Rola kosmetyków
12. Zabiegi gabinetowe jako uzupełnienie lub rozszerzenie pielęgnacji
18.
CZĘŚĆ VI. SPOWOLNIĆ
20.
Wstęp
„Zostanę kosmetolożką” – taką decyzję podjęłam już jako nastolatka, wybierając swoją zawodową drogę. Kosmetologia od początku była dla mnie czymś więcej niż tylko sposobem na poprawę wyglądu. Wiedziałam, że ograniczenie jej do praktyk, które jedynie chwilowo poprawiają samopoczucie, to za mało. Kosmetologia znaczy więcej. Jest to wyraz szacunku do swojego ciała i życia, które otrzymałyśmy. Czy istnieje coś bliższego nam niż my same? Bez względu na to, gdzie się znajdujesz, twoim domem zawsze będzie twoje ciało.
Od momentu otwarcia gabinetu kosmetologicznego moją misją stało się propagowanie holistycznego podejścia do urody. Wierzę, że zabiegi pielęgnacyjne to zaledwie wierzchołek góry lodowej. Dbanie o ciało oznacza troskę o każdy aspekt naszego życia – tworzenie codziennych rytuałów, zdobywanie wiedzy o fizjologii ciała, prowadzenie zdrowego i aktywnego trybu życia. To także pielęgnowanie swojej duszy i bycie w kontakcie ze sobą. W końcu – droga do codziennej uważności.
W książce nie znajdziesz konkretnego planu pielęgnacji sk óry. Mimo długoletniej praktyki nie znam jednego, uniwersalnego sposobu, który sprawdzi się w pielęgnacji różnych typów skóry. Chcę, abyś dzięki tej książce zyskała coś więcej niż plan. Chcę pokazać ci, jak rozumieć swoją skórę, by samodzielnie rozpoznawać jej potrzeby. Chcę też, abyś utwierdziła się w przekonaniu, że nasz organizm to wzajemnie oddziałujące na siebie układy, a zdrowy wygląd skóry stanowi rezultat pielęgnacji, diety, aktywności fizycznej i szeroko rozumianego dobrostanu.
Pielęgnacja kosmetyczna nie zastąpi zdrowego trybu życia, odpowiedniej diety czy profesjonalnych zabiegów kosmetologicznych. Te ostatnie, wykonywane regularnie, przynoszą szybsze i lepsze rezultaty, skuteczniej radząc sobie z problemami takimi jak przebarwienia czy blizny.
Jednak nawet najlepsze zabiegi kosmetologiczne nie są jedynym sposobem, który sprawi, ż e poczujesz si ę bardziej atrakcyjnie. Czytając tę książkę, przekonasz się, że piękno to coś więcej niż zdrowy wygląd. Piękno rodzi się z harmonii.
Z pasją
Agata Zejfer
Czy geny determinują wygląd i zdrowie skóry? O epigenetyce
Często słyszymy, że nasze geny determinują to, jak będziemy wyglądać, a także jakie choroby mogą nas spotkać w przyszłości. Rzeczywiście, genetyczne dziedzictwo ma znaczący wpływ na stan naszej skóry – na jej typ, skłonność do pewnych schorzeń czy na proces starzenia. Jednak współczesna nauka, a w szczególności dziedzina zwana epigenetyką, odkrywa, że wpływ genów na nasze życie nie jest niezmienny. To, jak nasze geny są „czytane” i „wyrażane”, może się zmieniać pod wpływem czynników zewnętrznych – diety, stylu życia, a nawet naszych myśli i emocji.
Epigenetyka zajmująca się badaniem zmian w ekspresji genów, które nie są spowodowane zmianą sekwencji DNA, dostarcza dowodów na to, że mamy większą kontrolę nad naszym zdrowiem i wyglądem, niż mogłoby się wydawać. Chociaż nie możemy zmienić sekwencji naszego DNA, to jednak sposób, w jaki nasze ciało korzysta z informacji genetycznych, może być modyfikowany przez środowisko, zachowania czy procesy myślowe.
