Wprowadzenie
ROZDZIA 1. SMART CITY JAKO IDEA
1.1. Ewolucja znaczenia miasta w spo ecze stwie i polityce
1.1.1. Poj cie i uj cia miasta
1.1.2. Rozwój miast na przestrzeni wieków
1.2. Relacje mi dzy technologi a polityk w kontek cie smart city
1.3. De nicje i uj cia koncepcji smart city
1.3.1. Geneza koncepcji smart city
1.3.2. Problemy terminologiczne i poj ciowe koncepcji smart city
1.3.3. Rozumienie koncepcji smart city – przegl d i analiza krytyczna literatury przedmiotu
2. RZ DZENIE I ZARZ DZANIE W SMART CITY
2.1. Rz dzenie i zarz dzanie w sferze polityki miejskiej
2.1.1. Rz dzenie i zarz dzanie miastem w naukach politycznych
2.1.2. Rz dzenie wobec ewolucji zarz dzania administracj publiczn
2.1.3. Miasto jako organizacja: zadania publiczne samorz du terytorialnego
2.2. Obszary zarz dzania inteligentnym miastem
2.2.1. Wska niki inteligentnego miasta
2.2.2. Zarz dzanie miastem na podstawie sze ciu komponentów smart
2.3. Modele rz dzenia i zarz dzania smart cities
2.3.1. Wymiary koncepcji inteligentnego miasta
2.3.2. Modele rz dzenia i zarz dzania smart city a kierunek bada
2.3.3. Metodologia bada empirycznych
ROZDZIA 3. SAN FRANCISCO JAKO PRZYK AD TECHNOKRATYCZNEGO RZ DZENIA
3.1. Specy ka funkcjonowania samorz du terytorialnego USA
3.1.1. Sposób organizacji samorz du terytorialnego
3.1.2. Specy ka ameryka skiej polityki miejskiej
3.2. San Francisco jako smart city
3.2.1. Charakterystyka miasta i jego g ównych wyzwa
3.2.2. Zarz dzanie miastem inteligentnym – przyk ady projektów, inicjatyw i inwestycji
3.3. Technokratyczny model rz dzenia i zarz dzania smart city w San Francisco
3.3.1. Wymiar technologiczny
3.3.2. Wymiar rz dzenia i zarz dzania
3.3.3. Wymiar spo eczny
3.3.4. Kwestia w adzy
ROZDZIA 4. AARHUS JAKO PRZYK AD PARTYCYPACYJNEGO RZ DZENIA
MIASTEM INTELIGENTNYM
4.1. Specy ka funkcjonowania samorz du lokalnego w Danii
4.1.1. Organizacja samorz du terytorialnego
4.1.2. Skandynawski model wspó pracy
4.2. Aarhus jako smart city
4.2.1. Charakterystyka miasta i jego g ównych wyzwa
4.2.2. Zarz dzanie inteligentnym miastem – przyk ady projektów, inicjatyw i inwestycji
4.3. Partycypacyjny model rz dzenia i zarz dzania smart city w Aarhus
4.3.1. Wymiar technologiczny
4.3.2. Wymiar rz dzenia i zarz dzania
4.3.3. Wymiar spo eczny
4.3.4. Kwestia w adzy
ROZDZIA 5. SMART CITY JAKO CZYNNIK ZMIAN W RZ DZENIU I ZARZ DZANIU MIASTEM
5.1. Zmiany na gruncie rz dzenia i zarz dzania
5.1.1. Nowe rozumienie miasta
5.1.2. Aktualizacja w sposobie rz dzenia i zarz dzania miastem
5.1.3. Rola sektorów w rz dzeniu i zarz dzaniu smart cities
5.2. Wyzwania dla rz dzenia i zarz dzania inteligentnym miastem
5.2.1. Wyzwania natury politycznej, zarz dczej i administracyjnej
5.2.2. Wyzwania natury technicznej
5.2.3. Wyzwania natury ekonomicznej
5.2.4. Wyzwania natury spo ecznej
Podsumowanie
Aneks
Wprowadzenie
Wiek XIX by wiekiem imperiów, a wiek XX er pa stw narodowych. Wiek XXI b dzie er miast1
Tempo urbanizacji wiata jest dzi niezwykle dynamiczne – globalna populacja miast ka dego roku wzrasta o oko o 60 mln2. Prognozuje si , e do roku 2050 w miastach b dzie y 68% wiatowej populacji3. To zupe ny odwrót trendów w porównaniu do stulecia wcze niej, kiedy miasta zamieszkiwa o zaledwie 30% ludzi4. W 2021 r. wska nik ten osi gn 57%5. Wraz z tak intensywnym wzrostem odsetka osób zamieszkuj cych o rodki miejskie maleje zdolno miast do sprawnego funkcjonowania i zabezpieczania podstawowych potrzeb socjalno-bytowych spo ecze stwa. Rz dz cy, wiadomi spo ecznych, ekonomicznych, rodowiskowych, a przede wszystkim politycznych wyzwa nadchodz cych wraz z masow urbanizacj , szukaj rozwi za , które pozwoli yby wyeliminowa i ograniczy niekorzystne zjawiska, z którymi przysz o lub przyjdzie im si zmierzy
1 B.R. Barber, Gdyby burmistrzowie rz dzili wiatem: dysfunkcyjne kraje, rozkwitaj ce miasta, Muza SA, Warszawa 2014, s. 8. S owa wypowiedziane przez Wellingtona E. Webba, by ego burmistrza Denver, w kwietniu 2000 r. podczas spotkania burmistrzów z Francji, Niemiec i USA w Lyonie.
