Wprowadzenie do problematyki autodestrukcji mózgu mężczyzny . . .
XI
1. Stres męski, odporność psychiczna oraz techniki zarządzania stresem . . 1 Anna Szmawonian, Mariola Bylińska
Wstęp .
1.3.
2. Regulacja emocji i zachowania autodestrukcyjne w zaburzeniach osobowości z poziomu organizacji borderline. Skuteczne programy psychoterapeutyczne w podejściu psychodynamicznym i poznawczo-behawioralnym
Magdalena Wayda-Zalewska, Agnieszka Ziemska
15
2.1. Wprowadzenie do rozumienia zaburzonej organizacji osobowości 15
2.2. Psychodynamiczne rozumienie zaburzeń osobowości o organizacji borderline 21
2.3. Schemat poznawczy w zaburzeniu osobowości borderline .
26
2.4. Oddziaływania terapeutyczne wobec osób z ZOB 27
2.5. Narzędzia do diagnozy zaburzeń osobowości
Załącznik. 1. Skala ZOB (The Borderline Personality Disorder Checklist, BPD Checklist)
3. Zachowania autodestrukcyjne i suicydalne u mężczyzn. Farmakoterapia oraz rekomendowane techniki psychoterapeutyczne w terapii depresji 41 Robert Gajewski, Katarzyna Kucharska
Wstęp
Depresja
3.2. Samobójstwo
3.3. Samouszkodzenia
3.4. Ocena ryzyka samobójczego
3.5. Wybrane czynniki protekcyjne: religijność i duchowość
3.6. Opisy przypadków klinicznych i leczenia
3.7. Farmakoterapia oraz rekomendowane techniki psychoterapeutyczne w terapii depresji
Piśmiennictwo
4. Skuteczność podejścia EMDR w terapii skutków traumy u mężczyzn na przykładzie badań
Monika Szpringer, Krzysztof Beyger Wstęp
4.1. Terapia EMDR – wprowadzenie i opis adaptacyjnego modelu przetwarzania informacji
4.2. Trauma i zespół stresu pourazowego (PTSD) – specyfika traumy u mężczyzn
4.3. Opis przypadku pacjenta z depresją, PTSD oraz cPTSD leczonego terapią EMDR
4.4. Psychoterapia EMDR w terapii skutków traumy − przegląd badań
Piśmiennictwo
5. Zaburzenia odżywiania z napadami objadania się i otyłość psychogenna –charakterystyka, podłoże i postępowanie terapeutyczne w ujęciu poznawczo-behawioralnym 87
Barbara Kostecka, Emilia Kot, Anna Walenda Wstęp 87
5.1. Bulimia – definicja, kryteria rozpoznania i epidemiologia
5.2. Zaburzenie z napadami objadania się – definicja, kryteria rozpoznania i epidemiologia
5.3. Otyłość – definicja, kryteria rozpoznania i epidemiologia
5.4. Etiopatogeneza zaburzeń z napadami objadania się i otyłości .
5.5. Neurobiologiczne aspekty zaburzeń z napadami objadania się i otyłości .
88
88
90
5.6. Konsekwencje somatyczne 97
5.7. Opis klinicznych przypadków pacjentów z BED i otyłością psychogenną 98
5.8. Leczenie .
6. Jadłowstręt psychiczny u mężczyzn – etiopatogeneza, obraz kliniczny i postępowanie terapeutyczne w ujęciu poznawczo-behawioralnym 109
