Inspiratieboekje Maand van de Geschiedenis oktober 2016

ONTDEK GISTEREN BEGRIJP VANDAAG OKTOBER IS DE MAAND VAN DE GESCHIEDENIS

2016

HOOFDORGANISATOR MAAND VAN DE GESCHIEDENIS Het Nederlands Openluchtmuseum is hoofdorganisator van de Maand van de Geschiedenis. Het museum nodigt uit om letterlijk in het verleden te stappen en de geschiedenis van Nederland te beleven, aan te raken en te ondergaan.

Museumbezoekers ervaren de Nederlandse geschiedenis in al haar facetten:

2

van het leven van alledag tot aan grote historische momenten.

HOOFDORGANISATOR NACHT VAN DE GESCHIEDENIS Het Rijksmuseum organiseert op zaterdag 29 oktober 2016 de Nacht van de Geschiedenis in het Rijksmuseum, als feestelijke afsluiting van de Maand van de Geschiedenis. Als nationaal instituut geeft het Rijksmuseum kunst en geschiedenis betekenis voor een breed samengesteld, hedendaags (inter)nationaal publiek.

PARTNER EN HOOFDINVESTEERDER MAAND EN NACHT VAN DE GESCHIEDENIS Het vfonds is hoofdinvesteerder van de Maand en de Nacht van de Geschiedenis.

Het vfonds wil de herinnering aan oorlog en vredesmissies levend houden door de slachtoffers te herdenken, maar boven alles ook de bevrijding, vrijheid en vrede te vieren. Het vfonds ondersteunt de Maand van de Geschiedenis om het maatschappelijk debat over vrede en veiligheid op gang te brengen en houden.

INVESTEERDER MAAND VAN DE GESCHIEDENIS Het Fonds voor Cultuurparticipatie is investeerder van de Maand van de Geschiedenis. Het Fonds voor Cultuurparticipatie ondersteunt vernieuwende initiatieven die actieve deelname aan cultuur teweegbrengen en richt zich daarbij op alle inwoners van Nederland.

WAT IS DE MAAND VAN DE GESCHIEDENIS De Maand van de Geschiedenis is hét grootste historische evenement van Nederland. Samen met honderden culturele, toeristische, literaire en media-organisaties brengen we geschiedenis onder de aandacht bij miljoenen Nederlanders.

ONTDEK GISTEREN, BEGRIJP VANDAAG

Geschiedenis is altijd aanwezig, maar moet wel verteld, aangevuld, genuanceerd en gedeeld worden.

Vanuit het verleden kun je het heden beter begrijpen en zo ook een beter begrip vormen van jezelf, je eigen achtergrond of omgeving. Begrip leidt tot inzicht, nuancering en mogelijk een andere kijk op de wereld. Daarom vinden wij het belangrijk om één maand in het jaar geschiedenis extra aandacht te geven. Zo laten we het publiek gisteren ontdekken om vandaag te begrijpen.

WHY

Wij geloven dat kennis van het verleden bijdraagt aan begrip van het heden en daaraan context geeft.

HOW

Wij brengen één maand in het jaar geschiedenis op een creatieve en opvallende manier onder de aandacht van publiek.

WHAT

Wij stimuleren instellingen in en buiten het erfgoed om samen te werken en fysiek en online aanbod te ontwikkelen waarmee we mensen door heel het land enthousiasmeren op ontdekking te gaan in de geschiedenis.

3

MAAND VAN DE GESCHIEDENIS FACTSHEET 2015 >325.000 bezoekers

BEZOEKERS

86% herhaalintentie

4

IN DE MEDIA

> 2 miljoen x bezoekers

471 deelnemende instellingen

door 800 acitivteiten heel Nedeland

RELATIES

45 partners 765 deelnemende boekhandels en bibliotheken

1/4

Nederlanders 18+ kent de Maand van de Geschiedenis

8,1

7,2

7,7

Waardering

10

0 kerndoelgroep publiek deelnemende instellingen

VPRO-gids, Metro, NRC Handelsblad, Pauw, EenVandaag, Radio 1, OVT, Regionale kranten, de Volkskrant, Vrij Nederland, Historisch Nieuwsblad

aandacht in o.a.

