Rozdział
Zachowania ryzykowne w okresie ciąży
Zapalenie przyzębia jako czynnik ryzyka wystąpienia porodu przedwczesnego
70
71
Nikotynizm czynny i bierny 72
Alkohol a ciąża
Substancje psychoaktywne inne niż alkohol a ciąża
Ciąża a leki stosowane bez ordynacji lekarskiej
Obowiązki rodzica wobec dziecka
Prawa dziecka
73
74
74
75
77
Konwencja o prawach dziecka 77
Prawa konstytucyjne dziecka – wybrane artykuły Konstytucji RP 78
Aspekty prawne władzy rodzicielskiej 79
Aspekty formalno-prawne pracy lekarza dentysty z pacjentem nieletnim 80
Działania profilaktyczne na rzecz poprawy zdrowia jamy ustnej
81
Zalecenia Światowej Organizacji Zdrowia w zakresie zdrowia jamy ustnej dzieci i młodzieży 83
Programy profilaktyczne w zakresie poprawy zdrowia jamy ustnej dzieci realizowane w Polsce 86 Świadczenia stomatologiczne z zakresu profilaktyki profesjonalnej dla badanego przedziału wiekowego 88
Rozdział 6. ZACHOWANIA ZDROWOTNE MATKI MAJĄCE WPŁYW NA ZDROWIE JAMY
USTNEJ DZIECKA
Wpływ przebiegu ciąży na występowanie próchnicy wczesnodziecięcej
Wpływ terminu i sposobu rozwiązania ciąży na występowanie próchnicy wczesnego dzieciństwa
Wpływ wieku matki na występowanie próchnicy wczesnodziecięcej
Wpływ kolejności ciąż na występowanie próchnicy wczesnodziecięcej
Wpływ czynników zaburzających fizjologiczny przebieg ciąży na występowanie próchnicy wczesnodziecięcej
Wpływ długotrwałych wymiotów na występowanie próchnicy wczesnodziecięcej
Wpływ zaburzeń metabolicznych w ciąży: cukrzycy ciężarnych i gestozy, na występowanie próchnicy wczesnodziecięcej
Wpływ leków stosowanych w prowadzeniu ciąży zagrożonej na występowanie próchnicy wczesnodziecięcej
91
92
92
96
98
100
101
103
110
Rozdział 7. WPŁYW INNYCH CZYNNIKÓW ZWIĄZANYCH Z PRZEBIEGIEM OKRESU PERINATALNEGO NA WYSTĘPOWANIE PRÓCHNICY WCZESNODZIECIĘCEJ 117 Wpływ przebiegu okresu okołoporodowego na występowanie próchnicy wczesnodziecięcej 117
Wpływ sposobu rozwiązania ciąży na występowanie próchnicy wczesnodziecięcej 118
Wpływ masy urodzeniowej dziecka na występowanie próchnicy wczesnodziecięcej 120
Wpływ stanu noworodka w chwili urodzenia według wskazania skali Apgar na występowanie próchnicy wczesnodziecięcej 121
Wpływ schorzeń infekcyjnych i antybiotykoterapii stosowanej w 1. roku życia na występowanie próchnicy wczesnodziecięcej 126
Wpływ zachowań ryzykownych w ciąży na występowanie próchnicy wczesnodziecięcej 127
Wpływ wiedzy zdrowotnej matek na stan zdrowia jamy ustnej dziecka
Wpływ wiedzy matek dotyczącej okresu perinatalnego na występowanie próchnicy wczesnodziecięcej 140
Wpływ wiedzy matek dotyczącej czynników kariogennych na występowanie próchnicy wczesnodziecięcej 142
Wpływ wiedzy matek dotyczącej wybranych aktów prawnych związanych z działalnością ochrony zdrowia na występowanie próchnicy wczesnodziecięcej 146
Wpływ innych czynników sprzyjających występowaniu próchnicy wczesnodziecięcej 149
Wpływ czasu karmienia piersią na występowanie próchnicy wczesnodziecięcej
Wpływ słodyczy w diecie dziecka na występowanie próchnicy wczesnodziecięcej
Wpływ warunków środowiskowych na występowanie próchnicy wczesnodziecięcej
Wpływ źródeł wiedzy, z których korzysta matka w kształtowaniu kompetencji
149
dla zdrowia jamy ustnej, na poziom wiedzy zdrowotnej 163
Rozdział 8. POSTĘPOWANIE
Rozdział 9. ROLA ŻYWIENIA NIEMOWLĄT I MAŁYCH
Rozdział 10. OCENA AKTYWNOŚCI ZDROWOTNEJ MATEK DZIECI WOLNYCH
Rozdział 11. MODEL PROGNOSTYCZNY WYSTĘPOWANIA PRÓCHNICY
W POPULACJI
Rozdział 12. PODSUMOWANIE
Rozdział 13. POSTULATY DOTYCZĄCE POPRAWY OPIEKI STOMATOLOGICZNEJ
PRZEDMOWA
Polska jest jednym z krajów, w którym nadal odnotowywane są wysokie wskaźniki choroby próchnicowej, mimo znacznych osiągnięć naukowych w zakresie skutecznych metod ograniczania indukcji i dynamizmu procesu patologicznego. Z badań prowadzonych na zlecenie Ministerstwa Zdrowia wynika, że populacja w wieku rozwojowym we wszystkich przedziałach wiekowych od lat nie spełnia celów Światowej Organizacji Zdrowia w zakresie zdrowia jamy ustnej.