Zdrowa dieta, bogata w antyoksydanty, regularna aktywność fizyczna oraz unikanie szkodliwych nawyków, jak palenie tytoniu, mogą zmniejszyć ekspresję genów związanych z procesami zapalnymi i starzeniem się skóry. Natomiast chroniczny stres, niewłaściwy sposób odżywiania się
Czy geny determinują wygląd i zdrowie skóry? O epigenetyce
i ekspozycja na zanieczyszczenie środowiska mogą aktywować geny związane z przedwczesnym starzeniem się i różnymi problemami skórnymi.
Rycina 3.1. Piramida zdrowia skóry
Oznacza to, że choć geny oddziałują na stan naszej skóry, to jednak epigenetyczne mechanizmy umożliwiają nam pewien wpływ na to, jak te geny funkcjonują. Jeśli więc twoja skóra ma skłonność do problemów, możesz, poprzez odpowiednie czynności i zabiegi, zmniejszyć ryzyko ich wystąpienia lub złagodzić ich przebieg.
Rozwój epigenetyki wzmacnia znaczenie holistycznego podejścia do pielęgnacji skóry i zdrowia w ogóle. Dowodzi tego, że oprócz stosowania odpowiednich kosmetyków, równie ważne jest dbanie o równowagę psychiczną, aktywność fizyczną, zdrowe odżywianie i unikanie toksyn. To wszystko ma wpływ nie tylko na nasze samopoczucie i ogólny stan zdrowia, lecz także na to, jak nasze geny wpływają na kondycję skóry.
Na zdrowie i wygląd skóry mają wpływ:
• homeodynamika komórek skóry,
• stan zdrowia i stany zapalne,
• styl i higiena życia,
• zdrowie psychiczne i psychosomatyka,
• pielęgnacja kosmetyczna i zabiegi kosmetologiczne.
Przyjrzyjmy się temu bliżej.
Homeodynamika komórek skóry
Skóra jako największy organ składa się z ró żnych typów komórek. Są to:
• korneocyty w naskórku, wchodzące w skład bariery skórnej,
• keratynocyty – żywe komórki naskórka,
• melanocyty regulujące pigmentację,
• komórki Langerhansa i limfocyty T będące przedstawicielami układu odpornościowego skóry,
• fibroblasty w skórze właściwej, które syntetyzują kolagen, elastynę i kwas hialuronowy.
Każda komórka jest jak miniaturowa fabryka, w której zachodzą skomplikowane procesy życiowe zależne od zdrowia i funkcji poszczególnych organelli.
Prawidłowa fizjologia komórki, jej zdolność do regeneracji, produkcji składników budulcowych i ochronnych jest fundamentem zdrowia skóry.
Stan zdrowia i stany zapalne
Zdrowie naszego organizmu jest podstawą zdrowia skóry. Choroby przewlekłe, zaburzenia metaboliczne, takie jak cukrzyca czy niewydolność nerek, mogą przyczyniać się do suchości skóry, swędzenia, a nawet powstawania specyficznych wyprysków. Z kolei zaburzenia hormonalne,
Czy geny determinują wygląd i zdrowie skóry? O epigenetyce
np. związane z funkcjonowaniem tarczycy czy układu rozrodczego, mogą wpływać na produkcję sebum, powodując trądzik lub nadmierne przetłuszczanie się skóry.
Stany zapalne odgrywają główną rolę w procesie starzenia się skóry i mogą przyczyniać się do rozwoju wielu chorób, takich jak trądzik, egzema czy łuszczyca. Przewlekłe, nawet niezwiązane bezpośrednio ze skórą, wpływają na jej wygląd, przyspieszając proces starzenia się. Mechanizmy te są związane z produkcją i działaniem czynników zapalnych w organizmie, które mogą uszkadzać komórki skóry, zaburzać ich funkcjonowanie i hamować naturalne procesy regeneracyjne.