â‚Ź 1,1 miljoen

mediawaarde (alleen print)

5

NR. 3

in Bestseller top 60: Maand van de Geschiedenisessay door Ahmed Aboutaleb

THEMA GRENZEN

Door Pepijn Reeser

In oktober spoelen we terug. In 2016 rond het thema Grenzen. Van de Chinese muur tot het IJzeren gordijn, van sociale scheidslijnen tot culturele of mentale barrières: Een grens markeert, verbindt en verdeelt. Grenzen zijn bedoeld om mensen buiten of binnen te houden, om af te schrikken en veiligheid te bieden. Maar of ze nu geografisch, fictief of van prikkeldraad zijn: geen enkele grens is absoluut en eeuwig.

De geschiedenis van grenzen heeft ons dat ook duidelijk gemaakt.

Historische grenzen, zoals die tussen klassen, rangen en standen en tussen stad en platteland, maakten plaats voor nieuwe afbakeningen: privacy, hokjesdenken, vrijheid van meningsuiting, commercieel versus publiek. Zelfs op het internet, een in meerdere opzichten grenzeloze ontmoetingsplek, spelen sociale en juridische grenzen een rol. Dat is niet voor niets. Grenzen zijn cultureel bepaald en sterk persoonlijk - volgens Schopenhauer houdt iedereen de grenzen van zijn eigen gezichtsveld voor de grenzen van de wereld. Ze worden steeds opnieuw vastgesteld, veranderd,

verlegd, bewaakt en overgestoken.

Iedereen heeft behoefte aan grenzen, én aan het verleggen daarvan. De Maand van de Geschiedenis 2016 gaat op zoek naar hoe mensen door de eeuwen heen grenzen maken, veranderen, verleggen, bewaken en oversteken.

Lees verder op maandvandegeschiedenis. nl in het Inspiratiedocument geschreven door Pepijn Reeser.

"IEDEREEN HEEFT BEHOEFTE AAN GRENZEN, ÉN AAN HET VERLEGGEN DAARVAN." COLUMNS

Dit jaar schrijven historici, journalisten, wetenschappers en bloggers mee over het thema. De voorlichter als grensbewaker, grenzen aan historische belangstelling, natuurwetenschap als permanente grensverlegger, deze onderwerpen en meer komen aan bod. Lees fragmenten uit een aantal van deze eigenzinnige betogen verderop in dit boekje. Op de website worden onder ‘Food for thought’ alle columns gepubliceerd.

7

Auteursrechthebbende: Nationaal Archief

DOE JE MEE? Als organisatie kun je meedoen met de Maand van de Geschiedenis door in oktober een activiteit rond het thema te organiseren. Het maakt niet uit of je een historische instelling, een theatergroep, een welzijnsorganisatie of een winkeliersvereniging bent; iedereen kan meedoen. Meedoen is gratis en je profiteert van onze landelijke en regionale promotiecampagne.

8

WIST JE DAT?

Het VPRO-radioprogramma OVT in de Maand van de Geschiedenis wekelijks op locatie uitzendt?

De locatie is verbonden met het thema en publiek kan de uitzending bijwonen.

WAT BIEDEN WIJ « Meeliften op een grote landelijke en regionale mediacampagne (krant, tijdschrift, radio, televisie, online). « Kans op opname in het Maand van de Geschiedenismagazine (oplage 150.000). « Kans op opname in een van de offline en online kanalen van partners (bijvoorbeeld Museumkaartmailing, bijlage VPRO-Gids en regionale kranten). « Kans op opname in selecties voor landelijke en regionale pers. « Gratis promotiepakket (banier, magazines, posters, ansichtkaarten). « Mogelijkheid om nieuw publiek te trekken. « Nieuwe samenwerkingsmogelijkheden. « Een eigen pagina voor je activiteit(en) op maandvandegeschiedenis.nl.

WAT VRAGEN WIJ? JE ACTIVITEIT: « Gaat over geschiedenis « Heeft een directe link met het thema, uitgewerkt in de beschrijving « Legt een verband tussen verleden en heden « Is toegankelijk voor publiek « Heeft een duidelijke omschrijving en een pakkende titel (8 woorden) « Bevat een sterk beeld dat iets toevoegt aan de tekst « Bevat kloppende en volledige praktische informatie inclusief contactpersoon

PROMOTIE: « Je zet het promotiemateriaal in de maand oktober in « Als deelnemer draag je samen met andere deelnemers en partners de Maand van de Geschiedenis uit. Dit doe je door bijvoorbeeld publiciteit te maken voor je activiteit en daarin ook de Maand van de Geschiedenis te noemen en ons logo en onze templates te gebruiken en door te verwijzen naar de website.

