100899220

Przedmowa do polskiego wydania

Przedmowa

I. Czym jest ekonomia?

Dla dociekliwych Model, który pożarł gospodarkę

Pułapki Niezrozumienie przewagi komparatywnej

Gdzie indziej na świecie Republiki piżamowe

Ekonomia w praktyce Bogaty kraj, ubogi kraj

Korzystanie z modeli

Dla dociekliwych Kiedy ekonomiści się zgadzają?

Ekonomia w praktyce Ekonomiści: do czego są w ogóle przydatni?

Studium przypadku Wydajność, koszt alternatywny i logika lean production

Podsumowanie

Problemy (zadania interaktywne)

DODATEK: Wykresy w ekonomii

Wizualizacja koncepcji

Wykresy, zmienne i modele ekonomiczne

Jak działają wykresy?

Kluczowa koncepcja: nachylenie krzywej

Obliczanie obszarów powyżej i poniżej krzywej

Wykresy prezentujące informacje liczbowe

Problemy (działania interaktywne)

Część II. Podaż i popyt

3. Podaż i popyt

Boom na gaz ziemny

Popyt i podaż: model rynku konkurencyjnego

Krzywa popytu

Gdzie indziej na świecie Płacicie więcej, mniej tankujecie

Pułapki Popyt a wielkość popytu

Ekonomia w praktyce Walka z korkami

Krzywa podaży

Ekonomia w praktyce Tylko stworzenia małe i rozpieszczone

podaż i równowaga

Pułapki Kupno i sprzedaż?

Ekonomia w praktyce Cena wstępu

Zmiany popytu i podaży

Pułapki Która to w końcu krzywa?

Rynki konkurencyjne – i inne

Problemy (działania interaktywne)

Nadwyżka konsumenta i producenta

Podręcznikowy sposób osiągania korzyści

Dla dociekliwych Sprawa życia i śmierci

Ekonomia w praktyce Gdy pieniądze nie wystarcz

Nadwyżka producenta a krzywa podaży

Ekonomia w praktyce Tłuste lata na farmie

Nadwyżka konsumenta, nadwyżka producenta i korzyści z handlu

Ekonomia w praktyce Tu są kluczyki

Gospodarka rynkowa

Ekonomia w praktyce Wielki skok wstecz

Studium przypadku Ceny biletów a para królewska muzyki – Jay-Z i Beyoncé

Podsumowanie

Problemy (działania interaktywne)

5. Kontrola cen i kwoty ilościowe: interwencja w rynek

Wielkie miasto, mało błyskotliwe pomysły

Dlaczego rząd kontroluje ceny?

Cena maksymalna

Dla dociekliwych Zwycięzcy, przegrani i kontrola czynszu

Dla dociekliwych Mumbajscy milionerzy kontrolowanego czynszu

Ekonomia w praktyce Dlaczego kontrola cen w Wenezueli okazała się bezużyteczna?

Ceny minimalne

Pułapki Maksimum, minimum a ilość

Gdzie indziej na świecie Sprawdźcie nasze niskie, niskie płace!

Ekonomia w praktyce Wzlot i upadek darmowych stażystów

Ograniczenia ilościowe

Ekonomia w praktyce Kraby, kwoty i ochrona życia w Alasce

Studium przypadku Dlaczego pożyczkodawcy zawiedli się na medalionach taksówkarskich?

Podsumowanie

Problemy (działania interaktywne)

6. Elastyczność

Dla dociekliwych Czy Chiny uratują amerykańskie rolnictwo?

Gdzie indziej na świecie Porcja żywności w światowych budżetach

Ekonomia w praktyce Wydatki

Cenowa elastyczność podaży

Ekonomia w praktyce Chiny a globalne przesycenie towarami w 2016 r.

Menażeria elastyczności

Studium przypadku Branża lotnicza: latać mniej, naliczać więcej

Podsumowanie

Problemy (działania interaktywne)

Część III. Jednostki i rynki

7. Podatki .

Poborcy założyciele .

Ekonomia podatków: wstępne założenia

Ekonomia w praktyce Kto płaci FICA?

