13. Rachunki dochodu narodowego i bilans p atniczy
13.1. Rachunki dochodu narodowego
13.1.1. Produkt narodowy a dochód narodowy
13.1.2. Amortyzacja kapita u oraz transfery mi dzynarodowe
13.1.3. Produkt krajowy brutto
13.2. Rachunek dochodu narodowego w gospodarce otwartej
13.2.1. Konsumpcja
13.2.2. Inwestycje
13.2.3. Zakupy rz dowe
13.2.4. To samo dochodu narodowego dla gospodarki otwartej
13.2.5. Hipotetyczna gospodarka otwarta
13.2.6. Rachunek bie cy i zad u enie zagraniczne
13.2.7. Oszcz dno ci i rachunek bie cy
13.2.8. Oszcz dno ci prywatne i rz dowe
13.3. Rachunki bilansu p atniczego
13.3.1. Przyk ady transakcji
Fundamentalna to
Rachunek kapita owy
B dy i opuszczenia statystyczne
13.3.7. Transakcje oficjalnymi aktywami rezerwowymi
Podsumowanie
Literatura dodatkowa
14. Kursy walutowe i rynek walutowy: uj cie od strony aktywów
14.1. Kursy walutowe i transakcje mi dzynarodowe
14.1.1. Ceny krajowe i zagraniczne
14.1.2. Kursy walutowe i wzgl dne ceny
14.2. Rynek walutowy
14.2.1. Uczestnicy rynku
14.2.2. Charakterystyka rynku
14.2.3. Kursy kasowe i kursy terminowe
14.2.4. Swapy walutowe
14.2.5. Kontrakty futures i opcje
14.3. Popyt na aktywa w walucie obcej
14.3.1. Aktywa i dochody z aktywów
14.3.2. Ryzyko i p ynno
14.3.3. Stopy procentowe
14.3.4. Kursy walutowe i dochody z aktywów
14.3.5. Prosta regu a
14.3.6. Zwrot, ryzyko oraz p ynno na rynku walutowym
14.4. Równowaga na rynku walutowym
14.4.1. Parytet stóp procentowych: podstawowy warunek równowagi
14.4.2. Jak zmiany bie cego kursu walutowego wp ywaj na oczekiwane przychody?
14.4.3. Kurs równowagi
14.4.4. Stopy procentowe, oczekiwania i równowaga
14.4.5. Wp yw zmian stóp procentowych na bie cy kurs walutowy
14.4.6. Wp yw zmian oczekiwa na bie cy kurs walutowy
Podsumowanie
G ówne poj cia
Problemy i zadania
Literatura dodatkowa
Dodatek: Kursy terminowe oraz pokryty parytet stóp procentowych
15. Pieni dz, stopy procentowe i kursy walutowe
15.1. Definicja pieni dza: krótki przegl d
15.1.1. Pieni dz jako rodek wymiany
15.1.2. Pieni dz jako jednostka rozliczeniowa
89
91
92
15.1.3. Pieni dz jako rodek przechowywania warto ci
15.1.4. Co to jest pieni dz?
15.1.5. Jak ustalana jest poda pieni dza?
15.2. Popyt jednostek na pieni dz
15.2.1. Oczekiwany zwrot
15.2.2. Ryzyko
15.2.3. P ynno
15.3. Zagregowany popyt na pieni dz
15.4. Stopa procentowa w równowadze: wzajemne oddzia ywanie poda y pieni dza i popytu na pieni dz
15.4.1. Równowaga rynku pieni dza
15.4.2. Stopy procentowe i poda pieni dza
15.4.3. Wielko produkcji a stopa procentowa
15.5. Poda pieni dza i kurs walutowy w krótkim okresie
15.5.1. Powi zania mi dzy pieni dzem, stop procentow oraz kursem walutowym
15.5.2. Poda pieni dza w Stanach Zjednoczonych a kurs walutowy dolar/euro
15.5.3. Poda pieni dza w strefie euro a kurs walutowy dolar/euro
15.6. Pieni dz, poziom cen i kurs walutowy w d ugim okresie
15.6.1. Pieni dz i cena pieni dza
15.6.2. D ugookresowe skutki zmian poda y pieni dza
15.6.3. Poda pieni dza a poziom cen – dowody empiryczne
15.6.4. Pieni dz i kurs walutowy w d ugim okresie
15.7. Inflacja i dynamika kursu walutowego
15.7.1. Krótkookresowa sztywno cen a ich d ugookresowa elastyczno
15.7.2. Trwa a zmiana poda y pieni dza a kurs walutowy
15.7.3. Przestrzelenia kursu walutowego
ówne poj cia
16. Poziomy cen i kurs walutowy w d ugim okresie
16.1. Prawo jednej ceny
16.2. Parytet si y nabywczej
16.2.1. Relacja mi dzy PPP a prawem jednej ceny
16.2.2. PPP w wersji absolutnej i wzgl dnej
16.3. D ugookresowy model kursu walutowego oparty na PPP
16.3.1. Fundamentalne równanie podej cia monetarnego
16.3.2. Uporczywa inflacja, parytet stóp procentowych i PPP
16.3.3. Efekt Fishera .
16.4. Empiryczne dowody dotycz ce PPP i prawa jednej ceny
16.5. Wyja nienie problemów z PPP
16.5.1. Bariery w handlu i dobra nieb d ce przedmiotem wymiany
16.5.2. Odchylenia od wolnej konkurencji
16.5.3. Ró nice w strukturach konsumpcji i miarach poziomu cen
16.5.4. PPP w krótkim i w d ugim okresie
16.6. Poza parytet si y nabywczej: ogólny d ugookresowy model kursów walutowych .
16.6.1. Realny kurs walutowy
16.6.2. Popyt, poda i d ugookresowy realny kurs walutowy
16.6.3. Nominalne i realne kursy walutowe w stanie równowagi d ugookresowej
16.7. Mi dzynarodowe ró nice stóp procentowych i realny kurs walutowy .
16.8. Parytet realnych stóp procentowych
Podsumowanie
G ówne poj cia
Problemy i zadania
Literatura dodatkowa
Dodatek: Efekt Fishera, stopa procentowa oraz kurs walutowy w ramach podej cia monetarnego uwzgl dniaj cego elastyczno cen
