο σταθμών, ένιωσε να μην τη βαστάνε τα πόδια της. Χωρίς να αισθάνεται κάποιον φυσικό πόνο, φοβόταν ότι ανά πάσα στιγμή μπορούσε να καταρρεύσει. Ένιωθε ότι επρόκειτο να πεθάνει.

ti δ ι α β α σ α με αυ τη την εβ δομ α δ α σ το

ΟΠΤΙΚΗ ΓΩΝΙΑ

podcasts που αξίζει να ακούσετε

ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΨΩΜΙΑΔΗ

ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΠΟΛΙΤΑΚΗ

Ένα από τα –ψυχρά– ανέκδοτα των ημερών είναι ότι ήρθε ο πόλεμος και τελείωσε την πανδημία, εννοώντας ότι την καθαίρεσε από τις επικεφαλίδες της ενημέρωσης και την εξόρισε στις άκρες των δελτίων ειδήσεων και στο περιθώριο της «δημόσιας συζήτησης». Θα μπορούσε να πει κανείς μάλιστα ότι το «doom scrolling», στο οποίο έχουμε επιδοθεί τις τελευταίες δύο εβδομάδες, επιχειρώντας να ενημερωθούμε για τις εξελίξεις στην Ουκρανία, θυμίζει πολύ έντονα την κατάστασή μας κατά την περίοδο του πρώτου, απόκοσμου lockdown.

ΣΗΜΕΙΑ ΤΩΝ ΚΑΙΡΩΝ

Ακολουθήστε τα podcasts της LiFO στην Apple, στο Spotify ή στην Google.

Ιστορίες γυναικών μέσα από το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο «ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΙΑΣ ΠΟΛΗΣ» ΤΗΣ ΑΓΙΑΤΗΣ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ

Euphoria: Είναι όντως η καλύτερη σειρά που είδαμε τελευταία; «THE REVIEW» ΜΕ ΤΟΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ ΔΙΑΚΟΣΑΒΒΑ & ΤΗ ΜΑΡΙΑ ΠΑΠΠΑ

«Μια κυρία με έβγαλε στα σκαλιά και προσπάθησε να με βοηθήσει. Κράτησε περίπου μισή ώρα και τότε άρχισε να με κατακλύζει πανικός, ένας φοβερός φόβος ότι θα πάνε όλα στραβά, ότι η πραγματικότητα με πνίγει, και μαζί ένα αίσθημα απελπισίας. Πάλευα να αναπνεύσω και ταυτοχρόνως ένιωθα ότι ήταν μάταιο, διότι κάτι πολύ κακό θα συνέβαινε, ότι δεν υπήρχε καμία ελπίδα. Δεν ήξερα τι ακριβώς ήταν αυτό που φοβόμουν, όμως ήμουν τρομοκρατημένη». Η τελευταία δεκαετία ήταν σίγουρα μια περίοδος με πάρα πολλά γεγονότα που μπορούν να προκαλέσουν άγχος, ενώ τα τελευταία δύο χρόνια έχουμε ζήσει πρωτόγνωρες καταστάσεις. Οι συνέπειες δρουν συσσωρευτικά. Αρκεί και μόνο να σκεφτεί κανείς ότι ένας νέος άνθρωπος μπορεί να έχει ζήσει μια οικονομική κρίση, πανδημία και τώρα να παρακολουθεί μια πολεμική σύρραξη που βαράει καμπάνες αναζωπύρωσης φρικαλεοτήτων του παρελθόντος. Όσο για τα καλοκαίρια; Βλέπει να λαμπαδιάζουν εκτάσεις γης και ακούει τις ειδοποιήσεις της Πολιτικής Προστασίας. Ζούμε σε μια εποχή που για να επιβιώσεις πρέπει να κολυμπήσεις σε άγρια εργασιακά ρεύματα, να είσαι κομάντο για να βρεις μια αξιοπρεπή δουλειά, να είσαι όμορφος και στυλάτος και γραμμωμένος για να νιώσεις αποδεκτός κάθε φορά που ανοίγεις το κινητό σου. Ο φόβος ότι κάτι ακόμη χειρότερο μπορεί να συμβεί ανά πάσα στιγμή είναι διαρκής. Ο οργανισμός μας ρουφάει σαν σφουγγάρι τη φρίκη και το σκοτάδι, σε συνδυασμό με τραυματικά γεγονότα και καταστάσεις που μπορεί να έχει ζήσει στο παρελθόν. Και το μπαμ γίνεται.

ΒΙΒΛΙΟ Παντελής Μπουκάλας: «Τα δημοτικά τραγούδια δεν παγώνουν στον χρόνο και στον χώρο» Μια γοητευτική περιήγηση στην προέλευση, τις αφορμές, τις εθνικές, ιστορικές και πολιτισμικές αναφορές του δημοτικού τραγουδιού, με έμφαση στις ερωτικές και άλλες σχέσεις των Ελλήνων με τους όμορους λαούς, όπως αντικατοπτρίζονται σε αυτό.

Mιλώντας με μια Ιταλίδα που ζει χειμώνα-καλοκαίρι στην Ανάφη ΤΗΣ ΑΝΝΑΣ ΚΟΚΟΡΗ

Το ρωσικό σινεμά στον πόλεμο «PULP FICTION» ΤΟΥ ΘΟΔΩΡΗ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΥ

ΤΟΥ ΘΟΔΩΡΗ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΥ Είναι μεγάλη απόλαυση και σωστό «φροντιστήριο» να συζητάς με τον Παντελή Μπουκάλα. Δημοσιογράφος, συγγραφέας, ποιητής, ερευνητής, βιβλιοκριτικός, μεταφραστής, επιμελητής εκδόσεων, διδάκτορας Νεοελληνικής Φιλολογίας στο Τμήμα Βυζαντινών και Νεοελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Κύπρου, έχει να επιδείξει ένα πλούσιο και πολύπλευρο έργο, αφήνοντας ιδιαίτερο στίγμα σε ό,τι καταπιάνεται, ξεχωρίζει δε για την οξύνοια, την κριτική σκέψη, το εύρος των γνώσεων, τη μεταδοτικότητα και τους ανοιχτούς πνευματικούς του ορίζοντες. Μία από τις πιο αξιέπαινες δουλειές του είναι η σειρά δοκιμίων για το δημοτικό τραγούδι με τον γενικό τίτλο «Πιάνω γραφή να γράψω», στο πλαίσιο της οποίας κυκλοφόρησε πρόσφατα ο τόμος 4Α με τίτλο Ο έρως και το έθνος – Οι φυλές, οι θρησκείες και η δημοτική ποίηση της αγάπης, όπου αναφέρεται «στις σχέσεις και τους έρωτες των Ελλήνων με τους σύνοικους λαούς, όπως ήταν οι Βλάχοι, οι Αλβανοί/Αρβανίτες, οι Τούρκοι, οι μαύροι ακόμα που υπήρχαν στον ελλαδικό χώρο την οθωμανική περίοδο».

«Κόκκινα φανάρια»: Νομιμοποιείται ένας cis straight άνδρας να ανεβάζει queer παραστάσεις; «THE REVIEW» ΜΕ ΤΟΥΣ ΧΡΗΣΤΟ ΠΑΡΙΔΗ & ΓΙΑΝΝΗ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗ

10.3.22 – lifo

ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ

lulama mlambo wolf: «the right to ease»

iLoveAthens

Η γκαλερί The Breeder παρουσιάζει την πρώτη ατομική έκθεση της Lulama Mlambo Wolf στην Αθήνα με τίτλο «The right to ease», που εξελίσσει τη μακρόχρονη εξερεύνηση της καλλιτέχνιδας γύρω από θέματα που αφορούν τη μαύρη ταυτότητα καθώς και την ανάπαυση και φροντίδα του εαυτού. Επίκεντρο της έκθεσης είναι το έργο «An οde to Mancoba», που αποτελεί οπτικό φόρο τιμής της Wolf στον αγαπημένο της καλλιτέχνη Ernest Mancoba.

6 lifo – 10.3.22

Γκαλερί The Breeder, Ιάσονος 45, 17/3-9/4, Τρ.-Παρ. 11:00-19:00, Σάβ. 11:00-17:00

lulama mlambo wolf , the closer - the less we know, 2021, acrylic & sand on canvas, 132 x 92 cm. lulama lmambo wolf. courtesy the artist and the breeder

17/3-9/4, Γκαλερί The Breeder

10.3.22 – lifo

talkofthetown

ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΕΠΤΑΗΜΕΡΟ

Η Ευρώπη ετοιμάζεται για τη νέα εποχή μετά τη ρωσική εισβολή Το σχέδιο τερματισμού της εξάρτησης από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα και η στροφή της Γερμανίας αλλάζουν την Ευρώπη και την Ελλάδα.

10—16 ΜΑΡΤΙΟΥ 2022 Νο 718

• Το πρόβλημα στο σύστημα: Αγάπη και ΕΦΚΑ • Whataboutism και Westplaining: το νέο λεξικό της αντιπαράθεσης με φόντο την Ουκρανία 8 lifo – 10.3.22

απ ό τ h βασι λ ι κη σιου τ η

Η απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής την Τρίτη για απεξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο κατά 2/3 άμεσα και πλήρως μέχρι το 2030 ως συνέπεια της εισβολής στην Ουκρανία δεν αλλάζει μόνο τον ενεργειακό χάρτη της Ευρώπης αλλά σηματοδοτεί και μια σειρά από οικονομικές και πολιτικές αλλαγές. Η Κομισιόν διατύπωσε ως κορυφαία προτεραιότητα της Ευρώπης την επιτάχυνση της μετάβασης στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, όμως μέχρι να γίνει αυτό τα κράτη-μέλη θα πρέπει να αναζητήσουν νέους παρόχους φυσικού αερίου. Όπως επισημάνθηκε στο Στρασβούργο, τα κράτη της Ε.Ε. έχουν τη δυνατότητα να προμηθευτούν υγροποιημένο αέριο (LNG), το οποίο μεταφέρεται με πλοία από τις ΗΠΑ, την Αίγυπτο, το Κατάρ και άλλες χώρες. Η αναζήτηση εναλλακτικών παρόχων υγροποιημένου φυσικού αερίου θα αναδείξει στους αναμφίβολα κερδισμένους τις ΗΠΑ, οι οποίες είναι η μεγαλύτερη χώρα παραγωγός στον κόσμο, αλλά και τους Έλληνες πλοιοκτήτες, σύμφωνα με άρθρο του «RedaktionsΝetzwerk Deutschland», οι οποίοι διαθέτουν «τον μεγαλύτερο στόλο δεξαμενόπλοιων στον κόσμο, κυριαρχούν στις μεταφορές αργού πετρελαίου από τη δεκαετία του 1950» και «τώρα θέλουν να επαναλάβουν το success story και με το υγροποιημένο φυσικό αέριο». Οι Έλληνες πλοιοκτήτες είχαν προβλέψει την ανάγκη για δεξαμενόπλοια φυσικού αερίου και τα τελευταία χρόνια επένδυσαν πολλά στην κατασκευή τους, «ώστε τώρα που διαθέτουν τον πιο σύγχρονο στόλο παγκοσμίως» να επωφελούνται από την κρίση. Οι χώρες της Ε.Ε. πληρώνουν ήδη μεγάλο τίμημα για τη ρωσική εισβολή που δεν κατάφεραν να σταματήσουν και θα πληρώσουν ακόμα μεγαλύτερο. Οι πρωτοφανούς μεγέθους κυρώσεις εναντίον της Ρωσίας δεν κάμπτουν μόνο τη ρωσική οικονομία αλλά και τους πολίτες της Ευρώπης λόγω των αυξήσεων στην τιμή της ενέργειας και των πληθωριστικών συνεπειών, φαινόμενα που παρουσιάστηκαν μετά την πανδημία, αλλά ο πόλεμος επιδείνωσε περαιτέρω.

10.3.22 – lifo

TALKING POINTS

ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΕΠΤΑΗΜΕΡΟ

α πό τh βα σι λι κη σ ιου τη

Η Γαλλία αυτές τις μέρες βγαίνει πάλι μπροστά, προωθώντας μια κοινή ευρωπαϊκή αντιμετώπιση, όπως έγινε και με το πρόγραμμα ανάκαμψης από την κρίση που προκάλεσε η πανδημία, ενθαρρύνοντας την έκδοση κοινού ευρωομολόγου για να στηρίξει την απεξάρτηση της Ε.Ε. από το ρωσικό αέριο και την ενίσχυση της ευρωπαϊκής άμυνας. Οι έκτακτες αυτές εξελίξεις μετακινούν εκ των πραγμάτων την Ε.Ε. προς την κατεύθυνση της ολοκλήρωσης μετά από χρόνια στασιμότητας και αυτό κάνει πολλούς Ευρωπαίους να μιλάνε για ιστορικές στιγμές. Οι περισσότεροι αναλυτές διεθνώς θεωρούν ότι το 2022 θα είναι μια χρονιά-σταθμός, αν αυτά που λέγονται στην Ευρώπη προχωρήσουν. Στο θέμα της ενεργειακής πολιτικής, μέχρι τώρα η Ε.Ε. είχε ούτως ή άλλως ως επιτακτικό στόχο την απεξάρτηση από τον άνθρακα. Μετά την εισβολή στην Ουκρανία, Νο 1 στόχος γίνεται η απεξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο, γι’ αυτό και η πρώτη κίνηση ήταν να παγώσει ο αγωγός Nord Stream 2, ο οποίος ίσως και να τελείωσε οριστικά.

ΘΑΝΑΣΗΣ ΓΕΡΑΝΙΟΣ « Ένας πυρηνικός πόλεμος θα σημάνει το τέλος της ανθρωπότητας» α π ό τ ο ν γ ι ά ν ν η π α ν τα ζ ό π ουλο

talkofthetown

10 lifo – 10.3.22

υφυπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Βικτόρια Νούλαντ, γνωστή για την ενασχόλησή της με το Ουκρανικό από το 2014, δήλωσε μιλώντας σε μέλη του Κογκρέσου ότι ο ρωσικός αγωγός φυσικού αερίου Nord Stream 2 είναι νεκρός. «Είναι πλέον ένα κομμάτι μετάλλου στον βυθό της θάλασσας, δεν νομίζω ότι θα ξαναζωντανέψει ποτέ» είπε. Κι ενώ ο περίφημος Nord Stream 2 εξέπνευσε κατά Νούλαντ, υπάρχουν πληροφορίες ότι συζητείται ξανά από κάποιους η αναβίωση του σχεδιασμού του ελληνικού ενδιαφέροντος αγωγού EastMed, ο οποίος είχε παγώσει, όπως έγινε γνωστό πριν από λίγο καιρό με ένα non paper της αμερικανικής διοίκησης. Oι εξελίξεις στην Ουκρανία και οι επιπτώσεις τους ήταν το θέμα που κυριάρχησε και στο υπουργικό συμβούλιο την Τετάρτη, παρότι αρκετοί υπουργοί παρουσίασαν διάφορα νομοσχέδια. Μεταξύ των νομοσχεδίων ήταν και αυτό του Θάνου Πλεύρη για τη «μεταρρύθμιση της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας», ενώ ο υπουργός Επικρατείας Γιώργος Γεραπετρίτης παρουσίασε το «Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο Καταπολέμησης της Διαφθοράς», αυτόν τον αρκετά βαρύγδουπο τίτλο. Ο πρωθυπουργός αυτή την περίοδο, μέσα στις νέες συνθήκες που δημιουργούν οι συνέπειες του πολέμου στην Ουκρανία, επιχειρεί να διορθώσει τα τραύματα της προηγούμενης περιόδου, αναδεικνύοντας ένα πιο ηγετικό και εθνικό προφίλ. Σε αυτό το πλαίσιο ήταν και η πρωτοβουλία του να στείλει επιστολή στην πρόεδρο της Κομισιόν για την αντιμετώπιση της οικονομικής απειλής από την αγορά του φυσικού αερίου, η συνάντηση με τον Τούρκο Πρόεδρο, οι συνεντεύξεις σε ξένα ΜΜΕ κ.ά. Στο επιτελείο του πρωθυπουργού γνωρίζουν ότι οι κρίσεις που προκαλούν φόβο και ανασφάλεια ευνοούν τη συσπείρωση γύρω από αυτόν, κατά το γνωστό φαινόμενο rally round the flag, καθώς, σύμφωνα με την πολιτική επιστήμη, σε περιόδους πολέμου οι πολίτες έχουν την τάση να συσπειρώνονται γύρω από τις ηγεσίες τους. Είναι χαρακτηριστική η περίπτωση του Έβρου (παρότι δεν είχαμε πόλεμο και η κρίση αυτή αφορούσε περισσότερο την Ελλάδα), οπότε η δημοτικότητα του Κυριάκου Μητσοτάκη είχε εκτιναχθεί. Έκτοτε ακολούθησαν οι γνωστές αδυναμίες διαχείρισης που την έριξαν, οπότε τώρα αναζητείται η ευκαιρία για επανόρθωση. Εάν αυτό γίνει και ο Κυριάκος Μητσοτάκης πετύχει τη συσπείρωση που επιδιώκει, δεν αποκλείεται να αποφασίσει και εκλογές. Το αποτέλεσμα θα κρίνει εν πολλοίς και την απόφαση που θα πάρει. Σχετικά με την επίσκεψη στην Τουρκία και τη συνάντηση με τον Ταγίπ Ερντογάν, το Μαξίμου επιβεβαιώνει ότι ο πρωθυπουργός επιθυμεί να εκφράσει το «συμμαχικό» πνεύμα του ΝΑΤΟ για αποφυγή κάθε νέας αναταραχής στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Ο ΣΥΡΙΖΑ χαρακτήρισε επιβεβλημένη και θετική εξέλιξη τη συνάντηση του Έλληνα πρωθυπουργού με τον Τούρκο Πρόεδρο, ενώ ο Νίκος Ανδρουλάκης δηλώνει υπέρ των ανοιχτών διαύλων με την Τουρκία, αλλά επιφυλάσσεται για τη χρησιμότητα της συνάντησης αυτή την περίοδο και κατηγορεί για άλλη μια φορά τον πρωθυπουργό ότι δεν ενημερώνει τους πολιτικούς αρχηγούς για τα εθνικά θέματα (παρότι ο ίδιος, ως αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης, τη ζητούσε). Τα κόμματα της αντιπολίτευσης, πάντως, έχουν αρχίσει να προετοιμάζονται για εκλογές, καθώς δεν πιστεύουν τον Κυριάκο Μητσοτάκη όταν λέει ότι θα εξαντλήσει την τετραετία. Στον ΣΥΡΙΖΑ έχουν αρχίσει οι συζητήσεις για τα ψηφοδέλτια, στο ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής ο Ανδρουλάκης προσπαθεί να επιταχύνει τη διαδικασία του νέου κυβερνητικού του προγράμματος, το οποίο θέλει να θέσει σε λαϊκή διαβούλευση, και στο ΜέΡΑ επικρατεί αναστάτωση, καθώς θεωρούν ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θέλει να του πάρει τα στελέχη. Αυτό αφορούσε και η αιχμή του Γιάνη Βαρουφάκη προς την Αγγελική Αδαμοπούλου που έφυγε από την κοινοβουλευτική του ομάδα για να ανεξαρτητοποιηθεί, όταν της ευχήθηκε «κάθε επιτυχία στο νέο της κόμμα, τώρα που μύρισαν εκλογές».

Μιλά στη LiFO ο καθηγητής Πυρηνικής Φυσικής, Θανάσης Γεράνιος.

Οι έκτακτες αυτές εξελίξεις μετακινούν εκ των πραγμάτων την Ε.Ε. προς την κατεύθυνση της ολοκλήρωσης μετά από χρόνια στασιμότητας και αυτό κάνει πολλούς Ευρωπαίους να μιλάνε για ιστορικές στιγμές.

Τι σηματοδοτεί η επαναφορά της συζήτησης για την πυρηνική ενέργεια; Τα τελευταία χρόνια, μεθοδικά και συστηματικά, το πυρηνικό λόμπι έχει ξεκινήσει μια προπαγάνδα υποστήριξης των πυρηνικών αντιδραστήρων, προσπαθώντας να πείσει την κοινωνία για την αναγκαιότητά τους. Παρόλο που ήπιες μορφές ενέργειας υπάρχουν άφθονες στη φύση, προσπαθεί να πείσει την κοινωνία ότι η πυρηνική ενέργεια, προβαλλόμενη με καινούργια μορφή, είναι πράσινη ενέργεια, ασφαλής και καθαρή. Η πυρηνική ενέργεια δεν είναι κοινωνικά αποδεκτή, γιατί ούτε ασφαλής, ούτε φθηνή, ούτε καθαρή είναι. Ούτε ειρηνική είναι, αφού χρησιμεύει σε στρατιωτικές εφαρμογές. Αυτό το βλέπουμε ανάγλυφα σήμερα στις επιθέσεις της Ρωσίας σε πυρηνικούς σταθμούς της Ουκρανίας. Στην περίπτωση του συγκροτήματος του Τσερνόμπιλ, λόγω του βομβαρδισμού η πόλη δεν τροφοδοτείται με ηλεκτρική ενέργεια, οπότε οι τρεις αντιδραστήρες που έχουν κλείσει προ πολλού και διανύουν τη φάση της διάλυσης, δεν ψύχονται, με αποτέλεσμα να παρεμποδίζεται η ομαλή διαδικασία της διάλυσης της καρδιάς τους, που είναι πυρηνικό απόβλητο, και να συνεχίζουν να ακτινοβολούν. Οι Ρώσοι κατέλαβαν τον σταθμό για να εμποδίσουν τους Ουκρανούς να ανακτήσουν ουράνιο και πλουτώνιο από το πυρηνικό αυτό απόβλητο. Επίσης, κατέλαβαν τον εν λειτουργία πυρηνικό σταθμό της Ζαπορίζια για να ελέγξουν την παροχή ηλεκτρικής ενέργειας στην Ουκρανία. Ποιες θα είναι οι συνέπειες ενός πυρηνικού πολέμου; Το τεράστιας σημασίας αυτό θέμα ξεκίνησε μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο με τον ανταγωνισμό μεταξύ των ΗΠΑ και της τότε Σοβιετικής Ένωσης (1945) για τα πυρηνικά. Από τότε μέχρι σήμερα, η κούρσα αυτού του ανταγωνισμού είχε ως αποτέλεσμα την παραγωγή πυρηνικών κεφαλών με εκρηκτική ισχύ έως και χίλιες φορές μεγαλύτερη από αυτήν της Χιροσίμα. Σήμερα υπάρχουν τρία πυρηνικά κράτη στην Ευρώπη: εκτός της Ρωσίας, που έχει συγκεντρώσει στο έδαφός της όλα τα πυρηνικά όπλα της πρώην Σοβιετικής Ένωσης (δηλαδή από την Ουκρανία, τη Λευκορωσία και το Καζακστάν), η Μ. Βρετανία και η Γαλλία, με περίπου 300 πυρηνικές κεφαλές. Το μεγάλο ερώτημα, που εύχομαι να παραμείνει ερώτημα, είναι τι θα συμβεί στην περίπτωση ενός πυρηνικού πολέμου με τη χρήση μερικών εκατοντάδων πυρηνικών κεφαλών μόνο. Ένας πυρηνικός πόλεμος θα σημάνει το τέλος της ανθρωπότητας. Τι ακριβώς συμβαίνει σε μια πυρηνική έκρηξη; Ανάπτυξη ωστικού, θερμικού και ραδιενεργού κύματος, ένας πυρηνικός χειμώνας. Το ωστικό κύμα, που έχει ταχύτητα 200 χλμ./ώρα και πίεση 2,5 τόνους ανά τετραγωνικό μέτρο, δημιουργείται από τη συμπύκνωση του αέρα της ατμόσφαιρας και προκαλεί την καταστροφή όλων των κατασκευών. Το θερμικό κύμα κατακαίει ό,τι εύφλεκτο συναντήσει και, φυσικά, το ανθρώπινο δέρμα. Το ραδιενεργό κύμα έρχεται να αποτελειώσει ό,τι έμεινε από τα πρώτα δύο κύματα, προσθέτοντας θανατηφόρες δόσεις στο 90% των κατοίκων. Αυτά τα αποτελέσματα διαπιστώνονται σε απόσταση πέντε χιλιομέτρων από το επίκεντρο της έκρηξης. Τα θύματα σε πυκνοκατοικημένες πόλεις κυμαίνονται από ένα έως τέσσερα εκατομμύρια. Στη συνέχεια κάνει την εμφάνισή του ο πυρηνικός χειμώνας, το αποτέλεσμα πολλών πυρηνικών εκρήξεων συνολικής ισχύος από 1.000 έως 5.000 μεγατόνους.

Διαβάστε ολόκληρη τη συνέντευξη στο lifo.gr.

10.3.22 – lifo

FOOTNOTES

SHORTCUT

Το πρόβλημα στο σύστημα: Αγάπη και ΕΦΚΑ

Whataboutism και Westplaining: το νέο λεξικό της αντιπαράθεσης με φόντο την Ουκρανία

Στα άδυτα του taxis ή η οδύσσεια ενός ασφαλισμένου (χωρίς οφειλές).

α π ό τη δ ε σποι να τρ ι β ολη

talkofthetown

Σπάνια έχω νιώσει τόσο έντονη την ανάγκη να βιαιοπραγήσω κατά ενός αγνώστου. Ήμουν εννιά μηνών έγκυος, απόλυτα συνεπής στις υποχρεώσεις μου και είχα βρεθεί για κάποιον άγνωστο λόγο να παρακαλάω για να μη γεννήσω ανασφάλιστη.

12 lifo – 10.3.22

ο πρωί της 1ης Μαρτίου με περίμενε μια έκπληξη. Μαζί με εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους ξύπνησα χωρίς ασφαλιστική ικανότητα. Μέσα στη νύχτα το σύστημα είχε κάνει ένα μαγικό «τσαφ». Οικονομολόγοι, αγρότες, γιατροί, δικηγόροι, ελεύθεροι επαγγελματίες, άνεργοι και διάφοροι άλλοι άτυχοι εξαφανιστήκαμε μαγικά μέσα σε ένα σύννεφο στην άκρη του ουράνιου τόξου. Στις ειδήσεις έλεγαν «πως υπήρχαν προβλήματα στο σύστημα των οφειλών». Έψαξα στα ρετρό άδυτα του taxis και της ΑΑΔΕ, εκεί όπου το ίντερνετ θυμίζει 1998, να δω αν έχω οφειλές. Δεν είχα. Οι εργοδοτικές μου εισφορές είχαν αποδοθεί επίσης. Πήρα τηλέφωνο τον λογιστή μου. Άρχισε να ψάχνει. Μετά πήρα τον ΕΦΚΑ. «Πόσο παράξενο…», μου είπε αφηρημένα ο κύριος στο τηλέφωνο, κοιτάζοντας τον λογαριασμό μου. «Μα τι γίνεται;» του είπα. «Το χάος είναι λίγο για να περιγράψει αυτό που συμβαίνει», μου απάντησε αινιγματικά. Την ώρα που όλα γύρω μοιάζουν να καταρρέουν, που ξαφνικά έχουμε φτάσει να αναρωτιόμαστε αν θα γίνει πυρηνικό ολοκαύτωμα, o ΕΦΚΑ μας κρατάει πάντα σε εγρήγορση για να μη βαριόμαστε. Να κλείσουμε ραντεβού για να επιλύσουμε «το θέμα μας», να είμαστε έτοιμοι με τα χαρτιά μας, με φωτοτυπίες ταυτότητας και φορολογικής δήλωσης, με 102 διαφορετικούς αριθμούς πρωτοκόλλου και αιτήσεις, ζιγκ-ζαγκ από το Μητρώο στο Πρωτόκολλο και πίσω, ανάμεσα από ξεσκισμένες καρέκλες και φίκους που πεθαίνουν. Δεν μου κάνει τίποτα εντύπωση πλέον. Θα μπορούσα να γράψω βιβλίο για τις περιπέτειές μου ως ελεύθερου επαγγελματία ανάμεσα σε ασφαλιστικά ταμεία. Τον Αύγουστο του 2020, δύο εβδομάδες πριν γεννήσω, συνειδητοποίησα πως στα χαρτιά φαινόταν να υπάγομαι σε προηγούμενο ασφαλιστικό φορέα και όχι στον ΕΟΠΥΥ. Αυτό, παρά το γεγονός ότι ήμουν ήδη έξι μήνες στον ΟΑΕΕ/ΕΦΚΑ και ο εργοδότης μου πλήρωνε κανονικά τις εισφορές μου. Είχε προηγηθεί και το πρώτο lockdown και είχαν μείνει οι υπηρεσίες κλειστές για μήνες. Ξεκίνησα να «ξεμπλέξω την κατάσταση». Περιπλανήθηκα σε μια άδεια αυγουστιάτικη Αθήνα που μύριζε εξάτμιση, στα πρώην υποκαταστήματα του παλιού ΟΑΕΕ (Πειραιώς, Ακαδημίας, Κόνωνος), σε ένα ιδιότυπο παιχνίδι θησαυρού. Κολλημένα και ξεφτισμένα χαρτιά στους τοίχους («Το υποκατάστημα Χ έχει μετακομίσει στην οδό Ψ») με ενημέρωναν για την επόμενη στάση μου. Κάπως έτσι βρέθηκα στου Ζωγράφου, όπου δύο υπάλληλοι, χτισμένοι μέσα σε ένα κουβούκλιο-σπιτάκι από νοβοπάν, με ενημέρωσαν με απεγνωσμένο βλέμμα πως «μόλις μετακόμισαν», «δεν βλέπουν το σύστημα», και να επιστρέψω σε μερικές εβδομάδες. Τους εξήγησα ότι σε μερικές εβδομάδες θα είχα γεννήσει, αλλά το βλέμμα τους παρέμεινε κενό, ο ένας ντράπηκε και λίγο, αλλά ήταν εμφανές ότι δεν ήξερε πώς να με βοηθήσει. Ακολούθησαν πολλές επισκέψεις με αποκορύφωμα μια αυτοσχεδιαστική καταδρομική στο γραφείο της διευθύντριας στον έβδομο όροφο. Η διευθύντρια, μια γυναίκα γύρω στα πενήντα πέντε με μαλλί κράνος-μπούκλα που θύμιζε τη Λίντα Μπέλτσερ στο «Βοb’s Βurgers», περιτριγυρισμένη από εικονίτσες αγίων και μοναχών, με κατακεραύνωνε ανελέητα πίσω από τα γυαλιά πρεσβυωπίας της με μικρές στακάτες φράσεις. «Τώρα περιμένατε κι εσείς;/ Τόσους μήνες πού ήσασταν;/ Αν σας ενδιέφερε, θα είχατε έρθει νωρίτερα!/ Από εμάς τι περιμένετε τώρα;», ενώ παράλληλα μιλούσε με τον γιο της στο τηλέφωνο, χρησιμοποιώντας μια γλυκερή φωνή. «Έφαγες, αγαπούλα μου; Θα οδηγήσεις; Να προσέχεις! Η μανούλα σε αγαπάει». Σπάνια έχω νιώσει τόσο έντονη την ανάγκη να βιαιοπραγήσω κατά ενός αγνώστου. Ήμουν εννιά μηνών έγκυος, απόλυτα συνεπής στις υποχρεώσεις μου και είχα βρεθεί για κάποιον άγνωστο λόγο να παρακαλάω για να μη γεννήσω ανασφάλιστη. Έκανα το μόνο πράγμα που μπορούσα. Έκατσα εκεί και φώναζα μέχρι να έρθει κάποιος να με βοηθήσει. Τι πιο φυσιολογικό και υγιές εξάλλου, από το να φωνάζεις με την κοιλιά στο στόμα, περίπου σαν ανυπεράσπιστο ζώο, μέσα σε μια δημόσια υπηρεσία μπας και σε λυπηθούν; Οι τελευταίες ανακοινώσεις λένε πως μέχρι τις 22 Μαρτίου θα έχει διορθωθεί το «πρόβλημα στο σύστημα». Φαντάζομαι πως μέχρι τις 22 Μαρτίου θα πρέπει να μην έχει αρρωστήσει κανείς από εμάς ή τα παιδιά μας (που είναι κι αυτά ανασφάλιστα). Όλοι μας θα πλενόμαστε με κρύο νερό σαν τους Σπαρτιάτες και θα ροβολάμε στα ολάνθιστα λιβάδια. Εκεί θα κάνουμε βάδην και γρήγορες, ρυθμικές διατάσεις, τραγουδώντας προσκοπικά τραγούδια με ξαναμμένα μάγουλα. Εκτός, βέβαια, κι αν μας βρει πρώτα το πυρηνικό ολοκαύτωμα.

απ ό τ ο ν δημ ήτ ρη π ολ ι τάκ η

Πολλοί Ανατολικοευρωπαίοι πανεπιστημιακοί, αναλυτές και ακτιβιστές που βρίσκονται ή έχουν βρεθεί κοντά στη γραμμή του πυρός φαίνεται να έχουν χάσει την υπομονή τους με τις «τουριστικές», αποικιοκρατικές και εκ του ασφαλούς αναλύσεις μας.

Κ Αποτελεί ένα είδος αποικιακής προβολής το να μιλάς για λογαριασμό της Ανατολικής Ευρώπης και των Ανατολικοευρωπαίων, χωρίς να ακούς τις τοπικές φωνές, ή να προσπαθείς να κατανοήσεις τις πολυπλοκότητες μιας τόσο ευρείας περιοχής που σταματά στη Φινλανδία (στον Βορρά) και στην Ελλάδα (στον Νότο).

ι ενώ οι άκαπνοι όλων των πλευρών –όλοι εμείς δηλαδή που παρακολουθούμε τις εξελίξεις από μακριά– μαλώνουμε online για λογαριασμό των άμεσα εμπλεκομένων, συχνά χωρίς να σεβόμαστε πάνω απ’ όλα τους μάρτυρες και τα θύματα του πολέμου, εθισμένοι σε μια διαδικασία ατέρμονου «whataboutism» («ναι, αλλά η Δύση… οι Αμερικανοί τότε… η πρώην Σοβιετική Ένωση… το ΝΑΤΟ…»), ανασκευών, αντεπιχειρημάτων και ψευδών ηθικών αποστάσεων, πολλοί Ανατολικοευρωπαίοι πανεπιστημιακοί, αναλυτές και ακτιβιστές που βρίσκονται ή έχουν βρεθεί κοντά στη γραμμή του πυρός φαίνεται να έχουν χάσει την υπομονή τους με τις «τουριστικές» και εκ του ασφαλούς αναλύσεις μας. Και αποφάσισαν να εισαγάγουν στο λεξικό της τρέχουσας αντιπαράθεσης τον όρο «westplaining» (κατά το «mansplaining» που κάνουν οι άντρες στις γυναίκες ή το «whitesplaining» που κάνουν οι λευκοί στους μαύρους) που δηλώνει ακριβώς το πατρονάρισμα και τη χειραγώγηση που ασκούν στους Ανατολικοευρωπαίους οι Δυτικοί σχολιαστές, επιχειρώντας να τους πείσουν ότι αυτοί ξέρουν καλύτερα τι συμβαίνει εκεί, ποιος φταίει και ποιο είναι το καλό τους. Όπως σημειώνουν στο κοινό τους άρθρο περί westplaining που δημοσιεύεται αυτές τις μέρες στο «New Republic» οι Πολωνοί πανεπιστημιακοί Jan Smolenski και Jan Dutkiewicz, αποτελεί ένα είδος αποικιακής προβολής το να μιλάς για λογαριασμό της Ανατολικής Ευρώπης και των Ανατολικοευρωπαίων, χωρίς να ακούς τις τοπικές φωνές, ή να προσπαθείς να κατανοήσεις τις πολυπλοκότητες μιας τόσο ευρείας περιοχής που σταματά στη Φινλανδία (στον Βορρά) και στην Ελλάδα (στον Νότο): «Είναι όλο και πιο ενοχλητικό για πανεπιστημιακούς από την Ανατολική Ευρώπη σαν κι εμάς να παρακολουθούμε το ατέλειωτο κύμα Δυτικών αναλυτών πάσης φύσεως, οι οποίοι αγέρωχα επιχειρούν να εξηγήσουν την κατάσταση στην Ουκρανία (και στην Ανατολική Ευρώπη γενικότερα), συχνά με τρόπους που είτε αγνοούν τις φωνές από την περιοχή, την οποία αντιμετωπίζουν ως αντικείμενο μάλλον παρά υποκείμενο της Ιστορίας, είτε δηλώνουν πλήρη κατανόηση των κινήτρων και της λογικής της Ρωσίας. Διάφοροι κύκλοι Ανατολικοευρωπαίων έχουν αρχίσει να χρησιμοποιούν τον όρο westplaining προκειμένου να περιγράψουν αυτό το φαινόμενο, το οποίο κυρίως παρατηρείται όταν επιχειρείται να δικαιολογηθεί η ρωσική εισβολή ως αποτέλεσμα της επέκτασης του ΝΑΤΟ προς ανατολάς…». Πολύ πιο καυστική υπήρξε η πολωνικής καταγωγής αρχισυντάκτρια του αναρχικού «Freedom News» με έδρα το Λονδίνο, Zosia Brom, η οποία έγραψε στην πλατφόρμα, με αφορμή την ανακοίνωση του πολωνικού αριστερού φορέα Razem, σύμφωνα με την οποία διακόπτει τους δεσμούς του με την Προοδευτική Διεθνή και με το DiEM25 επειδή «δεν καταδίκασαν κατηγορηματικά τις ιμπεριαλιστικές και επιθετικές ενέργειες της Ρωσικής Ομοσπονδίας και δεν υποστήριξαν κατηγορηματικά την κυριαρχία της Ουκρανίας, σχετικοποιώντας επικίνδυνα τον πόλεμο αυτό»: «Εμείς αντιμετωπίζουμε το ΝΑΤΟ με εντελώς διαφορετικό και, τολμώ να πω, με πολύ πιο σύνθετο τρόπο. Δεν είμαστε οπαδοί του και μπορούμε να συμφωνήσουμε μαζί σας σε πολλούς, πολλούς λόγους κριτικής εναντίον του. Αλλά όταν μου λέτε τώρα “γαμιέται το ΝΑΤΟ” ή “τερματίστε την επέκταση του ΝΑΤΟ”, αυτό που ακούω εγώ είναι ότι δεν σας ενδιαφέρουν καθόλου η ασφάλεια και η ευημερία της οικογένειάς μου και των Ανατολικοευρωπαίων φίλων και συντρόφων μου… Η Πολωνία, η Τσεχία και η Ουγγαρία μπήκαν στο ΝΑΤΟ το 1999, οι βαλτικές δημοκρατίες ακολούθησαν το 2004. Τούτη την ώρα προτιμώ να παραμείνουν εκεί, κι αυτό δεν έχει να κάνει με την πολιτική. Έχει να κάνει με ένα στοιχειώδες ένστικτο αυτοσυντήρησης, κάτι που επίσης δεν μπορείτε να κατανοήσετε… Αντιφασισμός σημαίνει να προστατεύεις τους ανθρώπους από τα άτομα που κατέχουν τη δομική εξουσία. Εν προκειμένω, τον Πούτιν… Κοιτάξτε στον καθρέφτη και καταστρέψτε τον μπάτσο του ιμπεριαλιστικού εξαιρετισμού που έχετε μέσα στο κεφάλι σας. Ή, τουλάχιστον, μάθετε να προφέρετε σωστά τα ονόματά μας…».

10.3.22 – lifo

ΕΠΙΣΚΕΠΤΌΜΑΣΤΕ & ΦΩΤΟΓΡΑΦΊΖΟΥΜΕ ΤΑ ΝΈΑ ΈΡΓΑ ΤΗΣ Ε.Ε. ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΠΟΛΊΤΕΣ ΤΗΣ ΑΤΤΙΚΉΣ Μέσω του «Η Ευρώπη στην περιοχή μου», μια σημαντική πρωτοβουλία παρουσιάζεται με μια σειρά σημαντικών ευρωπαϊκών δράσεων και απαραίτητων έργων προς όφελος των κατά τόπους περιφερειών, μεταξύ των οποίων είναι και ελληνικές.

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΤΕΡΊΝΑ ΑΓΡΙΜΑΝΆΚΗ

δηγώντας στους αργούς ρυθμούς μιας «στριμωγμένης» Ποσειδώνος, μέσα σε βλέμματα αγανάκτησης και αλληλοκατανόησης μεταξύ φίλων οδηγών, η θέα της θάλασσας στα δεξιά ή στα αριστερά –αναλόγως του πού πας ή από πού έρχεσαι– είναι μια κάποια παρηγοριά. Κάπου στο ύψος της Καλαμακίου, όμως, δεν μπορείς παρά να στρέψεις το βλέμμα ψηλά για να χαζέψεις τη νέα, αστραφτερά λευκή

φωτογραφιες: παρισ ταβιτιαν

πεζογέφυρα. Πάνω της, όσο η κίνηση σού επιτρέπει, με φόντο την αστική «κορυφογραμμή» των νοτίων προαστίων, παρατηρείς φευγαλέα κόσμο να πηγαινοέρχεται: άλλους κοιτώντας τα κινητά τους, άλλους χαζεύοντας εμάς εγκλωβισμένους στο πολύχρωμο αυτό ατσάλινο ποτάμι, κι άλλους ασφαλώς ρεμβάζοντας στο ανεμπόδιστο μπλε του Σαρωνικού. Η πεζογέφυρα αυτή στη συμβολή Ποσειδώνος και Καλαμακίου στον Άλιμο είναι ένα από τρία έργα της Περιφέρειας Αττικής με χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης που υλοποιήθηκαν για τη διευκόλυνση της ζωής και της καθημερινότητας των πολιτών του Λεκανοπεδίου. Οι πολίτες, μέσω της πανευρωπαϊκής πρωτοβουλίας «Η Ευρώπη στην περιοχή μου», σε πάνω από είκοσι χώρες, από τη Μάλτα και το Βέλγιο έως τη Σουηδία και την Ελλάδα, ενημερώνονται, επισκέπτονται και συμ-

14 lifo – 10.3.22

μετέχουν στην προώθηση των συγχρηματοδοτούμενων αυτών έργων, παρά τη δυσχερή επικοινωνία και τις «διακεκομμένες» επαφές που επέφερε τα τελευταία δύο χρόνια η πανδημία κορωνοϊού. Η πρωτοβουλία «Η Ευρώπη στην περιοχή μου» εφαρμόζει στην πράξη το «η ισχύς εν τη ενώσει», με την πεμπτουσία της ιδέας να εδράζεται στη συνεργασία Ευρωπαϊκής Ένωσης και κατά τόπους περιφερειών. Συγκεκριμένα, πρόκειται για μια σειρά εξατομικευμένων ιδεών και εκδηλώσεων για κάθε ελληνική και μη περιφέρεια που συμμετέχει. Μεταξύ των όσων περιλαμβάνονται στην επικοινωνιακή αυτή εκστρατεία είναι παρουσιάσεις, οπτικές απεικονίσεις ή γραφήματα, χάπενινγκ δρόμου, φωτογραφίσεις που μεταφέρονται σε ευρύτερο κοινό μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και influencers. Όσον αφορά τη χώρα μας, η «Ευρώπη στην περιοχή μου» θα τρέξει και στην Αττική καθ’ όλη τη διάρκεια αυτού του μήνα, οπότε και οι πολίτες θα έχουν τη δυνατότητα να επισκεφτούν τα συγχρηματοδοτούμενα έργα και να μοιραστούν εμπειρίες και εικόνες μέσα από τα social media. Μέσω βίντεο με την πρέσβειρα της πρωτοβουλίας, ηθοποιό Κατερίνα Γερονικολού, οι πολίτες θα μπορούν να ενημερωθούν ενδελεχώς για τα οφέλη των νέων αυτών έργων στην καθημερινότητά τους και το πώς θα διευκολύνουν στην πράξη τη ζωή τους.

