E-learning คืออะไร?

1

E-learning & MOOCs

ความหมายของ E-learning e-Learning หมายถึง การจัดกระบวนการและการใช้ประโยชน์ จากสื่อ ทางอิเ ล็ก ทรอนิกส์ โดยเฉพาะ คอมพิวเตอร์และระบบอินเทอร์เน็ตที่ออกแบบการเรียนการสอนอย่างเป็นระบบเพื่อให้เกิดการเรียนรู้ได้ทุกที่ไม่ยึด ติดกับเวลาและความก้าวหน้าในการเรียนรู้ ความหมายของ Massive Open Online Course Massive ผู้เรียนลงทะเบียนได้มากกว่า 10,000คน Open

ไม่เสียค่าใช้จ่าย ใคร ๆ ก็ลงทะเบียนเรียนได้

Online เรียนออนไลน์ผ่านอินเทอร์เน็ต Course เปิดสอนได้ตลอดตามเวลาที่ต้องการได้ โดยไม่จาเป็นต้องขอรับประกาศนียบัตรผล การเรียน MOOCs ย่อมาจาก Massive Open Online Course หมายถึง การเปิดหลักสูตรการเรียนการสอนแบบ ออนไลน์ แบบเปิดเสรีที่ไม่ว่าใครก็ตามจากซีกไหนในโลกสามารถสมัครเข้าเรียนได้ไม่จากัดจานวน โดยเฉพาะ การศึกษาระดับสูงที่ในระบบการศึกษาเดิมนั้นจากัดอยู่แต่เฉพาะคนจานวนน้อยเท่านั้น

MACEDUCA

E-LEARNING & MOOCS

2 คุณสมบัติของ E-learning e-Learning เป็นวิธีการเรียนรู้ที่มีความหลากหลายในตัวเอง เป็นวิธีการต่าง ๆ ที่จะช่วยส่งเสริมการเรียนรู้ และการฝึกอบรมให้มีประสิทธิภาพและมีประสิทธิผล ซึ่งคุณสมบัติของ e-Learning มีดังนี้ 1. e-Learning is dynamic หมายถึง เนื้อหาและข้อมูลที่ปรากฏอยู่ในระบบ e-Learningเป็นข้อมูลที่มี ความเป็นพลวัต (Dynamic) มากกว่า แตกต่างจากเนื้อหาสาระที่ปรากฏอยู่ในต าราหรือเอกสาร ซึ่งมีความเป็น สถิตย์ (Static) ยากต่อการเปลี่ยนแปลง ความเป็นพลวัตของข้อมูลในe-Learning จัดว่าเป็นคุณสมบัติเด่นที่ทาให้ e-Learning มีประโยชน์ต่อการศึกษาในปัจจุบันที่อยู่ในยุคของโลกไร้พรมแดน โดยเฉพาะอย่างยิ่งการฝึกอบรม เนื่องจากการการประกอบอาชีพต้องการเนื้อหาสาระที่ทันต่อการเปลี่ยนแปลงของสังคมโลก 2. e-Learning operates in real time หมายถึง การทางานของระบบ e-Learning เป็นระบบเวลา จริงที่ผู้เรียนสามารถเข้าถึงบทเรียนได้ตามที่ต้องการ คล้ายกับการเรียนการสอนปกติในชั้นเรียน 3. e-Learning is empowering หมายถึง ความสามารถของระบบ e-Learning ในการควบคุ ม การ นาเสนอเนื้อหาสาระ การจัดกิจกรรมการเรียน การนาเสนอสื่อการเรียนการสอน และส่วนของการจัดการอื่น ๆ ตามความสามารถในการเรียนรู้ของผู้เรียน ผู้เรียนแต่ละคนจึงได้รับองค์ความรู้ที่แตกต่างกันตามความสามารถและ ความถนัดของตนเอง 4. e-Learning is individual หมายถึง กระบวนการเรียนรู้ด้วยตนเองของ e-Learning จะสัมพันธ์กับ ประสบการณ์ของผู้เรียนแต่ละคน ได้แก่ ความรู้พื้น ฐาน ลักษณะงานที่ทาอยู่ในปัจจุบันและข้อมูลประกอบอื่น ๆ ซึ่งมีความแตกต่างกันระหว่างผู้เรียนแต่ละคน 5. e-Learning is comprehensive หมายถึง ความสามารถของ e-Learning ในการจัดการกับข้อมูล จากแหล่งต่าง ๆ อย่างเข้าใจและชาญฉลาด เพื่อนาเสนอข้อมูล เหตุการณ์ และวิธีการ ผ่านสื่อข้อความ ภาพ หรือ เสียง ไปยังผู้เรียน 6. e-Learning enables the enterprise หมายถึง ความสามารถในการสร้างงานหรือภารกิจของ eLearning ที่มีต่อกลุ่มผู้เรียนหรือสมาชิกผู้ประกอบการด้วยกัน โดยการติดต่อสื่อสารซึ่งกันและกัน ทาให้เกิดกลุ่ม อาชีพต่าง ๆ ที่ร่วมเป็นเครือข่ายเดียวกัน ส่งผลให้การสร้างข่ายงานกว้างไกลและทัดเทียมกันมากขึ้น MACEDUCA

