Beleidsplan Lokaalmondiaal 2012 - 2015 by Lokaalmondiaal

HEROPEN DE WERELD

Beleidsplan 2012- 2015 Coolpolitics | Vice Versa | LM Publishers | Lokaalmondiaal (Beyond Your World - Dick Scherpenzeel Programma)

INHOUD HEROPEN DE WERELD

Voorwoord DOELSTELLING

DE WERELD WORDT KLEINER Context

EEN WERELD IN BEWEGING

Kansen pakken ZES MERKEN, ÉÉN IDENTITEIT Activiteiten

EEN GREEP UIT DE PROJECTEN

Portfolio INTERNE ORGANISATIE Organisatie

VOLGER OF VOORLOPER

Nawoord COLOFON

INHOUDSOPGAVE

Voorwoord

HEROPEN DE WERELD Hans Brinker is, hoewel hij niet echt heeft bestaan, beroemd geworden omdat hij met een goede timing zijn vinger stak in een fataal gaatje in de Hollandse zeedijk. Zo behoedde hij het vaderland voor ernstige rampspoed en werd hij het symbool van navolgenswaardige onverschrokkenheid. Inmiddels zijn onze dijken op sterkte. In hun onaantastbaarheid zijn ze niet alleen een doeltreffende zeewering. Ze worden ook meer en meer het Nederlandse symbool van een beschermingswal tegen vreemde invloeden. Zoals de Romeinen de Muur van Hadrianus bouwden tegen de oprukkende Schotten en de Chinezen zich veilig waanden achter hun eigen Muur. Nederland, althans een belangrijk deel van de bevolking, is zich de laatste jaren gaan afkeren van Europa, van de wereld. Veilig hurkend achter de dijk adoreren zij hun eigen karaktervolle kracht en eigenheid. Maar wil ons land geen zonderlinge delta worden in een snel globaliserende wereldsamenleving, dan wordt het de hoogste tijd dat er een nieuwe Hans Brinker opstaat. !"#$%&''"($)*#+",)"-$%&,$."($("/0,*'$+&&,$1,&&#$"#$ weer over de dijk heen durft te kijken, de wijde wereld in. De titel van ons beleidsplan was ooit ‘De rest van de wereld begint hier!’ Compleet met een haast dwingend uitroepteken. Zo belangrijk vonden en vinden wij het om

HEROPEN DE WERELD - VOORWOORD

vanuit de eigen lokale situatie naar de wereld te kijken, maar ook om de invloeden te herkennen en te verwelkomen die de grote wereld heeft op onze lokale situatie. In de achter ons liggende jaren hebben wij dit proberen te bevorderen via betrokken journalistiek over mensen, wereldbewoners die de essentiële ontwikkelingen in de wereld symboliseren. Wij hebben geprobeerd het maatschappelijke debat onder jongeren op te porren om over de dijk te kijken. En we zijn druk bezig geweest de blik van journalistieke vakgenoten te verruimen, hier en in het Zuiden. Daar gaan wij onverdroten mee door, maar de werkelijkheid wil dat wij op de cover van ons nieuwe beleidsplan niet meer kunnen uitroepen: ‘De rest van de wereld begint hier!’ Daarvoor is het schuilen achter de eigen dijken helaas een té belangrijk Nederlands fenomeen geworden. ‘Heropen de wereld!’ lijkt ons daarom meer op zijn plaats. Laat het Nederlandse blikveld weer ruimer worden, wij willen daar graag aan bijdragen. Met ons aloude idealisme, aangevuld met eigentijds realisme, gaan we op zoek naar nieuwe mogelijkheden, die beter passen bij hetgeen de tijd aan ons vraagt. Wij staan klaar de nieuwe Hans Brinker een kontje te geven, zodat hij weer over de dijk kan kijken. Tony van der Meulen, bestuursvoorzitter

HEROPEN DE WERELD - VOORWOORD

DOELSTELLING Het is onze doelstelling de blik van burgers en mediamakers in de landen waarin wij actief zijn te verbreden door het bieden van kwalitatief hoogwaardige (onderzoeks)journalistiek over de rest van de wereld en op zoek te gaan naar nieuwe methodes om het niveau en de kwaliteit van berichtgeving over die wereld op peil te houden... ...en er toe bijdragen dat wereldwijd jonge burgers actief zijn en kunnen deelnemen aan het maatschappelijk debat en aan besluitvormingsprocessen die bepalend zijn voor hun leven, hun samenleving en hun toekomst, met als doel het creĂŤren van een Europese en mondiale civil society en het bieden van een inspirerend podium voor burgerschap aan jongeren.

DOELSTELLING

Context

DE WERELD WORDT KLEINER Globalisering verandert de wereld, maar terwijl technologische ontwikkelingen de grenzen doen vervagen lijkt de belevingswereld van veel wereldburgers kleiner en kleiner te worden. Het mondiale parochialisme begrenst de belevingswereld van grote groepen burgers en versterkt tegenstellingen in plaats van dat zij die doet verdwijnen. De wereld wordt kleiner, wereldburgers trekken zich terug in de bescherming van de eigen parochie, terwijl fundamentele waarden en normen op de achtergrond raken.

;"":$&&#$0",$:*;*#5&;512"$%".#5,5"3$""#$"5#%"$,"$:*2"#<$ Technologische ontwikkelingen namen een grote sprong en vooral op het vlak van communicatie (computers, internet, mobiele telefonie) werd de wereld kleiner en kleiner. Een ramp aan de andere kant van de wereld is live te volgen in de media, terwijl sociale media mensen in staat stellen om vriendschapsrelaties in verschillende continenten in stand te houden. Mensen reizen naar alle uithoeken van de aarde en komen zo in contact met andere culturen.

HET EINDE VAN HET IDEALISTISCH TIJDPERK? De mondialisering heeft de afgelopen decennia in sneltreinvaart het karakter van de wereld radicaal veranderd: op de golf van idealisme, die ontstond na de val van de Berlijnse muur in 1989, was de wereld klaar voor een mondiale maatschappij gebaseerd op fundamentele waarden, zoals mensenrechten en democratische ontwikkeling. Niet voor niets constateerde de toonaangevende politicoloog Francis Fukuyama in zijn boek Het einde van de geschiedenis en de laatste mens (1992), dat de liberale vredesdemocratie als enige winnaar is overgebleven.

Het was dan ook een hard gelag toen op 11 september 2001 abrupt een einde kwam aan het idealisme dat de jaren negentig van de vorige eeuw kenmerkte. Opeens werd pijnlijk duidelijk dat de wereld niet meer één was. Een nieuwe vijand was geboren: het radicaal 51;&2512"-$+"'"(1*#5.""(%$5#$9;$=&5%&>1$?1&2&$@5#$ Laden. Door de opkomst van de nieuwe economieën (de @ABC8;&#%"#D$"#$%"$.#&#/5E;"$/(5151$4&#$%"$&3+";*'"#$ jaren is bovendien een einde gekomen aan de economische hegemonie van het Westen. Dit lijkt zijn effect te hebben op zowel het economische als ideologische zelfvertrouwen van de rijke landen. Het idealisme van de jaren negentig is dan ook geleidelijk opgegaan in een nieuw denken: een denken waarin het eigen belang meer en meer wordt benadrukt.

Het enthousiasme is begrijpelijk: de wapenwedloop leek ten einde en halverwege de jaren negentig werden de laatste kernproeven uitgevoerd. De meeste dictaturen in Latijns-Amerika waren veranderd in prille democratieën "#$2",$%"$&31/0&3.#+$4&#$%"$&'&(,0"5%$5#$675%893(5:&$

DE WERELD WORDT KLEINER - CONTEXT

DE OPKOMST VAN HET PAROCHIALISME De technologische revolutie van de jaren negentig

heeft de wereld weliswaar kleiner gemaakt, het heeft niet kunnen voorkomen dat mensen niet verder kijken dan de grens van het eigen belang. Hoewel de economische crisis in de afgelopen jaren zeker van invloed is op de gemoedstoestand van onze samenleving, ligt de verklaring hiervoor dieper dan dat. De wereld lijkt zich namelijk naar binnen te keren. Het denken wordt beperkt tot de eigen samenleving en tot ieders individuele belang. Sommigen stellen dat, doordat de moderne mens de hele wereld bereist, iedereen wereldburger wordt. De vraag rijst echter in hoeverre de toerist door op reis te gaan daadwerkelijk de brede mondiale ontwikkelingen in het juiste perspectief kan plaatsen. De meeste toeristen zullen de wereld toch vooral zien vanuit de ogen van de touroperator en vanuit de toeristische attracties en zullen daardoor niet een reëel beeld krijgen van bijvoorbeeld ontwikkelingslanden. Het kleiner worden van de wereld zit ‘m niet in fysieke afstanden die afnemen, of grenzen die vervagen. De wereld dreigt kleiner te worden doordat het individu zich afschermt van de rest en zich terugtrekt binnen de veilige grenzen van het eigen sociale en maatschappelijke netwerk, casu quo de eigen parochie. Juist de ontwikkeling van het parochialisme kan een grote bedreiging vormen voor het streven naar mondiale rechtvaardigheid en het naleven van fundamentele waarden, zoals mensenrechten, die ten grondslag liggen aan onze democratische samenleving.

DE WERELD WORDT KLEINER - CONTEXT

kant kampen deze opkomende naties met een ongelofelijke hoeveelheid burgers die nog steeds ver onder de armoedegrens leven. Zelfs het machtigste land ter wereld, de Verenigde Staten, kampt met grote armoede: recent onderzoek toont aan dat één op de zeven mensen in de VS momenteel in armoede leeft.

GRENSOVERSCHRIJDENDE PROBLEMEN VRAGEN OM INTERNATIONALE SAMENWERKING In de jaren zeventig van de vorige eeuw leken de uitdagingen voor de mondiale solidariteitsbeweging duidelijk. De dekolonisatie was zo goed als afgerond. Ontwikkelingshulp en het verkleinen van de economische kloof tussen arm en rijk waren de belangrijkste prioriteiten voor diegenen die zich bekommerden om de rest van de wereld. Het duurde tot het begin van de jaren negentig voordat politieke motieven (de strijd tegen het communisme) plaatsmaakten voor een meer idealistische agenda van armoedebestrijding en een streven naar eerlijke handel en een rechtvaardige wereld. Inmiddels is het belang van internationale samenwerking echter al lang niet meer beperkt tot politieke en economische motieven en rijkt de noodzaak om invulling te geven aan mondiale solidariteit verder dan het simpelweg bijdragen aan een oplossing voor de armoedeproblematiek. Internationale samenwerking is noodzakelijk geworden om grensoverschrijdende problemen aan te pakken. De mondiale ecologische crisis stopt niet bij de landsgrens en de oplossing ligt in het gezamenlijk voorkomen van klimaatverandering, het tegengaan van milieuvervuiling, het verduurzamen van onze productie en consumptie en de verkleining van de kloof tussen arm en rijk. Bovendien heeft de economische crisis aangetoond hoe afhankelijk we

DE WERELD WORDT KLEINER - CONTEXT

4&#$";:&&($F5)#$"#$0*"4"";$5#4;*"%$.#&#/5E;"$5#1,";lingen inmiddels hebben. Invloed die voorbij gaat aan de invloedsfeer van nationale regeringen. Ook hier lijkt internationale samenwerking van cruciaal belang om de autonomie die verloren is gegaan aan het internationaal kapitaal te herwinnen. Tegelijkertijd vragen /*#G5/,"#$"#$,"((*(512"$""#$1,"(:$5#+(5)'"#$4&#$%"$ internationale gemeenschap, om de mondiale rechts-

orde te bewaken. En hoewel het armoedevraagstuk nog steeds bestaat en armoedebestrijding in zekere mate een verdelingsvraagstuk blijft, loopt de scheiding tussen arm en rijk al lang niet meer tussen samenlevingen. De scheidslijn tussen arm en rijk loopt dwars door samenlevingen heen. Opkomende economieën als Brazilië en India manifesteren zich steeds nadrukkelijker in de internationale politieke arena. Aan de andere

