2016 6
● Złączki
zaprasowywane ● Wilgoć i wentylacja ● Grzejniki kanałowe ● Toalety publiczne ● Grupy pompowe ● Kotły na paliwa stałe ● Szkolenia
nr 102016
Spis treści Łączniki na rurach - 4 Purmo - 6 Viega - 8 Herz - 9 Oventrop - 10 Rura wytłumiona - 11
Spis treści
Komfortowa wilgotność - 12 Zabezpieczenie powrotu - 15 Grzejnik w kanale - 16 Elektronika w toalecie - 18 Zasyp ręczny - 20 Cenna deszczówka - 22 Wydajność chłodnicza - 24
ISSN 1505 - 8336
Szkolenia - 27
nakład: 11 015 egzemplarzy
Praktyczny dodatek „Magazynu Instalatora“
Wydawnictwo „TECHNIKA BUDOWLANA“ Sp. z o.o., 80-156 Gdańsk, ul. marsz. F. Focha 7/4. Redaktor naczelny Sławomir Bibulski Z-ca redaktora naczelnego Sławomir Świeczkowski kom. +48 501 67 49 70, (redakcja-mi@instalator.pl) Sekretarz redakcji Adam Specht Marketing Ewa Zawada (marketing-mi@instalator.pl), tel./fax +48 58 306 29 27, 58 306 29 75, kom. +48 502 74 87 41. Ilustracje: Robert Bąk Materiałów niezamówionych nie zwracamy. Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania i redagowania tekstów. Redakcja nie odpowiada za treść reklam i ogłoszeń.
www.instalator.pl
ABC Magazynu Instalatora
nr 102016
ABC połączeń w instalacjach
Łączniki na rurach Instalacje rurowe możemy wykonywać z materiałów, takich jak: miedź i jej stopy, stal, w tym stal węglowa oraz nierdzewna, żeliwo oraz aluminium i tworzywa sztuczne. W instalacjach i sieciach stosuje się z reguły rury stalowe czarne lub ocynkowane, ze szwem lub bez szwu. Łączy się je na gwint (łączniki żeliwne lub stalowe) poprzez kołnierze oraz przez spawanie. W instalacjach c.o. można używać rur czarnych łączonych poprzez spawanie lub ocynkowanych cienkościennych łączonych metodą zaciskową. W instalacjach gazowych i chłodniczych stosuje się rury stalowe czarne bez szwu, spawane. Połączenia gwintowane wykorzystuje się jedynie do kształtek i podłączania przyborów (gazomierz). Aby wykonać instalację łączoną na gwint, konieczna jest gwintownica, kształtki żeliwne lub stalowe, uszczelnienie i narzędzia. Spawanie to konieczność posiadania sprzętu spawalniczego i przede wszystkim wykwalifikowanego pracownika. W przypadku łączenia rur cienkościennych – podobnie jak przy miedzi - zaciskarki i szczęk zaciskowych. Ceny łączników wypadają na korzyść tych gwintowanych i spawanych, jednak przy łączeniu rur o średnicach powyżej DN 35 gwintowanie zabiera sporo czasu i wymaga posiadania elektronarzędzi. Po połączeniu rur czarnych należy jeszcze przewidzieć czas na zabezpieczenie ich przed korozją poprzez malowanie. Ze stali nierdzewnej mogą być wykonywane niemal wszystkie typy instalacji sanitarnych. Stal nierdzewna jest materiałem spawalnym, w związku z tym możliwe jest łączenie elementów instalacji poprzez spawanie. Najpopularniejsza jest tu metoda TIG - spawanie elektrodą wolframową w ochronie gazów obo-
4
jętnych (argon, hel). W instalacjach wodociągowych stosowane są rury nierdzewne cienkościenne w zakresie średnic od 15-108 mm. Grubość ścianki w takich rurach w zależności od średnicy wynosi od 0,6-1,0 mm dla DN 15 do 2 mm dla DN 108. W przypadku łączenia takich rur stosuje się połączenia zaciskowe. Na rynku dostępne są również rury nierdzewne elastyczne typu flex w osłonie z polietylenu PE-HD. Są to cienkościenne rury o grubości ścianki rzędu 0,1 mm przeznaczone głównie dla instalacji w systemie rozdzielaczowym. Instalacje c.o. mogą korzystać z nieco tańszej stali nierdzewnej chromowo-niklowej typu 