E-LEARNING & MOOCS

3 7. e-Learning is effective หมายถึง ความสามารถทางด้านประสิทธิผลของ e-Learningในการทาให้ ผู้เรียนมีการปฏิสัมพันธ์กับบทเรียนแล้วได้รับความรู้ ทักษะ และประสบการณ์ ตลอดจนมีความคงทนในการเรี ยนรู้ สูง (Retention of Learning) 8. e-Learning is express หมายถึง ความรวดเร็วของ e-Learning ในการสร้างสรรค์องค์ความรู้ให้กับ ผู้เรียนได้อย่างรวดเร็วตามต้องการ เนื้อหาสาระที่นาเสนอไม่เพียงแต่มีความรวดเร็วเท่านั้น แต่ยังคงไว้ซึ่งความ ทันสมัยและสอดคล้องกับการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้น

ระบบการเรียนรู้อีเลินนิ่ง การจัดการเรียนการสอนแบบอีเลินนิ่งหรือการเรียนรู้ระบบออนไลน์ สามารถแบ่งกระบวนการในการ บริหารจัดการการเรียนรู้ออกได้เป็น 2 ส่วนคือ LMS: ระบบการจัดการเรียนรู้ (ใช้ใน MOOCs ด้วย) 1. การบริหารจัดการทั้งระบบ 2. กระบวนการจัดการสมบูรณ์แบบองค์ประกอบเต็ม รูปแบบ 3. ดาเนินการด้วยบุคลากรจานวนมาก 4. ค่าใช้จ่ายการดาเนินการสูง 5. เหมาะสาหรับองค์กรขนาดใหญ่ 6. ใช้เป็นสื่อหลักในการเรียนการสอน 7. เนื้อหามาจากผู้เชี่ยวชาญหรือผู้ชานาญการ 8. การผลิตยุ่งยากและใช้เวลานาน 9. การสร้างเน้นการทางานกับเครื่องแม่ข่าย 10. ความรับผิดชอบอยู่ที่องค์กรหรือหน่วยงาน

MACEDUCA

CMS: ระบบการจัดการเนื้อหา 1. การบริหารจัดการเฉพาะเนื้อหา 2. กระบวนการจัดการเฉพาะเนื้อหาและองค์ประกอบ บางส่วน 3. ดาเนินการโดยผู้สอน 4. ค่าใช้จ่ายการดาเนินการต่า 5. เหมาะสาหรับอาจารย์ที่มีความรู้เฉพาะ 6. ใช้เป็นสื่อเสริมในการเรียนการสอน 7. เนื้อหาตรงตามความต้องการผู้สอน 8. การผลิตง่ายและใช้เวลาน้อย 9. การสร้างเน้นการทางานกับเครื่องลูกข่าย 10. ความรับผิดชอบอยู่ที่ผู้สร้างหรือผู้สอน