DEMOCRATIE IS EEN VOORWAARDE VOOR ONTWIKKELING Terwijl de noodzaak voor internationale samenwerking steeds pregnanter wordt, is er een groeiend democratisch gat ontstaan tussen regeringsleiders en de controleurs van de democratische rechtsstaat. De internationale besluitvorming vindt plaats binnen nieuwe kaders, kaders waarop democratische controle ontbreekt of in elk geval erg moeilijk blijkt. Waar regeringsleiders gezamenlijk besluiten nemen, vindt de democratische controle plaats binnen nationale parlementen. Door het ontbreken van democratische controlemechanismen op regionale en internationale entiteiten (neem de Europese Unie, de Verenigde Naties of de G-8), gebeurt een groot deel van de internationale besluitvorming buiten het zicht van de gekozen volksvertegenwoordigers. Zoekend naar een antwoord op de vraag waarom dat zorgelijk is, komt men uit bij de Indiase econoom Amartya Sen. Hij betoogt dat voedseltekorten en honger minder voorkomen in een democratie dan in een

autoritair regime.‘Protesten tegen hoge voedselprijzen of voedseltekort dwingen een regering tot actie, want politici weten dat het heel moeilijk is om de verkiezingen te winnen na een hongersnood’, aldus de Indiase Nobelprijswinnaar. Toch is democratie geen garantie, want ook in India (formeel een democratie) komt nog veel honger voor. Volgens Sen komt dat ‘omdat de Indiase bevolking onvoldoende participeert in de democratie en haar rechten niet opeist: om structurele sociale, economische en medische problemen van de armen tegen te gaan, is er veel meer engagement richting de democratische plicht nodig.’ Burgers moeten dus hun rechten opeisen: een formele democratie alleen is niet voldoende. BURGELIJK ENGAGEMENT RICHTING EEN MONDIALE CIVIL SOCIETY ONTBREEKT Voor het opeisen van je rechten in een wereld die steeds meer vraagt om internationale samenwerking, is een mondiale civil society onontbeerlijk. Net zoals er onvoldoende internationale samenwerking tussen politiek/ parlementen bestaat, kan ook gesteld worden dat een mondiale civil society in belangrijke mate ontbreekt. Natuurlijk bestaan er duizenden niet-gouvernmentele organisaties, maar ook deze worstelen vaak met het betrekken en activeren van hun achterban. Kortom, het opbouwen van een mondiale civil society lijkt van cruciaal belang bij het streven naar een rechtvaardige wereld. Om terug te keren naar de woorden van Sen:

democratie en een middenklasse zijn, zoals jarenlang door velen verondersteld werd, niet afdoende om te komen tot een rechtvaardige samenle-ving. Politiek engagement is van cruciaal belang om ook daadwerkelijk ervoor te zorgen dat democratieën op een rechtvaardige manier functioneren. Het ontstaan van een middenklasse in ontwikkelingslanden leidt namelijk niet automatisch tot armoedebestrijding. In tegendeel: wetenschappers constateren inmiddels dat er zelfs een groeiende kloof ontstaat tussen de middenklasse en de onderklasse. EEN JONGE GENERATIE WIL MEEBESLISSEN OVER DE EIGEN TOEKOMST Vernieuwing komt traditioneel voort uit de jonge generatie. Terwijl de oude generatie binnen de (politieke) instituties worstelt met het vraagstuk hoe de betrokkenheid van de burger te vergroten, staat er al een nieuwe lichting klaar. Maar voordat het stokje van de ‘oude’ generatie kan worden overgenomen, lijkt die huidige generatie beslissers al een koers uit te moeten stippelen, die in belangrijke mate de economische en sociale vooruitzichten van de jonge generatie bepaalt. Dat was nooit problematisch omdat de afgelopen decennia altijd economische vooruitgang en welvaartsstijging in het vooruitzicht gesteld konden worden. Het is even wennen, maar voor het eerst kan de oude generatie aan de nieuwe generatie niet dat perspectief

DE WERELD WORDT KLEINER - CONTEXT

van welvaartstijging bieden. Het ‘oude’ systeem moet drastisch hervormd worden, maar dat wordt gedaan vanuit het perspectief en de status quo van de oude generatie. Dat lijkt in toenemende mate te botsen met nieuwe generaties. Op allerlei verschillende plekken lijkt deze onvrede zich te vertalen in massaal verzet. Tahir en Taksim zijn slechts enkele voorbeelden waar jongeren het voortouw hebben genomen in het verzet tegen de zittende politieke leiders. Ogenschijnlijk lijkt het alsof Nederlandse jongeren de ontwikkelingen in de wereld onbeweeglijk aan zich voorbij laten gaan en in toenemende mate hun interesse in de politiek verliezen. Al jarenlang wordt er een urgentie gesignaleerd op het gebied van communicatie over politieke en maatschappelijke onderwerpen. Het probleem ligt er in dat traditionele instituties van politiek en maatschappij alleen via hun eigen conventionele kanalen communiceren, in plaats van de kanalen die jongeren zelf gebruiken. Dit zorgt ervoor dat de overheid stelselmatig jongeren niet bereikt. Een complicerende factor is dat ‘de jongeren’ niet bestaan. De diverse jongerenculturen in Nederland vormen werelden op zich en elke jongerencultuur moet via andere kanalen worden benaderd, zodat jongeren zich op een natuurlijke en authentieke manier betrokken voelen bij de maatschappij waarin zij leven.

DE WERELD WORDT KLEINER - CONTEXT

‘Burgerschap’, bouwsteen van een democratie en tegenwicht van markt en staat, dreigt voor veel jongeren een leeg begrip te worden. Maatschappelijke en politieke betrokkenheid is echter een voorwaarde voor burgerschap. Je stem uitbrengen tijdens verkiezingen, lid zijn van een vereniging, geld doneren of buurtwerk verrichten, het zijn allemaal mogelijke uitingen van betrokkenheid. Maar voor jongeren zijn deze zaken al lang niet meer vanzelfsprekend. Vanwege het gebrek aan aansluiting tussen de traditionele vormen en instituties van politiek en de belevingswereld van jongeren, is politiek voor grote groepen jongeren irrelevant geworden. Dat bleek in 2012 nog maar eens toen de resultaten van een internationaal onderzoek naar burgerschap bekend werden. In maar liefst 38 landen werd gekeken in hoeverre scholieren op de hoogte waren van het democratisch stelsel in hun land en kennis hadden genomen van de waarden en normen die ten grondslag liggen aan de democratie. Terwijl het met de kennis van de Nederlandse scholier nog wel gaat, scoorden zij op alle andere terreinen erg matig, waardoor de Nederlandse scholier onderaan de ranglijst van de onderzochte landen eindigde.

staat de maatschappelijke en politieke betrokkenheid van jongeren onder druk. Op de lange termijn is deze ontwikkeling fataal voor de sociale cohesie, een sine qua non van een functionerende democratie. Er zijn nog wel jongeren (meestal hoger opgeleid en met een gunstige sociaal-economische positie) die de weg weten te vinden in de moderne Nederlandse rechtsstaat, maar voor een steeds grotere groep geldt dit niet. Zij worden stelselmatig niet op een serieuze en natuurlijke manier bij de maatschappij en de politiek betrokken. Het kan niet anders dan dat zij zich daardoor afkeren. Tenzij hier iets aan gedaan wordt.

Dit komt niet door een principiële desinteresse. Jongeren zijn geïnteresseerd in de wereld om hen heen en hun plek daarin. Ze voelen zich echter niet aangesproken door hetgeen de wereld van instituties hen te bieden heeft: ze voelen zich buitengesloten. Als gevolg hiervan

Terwijl deze uitdaging in Nederland nog steeds geldt, is die in andere landen, zeker in het Zuiden, wellicht nog wel pregnanter. Kijk bijvoorbeeld naar Zuid-Afrika, waar veel jongeren weinig vooruitzicht hebben op een betere toekomst. Dat bepaalt in belangrijke mate de richting

In het verlengde van dit gebrek aan burgerschap ligt een gebrek aan handelingsperspectief. Als je te weinig kennis hebt, geen aansluiting vindt bij de politiek of het maatschappelijke debat en geen kompas hebt in je leven, is er weinig stimulans meer om iets aan de wereld te veranderen. Waarom zou je gaan stemmen als er toch niet geluisterd wordt? Sterker nog, als het toch niet over jouw (gepercipieerde) wereld gaat? En hoe kun je je leven vormgeven als je niet weet wat de mogelijkheden zijn?

die het land opgaat. Hoge moord- en criminaliteitscijfers schetsen een somber beeld van een natie, waar 5#$%"$)&("#$#"+"#,5+$#&$%"$&31/0&3.#+$4&#$&'&(,0"5%$ nog zoveel van werd verwacht. Uit recent onderzoek blijkt dat ruim 40 procent van de zwarte jongeren uit de middenklasse van plan is het land te verlaten voor een betere toekomst. Hoge misdaadcijfers, weinig kans op werk, slecht onderwijs en gebrek aan vertrouwen in politici zijn hier debet aan. Van de ondervraagden denkt 71 procent dat het onmogelijk is om een baan te vinden en 58 procent wil het land uit vanwege de welig tierende misdaad. Maar liefst 73 procent is van mening dat de regering haar beloftes niet nakomt op het gebied van verbetering van de leefomstandigheden na de apartheid. Niet voor niets maken populistische politici, zoals Julius Malema, gebruik van de onvrede onder jongeren om hun extreme politieke agenda door te zetten. Zuid-Afrika is geen uitzondering. Ook in grote delen van Latijns-Amerika, Noord-Afrika en Azië is een groeiende groep ontevreden jongeren ontstaan, waarvoor geen podium is of mogelijkheden bestaan om mee te doen, laat staan om gehoord te worden. Zij nemen het heft in eigen hand en gebruiken het middel van massaal protest om veranderingen af te dwingen. De kracht van jongeren bleek maar weer eens in juni 2013, toen Brazilië massaal in opstand kwam tegen de heersende politieke cultuur van het land. Het podium van de Confederations Cup (de generale repetitie voor het

Wereldkampioenschap voetbal) werd aangegrepen om te protesteren tegen de excessieve uitgaven voor voetbalstadions en de slechte kwaliteit van de publieke voorzieningen in het land. Een decennium geleden kende Brazilië nog extreme armoede, maar in recordtempo heeft het land zich ontwikkeld. De protesten zijn een goed teken omdat een

middenklasse, die tot op heden weg leek te kijken van de sociale problemen in het land, eindelijk het engagement toont dat zo belangrijk is voor het functioneren 4&#$""#$%"2*/(&,5"<$H&&($2511/05"#$#*+$15+#5./&#,"($ is het feit dat jongeren de drijvende krachten vormen achter de protesten. De protesten moeten niet gezien worden als een afkeer van de democratie, maar juist als een teken dat jongeren meer betrokken willen zijn bij

DE WERELD WORDT KLEINER - CONTEXT

het democratische proces. En hun protest heeft effect, want de Braziliaanse president Dilma Rousseff lijkt gehoor te geven aan de eisen van de demonstranten en heeft een hervormingsagenda aangekondigd, waarin ze een groot deel van de eisen van de demonstranten meegenomen lijkt te hebben. JOURNALISTIEK STAAT ONDER DRUK Voor het vormgeven van burgerschap is een groot aantal zaken van belang, waaronder goed functionerende media. Doorgaans worden vier belangrijke functies van de onafhankelijke media onderscheiden. Allereerst die van de bijdrage aan de kwaliteit van het leven, in de zin dat media bijdragen aan het ’met elkaar kunnen communiceren’. Daarnaast de rol van informatievoorziening en het verspreiden van kennis. De derde functie is die van beschermer: het feit dat media de minderbedeelden en/of minderheden een ‘stem’ geven is een sterke prikkel voor de machthebbers in een samenleving om, zeker in het vooruitzicht van verkiezingen, ‘iets te doen’ aan de situatie van die groepen. Tot slot hebben de media een belangrijke taak in de formatie van waarden en normen. Terwijl persvrijheid wereldwijd in het gedrang is, staan andere elementen van de journalistiek evengoed onder druk. Zo vervult de journalistiek in sommige landen al lang niet meer de rol van waakhond van de democratie. Journalistiek wordt steeds meer vermaak en moet

DE WERELD WORDT KLEINER - CONTEXT

weergeven wat mensen denken, in plaats van het mediapubliek verrassen met nieuwe invalshoeken en het presenteren van nieuw onderzoek. Een deel van de verklaring hiervoor ligt in de digitalisering waarmee de journalist haar voorsprong op het brengen van informatie heeft verloren. Mede door de opkomst van burgerjournalistiek en de toename van gratis nieuws via internet en sociale media, lijkt de rol van journalisten te verschuiven naar het analyseren van de achtergronden bij het nieuws (duiden) in plaats van het brengen van het nieuws. Teruglopende lezersaantallen van gedrukte media en het daarmee samenhangende slinkende budget voor journalistiek, leiden tot grote verschuivingen in de journalistieke berichtgeving: minder achtergrond, meer opinies en vooral een duidelijke popularisering van de journalistieke berichtgeving, de zogenaamde infotainment. Ook in de buitenlandjournalistiek vallen harde klappen. Veel redacties bezuinigen op hun buitenlandreportages, terwijl het Nederlandse internationale correspondentennetwerk in niet-westerse landen steeds verder wordt afgeslankt. Een aantal jaren geleden schreef Bram Vermeulen, die als buitenlandcorrespondent van het NRC eerst in Zuid-Afrika en nu in Turkije werkt, in het boek Het maakbare nieuws dat Nederlandse buiten;&#%/*(("1'*#%"#,"#-$*#%&#:1$%"$.#&#/5E;"$I"'"(:5#gen die ze krijgen opgelegd, in deze tijd van grote