2 C. Manville i in., Mapping Smart Cities in the EU, European Parliament, Brussels 2014, s. 17.
3 United Nations, World Urbanization Prospects: The 2014 Revision, United Nations, New York 2015, s. 20.
4 United Nations, World Urbanization Prospects: The 2018 Revision, Online Edition, https://esa.un.org/unpd/wup/Publications [dost p: 02.03.2019]. Nale y zwróci uwag , e globalny wska nik urbanizacji nie odzwierciedla znacz cych dysproporcji w rozmieszczeniu ludno ci na poziomie regionów geogra cznych. W Ameryce Pó nocnej, najbardziej zurbanizowanym kontynencie wiata, obszary miejskie zamieszkuje 82% ludno ci. W Europie wskanik ten wynosi 74%, w Azji oko o 50%, a w Afryce 43%.
5 The World Bank, Urban population (% of total population), https://data.worldbank.org/ indicator/SP.URB.TOTL.IN.ZS [dost p: 07.01.2022].
1.3. De nicje i uj cia koncepcji smart city
1.3. De nicje i uj cia koncepcji smart city
Koncepcja smart city, cho jawi si jako nowy paradygmat inteligentnego rozwoju miejskiego i zrównowa onego wzrostu socjoekonomicznego134, wci nie doczeka a si zgodnego wyja nienia ani w zakresie tego, czym jest, ani tego, jakie kryteria pozwalaj uzna dane miasto za inteligentne. Z tego powodu dla dalszych rozwa a niezb dne jest uporz dkowanie dyskusji na temat inteligentnego miasta. Zaproponowana w rozdziale 1.3.3. klasy kacja uj poj cia „inteligentne miasto” stanowi prób uogólnienia istniej cych re eksji na temat tej idei.
1.3.1. Geneza koncepcji smart city
Pochodzenie koncepcji smart city nie jest do ko ca rozpoznane. Monika Kidyba i ukasz Makowski wskazuj , e termin ten w kontek cie miejskiego rozwoju zmierzaj cego w kierunku technologii, innowacji i globalizacji po raz pierwszy zosta u yty przez Davida V. Gibsona, George’a Kozmetsky’ego i Raymonda W. Smilora w publikacji The Technopolis Phenomenon: Smart Cities, Fast Systems, Global Networks z 1992 r.135 Vito Albino, Umberto Berardi, Rosa M. Dangelico, a tak e Wojciech Kuder wskazuj , e koncept ten pojawi si na prze omie XX i XXI w. jako kontynuacja bada nad zrównowa onym rozwojem136, czerpi c z osi gni zaawansowanych technologii informacyjno-komunikacyjnych137 umo liwiaj cych przetwarzanie, gromadzenie i przesy anie informacji w formie elektronicznej. Technologie te pod czone do wspólnej sieci zyskuj nieograniczon mo liwo analizy zbiorczych danych i na tej podstawie mog bez ingerencji cz owieka przewidywa i podejmowa automatycznie pewne dzia ania (st d mówimy o inteligentnym systemie). Jak zauwa a M. Muraszkiewicz, uniwersalny charakter tych urz dze umo liwi ich w czenie w niemal wszystkie
134 C. Harrison, I. Abbot-Donnelly, dz. cyt.; K. Kourtit, P. Nijkamp, D. Arribas, Smart Cities in Perspective – A Comparative European Study by Means of Self-organizing Maps, „European Journal of Social Science Research” 2012, t. 25, nr 2, s. 229–246.