Emilia Kot, Barbara Kostecka
Wstęp
6.1. Jadłowstręt psychiczny – definicja i kryteria rozpoznania .
6.2. Epidemiologia 111
6.3. Etiologia . . .
6.4. Czy anoreksja występuje częściej w niektórych grupach mężczyzn? .
6.5. Zaburzenie obrazu ciała u mężczyzn .
6.6. Bigoreksja – odwrócona anoreksja?
Spis treści
6.7. Fizjologiczne aspekty niedożywienia i konsekwencje AN
6.8. Leczenie jadłowstrętu psychicznego .
6.9. Postępowanie terapeutyczne w ujęciu poznawczo-behawioralnym 121 Piśmiennictwo
7. Autodestrukcja mężczyzn w zaburzeniach psychicznych wieku podeszłego .
Aneta Tylec Wstęp
7.1. Samookaleczenia mężczyzn w wieku podeszłym 129
7.2. Zachowania samobójcze mężczyzn w wieku podeszłym
7.3. Zaburzenie depresyjne a autodestrukcja mężczyzn w wieku podeszłym
129
133
7.4. Zaburzenia poznawcze a autodestrukcja mężczyzn w wieku podeszłym 137
7.5. Ból przewlekły a autodestrukcja mężczyzn w wieku podeszłym .
138
7.6. Zaburzenia odżywiania a autodestrukcja mężczyzn w wieku podeszłym 141
7.7. Pobudzenie a autodestrukcja mężczyzn w wieku podeszłym . . . . . . 144
7.8. Uzależnienia a autodestrukcja mężczyzn w wieku podeszłym 146
7.9. Sprawność funkcjonalna a autodestrukcja mężczyzn w wieku podeszłym 151
7.10. Uzależnienie od alkoholu w przebiegu zaburzenia depresyjnego czy otępienie u osoby w podeszłym wieku? Opis przypadku .
153
8. Aktywność fizyczna u mężczyzn i sportowców jako forma autodestrukcji 163
Mateusz Kempiński Wstęp 163
8.1. Aktywność fizyczna a sport – mężczyźni a sportowcy
8.2. Presja społeczna i rola mężczyzn
8.3. Negatywne skutki aktywności fizycznej dla zdrowia fizycznego
8.4. Negatywne skutki aktywności fizycznej dla zdrowia psychicznego .
169
171
8.5. Techniki pracy nad lękiem i stresem 175
Piśmiennictwo
9. Błędy żywieniowe i suplementacji diety u mężczyzn aktywnych i nieaktywnych fizycznie jako źródło autodestrukcji 179 Ewelina Gleń, Dariusz Włodarek
9.1. Wprowadzenie – zachowania żywieniowe .
9.2. Suplementy i ich rola w diecie 180
9.3. Błędy żywieniowe i suplementacyjne u mężczyzn aktywnych fizycznie 182
9.4. Nieracjonalne diety jako źródło autodestrukcji mężczyzn aktywnych fizycznie 186
9.5. Błędy żywieniowe mężczyzn
9.6. Opis przypadku – postępowanie dietetyczne
9.7. Zalecenia żywieniowe dla mężczyzn
Piśmiennictwo
10. Funkcjonowanie seksualne mężczyzn a autodestrukcja. Rekomendacje z perspektywy psychoterapeuty/psychologa klinicznego i urologa/androloga 199
Agnieszka Trawicka, Teresa Gawlik-Jakubczak
Wstęp
10.1. Perspektywa psychologa
10.2. Perspektywa urologa – wybrane zjawiska autodestrukcji w gabinecie lekarza 204
Piśmiennictwo
11. Uzależnienia od substancji psychoaktywnych u mężczyzn. Jak skutecznie leczyć? Rekomendowana terapia 221
Sławomir Ślaski, Mateusz Wojtczak
Wstęp
11.1. Dane szacunkowe
11.2. Uzależnienia od substancji psychoaktywnych – wspólne cechy
11.3. Przyczyny uzależnienia od substancji psychoaktywnych 226
11.4. Współczesne terapie zaburzeń związanych z używaniem substancji psychoaktywnych
Piśmiennictwo
12. Uzależnienia od internetu, pornografii i od używania gier komputerowych. Przykładowe programy terapeutyczne dla mężczyzn
Mateusz Wojtczak, Sławomir Ślaski
Wstęp
12.1. Zaburzenie używania gier komputerowych
12.2. Problematyczne korzystanie z Internetu
12.3. Problematyczne używanie pornografii
Piśmiennictwo
13. Problematyka autodestrukcji w pracy klinicznej z ojcami i partnerami w ramach terapii rodzinnej i terapii par. Jak skutecznie pomóc?