1.4301 bez dodatku molibdenu. Jakość wody instalacyjnej jest w tym wypadku bardzo wysoka, nie ma niebezpieczeństwa chlorków, przy wodzie zmiękczonej nie występuje też ryzyko korozji podosadowej. Rury nierdzewne mogą pracować w bardzo szerokim zakresie temperatur. Przy zastosowaniu o-ringów FPM z kauczuku fluorowego jest to nawet od -20 do +200°C, nadają się więc także do instalacji pary niskoprężnej i systemów solarnych. Maksymalne ciśnienie robocze zależy od średnicy rury i waha się od 40 barów (średnice 15-22 mm) do 10 barów (średnice 76-108 mm). Łączniki zaciskowe, kołnierzowe i gwintowane ze stali nierdzewnych wykonane są podobnie jak rury ze stali chromowo-niklowych. W zależności od potrzeb złączki mogą być wyposażone w uszczelnienia o zróżnicowanych zastosowaniach. W instalacjach gazowych rury ze stali nierdzewnej powinny posiadać żółte oznakowanie. Stosowane są na ogół te same materiały co w instalacjach wodociągowych w zakresie średnic 15-108 mm. W połączeniach zaciskowych wymagane są żółte o-ringi z HNBR. Do połączeń
www.instalator.pl
nr 102016
www.instalator.pl
pienie obu łączonych elementów, a następnie - w wyniku docisku - polifuzja cząsteczek. Powstały zgrzew tworzy jednolity strukturalnie materiał o takiej samej, a nawet często większej wytrzymałości niż początkowa wytrzymałość łączonych elementów. Zgrzewanie kielichowe wymaga zastosowania zgrzewarki ręcznej lub stacjonarnej. Z reguły rury o średnicy do DN 64 zgrzewa się ręcznie, natomiast większe średnice lub skomplikowane elementy z PP (np. rozdzielacze) zgrzewa się na urządzeniach stacjonarnych. Temperatura zgrzewania zależy od typu polipropylenu i wynosi od 250-270°C. Pozostałe parametry, jak czas nagrzewania, czas zgrzewania i czas chłodzenia, zależą od średnicy rury i temperatury otoczenia. Za pomocą łączników zaciskowych i wtykowych można łączyć rury z polietylenu typu PE-RT i PEX, zarówno te z warstwą aluminium, jak i bez niej. Łączniki mogą być wykonane z mosiądzu lub z PPSU z pierścieniem o-ringowym z EPDM i stalową tuleją. Połączenie tą metodą to bardzo prosty i pewny sposób uzyskania pełnej szczelności przy jednoczesnej oszczędności czasu i miejsca. Ceny rur wielowarstwowych w zestawieniu z miedzią czy stalą są nieporównywalnie konkurencyjne. Warto jednak zwrócić uwagę na ceny złączek, szczególnie te powyżej średnic DN 40 mają ceny wyższe niż łączniki miedziane. Maksymalne ciśnienie dla takich połączeń to zwykle 6 barów przy temperaturze 70°C. W przypadku wykonania instalacji w oparciu o rury wielowarstwowe nie należy zapominać o istotnej roli kompensacji wydłużeń temperaturowych. Rozszerzalność liniowa niektórych rur z tworzyw sztucznych jest bowiem 10-krotnie większa niż rur miedzianych i stalowych. To przekłada się na wyższe koszty wykonania instalacji oraz wymaga większej przestrzeni podczas montażu. Jarosław Czapliński
5
ABC połączeń w instalacjach
rur nierdzewnych wykorzystuje się także rowkowy system łączenia, który zapewnia wymaganą elastyczność lub sztywność - według potrzeb konstrukcji posiada zdolność zmniejszenia skutków tąpnięć, wibracji i hałasu. Łączenie stali nierdzewnej poprzez spawanie to dość skomplikowane i czasochłonne zadanie. Szczególnie jeżeli do połączenia mamy większe średnice. Oprócz doświadczonego spawacza trzeba dysponować sprzętem wysokiej klasy. Nie bez znaczenia jest również fakt iż spawanie w ochronie gazów obojętnych w warunkach budowy nie jest rzeczą prostą