135 M. Kidyba, . Makowski, Samorz dy wobec smart cities – wyzwania, „Chorzowskie Studia Polityczne” 2017, t. 13, s. 18.
136 ONZ de niuje zrównowa ony rozwój jako form rozwoju, „która zaspokaja potrzeby obecne bez uszczerbku dla zdolno ci przysz ych pokole do zaspokajania w asnych potrzeb”. Zob. United Nations, Report of the World Commission on Environment and Development: Our Common Future, http://www.un-documents.net/our-common-future.pdf [dost p: 02.01.2020].
137 V. Albino, U. Berardi, R.M. Dangelico, Smart cities: De nitions, dimensions, performance, and initiatives, „Journal of Urban Technology” 2015, t. 22, nr 1, s. 2; W. Kuder, Smart Cities, „Eurogospodarka” 2013, nr 9.
dziedziny gospodarki oraz organizacji ycia spo ecznego138. Sta y si one równie czynnikiem umo liwiaj cym transformacj miejskiej rzeczywisto ci w inteligentne miasto, czyli smart city. W zwi zku z tym w literaturze przedmiotu koncepcja smart city przedstawiana bywa jako naturalna droga ewolucji, któr miasto przesz o w trakcie procesu adaptacji do zmieniaj cych si trendów ycia spo ecznego i dost pnych rozwi za technologicznych139. Na przyk ad w latach 90. XX w. na gruncie rozprzestrzeniaj cej si komputeryzacji i digitalizacji mieli my do czynienia z miastami cyfrowymi i inteligentnymi (ang. digital, intelligent cities), a obecnie, kiedy rynek opanowuj wspomniane ju tzw. technologie smart, pojawiaj si miasta smart.
Adam Green eld wskazuje, e za powstaniem koncepcji smart city nie stoj adne partie, grupy czy osoby uznawane za ich wk ad w teori lub praktyk planowania miejskiego (jak by o w przypadku cho by zrównowa onego rozwoju, którego koncepcja powstawa a na gruncie intensywnych dyskusji polityków i specjalistów g ównie na forum ONZ, a do którego popularyzacji przyczyni si Raport Brundtland z 1987 r.140). W zwi zku z tym, e idea ta opiera si g ównie na nowych, zaawansowanych technologiach, uwa a si , i za jej popularyzacj stoj korporacje z bran y IT141. To w ko cu one dostarczaj samorz dom inteligentnych narz dzi, oprogramowa i urz dze , a z ich sprzeda y, licencji czy obs ugi czerpi ogromne zyski. Ten fakt jest cz stym powodem krytyki koncepcji smart city, dlatego nawi do niego przy okazji omawiania uj poj cia inteligentnego miasta.
Warto równie wspomnie , e w koncepcji smart city mo na dostrzec wiele wspólnych cech z innymi, wcze niej ukszta towanymi teoretycznymi propozycjami urbanistycznego rozwoju, przez co sam koncept mo e si jawi jako mniej oryginalny lub jako idea, która w a nie w sposób nowatorski promuje dost pne rozwi zania z zakresu zarz dzania miastem i organizacji jego przestrzeni. Jako przyk ad mo na wskaza koncepcj green city (i ukierunkowanie na podejmowanie odpowiedzialnych polityczne i spo eczne dzia a , d enie do wysokiej
138 M. Muraszkiewicz, Ku nowej utopii, ku inteligentnym miastom, [w:] Smart city. Informacja przestrzenna w zarz dzaniu inteligentnym miastem, red. D. Gotlib, R. Olszewski, PWN, Warszawa 2016, s. 18.
139 P. van der Besselaar, M. Tanabe, T. Ishida, Introduction: Digital Cities Research And Open Issues, [w:] Digital Cities II: Computational and Sociological Approaches. Digital Cities 2001, red. P. van der Besselaar, T. Ishida, M. Tanabe, Springer, Berlin–Heidelberg 2002, s. 1–9; T. Ishida, Understanding Digital Cities, [w:] Digital Cities: Experiences, Technologies and Future Perspectives, red. T. Ishida, K. Isbister, Springer, Berlin–Heidelberg 2000, s. 7–17.