Koszty i korzyści z podatków

Dla dociekliwych Stopy podatkowe we Francji i L’Arc Laffer

Ekonomia w praktyce Podatek od tytoniu

Sprawiedliwość podatku a efektywność podatku

Ekonomia w praktyce Filozofia podatku federalnego

Zrozumieć system podatkowy

Gdzie indziej na świecie Myślicie, że wasze podatki są wysokie?

Dla dociekliwych Opodatkowanie dochodów a opodatkowanie konsumpcji

Ekonomia w praktyce Decyzje podatkowe na szczeblu stanowym

Studium przypadku Wewnętrzny podatek Microsoftu na emisje

Podsumowanie

Problemy (działania interaktywne)

Handel międzynarodowy

Wszędobylski telefon

Przewaga komparatywna a handel międzynarodowy

Dla dociekliwych Wzrost korzyści wraz ze skalą a handel międzynarodowy

Ekonomia w praktyce Jak Hongkong stracił swoje koszule?

Popyt, podaż i handel międzynarodowy

Ekonomia w praktyce Handel, płace i ceny gruntów w XIX w.

Skutki protekcjonizmu handlowego

Ekonomia w praktyce Protekcjonizm handlowy w Stanach Zjednoczonych

Ekonomia polityczna protekcjonizmu handlowego

Ekonomia w praktyce Spór solarny

Studium przypadku Li & Fung: z Kantonu do ciebie

Podsumowanie .

Problemy (działania interaktywne) .

Część IV. Ekonomia a podejmowanie decyzji .

9.

Podejmowanie decyzji przez ludzi i przedsiębiorstwa .

Podejmowanie decyzji w latach tłustych i latach chudych

Koszty, korzyści i zyski

Pułapki Dlaczego mamy tylko dwie opcje do wyboru?

Ekonomia w praktyce Airbnb i rosnący koszt prywatności

Podejmowanie decyzji typu „jak dużo”: rola analizy krańcowej

Pułapki Koszt całkowity a koszt krańcowy

Pułapki Zamieszanie na krańcu

Gdzie indziej na świecie Rozmiary domów na świecie

Dla dociekliwych Pochwała sztywnych terminów

Studium przypadku Strategia jednej ceny sieci J.C. Penney rozeźliła klientów

Problemy (działania interaktywne)

DODATEK: Jak podejmować decyzje z uwzględnieniem czasu: rozumienie wartości bie

Jak obliczyć wartość bieżącą jednorocznego projektu?

Jak obliczyć wartość bieżącą wieloletniego projektu?

Jak obliczyć wartość bieżącą projektów z przychodami i kosztami?

Problemy (działania interaktywne)

V. Konsument

10. Racjonalny konsument

Już na pewno ostatni kęs

Ekonomia w praktyce Szał na sosy

Wydawanie dolara krańcowego .

Pułapki Właściwe porównanie krańcowe

Ekonomia w praktyce Wykupienie się z pokusy .

Od użyteczności do krzywej popytu

Ekonomia w praktyce Niższe ceny benzyny i chęć, by zaszaleć

Studium przypadku Wolni od frytek

Podsumowanie

Problemy (działania interaktywne)

DODATEK: Preferencje i wybory konsumentów

Mapa funkcji użyteczności

Krzywe obojętności a wybory konsumentów

Praktyczne zastosowanie krzywych obojętności: dobra substytucyjne i komplementarne

Ceny, dochód i popyt

Problemy (działania interaktywne)

VI. Decyzje produkcyjne

11. Krzywa podaży: nakłady produkcyjne i koszty

Analiza krańcowa na krańcu pola

Funkcja produkcji

Gdzie indziej na świecie Zbiory pszenicy na świecie

Pułapki Jednostka, czyli co?

Ekonomia w praktyce Jaki jest idealny rozmiar zespołu?

Dwie kluczowe koncepcje – koszt krańcowy i koszt przeciętny

Ekonomia w praktyce Ekonomia inteligentnych sieci elektrycznych

Koszty długookresowe a krótkookresowe

Ekonomia w praktyce Jak ekonomia współdzielenia zmniejsza koszt stały?