Styl i higiena życia
Epigenetyka wykazała, że styl życia, dieta, forma relaksu, a nawet sposób myślenia mają bezpośredni wpływ na aktywację naszych genów. Zdrowe nawyki mogą więc spowalniać procesy starzenia się i wzmacniać naturalne mechanizmy obronne skóry, dzięki czemu mamy realny wpływ na nasze zdrowie i wygląd.
Składowymi zdrowego trybu życia są:
• Dieta. Zbilansowana, urozmaicona dieta, bogata w białko, zdrowe tłuszcze, węglowodany złożone, ale też antyoksydanty, witaminy i minerały, jest niezbędna dla zdrowia skóry. Składniki odżywcze są niezbędne do syntezy kolagenu, elastyny oraz innych składników skóry, pomagają w walce z wolnymi rodnikami i wspierają regenerację komórkową (więcej na temat znaczenia diety przeczytasz w części V, od strony 149).
• Sen. W czasie snu organizm regeneruje się, a produkcja melatoniny pomaga neutralizować wolne rodniki, co ma kluczowe znaczenie w spowalnianiu procesu starzenia.
• Aktywność fizyczna. Regularne ćwiczenia poprawiają mikrokrążenie skóry, co przekłada się na lepszy transport składników odżywczych i szybszą eliminację toksyn z organizmu.
• Unikanie nałogów. Używki przyspieszają proces starzenia się skóry, powodują jej wysuszenie, pogorszenie kondycji.
• Radzenie sobie ze stresem. Wysoki poziom stresu wiąże się z występowaniem problemów skórnych, nasila ich objawy.
• Regularne badania kontrolne . Kontrola stanu zdrowia pozwala na wczesne wykrycie problemów, takich jak choroby auto -
immunologiczne czy zaburzenia hormonalne, które mogą wpływać na skórę.
• Higiena osobista. Regularne mycie twarzy i ciała pomaga usunąć zanieczyszczenia, bakterie i martwe komórki skóry, co zapobiega wypryskom i infekcjom.
• Wsparcie społeczne . Dobre relacje i wsparcie społeczne są istotnym elementem zdrowia w obszarze zdrowia psychicznego. To z kolei ma wpływ m.in. na nasze zachowania prozdrowotne, motywację do dbania o siebie czy redukcję stresu.
To lubi twoja skóra
Nawodnienie
Nawodnienie to nie tylko podstawa zdrowego stylu życia, ale również fundament pięknej, zdrowej skóry. W środowisku wodnym uaktywniają się enzymy, które są niezbędne do utrzymania procesów fizjologicznych, a błony komórkowe zachowują swoją elastyczność, co gwarantuje przenikanie składników odżywczych do wnętrza komórki. Regularne nawadnianie organizmu to czynność, z której nie możesz zrezygnować.
Dlaczego jest to ważne?
1. Elastyczność skóry
Woda jest niezbędna do utrzymania odpowiedniej wilgotności skóry, co wpływa na jej elastyczność i jędrność. Odpowiednio nawilżona skóra jest mniej podatna na pojawianie się zmarszczek i drobnych linii.
2. Detoksykacja
Woda wspiera usuwanie toksyn z organizmu, co jest ważne dla ogólnego stanu zdrowia. Toksyny mogą wpływać na wygląd skóry, nadając jej ziemisty koloryt i przyczyniając się do powstawania m.in. trądziku.
3. Procesy regeneracyjne
Woda stanowi kluczowy składnik wielu procesów metabolicznych i regeneracyjnych w organizmie. Odpowiednie nawodnienie wspiera zdolności organizmu, m.in. do naprawy uszkodzonej tkanki, oraz przyspiesza procesy gojenia.
Czy geny determinują wygląd i zdrowie skóry? O epigenetyce
4. Wydzielanie potu
Pot jest naturalnym mechanizmem regulacji temperatury ciała, pomaga w usu waniu zanieczyszczeń skórnych przez pory, wspiera detoksykację i utrzymanie bariery ochronnej skóry.