i zajmuje sporo czasu. W takim przypadku uzasadnione staje się wykorzystanie zalet systemów zaciskowych, mimo relatywnie wyższych cen łączników. Tu jednak czekają nas ograniczenia - ciśnienia do 40 barów i temperatura do 200ºC. Czas wykonania takiego połączenia wraz z przygotowaniem (ucięciem i ogradowaniem rury) może być krótszy nawet o 70% w porównaniu do spawania. Rur z tworzyw sztucznych nie łączy się lutowaniem ani tym bardziej poprzez spawanie. W to miejsce stosuje się: klejenie, zgrzewanie, połączenia zaciskowe i wtykowe. Połączenia klejone stosowane są głównie do rur z polichlorku winylu twardego PVC-U i chlorowanego PVC-C. Klejenie PVC wykonuje się klejami jednoskładnikowymi lub dwuskładnikowymi. W pierwszym przypadku wymagany jest zmywacz do rur, który je odtłuszcza i częściowo zmiękcza przed właściwym klejeniem. Złącza klejone należą do najtańszych na rynku pod względem łączników, jak i technologii ich wykonania. Wytrzymałość na ciśnienie dla temperatury +23°C wynosi 15 barów dla rur PVCU i 27 barów dla rur PVC-C. Wadą tego rozwiązania jest kruchość materiału i podatność na uszkodzenia mechaniczne. Połączenia zgrzewane są stosowane dla rur z polipropylenu, rury z PP należą do materiałów termoplastycznych i dają się łatwo zgrzewać polifuzyjnie. W czasie operacji zgrzewania następuje powierzchniowe sto-
ABC Magazynu Instalatora
ABC Magazynu Instalatora
nr 102016
ABC systemów połączeń
PURMO Uniwersalność, trwałość, łatwość montażu. Takimi cechami powinien charakteryzować się każdy system rurowy. RETTIG HEATING właściciel marki PURMO w mistrzowski sposób połączył te wartości, tworząc system, który przede wszystkim jest przyjazny instalatorom - CLEVERFIT. Purmo Cleverfit to kompletny system instalacyjny składający się z nowoczesnych produktów spełniających najwyższe standardy jakości. CLEVERFIT doskonale sprawdza się w instalacjach grzewczych, chłodniczych, a także wody użytkowej, w tym wodny pitnej, co jest potwierdzone niemieckim certyfikatem DVGW oraz atestem higienicznym PZH. Szeroki zakres średnic pozwala go stosować zarówno w budownictwie jednorodzinnym, jak i w większych obiektach użytkowo-usługowych, mieszkalnych, a także w obiektach specjalnych i przemysłowych. Rury CLEVERFIT są to rury wielowarstwowe z wkładką aluminiową. Łączą w sobie zalety rur z tworzyw sztucznych oraz metalowych. Zgrzewana doczołowo metodą laserową wkładka aluminiowa zapewnia stuprocentową barierę antydyfuzyjną, co skutecznie chroni metalowe części instalacji przed korozją. Rury są elastyczne i zachowują nadany kształt, co powoduje zmniejszenie zużycia złączek w instalacji. Gładka powierzchnia wewnętrzna minimalizuje opory hydrauliczne i jest odporna na zarastanie. Rury w systemie CLEVERFIT występują w dwóch typach: w zakresie średnic 16-32 mm PE-RT/Al/PE-RT oraz PE-X/Al/PEX w zakresie średnic 40-63 mm. Zastosowanie PE-RT typu II i specjalnego stopu aluminium powoduje, że właściwości i parametry pracy
6
