Rozpowszechnienie, etiologia
narządowe nadciśnienia tętniczego
Pomiar y ciśnienia – gabinetowe/domowe/całodobowe
Badania podstawowe i rozszerzone u chorego
2. Rozpoczynanie leczenia nadciśnienia tętniczego, cele leczenia i docelowe wartości ciśnienia
Katarzyna
3. Podstawowe klasy leków stosowanych w terapii nadciśnienia tętniczego
Maryla Kocowska-Trytko, Agnieszka Skrzek, Agnieszka Olszanecka, Danuta Czarnecka
angiotensynę
4. Algorytmy farmakoterapii nadciśnienia tętniczego w świetle aktualnych wytycznych
Katarzyna Stolarz-Skrzypek, Tomasz Drożdż,
Nadciśnienie tętnicze u pacjentów z chorobą wieńcową
Nadciśnienie tętnicze u pacjentów z chorobą tętnic obwodowych
Nadciśnienie tętnicze u pacjentów z niewydolnością serca
Nadciśnienie tętnicze u pacjentów z migotaniem przedsionków
Nadciśnienie tętnicze u pacjentów z przewlekłą chorobą nerek
5. Nadciśnienie tętnicze w ciąży – zasady farmakoterapii
przewlekłe z nałożonym stanem
nadciśnienia tętniczego u kobiety w okresie laktacji
Nadciśnienie w ciąży jako czynnik ryzyka przyszłych
6. Monitorowanie pacjenta z nadciśnieniem tętniczym leczonego przewlekle w praktyce podstawowej opieki zdrowotnej
inercji terapeutycznej i poprawa
Kiedy lekarz POZ powinien skierować pacjenta
7. Stany nagłe i pilne w nadciśnieniu tętniczym
8. Nadciśnienie oporne – diagnostyk a i leczenie
Marek Rajzer, Krystian Gruszka
Terapia opornego nadciśnienia tętniczego
Zabiegowe leczenie opornego nadciśnienia tętniczego
9. Kwalifikacja do zabiegu operacyjnego chorego z nadciśnieniem tętniczym Michał Terlecki, Marek Klocek
Niekontrolowane nadciśnienie tętnicze a ryzyko powikłań
Optymalizacja farmakoterapii nadciśnienia tętniczego
w ramach przygotowania pacjenta do planowanej operacji
10. Leczenie uzupełniające w nadciśnieniu tętniczym – leki
przeciwzakrzepowe, kontrola glikemii i profilu lipidowego Wiktoria
Autorzy
Prof. dr hab. n. med. Danuta Czarnecka
I Klinika Kardiologii, Elektrokardiologii Interwencyjnej oraz Nadciśnienia Tętniczego, Uniwersytet Jagielloński CollegiumMedicum
Lek. Tomasz Drożdż
I Klinika Kardiologii, Elektrokardiologii Interwencyjnej oraz Nadciśnienia Tętniczego, Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum
Lek. Krystian Gruszka
I Klinika Kardiologii, Elektrokardiologii Interwencyjnej oraz Nadciśnienia Tętniczego, Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum
Prof. dr hab. n. med. Piotr Jankowski
I Klinika Kardiologii, Elektrokardiologii Interwencyjnej oraz Nadciśnienia Tętniczego, Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum
Dr hab. n. med. Marek Klocek
I Klinika Kardiologii, Elektrokardiologii Interwencyjnej oraz Nadciśnienia Tętniczego, Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum
Dr n. med. Maryla Kocowska-Trytko
I Klinika Kardiologii, Elektrokardiologii Interwencyjnej oraz Nadciśnienia Tętniczego, Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum
Dr hab. n. med. Agnieszka Olszanecka
I Klinika Kardiologii, Elektrokardiologii Interwencyjnej oraz Nadciśnienia Tętniczego, Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum
Lek. Jan W. Pęksa
I Klinika Kardiologii, Elektrokardiologii Interwencyjnej oraz Nadciśnienia Tętniczego, Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum
Prof. dr hab. n. med. Marek Rajzer
I Klinika Kardiologii, Elektrokardiologii Interwencyjnej oraz Nadciśnienia Tętniczego, Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum
Lek. Agnieszka Skrzek
I Klinika Kardiologii, Elektrokardiologii Interwencyjnej oraz Nadciśnienia Tętniczego, Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum
Prof. dr hab. n. med. Katarzyna Stolarz-Skrzypek
I Klinika Kardiologii, Elektrokardiologii Interwencyjnej oraz Nadciśnienia Tętniczego, Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum
Dr n. med. Michał Terlecki
I Klinika Kardiologii, Elektrokardiologii Interwencyjnej oraz Nadciśnienia Tętniczego, Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum
Dr hab. n. med. Wiktoria Wojciechowska
I Klinika Kardiologii, Elektrokardiologii Interwencyjnej oraz Nadciśnienia Tętniczego, Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum
Nadciśnienie tętnicze w ciąży – zasady farmakoterapii
Agnieszka Olszanecka
Danuta Czarnecka
Nadciśnienie tętnicze w ciąży to istotny problem kliniczny, występuje w 6–10% wszystkich ciąż w Europie i Stanach Zjednoczonych i nadal stanowi jedną z głównych przyczyn śmiertelności matek i płodów [1].