zelfobsessie de poorten in Nederland tenminste nog op een kier proberen te zetten. In de afgelopen vijf jaar zag hij de ene na de andere krant zijn correspondenten uit Afrika terugtrekken. ‘Migratie, islamisering, terrorisme. Al die agendapunten vinden hier hun wortels, maar who cares? Nederland heeft het al druk genoeg met zichzelf.’ Zonder correspondent is de beeldvorming van een groeiend aantal landen volgens Vermeulen uitsluitend nog in handen van hulporganisaties, regeringen en persbureaus. ‘Zonder buitenlandcorrespondent zouden we zomaar geloven dat verkiezingen in Afrika het begin zijn van democratie. Zonder buitenlandcorrespondent denken we dat iedereen in Zimbabwe op sterven ligt. Zonder buitenlandcorrespondent zamelen we geld in voor Afrikaanse drama’s die we niet begrijpen.’ De trends op het gebied van nieuws en media hebben ook positieve kanten. Door de technische middelen van vandaag de dag zijn er veel meer mogelijkheden dan vroeger om snel kennis te nemen van internationaal nieuws. En wie wil hoeft niet te volstaan met feiten alleen. Een geïnteresseerde burger kan alom kennis nemen van achtergrondanalyses, duidingen en commentaren. Wel dreigt genuanceerde berichtgeving ten onder te gaan in het kijkcijfergeweld van de commercie. Tegelijkertijd onderscheiden sommige journalisten en media zich nog steeds door op een onafhankelijke manier en met veel creativiteit mooie en interessante verhalen te blijven vertellen. Creativiteit en nieuwe

businessmodellen lijken daarbij aan belang gewonnen te hebben. Floor Boon, correspondent van het NRC in Rio de Janeiro, voegt daaraan toe dat een gezonde dosis journalistiek idealisme ook noodzakelijk is om het vak van buitenlandcorrespondent uit te blijven oefenen. Waar veel media zich lijken terug te trekken uit het buitenland, zijn daar ook altijd de uitzonderingen. Zo kiest de VPRO er bewust voor om in de komende jaren meer in te zetten op het buitenland in haar programmering. Een logische keuze, als je bedenkt dat de Dick Scherpenzeel Prijs in de afgelopen jaren al twee keer werd uitgereikt aan een programma/programmamaker van de VPRO. Het is een lichtpunt in tijden van bezuinigingen op de buitenlandjournalistiek, die de noodzaak om te blijven innoveren echter alleen nog maar benadrukt. Want waar in veel sectoren pogingen worden ondernomen om internationaal samen te werken, blijven de media eigenlijk nog wat achter op dat vlak. Internationale persbureaus bepalen een groot deel van de internationale nieuwsvoorziening en beschikken over een mondiaal netwerk van journalisten, maar het is slechts zeer sporadisch dat media of journalisten initiatieven nemen om internationaal samen te werken. In het geval van de giframp in Ivoorkust (een ,&#:"($4&#$0",$I"%(5)3$J(&.+7(&$F*7$/0"251/0$&34&;$ hebben gedumpt in Abidjan), werkten journalisten van verschillende media samen. Alleen op die manier konden ze de dreiging met juridische procedures van

het bedrijf weerstaan. Journalistiek is in essentie het controleren van de machthebbers. In een wereld waarin de machthebbers steeds internationaler opereren, is internationale samenwerking in de journalistiek een must, wil de journalistiek haar taak naar behoren kunnen blijven uitvoeren. KANSEN EN UITDAGINGEN VOOR DE JOURNALISTIEK IN ONTWIKKELINGSLANDEN Sinds 1980 stelt Freedom House ieder jaar een rapport op over persvrijheid in de wereld. Er wordt gekeken naar de juridische verankering van persvrijheid in wetten, wettelijke bescherming van journalisten, politieke druk op media en journalisten en economische omstandigheden. Het laatste rapport van Freedom House over de mate van persvrijheid in de wereld kwam uit in het voorjaar van 2013. In 2012 daalde de persvrijheid. Slecht 14% van de wereldbevolking (1 op de 7 wereldburgers) leeft in een land dat persvrijheid kent. Dit zijn met name Australië en de landen in WestEuropa en Noord-Amerika. Gedeeld nummer één staan Noorwegen en Zweden, terwijl Nederland gedeeld derde staat samen met België en Finland. Van de wereldbevolking leeft maar liefst 43% in landen met gedeeltelijke persvrijheid, terwijl nog eens 43% woonachtig is in landen waar de vrijheid van de pers zeer gering is. Van alle landen scoren Noord-Korea, Turkmenistan, Libië en

Eritrea het laagst. Positieve uitzondering in het geheel is Birma: dat land maakte de grootste sprongen in de persvrijheidsindex. De belang-rijkste oorzaken voor de afnemende persvrijheid kunnen gevonden worden in de .#&#/5E;"$/(5151$K&3#&2"$4&#$%"$'"(14(5)0"5%$5#$!7(*'&D-$ de opkomst van de radicale islam en de georganiseerde misdaad. Een grote zorg ligt in het feit dat autoritaire ("+52"1$1,""%1$+"(&3.#""(%"("$25%%";"#$0"II"#$*2$ onafhankelijke journalistiek te beperken. Terwijl de journalistiek zich steeds meer online afspeelt, hebben repressieve regimes juist ook de middelen gevonden om de persvrijheid online te onderdrukken. Een groot probleem hierbij is dat de technologische ontwikkelingen zo snel gaan dat beleidsmakers moeite hebben om hier tijdig op in te spelen. Zoals een bureaucraat in Brussel opmerkte: ‘We moeten wetgeving maken voor verspreiding van informatie- en communicatietechnologieën die minimaal tien jaar mee kunnen gaan, terwijl die technologieën na een jaar alweer verouderd zijn of er nieuwe bedreigingen voor in de plaats zijn gekomen.’ Alhoewel er dus voldoende reden tot zorg is, kunnen we ook enkele positieve ontwikkelingen onderscheiden. In veel (voormalige) ontwikkelingslanden zien we juist een toename van het bereik van media: oplages verdubbelen en er komt steeds meer geld vrij om te investeren in nieuwe journalistieke mogelijkheden. Journalisten in sommige delen van Azië en Latijns-Amerika reageren dan ook kritisch als Westerse media-experts uitroepen

DE WERELD WORDT KLEINER - CONTEXT

dat de media in een permanente staat van crisis verkeren. Desondanks is ook hier geen reden voor zelfgenoegzaamheid. In veel landen staat de professionele standaard onder druk door gebrek aan journalistieke opleidingen of omdat ook in de rest van de wereld de commercie haar weerslag heeft op de kwaliteitsjournalistiek, terwijl weblogs en burgerjournalistiek ook hier in opkomst zijn. De buitenlandjournalistiek staat in deze landen nog in haar kinderschoenen. Als gevolg daarvan vertrouwen veel media in het Zuiden voor hun buitenlandverhalen nog afhankelijk van internationale nieuwsagentschappen. Ook zijn er nog veel veel plekken waar buitenlandcorrespondenten simpelweg ontbreken. Hierdoor ontstaan blinde vlekken: landen of onderwerpen waarover niet of nauwelijks wordt gerapporteerd. Maar er gebeurt nog iets problematischer. Eerder werd al opgemerkt dat de wereld geconfronteerd wordt met immense uitdagingen, zoals internationale migra,5"-$:;52&&,4"(&#%"(5#+-$,"((*(512"$"#$%"$.#&#/5E;"$ crisis. Dit soort complexe onderwerpen zijn vaak lastig te duiden, denk bijvoorbeeld aan het internationale .#&#/5E;"$1,";1";-$L&,$&;$;&#+$#5",$2""($152'";L"+$,"$ volgen is vanuit de hoofdstad van een willekeurig land. Complexe nieuwsverhalen behoeven een journalistiek die over haar grenzen kijkt. Alleen op die manier kan de journalistiek haar rol als controleur van de macht en

DE WERELD WORDT KLEINER - CONTEXT

het aankaarten van misstanden vervullen. Juist internationale samenwerking tussen journalisten en media ontbreekt op dit moment vaak, terwijl onderzoeksjournalistiek in het kijkcijfergeweld een ondergeschoven kindje lijkt te zijn. Wat dat betreft lopen journalisten achter de feiten aan en laten de media zich van haar meest traditionele en conservatieve kant zien.

Innovatie in de buitenlandjournalistiek is dus ook vanuit dit perspectief hard nodig. Een belangrijke rol hierin ligt bij de opleidingen journalistiek. Door een nieuwe generatie journalisten op te leiden die zich niet laat leiden door traditionele opvattingen maar mee gaat met de eisen van deze tijd, zonder dat overigens daarbij de journalistieke basiswaarden en normen geweld aan worden gedaan, kunnen opleidingen journalistiek een basis leggen voor een verandering van de media.

Een nieuwe generatie mondiale journalisten moet gaan rapporteren over het veranderende internationale speelveld. Een uitdaging daarbij is om over stereotypes heen te stappen en meer gebruik te maken van lokale journalistieke kennis. Vaak geldt dat het nieuws en de reportages gemaakt door lokale journalisten in ontwikkelingslanden niet of nauwelijks worden opgepikt door internationale, van oorsprong westerse media.

capaciteitsopbouw en het verbeteren van de curricula van lokale journalistieke opleidingen. Het pas bij deze tijd dat dit niet meer alleen gedaan wordt door internationale trainers of daartoe gespecialiseerde mediaorganisaties, maar dat er juist wordt samengewerkt tussen onderwijsinstellingen hier en daar.

Daarbij komt dat het beeld dat de gemiddelde inwoner in het westen heeft van bijvoorbeeld het Afrikaanse continent nog steeds wordt beheerst door honger, oorlog en ellende. Dat beeld, gecreëerd door veelal Westerse journalisten en fotografen, mist een lokaal perspectief. MN$C;&(:-$3*,*+(&."%*/"#,$5#$C05#&-$%*",$*#%"(F*":$#&&($ het verschil in perspectief tussen Westerse en lokale fotografen. Hij zegt hierover: ‘So you go to, say, Ethiopia to do a story, and you get distracted by the colors of what people are wearing and by the donkey they ride to the market, because these are things you are not used to. And then you may miss the key issue.’ Vaak ook zijn niet lokaal gemaakte beelden negatiever. Ethiopië wordt nog steeds geassocieerd met de hongersnood uit de jaren ’80 en het is moeilijk voor westerse journalisten en het publiek iets anders te zien. Ook hier ligt een sleutel voor het journalistieke onderwijs: door het bevorderen van samenwerking tussen internationale en lokale journalisten en, daar waar een lokale journalistieke traditie ontbreekt, bijdragen aan de

DE WERELD WORDT KLEINER - CONTEXT

Kansen pakken

EEN WERELD IN BEWEGING Het analyseren van de wereld waarin wij leven is één, vaststellen dat er nogal wat negatieve trends zijn te onderscheiden is een tweede. Het belangrijkste is echter om te zoeken naar oplossingen. Wij gaan niet voor de quick wins, maar zoeken naar het fundament van de problematiek en blijven vooral positief, want oplossingen liggen binnen handbereik. Daarbij verliezen we onze kernwaarden niet uit het oog en ontwikkelen we onszelf als innovator en waar noodzakelijk nemen we de rol aan van incubator, door anderen in de gelegenheid te stellen hun oplossingen en innovatieve ideeën in de praktijk te brengen. ‘EU SOU BRASILEIRO!’, schalde het van de tribunes van het Maracanà voetbalstadion en klonk het door de straten van Rio de Janeiro. Brazilië, een land van corruptie en burgerlijk defaitisme als het gaat om maatschappelijke thema’s en betrokkenheid bij de samenleving, veerde op. De vlam was in de pan geslagen. Waar de middenklasse tot op heden weg leek te kijken van de sociale problemen in het land, toonde zij eindelijk het engagement dat zo belangrijk is voor het goed functioneren van een democratie. Misschien *#*'4&;;"#%-$2&&($#5",$25#%"($15+#5./&#,-$51$0",$3"5,$ dat jongeren de drijvende kracht vormen achter de protesten. Zelfs in die mate dat de jonge generatie de ouderen meetrekken in de protesten.

EEN WERELD IN BEWEGING - KANSEN PAKKEN

De protesten in Brazilië zijn een positieve ontwikkeling. Het land kende tot voor kort nog extreme armoede, maar wordt in rap tempo welvarender. In die welvaartsstijging leek de gemiddelde Braziliaan vooral gefocust *'$0",$'(*.,"("#$4&#$%"$,*"+"#*2"#$(5):%*2<$M&,$ 05)$F5/0$%&&(4**($G5#:$5#$%"$1/07;%"#$2*"1,$1,":"#-$ werd op de koop toegenomen. En daar begonnen de eerste haarscheurtjes zich al af te tekenen: economen waarschuwden dat de huizenmarkt gebaseerd was op een bubbel, terwijl ook de hoge schuldenlast voor de gemiddelde Braziliaan economisch niet als erg duurzaam bestempeld kon worden. En dat bleek, want de lonen stegen veel minder snel dan de prijzen en de prijsstijging van het openbaar vervoer was dan ook maar een symptoom voor hetgeen veel Brazilianen al langer voelen: de economische welvaart stagneert terwijl de overheid vastloopt in corruptie en mismanagement van publieke middelen. Als het volk haar stem verheft, zullen de leiders luisteren. Tenminste dat hopen we. Hoe dan ook, het feit is dat er iets is ontwaakt in de Braziliaanse volksaard dat misschien het best te beschrijven is als hoop op een betere wereld. Één zwaluw maakt nog geen zomer, maar in de context van een wereld die zich kenmerkt door negatieve trends, kunnen kleine veranderingen tot de zo broodnodige grote omslag leiden. Een omslag naar een duurzame en rechtvaardige wereldsamenleving.