17. Produkcja i kurs walutowy w krótkim okresie
17.1. Wyznaczniki zagregowanego popytu w gospodarce otwartej
17.1.1. Wyznaczniki popytu konsumpcyjnego
17.1.2. Wyznaczniki rachunku bie cego
17.1.3. Jak zmiany realnego kursu walutowego wp ywaj na rachunek bie cy?
17.1.4. Jak zmiany dochodu do dyspozycji wp ywaj na rachunek bie cy?
17.2. Równanie zagregowanego popytu
17.2.1. Realny kurs walutowy i zagregowany popyt
17.2.2. Realny dochód i zagregowany popyt
17.3. Jak jest ustalana produkcja w krótkim okresie
17.4. Równowaga rynku produkcji w krótkim okresie: krzywa DD
17.4.1. Produkcja, kurs walutowy i równowaga rynku produkcji . . . . . 212
17.4.2. Wyprowadzanie krzywej DD
17.4.3. Czynniki powoduj ce przemieszczenie krzywej DD
17.5. Równowaga rynku aktywów w krótkim okresie: krzywa AA
17.5.1. Produkcja, kurs walutowy i równowaga rynku aktywów .
17.5.2. Wyprowadzanie krzywej AA
17.5.3. Czynniki powoduj ce przemieszczenie krzywej AA
17.6. Krótkookresowa równowaga gospodarki otwartej: po czenie krzywych DD i AA
17.7. Przej ciowe zmiany polityki pieni nej i fiskalnej
17.7.1. Polityka pieni na
17.7.2. Polityka fiskalna
17.7.3. Polityka maj ca na celu utrzymanie pe nego zatrudnienia
17.8. Skrzywienie inflacyjne i inne problemy kszta towania polityki
17.9. Trwa e zmiany polityki pieni nej i fiskalnej
17.9.1. Trwa y wzrost poda y pieni dza
17.9.2. Dostosowywanie do trwa ego wzrostu poda y pieni dza
17.9.3. Trwa a ekspansja fiskalna
17.10. Polityka makroekonomiczna i rachunek bie cy
17.11. Stopniowe dostosowywanie przep ywów handlowych i dynamika rachunku obrotów bie cych
17.11.1. Krzywa J
17.11.2. Efekt transmisyjny kursów walutowych i inflacja
17.11.3. Rachunek bie cy, maj tek i dynamika kursów walutowych
17.12. Pu apka p ynno ci
Podsumowanie
ówne poj cia
Problemy i zadania
Literatura dodatkowa
Dodatek 1: Handel mi dzyokresowy i popyt konsumpcyjny
Dodatek 2: Warunek Marshalla–Lernera i empiryczne badania elastyczno ci handlu
Dodatek matematyczny: Modele IS–LM i DD–AA
18. Sta e kursy walutowe i interwencje na rynku walutowym
18.1. Po co bada sta e kursy walutowe?
18.2. Interwencja banku centralnego i poda pieni dza
18.2.1. Bilans banku centralnego i poda pieni dza
18.2.2. Interwencja na rynku walutowym i poda pieni dza
Sterylizacja
18.2.4. Bilans p atniczy i poda pieni dza
18.3. W jaki sposób bank centralny usztywnia kurs walutowy?
18.3.1. Równowaga na rynku walutowym przy sta ym kursie walutowym
18.3.2. Równowaga na rynku pieni nym przy kursach sta ych
18.3.3. Analiza graficzna
18.4. Polityka stabilizacyjna przy sta ych kursach walutowych
18.4.1. Polityka pieni na
18.4.2. Polityka fiskalna
18.4.3. Zmiany kursu walutowego
18.4.4. Dostosowanie do polityki fiskalnej i zmian kursu walutowego
18.5. Kryzysy bilansu p atniczego i ucieczka kapita u
18.6. Kurs p ynny kierowany i interwencja sterylizowana
18.6.1. Doskona a substytucyjno aktywów i nieskuteczno interwencji sterylizowanej
18.6.2. Równowaga na rynku walutowym przy niedoskona ej substytucyjno ci aktywów
18.6.3. Skutki interwencji sterylizowanej przy niedoskona ej substytucyjno ci aktywów
18.6.4. Dowody dotycz ce skutków sterylizowanej interwencji
18.7. Waluty rezerwowe w wiatowym systemie pieni nym
18.7.1. Mechanizm systemu waluty rezerwowej
18.7.2. Asymetryczna pozycja kraju waluty rezerwowej
18.8. System waluty z otej
18.8.1. Mechanizm systemu waluty z otej
18.8.2. Symetryczne dostosowanie pieni ne w systemie waluty z otej
18.8.3. Zalety i wady systemu waluty z otej
18.8.4. System bimetaliczny
18.8.5. System dewizowo-z oty
Podsumowanie
G ówne poj cia
Problemy
Dodatek 1: Równowaga na rynku walutowym przy niedoskona ej substytucyjno ci aktywów