140 Zob. A. P achciak, Idea zrównowa onego rozwoju jako zasada sprawiedliwo ci, „Annales. Etyka w yciu gospodarczym” 2009, t. 12, nr 1, s. 197–204.
141 Zob. A. Green eld, Against the Smart City, Do Projects, New York 2013.
1.3. De nicje i uj cia koncepcji smart city
jako ci rodowiskowej, dbanie o dobrobyt cz owieka), eco-city (d enie do oszcz dno ci zasobów, minimalizacji odpadów, harmonii z biosfer ), miasta innowacyjnego (podkre lanie istoty innowacji, nauki i technologii dla miejskiego rozwoju), kompaktowego (skupianie si na rozwoju transportu publicznego; koncentracja najwa niejszych us ug cz sto w odleg o ci dost pnej pieszo), a tak e cyfrowego (integracja miejskich informacji, budowanie areny do wspópracy i dzielenia si wiedz ), inteligentnego (rozwój sieci cyfrowych i aplikacji opartych na sztucznej inteligencji) i zrównowa onego (d enie do poprawy warunków naturalnych i kulturowych bez uszczerbku dla zdolno ci przysz ych pokole ). W tabeli 2 przedstawiono de nicje poszczególnych idei, których my l przewodnia wa na i podkre lana jest równie w ramach smart city.
Tabela 2. Zestawienie koncepcji rozwoju miasta, których idee promowane s tak e w smart city
KoncepcjaDe nicjaAutor
Zielone miasto (ang. green-city)
Ekomiasto (ang. eco-city)
Miasto innowacyjne (ang. innovative city)
Miasto zrównowa one (ang. sustainable city)
Miasto, które podejmuje odpowiedzialne politycznie i spo ecznie dzia anie w celu osi gni cia wysokiej jako ci rodowiskowej (ang. high environmental quality), co samo w sobie przyczynia si do dobrobytu cz owieka
Miejski system rodowiskowy, w którym nak ady (zasobów) i produkcja (odpadów) zostaj zminimalizowane. Ca e spo eczestwo, podejmuj c decyzj budowania ekomiast, zobowi zuje si sprowadzi styl ycia do harmonii z biosfer
Miasto otwarte na niezale ne innowacje, w którym nauka i technologia ogrywaj znacz c rol przewodni i wspieraj c
Miasto, w którym ludzie i rmy nieustannie staraj si poprawi naturalne, wytworzone i kulturowe rodowisko zarówno na poziomie lokalnym, jak i regionalnym, jednoczenie pracuj c w sposób, który zawsze wspiera cel globalnego zrównowa onego rozwoju
Rocco Pace, Galina Churkina, Manuel Rivera
Richard Register
Kai Zhang, Wu Songbin
Graham Haughton, Colin Hunter
Badania jako ciowe pozwalaj na g bsz analiz problemu badawczego, jak równie dostarczaj dok adniejszej wiedzy na temat analizowanego zjawiska przez nie tyle wskazanie odpowiedzi na pytanie, który podmiot polityki miejskiej sprawuje w adz w smart city, dlaczego to si dzieje i w jakim wymiarze. Aby osi gn za o one cele badawcze, si gn am po metod studium przypadku i pog bionych wywiadów indywidualnych.
Case study
Analiz w adzy w ró nych modelach rz dzenia i zarz dzania inteligentnym miastem opar am na konkretnych przypadkach – tj. miastach wdra aj cych koncepcj smart city w ramach danego modelu. Niezwykle pomocne w zakresie wyboru przypadków inteligentnych miast do analizy empirycznej by o powi zanie wyró nionych modelów z ogólnymi modelami zarz dzania publicznego, tj. new public management oraz public governance. Dobór odpowiednich przypadków na tej podstawie przebiega dwuetapowo.
