101293400

Page 1


1.9.13.

2. Mikronakłuwanie

2.2. Zasada działania mezoterapii mikroigłowej i jej wpływ na skórę

2.3. Wskazania do zastosowania mezoterapii mikroigłowej

2.4. Rodzaje mikronakłuwania

2.4.1.

2.4.3. Mikropunktura/mikropen

2.4.4. Mikrokoring

2.4.5. Elektroporacja mikroigłowa i nanoelektroporacja mikroigłowa

2.5. Przebieg zabiegu mikronakłuwania i zalecenia pozabiegowe

2.5.1. Rola biomechaniki skóry w aplikacji mikroigieł

2.5.2. Przebieg zabiegu mikronakłuwania

2.5.3. Zalecenia pozabiegowe

2.6. Reakcje, skutki uboczne i powikłania pozabiegowe

2.7. Przeciwwskazania

2.8. Składniki aktywne stosowane w mezoterapii mikroigłowej i

3. Mezoterapia

3.1.

3.2. Zasada działania i wpływ mezoterapii na skórę

3.3. Wskazania do zastosowania

3.4.

3.5. Przebieg i zasady bezpiecznej procedur y mezoterapii

3.6. Przeciwwskazania, powikłania i skutki

3.7. Charakterystyka wybranych substancji/związków stosowanych w mezoterapii

3.8. Charakterystyka wybranych biostymulatorów tkankowych i wypełniaczy oraz preparatów stosowanych w medycynie estetycznej

3.8.1. Powikłania po wypełniaczach i biostymulatorach tkankowych

3.9. Zgoda na zabieg mezoterapii igłowej

4. Zabiegi z zastosowaniem światła nielaserowego

4.1. Historia zastosowania światła w leczeniu skóry

4.2. Szeroko i wąskopasmowe intensywne światło pulsacyjne (bIPL, nIPL)

4.2.1. Fizyko-biologiczne aspekty zabiegu IPL

4.2.2. Mechanizmy działania

4.2.3. Wskazania i efekty zastosowania IPL

4.2.4. Protokoły łączenia IPL ...............................................................

4.2.5. Bezpieczeństwo zabiegowe i reakcje okołozabiegowe, w tym skutki uboczne

4.3. Fotobiostymulacja LED

4.3.1. Urządzenia LED do użytku domowego

4.3.2. Mechanizm działania fotobiostymulacji

4.3.3. Terapie skóry z zastosowaniem LED

4.3.4. Zastosowanie LED w praktyce kosmetologicznej

4.4. Termolifting podczerwienią

4.4.1. Termiczny wpływ IR na skórę

4.4.2. Technologia termoliftingu podczerwienią

4.4.3. Kwalifikacja i procedura zabiegowa termoliftingu .......................................

5.1. Wprowadzenie

5.1.1. Czynniki wpływające na skuteczność laseroterapii

5.1.2. Optyka tkankowa i mechanizmy interakcji laser–tkanka

5.1.3. Klasyfikacja laserów medycznych do celów estetycznych

5.2. Epilacja laserowa

5.2.1. Zastosowanie epilacji laserowej

5.2.2. Zasada działania i cechy epilacji laserowej

5.2.3. Parametry fizykalne technologii epilacji laserowej

5.2.4. Laser aleksandrytowy 755

5.2.5.

5.2.6.

5.2.7. Bezpieczeństwo, przeciwwskazania, kwalifikacja do zabiegów epilacji laserowej i ich

5.3. Laserowe zamykanie naczyń

5.3.1. Mechanizm działania laserów

5.3.2.

5.3.4.

5.3.5.