Równowaga
Dodatek 2: Moment wyst pienia kryzysu bilansu p atniczego
Dodatek matematyczny: Podej cie monetarne do bilansu p atniczego
19. Mi dzynarodowe systemy walutowe. Przegl d historyczny
19.1. Cele polityki makroekonomicznej w gospodarce otwartej
19.1.1. Równowaga wewn trzna: pe ne zatrudnienie i stabilno cen
19.1.2. Równowaga zewn trzna: optymalne saldo rachunku bie cego
19.2. Klasyfikacja systemów walutowych: trylemat polityki pieni nej w gospodarce otwartej
19.3. Mi dzynarodowa polityka makroekonomiczna w okresie obowi zywania systemu waluty z otej w latach 1870–1914
19.3.1. Geneza systemu waluty z otej
19.3.2. Równowaga zewn trzna w warunkach systemu waluty z otej
19.3.3. Mechanizm przep ywu kruszcu i dostosowa cen
19.3.4. „Regu y gry” systemu waluty z otej: mity i rzeczywisto
19.3.5. Równowaga wewn trzna w warunkach systemu waluty z otej
19.4. Okres mi dzywojenny (1918–1939)
19.4.1. Krótkotrwa y powrót do z ota
19.4.2. Mi dzynarodowa dezintegracja gospodarcza
19.5. System z Bretton Woods i Mi dzynarodowy Fundusz Walutowy
19.5.1. Cele i struktura MFW
19.5.2. Wymienialno walut i rozwój prywatnych przep ywów finansowych
19.5.3. Spekulacyjne przep ywy kapita u i kryzysy
19.6. Analiza mo liwo ci polityki gospodarczej zapewnienia równowagi wewn trznej i zewn trznej
19.6.1. Utrzymywanie równowagi wewn trznej
19.6.2. Utrzymywanie równowagi zewn trznej
19.6.3. Polityka zmian wielko ci wydatków i polityka przesuni wydatków
19.7. Problem równowagi zewn trznej Stanów Zjednoczonych w ramach systemu z Bretton Woods
19.7.1. Mechanizm importu inflacji
19.7.2. Ocena
19.8. Argumenty na rzecz p ynnych kursów walutowych
19.8.1. Autonomia polityki pieni nej
19.8.2. Symetria
19.8.3. Kursy walutowe jako automatyczne stabilizatory
19.8.4. Kursy walutowe i równowaga zewn trzna.
19.9. Wspó zale no makroekonomiczna w warunkach kursów p ynnych
19.10. Czego nauczyli my si po 1973 r.?
19.10.1. Autonomia polityki pieni nej
19.10.2. Symetria
19.10.3. Kurs walutowy jako automatyczny stabilizator
19.10.4. Równowaga zewn trzna
19.10.5. Problem koordynacji polityki gospodarczej
19.11. Czy sta e kursy walutowe stwarzaj mo liwo wyboru dla wi kszo ci krajów?
Podsumowanie
G ówne poj cia
Problemy i zadania
Literatura dodatkowa
Dodatek: Niepowodzenia koordynacji mi dzynarodowej polityki gospodarczej
20. Globalny rynek kapita owy: szansa i kryzys
20.1. Mi dzynarodowy rynek kapita owy i korzy ci z handlu
20.1.1. Trzy rodzaje korzy ci z handlu
20.1.2. Niech do ryzyka
20.1.3. Dywersyfikacja portfela jako motyw mi dzynarodowej wymiany aktywów
20.1.4. Sk adniki aktywów mi dzynarodowych: d ug a kapita
20.2. Bankowo mi dzynarodowa i mi dzynarodowy rynek kapita owy
20.2.1. Struktura mi dzynarodowego rynku kapita owego
20.2.2. Bankowo typu offshore oraz handel walutami offshore
20.2.3. System banków cieni
20.3. Banki i niestabilno finansowa
20.3.1. Problem upad o ci banku
20.3.2. Rz dowe rodki makroostro no ciowe chroni ce przed niestabilno ci finansow
20.3.3. Pokusa nadu ycia i problem „zbyt du ych, aby upa ”
20.4. Trudno ci z regulowaniem bankowo ci mi dzynarodowej
20.4.1. Trylemat finansowy
20.4.2. Mi dzynarodowa wspó praca w sferze regulacji a do 2007 r.
20.4.3. Mi dzynarodowe inicjatywy regulacyjne po globalnym kryzysie finansowym
20.5. Jak dobrze funkcjonuje mi dzynarodowy rynek kapita owy? . . . . . . . .
20.5.1. Zakres mi dzynarodowej dywersyfikacji portfeli
20.5.2. Zakres handlu mi dzyokresowego
20.5.3. Ró nice w stopach procentowych mi dzy bankowo ci krajow a offshore
20.5.4. Efektywno rynku walutowego
Podsumowanie
G ówne poj cia
Problemy i zadania
Literatura dodatkowa
Dodatek matematyczny: Niech do ryzyka i mi dzynarodowa dywersyfikacja portfela .