ΚΑΤΑΣΚΕΥΉ ΈΞΙ ΠΕΖΟΓΕΦΥΡΏΝ Η πεζογέφυρα που ήδη λειτουργεί στον Άλιμο είναι μία εκ των συνολικά έξι –τρεις ολοκληρωμένες και άλλες τόσες σε εξέλιξη– στο πλαίσιο του συγκεκριμένου έργου, ύψους 6.509.486 ευρώ, που συγχρηματοδοτείται από την Ε.Ε. (κατά 80%) και την εθνική συνεισφορά (κατά 20%).

Οι άλλες δύο πεζογέφυρες που έχουν ήδη ολοκληρωθεί βρίσκονται: στη Λεωφόρο Μεσογείων και ΙΚΑ Αγίας Παρασκευής, Αγία Παρασκευή στη Λεωφόρο Ποσειδώνος και Αφροδίτης, Παλαιό Φάληρο

Πλην των τριών αυτών ήδη ολοκληρωμένων πρότζεκτ, αυτήν τη στιγμή σε εξέλιξη βρίσκονται οι εργασίες κατασκευής άλλων τριών πεζογεφυρών στις εξής περιοχές: Λεωφόρο Αθηνών - Εκπαιδευτήρια Προβατά Χαϊδαρίου Λεωφόρο Αθηνών - Παλατάκι, Χαϊδάρι Λεωφόρο Κηφισίας και Πανόρμου, Αθήνα

Οι γέφυρες αυτές, σε πολλές περιπτώσεις πάγιο αίτημα των κατά τόπους δημοτών, αναμένεται να εκτρέψουν «από αέρος» την κυκλοφορία των πεζών, ενισχύοντας την ασφάλειά τους, ενώ παράλληλα θα αποσυμφορήσουν την παραδοσιακά πυκνή ροή των οχημάτων, με μείωση του χρόνου αναμονής στους κόκκινους σηματοδότες. Πρόκειται, άλλωστε, για κάποιες από τις κεντρικές αρτηρίες της πρωτεύουσας με πυκνή και ολοήμερη κίνηση, η οποία σε πολλές διαβάσεις υποχρεώνει τους πεζούς σε μεγάλες αναμονές. Μάλιστα, στο πλαίσιο της «Ευρώπης στην περιοχή μου», μεταξύ της περίοδου – 14/3 και 20/3, οι πολίτες της Αττικής και οι μαθητές τεσσάρων σχολείων από συγκεκριμένες περιοχές της περιφέρειας θα έχουν την ευκαιρία να δουν και να φωτογραφίσουν από κοντά τις δύο νεόδμητες γέφυρες σε Άλιμο και Παλαιό Φάληρο.

10.3.22 – lifo

ΚΈΝΤΡΟ ΥΓΕΊΑΣ ΚΕΡΑΤΣΙΝΊΟΥ Στο πλαίσιο του ίδιου προγράμματος υλοποιούνται εξάλλου οι ηλεκτρομηχανολογικές εργασίες για την κατασκευή νέου Κέντρου Υγείας Αστικού Τύπου στο Κερατσίνι, καθώς και η προμήθεια και εγκατάσταση ιατρικού και μη εξοπλισμού για τη λειτουργία της δομής που αναμένεται να αποτελέσει υγειονομική «ανάσα» για την περιοχή. Πρόκειται για ένα ισόγειο κτίριο συνολικής έκτασης περίπου 1.200 τ.μ. με υπόγειο, που θα παράσχει ένα ευρύ φάσμα υπηρεσιών, από πρόληψη και διάγνωση έως θεραπεία και αποκατάσταση. Το έργο εξυπηρετεί πάνω από 91.000 πολίτες σε έναν από τους πιο πολυπληθείς και πυκνοκατοικημένους δήμους της Αττικής, ανακουφίζοντας το ήδη επιβαρυμένο σύστημα δευτεροβάθμιας φροντίδας των γειτονικών νοσοκομείων, αλλά και της ευρύτερης περιφερειακής

16 lifo – 10.3.22

ενότητας Πειραιά. Το κόστος του ανέρχεται σε 3.337.742 ευρώ, εκ των οποίων το 80% αποτελεί ευρωπαϊκή συνεισφορά και το υπόλοιπο το εθνική συνεισφορά. Σημειώνεται πως μόλις τον περασμένο Ιούλιο εγκαινιάστηκε στην ίδια περιοχή το νέο Κέντρο Υγείας, στελεχωμένο με ιατρικό προσωπικό, εξοπλισμένο με τις πιο σύγχρονες ιατρικές και θεραπευτικές δομές και με δυνατότητα 24ωρης νοσηλείας. Το κέντρο διαθέτει δεκατέσσερα εξεταστήρια (Γενικής Ιατρικής και Παθολογίας, Γυναικολογικό και Παιδιατρικό Τμήμα, Οδοντιατρείο, Μικροβιολογικό Εργαστήριο, Ακτινολογικό) και αίθουσες υπερήχων, μικροεπεμβάσεων και ανάνηψης.

ΕΞΟΠΛΙΣΜΌΣ ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΙΚΟΎ ΣΏΜΑΤΟΣ Τέλος, η Αττική ενισχύεται και «οχυρώνεται» περαιτέρω με την προμήθεια πυροσβεστικού εξοπλισμού για την αντιμετώπιση φυσικών και ανθρωπογενών καταστροφών. Δεδομένης της κλιματικής αλλαγής, των συνθηκών ακραίας ξηρασίας και των υψηλών θερμοκρασιών, αλλά και του πλήθους εμπρησμών κάθε καλοκαίρι στην Ελλάδα, και με πρόσφατες τις ολέθριες φωτιές που σάρωσαν φέτος, μεταξύ άλλων, την Αττική και την Εύβοια, η αναβάθμιση του υπάρχοντος πυροσβεστικού εξοπλισμού αποτελεί καίρια ενίσχυση των δυνατοτήτων του Πυροσβεστικού Σώματος στην ατελείωτη μάχη του με τις φωτιές. Τα οχήματα προορίζονται κυρίως για την περιπολία δασικών περιοχών, την άμεση καταπολέμηση δασικών πυρκαγιών, τη δασοπυρόσβεση σε εξαιρετικά ανώμαλο έδαφος και δυσπρόσιτες περιοχές, αλλά και την

κατάσβεση πυρκαγιών σε βιομηχανικές περιοχές και τη διάσωση ατόμων από πολυώροφα κτίρια.

Ειδικότερα, πρόκειται για οχήματα τριών τύπων και συνολικού κόστους 4.845.483 ευρώ που χρηματοδοτήθηκαν κατά 80% από την Ευρωπαϊκή Ένωση και κατά 20% από εθνική συνεισφορά που περιλαμβάνουν: 21 υδροφόρα ελαφρού τύπου 4x4, χωρητικότητας 500 λίτρων νερού, με αυτόνομη πυροσβεστική μονάδα 12 υδροφόρα φορτηγά 4x4 2 ειδικά θωρακισμένα πυροσβεστικά οχήματα εξοπλισμένα με καλάθι ωφέλιμου φορτίου 400 κιλών, εκτοξευτήρα τηλεχειρισμού και σκάλα διάσωσης

10.3.22 – lifo

Έρευνα Focus Bari Iούνιος - Δεκέμβριος 2021

No1 Πανελλαδικά Η LiFO πρώτη μεταξύ όλων των εβδομαδιαίων εντύπων

LiFO (Πέμ.)

646,8

Η ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ (Σάβ.)

594,4

ΤΑ ΝΕΑ ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟ (Σάβ.)

504,2

ATHENS VOICE (Πέμ.)

456,5

ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ (Σάβ.)

407,1

More! H LiFO τέταρτη μεταξύ όλων των εντύπων (κυριακάτικων και εβδομαδιαίων) στην Αττική

ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ

391,1

Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ (ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ)

384,2

ΤΟ ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

288,7

LiFO

287,9

REAL NEWS

271,5

ΜΕ ΑΎΞΗΣΗ ΤΗΣ ΔΙΑΦΟΡΆΣ ΑΠΌ ΤΟ ΣΎΝΟΛΟ ΤΟΥ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΎ ΚΑΙ ΑΠΌΛΥΤΗ ΚΥΡΙΑΡΧΊΑ ΣΤΑ ΝΕΑΝΙΚΆ ΚΟΙΝΆ - ΑΝΔΡΙΚΆ ΚΑΙ ΓΥΝΑΙΚΕΊΑ.* * Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της νέας Focus-Bari, η LiFO κατέγραψε περαιτέρω αύξηση της διαφοράς από το σύνολο του ανταγωνισμού και διατηρεί την απόλυτη κυριαρχία στα νεανικά κοινά - ανδρικά και γυναικεία.

18 lifo – 10.3.22

ΤΟ ΠΡΏΤΟ ΣΥΝΈΔΡΙΟ ΤΗΣ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΊΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΣΌΤΗΤΑ, ΤΗ ΣΥΜΠΕΡΊΛΗΨΗ, ΤΗΝ ΠΟΙΚΙΛΟΜΟΡΦΊΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΟΡΑΤΌΤΗΤΑ ΣΤΟΝ ΕΡΓΑΣΙΑΚΌ ΧΏΡΟ. SAVE YOUR SEAT

ΣΤΈΓΗ ΙΔΡΎΜΑΤΟΣ ΩΝΆΣΗ 17.03.2022

upfront.gr

10.3.22 – lifo

ντα αλλά και από κορυφαίους θεσμούς, ενώ τα θέματα που θα τεθούν στο τραπέζι είναι πολλά: γυναίκες σε θέσεις ηγεσίας, αποκλεισμός λόγω φυλής ή χρώματος, αναπηρία και προσβασιμότητα, ορατότητα στην Αθήνα, οι προκλήσεις της εφαρμογής των πολιτικών μητρικών εταιρειών στο ελληνικό πλαίσιο, ο ψυχικός αντίκτυπος του coming out στην εργασία και άλλα ακόμα. Κι όταν μιλάμε για μειονότητες, δεν αναφερόμαστε στην αριθμητική τους αντιπροσώπευση σε σχέση με τον γενικό πληθυσμό αλλά σε ομάδες που βιώνουν περιορισμούς, ανισότητες, συνεπώς απολαμβάνουν λιγότερα δικαιώματα εξαιτίας κάποιων χαρακτηριστικών τους. Το συνέδριο της 17ης Μαρτίου, που θα πραγματοποιηθεί στο φιλόξενο και ανέκαθεν συμπεριληπτικό περιβάλλον της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση, φιλοδοξεί να αποτελέσει μόνο την αρχή μιας πρωτοβουλίας που θα συνεχίσει, με μια σειρά δράσεων, να ευαισθητοποιεί, να ανοίγει συζητήσεις που δεν θα έπρεπε να θεωρούνται «άβολες», να μιλά για όλες τις τελευταίες εξελίξεις στον χώρο της εργασίας, να διεκδικεί ισότητα, συμπερίληψη, ποικιλομορφία και ορατότητα. Μέχρι αυτές οι έννοιες να είναι πλέον κεκτημένες και να μη χρειάζεται να συζητάμε γι’ αυτές. Μέχρι όλες οι ελληνικές εταιρείες να είναι πολύχρωμες και ποικιλόμορφες, έχοντας συνειδητοποιήσει ότι μόνο κέρδος θα έχουν επενδύοντας στην ειλικρινή εκπροσώπηση διαφορετικών κοινωνικών ομάδων στο εργατικό τους δυναμικό, όχι απλώς με το να συμμορφώνονται στα διεθνή regulations. Στόχος μας είναι μετά το συνέδριο και μέσα από τις εμπειρίες που θα έχουν μοιραστεί οι ομιλητές να βγούμε όλοι πιο ενημερωμένοι, ανοιχτοί και έτοιμοι να αγκαλιάσουμε αυτή την ποικιλομορφία. Σας περιμένουμε την Πέμπτη 17/3, από τις 10:00, στη Μικρή Σκηνή της Στέγης (register at upfront.gr) και διαδικτυακά, μέσω live streaming, στο lifo.gr.

Κι όμως, αυτή είναι η εργασιακή πραγματικότητα που βιώνουν χιλιάδες ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα στην Ελλάδα εν έτει 2022, που οι κατακτήσεις της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας προχωρούν παράλληλα με την πρόοδο της κοινωνίας μας: φόβος, διακρίσεις, αποκλεισμοί, bullying.

Αρχισυντάκτης LiFO

ΑΛΈΞΑΝΔΡΟΣ ΔΙΑΚΟΣΆΒΒΑΣ

Ορατότητα στην πράξη! 20 lifo – 10.3.22

ταν αρχίσαμε να στήνουμε την πρωτοβουλία «Upfront» στη LiFO, σε συνεργασία με την εταιρεία επικοινωνίας Tsomokos, ένα από τα πρώτα πράγματα που σκέφτηκα ήταν πώς θα ένιωθα αν δούλευα σε μια εταιρεία –έστω σε ένα άλλο μέσο– όπου δεν θα μπορούσα, δεν θα ένιωθα άνετα να είμαι 100% ο εαυτός μου. Ευρισκόμενος στο δυναμικό της LiFO εδώ και δέκα χρόνια περίπου και μην έχοντας εργασιακή εμπειρία αλλού, αυτή η σκέψη μού φαίνεται πραγματικά σαν σενάριο επιστημονικής φαντασίας. Έχοντας συνηθίσει να εκφράζομαι καθημερινά ελεύθερα, να είμαι δημιουργικός σε ένα ασφαλές περιβάλλον, το οποίο μάλιστα ήταν ακριβώς έτσι από την πρώτη στιγμή, από τη γέννηση και τη φύση του, και όχι επειδή η συμπερίληψη έγινε «μόδα» ή επειδή έπρεπε να ακολουθηθούν κάποιοι διεθνείς κανονισμοί, και όπου αυτή ακριβώς η ελευθερία έκφρασης όχι απλώς προστατεύεται αλλά είναι το ζητούμενο, δεν ξέρω πώς θα ήταν η καθημερινότητά μου, πόσο διαφορετική θα ήταν η ψυχολογία και η παραγωγικότητά μου, πώς, εν τέλει, θα είχε εξελιχθεί η καριέρα μου, αν έπρεπε (ή αν επέλεγα, προφανώς από ανασφάλεια), για παράδειγμα, να μην είμαι out ως προς τον σεξουαλικό μου προσανατολισμό. Κι όμως, αυτή είναι η εργασιακή πραγματικότητα που βιώνουν χιλιάδες ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα στην Ελλάδα εν έτει 2022, που οι κατακτήσεις της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας προχωρούν παράλληλα με την πρόοδο της κοινωνίας μας: φόβος, διακρίσεις, αποκλεισμοί, bullying. Η πρωτοβουλία «Upfront», ωστόσο, δεν περιορίζεται εδώ – εγώ ξεκινώ αναφέροντας το χαρακτηριστικό του σεξουαλικού προσανατολισμού, γιατί αυτό το βίωμα διαθέτω και με αυτή την εμπειρία μπορώ να ταυτιστώ. Η συζήτηση που η LiFO και η Tsomokos θα επιχειρήσουν να ανοίξουν στις 17 Μαρτίου περιλαμβάνει εκπροσώπους από διαφορετικές μειονότητες της κοινωνίας των πολιτών, από διαφορετικά εργασιακά περιβάλλο-

Άραγε, θα το άκουγε ποτέ

Δεν θα συνέβαινε αν κάθε φορά που έκανα κάτι σωστά δεν άκουγα ότι έκανα «καλή δουλίτσα», τη στιγμή που για τα μισά απ’ όσα είχα καταφέρει άνδρες συνάδελφοι θα αποσπούσαν εύσημα, τίτλους και διαφήμιση της δουλειάς τους, με τις ευλογίες της επιχείρησης φυσικά. Δεν θα συνέβαινε αν, την εποχή που έτρωγα το bullying της ζωής μου (εννοείται από άνδρα συνάδελφο), υπήρχε HR να βάλει τα πράγματα –και τον εκτροχιασμένο λεβέντη– στη θέση τους. Το να περιφρουρώ με ζήλο Ρουμάνας προπονήτριας της Εθνικής Ενόργανης την όποια αρτιότητα και επάρκειά μου στη δουλειά με έκανε για καιρό να πιστεύω ότι είμαι μόνη, ασχέτως του αν δεν έβλεπα άνδρα συνάδελφο να αποκρούει τις ίδιες σκληρές πασούλες. Μέχρι που άρχισα να μιλάω με άλλες γυναίκες, στον χώρο και αλλού, σε υπεύθυνες θέσεις και σε χαμηλότερα ιεραρχικά πόστα, και να συνειδητοποιώ ότι το φύλο υπαγόρευε την ευθύνη, η οποία, ωστόσο, δεν συνεπαγόταν ούτε καταξίωση, ούτε οικονομικά οφέλη, ούτε μισή καλή κουβέντα, έστω. Μόνο κούραση και μοναξιά. Ήταν –και εξακολουθεί να είναι– τέτοιος ο εμπαιγμός (ακόμη και για τα στοιχειώδη), που, όπως αποκάλυψε συνάδελφος στο μεγάλο αφιέρωμα του ampa.lifo.gr για την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας, στα πρώτα της χρόνια στην αγορά εργασίας –και όταν ζήτησε τα ένσημά της–, έφτασε να ακούσει (από άνδρα εργοδότη) το εμπνευσμένο: «Επ, είδες; Αυτά τα ζητάνε από την αρχή, στο interview. Δεν πειράζει, τώρα θα το ξέρεις για την επόμενη δουλειά, όταν κάνεις τη διαπραγμάτευση...». Άραγε θα το άκουγε ποτέ αυτό ένας άντρας; Κι αν το άκουγε, θα το αντιμετώπιζε με την ίδια διάθεση συμβιβασμού, μόνο και μόνο για να συνεχίσει να εργάζεται; Για όλα τα παραπάνω, κανείς ελεγκτικός μηχανισμός πουθενά, κανένα θεσμικό φρένο σε έμφυλες διακρίσεις, καμία προ-οικονομία που θα απέτρεπε παραιτήσεις σπουδαίων γυναικείων μυαλών, αλλά τρομερά κουρασμένων ανθρώπων. Κι αν συμβαίνουν αυτά στη βάση, δεν φυσάει δροσερό αεράκι ακριβώς στα υψηλότερα ιεραρχικά στρώματα, με την αμφισβήτηση και τη διακριτική ειρωνεία να επιχειρούν –σε τακτική βάση– να ακυρώσουν ή να χλευάσουν τη γυναικεία ηγεσία. Όμως τα πράγματα αλλάζουν. Ως προς αυτό υπάρχει πλέον σιγουριά. Αγνοούμε τον ρυθμό και την ταχύτητα με την οποία συμβαίνει αυτό, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό, όμως οι πιέσεις που ασκούνται για δομικές αλλαγές είναι πιο σοβαρές και επίμονες από ποτέ. Το πατρονάρισμα, το bropropriating (σ.σ. ο όρος χρησιμοποιείται για να περιγράψει περιπτώσεις λογοκλοπής/ιδεοκλοπής από μια γυναίκα και στη συνέχεια οικειοποίηση της ιδέας της από έναν άντρα) και η απαλειφή των γυναικείων ονομάτων από σπουδαίες δουλειές δεν έπαψαν να υφίστανται: απλώς πλέον μαρκάρουν την επιχείρηση/τον προϊστάμενο και το brand που τα επιτρέπει. Στα χρόνια που θα ακολουθήσουν, το σπάσιμο της «γυάλινης οροφής» θα είναι αποτέλεσμα θεσμικών μηχανισμών, τη δημιουργία των οποίων εμείς οι ίδιες θα έχουμε εμπνεύσει, γιατί κάποτε αρχίσαμε να μιλάμε ανοιχτά, καταγράψαμε την κοινή εμπειρία, δεν την ντραπήκαμε, τη μοιραστήκαμε και αποφασίσαμε να την κάνουμε κάτι περισσότερο από θυμό, κόπωση και απογοήτευση: ευκαιρία. Αυτό συζητάμε αυτόν τον Μάρτιο στην πρωτοβουλία Upfront: την οικοδόμηση δίκαιων εργασιακών τόπων, όπου οι έμφυλες ανισότητες καταπολεμούνται στη ρίζα τους και οι γυναίκες φτάνουν σε ηγετικές θέσεις από τον ίδιο δρόμο με τους άντρες ομολόγους τους. Και έχοντας να αντιμετωπίσουν μόνο τα εμπόδια της εργασιακής πρόκλησης. Όχι του φύλου τους.

αυτό ένας άντρας;

Στα χρόνια που θα ακολουθήσουν, το σπάσιμο της «γυάλινης οροφής» θα είναι αποτέλεσμα θεσμικών μηχανισμών, τη δημιουργία των οποίων εμείς οι ίδιες θα έχουμε εμπνεύσει.

Αρχισυντάκτρια ampa/LiFO

ΧΡΙΣΤΊΝΑ ΓΑΛΑΝΟΠΟΎΛΟΥ

ν δεν είναι δύσκολο, δεν είναι δικό μου». Για πολλά χρόνια αυτό ήταν το μότο μου στην εργασιακή καθημερινότητα. Κάποιες φορές ακόμα είναι. Ακούγεται πολύ... promo teaser, φαίνεται υπερβολικό, αλλά αυτό που πραγματικά σημαίνει δεν χωράει στο σενάριο καμίας inspirational διαφήμισης. Γιατί σημαίνει όλα αυτά που συνήθως δεν αναλαμβάνει κανείς. Ό,τι απαιτεί σοβαρό ξεβόλεμα, μεγάλο ρίσκο, υψηλό βαθμό δυσκολίας, χαμηλό ποσοστό αυτοπροβολής. Και δουλειά, πολλή δουλειά. Κανονικά, όλη αυτή η περιγραφή δεν θα έπρεπε να έχει έμφυλο πρόσημο. Όμως, έχει. Γιατί ως γυναίκα, είτε το παραδέχεσαι είτε όχι, για όλο αυτό πρέπει να δουλέψεις επί δύο. Μία για τα εμπόδια που, λόγω φύλου, υπάρχουν και μία για την καθαρά εργασιακή διαδικασία. Δεν είναι απλώς η «γυάλινη οροφή» που πρέπει να σπάσεις. Αυτό προϋποθέτει ότι, κάπως, την έχεις πλησιάσει. Είναι ότι πρέπει πρώτα να βρεις το κουράγιο να θέσεις το ζήτημα –της αποσιώπησής σου, της απαλειφής σου από τα credits, της απαξίωσης της δουλειάς σου– κεντρικά, δηλαδή εκεί απ’ όπου εξαρτάται τόσο η επαγγελματική διαδρομή (με εκνευρίζει η λέξη «καριέρα») όσο και η επιβίωσή σου. Πώς να κάνεις λέξεις αυτό που όλοι ξέρουν, όλοι βλέπουν, όλοι ομολογούν στα κρυφά και αρνούνται στα φανερά; Ότι ο άντρας συνάδελφος θεωρείται a priori asset για λόγους που εντοπίζονται αποκλειστικά στη βάση του φύλου και όχι στα ζητούμενα της (όποιας) εργασιακής αρένας; Δεν παίζει κανέναν ρόλο αν έχει τα μισά προσόντα/προϋπηρεσία/ ικανότητες. Δεν θα μείνει έγκυος, δεν θα θηλάσει, δεν θα ταλαιπωρηθεί από γυναικολογικές επιπλοκές, δεν θα λείψει. Θα εμφανιστεί πάντα ξεκούραστος και γεμάτος «ανδρική ενέργεια», δεν θα χρειαστεί να επιχειρηματολογήσει πολύ για να αναλάβει το μεγάλο πρότζεκτ, θα αποδείξει ό,τι έχει να αποδείξει χωρίς πολύ ιδρώτα και δράμα, το οποίο, ως γνωστόν, είναι γυναικεία υπόθεση. Αν βάλει τις φωνές, θα είναι ηγέτης. Αν «κλέψει», θα είναι πονηρός και καπάτσος. Αν αργήσει, θα είναι κουρασμένος, δεν πειράζει. Και στο τέλος, θα πάρει τα διπλάσια, γιατί «έτσι». Όπου «έτσι», η υπεροχή του φύλου του. Στον αντίποδα, εγώ θα θεωρούμουν bossy άμα τη εμφανίσει, καθόλου συνεργάσιμη, αν είχα αντιρρήσεις, πολύ αυστηρή και κουρασμένη για λίγο συναδελφικό chit-chat μετά τη δουλειά. Με λίγα λόγια, ούτε για manager έκανα, ούτε για λίγη «ευχάριστη» παρέα μετά. Δεν περιγράφω κάτι καινούργιο για πολλές γυναίκες εκεί έξω που άλλαξαν πολλές δουλειές, πολλούς εργοδότες, πολλά πόστα, προκειμένου να αντιμετωπίζονται όχι ισότιμα ακριβώς αλλά για να βρεθούν τουλάχιστον στο φάσμα της ισότιμης μεταχείρισης. Τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές, έχω απορρίψει ήδη τρεις προτάσεις για έξοδο, στο τηλέφωνο μιλάω γρήγορα και κοφτά γεμάτη ενοχές που δεν έχω χρόνο για λίγο dolce far niente, η δουλειά «κλειδώνει» τη μέρα μου, τη σφραγίζει και τη «διοικεί», γιατί το έχω επιλέξει. Το επιτρέπω να συμβαίνει, γιατί έτσι έμαθα και ίσως τώρα πια γιατί έτσι νιώθω ασφάλεια, απ’ όποια θέση ευθύνης κι αν εργάζομαι. Όμως, ξέρω ότι αυτό δεν θα συνέβαινε αν πριν από αρκετά χρόνια, σε μια άλλη δουλειά, ο τότε προϊστάμενός μου δεν είχε βαφτίσει τη δική μου ιδέα «ομαδική εργασία» και δεν είχε αποφασίσει να μου διορίσει και επιθεωρητή για να επιβλέπει την απόδοσή μου(!). Δεν θα συνέβαινε αν, όταν με διόριζαν «επικεφαλής» σε παλαιότερη συνεργασία, δεν με ενημέρωναν ότι θα είμαι «επικεφαλής» του εαυτού μου και απολύτως υπεύθυνη για όλα, κατάσταση «αρχηγός ένας, οπαδός ένας». Γιατί; Διότι για γυναίκα έπαιρνα πολλά, οπότε δεν χρειαζόμουν ομάδα!

10.3.22 – lifo

Προϊστάμενος του Οικονομικού Γραφείου του πρωθυπουργού

«Η πολύχρωμη 22 lifo – 10.3.22

Και προφανώς πρέπει να φροντίζει για ένα εργασιακό περιβάλλον όπου δεν θα υπάρχει ο κίνδυνος της σεξουαλικής παρενόχλησης. Πάνω απ’ όλα, όμως, οι εργοδότες πρέπει να μελετήσουν τα εμπόδια που βρίσκουν μπροστά τους οι εργαζόμενες. Υπάρχουν γυναίκες στα ανώτερα κλιμάκια της επιχείρησης; Και αν όχι, γιατί; Αν δεν αλλάξουμε αυτό, πώς πιστεύουμε ότι θα προσελκύσουμε γυναίκες; Στην πολύχρωμη τέντα που θα στήσουμε υπάρχουν πολλές άλλες ομάδες πολιτών που σήμερα υποεκπροσωπούνται. Ένα ΑμεΑ μπορεί να εργαστεί, αν ο εργασιακός χώρος του έχει προσαρμοστεί κατάλληλα ή και με τηλεργασία. Ένα τρανς άτομο δεν πρέπει να κρίνεται από την εμφάνισή του. Η θρησκεία ή η εθνοτική καταγωγή δεν έχει σχέση με την εργασιακή μας απόδοση. Υπάρχουν χιλιάδες Έλληνες που έφυγαν στη διάρκεια της κρίσης και θέλουν να επιστρέψουν στην πατρίδα τους, αλλά σε ένα εργασιακό περιβάλλον με αξιοκρατία, που σέβεται τη διαφορετικότητα και τον εργαζόμενο. Με προοπτικές εξέλιξης χωρίς μέσο ή επετηρίδα. Είναι και εκείνοι που μπορεί να σπούδασαν κάτι διαφορετικό από τον τομέα στον οποίο αναζητούν εργασία. Ή και να μην είχαν την ευκαιρία να σπουδάσουν. Ο επικεφαλής της Viva, του πρώτου ελληνικού «μονόκερου», δεν αποφοίτησε καν από το ΤΕΙ του. Η επιτυχία στη ζωή δεν οφείλεται μόνο στα ακαδημαϊκά μας προσόντα. Ως εργοδότες αναζητούμε συνεχώς τα χαρακτηριστικά που θα κάνουν κάποιον να πετύχει στη θέση του, όποια και να είναι αυτά. Στα βιογραφικά δεν πρέπει να δεχόμαστε φωτογραφίες, ημερομηνία γέννησης, οικογενειακή κατάσταση, αριθμό τέκνων ή φύλο. Κρίνουμε τον άλλον με βάση τις ικανότητές του, όχι άλλα χαρακτηριστικά. Και αν θέλουμε να χτίσουμε μια επιχείρηση με αξιοπιστία, που να προσελκύει καλούς εργαζόμενους, εφαρμόζουμε πιστά την εργασιακή νομοθεσία και σεβόμαστε τον εργαζόμενο. Το σημερινό άρθρο δεν αναφέρεται καθόλου στις πρωτοβουλίες της κυβέρνησης, όπως η θέσπιση του προγράμματος του Πρώτου Ενσήμου. Ή στις νταντάδες της γειτονιάς. Ή στη μεταρρύθμιση της κατάρτισης. Ή στην ανεξαρτητοποίηση του ΣΕΠΕ. Γιατί θέλουμε να αναδείξουμε τις ευθύνες των εργοδοτών αλλά και τις ευκαιρίες που παρουσιάζονται. Σήμερα είναι περισσότερο αναγκαίο παρά ποτέ οι εργοδότες να προσαρμόσουν τις διαδικασίες προσλήψεων, την αντίληψη που επικρατεί πολλές φορές για την εργασιακή εξέλιξη αλλά και τον τρόπο που προσεγγίζουν τους υποψηφίους. Σε μια ολοένα πιο ανταγωνιστική αγορά εργασίας ο εργοδότης που θα αφουγκραστεί αυτήν τη νέα πραγματικότητα καλύτερα θα έχει και καλύτερο αποτέλεσμα για την επιχείρηση και την κερδοφορία του. Ήρθε η ώρα να μεγαλώσει και να απλώσει η τέντα μας. Στην πολύχρωμη τέντα της Ελλάδας χωρούν όλοι οι Έλληνες και οι Ελληνίδες.

τέντα»

Σήμερα είναι περισσότερο αναγκαίο παρά ποτέ οι εργοδότες να προσαρμόσουν τις διαδικασίες προσλήψεων, την αντίληψη που επικρατεί πολλές φορές για την εργασιακή εξέλιξη.

ΑΛΈΞΗΣ ΠΑΤΈΛΗΣ

τις συζητήσεις με επιχειρηματίες μια νέα ανησυχία έχει προκύψει. «Δεν βρίσκουμε κόσμο να προσλάβουμε». Αλήθεια; Με τρεις στους δέκα νέους χωρίς δουλειά; Και με μόλις τέσσερις στους δέκα Έλληνες να εργάζονται; Η αγορά εργασίας σήμερα δεν είναι όπως ήταν κατά τη διάρκεια της κρίσης. Η ανεργία, που είχε φτάσει στο 28%, έχει πέσει στο 12%. Πάνω από 200.000 θέσεις εργασίας δημιουργηθήκαν μόλις το 2021. Η Ελλάδα στάθηκε όρθια στην πανδημία και η οικονομία έχει αποκτήσει μια δυναμική που έχουμε να δούμε χρόνια. Ξένες πολυεθνικές νιώθουν ασφάλεια να έρθουν και να επενδύσουν στη χώρα μας. Σε αυτό το περιβάλλον οι μισθοί στην Ελλάδα παραμένουν χαμηλοί. Πρώτη συμβουλή, λοιπόν, ενός οικονομολόγου προς εργοδότες που ψάχνουν και δεν βρίσκουν εργαζόμενους: «Αν δεν μπορείτε να βρείτε κόσμο, αυτό είναι διότι δεν προσφέρετε αρκετά χρήματα. Αυξήστε τους μισθούς!». Πάνε οι εποχές που μια αγγελία έφερνε δεκάδες βιογραφικά. Είναι βαθιά μου πεποίθηση ότι το 2022 θα επανέλθουμε σε μια κανονικότητα αύξησης των μισθών. Μετά από τόσα χρόνια κρίσης, οι Έλληνες αξίζουμε υψηλότερες αμοιβές. Όμως δεν αρκεί αυτό: οι εργοδότες πρέπει να απλώσουν και τα δίχτυα τους. Και να κοιτάξουν εκεί που δεν βλέπουν σήμερα. Υπάρχουν πολλοί Έλληνες και Ελληνίδες που αξίζουν την προσοχή μας. Και έχουν να προσφέρουν. Και αυτό θα συμφέρει και την ίδια την επιχείρηση. Ξεκινάμε με τους νέους. Με ανεργία διπλάσια του μέσου όρου της Ε.Ε., ο νέος θέλει να εργαστεί. Και να μάθει. Πιθανώς να χρειαστεί κάποια σύντομη κατάρτιση. Ή, αν σπουδάζει παράλληλα, ευέλικτο ωράριο. Η νέα γενιά θα είναι πάντα διαφορετική. Και αυτή είναι η δύναμή της. Θα προσφέρει μια καινούργια οπτική γωνία. Το μέλλον γράφεται από τους νέους. Ας σταματήσουμε την προκατάληψη εναντίον τους. Προκατάληψη υπάρχει, όμως, και προς τους μεγαλύτερους. Μόλις ένας στους δύο Έλληνες 55-64 ετών εργάζεται σήμερα. Η συσσωρευμένη εμπειρία είναι πολύτιμη. Πιθανώς να χρειαστεί και εδώ ευέλικτο ωράριο. Ή εκπαίδευση σε νέα συστήματα. Στην Ελλάδα εργάζεται το 58% των Ελληνίδων, ηλικίας 20-64, έναντι 72% στην Ε.Ε. Έχουμε τη χαμηλότερη συμμετοχή γυναικών στην αγορά εργασίας. Μια μητέρα ίσως χρειάζεται να αφήνει κάπου τα παιδιά της. Όμως κι αυτό από μόνο του είναι σεξιστικό. Ρόλο στην ανατροφή των παιδιών έχει και ο πατέρας. Οι επιχειρήσεις, ιδίως οι πιο μεγάλες, μπορούν να προσφέρουν ευέλικτα ωράρια στους γονείς, ή τηλεργασία ή και χώρο φροντίδας βρεφών. Ο εργοδότης δεν πρέπει να ρωτάει, ούτε άμεσα ούτε έμμεσα, μια γυναίκα αν σκοπεύει να κάνει παιδιά.

«Η υπεράσπιση των

ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων αποτελεί προτεραιότητα για τη γαλλική διπλωματία»

NICOLAS EYBALIN

Σύμβουλος Συνεργασίας και Μορφωτικής Δράσης της Γαλλικής Πρεσβείας και διευθυντής του Γαλλικού Ινστιτούτου Ελλάδος

— Πόσο εύκολο ή δύσκολο ήταν το δικό σας coming out στον χώρο εργασίας σας; Ωφεληθήκατε από αυτό; Υπήρξε κάποια αρνητική επίπτωση στην καριέρα σας; Στη γαλλική διοίκηση δεν γίνεται πολύς λόγος για την ιδιωτική ζωή. Νομίζω ότι αυτό ίσως πηγάζει από την ιδανική άποψη ότι το κράτος είναι στην υπηρεσία όλων των πολιτών και δεν έχει καμία δουλειά να παρεμβαίνει στην ιδιωτική τους ζωή. Επίσης, για ένα διάστημα, όταν το να ανήκει κανείς στην κοινότητα ΛΟΑΤΚΙ+ μπορούσε να οδηγήσει σε κοινωνική αποδοκιμασία και απώλεια της εργασίας του, η διοίκηση ήταν ένα καταφύγιο, επειδή παρείχε σε όλους τους υπαλλήλους της ουσιαστική και θεσμοθετημένη προστασία. Το coming out στην πραγματικότητα γίνεται με πολύ ήπιο τρόπο και εγγράφως από τότε που εισήχθησαν στο γαλλικό αστικό δίκαιο το PACS (σύμφωνο συμβίωσης) και ο γάμος για τα ομόφυλα ζευγάρια: συμπληρώνετε ένα διοικητικό έντυπο στο οποίο αναφέρετε αν έχετε σύζυγο, το όνομα και το επώνυμό του/της. Αυτό τα λέει όλα. Μετά, ο καθένας είναι ελεύθερος να μιλήσει για την προσωπική του ζωή στους συναδέλφους με τους οποίους αισθάνεται κοντά. Δεν είχε καμία αρνητική επίπτωση το coming out στην καριέρα μου και θα μπορούσα να αναφέρω αρκετούς ΛΟΑΤΚΙ+ διπλωμάτες που κατείχαν σημαντικές θέσεις και είχαν επιτυχημένη καριέρα, τη στιγμή που η ιδιωτική τους ζωή ήταν γνωστή και ζούσαν ανοιχτά. — Από την εμπειρία σας, πόσο διαφορετικά είναι τα πράγματα στη Γαλλία σε σχέση με την Ελλάδα ως προς το πόσο out είναι τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα; Ας πούμε ότι η Γαλλία είναι λίγο πιο μπροστά από την Ελλάδα σε αυτόν τον τομέα.

Το νομικό πλαίσιο είναι πολύ σημαντικό από την άποψη αυτή. Ήδη από το 1791, στην αρχή της Γαλλικής Επανάστασης, η Γαλλία είχε καταργήσει το «έγκλημα του σοδομισμού», όπως ονομαζόταν τότε, από τον ποινικό της κώδικα. Σε αντίθεση με τη Γερμανία και το άρθρο 175 του ποινικού της κώδικα ή την Αγγλία, με την περίφημη δίκη του Όσκαρ Ουάιλντ, ένας Γάλλος ομοφυλόφιλος δεν κινδύνευε με φυλάκιση. Η τελευταία σχετική ποινή που υπήρχε αφορούσε την ηλικία σεξουαλικής ενηλικίωσης: οι στενές σχέσεις μεταξύ ατόμων του ίδιου φύλου διώκονταν ποινικά από τη στιγμή που κάποιος ήταν ανήλικος, είκοσι ενός ετών τότε. Η διάταξη αυτή, η οποία υιοθετήθηκε από την κυβέρνηση του Βισί και διατηρήθηκε μετά την Απελευθέρωση, καταργήθηκε μόλις το 1982. Η θέσπιση, το 1998, ενός ειδικού νομικού πλαισίου, του PACS, για την αναγνώριση των ομόφυλων ζευγαριών και η δυνατότητα που έδωσε ο αστικός κώδικας το 2013, όχι χωρίς έντονη αντίσταση από μέρος της κοινωνίας, στα άτομα του ίδιου φύλου να παντρεύονται, έχοντας τα ίδια δικαιώματα με τα ζευγάρια διαφορετικού φύλου, έχουν διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην προβολή και στην κοινωνική αναγνώριση των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων. Δεν γνωρίζω ακόμα την κατάσταση στην Ελλάδα με ακρίβεια, αλλά αντιλαμβάνομαι ότι η χώρα δεν έχει προχωρήσει ακόμα τόσο προς αυτή την κατεύθυνση. — Πόσο σημαντικό είναι για εσάς να αφήνει έντονο αποτύπωμα με τις δράσεις του το Γαλλικό Ινστιτούτο στην εγχώρια ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα και τις διεκδικήσεις της; Όπως προείπα, η υπεράσπιση των ίσων δικαιωμάτων των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων και η καταπολέμηση των διακρίσεων εις βάρος τους αποτελεί προτεραιότητα της γαλλικής διπλωματίας. Το καθήκον αυτό υπενθυμίζεται σε όλους τους πρεσβευτές που αναχωρούν με απόσπαση, ιδίως σε χώρες που ποινικοποιούν την ιδιότητα του μέλους αυτής της κοινότητας. Αυτό περιλαμβάνεται ρητά στις οδηγίες τους. Ευτυχώς, η Ελλάδα δεν ανήκει στις χώρες που διώκουν τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν περιθώρια προόδου, όπως στη Γαλλία. Σε κάθε περίπτωση, το Γαλλικό Ινστιτούτο Ελλάδος επιθυμεί να βοηθήσει τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα να προωθήσουν τα αιτήματά τους. Χαιρετίζουμε πάντα τα σχετικά αιτήματα και φροντίζουμε να μην ξεχνάμε ποτέ αυτό το θέμα όταν οργανώνουμε μεγάλες εκδηλώσεις. Για παράδειγμα, αποφασίσαμε να προβάλουμε μια ταινία στο επόμενο Φεστιβάλ Γαλλόφωνου Κινηματογράφου για την ακραία βία και τις δολοφονικές τάσεις που μπορεί να προκαλέσει το ομοφοβικό μίσος. Μετά την προβολή θα διεξαχθεί συζήτηση με τις ελληνικές ΛΟΑΤΚΙ+ ενώσεις με συντονιστή εκπρόσωπο της LiFO.

επιμέλεια: αλέξανδρος διακοσάββας

οιες είναι οι προκλήσεις που δημιουργεί το γεγονός ότι στην ηγεσία ενός κορυφαίου πολιτιστικού θεσμού, όπως το Γαλλικό Ινστιτούτο, βρίσκεται ένα άτομο που ανήκει στη ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα; Θα έλεγα ότι δεν υφίσταται κανένα ζήτημα επ’ αυτού. Η Γαλλία είναι μια χώρα που έχει αποποινικοποιήσει την ομοφυλοφιλία περισσότερο από δύο αιώνες τώρα –αυτό, βέβαια, δεν σημαίνει ότι δεν υπήρχε κοινωνική αποδοκιμασία και δυσκολία να ζήσει κανείς ελεύθερα, έχοντας αυτόν τον προσανατολισμό–, ενώ τα τελευταία είκοσι πέντε χρόνια το αστικό της δίκαιο προβλέπει την ισότητα μεταξύ ζευγαριών του ίδιου και διαφορετικού φύλου. Επιπλέον, η υπεράσπιση των δικαιωμάτων των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων αποτελεί προτεραιότητα για τη γαλλική διπλωματία και οι εκπρόσωποί της έχουν λάβει οδηγίες να τα διασφαλίζουν στη χώρα διαμονής τους, ανεξάρτητα από το αν ανήκουν ή όχι στην κοινότητα ΛΟΑΤΚΙ+.