Katarzyna Ładniak-Grońska
Wstęp
13.1. Zagadnienie autodestrukcji w kontekście terapii par i rodzin
13.2. Skuteczne strategie i techniki terapeutyczne
13.3. Rola terapeuty rodzin i par
13.4. Studia przypadków na przykładzie terapii par i rodzin
Piśmiennictwo
X Spis treści
Wprowadzenie do problematyki autodestrukcji mózgu mężczyzny . . .
XI
1. Stres męski, odporność psychiczna oraz techniki zarządzania stresem . . 1 Anna Szmawonian, Mariola Bylińska
Wstęp .
1.3.
2. Regulacja emocji i zachowania autodestrukcyjne w zaburzeniach osobowości z poziomu organizacji borderline. Skuteczne programy psychoterapeutyczne w podejściu psychodynamicznym i poznawczo-behawioralnym
Magdalena Wayda-Zalewska, Agnieszka Ziemska
15
2.1. Wprowadzenie do rozumienia zaburzonej organizacji osobowości 15
2.2. Psychodynamiczne rozumienie zaburzeń osobowości o organizacji borderline 21
2.3. Schemat poznawczy w zaburzeniu osobowości borderline .
26
2.4. Oddziaływania terapeutyczne wobec osób z ZOB 27
2.5. Narzędzia do diagnozy zaburzeń osobowości
Załącznik. 1. Skala ZOB (The Borderline Personality Disorder Checklist, BPD Checklist)
3. Zachowania autodestrukcyjne i suicydalne u mężczyzn. Farmakoterapia oraz rekomendowane techniki psychoterapeutyczne w terapii depresji 41 Robert Gajewski, Katarzyna Kucharska
Wstęp
Depresja
3.2. Samobójstwo
3.3. Samouszkodzenia
3.4. Ocena ryzyka samobójczego
3.5. Wybrane czynniki protekcyjne: religijność i duchowość
3.6. Opisy przypadków klinicznych i leczenia
3.7. Farmakoterapia oraz rekomendowane techniki psychoterapeutyczne w terapii depresji
Piśmiennictwo
4. Skuteczność podejścia EMDR w terapii skutków traumy u mężczyzn na przykładzie badań
Monika Szpringer, Krzysztof Beyger Wstęp
4.1. Terapia EMDR – wprowadzenie i opis adaptacyjnego modelu przetwarzania informacji
4.2. Trauma i zespół stresu pourazowego (PTSD) – specyfika traumy u mężczyzn
4.3. Opis przypadku pacjenta z depresją, PTSD oraz cPTSD leczonego terapią EMDR
4.4. Psychoterapia EMDR w terapii skutków traumy − przegląd badań
Piśmiennictwo
5. Zaburzenia odżywiania z napadami objadania się i otyłość psychogenna –charakterystyka, podłoże i postępowanie terapeutyczne w ujęciu poznawczo-behawioralnym 87
Barbara Kostecka, Emilia Kot, Anna Walenda Wstęp 87
5.1. Bulimia – definicja, kryteria rozpoznania i epidemiologia
5.2. Zaburzenie z napadami objadania się – definicja, kryteria rozpoznania i epidemiologia
5.3. Otyłość – definicja, kryteria rozpoznania i epidemiologia
5.4. Etiopatogeneza zaburzeń z napadami objadania się i otyłości .
5.5. Neurobiologiczne aspekty zaburzeń z napadami objadania się i otyłości .
88
88
90
5.6. Konsekwencje somatyczne 97
5.7. Opis klinicznych przypadków pacjentów z BED i otyłością psychogenną 98
5.8. Leczenie .
6. Jadłowstręt psychiczny u mężczyzn – etiopatogeneza, obraz kliniczny i postępowanie terapeutyczne w ujęciu poznawczo-behawioralnym 109