Analityczne wyprowadzenie optymalnego portfela
Graficzne wyprowadzenie optymalnego portfela
Oddzia ywanie zmian stóp zwrotu
21. Optymalne obszary walutowe a euro
21.1. Jak ewoluowa a wspólna waluta europejska?
21.1.1. Co stymulowa o europejsk wspó prac walutow ?
21.1.2. Europejski System Walutowy (1979–1998)
21.1.3. Dominacja walutowa Niemiec i teoria wiarygodno ci EMS
21.1.4. Inicjatywy integracji rynku
21.1.5. Europejska Unia Gospodarcza i Walutowa
21.2. Euro a polityka gospodarcza w strefie euro
21.2.1. Kryteria konwergencji z Maastricht oraz Pakt Stabilno ci i Wzrostu
21.2.2. Europejski Bank Centralny i Europejski System Banków Centralnych
21.2.3. Zmieniony Mechanizm Kursowy
21.3. Teoria optymalnych obszarów walutowych
21.3.1. Integracja gospodarcza i korzy ci obszarów o sta ych kursach walutowych: krzywa GG
21.3.2. Integracja gospodarcza i koszty obszaru sta ego kursu walutowego: krzywa LL
21.3.3. Decyzja o przyst pieniu do obszaru walutowego: po czenie krzywych GG i LL
21.3.4. Co to jest optymalny obszar walutowy?
21.3.5. Inne wa ne kwestie
21.4. Kryzys euro i przysz o Unii Gospodarczej i Walutowej
21.4.1. Pocz tki kryzysu
21.4.2. Samospe niaj ca si niewyp acalno pa stwa i „p tla zag ady”
21.4.3. Rozszerzony kryzys i reakcja polityki gospodarczej
21.4.4. Bezwarunkowe transakcje pieni ne EBC
21.4.5. Przysz o Unii Gospodarczej i Walutowej
Podsumowanie
G ówne poj cia
Problemy i zadania
Literatura dodatkowa
22. Kraje rozwijaj ce si : wzrost, kryzys i reformy
22.1. Dochód, bogactwo i wzrost w gospodarce wiatowej
22.1.1. Luka mi dzy krajami bogatymi i biednymi
22.1.2. Czy ró nice w dochodzie wiatowym zmniejszaj si z up ywem czasu?
22.1.3. Znaczenie krajów rozwijaj cych si dla globalnego wzrostu
22.2. Cechy strukturalne krajów rozwijaj cych si
22.3. Po yczanie i d ugi krajów rozwijaj cych si
22.3.1. Ekonomia nap ywów finansowych do krajów rozwijaj cych si
22.3.2. Problem niewyp acalno ci
22.3.3. Alternatywne formy nap ywów finansowych
22.3.4. Problem „grzechu pierworodnego” .
22.3.5. Kryzys zad u enia w latach 80. XX w.
22.3.6. Reformy, nap ywy kapita u i powrót kryzysu
22.4. Azja Wschodnia: sukces i kryzys .
22.4.1. Wschodnioazjatycki cud gospodarczy
22.4.2. Azjatyckie s abo ci
22.4.3. Azjatycki kryzys finansowy
22.5. Nauka p yn ca z kryzysów w krajach rozwijaj cych si
22.6. Reformowanie wiatowej „architektury” finansowej