5.3.6. Wskazówki dotyczące zastosowania laserów naczyniowych

5.3.7. Wskazania naczyniowe do estetycznej

5.4. Zastosowanie laserów w terapii trądziku

5.5. Laserowe odnawianie skóry/resurfacing laserowy skóry

5.5.1. Mechanizm działania laseroterapii frakcyjnej

5.5.2. Laseroterapia frakcyjna ablacyjna – laser Er:YAG 2940 nm

5.5.3. Laseroterapia frakcyjna nieablacyjna

5.5.4. Przeciwwskazania i zalecenia pozabiegowe

5.5.5. Laser nieablacyjny 675 nm – światło czerwone wysokoenergetyczne (tzw. laser wolumetryczny)

5.6. Lasery impulsowe: Q-switch i pikosekundowe

5.6.1. Wskazania do zastosowania laserów impulsowych

5.6.2. Mechanizm działania i zastosowanie laserów pikosekundowych

5.6.3. Mechanizm działania i zastosowanie laserów Q-switch

5.6.4. Działanie ukierunkowane na przebarwienia

5.6.5. Laserowe usuwanie tatuażu

5.7. Lipoliza laserowa

5.7.1. Hipertermiczna (wysokoenergetyczna) przezskórna lipoliza laserowa .......................

5.7.2. Terapia laserowa niskiego poziomu do miejscowej redukcji tkanki tłuszczowej

5.8. Bezpieczeństwo pracy i powikłania po zabiegach laserowych

6. Radiofrekwencja zabiegowa

6.1. Wprowadzenie do promieniowania elektromagnetycznego o częstotliwościach radiowych

6.2. Termiczne zjawisko fizykalnego działania radiofrekwencji w skór ze

6.3. Wpływ radiofrekwencji na skórę .............................................................

6.3.1. Istota temperatury w kontekście efektów działania RF na skórę

6.4. Kwalifikacja i konsultacja zabiegowa (wskazania i przeciwwskazania)

6.5. Typy zabiegowych rozwiązań technologicznych o częstotliwości radiowej i mikrofalowej ...............

6.5.1. Radiofrekwencja monopolarna i unipolarna

6.5.2. Radiofrekwencja bipolarna i multipolarna oraz systemy zintegrowane z RF

6.6. Radiofrekwencja mikroigłowa ............................................................

6.6.1. Wpływ radiofrekwencji mikroigłowej na skórę

6.6.2. Charakterystyka technologii radiofrekwencji mikroigłowej

6.6.3. Wskazania i zastosowanie kliniczne radiofrekwencji mikroigłowej ..........................

6.6.4. Zabiegi łączone z radiofrekwencją mikroigłową

6.6.5. Aspekty praktyczne i zalecenia okołozabiegowe dotyczące radiofrekwencji mikroigłowej

6.6.6. Reakcje pozabiegowe, skutki uboczne i możliwe powikłania po zabiegu radiofrekwencji mikroigłowej

6.7. Mikrofale

6.8. Plazma i mikroplazma, zimna plazma

6.9. Śródskórne systemy sond RF

6.10. Technologia kwantowego rezonasu molekulatnego (QMR – quantum molecular resonance)

6.11. Termoelektrokoagulacja

6.12. Mezoporacja/elektroporacja jako metoda mezoterapii bezigłowej 387

7. Ultradźwięki

7.1. Wprowadzenie

7.2. Techniczne uwarunkowania ultradźwięków terapeutycznych ......................................

7.3. Terapeutyczne zastosowanie ultradźwięków

7.4. Działanie ultradźwięków na tkanki: mechanizmy fizyczne i efekty biologiczne 398

7.4.1. Fizyczne mechanizmy i skutki kawitacji ultradźwiękowej

7.4.2. Efekty termiczne działania ultradźwięków

7.5. Sonoforeza

7.6. Lipokawitacja – ultradźwiękowa kawitacja tkanki tłuszczowej

7.6.1. Mechanizm działania lipokawitacji 409

7.6.2. Parametry techniczne ultradźwięków w zabiegach lipokawitacji 412

7.6.3. Aspekty praktyczne zabiegu lipokawitacji

7.6.4. Wskazania do zabiegu lipokawitacji 416

7.7. HIFU/IFUS/MFU – skoncentrowane ultradźwięki 416

7.7.1. HIFU jako lipoliza ultradźwiękowa

7.7.2. Wpływ i mechanizm działania HIFU/MFU jako liftingu skóry

7.7.3. Parametry techniczne i praktyczne aspekty przebiegu i bezpieczeństwa procedury zabiegów HIFU/MFU

7.7.4. Skutki uboczne i działania niepożądane, w tym powikłania po HIFU/MFU ...................

7.7.5. Przeciwwskazania do zabiegu HIFU/MFU

7.8. Obrazowanie ultrasonograficzne – zastosowanie w kosmetologii

7.8.1. Ultrasonografia w diagnostyce i terapii powikłań zabiegów estetycznych

7.8.2. Nowoczesne techniki obrazowania ultrasonograficznego skóry

7.8.3. Protokoły obrazowania USG skóry – zalecenia praktyczne .

8. Zastosowanie technologii fali uderzeniowej w zabiegach estet ycznych

8.1. Fizykalne ujęcie technologii fali uderzeniowej

8.2. Parametry zabiegowe w praktyce kosmetologa

8.3. Zjawisko mechanotransdukcji

8.4. Zastosowanie oraz wpływ fali uderzeniowej na skórę i tkankę podskórną

8.4.1. Zastosowania fal uderzeniowych w kosmetologii

8.4.2. Bezpieczeństwo, skutki uboczne i przeciwwskazania

9. Endermologia

9.2. Technologia i działanie endermologii .........................................................

9.3.1. Mechanostymulacja i mechanotransdukcja

9.3.2. Mechanizmy działania biologicznego i fizjologicznego endermologii

9.4. Wskazania, efekty oraz zastosowanie terapeutyczne i estetyczne zabiegów endermologii

9.5. Zastosowanie praktyczne oraz zabiegi estetyczne łączone z

9.6. Przeciwwskazania i bezpieczeństwo zabiegów endermologii

10. Technologie stymulacji mięśni – elektrostymulacji (EMS) i elektromagnetostymulacji (HIFEM) .........

10.2.1. Zasada działania (mechanizmy fizykalne i bioelektryczne elektrostymulacji mięśni) ............

10.2.2. Parametry i praktyczny przebieg procedury elektrostymulacji mięśni

10.2.3. Wskazania i efekty terapeutyczne elektrostymulacji mięśni 498

10.2.4. Przeciwwskazania do elektrostymulacji mięśni .......................................... 499

10.3. Stymulacja elektromagnetyczna mięśni (HIFEM, HI-SMS, EMMS, rPMS itp.) 500

10.3.1. Mechanizm działania elektromagnet ycznej stymulacji mięśni (high-intensity focused electromagnetic – zogniskowane pole elektromagnetyczne o wysokiej intensywności)