Emilia Kot, Barbara Kostecka
Wstęp
6.1. Jadłowstręt psychiczny – definicja i kryteria rozpoznania .
6.2. Epidemiologia 111
6.3. Etiologia . . .
6.4. Czy anoreksja występuje częściej w niektórych grupach mężczyzn? .
6.5. Zaburzenie obrazu ciała u mężczyzn .
6.6. Bigoreksja – odwrócona anoreksja?
Spis treści
6.7. Fizjologiczne aspekty niedożywienia i konsekwencje AN
6.8. Leczenie jadłowstrętu psychicznego .
6.9. Postępowanie terapeutyczne w ujęciu poznawczo-behawioralnym 121 Piśmiennictwo
7. Autodestrukcja mężczyzn w zaburzeniach psychicznych wieku podeszłego .
Aneta Tylec Wstęp
7.1. Samookaleczenia mężczyzn w wieku podeszłym 129
7.2. Zachowania samobójcze mężczyzn w wieku podeszłym
7.3. Zaburzenie depresyjne a autodestrukcja mężczyzn w wieku podeszłym
129
133
7.4. Zaburzenia poznawcze a autodestrukcja mężczyzn w wieku podeszłym 137
7.5. Ból przewlekły a autodestrukcja mężczyzn w wieku podeszłym .
138
7.6. Zaburzenia odżywiania a autodestrukcja mężczyzn w wieku podeszłym 141
7.7. Pobudzenie a autodestrukcja mężczyzn w wieku podeszłym . . . . . . 144
7.8. Uzależnienia a autodestrukcja mężczyzn w wieku podeszłym 146
7.9. Sprawność funkcjonalna a autodestrukcja mężczyzn w wieku podeszłym 151
7.10. Uzależnienie od alkoholu w przebiegu zaburzenia depresyjnego czy otępienie u osoby w podeszłym wieku? Opis przypadku .
153
8. Aktywność fizyczna u mężczyzn i sportowców jako forma autodestrukcji 163
Mateusz Kempiński Wstęp 163
8.1. Aktywność fizyczna a sport – mężczyźni a sportowcy
8.2. Presja społeczna i rola mężczyzn
8.3. Negatywne skutki aktywności fizycznej dla zdrowia fizycznego
8.4. Negatywne skutki aktywności fizycznej dla zdrowia psychicznego .
169
171
8.5. Techniki pracy nad lękiem i stresem 175
Piśmiennictwo
9. Błędy żywieniowe i suplementacji diety u mężczyzn aktywnych i nieaktywnych fizycznie jako źródło autodestrukcji 179 Ewelina Gleń, Dariusz Włodarek
9.1. Wprowadzenie – zachowania żywieniowe .
9.2. Suplementy i ich rola w diecie 180
9.3. Błędy żywieniowe i suplementacyjne u mężczyzn aktywnych fizycznie 182
9.4. Nieracjonalne diety jako źródło autodestrukcji mężczyzn aktywnych fizycznie 186
9.5. Błędy żywieniowe mężczyzn
9.6. Opis przypadku – postępowanie dietetyczne
9.7. Zalecenia żywieniowe dla mężczyzn
Piśmiennictwo
10. Funkcjonowanie seksualne mężczyzn a autodestrukcja. Rekomendacje z perspektywy psychoterapeuty/psychologa klinicznego i urologa/androloga 199
Agnieszka Trawicka, Teresa Gawlik-Jakubczak
Wstęp
10.1. Perspektywa psychologa
10.2. Perspektywa urologa – wybrane zjawiska autodestrukcji w gabinecie lekarza 204
Piśmiennictwo
11. Uzależnienia od substancji psychoaktywnych u mężczyzn. Jak skutecznie leczyć? Rekomendowana terapia 221
Sławomir Ślaski, Mateusz Wojtczak
Wstęp
11.1. Dane szacunkowe
11.2. Uzależnienia od substancji psychoaktywnych – wspólne cechy
11.3. Przyczyny uzależnienia od substancji psychoaktywnych 226
11.4. Współczesne terapie zaburzeń związanych z używaniem substancji psychoaktywnych
Piśmiennictwo
12. Uzależnienia od internetu, pornografii i od używania gier komputerowych. Przykładowe programy terapeutyczne dla mężczyzn
Mateusz Wojtczak, Sławomir Ślaski
Wstęp
12.1. Zaburzenie używania gier komputerowych
12.2. Problematyczne korzystanie z Internetu
12.3. Problematyczne używanie pornografii
Piśmiennictwo
13. Problematyka autodestrukcji w pracy klinicznej z ojcami i partnerami w ramach terapii rodzinnej i terapii par. Jak skutecznie pomóc?