Pierwszy etap polega na identy kacji pa stw, których tradycja zarz dzania odwo uje si do dzia a w ramach nowego mened eryzmu i public governance. Do grupy pa stw, na których administracji publicznej NPM wywar o najwi kszy wp yw, zalicza si m.in. Australi , Wielk Brytani , Kanad , Now Zelandi i Stany Zjednoczone. Model zarz dzania na podstawie public governance przyjmuje si najszybciej w pa stwach o wysokim poziomie i wysokiej jako ci demokracji, szczególnie o rozwini tej demokracji uczestnicz cej, do których zalicza si przede wszystkim kraje skandynawskie, ale te Finlandi , Irlandi , Islandi , Szwajcari czy Holandi . W nast pnej kolejno ci nale a o zidenty kowa inteligentne miasta przynale ne do wybranych pa stw. W tym celu odwo a am si do trzech rankingów smart city:
– globalnego – Top 50 Smart City Government z 2018 r. (w tym prym wiod y g ównie miasta ameryka skie i azjatyckie)296;
– europejskiego – Larger European Smart City Ranking z 2015 r., zestawiajcego inteligentne miasta Europy licz ce od 300 tys. do 1 mln mieszka ców297;
– European Medium-sized Smart City Ranking z 2014 r., porównuj cego europejskie miasta licz ce od 100 tys. do 500 tys. mieszka ców298.
296 Top 50 Smart City Governments, https://static1.squarespace.com/static/5b3c517fec4eb767a04e73ff/t/5b513c57aa4a99f62d168e60/1532050650562/Eden-OXD_Top+50+Smart +City+Governments.pdf [dost p: 12.12.2019].
297 Larger European Smart City Ranking, 2015, http://www.smart-cities.eu/?cid=01&ver=4 [dost p: 12.12.2019].
298 European Medium-sized Smart City Ranking, 2014, http://www.smart-cities.eu/?cid=3& ver=3 [dost p: 12.12.2019].
Inteligentne miasta potencjalnie wpisuj ce si w opracowane kryteria wyszczególniono w tabeli 8.
Tabela 8. Inteligentne miasta wpisuj ce si w wybrane kryteria badawcze
Pa stwa i ich inteligentne miasta, na których administracj publiczn najwi kszy wp yw wywar o nowe zarz dzanie publiczne
Pa stwa o wysokiej jako ci demokracji i poziomie spo ecze stwa obywatelskiego, w których rozwija si public governance, i ich inteligentne miasta
Australia Melbourne, Sydney Dania Kopenhaga, Aarhus, Aalborg, Odense
Kanada Montreal, Vancouver, Toronto Finlandia Helsinki, Turku, Tampere, Oulu, Jyväskylä
Nowa Zelandia Wellington Holandia Amsterdam, Eindhoven, Nijmegen, Rotterdam, Haga, Groningen, Enschede
USA Nowy Jork, Boston, San Francisco, Chicago, Seattle, Charlotte, Waszyngton DC, Columbus, Los Angeles, Atlanta, Kansas City, Filadel a
Wielka Brytania Londyn, Cardiff, Bradford, Bristol, Edynburg, Glasgow, Leeds, Leicester, Liverpool, Manchester, Shef eld, Portsmouth, Aberdeen, Stoke-On-Trent
ród o: Opracowanie w asne.
W drugim etapie, odwo uj c si do literatury przedmiotu oraz artyku ów prasowych, podj am si wery kacji wiod cego modelu rz dzenia i zarz dzania wybranych inteligentnych miast, pod aj c za opracowanymi kryteriami przedstawionymi w tabelach 4 i 7. Zdecydowa am si na wybór dwóch przypadków: 2.3. Modele rz dzenia i zarz dzania smart cities
Irlandia Cork, Dublin
Islandia Reykjavik
Szwecja Sztokholm, Jönköping, Umea, Göteborg, Malmö, Eskilstuna
Wraz z rozwojem technologii cyfrowych wspieraj cych udzia obywateli w procesach decyzyjnych samorz du ro nie znaczenie partycypacji deliberatywnej w yciu miejskim. Przez nowe narz dzia spo eczno lokalna mo e w znacznie wi kszym stopniu nie tyle uczestniczy w spo ecznych konsultacjach, ile równie sta si wa nym ród em wiedzy o publicznych problemach, ale te proponowa konkretne ich rozwi zania. Widz c w tym pozytywne skutki dla procesów rozwojowych, wymaga si od wspó czesnej administracji publicznej odej cia od traktowania obywateli g ównie przez pryzmat wyborców i konsumentów na rzecz uczynienia z nich wspó decydentów i wspó kreatorów polityk publicznych. Mieszka cy smart city nierzadko uzyskuj wi c rang wspó odpowiedzialnych za inteligentne projekty, a w miejscowo ciach o najbardziej zaawansowanym stopniu wdro enia tej koncepcji i sprzyjaj cych warunkach dla spo ecze stwa obywatelskiego staj si równie inicjatorami lokalnych zmian. To jednak niejedyne role, jakie obywatele odgrywaj w smart cities. Na podstawie analizy studiów przypadku poni ej identy kuj i omawiam kilka ich najistotniejszych funkcji.