10.3.2. Wpływ HIFEM na mięśnie i tkankę tłuszczową

10.3.3. Parametry techniczne i praktyczne aspekty przeprowadzania zabiegu elektromagnetycznej stymulacji mięśni

10.3.4. Zastosowanie estetyczne i terapeut yczne elektromagnetycznej stymulacji mięśni

10.3.5. Profil bezpieczeństwa zabiegu elektromagnetycznej stymulacji mięśni

11.1. Wprowadzenie

11.2. Zasada działania kriolipolizy na tkankę tłuszczową

11.3. Kwalifikacja i profil kandydata do zabiegu kriolipolizy ...........................................

11.4. Technologia, praktyczne zastosowanie, przebieg procedury i wskazówki pozabiegowe

500

11.5. Skutki uboczne i powikłania związane z kriolipolizą

11.6. Synergistyczne łączenie kriolipolizy z innymi zabiegami modelującymi sylwetkę

12. Karboksyterapia

12.1. Wprowadzenie .

12.2. Mechanizm działania dwutlenku węgla w tkankach

12.3. Wpływ karboksyterapii na skórę i tkankę tłuszczową

12.4. Zastosowanie karboksyterapii w kosmetologii i medycynie

12.5. Przeciwwskazania do karboksyterapii

12.6. Metodyka przeprowadzania zabiegu karboksyterapii

12.7. Karboksyterapia w terapiach łączonych

12.8. Odczucia, reakcje pozabiegowe, skutki uboczne

13. Infuzja tlenowa

13.1. Wprowadzenie

13.2. Absorpcja przezskórna tlenu – fizjologia i wpływ na metabolizm skóry

13.3. Hiperbaryczna terapia tlenowa

13.3.1. Terapia normobaryczna

13.3.2. Wpływ HBOT na skórę

13.3.3. Medyczne zastosowanie HBOT i miejscowej terapii O2

13.4. Zabieg estetyczny infuzji tlenowej

13.4.1. Zastosowanie infuzji tlenowej w kosmetologii

13.4.2. Efekty kosmetyczne infuzji tlenowej

13.4.3. Metodyka zabiegu infuzji tlenowej

14. Zabiegi złuszczająco-oczyszczające skórę

14.1. Wprowadzenie

14.2. Mikrodermabrazja

14.2.1. Efekty i reakcje skórne na mechaniczne złuszczanie naskórka

14.2.2. Łączenie mikrodermabrazji z innymi procedurami

14.2.3. Wskazania kosmetyczne

14.2.4. Procedura zabiegowa i kwalifikacja do mikrodermabrazji

14.3. Oksybrazja

14.4. Oczyszczanie wodorowe i hydrabrazja

14.4.1. Wpływ wodoru cząsteczkowego i wody alkalicznej na skórę

14.4.2. Mechanizm działania oczyszczania wodorowego i hydrabrazji

Piśmiennictwo

Skorowidz

Przedmowa

Kiedy kilka lat temu zaczynałam pisać pierwszy tom serii Kosmetologia. Nie przypuszczałam, że ten projekt przerodzi się w wieloletnią, głęboką podróż, która stanie się częścią mojego życia zawodowego, naukowego i prywatnego. To już czwarty tom. Najbardziej wymagający, ale i – bez cienia wątpliwości – najbliższy moim zainteresowaniom i doświadczeniu.

Tak jak poprzednie dwa pierwsze tomy – które powstały w czasie ciąży i pierwszych miesięcy życia mojej córki Liliany, także i ten tom czwarty jest dzieckiem pasji, dyscypliny i głębokiego poczucia odpowiedzialności za kształt współczesnej kosmetologii. Macierzyństwo nie tylko nie wykluczyło mojej aktywności zawodowej, ale dodało jej nowej jakości: uważności, troski, determinacji i pokor y wobec czasu i możliwości ciała i ducha. Była to także próba sił między tym, co chciałabym zrobić, a tym, co realnie jestem w stanie wykonać. Były momenty zwątpienia, kiedy zastanawiałam się, czy przedkładanie życia rodzinnego nad intensywne pisanie i tempo pracy zawodowej ma sens. Dziś wiem, że miało. I jeśli rozumiesz mnie, jeśli masz w sobie wdzięczność za te tomy, to chcę, byś wiedział(a), że ja również – mimo wszystkich trudności – jestem sobie wdzięczna. Za to, że nie przerwałam, że doprowadziłam tę ideę do końca. Bo wierzę w całokształt tej serii – Kosmetologii – jako wartości, która będzie towarzyszyć kosmetologom na drodze zawodowego rozwoju, dając im narzędzia i świadomość. W tym miejscu – Czytelniku, Czytelniczko – proszę Cię daj mi znać o sobie. Napisz, jak Ty odczuwasz kosmetologię? Jaką rolę odgrywa w Twoim

życiu. Bo tylko w dialogu ta dziedzina może się rozwijać naprawdę. Jestem dla Ciebie dostępna w mediach społecznościowych instagram autorka.kosmetologii, na facebooku, LinkedIn jak i na mojej stronie internetowej https://anna-kolodziejczak.pl

Chciałabym, aby ta książka stała się pomostem między pokoleniami kosmetologów, by starsi praktycy odnaleźli w niej potwierdzenie swojej wiedzy i intuicji, a młodsze pokolenie otrzymało konkretny fundament, na którym może budować swoje działania.

Dynamika rozwoju technologii, metod terapeutycznych i procedur zabiegowych w kosmetologii jest dziś ogromna. Zmieniają się urządzenia, parametry, protokoły, oczekiwania pacjentów, ale niezmienna pozostaje potrzeba rzetelnej wiedzy, która pozwala to wszystko właściwie zrozumieć i zastosować. Dlatego ta książka nie jest zbiorem chwilowych trendów a jest to kompendium, które pozwala zorientować się w tym dynamicznym świecie, uporządkować wiedzę i bezpiecznie poruszać się pośród ogromu dostępnych możliwości. To mapa dla tych, którzy chcą nie tylko wykonywać zabiegi, ale naprawdę rozumieć ich sens, logikę i potencjał.

Tom czwarty, zatytułowany Kosmetologia terapeutyczna, jest pozycją unikatową. Nie dlatego, że zawiera nowinki. Ale dlatego, że jako pierwsza książka na rynku w sposób systematyczny, upor ządkowany i jednocześnie głęboko prakt yczny przedstawia całokształt działań terapeutyczno-zabiegowych stosowanych we współczesnej kosmetologii. To publikacja, która

łączy dwa światy – wiedzy teoretycznej i prakt ycznego działania. I robi to nie z perspektywy marketingowej, ale z pozycji osoby, która niemal każdy z tych zabiegów wykonała, przeanalizowała, opisała i przemyślała na poziomie mechanizmów działania, wskazań, przeciwwskazań, parametrów technologicznych oraz możliwych powikłań. Zarówno ten tom, jak i poprzednie, powstały wyłącznie na podstawie rzetelnych publikacji naukowych z całego świata – międzynarodowych artykułów, badań i przeglądów naukowych, których liczba sięga około 600 pozycji. Przeczytanie i selekcja tych materiałów była zadaniem karkołomnym – dosłownie i w przenośni. Jestem przekonana, że układ mojego kręgosłupa zmienił się od wpatrywania się godzinami w treści naukowe. Tym samym Czytelnik otrzymuje podane na tacy informacje, których samodzielne wyszukanie byłoby często niemożliwe – szczególnie bez dostępu do zasobów naukowych, którymi jako wykładowczyni akademicka dysponuję. To właśnie dostęp do światowej literatury, możliwość selekcji źródeł i ich kr ytyczna analiza sprawiły, że ten tom jest czymś więcej niż podręcznikiem – jest świadectwem odpowiedzialnego podejścia do edukacji w zawodzie, który wciąż walczy o swój prestiż i uznanie