22.6.1. Mobilno kapita u i „trylemat” systemu kursów walutowych
22.6.2. rodki „profilaktyczne”
22.6.3. Radzenie sobie z kryzysami
22.7. Zrozumienie globalnych przep ywów kapita owych i globalny podzia dochodu: czy geografia jest przeznaczeniem?
Podsumowanie
G ówne poj cia
Problemy i zadania
Literatura dodatkowa
Indeks rzeczowy
Indeks nazwisk
561
563
565
566
572
poprzednio, spadek ameryka skiej stopy procentowej jest pokazany jako przesunicie w lewo pionowej linii przedstawiaj cej dolarowy przychód z dolarowych depozytów. Tym razem jednak historia tutaj si nie ko czy, gdy wzrost poda y pieni dza wp ywa teraz na oczekiwania dotycz ce kursu walutowego. Poniewa zmiana ameryka skiej poda y pieni dza jest trwa a, ludzie b d si spodziewali d ugookresowego wzrostu wszystkich cen dolarowych, cznie z kursem walutowym, który jest cen euro wyra on w dolarach. Jak pami tamy z rozdzia u 14, wzrost oczekiwanego przysz ego kursu euro wyra onego w dolarze (przysz ej deprecjacji dolara) zwi ksza oczekiwany dolarowy przychód z depozytów w euro; powoduje wi c przesuni cie w prawo ujemnie nachylonej krzywej w górnej cz ci rysunku 15.12a. Dolar deprecjonuje si w stosunku do euro, a kurs walutowy przesuwa si z E 1 $/€ (punkt 1 ) do E 2 $/€ (punkt 2 ). Zauwa my, e deprecjacja dolara jest wi ksza, ni by aby, gdyby oczekiwany przysz y kurs euro pozosta sta y (co mog oby mie miejsce, gdyby wzrost poda y pieni dza mia charakter tymczasowy, a nie trwa y). Gdyby oczekiwany kurs E e $/€ nie zmieni si , nowa krótkookresowa równowaga znalaz aby si w punkcie 3 , a nie w punkcie 2 . Na rysunku 15.12b przedstawiono, jak zachowuj si stopa procentowa i kurs walutowy, gdy poziom cen podnosi si podczas dostosowywania si gospodarki do stanu d ugookresowej równowagi. Poziom cen zaczyna rosn z pocz tkowego P 1 US , ostatecznie osi gaj c P 2 US . Poniewa d ugookresowy wzrost poziomu cen musi by proporcjonalny do wzrostu poda y pieni dza, ostateczna realna poda pieni dza, M 2 US / P 2 US , jest, jak wida , równa wyj ciowej realnej poda y pieni dza M 1 US / P 1 US . Poniewa poziom produkcji jest dany, a realna poda pieni dza wróci a do pierwotnego poziomu, stopa procentowa w równowadze musi w d ugim okresie ponownie równa si R 1 $ (punkt 4). Stopa procentowa podnosi si wi c z R 2 $ (punkt 2) do R 1 $ (punkt 4), gdy poziom cen wzrasta z P 1 US do P 2 US .