Studium przypadku Inwazja robotów Amazona

Podsumowanie

Problemy (działania interaktywne)

12. Konkurencja doskonała a krzywa podaży

Pięknaś nam, choineczko

Konkurencja doskonała

Dla dociekliwych Czym jest produkt wystandaryzowany?

Ekonomia w praktyce Zapłata za zwłokę

Produkcja i zyski

Pułapki A co, jeśli przychód krańcowy i koszt krańcowy nie są dokładnie równe?

538

557

Ekonomia w praktyce Co wiedzą rolnicy?

Krzywa podaży dla gałęzi .

Pułapki Zysk ekonomiczny – jeszcze raz

Ekonomia w praktyce Coś do picia? Od światowej nadwyżki do niedoboru wina

Studium przypadku Sklepy kontra aplikacje

Podsumowanie

Problemy (działania interaktywne)

Część VII. Struktura rynku: więcej niż konkurencja doskona

13. Monopol .

Diamenty dla wszystkich

Rodzaje struktur rynku

Znaczenie monopolu

Gdzie indziej na świecie Cena, jaką przychodzi nam płacić

Ekonomia w praktyce Monopol, którego nie było – Chiny a rynek metali ziem rzadkich

Jak monopolista maksymalizuje zysk?

Pułapki Odczytywanie ceny monopolistycznej

Pułapki Czy w monopolu występuje krzywa podaży?

Ekonomia w praktyce Porażeni wysokimi cenami za prąd

Monopol a polityka gospodarcza państwa

Ekonomia w praktyce Amerykańska (r)ewolucja na rynku szybkiego internetu .

Dyskryminacja cenowa

Dyskryminacja cenowa i elastyczność

Ekonomia w praktyce Wyprzedaże, outlety i białe plamy na mapie

Studium przypadku Amazon i Hachette idą na wojnę

Podsumowanie

Problemy (działania interaktywne)

14. Oligopol

Bridgestone łapie gumę przez urząd antymonopolowy

Powszechność oligopoli

Ekonomia w praktyce Czy to piwopol?

Zrozumieć oligopole

Ekonomia w praktyce Topniejące dowody przeciw producentom czekolady .

Gry oligopolistów

Dla dociekliwych Więźniowie wyścigu zbrojeń i nowa odsłona zimnej wojny .

Pułapki Uczciwość w dylemacie więźnia

Ekonomia w praktyce Kres OPEC

Oligopol w praktyce .

688

Gdzie indziej na świecie Różne podejścia do regulacji antymonopolowych

Ekonomia w praktyce Świąteczne wojny cenowe .

Studium przypadku Virgin Atlantic – bić się w piersi czy pukać w głowę?

Podsumowanie

Problemy (działania interaktywne)

15. Konkurencja monopolistyczna i pozycjonowanie produktu

Różnicowanie fast foodów

Czym jest konkurencja monopolistyczna?

Różnicowanie produktów

Ekonomia w praktyce Pomidorowy zawrót głowy

Zrozumieć konkurencję monopolistyczną .

Ekonomia w praktyce App Store – wzloty i upadki

Konkurencja monopolistyczna a doskonała .

Kontrowersje wokół różnicowania produktów

Ekonomia w praktyce Jak producenci perfum wodzą za nos konsumentów .

Studium przypadku Dollar Shave Club: co zrobić, żeby golenie nie bolało

Problemy (działania interaktywne)

Część VIII. Mikroekonomia a polityka publiczna

16. Efekty zewnętrzne

Grunt się pali pod stopami

Koszty i korzyści zewnętrzne

Dla dociekliwych W kółko za kółkiem z telefonem

Ekonomia w praktyce Ile tak naprawdę kosztuje prąd w gniazdku?

Polityka względem zanieczyszczeń

Gdzie indziej na świecie Wzrost gospodarczy i gazy cieplarniane na przykładzie sześciu państw

Ekonomia w praktyce Ograniczenie-handel

Pozytywne efekty zewnętrzne

Ekonomia w praktyce Bezwzględna kalkulacja ekonomiczna programów wczesnej interwencji

Sieciowe efekty zewnętrzne

Ekonomia w praktyce Sąd nad Microsoftem

Studium przypadku Instagram i Snapchat, a nie jakieś serwisy dla twojej babci . . .