Sommige activiteiten zijn geschikter om via onze mediakanalen uit te zetten dan andere.

Activiteiten worden beloond voor: « Inspirerende sprekers die een jonger publiek aanspreken « Originaliteit in de vertaling van het jaarthema « Koppeling met een of meer van de volgende domeinen: filosofie, muziek, film, food, politiek, outdoor (wandelen/ fietsen), toerisme, bijzondere locaties « Exclusiviteit voor de Maand van de Geschiedenis

WIST JE DAT?

We samen in oktober met geschiedenis een heel jong publiek weten te bereiken?

In 2015 was de grootste bezoekersgroep aan activiteiten tussen de 18 en 29 jaar oud.

Daarnaast blijven mensen van 30 jaar en ouder ons bezoeken.

En bereiken we nog eens miljoenen mensen van allerlei leeftijden met krantenartikelen, televisie- en radio-uitzendingen.

9

DRIE MANIEREN OM MEE TE DOEN Meedoen aan de Maand van de Geschiedenis is heel eenvoudig.

In een paar stappen meld je je organisatie en je activiteit aan op maandvandegeschiedenis.nl/signup.

Heb je dit gedaan en voldoet je activiteit aan de voorwaarden? (zie p.09) Dan ben je deelnemer en ontvang je in september een gratis promotiepakket.

10

Let op: als gevolg van de vernieuwde en verbeterde website moeten alle organisaties eenmalig een nieuw profiel aanmaken.

WIST JE DAT?

De Maand van de Geschiedenis samenwerkt met 45 partners?

Bijvoorbeeld met Historisch Nieuwsblad, zij leveren artikelen rond het thema, maken het Maand van de Geschiedenismagazine en organiseren activiteiten, waaronder het Geschiedenisfestival.

ER ZIJN DRIE MANIEREN OM MEE TE DOEN: 1. SPECIALE ACTIVITEIT Organiseer een speciale activiteit voor de Maand van de Geschiedenis.

Door iets bijzonders te doen val je op in de campagne. Denk ook aan een originele invalshoek van het thema Grenzen. Door samenwerking met andere culturele instellingen, horeca, media of kunstinstellingen kun je je activiteit meer gewicht geven en inspelen op verschillende interesses en behoeften van bezoekers. Maak het exclusief en onvergetelijk!

WIST JE DAT?

Een aantal grote festivals onderdeel zijn van de programmering van de Maand van de Geschiedenis? Dit zijn bijvoorbeeld de Dag van de Rotterdamse Geschiedenis, 024geschiedenis Nijmegen en de Dag van de Arnhemse Geschiedenis. Daarnaast organiseren de archieven een grote landelijke onlineverkiezing voor het mooiste archiefstuk: Stuk van het Jaar. Deze projecten zijn een succes dankzij duurzame samenwerking.

2. SLUIT AAN Organiseer een bijzondere activiteit bij een lopend programma. Denk bijvoorbeeld aan een lopende tentoonstelling die aansluit bij het thema Grenzen. Zorg ervoor dat je activiteit iets extra’s biedt speciaal voor de Maand van de Geschiedenis, bijvoorbeeld door de lopende activiteit te verbinden aan de actualiteit met een debat, door een interactief spel toe te voegen of door een auteur, historicus of theatergroep uit te nodigen.

3. MELD EEN LOPENDE ACTIVITEIT AAN Sluit je tentoonstelling, lezing, game, theatervoorstelling, debat perfect aan bij Grenzen? Dan kan je je lopende activiteit aanmelden op de site.

Houd er rekening mee dat lopende activiteiten die niets extra’s bieden in het kader van de Maand van de Geschiedenis minder aandacht krijgen in de mediacampagne. Heb je geen mogelijkheid om iets extra’s te doen, dan kun je op deze manier toch deelnemen.