ACHT AMBITIES DIE DE WERELD KUNNEN BEWEGEN De weg naar die gedroomde samenleving is nog lang, maar wij zijn ervan overtuigd dat een jonge generatie het verschil kan maken. Dat kan zij niet zo maar, terwijl het tegelijkertijd onmogelijk is om verandering institutioneel af te dwingen. Wij geloven echter wel dat instituties, mits klaar voor de nieuwe realiteit, verandering kunnen faciliteren en soms basisvoorwaarden kunnen creëren, waardoor de gewenste veranderingen plaats zouden kunnen vinden. Het is in die overtuiging dat wij acht ambities hebben geformuleerd waarmee wij willen bijdragen aan die betere wereld. 1. We koesteren onze onafhankelijkheid, want die vormt de basis van onze manier van kijken naar de wereld en onze opvatting over de rol die wij innemen. Dat betekent niet automatisch dat wij honderd procent objectief zijn: ook wij vertrekken vanuit een bepaald wereldbeeld en een manier van kijken naar de ontwikkelingen om ons heen. Wij geloven niet in het ons afschermen van de wereld. In internationale samenwerking liggen veel van de antwoorden op de uitdagingen waarmee de mensheid wordt geconfronteerd. Wij zijn dus uitgesproken Europees, overtuigd wereldburger, zonder daarbij een politieke stroming aan te hangen. Wij koesteren de politieke en culturele diversiteit en willen bijdragen aan de opbouw van een kleurrijke, mondiale, civiele maatschappij en geloven dat je daarin alleen kunt slagen als je start met de nieuwe generatie,

EEN WERELD IN BEWEGING - KANSEN PAKKEN

want daar zitten de beleidsbepalers van de toekomst. Dat betekent niet dat wij niet geloven in lokale oplossingen. Klein is het nieuwe groot en kleine stappen, lokale initiatieven kunnen gezamenlijk bijdragen aan het oplossen van mondiale problemen en perspectief bieden in tijden dat alles tegen lijkt te zitten. 2. Wij stellen ons op als facilitator, van jong politiek, cultureel, wetenschappelijk en journalistiek talent. Wij geloven in het bieden van kansen aan (jonge) mensen, mensen die geloven in het doen, die ondernemend zijn. Zij brengen ons nieuwe ideeën en samen kunnen we veranderingen in de maatschappij en ons denken bewerkstelligen. Innovatie en creativiteit kun je organiseren door de juiste omstandigheden te creëren. Samenwerking is ons credo: geven is het nieuwe nemen. Elkaar iets gunnen en samen een droom nastreven. De kracht van samen ideeën ontwikkelen is groot. Dat betekent niet dat wij niet geloven in concurrentie en competitie, dat hoort bij ondernemerschap. Maar samenwerken, effectiever zijn en dus een grotere winst nastreven voor de doelen die je hebt gesteld is net zo goed ondernemen. 3. Wij zijn journalistieke commentatoren. Het belang van onafhankelijke journalistiek wordt vaak onderschat. Velen ondersteunen het belang van het opbouwen van een civil society, maar slechts weinigen pleiten voor

EEN WERELD IN BEWEGING - KANSEN PAKKEN

onafhankelijke media. Dit komt tot uiting in de verdel5#+$4&#$.#&#/5"(5#+$4**($%"$1,527;"(5#+ van een onafhankelijke media, versus steun aan overheden en civil society. Sterker nog, veel te vaak wordt ondersteuning van de media door ontwikkelingsorganisaties vertaald in het promoten van bepaalde beleidsonderwerpen. Er zijn talloze trainingsprogramma’s waarin (onbetwistbaar) belangrijke onderwerpen onder de aandacht worden gebracht van journalisten in ontwikkelingslanden: klimaatreporters op weg naar een duurzaamheidstop of trainingen van Afrikaanse journalisten over de millenniumdoelstellingen (het halveren van de armoede in 2015). Echter het belang van journalistiek zit op de eerste plaats in het verankeren van de basisprincipes van journalistieke onafhankelijkheid, objectiviteit en de journalist als waakhond van de (democratische) samenleving in het denkkader van mediamakers wereldwijd. De conclusie dat een onafhankelijke journalistiek van cruciaal belang is voor een rechtvaardige wereld, is wellicht wel het grootste hiaat in het denken over ontwikkeling en internationale samenwerking. Vooral de implicaties van het nemen van onafhankelijke journalistiek als uitgangspunt, worden vaak niet overzien. Nog te vaak worden journalisten geconfronteerd met kritiek uit de maatschappij als zou de journalist de problematiek niet begrijpen of slechts ‘eenzijdig’ hierover berichten.

4. We scouten journalistiek talent. Globalisering, digitalisering en oneindige technologische mogelijkheden bieden in dit kader ook kansen. Deze ontwikkelingen bieden buitenlandjournalisten de gelegenheid om te innoveren en hun vak te optimaliseren. Snelle hit & runjournalistiek en oppervlakkige berichtgeving creëren behoefte aan duiding, achtergronden en diepgravende onderzoeksjournalistiek. Daarbij kunnen journalisten op locatie hun verhalen op talloze, crossmediale manieren vertellen en zijn zij niet meer gebonden aan één medium. Zoals de jonge correspondent Olaf Koens het zo optimistisch weet te brengen in het boek Jonge Honden (2009): ‘Je moet gewoon weten waar een gat zit. En het leuke is, dankzij de huidige media zijn er overal gaten. Je moet alleen je rugzak pakken, de taal en cultuur leren kennen, een vliegticket boeken en hop, je bent weg!’ 5. We zijn trendwatchers, we observeren de wereld om ons heen, volgen de laatste trends op de werkterreinen waarop we actief zijn en waar nodig doen we onderzoek. We onderzoeken de mening van jongeren ten aanzien van de politieke thema’s en het maatschappelijk debat. We onderzoeken de relaties met de rest van de wereld en hoe ontwikkelingssamenwerking zich moet vormen naar de maatstaven van deze tijd. Of we maken de stand op in de buitenlandjournalistiek, door onderzoek te doen en zo het debat te voorzien van de nodige achtergrond en feiten die nodig zijn om een visie te ontwikkelen.

6. Wij bieden een platform voor democratische vernieuwing. Wij vragen ons af of we de samenleving niet op een andere manier moeten opbouwen. Vaak wordt er wel gesproken over democratische vernieuwing, maar dat leidt zelden tot echt nieuwe concepten van democratie. Ervan uitgaande dat de basiswaarden van onze democratie (zoals vrijheid, gelijkheid, bescherming van minderheden) nog altijd de moeite van het beschermen waard zijn, stellen we onszelf hardop de vraag: als we helemaal opnieuw konden beginnen, hoe zouden we onze democratie dan inrichten? Hoe kunnen we deze waarden vertalen naar nieuwe instituties, waar we in de toekomst mee vooruit kunnen? Het is onze missie om jongeren in Nederland nieuwe manieren te bieden waarop zij invulling kunnen geven aan hun burgerschap, buiten de gevestigde instituties om. Maar tegelijkertijd willen wij actief bijdragen aan het vernieuwen van die instituties, zodat de democratische waarden ook in de toekomst gewaarborgd blijven. Daarbij spelen cultuur (waarden en normen) en wetenschap (fact-free politics) een cruciale rol. Dat doen we niet alleen in Nederland. Ook in Europees of mondiaal verband zoeken we naar mogelijkheden en partners. Partners met wie we de overtuiging delen van het belang van die mondiale kritische massa, die mee willen denken over en bij willen dragen aan een rechtvaardigere samenleving. We dragen dan ook

actief het gedachtegoed van internationale politieke en journalistieke samenwerking uit, waarin internationale rechtvaardigheid centraal staat. De kansen van onze samenleving liggen in verdergaande, internationale samenwerking. 7. Wij zijn een incubator! Wij zijn een broedplaats van nieuwe ideeën over bijvoorbeeld ontwikkelingssamenwerking, van journalistiek talent, dat we de kans bieden om voor het eerst reportages te maken in het buitenland, of van jonge wetenschappers, wiens baanbrekend onderzoek inzichten oplevert die onze wereld kunnen veranderen. Jongeren die hun leeftijdsgenoten kennis willen laten nemen van hetgeen politieke partijen in hun verkiezingsprogramma’s opnemen. In de komende jaren nemen wij hierin een nog actievere houding aan. Met strategische partners lanceren we in verschillende werkvelden het idee van de incubator, bijvoorbeeld in de buitenlandjouranlistiek, die zoekt naar nieuwe wegen en verdienmodellen. Die vernieuwing kan een impuls gebruiken. De incubator is dan bedoeld voor mediaondernemers die de publieke waarden van de (buitenland)journalistiek combineren met ondernemerschap en ontwerpdenken. Een broedplaats voor nieuwe ondernemers die de ambitie hebben de buitenlandjournalistiek van de toekomst vorm te geven vanuit het streven naar een maatschappij waarbij iedereen toegang heeft tot de beste informatie.

8. Bedrijfsmatig zijn wij eigenlijk het best te karakteriseren als sociaal ondernemer, hoewel misschien niet in de klassieke vorm. Wij helpen niet meer meisjes naar school en we hebben geen innovatieve oplossingen om de toegang tot medische zorg in ontwikkelingslanden te verbeteren. Wij hebben geen duurzame technologieën die bijdragen aan het behoud van biodiversiteit of landbouwmethoden die meer opleveren. Wij beschikken echter over een bepaald ondernemerschap waardoor we in de afgelopen jaren onze activiteiten hebben uitgebreid. We hebben initiatieven, die voorheen afhankelijk waren van subsidie, overgenomen en doorontwikkeld zodat zij zichzelf kunnen bedruipen. Denk daarbij aan de Dick Scherpenzeel Prijs en het vakblad Vice Versa, die een lange geschiedenis hebben van subsidieafhankelijkheid. Het was daarbij overigens niet alleen ons ondernemerschap en onze creativiteit die ervoor zorgden dat wij activiteiten succesvol konden voortzetten: het waren ook organisaties, zoals Oxfam Novib en de Dick Scherpenzeel Stichting, die in ons ondernemerschap geloofden en ons de fondsen verschaften om door te gaan.

EEN WERELD IN BEWEGING - KANSEN PAKKEN

AMBITIES: JOURNALISTIEK EN DE REST VAN DE WERELD Wij willen een voorloper zijn ten aanzien van het denken over een democratische, duurzame en eerlijke wereld. Dat uit zich in het feit dat we het belang van internationale politieke en journalistieke samenwerking uitdragen en daarbij zelf het positieve voorbeeld willen geven. Internationale rechtvaardigheid en mensenrechten staan in onze activiteiten vaak centraal. We zijn er heilig van overtuigd dat de kansen van onze samenleving in verdergaande, internationale samenwerking liggen, in samenwerking in fora zoals de Verenigde Naties en Europese Unie, of in alternatieve fora die misschien nog opgericht moeten worden. Wij zijn hét kennisplatform als het gaat om buitenlandjournalistiek. Daarnaast koesteren we de rol van kritische, journalistieke observator van internationale samenwerking en ontwikkelingsvraagstukken. De journalistiek moet haar taak als controleur van de macht blijven uitvoeren. Daarom denken we ook actief mee over de toekomst van de buitenlandjournalistiek. We ontwikkelen ons als innovator als het gaat om nieuwe vormen van buitenlandjournalistiek en het denken over de rest van de wereld. Hiertoe vormen we met onze partners een incubator die op zoek gaat naar nieuwe verdienmodellen om kwalitatief hoogstaande buitenlandjournalistiek ook in de toekomst te waarborgen. Hierin speelt het scouten en begeleiden van nieuw journalistiek talent een grote rol. Een groot deel van

EEN WERELD IN BEWEGING - KANSEN PAKKEN

de journalisten van morgen vinden wij op opleidingen journalistiek of universitaire studies. Omdat wij er van overtuigd zijn dat buitenlandjournalistiek een vak is, werken wij over de hele wereld samen met opleidingen in het ontwikkelen en implementeren van nieuwe curricula voor de opleiding van de buitenlandjournalist van morgen. O"$I"4*(%"("#$0",$#&%"#:"#$"#$("G"/,"("#$*'$*#,L5:kelingssamenwerking, zoeken naar innovatie en stimuleren de ontwikkeling van een nieuwe agenda ten aanzien van het ontwikkelingsvraagstuk. De ontwikkelingssector mag dan wel onder druk staan, maar zij wordt langzaam gereed voor een grote omslag. Met onze journalistiek proberen wij deze ontwikkeling kritisch te volgen, een debat hierover te entameren, maar we realiseren ons tegelijkertijd dat we een nog grotere rol moeten spelen in het verspreiden van kennis, het stimuleren van vernieuwende analysemethoden (datajournalistiek) en het zoeken naar vernieuwende inzichten. Hierin speelt de stem van het Zuiden een belangrijk rol. We realiseren dat kritisch meedenken soms als problematisch kan worden ervaren. Tegendenkers zijn al snel ‘ouderwets’ en zouden veranderingen tegenhouden. Niets is minder waar, want vanuit het verleden leer je de toekomst plannen. De toenemende integratie van de wereld maakt dat burgers steeds meer met elkaar te maken hebben en

via sociale media steeds gemakkelijker met elkaar contact onderhouden. Bijna lijnrecht daartegenover staat de trend dat de burger zich terugtrekt binnen de eigen parochie, terwijl je op basis van de steeds opener wordende wereld zou verwachten dat burgers juist in toenemende mate over de grens kijken. Tegelijkertijd signaleren we een trend dat de instituties die ons burgerschap (mede) vormgeven steeds minder kunnen rekenen op het vertrouwen van die burger. De maatschappij worstelt met dit vraagstuk en heeft moeite met het vinden van een gepast antwoord. Voor ons zit het antwoord verscholen in de vraag of we in staat zijn om beide (schijnbaar tegenover elkaar staande) trends aan elkaar te koppelen. De uitdaging is om mensen wereldwijd met elkaar te verbinden en ze in te laten zien dat men over de grens van de eigen parochie heen moet kijken. Zo koppelen we journalisten wereldwijd aan elkaar en laten we jongeren gezamenlijk over dezelfde onderwerpen discussiëren. Van belang is om burgers te laten inzien dat het antwoord op mondiale problemen juist ligt in het gezamenlijk ondernemen van actie. Het creëren van een mondiale civil society is dus cruciaal in dit kader, zeker aangezien daarvan op dit moment nog geen sprake is. Het belang van een mondiale civil society wordt duidelijk als we het voorbeeld van Europa bekijken. Er is in Europa geen sprake van een Europese civil society.