δικαιωμάτων των

10.3.22 – lifo

Επικεφαλής του Γραφείου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Ελλάδα

έμπρακτες και ολιστικές λύσεις προς την επίτευξη μιας κοινωνίας συμπερίληψης και ισότητας είναι πιο επιτακτική από ποτέ. Βασική επιδίωξη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου είναι να καταστεί πρωτοπόρος ευρωπαϊκός θεσμός στην καταπολέμηση και στην εξάλειψη των διακρίσεων. Για την περάτωση του στόχου αυτού, το προεδρείο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ενέκρινε οδικό χάρτη για τη εξάλειψη όλων των αποκλεισμών στη διοίκησή του όσον αφορά την αναπηρία, τον γενετήσιο προσανατολισμό και την καταπολέμηση του ρατσισμού έως το 2024. Παράλληλα, το Κοινοβούλιο προσβλέπει στην επίτευξη της εξάλειψης των διακρίσεων εντός των ευρωπαϊκών κοινωνιών με ευρύτερες συνεργασίες με οργανισμούς και πολίτες που ασπάζονται τις ίδιες αξίες και επιδιώξεις και αναγνωρίζει την ανάγκη ανάπτυξης μιας διατομεακής προσέγγισης που θα προετοιμάσει το έδαφος για βιώσιμες αλλαγές. Ο συμμετοχικός αυτός τρόπος διαμόρφωσης του μέλλοντος συνδέεται άρρηκτα με το πνεύμα και το όραμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το αύριο και το σήμερα και υλοποιείται και μέσα από τη Διάσκεψη για το Μέλλον της Ευρώπης, μια σειρά διαλόγων και συζητήσεων με τη συμμετοχή πολιτών από όλη την Ευρώπη, μέσα από την οποία μοιράζονται τις ιδέες τους και συμβάλλουν στη διαμόρφωση του κοινού μας μέλλοντος.

ΚΩΝΣΤΑΝΤΊΝΟΣ ΤΣΟΥΤΣΟΠΛΊΔΗΣ

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στηρίζει κάθε προσπάθεια που 24 lifo – 10.3.22

ο Γραφείο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Ελλάδα στηρίζει με ιδιαίτερη χαρά την πρωτοβουλία Upfront και αφουγκράζεται τη δέσμευσή της να συμβάλει ενεργά στην οικοδόμηση δίκαιου εργασιακού περιβάλλοντος για επαγγελματίες που υποεκπροσωπούνται λόγω διακρίσεων, όπως ο ρατσισμός και οι φυλετικές και έμφυλες διακρίσεις. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και κατ’ επέκταση το Γραφείο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Ελλάδα στηρίζει κάθε προσπάθεια που στοχεύει στην καταπολέμηση των διακρίσεων και στην εμπέδωση της αρχής της ισότητας. Γι’ αυτό, άλλωστε, προωθεί νομοθετικές παρεμβάσεις για την προστασία των θυμάτων έμφυλης βίας, την κάλυψη του μισθολογικού χάσματος, την εξάλειψη της έμφυλης βίας στο διαδίκτυο και την κατοχύρωση των δικαιωμάτων όλων των Ευρωπαίων πολιτών, ανεξαρτήτως βιολογικού και κοινωνικού φύλου, εθνοτικής καταγωγής, φυλής, αναπηρίας, μόλυνσης από HIV [ή σεξουαλικώς μεταδιδόμενων λοιμώξεων (ΣΜΛ)], κοινωνικοοικονομικής τάξης, γενετήσιου προσανατολισμού ή ταυτότητας φύλου ή άλλων χαρακτηριστικών που μπορεί να χρησιμοποιηθούν για κάθε μορφής διάκριση. Όπως ανέδειξε περαιτέρω η πανδημία του Covid-19, η ανάγκη για

στοχεύει στην καταπολέμηση των διακρίσεων και στην εμπέδωση της αρχής της ισότητας

Εισόδημα Πάνω από το ένα τρίτο των ερωτηθεισών (38%) δήλωσε πως η πανδημία είχε οικονομικές επιπτώσεις στο προσωπικό τους εισόδημα Βεβαίως, τα ποσοστά από χώρα σε χώρα διαφέρουν, κυμαινόμενα από 18% στη Δανία μέχρι 57% στην Κύπρο και 60% στην Ελλάδα. Αξιοσημείωτο είναι το ότι το 31% των γυναικών του ίδιου δείγματος στην Ελλάδα και το 34% στην Κύπρο θεωρούν ότι, εξαιτίας της πανδημίας, εξαρτώνται περισσότερο οικονομικά από τους συντρόφους τους, ενώ ο ευρωπαϊκός μέσος όρος εντοπίζεται στο 19%. Επιπλέον, το 44% των γυναικών που συμμετείχαν στην έρευνα αναφέρει ότι η πανδημία του Covid-19 είχε αρνητικό αντίκτυπο στην ισορροπία μεταξύ της επαγγελματικής και της προσωπικής τους ζωής. Αυτό ισχύει για πάνω από τις μισές γυναίκες στην Κύπρο (68%) και την Ελλάδα (59%), που καταλαμβάνουν τις δύο ψηλότερες θέσεις στη λίστα, ενώ ακολουθούν η Μάλτα (58%), το Λουξεμβούργο (56%), η Ιταλία (52%), η Πορτογαλία (52%) και η Ουγγαρία (51%). Βία Σύμφωνα, λοιπόν, με τα ευρήματα της δημοσκόπησης, τρεις στις τέσσερις γυναίκες (77%) στην Ε.Ε. πιστεύουν ότι η πανδημία του Covid-19 έχει οδηγήσει σε αύξηση της σωματικής και ψυχολογικής βίας κατά

των γυναικών. Σε 25 από τις 27 χώρες της Ε.Ε. (δηλαδή εκτός από τη Φινλανδία και την Ουγγαρία) το ποσοστό αυτό υπερβαίνει το 50%, με τα ποσοστά να φτάνουν το 93% στην Ελλάδα και το 83% στην Κύπρο. Ως προς τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν για την αντιμετώπιση της βίας κατά των γυναικών, οι ερωτηθείσες απάντησαν ότι πρέπει να γίνει πιο εύκολη η καταγγελία, μεταξύ άλλων και στην αστυνομία, περιστατικών βίας εις βάρος γυναικών (58%), να δοθούν περισσότερες δυνατότητες στις γυναίκες να ζητούν βοήθεια, για παράδειγμα μέσω τηλεφωνικών γραμμών υποστήριξης (40%), να αυξηθεί η ευαισθητοποίηση και η κατάρτιση της αστυνομίας και των δικαστικών αρχών πάνω στο θέμα (40%) και να ενισχυθεί η οικονομική ανεξαρτησία των γυναικών (38%). Ψυχική υγεία Όπως καταδεικνύουν τα αποτελέσματα της έρευνας, οι ερωτηθείσες εκτιμούν πως τα μέτρα που ελήφθησαν κατά της πανδημίας είχαν σημαντικό αντίκτυπο στην ψυχική τους υγεία, κατά 41% σε όλη την Ευρώπη, αισθητά περισσότερο στην Ελλάδα (58%) και στην Κύπρο (54%). Προκύπτει επίσης ότι κάποιες ομάδες του πληθυσμού επλήγησαν περισσότερο από άλλες, ανάλογα με το είδος των μέτρων που επιβλήθηκαν: περίπου οι μισές γυναίκες με παιδιά κάτω των δεκαπέντε ετών δηλώνουν ότι το κλείσιμο των σχολείων και των παιδικών σταθμών είχε σοβαρό αντίκτυπο στην ψυχική τους υγεία. Από την αρχή της πανδημίας, οι γυναίκες ανησυχούν συχνότερα, ή νιώθουν ότι τους λείπουν οι φίλοι και οι συγγενείς τους (44%), ότι έχουν άγχος και στρες (37%), ή ότι ανησυχούν γενικώς για το μέλλον τους (33%). Οι Ελληνίδες ταυτίζονται με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο στις δύο πρώτες θέσεις, αν και με ελαφρώς υψηλότερα ποσοστά – στο 62% η ανησυχία ή το αίσθημα ότι τους λείπουν οι φίλοι και οι συγγενείς τους και στο 59% η αίσθηση άγχους και στρες. Στην τρίτη θέση, ωστόσο, οι μισές Ελληνίδες τοποθετούν την αίσθηση του εγκλωβισμού ή περιορισμού στο σπίτι (54%), διαφοροποιώντας τα αποτελέσματα της Ελλάδας από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (30%). Με αντίστροφη σειρά για τις δύο πρώτες θέσεις, τα συχνότερα συναισθήματα που νιώθουν οι γυναίκες στην Κύπρο είναι το άγχος και το στρες (61%) και η ανησυχία ή ότι τους λείπουν οι φίλοι και οι συγγενείς τους (60%). Στην τρίτη κατηγορία οι Κύπριες ταυτίζονται με τις Ελληνίδες, με το 49% των Κυπρίων ερωτηθεισών να κατατάσσει εκεί την αίσθηση του εγκλωβισμού ή περιορισμού στο σπίτι. «Οι γυναίκες είναι αυτές που πλήττονται περισσότερο από την πανδημία Covid-19, ψυχολογικά και οικονομικά. Αυτό πρέπει να σταματήσει. Το Κοινοβούλιο δρα για να αλλάξει την κατάσταση» σημείωσε, αναφερόμενη στα αποτελέσματα της έρευνας, η πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Ρομπέρτα Μέτσολα.

οι γυναίκες την πανδημία

επιμέλεια: κατερίνα αγριμανάκη

νας νέος πόλεμος στη Γηραιά Ήπειρο. Η πανδημία που δεν έχουμε αφήσει στο παρελθόν. Βία. Γυναικοκτονίες. Εργασιακή ανισότητα. Κοινωνική επισφάλεια. Όσα κι αν είναι τα βήματα προς τα εμπρός για τη γυναικεία ισότητα και χειραφέτηση τις τελευταίες δεκαετίες, ο δρόμος παραμένει μακρύς. Η πρόσφατη Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας προέβαλε και φέτος όχι έναν λόγο γιορτής, όπως εσφαλμένα πολλοί θεωρούν, αλλά μια ηχηρή υπενθύμιση πως η εμπορία ανθρώπων, η σεξουαλική εκμετάλλευση, η ψυχική και σωματική βία κατά των γυναικών και το μισθολογικό χάσμα μεταξύ των φύλων εξακολουθούν να είναι παρόντα, ακόμα και στην Ευρωπαϊκή Ένωση του 2022. Επιβεβαίωση για την ανασφάλεια και τις ανισότητες που βιώνουν οι γυναίκες αποτελεί και η πρόσφατη ειδική έρευνα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που πραγματοποιήθηκε από τις 25/1 έως τις 3/2 και διενεργήθηκε αποκλειστικά σε γυναίκες πολίτες των 27 κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ευρώπης, σε ένα δείγμα 26.741 συνεντεύξεων, προκειμένου να διαπιστωθούν οι επιπτώσεις της πανδημίας σε διάφορους τομείς της ζωής τους. Ο αντίκτυπος της πανδημίας αποδείχθηκε σημαντικός, όπως δείχνουν τα αποτελέσματα, τόσο σε προσωπικό όσο και σε επαγγελματικό επίπεδο, ενώ καταγράφηκε και σοβαρή αύξηση στα περιστατικά βίας κατά των γυναικών.

Ευρωβαρόμετρο: Πώς βίωσαν

10.3.22 – lifo

από τον αλέξανδρο διακοσάββα

Ηθοποιός, δημοσιογράφος, επιχειρηματίας

ΦΏΤΗΣ ΣΕΡΓΟΥΛΌΠΟΥΛΟΣ

«Μετά το coming out μου κέρδισα την εμπιστοσύνη του 26 lifo – 10.3.22

ιατί έχουμε τόσα λίγα out ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα σε αυτό που ονομάζουμε showbiz στην Ελλάδα αυτήν τη στιγμή; Πιστεύω ότι η showbiz περιλαμβάνει πολλά πράγματα: τραγουδιστές, ηθοποιούς, μοντέλα. Κάθε χώρος είναι και διαφορετικά ανεκτικός. Οι ηθοποιοί και οι τραγουδιστές, επειδή έχουν κοινό που τους ακολουθεί, σαν τους πολιτικούς, φοβούνται πως αν κάνουν coming out, δεν θα τους ακολουθεί πια το κοινό που τους αγαπούσε, θα περιοριστεί το «fan club» τους. Έχει να κάνει, δηλαδή, με το target group στο οποίο απευθύνονται. Από την άλλη, ένας ηθοποιός πολλές φορές αισθάνεται ότι δεν θα πείσει σε έναν ρόλο που μπορεί να του ταιριάζει, αν έχει κάνει coming out. Όμως αυτό έχει αποδειχτεί ότι δεν ισχύει. Για παράδειγμα, ο Απόστολος Γκλέτσος έχει κάνει coming out ως bisexual, πράγμα που δεν τον επηρέασε ούτε ως ηθοποιό ούτε ως δήμαρχο. Βέβαια, προσπαθεί περισσότερο απ’ ό,τι θα έπρεπε να φανεί «σκληρός». Κι εγώ, προσωπικά, όταν πρωτοβγήκα ως ηθοποιός και πήγαινα στα castings, αποτύγχανα σε όλα γιατί προσπαθούσα να μιμηθώ ένα στερεότυπο που μου ήταν πολύ δύσκολο. Από τη στιγμή που έκανα το προσωπικό μου coming out και απελευθερώθηκα στα μέσα όπου μπορούσα να εκφραστώ, δεν φοβόμουν να ακούσω τη φωνή μου, να ανέβω σε υψηλές νότες. Ακόμα και τα πρώτα χρόνια της τηλεόρασης, η απότομη άνοδος έγινε γιατί ήμουν αυτός που ήμουν. Δεν προσποιήθηκα, δεν αισθάνθηκα ότι έπρεπε να προσποιηθώ ότι είμαι κάποιος άλλος. Έκανα όμως ζωντανές εκπομπές. Ως ηθοποιό σίγουρα θα με προβλημάτιζε, αν υποδυόμουν έναν macho ρόλο. Όμως φτάνουμε στο τώρα, που παίζω σε σειρά (σ.σ. στο «Χαιρέτα μου τον Πλάτανο» της ΕΡΤ) και υποδύομαι έναν μαφιόζο οικογενειάρχη που την πέφτει σε όλες τις γυναίκες, και δεν έχω κανένα πρόβλημα. Έχει να κάνει με το ότι αισθάνομαι άνετα με τον ρόλο. Για μένα, λοιπόν, το coming out είναι πάντα θέμα προσωπικό. — Τι κέρδισες και τι έχασες από το δημόσιο δικό σου coming out; Κέρδισα την εμπιστοσύνη του κόσμου, ότι από μένα δεν έχουν να φοβηθούν τίποτα, γιατί εγώ δεν φοβάμαι. Δεν ήμουν και κανένας opinion maker, ζωντανές εκπομπές έκανα, όμως είτε τις έκανα με χιούμορ είτε έλεγα κάτι σοβαρό, με πίστευαν, δεν θεωρούσαν ότι από πίσω μου κρύβεται κάτι. Κέρδισα την αγάπη του κόσμου, το ότι «ο Φώτης είναι ένας άν-

θρωπος που θα ήθελα να έχω δίπλα μου ως φίλο». Όλοι αναζητούμε μια έντιμη σχέση με τους φίλους μας. Αυτό που έχασα, ουσιαστικά, ήταν προτάσεις. Και στο διαφημιστικό κομμάτι, στο να μου εμπιστευτούν ένα προϊόν, και επειδή άρχισαν να θεωρούν ότι «ο Φώτης δεν είναι τόσο διασκεδαστικός όσο παλιά», γιατί πλέον μιλούσα σοβαρά, όταν με καλούσαν να πω ορισμένα πράγματα. Η άποψή μου πλέον είχε να κάνει και με τα δικαιώματά μου, με το δικαίωμά μου να έχω παιδί που να είναι ισότιμο με τα άλλα παιδιά, να μπορώ να αγωνιστώ για κάτι. Ως τότε ήμουν «του ελαφρού» και στην τηλεόραση η ψυχαγωγία ήταν εντελώς διαχωρισμένη από την ειδησεογραφία. Στα κανάλια ήταν άλλος ο διευθυντής του ψυχαγωγικού προγράμματος και άλλος του ενημερωτικού. Τώρα υπάρχει διευθυντής προγράμματος. Στην πραγματικότητα, δεν νιώθω ότι έχασα. Το προσωπικό κέρδος ήταν μεγάλο, όπως και το επαγγελματικό, η καταξίωση σε ανθρώπινο επίπεδο. — Ποιες προκλήσεις αντιμετωπίζεις στην Αθήνα στο κομμάτι του επιχειρείν ως ανοιχτά γκέι επιχειρηματίας; Έκανα επιχείρηση το 2012. Ήδη είχα κάνει coming out το ’11. Στην αρχή δεν ήθελα να βάλω ταμπέλα και ουσιαστικά δεν έχω ούτε τώρα. Έχω ένα γκέι κλαμπ, το Shamone, αυτό είναι μια ταμπέλα, ένα «φως», ένας ασφαλής χώρος. Είμαι όμως ένα πρόσωπο αποδεκτό απ’ όλο τον κόσμο, όλος ο κόσμος ήρθε, και συνεχίζει να έρχεται. Αισθάνομαι υπερήφανος για το Shamone, επειδή εκεί μέσα όλοι νιώθουν ασφαλείς. Και νιώθουν ασφαλείς επειδή δεν τους χρησιμοποίησα. Ούτε χρησιμοποίησα τα celebrities που έρχονται, τι κάνουν, τι λένε, δεν κυκλοφόρησε ποτέ η εικόνα τους έξω. Από την άλλη, το ίδιο το κοινό έδωσε την ταυτότητα στο Shamone, που ξεκίνησε ως bar restaurant και εξελίχθηκε σε κλαμπ. Δεν το επέβαλα εγώ, ακολούθησα τον κόσμο. Φυσικά, έχασα ένα straight κοινό που δεν άντεχε το άνετο στυλ. Σε ένα κλαμπ ή σε ένα μπαρ θες να φλερτάρεις, φλερτάρουν όλοι. Δοκιμάστηκα σκληρά. Θυμάμαι χαρακτηριστικά στις αρχές να έρχεται ζευγάρι ανδρών και να φιλιέται πολύ έντονα, ολοφάνερα, στο φως, περιμένοντας ίσως να πάω να τους σταματήσω. Δεν το έκανα. Δεν ήθελα να τους ενοχλήσει κανείς. Πέρασα τις εξετάσεις. Το εστιατόριό μου στην Κηφισιά, το Artisanal, επίσης ακολούθησε το κοινό που του έδωσε τη στόφα γι’ αυτό που είναι σήμερα. Δεν είχα, λοιπόν, ποτέ πρόβλημα με το πού απευθύνομαι. Ήξερα από την τηλεόραση πώς να απευθύνομαι παντού, πώς να είμαι «λαϊκός».

κόσμου. Έχασα επαγγελματικές προτάσεις»

άνθρωποι να είμαστε “αόρατοι”»

Πωλήτρια σε κατάστημα ηλεκτρικών ειδών

ΡΑΦΑΈΛΛΑ ΑΝΝΊΤΑ

— Είναι φιλικό και ασφαλές το εργασιακό σου περιβάλλον; Ήσουν ευπρόσδεκτη εκεί; Ναι, απολύτως! Η αλήθεια είναι, ωστόσο, ότι με τον εργοδότη και τη μητέρα του γνωριζόμαστε χρόνια και με εκτιμούν πολύ. Όταν έμαθα, λοιπόν, για το πρόγραμμα, του ζήτησα να με προσλάβει μέσω αυτού στο κατάστημα ηλεκτρικών ειδών που διατηρεί στο Νέο Φάληρο. Δέχτηκε ευχαρίστως, κάναμε τις σχετικές αιτήσεις και εδώ και τρεις μήνες εργάζομαι εκεί ως πωλήτρια. Μάλιστα, απ’ όσο γνωρίζω, είμαι η μόνη τρανς γυναίκα που έχει καταφέρει μέχρι στιγμής να βρει εργασία με αυτόν τον τρόπο. — Ξέρεις άλλα τρανς άτομα που προσπάθησαν και δεν τα κατάφεραν; Αρκετά. Παρότι η επιχορήγηση φτάνει στο 90% του μισθού και των ασφαλιστικών εισφορών, δεν βρίσκονται πρόθυμοι εργοδότες, είτε επειδή έχουν πρόβλημα οι ίδιοι είτε επειδή φοβούνται τις αντιδράσεις των πελατών, των άλλων υπαλλήλων, αν έχουν, της γειτονιάς κ.λπ. – οι καιροί δεν είναι και οι καλύτεροι για «ρίσκα». Τα έζησα και η ίδια τόσο όταν αναζήτησα εργασία στο παρελθόν –είχα απευθυνθεί σε εργοστάσιο, σε μαγαζί με ρούχα, μέχρι και σε τυροπιτάδικο, αλλά τίποτα!– όσο και όταν επισκεπτόμουν το μαγαζί όπου δουλεύω τώρα. Έλεγαν π.χ. στη μητέρα του εργοδότη μου, με την οποία κάνουμε πολλή παρέα, «τι τη θέλετε αυτήν εδώ, σας χαλάει την εικόνα» και τέτοια. Εκείνη, βέβαια, δεν σήκωνε κουβέντα και τους έβαζε στη θέση τους, πόσοι το κάνουν όμως; — Πώς βιοποριζόσουν πριν; Με τη σεξεργασία. Όμως η πανδημία δυο χρόνια τώρα μας τσάκισε και οικονομικά, πολλές δεν είχαμε λεφτά όχι για νοίκι και λογαριασμούς αλλά ούτε και για το καθημερινό φαΐ. Για κάποιο βοήθημα, βέβαια, ούτε λόγος, είμαστε, βλέπεις, άνθρωποι

«αόρατοι». Έπειτα μεγάλωσα κι εγώ πια, είπα να δοκιμάσω κάτι άλλο. Έκανα πολλά χρόνια αυτήν τη δουλειά και όχι από επιλογή. Ήταν η μοναδική διέξοδος για να επιζήσω, όπως και για τη συντριπτική πλειονότητα των τρανς γυναικών της γενιάς μου. Άλλες δυνατότητες δεν υπήρχαν, η κοινωνία ήταν πολύ πιο συντηρητική, οι συνθήκες σκληρότερες και οι περισσότερες ήμασταν διωγμένες από τα σπίτια μας, δίχως καμία στήριξη. — Ούτε να σπουδάσεις δεν μπορούσες εκείνες τις εποχές αν ήσουν τρανς άτομο, όχι να βρεις δουλειά. Ποιες σπουδές, ούτε το σχολείο καλά-καλά δεν μπορέσαμε να βγάλουμε πολλά τρανς άτομα, και ύστερα κανείς δεν σε έπαιρνε στη δουλειά του. Και ξέρεις τι ονειρευόμουν να γίνω μικρή; Αστροφυσικός! Με γοήτευαν από παιδί τα άστρα. Στη χειρότερη θέση ήμασταν οι πιο θηλυπρεπείς, όπως εγώ, που επιπλέον είχα μεγαλώσει σε ιδρύματα, όντας ένα ανεπιθύμητο παιδί χωρισμένων γονιών. Όταν έφτασα στα δεκατέσσερα με στείλανε στη φυσική μου μητέρα, που όμως δεν με δεχόταν εξαιτίας της τρανς κατάστασης. Το σχολείο το εγκατέλειψα στην Α’ Γυμνασίου, όταν με διώξανε κυριολεκτικά με τις κλοτσιές, επειδή πρόσβαλλα, λέει, τα χρηστά ήθη με την εμφάνισή μου. Ναι, πολύ χρηστά ήταν, τι να σου λέω! Τότε ήταν που έφυγα από την Κέρκυρα, όπου είχα μεγαλώσει, και ήρθα στην Αθήνα. Ξέρεις πόσο χάρηκα με τους μαθητές και τις μαθήτριες του Μουσικού Γυμνασίου που συμπαραστάθηκαν σε εκείνο το ΛΟΑΤΚΙ παιδί που αποβλήθηκε επειδή φορούσε φούστα; Ναι, σήμερα είναι κάπως καλύτερα τα πράγματα, η μηδενική ανταπόκριση στο πρόγραμμα αυτό, όμως, δείχνει ότι οι προκαταλήψεις και οι διακρίσεις ζουν και βασιλεύουν. Εδώ είναι ακόμα πολύ δύσκολο να νοικιάσεις σπίτι αν είσαι τρανς άτομο, κι αν βρεις, θα σου ζητήσουν περισσότερα. Δεν συζητώ καν για την επαρχία, όπου πρέπει να έχεις τεράστια υπομονή και αντοχές. — Όταν λήξει αυτό το πρόγραμμα τι σκέφτεσαι να κάνεις; Βλέποντας και κάνοντας. Είναι όμως μια βοήθεια, έστω προσωρινή. Χρειάζονται κι άλλα τέτοια προγράμματα, ενημερωτικές καμπάνιες, ένα ευρύτερο υποστηρικτικό πλαίσιο. Καταρχάς, χρειάζεται αλλαγή κουλτούρας. Πάνω απ’ όλα, χρειάζεται και μια παιδεία που να προβάλλει ήδη από το δημοτικό τις αξίες της ισότητας, της αποδοχής και της συνύπαρξης, μια παιδεία χωρίς παπαδίστικες νοοτροπίες και αγκυλώσεις. Λείπουν, όμως, δυστυχώς η τόλμη και η προθυμία από τους εκάστοτε κυβερνώντες.

aπο τον θοδωρή αντωνόπουλο

ρήκε δουλειά εντασσόμενη σε ένα διετές πρόγραμμα ενίσχυσης εργοδοτών του ΟΑΕΔ για την πρόσληψη ανέργων που θεωρούνται ευάλωτα άτομα, το οποίο «τρέχει» από το 2017. Από πέρσι τον Ιούνιο, ύστερα από πρωτοβουλία του Σωματείου Υποστήριξης Διεμφυλικών, και υλοποιώντας σχετική οδηγία της Ε.Ε., συμπεριλήφθηκαν σε αυτό με υπουργική απόφαση οι τρανς άνθρωποι, η ανταπόκριση όμως από πλευράς εργοδοτών υπήρξε σχεδόν μηδενική, δείγμα ότι η κοινωνία χρειάζεται πολλή δουλειά ακόμα για να γίνει πραγματικά συμπεριληπτική.

«Να σταματήσουμε οι τρανς

10.3.22 – lifo

28 lifo – 10.3.22

Ψυχολόγος, διδάσκουσα στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής

ΝΆΝΣΥ ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΊΟΥ

Τι σημαίνει να είσαι

out στον χώρο εργασίας σου

την κοινωνική και την εταιρική. Μένω στην τελευταία και διευκρινίζω: πολύ συχνά συγχέουμε μια προσέγγιση «don’t ask, don’t tell» με τη συμπερίληψη. Τα δύο είναι πολύ διαφορετικά, το πρώτο σημαίνει ανοχή υπό όρους και συγκεκριμένα ανοχή εάν και εφόσον κάτι μένει κρυμμένο και «δεν προκαλεί». Συμπερίληψη είναι η ουσιαστική αναγνώριση της ποικιλομορφίας ως απαραίτητου συστατικού για κάθε εργασιακό χώρο, για τη γνώση, την εμπειρία και τη δημιουργικότητα που φέρνει, την αναγνώριση ότι κάθε εργασιακό πλαίσιο χρειάζεται να έχει στο δυναμικό του ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα, όσο χρειάζονται και τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα να έχουν δουλειά. Και, βέβαια, αν και αναφέρομαι μόνο στα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα, το ίδιο ισχύει και για κάθε ποικιλομορφία, έμφυλη, εθνική, εθνοτική, φυλετική. Χρειάζεται να δημιουργήσουμε ενεργητικά μια κουλτούρα συμπερίληψης όχι μόνο στα λόγια αλλά και στην αναλογία προσλήψεων, στις πολιτικές που ακολουθούνται, όπως η χρήση του λόγου, η αναγνώριση των οικογενειακών και συντροφικών σχέσεων και η αντιπροσώπευση σε όλες τις βαθμίδες, στην καταπολέμηση των αποκλεισμών αλλά και στη δημόσια θέση ενάντια στις διακρίσεις (είτε αφορά εταιρείες, είτε επαγγελματικούς συλλόγους και συνδικαλιστικά όργανα). Αυτό επιπλέον σημαίνει δέσμευση του συνόλου των εργαζομένων με διαδικασίες επιμόρφωσης (για αρχή) και ξεκάθαρες διαδικασίες καταγγελίας και κυρώσεων για παραβιάσεις ή συμπεριφορές διάκρισης από συναδέλφους, έναν κοινό κώδικα συμπεριφοράς που θα αφορά το σύνολο του δυναμικού. Δεν υφίσταται περιβάλλον που να είναι λίγο ομοφοβικό, λίγο τρανσφοβικό ή λίγο σεξιστικό, δεν υπάρχει καμία τέτοια συμπεριφορά που να μπορεί να αγνοηθεί, χωρίς να κλιμακωθεί. Και χρειάζεται να θυμόμαστε ότι η κουλτούρα ενός πλαισίου ορίζεται από τη χειρότερη συμπεριφορά που γίνεται ανεκτή – όχι από τη χειρότερη συμπεριφορά που μπορεί να έχει ένα άτομο αλλά από τι θα ανεχθούμε οι υπόλοιποι να συμβαίνει χωρίς αντίδραση. Για να το πούμε κωδικοποιημένα, υπάρχουν τρία διαφορετικά συστατικά: η ποικιλομορφία (diversity), που αναφέρεται στην αντιπροσώπευση και είναι ποσοτική (δεν αρκεί μία γυναίκα σε μια ομάδα των δέκα ατόμων, ούτε ένα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομο), η συμπερίληψη (inclusion), που αναφέρεται στην ποιότητα, στην κουλτούρα ενός εργασιακού πλαισίου, και η ισότιμη πρόσβαση (equity), ώστε όλα τα άτομα να μπορούν να έχουν πρόσβαση σε ό,τι χρειάζονται για να αποδώσουν όσο το δυνατόν καλύτερα. — Γιατί μπορεί να είναι καθοριστικής σημασίας για την καριέρα ενός ατόμου το coming out στο εργασιακό περιβάλλον; Τι κερδίζει μια επιχείρηση διαθέτοντας στο ενεργητικό της ανοιχτά ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα που δεν κρύβουν τον σεξουαλικό τους προσανατολισμό ή/και την ταυτότητα φύλου τους; Το να μπορεί ένα άτομο να είναι out σε έναν συμπεριληπτικό και ισότιμο χώρο εργασίας σημαίνει ότι πάει στη δουλειά χωρίς να φοβάται διακρίσεις και αποκλεισμούς, χωρίς να το απασχολούν μικρο-επιθετικότητες, χωρίς να φοβάται ότι το παραμικρό στραβοπάτημα θα είναι αφορμή να το απολύσουν. Ότι πάει σε μια δουλειά που το σέβεται συνολικά και αναγνωρίζει τις ανάγκες του, όπου μπορεί να φέρει όλη του τη δημιουργικότητα και τον καλύτερό του εαυτό. Είναι μια δουλειά στην οποία μπορεί να ευημερεί και όχι μόνο να επιβιώνει. Αν όμως τα παραπάνω δεν διασφαλίζονται, τότε το coming out μπορεί να είναι και o λόγος που μια καριέρα θα λιμνάσει ή θα λήξει, κάτι που δεν είναι απώλεια μόνο για το άτομο αλλά και για το εργασιακό του πλαίσιο. Ένα άλλο σημαντικό κέρδος για τις επιχειρήσεις από την εφαρμογή συμπεριληπτικών πολιτικών είναι ότι αυτές είναι ευεργετικές για όλα τα άτομα στο δυναμικό της, ΛΟΑΤΚΙ+ και cis/straight. Ένα κοινό λάθος που κάνουμε είναι να θεωρούμε ότι η συμπερίληψη και η ισότιμη πρόσβαση ωφελεί μόνο τα άτομα που ανήκουν σε μειονοτικές ομάδες. Όπως οι διακρίσεις δημιουργούν αποκλεισμό και φόβο που μας επηρεάζουν ακόμη και αν δεν τις υφιστάμεθα προσωπικά, έτσι και το κλίμα σεβασμού και ασφάλειας σε ένα εργασιακό πλαίσιο συμβάλλει στην ευημερία και (ας μην κρυβόμαστε) στην καλύτερη απόδοση όλων. — Ποιος είναι ο πιθανός ψυχικός αντίκτυπος ενός coming out στον χώρο εργασίας; Κάθε coming out είναι μια προετοιμασία απώλειας, αλλιώς δεν θα ήταν θέμα. Όσο υπάρχει ομοφοβία και τρανσφοβία, αυτό θα σημαίνει ότι κάθε γνωστοποίηση του σεξουαλικού προσανατολισμού ή/και της ταυτότητας φύλου μπορεί να σημαίνει απώλεια, στην προκειμένη περίπτωση απώλεια εργασίας, ευκαιριών κ.λπ. Πριν από το coming out το συνηθέστερο συναίσθημα είναι το άγχος. Τα συναισθήματα μετά εξαρτώνται από την έκβαση, την αντίδραση που είχε το άτομο. Ας φανταστούμε, λοιπόν, ένα εργασιακό πλαίσιο που ξεκαθαρίζει εκ των προτέρων ότι δεν υπάρχει λόγος για άγχος, όπου υπάρχουν ορατές πολιτικές συμπερίληψης με γλώσσα που δεν υποθέτει, με ορατά ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα σε θέσεις ευθύνης, με ιδιωτικές και δημόσιες θέσεις ισότιμης πρόσβασης. Σε ένα τέτοιο πλαίσιο το coming out μπορεί να σημαίνει ενδυνάμωση, να είναι ευκαιρία για το άτομο και το πλαίσιο.

Για να είναι ένα άτομο out στον εργασιακό χώρο σημαίνει ότι πληρούνται δύο (τουλάχιστον) προϋποθέσεις: το άτομο να θέλει να είναι out και το εργασιακό πλαίσιο κατ’ ελάχιστον να το επιτρέπει και ιδανικά να το καλωσορίζει, αναγνωρίζοντας ότι η ποικιλομορφία είναι απαραίτητη.

επιμέλεια: αλέξανδρος διακοσάββας

πό την εμπειρία σου στο Orlando LGBT+, τη γραμμή «Δίπλα Σου» και τη δουλειά σου στο πεδίο, πόσο out θεωρείς ότι είναι τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα στον εργασιακό τους χώρο στην Ελλάδα; Θα ξεκινήσω να απαντάω ανάποδα: τι σημαίνει «είμαι out» (στον εργασιακό χώρο και όχι μόνο). Είμαι out σημαίνει ότι στέκομαι δημόσια με τη ΛΟΑΤΚΙ+ ταυτότητά μου, δεν την κρύβω ή/και δεν κάνω ότι δεν υπάρχει. Δεν είναι out ένα άτομο που «όλοι το ξέρουν», αλλά το ίδιο δεν μιλάει γι’ αυτό, δεν το λέει καθαρά και το αφήνει να υπονοείται. Το να είναι ένα άτομο out σημαίνει ότι θα μιλάει και θα αναφέρεται στον σεξουαλικό του προσανατολισμό ή/και την ταυτότητα φύλου, ότι θα μπορεί να βρίσκεται στον χώρο εργασίας με την επιθυμητή έκφραση φύλου, θα αναμένει να αναγνωρίζονται οι οικογενειακές και συντροφικές του σχέσεις ως εξίσου σημαντικές (κι ας μην τυγχάνουν αντίστοιχης αναγνώρισης από τον νόμο). Με αυτό ως δεδομένο, η απάντηση είναι ότι πολύ λίγα άτομα είναι out στον εργασιακό τους χώρο (με κάποιες διαβαθμίσεις, ανάλογα με τον επαγγελματικό χώρο). Ο λόγος γι’ αυτό είναι ότι στις περισσότερες περιπτώσεις το coming out συνοδεύεται από κάποια συνέπεια, συνηθέστερα έμμεση. Μπορεί δηλαδή ένα άτομο να μην απολυθεί άμεσα γι’ αυτό (άλλωστε κάτι τέτοιο απαγορεύεται από τη νομοθεσία), αλλά πιθανόν δεν θα έχει τις ίδιες ευκαιρίες για προαγωγή, θα είναι αντιμέτωπο με ένα συχνά εχθρικό εργασιακό περιβάλλον (κοροϊδίες, κουτσομπολιά κ.λπ.) ή θα δέχεται μικροδιακρίσεις – έμμεσους αποκλεισμούς από παρέες, κοινές δραστηριότητες συναδέλφων κ.ά. Όλα αυτά μπορούν να το οδηγήσουν μέχρι και σε παραίτηση. Αυτό εφόσον έχει κάποια δουλειά αρχικά. Το να είναι out ένα άτομο συχνά σημαίνει ότι δεν θα προσληφθεί, ότι θα προτιμηθεί ένα άλλο cis/straight άτομο ή, τουλάχιστον, κάποιο άτομο που «δεν θα φαίνεται», ειδικά όταν δεν έχει και μια στερεοτυπικά ετεροκανονική εμφάνιση. Κι αν αυτό μας φαίνεται περίεργο, επειδή μπορεί να ξέρουμε τον τάδε out ηθοποιό/δάσκαλο/ψυχολόγο/δικηγόρο, ας σκεφτούμε πόσα είναι αυτά τα out άτομα που ξέρουμε εμείς και ποια η αναλογία τους με τον πληθυσμό. Μήπως είναι οι εξαιρέσεις στον κανόνα; Και γιατί δεν ξέρουμε κανέναν δικαστή ή εισαγγελέα που να είναι out; Κανέναν στρατιωτικό ή βουλευτή/βουλεύτρια; Και γιατί αυτό δεν μας κάνει εντύπωση; Γιατί (και) έτσι λειτουργεί η ομοφοβία και η τρανσφοβία, με το να μας κάνει να θεωρούμε «λογικό» σε κάποια επαγγέλματα τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα να μην αντιπροσωπεύονται καν ή ακόμη κι αν υπάρχουν, να «εννοείται» ότι δεν θα το πουν. Μετά, βέβαια, ας σκεφτούμε γιατί ξέρουμε τόσο λίγα out trans άτομα στους επαγγελματικούς μας χώρους – η απάντηση εδώ είναι ότι οι αποκλεισμοί ξεκινούν πολύ πριν φτάσουμε στον χώρο εργασίας, απάντηση που λέει πολλά και για την εκπαίδευση και τις ευθύνες της πολιτείας. — Πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι να προχωρήσει σε αυτό, ποιες συνθήκες βοηθούν και τι επιπτώσεις μπορεί να έχει; Για να είναι ένα άτομο out στον εργασιακό χώρο σημαίνει ότι πληρούνται δύο (τουλάχιστον) προϋποθέσεις: το άτομο να θέλει να είναι out και το εργασιακό πλαίσιο κατ’ ελάχιστον να το επιτρέπει και ιδανικά να το καλωσορίζει, αναγνωρίζοντας ότι η ποικιλομορφία είναι απαραίτητη. Ως προς το πρώτο, το αν θέλει ένα άτομο να κάνει coming out είναι μια αυστηρά προσωπική διεργασία και απόφαση (που πιθανόν θα ήταν πιο απλή αν ζούσαμε σε κοινωνίες χωρίς ομοφοβία και τρανσφοβία). Το δεύτερο είναι θέμα εργασιακού πλαισίου, το οποίο ξεκινά, αλλά σε καμία περίπτωση δεν εξαντλείται, στις προθέσεις. Ένα εργασιακό πλαίσιο που επιτρέπει το coming out σημαίνει ότι τα άτομα είναι σίγουρα πως δεν θα απολυθούν και δεν θα υποβιβαστούν, ότι δεν θα γίνουν θύματα εργασιακού bullying, ότι δεν θα τους στερήσουν ευκαιρίες, ότι η εργασιακή τους ζωή δεν θα επηρεαστεί συνολικά. Αν αυτό το θεωρούμε αυτονόητο, δυστυχώς η πραγματικότητα μας διαψεύδει καθημερινά: πολλά ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα, με το που θα κάνουν coming out, θα βρεθούν αντιμέτωπα με όλα τα παραπάνω, άμεσα ή έμμεσα, κι αυτό ισχύει για τους περισσότερους εργασιακούς χώρους. Έρευνες δείχνουν ότι τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα αμείβονται από 10 έως 23% λιγότερο σε σχέση με τα μη ΛΟΑΤΚΙ+ για τη δουλειά τους (Hebel et al., 2014), το ποσοστό αυτών στις ΗΠΑ που έχουν βιώσει διακρίσεις στον χώρο εργασίας και αναφέρουν ότι είχαν λιγότερες ευκαιρίες για εργασιακή ανέλιξη κυμαίνεται από 25 έως 66% (Resnick & Galupo, 2019. Ragins et al., 2007) και, τέλος, ότι τρανς άτομα αναφέρουν πως τους αρνήθηκαν την πρόσβαση στις τουαλέτες στον χώρο εργασίας, τα αποκαλούσαν σκόπιμα με λανθασμένο όνομα και αντωνυμίες (misgendering) και δέχτηκαν συναισθηματική κακοποίηση (Brewster et al., 2014). Και αν δεν αναφέρονται ή αν υπο-αναφέρονται, είναι επειδή δεν υπάρχουν μηχανισμοί ελέγχου και προστασίας από περαιτέρω κυρώσεις. Το να διασφαλίσουμε το να μην «τιμωρούνται» τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα που κάνουν coming out είναι το απολύτως ελάχιστο. Στην Ελλάδα υπάρχει νομοθεσία που απαγορεύει τις διακρίσεις στην εργασία λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού ή ταυτότητας φύλου, η οποία προφανώς δεν αρκεί. Η νομοθεσία πρέπει να συνοδεύεται και από αλλαγή στην κουλτούρα,

Η Νάνσυ Παπαθανασίου είναι ψυχολόγος, διδάσκουσα στο ΠΑΔΑ, συν-ιδρύτρια του Οrlando LGBT+ Ψυχική Υγεία Χωρίς Στίγμα και επιστημονικά υπεύθυνη της Γραμμής Ψυχολογικής Στήριξης 11528-Δίπλα Σου για ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα, τις οικογένειές τους και εκπαιδευτικούς. 10.3.22 – lifo

Ιδρύτρια της Οργάνωσης Ενωμένων Γυναικών Αφρικής

Η Λορέτα Μακόλεϊ είναι ακτιβίστρια, ιδρύτρια της Οργάνωσης Ενωμένων Γυναικών Αφρικής που αγωνίζεται από το 2005 για τα δικαιώματα των γυναικών στην Ελλάδα, κάθε χρώματος και φυλής.