rur PE-RT/Al/PE-RT (Tmax = 95°C, dla 10 barów T = 70°C) są zbliżone do PEX/Al/PE-X (T = 95°C dla 10 barów). Dlatego trwałość obu rodzajów rur w typowych warunkach pracy w instalacjach grzewczych i wody użytkowej wynosi co najmniej 50 lat. Złączki w systemie CLEVERFIT wykonane są z dwóch rodzajów materiałów: mosiądzu oraz polifenylosulfonu (PPSU). Złączki mosiężne wyróżnia szeroki zakres średnic 16-63 mm, co pozwala wykonywać instalację również w większych obiektach. Ogromną zaletą tych złączek jest funkcja Leak Before Press. Dzięki niej w przypadku niezaprasowania połączenia już przy ciśnieniu jednego bara występuję kontrolowany wyciek. Chroni to wykonawcę przed popełnieniem błędu i ewentualnymi kosztownymi konsekwencjami. Głębokie osadzenie oringów w złączce eliminuje możliwość ich uszkodzenia podczas wsuwania rury. Plastikowy pierścień zapobiega korozji elektrochemicznej pomiędzy korpusem złączki a pierścieniem ze stali nierdzewnej, ponadto dzięki niemu jesteśmy w stanie w bardzo precyzyjny i prosty sposób dopasować złączkę do szczęk o profilu TH, co znacznie usprawnia prace montażowe. Kształtki z tworzywa PPSU oferowane są w średnicach 16-32 mm. Materiał ten jest odporny na działanie wysokich temperatur oraz wytrzymały na naprężenia. Ze względu na brak korozji i odkładania osadów złączki PPSU doskonale sprawdzają się przy niekorzystnych parametrach fizykochemicznych wody. Ponadto dzięki zastosowaniu PPSU w procesie produkcji złączki te charakteryzują się wysoce atrakcyjną ceną przy bardzo dobrej jakości produktu. Tak samo jak złączki mosiężne - złączki PPSU
www.instalator.pl
nr 102016
ABC Magazynu Instalatora
Łukasz Wichowski
ekspert Łukasz Wichowski Rettig Heating Sp. z o.o. www.purmo.pl
www.instalator.pl
☎ 22 544 10 08 @
Lukasz.Wichowski@rettigicc.com
7
ABC systemów połączeń
wyposażone są w specjalny kołnierz, który ułatwia osadzenie ich w szczękach. Niezależnie od rodzaju oraz średnicy złączek połączenia zaprasowywane wykonuje się przy użyciu szczęk o profilu TH. Ostatnim składnikiem zaprasowywanego systemu CLEVERFIT są profesjonalne narzędzia. Najważniejsze z nich to zaciskarki. Jedną z nich jest zaciskarka akumulatorowa Mini. Dostarczana jest ze szczękami o profilu TH o średnicy 16-32 mm. Mini jest przede wszystkim bardzo lekka. Wyposażona jest w obrotową głowicę oraz diodę doświetlającą LED. Narzędzie posiada wbudowany mikroprocesor monitorujący pracę, który mierzy siłę zacisku i sygnalizuje konieczność oddania do serwisu. Do pracy przy większych instalacjach Purmo oferuje zaciskarki firmy Rems. Za ich pomocą można wykonać połączenia w pełnej gamie średnic systemu CLEVERFIT 16-63 mm. Dla osób ceniących oszczędność alternatywą jest zaciskarka ręczna, która jest bardzo lekka i poręczna, dlatego sprawdzi się nawet w trudnodostępnych miejscach. Wysoka jakość oraz restrykcyjne próby i testy, jakim są poddawane wszystkie nasze produkty, pozwalają firmie Rettig Heating na udzielenie 10-letniej gwarancji. Jeżeli pomimo właściwej obsługi i prawidłowego wykonania instalacji system ulegnie awarii, to firma Rettig Heating zapewnia odszkodowanie aż do 1 000 000 Euro, które pokryje wszystkie koszty związane z wymianą wadliwych elementów instalacji oraz likwidacją zniszczeń powstałych wskutek defektu produktu.
ABC Magazynu Instalatora
nr 102016
ABC połączeń w instalacjach
Viega Viega poleca systemy rurowe o połączeniach zaprasowywanych, metalowe i z tworzywa sztucznego. Systemy zaprasowywane z rur polietylenowych, które jeszcze 10-15 lat temu były uważane za bardzo drogie. Dziś dzięki swej prostocie montażu i bezpieczeństwie stosowania są powszechne. Systemy zgrzewane z polipropylenu choć bardzo popularne na rynku polskim stosowane są przede wszystkim ze względu na niską cenę. Niestety, wymagają dużego doświadczenia podczas montażu, tak by połączenie było szczelne, a w miejscu połączeń nie powstawały kryzy z naddatku materiału podczas zgrzewania.