Ważne jest, aby pamiętać o odpowiednim oczyszczeniu skóry po aktywności fizycznej (więcej na temat oczyszczania przeczytasz w części III, na stronie 69). Pozwoli Ci to uniknąć zatkania porów i zatrzymania zanieczyszczeń w skórze.
5. Lepszy przepływ krwi
Woda jest niezbędna do utrzymania odpowiedniej objętości krwi, co powoduje lepszy jej przepływ i transport składników odżywczych do komórek skóry. Ponadto pozytywnie wpływa na koloryt i ogólną kondycję skóry.
Zaleca się picie około 2 litrów wody dziennie. Indywidualne potrzeby mogą się jednak różnić, w zależności od stopnia aktywności fizycznej, warunków klimatycznych, wieku i ogólnego stanu zdrowia. Codzienne dostarczanie organizmowi odpowiedniej ilości płynów jest skutecznym sposobem na poprawę zdrowia i wyglądu skóry. Brak odpowiedniego nawodnienia szybko staje się widoczny na jej powierzchni. Skóra staje się sucha, szorstka i matowa. Jej elastyczność znacznie się pogarsza, co przyspiesza pojawianie się drobnych linii i zmarszczek. Niedobór wody może też pogłębić objawy takie jak łuszczenie się skóry czy swędzenie oraz przyczyniać się do zwiększonej wrażliwości na podrażnienia i infekcje skórne.
Zaniedbanie odpowiedniego nawodnienia organizmu jest jednym z najczęściej popełnianych błędów w pielęgnacji skóry.
Co nie służy twojej skórze?
1. Aktywne i bierne palenie papierosów. Dym tytoniowy jest uznawany, obok promieniowania UV, za najsilniejszy czynnik przyczyniający się do szybszego starzenia się oraz rozwoju stanów zapalnych.
2. Spożywanie alkoholu. Jego nadmiar przyspiesza procesy glikacji i odwodnienia, sprawiając, że skóra traci swoją jędrność i zdrowy wygląd.
3. Brak odpowiedniego nawodnienia . Niedobór wody w tkance skutkuje spowolnieniem procesów metabolicznych, zwiększoną skłonnością do suchości i podrażnień, a także przyspieszeniem procesów starzenia.
4. Częste kąpiele w bardzo gorącej wodzie. Mogą wysuszać skórę, usuwając z niej naturalne lipidy. Letnia woda znacznie lepiej wpływa na dobrostan naszej skóry.
5. Mało zróżnicowana dieta. Przetworzona żywność, duże ilości cukru i soli, tłuszcze trans, konserwanty, sztuczne barwniki i wzmacniacze smaku bardzo negatywnie wpływają na cały organizm, w tym skórę.
6. Niewłaściwa pielęgnacja . Stosowanie kosmetyków, które nie są odpowiednio dobrane do potrzeb naszej skóry czy stanu zdrowia w najlepszym przypadku nie przyniesie żadnych efektów, w najgorszym – zakończy się problemami skórnymi.
7. Brak ochrony przeciwsłonecznej przez cały rok. Stosowanie produktów z filtrami UV wyłącznie latem jest jednym z najczęstszych błędów pielęgnacyjnych.
8. Mała ilość snu. Niewystarczająca ilość snu zakłóca m.in. procesy regeneracji, w przebiegu których istotne znaczenie ma melatonina (hormon wydzielany przez szyszynkę mózgową w nocy). W konsekwencji cera staje się ziemista i blada oraz traci swój blask.
9. Przewlekły stres. Jego długotrwałe oddziaływanie zawsze negatywnie wpływa na nasz organizm – dotyczy to również skóry. Wśród skutków stresu można wymienić zaburzenie bariery ochronnej skóry, wydłużenie procesów zapalnych i przyspieszenie starzenia się.
10. Niewłaściwa higiena/brak demakijażu. Usunięcie makijażu przed snem powinno być jednym z najważniejszych kroków w rutynie pielęgnacyjnej. Pozostawianie go na skórze powoduje, że substancje kosmetyków połączone z zanieczyszczeniami i wydzielinami skóry utleniają się, co może przyczynić się do powstawania wykwitów. Brak dokładnego oczyszczania skutkuje również utrudnionym przenikaniem pozostałych kosmetyków aplikowanych na noc – serum i kremu.