σε αυτή την κοινωνία»

από τον m. hulot

πολύ δύσκολο να είσαι μαύρη σε αυτή την κοινωνία. Το χρώμα σου, για το οποίο δεν ευθύνεσαι εσύ, όπως και για τίποτε απ’ όσα σου φορτώνουν, σου κάνει τη ζωή δύσκολη. — Τι έχεις πετύχει με τον αγώνα που έχεις κάνει όλα αυτά τα χρόνια; Η προσωπική μου επιτυχία είναι που πήρα την ελληνική υπηκοότητα μετά από σαράντα χρόνια ταλαιπωρίας. Μιλάω την ελληνική γλώσσα, πήγα στο σχολείο δεύτερης ευκαιρίας και μετά λύκειο, πήρα απολυτήριο – αυτό έχω πετύχει, τίποτε άλλο. Σε ευρύτερο επίπεδο έχουν γίνει κάποιες μικρές αλλαγές στην Ελλάδα. Η καμπάνια που κάναμε «Όχι ρατσισμός από την κούνια» και τα παιδιά δεύτερης γενιάς που αναγνωρίζονται τώρα είναι μεγάλη επιτυχία κι αυτό, σιγά σιγά, φαίνεται και στην οργάνωσή μας, που μετράει πολλά χρόνια και ο κόσμος την αγαπάει. Οι δράσεις, που μελλοντικά θα αυξηθούν, έχουν προσέλευση. — Τι θέλετε ακόμα να πετύχετε; Τι θα ήθελες να γίνει άμεσα; Ως οργάνωση έχουμε μεγάλο αγώνα ακόμα μπροστά μας. Ακόμα και σε πρακτικά ζητήματα, όμως, βρίσκουμε δυσκολίες. Μας είχε παραχωρήσει χώρο μια οργάνωση που λέγεται Χώρα, αλλά ο ιδιοκτήτης πούλησε το ακίνητο και αυτήν τη στιγμή είμαστε άστεγοι. Χρειαζόμαστε χώρο για να συνεχίσουμε τη δράση μας, γιατί κανείς δεν μπορεί να παλέψει για εμάς όπως εμείς οι ίδιες. — Έχετε συμμάχους στον αγώνα σας; Έχουμε τις γυναικείες οργανώσεις. Είναι ένα θαύμα η αλληλεγγύη τους, όποτε έχουμε προβλήματα σε αυτές καταφεύγουμε. Όταν ξεκίνησε το lockdown, μας βοήθησαν να βρούμε φάρμακα, πάνες και γάλα για τα παιδιά, όπως βοήθησαν πολύ και τις γυναίκες που δεν μπορούσαν να βγουν από το σπίτι επειδή δεν έχουν χαρτιά, πηγαίνοντάς τους φαγητό. Αυτές οι γυναικείες οργανώσεις είναι οι σύμμαχοί μας. — Τι θέλεις να ακουστεί σε όσο περισσότερο κόσμο γίνεται, τι μήνυμα θέλεις να περάσεις; Το πιο βασικό είναι να έχουμε ειρήνη, σε όλο τον κόσμο, όχι μόνο στην Ελλάδα. Γιατί αν υπάρχει ειρήνη ο κάθε ένας θα μένει στη χώρα του, θα ζει τη ζωή του όπως τη θέλει. Αυτό που θέλουμε στην Ελλάδα είναι να αναγνωρίσουν ότι η οργάνωσή μας κάνει δράση, προσφέρει, αλλάζει την κοινωνία, δεν γίνεται να μην έχουμε σπίτι, να είναι ολόκληρη οργάνωση άστεγη, με τόση δουλειά που κάνει. Τρέχουμε από δω και από κει και αυτό είναι μεγάλο πρόβλημα, γιατί δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα. Και να ηρεμήσουν όσοι μας βλέπουν ρατσιστικά, γιατί δεν είμαστε εγκληματίες, μας έχουν διώξει από την πατρίδα μας, δεν φταίμε εμείς που φύγαμε. Πρέπει να υπάρχει πιο πολλή αλληλεγγύη, είμαστε όλοι άνθρωποι, αναπνέουμε τον ίδιο αέρα και πατάμε στο ίδιο χώμα εδώ, και η ζωή είναι για όλους μας το ίδιο σκληρή. Ας μη την κάνουμε ακόμα χειρότερη…

ΛΟΡΈΤΑ ΜΑΚΌΛΕΪ

«Είναι πολύ δύσκολο να είσαι μαύρη 30 lifo – 10.3.22

οια είναι η θέση των Αφρικανών γυναικών στην Ελλάδα σήμερα; Να σου πω για τη δική μου θέση ως Αφρικανής γυναίκας. Εκπροσωπώ τις γυναίκες της Αφρικής και διεκδικώ τα δικαιώματά τους. Αυτό κάνουμε και στην Oργάνωση Ενωμένων Γυναικών Αφρικής, αυτή είναι η θέση μας. — Τι διεκδικείτε αυτήν τη στιγμή; Πολλά πράγματα. Για παράδειγμα, έχουμε γυναίκες που έχουν φύγει από την Αφρική αναγκαστικά, από τον φόβο της κλειτοριδεκτομής, του ακρωτηριασμού των γεννητικών οργάνων τους, που σε κάποιες χώρες της είναι έθιμο. Έρχονται στην Ελλάδα ζητώντας άσυλο και δεν τους το δίνουν. Δεν μπορείς να πείσεις τις Αρχές ότι οι γυναίκες έρχονται εδώ επειδή κινδυνεύουν – και δεν κινδυνεύουν μόνο σε περίπτωση πολέμου. Όλες οι γυναίκες που έφυγαν από την Αφρική και ήρθαν εδώ ψάχνοντας δουλειά συνάντησαν και συναντούν πολλές δυσκολίες, και όχι μόνο επειδή η κοινωνία είναι ρατσιστική, δηλαδή λόγω χρώματος – είναι πολλοί οι λόγοι. Είναι και οι άλλες οι γυναίκες, που δουλεύουν ως οικιακές βοηθοί, είναι εσωτερικές και δεν αναγνωρίζονται ως εργαζόμενες. Είναι παράνομες επειδή δεν μπορούν να κάνουν αλλιώς, συνεπώς δεν τους αναγνωρίζονται εργασιακά δικαιώματα, δεν τους πληρώνουν ΙΚΑ ούτε άδεια, τους δίνουν ό,τι μισθό θέλουν κι εκείνες δεν μπορούν να αντιδράσουν, δεν τολμούν. Και τώρα, με την πανδημία, δυσκόλεψαν ακόμα πιο πολύ τα πράγματα. Για παράδειγμα, μια κοπέλα από την οργάνωσή μας, που δουλεύει σε σπίτι και βγαίνει μόνο τις Κυριακές, είχε σοβαρό πρόβλημα, γιατί δεν της επέτρεπαν να δει τον άντρα της. Έτυχε ο άντρας της να πάει στην Αφρική για μια δουλειά και όταν γύρισε, της απαγόρευσαν να βγει για να τον δει, γιατί φοβούνταν μην είχε κορωνοϊό. — Ποια είναι η προτεραιότητά σας αυτήν τη στιγμή; Να πάρουν οι Αφρικανές γυναίκες άδεια παραμονής στην Ελλάδα. Γιατί αν πάρουν άδεια παραμονής και μπορέσουν να ζήσουν σε αυτήν τη χώρα νόμιμα, δεν θα έχουν τα παραπάνω προβλήματα. Η άδεια θα τα καλύψει όλα. Υπάρχουν γυναίκες που έχουν υποστεί βία, βιασμούς και χωρίς άδεια παραμονής δεν μπορούν να κάνουν καν καταγγελία. Όταν είσαι αόρατη, ο καθένας σε εκμεταλλεύεται με όποιον τρόπο θέλει. — Ως γυναίκα από την Αφρική, θεωρείς ότι έχεις λιγότερες ευκαιρίες για ισότητα στην εργασία; Πολύ λιγότερες, λόγω του χρώματος και του ρατσισμού που επικρατεί. Ειδικά τώρα, με την πανδημία, που θεωρούν ότι η Νότια Αφρική ευθύνεται για τη μετάλλαξη Όμικρον, ο κόσμος φοβάται. Έχω ζήσει τον ρατσισμό και σου μιλάω από πρώτο χέρι, είμαι πολλά χρόνια εδώ και ακόμα παλεύω, κάθε μέρα, συνεχώς. Υπάρχει ρατσισμός στην κοινωνία, που δεν αφήνει μια γυναίκα από την Αφρική να προκόψει. Της τα κάνουν όλα πολύ δύσκολα. Όλοι έρχονται με όνειρα, να πάνε σχολείο, στο πανεπιστήμιο, αλλά όταν έρθεις και μπλέξεις με την άδεια παραμονής για τριάντα και σαράντα χρόνια, πώς θα προκόψεις; Είναι

— Πείτε μας δύο λόγια για εσάς και την αρχική σας τοποθέτηση σε θέματα I&D. Εργάζομαι περίπου δεκαέξι χρόνια στην Accenture και είμαι Principal Director στον τομέα του Applied Intelligence. Τα τελευταία δύο χρόνια έχω αναλάβει τον διευρυμένο ρόλο του I&D Lead για το ελληνικό γραφείο, έχοντας διατελέσει προηγουμένως Pride Lead για άλλα δύο χρόνια. Φίλοι, συνάδελφοι και συνεργάτες συχνά μου ζητάνε να δώσω έναν ορισμό γι’ αυτές τις έννοιες και συνήθως απαντώ με τη φράση της Verna Mayers: «Διαφορετικότητα είναι το να σε καλούν σε ένα πάρτι – συμπερίληψη είναι να σου ζητούν να χορέψεις». Και θα συμπλήρωνα ότι το «αίσθημα του ανήκειν είναι το να χορεύεις με όλη σου την ψυχή, σαν να μη σε βλέπει κανείς». Συμπερασματικά, λοιπόν, η διαφορετικότητα είναι μια πραγματικότητα. Όλοι είμαστε αδιαμφισβήτητα διαφορετικοί, αλλά σε κάθε περίπτωση όλοι πρέπει να αντιμετωπιζόμαστε ως ίσοι. H συμπερίληψη, όμως, ξεκινά πρώτα από τον ίδιο μας τον εαυτό ή, όπως λέμε στην Accenture, «Inclusion starts with I». Δηλαδή χρειάζεται πρώτα και πάνω απ’ όλα να απαλλαχθούμε από τις ασυνείδητες προκαταλήψεις και τα στερεότυπα και να ανοίξουμε την αγκαλιά μας στους συνανθρώπους μας. — Είναι εύκολο όμως, τόσο σε προσωπικό όσο και σε εταιρικό επίπεδο; Η αλλαγή κουλτούρας απαιτεί πάντοτε χρόνο. Σημαίνει ότι πρέπει να είμαστε υπομονετικοί και να έχουμε αντοχές. Σημαίνει επίσης ότι πρέπει να αναλαμβάνουμε δράση εναντίον ανάρμοστων συμπεριφορών, καθώς όποτε ερχόμαστε αντιμέτωποι με αυτές, οι αξίες μας τίθενται υπό αμφισβήτηση. Τέλος, σημαίνει να μη φοβόμαστε να λέμε την άποψή μας, να μην αισθανόμαστε ένοχοι για τη διαφορετικότητά μας και να υποστηρίζουμε σθεναρά τα πιστεύω μας. Σε καθαρά εταιρικό επίπεδο, προκειμένου να διασφαλίσουμε την πρόοδο, πρέπει τα I&D θέματα να υποστηρίζονται ενεργά από τη διοίκηση, να θέτουμε τολμηρούς και μετρήσιμους στόχους, να εφαρμόζουμε ξεκάθαρες στρατηγικές και να

είμαστε απολύτως διαφανείς ως προς την πρόοδό μας. Ενδεικτικά, ως Accenture έχουμε θέσει στόχο έως το 2025 να εξισώσουμε τον αριθμό ανδρών και γυναικών στον παγκόσμιο πληθυσμό μας –μιλάμε για περίπου 700.000 στελέχη– και είμαστε ήδη πολύ κοντά (46%). — Γιατί όμως η διαφορετικότητα και η συμπερίληψη αφορούν, τελικά, τις επιχειρήσεις; Πέρα από την ηθική διάσταση που προανέφερα, υπάρχουν συγκεκριμένα οφέλη για τις επιχειρήσεις και, φυσικά, για όλους εμάς ως εργαζόμενους.

Δημιουργικότητα και Καινοτομία Πρόσφατη μελέτη μας υπογραμμίζει ότι 85% των υπαλλήλων έχει μεγαλύτερη ροπή και διάθεση για καινοτομία σε οργανισμούς με κουλτούρα ισότητας. Ένα τέτοιο περιβάλλον προωθεί τη συνεχή μάθηση, καθώς προκαλεί τους ανθρώπους να επανεξετάσουν ιδέες, έννοιες και προοπτικές. Αμοιβαίος σεβασμός Δουλεύοντας μαζί, σε ομάδες, οι εργαζόμενοι αναγνωρίζουν τα πολλά δυνατά σημεία και τα ταλέντα που φέρνει η διαφορετικότητα στον χώρο εργασίας. Συνεπώς, προάγεται ο αμοιβαίος σεβασμός, μειώνεται η πιθανότητα σύγκρουσης και διευκολύνεται η επίλυση τυχόν διαφορών. Αίσθηση του σκοπού στους εργαζόμενους Όταν οι εργαζόμενοι έχουν την αίσθηση του ανήκειν και εκτιμώνται για τις μοναδικές ικανότητές τους, νιώθουν σεβασμό και μέρος ενός ευρύτερου σκοπού. Αυτό οδηγεί σε υψηλότερη παραγωγικότητα και υψηλότερα επίπεδα ικανοποίησης από την εργασία. Περισσότερες ευκαιρίες για οργανική ανάπτυξη Η ποικιλομορφία στον χώρο εργασίας ενισχύει την ικανότητα ενός οργανισμού να επεκτείνει την εμβέλειά του στις παγκόσμιες αγορές. Αυτό, με τη σειρά του, αυξάνει τις ευκαιρίες για προαγωγή και ανάπτυξη των εργαζομένων. Για εμάς στην Accenture, οι έννοιες του I&D είναι συνυφασμένες με τον εταιρικό μας σκοπό και το σύστημα αξιών μας. Ως οργανισμός εργαζόμαστε καθημερινά ώστε να διασφαλίσουμε ότι οι παγκόσμιες πολιτικές και πρακτικές μας προωθούν την ισότητα σε όλες τις χώρες στις οποίες δραστηριοποιούμαστε. Έχουμε αναπτύξει μια ολοκληρωμένη προσέγγιση όπου όλοι οι εργαζόμενοί μας αντιμετωπίζονται δίκαια και με σεβασμό και έχουν ισότιμη πρόσβαση σε ευκαιρίες και πόρους. Οι παγκόσμιες διακρίσεις από αναγνωρισμένους οργανισμούς επιβεβαιώνουν την κατεύθυνσή μας και ενδυναμώνουν περαιτέρω την προσπάθειά μας να αποτελέσουμε φορέα θετικής αλλαγής στην κοινωνία μας.

ποικιλομορφία και η συμπερίληψη αφορούν (ή πρέπει να αφορούν) τις επιχειρήσεις

Inclusion & Diversity Lead της Accenture

ΘΟΔΩΡΉΣ ΚΑΤΣΊΚΗΣ

συμπερίληψη και η διαφορετικότητα ακούγονται ολοένα και περισσότερο τα τελευταία χρόνια. Κινήματα όπως το ΜeΤoo και το Black Lives Matter απέδειξαν ότι απέχουμε πολύ από έναν κόσμο χωρίς διακρίσεις. Ομοίως, ενώ έχει σημειωθεί πρόοδος σχετικά με τα δικαιώματα LGBTQΙ+ σε πολλά μέρη στον κόσμο, συχνά παρατηρούνται θλιβερά περαστικά. Μάλιστα, μελέτες της Accenture υπογραμμίζουν ότι η πανδημία είχε και έχει αρνητική επίδραση στα θέματα ισότητας. Για να συζητήσουμε αυτές τις έννοιες και τη σημασία τους συνομιλήσαμε με τον Θοδωρή Κατσίκη, επικεφαλής Inclusion & Diversity (I&D) της Accenture.

4 λόγοι για τους οποίους η ισότητα, η

10.3.22 – lifo

Διευθύντρια Εταιρικών Υποθέσεων & Επικοινωνίας JTI

«Είμαστε ανοιχτοί.

ΓΕΩΡΓΊΑ ΚΑΡΟΎΝΤΖΟΥ

ακόμη καλύτερο μέρος για να εργάζεται κανείς. Η JTI δεν περιμένει τις αλλαγές σε τοπικό επίπεδο για να κάνει τη διαφορά. Το ανοιχτό πνεύμα της εταιρείας εκφράζεται μέσα από νέες πολιτικές, όπως αυτή της γονικής άδειας που εφαρμόζεται διεθνώς και στην Ελλάδα, παρέχοντας 20 εβδομάδες άδειας σε κάθε εργαζόμενο που κάνει παιδί, ανεξαρτήτως φύλου ή τρόπου απόκτησής του παιδιού. Ή όταν καθόμαστε σε ένα τραπέζι, άνδρες και γυναίκες, και συζητάμε θέματα ισότητας. Φέτος η JTI κατέκτησε για δεύτερη συνεχή χρονιά την πρώτη θέση στη λίστα του Top Employers Institute με τους κορυφαίους εργοδότες τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ε.Ε. Αυτό δεν είναι τυχαίο. Το να είμαστε διεθνώς μία από τις πρώτες εταιρείες που έλαβαν την πιστοποίηση Παγκόσμιου Πρότυπου Ισότητας (Global Equality Standards) από την Ε.Υ. είναι ιδιαίτερα σημαντικό και τιμητικό. Αλλά δεν μένουμε εκεί, δρέποντας απλώς τις δάφνες μας. Είμαστε ανοιχτοί και προχωράμε.

Φέτος η JTI κατέκτησε για δεύτερη συνεχή χρονιά την πρώτη θέση στη λίστα του Top Employers Institute με τους κορυφαίους εργοδότες τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ε.Ε.

την JTI έχουμε μια αδιαπραγμάτευτη και ευαισθητοποιημένη στάση πάνω σε ζητήματα αποκλεισμού, προκαταλήψεων και διακρίσεων. Άλλωστε, πώς θα ήταν δυνατό μια τόσο μεγάλη, διεθνής εταιρεία, που δραστηριοποιείται σε 130 χώρες του κόσμου, απασχολώντας 40.000 εργαζομένους από 118+ εθνικότητες, να δέχεται, να στηρίζει ή να επικροτεί πρακτικές άνισης μεταχείρισης; Το ανοιχτό πνεύμα που διαπνέει την επιχειρηματική μας κουλτούρα και τη νοοτροπία μας δεν «βλέπει» φύλα, χρώμα δέρματος, εθνικότητες, θρησκείες, σεξουαλικό προσανατολισμό ή αναπηρίες, αλλά ταλέντα, ικανότητες, γνώσεις και πάθος για αλλαγή, προσβλέποντας σε ένα βιώσιμο μέλλον για όλους. Η κουλτούρα αυτή μόνο θετικά αποτελέσματα μπορεί να έχει τόσο στη λειτουργία της εταιρείας και τα αποτελέσματά της όσο και στους ανθρώπους της. Μόνο έτσι μπορούμε να καταστήσουμε την JTI ένα

Όλα τα άλλα ακολουθούν»

32 lifo – 10.3.22

αλλάζει μόνη της, πρέπει να συνεπικουρεί σε αυτό και το αντίστοιχο θεσμικό ή νομοθετικό πλαίσιο. Για παράδειγμα, ως χώρα προχωρήσαμε στην αναγνώριση του συμφώνου συμβίωσης, αλλά όχι στην αναγνώριση των ΛΟΑΤΚΙ+ οικογενειών. Έτσι, υπάρχουν οικογένειες, όπως η δική μου, που έχουμε πρακτικά και νομικά προβλήματα. Δεν σας κρύβω ότι η επιθυμία μου είναι να δούμε κάποια στιγμή τους θεσμούς να οδηγούν και να εκπαιδεύουν την κοινωνία. — Έχουμε πολύ δρόμο να διανύσουμε στον εργασιακό χώρο όσον αφορά τον τομέα της ποικιλομορφίας και την αξιοποίηση ανθρώπων που αποκλείονται; Η περίοδος της πανδημίας επιτάχυνε αλλαγές και σε αυτόν τον τομέα. Η εργασία από το σπίτι ή και από οπουδήποτε, αυτό που ονομάζουμε «υβριδικό μοντέλο εργασίας», μας βοήθησε σημαντικά να συμπεριλάβουμε στο εργασιακό δυναμικό άτομα απ’ όλες τις κοινωνικές ομάδες, χωρίς αποκλεισμούς. Για παράδειγμα, είδαμε πολλές νέες μητέρες να εργάζονται από το σπίτι και να μπορούν έτσι να συνδυάζουν πολύ αποδοτικά εργασία και τις νέες τους ευθύνες, κάτι που για τις ίδιες αποτελούσε μεγάλο εμπόδιο στο παρελθόν. Το ίδιο ισχύει και για ανάπηρα άτομα, που ίσως δεν μπορούν να βγουν από το σπίτι. Άρα όλοι, άνθρωποι και εταιρείες, κερδίζουμε. — Εσείς προσωπικά αντιμετωπίσατε εμπόδια για να φτάσετε σε μια τόσο υψηλή διευθυντική θέση; Δηλαδή έχετε έρθει αντιμέτωπη με στερεότυπα και προκαταλήψεις στην επαγγελματική σας πορεία; Αν έλεγα ότι δεν αντιμετώπισα, δεν θα ήμουν ειλικρινής. Κάποια εμπόδια ή δύσκολες στιγμές είχαν να κάνουν κυρίως με το φύλο και την προσωπική μου ζωή ως ενός ανοιχτά ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμου. Για παράδειγμα, έχει τύχει στο παρελθόν να είμαι η μοναδική γυναίκα διευθύντρια σε ένα συνέδριο και ενστικτωδώς όλοι οι καλεσμένοι να έρχονται σ’ εμένα να ζητήσουν καφέ. Επίσης, ο χαρακτηρισμός κάποιων δεξιοτήτων που αποδίδονται άστοχα στο φύλο και όχι στην επαγγελματική ικανότητα. — Τι είναι αυτό που ξεχωρίζει τον τομέα της τεχνολογίας στο θέμα της συμπερίληψης; Η τεχνολογία απευθύνεται σε όλους τους ανθρώπους. Άρα το φάσμα των ανθρώπων που αγγίζεις είναι γιγαντιαίο. Οπότε, αν θέλουμε η τεχνολογία να είναι προσιτή σε πάσα κατεύθυνση και κάθε κοινωνική ομάδα, απαιτείται οι άνθρωποι που τη δημιουργούν να είναι προσηλωμένοι στην ποικιλομορφία και στη συμπερίληψη, αντιμετωπίζοντας κάθε άλλη προκατάληψη και διάκριση. Έχουμε δει εφαρμογές να αποτυγχάνουν γιατί δεν συμπεριέλαβαν τους αριστερόχειρες. Και εφαρμογές που σχεδιάστηκαν για να εξυπηρετήσουν ανάπηρα άτομα τελικά να αξιοποιούνται από το ευρύ κοινό. — Πώς σχολιάζετε το γεγονός ότι ακόμη και σήμερα μπορεί η καταγωγή, η εθνικότητα, το φύλο και η θρησκεία να αποτελούν εμπόδιο όσον αφορά την επαγγελματική ανέλιξη; Είναι σίγουρα πολύ δυσάρεστο όταν συμβαίνει και οι άνθρωποι πρέπει να μπορούν να μιλάνε ανοιχτά γι’ αυτό. Σήμερα, ευτυχώς, οι πρωτοπόρες εταιρείες έχουν επιλέξει να αφαιρέσουν κάθε προκατάληψη από τον τρόπο επιλογής του ανθρώπινου δυναμικού τους, δίνοντας βαρύτητα σε άλλα κριτήρια, π.χ. στο ταλέντο του καθενός. Μάλιστα, η Microsoft ανήκει σε αυτόν τον κύκλο επιχειρήσεων που ενστερνίζονται όλες τις διαφορές, πέρα από κάθε δημογραφικό ή άλλο χαρακτηριστικό, έχοντας, ταυτόχρονα, την πεποίθηση ότι η ποικιλομορφία εμπλουτίζει τις μελλοντικές μας προοπτικές. — Ποιες είναι οι θέσεις και η στρατηγική της Microsoft όσον αφορά την ποικιλομορφία και την ισότητα; Ένα χαρακτηριστικό μας μότο είναι το «Come as you are, do what you love». Είμαστε μια εταιρεία που πρωτοπορεί και από πολύ νωρίς έθεσε κριτήρια απάλειψης οποιωνδήποτε διακρίσεων στη φιλοσοφία του εργασιακού περιβάλλοντος, που διορθώνει στην πράξη παραλείψεις και τυχόν λάθη ή αδικίες. Επίσης, ζητάει από τους εργαζόμενους να τη βοηθήσουν να γίνει καλύτερη σε αυτό, διατηρώντας ανοιχτό διάλογο σε παγκόσμιο επίπεδο. Απλές και καθημερινές ενέργειες, όπως η δυνατότητα της ελευθερίας του προσδιορισμού φύλου στην υπογραφή των υπαλλήλων, προάγουν την ελευθερία και δίνουν το θάρρος σε όλους και σε όλες να αυτοπροσδιοριστούν. Άλλωστε, οι λεπτομέρειες είναι που κάνουν τη διαφορά. Για παράδειγμα, σε προσωπικό επίπεδο, η εταιρεία, από την πρώτη μέρα που εντάχθηκα στο δυναμικό της, μπόρεσε να καλύψει με την εταιρική ασφάλιση υγείας όλη την οικογένειά μου στην ιδιαίτερη μορφή της ως ομόφυλης οικογένειας. Και το αναφέρω επειδή, λόγω της υπάρχουσας νομοθεσίας, η κόρη μου δεν αναγνωρίζεται ως κόρη μου και, δυστυχώς, το ελληνικό σύστημα υγείας δεν μας αναγνωρίζει ως οικογένεια. Η Microsoft, όμως, το έκανε χωρίς δεύτερη σκέψη και επέκτεινε μια πολιτική που είχε, ακόμα και αν το νομικό καθεστώς της χώρας μας δεν την υποστηρίζει ακόμα.

απλώς αξία στη δουλειά μας, την κάνει και πολύ πιο ενδιαφέρουσα»

από τον γιάννη πανταζόπουλο

Επικεφαλής Marketing & Operations για τη Microsoft Ελλάδας, Κύπρου και Μάλτας

ΧΡΙΣΤΊΝΑ ΛΕΪΜΟΝΉ

οιο είναι το κέρδος μιας εταιρείας που αγκαλιάζει την ποικιλομορφία; Είναι μετρήσιμο και σημαντικό; Ποια αίσθηση σας έχει αφήσει η δική σας εμπειρία και εξέλιξη; Υπάρχουν πολλές έρευνες διεθνώς που αποτυπώνουν τον θετικό αντίκτυπο της εφαρμογής της ποικιλομορφίας και της συμπερίληψης στις πολιτικές μιας εταιρείας, τόσο στην αποδοτικότητα των εργαζομένων όσο και στην κερδοφορία. Ο διευθύνων σύμβουλος της Microsoft Σάτια Ναντέλα αναδεικνύει μια πολύ ενδιαφέρουσα πτυχή του ζητήματος. Στην έκθεση της διαφορετικότητας της εταιρείας για το 2021 τονίζει πως αν η αποστολή της εταιρείας είναι να υποστηρίζει κάθε άνθρωπο και κάθε οργανισμό να πετύχουν περισσότερα, είναι αναγκαίο το ανθρώπινο δυναμικό της εταιρείας να εκπροσωπεί και να συμπεριλαμβάνει αυτό το ευρύ φάσμα της κοινωνίας. Αν σταθώ, λοιπόν, στην εταιρεία μας, εδώ στην Ελλάδα, θα διαπιστώσετε ότι η διοικητική μας ομάδα αποτελεί ένα παράδειγμα του πώς εφαρμόζονται όλα τα παραπάνω στην πράξη. Ειδικότερα, στην ομάδα της Microsoft σήμερα έχουμε ανθρώπους που προέρχονται από άλλη χώρα, που δεν μιλάνε ελληνικά, γυναίκες και άντρες με διαφορετικούς σεξουαλικούς προσανατολισμούς, εσωστρεφείς και εξωστρεφείς χαρακτήρες και άτομα όλων των ηλικιακών ομάδων. Άλλωστε, στην καθημερινότητα, η ποικιλομορφία δεν προσθέτει απλώς αξία στη δουλειά μας, την κάνει και πολύ πιο ενδιαφέρουσα. — Στη διάρκεια του επαγγελματικού σας βίου έχετε ασχοληθεί ενεργά με την ποικιλομορφία και τη συμπερίληψη στον χώρο της εργασίας. Με ποιους τρόπους καλλιεργείται και ενδυναμώνεται η εταιρική κουλτούρα σε αυτά τα πεδία; Ως μέλος της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας ασχολούμαι ενεργά εδώ και αρκετά χρόνια, αν και δεν ήταν πάντα έτσι. Χρειάστηκε κι εγώ να αντλήσω δύναμη από φίλους, συναδέλφους, τη σύντροφό μου και, φυσικά, από την ευρύτερη κουλτούρα της εταιρείας όπου εργαζόμουν τότε, κι αυτό με βοήθησε πολύ να βρω τη δική μου φωνή και να μιλήσω ανοιχτά γι’ αυτά τα θέματα. Για τον λόγο αυτό θεωρώ ιδιαίτερα σημαντικό να καλλιεργούμε αυτή την κουλτούρα μέσα στο εργασιακό περιβάλλον. Μέσα από τη δική μου εμπειρία κατάλαβα ότι απαιτείται συνεχής εκπαίδευση και καλλιέργεια της αποδοχής του διαφορετικού. Χρειάζεται διαρκής αναγνώριση των προσωπικών στερεοτύπων του καθενός, τα οποία συχνά είναι υποσυνείδητα. Το θέμα είναι πώς τα εντοπίζουμε, πώς τα φέρνουμε στην επιφάνεια και πώς τα αντιμετωπίζουμε εποικοδομητικά ως μια διαδικασία μέσα από την οποία μαθαίνουμε και προχωράμε μπροστά. Για όλα τα παραπάνω χρειάζεται οι άνθρωποι να αισθάνονται ασφαλείς και να εκφράζονται ανοιχτά, να υπάρχει εμπιστοσύνη καθώς και πρακτικά εργαλεία για να διαχειριζόμαστε τις διάφορες καταστάσεις. — Θεωρείτε ότι είμαστε μια κοινωνία που σέβεται ή αποδυναμώνει την ποικιλομορφία; Έχουμε ακόμη πολύ δρόμο να διανύσουμε προς αυτήν την κατεύθυνση. Δεν θεωρώ ότι η Ελλάδα έχει φτάσει σε σημείο να θεωρείται πρότυπο ως προς τον σεβασμό και την αποδοχή της ποικιλομορφίας. Καθημερινά φτάνουν στα αυτιά μας ιστορίες συνανθρώπων μας που υφίστανται διακρίσεις κάθε τύπου: θρησκείας, φύλου, καταγωγής, οτιδήποτε. Την ίδια στιγμή υπάρχουν και οι ιστορίες που μας κάνουν να αισθανόμαστε ότι κάτι αλλάζει. Είναι μικρές νίκες. Για παράδειγμα, πριν από μερικά χρόνια ούτε που θα φανταζόμουν τη θετική αντίδραση του βρεφικού σταθμού της κόρης μας, όταν η δασκάλα μάς είπε πόσο χαιρόταν που τα παιδιά του σχολείου θα γνώριζαν από πρώτο χέρι μια διαφορετικού τύπου οικογένεια. Παραμένω, λοιπόν, αισιόδοξη γιατί το τελευταίο διάστημα έχει ανοίξει ένα ευρύ πεδίο συζήτησης ως προς τις συγκεκριμένες θεματικές. Την ίδια στιγμή, θεωρώ ότι μια κοινωνία δεν

«Η ποικιλομορφία δεν προσθέτει 10.3.22 – lifo

Chief HR Officer στην Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος

παροχή κινήτρων, στην επιβράβευση, στην καθιέρωση κουλτούρας υψηλών επιδόσεων και στην υποστήριξη της προσωπικής ανάπτυξης. Επιπλέον, μοιραζόμαστε τη γνώση και την εμπειρία και δημιουργούμε τη νέα γενιά καταρτισμένων στελεχών με το NBG Academy. Ειδικότερα τη διετία 2020-2021, παρά την πανδημία του Covid-19, είχαμε: Αύξηση συμμετοχών σε εκπαιδεύσεις εντός της τράπεζας: +25% Αύξηση συμμετοχών σε σεμινάρια εκτός της τράπεζας : +145% Αύξηση συμμετοχών σε σεμινάρια e-learning: +80% Προπάντων «ακούμε» περισσότερο με στόχο να βελτιωνόμαστε περισσότερο. Χρησιμοποιούμε νέα εσωτερικά εργαλεία, ενώ το 2020 διενεργήσαμε για πρώτη φορά έρευνα εργασιακής εμπειρίας. — Εκτός από ένα υποστηρικτικό για τις γυναίκες περιβάλλον εργασίας, ποια άλλα σημαντικά ζητήματα είναι κατά τη γνώμη σας αυτά που πρέπει να γίνουν προτεραιότητα σε εταιρικό επίπεδο; Αρχική προϋπόθεση θα ήταν η αλλαγή στην αντίληψη σχετικά με τους λόγους για τους οποίους μια γυναίκα θα πρέπει να απολαμβάνει την ισότιμη ένταξη και ενσωμάτωση στην εργασία. Στην ΕΤΕ πιστεύουμε ότι η ποικιλομορφία προσδίδει αξία, προσφέρει ανεπτυγμένη και διευρυμένη προοπτική, ανταποκρίνεται πιο αποτελεσματικά στις ανάγκες των πελατών και της αγοράς και, βέβαια, σηματοδοτεί ένα σύγχρονο εργασιακό περιβάλλον. Σε εταιρικό επίπεδο, θα έλεγα ότι βασικές προτεραιότητες θα πρέπει να είναι: Μια συνολική εταιρική πολιτική που θα εφαρμοστεί με σκοπό την υλοποίηση στοχευμένων δράσεων με τακτική αξιολόγηση και μετρήσιμους στόχους Ολοκληρωμένες εταιρικές πρακτικές για την εξάλειψη διακρίσεων σε κάθε φάση της εργασιακής απασχόλησης (διαδικασία επιλογής, πρόσληψη και εξέλιξη) Δέσμη κανόνων και δεσμεύσεων για την αποδοχή, τη στήριξη και την εξισορρόπηση των επαγγελματικών υποχρεώσεων με τις προσωπικές Εκπαίδευση σε θέματα διαφορετικότητας, ισότητας και συμπερίληψης σε κάθε εταιρική βαθμίδα Επικαιροποίηση διαδικασιών και συστημάτων με νέες δεξιότητες και ενδεδειγμένες συμπεριφορές που είναι συμβατές με την ποικιλομορφία, τη διαφορετικότητα, τον σεβασμό και τη συμπερίληψη Πλάνο στήριξης των νέων γυναικών ώστε να εισέλθουν ακόμη πιο δυναμικά και να ανέλθουν στον επαγγελματικό στίβο — Θα θέλαμε το δικό σας μήνυμα για τη γυναικεία ενδυνάμωση. Η ισότιμη ένταξη, ενσωμάτωση και συμπερίληψη του γυναικείου φύλου στο εργασιακό περιβάλλον δεν είναι μόνο μια σύγχρονη τάση. Αποτελεί κρίσιμη παράμετρο για κάθε οργανισμό ώστε να λειτουργεί ισότιμα, δίκαια, πολυδιάστατα και δυναμικά απέναντι σε μια συνεχώς μεταβαλλόμενη πραγματικότητα με πρωτοφανείς προκλήσεις.

ΕΎΗ ΧΑΤΖΗΙΩΆΝΝΟΥ

«Το 1911 η Εθνική Τράπεζα ήταν ένας από τους ελάχιστους

οργανισμούς που προσέλαβαν την πρώτη γυναίκα εργαζόμενη. Σήμερα, το

οια είναι η θέση της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος (ΕΤΕ) απέναντι στην ισότητα και την ποικιλομορφία; Η ΕΤΕ σέβεται τις αρχές της ισότητας, της διαφορετικότητας και της ποικιλομορφίας, έχοντας την πεποίθηση ότι η συμπερίληψη και η ισότιμη ένταξη και ενσωμάτωση αποτελούν βασικές προϋποθέσεις για την επιτυχή δραστηριοποίησή της αλλά και την ανταπόκριση στις σύγχρονες και πολύπλοκες προκλήσεις της αγοράς συνολικά. Αξίζει να αναφερθεί ότι η ΕΤΕ στάθηκε πρωτοπόρος σε θέματα ισότητας μεταξύ των δύο φύλων ήδη από τις αρχές του προηγούμενου αιώνα, ενώ σήμερα απασχολεί εργαζόμενους που εκπροσωπούν εννέα διαφορετικές εθνικότητες αλλά και τέσσερις διαφορετικές γενιές. Το 1911 η ΕΤΕ ήταν ένας από τους ελάχιστους τότε οργανισμούς που προσέλαβαν την πρώτη γυναίκα εργαζόμενη. Λίγα χρόνια αργότερα, το 1916, ξεκίνησε η συστηματική ένταξη γυναικών στις υπηρεσίες της, ενώ το 1924 δημιουργήθηκε συνδικαλιστικό όργανο, ο Σύλλογος των εν τη Εθνική Τραπέζη Εργαζομένων Γυναικών. Έως το 1930 στην ΕΤΕ απασχολούνταν 379 γυναίκες δίπλα σε 1.432 άνδρες. Σήμερα, η ΕΤΕ είναι περήφανη που οι γυναίκες διατηρούν έναν δυναμικό και προπάντων ισότιμο ρόλο σε αυτήν. Ενδεικτικά, θα παραθέσω σημαντικούς δείκτες που επιβεβαιώνουν τη στρατηγική ισότιμης αντιμετώπισης των γυναικών στην ΕΤΕ: Το 53% του ανθρώπινου δυναμικού της τράπεζας είναι γυναίκες Το 30% των μελών του διοικητικού συμβουλίου είναι γυναίκες Το 55% των ανθρώπων σε ανώτερες θέσεις στο δίκτυο καταστημάτων είναι γυναίκες Και, βέβαια, η στρατηγική ισότιμης αντιμετώπισης έχει διευρυνθεί πλέον στην κατεύθυνση ενός σύγχρονου εργασιακού περιβάλλοντος που σέβεται τον εργαζόμενο ανεξαρτήτως ηλικίας, αναπηρίας, εκπαίδευσης, σεξουαλικού προσανατολισμού, θρησκευτικών πεποιθήσεων κ.ά. — Πώς διαχειρίζεστε τα θέματα ανθρώπινου δυναμικού στην ΕΤΕ; Εδώ και τέσσερα χρόνια, στο πλαίσιο του μετασχηματισμού μας, έχουμε δεσμευτεί για την ανάπτυξη των ανθρώπων μας, «χτίζοντας» ένα σύγχρονο μοντέλο λειτουργίας και αναπτύσσοντας δομές με θεμέλιο τον σεβασμό σε καθέναν από τους εργαζόμενούς μας ξεχωριστά. Ξεκινώντας, διαμορφώσαμε έναν νέο και κοινό σκοπό «Μαζί δημιουργούμε μέλλον» και αναπτύξαμε ένα νέο πλαίσιο κοινών αξιών, αντιλήψεων, αρχών που οριοθετεί την κοινή μας συνεργασία και πορεία. Δημιουργήσαμε νέες εταιρικές πρακτικές με το νέο σύστημα αξιολόγησης και ανάπτυξης που, με βάση την αξιοκρατία, στοχεύει στην

53% του ανθρώπινου δυναμικού της τράπεζας είναι γυναίκες» 34 lifo – 10.3.22

για πολιτικές που ευνοούν τη συμπερίληψη άλλων ομάδων, αλλά δεν αφορούν άμεσα τις ίδιες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα και ένα από τα σημαντικότερα ζητούμενα στην Ελλάδα σήμερα, που όμως αφήνει αδιάφορους τους περισσότερους άνδρες εργαζομένους, είναι η συμμετοχή των γυναικών σε υψηλότερες θέσεις της ιεραρχίας. Αυτό που ενδεχομένως θα μπορούσε να γίνει είναι η προώθηση δράσεων για την ενίσχυση του ρόλου του πατέρα και των ανδρών μέσα στην οικογένεια, κάτι που ταυτόχρονα θα απελευθερώσει χρόνο για τις μητέρες και τις γυναίκες, προκειμένου να αναλάβουν ευχερέστερα θέσεις υψηλής ευθύνης. Επίσης, όσον αφορά την επέκταση των πολιτικών, θεωρώ πως η εξάλειψη των διακρίσεων θα πρέπει να αφορά, πέρα από αυτές που μας έρχονται εύκολα στον νου, π.χ. λόγω φύλου, φυλής, θρησκείας, γενετήσιου προσανατολισμού και αναπηρίας, την ευρύτατη ομάδα διακρίσεων με βάση χαρακτηριστικά που αναφέρονται στο Άρθρο 21 του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ε.Ε. – ίσως και κάποια ακόμα που δεν αναφέρονται ρητά. Οι πολιτικές συμπερίληψης, όμως, δεν αφορούν μόνο τη διαχείριση του ανθρώπινου δυναμικού. Αφορούν και τα υπόλοιπα ενδιαφερόμενα μέρη (stakeholders), δηλαδή τους προμηθευτές, πελάτες, τις τοπικές αγορές αλλά και την ευρύτερη κοινωνία. Στον τραπεζικό τομέα, για παράδειγμα, από τον οποίο προέρχομαι, εφαρμόζουμε πολιτικές για τη φυσική πρόσβαση των ανάπηρων ατόμων και την πρόσβαση στη χρηματοδότηση ομάδων που μέχρι πρόσφατα αντιμετώπιζαν δυσκολία σε αυτόν τον τομέα, τη διευκόλυνση της πρόσβασης των νέων στην αγορά εργασίας κ.ά. Οι πολιτικές συμπερίληψης έχουν θετικές επιπτώσεις όχι μόνο στην απόδοση του ανθρώπινου δυναμικού αλλά και στην εικόνα που σχηματίζουν τα ενδιαφερόμενα μέρη (stakeholders) για έναν οργανισμό. Σύμφωνα με μια μελέτη στις ΗΠΑ, οι συμπεριληπτικοί οργανισμοί έχουν κατά 38% καλύτερη αντίληψη των ενδιαφερόντων και της ζήτησης των καταναλωτών. Αν αυτό ισχύει, θα μπορούσε να έχει καταλυτική επίπτωση στις πωλήσεις μιας επιχείρησης τόσο λόγω της προσαρμογής των προϊόντων και των μεθόδων πωλήσεων όσο και λόγω της θετικότερης αντίληψης των πελατών για την επιχείρηση. Επίσης, σε έναν κόσμο με ποικιλομορφία πελατών, είναι σημαντικό αυτοί να αισθάνονται ότι κάποιοι σαν κι αυτούς «συμπεριλαμβάνονται» στο «εμείς» μιας επιχείρησης. Τέλος, σε έναν κόσμο όπου τα ηλεκτρονικά κοινωνικά δίκτυα κατέχουν τεράστια δύναμη, σε μεγάλο βαθμό εκτός του ελέγχου των οργανισμών, η διάδοση πληροφοριών περί μη συμπερίληψης κάποιων ομάδων θα μπορούσε να έχει καταστρεπτικές συνέπειες στη φήμη ενός οργανισμού, ενώ, αντιθέτως, ενεργητικές πολιτικές συμπερίληψης μπορεί να έχουν θετικά αποτελέσματα. Εκτιμώ, λοιπόν, πως είναι αναπόφευκτο να οδηγηθούμε από τις αποσπασματικές, επιμέρους δράσεις συμπερίληψης σε οργανισμούς με μια πιο ολιστική στρατηγική συμπερίληψης.