Wzrost stopy procentowej w Stanach Zjednoczonych ma wp yw na kurs walutowy, co mo na zobaczy na rysunku 15.12b: podczas procesu dostosowa dolar ulega aprecjacji w stosunku do euro. Je li oczekiwania dotycz ce kursu walutowego nie b d si zmienia w trakcie procesu dostosowawczego, rynek walutowy przesunie si do swojej d ugookresowej równowagi wzd u ujemnie nachylonej krzywej obrazuj cej przychody z depozytów w euro wyra one w dolarach. cie ka rynku to cie ka powstaj ca przez przesuni cie w prawo pionowej linii w wyniku stopniowego wzrostu poziomu cen. W d ugim okresie (punkt 4’) kurs walutowy równowagi, E 3 $/€ , jest wy szy ni ten w wyj ciowym punkcie równowagi 1’. Tak jak poziom cen kurs euro wyra ony w dolarze podniós si proporcjonalnie do wzrostu poda y pieni dza.
Rysunek 15.13 przedstawia opisane wy ej cie ki zmian w czasie ameryka skiej poda y pieni dza, dolarowej stopy procentowej, poziomu cen w Stanach Zjednoczonych oraz kursu euro wyra onego w dolarze. Wykresy narysowano tak, aby d ugookresowy wzrost poziomu cen (rys. 15.13c) oraz kursu walutowego (rys. 15.13d) by y proporcjonalne do wzrostu poda y pieni dza (rys. 15.13a).
(a) Podaż pieniądza w USA, MUS
(b) Dolarowa stopa procentowa, R$
(c) Poziom cen w USA, PUS
US 2
(d) Kurs walutowy dolar/euro, E$/€
Rysunek 15.13. cie ki zmian w czasie zmiennych ekonomicznych USA po trwa ym wzro cie poda y pieni dza w Stanach Zjednoczonych
W wyniku wzrostu poda y pieni dza w chwili t0 [panel (a)] stopa procentowa (b), poziom cen (c) oraz kurs walutowy (d) przesuwaj si w stron swoich d ugookresowych poziomów. Jak pokazano na panelu (d), przez pocz tkowy skok z E 1 $/€ do E 2 $/€ , w krótkim okresie poziom kursu walutowego jest przestrzelony, zanim ustali si on na swoim d ugookresowym poziomie, E 3 $/€
15.7.3. Przestrzelenia kursu walutowego
W trakcie pocz tkowej deprecjacji po wzro cie poda y pieni dza kurs walutowy podnosi si z E 1 $/€ do E 2 $/€ tak wi c dolar ulega deprecjacji wi kszej ni deprecjacja d ugookresowa od E 1 $/€ do E 3 $/€ (por. rysunek 15.13d). Mówi si , e kurs walutowy jest przestrzelony, kiedy jego natychmiastowa reakcja na zak ócenia jest silniejsza ni jego realizacja d ugookresowa. Przestrzelenie kursu walutowego jest wa nym zjawiskiem, poniewa pomaga wyja ni , dlaczego kursy walutowe ulegaj gwa townym wahaniom z dnia na dzie
Ekonomiczne wyja nienie przestrzelenia wynika z warunków parytetu stóp procentowych. Wyja nienie to atwiej jest zrozumie , kiedy za o ymy, e zanim pojawi si wzrost poda y pieni dza, nie jest przewidywana zmiana kursu walutowego euro wyra onego
17.5. Równowaga rynku aktywów w krótkim okresie: krzywa AA
Wyprowadzili my do tej pory pierwszy element naszego opisu wyznaczania krótkookresowego kursu walutowego i dochodu, czyli zale no mi dzy kursem walutowym a produkcj zgodn z równo ci zagregowanego popytu i poda y. Relacj t podsumowuje krzywa DD pokazuj ca wszystkie poziomy kursu walutowego i produkcji, przy których rynek produkcji znajduje si w krótkookresowej równowadze. Niemniej jednak, jak zauwa yli my na pocz tku poprzedniego podrozdzia u, równowaga gospodarki jako ca o ci wymaga równowagi zarówno rynków aktywów, jak i rynku produkcji i nie ma adnych ogólnych powodów, aby punkty na krzywej DD mia y prowadzi do równowagi na rynku aktywów.