Współczesna edukacja zdrowotna jest obszarem badań interdyscyplinarnych. Wciąż trwa proces wymiany doświadczeń z różnych dziedzin nauk społecznych. Większość treści dotyczących zdrowia wywodzi się z medycyny, jednakże zdrowie warunkowane jest również zachowaniami innych podmiotów. Zdrowie dziecka – podmiotu zależnego od decyzyjności osób trzecich, warunkowane jest zachowaniami zdrowotnymi rodziców, dziadków, wychowawców, trenerów, których czuwanie nad wdrażaniem korzystnych zachowań zdrowotnych umożliwia osiąganie optymalnych parametrów zdrowotnych. Upowszechnianie wiedzy dotyczącej pożądanych zachowań zdrowotnych dotyczących określonych korzyści dla zdrowia jednostki i populacji wynikających z pożądanej aktywności zdrowotnej warunkuje osiąganie parametrów zdrowotnych wskazywanych przez Światową Organizację Zdrowia. Za jednego z pionierów nowoczesnej pediatrii uważany jest prof. Mieczysław Michałowicz (1876–1965), który jako jeden z pierwszych postulował konieczność sprawowania stałej, profesjonalnej opieki nad dzieckiem zdrowym, uznając że pielęgnowanie zdrowia dziecka jest obowiązkiem społecznym. W XX wieku wraz z rozwojem ruchu feministycznego nastąpił dalszy rozwój idei „etyki opiekuńczej”. Za propagatorkę podejmowania wszelkich form zachowań niezbędnych do osiągania korzystnej jakości życia dziecka uważana jest Carol Gillien (ur. 1936). Promowana przez nią idea „etyki opiekuńczej” obejmuje nie tylko wartości emocjonalne związane ze sprawowaniem opieki nad osobą niesamodzielną, lecz także zawiera wskazania dotyczące odpowiedzialności osobistej za kreowanie zdrowia. Myśl tę rozwinęła Anette Baier (1929–2012), dodając do konieczności dbania o prawidłowy rozwój dziecka „etykę obowiązku”, której ideą jest zapewnienie realizacji potrzeb zdrowotnych dziecka, zarówno w bliższym, jak i dalszym otoczeniu. Obowiązek dbania o harmonijny rozwój populacji w wieku rozwojowym znalazł odzwierciedlenie we wszystkich konstytucjach krajów rozwiniętych i obejmuje zarówno obowiązki wynikające z pieczy rodzicielskiej, jak i z systemowej organizacji opieki nad dzieckiem.
W dostępnym materiale badawczym nie znaleziono opracowań naukowych poświęconych analizie stanu zdrowia jamy ustnej populacji w tak młodym wieku w korelacji z licznymi zmiennymi dotyczącymi przebiegu ciąży. Skoncentrowano się na analizie zmiennych społecznych wywierających wpływ na indukcję próchnicy wczesnego dzieciństwa.
Książka może być wykorzystana w kształceniu przed- i podyplomowym dla różnych grup zawodowych: lekarzy, lekarzy dentystów, nauczycieli, pielęgniarek i położnych, profesjonalistów zaangażowanych w promocję zdrowia publicznego, dietetyków.
Intencją autorki jest dostarczenie wiedzy, jak trudnym jest zadaniem promowanie wiedzy zdrowotnej i egzekwowanie jej realizacji wobec populacji całkowicie uzależnionej od decyzyjności osób trzecich.
Zachęcając do zapoznania się z publikacją, nie mam pewności, czy zdołałam dostatecznie zagłębić się w temat populacyjnych problemów prokreacyjnych i ich wpływu na indukcję i przebieg procesu próchnicowego u dziecka do 3. roku życia, które do chwili obecnej nie były analizowane jako czynniki ryzyka występowania próchnicy wczesnodziecięcej.
Proszę zatem o krytyczne uwagi, które postaram się wykorzystać w dalszej pracy.
Joanna Zemlik