Mimo braku badań randomizowanych oraz szerokiego zakresu ciężkości przebiegu choroby nadciśnieniowej w ciąży, wiedza na temat odpowiedniego rozpoznawania, monitorowania i prowadzenia farmakoterapii u ciężarnych z nadciśnieniem jest niezbędna nie tylko dla ginekologów położników, ale także w codziennej praktyce lekarzy rodzinnych, internistów, kardiologów i hipertensjologów, może bowiem wpłynąć istotnie na przebieg ciąży oraz dalsze losy matki i dziecka.
5. Nadciśnienie tętnicze w ciąży – zasady farmakoterapii
Tabela 5.1. Definicje i podział nadciśnienia tętniczego w ciąży [2]
Stan Definicja
Nadciśnienie tętnicze w ystępujące przed ciążą
Nadciśnienie tętnicze w ywołane ciążą
Nadciśnienie tętnicze występujące przed ciążą lub rozpoznane przed 20. tygodniem ciąży, zwykle utrzymuje się przez ponad 6 tygodni od zakończenia ciąży. W obrębie nadciśnienia tętniczego występującego przed ciążą można wyróżnić nadciśnienie tętnicze pierwotne lub wtórne
Nadciśnienie tętnicze rozwijające się de novo po 20. tygodniu ciąży, w przebiegu którego nie występują: białkomocz oraz nieprawidłowości biochemiczne lub hematologiczne. Nadciśnienie tętnicze wywołane ciążą zwykle ustępujące w ciągu 6 tygodni od zakończenia ciąży
Stan przedrzucawkowy
Stan przedrzucawkowy nałożony na przewlekłe nadciśnienie tętnicze w ciąży
Nadciśnienie tętnicze rozwijające się de novo po 20. tygodniu ciąży, współistniejące z nowo rozpoznanymi białkomoczem i/lub uszkodzeniem nerek matki, dysfunkcją wątroby matki, objawami neurologicznymi, hemolizą lub trombocytopenią i/lub IUGR
Rozwój stanu przedrzucawkowego u kobiet z przewlekłym nadciśnieniem tętniczym
IUGR – wewnątrzmaciczne zahamowanie wzrostu płodu
5. Nadciśnienie tętnicze w ciąży – zasady farmakoterapii
Konsekwencje dla matkiKonsekwencje dla płodu/ /dziecka
Zależą od przebiegu nadciśnienia
tętniczego, dotyczy to zwłaszcza wtórnych postaci nadciśnienia tętniczego.
M.in. zwiększone ryzyko rozwoju stanu przedrzucawkowego, zakończenia ciąży cięciem cesarskim, porodu przedwczesnego
Zwiększone ryzyko rozwoju stanu przedrzucawkowego
Może być związane z małą masą urodzeniową, koniecznością intensywnej opieki neonatologicznej, IUGR i wewnątrzmacicznym obumarciem płodu
Zwiększone ryzyko powikłań, ze zgonem włącznie
Rzadziej niż nadciśnienie tętnicze występujące przed ciążą związane z małą masą urodzeniową, koniecznością intensywnej opieki neonatologicznej, IUGR i wewnątrzmacicznym obumarciem płodu
Zwiększone ryzyko powikłań, m.in. IUGR i zgonu
Zwiększone ryzyko powikłań, ze zgonem włącznie
Zwiększone ryzyko powikłań, m.in. IUGR i zgonu
5. Nadciśnienie tętnicze w ciąży – zasady farmakoterapii