Podsumowanie

Problemy (działania interaktywne)

17. Dobra publiczne i zasoby wspólne

Wielki Smród .

Dobra prywatne (i pozostałe)

Pułapki Koszt krańcowy, ale czego?

Ekonomia w praktyce Od zamętu do renesansu

Dobra publiczne

Dla dociekliwych Głosowanie jako dobro publiczne

Gdzie indziej na świecie Głosowanie jako dobro publiczne – ujęcie globalne

Ekonomia w praktyce Amerykańska infrastruktura na 3+

Zasoby wspólne

Dla dociekliwych Gdy żyzne gleby w pył się obrócą

Ekonomia w praktyce ITQ na ratunek oceanom

Dobra sztucznie rzadkie

Ekonomia w praktyce Piractwo na miarę XXI w.

Problemy (działania interaktywne)

18. Ekonomia państwa dobrobytu

Ubóstwo, nierówności i polityka społeczna

Dla dociekliwych Państwo dobrobytu a sprawiedliwość

Gdzie indziej na świecie Dochód, redystrybucja i nierówności w krajach zamożnych

Ekonomia w praktyce Wieloletnie tendencje w nierównościach dochodowych w Stanach Zjednoczonych

Stany Zjednoczone jako państwo dobrobytu

Ekonomia w praktyce Programy pomocy społecznej a poziom ubóstwa w latach 2007–2010

Ekonomia opieki zdrowotnej

Dla dociekliwych Kalifornijska spirala śmierci

Ekonomia w praktyce Jak działa Medicaid?

Debata nad państwem dobrobytu

Ekonomia w praktyce Francuskie wartości rodzinne

Studium przypadku Ruby Hill Farm. Obamacare obejmuje także rolników

Podsumowanie

Problemy (działania interaktywne)

863

IX. Rynki czynników produkcji i ryzyko

19. Rynki czynników produkcji i podział dochodu

Wartość dyplomu

Czynniki produkcji w gospodarce

Pułapki Co właściwie jest czynnikiem?

Dla dociekliwych Podział dochodu a przemiany społeczne w czasach industrializacji

Ekonomia w praktyce Podział dochodu narodowego według czynników produkcji w Stanach Zjednoczonych

Produktywność krańcowa a popyt na czynniki produkcji

Pułapki Jak rozumieć teorię krańcowej produktywności?

Ekonomia w praktyce Flex da pracę od zaraz! .

Czy teoria podziału dochodu według krańcowej produktywności naprawdę działa?

Dla dociekliwych Jak pracuje się w Niemczech?

Ekonomia w praktyce Krańcowa produktywność a „1%”

Podaż pracy

Dla dociekliwych Dlaczego nie można złapać taksówki, kiedy pada?

Gdzie indziej na świecie Przepracowany Amerykanin?

Ekonomia w praktyce Koniec z pracą na wakacje

Studium przypadku Podwyżka w Walmarcie

Podsumowanie

Problemy (działania interaktywne)

DODATEK: Analiza podaży pracy za pomocą krzywych obojętności

Linia ograniczenia budżetowego alokacji czasu

Wpływ wyższej płacy

Analiza za pomocą krzywych obojętności

Problemy (działania interaktywne)

20. Niepewność, ryzyko i informacje prywatne

Klęski żywiołowe

Awersja do ryzyka a ekonomia

Dla dociekliwych Paradoks hazardu

Pułapki Przed faktem czy po fakcie?

Ekonomia w praktyce Gwarancje

Kupno, sprzedaż i redukcja ryzyka

Dla dociekliwych Te okropne emocje

Ekonomia w praktyce Kiedy Lloyd’s prawie splajtowa

921

921

923

926

927

931

933

940

Informacja prywatna: to, czego nie wiecie, może wam zaszkodzić . . .

Ekonomia w praktyce Franczyzobiorcy bardziej się starają .

Studium przypadku PURE – ubezpieczyciel, który się huraganów nie boi

Podsumowanie

Problemy (działania interaktywne)

Odpowiedzi na pytania z cyklu Sprawdź, czy rozumiesz

Słownik najważniejszych terminów .