Pisząc tę książkę, miałam w głowie obraz młodej studentki kosmetologii, która na zajęciach teoretycznych chłonie wiedzę o technologiach, ale nie ma do nich dostępu w ramach ćwiczeń. Myślałam o prakt ykujących kosmetologach, którzy często nie mają wystarczającego wsparcia merytorycznego i muszą polegać na materiałach dostarczanych przez dystrybutorów. O lekar zach medycyny estetycznej, którzy – choć nierzadko wykonują podobne procedury – wciąż zdarza się, że patrzą na kosmetologów z dystansem, nie dostrzegając naszego przygotowania, odpowiedzialności i ogromnego potencjału do działania w granicach określonych kompetencji. Tymczasem, jak pokazuję w tej książce, kosmetologia oparta na wiedzy i prakt yce może być niezwykle skuteczna i bezpieczna – również w obszarach, które tradycyjnie kojarzone są z medycyną estetyczną. Myślałam o edukatorach, szkoleniowcach i eksper tach branżowych, którzy potrzebują narzędzi do naucza-

nia – nie opartych na promocyjnych prezentacjach, lecz na wiedzy naukowej i doświadczeniu klinicznym.

Ale przede wszystkim myślałam o kosmetologach, którzy nie zgadzają się na powier zchowność i pr zypadkowość, któr zy chcą rozumieć, analizować, być odpowiedzialni za swoje wybory terapeutyczne

Ta książka powstała dla każdego z nich, bo kosmetologia terapeutyczna to nie tylko technologia. To przede wszystkim odpowiedzialność. To umiejętność łączenia wiedzy z doświadczeniem, analizowania skuteczności z uwzględnieniem realnych możliwości skóry. To znajomość przeciwwskazań, ale też świadomość sensu terapii. To zrozumienie, że działanie kosmetologiczne nie może być oderwane od zdrowia – ani fizycznego, ani psychicznego. Każda nasza decyzja zabiegowa powinna być osadzona w logice, empatii i naukowej rzetelności. Terapia to troska, to służba, to zobowiązanie. Rozdziały dotyczące m.in. peelingów chemicznych, mikronakłuwania, mezoterapii, światła nielaserowego (w tym IPL, LED), laseroterapii, radiofrekwencji, ultradźwięków (w tym HIFU), fali uderzeniowej, endermologii, karboksyterapii, kriolipolizy, infuzji tlenowej, stymulacji mięśni i oczyszczania skóry – obejmują szczegółowy opis działania i przebieg procedur. Każdy z rozdziałów zawiera charakterystykę działania, wskazania, przeciwwskazania, schematy zabiegowe, parametry technologiczne, możliwe powikłania, zalecenia pozabiegowe oraz propozycje terapii łączonych.

Wszystkie opisane procedury znam z praktyki. Przez minionych 15 lat wykonywałam niemal każdy z nich. Moja droga zawodowa rozpoczęła się w jednym z najbardziej zaawansowanych technologicznie gabinetów, w miejscu, gdzie każda nowość pojawiająca się na rynku trafiała natychmiast do użytku i oceny. To tam nauczyłam się patrzeć na zabieg nie tylko jako na narzędzie, ale jako na proces, który wymaga wiedzy i refleksji. To tam zrozumiałam, że kosmetolog to nie „wykonawca zabiegu”, ale ktoś, kto wchodzi w relację terapeutyczną ze skórą drugiego człowieka.

Niektóre rozdziały tego tomu są mi szczególnie bliskie – nie tylko dlatego, że opisałam je z ogromną starannością, ale przede wszystkim dlatego, że towarzy -

szyły mi przez całą moją drogę zawodową, kliniczną i naukową. Szczególne miejsce zajmuje rozdział o laseroterapii, bo to właśnie w nim staram się odczarować lęk i niepewność, jakie narosły wokół tej technologii. Pokazuję, że nie taki diabeł straszny, jak go malują i wierzę, że dzięki tej lekturze wielu kosmetologów poczuje się pewniej, by wprowadzić te procedury do swojej praktyki. Bliskie są mi również peelingi chemiczne – ich różnorodność, głębokość działania i możliwość dostosowania do konkretnych problemów skórnych. W tym rozdziale dzielę się nie tylko wiedzą, ale i praktycznymi wskazówkami – jak łączyć, jak różnicować, jak wybierać z rozwagą. Rozdział o karboksyterapii to nie tylko kompendium wiedzy, to efekt wieloletniej pracy badawczej, której efektem jest sześć publikacji naukowych. W rozdziale dotyczącym mezoterapii pokazuję, że to nie tylko modna rewitalizacja, ale realna forma biostymulacji. Rozdział o mikronakłuwaniu to z kolei próba uporządkowania wiedzy, wskazanie kluczowych zasad wykonania procedury, a także rozbudowany opis pielęgnacji okołozabiegowej – często pomijanej, a przecież fundamentalnej. W części dotyczącej światła nielaserowego – IPL, BBL, Dye-VL – tłumaczę, czym różnią się te rozwiązania, i jak zrozumieć ich działanie, by właściwie dobierać je do potrzeb skóry. W całym tomie wracam też do pielęgnacji pozabiegowej, nie jako dodatku, ale jako integralnego elementu procesu terapeutycznego. Bez niej skuteczność nawet najlepszego zabiegu może być ograniczona. Dlatego każdy rozdział, każda procedura opisana jest z myślą o tym, jak maksymalizować efekty i minimalizować ryzyko –poprzez wiedzę, refleksję i szacunek dla skóry, która oddaje nam wszystko, co w nią wkładamy. Zdecydowałam się napisać ten tom, mimo momentów zwątpienia. Zastanawiałam się, czy kosmetolodzy są gotowi na analizę tak szczegółową, tak głęboką, miejscami wymagającą? Czy naprawdę chcą wiedzieć, jak działają konkretne parametry lasera, na czym polega fotobiomodulacja, czy czym różni się RF mikroigłowa od bezigłowej? Ale potem przypominałam sobie, jak wiele osób pytało mnie o rzetelne źródła informacji. I czułam, że – jeśli nie teraz – to kiedy? Nie mogłam dłużej mil-

czeć, widząc jak wiele decyzji w gabinetach podejmowanych jest w oparciu o folder y reklamowe, a nie o naukowe fakty.