Katarzyna Ładniak-Grońska
Wstęp
13.1. Zagadnienie autodestrukcji w kontekście terapii par i rodzin
13.2. Skuteczne strategie i techniki terapeutyczne
13.3. Rola terapeuty rodzin i par
13.4. Studia przypadków na przykładzie terapii par i rodzin
Piśmiennictwo
X Spis treści
Wprowadzenie do problematyki autodestrukcji mózgu mężczyzny
Chciałabym serdecznie zaprosić Państwa do zapoznania się z monografią zatytułowaną Zdrowie psychiczne mężczyzny. Pułapki autodestrukcji, poświęconą współczesnym mężczyznom, która jest drugą z trzech pozycji książkowych na temat zachowań autodestrukcyjnych we współczesnym społeczeństwie.
Pierwszą publikacją z cyklu jest monografia poświęcona dzieciom i nastolatkom pt. W pułapce autodestrukcyjnego mózgu nastolatka. Skuteczna terapia. Publikacja tej książki w 2022 roku była uwieńczona dużym sukcesem wydawniczym, który potwierdził potrzebę dalszej analizy mechanizmów zachowań autodestrukcyjnych oddzielnie w populacji kobiet i mężczyzn.
Obecna publikacja powstała jako uwieńczenie współpracy ekspertów – klinicystów i naukowców, psychologów, psychoterapeutów, psychiatrów, seksuologów i dietetyków zajmujących się psychopatologią i leczeniem populacji osób dorosłych z zaburzeniami natury psychicznej.
Szczególnym zainteresowaniem autorów książki została objęta dysfunkcyjna emocjonalność i seksualność mężczyzn, ich trudności w zarządzaniu stresem, zaburzenia regulacji emocji, zaburzenia depresyjne i odżywiania, zaburzenia osobowości oraz uzależnienia substancjonalne i behawioralne.
Książka wprowadza czytelnika w intrygujący świat autodestrukcyjnych pułapek mózgu „zestresowanego”, „depresyjnego”, „głodnego” lub „objadającego się”, „zranionego”, „uzależnionego” i „starzejącego się” mężczyzny.
Dlaczego monografia została poświęcona problematyce autodestrukcji mężczyzn?
Zachowania autodestrukcyjne mężczyzn są tematyką wymagającą pogłębionej analizy ze względu na szeroką skalę problemu we współczesnym świecie, jej specyfikę związaną z płcią, seksualnością oraz fizycznością.
Problematyka autodestrukcji u mężczyzn często jest uważana za temat tabu, dotykający ludzkiej słabości i problemów, o których się nie mówi, bo wykraczają poza ramy zdrowej męskości.
Mężczyźni często walczą samotnie lub nie walczą, trwając w pułapkach swoich autodestrukcyjnych zachowań w poczuciu bezsilności i wstydu.
Autodestrukcja jest często utrzymywana w tajemnicy ‒ o niej się nie rozmawia z bliskimi czy kolegami w obawie przed wyśmianiem, odrzuceniem czy gniewem.
Mężczyźni często nie mają świadomości powagi problemu lub trwają w fałszywych przekonaniach, że akty autodestrukcji wkomponowują się w kanony normy kulturowej „wszyscy tak robią” i brną dalej, borykając się z przykrymi konsekwencjami natury zdrowotnej, społecznej i zawodowej.
Zachowania autodestrukcyjne mogą pozostawać specyficzne dla danej diagnozy klinicznej, np. w zaburzeniach osobowości, ale też mogą mieć charakter transdiagnostyczny, czyli mogą współwystępować z innymi diagnozami klinicznymi. Niewątpliwie w ostatnich latach zjawisko autodestrukcji zdominowało współczesną psychiatrię, wskazując potrzebę wnikliwej oceny ryzyka samobójczego u mężczyzn (ponieważ oni pozostają skuteczni w aktach samobójczych), pogłębionej diagnozy, specjalistycznego leczenia oraz działań prewencyjnych.