De maatschappelijke debatten in de verschillende lidstaten convergeren wel en er wordt hier en daar naar elkaar verwezen, maar het eerste pan-Europese debat moet nog plaatsvinden. Tekenend is dat burgers pas geïnteresseerd raken in Europees beleid wanneer hun nationale parlement het vertaalt naar nationale wetgeving, lang nadat de besluiten genomen zijn. Jonge burgers in het bijzonder zijn uitermate moeilijk te interesseren voor Europese aangelegenheden. In Nederland bijvoorbeeld kwam meer dan de helft van de stemgerechtigde jongeren niet opdagen bij het referendum over het Europese grondwettelijk verdrag. Enerzijds is deze desinteresse een oorzaak van het ontbreken van een actieve civil society, die de Europese markt en de facto staat in evenwicht moet houden. Tegelijkertijd is er, vanwege het gebrek aan een alerte en informerende civil society, niemand om de burgers de relevantie van Europese thema’s te laten inzien en hen te activeren. Deze neerwaartse spiraal van desinteresse en informatiearmoede, in combinatie met een toenemende scepsis ten aanzien van instituties in het algemeen, is een groot gevaar voor het voortbestaan van het Europese project. Het is juist daarom dat wij het belang van het opbouwen van een mondiale civil society ook in Europees perspectief bezien: het opbouwen van een Europese civil society synchroon aan en een stap richting de opbouw van een mondiale civil society.

In de analyse van burgerschap in andere landen in de wereld moet voorkomen worden dat een te ‘Nederlandse’ analyse gemaakt wordt. Zeker in opkomende economieën, zoals Brazilië en Zuid-Afrika, is de interesse voor het buitenland juist in opkomst. Dit is echter nog vooral te verklaren vanuit het opkomend eigen belang: men is op zoek naar nieuwe markten. Toch zijn in deze samenlevingen ook tekenen van een groeiende interesse in een

rechtvaardige wereld. Zo speelde het Braziliaanse voetI&;";3,&;$""#$I"#".",L"%1,(5)%$4**($%"$1;&/0,*33"(1$4&#$ de aardbeving in Haïti en is zowel de Zuid-Afrikaanse als de Braziliaanse overheid gestart met het opzetten van ontwikkelingssamenwerkingsprogramma’s. P5"3%&%5+0"5%$51$"/0,"($#5",$0",F"G%"$&;1$I"L71,F5)#$ van het belang van een rechtvaardige wereld.

EEN WERELD IN BEWEGING - KANSEN PAKKEN

WAAR STAAN WE VOOR? Wij geloven in een menselijke vorm van globalisering, in een rechtvaardige wereld waar mensen solidair zijn met elkaar, in een besef van wederzijdse afhankelijkheid. In onze journalistieke producties laten wij de ongemakkelijke waarheid van armoede zien. Dat doen we op een toegankelijke wijze door het dichtbij huis te halen en het lokale te koppelen aan het mondiale. Ook doen we dit door verhalen die doorgaans niet in het nieuws komen juist wel te vertellen. Daarbij gaat het niet alleen om die ongemakkelijke waarheid, maar juist ook om de mensen en organisaties die strijden voor een rechtvaardige wereld. Door het onderwerp op deze manier persoonlijk te maken, dichtbij huis te halen en te laten zien dat het gaat om mensen als u en wij, denken we de betrokkenheid van de burgers bij een rechtvaardige wereld te vergroten.

Terwijl we ons in Nederland inmiddels gevestigd hebben als een innovatieve speler in het maatschappelijke en politieke debat (denk aan de projecten onder de merknaam Coolpolitics), zien we het dan ook als een van onze grootste uitdagingen om onze activiteiten uit te breiden naar de rest van de wereld en ook in andere landen te werken aan mondiaal burgerschap. Momenteel zijn we in andere landen op zoek naar enthousiaste

EEN WERELD IN BEWEGING - KANSEN PAKKEN

mensen met eenzelfde spirit, om activiteiten zoals wij met Coolpolitics ontplooien in hun land op te zetten. Zo geven we hier en in andere landen jonge denkers een platform, waarop ze op een actieve manier kunnen bijdragen aan het denken over nieuwe vormen van democratie en de gedachtevorming daarover binnen de maatschappij kunnen stimuleren.

In een eerlijke en rechtvaardige wereld is een aantal zaken van cruciaal belang. Zo geloven wij in de fundamentele waarden van mensenrechten, die voor ons vooral (voor wat onze activiteiten betreft) tot uiting komen in persvrijheid en vrijheid van meningsuiting. Deze eerlijke en rechtvaardige wereld kan echter niet tot stand komen als wij geen rekening houden met de immense bedreigingen van klimaatverandering. Niet voor niets stelde lokaalmondiaal al enkele jaren geleden dat de integratie van natuur en milieu in al het

UITDAGINGEN VOOR DE JOURNALISTIEK IN GROTE DELEN VAN HET AFRIKAANSE CONTINENT In veel Afrikaanse landen staat de media nog in de kinderschoenen. Vijftig jaar na de onafhankelijkheid van Ghana in 1957 – het eerste Afrikaanse land dat onafhankelijk werd - wordt in het boek 50 Years of Journalism: African media since Ghana’s independence de balans opgemaakt. Er is veel bereikt, vooral op het gebied van persvrijheid en wetgeving die media in staat moeten stellen in vrijheid hun werk te doen. Vanaf begin jaren ‘90 zien we als gevolg hiervan een explosie van nieuwe onafhankelijke kranten en radiostations op het continent, waarmee het staatsmonopolie op informatie in veel gevallen is doorbroken. Radio is in Afrika nog steeds het belangrijkste medium om grote groepen van de bevolking te bereiken. De informatie is toegankelijk - ook voor niet geletterden - en de beschikbaarheid van radio’s is groot, ook in afgelegen gebieden. Televisie is minder wijd verspreid, zeker in de landelijke gebieden, maar het bereik groeit snel. Kranten en tijdschriften bereiken vooral een stedelijk publiek en worden bij veel radiostations als nieuwsbron gebruikt. Ondanks de groei van de media worden Afrikanen in vergelijking met bewoners van andere werelddelen slecht bediend door de media. Professor Guy Berger: ‘Africans are the least-served people of the world in terms of the circulation of information, for the reason that this continent exhibits a mass media that is everywhere limited in terms of quantity, and also sometimes quality.’ De toename van kranten, radio- en televisiestations heeft gezorgd voor een stijging van het aantal Afrikaanse journalisten. Uit onderzoek blijkt vooral een ,*"#&2"$4&#$0",$&&#,&;$*#+",(&5#%"-$*#+":L&;5./""(%"$2"#1"#$%5"$L"(:"#$&;1$)*7(#&;51,<$Q",F";3%"$*#%"(F*":$/*#1,&,""(,$""#$;&&+$#54"&7$4&#$'(*3"1sionele, ethische en technische standaarden in de Afrikaanse media. Dat wordt onder andere veroorzaakt door de vaak lage kwaliteit van journalistieke opleidingen. Er is onvoldoende aandacht voor de theoretische en ethische aspecten van het vak en er is te weinig praktijkoefening waardoor afgestudeerden niet goed uitgerust zijn met de vaardigheden die zij nodig hebben als zij aan het werk gaan. Als gevolg hiervan is de kwaliteit van de informatie die geproduceerd wordt in artikelen en radioprogramma’s laag. Bovendien zijn veel journalisten gewend om alleen op de hun bekende manier onderwerpen te kiezen en reportages uit te werken. Zij missen de stimulans van onderlinge uitwisseling van ervaringen en het krijgen van feedback van geschoolde vakgenoten. Ook als het gaat om reportages over andere Afrikaanse landen zijn veel Afrikaanse media afhankelijk van buitenlandse persbureaus. Om de productie en verspreiding van Afrikaanse informatie en nieuws door Afrikaanse journalisten te bevorderen is professionalisering nodig en meer samenwerking en uitwisseling tussen mediaorganisaties.

EEN WERELD IN BEWEGING - KANSEN PAKKEN

ondersteunende beleid voor het oplossen van het armoedevraagstuk nog veel te vaak ontbreekt. En dat terwijl het grootste deel van de arme wereldbevolking direct afhankelijk is van natuurlijke hulpbronnen. Ongeveer 70% van de wereldwijde arme bevolking woont en leeft in rurale gebieden. Zij is daar voor haar economisch bestaan en haar dagelijkse overleving afhankelijk van ecologische diensten en hulpbronnen. De natuur levert voor deze mensen voedsel, drinkwater, energie, onderdak, medicijnen, inkomen en kleding. De laatste jaren is door bevolkingstoename, conversie en erosie de druk op de bestaande ecosystemen gegroeid.

verbonden natuurlijke grondstoffen een belangrijke rol. Het belang van een duurzame benadering, zeker bij armoedebestrijding, is bij veel mensen onbekend. Veel Nederlanders zien de link niet tussen het niet duurzaam omgaan met de natuur, biodiversiteit en ecosystemen en de oorzaken van armoede. Het is dan ook van belang dat duidelijk wordt dat iedere actie hier, elders consequenties heeft.

Ook voor veiligheid speelt de natuur een rol van toenemende betekenis. In het door Tony Blair’s Strategy Unit gepubliceerde rapport Investing in Prevention worden aan klimaatverandering gerelateerde verschijnselen als voedsel- en waterschaarste, veranderingen in landgebruik, natuurlijke rampen, ‘milieumigratie’, et cetera als belangrijke factoren gezien in 0",$*#,1,&&#$4&#$K+"L&'"#%D$/*#G5/,<$R**(&;$5#$;&#%"#$ die weinig mogelijkheden bezitten deze gebeurtenissen in goede banen te leiden (dat wil zeggen die landen die reeds met zware armoede kampen) zal hun invloed op de politieke stabiliteit relatief veel groter zijn dan in een land als Nederland. Als voorbeelden kunnen de conG5/,"#$5#$S7%&#$"#$AL&#%&$L*(%"#$+"#*"2%<$B#$I"5%"$ landen speelde de strijd tussen rivaliserende groepen om beschikbare grond en de daaraan

EEN WERELD IN BEWEGING - KANSEN PAKKEN

Activiteiten

ZES MERKEN, ÉÉN IDENTITEIT We denken na over de wereld, doen onderzoek en debatteren. We zijn opiniërend en soms confronterend, maar we werken vooral ontzettend hard om onze dromen waar te maken. De activiteiten van onze organisatie worden uitgevoerd onder verschillende merken. Elk merk heeft zijn eigen %*";+(*"'$"#$""#$1'"/5.":"$75,1,(&;5#+-$&;$%";"#$L"$ onze gezamenlijke identiteit. COOLPOLITICS: DO IT! Coolpolitics mixt jongerencultuur, politiek, wetenschap en kunst tot inhoudelijke en creatieve producties, zoals debatten, tv-programma’s en Lowlands University. Wij geloven dat iedereen maatschappelijk bewust is en een reden heeft te doen wat hij doet. Iedereen heeft een mening over de wereld waarin we leven. Iedereen wil weten hoe het zit. En we worden allemaal wel ergens door geïnspireerd. Toch maakt de traditionele politieke praatcultuur dat weinig mensen echt warm lopen voor maatschappelijke thema’s. En dat vinden wij nou jammer! Daarom maken wij creatieve en inhoudelijke concepten en ideeën die passen bij de wereld waarin we leven en binnen onze speerpunten Kunst & Cultuur, Duurzaamheid & Energie, Internationale Samenwerking, Europa en Wetenschap. Festivals, TV, kranten en internet maken daar bijvoorbeeld een groot deel van uit. Voor

ZES MERKEN ÉÉN IDENTITEIT - ACTIVITEITEN

ons is de belangrijkste vraag daarbij wat we zelf kunnen doen. Al onze projecten voldoen aan de volgende merkwaarden: Inhoudelijk, Inspirerend, Can Do, Confronterend, en Eclectisch. Bij deze projecten zoeken we jongeren op, op plaatsen waar zij graag komen, zoals popfestivals, of maken we gebruik van (massa)media. Het gaat Coolpolitics om inhoudelijke onderwerpen en niet om vrijblijvend vermaak. Op een positieve en creatieve manier willen we jongeren inspireren om de wereld te verbeteren en daar ambitieus in te zijn. Een can do-mentaliteit is daarbij voor ons vanzelfsprekend: niets is onmogelijk. Dat betekent ook dat Coolpolitics confronterend kan zijn. We stoken als het nodig is graag het vuurtje op en geloven niet in heilige huisjes. Daarbij maken we telkens opnieuw een keuze uit verschillende culturen, disciplines en onderwerpen, die we vervolgens op een natuurlijke manier bij elkaar brengen. Coolpolitics beperkt zich echter niet tot Nederland, maar kijkt over de grens in onder anderen Portugal en Zuid-Afrika, op zoek naar een mondiale civil society. Want de echte crisis schuilt er op mondiaal niveau in dat er geen civil society bestaat: geen publiek debat over hoe we samen de wereld beter kunnen maken, hoe we allemaal een hogere welvaart kunnen genieten, hoe we zelf – via wederzijds begrip – voor vrede kunnen zorgen.