11

REIZENDE REPORTER

12

Ook dit jaar gaan onze Reizende Reporters weer kriskras door het land om verslag uit te brengen van pareltjes in de programmering. In tekst en fotografie of film worden grote en kleine activiteiten « in en ook zeker buiten de Randstad « in beeld gebracht. De reporters publiceren op social media en de website, voorafgaand, tijdens en na de Maand van de Geschiedenis. Zit je bij de selectie dan krijgt je activiteit niet alleen speciale aandacht, je beschikt ook direct over een mooi setje professionele foto’s die je rechtenvrij (met bronvermelding) kunt gebruiken voor je eigen kanalen. Redenen genoeg om je aan te melden! Dit jaar geven we speciale aandacht aan drie categorieën: « kleine activiteiten die plaatsvinden op een heel bijzondere locatie verbonden met het thema Grenzen « activiteiten met een ongewone spreker, die verbanden leggen met de actualiteit en waarin de scherpte wordt opgezocht « festivals/grotere evenementen waar ook aandacht is voor bijvoorbeeld muziek, eten en drinken, kinderactiviteiten

AANMELDEN REIZENDE REPORTER Meld voor 1 juli je activiteit aan bij maand@openluchtmuseum.nl o.v.v.

Reizende Reporter en vergeet niet de link naar je activiteit op de website te sturen + je contactgegevens.

WIST JE DAT?

We van de filmbeelden die vorig jaar geschoten zijn op diverse locaties een campagnefilm maken die alle deelnemers en partners kunnen gebruiken?

Deze is in april te zien, houd de nieuwsbrief en de website in de gaten.

13

14

Auteursrechthebbende: Nationaal Archief

DE VOORLICHTER ALS GRENSBEWAKER

Door Alies Pegtel

De komende maanden reflecteren journalisten, wetenschappers en bloggers vanuit verschillende invalshoeken op het thema Grenzen. In dit boekje zijn een aantal fragmenten te lezen. Alle columns vind je op maandvandegeschiedenis.nl/ foodforthought

"AL HET MENSELIJKE IS GEREGISSEERD" De mens achter de politicus – hoofdredacteuren zijn er dol op. Steevast wordt mij voor een interview met een politicus op het hart gedrukt dat ik naast netelige kwesties ook het persoonlijke ter sprake moet brengen, dat we natuurlijk geen saai propagandaverhaal gaan afdrukken.

Daar zat ik dan in 2001, op bezoek in Den Haag bij de kersverse CDA-lijsttrekker Jan Peter Balkenende. Hij werd geflankeerd door een grijnzende Jack de Vries, die toen al in bezit was van een piepklein mobieltje.

Terwijl Balkenende een duizelingwekkend verhaal hield over zoiets als de partijkoers, zocht ik naar dat ene ogenblik om a la Ischa Meijer toe te slaan en de man genadeloos psychologisch te ontleden. Voor ik er erg in had, was het uur voorbij. Vriendelijk werd ik het Kamergebouw uitgeloodst. ‘We zien het artikel toch nog voor publicatie?’

Gebrek aan ervaring, aan kennis, aan menselijk inzicht, aan bravoure; in mijn beginjaren als journalist ontbrak het me eigenlijk aan alles om op niveau een gesprek te kunnen voeren. Ik ben inmiddels ouder en wijzer, maar dat ene memorabele interview waarin een politicus zich in al zijn naaktheid aan mij openbaarde, heeft nog nooit plaatsgevonden.

De kans dat dit alsnog gebeurt, lijkt inmiddels begrensd door het legioen aan woordvoerders, adviseurs en spindoctors die politici omringen. Zij bepalen de locatie (kantoor) duur (kort) en inhoud (zakelijk) van een interview. Ze willen de interviewvragen van tevoren inzien, na afloop de tekst corrigeren, en pennen driftig mee tijdens het gesprek. Komt er onverwachts toch iets ‘menselijks’ naar voren, zeg, een opmerking over een gekke liefhebberij, dan is dit verre van spontaan, al het menselijks is geregisseerd.

Lees de volledige column van journalist en historicus Alies Pegtel op maandvandegeschiedenis.nl/ foodforthought.

NATUURWETENSCHAP ALS PERMANENTE GRENSVERLEGGING

Door Sander Bais

Wat de grenzen van de natuurwetenschappen zouden kunnen zijn is een vraag die nooit aan actualiteit inboet.

Een vraag die het goed doet, in iedergeval aan de koffietafel van elk zichzelf respecterend onderzoeksinstituut.

De actualiteit van die vraag is sterk verbonden met het gegeven dat het in de wetenschap altijd gaat over voortschrijdend inzicht gekoppeld aan voortschrijdende technologie, en die koppeling zorgt ervoor dat er permanent sprake is van grensverlegging.

