s pis treści
standard pielęgniarskiej praktyki klinicznej na stanowisku e ds d 1
Cel standardu 1
Grupa docelowa 1
Oświadczenia standardowe 2
s tandard i . p odstawy teoretyczne pracy pielęgniarki/położnej
na stanowisku e . ds . d 3
Uzasadnienie 3
Kryteria struktury 4
Kryteria procesu 4
Kryteria wyniku 5
s tandard ii g romadzenie i ocena danych p rowadzona przez pielęgniarkę/ położną na stanowisku e . ds . d 7
Uzasadnienie 7
Kryteria struktury 8
Kryteria procesu 8
Kryteria wyniku 11
s tandard iii . Formułowanie diagnozy pielęgniarskiej do celów edukacji diabetologiczne j 13
Uzasadnienie 13
Kryteria struktury 13
Kryteria procesu 14
Kryteria wyniku 15
s tandard i V. p lanowanie edukac ji diabetologicznej przez pielęgniarkę/ położną na stanowisku e . ds . d 16
Uzasadnienie 16
Kryteria struktury 16
Kryteria procesu 20
Kryteria wyniku 22
s tandard V. r ealizacja planu edukacji diabetologicznej przez pielęgniarkę/ położą na stanowisku e . ds . d 24
Uzasadnienie 24
Kryteria struktury 24
Kryteria procesu 26
Przekazywanie wiedzy 26
Kształtowanie umiejętności 28
Kształtowanie postawy 28
Inne zadania i interwencje 30
Kryteria wyniku 33
s tandard V i . e waluacja edukacji diabetologicznej prowadzonej przez pielęg niarkę/położną na stanowisku e . ds . d 37
Uzasadnienie 37
Kryteria struktury 38
Kryteria procesu 39
Kryteria wyniku 40
s tandard V ii w spółp raca interdyscyplinarna w edukac ji diabetologicznej prowadzonej przez pielęgniarkę/położną na stanowisku e . ds . d 43
Uzasadnienie 43
Kryteria struktury 44
Kryteria procesu 44
Kryteria wyniku 45
s tandard V iii . r ozwój umiejętności zawodowych pielęgniarki/położnej na stanowisku e ds d 46
Uzasadnienie 46
Kryteria struktury 46
Kryteria procesu 47
Kryteria wyniku 48
s tandard i X. d oskonalenie jakości opieki sprawowanej przez pielęgniarkę/ położną na stanowisku e . ds . d 49
Uzasadnienie 49
Kryteria struktury 50
Kryteria procesu 50
Kryteria wyniku 51
s tandard X. p ostępowanie według zasad etyki zawodowej pielęgniarki/ położnej na stanowis ku e . ds . d 53
Uzasadnienie 53
Kryteria struktury 53
Kryteria procesu 54
Kryteria wyniku 54
s tandard X i . p rowadzenie bad ań naukowych przez pielęgniarkę/położną na stanowisku e . ds . d . 56
Uzasadnienie 56
Kryteria struktury 56
Kryteria procesu 57
Kryteria wyniku 58
z ałączniki 59
z ał ącznik 1.
s łownik wybr anych pojęć użytych w standar dzie® 59
u żyte w standar dzie pojęcia pochodzące z katalogu icnp 63
z ał ącznik 2. z asady organizacji edukacji diabet ologicznej 65
z ał ącznik 3. o bszary i poziomy eduk acji diabetologicznej 67
z ał ącznik 4. m iejsce ś wiadczenia edukacji diabetologicznej przez pielęgniarkę/ położną na stanowisku e . ds. d . 68
z ał ącznik 5. l okalizacja 68
z ał ącznik 6. w arunki lokalowe i wyposaż enie pomieszczenia, środki dydaktyczne w miejscu eduk acji diabetologicznej 69
z ał ącznik 7. z alecenia w opiece diabetologicznej p F ed 71
z ał ącznik 8. k ategoryzacji pacjent ów według zdolności do samokontroli i samoopieki oraz zapo trzebowania na edukację diabetologiczną 99
z ał ącznik 9. i ndywidualna k arta edukacji diabetologicznej nr 1 101
z ał ącznik 10. i ndywidualna k arta edukacji diabetologicznej nr 2. ż ywienie 105
z ał ącznik 11. i ndywidualna k arta edukacji diabetologicznej nr 3. s amokontrola glik emii z użyciem glukometru 108
z ał ącznik 12. i ndywidualna k arta edukacji diabetologicznej nr 4. s ystem c iągłego monitorowania glikemii ( cgm ) 111
z ał ącznik 13. i ndywidualna k arta edukacji diabetologicznej nr 5. terapia z użyciem c iągłego podskórnego wlewu insuliny ( opi ) 113
z ał ącznik 14. i ndywidualna k arta edukacji diabetologicznej nr 6. p odawanie insuliny wstrzykiwaczem typu pen 116
z ał ącznik 15. p ropozycje oceny jak ości i efektywnośc i świadczeń wykonywanych przez pielęgniarkę/położną na stanowisku e . ds. d . 118
p iśmiennictwo 124
s t A nd A rd iii .