Juist door het universele karakter van het merk is Coolpolitics appelerend aan jongeren in heel verschillende landen, mits er een lokaal getinte invulling aan de activiteiten wordt gegeven. De samenwerking tussen de Nederlandse, Portugese en Zuid-Afrikaanse Coolpolitics is intensief. Een project dat geladen is met het merk Coolpolitics is niet zomaar een project, het is onderdeel van de ‘burgerschapsidentiteit’ Coolpolitics onder jongeren. Wanneer we het in verschillende Europese landen voor elkaar krijgen om het merk Coolpolitics dé identiteit voor jongeren op het gebied van burgerschap te laten worden, dan is dat ons antwoord op de vraag hoe we kunnen komen tot een Europese civil society. Op mondiaal vlak geldt hetzelfde. Wanneer er een daadwerkelijke koppeling plaatsvindt tussen de burgerschapsidentiteiten van iemand in Kaapstad, Amsterdam, Sao Paulo en Sjanghai via het merk Coolpolitics, dan is dat een vertrekpunt voor een mondiale civil society. VICE VERSA: HET VAKBLAD VOOR ONTWIKKELINGSSAMENWERKING Vice Versa weet wat er speelt en houdt ontwikkelingsprofessionals op de hoogte van de laatste ontwikkelingen, inzichten en analyses. Dat doen we met onafhankelijke journalistieke berichtgeving, verdiepende achtergronden en door een podium te bieden aan

ZES MERKEN ÉÉN IDENTITEIT - ACTIVITEITEN

prikkelende opinies. Wij geloven dat het van belang is dat de ontwikkelingssector leert en blijft leren. Daarom bieden we kennis en verdieping. Vice Versa stimuleert lerend vermogen door mensen te prikkelen, nieuwsgierig ,"$2&:"#$"#$&&#$,"$F",,"#$,*,$F";3("G"/,5"< Vice Versa heeft zich de afgelopen jaren bewezen als hét platform voor de discussie over ontwikkelingsvraagstukken en internationale samenwerking. Zij biedt een podium aan een palet van verschillende meningen en visies over ontwikkelingsvraagstukken en internationale samenwerking. Door mensen binnen en buiten de ontwikkelingssector wordt het Vice Versa gezien als de meest invloedrijke nieuwsvoorziening over de Nederlandse ontwikkelingssector. Dat blijkt uit het feit dat het blad steeds vaker een belangrijke bron is voor verhalen die in de Nederlandse media verschijnen. Daarnaast beïnvloedt Vice Versa ook de maatschappelijke en politieke discussie over ontwikkelingsvraagstukken en internationale samenwerking, al is het alleen al doordat de belangrijke beslissers op het terrein van ontwikkelingssamenwerking het blad en de website goed in de gaten houden en als input gebruiken voor discussies. Regelmatig wordt er in Kamerdebatten expliciet gerefereerd aan hetgeen er bij Vice Versa is verschenen. Daarnaast gaan Kamerdebatten vaak door op de website van Vice Versa, doordat de redactie verslagen maakt van de belangrijke Kamerdebatten en een podium biedt aan alle politieke partijen om hun

ZES MERKEN ÉÉN IDENTITEIT - ACTIVITEITEN

visie op ontwikkelingsvraagstukken en internationale samenwerking uiteen te zetten. Vice Versa heeft zich de afgelopen jaren ontwikkeld als bron van informatie, als belangrijk discussieplatform, maar vooral ook als podium waar de grote veranderingen rondom ontwikkelingssamenwerking worden bediscussieerd. De plek waar de verandering, die de ontwikkelingssector de komende jaren moet maken, kan worden vormgegeven. LM PUBLISHERS: EEN UNIEK CULTUREEL-LITERAIR ERFGOED Het vroegere KIT Publishers is de enige onafhankelijke uitgeverij over ontwikkelingsvraagstukken, wereldwijde kunst en cultuur. Daarnaast geeft zij de Landenreeks uit. LM Publishers heeft ten doel om door het ontwikkelen en verspreiden van kennis onder (semi-)professionals en maatschappelijk geïnteresseerden in Nederland en daarbuiten, op een niet vooringenomen, '(5::";"#%"$2&#5"(-$I5)$,"$%(&+"#$&&#$("G"/,5"-$$$ meningsvorming, debat en discussie over ontwikkelingsvraagstukken, (ontwikkelings)landen en wereldwijde kunst- en cultuuruitingen. De doelstelling van de uitgeverij past in ons streven om bewustwording te creëren over internationale samenwerking en begrip voor andere culturen te bevorderen, maar ook het unieke cultureel-literair erfgoed van KIT Publishers te willen behouden.

LM Publishers heeft de ambitie om een vooraanstaande uitgeverij te zijn op het gebied van interculturele kennisuitwisseling en kennismaking. De strategie van LM Publishers is gericht op het realiseren van een belangrijke positie in een samenhangend stelsel van (internationale) nichemarkten. Naast boeken heeft LM Publishers de ambitie om in de komende jaren ook digitale producten te ontwikkelen. De ontsluiting van de content van de Landenreeks kan bijvoorbeeld in combinatieformules van boek en internetsite worden aangeboden. Tot slot zal de uitgeverij F5/0$#&%(7::";5):$I"+"4"#$*'$%"$2&(:,$*2$*3G5#"$"#$*#line publicaties in opdracht te produceren. We doen dit al via printing on demand. Printing on demand (POD) is een digitale druktechniek waarbij je boeken pas gaat afdrukken en binden als er een bestelling binnenkomt. Helaas is deze techniek (nog) niet geschikt voor de productie van full-colorboeken. Nadeel van deze wijze van produceren is de hoge stukprijs. Daarentegen zijn er geen opslagkosten en is het afschrijvingsrisico nul. Op dit moment zijn ruim 50 titels via preferred suppliers ScanLaser en Centraal Boekhuis beschikbaar als POD-titel. LOKAALMONDIAAL Lokaalmondiaal maakt onder het motto ‘journalistiek over de rest van de wereld’, documentaires en tv-programma’s, geeft de tijdschriften Vice Versa en Join uit

en organiseert journalistieke debatten en onderwijsprogramma’s om de betrokkenheid bij internationale samenwerking te versterken. Lokaalmondiaal richt zich met het Dick Scherpenzeel Programma (onder andere de uitreiking van de Dick Scherpenzeel Prijs) en het uitwisselingsprogramma voor studenten journali1,5":$K@"T*#%$U*7($O*(;%D$1'"/5.":$*'$%"$I75,"#;&#%journalistiek. Daarbij gaat het niet uitsluitend om de Nederlandse journalistiek, maar ook om journalisten in ontwikkelingslanden, zoals in het Twenty Ten-project, waarbij in samenwerking met Freevoice en World Press Photo, ruim 140 Afrikaanse journalisten werden getraind op weg naar het WK in Zuid-Afrika. Het uiteindelijke doel van Lokaalmondiaal is het opstellen van een onafhankelijk mediahuis over globalisering, ontwikkelingsvraagstukken en internationale samenwerking. Lokaalmondiaal probeert al diverse jaren samenwerking tot stand te brengen tussen verschillende onafhankelijke media die berichten over globalisering en ontwikkelingsvraagstukken en internationale samenwerking. Een brede samenwerking tussen verschillende onafhankelijke media-outlets gericht op ontwikkelingsvraagstukken (en in breder perspectief globalisering en buitenlandjournalistiek) biedt de onderliggende (crossmediale) redacties kansen om slagvaardiger te zijn in het Nederlandse medialandschap.

Lokaalmondiaal is feitelijk een afzendermerk: niet de naam Lokaalmondiaal, maar de verschillende programma’s worden gecommuniceerd. Het werkveld van Lokaalmondiaal ligt vooral op het vlak van videoproductie: jaarlijks produceert Lokaalmondiaal twee documentaires die de grote mondiale ontwikkelingen tonen door de ogen van een individu, die de gevolgen 4&#$%5"$*#,L5::";5#+$%5("/,$4*";,<$6*$.;2%"#$L5)$%"$ gangproblematiek die het leven in de steden van veel Midden-Amerikaanse landen beheerst. Jeugdwerkloosheid en gebrek aan perspectief laten een jonge generatie geen andere keuze dan een leven in de criminaliteit. Deze reportage werd wereldwijd vertoont via het programma Witness van Aljazeera English. In de aanloop naar het wereldkampioenschap voetbal zond BBC World twee Lokaalmondiaal-documentaires uit waarin de kracht van voetbal op het Afrikaanse continent treffend in beeld werd gebracht. In The Elephants’ Dream of Peace doen we verslag van de inspanningen van stervoetballer Didier Drogba (Chelsea) om het vredesproces in Ivoorkust te ondersteunen, terwijl we in How to Become a President, de grootste Afrikaanse voetballer ooit, de Liberiaan George Weah, volgen op weg naar de presidentsverkiezingen in zijn land. Beide documentaires werden naast BBC World vertoond op tientallen nationale (Afrikaanse) omroepen. Bijzondere journalistieke projecten: soms bieden speciale evenementen of gelegenheden een uitgesproken

kans om journalistieke producties te maken, die de wereld verbinden of de mogelijkheid bieden om continenten of thema’s vanuit een ander perspectief te bekijken. Het wereldkampioenschap voetbal in Zuid-Afrika in 2010 was zo’n kans. In de aanloop naar ‘Twenty Ten’ presenteerde Lokaalmondiaal in samenwerking met World Press en Freevoice een bijzonder project: Road to Twenty Ten. Op weg naar het WK vertelden Afrikaanse journalisten hun verhaal over de impact van voetbal op het Afrikaanse continent. De verhalen verschenen in een bijzonder voetbalboek (Africa United), in verschillende media en tijdens het WK werd een dynamische tentoonstelling georganiseerd in het Tropenmuseum, waar dagelijks de (foto)verhalen van de Afrikaanse journalisten, die op dat moment verslag deden van het WK in Zuid-Afrika, centraal stonden. Op een soorgelijke manier vormen het WK in 2014 en de Olympische Spelen in 2016 een ideale kans om te berichten over Brazilië als nieuwe speler op het wereldpodium. Juist de link met sport biedt de mogelijkheid om een breed publiek te bereiken dat normaliter niet of nauwelijks met dergelijke onderwerpen in aanraking komt. HET DICK SCHERPENZEEL PROGRAMMA: NEDERLANDSE BUITENLANDJOURNALISTIEK Elk jaar organiseren wij een aantal activiteiten in het kader van het Dick Scherpenzeel Programma, een

ZES MERKEN ÉÉN IDENTITEIT - ACTIVITEITEN

reeks activiteiten waarin het verleden, het heden én de toekomst van de buitenlandjournalistiek uitvoerig ter discussie worden gesteld. Het programma bestaat uit vier verschillende onderdelen: a. De Dick Scherpenzeel Prijs bekroont de beste Nederlandse journalistieke productie over niet-westerse landen en ontwikkelingsvraagstukken. De prijs is sinds 1976 al 26 keer uitgereikt. Ieder jaar wordt er naast de persprijs ook een aanmoedigingsprijs uitgereikt voor jonge journalisten (tot 26 jaar). b. In de jaarlijkse publicatie van het Magazine over Buitenlandjournalistiek (onder andere meegezonden met Villamedia Magazine) wordt de stand van zaken opgemaakt van de buitenlandjournalistiek. Het full color magazine bevat een rijke selectie van achtergrondartikelen en interviews over de uitdagingen en mogelijkheden van de buitenlandjournalistiek. Hoe komen buitenlandredacties tot hun keuzes voor internationale berichtgeving en hoe gaan journalisten om met aspecten als de komst van nieuwe media en met veiligheidskwesties tijdens oorlogsverslaggeving? Ook komen buitenlandcorrespondenten zelf aan het woord in reportages over hun ervaringen in de landen vanwaar ze verslag doen. Bijvoorbeeld hoe de liefde voor het werk als correspondent soms maar lastig samen gaat met het hebben van een relatie.