Fundamenteel nieuwe inzichten zorgen voor radicale technologische innovaties met grote maatschappelijke gevolgen, maar die nieuwe technologische vindingen verleggen ook aldoor op een objectieve manier onze waarnemingsgrenzen. Een wereld vol Antonie van Leeuwenhoekmomenten! Dit proces is cumulatief en heeft een intrinsieke richting waardoor na dramatische keerpunten in ons denken zoals de evolutie-, de relativiteits- en kwantumtheorie, de wereld er opeens totaal anders uitziet.

De mens rijdt door een wonderschoon

maar verborgen landschap waar de mist soms schoksgewijs optrekt.

In het wereldbeeld van de natuurwetenschappen liggen er twee grenzen voor de hand, enerzijds is er de ultieme vraag van een buitengrens, het heelal als geheel, is dat begrensd, zo ja, is dat dan in de ruimtelijke zin of in de tijdsrichting? Had het een begin, en heeft het misschien een einde?

"DE MENS RIJDT DOOR EEN WONDERSCHOON MAAR VERBORGEN LANDSCHAP WAAR DE MIST SOMS SCHOKSGEWIJS OPTREKT" Anderzijds is er ook de vraag van een binnengrens ergens verborgen in de microkosmos: zijn er kleinste dingen of is er sprake van een oneindige vorm van deelbaarheid? Het zijn deze na誰eve, kinderlijke vragen die de drijfveer vormen voor het ongekend historisch proces van toenemende kennis en technologie.

Lees de volledige column van hoogleraar theoretische natuurkunde Sander Bais op maandvandegeschiedenis.nl/ foodforthought.

17

WORDCLOUD

18

Aan welke woorden denk je bij het thema Grenzen?

In deze woordwolk hebben we woorden voor je verzameld die allemaal iets met grenzen te maken hebben.

HOE GRENZELOOS IS GESCHIEDENIS?

Door Kees Ribbens

Is geschiedenis grenzeloos? Het lijkt er sterk op. Wordt immers niet bijna alles uit voorbije tijden belicht en bekeken? Er bestaan zowel individuele als collectieve geschiedenissen met talloze varianten daartussen; van het roemruchte verleden van heldhaftige einzelgängers of criminele huwelijkspartners tot algemene, vele continenten en culturen omvattende wereldgeschiedenissen. In dit bonte scala van microgeschiedenis tot macrogeschiedenis lijkt er ruimte voor elke rimpeling in de zee van tijd die achter ons ligt, voor elke gebeurtenis en ontwikkeling. Maar onze blik op het verleden mag welhaast onbegrensd ogen, onze definitie van geschiedenis begint al met een begrenzing. Het omvat namelijk datgene wat wij níet tot het heden en de toekomst rekenen.

Maar deze – onmiskenbaar logische – begrenzing ligt niet vast.

Pakweg een eeuw geleden werd er nog een ruime grenszone aangehouden tussen heden en verleden.

Wie de schoolboeken geschiedenis uit de "PAS NA DE TWEEDE vroege twintigste eeuw bekijkt kan zien WERELDOORLOG dat historici en schoolmeesters moedwillig WERDEN RECENTERE afzagen van de behandeling van de meest DECENNIA BESCHOUWD nabijgelegen decennia. Pas na de Tweede ALS GESCHIEDENIS" Wereldoorlog werden recentere decennia beschouwd als geschiedenis. Daaruit valt af te leiden dat het heden tot dan toe ruimhartiger werd gedefinieerd dan de manier waarop wij vandaag de dag de voorbije actualiteit steeds sneller als afgedaan en daarmee historisch zijn gaan bestempelen. Of onze horizon daarmee ruimer of veeleer beperkter is geworden blijft de vraag.

Lees de volledige column van onderzoeker en bijzonder hoogleraar Populaire historische cultuur & Oorlog Kees Ribbens op maandvandegeschiedenis.nl/foodforthought.

20

De terugkomst in Amsterdam van de tweede expeditie naar Oost-IndiĂŤ, Hendrik Cornelisz. Vroom 1599.

VOORBIJ AMERSFOORT

Door Dolly Verhoeven

Er loopt een onzichtbare grens door Nederland. Ergens in de buurt van Amersfoort verdeelt hij het land in oost en west. Het gebied dat zich direct ten oosten van die grens bevindt – Gelderland – wordt vanuit het westen – de Randstad – niet altijd op waarde geschat, niet helemaal serieus genomen. Althans, zo ervaren de Geldersen het soms.