Οι πολιτικές συμπερίληψης δεν αφορούν μόνο τη διαχείριση του ανθρώπινου δυναμικού. Αφορούν και τα υπόλοιπα ενδιαφερόμενα μέρη (stakeholders), δηλαδή τους προμηθευτές, πελάτες, τις τοπικές αγορές αλλά και την ευρύτερη κοινωνία.

Ανώτερος Γενικός Διευθυντής, Group Chief Real Estate της Τράπεζας Πειραιώς και Διευθύνων Σύμβουλος Πειραιώς Real Estate M.A.E.

ΓΕΏΡΓΙΟΣ I. ΚΟΡΜΆΣ

Από τις επιμέρους δράσεις συμπερίληψης προς

έσα από τον επαγγελματικό χώρο στον οποίο κινούμαι παρατηρώ τα τελευταία χρόνια πως η σημασία των πολιτικών ESG (Environmental, Social, Corporate Governance - Κριτήρια Περιβαλλοντικά, Κοινωνικά και Εταιρικής Διακυβέρνησης) για τις επιχειρήσεις έχει ενισχυθεί σημαντικά και φαίνεται ότι επηρεάζει όλο το φάσμα του επιχειρείν. Σήμερα βλέπουμε να πολλαπλασιάζονται οι χρηματοδοτήσεις και οι επενδύσεις που γίνονται με κριτήρια βιωσιμότητας. Οι μεθοδολογίες για την αξιολόγηση οργανισμών με κριτήρια ESG επίσης έχουν πολλαπλασιαστεί. Οι ευρωπαϊκές εταιρείες έχουν αυξημένες υποχρεώσεις όσον αφορά την ενημέρωση σχετικά με τις πολιτικές ESG, ιδιαίτερα για το πώς αντισταθμίζονται οι κίνδυνοι που προκαλούνται από τη λειτουργία των μεγαλύτερων οργανισμών. Το τι επιπτώσεις μπορεί να έχει η λειτουργία ενός οργανισμού στην κοινωνία είναι κάτι που αποτυπώνεται στο «S» του ESG. Εδώ συναντάμε όλες εκείνες τις πολιτικές που παίζουν καθοριστικό ρόλο στη βελτίωση του αποτυπώματος ενός οργανισμού και αφορούν την ισότητα, τη συμπερίληψη, την ποικιλομορφία και την ορατότητα στους χώρους εργασίας. Απ’ όλες αυτές τις πολιτικές, οι δράσεις συμπερίληψης διαδραματίζουν, κατά τη γνώμη μου, τον σημαντικότερο ρόλο προκειμένου οι οργανισμοί να είναι πιο παραγωγικοί και να έχουν συνολικά θετικότερο αποτύπωμα στην κοινωνία. Οι πολιτικές συμπερίληψης σε έναν οργανισμό αφορούν κυρίως τη διαχείριση του ανθρώπινου δυναμικού του: τι πολιτικές πρόσληψης ακολουθεί, τι εκπαίδευση παρέχει και, βέβαια, ποιες είναι οι δυνατότητες εξέλιξης που προσφέρει ώστε να υπάρχει η δυνατότητα συμπερίληψης στις ανώτατες θέσεις της ιεραρχίας. Θεωρώ πως το 2022 οι πολιτικές συμπερίληψης δεν αφορούν και δεν πρέπει να αφορούν απλώς την εξάλειψη των διακρίσεων εναντίον ανθρώπων που είναι διαφορετικοί. Η πολιτική συμπερίληψης πρέπει να αφορά και να στοχεύει στη διαμόρφωση εργασιακού περιβάλλοντος που ενθαρρύνει τη συμμετοχή όλων, φέρνει μαζί και ενώνει τις διαφορετικές καταβολές και θεωρήσεις, και δημιουργεί το αίσθημα του ανήκειν, το αίσθημα του «εμείς» σε έναν οργανισμό, που είναι τελικά το ζητούμενο. Οι εργαζόμενοι που αισθάνονται ότι «ανήκουν» είναι πιο παραγωγικοί. Μάλιστα, σε μελέτες που έχουν γίνει έχει αποδειχτεί ότι το 35% της συναισθηματικής επένδυσης στην εργασία και το 20% της επιθυμίας των εργαζομένων να παραμείνουν σε έναν οργανισμό συνδέονται με το αίσθημα της συμπερίληψης. Ιδιαίτερα θετικά όμως είναι και τα αποτελέσματα της συμπερίληψης στη δημιουργικότητα και στην καινοτομία σε έναν οργανισμό, με αύξησή της μέχρι και κατά 59% σύμφωνα με μια έρευνα, κι αυτό λόγω του ότι εκλείπει ο κίνδυνος του σχεδόν πανομοιότυπου τρόπου σκέψης. Οι μέχρι σήμερα πολιτικές συμπερίληψης, όπως έχουν εφαρμοστεί διεθνώς, έχουν επιτύχει ουσιαστική πρόοδο σε σχέση με το παρελθόν, χρειάζεται όμως να επεκταθούν και να εμβαθύνουν περαιτέρω. Ένας λόγος που δεν έχουν αποδώσει περισσότερο είναι και τα ρεύματα που έχουν αναπτυχθεί στην κοινωνία εναντίον του λεγόμενου «δικαιωματισμού» αλλά και το ότι ευρύτερα κοινωνικά στρώματα αδιαφορούν

* Ο Γιώργος Κορμάς παραμένει πολίτης του σήμερα, με το βλέμμα όμως στραμμένο στο μέλλον, επίκτητο χαρακτηριστικό που πηγάζει από την πολύπλευρη εμπειρία του και τη διακεκριμένη πορεία του στον χρηματοπιστωτικό τομέα.

τους συμπεριληπτικούς οργανισμούς 10.3.22 – lifo

Chief People Officer Qualco Group

ΠΑΝΩΡΑΊΑ ΚΑΡΑΝΙΚΟΛΟΠΟΎΛΟΥMACDONALD

«Αγκαλιάστε τη διαφορετικότητα. Αυτή

εωρείτε ότι είμαστε ή, έστω, ότι πλησιάζουμε σε μια κοινωνία που σέβεται και ενδυναμώνει τις γυναίκες; Παρότι οι γυναίκες έχουν κατακτήσει αξιοσημείωτες κορυφές τα τελευταία χρόνια, θα τολμήσω να πω πως η κοινωνία δεν βρίσκεται ακόμα σε σημείο να τις ενδυναμώνει, γεγονός που αναδείχτηκε ιδιαίτερα τον τελευταίο χρόνο από το κίνημα #ΜeΤoo. Νομίζω πως όλοι μας υπήρξαμε μάρτυρες αδιανόητης έλλειψης σεβασμού προς τις γυναίκες, που εξακολουθούν να αντιμετωπίζονται από την κοινωνία ως το αδύναμο φύλο. Ωστόσο, ιδιαίτερα ενθαρρυντικό είναι το γεγονός πως μέσω ενός τέτοιου κινήματος αλλά και των πρόσφατων δραματικών εξελίξεων μοιραία ήρθε η αναγνώριση του προβλήματος, την οποία πάντα ακολουθούν η αποδοχή και κυρίως η αλλαγή, η μεταστροφή προς μια κοινωνία ισότητας και αλληλεγγύης μεταξύ των δύο φύλων, όπου οι γυναίκες θα έχουν τα ίδια δικαιώματα με τους άντρες σε κάθε έκφανση της ζωής τους. Έτσι περνάμε από τη θεωρία, στην οποία βρισκόμαστε σήμερα, στην πράξη. — Πώς σχολιάζετε το γεγονός ότι ακόμα και σήμερα μπορεί η καταγωγή, η εθνικότητα, το φύλο, η θρησκεία, να αποτελούν εμπόδιο όσον αφορά την επαγγελματική ανέλιξη; Ποιοι είναι οι μεγαλύτεροι σύμμαχοι και ποια τα εμπόδια απέναντι στις προκλήσεις αυτές; Δυστυχώς, η διαφορετικότητα εν γένει, με ό,τι αυτή περιλαμβάνει, εξακολουθούσε μέχρι πολύ πρόσφατα να αποτελεί τροχοπέδη τόσο στην επαγγελματική ανέλιξη όσο και στην προσωπική ζωή του ατόμου. Έχω καταλήξει πλέον πως επρόκειτο για ένα «καρκίνωμα» βαθιά ριζωμένο στον άνθρωπο, το οποίο αποτελούσε ένα παγιωμένο μέχρι πρότινος κοινωνικό φαινόμενο. Όσον αφορά τον επαγγελματικό τομέα, τον τελευταίο καιρό έχουν γίνει σημαντικά βήματα προς τη δημιουργία ενός εργασιακού χώρου συμπερίληψης και ισότητας. Η πανδημία αποτέλεσε καταλύτη στη σταδιακή αυτή μεταστροφή. Ο Covid-19, καθώς και η επαγγελματική και κοινωνική απομόνωση που αυτός επέφερε, υπογράμμισε πληθώρα κακώς κειμένων. Κατέστησε πλέον σαφές ότι τελικά αξιολογούμαστε από το έργο που παράγουμε, τις αξίες και τη στάση μας, όχι από το φύλο ή την εθνικότητά μας. Η τηλεργασία ανέδειξε αυτήν τη συνθήκη, της έδωσε υπόσταση και ανάγκασε όλους ανεξαιρέτως να έρθουν σε επαφή με την πραγματικότητα, στην οποία η διαφορετικότητα συνιστά πλούτο για κάθε επιχείρηση. Η ποικιλομορφία, είτε μιλάμε για φύλο και εθνικότητα είτε για κουλτούρα και πεποιθήσεις, έχει έναν κοινό παρονομαστή σε κάθε έκφανσή της, τη διαφορετική οπτική γωνία που λειτουργεί παραγωγικά σε κάθε επίπεδο, από την αντίληψη των αναγκών της αγοράς και την αποτελεσματική εξυπηρέτηση του πελάτη μέχρι τη συνοχή των ομάδων και την εταιρική ταυτότητα. Παράλληλα, βλέπουμε καθημερινά πληθώρα εταιρειών να κάνει λόγο για πολιτικές συμπερίληψης και διαφορετικότητας. Είμαι βέβαιη πως η προθυμία υπάρχει. Ωστόσο, από ιδία εμπειρία, πιστεύω πως η εγκαθίδρυση μιας στιβαρής πολιτικής συμπερίληψης σε εταιρικό επίπεδο απαιτεί χρόνια. Χρειάζεται διαχρονική δέσμευση εκ μέρους της εκάστοτε εταιρείας κατά μήκος κάθε τμήματος και λειτουργίας, ενώ προϋποθέτει τη θεμελίωση ξεκάθαρης σύνδεσης της συμπερίληψης με την ανάπτυξη αλλά και τη σύσταση ανάλογης εταιρικής κουλτούρας. — Ποιες είναι οι θέσεις της εταιρείας απέναντι στη γυναικεία ενδυνάμωση, την ποικιλομορφία και τις ίσες ευκαιρίες εξέλιξης; Η ποικιλομορφία αποτελεί

τον ακρογωνιαίο λίθο του τρόπου λειτουργίας και της φιλοσοφίας του ομίλου Qualco. Πιστεύουμε ακράδαντα πως η διαφορετικότητα είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την αποδοτικότητα των εργαζομένων, ενώ παράλληλα ο πλουραλισμός συνιστά ένα ανταγωνιστικό πλεονέκτημα που όχι μόνο ενισχύει αλλά θέτει και τις βάσεις για την καινοτομία. Αυτή δεν έρχεται επ’ ουδενί με την ομοιομορφία. Στον όμιλο Qualco καθημερινά διαπιστώνουμε ότι οι αποτελεσματικές λύσεις, οι φρέσκιες ιδέες, ακόμα και οι νέες υπηρεσίες είναι προϊόν της πολυφωνίας, την οποία και ενθαρρύνουμε μέσω ενός πλαισίου ασφαλούς συμπερίληψης που προσφέρουμε στους ανθρώπους μας. Η ύπαρξη ανθρώπων διαφορετικού υπόβαθρου και προοπτικής συντελεί στο να διαχειριζόμαστε την εκάστοτε κατάσταση με ανοιχτό τρόπο σκέψης, μέσα από την αξιολόγηση εναλλακτικών οπτικών. Παράλληλα, συμπεραίνουμε πως αυτός ο πλουραλισμός οδηγεί στην αποτελεσματικότερη λήψη αποφάσεων, διευρύνοντας τελικά τον ορίζοντα της δραστηριότητάς μας. Στο ίδιο πλαίσιο της στήριξης της ποικιλομορφίας, κεντρικός πυλώνας της ανθρωποκεντρικής κουλτούρας που ήδη χαρακτηρίζει τον όμιλο είναι η ενδυνάμωση της γυναίκας. Στηρίζουμε έμπρακτα τη γυναίκα, εφαρμόζοντας μισθολογική ισότητα κατά μήκος όλων των εταιρειών και business units που μας απαρτίζουν, προσφέροντας ίσες ευκαιρίες προσωπικής και επαγγελματικής εξέλιξης, ισότιμη αξιολόγηση και επιβράβευση. Ωστόσο αυτά δεν συνιστούν καν την κορυφή του παγόβουνου. Όντας ένας όμιλος με την τεχνολογία στο DNA του, είμαστε πραγματικά υπερήφανοι που οι γυναίκες απαρτίζουν σχεδόν το 50% των ανθρώπων μας, καταλαμβάνοντας το 67% των managerial θέσεων. Ωστόσο, ο σεβασμός είναι αυτός που κάνει τη διαφορά, διαδραματίζοντας καταλυτικό ρόλο σε κάθε πτυχή της προσέγγισής μας. Η εξισορρόπηση μεταξύ της επαγγελματικής και της προσωπικής ζωής καταλαμβάνει υψηλή θέση στην ατζέντα του ομίλου μέσω μιας στοχευμένης στρατηγικής που αποσκοπεί στη στήριξη της μητρότητας. Για εμάς, προτεραιότητα δεν είναι απλώς ο «εργαζόμενος» αλλά ο άνθρωπος. — Ποιο θα ήταν το ιδανικό μήνυμα προς τις γυναίκες αλλά και τις εταιρείες ως προς τη διεκδίκηση και την ισότητα, στρατηγικά και κοινωνικά; Όπως έχει καταστεί πλέον σαφές, βρισκόμαστε σε μια κρίσιμη καμπή, όντες μάρτυρες μίας εκ των πιο σημαντικών κοινωνικών μεταστροφών τα τελευταία χρόνια, ενός μετασχηματισμού που θα αγκαλιάσει την ποικιλομορφία και την ισότητα. Μια κοινωνία με αρχές έρχεται να ξεδιπλωθεί μπροστά μας, στην οποία ο πλουραλισμός δεν θα αποτελεί πια απευκταία συνθήκη αλλά ιδεατή σε κοινωνικό επίπεδο, αποτελώντας ταυτόχρονα ανταγωνιστικό πλεονέκτημα σε επαγγελματικό. Σε επιχειρηματικό πλαίσιο, έχει αποδειχτεί ήδη πως οι οργανισμοί απολαμβάνουν πολλαπλά οφέλη σε ένα περιβάλλον διαφορετικότητας και συμπερίληψης, όπως η ανάδειξη της αξιοκρατικής κουλτούρας, η προσέλκυση και διατήρηση ταλαντούχων ανθρώπων και η ενίσχυση της δέσμευσης των εργαζομένων. Το μήνυμά μου στις επιχειρήσεις είναι το εξής: «Αγκαλιάστε τη διαφορετικότητα. Αυτή ισοδυναμεί με πολλαπλασιαστική αξία, ούσα ο απόλυτος μονόδρομος για έναν ανταγωνιστικό οργανισμό». Όσο για τις γυναίκες; «Τώρα είναι η ιδανική στιγμή να μιλήσετε, να διεκδικήσετε και να πετύχετε. Τώρα είναι η στιγμή που πλησιάζουμε πιο κοντά από ποτέ σε μια κοινωνία έτοιμη να σας ακούσει, να σας υποστηρίξει και να σας σεβαστεί σε κάθε επίπεδο».

ισοδυναμεί με πολλαπλασιαστική αξία»

36 lifo – 10.3.22

μεταξύ των οποίων ανάπηροι, άστεγοι, μακροχρόνια άνεργοι και πρόσφυγες, έχει ξεπεράσει τους 1.054 και αυξάνεται διαρκώς. Η Teleperformance σέβεται τη διαφορετικότητα των θρησκειών των εργαζομένων της και διαθέτει ξεχωριστούς χώρους προσευχής, ενώ παράλληλα οργανώνει συχνά cultural events και συγχρόνως, μέσα από πολλές δράσεις, εκδηλώσεις και πρωτοβουλίες, τους δίνει την ευκαιρία να αλληλεπιδράσουν, να ανταλλάξουν πολιτιστικά χαρακτηριστικά και να χτίσουν σημαντικές σχέσεις μεταξύ τους. Προσφέρει, επίσης, δωρεάν μαθήματα ελληνικών που διεξάγονται διαδικτυακά εν μέσω πανδημίας, ώστε να μπορέσουν να ενταχθούν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο στην ελληνική κοινωνία. Με το ξέσπασμα της πανδημίας και την επέκταση της τηλεργασίας η Teleperformance Greece μετέφερε σε virtual interface όλες τις δραστηριότητες και τις εκδηλώσεις της. Εφαρμόζοντας το work from home άμεσα για το μεγαλύτερο μέρος των εργασιών και των εργαζομένων της εταιρείας, η ΤPGR κατάφερε να ενσωματώσει στο ανθρώπινο δυναμικό της ανθρώπους ευάλωτων ομάδων. Η Teleperformance Greece έχει υπερήφανα υπογράψει τη Χάρτα της Διαφορετικότητας, επικυρώνοντας τον σεβασμό της στα ανθρώπινα δικαιώματα και στη μοναδικότητα κάθε ατόμου. Δέσμευσή της είναι να συνεχίσει να προσφέρει ίσες ευκαιρίες και ένα περιβάλλον απαλλαγμένο από διακρίσεις και στερεότυπα που στηρίζει την ποικιλομορφία και την ένταξη. Στέκεται στο πλευρό των ανθρώπων της, οι οποίοι αποτελούν τον πιο πολύτιμο παράγοντα της επιτυχίας της, αναγνωρίζοντας εμπράκτως τη συμβολή και τις καθημερινές προσπάθειες όλων. Για την Teleperformance Greece κάθε αλληλεπίδραση είναι σημαντική και είναι ο μόνος δρόμος για να ενισχύσει ακόμη περισσότερο την ποικιλομορφία, την ισότητα και την ενσωμάτωση.

Για περισσότερες από τρεις δεκαετίες προσφέρει ένα εργασιακό περιβάλλον συμπερίληψης και ισότητας με επίκεντρο τον άνθρωπο.

Η Teleperformance Greece αποτελεί ένα

διαφορετικότητα αποτελεί κεντρικό πυλώνα της φιλοσοφίας της Teleperformance Greece και βασική κινητήρια δύναμη, προσφέροντας ένα σύγχρονο εργασιακό περιβάλλον με έντονα ανθρωποκεντρική κουλτούρα, επενδύοντας έμπρακτα τόσο στη διαφορετικότητα όσο και στη συμπερίληψη και στην ισότητα. Σήμερα η Teleperformance Greece έχει φέρει κοντά πάνω από 11.000 επαγγελματίες 109 διαφορετικών εθνικοτήτων, οι οποίοι μιλούν πάνω από σαράντα διαφορετικές γλώσσες και διαλέκτους και εξυπηρετούν περισσότερες από 140 αγορές σε εννιά διαφορετικά hubs σε όλη την Ελλάδα. Οι εργαζόμενοι συνθέτουν μια δυνατή ποικιλόμορφη ομάδα με μοναδικά χαρακτηριστικά και εμπειρίες. Η Teleperformance Greece αγκαλιάζει τη μοναδικότητα των ανθρώπων της, ανεξαρτήτως φύλου, ηλικίας, σεξουαλικού προσανατολισμού, αναπηρίας, εθνικότητας, θρησκείας ή άλλων ιδεολογιών. Μία από τις κορυφαίες στρατηγικές προτεραιότητες της εταιρείας είναι η προώθηση και η επίτευξη της ισότητας των φύλων, γι’ αυτό και έχει λανσάρει το TP Women, μια παγκόσμια πρωτοβουλία που στοχεύει στην ενδυνάμωση των γυναικών. Επιπλέον, ακολουθεί μια στρατηγική διαφοροποίησης στις προσλήψεις με σαράντα εξειδικευμένους επαγγελματίες ανθρώπινου δυναμικού που έρχονται πιο κοντά στην κουλτούρα των υποψηφίων και επικοινωνούν μαζί τους στη μητρική τους γλώσσα. Από το 2020 η Teleperformance Greece έχει προχωρήσει στην εφαρμογή ενός πλάνου Impact Sourcing σε συνεργασία με αρμόδιους φορείς, οργανισμούς και ΜΚΟ, προσελκύοντας υποψηφίους από ευάλωτες κοινωνικές ομάδες και προσφέροντάς τους την ευκαιρία να (επαν)ενταχθούν στην αγορά εργασίας. Ο αριθμός των ωφελούμενων,

πρότυπο diversity κουλτούρας

10.3.22 – lifo

Market Access & External Relations Director AbbVie

τη διαφάνεια και την αξιοκρατία στις προσλήψεις, τις προαγωγές, την κατανομή των έργων και των ρόλων. Στο πλαίσιο αυτό, προτεραιότητά μας αποτελεί η έμφυλη ισότητα. Ο σεβασμός προς κάθε γυναίκα είναι αδιαπραγμάτευτος. Ενθαρρύνουμε τις γυναίκες να εκφράζονται, να αναδεικνύουν τα ταλέντα τους, να προοδεύουν. Η παρουσία γυναικών σε θέσεις ευθύνης αποτελεί για εμάς έναν πόλο ενδυνάμωσης, γιατί η ποικιλομορφία της σκέψης και το πάθος τους αποτελούν κλειδί για την εξεύρεση καινοτόμων θεραπευτικών λύσεων και την επίτευξη επιχειρηματικών αποτελεσμάτων. Μελέτες, άλλωστε, επιβεβαιώνουν ότι όταν οι γυναίκες βρίσκονται σε θέσεις ευθύνης και ψηλά στην ιεραρχία καταφέρνουν να επιδεικνύουν εξαιρετικά χαρακτηριστικά ηγεσίας, όπως είναι η τήρηση ξεκάθαρων δομών συνεργασίας και επικοινωνίας μεταξύ της ομάδας, οι επιδέξιοι χειρισμοί και η ανθεκτικότητα υπό πίεση, η αξιοποίηση της συναισθηματικής νοημοσύνης και της ενσυναίσθησης στη διαχείριση θεμάτων που αφορούν τον άνθρωπο αλλά και η ενδυνάμωση των ανθρώπινων σχέσεων που ενώνουν την ομάδα, ώστε να πορεύεται με ομοιογένεια και ομοψυχία προς το κοινό όραμα και τον στόχο. Όμως, παρά την αποδεδειγμένη σημασία των ίσων ευκαιριών μεταξύ των φύλων, η χώρα μας φαίνεται ότι έχει ακόμα δρόμο να διανύσει. Σύμφωνα με τον Δείκτη Ισότητας των Φύλων που δημοσίευσε στα τέλη του 2021 το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο για την Ισότητα των Φύλων (EIGE), η Ε.Ε. βαθμολογήθηκε με 68 στα 100 και η Ελλάδα με 52,5 στα 100 – κι αυτό τοποθετεί τη χώρα μας για μία ακόμη χρονιά στην τελευταία θέση της κατάταξης. Από το 2010, αναφέρει η έκθεση του EIGE, η Ελλάδα παραμένει σχεδόν στάσιμη σε ό,τι αφορά την έμφυλη ισότητα στους εξής τομείς: χρόνος, χρήμα, υγεία, εξουσία, εκπαίδευση και απασχόληση. Αντίστοιχα αρνητικές επιδόσεις είχε η χώρα μας και στον Δείκτη «Γυναίκες, Ειρήνη και Ασφάλεια» («Women, Peace, and Security Index») του Georgetown Institute for Women, Peace and Security (GIWPS) και του Peace Research Institute του Όσλο (PRIO), όπου η Ελλάδα καταλαμβάνει την 45η θέση μεταξύ των 170 χωρών που συμμετέχουν στην έρευνα και την τελευταία στο γκρουπ των ανεπτυγμένων χωρών. Είναι ξεκάθαρο ότι οι γυναίκες μπορούν να διεκδικήσουν περισσότερο χώρο σε όλους τους τομείς, για να ακουστεί πιο δυνατά η φωνή τους και να αποτελούν ισότιμους συνομιλητές για την εξεύρεση λύσεων και νέων κατευθύνσεων. Είμαστε απολύτως πεπεισμένοι ότι για να πετύχουμε όσα επιθυμούμε απαιτείται να δείξουμε επιμονή, να αναλάβουμε πρωτοβουλίες και να προχωρήσουμε σε τομές που αναδεικνύουν τη σημαντικότητα της αποδοχής και του σεβασμού με την αξιοποίηση όλων των δυνάμεων. Αυτές οι τομές μπορούν και πρέπει να ξεκινήσουν από καθέναν και καθεμία από εμάς, από κάθε οικογένεια αλλά και από το εκπαιδευτικό μας σύστημα, το οποίο συνδιαμορφώνει τους πολίτες του αύριο και τους προετοιμάζει για τις προκλήσεις του μέλλοντος. Τα σημερινά παιδιά θα αποτελέσουν το εργατικό δυναμικό της χώρας αύριο και για να αλλάξουμε το μέλλον προς το καλύτερο, δεν μπορούμε παρά να εργαστούμε στο παρόν με αφοσίωση και επιμονή. Οφείλουμε να παραδώσουμε στις επόμενες γενιές πιο συμπεριληπτικές επαγγελματικές και κοινωνικές δομές, όπου οι άνθρωποι θα είναι ισότιμοι και θα απολαμβάνουν ίσες ευκαιρίες εξέλιξης και αναγνώρισης. Βρισκόμαστε στο μεταίχμιο, αφήνοντας τις περιοριστικές πεποιθήσεις του παρελθόντος, κάνοντας ένα γενναίο άλμα προς τα εμπρός και θέτοντας τα θεμέλια για μια καλύτερη, πιο συμπεριληπτική και ισότιμη κοινωνία του αύριο.

ΠΈΝΥ ΡΈΤΣΑ

Συμπερίληψη και σεβασμός στην ποικιλομορφία. 38 lifo – 10.3.22

άθε ημέρα που περνά, τα τελευταία χρόνια, επιβεβαιώνεται με τον πιο εμφατικό τρόπο το ότι διανύουμε μια εποχή γεμάτη από ανακατατάξεις, ανατροπές και αμφισβητήσεις. Είναι μια εποχή που απαιτεί απ’ όλους μας να δούμε πέρα από τα δικά μας, στενά όρια της ζωής, όπως τη γνωρίζαμε. Είναι επιβεβλημένο να αναθεωρήσουμε και να επαναπροσδιορίσουμε τον τρόπο που σκεφτόμαστε, που πράττουμε, που σχετιζόμαστε, που αντιλαμβανόμαστε τους συνανθρώπους μας, που εργαζόμαστε. Είναι αναγκαίο να αναζητήσουμε τη συναντίληψη σε θέματα ζωτικής σημασίας για κάθε κοινωνία και να μοιραστούμε αξίες οι οποίες δεν θα αμφισβητούνται και δεν θα αποτελούν σημείο αποσταθεροποίησης και έριδας αλλά σημείο επαφής, συνεννόησης και προόδου. Η καθημερινή αλλαγή δεδομένων στην πολιτική, στην εκπαίδευση, στην υγεία, στην εργασία και στην οικονομία, στις διαπροσωπικές σχέσεις και στην ευρύτερη κοινωνική λειτουργία καθιστά τις συνθήκες πιο κατάλληλες από ποτέ για να παλέψουμε ώστε να εξαλείψουμε στερεότυπα, προκαταλήψεις και πρακτικές του παρελθόντος. Οι περισσότερες δυτικές κοινωνίες, πράγματι, έχουν κάνει σημαντικά βήματα για να αφήσουν πίσω τους στερεοτυπικές συμπεριφορές που αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι λόγω εθνικότητας, θρησκείας, φύλου ή σεξουαλικού προσανατολισμού. Όμως είναι πολλά να γίνουν ακόμα για να κατακτήσουμε, τελικά, την ισορροπία στις σχέσεις και την αρμονική συνύπαρξη όλων των ανθρώπων. Είναι μονόδρομος να σεβαστούμε τη διαφορετικότητα κάθε ανθρώπου αλλά και το ότι όλοι οι άνθρωποι είναι ισότιμοι, εφόσον επιθυμούμε πρωτίστως μια κοινωνία και δευτερευόντως ένα εργασιακό περιβάλλον όπου όλοι προοδεύουν, εξελίσσονται και καινοτομούν. Όλοι οι άνθρωποι διαφέρουμε, έχουμε διαφορετικές απόψεις και εργασιακές εμπειρίες, κουλτούρα και τρόπο ζωής, όμως όλα αυτά συνθέτουν μια μοναδικότητα που καλλιεργεί την ενδυνάμωση, τον σεβασμό και την εκτίμηση μεταξύ των ανθρώπων και μεταξύ των κοινωνιών. Αυτή η μοναδικότητα είναι που μας ωθεί να προχωρήσουμε μπροστά και να εξελιχθούμε. Οι σύγχρονες επιχειρήσεις που σκέφτονται το μέλλον, την ανάπτυξη και τη διάρκεια στον χρόνο αντιλαμβάνονται ότι η συμπερίληψη όλων των διαφορετικών ανθρώπων στο οικοσύστημά τους αποτελεί πλεονέκτημα και επένδυση. Είναι όμως θεμελιώδες οι επιχειρήσεις και η κοινωνία να συμβαδίζουν, ώστε μια ημέρα να έχουμε κατακτήσει την ευρεία ισορροπία και συμπεριληπτικότητα στην κοινωνία και στην εργασία. Στην AbbVie ο σεβασμός της διαφορετικότητας κάθε ανθρώπου είναι ο πυρήνας της φιλοσοφίας μας. Είναι μία από τις πέντε βασικές αρχές μας, ένα κομμάτι του αληθινού χαρακτήρα μας. Εργαζόμαστε καθημερινά και άοκνα για να εμφυσήσουμε την κουλτούρα της συμπερίληψης και της αποδοχής που διαπνέει όλο τον οργανισμό. Δεν είναι μια τάση της εποχής που θέλουμε να ακολουθήσουμε βραχυπρόθεσμα, είναι μια κουλτούρα την οποία θέλουμε να καθιερώσουμε μακροπρόθεσμα. Η προτροπή στους συναδέλφους μας και η ενθάρρυνση όλων να επιδιώκουμε τη διαφορετικότητα δεν είναι μια νουθεσία ή ένα τέχνασμα για να ανταποκριθούμε σε μια διεκπεραιωτική υποχρέωση. Πρόκειται για μια αδιάλειπτη προσπάθεια που καταβάλλουμε για να καταπολεμούμε καθημερινά κάθε ασυνείδητη προκατάληψη. Γιατί γνωρίζουμε ότι η καλύτερη δυνατή εκδοχή μας επιτυγχάνεται όταν ακούγονται όλες οι απόψεις και όταν ο καθένας από εμάς έχει τη δυνατότητα να προσφέρει τον καλύτερό του εαυτό. Αποδεχόμαστε και αγκαλιάζουμε τους ανθρώπους μας όπως αυτοί είναι και σεβόμαστε τις διαφορετικές αντιλήψεις και το πολιτισμικό, κοινωνικό, ακαδημαϊκό υπόβαθρο, αντιμετωπίζοντας όλους ισότιμα, με αξιοπρέπεια και σεβασμό, ώστε να επιτυγχάνουμε όλοι μαζί το καλύτερο που μπορούμε. Στην AbbVie καταρρίπτουμε κάθε στερεότυπο και διάκριση λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού, φύλου ή ταυτότητας φύλου, φυλής ή θρησκείας. Στην AbbVie η ισότητα αναδεικνύεται ακόμα και από τους χώρους εργασίας μας, καθώς το open space εργασιακό περιβάλλον ενισχύει την αίσθηση της κοινής αναφοράς, του κοινού τόπου, της αίσθησης του «ανήκειν» στην ίδια ομάδα. Σηματοδοτεί, ουσιαστικά, την κατάργηση των «στεγανών» εντός του εργασιακού περιβάλλοντος. Για εμάς είναι αυτονόητο ότι χωρίς τη διασφάλιση της ισότητας και της αξιοκρατίας δεν μπορούν να προχωρήσουν και να αναπτυχθούν η ομάδα και η εταιρεία. Η πρόσβαση όλων των συνεργατών μας, γυναικών και ανδρών, σε ίσες ευκαιρίες είναι απαραίτητη, ώστε να προχωρούν αξιοκρατικά, με αντικειμενικές και τεκμηριωμένες αξιολογήσεις, οι πιο άξιοι και άξιες σε κάθε τομέα, σύμφωνα με τις δεξιότητες, τις επιθυμίες και την εκπαίδευσή τους. Επιδιώκουμε και υποστηρίζουμε

Ουτοπία ή ρεαλιστική επιδίωξη;

και 298 γυναίκες, που αντιστοιχούν σε ποσοστό 75,7% και 24,3% στο σύνολο των μελών, δηλαδή ή αναλογία γυναικών - ανδρών διαμορφώνεται στο 1:3. Το ποσοστό αυτό συνιστά σημαντική βελτίωση στην εκπροσώπηση γυναικών στα διοικητικά συμβούλια των εισηγμένων εταιρειών. Μελετώντας τα νέα μέλη που προστέθηκαν στα διοικητικά συμβούλια κατά την εξεταζόμενη περίοδο, παρατηρήθηκε ότι από τα 284, τα 118 (41,5%) είναι γυναίκες και τα 166 (58,5%) άνδρες. Υπάρχει μια ανανέωση της σύνθεσής τους κατά 23% περίπου. Γυναίκες σε ανώτατες θέσεις Θέσεις ανώτατων μελών (προέδρου, αντιπροέδρου, διευθύνοντος συμβούλου ή συνδυασμού αυτών) καλύπτονται από 59 γυναίκες, ενώ 366 θέσεις καλύπτονται από άνδρες, δηλαδή η αναλογία είναι 1 προς 6. Αν και παρατηρείται βελτίωση σε σχέση με την προηγούμενη έρευνα, σύμφωνα με την οποία μόλις 47 θέσεις καλύπτονταν από γυναίκες (18% εκπροσώπησης έναντι 12%), υπάρχει σημαντικό χάσμα μεταξύ ανδρών και γυναικών στον τομέα αυτό. Επίσης, μόλις 15 θέσεις προέδρου διοικητικού συμβουλίου και 9 θέσεις διευθύνοντος συμβούλου καλύπτονται από γυναίκες, κι αυτό σημαίνει ότι μόλις το 1% των εταιρειών διαθέτει γυναίκα πρόεδρο του διοικητικού συμβουλίου σε σχέση με το 9% που είναι ο μέσος όρος της Ευρώπης. Εθνικότητα και ηλικία μελών Η έρευνα κατέδειξε πως το 8,5% των διοικητικών συμβουλίων δεν είναι ελληνικής εθνικότητας. Ως προς την ηλικία των μελών διοικητικών συμβουλίων διαπιστώθηκε πως: το 7% έχει ηλικία μικρότερη των 40 ετών και το 28% μικρότερη των 50 ετών, γεγονός που αποτελεί βελτίωση σε σχέση με την προηγούμενη έρευνα, κατά την οποία μόλις το 21% των μελών ήταν ηλικίας κάτω των 50. Επίσης, το 33% των μελών έχει ηλικία μεταξύ 51 και 60 ετών, το 26% μεταξύ 61 και 70 ετών και το 14% είναι άνω των 70 ετών. Στο σύνολο των μελών ηλικίας μικρότερης των 40 ετών, το 57% αφορά άνδρες και το 43% γυναίκες, ενώ στην ηλικιακή κλίμακα 41 έως 50 οι άνδρες αποτελούν το 68% και οι γυναίκες το 32%.

εισηγμένες εταιρείες - Η εκπροσώπηση γυναικών

επιμέλεια: κατερίνα αγριμανάκη

εικόνα που είναι παγιωμένη στις συνειδήσεις των περισσότερων για τα διοικητικά συμβούλια των εταιρειών και τους κυρίους με τα σκουρόχρωμα κοστούμια που τα στελεχώνουν σταδιακά αλλάζει. Όπως προκύπτει από τα αποτελέσματα πρόσφατης έρευνας που διενήργησε για δεύτερη συνεχή χρονιά η RSM Ελλάδος, το 6ο μεγαλύτερο δίκτυο Ορκωτών Ελεγκτών Λογιστών και Συμβούλων Επιχειρήσεων στον κόσμο, σε σχέση με την αμέσως προηγούμενη έκθεση, καταγράφεται, μεταξύ άλλων, βελτίωση στην παρουσία γυναικών στα διοικητικά συμβούλια των εισηγμένων στο χρηματιστήριο εταιρειών αλλά και στις θέσεις ανώτατων στελεχών, καθώς και συμμετοχή νεότερων μελών και μελών που φέρνουν πολυμορφία σε επίπεδο τεχνικής κατάρτισης. Στην έρευνα εξετάζεται η σύνθεση των διοικητικών συμβουλίων πριν και μετά την εφαρμογή του Νόμου 4706/2020 περί εταιρικής διακυβέρνησης που τέθηκε σε εφαρμογή στις 17 Ιουλίου 2021, αναλύονται τα δεδομένα και παρουσιάζονται οι αλλαγές που συντελέστηκαν στο πλαίσιο υιοθέτησης του νόμου και των λοιπών κατευθυντήριων γραμμών, αναδεικνύοντας την ιδανική σύνθεση ενός διοικητικού συμβουλίου. Σύνθεση και αριθμός μελών διοικητικών συμβουλίων Από τη μελέτη καταδεικνύεται πως το σύνολο των μελών διαμορφώνεται πλέον σε 1.224 θέσεις έναντι 1.198. Σε σχέση με την προηγούμενη έρευνα παρατηρείται μια αύξηση 26 θέσεων συνολικά. Ο αριθμός των εκτελεστικών μελών είναι 404, των μη εκτελεστικών 351 και των ανεξάρτητων μη εκτελεστικών 469, που αντιστοιχούν στο 33,0%, 28,7% και 38,3% αντίστοιχα. Σε σχέση με την προηγούμενη έρευνα, παρατηρείται αύξηση των ανεξάρτητων μη εκτελεστικών μελών έναντι των μη εκτελεστικών και κυρίως των εκτελεστικών. Εκπροσώπηση ανά φύλο Τα διοικητικά συμβούλια εκπροσωπούνται πλέον από 926 άνδρες

Έρευνα RSM: Ποιοι διοικούν τις ελληνικές

10.3.22 – lifo

Τhe Upfront Initiative OΡΑΤΌΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΠΡΆΞΗ 17.03.2022 ΣΤΈΓΗ ΙΔΡΎΜΑΤΟΣ ΩΝΆΣΗ Το πρώτο συνέδριο της πρωτοβουλίας για την ισότητα, τη συμπερίληψη, την ποικιλομορφία και την ορατότητα στον εργασιακό χώρο.

Produced by

40 lifo – 10.3.22

Hosted by

ΧΟΡΗΓΟΙ

ΜΕ ΤΗΝ ΥΠΟΣΤΉΡΙΞΗ

ΥΠΟ ΤΗΝ ΑΙΓΙΔΑ

Together for Equality

ΧΡΥΣΟΙ ΧΟΡΗΓΟΙ

SUPPORTERS

10.3.22 – lifo

Speakers

17.03.2022

ΔΗΜΉΤΡΙΟΣ ΠΑΠΑΔΗΜΟΎΛΗΣ

ΔΌΜΝΑ ΜΙΧΑΗΛΊΔΟΥ

ΚΏΣΤΑΣ ΜΠΑΚΟΓΙΆΝΝΗΣ

ΑΦΡΟΔΊΤΗ ΠΑΝΑΓΙΩΤΆΚΟΥ

ΠΆΝΟΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΉΣ

Αντιπρόεδρος Ευρωκοινοβουλίου European Parliament

Υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων

Δήμαρχος Αθηναίων Municipality of Athens

Διευθύντρια Πολιτισμού Ίδρυμα Ωνάση

Γενικός Γραμματέας Δικαιοσύνης και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων Υπουργείο Δικαιοσύνης

ΈΦΗ ΑΧΤΣΙΌΓΛΟΥ

SEVDALINA VASSILEVA

ΕΡΜΙΌΝΗ ΓΕΩΡΓΟΥΛΆΚΗ

ΓΡΗΓΌΡΗΣ Δ. ΔΗΜΗΤΡΙΆΔΗΣ

NICOLAS EYBALIN

Βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ

VP General Manager Greece, Israel, Cyprus, Malta, Southern Europe VISA INC.

Country Leader P&G

CEO Υπερταμείο (ΕΕΣΥΠ)

ΠΑΝΩΡΑΊΑ ΚΑΡΑΝΙΚΟΛΟΠΟΎΛΟΥ MACDONALD

42 lifo – 10.3.22

ΓΙΆΝΝΗΣ ΘΩΜΆΤΟΣ

ΚΑΊΤΗ ΓΚΡΑΜΜΆ

Γενικός Διευθυντής SGT

Μοντέλο

ΕΛΠΊΔΑ ΚΌΚΚΟΤΑ

ΛΕΥΤΈΡΗΣ ΚΟΚΟΓΙΑΝΝΆΚΗΣ

Founder & CEO Mexoxo

Ηθοποιός

ΓΕΩΡΓΊΑ ΚΑΡΟΎΝΤΖΟΥ

ΘΕΌΔΩΡΟΣ ΚΑΤΣΊΚΗΣ

Διευθύντρια Εταιρικών Υποθέσεων & Επικοινωνίας JTI

Principal Director Παγκόσμιο Κέντρο Αριστείας Customer & Marketing Analytics, Accenture

ΧΡΙΣΤΊΝΑ ΚΟΥΛΟΎΡΗ

ΓΕΏΡΓΙΟΣ I. ΚΟΡΜΆΣ

ΧΡΙΣΤΊΝΑ ΛΕΪΜΟΝΉ

Πρύτανης Παντείου Πανεπιστημίου

Ανώτερος Γενικός Διευθυντής, Group Chief Real Estate της Τράπεζας Πειραιώς και Διευθύνων Σύμβουλος Πειραιώς Real Estate M.A.E.