ZES MERKEN ÉÉN IDENTITEIT - ACTIVITEITEN

c. In verschillende masterclasses over buitenlandjournalistiek delen (inter)nationale journalistieke grootheden hun ervaringen en kennis over thema’s als narratieve oorlogsverslaggeving en het gebruik van nieuwe media en technologieën. Ook zijn er masterclasses voor de beginnende freelance buitenlandjournalist. De masterclasses zijn interactief en praktisch van vorm, bedoeld om zowel beginnende als ervaren journalisten te inspireren om – in navolging van Dick Scherpenzeel – de wereld in te gaan en waardevolle journalistieke producties te maken. d. Tweejaarlijks organiseren wij de Avond van de Buitenlandjournalistiek. Deze avond biedt een interactief programma waarin journalisten en andere geïnteresseerden worden uitgedaagd om mee te denken over de stand van zaken en de toekomst van de buitenlandjournalistiek. Niet voor niets is dan ook het thema van de avond: ‘Buitenlandjournalistiek in vergelijkend perspectief; hoe was het toen, waar staan we nu en hoe ziet de toekomst eruit?’ Middels inspirerende voordrachten, discussies en workshops komen de verschillende uitdagingen van de buitenlandjournalistiek aan bod, waarbij aandacht is voor een ruime variatie aan journalistieke disciplines. De avond biedt gelegenheid voor inhoudelijke discussies, maar ook voor uitwisseling van praktische inzichten en concrete aanpakken. Hierbij staat niet noodzakelijk de ‘crisis’ van de buitenlandjournalistiek centraal, maar belicht de avond juist de

kansen en mogelijkheden van een ‘nieuw tijdperk’. e. Buitenlandjournalistiek in de rest van de wereld: via trainingen en het produceren van gezamenlijke journalistieke producties bevorderen wij de buitenlandjournalistiek in ontwikkelingslanden. In het project Ontwikkelingsjournalistiek vanuit Zuidelijk perspectief publiceren Afrikaanse journalisten voor hun eigen media vanuit hun blikveld over internationale samenwerking. Het project biedt zo miljoenen mensen in ontwikkelingslanden een blik op ontwikkelingssamenwerking vanuit ontwikkelingslanden door middel van de productie en verspreiding van honderden journalistieke producten die gedurende het project worden gemaakt. Het project is een belangrijke impuls voor de verbetering van de kwaliteit van de ontwikkelingsjournalistiek in ontwikkelingslanden. De producties worden ook internationaal verspreid en geven de wereld een Zuidelijk beeld van ontwikkelingssamenwerking. BEYOND YOUR WORLD Beyond Your World (BYW) is het journalistieke trainingsprogramma van Lokaalmondiaal: een tussenstap van de veilige collegebanken naar het zelfstandige en avontuurlijke werk van een buitenlandverslaggever. BYW biedt jonge journalisten tussen de 18 en 25 jaar de kans om op een unieke manier journalistieke ervaring op te doen in een ontwikkelingsland, individueel of in groepsverband. Op basis van deze reis maken de

deelnemers minimaal vier journalistieke producties. Zo verleggen zij niet alleen hun eigen grenzen, maar informeren ze ook een breed publiek over mondiale onderwerpen. De ervaringen die de deelnemers opdoen, nemen zij de rest van hun carrière mee, of ze nou als correspondent, parlementair verslaggever of sportredacteur aan de slag gaan. Daarnaast beïnvloeden zij met hun verhalen hun collega’s en eigen sociale kringen. BYW draagt op deze manier op de lange termijn bij aan betere verslaggeving over het buitenland en een scherper en objectiever wereldbeeld in de Nederlandse media. Per jaar nemen 120 jonge Nederlandse journalisten deel aan het BYW-programma van Lokaalmondiaal.

Beyond Your World traint niet alleen Europese journalisten, we richten ons op studenten journalistiek uit de hele wereld: van de Verenigde Staten tot Australië, van Brazilië tot China en van Turkije tot Zuid-Afrika. Internationaal vinden uitwisselingen plaats en worden trainingsprogramma’s ontwikkeld. Juist het aspect van multiculturele samenwerking biedt een meerwaarde voor het programma en de deelnemende opleidingen.

In 2013 en 2014 wordt Beyond Your World uitgebreid naar vijf andere Europese landen. Het komende jaar zullen dus nog eens 120 jonge journalisten extra ‘uitgezonden’ worden om verslag te doen vanuit ontwikkelingslanden. Zij komen uit Portugal, Bulgarije, Duitsland, Engeland en België. Daarbij ontwikkelen we samen met onze partners een trainingsprogramma over ‘global reporting’, dat de komende jaren wordt geïntegreerd in tientallen journalistieke opleidingsprogramma’s in Europa. Op deze manier werken we aan betere en objectievere berichtgeving over ontwikkelingslanden.

ZES MERKEN ÉÉN IDENTITEIT - ACTIVITEITEN

Portfolio

EEN GREEP UIT DE PROJECTEN COOLPOLITICS LOWLANDS UNIVERSITY Zwaartekracht naar beneden halen is voor Erik Verlinde een piece of cake. Zonder problemen laat hij de wetenschap op zijn grondvesten schudden als hij Newton en Einstein tegenspreekt en beweert dat zwaartekracht geen fundamentele kracht is. De bouwstenen van het heelal, de zwaartekracht, de snaartheorie, de kwantummechanica, tijdens Lowlands University 2012 inspireert deze Spinozaprijswinnaar honderden festivalgangers. HABBO Oud-politicus Jan Marijnissen debatteert met scholieren in het virtuele Coolpolitics Parlement op Habbo. Habbo is een onder tieners populaire, virtuele wereld, waar jongeren met elkaar in contact komen en activiteiten ondernemen. In het Coolpolitics Parlement debatteren jongeren over belangrijke thema’s zoals politiek, Europa en ontwikkelingssamenwerking. KUNSTPILOTEN Op bezoek bij tattookoning Henk Schiffmacher. Het televisieprogramma Kunstpiloten neemt jongeren mee naar de backstage van de Nederlandse kunstwereld, in de breedste zin van het woord. Voor alle kunstfans, cultuurbarbaren en CKV-studenten ontwikkelde Coolpolitics een aansluitend lespakket.

EEN GREEP UIT DE PROJECTEN

VOTE! Na de verkiezingen moeten er altijd keuzes worden gemaakt. Keuzes die bepalend zijn voor de generatie van de toekomst. De jonge kiezer heeft dus niets aan platte oneliners en mooie verkiezingspraatjes. Tijdens VOTE!, hét verkiezingsdebat voor jongeren, gingen we op zoek naar consensus en worden de politici getest op hun feitenkennis.

VICE VERSA DEBATTEERT In 2012 organiseerde Vice Versa het Smart-Aid debat. Hierin werden belangrijke nieuwe trends in ontwikkelingssamenwerking uitgediept, zoals open data en ‘nieuwe’ donoren. Het debat leidde tot de oprichting van de New World Campus, waar kennis en praktijk bij elkaar gebracht worden om innovatie in ontwikkelingssamenwerking te faciliteren.

VICE VERSA

LM PUBLISHERS

VAKBLAD B#$R5/"$R"(1&$#722"($V$("G"/,""(,$N*0&#$4&#$%"#$ Gronden, directeur van het Wereld Natuur Fonds, op de ontwikkelingssector: ‘De sector moet zijn trots terugvinden.’ Een oprecht gesprek over de toekomst van de ontwikkelingssamenwerking. ‘Als er een pot goud aan het eind van de regenboog glinstert, moet je die niet laten staan.’

DE SLIPPER VAN MARIA BONITA ‘De slipper van Maria Bonita biedt op voorbeeldige wijze een gedegen en aantrekkelijke kennismaking met de vele aspecten van het leven in Pernambuco.’ Met die woorden besluit de jury van de Zilveren Griffel haar rapport over De Slipper van Maria Bonita, dat werd gekozen als beste kinderboek van 2013 in de categorie Informatie

VICE VERSA LEERT Met als motto Vice Versa leert, produceert de redactie speciale edities, waarin dieper wordt ingegaan op ontwikkelingsvraagstukken. Bijvoorbeeld de special over voedselzekerheid, waarin een artikel verscheen over klimaatslimme landbouw. En hoe produceer je eigenlijk voedsel voor de stad, nu steeds meer mensen het platteland verlaten?

BAMAKO BONJOUR! In Bamako Bonjour! neemt Manon Stravens de lezers mee in de wereld van ontwikkelingswerk: over heethoofden, hulp en humor in crisistijd. Het eerste boek in de Vice Versa-reeks van LM Publishers.

EEN GREEP UIT DE PROJECTEN - PORTFOLIO

NICKERIE Nickerie, verhalen van mensen en gebouwen. De eerste uitgave van LM Publishers en een geschreven monument voor de pioniers die Nickerie vormgaven.

DOCUMENTAIRES & VIDEO’S LIFE IN EL SALVADOR Het leven in El Salvador wordt beheerst door een keiharde strijd tussen de politie en gewelddadige straatbendes. Door grote jeugdwerkloosheid worden veel El-Savadoraanse jongeren gedwongen tot een leven in de criminaliteit. De jonge priester Tonjo ziet de gangleden niet als criminelen, maar als slachtoffers van de ontwrichte maatschappij waarin zij opgroeien. Life in El Salvador is uitgezonden door Al Jazeera in de serie Witness. THE ELEPHANTS’ DREAM OF PEACE & HOW TO BECOME PRESIDENT Twee documentaires laten miljoenen BBC World-kijkers over de hele wereld zien welke krachten voetbal los kan maken in Afrika. The Elephants Dream of Peace vertelt het bijzondere verhaal van de rol die Didier Drogba en het Ivoriaanse elftal speelden in het vredesproces in Ivoorkust. How to Become a President speelt zich af rond George Weah, de grootste Afrikaanse voetballer ooit. Weah wil zijn door burgeroorlogen verscheurde

EEN GREEP UIT DE PROJECTEN - PORTFOLIO

thuisland er weer bovenop helpen en stort zich in de race om het presidentschap. THROUGH OUR OWN EYES Zelden hoor je nieuws uit Afrika, gemaakt door Afrikanen. Het WK voetbal in 2010 is dé uitgelezen kans voor Afrikaanse journalisten om zich te laten zien aan een internationaal publiek. Through Our Own Eyes volgt drie jonge Afrikaanse journalisten die, onder soms moeilijke omstandigheden, op zoek gaan naar de verhalen die zij belangrijk vinden. NUFFIC R**($W73./$'(*%7/""(%"$P*:&&;2*#%5&&;$""#$1"(5"$4&#$ 11 videoreportages. Hierin wordt het effect getoond van capaciteitsversterking in post-secundair onderwijs in ontwikkelingslanden. Zo worden in Bhutan journalisten getraind om op een kritische manier verslag te doen van de democratische verkiezingen in hun land. IRC In een documentaire en vier korte reportages voor IRC toont Lokaalmondiaal de problematiek in de watersector in ontwikkelingslanden. Maatschappelijke organisaties leggen te veel de nadruk op korte-termijnresultaten. Dit leidt onder meer tot verspilling van hulpgeld, een gebrek aan onderhoud en kapotte waterinfrastructuur.

ROAD TO TWENTY TEN

BEYOND YOUR WORLD

Tijdens het WK voetbal in Zuid-Afrika werd in het Tropenmuseum in Amsterdam een dynamische voorstelling georganiseerd. Dagelijks konden bezoekers kijken en luisteren naar nieuwe (foto)verhalen van Afrikaanse journalisten. ‘s Avonds volgden we met Radio 1 de verrichtingen van de Afrikaanse voetbalteams in Zuid-Afrika vanuit het Tropentheater.

Ieder jaar worden 120 jonge Nederlandse journalisten en mediamakers door middel van het Beyond Your World-programma geïnformeerd, geïnspireerd en getraind op het gebied van buitenlandjournalistiek en internationale thematiek.

DICK SCHERPENZEELPROGRAMMA DICK SCHERPENZEEL PRIJS Bram Vermeulen wint de Dick Scherpenzeel Prijs 2012 voor zijn televisieserie Langs de Grenzen van Turkije. MAGAZINE De Nederlandse buitenlandjournalistiek wordt tegen het licht gehouden in de jaarlijkse publicatie van het Magazine over Buitenlandjournalistiek. DE AVOND VAN DE BUITENLANDJOURNALISTIEK De Nederlandse buitenlandjournalistiek heeft te maken met slinkende budgetten en afnemende interesse. Hoe nu verder? Tijdens de Avond van de Buitenlandjournalistiek gaan we op zoek naar nieuwe manieren van buitenlandverslaggeving.

WORLD JOURNALISM EDUCATION CONGRESS In juli 2013 neemt Beyond Your World deel aan het World Journalism Education Congress in Mechelen. Het doel: ervoor pleiten dat buitenlandjournalistiek wereldwijd een vast onderdeel van het journalistieke onderwijs wordt. BEYOND YOUR WORLD EU Een groep internationale studenten doet in Marokko ervaring op met het werken als buitenlandjournalist. Binnen het thema ‘Making money in Morocco’ maken ze verhalen in verschillende disciplines voor internationale media. In 2013 breidt Beyond Your World haar activiteiten uit naar 5 andere Europese landen: Duitsland, Engeland, België, Portugal en Bulgarije.