"NIETS ZO BEVORDELIJK VOOR HET WIJ-GEVOEL ALS EEN GEZAMENLIJKE TEGENSPELER" Dat licht verongelijkte gevoel wortelt, hoe kan het ook anders, in het verleden.

Als grensprovincie is Gelderland meer dan eens de buffer geweest die het westen moest beschermen tegen vijandelijke aanvallen. In de zeventiende eeuw bijvoorbeeld, beleefde Holland zijn Gouden Eeuw terwijl in het oosten Spaanse en Staatse troepen nog bezig waren de Tachtigjarige Oorlog uit te vechten. En toen later in diezelfde eeuw het land werd aangevallen door

de Franse koning Lodewijk XIV en zijn bondgenoten, was het opnieuw Gelderland dat de eerste klappen opving. De stadhouder trok zich met zijn troepen achter de Hollandse Waterlinie terug en liet de Gelderse steden zichzelf verdedigen, wat zij maar enkele dagen volhielden. In de eeuwen daarna waren nationale verdedigingslinies zoals de Waterlinie, de Grebbelinie en de IJssellinie opnieuw bedoeld ter bescherming van het westen van het land.

Wie aan de oostkant van die linies woonde, had pech.

Vaak zie je dat zo’n tweederangs positie verbindend werkt. Er is immers niets zo bevorderlijk voor het wij-gevoel als een gezamenlijke tegenspeler.

Lees de volledige column van hoogleraar Gelderse geschiedenis Dolly Verhoeven op maandvandegeschiedenis.nl/ foodforthought.

WAT DOET HET GOED? Om beter te onderbouwen wie we willen bereiken en beter te weten wie we al bereiken werkt de Maand van de Geschiedenis met een doelgroepenmodel dat voor het Nederlands Openluchtmuseum is ontwikkeld op basis van het Mentalitymodel van Motivaction. We vertellen je graag meer over onze doelgroepenstrategie en hoe we onze mediakanalen hierop laten aansluiten tijdens de regionale inspiratiebijeenkomsten en de Inspiratieen netwerkbijeenkomst op donderdag 12 mei in Utrecht.

Binnenkort kun je je aanmelden voor deze middag.

22

Welke activiteiten deden het vorig jaar goed? Hieronder geven we een paar voorbeelden van activiteiten die opvielen in 2015, thema Tussen Droom & Daad. Er waren er natuurlijk nog veel meer. Onderstaande activiteiten sloten goed aan bij de campagne en bij wat publiek van de Maand van de Geschiedenis zoekt.

LEZING/OPINIE

« Framer Framed hield een debat met kunstenaars en publiek over de historische en contemporaine relatie tussen de NDSM en de Limburgse mijnbouw. « In boekhandel het Logboek gaf Frank Westerman een dinerlezing over Srebrenica. « Museum Bronbeek verzorgde een lezing over de dekolonisatie in Nederlands-Indië. « Het IISG organiseerde een lezing en rondleiding door utopisch Amsterdam. In de bibliotheek in Amersfoort was een lezing over de recente geschiedenis van Rusland door NOS-verslaggever Peter d'Hamecourt. « Een plek waar vele grote namen samenkwamen was het Geschiedenis Festival in Haarlem van Historisch Nieuwsblad.

Met klinkende namen als Herman Pleij, Ewoud Kieft, Jonathan Israël, Maarten van Rossem, Redmond O’Hanlon, Ad van Liempt en Jan Brokken bood het festival een dagvullend programma voor liefhebbers van geschiedenis.

LINK ACTUALITEIT

« Foam organiseerde bij de tentoonstelling Magnum Contact sheets rondleidingen door (beeld)redacteuren waarbij de totstandkoming van iconische beelden uit de (hedendaagse) geschiedenis aan bod kwam en organiseerde samen met Beeld en Geluid de Grote Geschiedenis Quiz. « De KNAW hield een symposium over de wortels van de sharing economy waarin het hedendaagse ‘deel-ideaal’ in historisch perspectief werd geplaatst. « In het Tropenmuseum was een film en aansluitend debat over Nederland-Suriname 40 jaar later te zien. « Museum Spakenburg maakte een tentoonstelling over dromen en daden van migranten. « Studievereniging Ubbo Emmius uit Groningen organiseerde het debat De staat van terreur, met als een van de sprekers Peter Knoope. « De Nacht van de Geschiedenis in het Rijksmuseum, het afsluitend hoogtepunt van de Maand van de Geschiedenis, had een indrukwekkende line up van sprekers, waaronder Ahmed Aboutaleb, Freek de Jonge en Nawad El Sadawi die geschiedenis en actualiteit met elkaar verbonden.

