miesięcznik informacyjno-techniczny
2 (234), luty 2018
Osprzęt instalacji c.o. i c.w.u. (2)
Poduszka bezpieczeństwa W zamkniętych instalacjach centralnego ogrzewania (c.o.) i ciepłej wody użytkowej (c.w.u.) montowane są urządzenia, których zadaniem jest optymalizacja pracy instalacji, dająca poczucie komfortu użytkownikom, jak też racjonalne eksploatowanie kotła oraz optymalne zużywanie paliwa. Częstym problemem instalacji centralnego ogrzewania jest jej zapowietrzanie się na skutek błędów instalacyjnych. Do błędów instalacyjnych należą takie uchybienia jak bezpośrednie połączenia elementów z miedzi i stali, aluminium i stali lub aluminium i miedzi, ponadto wykonanie połączeń gwintowych nieszczelnych na powietrze i brak separatora powietrza lub ulokowanie go w niewłaściwym miejscu w instalacji centralnego ogrzewania.
Powody zapowietrzania Wyszczególnione wyżej pary metali funkcjonują w środowisku wody grzewczej jak ogniwa galwaniczne i powodują, oprócz zjawiska intensywnej korozji, rozkład wody na tlen i wodór. Zjawisko to można ograniczyć, stosując przekładki dystansowe z innych materiałów, np. mosiądzu, lub stosując odpowiednie substancje (inhibitory) antykorozyjne. Powodem zapowietrzania się instalacji mogą być również nieszczelne połączenia gwintowe, zwłaszcza z gwintem walcowym, który jest typowy dla tzw. „galanterii mosiężnej”. Mniejszy problem stwarzają połączenia z gwintem stożkowym umożliwiającym mocne zaciśnięcie połączenia, gwarantujące szczelność na gaz. W każdej instalacji hydraulicznej występują skokowe zmiany średnicy wewnętrznej. Tam, gdzie średnica wewnętrzna gwałtownie się zwiększa, występuje podciśnienie na tyle duże, że zasysa powietrze z zewnątrz, gdy połączenia gwintowe nie jest szczelne na powietrze. Istnieje ogromna różnica szczel-
20
ności na wodę i na powietrze. Połączenie szczelne na wodę, nawet do 8 barów, może być nieszczelne na powietrze. Jest to wniosek z badań własnych. Problem zapowietrzania jest skutecznie rozwiązany w instalacjach z kotłami wiszącymi i niektórymi stojącymi, w których fabrycznie zamontowane są pompy obiegowe. Pompy te znajdują są zwykle na zasilaniu, tj. w najlepszym miejscu dla odpowietrzania instalacji, i posiadają skuteczne odpowietrzniki. W przypadku gdy kocioł nie ma pompy z odpowietrznikiem, rozwiązaniem jest zainstalowanie tzw. separatora powietrza. Jest to urządzenie, które w jednej obudowie zawiera separator powietrza, tj. zespół wychwytujący powietrze z wody, i odpowietrznik, który wyrzuca zebrane powietrze na zewnątrz (rys. 1). Miejscem takiego urządzenia w instalacji centralnego ogrzewania jest rura zasilająca tuż przy kotle, gdzie płynie najcie-
Rys. 1. Separator powietrza z odpowietrznikiem (z archiwum Spirovent).
plejsza woda grzewcza. Im cieplejsza woda, tym łatwiej odseparować i usunąć z niej powietrze.
Sprzęgło hydrauliczne Radykalnym rozwiązaniem odpowietrzania instalacji grzewczej jest sprzęgło hydrauliczne (rys. 2). Jego głównym zadaniem jest „uzgodnienie”
Rys. 2. Sprzęgło hydrauliczne w przekroju, z widocznymi u góry: separatorem powietrza i odpowietrznikiem oraz u dołu - pułapkami nieczystości i zaworem spustowym (z archiwum Flamco). instalacji hydraulicznej centralnego ogrzewania. Nie należy mylić „uzgodnienia” z „równoważeniem” instalacji centralnego ogrzewania. Zainstalowane sprzęgło hydrauliczne w instalacji centralnego ogrzewania jest traktowane jako element kotła. W nim bowiem zamocowany jest czujnik temperatury zasilania i jego wskazania są brane pod uwagę w pracy kotła zamiast wskazań czujnika fabrycznie zamontowanego wewnątrz kotła na zasilaniu. Sprzęgło hydrauliczne powoduje funkcjonalne rozdzielenie obiegów. www.instalator.pl