Bo prawda jest taka, że nawet najlepiej opisany protokół czy idealnie wykonana procedura, jeśli nie jest rozumiana, to traci swój potencjał. Tylko świadome, przemyślane stosowanie zabiegów, oparte na zrozumieniu ich mechanizmów działania oraz indywidualnej analizie, zapewnia rzeczywiste, przewidywalne i trwałe rezultaty. Bez tego zabieg staje się pustą czynnością, oderwaną od sensu. Wiedza to nie dodatek – to rdzeń skutecznej kosmetologii. Rozumienie prowadzi do skuteczności. Wiedza prowadzi do świadomego działania. A świadomość do terapii, która rzeczywiście ma znaczenie. Wiem, o czym mówię także jako wykładowczyni akademicka, ponieważ od lat obserwuję, jak studenci często wykonują zabiegi mechanicznie, bez głębszego zrozumienia ich istoty. Nie potrafią jeszcze połączyć wiedzy teoretycznej z prakt ycznym jej zastosowaniem. Widzę, jak z czasem to się zmienia, gdy zaczynają analizować, łączyć, rozumieć, co konkretnie dzieje się w skórze w odpowiedzi na dane bodźce. To właśnie ten moment – zrozumienia wpływu – jest początkiem sukcesu terapeutycznego. Bo nawet najdroższy, najbardziej zaawansowany sprzęt, jeśli zostanie użyty w sposób nieanalityczny, bez refleksji i wiedzy, nie przyniesie spodziewanych efektów. Może nawet zaszkodzić. Technologia jest tylko narzędziem – to kosmetolog, jego wiedza i odpowiedzialność, decydują o jej wartości klinicznej.

Dziś kosmetologia terapeutyczna stoi na rozdrożu. Z jednej strony mamy potężny rozwój technologii. Z drugiej – brak odpowiednich regulacji. Środowisko lekarskie często traktuje nas z wyższością. Środowisko kosmetologiczne – niejednokrotnie samo sobie szkodzi. Spotkania z przedstawicielami instytucji odpowiedzialnych za kształtowanie prawa, próby wyjaśniania różnic, argumentowania sensu wykonywanych zabiegów – były i są trudne. Ale nie przestaję wierzyć i działać, bo wiem, że prawda się obroni, a kosmetologia zasługuje na szacunek. Nie przeszłam tej drogi po to, by się poddać. Przeszłam ją po to, by mówić

głośno, że kosmetolog to nie zawód z pogranicza – to zawód z misją. To forma służby – codziennej troski o zdrowie, samopoczucie i poczucie war tości drugiego człowieka. A każdy zabieg, każda decyzja zabiegowa jest małym aktem odpowiedzialności za czyjeś poczucie komfor tu w swoim ciele. To ogromna sprawczość, ale i ogromne zobowiązanie.

Podjęłam się również innego wyzwania – równie ważnego, co wymagającego: usystematyzowania języka, jakim posługujemy się, opisując procedury zabiegowe. Chaos, który panuje na rynku, wprowadza w błąd nie tylko pacjentów, ale i specjalistów. Producenci i dystrybutorzy urządzeń kosmetycznych oraz medycznych nierzadko nadają zabiegom chwytliwe, enigmatyczne nazwy, które niewiele mają wspólnego z ich r zeczywistym mechanizmem działania. Tymczasem to, jak nazywamy zabieg, wpływa na to, jak go rozumiemy, jak go wykonujemy i czego się po nim spodziewamy. W tej książce nazewnictwo nie jest przypadkowe. To efekt żmudnej analizy literatury, technologii i prakt yki. Wiem, jak łatwo pogubić się w gąszczu haseł marketingowych, neologizmów i pseudonaukowych terminów, które mają dodać prestiżu, a w rzeczywistości zasłaniają brak rzetelnych danych. Nawet doświadczeni specjaliści bywają zdezorientowani, bo jedna technologia może być prezentowana pod wieloma nazwami, a jedna nazwa wykorzystywana do opisania kompletnie różnych procedur. Dlatego uporządkowałam nazwy, podkreśliłam różnice, wskazałam synonimy i uproszczenia, które funkcjonują w języku branżowym. Tylko wtedy możemy mówić wspólnym językiem. Tylko wtedy możemy edukować pacjentów i siebie nawzajem. To było moje podniesienie rękawicy – nie zgodzić się na bylejakość, niezgodność i chaos.

Dlatego ten tom jest nie tylko książką. To także manifest. Głos w obronie racjonalnej, naukowej, terapeutycznej kosmetologii. Książka, która – mam nadzieję – pomoże kosmetologom odnaleźć się w świecie zabiegów nacechowanym marketingiem. Na koniec mam prośbę do każdego Czytelnika. Niezależnie, czy jesteś studentem, lekarzem, kosmetologiem, edukatorem: nie bój się wiedzieć. Wiedza to

nie obciążenie. Wiedza to siła. „Nasza wiedza ma początek w tym, co czujemy” – napisał Leonardo da Vinci. I w tym jednym zdaniu zawiera się cała istota odpowiedzialnej kosmetologii: działamy, bo czujemy. Bo widzimy człowieka, jego potrzeby, jego skórę – i dopiero potem sięgamy po zabiegi. Każda technologia, nawet ta najbardziej zaawansowana, w rękach osoby, która zna i rozumie jej działanie – staje się narzędziem skutecznym, bezpiecznym i war tościowym. Wtedy technologia przestaje być tylko sprzętem. Staje się terapią. A kosmetolog – terapeutą skóry.

Twoja autorka „Kosmetologii” – Anna Kołodziejczak

Dziękuję tym, któr zy towarzyszyli mi w pracy nad tym wymagającym tomem.

Za cierpliwość, zrozumienie i wsparcie w chwilach skupienia i zmęczenia. Książka ta, choć sygnowana moim nazwiskiem, jest owocem Waszej obecności. Z wyrazami wdzięczności – dla mojej rodziny.