ORIGINEEL

« Het Wagenings gemeentearchief toonde twee eeuwen plannenmakerij in de openbare ruimte onder de titel

23

24

Geen daden maar dromen. « Tijdens de historische kookworkshop Vergeten Eten kon publiek aan de slag met droomrecepten van Oudheid tot en met Gouden Eeuw. « Waar Abel Tasman, Willem Albert Scholten en Aletta Jacobs van droomden kwam aan bod in een tour met een museale bus dwars door Groningen georganiseerd door de Verhalen van Groningen. « Het Westfries archief organiseerde rondleidingen langs dromen en daden van Westfriese ontdekkingsreizigers als Jan Mayen. « Per fiets kon publiek mee met een tocht van het Jordaanmuseum langs een paar eeuwen stadsontwikkeling. « De dromen van Willem van Oranje konden in het Prinsenhof gevolgd worden met een Droomkaart. Tien stappen leidden de bezoeker naar het ideaal van Van Oranje. « Nijmegen ‘draaide door’ in de Stevenskerk in een avondvullende aftrap van 024geschiedenis met interviews, muziek en meer.

KINDERACTIVITEITEN

« Bij de Menkemaborg konden kinderen hun eigen droomkasteel maken. « Bij de Gelderse Museumdag konden kinderen door een droomticket te bemachtigen hun dromen waarheid laten worden. « In het Nederlands Openluchtmuseum kon je in een interactieve tour rijk, beroemd of gelukkig worden.

FESTIVALS

« De festivals met diverse programmering en grote publieksopkomst die eruit sprongen: Dag van de Arnhemse Geschiedenis, Dag van de Groninger Geschiedenis, 024geschiedenis Nijmegen, Dag van de Rotterdamse Geschiedenis, Week van de Koloniale Geschiedenis, Geschiedenis Festival en Nacht van de Geschiedenis.

LANDELIJKE NETWERKBIJEENKOMST 12 MEI

Wil je ideeën uitwisselen, samenwerking onderzoeken, ben je nieuwsgierig naar wat anderen gaan doen rond het thema Grenzen én wil je met het historisch netwerk Nederland netwerken? Kom dan naar de Netwerkbijeenkomst op donderdag 12 mei in Utrecht. Tijdens deze middag bieden we je een licht inspiratieprogramma aan. Er is daarnaast volop gelegenheid elkaar te ontmoeten. De netwerkbijeenkomst is hét moment om plannen uit te werken voor de Maand van de Geschiedenis. Dit jaar zal er geen netwerkmoment verbonden zijn aan de opening. Kijk voor aanmelden voor de bijeenkomst op 12 mei op maandvandegeschiedenis.nl/12mei.

25

GRENZELOOS KIJKEN NAAR EEN BEGRENSDE WERELD

Door Anne van Mourik

Stel je voor, het is 1944 en je bent een vrijwilliger van het Nederlandse Rode Kruis (NRK). Je bevindt je midden in de Slag om Arnhem en ziet twee Duitse soldaten gewond op straat liggen. Wat doe je?

A. Je schiet te hulp. Je bent als Rode Kruismedewerker onpartijdig, neutraal en onafhankelijk. Je ziet geen grenzen en helpt iedereen, altijd en overal.

B. Je laat de situatie voor wat die is. Met jouw hulp zouden de Duitse soldaten misschien weer snel mee kunnen doen in de strijd tegen de bevrijding van Nederland. Grenzeloos kijken naar een wereld met grenzen is utopisch.

Ben je loyaal aan de mensheid of loyaal aan je nationaliteit? Het afgelopen jaar kwam ik dit dilemma tegen toen ik bij het NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies meewerkte aan een onderzoek naar

de rol van het Nederlandse Rode Kruis in de Tweede Wereldoorlog. Ik ben opgegroeid in een tijdperk waarin humanisme en globalisering hoogtij vierden, en keek dan ook in eerste instantie kritiekloos naar de beginselen van het Rode Kruis. Onpartijdigheid, neutraliteit en onafhankelijkheid: dit zijn toch prachtige waarden?

"WAT DOE JE ALS JOUW HULP DE NATIONALE VIJAND VERSTERKT?"