Formułow A nie di A G nozy
p ielę G ni A r s K iej do celów edu KA cji
di A b etolo G icznej
Diagnoza pielęgniarska stanowi wnioski z analizy i oceny danych o podmiocie edukacji. Diagnoza pozwala na prowadzenie procesu edukacji w sposób zindywidualizowany w zależności od stanu bio-psycho-społecznego podmiotu edukacji (statusu zdrowotnego). Formułując diagnozę do celów edukacji diabetologicznej, należy uwzględniać rozpoznanie lekarskie, zalecenia co do metod leczenia, indywidualne cele terapeutyczne, poziom wiedzy, umiejętności i motywację do prowadzenia samokontroli. Należy zaznaczyć, że diagnoza powinna dotyczyć podmiotu edukacji.
u zasadnienie
Diagnoza stanowi również kolejny etap procesu pielęgnowania. W ujęciu Międzynarodowej Rady Pielęgniarek (International Council of Nurses – ICN) określana jest jako osąd pielęgniarki [Kilańska D. i wsp. 2014; Kózka M. 2015].
Indywidualizacja procesu edukacji jest warunkowana diagnozą edukacyjną, która pozwala na ukierunkowanie edukacji poprzez indywidualne określenie celów edukacji.
k ryteria struktury
1. Pielęgniarka/położna na stanowisku E. ds. D. posiada właściwe kwalifikacje do formułowania diagnozy pielęgniarskiej do celów edukacji diabetologicznej.
2. W miejscu pracy (np. oddziały i/lub poradnie, opieka środowiskowa) określona jest orientacja teoretyczna wskazująca sposób i zasady formułowania diagnoz pielęgniarskich dla celów edukacji.
3. W miejscu pracy (np. oddziały i/lub poradnie, opieka środowiskowa) dostępne są przykłady diagnoz, zestawy lub katalogi diagnoz (np. katalog diagnoz ICNP®)
i dokumentacja (kwestionariusze) do odnotowania diagnozy pielęgniarskiej dla celów edukacji diabetologicznej.
k ryteria procesu
1. Pielęgniarka/położna na stanowisku E. ds. D. formułuje diagnozę przed rozpoczęciem procesu edukacji (diagnoza wstępna), w trakcie trwania procesu edukacji i po jego zakończeniu (diagnoza końcowa).
2. Pielęgniarka/położna na stanowisku E. ds. D. ustala hierarchię diagnoz wraz z podmiotem edukacji i członkami jego rodziny.
3. Diagnoza pielęgniarska dla celów edukacji powinna obejmować podmiot edukacji, czyli pacjenta i/lub opiekuna oraz rodzinę w zależności od samodzielności i zdolności pacjenta do samokontroli i samoopieki w cukrzycy.
4. Pielęgniarka/położna na stanowisku E. ds. D. prawidłowo formułuje diagnozy, które będą podstawą do planowania działań edukacyjnych oraz wdrożenia procesu edukacji diabetologicznej. Określa, czy i w jakim zakresie podmiot edukacji wymaga profesjonalnej, ustrukturyzowanej edukacji diabetologicznej w obszarach wiedzy, umiejętności (radzenia sobie), postawy niezbędnej do prowadzenia samokontroli i samoopieki i/lub stosowania opieki nieprofesjonalnej przez opiekuna lub rodzinę albo też interwencji innego specjalisty.
5. Zakres diagnozy dla potrzeb edukacji diabetologicznej obejmuje:
• sprawność intelektualną i motoryczną podmiotu edukacji, komunikowanie się,
• gotowość podmiotu edukacji do uczenia się (ocenę świadomości potrzeby uczenia się i poziom motywacji),
• oczekiwania i potrzeby podmiotu edukacji co do zakresu wiedzy i umiejętności,
• zakres oraz poziom wiedzy, umiejętności, motywacji wykazywanej przez podmiot edukacji,
• wyniki edukacji prowadzonej w przeszłości, efektywność stosowanych w przeszłości form i metod uczenia się i nauczania (w przypadku podmiotu edukacji, w stosunku do którego był realizowany proces edukacji),
• dostęp źródeł, z jakich podmiot opieki uzyskuje wiedzę, metod i narzędzi dydaktycznych, dzięki którym najskuteczniej opanowuje nowe umiejętności.
6. Należy dążyć do ujednolicenia taksonomii (klasyfikacji) diagnoz pielęgniarskich specyficznych dla edukacji diabetologicznej, co umożliwi sprawny przepływ informacji o pacjencie. Autorzy niniejszego standardu zalecają stopniowe
wdrażanie do praktyki edukacji w diabetologii diagnoz opracowywanych przez ICN i zawartych w katalogu ICNP®
k ryteria wyniku
1. Pielęgniarska diagnoza edukacyjna jest formułowana na podstawie analizy i syntezy rzetelnie zebranych danych o podmiocie edukacji (pacjent, opiekun, rodzina, środowisko).
2. bez względu na przyjętą orientację teoretyczną diagnoza odzwierciedla rozpoznanie (osąd, wnioski) dotyczące wydolności oraz kompetencji pacjenta w zakresie wiedzy, umiejętności i postawy niezbędnej do adekwatnej samokontroli i samoopieki i/lub rozpoznanie dotyczące wydolności i kompetencji opiekuna do sprawowania adekwatnej opieki nieprofesjonalnej.
3. Diagnoza końcowa (efekt/wynik) odzwierciedla stan podmiotu edukacji do adekwatnej samokontroli i samoopieki lub stan opiekuna do sprawowania opieki nieprofesjonalnej w diabetologii.
4. Diagnoza jest zrozumiała dla wszystkich członków DZT, całościowa (uwzględnia wnioski z wszystkich danych), zwięzła, jednoznaczna i logiczna.
5. Prawidłowo sformułowana diagnoza pielęgniarska do celów edukacji w diabetologii umożliwia zindywidualizowanie kolejnych etapów procesu (planowanie, realizację, ewaluację edukacji diabetologicznej).
6. Diagnozy są odnotowane w dokumentacji, co umożliwia wielokrotne odwoływanie się do nich i konfrontowanie na każdym etapie procesu edukacji.