8. Zastosowanie technologii fali uderzeniowej w zabiegach estetycznych

8.1. Fizykalne ujęcie technologii fali uderzeniowej

Fale uderzeniowe to takie zdarzenia naturalnie występujące w przyrodzie, jak uderzenia pioruna. Są one słyszalnie odbierane jako głośne „huki”. Przenoszą energię z miejsca wytworzenia do odległych obszarów, co może spowodować np. pęknięcie szyb okiennych. fala uderzeniowa (shockwave) to wyjątkowy rodzaj fali akustycznej charakteryzującej się nagłym skokiem ciśnienia i prędkością rozchodzenia wyższą niż prędkość dźwięku w danym ośrodku. Typowy przebieg impulsu fali uderzeniowej obejmuje gwałtowny wzrost ciśnienia (do bardzo wysokich wartości rzędu dziesiątek MPa) w niezwykle krótkim czasie (nanosekundy), po czym następuje krótka faza podciśnienia (ujemnego ciśnienia). Dzięki takim właściwościom fala uderzeniowa przenosi znaczną energię w głąb tkanek, wywołując zjawiska mechaniczne w miejscu docelowym.

Fala uderzeniowa (ESWT – extracorporeal shockwave therapy) to nieinwazyjna fizjoterapia, która po raz pierwszy została zastosowana w litotr ypsji kamieni nerkowych, a następnie w leczeniu chorób narządu ruchu, takich jak zapalenie powięzi podeszwowej i przewlekłe zapalenie nadkłykcia bocznego (tzw. łokieć tenisisty), dla których została zatwierdzona przez amerykańską Agencję ds. Żywności i Leków (FDA – Food and Drug Administration) m.in.: w chorobach układu mięśniowo-

-szkieletowego, opóźnionym zroście kostnym, urazach neurologicznych, zaburzeniach andrologicznych oraz obrzęku limfatycznym.

Możliwość zastosowania ESWT w zabiegach estetycznych wyłoniła się z obserwacji efektów terapii pacjentek z dolegliwościami mięśniowymi po zabiegach endoprotezoplastyki stawu biodrowego. W trakcie leczenia falą uderzeniową zgłaszały one nie tylko poprawę funkcji mięśni i redukcję bólu, lecz także niespodziewane efekty estetyczne – poprawę wyglądu skóry i konturu ciała oraz zmniejszenie obwodu w leczonym obszarze.

Fala uderzeniowa to akustyczna fala ciśnieniowa wytwarzana i rozchodząca się w dowolnym elastycznym ośrodku, takim jak powietrze, woda, a nawet ciało stałe. Fale uderzeniowe różnią się od fal dźwiękowych tym, że czoło fali, w którym następuje kompresja, jest obszarem nagłej zmiany naprężenia i gęstości.

Fizyczna definicja obejmuje następujące cechy fali uderzeniowej:

wysokie dodatnie ciśnienie szczytowe (czasami ponad 100 mPa, ale częściej 50–80 mPa), szybki początkowy wzrost ciśnienia w okresie krótszym niż 10 nanosekund, niska amplituda rozciągania (do 10 mPa), krótki cykl trwania wynoszący około 10 μs, szerokie spektrum częstotliwości, zwykle w zakresie 16–20 MHz.

8.1. Fizykalne ujęcie technologii fali uderzeniowej

Powszechnie wiadomo jednak, że stosowane terapeutycznie fale uderzeniowe nie spełniają wszystkich wymienionych cech i są określane w literatur ze jako niskoenergetyczne radialne fale uderzeniowe (low-energy radial shockwaves)

Fale radialne technicznie nie są w pełni klasycznymi „falami uderzeniowymi”, ponieważ mają niższe szczytowe ciśnienie (do około 10–30 Mpa) i dłuższy czas narastania ciśnienia, ale w kontekście zabiegowym również określa się je falami uderzeniowymi ze względu na podobny efekt biologiczny.

Do celów terapeutycznych stosuje się cztery rodzaje generatorów fal uderzeniowych: układ elektrohydrauliczny (iskra elektryczna w wodzie wytwarza falę kulistą skupianą przez reflektor), układ piezoelektryczny (setki kryształów piezo generuje falę samoczynnie skupianą przez geometryczny układ), układ elektromagnetyczny (cewka generuje falę akustyczną skupianą soczewką lub reflektorem), układ pneumatyczny lub inaczej balistyczny (pocisk napędzany sprężonym powietrzem uderza w aplikator, generując falę rozchodzącą się promieniście od powierzchni kontaktu ze skórą –tzw. fala radialna).

Dwa ostatnie rodzaje generatorów fal uderzeniowych są najczęściej wykorzystywane w rehabilitacji i estetyce.

W praktyce medycznej stosuje się różne technologie do wytworzenia fali uderzeniowej. Urządzenia skupionej fali uderzeniowej (ESWT – focused shockwave) najczęściej są oparte na technikach: elektrohydraulicznej, elektromagnetycznej bądź piezoelektrycznej. Niezależnie od metody fala ESWT jest ogniskowana, tzn. osiąga maksymalne ciśnienie w zdefiniowanym ognisku

wewnątrz tkanki. Z kolei urządzenia generujące falę radialną (RSWT – radial shockwave, często nazywaną też falą akustyczną) zazwyczaj działają na zasadzie balistycznej: pocisk napędzany sprężonym powietrzem uderza w aplikator, wyzwalając falę ciśnieniową (rozproszoną), która się rozchodzi promieniście od punktu kontaktu ze skórą.

Generator elektromagnetyczny składa się z dwóch cewek, które pod wpływem prądu generują pole magnetyczne – działanie pola powoduje, że znajdujący się wewnątrz aplikatora pocisk porusza się szybko i uderza w końcówkę aplikatora. W wyniku zder zenia następuje przeniesienie energii z pocisku na końcówkę aplikatora, który następnie przenosi otrzymaną energię w postaci fal mechanicznych na obszar zabiegowy. Inaczej w generatorze pneumatycznym pocisk jest przemieszczany w kierunku końcówki pod wpływem ciśnienia wywieranego przez sprężone powietrze (ryc. 8.1 i 8.2).