Maar wat doe je als jouw hulp de nationale vijand versterkt? Oorlog betekent kiezen, zo leerde ik tijdens het onderzoek. Kiezen tussen nationaliteit en universele humaniteit; tussen een begrensde en een grenzeloze wereld.

Lees de volledige column van historicus en onderzoeker Anne van Mourik op maandvandegeschiedenis.nl/ foodforthought.

PROMOTIEMATERIAAL Deelnemers krijgen eind september een promotiepakket toegestuurd, met onder andere een poster en het Maand van de Geschiedenis Magazine. We vragen alle deelnemers dit in te zetten zodat de campagne maximaal zichtbaar is. Naast het pakket is er ook online van alles te vinden. Zo bieden we onder meer: « Een template voor een programmaboekje « Een template voor een invulposter

WIST JE DAT? Onze partner de CPNB een speciaal promotiepakket voor de boekhandel en bibliotheek coördineert? Daarnaast geeft de CPNB het Maand van de Geschiedenisessay uit. In 2015 was dit van de hand van Ahmed Aboutaleb en vloog het de winkels uit.

« Banners Op maandvandegeschiedenis.nl/toolkit is begin augustus alles te vinden. Hier vind je ook regels en restricties voor het gebruik van ons logo en campagnebeeld.

27

MEER INSPIRATIE WEBSITE

28

Nog meer inspiratie nodig? Op onze website vind je naast het inspiratiedocument en de columns ook artikelen (van o.a. Historiek, Oneindig Noord-Holland en Historisch Nieuwsblad), foto’s, documentaires, columns, boeken en muziek. Hier ontdek je ook welke canonvensters bij het thema 2016 aansluiten. Laat je dus volop inspireren over het thema Grenzen op maandvandegeschiedenis.nl.

NIEUWSBRIEF

Schrijf je in voor de nieuwsbrief om zo op de hoogte te blijven van alle nieuwe info voor deelnemers.

FACEBOOK

Interesseren van bezoekers voor het bezoeken van activiteiten.

TWITTER

Tips voor deelnemers en geschiedenisliefhebbers en voor het uitlichten van activiteiten.

FLICKR

Fotoverslagen (voor de pers) van afgelopen jaren.

PINTEREST

Inspiratiebeelden om zo deelnemers en bezoekers te inspireren.

LINKEDIN

Informatie voor partners en deelnemers en de mogelijkheid deze aan elkaar te linken.

BELANGRIJKE DATA 22 FEBRUARI 15 SEPTEMBER

MAART – MEI

Aanmelden activiteiten op maandvandegeschiedenis.nl

Provinciale inspiratiebijeenkomsten voor instellingen, zie maandvandegeschiedenis.nl

12 MEI

1 JULI

8 AUGUSTUS

15 SEPTEMBER

21/26 SEPTEMBER

1 OKTOBER START VAN DE MAAND VAN DE GESCHIEDENIS

Landelijke netwerkbijeenkomst i.s.m. Landschap Erfgoed Utrecht

Deadline inschrijving voor selecties offline kanalen (programmamagazine, bijlagen kranten, etc.)

Deelnemers ontvangen het promotiepakket

29 OKTOBER

Nacht van de Geschiedenis in het Rijksmuseum in Amsterdam.

Feestelijke afsluiting van de Maand van de Geschiedenis.

Deadline tips voor bezoek van de Reizende Reporter

Deelnemers ontvangen bevestiging van deelname

29

PARTNERS MAAND VAN DE GESCHIEDENIS

30

31

CONTACTGEGEVENS Nederlands Openluchtmuseum t.a.v. Maand van de Geschiedenis Postbus 649, 6800 AP Arnhem Hoeferlaan 4, 6816 SG Arnhem T +31 (0) 26 3576282 openluchtmuseum.nl maandvandegeschiedenis.nl Het projectteam van de Maand van de Geschiedenis verspreidt informatie aan deelnemers die activiteiten organiseren via de nieuwsbrief.

« Projectmedewerker Phebe Kloos T: +31 (0)26-3576282 E: p.kloos@openluchtmuseum.nl « Projectleider Ellen Snoep: T: +31 (0)6-16267834 E: e.snoep@openluchtmuseum.nl « Communicatiemanager Padmini Kruitwagen: T: +31 (0)6-47191725 E: p.kruitwagen@openluchtmuseum.nl « E: maand@openluchtmuseum.nl