Mieszka cy jako ród o inspiracji rozwi zania problemów
Zgodnie z za o eniami koncepcji smart city inicjatywy podejmowane przez w adze inteligentnego miasta powinny by projektowane w celu osi gni cia wysokiej jako ci ycia mieszka ców. W tym sensie obywatele staj si ród em inspiracji dla rozwi za miejskich problemów na dwa sposoby: bierny i aktywny. Oznacza to, e s nie tylko inspiracj do opracowywania przez samorz d rozwi za stawiaj cych w centrum ich potrzeby, lecz tak e ród em konkretnych pomys ów rozwik ania poszczególnych wyzwa miasta. W pierwszym przypadku potrzeby mieszka ców stanowi „natchnienie” dla sposobu tworzenia inteligentnych us ug i produktów. Funkcja ta szczególnie uwydatnia si w technokratycznym modelu rz dzenia i zarz dzania smart city, w którym, potrzeby obywateli b d de niowane cz ciej przez rz dz cych ni samych mieszka ców. W skrajnych przypadkach te cele wdra ania rozwi za smart city mog by podyktowane interesem biznesowym. W przypadku modelu partycypacyjnego bierna funkcja tworzenia us ug i rozwi za dla mieszka ców b dzie ewoluowa do formy projektowania us ug i rozwi za z udzia em obywateli. Rola ta przybierze bardziej aktywny wymiar, w którym b dzie si ponadto uwzgl dnia potrzeby artyku owane przez samych mieszka ców. G osy te mog by zbierane przez miasto podczas spotka z interesariuszami lub przez specjalne projekty anga uj ce mieszka ców do procesów wspó decydowania, jak na przyk ad obywatelskie skrzynki pocztowe, które wdro ono w Aarhus. W najbardziej zaawansowanych partycypacyjnych projektach inteligentnego miasta mieszka cy w sposób oddolny b d d y do realizacji potrzeb przez zrzeszanie si , opracowywanie i propono-
5.1. Zmiany na gruncie rz dzenia i zarz dzania
wanie w asnych rozwi za . Du rol b d odgrywa tak e organizacje trzeciego sektora, które mog zrzesza zarówno te aktywne jednostki do dzia ania w imi wspólnych, spo ecznych projektów, jak równie mobilizowa do uczestnictwa w procesach tworzenia polityk grupy najbardziej marginalizowane. Te zale no ci prezentuj ce podmioty zaanga owane w proces projektowania inicjatyw z zakresu koncepcji inteligentnego miasta i de niowania potrzeb w ramach poszczególnych modeli rz dzenia i zarz dzania smart city ukazuje rysunek 4.
Model technokratyczny
projektowane dla mieszkańców przez samorząd
samorząd
Model partycypacyjny
INICJATYWY SMART CITY
projektowane przez samorząd z udziałem mieszkańców (i interesariuszy)
DEFINIOWANIE POTRZEB
projektowane (i czasem też wdrażane) przez mieszkańców
mieszkańcy
Rys. 4. Podmioty projektuj ce i de niuj ce potrzeby w poszczególnych modelach rz dzenia i zarz dzania smart cities ród o: Opracowanie w asne.
Mieszka cy jako ród o wiedzy o problemach publicznych
Dzi ki rozwojowi technologii cyfrowych mieszka cy zyskali narz dzia do aktywnego uczestnictwa w yciu spo ecznym i politycznym miasta. Za spraw popularnych aplikacji obywatele mog zg asza samorz dowi nieprawid owo ci i zaniedbania wyst puj ce w przestrzeni miejskiej, staj c si w ten sposób dla samorz du ród em wiedzy o problemach publicznych. W adze poniek d wspomagaj si w ten sposób mieszka cami przy realizacji swoich zada publicznych, niemniej funkcjonuj cy w przestrzeni miasta mieszka cy znacznie szybciej od odpowiedzialnych organów mog dostrzec niesprawno u ytkowanej infrastruktury miejskiej. Taka aktywno obywateli pozwala im te na wi ksze zaanga owanie si w procesy zarz dzania miastem niezale nie od miejsca i czasu. Ponadto umo liwia urz dnikom i s u bom porz dkowym podj cie szybkiej reakcji na pojawiaj ce si problemy w przestrzeni publicznej.