Indeks

961

Przedmowa do polskiego wydania

Bez względu na to, czy prowadzimy gospodarstwo domowe, większą lub mniejszą firmę, inwestujemy na giełdzie, czy rządzimy i zarządzamy państwem – wszędzie podejmujemy decyzje ekonomiczne, które rodzą określone skutki. Tę naukę podejmowania decyzji przez jednostkę o produkcji, dystrybucji oraz konsumpcji dóbr i usług nazywamy mikroekonomią, którą w światowej rozpoznawalności podręczniku Mikroekonomia przedstawiają wybitni ekonomiści – noblista Paul Krugman oraz Robin Wells. Mikroekonomia formułuje reguły indywidualnych wyborów w zbiorze ograniczonych zasobów. Zmusza do pełnego myślenia w rozumieniu kosztu alternatywnego w ramach kompromisów marginalnych i przedstawia formy zachęt do osiągnięcia zamierzonego dobra, w ramach tzw. dobrej bądź okazyjnej ceny. Pozwala zrozumieć problemy mylących cech konstrukcyjnych, odwrotnej przyczynowości czy pominiętych zmiennych, szczególnie przydatnych w przedsiębiorstwach, ekonomii normatywnej i sferze publicznej. Z kolei takie zrozumienie nie będzie możliwe bez informacyjnych sygnałów ekonomicznych wyrażonych poprzez cenę, niekoniecznie w jednostkach pieniężnych, co decyduje o kosztach i skłonnościach, wprowadzając pewien brak równości pomiędzy zyskiem ekonomicznym a zyskiem księgowym. Koszty krańcowe obok korzyści krańcowych są bowiem podstawą do podejmowania właściwych czy też optymalnych decyzji. Nie zawsze bowiem wybór decyzyjny z przeszłości będzie odzwierciedleniem sytuacji rynkowej teraźniejszości czy przyszłości, co wpływa na osiąganą stopę zwrotu z podjętych uprzednio decyzji. Pytanie tylko, jakim podejściem do zysku kierowała się dana jednostka decyzyjna w kontekście sprawiedliwości, ograniczonej racjonalności czy awersji do ryzyka. To wpływa na preferencje i rezultaty wynikające z błędnego podejścia do kosztów alternatywnych, nadmiernej pewności siebie, nierealistycznych oczekiwań, nierównego liczenia pieniędzy czy tendencji do zachowania status quo.

Mikroekonomia Krugmana i Wells wyjaśnia w sposób niezwykle czytelny procesy decyzyjne, w ramach badań ekonomicznych. Traktuje Homo economicusa w ramach ogólnej teorii równowagi oraz analiz cząstkowych, łącząc rynek z popytem i podażą, odwzorowaną w krytycznym myśleniu procesu decyzyjnego. Z kolei praktyczne przykłady

oraz studia przypadków, powtórki, zadania czy obszary tematyczne do tzw. przemyślenia są kwintesencją umożliwiającą poznanie współczesnej mikroekonomii, zarówno studentom kierunków ekonomiczno-zarządczych, jak i każdemu, kto gotów jest poznać współczesne tajniki samej ekonomii, dotyczące indywidualnych decyzji, zwłaszcza w kontekście indywidualnych działań gospodarczych.

Prof. dr hab. Konrad Raczkowski Instytut Ekonomiczny, Społeczna Akademia Nauk

Przedmowa

O autorach

Paul Krugman, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie ekonomii z 2008 r., jest członkiem Graduate Center of the City University of New York, związanego z instytutem Luxembourg Income Study, zajmującym się analizą nierówności dochodów na całym świecie. Wcześniej przez 14 lat wykładał na Uniwersytecie Princeton, a przedtem na Uniwersytecie Yale, gdzie też studiował. Doktorat uzyskał na MIT. Wykładał także na uniwersytetach Stanford i MIT. W latach 1982–1983 był członkiem Rady Doradców Ekonomicznych (Council of Economic Advisers, CEA) – organu doradzającego prezydentowi USA w obszarze polityki gospodarczej. Jego praca obejmowała między innymi przełomowe badania dotyczące handlu międzynarodowego, geografii gospodarczej i kryzysów walutowych.