E-LEARNING & MOOCS

4 การบริหารจัดการอีเลินนิ่งที่เป็นการบริหารจัดการทั้งระบบ (LMS : Learning Management System) จะดูแลตั้งแต่เนื้อหา การสร้าง การติดตั้ง การลงทะเบียน การชาระเงิน การเก็บข้อมูล การมีปฏิสัมพันธ์ในการเรียน ซึ่งจะครอบคลุมไปถึงแบบฝึกหัดและข้อสอบที่สามารถจัดเก็บผลคะแนนสอบของแต่ละคนได้ เป็นระบบที่สมบูรณ์ แบบขณะที่ถ้าให้ผู้สอนเป็นผู้ดาเนินการเองก็จะทาได้เพียงการสร้างเนื้อหาและติด ตั้งองค์ประกอบบางส่วนเท่านั้น แต่การบริหารจัดการทั้งระบบจะต้องใช้บุคลากรจานวนมากได้แก่ 1. ผู้ดูแลระบบ (Administrator) เป็นผู้ที่มีหน้าที่ดูแลระบบเครือข่าย เครื่องแม่ข่ายและการติดต่อสื่อสาร ของระบบเครือข่ายคอมพิวเตอร์ การบริหารเครือข่าย ดูแลการบริหารงานธุรการ การเงินและบุคลากรทั้งระบบ 2. ผู้ดูแลเว็บ (Webmaster) จะต้องเป็นผู้ดูแลและติดตั้งเว็บ คอยเฝ้าติดตามการเข้ามาใช้เว็บของผู้เรียน และดู แ ลเครื่ อ งมื อ ต่ า ง ๆ ที่ มี ป ฏิ สั ม พั น ธ์ กั บ ผู้ เ รี ยน เช่ น กระดานข่ า ว การถาม-ตอบ มี ค วามสามารถระดับ โปรแกรมเมอร์ 3. ผู้ออกแบบและพัฒนาเว็บ (Web designer) เป็นผู้ออกแบบและสร้างเว็บสาหรับการเรียนการสอนตาม การออกแบบที่กาหนดมาจากผู้ออกแบบการเรียนการสอน 4. ผู้ออกแบบระบบการเรียนการสอน (Instructional System Developer) เป็นผู้กาหนดรูปแบบการ เรียนการสอน องค์ประกอบเนื้อหา วิเคราะห์ระบบการสอนและวางรูปแบบเพื่อให้ผู้ออกแบบและพัฒนาเว็บ สามารถดาเนินการได้ 5. ผู้ ส อน (Instructor) เป็ น ผู้ เ ชี่ ย วชาญเนื้ อ หาเฉพาะวิ ช าที่ ต้ อ งการจะนามาใช้ ใ นการเรีย นการสอน กาหนดเนื้อหาที่จะสอน แบบฝึกหัด ข้อสอบ การวัดผลและประเมินการเรียน สาหรับระบบบริหารคลังข้อสอบนั้นควรมีลักษณะดังนี้ – สามารถทาการสอบออนไลน์ผ่าน Web browser ได้เพื่ออานวยความสะดวกในการประเมินผลและ สามารถในบริการได้อย่างครบวงจร – สามารถใช้สื่อมัลติมีเดียมาประกอบในการสร้างข้อสอบเพื่อให้มีลักษณะเดียวกันกับบทเรียน ที่ผู้เรียน สามารถทาความเข้าใจลักษณะการใช้งานรวมถึงการตอบโต้ในรูปแบบต่าง ๆ ผ่านทางหน้าจอ – การรักษาความปลอดภัยทั้งในด้านการรับ-ส่งข้อสอบ เนื่องจากการดาเนินการต่าง ๆ รวมถึงขั้นตอนการ สอบเป็นข้อมูลส่วนตัวสาหรับบุคคล MACEDUCA