W celu zatem zako czenia opisu krótkookresowej równowagi musimy wi c wprowadzi drugi element w celu zapewnienia, e poziom kursu walutowego i produkcji zgodny z równowag rynku produkcji jest równie zgodny z równowag rynku aktywów. Krzywa obrazuj ca kombinacje kursu walutowego i produkcji, które s zgodne z równowag krajowego rynku pieni nego i rynku walutowego, jest nazywana krzyw AA.
17.5.1. Produkcja, kurs walutowy i równowaga rynku aktywów
W rozdziale 14 badali my warunek parytetu stopy procentowej, zgodnie z którym rynek walutowy jest w stanie równowagi tylko wtedy, kiedy oczekiwane tempa zwrotu z depozytów krajowych i zagranicznych s takie same. Z rozdzia u 15 dowiedzieli my si , jak stopy procentowe, b d ce cz ci relacji parytetu stopy procentowej, s kszta towane przez równo realnej poda y pieni dza i realnego popytu na pieni dz na krajowych rynkach pieni nych. Po czymy teraz te warunki równowagi rynku aktywów, aby zobaczy , jaki jest zwi zek mi dzy kursem walutowym a produkcj wtedy, kiedy wszystkie rynki aktywów równocze nie si równowa . Poniewa koncentrujemy si teraz na gospodarce krajowej, przyjmujemy, e zagraniczna stopa procentowa jest dana.
Dla danego oczekiwanego przysz ego kursu walutowego, E e, warunek parytetu stopy procentowej opisuj cy równowag rynku walutowego dany jest równaniem (14.2):
R = R*+(E e – E)/E, gdzie:
R – stopa procentowa depozytów w walucie krajowej, R* – stopa procentowa depozytów w walucie zagranicznej.
W rozdziale 15 widzieli my, e krajowa stopa procentowa spe niaj ca warunek parytetu stopy procentowej musi równie równowa y realn poda pieni dza krajowego (M s/P) z realnym zagregowanym popytem na pieni dz [zob. równanie (15.4)]:
M s/P = L(R, Y ).
Przypomnijmy, e realny zagregowany popyt na pieni dz L(R, Y) wzrasta, kiedy stopa procentowa spada, poniewa spadek R powoduje, e posiadanie oprocentowanych aktywów niepieni nych staje si mniej atrakcyjne. (I na odwrót – wzrost stopy procentowej zmniejsza realny popyt na pieni dz). Wzrost realnej produkcji, Y, zwi ksza realny popyt na pieni dz przez zwi kszenie ilo ci transakcji pieni nych, których ludzie dokonuj (a spadek realnej produkcji obni a realny popyt na pieni dz przez ograniczenie zapotrzebowania ludzi na transakcje).
Teraz u yjemy narz dzi graficznych przedstawionych w rozdziale 15 do przeanalizowania zmian kursu walutowego, które musz towarzyszy zmianom produkcji, tak aby rynki aktywów pozosta y w równowadze. Na rysunku 17.6 zobrazowano równowag krajowej stopy procentowej i kursu walutowego, zwi zan z poziomem produkcji, Y 1 ,
Kurs walutowy, E
E 1
E 2 Rynek walutowy
Rynek pieniężny
Zwrot z aktywów zagranicznych wyrażony w walucie krajowej
Krajowa stopa procentowa, R
L(R, Y 1)
Krzywe popytu na pieniądz
L(R, Y 2)
Produkcja rośnie
Realna podaż pieniądza krajowego
Realna podaż pieniądza krajowego
Rysunek 17.6. Produkcja i kurs wymiany w równowadze na rynku aktywów Aby rynki aktywów (walutowe i pieni ne) pozosta y w stanie równowagi, wzrostowi produkcji musi towarzyszy aprecjacja waluty, przy wszystkich innych czynnikach niezmienionych.
w aktywach Zagranicy (powoduj c tym samym, e staje si wi ksze od 1, a 1 – ujemne). Inwestor mo e si równie przesuwa w dó i w prawo od punktu, gdzie = 0, przyjmuj c „krótk pozycj ” w aktywach Kraju.
Stan 1, konsumpcja C1 Stan 2, konsumpcja C2
= 1
1W
0
1W
2 W
Rysunek 20DM.3. Niezdywersyfikowane portfele
2 W
Kiedy = 1, inwestor utrzymuje wszystkie swoje zasoby maj tkowe w aktywach krajowych. Kiedy = 0, utrzymuje wszystkie swoje zasoby maj tkowe w aktywach zagranicznych. Przesuni cie wzd u ograniczenia budetowego w gór i w lewo od = 1 odpowiada krótkiej sprzeda y aktywów zagranicznych, które zwi kszaj warto powy ej 1. Przesuni cia w dó i w prawo od warto ci = 0 odpowiadaj krótkiej sprzeda y zasobów aktywów krajowych, która powoduje spadek poni ej 0.