Firma Viega jako pierwsza wprowadziła na rynek polski złączki zaprasowywane do gazu. Możemy wykonać instalację gazową w bardzo prosty, szybki i bezpieczny sposób przy pomocy złączek zaprasowywanych Viega. Zaprasowywanie złączek Viega jest szybkie i proste. Do wykonania trwałego, wytrzymałego połączenia należy tylko dociąć rurę, usunąć zadziory, założyć złączkę i zaprasować. Gotowe! W porównaniu z połączeniami lutowanymi, spawanymi czy skręcanymi oszczędzamy czas, a Viega gwarantuje, że połączenie jest trwałe i bezpieczne. Viega opracowując i produkując złączki zaprasowywane kieruje się przede wszystkim zasadą bezpieczeństwa. Zaprasowując złączkę Viega na rurach miedzianych, ze stali nierdzewnej, rurach ze stali czarnej niestopowej czy rurach PE-Xc każdy będzie miał pewność, że instalacja przetrwa znacznie więcej niż oczekują tego urzędy certyfikujące czy normy. Systemy zaciskowe firmy Viega mogą pracować w instalacjach wody użytkowej zimnej, ciepłej oraz centralnego ogrzewania w temperaturze pracy do 110ºC i ciśnieniu pracy 16 barów. Połączenia można zaprasować bez problemu nawet w wąskich szachtach, drewnianych stropach czy na poddaszach bez ryzyka uszkodzeń czy pożaru. Adam Brząkowski
ekspert Adam Brząkowski Viega Sp. z o.o. www.viega.pl
8
☎ 609 271 737 @ adam.brzakowski@viega.pl
www.instalator.pl
nr 102016
ABC Magazynu Instalatora
Herz ●
Złącza nierozłączne: - złączki zaprasowywane do instalacji grzewczych można umieszczać w ścianie (pod tynkiem) lub w podłodze, - złączki zaprasowywane do instalacji sanitarnych można umieszczać w ścianie (pod tynkiem), w podłodze, - złączek zaprasowywanych przeznaczonych do instalacji doprowadzających ciepło bezpośrednio z niskoparametrycznej ciepłowni lokalnej, węzła osiedlowego nie można umieszczać w ścianie (pod tynkiem) ani w podłodze. ● Złącza rozłączne: Tego typu złącza muszą być zawsze dostępne i widoczne, by można było zauważyć ewentualne nieszczelności. Herz posiada w swojej ofercie system składający się z uniwersalnych rur wielowarstwowych, złączek zaciskowych i zaprasowywanych w bardzo szerokim zakresie średnic, dzięki czemu w ramach jednego systemu można realizować różne instalacje w dużym zakresie średnic od dn 10 do dn 75. Z myślą o instalacjach sanitarnych złączki Herz wytwarzane są z mosiądzu, z którego nie wypłukują się związki cynku. Złączki systemu zaprasowanego Herz należy zaprasowywać za pomocą szczęk TH. W systemie łączenia wykorzystywane są dwa o-ringi, jeden z nich do uzyskania szczelności dla obciążeń dynamicznych, drugi dla obciążeń statycznych. Grzegorz Ojczyk
ekspert Grzegorz Ojczyk Herz Armatura i Systemy Grzewcze Sp. z o.o. www.herz.com.pl
www.instalator.pl
☎ 602 766 992
12 289 02 33
@ g.ojczyk@herz.com.pl
9
ABC systemów połączeń
O trwałości systemu rurowego decyduje jakość zastosowanych rur oraz rodzaj i pewność połączeń. Złączki zaprasowywane Herz można szybko i całkowicie bezpiecznie łączyć z rurami wielowarstwowymi Herz. Firma Herz, bazując na wieloletnim doświadczeniu w produkcji złączy rurowych, produkuje według własnych, opatentowanych rozwiązań wysokiej jakości radialne złączki zaprasowywane z mosiądzu odpornego na wypłukiwanie cynku z tuleją ze stali szlachetnej. Złączki te są niemal we wszystkich kształtach i rozmiarach dopuszczone do łączenia rur z tworzywa sztucznego w prawie wszystkich instalacjach w budynkach, analogicznie jak rury. Elementy przyłączeniowe do rur z tworzywa sztucznego Herz wykonywane są również jako złącza rozłączne. Do łączenia z rurami stosuje się także adaptery i śrubunki Herz. Warunkiem zachowania idealnej szczelności złącza jest prawidłowy montaż przeprowadzony zgodnie z instrukcją montażu Herz.
ABC Magazynu Instalatora
nr 102016
ABC połączeń w instalacjach
Oventrop Obok szerokiej oferty armatury i regulatorów do instalacji c.o., wodociągowych, gazowych i olejowych katalog Oventrop zawiera system rurowy pod marką własną Combi-System. W systemie tym znajdują zastosowanie złączki zaprasowywane i skręcane. Złączki prasowane Cofit P wykonane są z brązu (od średnicy 40 x 3,5 - z mosiądzu odpornego na odcynkowanie) i charakteryzują się: ● kształtem umożliwiającym potrójne, obwodowe zaprasowanie rury (do przejęcia naprężeń rozciągających), ● karbowaniem na obwodzie mającym na celu przejęcie naprężeń obracających (toroidalnych), ● podwójną uszczelką o-ring, ● wkładką zapobiegającą powstaniu ogniwa galwanicznego pomiędzy aluminium i brązem, ● tulejkami prasowanymi montowanymi fabrycznie na króćcach rurowych, wykonanymi ze stali szlachetnej (nierdzewnej) i posiadającymi otwory kontrolne do oceny prawidłowości zagłębienia rury w tulejce (przed zaprasowaniem), ● nierozdzielnym połączeniem tulejki z korpusem złączki (co służy ochronie króćca rurowego przed uszkodzeniem i ułatwia prace montażowe).