Urządzenia mogą generować dwa rodzaje fal klasyfikowanych jako:

fale ogniskowe (fale skupione ESWT, zogniskowane, sfokusowane) – intensywniejsze (1,5 mJ/ cm 2), o wyższym ciśnieniu i głębokiej penetracji około 6,5 cm; skierowane na tkankę docelową o bardzo małej/wąskiej strefie skupienia; działają z krótkim czasem impulsu 0,2–0,3 ms; pozwalają na precyzyjne działanie w głębi tkanek, stosowane są np. w regeneracji tkanek, leczeniu blizn, terapii głębokich struktur, fale radialne (fale rozproszone RSWT) – mniej intensywne (0,3 mJ/mm2) i bardziej powierzchownie działające do 3,5 cm; rozchodzą się promieniście od miejsca styku aplikatora ze skórą; działają w czasie dłuższego impulsu do 0,5 ms; rozchodzą się powierzchniowo, są szczególnie popularne w kosmetologii w redukcji cellulitu, poprawie mikrokrążenia i elastyczności skóry.

Tabela 8.1. porównanie typów generatorów fal uderzeniowych

t yp gene R ato R a Mec H aniz M gene R o Wania Fali

elektrohydrauliczny iskra elektr yczna w wodzie → fala kulista → skupiana reflektorem

piezoelektryczny kryształy piezo generują falę → skupienie przez geometryczny układ

Rodzaj Fali g łębokość działania z astoso Wania kliniczne

skupiona (focused) głęboka (do 12 cm)

urologia (esWl), ortopedia, czasem estetyka przy bliznach i zwłóknieniach

cH a R akte Rystyk a ene R gii

Wysoka energia, szerokie spektrum

elektromagnetyczny pole elektromagnetyczne → fala → skupienie przez soczewkę lub reflektor

pneumatyczny pocisk napędzany sprężonym powietrzem uderza w aplikator (fala rozchodzi się radialnie)

skupiona (focused) średnia, głęboka (do 6–8 cm)

Medyc yna regeneracyjna, ortopedia, ograniczone zastosowania estetyczne bardzo precyzyjna, niska emisja hałasu

skupiona (focused) Regulowana (do kilku cm) ortopedia, estetyka (cellulit, skóra, modelowanie) precyzyjna, dobrze kontrolowalna energia

Radialna (rozproszona) powierzchowna (do 2–3 cm)

Rękojeść

Pocisk

Przycisk aktywacji

Wlot powietrza – przewód sprzężonego powietrza z jednostki głównej

Rycina 8.1.

Budowa aplikatora fali uderzeniowej

estetyk a (cellulit, jędrność, modelowanie), fizjoterapia

szybka aplik acja, większy obszar działania, niższe ciśnienie (2–5 bar)

Radialna fala ciśnieniowa/uderzeniowa

Dostępnych jest wiele przetworników przeznaczonych do różnych obszarów zastosowania

Rycina 8.2A–B.

Głowice zabiegowe (D-ActOr®, StOrZ MeDicAL): (A) D-ActOr – rozproszona fala akustyczna (terapia antycellulitowa, redukcja obwodu i uelastycznienie skóry); (B) V-ActOr – wibracyjna terapia drenująca i relaksacyjna; zakres ciśnienia 0,3–5 barów, balistyczna generacja fali akustycznej (sprężarka powietrza); częstotliwość uderzeń 1–21 Hz w zależności od ustawionego ciśnienia; maksymalna głębokość penetracji 32,3 mm

Płask ie fale uderzeniowe

Skoncentrowane/ skupione fale uderzeniowe

Radialne/promieniowe fale uderzeniowe (35 mm dla radialnej)

Rycina 8.3. rodzaje fali uderzeniowej

35 mm

55 mm

125 mm

Zarówno skupione fale uderzeniowe (ESWT), jak i radialne fale uderzeniowe (RSWT – radial shockwave therapy, rESWT) charakteryzują się wysokim dodatnim ciśnieniem szczytowym (w mPa) oraz szybkim początkowym wzrostem ciśnienia (około kilku mikrosekund lub mniej). Radialne fale uderzeniowe rozprzestrzeniają się promieniowo z gęstością przepływu energii na impuls mniejszą niż 0,1 mJ/mm2, co powoduje zmniejszenie mocy o 1/3 na każdy centymetr wnikający w tkankę (ryc. 8.3).

Kluczowa różnica między eSW t i rSW t to sposób propagacji i zasięg w tkankach. Fala skupiona eSW t zachowuje energię do osiągnięcia głębiej położonego ogniska, dzięki czemu może oddziaływać na struktury położone w głębi (kilka centymetrów pod skórą) bez znacznej utraty energii na powierzchni. Natomiast fala radialna rSW t natychmiast rozprasza się po wprowadzeniu do ciała – jej energia maleje wraz z głębokością penetracji, a przez to działa głównie powierzchownie.

uznaje się, że fale radialne skutecznie stymulują tkanki do głębokości około 20–30 mm, co zwykle wystarcza do objęcia skóry i powierzchownej tkanki tłuszczowej. Fale skupione mogą docierać głębiej (ognisko bywa ustawiane np. na 30–50 mm), co pozwala na terapię struktur podskórnych na większej głębokości lub o większej gęstości (np. blizny, głębsze złogi tłuszczu).

8.2. parametry zabiegowe w praktyce kosmetologa

Większość terapii wymaga wielokrotnego powtarzania zabiegów dla osiągnięcia trwałego efektu. Standardowo to 6–10 zabiegów wykonywanych 1–2 razy w tygodniu. W wielu badaniach nad cellulitem i ujędrnianiem skóry taki cykl (trwający około 4–8 tygodni) okazał się skuteczny. Niektóre protokoły przewidują większą liczbę sesji, np. 10 czy 12 (gdy zabiegi mają niższą intensywność pojedynczo). Z kolei w badaniach nad bliznami

przerostowymi często stosowano 3–6 sesji wykonywanych co 1–2 tygodnie. Zatem liczba zabiegów zależy od wskazania.

Zabieg falą uderzeniową opisuje się szeregiem parametrów fizycznych, które dostosowuje się do wskazania i tolerancji pacjenta.

energia impulsu

Energia impulsu – wyrażana najczęściej jako gęstość strumienia energii w jednostkach mJ/mm2 dla fal skupionych lub ciśnienie w barach dla fal radialnych

Zabiegi estetyczne wykorzystują niskoenergetyczne fale uderzeniowe – typowo od około 0,1 mJ/mm2 do 0,3 mJ/mm2 (czasem wyżej, do ~0,8–1,0 mJ/mm2 w wybranych terapiach).