Διευθύντρια Marketing & Operations Microsoft Greece, Cyprus and Malta

Chief People Officer Qualco Group

ΛΊΑ ΜΠΕΡΤΣΙΆΔΟΥ

ΒΑΣΊΛΗΣ ΞΥΠΟΛΥΤΆΣ

ΓΙΆΝΝΗΣ ΟΛΎΜΠΙΟΣ

ΒΑΣΊΛΗΣ ΠΆΝΤΖΟΣ

NΆΝΣΥ ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΊΟΥ

Inflammation & Immunology Lead Pfizer

Πρόεδρος ΟΣΥ

Ιδρυτής The power of Flower

Πρόεδρος Πανελλαδική Συνομοσπονδία Ελλήνων Ρομά «Ελλάν Πασσέ»

Ψυχολόγος, Διδάσκουσα στο ΠΑΔΑ, συνιδρύτρια ORLANDO LGBT

ΑΛΈΞΗΣ ΠΑΤΈΛΗΣ

ΣΠΎΡΟΣ ΠΡΩΤΟΨΆΛΤΗΣ

KΆΘΡΗΝ ΡΆΙΛΥ

ΘΟΔΩΡΉΣ ΤΣΆΤΣΟΣ

ΓΙΏΡΓΟΣ ΤΣΟΛΆΚΗΣ

Διευθυντής του Οικονομικου Γραφείου του Πρωθυπουργού

Διοικητής & Πρόεδρος ΟΑΕΔ

Συγγραφέας, Εκπαιδευτικός, Εξετάστρια και συντονίστρια πανεπιστημίων για την πιστοποίηση της αγγλικής γλώσσας

Ψυχολογός, συνιδρυτής του «Διαβάζω για τους Άλλους»

Αρχιτέκτονας και ιδρυτής Τsolakis Architects

ΜΑΡΊΑ ΦΟΥΝΤΆ

ΕΎΗ ΧΑΤΖΗΙΩΆΝΝΟΥ

ΓΕΩΡΓΙΆΝΝΑ ΧΙΛΙΑΔΆΚΗ

ΜΑΡΙΆΝΝΑ ΚΆΛΜΠΑΡΗ

NIKOS DEJI ODUBITAN

Country Marketing Manager Google

Γενική Διευθύντρια Ανθρώπινου Δυναμικού Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος

Chef Funky Gourmet

Καλλιτεχνική Διευθύντρια Θέατρο Τέχνης

Founder-Managing Director Generation 2.0 for Rights, Equality & Diversity

M O D E R A T O R S

AΛΈΞΑΝΔΡΟΣ ΔΙΑΚΟΣΆΒΒΑΣ

ΧΡΙΣΤΊΝΑ ΓΑΛΑΝΟΠΟΎΛΟΥ

ΑΝΤΏΝΗΣ ΤΣΑΠΑΤΆΚΗΣ

ΓΙΆΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΌΠΟΥΛΟΣ

ΦΏΤΗΣ ΣΕΡΓΟΥΛΌΠΟΥΛΟΣ

EIRINI NIAMOUAIA ONTOUL

ΚΑΤΕΡΊΝΑ ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΆΟΥ

Αρχισυντάκτης LiFO

Αρχισυντάκτρια ampa/LiFO

Παραολυμπιονίκης

Δημοσιογράφος LiFO

Ηθοποιός, δημοσιογράφος, επιχειρηματίας

Oικονομολόγος

Senior Manager, Head of Skills and DEI services PwC Greece

Produced by

Hosted by

10.3.22 – lifo

44 lifo – 10.3.22

718

ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ

Tauba Auerbach, Μπία Ντάβου, Peter Roehr, Παντελής Ξαγοράρης Συχνότητες: Οι κοσμικές εξερευνήσεις Η πρώτη έκθεση της σειράς «Συχνότητες Ι» περιλαμβάνει τις κοσμικές εξερευνήσεις της Tauba Auerbach, της Μπίας Ντάβου, του Peter Roehr και του Παντελή Ξαγοράρη. Σε επιμέλεια Έλενας Παπαδοπούλου και Ανδρέα Μελά, η έκθεση παρουσιάζεται παράλληλα σε δύο χώρους, στο Radio Athènes στην οδό Πετράκη και στον χώρο τέχνης Μελάς Μαρτίνος στην οδό Πανδρόσου, και έχει σχεδιαστεί έτσι ώστε να βιώνεται ως διάλειμμα από το παράφωνο ηχητικό και οπτικό τοπίο του κέντρου της Αθήνας αλλά και ως αποθετήριο υλικών ιστοριών, γλωσσών και υποκειμενικότητας από τη δεκαετία του 1960 μέχρι σήμερα. Radio Athènes, Πετράκη 15, Τετ. 16:0020:00, Σάβ. 12:00-16:00 / Μελάς Μαρτίνος, Πανδρόσου 50, Τρ.-Σάβ. 12:00-18:00

THE WEEK Όσα ξεκινάνε αυτή την εβδομάδα

ΣΙΝΕΜΑ Οι νέες ταινίες της εβδομάδας

BIBΛΙΟ Διάλογοι προσφύγων: Ένα άκρως επίκαιρο έργο του Μπέρτολτ Μπρεχτ

BIBΛΙΟ Το δάσος ξέρει

ΘΕΑΤΡΟ «Το σώσε!»: Ένας ύμνος στο λάθος

ΜΟΥΣΙΚΗ Η Nilüfer Yanya είναι η πιο συναρπαστική ροκ σταρ της Βρετανίας

10.3.22 – lifo

4 ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ Ally Rosenberg, Long Shadows

Η γκαλερί Δύο Χωριά παρουσιάζει την έκθεση «Long Shadows», μια νέα σειρά έργων του καλλιτέχνη Ally Rosenberg από το Λονδίνο. Η πρώτη ατομική του έκθεση στην Ελλάδα ανοίγει στις 15/3, παρουσία του καλλιτέχνη, και περιλαμβάνει μια νέα σειρά γλυπτών του, τα οποία δημιουργήθηκαν κατά τη διάρκεια της συμμετοχής του στο πρόγραμμα φιλοξενίας της γκαλερί Δύο Χωριά. Συγκροτούν μια μυστηριακά παιγνιώδη εξερεύνηση του σώματος μέσα από το υλικό, το αντικείμενο, την εικόνα και τον χρόνο. Κάθε γλυπτό του Rosenberg είναι τοποθετημένο πάνω σε μια συμπαγή σκιά εν είδει βάθρου, που είναι φτιαγμένη από τσιμέντο και εκτείνεται κατά μήκος των δαπέδων και των τοίχων της γκαλερί.

the week

10-16 μ αρ τιου 20 21

STOEP TH PR ES S

ΦΕΣΤΙΒΑΛ Βάκχες

1 ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ Χριστίνα Μήτρεντσε, «Minumental» Η καλλιτέχνις, εκπαιδευτικός και επιμελήτρια που έζησε και δούλεψε στο Λονδίνο για είκοσι χρόνια παρουσιάζει πρώτη φορά στην Αθήνα μια επιλογή από τη σειρά σχεδίων με γραφίτη, χρώμα και κολάζ, καθώς και γλυπτικά έργα ως μέρος του εν εξελίξει διεθνούς πρότζεκτ «Add to my library» που ξεκίνησε το 2011 και εστιάζει στη σχέση τέχνης και βιβλίου.

Μπενάκη το 2012. Το ντοκιμαντέρ Σμύρνη, η καταστροφή μιας κοσμοπολίτικης πόλης, 1900-1922 θα προβληθεί στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών με αφορμή τη συμπλήρωση εκατό χρόνων από τη Μικρασιατική Καταστροφή. 19/3, Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, Αίθουσα Αλεξάνδρα Τριάντη, Βασ. Σοφίας & Κόκκαλη, 20:00

3 ΣΥΝΑΥΛΙΑ Andy Sheppard Trio στο Half Note

a.antonopoulou.art, Αριστοφάνους 20, Ψυρρή, Τετ.-Παρ. 14:00-20:00, Σάβ. 12:00-16:00

2 ΣΙΝΕΜΑ «Σμύρνη, η καταστροφή μιας κοσμοπολίτικης πόλης, 19001922», της Μαρίας Ηλιού

απο tη lifo team

46 lifo – 10.3.22

Με άγνωστο αρχειακό φωτογραφικό και κινηματογραφικό υλικό που ανακαλύφθηκε από τη μη κερδοσκοπική εταιρεία Πρωτέας & Proteus NY INC στην Αμερική και στην Ευρώπη, η σκηνοθέτις Μαρία Ηλιού, ο ιστορικός σύμβουλος Αλέξανδρος Κιτροέφ και οι συνεργάτες τους ξεδιπλώνουν με συναρπαστικό τρόπο την ιστορία της κοσμοπολίτικης Σμύρνης αλλά και της καταστροφής της σε μια ταινία που πρωτοπαρουσιάστηκε στο Μουσείο

Ο σαξοφωνίστας, συνθέτης, bandleader και ενορχηστρωτής Andy Sheppard είναι μια κορυφαία μουσική προσωπικότητα της τζαζ (και όχι μόνο) παγκοσμίως. O ξεχωριστός αυτός καλλιτέχνης της ECM, που έχει περισσότερες από 370 συνθέσεις στο παλμαρέ του, επιστρέφει στην Αθήνα για τέσσερα αξέχαστα βράδια γεμάτα λυρισμό και μοναδικής ομορφιάς ηχητικά μοτίβα σε δύο διαφορετικά format, πλαισιωμένος από δύο εκλεκτούς συνεργάτες. Τις δύο πρώτες μέρες, 11 και 12 Μαρτίου, θα εμφανιστεί σε τρίο με τον κορυφαίο μπασίστα Anders Jormin και την εξαιρετική πιανίστα Rita Marcotulli, ενώ στις 13 και 14 Μαρτίου θα παίξει σε ντουέτο με τη Rita Marcotulli. 11-14/3, Half Note Jazz Club, Τριβωνιανού 17, Μετς, Παρ.-Σάβ. 22:00, Κυρ.-Δευτ. 21:30, είσοδος: €30 (α’ ζώνη σε τραπέζι), €25 (β’ ζώνη σε τραπέζι), €20 (μπαρ)

Οι Βάκχες είναι μια εναλλακτική διονυσιακή γιορτή για τα ελληνικά κρασιά φυσικής οινοποίησης, μια μεταμοντέρνα έκθεση κρασιών που φιλοξενεί κάτω από την ίδια στέγη οινικές δοκιμές, ζωντανή μουσική και DJs. Είκοσι πέντε Έλληνες παραγωγοί με κοινό παρονομαστή την οινική τους φιλοσοφία, την ελάχιστη δυνατή παρέμβαση στην καλλιέργεια, την οινοποίηση και την αποτύπωση του terroir της περιοχής τους, θα βρίσκονται μαζί με τα κρασιά τους στο Ρομάντσο το Σάββατο 12/3. Επίσης θα πραγματοποιηθεί έκθεση με έργα που έχουν φιλοτεχνηθεί ειδικά για την περίσταση, φαγητό από τη Feyrouz, ομιλία της θεατρολόγου Έλλης Γαβριήλ, lives από τους Jan Van Angelopoulos, Veslemes και Mazoha και DJ sets από τον Teranga Beat και την Katia, ενώ θα ακολουθήσει πάρτι με τους BlueLagoon και Noda Pappa στα decks. 12/3, Φεστιβάλ Βάκχες, Ρομάντσο, Αναξαγόρα 3-5, 11:0020:00, είσοδος: €15 (προπώληση), €20 (στην είσοδο)

15/3-15/4, Ally Rosenberg, «Long Shadows», Δύο Χωριά project space, Μαντζουράκη 16, Νέα Φιλοθέη

5 ΘΕΑΤΡΟ «Επαρχία» στο Θέατρο της Οδού Κυκλάδων

Η Επαρχία είναι ένα νέο ελληνικό έργο που παρουσιάζεται για πρώτη φορά στη σκηνή και μάλιστα σε ένα θέατρο του οποίου η ιστορία είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την παρουσίαση νέων κειμένων Ελλήνων συγγραφέων. Ελληνική επαρχία, παραμονές Χριστουγέννων. Μια παρέα νέων σχεδιάζουν το κόλπο της ζωής τους, να ληστέψουν μια τράπεζα με έναν τρόπο που δεν το επιχείρησε ποτέ κανείς μέχρι σήμερα και φανερώνει τα σημεία των καιρών: δολοπλοκίες, αρρωστημένοι έρωτες, ναρκωτικά, χρήμα, παιχνίδια εξουσίας. Με φόντο τις λάσπες και τις λακκούβες των επαρχιακών δρόμων, ο Μιχάλης Βιρβιδάκης στήνει τον καμβά μιας παράξενης μαύρης κωμωδίας που διερευνά τις σχέσεις περιθωρίου και κράτους στην ταραγμένη εποχή μας. Η σκηνοθεσία είναι του Γιώργου Σκεύα. Από 18/3, «Επαρχία» του Μιχάλη Βιρβιδάκη, Θέατρο Οδού Κυκλάδων - Λευτέρης Βογιατζής, Κυκλάδων 11 & Κεφαλληνίας, Κυψέλη, Παρ. 21:00, Σάβ. 18:00 & 21:15, Κυρ. 19:00

6 ΣΥΝΑΥΛΙΑ Rival Consoles live + LLYR @ Plisskën Ο Βρετανός ηλεκτρονικός παραγωγός Rival Consoles έρχεται στην Αθήνα με ένα δυναμικό οπτικοακουστικό show την Παρασκευή 18/3 στο Fuzz Club. Χαρισματικός παραγωγός, ατμοσφαιρικός μουσικός και ευρηματικός συνθέτης, ο Rival Consoles ή αλλιώς Ryan Lee West έχει κατορθώσει να αποτελεί κεντρική φιγούρα στον χώρο της ηλεκτρονικής και ambient μουσικής με τις καινοτόμες συνθέσεις του. Με ένα δικό του μοναδικό στυλ και έναν ηχητικό δυναμισμό που συνεχώς εκπλήσσει, ο Rival Consoles συνδυάζει με μεγάλη επιτυχία τους

κλασικούς ήχους με ηλεκτρονικές και ταυτόχρονα ήρεμες μελωδίες, οδηγώντας τη μουσική σε νέα μονοπάτια. Ο Llyr, aka Gareth Williams, δημιουργεί μουσική γεμάτη συναισθήματα, χρησιμοποιώντας ποικιλία προγραμμάτων, ηχογραφήσεις πεδίου, προηγμένες τεχνικές και κλασικές συνθέσεις.

ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ

Clara Carvajal, «Αμαζονομαχία» Η «Αμαζονομαχία» της Clara Carvajal στοχεύει στην επανεκτίμηση του μύθου των Αμαζόνων μέσα στο ιστορικό του πλαίσιο. Με βάση τις επιστημονικές ανακαλύψεις των τελευταίων χρόνων που επιβεβαιώνουν την ύπαρξη πολεμιστριών κατά τον έκτο αι. π.Χ., η καλλιτέχνις δημιουργεί μια σύγχρονη αμαζονομαχία. Η έκθεση, υπό την επιμέλεια της ιστορικού τέχνης Carmen Fernandez Ortiz, αποτελείται από είκοσι εννέα έργα.

18/3, Fuzz Club, 21:00, είσοδος: €16 (προπώληση), €19 (γενική είσοδος)

the week

EKΔΗΛΩΣΕΙΣ

7 ΣΥΝΑΥΛΙΑ Prins Obi & The Dream Warriors Με αφορμή την κυκλοφορία του τέταρτου άλμπουμ του «The grasshopper lies heavy», o Prins Obi παρέα με άλλους τρεις εκλεκτούς μουσικούς-φίλους (Pantelis Karasevdas, Raguson, Gus Boggar) διοργανώνουν ένα live gig-party για να ξορκίσουν τις μαύρες μέρες της πανδημίας. Υλικό από το νέο άλμπουμ αλλά και απ’ όλη τη δισκογραφία του Prins Obi και μουσικές εκπλήξεις.

ΜΟΥΣΙΚΗ

«Αμαζονομαχία», Μουσείο Ηρακλειδών, Απ. Παύλου 37, Θησείο, Τετ.-Κυρ. 13:00-17:00

12/3, Six d.o.g.s, Αβραμιώτου 6-8, Μοναστηράκι, 21:00, είσοδος: €8 (προπώληση), €10 (στην πόρτα)

8 ΘΕΑΤΡΟ Ουίλλιαμ Σαίξπηρ, «Τρωίλος και Χρυσηίδα» Ένας άσκοπος πόλεμος, ο Τρωικός, που πότισε τα πάντα με τόσο αίμα και τόσο θάνατο, ώστε τίποτα πια να μην μπορεί να ανθίσει. Δύο αντιμέτωπα στρατόπεδα, παραδομένα στην αδράνεια, στη διαφθορά, στον κυνισμό. Αυτή δεν είναι μια ιστορία αγάπης. Είναι μια ιστορία παρακμής. Εκεί οι παλιοί ήρωες και τα ματαιωμένα ιδανικά πεθαίνουν και η ανθρώπινη φύση αφήνεται στην πιο άγρια, την πιο τερατώδη απεικόνισή της. Η παράσταση στήνει

Ghost Blues, The Story of Rory Gallagher Η πολυαναμενόμενη πρώτη πανελλήνια προβολή του ντοκιμαντέρ για την ιστορία του Rory Gallagher, με καλεσμένους τον Donal Gallagher, αδελφό και μάνατζερ του Rory, και τον Daniel Gallagher, γιο του Donal και συμπαραγωγό της ταινίας, παραγωγό και θεματοφύλακα του έργου του Rory. Τη βραδιά ανοίγουν οι Ιρλανδοί Deuce στην πρώτη τους εμφάνιση στην Ελλάδα, ένα από τα σημαντικότερα και αυθεντικότερα tribute bands. 14/3, Gagarin 205 Live Music Space, οι πόρτες ανοίγουν στις 20:00

ένα πρωτόγονο και ταυτόχρονα μελλοντολογικό σκηνικό περιβάλλον, ένα άγριο μεταβατικό μέρος. Δύο τροπικές καλύβες, δύο μεγάλα γλυπτά από φυσικά υλικά που ορθώνονται πάνω σ’ ένα γυαλιστερό μαύρο πάτωμα, μια αλλόκοτη, μαύρη γη που καθρεφτίζει και εκθέτει. Οι ήρωες του έργου περιφέρονται διεφθαρμένοι πλέον και ασύδοτοι, πιάνουν καβγάδες και μιλούν ακατάπαυστα, προσπαθώντας να γεμίσουν με λόγια το κενό, να υπάρξουν μέσω της εικόνας που δημιουργούν στους άλλους. Σε μετάφραση του Νίκου Χατζόπουλου, σκηνοθεσία της Μαρίας Πανουργιά και μουσική του Blaine Reininger. Θέατρο Rex - Σκηνή «Ελένη Παπαδάκη», Αγίου Κωνσταντίνου 22-24, Τετ.-Κυρ. 20:00 10.3.22 – lifo

Σινεμά

απο toν θοδωρη κουτσογιαννοπουλο

Σημείο Βρασμού Μια νύχτα στα άδυτα μιας κουζίνας εστιατορίου. ΣΥΝΟΨΗ: Μέσα στην ανελέητη πίεση που αντιμετωπίζει

μια κουζίνα εστιατορίου στην προσπάθειά της να αντεπεξέλθει στις απαιτήσεις της πιο πολυσύχναστης μέρας της χρονιάς, ένας σεφ διαπληκτίζεται με την ομάδα του.

Αριστούργημα Πολύ Καλό Καλό Ικανοποιητικό Μέτριο Κακό

48 lifo – 10.3.22

αν τα ανέκδοτα που ξεκινούν περίπου με το «τρεις τύποι μπαίνουν σ’ ένα μπαρ», το Σημείο Βρασμού περιγράφει μια νύχτα σε ένα αστεράτο λονδρέζικο εστιατόριο όπου μπαίνει μια παρέα ανδρών, θορυβώδεις influencers που θέλουν καλοψημένη μπριζόλα, αντίστοιχα μια συντροφιά αλέγρων γυναικών που διψάνε για μοδάτα κοκτέιλ, μια νέα γυναίκα αλλεργική στους ξηρούς καρπούς, μια οικογένεια με έναν νταή πατέρα που «πλερώνει», παραγγέλνει το ακριβότερο κρασί του καταλόγου και προσβάλλει όποιο γκαρσόνι κάνει το παραμικρό λάθος, μια διαβόητη ρεστοκριτικός ασιατικής καταγωγής που συνοδεύει έναν διάσημο παρουσιαστή reality φαγητού, ο οποίος (τυχαίνει να) είναι παλιόφιλος και πρώην συνεταίρος του σεφ, ο οποίος με τη σειρά του διανύει μια εντελώς χάλια φάση στη ζωή του: έχει χωρίσει πρόσφατα, μετακόμισε το προηγούμενο βράδυ, ο μικρός μοναχογιός του θέλει επίμονα να του μιλήσει στο τηλέφωνο, πίνει και παίρνει ουσίες και, σαν να μην έφταναν όλ’ αυτά, ένας ελεγκτής του υγειονομικού τον ειδοποιεί, λίγο πριν το soldout εστιατόριο ανοίξει τις πύλες του στο κοινό του, πως η βαθμολογία του μαγαζιού πέφτει από το άριστα 5 στο επίφοβο 3, γιατί τα βιβλία δεν τηρούνται με τυπικότητα! Ναι, ακούγεται σαν παραφορτωμένο αστείο, σαν κι αυτά που τρενάρουν και περιμένεις πως δεν θα ανταποκριθούν στο τεντωμένο high concept τους, αλλά δεν είναι καθόλου τέτοιο με τον τρόπο που ο Φίλιπ Μπαραντίνι χειρίζεται ένα δίωρο

θρίλερ χαρακτήρων και ακραίων καταστάσεων, επιμηκύνοντας την ομώνυμη μικρού μήκους του, πάντα με ηγέτη τον πρωταγωνιστή του This is England Στίβεν Γκρέιαμ. Η ταινία, που δεν έχει καμία σχέση με την τηλεοπτική σειρά «Boiling Point» της προπερασμένης δεκαετίας με επίκεντρο τις περιπέτειες του Γκόρντον Ράμσεϊ, βασίζεται σε προσωπικά βιώματα του Μπαραντίνι, ο οποίος, μη βγαίνοντας οικονομικά ως ηθοποιός, σπούδασε μαγειρική, ξεκίνησε δουλεύοντας σε κουζίνες και ανεβαίνοντας τις βαθμίδες του métier, ώσπου σκαρφάλωσε στις τάξεις του σεφ και, συνεργαζόμενος με αρμόδιο πρακτορείο, πέρασε από καφέ και έφτασε σε περίοπτα εστιατόρια, μαθαίνοντας τα πάντα εκ των έσω. Η ταινία γυρίστηκε στο Jones and Sons, ιδιοκτήτης του οποίου είναι ο αληθινός Άντι Τζόουνς, παλιός και καλός φίλος του Μπαραντίνι, που ωστόσο δεν μοιάζει σε τίποτα, παρά μόνο στο όνομα, με τον Άντι του Στίβεν Γκρέιαμ. Πιστός στο αρχικό concept, ο Μπαραντίνι επέλεξε μία και μοναδική λήψη, μακριά από τις εικαστικές συνθέσεις του 1917 και του Birdman και πιο συγγενή σε ύφος με το Victoria του Σεμπάστιαν Σίπερ, ταινία που εκτιμά ιδιαίτερα. Οι παραγωγοί του ανησυχούσαν για το εγχείρημα, αλλά εκείνος, σχεδόν χωρίς καθόλου άγχος πριν από το πρώτο lockdown στην Αγγλία, επέλεξε να δημιουργήσει έναν αυτοσχεδιαστικό καμβά δράσης για το επιτελείο των ηθοποιών του και να διαλέξει μία από τις οκτώ χωρίς ανάσα λήψεις που θα κινηματογραφούσε σε τέσσερις βραδιές – δύο τη φορά. Το αποτέλεσμα τον δικαιώνει εμφατικά και δεξιοτεχνικά, ωθώντας μας να ξεχάσουμε το τέχνασμα και να συγκεντρωθούμε στη συνέχεια της κλιμακούμενης έντασης που δημιουργείται σε μια βραδιά σύγκρουσης – φανταστείτε τους

INFO BOILING POINT ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ:

Φίλιπ Μπαραντίνι ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΟΥΝ:

Στίβεν Γκρέιαμ, Τζέισον Φλέμινγκ, Χάνα Γουόλτερς

12 Ενόρκους σε μονοπλάνο, ενώ το διακύβευμα δεν είναι μόνο το μέλλον ενός ανθρώπου αλλά και η προετοιμασία ενός λεπτών ισορροπιών πιάτου με αρνί. Υποψιαζόμασταν από περιγραφές και σχετικά ντοκιμαντέρ πως η πίεση σε μια κουζίνα απαιτήσεων είναι ασφυκτική όσο τα στάνταρ ανεβαίνουν, το επίπεδο πρέπει να διατηρηθεί υψηλά και ο αρχιμάγειρας που το παίρνει πάνω του βυθίζεται σε μεγαλομανή αστάθεια, αλλά ο Μπαραντίνι στήνει έναν κομψό εφιάλτη που δεν ησυχάζει ούτε από την ευχάριστη μουσική υπόκρουση ενός εστιατορίου που έχει ως αποστολή να διασκεδάζει τους πελάτες του ούτε από την προσωρινή ανακούφιση που προσφέρουν κάποιοι αθεράπευτα αισιόδοξοι υπάλληλοι μέσα στο χάος της ώρας αιχμής. Αν και βασικά πρωταγωνιστούν το δράμα και η σύγχυση του προβληματικού Άντι, κανείς δεν μένει παραπονεμένος. Ο Μπαραντίνι τον πλαισιώνει με μπριγάδα κυμαινόμενου ψυχισμού, από την αρχιβοηθό που μεσολαβεί μεταξύ της μαεστρίας της σύλληψης και της πεζότητας της παράδοσης κάθε παραγγελίας και τον καλύπτει στις στραβές του (έξοχη στις κορυφώσεις της η Βινέτ Ρόμπινσον, γνωστή από το τηλεοπτικό «Σέρλοκ») και τη μετρ, που έχει το προσόν απ’ τη μια να κατσαδιάζει επιτιμητικά το προσωπικό, λες και δεν είναι συνάδελφοί της, και αμέσως μετά να υποδέχεται τους πελάτες σαν να είναι καλεσμένοι στο σαλόνι της ματαιοδοξίας της, μέχρι τους άπειρους αλλά ευαίσθητους βοηθούς και τον άχρηστο λαντζέρη, που δεν βλέπει την ώρα να λουφάρει για ένα τσιγάρο και να αφήσει την έγκυο συνάδελφό του να τρίψει ένα βουνό από κατσαρόλες, ενώ ο κόσμος καίγεται. Το Σημείο Βρασμού είναι σχεδιασμένο να βάλει τον θεατή στην κουζίνα του, να τον εξοργίσει και να τον αγχώσει σαν να είναι δική του ευθύνη η σωστή και έγκαιρη εκτέλεση του μενού, καθώς και η επιβίωση των φυλακισμένων σε έναν μικρό χώρο, όπως ακριβώς ένα τίμιο horror δημιουργεί τεταμένη ταύτιση με υποψήφια θύματα στο περιβάλλον που ήδη γνωρίζουν. Η συμπύκνωση τόσης δράσης σε μια νύχτα μοιάζει και ως έναν βαθμό είναι ένα σεναριακό σχήμα, ωστόσο λειτουργεί δεξιοτεχνικά, με εναλλαγές από την εγκάρδια ευγένεια στους ομηρικούς καβγάδες και φαίνεται αληθοφανής στα μύχια και στα κόκκινα, τόσο στο επίπεδο της αίσθησης και της ατμόσφαιρας όσο και στην έκθεση και ανάδειξη των χαρακτήρων. Έχει κερδίσει ήδη τέσσερα από τα έντεκα βραβεία BIFA (τα ανεξάρτητα βραβεία της βρετανικής βιομηχανίας) για τα οποία προτάθηκε και σίγουρα αξίζει ένα για το σκηνοθετικό ντεμπούτο μεγάλου μήκους για τον Μπαραντίνι και κυρίως αυτό του συνολικού καστ στα επικείμενα BAFTA για ένα επιτελείο που χόρεψε σφιχταγκαλιασμένo σαν θεατρικός θίασος βετεράνων και έπαιξε με τον νου σε μια αδιάκριτη steadicam και το βλέμμα μακριά από την αεικίνητη παρουσία της. ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ EUROPA-ΑΤΛΑΝΤΙΣ 1-ΔΑΝΑΟΣ 2-ΔΙΑΝΑΕΛΛΗ-ΣΟΦΙΑ-ΤΑΙΝΙΟΘΗΚΗ ΛΑΪΣ 1-ΣΙΝΕ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΣ 2

Μετά τον Γιανγκ AFTER YANG

ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ:

Κογκονάντα

ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΟΥΝ: Κόλιν Φάρελ, Τζόντι Τέρνερ-Σμιθ,

Τζάστιν Μιν ΣΥΝΟΨΗ:Όταν ο Γιανγκ, το αγαπημένο και πολύτι-

μο ανδροειδές που συντροφεύει την κόρη του Τζέικ, παθαίνει σοβαρή βλάβη, ο ανήσυχος πατέρας αναζητά τρόπο να τον επισκευάσει. Στην πορεία ο Τζέικ

ανακαλύπτει ότι η ζωή τον προσπερνά και αναζητά να συνδεθεί ουσιαστικά με τη σύζυγο και την κόρη του. Γεννημένος στη Σεούλ και μεγαλωμένος στις Μεσοδυτικές Πολιτείες των ΗΠΑ και στο Λούιβιλ του Κεντάκι, ο Νοτιοκορεάτης Κογκονάντα είχε διακριθεί ως βιντεο-δοκιμιογράφος, μετατρέποντας τη θεωρητική ανάλυση σε οπτική αφήγηση πριν από το ντεμπούτο του στη μυθοπλασία του Columbus με τον Τζον Τσο, ενός ονειρικού ρομάντζου στην πόλη-Μέκκα της μοντέρνας αρχιτεκτονικής, που διόλου τυχαία είναι ταυτόχρονα οικεία στην προσωπική του ματιά ως κινηματογραφιστή. Με το Μετά τον Γιανγκ εξερευνά τη σημασία της ζωής, διασκευάζοντας ένα διήγημα του Αλεξάντερ Γουάινστιν. Ο πρωταγωνιστής είναι ένα ελαφρώς μεταχειρισμένο ανδροειδές που ο Τζέικ (Κόλιν Φάρελ) και η Κίρα (Τζόντι Τέρνερ Σμιθ) αγοράζουν για να κρατήσει συντροφιά στην κόρη τους Μίκα, μια πρακτική που συνηθίζεται στο κοντινό μέλλον του φιλμ, ειδικά για υιοθετημένα παιδιά ασιατικής καταγωγής. Το πρόβλημα με τον «τεκνοσάπιεν γιο» της οικογένειας είναι πως βρίσκεται στα τελευταία στάδια της λειτουργίας του και στην προσπάθειά του να τον θεραπεύσει, ο Τζέικ ανακαλύπτει πως πρόκειται για ένα ιδιαίτερο μοντέλο εκτός σειράς και επίσημης εγγύησης που έχει τη δυνατότητα να καταγράψει επιλεγμένες μνήμες, παλιότερες αλλά και πρόσφατες. Από τις εικόνες που βρίσκει στο λειτουργικό του γεννιέται ένα τρυφερό ημερολόγιο που όχι μόνο φανερώνει αισθήματα πρωτόγνωρα για ένα απρόσωπο ρομπότ αλλά και μια συλλογή στιγμών που αφορούν το ζευγάρι και το παιδί τους, υπενθυμίζοντας αναδρομικά μια ζωντανή και όχι διακοσμητική παρουσία του το διάστημα που έμεινε μαζί τους. Πάνω σε μουσικά θέματα του σπουδαίου Ριγιούτσι Σακαμότο και του Aska, ο ελεγειακός τόνος της ταινίας παραπέμπει περισσότερο σε μελαγχολικό, υπαρξιακό στοχασμό στο ύφος του Δένδρου της Ζωής παρά σε ένα τυπικό science fiction, όπως και το σύγχρονο γουέστερν, μια πλατιά έννοια κινηματογραφικού είδους που εδώ χρησιμεύει περισσότερο ως φόντο τεχνολογίας παρά ως χρονικό πεδίο δράσης και τρόμου. Το βλέμμα της κοινωνίας απέναντι στην τεχνητή νοημοσύνη παρουσιάζει κάποιο ενδιαφέρον (οι αντιδράσεις ποικίλλουν, χωρίς να δηλώνουν ανοιχτή εχθρότητα ή παρανοϊκό φόβο) και η σταδιακή, αναδρομική αφομοίωση ενός ξένου στοιχείου ως αποκατεστημένου μέλους μιας οικογένειας προκαλεί την ανθρωπιά που αναζητά το στόρι. Ωστόσο, η αφήγηση πάσχει από αιχμή και δραματικότητα. Στις σύντομες και περιεκτικές βιντεοϊστορίες του για τους σκηνοθέτες που θαυμάζει, είτε πραγματεύεται τα χέρια στο σινεμά του Μπρεσόν, είτε την πειραματική απορία για την ουσία του νεορεαλισμού με το split screen σε διαφορετικές ταχύτητες των δύο εκδοχών του Stazione Termini του Βιτόριο ντε Σίκα, είτε το αστραπιαίο οπτικό χρονικό της περίφημης κεντρικής προοπτικής του Κιούμπρικ (όλα είναι διαθέσιμα στο YouTube), ο Κογκοντάντα πετυχαίνει διάνα τον στόχο του. Στις απόπειρές του για μυθοπλασία το όραμά του πλατειάζει και οι χαρακτήρες ευθυγραμμίζονται, κυριολεκτικά και μεταφορικά, και χάνονται μέσα στα επιμελημένα πλάνα του. ΑΣΤΟΡ-ΜΙΚΡΟΚΟΣΜΟΣ-ΝΙΡΒΑΝΑ 1,2

River ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ:

Τζένιφερ Πίντομ

ΑΦΗΓΗΣΗ: Γουίλεμ Νταφόου

ΣΥΝΟΨΗ:Τα ποτάμια είναι οι αρτηρίες του πλανήτη.

Όπου κυλούν μπορούν να εκδηλωθούν, να επιβιώσουν, ακόμα και να ευδοκιμήσουν μορφές ζωής, μεταξύ αυτών και η ανθρώπινη. Ένα ταξίδι στον χώρο και στον χρόνο σε αφήγηση Γουίλεμ Νταφόου. Μετά τα αθλητικά και ακραία κατορθώματα ανθρώπων με τη θάλασσα (Solo) και τα βουνά (Sherpa και Mountain), η υποψήφια για BAFTA και βραβευμένη στη χώρα της Αυστραλή κινηματογραφίστρια Τζένιφερ Πίντομ στρέφεται αποκλειστικά στη φύση, αποθεώνοντας τα ποτάμια σε μια εναέρια σονάτα για τις αρτηρίες του πλανήτη, πάντα σε μουσική συνοδεία της αγαπημένης της Australian Chamber Orchestra. Ο θεατής καλείται να απολαύσει τα καθηλωτικά πλάνα σε όλο τους μεγαλείο στην κινηματογραφική αίθουσα, αν και στη μεγάλη οθόνη ενδεχομένως φαίνεται περισσότερο ο διδακτικός προσανατολισμός του οικολογικού ντοκιμαντέρ River, μονότονα τονισμένος από την επιτηδευμένη απαγγελία του Γουίλεμ Νταφόου. VILLAGE MALL 1-ΓΑΛΑΞΙΑΣ 1,2-ΔΙΑΝΑ-ΣΠΟΡΤΙΓΚ 2-ΤΑΙΝΙΟΘΗΚΗ ΛΑΪΣ 2-ΤΡΙΑΝΟΝ

Η μπαλάντα της λευκής αγελάδας BALLAD OF A WHITE COW

ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ:

Μπεχτάς Σαναέχα, Μάριαμ Μο-

γκαντάμ ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΟΥΝ:

Μάριαμ Μογκαντάμ, Αλιρεζά

Σανιφάρ ΣΥΝΟΨΗ: Η ζωή της Μίνα ανατρέπεται όταν μαθαί-

νει ότι ο σύζυγός της, ο Μπαμπάκ, ήταν αθώος για το έγκλημα για το οποίο εκτελέστηκε. Οι Aρχές απολογούνται για το λάθος τους και προσφέρουν αποζημίωση, αλλά τότε η Μίνα ξεκινά μια βουβή μάχη κόντρα σε ένα κυνικό σύστημα για το καλό της ίδιας και της κόρης της. Στο πρώτο πλάνο της Μπαλάντας της λευκής αγελάδας είναι φανερό πως η ηρωίδα δεν έχει επιλογές: βλέπει για τελευταία φορά τον σύζυγό της, τον Μπαμπάκ, σε μια φυλακή της Τεχεράνης, λίγο πριν εκτελεστεί. Κλαίει γοερά και συναισθάνεται βουβά πως πρέπει να κρατήσει για τον εαυτό της τη λύπη, εν μέρει ατιμασμένη, ως σύζυγος ενός εγκληματία. Κι ενώ η Μίνα (την υποδύεται η Μάριαμ Μογκαντάμ, που συν-σκηνοθέτησε την ταινία) φροντίζει την επτάχρονη κωφή κόρη της, η οποία διασκεδάζει παρακολουθώντας συνεχώς ταινίες, απολύεται από τη δουλειά της, εκδιώκεται από το σπίτι της και αντιμετωπίζει σοβαρό οικονομικό πρόβλημα, μαθαίνει κάποια στιγμή από κρατικό λειτουργό πως ο άντρας της κατηγορήθηκε εσφαλμένα, δεν διέπραξε ποτέ φόνο, οι πραγματικοί δράστες συνελήφθησαν και, εκτός από την

ηθική συγγνώμη, θα λάβει οικονομική αποζημίωση για το μεγάλο λάθος. Ο αδελφός του συζύγου της την πιέζει να μετακομίσει μαζί του. Εκείνη υποπτεύεται άλλου είδους πίεση και προς αυτή την κατεύθυνση κινείται και ο πεθερός της, μάλλον για να καρπωθεί με τον γιο του μέρος των χρημάτων. Ο κίνδυνος να χρηματίσουν αξιωματούχους και να την εκβιάσουν, παίρνοντας μακριά της την κόρη της Μπίτα, είναι ορατός, όταν στο προσκήνιο εμφανίζεται ένας άνδρας, ο Ρεζά, μοναχικός και θλιμμένος, που ισχυρίζεται πως ήταν φίλος του συζύγου της. Χωρίς να της προσφέρει κάτι απτό, δείχνει συμπάθεια και τρυφερότητα. Στην πραγματικότητα είναι ένας από τους δικαστές που πλανήθηκαν και καταδίκασαν τον Μπαμπάκ σε θάνατο, χωρίς φυσικά να γνωρίζει την αλήθεια. Ο συναισθηματικά απομακρυσμένος γιος του τον κατακρίνει, αποδοκιμάζοντας έναν άνθρωπο που κάποτε σεβόταν και πλέον τον βλέπει να υποτάσσεται στην απάνθρωπη και δυσλειτουργική στάση ενός ολόκληρου καθεστώτος. Η Μπαλάντα της λευκής αγελάδας ξεκινά με τα βασικά στοιχεία του ιρανικού νεορεαλισμού, με σπαρτιάτικη κίνηση της κάμερας, λιτή καλλιτεχνική διεύθυνση, απουσία μουσικής και μπόλικη γραφειοκρατία. «Οι χήρες, οι ιδιοκτήτες σκύλων και γατών και οι πρεζάκηδες απορρίπτονται», εξηγεί στη Μίνα ένας υπάλληλος σε μία από τις πολλές υπομονετικές υποβολές αιτήσεών της με τη βαριεστημένη τυπικότητα ενός γραφιά που δεν ξεχωρίζει τη χωρισμένη από τη χήρα. Η θέση της στην κοινωνία (σε μια δυσάρεστη συγκυρία με τον φετινό εορτασμό της Ημέρας της Γυναίκας αλλά και τις σύγχρονες διεκδικήσεις) είναι επίσημα και κοινωνικά υποβαθμισμένη: οι συγγενείς και φίλοι τής υπενθυμίζουν τη μοίρα της, καθώς πίσω από την εύλογη προτροπή να συνεχίσει τη ζωή της μετά από όσα συνέβησαν κρύβεται το παντοδύναμο θέλημα Θεού. Το δεύτερο μισό εξελίσσεται σε ψυχολογικό δράμα με αποχρώσεις θρίλερ. Η προσέγγιση της Μίνα από τον Ρεζά συμπληρώνει την αμοιβαία απώλειά τους, μια εκατέρωθεν παραμυθία με διαφορετικά κίνητρα, και αναπτύσσεται με λεπτό δραματουργικό σασπένς γιατί ο άνδρας βρίσκεται και πάλι σε πλεονεκτική θέση ως ακούσιος αυτουργός, «χτυπημένος» από τις πράξεις του και ανήμπορος να αποκαλύψει τους λόγους που τον έφεραν κοντά της. Οι τύψεις του συναντούν την ανάγκη της για δικαιοσύνη. Η Μίνα διατηρεί την αξιοπρεπή στωικότητα σε όλη τη διάρκεια της αναζήτησής της, ενώ με τον τρόπο της υποδεικνύει τα κενά του συστήματος. Η σκηνοθετική κριτική ματιά, αν και έμμεση, δεν παύει να είναι σκληρή. Τις μοναδικές στιγμές που η Μίνα παρεκκλίνει από τη σταθερή συμπεριφορά της, όταν βάζει κραγιόν, κλαίει ή απομακρύνει το μαντίλι από τα μαλλιά της, κάτι αλλάζει, συμβαίνει μια δραματική καμπή, που τελικά δικαιολογεί την επιγραμματική εισαγωγή της ταινίας. «Και να θυμάστε τότε που είπε ο Μωυσής στον λαό του “o Αλλάχ προστάζει να θυσιάσετε μια αγελάδα” κι εκείνοι είπαν “μας κοροϊδεύεις”». Το εδάφιο από το Κοράνι συνοδεύει η εμφάνιση μιας λευκής αγελάδας και συμπληρώνει ένα (κρίσιμο) ποτήρι γάλα. Η θυσία μιας αθώας ψυχής επιτυγχάνεται διά της βίας και η βιβλική παραβολή δεν σημειώνει πουθενά πως ένας άνδρας ησυχάζει μόνο με την εκδίκηση.

Σινεμά

ΠΡΩΤΗ ΠΡΟΒΟΛΗ

ΑΣΤΥ-ΔΑΝΑΟΣ 1

10.3.22 – lifo

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

Βιβλίο

Διάλογοι προσφύγων: Ένα άκρως επίκαιρο έργο του Μπέρτολτ Μπρεχτ Ο Μπέρτολτ Μπρεχτ μιλάει για τα αδιέξοδα του πολέμου, την απανθρωποποίηση και τα αίτια που οδηγήσαν στον ναζισμό στο άκρως επίκαιρο «Διάλογοι Προσφύγων» που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Κριτική.