Oddzia ywanie zmian stóp zwrotu
Wykres, który przedstawili my, mo na wykorzysta równie do zilustrowania wp ywu zmian stóp zwrotu przy za o eniu niech ci do ryzyka. Przyjmijmy, e np. wyp ata w przypadku aktywów Kraju w stanie 1 ro nie, podczas gdy wszystkie inne wyp aty oraz pocz tkowy maj tek inwestora, W, pozostaj bez zmian. Wzrost H1 powoduje wzrost , czyli wzgl dnej ceny konsumpcji w stanie 2, powoduj c w ten sposób, e linia ograniczenia bud etowego staje si bardziej stroma, co przedstawia rysunek 20DM.3.
Aby jednak opisa wp yw wzrostu H1 na umiejscowienie linii ograniczenia bud etowego, musimy wiedzie wi cej. Luk t uzupe nia poni sze rozumowanie. Wyobramy sobie portfel, w którym = 0, czyli w którym ca y maj tek inwestora ulokowany jest w aktywach Zagranicy jak na rysunku 20DM.3. Poziomy konsumpcji zale ne od stanu natury wynosz w tym punkcie C1 = F1W, C2 = F2W i nie zmieniaj si w wyniku wzrostu H1, poniewa portfel, o którym mowa, nie zawiera w ogóle aktywów Kraju. Skoro dwa poziomy konsumpcji zwi zane z punktem = 0 nie zmieniaj si wraz ze wzrostem H1, widzimy, e C1 = F1W, C2 = F2W jest punktem na nowej linii ograniczenia bud etowego.
Po wzro cie H1 inwestor wci mo e sobie pozwoli na zainwestowanie ca ego swojego maj tku w aktywa Zagranicy. Wynika z tego, e wzrost H1 spowoduje obrót linii ograniczenia bud etowego na rysunku 20DM.3 zgodnie z ruchem wskazówek zegara w punkcie, gdzie = 0.
Oddzia ywanie wzrostu H1 na inwestora przedstawiono na rysunku 20DM.4, na którym za o ono, e pocz tkowo > 0 (czyli inwestor na pocz tku mia pewn dodatni ilo aktywów Kraju)22. Jak zwykle zarówno efekt „substytucyjny”, jak i efekt „dochodowy” wp ywaj na ostateczne przesuni cie z punktu 1 do punktu 2 poziomów konsumpcji inwestora w zale no ci od stanów natury. Zgodnie z efektem substytucyjnym inwestor ma tendencj do zwi kszania popytu na C1, której wzgl dna cena zmala a, oraz do zmniejszania popytu na C2, której wzgl dna cena wzros a. Jednak efekt dochodowy wzrostu H1 wypycha ca lini ograniczenia bud etowego na zewn trz od pocz tku uk adu wspó rz dnych w obu stanach natury (dopóki na pocz tku > 0). Poniewa w stanie 1 inwestor b dzie bogatszy, mo e sobie pozwoli na przesuni cie cz ci swojego maj tku w kierunku aktywów Zagranicy (które oferuj wy sz wyp at w stanie 2), wyrównuj c w ten sposób konsumpcj w obu stanach natury. Niech do ryzyka t umaczy, dlaczego inwestorzy wol unika du ych waha poziomów konsumpcji mi dzy stanami natury. Jak pokazano na rysunku 20DM.4, C1 z pewno ci ro nie, podczas gdy C2 mo e zmale lub wzrosn . W przyk adzie przedstawionym na rysunku efekt substytucyjny jest silniejszy ni efekt dochodowy, powoduj c spadek C2.
Stan 1, konsumpcja C1
2, konsumpcja C2
Rysunek 20DM.4. Wp yw wzrostu H1 na konsumpcj
Wzrost w H1 powoduje, e linia bud etowa obraca si zgodnie z ruchem wskazówek zegara wokó = 0, a optymalna warto dla inwestora przesuwa si do punktu 2. Konsumpcja w stanie 1 zawsze wzrasta; w pokazanym przypadku konsumpcja w stanie 2 spada.
22 Przypadek, w którym wyj ciowo < 0, zostawiamy jako zadanie do samodzielnego rozwi zania.