Program dostaw obejmujący złączki prasowane został w ostatnim roku rozszerzony o złączki Cofit PDK, wykonane z bardzo trwałego tworzywa PPSU. Złączki te charakteryzują się wysoką wytrzymałością na obciążenia mechaniczne oraz wysoką temperaturą. Połączenie tworzywa ze stalą nierdzewną gwarantuje pełną odporność na korozję. Złączki te charakteryzują się też podwyższoną izolacyjnością akustyczną i cieplną względem złączek mosiężnych. Dla preferujących technikę skręcaną Oventrop oferuje również złączki jej dedykowane. Złączki skręcane wykonane z brązu wyróżniają następujące cechy konstrukcyjne: ● króciec rurowy z o-ringiem uszczelniającym i przekładką izolacyjną zapobiegającą tworzeniu się ogniwa galwanicznego między aluminium i mosiądzem, ● metaliczne uszczelnienie konusa złączki z korpusem armatury uzupełnione o dodatkowy ring, ● pierścień zaciskowy i nakrętka złączna wykonane z mosiądzu, ● do średnic 14, 16, 18 i 20 mm dostępne również nakrętki niklowane.
ekspert Joanna Pieńkowska Oventrop Sp. z o.o. www.oventrop.pl
10
Joanna Pieńkowska
☎ 22 722 96 42 @ info@oventrop.pl
www.instalator.pl
nr 102016
ABC Magazynu Instalatora
Rura wytłumiona instalatora: czemu nie zrobiłeś tych pionów z niskoszumówki? Bo nie było o tym mowy. A deweloper wie, jak domy sprzedawać, natomiast nie zna się na typach kanalizacji. Temat zaginął. Bywa tak, że piony kanalizacyjne przechodzą przez salon, a poziomy kryją się w sufitach podwieszanych. Owszem, można je zaizolować wełną mineralną i zabudować płytami kartonowo-gipsowymi. Ale po co? Taka izolacja może chłonąć wilgoć i wymaga sporego nakładu pracy. Wystarczy wykorzystać odpowiednie rury niskoszumowe do wykonania pionów kanalizacyjnych i newralgicznych poziomów. Ich konstrukcja gwarantuje cichą pracę instalacji. Najtańsza instalacja generuje hałas około 35 dB (poziom hałasu mierzony na zewnątrz rury wg normy EN 14366). Dla przykładu: szept ma poziom około 30 dB. Dostępne w naszym kraju rury o parametrze 12 dB są droższe 2-3 razy od tych najtańszych rur kanalizacyjnych. Wykonując z nich nawet połowę całej instalacji, podniesiemy koszt materiałów np. 2-krotnie. Robocizna zmaleje o koszt materiału i wykonania izolacji akustycznej, co w efekcie podniesie cenę o około 1/4. Dla wymagającego klienta można wybrać superciche rury kanalizacyjne dostępne na naszym rynku o parametrze 6 dB. Tak więc taka instalacja jest niema. I proszę mi wierzyć, jeśli tylko miałem możliwość rozmowy z inwestorem, bez większego trudu przekonałem go do zastosowania instalacji niskoszumowej. Maciej Domagała
www.instalator.pl
11
ABC instalacji kanalizacyjnej
Jednym z tematów, który praktycznie nie istnieje w realizacji budynków jednorodzinnych, jest instalacja kanalizacji niskoszumowej, bo każdy wie, że gdy spłuczka się napełnia, to musi szumieć, a jak się spuszcza wodę, to musi piętro niżej bulgotać w kanalizacji. Woda bulgocze i tyle - taka jej mokra natura. W nowoczesnych konstrukcjach domów pasywnych stosuje się rewelacyjne docieplenia, uszczelnienia budynków, rekuperacje i pompy ciepła. Zewnętrzne ściany są grube, ale w nich nie można prowadzić kanalizacji ze względu na tworzenie mostków cieplnych. Wewnętrzne, o grubości 12-17 cm, nie pozwalają na ukrycie rur kanalizacyjnych. I jeszcze te kanały wentylacji mechanicznej... Pytam znajomego
ABC Magazynu Instalatora
nr 102016
Komfortowa wilgotność
Dorota Węgrzyn ● Jakie
ABC wentylacji
są optymalne parametry powietrza dla ludzi przebywających w pomieszczeniu? ● Jak obliczyć ilość wilgoci powstającej w pomieszczeniu? ● Jak usuwać nadmiar wilgoci z pomieszczeń?