απο την τινα μανδηλαρα

50 lifo – 10.3.22

ύο πολιτικοί πρόσφυγες συναντιούνται τυχαία στο εστιατόριο του σιδηροδρομικού σταθμού Χέλσινγκφορ στο Ελσίνκι και ξεκινούν μια συζήτηση για την κατάσταση που τους οδήγησε εκτός πατρίδας, τις πολιτικές εμμονές, τις ψεύτικες ιδεολογίες και τα κομματικά αδιέξοδα, την ειρήνη και τον πόλεμο, τις γυναίκες, τον έρωτα και την πορνογραφία. Με λίγα λόγια, μιλούν για όλα αυτά που ο Μπέρτολτ Μπρεχτ θεωρούσε αναπόσπαστα κομμάτια της ζωής, όπως αυτή αποκαλύπτεται στα μεγάλα και στα μικρά της σπαράγματα, χωρίς ένα αποκλειστικό σημείο αναφοράς, πέρα από την υποφαινόμενη αγωνία, η οποία, ωστόσο, δεν εκφράζεται ποτέ δραματικά και κάνει, αντιθέτως, τους δύο συνομιλητές να μιλούν για όλα αυτά σαν να αφορούν κάποιον ξένο, σαν να πρόκειται για μια ταινία που έχει κάποιους άλλους, εκτός από τους ίδιους, για πρωταγωνιστές, με τον γνωστό τρόπο της μπρεχτικής αποστασιοποίησης. Ξεκινώντας από την καθημερινότητα της προσφυγιάς, π.χ. το ότι είναι πολύ δύσκολο πλέον γι’ αυτούς να βρουν τα αγαπημένα τους πούρα ή να γευτούν μια μπίρα της προκοπής, και φτάνοντας στα πλέον φλέγοντα θέματα, ο αστός, χημικός Τσίφελ και ο βιοπαλαιστής, αλλά με θεωρητικές αναζητήσεις Κάλε ξεδιπλώνουν τις άναρχες σκέψεις τους με φόντο ένα άκρως πολεμικό σκηνικό. Πρόκειται για το ταμπλό-βιβάν πάνω στο οποίο ξεδιπλώνονται τα σκούρα σαν σε γερμανικό εξπρεσιονιστικό πίνακα χρώματα των άκρως επίκαιρων συζητήσεων που αποτέλεσαν τον βασικό άξονα στο Διάλογοι Προσφύγων του Μπέρτολτ Μπρεχτ που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Κριτική σε ωραία μετάφραση της Δέσποινας Σκούρτη, της οποίας είναι και το επίμετρο. Με τον γνωστό ειρωνικό, θεατρικό και αποχρωματισμένο τόνο και διαλόγους που εμπνέονται κατευθείαν από τον τρόπο του πλατωνικού Σωκράτη, αλλά

διατηρούν τον αμιγώς γερμανικό τους χαρακτήρα, ο Μπρεχτ προβληματίζεται σχετικά με την ορμητική εξάπλωση του ναζισμού και του πολέμου στην Ευρώπη, βάζοντας τους δυο πρωταγωνιστές να μοιράζονται αντιφατικές πολλές φορές, αλλά απόλυτα καίριες προσωπικές τους σκέψεις. Με απόλυτα μοντέρνα διάθεση και γλαφυρό προφορικό λόγο ο Γερμανός θεατρικός συγγραφέας και θεωρητικός ανατέμνει, σαν τον ελιοτικό ασθενή πάνω στο χειρουργικό τραπέζι, το άρρωστο πολιτικά σώμα των εμπλεκόμενων χωρών, οι οποίες αδυνατούν να δουν την επέλαση του κακού, ενώ εντελώς προφητικά ξέρει, γράφοντας τους διαλόγους αυτούς την ώρα που ο Χίτλερ αρχίζει να επελαύνει στην Ευρώπη, ότι από αυτή την εμπλοκή δεν πρόκειται να γλιτώσει κανείς. Με βαθύ πόνο καρδιάς, λοιπόν, ο Μπέρτολτ Μπρεχτ παρατηρεί όχι μόνο τα συμβάντα στα πεδία των μαχών αλλά κυρίως στο περιθώριο της Ιστορίας, όπως κάνει πάντα, εκεί όπου οι άνθρωποι καλούνται να ζουν σαν νεκροζώντανοι, ερχόμενοι διαρκώς αντιμέτωποι με τα ψέματα της Ιστορίας και την κατάρα των συνεχιζόμενων διωγμών: « Ο κόσμος μετατρέπεται σε μέρος αποκλειστικά για ήρωες. Εμείς, όμως, πού θα βρούμε απάγκιο;» αναρωτιέται με ρητορικό τρόπο ο Μπρεχτ, φέρνοντάς μας στον νου τους πρόσφυγες που προσπαθούν σήμερα να περάσουν τα σύνορα, αναζητώντας απλώς την επιβίωση, αφήνοντας πίσω τους περιουσίες και μια ολόκληρη ζωή. Αντίστοιχα, βλέποντας και ο ίδιος από νωρίς την επέλαση του κακού, αφήνει πίσω του τη Γερμανία αμέσως μετά τον εμπρησμό του Ράιχσταγκ στις 27 Φλεβάρη του 1933, την ώρα που χιλιάδες κομμουνιστές, όπως αυτός, συλλαμβάνονται, ενώ οι πολιτικές ελευθερίες αρχίζουν να καταστρατηγούνται. Φεύγει από το Βερολίνο, κάνοντας στάσεις σε Πράγα, Βιέννη, Παρίσι και Ελβετία, και τελικά βρίσκει καταφύγιο σε έναν

bertolt brecht Διάλογοι Προσφύγων

Μτφρ.: Δέσποινα Σκούρτη Εκδόσεις Κριτική Σελ.: 200

στάβλο στη Δανία, όπου γράφει μερικά από τα σημαντικότερα έργα του. Από το μακρινό αυτό καταφύγιο αλλά και από άλλα μέρη στα οποία διέμεινε έως ότου φτάσει ασφαλής στην Αμερική, ο Μπρεχτ ανατέμνει το παζλ του ναζιστικού μορφώματος, τα κομμάτια του οποίου το μετέτρεψαν σε πανίσχυρη πολεμική μηχανή (έλλειψη ουσιαστικής παιδείας, κυρίαρχος μικροαστισμός, απανθρωποποίηση), χωρίς τη βαρύτητα που ενδεχομένως θα είχαν άλλου είδους θεωρητικές αναλύσεις αλλά με την ελαφρότητα των διαλόγων που θα ανέπτυσσαν δύο άγνωστοι πρόσφυγες σε ένα απομακρυσμένο από την πατρίδα τους στέκι. Οι αλήθειες που λέγονται, όμως, σε ουδέτερο έδαφος και κατά την πρόσκαιρη ανάπαυλα μιας τέτοιας συνάντησης, ανάμεσα σε εξομολογήσεις για ερωτικές περιπέτειες με τη δέουσα ηδονοθηρική διάθεση που αποκαλύπτει διάφορες προσωπικές, βιωματικές εμπλοκές του ίδιου του Μπρεχτ, είναι ακριβώς γι’ αυτόν τον λόγο ακόμα πιο σφοδρές και καίριες. Μέσα από αυτές τις συζητήσεις οι δυο τυχαίοι φίλοι, που εκφράζουν τις δυο πλευρές του συγγραφέα, καταφέρονται, μεταξύ άλλων, εναντίον της ιδεολογικής ασφυξίας των εγελιανών ιδεών που δεν επέτρεψαν στην άλλη πλευρά να αντικρούσει τους μικροαστούς οπαδούς της φασιστικής καθαρότητας, χτυπούν τον πουριτανισμό, αποδομούν τον ρομαντικό έρωτα –και συλλήβδην, καθώς φαίνεται, τον γερμανικό ρομαντισμό–, ειρωνεύονται το ιδανικό του υπεράνθρωπου και καταλήγουν ότι «οι μέρες της Δημοκρατίας ήταν μετρημένες». Κυρίως, όμως, οι συγκεκριμένοι διάλογοι διαβλέπουν πως το κεντρικό έλλειμμα παιδείας και η ψευτο-καλλιέργεια των Γερμανών αξιωματικών, οι οποίοι άκουγαν κλασική μουσική και επικαλούνταν την επιστημονικότητα ανυπόστατων θεωριών, σταδιακά οδήγησαν στο τεράστιο έγκλημα κατά της ανθρωπότητας. Απέναντι σε αυτήν τη φαινομενική διακήρυξη της επιστήμης και της γνώσης ο Μπρεχτ αντιτάσσει την παιδεία και την ανθρωπιά. «Σίγουρα δεν είμαι τόσο καλλιεργημένος όσο χρειάζεται ώστε να μπορώ να συνεχίσω τη ζωή μου διατηρώντας την ανθρώπινη αξιοπρέπειά μου μέσα σε όλη αυτήν τη βρομιά», γράφει με τεράστιο πόνο μέσα από τον ήρωά του Τσίφελ. «Πείτε το και αδυναμία, αλλά δεν είμαι πια τόσο ανθρώπινος ώστε να καταφέρω να παραμείνω άνθρωπος μπροστά σε τέτοια απανθρωπιά». Και κάπως έτσι φτάνουμε στο σήμερα, σε μια αντίστοιχα αδιανόητη επίθεση ενός δυνάστη εις βάρος ενός λαού που προασπίζεται την αυτονομία και την αυτοδιάθεσή του, φέρνοντας τους στοχαστές και τους συγγραφείς αντιμέτωπους με το ίδιο το βάρος της Ιστορίας. Απέναντι σε τέτοια ζητήματα, όπως το μεγάλο δίλημμα σε ποιου την πλευρά θα σταθείς, του αδύναμου ή του δυνατού, ο Μπρεχτ ήταν κατηγορηματικός πως κανείς δεν μπορεί να μένει αμέτοχος. Όπως έγραφε χαρακτηριστικά ο Μπένγιαμιν σε μία από τις σημειώσεις του για τον Μπρεχτ (Για τον Μπρεχτ, μτφρ. Γεράσιμος Λυκιαρδόπουλος, Έρμα), αυτό που προτείνει ο Μπρεχτ με τα κείμενά του και το επικό του θέατρο «δεν είναι απλή ανακαίνιση αλλά η ριζική καινοτομία. Εδώ η λογοτεχνία δεν επαφίεται στην ευαισθησία του όποιου συγγραφέα, ο οποίος, μην έχοντας τη θέληση ν’ αλλάξει τον κόσμο, περνάει στο στρατόπεδο της μετριοπάθειας. Εδώ η λογοτεχνία γνωρίζει πως η μόνη δυνατότητα που της απέμεινε είναι να γίνει ένα παραπροϊόν στην εξαιρετική, περίπλοκη διαδικασία της αλλαγής του ανθρώπινου κόσμου».

ράφει για τα δάση, αποφασίζοντας αυθαίρετα πως τα ΔΑΣΗ θα γράφονται με κεφαλαία. Στο τραπέζι όπου γράφει, έχοντας γυρισμένη την πλάτη στον λόφο του Λυκαβηττού, υπάρχει ένα βάζο με ασφόδελους, που τους έχει κόψει στον λόφο. Ο Λυκαβηττός απέχει μόλις 200 μέτρα. Ο λόφος του Στρέφη απέχει 650 μέτρα. Το άλσος Ιλισίων, ενάμισι χιλιόμετρο. Το άλσος Παγκρατίου, δύο χιλιόμετρα. Και το Αττικό Άλσος, δύο. Βρίσκεται πέντε χιλιόμετρα μακριά από το αισθητικό δάσος της Καισαριανής και εννέα από το δάσος Χαϊδαρίου. Το δάσος Συγγρού απέχει δέκα χιλιόμετρα και το δάσος στην Πεντέλη δώδεκα. Πολύ πιο κοντά είναι το δάσος του λόφου Κόκκου στο Γαλάτσι, τέσσερα χιλιόμετρα, ενώ αρκετά μακριά είναι το δάσος της Πάρνηθας, δεκαοκτώ χιλιόμετρα. Πέντε χιλιόμετρα απέχει, από κει που γράφει, το άλσος της Νέας Σμύρνης, έξι χιλιόμετρα το άλσος της Νέας Φιλαδέλφειας και 6,2 το άλσος Περιστερίου. Ο Ιορδάνης Παπαδόπουλος γράφει για τα δάση στο πρωτότυπο ημερολόγιό του που έχει τίτλο «Στα ΔΑΣΗ» (με κεφαλαία, όπως είπαμε). Η ημερολογιακή καταγραφή –αληθινή ή επινοημένη, δεν έχει σημασία– μας οδηγεί στην καρδιά της επικράτειας που είναι το δάσος, μια επικράτεια που είναι πρωτίστως φυσική, αλλά επίσης φαντασιακή, συναισθηματική, ποιητική, λογοτεχνική, ιερή, θρησκευτική, δαιμονική, μεταφορική, μετωνυμική. Διαβάζω αυτό το ημερολόγιο σαν μυθιστόρημα. Ένα αποσπασματικό μυθιστόρημα που ανήκει στο λεγόμενο «nature writing», μια ευδιάκριτη πλέον λογοτεχνική κατηγορία. Ο όρος ανατρέχει βέβαια στα μέσα του δέκατου ένατου αιώνα, στο έργο του Χένρι Ντέιβιντ Θόρο Ουόλντεν ή η ζωή στα δάση. Δεν είναι τυχαία η αναφορά στον Θόρο. Συναντάμε τον υπερβατιστή Αμερικα-

νό συγγραφέα σε αρκετά σημεία του βιβλίου του Παπαδόπουλου, ακόμη και στην εικόνα του τραπεζιού με τους ασφόδελους από τον Λυκαβηττό. «Όταν φέρνεις λουλούδια και καρπούς του Δάσους στο σπίτι, φέρνεις το ΔΑΣΟΣ» γράφει ο Παπαδόπουλος, παραπέμποντας στον Θόρο και στο Ουόλντεν: «Όταν φέρνεις στο σπίτι λουλούδια ή καρπούς από το ΔΑΣΟΣ, είναι η πεμπτουσία των αρωμάτων και των γεύσεων». Η πρώτη γνωριμία με το δάσος, για τους περισσότερους από εμάς, είναι διαμεσολαβημένη. Πριν απ’ όλα, μέσα από τα παραμύθια, ιδιαίτερα τα παραμύθια συγγραφέων του Βορρά, όπως οι αδελφοί Γκριμ ή ο Σαρλ Περό. Το δάσος της Κοκκινοσκουφίτσας είναι τελικά και το δικό μας δάσος. Είναι η περιπλάνηση, το μυστήριο, το απρόοπτο, ο κακός λύκος και κυρίως η ηδονή να εγκαταλείπεις την πεπατημένη. Ένα από τα μότο του βιβλίου του Παπαδόπουλου είναι ένας στίχος από το λιμπρέτο του μιούζικαλ του Στίβεν Σόντχαϊμ Into the woods, που είναι βασισμένο στα παραμύθια των αδελφών Γκριμ: «Όσο ξεμακραίνεις από το μονοπάτι, τόσο ομορφότερο το λουλούδι». Το άλλο μότο είναι ένας στίχος/φράση της Ελένης Βακαλό: «Κι αν καμωνόμουνα τόσον καιρό πως έγραφα ποιήματα ήταν μονάχα για να μπορέσω να πω για το δάσος». Αυτή η διαμεσολαβημένη σχέση μας με το δάσος αποτυπώνεται στις αναφορές του Παπαδόπουλου σε πλήθος συγγραφέων. Βρίσκουμε τον Φλομπέρ αλλά και τον Πέτερ Χάντκε. Βρίσκουμε τον Τόμας Μπέρνχαρντ αλλα και τον Ζέμπαλντ. Βρίσκουμε τον Χάινριχ φον Κλάιστ αλλά και τον Βασίλη Στεριάδη. Βρίσκουμε την Τζούνα Μπαρνς αλλά και τον Όσιπ Μαντελστάμ. Κάθε συγγραφέας δίνει στο δάσος μια άλλη διάσταση ή μια άλλη ανάγνωση. Ας πούμε, ο Γάλλος συγγραφέας Ερβέ Γκιμπέρ, από τα πρώτα θύ-

ιορδάνης παπαδόπουλος Στα ΔΑΣΗ

Εκδόσεις Ίκαρος Σελ.: 216

Το δάσος ξέρει Ένα πρωτότυπο ημερολόγιο δασικής οικολογίας που μπορεί να διαβαστεί σαν αποσπασματικό μυθιστόρημα. Εκεί όπου συναντιούνται η Κοκκινοσκουφίτσα με τους Cure και η φυσική ζωή με τη φαντασίωσή της.

ματα του AIDS, στο βιβλίο του Στον φίλο που δεν μου έσωσε τη ζωή επαναλαμβάνει μια φράση αυτού του φίλου, που δεν ήταν άλλος από τον φιλόσοφο Μισέλ Φουκό, θύμα κι αυτός του AIDS. Σύμφωνα με τη φράση, ειπωμένη μεταξύ σοβαρού και αστείου, το AIDS «βγήκε από τα καζάνια κάποιων σαμάνων στα ΔΑΣΗ της Αφρικής». Η διαμεσολάβηση δεν είναι όμως μόνο λογοτεχνική. Είναι και κινηματογραφική (οι περισσότερες ταινίες με πρωταγωνιστή το ΔΑΣΟΣ είναι τρόμου ή περιπέτειας, γράφει ο Παπαδόπουλος) ή απρόοπτα μουσική μέσα από τους στίχους ενός τραγουδιού του συγκροτήματος The Cure. « Ίσως ένας από τους λόγους που πάω στο ΔΑΣΟΣ είναι για να ξανακούσω τα παραμύθια που μου διάβασαν πολλά χρόνια πριν. Ν’ ακούσω λύκους, να συναντήσω νάνους, να δω ερείπια, γκρεμισμένα σπιτάκια γουρουνιών», γράφει ο Παπαδόπουλος, που έχει γεννηθεί το 1976, σύμφωνα με το βιογραφικό του στο «αυτί» του βιβλίου του. «Επεξεργάζομαι και αναδιαμορφώνω ακόμη και σήμερα, στο μέσο της ζωής μου, το χρώμα και το σχήμα του ΔΑΣΟΥΣ που πρωτοσχηματίστηκε στο μυαλό μου εξ απαλών ονύχων». Σε ένα είδος επιλόγου, ο Ιορδάνης Παπαδόπουλος γράφει ότι το βιβλίο του είναι «μια επιτομή δασικής οικολογίας ή μια εκτεταμένη επισκόπηση της ποιητικής των ΔΑΣΩΝ». Τι χρώμα έχει το δάσος; Ας μη βιαστούμε να απαντήσουμε. Ο Παπαδόπουλος απαριθμεί δεκαοκτώ χρώματα, ανάλογα με την κίνηση του ήλιου, τα ξέφωτα και τις τρύπες των δέντρων. Ανάμεσα στα χρώματα, όπως το πράσινο που μπορεί να γίνεται και σμαραγδί, το καφέ που μπορεί να γίνεται και ταμπά ή το κίτρινο που μπορεί να γίνεται κροκί, πρέπει να υπολογίσουμε το άσπρο, του χιονιού, και το μαύρο της νύχτας. Πώς είναι ο χρόνος του δάσους; Είναι κατακόρυφος, γράφει ο συγγραφέας. «Σε κάθε δέντρο μετράει άλλος χρόνος, οι όρθιοι χρόνοι των δασών… Κοιτάς χαμηλά τις ρίζες, διατρέχεις τον κορμό του και μέχρι να φτάσει το βλέμμα σου στην κορυφή, ένας χρόνος έχει τελειώσει». Το δάσος έχει έντονη κοινωνική ζωή. Δίνει και παίρνει θρεπτικές ουσίες, ανταλλάσσει μηνύματα κα ενέργεια. Τα δέντρα ενός δάσους ταΐζουν τους μύκητες και οι μύκητες ταΐζουν τα δέντρα. Το δάσος έχει τη δική του γλώσσα, που είναι και γλώσσα των ήχων του. «Στο YouTube μπορείς να βρεις μια δεκάωρη playlist με ήχους του ΔΑΣΟΥΣ και της φύσης». Αλλά κι εμείς μιλάμε διαφορετικά στα δάση. «Σκέψου ένα στόμα, μια γλώσσα διαρκώς απέναντι σε κορμούς, κλαδιά και φύλλα». Το δάσος αρρωσταίνει και πεθαίνει. «Ο θάνατος των ΔΑΣΩΝ κρατάει για χρόνια, είναι βασανιστικός. Οι ενδείξεις στην αρχή είναι ορατές μόνο στους μυημένους και στους επιστήμονες. Στο τέλος τα ΔΑΣΗ κραυγάζουν για βοήθεια, όπως όλοι οι ζωντανοί οργανισμοί. Τα ΔΑΣΗ δεν θέλουν να πεθάνουν». Πέρα από τη φυσική ζωή του δάσους, υπάρχει και η ποιητική εκδοχή της. Ας πούμε, αν συναντήσεις άνθρωπο στο δάσος, για κάποιον μυστήριο λόγο έρχεται σχεδόν πάντα από την αντίθετη κατεύθυνση. Ή το σκύψιμο είναι η πιο συχνή κίνηση που κάνει κάποιος όταν βρίσκεται στο δάσος. Όταν φτάνουμε στο τέλος του βιβλίου, είναι σίγουρο ότι ως αναγνώστες έχουμε δει αλλιώς το δάσος. Ίσως να συμφωνούμε και με μια αποστροφή του συγγραφέα ότι «το ΔΑΣΟΣ (με κεφαλαία) είσαι εσύ».

Βιβλίο

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

απο τον νίκο μπακουνάκη

10.3.22 – lifo

φωτό: παρισ ταβιτιαν

Θέατρο

απο την αργυρω μποζωνη

«Το σώσε!»: Ένας ύμνος στο λάθος

INFO «ΤΟ ΣΏΣΕ!» του Michael Frayn Σκηνοθεσία μετάφραση: Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης Σκηνικά: Πάρις Μέξης Μουσική: Μίνως Μάτσας Φωτισμοί: Δημήτρης Κουτάς Κοστούμια: Βασιλική Σύρμα Κίνηση: Κική Μπάκα Πρωταγωνιστούν: Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης, Σμαράγδα Καρύδη, Οδυσσέας Παπασπηλιόπουλος, Στεφανία Γουλιώτη, Γιώργος Χρυσοστόμου, Λένα Παπαληγούρα, Γιώργος Ψυχογυιός, Δάφνη Δαυίδ, Γιώργος Ζυγούρης Θέατρο Παλλάς Από 18/3, για περιορισμένο αριθμό παραστάσεων Τετ. 19:00, Πέμ.Σάβ. 21:00, Κυρ. 18:30

52 lifo – 10.3.22

Η LiFO βρέθηκε στην πρόβα της διάσημης φάρσας του Μάικλ Φρέιν που ανεβαίνει στο θέατρο Παλλάς και μίλησε με τον σκηνοθέτη και πρωταγωνιστή της Κωνσταντίνο Μαρκουλάκη.

παίνοντας στο Παλλάς, επικρατεί σιωπή. Το διώροφο σκηνικό με τα παστέλ χρώματα δεσπόζει επάνω στη σκηνή, οι τεχνικοί μιλούν ψιθυριστά. Έτσι είναι τα σκηνικά, τακτοποιημένα, σχεδόν ονειρικά, ακριβώς το αντίθετο από αυτό που θα βλέπαμε να συμβαίνει αν μπορούσαμε να δούμε την πίσω μεριά τους, περνώντας το όριο του ονειρικού κόσμου και μπαίνοντας στον πραγματικό. Το σκηνικό γυρνάει αργά στην περιστρεφόμενη σκηνή και αποκαλύπτεται: τα σανίδια που το στηρίζουν και τα τελάρα που είναι οι στέρεοι τοίχοι, ένας καλόγερος με ρούχα, απ’ όπου κάποια στιγμή οι ηθοποιοί θα πάρουν βιαστικά ένα ρούχο πριν μπουν στη σκηνή ή θα αφήσουν κάποιο άλλο, μερικά σκηνικά αντικείμενα προσεκτικά βαλμένα για να μη σκοντάψει κανένας μέσα στο ημίφως. Όπως σε κάθε δουλειά, το παρασκήνιο πολλές φορές είναι πιο ενδιαφέρον, αυτά που συμβαίνουν μπορεί να είναι πιο επιτυχημένα ως αστεία, ως μεταφορά της ζωής, ως μικρές τραγικές ιστορίες, από αυτά που συμ-

βαίνουν στη σκηνή. Οι κουίντες μοιάζουν με καθαρτήριο, αυτό το σημείο όπου στέκεται ο ηθοποιός λίγο πριν βγει στη σκηνή, σε δευτερόλεπτα, σε μια στιγμή, με ένα βήμα, για να γίνει ο ήρωας κάποιων άλλων ιστοριών. Το Σώσε του Μάικλ Φρέιν είναι ένα έργο που περιγράφει με τον ωραιότερο και πιο αστείο τρόπο τη φρενίτιδα των παρασκηνίων και όσα συμβαίνουν στον κόσμο, τη ζωή και τις σχέσεις των ηθοποιών μιας παράστασης. Ο Φρέιν συνέλαβε την ιδέα για το έργο το 1970, παρακολουθώντας από τις κουίντες μια παράσταση του The two of us, μιας φάρσας που είχε γράψει για τη Λιν Ρεντγκρέιβ. Αργότερα, έλεγε: « Ήταν πιο αστείο να το βλέπεις από την κουίντα παρά από την πλατεία του θεάτρου, και σκέφτηκα ότι μια μέρα πρέπει να γράψω μια θεατρική κωμωδία για όλα όσα γίνονται πίσω από τη σκηνή». Η ησυχία που επικρατεί στην αίθουσα διακόπτεται από τις φωνές που έρχονται από τα παρασκήνια, με τη Σμαράγδα Καρύδη να καθοδηγεί τους ηθοποιούς στα γυρίσματα του τρέιλερ. Φορώντας το πολύχρωμο κοστούμι

του, ο Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης, που σκηνοθετεί και παίζει σε αυτή την ξέφρενη κωμωδία, στο οργανωμένο χάος αυτής της αριστοτεχνικά γραμμένης κωμικής φάρσας, όπου πρωταγωνιστούν η Σμαράγδα Καρύδη, ο Οδυσσέας Παπασπηλιόπουλος, η Στεφανία Γουλιώτη, ο Γιώργος Χρυσοστόμου και η Λένα Παπαληγούρα, ο Γιώργος Ψυχογυιός, η Δάφνη Δαυίδ και ο Γιώργος Ζυγούρης, κάνει ένα διάλειμμα ανάμεσα στα γυρίσματα και την πρόβα, λέγοντας ότι το Σώσε είναι η επιτομή της φάρσας. «Η φάρσα είναι ένα υποείδος της κωμωδίας που δεν πρέπει να το χειριστείς ως κωμωδία αλλά ως μαθηματικό συλλογισμό. Πρέπει να έχει την κομψότητα ενός κομματιού συμφωνικής μουσικής. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν είναι αστείο, αλλά για να μπορεί να είναι αστείο, πρέπει να είναι πάρα πολύ ακριβές, σαν μηχανισμός ελβετικού ρολογιού, αλλιώς κινδυνεύεις, γιατί το κοινό δεν γελάει με αστείες ατάκες –έχει λίγες αστείες ατάκες το έργο– αλλά με συμβάντα και ετεροχρονισμένα ή συγχρονισμένα πράγματα που συμβαίνουν». Πόρτες ανοίγουν και πόρτες κλείνουν, άνθρωποι εμφανίζονται ξαφνικά και βρίσκονται εκεί όπου δεν θα έπρεπε να είναι: το έργο του Φρέιν είναι μια μετα-φάρσα, ένα σχόλιο για το θέατρο και τους ανθρώπους του πάρα πολύ έξυπνο και ακριβές, που μοιάζει να σατιρίζει ένα σύνολο ανθρώπων και τις σχέσεις τους στη διάρκεια μιας παράστασης που μαθηματικά οδηγείται στην καταστροφή, ενώ τα συναισθήματα των ηθοποιών σιγοβράζουν, πάθη βγαίνουν στην επιφάνεια

ΠΡΕΜΙΕΡΑ και η εξωφρενική δράση των παρασκηνίων συναγωνίζεται και μάλλον ξεπερνά όσα συμβαίνουν επί σκηνής. Ο Φρέιν χρησιμοποιεί ως ήρωες μια ομάδα «δευτεροκλασάτων ηθοποιών» που παρουσιάζουν ένα μέτριο, ίσως και κακό έργο, και είναι απελπιστικά ανέτοιμοι, μπερδεμένοι από τις εισόδους και τις εξόδους που πρέπει να κάνουν, με χαμένα τα σημάδια για το πού πρέπει να σταθούν, τον σκηνοθέτη να βράζει από οργή κι αυτούς να συμπεριφέρονται ανταγωνιστικά, κάνοντας τις σκηνές να σκαλώνουν εξοντωτικά. «Το Σώσε θα μπορούσε να διαβαστεί ως σχόλιο πάνω σε ένα είδος θεάτρου και ηθοποιού, αλλά είναι πιο ενδιαφέρον να το δει κανείς ως σχόλιο πάνω στην τέχνη του ηθοποιού και αυτή η παράσταση που φτιάχνεται μέσα στην παράσταση, αν πετύχει, είναι πολύ καλή. Οι άνθρωποι που βλέπουμε στη σκηνή, οι ηθοποιοί, ενώ έχουν τραβηγμένα τα χαρακτηριστικά, τα γνωρίσματα των ηθοποιών, σαν καρικατούρες, έχουν και τα γνωρίσματα που συναντάμε σε όλους τους ηθοποιούς, ανεξάρτητα από το πόσο καλοί ή μέτριοι είναι. Την ανασφάλεια με τον ρόλο, τη σχέση κάποιας ελαφριάς ψυχικής υποτέλειας με τον σκηνοθέτη, τη ζηλοφθονία προς τον/-η συνάδελφο ή, ακόμα, την καλή προαίρεση και τη διάθεση την τελευταία στιγμή να γίνουν όλα σωστά μπορούμε να τα βρούμε παντού», λέει ο Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης. « Ένας φίλος μού έλεγε πριν από πολλά χρόνια, και το έχω κρατήσει, ότι το θέατρο είναι ένας χώρος όπου βλέπεις ανθρώπους υπό πίεση. Έλεγε “κάνω θέατρο γιατί μου αρέσει να βλέπω ανθρώπους υπό πίεση”. Αυτοί οι άνθρωποι, λοιπόν, είναι χαρακτηριστικές περιπτώσεις ηθοποιών, είναι η πεμπτουσία πραγμάτων που έχουμε συναντήσει όλοι σε ηθοποιούς αλλά είναι και αναγνωρίσιμες από το κοινό». Όταν ο Φρέιν έγραψε το έργο, δεν γνωρίζαμε τίποτε από αυτό που λέγεται backstage, τον κόσμο των παρασκηνίων ή το πώς δημιουργείται μια σκηνή. Όλα υπήρχαν στη σφαίρα του μύθου και σε αυτόν τον μύθο μάς έβαλε όταν έγραψε αυτό που δεν μπορούν ποτέ να δουν οι θεατές, μας έδωσε μια γεύση, όταν δεν ήξερε κανένας τίποτα και η περιέργεια για τα σκάνδαλα, τις σχέσεις, τους καβγάδες και τις μυθικές κόντρες τροφοδοτούσε ως πλαίσιο ακόμα και τις ίδιες τις παραστάσεις. «Υπάρχει η ίδια περιέργεια για το παρασκήνιο και σήμερα, αλλά το έργο έχει να κάνει και με τις σχέσεις που δημιουργούνται μεταξύ συγκεκριμένων χαρακτήρων σε έναν συγκεκριμένο θίασο αλλά και σε ένα συγκεκριμένο έργο. Ωστόσο, υπάρχουν και κάποιες σταθερές, η ιεραρχική σχέση του σκηνοθέτη με την πρωταγωνίστρια, το ότι ο πρωταγωνιστής φλερτάρει την πρωταγωνίστρια, το πώς, καθώς κατεβαίνουμε στην ιεραρχία, ο φροντι-

στής είναι αυτός που έχει σημαντικό ρόλο ή δέχεται μεγάλη πίεση. Πρόκειται για σχέσεις πολύ αδρά σχεδιασμένες εδώ, αλλά υπάρχουν και έξω, στην κοινωνία. Υπάρχει και κάτι άλλο που εμένα με ενδιαφέρει πολύ σε μια παράσταση, εκτός από τον βασικό της στόχο, που είναι να διασκεδάσουμε εμείς, να τονώσουμε την καταπονημένη απ’ όλα αυτά που συμβαίνουν ψυχική μας υγεία, να χαρούμε μαζί με φίλους που βρίσκονται εντός και εκτός της σκηνής. Κι αυτό αφορά την πλατεία του θεάτρου, τους θεατές, που πρέπει να χαρούν, να διασκεδάσουν. Δηλαδή, μια κωμωδία πρέπει να προκαλέσει το γέλιο στον θεατή, αλλιώς έχει αποτύχει. Αν δεν σε κάνει να γελάς, κάτι δεν έχει γίνει καλά. Από κει και πέρα, αν το Σώσε αφήνει μια γεύση πνευματική, αυτή έχει να κάνει με τον τρόπο που ένα έργο τέχνης βάζει μια τάξη στην αταξινόμητη και “άτακτη” ζωή μας, την οργανώνει. Όταν το έργο τέχνης λειτουργεί, όλα είναι στη θέση τους, έξω από το έργο τέχνης όλα κινδυνεύουν να καταρρεύσουν». Το Σώσε το έχουν αποκαλέσει έναν «ύμνο στο λάθος» και δεν υπάρχει άνθρωπος που έχει δουλέψει έστω και μία χρονιά στο θέατρο που να μη γνωρίζει την κατάσταση του πανικού, του ανέτοιμου που επικρατεί μία μέρα πριν από την παράσταση αλλά και το «θαύμα» της πρεμιέρας, μπροστά στο οποίο ακόμα και οι ίδιοι οι συντελεστές μένουν άφωνοι. «Το πολύ ενδιαφέρον εδώ είναι ότι λάθη γίνονται, το ένα μετά το άλλο, τα οποία καταλαβαίνουν πολύ περισσότερο όσοι είναι στα παρασκήνια και πολύ λιγότερο αυτοί που βλέπουν την παράσταση, εδώ όμως βλέπουμε και το χάος στα παρασκήνια», λέει ο Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης. «Θυμάμαι μια παράσταση που κάναμε παλιότερα, τον Καλιγούλα, που με βούτηξε και στα βαθιά νερά της παραγωγής ενός έργου. Στη γενική δοκιμή δεν λειτουργούσε τίποτα, υπήρχε απόλυτο χάος, έπεφταν πράγματα, υπήρχε μια τρομερή δυναμική, ένα θράσος γενναιότητας. Θυμάμαι τότε τον Τάσο Νούσια να λέει “μη σε νοιάζει, θα βγούμε και θα το κάνουμε”. Θέλω να πω ότι στο θέατρο είναι σαν κανόνας το ότι τα πράγματα τελικά και κάπως μαγικά γίνονται. Όσο για τη δική μας παράσταση, έχει τρομερούς αστάθμητους παράγοντες, πολλή λάντζα, πρέπει να σκηνοθετήσεις ακόμα και την πορεία ενός πιάτου με σαρδέλες. Είναι ολόκληρη μια χορογραφία που έχουμε επιλέξει να είναι πάνω σε μουσική, μια παράσταση που χρειάζεται τρομερή υπομονή, γι’ αυτό και την κάνω με τους φίλους μου, με ανθρώπους που μπορούμε να συνεννοηθούμε μεταξύ μας και να ευχαριστιόμαστε ακόμα και με τη δυσκολία. Γιατί εδώ κρατάμε μια πολύ δύσκολη ισορροπία, καθώς το έργο είναι κωμωδία, αλλά οι χαρακτήρες που διαγράφονται είναι αληθινοί, όχι καρικατούρες».

Όταν ο Φρέιν έγραψε το έργο, δεν γνωρίζαμε τίποτε από αυτό που λέγεται backstage, τον κόσμο των παρασκηνίων ή το πώς δημιουργείται μια σκηνή. Όλα υπήρχαν στη σφαίρα του μύθου και σε αυτόν τον μύθο μάς έβαλε όταν έγραψε αυτό που δεν μπορούν ποτέ να δουν οι θεατές.

10.3.22 – lifo

ΝΕΟΣ ΔΙΣΚΟΣ

Μουσική

Η Nilüfer Yanya είναι η πιο συναρπαστική ροκ σταρ της Βρετανίας Η 26χρονη Λονδρέζα με καταγωγή από την Τουρκία ξανακάνει το indie rock ενδιαφέρον.

από th μαρια παππα

54 lifo – 10.3.22

ο πρώτο πράγμα που σκέφτεται κανείς όσον αφορά τη Nilüfer Yanya είναι αν η μουσική της μπορεί να βρει θέση στα σημερινά τσαρτ. Πριν από δέκα χρόνια σίγουρα θα είχε καλύτερη τύχη, αλλά με τα σημερινά δεδομένα και αν αναλογιστεί κανείς τι ανεβαίνει και τι κατεβαίνει τελευταία, η απάντηση αρχικά θα ήταν μάλλον αρνητική. Είναι κάπως άδικο. Από την άλλη, ποτέ δεν ξέρεις τι μπορεί να συμβεί. Τα τραγούδια της Nilüfer είναι κιθαριστική indie rock ή indie pop, όπως το πάρει κανείς, κάπως παλιομοδίτικη, αλλά με μοντέρνες ηχητικές πινελιές και έντονα αινιγματικούς στίχους. Θεωρείται η πιο συναρπαστική ροκ σταρ που έχει βγει τελευταία στη Βρετανία. Την περιγράφουν ως έναν συνδυασμό PJ Harvey, King Krule και Joy Division. Επίσης, έχει μια ιδιαίτερη, βαθιά φωνή, αισθησιακή, όπως της Sade, είναι η απόλυτη γυναίκα crooner. Αρκετά βαρβάτα ονόματα για να ακολουθείς τα βήματά τους και να τα κουβαλάς στους ώμους σου, αν και οι επιρροές της, όταν μεγάλωνε,

ήταν οι Strokes και αυτά τα κιθαριστικά ανδρικά συγκροτήματα που αναβίωναν το postpunk στις αρχές των ’00s. Αυτό, όμως, αντί να λειτουργήσει ως εμπόδιο στην εξέλιξή της, δεν είχε καμία σημασία. «Απλώς ήθελα να δοκιμάσω. Δεν ανησυχούσα αν θα είχα εμπορική επιτυχία», δήλωσε στην «Guardian». Επιπλέον, δεν φαίνεται να την ανησυχεί το αν η μουσική της θα ακούγεται στο TikTok. Δεν γράφει τραγούδια γι’ αυτόν τον λόγο. Τη θεωρεί παιδική/εφηβική πλατφόρμα και στα είκοσι έξι της θέλει να ακούγεται ενήλικη. Η Yanya πρωτοεμφανίστηκε το 2019 και έγινε αυτόματα η αγαπημένη των κριτικών με το ντεμπούτο άλμπουμ της «Miss Universe». Φέτος κυκλοφόρησε τη δεύτερη επίσημη δουλειά της, που έχει τίτλο «Painless». Αρκετοί νομίζουν εσφαλμένα ότι με το εξωτικό όνομα που έχει κάνει R&B μουσική. Η καταγωγή της είναι μισή από τα Μπαρμπάντος και την Ιρλανδία από την πλευρά της μητέρας και μισή Τουρκάλα από την πλευρά του πατέρα της. Αυτό είναι το ιδανικό background για έναν

INFO https://www. instagram.com/ niluferyanyaaaaaa

σταρ σήμερα αν θέλει να κάνει καριέρα στη μουσική βιομηχανία, όπως επίσης και το ότι φαίνεται λευκή. Καυτηριάζει συχνά τον κυνικό τρόπο που την αντιμετωπίζουν διάφοροι παράγοντες κατά τη διάρκεια συνεντεύξεων. Μικρότερη την είχαν προσκαλέσει να γίνει μέλος ενός κοριτσίστικου γκρουπ που έστηνε εκείνο το διάστημα ο Louis Tomlison των One Direction. Αυτό το σχέδιο ναυάγησε έναν χρόνο μετά, αλλά ευτυχώς για εκείνη είχε αρνηθεί από την αρχή. «Θέλουν να προσελκύσουν νεαρά άτομα και να τους πούνε ότι θα κάνουν ένα πολύ πετυχημένο συγκρότημα, φυσικά με σκοπό να βγάλουν πολύ περισσότερα λεφτά απ’ ό,τι αυτά. Είναι το πιο εγωιστικό πράγμα», αναφέρει σήμερα σχετικά με παρόμοιες καταστάσεις που μυρίζουν μόνο εκμετάλλευση. Η Yanya γεννήθηκε στο Λονδίνο και μεγάλωσε σε ένα αυστηρό, καλλιτεχνικό περιβάλλον. Οι γονείς της είναι και οι δύο εικαστικοί και την έπαιρναν συχνά μαζί τους σε εκθέσεις. Κατά κάποιον τρόπο, γαλουχήθηκε μέσα σε γκαλερί. Πήγαινε σε ένα από τα πιο γνωστά μουσικά σχολεία της Βρετανίας, το Pimlico School, απ’ όπου έχουν βγει ονόματα όπως η Elly Jackson των La Roux, οι Roots Manuva και ο Dave Okumu των Invisible, που ήταν μάλιστα και καθηγητής της στην κιθάρα. Μέχρι που έγιναν περικοπές και η μουσική ήταν ο τομέας που ζημιώθηκε περισσότερο. Μέχρι και σήμερα η καριέρα της είναι οικογενειακή υπόθεση. Ηχογράφησε το πρώτο της κομμάτι σε ηλικία δεκαέξι ετών στο στούντιο του θείου της στο Cornwall και συνεχίζει να ηχογραφεί εκεί μέχρι σήμερα. Τα βίντεό της τα σκηνοθετεί η μεγαλύτερη αδερφή της Molly Daniel. Εκείνη της αγόρασε την πρώτη της κιθάρα όταν έγινε δώδεκα χρονών. Στις εκπομπές που κάνει στο NTS συχνά την ακολουθεί η μικρότερη αδερφή της, η Elif, που είναι επίσης εικαστικός και designer. Την ακολουθεί και στις περιοδείες της, κάνοντας δεύτερα φωνητικά. Μοιάζουν τόσο πολύ μεταξύ τους, που είναι δύσκολο να τις ξεχωρίσεις, είναι σαν δίδυμες σχεδόν. Μία από αυτές τις εκπομπές τους είναι αφιερωμένη στην τουρκική ψυχεδέλεια. Μόλις πρόσφατα άρχισε να κάνει μαθήματα τουρκικών. Παλιότερα δεν την ενδιέφερε καθόλου η καταγωγή της. Ο πατέρας της μετακόμισε στο Λονδίνο από την Κωνσταντινούπολη τη δεκαετία του ’80 και οι πρόγονοι της μητέρας της ήταν σκλάβοι. Μια θεία της αναζωπύρωσε το ενδιαφέρον της μετά τη δολοφονία του George Floyd. Μπορεί τα κομμάτια του καινούργιου της άλμπουμ να φέρνουν στον νου την ’80s και ’90s κιθαριστική ποπ, αλλά τα έγραφε όταν εξερευνούσε την ιστορία της οικογένειάς της. Στο «Painless» παίζει saz (τουρκικός μπαγλαμάς). Το 2015 ξεκίνησαν μαζί με την Daniel το «Artists in Transit», ένα πρόγραμμα που παρέχει είδη καλλιτεχνίας σε προσφυγικές κοινότητες. Πριν από την πανδημία διοργάνωναν καλλιτεχνικά πρότζεκτ για προσφυγικές οικογένειες στην Ελλάδα. Αυτό το διάστημα προσπαθούν να διοργανώσουν κάτι ανάλογο στο Λονδίνο. Πιστεύει ότι η τέχνη δεν πρέπει να θεωρείται πολυτέλεια αλλά να αφορά όλους. «Όταν εμποδίζεις τον κόσμο να ασχοληθεί με αυτήν, είναι σαν να του κόβεις ένα χέρι», αναφέρει. Κάτι πρέπει να γνωρίζει παραπάνω, παρά το νεαρό της ηλικία της, και αν κάτι είναι ξεκάθαρο από την πορεία της μέχρι στιγμής, είναι ότι δεν κάνει εύκολα συμβιβασμούς.