E-LEARNING & MOOCS

5 องค์ประกอบของ e-Learning มีการจาแนกองค์ประกอบของ e-Learning เป็น 4 ส่วน ได้แก่ เนื้อหาของบทเรียนระบบการบริหารการ เรียน การติดต่อสื่อสาร และการประเมินผลการเรียนโดยแต่ละส่วน จะต้องได้รับการออกแบบมาเป็นอย่างดี เพื่อให้ทั้งสี่ส่วนเมื่อประกอบเข้าด้วยกันแล้วจะทาให้ระบบสามารถทางานประสานกั นได้อย่างลงตัว องค์ประกอบ ดังกล่าวได้แก่ 1. เนื้อหาของบทเรียน(Content) คือเนื้อหาที่เป็นองค์ความรู้ที่เจ้าของวิชา หรือผู้จัดทา เนื้อหาวิชา (Content Provider) ได้ พั ฒ นาขึ้ น มาเป็ น บทเรี ย นแหล่ ง ความรู้ ท างวิ ช าการที่ ส าคั ญ และมี จ านวนมากคื อ แหล่งข้อมูลจากสถาบันการศึกษา ในระดับต่าง ๆ ตั้งแต่ระดับประถม มัธยม อาชีวศึกษาและอุดมศึกษาส่วนเนื้อหา ของบทเรียนที่มาจากหน่วยงานอื่นที่ไม่ใช่สถาบันการศึกษา ก็อาจเป็นเนื้อหาสาหรับ การฝึกอบรมพนักงานใน ระดับต่าง ๆ ขององค์กร เช่นการฝึกอบรมแต่ละครั้งมักจะจัดขึ้นที่สานักงานใหญ่ ทาให้มีปัญหาเรื่องการเดินทาง และสถานที่พักแก่พนักงานที่มาจากสาขาต่างจังหวัด โดยมีค่าใช้จ่ายที่ค่อนข้างสูง และยังทาให้การปฏิบัติงานใน สาขาของพนักงานเหล่านั้นขาดความต่อเนื่อง ด้วยเหตุนี้บริษัทจึงแก้ปัญหาด้วยการนาเอาระบบ e-Learning ไปใช้ ในการฝึกอบรมพนักงาน 2. ระบบการบริหารการเรียน (LMS : Learning Management System) ระบบบริหารการเรียนนั้น จะช่ ว ยน าส่ ง เนื้ อ หาบทเรี ย นไปยั ง ผู้ เ รี ย น (Course Deliv-ery) มี ก ารบริ ห ารจั ด การการเรี ย น (Learning Management) และติดตามตรวจสอบ (Measuring) โดยระบบจะดูแล ติดตาม ตรวจสอบ และรายงานผลตั้งแต่ ผู้เรียนได้เริ่มลงทะเบียน จนกระทั่งเรียนจบระบบทาให้ผู้ที่เกี่ยวข้องทุกฝ่ายได้แก่ เจ้าของวิชาหรือผู้จัดทา เนื้อหา บทเรียน(Content provider) ผู้สอน (lnstructor) ผู้เรียน (Learner) และผู้จัดการโครงการ (Manager) และผู้ให้ บริหาร (Operator) ทางานร่วมกันได้อย่างมีประสิทธิภาพ ระบบจะเริ่มทางานโดยส่งบทเรียนตามคาขอของผู้เรียน ผ่านเครือข่ายคอมพิวเตอร์ ได้แก่อินเทอร์เน็ต อินทราเน็ต ไปแสดงที่ Web Browser ของผู้เรียนจากนั้นระบบก็จะ ติดตามและบันทึกความก้าวหน้า รวมทั้งสร้างรายงานกิจกรรมและผลการเรียนของผู้เรียนในทุกหน่วยของการ เรียนอย่างละเอียด จนกระทั่งจบหลักสูตร

MACEDUCA

E-LEARNING & MOOCS

6 3. การติดต่อสื่อสาร โดยทั่วไปแล้วรูปแบบการเรียนที่ เรียกว่าการเรียนการสอนทางไกล (Distance Learning) มักจะเป็นการเรียนด้วยตนเอง โดยไม่ต้องเข้าชั้นเรียนปกติ ซึ่งผู้เรียนจะเรียนจากสื่อการเรียนการสอน ประเภทสิ่ง พิมพ์ วิทยุกระจายเสียง วิทยุโทรทัศน์ และอื่น ๆ e-Learning จัดเป็นการเรียนทางไกลแบบหนึ่ ง แตกต่างจากการเรียนทางไกลโดยทั่วไปคือ เป็นการนารูปแบบการติดต่อสื่อสารแบบ 2 ทาง มาใช้ประกอบในการ เรียนเพื่อเพิ่มความสนใจในการตื่นตัวของผู้เรียนที่มีต่อบทเรียนให้มากยิ่งขึ้น เช่น ในระหว่างการเรียนถ้ามีคาถาม ซึ่งเป็นการทดสอบย่อยในบทเรียนเมื่อคาถามปรากฎขึ้นมาผู้เรียนก็ต้องเลือกคาตอบและส่งคาตอบกลับมายังระบบ ในทันที เหตุการณ์ดังกล่าวจะทาให้ผู้เรียนรักษาระดับความสนใจในการเรียนได้เป็นระยะเวลามากขึ้น ในการติดต่อ แบบ 2 ทางจะมีเครื่องมือที่จะช่วยให้ผู้เรียนได้ติดต่อ สอบถาม ปรึกษาหารือ และแลกเปลี่ยนความคิดเห็นระหว่าง ผู้ เ รี ย นกั บ ผู้ ส อน หรื อ ครู กั บ นั ก เรี ย น ในระหว่ า งเรี ย นกั บ เพื่ อ นร่ ว มชั้ น คนอื่ น ๆ โดยเครื่ อ งมื อ ที่ ใ ช้ ใ นการ ติดต่อสื่อสารอาจจะแบ่งได้ 2 ประเภท ดังนี้ ป ร ะ เ ภ ท Real-time ไ ด้ แ ก่ Chat (Message, Voice) White board/Text slide, Real-time annotations, Interactive poll, Conferencing และอื่น ๆ เป็นต้น ประเภท Non Real-time ได้แก่ Web-board, Email 4. การสอบหรือการประเมินผลของการเรียน การประเมินผลของการเรียนในแต่ละบท หรือแต่ละ หลักสูตรของการเรียน ซึ่งถือเป็นองค์ประกอบที่สาคัญ ที่จะทาให้การเรียนแบบ e-Learning เป็นการเรียนรู้ที่ สมบูรณ์ กล่าวคือ ในบางวิชาจาเป็นต้องมีการวัดระดับความรู้ก่อนเข้ามาเรียน เพื่อให้ผู้เรียนได้เลือกเรียน ใน บทเรียนหรือหลักสูตรที่เหมาะสมมากที่สุด ซึ่งจะทาให้การเรี ยนที่จะเกิดขึ้นเป็นการเรียนที่มีประสิทธิภาพสูง สุด เมื่อเข้าสู่บทเรียนในแต่ละหลักสูตร ก็จะมีการสอบย่อยท้ายบท และการสอบใหญ่ก่อนที่จะจบหลักสูตร ระบบ บริหารการเรียนจะเรียกข้อสอบที่จะใช้มาจากระบบบริหารคลังข้อสอบ(Test bank system) ซึ่งเป็นส่วนย่อยที่ รวมอยู่ในระบบบริหารการเรียน (LMS : e-learning Management System)