Czynnikiem wywierającym wpływ przy ustalaniu parametrów powietrza wewnętrznego jest przeznaczenie pomieszczeń. W przypadku pomieszczeń wyposażonych w wentylację wilgotność względna nie jest na ogół normowana. Jednakże mając ustaloną temperaturę powietrza wewnętrznego, możemy określić granice wilgotności względnej. W pomieszczeniach produkcyjnych dla określonego typu produkcji tworzymy sztuczny klimat, tj. określamy zakres temperatur i wilgotności względnej. Najodpowiedniejszymi parametrami powietrza wewnętrznego zapewniającymi dobre samopoczucie człowieka w stanie spoczynku lub podczas wykonywania lekkiej pracy są:
12
- w zimie tp = 20 do 22°C, - w lecie tp = 23 do 25°C przy wilgotności względnej w granicach 40 do 60%. Optymalne granice wilgotności względnej dla komfortu cieplnego wynoszą od 35 do 70%. Ustalono, że np. przy prędkości powietrza od 0,15 do 0,25 m/s w strefie przebywania ludzi i wilgotności względnej powyżej 48% stan powietrza jest niezadowalający. Warunki optymalne pozwalają na: - wahania temperatury w strefie przebywania ludzi w wysokości 2°C, tj. +/- 1°C, - wahania wilgotności względnej w granicach +/- 10%, gdyż nie są one w sposób przykry odczuwalne przez człowieka. Przy temperaturze ~25°C zaleca się utrzymywać wilgotność względną na poziomie 50% +/- 5%. Uwaga! Dla warunków zimowych, jeśli wystąpi wysoka wilgotność względna powietrza, to należy sprawdzić czy nie wystąpi wykraplanie się pary wodnej na przegrodach budowlanych, których temperatura nie może być niższa od temperatury punktu rosy powietrza w pomieszczeniu. Wilgoć w pomieszczeniu powstaje na skutek: ● obecności ludzi: W1 = n * w [G/h], gdzie: n - ilość osób przebywających w pomieszczeniu, w - ilość pary wodnej oddawanej przez człowieka przy określonej aktywności i temperaturze powietrza [G/h], ● w wyniku infiltracji powietrza do pomieszczenia: W2 = G * (x2 - x1) * 10-3 [kG/h],
www.instalator.pl
nr 102016 ●
wydzielanie pary wodnej towarzyszące procesom chemicznym, a w szczególności spalaniu paliw, np.: kotły, piece gazowe, olejowe z otwartym paleniskiem - spalanie 1 kG benzyny daje 1,4 kG pary wodnej, ● wydzielanie się pary wodnej przez nieszczelności urządzeń, podczas styku gorących powierzchni z ciałami wilgotnymi. Ilość powietrza wentylacyjnego w oparciu o zyski wilgoci wyniesie: V = (1000 * W)/[γ * (xw -xn)] [m3/h], gdzie: W - sumaryczna ilość wilgoci [kG/h], xw - zawartość wilgoci w powietrzu usuwanym z pomieszczenia [G/kG], xn - zawartość wilgoci w powietrzu nawiewanym do pomieszczenia [G/kG], γ - 1,2 kG/m3. Procesy zmian stanu powietrza mogą być dokonywane w centralach wentylacyjnych. W przypadku, gdy chcemy redukować wilgoć zawartą w powietrzu, centrala musi być wyposażona w chłodnicę i nagrzewnicę. Jeżeli temperatura powierzchni chłodnicy będzie niższa od temperatury punktu rosy powietrza, to proces ochładzania będzie przebiegał przy zmiennej zawartości wilgoci, gdyż nastąpi wykroplenie się pary wodnej z powietrza (wodę odprowadzamy poza centralę). W tym przypadku będziemy mieli jednocześnie chłodzenie i suszenie powietrza. Doprowadzenie nawiewanego powietrza do żądanej temperatury wykona nagrzewnica. Tam, gdzie jest to możliwe, stosujemy recyrkulację, co ma uzasadnienie ekonomiczne, gdyż zawartość ciepła w powietrzu recyrkulacyjnym jest mniejsza w lecie i większa w
ekspert Krzysztof Nowak Uniwersal www.uniwersal.com.pl
www.instalator.pl
☎
32 203 87 20 wew. 102
@ krzysztof.nowak@ uniwersal.com.pl
13
ABC wentylacji