718

11 ΝΈΑ ΦΥΤΆ ΠΕΡΙΜΈΝΟΥΝ ΝΑ ΤΑ ΦΡΟΝΤΊΣΕΤΕ

ΣΤΟ ΠΡΏΤΟ NEW AGE ΦΥΤΟΠΩΛΕΊΟ ΤΗΣ ΑΘΉΝΑΣ ΒΡΉΚΑΜΕ ΦΥΤΆ ΠΟΥ ΜΈΧΡΙ ΤΏΡΑ ΜΑΣ ΉΤΑΝ ΆΓΝΩΣΤΑ. ΜΑΣ ΕΊΠΑΝ ΑΠΌ ΠΟΎ ΠΡΟΈΡΧΟΝΤΑΙ, ΜΑΣ ΈΔΩΣΑΝ ΣΥΜΒΟΥΛΈΣ ΓΙΑ ΤΟ ΠΏΣ ΝΑ ΤΑ ΦΡΟΝΤΊΣΟΥΜΕ, ΑΚΌΜΑ ΚΑΙ ΣΕ ΠΟΙΟ ΠΑΡΆΘΥΡΟ ΝΑ ΤΑ ΤΟΠΟΘΕΤΉΣΟΥΜΕ.

PERSONAL SHOPPER ΈΧΕΙΣ ΓΟΎΣΤΟ 10.3.22 – lifo

ΚΗΠΟΥΡΙΚΗ

νώ η μονστέρα έκανε δυναμικό comeback από τα ’70s και γέμισε την Αθήνα, από τα σπίτια μέχρι τα καφέ και τα μπαρ, με το πλατύ και εντυπωσιακό της φύλλωμα, και προτού οι πράσινες διευθύνσεις νέας γενιάς με τα τροπικά φυτά γίνουν δεκάδες στην Αθήνα, η Kopria εμφανίστηκε το 2018 στη γωνία που σχηματίζουν η οδός Ερεσού με τη Ζωοδόχου Πηγής, στη γειτονιά των Εξαρχείων. Αν κινείστε στο κέντρο και έχετε ασχοληθεί έστω και λίγο με το plant parenting, είναι αδύνατο να μην τη γνωρίζετε. Έγινε αμέσως στέκι για όσους έχουν μπει στη διαδικασία να ανακαλύπτουν νέα είδη, να γεμίζουν τον χώρο τους με αυτά και να τα φροντίζουν, δημιουργώντας τη δική τους προσωπική ζούγκλα. Και δικαίως, αφού η ομάδα του Kopria, δηλαδή ο Βασίλης, η Ιφιγένεια, η Χαρά, η Ρωσσέτα, ο Αρτέμης και ο Στέλιος, είναι άκρως ενημερωμένοι για όσα αφορούν τα φυτά. Αυτήν τη φορά μάς σύστησαν έντεκα που δεν έχουν ακόμα τη «δημοσιότητα» άλλων και είναι σε θέση να αντικαταστήσουν όσα μπορεί να ταλαιπωρήθηκαν και να καταστράφηκαν από τις φετινές κακοκαιρίες.

SYNGONIUM PODOPHYLLUM PINK SPOT Προέρχεται από τη Βραζιλία και το Μεξικό. Του αρέσει το έμμεσο φως, όπως και να υπάρχει υγρασία στο χώμα, όχι όμως υπερβολική, γιατί σαπίζει πολύ εύκολα. Η ιδανική θερμοκρασία γι’ αυτό είναι γύρω στους 15-16 βαθμούς Κελσίου. Όσο πιο πολύ έρχεται σε επαφή με το φως, τόσο περισσότερο πρασινίζουν τα φύλλα του και η ροζ απόχρωσή τους χάνεται. Καθώς είναι ένα φυτό που απλώνεται, αλλά έχει μαλακό και όχι ξυλώδη κορμό, μπορείτε να το βοηθήσετε να αναπτυχθεί, στηρίζοντάς το με ένα moss pole.

PHILODENDRON NARROW Ψευδώνυμό του είναι το «tiger tooth plant» λόγω του σχήματος που έχουν τα φύλλα του, τα οποία μπορούν να φτάσουν έως και το ένα μέτρο σε ιδανικές συνθήκες. Ευδοκιμεί στις χώρες της Λατινικής Αμερικής, είναι πολύ ανθεκτικό και ευπροσάρμοστο, δεν απαιτεί πολύ νερό, ενώ είναι κατάλληλο για σκιερά σημεία.

από τη ζωη παρασιδη φωτο: γιωργοσ αδαμοσ

DYCKIA FOSTERIANA

56 lifo – 10.3.22

Ευδοκιμεί σε Βραζιλία, Ουρουγουάη, Παραγουάη και Αργεντινή. Μοιάζει με τα κακτοειδή και τα παχύφυτα, αλλά διαφοροποιείται από αυτά γιατί δεν κρατάει νερό στο φύλλωμά του. Είναι όμως ένα ξερικό φυτό που μπορεί να αντέξει πολύ καιρό χωρίς νερό. Με το φυσικό του περιβάλλον να είναι τα θερμά κλίματα, τον χειμώνα δεν χρειάζεται πότισμα. Αρχίστε να παρατηρείτε το χώμα του όταν πιάσουν οι πρώτες ζέστες. Δεν έχει πολύ γρήγορη ανάπτυξη, ειδικά όταν τοποθετείται σε εσωτερικό χώρο.

+ΈΝΑ ΜΠΟΥΚΈΤΟ

BEGONIA MASONIANA ROCK Ή «iron cross». Tα φύλλα της μοιάζουν να είναι από βελουτέ, οι ρίζες της κρατούν από την Κίνα και το Βιετνάμ. Δεν συμπαθεί το άμεσο φως, αλλά τα πάει καλά με την έντονη υγρασία. Ένα ανατολικό παράθυρο είναι το ιδανικό μέρος για να αναπτυχθεί. Δεν θα χρειαστεί να ψεκάσετε το φύλλωμά της, όπως θα κάνατε με τα περισσότερα φυτά εσωτερικού χώρου, ενώ είναι σύνηθες να μεγαλώνει μέσα σε terrarium.

FICUS ELASTICA RUBY Ο κόκκινος φίκος φτάνει εδώ από την Ινδία και τη Μαλαισία. Αποζητά φωτεινό σημείο, αλλά έμμεσο φως, ενώ παράλληλα είναι από εκείνα τα φυτά που μπορούν να αντέξουν και στα λίγο πιο σκοτεινά σημεία του σπιτιού. Μία στο τόσο να θυμάστε να σκαλίζετε το χώμα του με ένα ξυλαράκι για να αερίζεται. Μην παραξενευτείτε αν με το που τον βάλετε στο σπίτι σας χάσει κάποια από τα φύλλα του, θα επανέλθει και θα αρχίσει να πετάει καινούργια, εκτός αν τον παραποτίσετε. Σε αυτή την περίπτωση, τα φύλλα του θα κιτρινίσουν και θα πέσουν μονομιάς.

SANSEVIERIA DRACAENA MASONIANA Ή «whale fin snake plant». Έρχεται από την Αφρική, για την ακρίβεια απαντά κυρίως στο Κονγκό. Δεν τα πάει καλά με το κρύο και το άμεσο φως για πολλή ώρα, ιδίως αν τοποθετηθεί σε εξωτερικό χώρο. Σε εσωτερικό χώρο τα καταφέρνει και σε πιο σκοτεινά σημεία, απλώς θα αναπτυχθεί πολύ αργά – κατά περιόδους θα δείτε να βγάζει κι άλλο φύλλο.

DIZYGOTHECA ELEGANTISSIMA Τα περισσότερα φυτά που επιλέγουμε για το σπίτι μας τα τελευταία χρόνια –τα φυλλόδεντρα και η σταθερά hip μονστέρα– είναι τοξικά ή ελαφρώς τοξικά για τα κατοικίδια, σε αντίθεση με το συγκεκριμένο, που δεν είναι καθόλου. Αποφύγετε τις μετακινήσεις, προτιμά να έχει ένα σταθερό σημείο, αφού οι απότομες αλλαγές θερμοκρασίας ή φωτός μπορεί να ρίξουν γρήγορα τα φύλλα του, το ίδιο ισχύει για το υπερβολικό πότισμα.

TIPS

PHILODENDRON ERUBESCENS PHILODENDRON SILVER HASTATUM Μπορείτε να το ζητήσετε και ως «silver sword». Και αυτό έρχεται από τη Βραζιλία, είναι δυσεύρετο, αλλά όταν το βρείτε, θα καταλάβετε ότι πρόκειται για ένα καλόβολο φυτό. Το μόνο που χρειάζεται να προσέξετε είναι να δέχεται έμμεσα τον ήλιο, γιατί το έντονο φως ξεθωριάζει το ασημί του χρώμα. Με τη βοήθεια ενός plant stick μπορεί να αναρριχηθεί και να απορροφά όλη την υγρασία από το γύρω περιβάλλον και τον κορμό του.

CTENANTHE LUBBERSIANA Κρατάει από τη Βραζιλία, θέλει αρκετό, αλλά όχι άμεσο φως, ενώ δεν μπορεί να εκτεθεί ούτε σε πολύ χαμηλές ούτε σε πολύ υψηλές, ακραίες θερμοκρασίες. Μια και είναι καλαθέα και δεν θέλει πολλή υγρασία, όταν χρειαστεί νερό θα ανοίξει αρκετά τα φύλλα της στο πλάι. Μόλις την ποτίσετε, αυτά θα μπουν στη θέση τους. Όσον αφορά την ανάπτυξή της, μπορεί να φτάσει από εξήντα εκατοστά μέχρι ένα μέτρο.

Στην Kopria ετοιμάζουν καθημερινά μπουκέτα όλο χρώμα. Μέσα στα χρόνια είδαν πως αυξάνονται εκείνοι που θέλουν να ανανεώνουν τα λουλούδια κάθε εβδομάδα στο βάζο τους, είτε αυτό στολίζει ένα εστιατόριο είτε ένα σπίτι. Αυτή την περίοδο θα βρείτε συνθέσεις με ανεμώνες, νεραγκούλες, βιολέτες, τουλίπες, ευκάλυπτους, νάρκισσους. Καλό είναι να αλλάζετε το νερό τους κάθε δύο μέρες και να κόβετε λίγο τα κοτσάνια τους για να ανανεώνονται και να τραβάνε καλύτερα το νερό. Κρατήστε το μπουκέτο σας μακριά από το έντονο ηλιακό φως, το καλοριφέρ και το κλιματιστικό, προκειμένου να μην αφυδατωθεί και να ζήσει παραπάνω. Αν πάρετε ένα πολύ μεγάλο, αλλά δεν έχετε το ανάλογο βάζο, είναι καλύτερα να το μοιράσετε στα δύο από το να το στριμώξετε σε ένα, όπου δεν θα χωράει, με κίνδυνο να σπάσουν τα κοτσάνια του και να μην απορροφά το νερό.

Η «pink princess» της Κολομβίας είναι εξίσου ανθεκτική με τα άλλα δύο συγγενικά φυτά της λίστας, άρα ιδανική για να την προμηθευτεί και να τη φροντίσει κάποιος αρχάριος στο plant parenting. Είναι σπάνια και δεν αναπτύσσεται ιδιαίτερα.

ALOCASIA REGINULA BLACK VELVET Χρειάζεται έμμεσο φως, αφού το άμεσο μπορεί να δημιουργήσει στίγματα στο φύλλωμά της. Είναι σημαντικό το χώμα της να παραμένει υγρό, ωστόσο δεν πρέπει να την ποτίζουμε υπερβολικά, γιατί είναι επιρρεπής σε αρκετές ασθένειες. Δεν αναπτύσσεται πολύ.

Εκτός από εκείνα που μπορούν να αντέξουν μέχρι και έναν ολόκληρο μήνα χωρίς νερό, στα υπόλοιπα φυτά εσωτερικού χώρου τσεκάρουμε με το χέρι μας το χώμα τους πάνω στην εβδομάδα από το προηγούμενο πότισμα (αυτό σημαίνει «λίγο πότισμα»). Ποτίζουμε όταν αυτό είναι στεγνό. Χρειάζονται μεταφύτευση μόνο όταν αναπτύσσουν τόσα στελέχη, ώστε να πιέζεται η γλάστρα. Πολλά από αυτά τα φυτά μπορούν να αντέξουν έξω, εφόσον το μπαλκόνι δεν εκτίθεται σε άμεσο φως. Ωστόσο, το καλοκαίρι στην Αθήνα μπορεί τα φύλλα τους να χρειάζονται διαρκώς πότισμα και καθημερινά ψέκασμα, το ίδιο ισχύει και την περίοδο του έντονου κρύου. Kopria, Ερεσού 30, Εξάρχεια, 211 1132535

10.3.22 – lifo

MARKET RESEARCH

PERSONAL SHOPPER î

Le Specs Γυαλιά ηλίου Sonnenbrille TORNADO. www.aboutyou.gr

Percy Nobleman

Θρεπτικό ελαιώδες μαλακτικό για τα γένια.

Calvin Klein

www.notino.gr

Σακίδιο πλάτης από ανακυκλώσιμο πολυεστέρα.

HUAWEI Sound Joy: Οι εξωτερικές σου δραστηριότητες έχουν τον ήχο που τους αξίζει Από δω και στο εξής, λίγο προτού βγεις από την πόρτα, θα τσεκάρεις εάν έχεις πάρει κλειδιά, κινητό και… το HUAWEI Sound Joy. Είναι τόσο ελαφρύ, που δεν θα ήταν απίθανο να το περάσεις για ένα μπουκάλι με νερό. Το νέο φορητό ηχείο με το κυλινδρικό σχήμα μπορεί να ζυγίζει μόλις 680 γρ., αλλά έχει σκιά τεχνολογικού γίγαντα. Με την μπαταρία του να διαρκεί έως και 26 ώρες, το HUAWEI Sound Joy δεν πρόκειται να σε αφήσει… ξεκρέμαστο, ειδικά αν συνυπολογίσεις τη δυνατότητα γρήγορης φόρτισης. Είτε ονειρεύεσαι ένα πικνίκ με την αγαπημένη σου μουσική υπόκρουση, είτε θέλεις να κάνεις parkour, είτε, εάν είσαι πιο παραδοσιακός, ποδήλατο, και ταυτόχρονα να ακούς τα αγαπημένα σου κομμάτια, το HUAWEI Sound Joy έφτασε για να μεταφέρει την εμπειρία του ήχου εκτός σπιτιού.

www.calvinklein.gr

Versace Jeans Couture

Φλοράλ crop top. Σε επιλεγμένα καταστήματα

THE HUNDREDS Μπουφάν Wale Coaches. www.newcult.gr

Η Polygreen επενδύει σε μονάδα συλλογής και διαχείρισης ανακυκλώσιμων υλικών

FENTY Beauty Pro Filt’r Mini Ενυδατικό Primer. www.sephora.gr

Reebok Παπούτσια Classic Leather Legacy. www.reebok.com

58 lifo – 10.3.22

Σε μια σημαντική επένδυση προχώρησε η Polygreen, εταιρεία-ηγέτης στην προστασία του περιβάλλοντος, ανακοινώνοντας την εξαγορά της Βασιλακόπουλος Ανακύκλωση Α.Ε., εταιρείας που δραστηριοποιείται στη συλλογή και διαλογή ανακυκλώσιμων υλικών. Η εξαγορά αυτή αποτελεί το πρώτο βήμα του φιλόδοξου επενδυτικού πλάνου της Polygreen για το 2022 με σκοπό την προσφορά στο ελληνικό πελατολόγιό της ενός πλήρους και ολοκληρωμένου πακέτου υπηρεσιών διαχείρισης αποβλήτων. Με την εξαγορά της Βασιλακόπουλος Ανακύκλωση Α.Ε. η Polygreen αναβαθμίζει τις εγκαταστάσεις της και ενισχύει τις υποδομές της στη χώρα μας, προσθέτοντας στο δυναμικό της μια λειτουργική και κερδοφόρα μονάδα που διαθέτει ιδιόκτητο οικόπεδο στην καρδιά της βιομηχανικής περιοχής του Ασπρόπυργου Αττικής, σύγχρονο εξοπλισμό και αξιόλογο στόλο οχημάτων. Παράλληλα, καθετοποιεί τις προσφερόμενες υπηρεσίες της στον τομέα της ανακύκλωσης, αναλαμβάνοντας επιπλέον τη συλλογή, διαλογή, μεταφορά και δεματοποίηση υλικών, και διευρύνει το υφιστάμενο πελατολόγιό της μέσα από το δίκτυο της νεοαποκτηθείσας εταιρείας.

ΈΧΕΙΣ ΓΟΎΣΤΟ

Στέλα, ποιο χρώμα θα έλεγες πως σε χαρακτηρίζει; Σκεφτόμουν πως με χαρακτηρίζει το μπλε, αλλά τελικά μήπως είναι το κόκκινο, μια που βάφω τα νύχια μου κόκκινα τα τελευταία δέκα χρόνια της ζωής μου;

Στέλα Λαμπροπούλου Digital Imagineer

Υπάρχει ένα item που δεν θα φύγει ποτέ από την ντουλάπα σου; Υπάρχουν δύο: το μαύρο δερμάτινο jacket μου, που το φοράω παντού, και το λεπτό, μαύρο, μάλλινο ζιβάγκο μου! Τι περιλαμβάνει μια μέρα στην καθημερινότητά σου; Η καθημερινότητά μου είναι πολλή δουλειά! Αυτό το διάστημα βρίσκομαι στα Karavan –στη Σκούφου– και ταυτόχρονα δουλεύω και στο agency μου που ασχολείται με το digital marketing. Όποτε, περιλαμβάνει πολλή στρατηγική για τα brands και πολύ χρώμα! Τι φοράς σήμερα και πόσο κοστίζει; Φοράω μια πολύ παλιά, αλλά συνάμα πολύ αγαπημένη μου φούστα Karavan και ένα λευκό μεταξωτό πουκάμισο Karavan (€140), Clark’s wallabees (€135) και από πάνω το vintage chevignon jacket του μπαμπά μου! Πού πηγαίνεις τώρα; Φεύγω τρέχοντας, πάω να πάρω καφέ και μετά σε μια συνάντηση στο Κουκάκι! @stelastela

από τηn αφροδιτη σακκα

φωτο: παρισ ταβιτιαν

Διαβάστε ολόκληρη τη συνέντευξη στο lifo.gr

10.3.22 – lifo

Το άσθμα στην εποχή της Covid-19, με την άνοιξη ante portas

A Γιώργος Λούρμπας, αλλεργιολόγος

ναπνευστικά νοσήματα δεν είναι μόνο η γρίπη, η λοίμωξη του κορωνοϊού και η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια αλλά και το άσθμα, που εμφανίζεται από την παιδική ηλικία και… κόβει την ανάσα. Στην εποχή της πανδημίας, με την άνοιξη και τα αλλεργιογόνα της προ των πυλών, η σωστή αντιμετώπιση του άσθματος αποτελεί προϋπόθεση για να έχουμε καλή πνευμονική υγεία. Το άσθμα είναι μια κοινή χρόνια φλεγμονή των βρόγχων που χαρακτηρίζεται από διάφορα επαναλαμβανόμενα συμπτώματα, όπως βήχας, αίσθημα σύσφιξης στον θώρακα και δύσπνοια. Πρόκειται για μια νόσο πολυπαραγοντική, με διάφορα στάδια. Κάθε στάδιο έχει διαφορετική βαρύτητα συμπτωμάτων και αντίστοιχα διαφορετική αντιμετώπιση. Όσο πιο σοβαρό είναι το άσθμα, τόσο πιο επικίνδυνο μπορεί να γίνει και απαιτείται εξειδικευμένη αντιμετώπιση. Για την ορθή διάγνωσή του χρειάζεται να γίνουν αλλεργικά τεστ, έλεγχος αναπνευστικής λειτουργίας και εξετάσεις αίματος, ώστε να καθοριστούν το είδος, η χρονιότητα και η βαρύτητα και αναλόγως η θεραπεία. Αν ο ασθενής έχει αλλεργίες σε στοιχεία που υπάρχουν στο περιβάλλον (αλλεργιογόνα), όπως η γύρη, τα ακάρεα σκόνης και οι μύκητες, μπορεί να κάνει ανοσοθεραπεία και να σταματήσει την εξέλιξη του άσθματος ή αν έχει αλλεργική ρινίτιδα, να σταματήσει την εξέλιξή της προς άσθμα. Σημειώνεται ότι το 90% των ασθενών με άσθμα είχε αλλεργική ρινίτιδα πριν εμφανίσει συμπτώματα άσθματος, οπότε γίνεται αντιληπτή η σοβαρότητα της κατάστασης.

Η ΑΝΟΣΟΘΕΡΑΠΕΙΑ «ΦΡΕΝΑΡΕΙ» ΤΟ ΑΣΘΜΑ

Η ανοσοθεραπεία συνίσ ταται σ τη χορήγ ησ η των π ρ ο αναφ ε ρθέ ν των σ τοιχείων στον ασθενή σταδιακά, ώστε ο οργανισμός του να τα συνηθίσει και να μην του προκαλούν συμπτώματα πλέον. Ακόμα όμως και όταν το

60 lifo – 10.3.22

άσθμα είναι σοβαρό, δηλαδή όταν για να αντιμετωπιστεί απαιτεί υψηλές δόσεις εισπνεόμενων κορτικοστεροειδών και ένα δεύτερο ρυθμιστικό φάρμακο ή/και λήψη κορτιζόνης από το στόμα, υπάρχει η δυνατότητα αντιμετώπισής του με στοχευμένες βιολογικές θεραπείες που διακόπτουν επιτυχώς τα μονοπάτια των μηχανισμών της πρόκλησης του άσθματος.

ΠΩΣ ΕΠΙΔΡΑ Ο ΚΟΡΩΝΟΪΟΣ ΣΤΟ ΑΣΘΜΑ

Μια λοίμωξη μπορεί να απορρυθμίσει τους ήδη ευαίσθητους και ευάλωτους βρόγχους, προκαλώντας κρίση άσθματος. Μια πιο σοβαρή λοίμωξη, όπως αυτή που προκαλεί ο ιός Sars-Cov-2, μπορεί να αποφράξει τους βρόγχους σε επικίνδυνο βαθμό. Συνεπώς, η χορήγηση θεραπειών όπως αυτές που προαναφέραμε κρίνεται αναγκαία, γιατί οδηγούν σε έλεγχο της αναπνευστικής λειτουργίας του ασθενούς. Η χρήση τους επιτυγχάνει μείωση των παροξύνσεων σε ποσοστό μεγαλύτερο του 70%, μειώνοντας και το ενδεχόμενο να καταλήξει ο ασθενής στο Τμήμα Επειγόντων Περιστατικών. Αξίζει να τονίσουμε πόσο σημαντικό είναι αυτό για τον ασθενή, που θα ταλαιπωρείται λιγότερο, αλλά και για τα νοσοκομεία, καθώς έτσι επιτυγχάνεται ένα είδος αποσυμφόρησής τους. Επιπλέον, μειώνεται η χρήση κορτιζόνης και διευκολύνεται η αναπνευστική λειτουργία, ενώ βελτιώνεται η ποιότητα ζωής. Υπάρχουν ήδη αρκετά δεδομένα σχετικά με την απόλυτα ασφαλή χρήση των βιολογικών θεραπειών και της ανοσοθεραπείας την εποχή της πανδημίας, η χρήση των οποίων προσφέρει στους ασθενείς τη δυνατότητα να αποφύγουν το κίνδυνο βαριάς νόσησης και παράλληλα μειώνει τη νοσηρότητα γενικά.

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΑΝΟΙΞΗΣ

Κατά τους ανοιξιάτικους μήνες τα ποσο στά γύρης στην ατμόσφαιρα είναι αυξημένα, οπότε τα αλλεργικά άτομα εμφανίζουν συμπτώματα όπως φαγούρα στα μάτια και τη

μύτη, συνάχι και φτάρνισμα, ενώ σε πιο έντονες περιπτώσεις άσθματος παρατηρούνται επίσης δυσκολία στην αναπνοή και βήχας. Με άλλα λόγια, αυτή την εποχή τα συμπτώματα της αλλεργικής ρινίτιδας και του άσθματος επιδεινώνονται. Η επίσκεψη στον ειδικό αλλεργιολόγο θα διευκρινίσει τι μας ενοχλεί και θα μας δώσει την επιλογή της θεραπείας με αγωγή που είτε αντιμετωπίζει τα συμπτώματα είτε θεραπεύει το αίτιο. Σήμερα μπορούμε να πάρουμε πλήρως τον έλεγχο, με τη σωστή και έγκαιρη διάγνωση του άσθματος. Καθώς έχουμε πολλές θεραπείες πλέον στο οπλοστάσιό μας, επιλέγεται η κατάλληλη λύση, ανάλογα με τη βαρύτητα και τη χρονιότητα της εκάστοτε περίπτωσης. Είμαστε δηλαδή σε θέση να προσφέρουμε στους ασθενείς τη δυνατότητα να έχουν ποιότητα στη ζωή τους, φυσιολογική καθημερινότητα και, πάνω απ’ όλα, την ευκαιρία να ζήσουν όπως το επιθυμούν, χωρίς να στερούνται αγαπημένες δραστηριότητες, σπορ, κοινωνικές εξόδους. Το μήνυμα που πρέπει να στείλουμε είναι πως «η επιλογή να έχουμε την αναπνοή που μας αξίζει είναι πλέον στο χέρι μας»!

ΚΑΡΚΙΝΟΣ [22.6/22.7] Ταξίδια, διαδικαστικές υποθέσεις και θέματα σπουδών θα πάρουν ώθηση με την είσοδο του Ερμή στους Ιχθύς στις 10/3 και καθώς έχουν μαζευτεί πολλοί πλανήτες στον συγκεκριμένο τομέα, θα είναι πολλές οι επαφές με άτομα με τα οποία μπορεί να συνεργαστείτε ή να μοιραστείτε τις ιδέες σας και να τις βάλετε σε εφαρμογή. Μέχρι τις 28/3, που θα είναι αυξημένες οι επικοινωνιακές και μαθησιακές σας δεξιότητες, μπορείτε να πετύχετε πολλά. Στις 13/3 η αντίθεση της Σελήνης στο ζώδιό σας με τον Πλούτωνα στον Αιγόκερω φέρνει αποκαλύψεις που θα δοκιμάσουν τις σχέσεις των γεννημένων το 3ο δεκαήμερο. Προσέξτε πώς θα διαχειριστείτε τις καταστάσεις και μην κινηθείτε αν δεν είστε σίγουροι για την αξιοπιστία των πληροφοριών που θα ακούσετε. Αλλαγή σχεδίων φέρνει στους γεννημένους το 2ο δεκαήμερο το τετράγωνο του Ουρανού με τη Σελήνη και την Αφροδίτη στις 14/3.

ποφασιστικότητά σας δεν σας αφήνει να κάνετε σχέδια για το μέλλον. Από τις 10/3, που εισέρχεται και ο Ερμής στο ζώδιό σας, θα αρχίσει να ξεκαθαρίζει η σκέψη σας, ενώ θα σας βοηθήσουν και πρόσωπα του περιβάλλοντός σας να κατασταλάξετε. Το πλανητικό σύμπλεγμα στο ζώδιό σας προμηνύει πολλές επαφές με άτομα που θα παίξουν καταλυτικό ρόλο στην εξέλιξή σας, αλλά θα πρέπει να φιλτράρετε όσα ακούτε. Στις 13/3 η αντίθεση Σελήνης - Πλούτωνα θα εντείνει την ανάγκη των γεννημένων το 3ο δεκαήμερο να αποστασιοποιηθείτε από ένα φιλικό σας πρόσωπο αν σας εκφράσει τις ερωτικές του προθέσεις. Πιθανή ανατροπή στα επαγγελματικά σχέδια των γεννημένων το 2ο δεκαήμερο θα φέρει το τετράγωνο του Ουρανού με τη Σελήνη και την Αφροδίτη στις 14/3.

ΚΡΙΟΣ [21.3/20.4] Με την είσοδο του Ερμή στους Ιχθύς στις 10/3 συμπληρώνεται το πλανητικό σμήνος που έχει συγκεντρωθεί στον τομέα του ψυχισμού σας και μέχρι τις 28/3 θα είναι ένα διάστημα έντονης περισυλλογής και αναζήτησης απαντήσεων σε επαγγελματικά ή προσωπικά ζητήματα. Έχετε υπόψη πως δεν θα λείψουν οι παρασκηνιακές ενέργειες, γι’ αυτό και θα πρέπει να προσέχετε σε ποιους λέτε τα μυστικά σας. Στις 13/3 η αντίθεση της Σελήνης με τον Πλούτωνα θα φέρει στο προσκήνιο ένα οικογενειακό ζήτημα που θα αποσυντονίσει τους γεννημένους το 3ο δεκαήμερο. Αποφύγετε τη λήψη αποφάσεων ενώ θα είστε σε σύγχυση και αποστασιοποιηθείτε όσο μπορείτε. Στις 14/3 ο Ουρανός σε τετράγωνο με τη Σελήνη και την Αφροδίτη θα φέρει ανατροπές σε οικονομικά και επενδύσεις και καλό θα είναι οι γεννημένοι το 2ο δεκαήμερο να αποφύγετε τα ρίσκα.

ΛΕΩΝ [23.7/23.8] Εποχή διαπραγματεύσεων και πολλών επαφών που θα έχουν να κάνουν με οικονομικά κυρίως θέματα. Μάλιστα, από τις 10/3, που έρχεται ο Ερμής να συντροφεύσει στους Ιχθύς τον Ήλιο, τον Δία και τον Ποσειδώνα, θα είναι ιδανική εποχή για να αναζητήσετε τρόπους που θα αυξήσουν το εισόδημά σας. Μέχρι τις 28/3, και με τον Δία σύμμαχό σας, τα αποτελέσματα θα είναι θετικά. Στις 13/3 η αντίθεση της Σελήνης με τον Πλούτωνα θα φέρει μια αναστάτωση στους γεννημένους το 3ο δεκαήμερο, που θα αφορά τα επαγγελματικά. Πλέον η ανάγκη σας για αυτονομία θα είναι ανεξέλεγκτη και θα αναζητήσετε νέες κατευθύνσεις. Προσέξτε στις 14/3 οι γεννημένοι το 2ο δεκαήμερο, καθώς το τετράγωνο του Ουρανού με τη Σελήνη και την Αφροδίτη μπορεί να προκαλέσει ανατροπές σε μια συνεργασία.

ΤΑΥΡΟΣ [21.4/20.5] Ο πλανητικός συνω-

ΠΑΡΘΕΝΟΣ [24.8/22.9] Ο κυβερνήτης

στισμός που έχει δημιουργηθεί στον τομέα της κοινωνικής σας δικτύωσης συμπληρώνεται με την είσοδο του Ερμή στους Ιχθύς στις 10/3, και μέχρι τις 28/3 θα έχετε τη δυνατότητα να διευρύνετε το δίκτυο των συνεργατών σας, να ξεκινήσετε ένα χόμπι ή να ενώσετε τις δυνάμεις σας με άτομα με τα οποία έχετε έναν κοινό σκοπό. Μέσω της κοινωνικής σας ζωής, που θα είναι έντονη, μπορεί να βελτιωθεί και η ερωτική, αν είστε πρόθυμοι για νέες γνωριμίες. Στις 13/3 η αντίθεση της Σελήνης με τον Πλούτωνα θα επηρεάσει αρνητικά τους γεννημένους το 3ο δεκαήμερο και μπορεί να νιώσετε την ανάγκη αλλαγής κατεύθυνσης όσον αφορά τις σπουδές και τη σταδιοδρομία σας. Ενδεχομένως να προκύψουν εμπόδια σε εμπορικές υποθέσεις που θα φρενάρουν τα σχέδιά σας. Ο Ουρανός σε τετράγωνο με τη Σελήνη και την Αφροδίτη στις 14/3 θα φέρει απρόσμενες αλλαγές σε εσάς του 2ου δεκαημέρου.

σας Ερμής εισέρχεται στις 10/3 στους Ιχθύς και ο τομέας των σχέσεων θα είναι φουλ ενεργοποιημένος με το πλανητικό σύμπλεγμα που έχει συγκεντρωθεί. Τώρα είναι η εποχή που μπορείτε να ξεκινήσετε μια καινούργια συνεργασία ή να λήξετε μία που δεν σας ικανοποιεί, να διαπραγματευτείτε σχετικά με τις αποδοχές σας και να αναθερμάνετε σχέσεις με τους συνεργάτες ή το ταίρι σας. Η ερωτική ζωή των γεννημένων το 3ο δεκαήμερο θα ταρακουνηθεί στις 13/3 με την αντίθεση της Σελήνης με τον Πλούτωνα. Ενδεχομένως να αποκαλυφθούν μυστικά που θα αφορούν και ένα φιλικό σας πρόσωπο. Το τετράγωνο του Ουρανού με τη Σελήνη και την Αφροδίτη στις 14/3 θα φέρει αναβολές σε ταξίδια και εμπορικές υποθέσεις κυρίως στους γεννημένους το 2ο δεκαήμερο. Ή μπορεί να ανατραπεί ξαφνικά η έκβαση μιας νομικής σας υπόθεσης.

ΔΙΔΥΜΟΣ [21.5/21.6] Με την είσοδο του

ΖΥΓΟΣ [23.9/22.10] Διανύετε μια φάση

κυβερνήτη σας Ερμή στους Ιχθύς στις 10/3 συμπληρώνεται το πλανητικό σύμπλεγμα στον τομέα της καριέρας και της φήμης και μέχρι τις 28/3 θα γίνουν πολλές επαφές με πρόσωπα κύρους που θα σας δώσουν ευκαιρίες για επαγγελματική καταξίωση. Εξαιρετική εποχή για διαφήμιση των υπηρεσιών σας και προώθηση των δεξιοτήτων σας. Στις 13/3 η αντίθεση της Σελήνης με τον Πλούτωνα θα φέρει μια αναστάτωση οικονομικής φύσεως κυρίως στους γεννημένους το 3ο δεκαήμερο. Ενδεχομένως να προκύψει μια οφειλή προς το Δημόσιο που θα σας βγάλει εκτός προγράμματος, γι’ αυτό θα πρέπει να αποφύγετε τις περιττές δαπάνες. Ημέρα ανατροπών για εμπορικές συναλλαγές, ταξίδια και ό,τι αφορά τις σπουδές θα είναι στις 14/3, καθώς ο Ουρανός θα είναι σε τετράγωνο με τη Σελήνη και την Αφροδίτη και θα επηρεάσει κυρίως τους γεννημένους το 1ο δεκαήμερο.

έντονου προβληματισμού για τα επαγγελματικά σας. Από τις 10/3, που έρχεται και ο Ερμής να συντροφεύσει τον Ήλιο, τον Δία και τον Ποσειδώνα στους Ιχθύς, θα είναι εξαιρετική εποχή για να στείλετε βιογραφικά, να δώσετε συνέντευξη προς εύρεση εργασίας ή να εκσυγχρονίσετε την επιχείρησή σας. Μην παραμελήσετε την υγεία σας λόγω πολλών υποχρεώσεων. Στις 13/3 η αντίθεση της Σελήνης με τον Πλούτωνα θα φέρει στην επιφάνεια απωθημένα και μπορεί να νιώσετε αδικημένοι οι γεννημένοι το 3ο δεκαήμερο. Η κατάσταση στο σπίτι θα σας προκαλέσει ασφυξία και μπορεί να αντιδράσετε σπασμωδικά. Πάρτε τον χρόνο σας και αποφύγετε τις παρορμητικές ενέργειες. Μια δύσκολη μέρα για τα οικονομικά των γεννημένων το 2ο δεκαήμερο θα είναι στις 14/3 με το τετράγωνο Ουρανού, Σελήνης κι Αφροδίτης.

Sudoku No 718 2

9 3 7 6

9 6 2 3 1 3 7 2 6 4 2 1 9

2 7

1 6 5 2

5 1 8

Η λύση του προηγούμενου 1 7 9 3 8 6

6 8 4 2 9 5

5 3 2 1 7 4

9 6 7 5 2 8

4 2 3 9 1 7

8 5 1 6 4 3

7 9 8 4 6 2

3 4 6 8 5 1

2 1 5 7 3 9

5 1 9 4 8 2 3 7 6 4 7 6 3 5 9 1 2 8 2 3 8 1 6 7 5 9 4

ΣΚΟΡΠΙΟΣ [23.10/22.11] Με την είσοδο του Ερμή στους Ιχθύς στις 10/3 συμπληρώνεται το πλανητικό σύμπλεγμα που έχει συγκεντρωθεί στον τομέα της δημιουργίας και του έρωτα, που θα σας απασχολήσει σύμφωνα με τις προσδοκίες σας. Η διάθεσή σας για απολαύσεις και ψυχαγωγία θα είναι αυξημένη, συνεπώς θα αυξηθούν τα έξοδά σας, οπότε κρατήστε ένα μέτρο. Έντονο φλερτ και πολλές γνωριμίες θα τονώσουν την αυτοπεποίθησή σας. Στις 13/3 η αντίθεση Σελήνης - Πλούτωνα θα δοκιμάσει την υπομονή των γεννημένων το 3ο δεκαήμερο, καθώς μπορεί να μην έχετε τη διάθεση να ασχοληθείτε με σπουδές και διαδικαστικά θέματα. Στις 14/3 το τετράγωνο Ουρανού, Σελήνης και Αφροδίτης θα βάλει τους γεννημένους το 2ο δεκαήμερο σε διαδικασία επανεξέτασης μιας συνεργασίας, καθώς μπορεί να αλλάξουν οι όροι ενός συμβολαίου την τελευταία στιγμή.

starfax

ΙΧΘΥΣ [20.2/20.3] Αυτή την εποχή η ανα-

ΤΟΞΟΤΗΣ [23.11/21.12] Αυτή την εποχή δεν μένετε σε ησυχία καθώς πηγαινοέρχεται πολύς κόσμος στο σπίτι σας και από τη μια σας αρέσει που βρίσκεστε με αγαπημένα πρόσωπα, από την άλλη όμως αρχίζει να σας προκαλεί έντονη κούραση. Ειδικά από τις 10/3, που εισέρχεται και ο Ερμής στους Ιχθύς και συμπληρώνεται το πλανητικό σύμπλεγμα στον τομέα της οικιακής σας ζωής, και μέχρι τις 28/3 να ξέρετε ότι θα είστε συνεχώς με κόσμο, οπότε θα πρέπει να εξοικονομείτε χρόνο για τον εαυτό σας. Στις 13/3 η αντίθεση της Σελήνης με τον Πλούτωνα θα βγάλει στην επιφάνεια μυστικά που θα αφορούν οικονομικές υποθέσεις και θα πρέπει να πάρετε δραστικά μέτρα οι γεννημένοι το 3ο δεκαήμερο. Ημέρα ανατροπών για επαγγελματικά ταξίδια και επαφές με το εξωτερικό είναι στις 14/3 με το τετράγωνο Ουρανού, Σελήνης και Αφροδίτης.

ΑΙΓΟΚΕΡΩΣ [22.12/19.1] Πολλές θα είναι οι μετακινήσεις και οι επαφές σας από τις 10/3 που εισέρχεται ο Ερμής στους Ιχθύς και καθώς είναι ο πλανήτης της επικοινωνίας, η επίδρασή του θα είναι πολύ δυνατή σε συνδυασμό με την επίδραση του Ήλιου, του Δία και του Ποσειδώνα. Μέχρι τις 28/3 μπορείτε να προωθήσετε τις υπηρεσίες και τα προϊόντα σας με επιτυχία, να ξεκινήσετε ένα σεμινάριο και να κάνετε εμπορικές συναλλαγές που θα αυξήσουν τα κέρδη σας. Στις 13/3 η αντίθεση της Σελήνης με τον Πλούτωνα στο ζώδιό σας θα εντείνει την ανάγκη σας να βελτιώσετε τη ζωή σας και θα επαναπροσδιορίσετε τις σχέσεις και τις συνεργασίες σας οι γεννημένοι το 3ο δεκαήμερο. Σκεφτείτε τι είναι αυτό που σας προκαλεί στασιμότητα και φροντίστε να απαγκιστρωθείτε. Στις 14/3 το τετράγωνο Ουρανού, Σελήνης και Αφροδίτης θα φρενάρει την υλοποίηση μιας επένδυσης.

ΥΔΡΟΧΟΟΣ [20.1/19.2] Τα οικονομικά σας θα αποτελέσουν το επίκεντρο της προσοχής σας, ειδικά από τις 10/3 που εισέρχεται και ο Ερμής στους Ιχθύς για να συμπληρώσει το πλανητικό σύμπλεγμα που έχει συγκεντρωθεί στον συγκεκριμένο τομέα. Μέχρι τις 28/3 δώστε έμφαση σε διαπραγματεύσεις, μην κάνετε εκπτώσεις στις αποδοχές σας και αν έχετε την οικονομική άνεση, κάντε κάποιες επενδύσεις με μακροπρόθεσμα οφέλη. Ωστόσο θα πρέπει να λάβετε σοβαρά υπόψη ότι οι συνθήκες είναι ασταθείς και να κρατήσετε άμυνες με τους πόρους σας. Στις 13/3 η αντίθεση της Σελήνης με τον Πλούτωνα θα προκαλέσει έντονο παρασκήνιο, αποκαλύπτοντας μυστικά που θα έχουν επιπτώσεις στα επαγγελματικά των γεννημένων το 3ο δεκαήμερο. Μη μιλήστε για τα σχέδιά σας και προσέξτε τις συνεργασίες σας. Ημέρα σημαντικών αλλαγών στον τομέα της οικιακής σας ζωής θα είναι στις 14/3 με το τετράγωνο Ουρανού, Σελήνης και Αφροδίτης.

α πό τη μα ριβίκυ κα λλέργ η (sta rfa x@ lifo .gr) 10.3.22 – lifo