W 1991 r. Krugman otrzymał od Amerykańskiego Towarzystwa Ekonomicznego (American Economic Association, AEA) Medal Johna Batesa Clarka. Poza pracą dydaktyczną i naukową Krugman pisze teksty przeznaczone dla szerokiego odbiorcy – jest między innymi stałym felietonistą „New York Timesa”. Wśród jego najbardziej znanych książek znajdują się pozycje „Zakończcie ten kryzys!” – historia niedawnych problemów ekonomicznych i ich wpływu na politykę gospodarczą – oraz Conscience of a Liberal („Sumienie liberała”) – analiza wpływu polityki gospodarczej na nierówności ekonomiczne i polaryzację polityczną od okresu amerykańskiego „wieku pozłacanego” do dziś. Jego wcześniejsze książki, Peddling Prosperity („Handel dobrobytem”) i The Age of Diminished Expectations („Epoka mniejszych nadziei”), to dziś klasyka literatury ekonomicznej.

Robin Wells była wykładowczynią i badaczką w dziedzinie ekonomii na Uniwersytecie Princeton. Studiowała na University of Chicago, doktorat uzyskała na University of California, Berkeley, później pracowała na MIT i wykładała na University of Michigan, University of Southampton (Wielka Brytania) i MIT.

Wizja i historia „Mikroekonomii”

Ta książka traktuje o ekonomii rozumianej jako analiza tego, co ludzie robią i jak wzajemnie na siebie oddziałują – analiza w dużym stopniu oparta na rzeczywistych doświadczeniach.

Te słowa – i to podejście – były podstawową zasadą każdego kolejnego wydania.

Chociaż do napisania tej książki zachęciło nas wiele małych, konkretnych wizji i poglądów na poszczególne aspekty ekonomii, mieliśmy też jedną dużą, całościową wizję: podręcznik ekonomii powinien być zbudowany wokół narracji, opowieści zaczerpniętych z prawdziwego życia – i nigdy nie powinien tracić z oczu faktu, że ekonomia jest w końcu zbiorem opowieści o tym, co robią ludzie.

Wiele z takich historii snutych przez ekonomistów staje się modelami – bo poza wszystkim innym modele ekonomiczne to właśnie opowieści o tym, jak działa świat. Jesteśmy jednak przekonani, że to, jak studenci rozumieją i doceniają te modele, zależy od tego, jak są one przedstawiane, na ile to możliwe, w kontekście opowieści o rzeczywistym świecie, które ilustrują ekonomiczne koncepcje, ale także dotykają problemów, przed którymi wszyscy stoimy w świecie ukształtowanym przez siły ekonomiczne.

Dlatego znajdziecie szeroki wybór takich opowieści we wstępie do każdego rozdziału, a także w działach „Ekonomia w praktyce”, „Dla dociekliwych”, „Gdzie indziej na świecie” czy „Studium przypadku”. Jak zwykle umieszczamy w książce wiele nowych historii, a starsze aktualizujemy. Staramy się także – szerzej niż robiliśmy to wcześniej – uwzględniać perspektywę międzynarodową. Robimy to już we wprowadzeniu, opowiadając o Delcie Rzeki Perłowej – ogromnym megalopolis, które zwraca uwagę na stale rosnącą rolę Chin w światowej gospodarce. Sięgamy także po narzędzia wspomagające naukę. Na przykład na końcu każdej głównej sekcji znajdują się trzy powiązane z nią elementy przygotowane z myślą o studentach: (1) „Ekonomia w praktyce”: realne zastosowania przekazanej wiedzy, pomagające studentom lepiej zrozumieć koncepcje, o których wcześniej czytali; (2) „Powtórka” kluczowych pojęć w formie listy; i wreszcie (3) „Sprawdź, czy rozumiesz” – krótki test z odpowiedziami umieszczonymi na końcu podręcznika. Mocną stroną książki są także nasze zmuszające do myślenia problemy i przykłady podane na końcu każdego rozdziału. Rozdział kończy się zestawieniem poruszanych w nim problemów i tekstem „Przemyśl i sprawdź”.

Mamy nadzieję, że spodoba się Wam nasz podręcznik i cieszymy się, że będziecie z niego korzystać w czasie zajęć.

Paul Krugman, Robin Wells