Zakresy fal skupionych to od 0,1–0,25 mJ/mm2 (niska) do 0,25–0,6 mJ/mm2 (średnia) na obszarach, takich jak: uda, pośladki czy brzuch.

W delikatniejszych rejonach (ramiona, dekolt, twarz) stosuje się dolny koniec zakresu (np. 0,1–0,2 mJ/mm2).

Porównując, terapie ortopedyczne mogą używać > 0,5 mJ/mm2 do wywołania mikrouszkodzeń leczonej tkanki (np. entezopatii). W estetyce takich dawek zazwyczaj się unika ze względu na dyskomfort.

Fale radialne mierzone ciśnieniem zazwyczaj ustawiane są na 2–4 bary, rzadziej wyżej (niektóre urządzenia pozwalają na 5–6 bar, ale wyższe wartości mogą powodować ból i siniaki bez polepszania efektu). Wyższe energie są zarezerwowane dla schorzeń ortopedycznych i mogą być zbyt bolesne lub agresywne dla celów estetycznych.

Energię fal można podzielić na niską, średnią i wysoką, docierającą do różnych struktur i głębokości, takich jak: skóra właściwa, tkanka podskórna, mięśnie, ścięgna i kości.

Przy mniejszych dawkach energii zasadą działania ESWT jest pobudzenie do samoregeneracji tkanki; obie dawki stymulują miejscowe krążenie krwi i metabolizm tkanki.

częstotliwość impulsów częstotliwość impulsów, czyli liczba uderzeń na sekundę – zwykle w zakresie kilku do kilkudziesięciu Hz. Urządzenia skupione często działają z częstotliwością 2–5 Hz (aby precyzyjnie celować falę), natomiast urządzenia radialne mogą osiągać wyższe częstotliwości rzędu 10–20 Hz lub więcej

W badaniach nad cellulitem i modelowaniem sylwetki często stosowano szybkie dostarczanie impulsów radialnych, np. 10, 16 czy 20 Hz, aby w rozsądnym czasie pokryć duży obszar.

Fale skupione zwykle generowane są wolniej (kilka Hz) ze względu na ograniczenia techniczne. Jeśli w protokole łączy się obie techniki, często najpierw wykonuje się wolniejszą falę skupioną (dokładnie celując energię na wymaganej głębokości), a następnie „wykańcza” obszar falą radialną, aby ogólnie poprawić mikrokrążenie powierzchownie.

Liczba impulsów

liczba impulsów to całkowita liczba fal uderzeniowych aplikowanych na obszar. W zabiegach estetycznych zazwyczaj wynosi kilka tysięcy na sesję. W leczeniu większych partii (uda, pośladki) protokoły stosują np. ~2 000 impulsów na każdy obszar uda

rodzaj głowycy/aplikatora

Głowice skupiające mają określoną głębokość ogniskowania (ogniskową), zależną od konstrukcji (soczewki, reflektora). Głowice radialne mają różne rozmiary i kształty powierzchni kontaktowej, co wpływa na rozproszenie energii – większe aplikatory działają bardziej powierzchownie na większym obszarze, natomiast mniejsze aplikatory koncentrują impuls na mniejszym polu. W praktyce wyboru dokonuje terapeuta/kosmetolog, mając do dyspozycji np. głowice radialne o różnej średnicy (większa do dużych powierzchni uda, mniejsza do precyzyjnego rozbijania dołków cellulitu). Głowice skupiające mogą mieć różną głębokość ogniskowania,

np. 15 mm, 25 mm, 40 mm, którą się dobiera w zależności od grubości tkanki podskórnej pacjenta. U osób szczuplejszych ognisko ustawia się płycej, u osób z grubszą tkanką tłuszczową głębiej, aby maksymalna energia trafiała na granicy skóry i tłuszczu, gdzie przebiegają przegrody cellulitu. Sprzężenie fali ze skórą osiąga się poprzez nałożenie żelu (jak do USG), co zapobiega odbiciom fal na granicy powietrze–skóra.

Przykładowe parametry radialnej fali uderzeniowej stosowanej w kosmetologii (w terapii cellulitu):

gęstość przepływu energii: 0,115–1,24 mJ/mm2 , wartości ciśnienia wyrażana w MPa, barach lub

torach: np. 1–5 barów, liczba impulsów: 2000–3500 na obszar 20 × 30 cm, częstotliwość impulsów: 4–20 Hz.

Inne parametry to np. fala akustyczna na uda w łącznej dawce 3000 impulsów, o częstotliwości 15 Hz i ciśnieniu 3 bary, 2 razy w tygodniu przez 6 tygodni.

W 2021 roku pojawiła się na rynku nowa metoda określana jako akustyczna subcizja (acoustic subcision), która wykorzystuje ultradźwiękowo generowane impulsy fali uderzeniowej o bardzo wysokiej częstotliwości powtarzania (kilkadziesiąt Hz) do jednorazowego rozbicia przegród cellulitu. Urządzenie o nazwie handlowej Resonic™ uzyskało aprobatę FDA do leczenia cellulitu właśnie w 2021 roku. W odróżnieniu od klasycznych ESWT wykonuje się tylko jedną sesję, która trwa kilkadziesiąt minut, a podczas niej dostarcza się miliony mikroimpulsów (RAP – rapid acoustic pulse). W wieloośrodkowym badaniu klinicznym wykazano, że taka jednorazowa terapia poprawia wygląd cellulitu o co najmniej 1 stopień skali CSS u większości pacjentek, a efekty utrzymują się 3–6 miesięcy. Ograniczeniem tej metody jest jednak towarzyszący dość intensywny miejscowy odczyn pozabiegowy. U części pacjentek wystąpiły rozległe, choć przemijające, siniaki i tkliwość trwająca do kilku tygodni (co jest spodziewane, biorąc pod uwagę zasadę działania, czyli faktycznie przecinającą przegrody jak przy klasycznej subcizji).

Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.