MACEDUCA

E-LEARNING & MOOCS

7 สรุปสั้น ๆ เกี่ยวกับ MOOCs เหมือนและต่างจาก E-learning อย่างไร?

MOOCs (มู้กส์) – Massive Open Online Courses หมายถึงระบบการจัดการเรียนการสอนออนไลน์ ระบบเปิดสาหรับมหาชน ซึ่งมีลักษณะให้เข้าเรียนได้ไม่จากัดจานวนคน เป็นระบบ “เปิด” ที่ทุกคนที่อยากเรียน จะต้องได้เรียน โดยไม่เสียค่าใช้จ่ายในการเรียน และใช้เทคโนโลยีออนไลน์เป็นเครื่องมือ เทคโนโลยีนี้เริ่มต้นเมื่อปี 2008 เมื่อห้องเรียนในมหาวิทยาลัยแห่งหนึ่ง เปิดให้ผู้ที่สนใจสามารถเข้าเรียน ออนไลน์ ซึ่งนอกเหนือจากนักศึกษาในห้อง 25 คนแล้ว คนอีกนับพันคนก็ได้มีโอกาสได้เรียนรู้วิชานั้นด้วย เครื่องมือ ในการทา MOOCs เป็นเทคโนโลยีธรรมดาๆ ที่เราคุ้ยเคยกันอยู่ เช่นเว็บไซต์ วิดี โอ บล็อก ฯลฯ เงื่อนไขในการใช้ งานข้อมูล เช่น ให้ใช้งานได้อย่างเดียว ให้นาไปเผยแพร่ได้ หรือให้นาไปแก้ไขดัดแปลงได้ ขึ้นอยู่กับผู้พัฒนาแต่ละ ราย MOOCs ต่างจาก E-learning ตรงที่ E-learning จะเรียนเมื่อไหร่ก็ได้ แต่ MOOCs มีลักษณะเหมือน หลั ก สู ต ร มี ร ะยะเวลาเปิ ด -ปิ ด เหมื อ นห้ อ งเรี ยนปกติ ถู ก ก าหนดหั ว ข้ อย่ อ ยในรายวิ ช าไว้แ ล้ ว มี ก ารวั ด และ ประเมินผล มีการบ้าน มีกิจกรรมให้ผู้เรียนได้ทางานกลุ่ม รวมทั้งให้ผู้เรียนช่วยกันตรวจงาน MOOCs หลายตัว สามารถให้ผู้เรียนเทียบหลักสูตรกับสถาบันอุดมศึกษาชื่อดังหรือใช้อ้างอิงในการสมัครงานได้

MACEDUCA

E-LEARNING & MOOCS

8

MACEDUCA

E-LEARNING & MOOCS