Zdrowie psychiczne i psychosomatyka
Na stan skóry w sposób bezpośredni oddziałuje również stan psychiczny. Równowaga neurochemiczna wpływa na nasze samopoczucie, co pozytywnie przekłada się na wygląd skóry. Stres i przewlekłe napięcie mogą natomiast powodować różne problemy, takie jak atopowe zapalenie skóry czy trądzik. Techniki relaksacyjne, mindfulness i medytacja są pomocne w zachowaniu wewnętrznej równowagi. Więcej na ten temat przeczytasz w kolejnych rozdziałach książki.
Czy geny determinują wygląd i zdrowie skóry? O epigenetyce
Rycina 3.2. Przykłady technik relaksacyjnych: joga, mindfulness, sen, fitoterapia
Pielęgnacja kosmetyczna i zabiegi kosmetologiczne
Odpowiednio dobrane kosmetyki i profesjonalne zabiegi kosmetologiczne mogą znacząco poprawić stan skóry. Składniki aktywne dobrane do jej potrzeb, wnikając w głąb, dostarczają jej niezbędnych składników odżywczych, wspomagają regenerację i chronią przed szkodliwym działaniem czynników zewnętrznych.
Podsumowanie
Znajomość budowy skóry i jej funkcji jest kluczowa, aby móc skutecznie dbać o jej kondycję. Każda z warstw odgrywa ważną rolę, niezbędną dla utrzymania zdrowia całego organizmu. Warstwa naskórka z jej barierą ochronną stanowi pierwszą linię obrony przed szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi oraz utratą wody. Skóra właściwa, bogata w kolagen, elastynę i kwas hialuronowy, odpowiada za elastyczność, jędrność i odpowiednie nawilżenie. Tkanka podskórna, pełniąc funkcje izolacyjne i amortyzujące, pomaga w termoregulacji organizmu oraz zabezpiecza wewnętrzne narządy. Wiedza na temat funkcjonowania skóry może nam pomóc w doborze odpowiednich zabiegów i produktów do pielęgnacji oraz zrozumieniu przyczyn wielu złożonych problemów dermatologicznych. Dzięki temu możemy bardziej świadomie kontrolować przyczyny problemów, dobierać właściwą terapię oraz łagodzić objawy choroby.
W holistycznym podejściu do zdrowia skóry wspierają nas również odkrycia epigenetyki. Dzięki tej gałęzi nauki wiemy, że dokonując świadomych wyborów w naszym życiu, możemy nie tylko poprawić kondycję naszej skóry, ale również znacząco wpłynąć na nasze ogólne zdrowie i samopoczucie. Troska o skórę to więcej niż kosmetyki – to także zdrowe
nawyki, odpowiednia dieta, nawodnienie, aktywność fizyczna i równowaga psychiczna. Coraz więcej badań naukowych wskazuje na ścisłe powiązania między sposobem życia a funkcjonowaniem naszego ciała i umysłu. Mamy więc do dyspozycji naprawdę cenne narzędzie zapewniające nam realny wpływ na kształtowanie zachowań prozdrowotnych i tylko od nas zależy, czy je wykorzystamy.
Wiesz już, że Twoja skóra jest jak lustro odzwierciedlające nie tylko stan twojego zdrowia, ale także jakość twojego życia. W kolejnej części zostaną omówione zagadnienia dotyczące wyglądu zdrowej skóry, a więc: gładkiej, nawilżonej, bez przebarwień, zaskórników i stanów zapalnych.
Zrozumienie tego, jak ważna jest dbałość o barierę skórną, ochronę przed słońcem czy odpowiednią dietę, prowadzi nas coraz bardziej w stronę holistycznego podejścia do pielęgnacji.
geny determinują wygląd i zdrowie skóry? O epigenetyce