gdzie: G - ilość powietrza przenikającego do pomieszczenia przez otwory okienne i drzwiowe, x2 - zawartość wilgoci w powietrzu na zewnątrz pomieszczenia w [G/kG], x1 - jw., lecz wewnątrz pomieszczenia [G/kG]. G = Σ(a * G1 * l) [ kG/h], gdzie: a - współczynnik charakteryzujący otwór - od 0,33 do 2,0: - 0,33 - okna metalowe podwójnie szklone, - 2,00 - drzwi i wrota G1 - ilość powietrza wdzierająca się przez 1 m długości szczeliny w zależności od szerokości szczeliny i prędkości wiatru [kG/h], l - długość szczeliny w [m]. Przykład dla okna metalowego, podwójnego, uszczelnionego, przy szerokości szczeliny 1 mm, prędkości wiatru 5 m/s i długości 1 m. G = 0,33 * 11,8 * 1 = 3,894 [kG/h] Wartość G1 = 11,8 przyjmujemy z nomogramu. ● wskutek parowania ze zbiorników, mokrych powierzchni oraz mokrych materiałów: W3 = [(370 * F * (tp - tmp)]/585 [kG/h], gdzie: F - zmoczona powierzchnia w [m2], tp - temperatura powietrza w pomieszczeniu w [°C], tmp - temperatura powietrza termometru wilgotnego w pomieszczeniu w [°C].
ABC Magazynu Instalatora
ABC wentylacji
ABC Magazynu Instalatora
nr 102016
zimie w powietrzu zewnętrznym; zmniejsza się zapotrzebowanie zimna lub ciepła dla przygotowania powietrza wewnętrznego. Usunięcie wilgoci w pomieszczeniu, w którym wilgoć powstaje jak w wyżej wymienionych przypadkach, jest łatwe, lecz gdy mamy do czynienia z usuwaniem dużej ilości wilgoci w zdarzeniach szczególnych tj. nowo wybudowany budynek, zalanie pomieszczenia, zalanie budynku na skutek powodzi, to jej usuwanie jest długotrwałe. W nowo zbudowanych budynkach nie można zamieszkać, zanim nie usunie się wilgoci z pomieszczeń, która może być przyczyną zachorowań. W wilgotnych budowlach tworzą się grzyby, pleśnie. Wilgoć może też spowodować uszkodzenie wnętrza, urządzeń, tapet itp. Proces naturalnego suszenia budynku trwa niekiedy długo i zależy od warunków atmosferycznych. Suszenie naturalne może być stosowane dla niewielkich budynków i przy dobrej (słonecznej) pogodzie. W większych budynkach oraz w przypadku konieczności przyspieszenia procesu suszenia - stosuje się sztuczne suszenie. Dzięki temu zaistnieje możliwość wcześniejszego oddania budynku do użytku, uniknie się również szkód powstałych na skutek dłuższego działania mrozu i wilgoci.
Stosowane sztuczne sposoby suszenia, poza zwykłym suszeniem ścian, mają spowodować wzrost koncentracji CO2 w powietrzu, wskutek czego zostaje przyspieszony proces twardnienia zaprawy w murach, tynkach. Twardnienie zaprawy wapiennej polega na reakcji chemicznej, w której wapno gaszone Ca(OH)2 łączy się z CO2 i przechodzi w węglan wapnia CaCO3 przy wydzielaniu się wody w postaci pary. Proces ten można przyspieszyć tylko przez usuwanie parującej wody. Świeża, wilgotna zaprawa nie jest w stanie związać dostatecznej ilości CO2. W przeszłości do suszenia budynków używano stalowych koszy na koks z otwartym paleniskiem. System ten powodował, że często po upływie krótkiego czasu na ścianach wysuszonych tylko powierzchownie pojawiała się wilgoć. Ponadto istniało niebezpieczeństwo zatrucia tlenkiem węgla. Powszechnie obecnie stosowane metody osuszania powietrza w pomieszczeniach odbywają się przez: - pochłanianie (absorbowanie) z niego wilgoci przez materiały higroskopijne, - ochładzanie powietrza z wykraplaniem się pary wodnej na zimnych powierzchniach. Dorota Węgrzyn
Twoje notatki
14
www.instalator.pl
Gwarantowana, comiesięczna dostawa „Magazynu Instalatora”: tylko 11 PLN/miesiąc Kliknij po szczegółowe informacje...