Dlaczego mężczyźni podejmują
zachowania autodestrukcyjne?
Mężczyźni wpadają w pułapki autodestrukcji, ponieważ nie radzą sobie ze stresem, napięciem, lękiem przed odrzuceniem i zarządzaniem złością w poczuciu braku zrozumienia społecznego. Wówczas mogą reagować formą fizycznego ataku na siebie. Bezpośrednie zachowania autodestrukcyjne wiążą się z wysokim ryzykiem samobójstwa. Należą do nich: próby samobójcze i samookaleczanie. Pośrednie zachowania autodestrukcyjne to takie, których dramatyczne konsekwencje często uwidaczniają się dopiero po pewnym czasie. Szkodliwe konsekwencje zwiększają się wraz z wydłużeniem czasu trwania tych zachowań oraz wzrostem ich częstotliwości. Należą do nich: uzależnienie od alkoholu i substancji psychoaktywnych, nieadaptacyjne strategie regulacji emocji z zastosowaniem jedzenia, tj. kompulsywne objadanie się, zachowania bulimiczne czy restrykcja pokarmowa, zachowania ryzykowne, takie jak szybka jazda samochodem, czy seksualne (bez zabezpieczeń, z wieloma partnerkami/partnerami).
Monografia obejmuje uaktualnioną wiedzę na temat problematyki zaburzeń psychicznych w populacji mężczyzn z uwzględnieniem etiopatogenezy, psychopatologii oraz leczenia. Atutem tej monografii jest zaproszenie do współpracy ekspertów z doświadczeniem w pracy klinicznej na oddziałach psychiatrycznych i terapeutycznych, którzy ujęcie teoretyczne realizowanej problematyki wzbogacili o praktyczną wiedzę ekspercką dotyczącą leczenia w każdym z zaproponowanych rozdziałów.
Wprowadzenie do problematyki autodestrukcji mózgu mężczyzny
Adresatami tej monografii są: psychologowie, psychoterapeuci, psychiatrzy oraz lekarze innych specjalności, dietetycy/psychodietetycy, pracownicy socjalni, terapeuci zajęciowi, mężczyźni i ich rodziny oraz wszyscy zainteresowani tą problematyką kliniczną.
Chciałabym serdecznie podziękować Autorom tej publikacji za zaangażowanie i wysiłek włożony w jej przygotowanie oraz pracę w atmosferze merytorycznego dialogu.
Wierzę, iż ta monografia wypełni lukę w obecnym stanie wiedzy dotyczącym autodestrukcji w męskiej populacji w Polsce poprzez wzrost świadomości środowisk klinicznych i zawodowych oraz ukierunkowanie na poszukiwanie skutecznych rozwiązań tych problemów.
Drodzy Adresaci tej książki / Drodzy Mężczyźni
Ta monografia jest zaproszeniem do uświadomienia sobie problemów, które ograniczają Waszą wolność, osaczają, osamotniają, wprowadzając lęk, smutek, bezradność i wstyd.
Głównie poczucie wstydu sprawia, iż nie szukacie pomocy.
To właśnie wstyd nie pozwala na odsłonięcie słabości, dlatego też trwanie w pułapkach autodestrukcji często trwa długo i przynosi poważne straty.
Książka ta jest zaproszeniem do podróży ku wolności swoich wyborów, dojrzałych decyzji, zadbania o siebie oraz ku zdrowiu.
Pamiętaj Mężczyzno, iż aby dawać „schronienie” innym, musisz najpierw stać się „schronieniem” dla siebie.
Dlatego też pozwól sobie pomóc teraz.
Z życzeniami skutecznej przemiany
Prof. Katarzyna Kucharska − Redaktor Naukowy z Zespołem Autorskim
XIII Wprowadzenie do problematyki autodestrukcji mózgu mężczyzny