EEN GREEP UIT DE PROJECTEN - PORTFOLIO

Organisatie

INTERNE ORGANISATIE Succesvolle projecten en programma’s starten met een gedegen organisatie, een heldere organisatiestructuur met duidelijke taakomschrijvingen en eenvoudige, maar effectieve procedures. INTERNE ORGANISATIE Het bestuur van de organisatie bestaat uit minimaal drie personen: de voorzitter, de secretaris en de penningmeester. Het bestuur wordt aangevuld met mensen 2",$1'"/5.":"$/*2'","#,5"1$*3$""#$&/0,"(+(*#%$%5"$ relevant is voor de verschillende werkvelden. Het bestuur is eindverantwoordelijk voor alle activiteiten maar delegeert de dagelijkse uitvoering, waaronder het .#&#/5"";$I"0""(-$&&#$%"$%5("/,5"<$ De directie bestaat uit een hoofdredacteur, verantwoordelijk voor alle journalistieke activiteiten en een zakelijk directeur. De directie is bevoegd te handelen binnen het kader van het door het bestuur goedgekeurde beleidsplan en de goedgekeurde jaarplannen. De directeur is vrij uitgaven te verrichten en personeel aan te nemen of te ontslaan binnen de begroting. De directeur is verantwoordelijk voor het behalen van de ontvangsten van de begroting. Alle subsidieaanvragen en subsidieafrekeningen worden door de directeur gedaan. Het bestuur gaat akkoord met alle ontvangsten en uitgaven die plaats gaan vinden binnen de goedgekeurde begroting. Echter, de directeur moet van de subsidiegever schriftelijke toezegging hebben

INTERNE ORGANISATIE - ORGANISATIE

gekregen voordat de uitgaven mogen plaatsvinden. De directie rapporteert per kwartaal aan het bestuur. Per pijler van de organisatie is een projectleider aangewezen. Deze is budgetverantwoordelijke en stuurt de collega’s binnen het project aan. De projectleiders overleggen wekelijks met de directie over de voortgang van de projecten. Één keer per kwartaal vindt er een organisatiebrede stafvergadering plaats. FINANCIËN !"#$+"%"+"#$.#&#/5"";$1T1,""2$51$4&#$+(**,$I";&#+<$ 6*#%"($%&,$.#&#/5"";$1T1,""2$51$0",$*#4*;%*"#%"$ mogelijk om vooruit te plannen en te kunnen sturen op uitgaven en inkomsten. Op deze vlakken zijn de afgelopen jaren grote stappen gezet: de urenregistratie is verder ontwikkeld en biedt nu een heldere basis voor het maken van organisatiebrede capaciteits';&##5#+"#<$Q",F";3%"$+";%,$4**($0",$.#&#/5"";$ systeem, dat medewerkers houvast biedt ten aanzien van project-uitgaven, terwijl controle ter voorkoming van het overschrijden van budgetten en de liquiditeitsplanning makkelijker wordt. Hierdoor zijn wij een nog betrouwbaardere samenwerkingspartner geworden en in staat om grote en gecompliceerde projecten, met veel verschillende samenwerkingspartners, zowel 5#0*7%";5):$&;1$.#&#/5"";X&%25#51,(&,5"3$,*,$""#$+*"%$ einde te brengen. Een stabiele interne organisatie, waarin de verschillende bedrijfsprocessen vastgelegd zijn,

zorgt er tevens voor dat de organisatie kan beschikken over een goed monitorings- en evaluatiesysteem. Zowel de interne organisatie als het monitorings- en evaluatiesysteem zijn in de bijlagen in detail beschreven. Wij werken op basis van goedgekeurde begrotingen. Onder goedgekeurde begrotingen wordt verstaan dat ""#$*'%(&/0,+"4"($""#$'(*)"/,$.#&#/5"";$0""3,$+"&/cordeerd of dat een subsidiecontract is goedgekeurd en ondertekend. De (project)begroting wordt vervolgens door de directeur gecontroleerd en goedgekeurd. Daarna wordt het budget beheerd door de projectleider/budgetverantwoordelijke. Facturen en rekeningen komen binnen bij de administratie, worden voorzien van kostenplaatsnummers en vervolgens geaccordeerd door de budgetverantwoordelijke en het hoofd bedrijfsvoering, alvorens deze worden betaald door de administratieve medewerker. Controle achteraf vindt plaats door de boekhouder. De directeur /*#,(*;""(,$%"$.#&#/5E;"$:L&(,&&;4"(1;&+"#$"#$(&'porteert in de bestuursvergaderingen aan het bestuur. De accountant voert tussen juni en september een voortgangscontrole in. Aan de jaarlijkse accountantsverklaring zijn door de accountant een aantal voorwaarden gesteld, die als 75,+&#+1'7#,$+";%"#$4**($0",$.#&#/5"";$I";"5%$4&#$%"$

INTERNE ORGANISATIE - ORGANISATIE

organisatie: a. Functiescheiding: Het is van belang dat er een duidelijke scheiding is aangebracht in functies en verantwoordelijkheden. Zo moet de pinpas in handen zijn van één persoon, terwijl de pinopnamen door een ander persoon kunnen worden gedaan, maar alleen na goedkeuring door de verantwoordelijken. Voorts zijn de TAN/bankcodes niet in handen van de persoon die de betalingen voorbereidt. b. ControleerbaarheidY$R**($0",$)751,"$.#&#/5E;"$I"0""($ "#$%"$.#&#/5E;"$I"0""(1I&&(0"5%$4&#$%"$*(+&#51&,5"$ is het van belang om duidelijke procedures te hebben. Wellicht van nog essentiëler belang is de vraag of de procedures ook daadwerkelijk worden doorgevoerd. Zo %5"#"#$7("#("+51,(&,5"1$"#$.#&#/5E;"$4"(1;&+"#$("+";matig (per kwartaal) te worden geanalyseerd door de directeur. Deze analyse dient toegevoegd te worden aan de betreffende verslagen en ondertekend gearchiveerd te worden. Een ander punt is de controleerbaarheid voor de accountant, dat wil zeggen of alles goed geadministreerd is. Maar het gaat hier ook om duidelijkheid ten aanzien van wie, wanneer en waarvoor getekend heeft. MONITORING EN EVALUATIE Om onze doelstellingen te kunnen bereiken, is het noodzakelijk dat er een effectief en consequent monitoring- en evaluatiebeleid wordt uitgevoerd. Het F*$"33"/,5"3$"#$"3./5E#,$2*+";5):$I"1,"%"#$4&#$%"F"$

INTERNE ORGANISATIE - ORGANISATIE

middelen is voor ons van groot belang. Met de beperkte middelen die wij tot onze beschikking hebben, wordt dan ook geprobeerd de resultaten van de activiteiten zo goed mogelijk te meten. Wij willen op deze manier niet &;;""#$4"(&#,L**(%5#+$&G"++"#$&&#$%"$I75,"#L"(";%-$ maar hiervan ook zelf leren om in de toekomst onze 25%%";"#$#*+$"33"/,5"4"($"#$"3./5E#,"($5#$,"$:7##"#$ zetten. Om beter te kunnen meten wat de impact is van onze projecten moeten we dit consequenter en middels

andere methoden gaan bewerkstelligen. De cyclus van planning, monitoring en evaluatie op organisatieniveau begint met de formulering van het voorliggende meerjarige beleidsplan. Hierin zijn de doelstellingen geformuleerd. Vanuit de kaders van het meerjarige beleidsplan wordt elk jaar een jaarplan ontwikkeld met de beoogde resultaten voor dat speci.":"$)&&(-$"4"#&;1$""#$I"1/0(5)45#+$4&#$%"$I",("33"#%"$ projecten op hoofdlijnen, die aan deze beoogde resul-

taten zullen bijdragen. De uitvoering van het jaarplan wordt op kwartaalbasis gemonitord middels kwartaalrapportages, welke besproken worden met het bestuur. Waar nodig kan dan tussentijds bijgestuurd worden. Het jaarplan wordt jaarlijks geëvalueerd middels een jaarverslag dat ook met het bestuur wordt besproken. Op basis van de geleerde lessen in een bepaald jaar in combinatie met de kaders van het meerjarige beleidsplan, wordt het jaarplan voor het volgende jaar ontwikkeld. In elk jaarplan worden, binnen de kaders van het beleidsplan, alle projecten voor dat jaar op hoofdlijnen beschreven. Op projectniveau begint vervolgens de cyclus van planning, monitoring en evaluatie met een uitgebreid projectplan. Voor elk project wordt een projectplan ontwikkeld met daarin de doelstellingen en beoogde resultaten van het betreffende project. De uitvoering van het projectplan van elke productie wordt gemonitord middels regelmatige projectteamvergaderingen. Ook in de wekelijkse stafvergaderingen is er ruimte om de uitvoering van de verschillende producties te bespreken. Elk kwartaal wordt een schriftelijke update gegeven van de uitvoering van het betreffende project, welke opgenomen wordt in de kwartaalrapportage naar het bestuur. Indien van toepassing, wordt ook een tussentijdse rapportage opgesteld voor een subsidiegever. Op al deze momenten kan eventueel bijgestuurd worden in de planning van het project.

Uiteindelijk wordt elk project geëvalueerd middels een eindrapportage. Geleerde lessen uit de eindrapportage kunnen weer gebruikt worden bij de ontwikkeling en planning van nieuwe projecten en jaarplannen. Het is de bedoeling dat we op projectniveau de mate van mondiaal burgerschap en het daaraan gerelateerde draagvlak voor internationale samenwerking meten. M"F"$2",5#+$L*(%,$+"%&&#$#&$&G**'$4&#$0",$'(*)"/,$ omdat wij met onze projecten beogen dat het draagvlak voor (en kennis over) internationale samenwerking toeneemt na deelname of blootstelling aan onze activiteiten. In onze projecten komen een aantal activiteiten constant terug en per activiteit wordt een andere (doch soortgelijke) meetmethode ingezet. Iedere meetmethode gaat in op kennis, houding en gedrag. Aan deze drie aspecten is een aantal indicatoren verbonden. Deze indicatoren kunnen bij iedere meetwijze worden gebruikt, wellicht op een steeds iets andere manier. Bij iedere activiteit kan ook een aantal data op kwantitatieve wijze gegenereerd worden. Het verbreden en versterken van het maatschappelijk draagvlak voor internationale samenwerking is een buitengewoon complex gebeuren, laat staan de meting van dit draagvlak die hiermee gepaard gaat. Er spelen tal van factoren een rol die lang niet altijd scherp te traceren zijn. De evaluatiepraktijken op het terrein van draagvlakversterking staan nog in de kinderschoenen.

Zeker als het gaat om het aangeven van directe relaties tussen draagvlakactiviteiten en de gewenste output. Er spelen immers vele factoren een rol die al dan niet tot gedragsveranderingen kunnen leiden, zoals prijsprikkels bij producten, brede economische ontwikkelingen en andere trends in de samenleving. We moeten voorzichtig zijn met het suggereren van causale verbanden tussen een bepaalde activiteit of project en een waargenomen gedragsverandering. Knelpunten van de gekozen methoden zijn: - Internationale samenwerking staat (tegen de achtergrond van noodzakelijke overheidsbezuinigingen) laag op het prioriteitenlijstje van de burger in vergelijking met andere beleidsthema’s en er is groeiende scepsis over de effectiviteit van ontwikkelingshulp. Mede uit deze onvrede nemen veel burgers zelf het heft in handen en zetten zelfstandig ontwikkelingsprojecten op. Daarnaast is er een groeiende groep burgers die niet meer vanzelfsprekend vanuit levensbeschouwelijke overwegingen, geloof, ideologie of welbegrepen eigenI";&#+$&3.#5,"5,$0""3,$2",$%"$%*";"#$4&#$5#,"(#&,5*#&;"$ samenwerking. Deze veranderingen hebben consequenties voor het draagvlak. - Attributieprobleem: het is lastig om aan te geven of mensen hun gedrag hebben aangepast of kennis 0"II"#$4"(+(**,$&;1$+"4*;+$4&#$""#$1'"/5.":"$%(&&+8 vlakactiviteit. - Selectiviteit: wanneer iemand besluit deel te nemen

INTERNE ORGANISATIE - ORGANISATIE

aan een onderzoek (focusgroep, webpanel, vragenlijst) wordt dit opt-in genoemd. De deelname zelf zegt al iets over iemand, waardoor de vraag rijst of de uitslag representatief is. - Sociale wenselijkheid: de kans is aanwezig dat er sociaal wenselijke antwoorden worden gegeven. Meer kennis is nodig over welke methoden, methodieken, technieken, benaderingswijzen en activiteiten effectief zijn als het gaat om het versterken, verbreden en meten van het maatschappelijk draagvlak voor ontwikkelingssamenwerking. Wat werkt wel en wat niet en voor welke doelgroepen? PERSONEELSBELEID Het scouten van (jonge) talentvolle medewerkers staat centraal binnen de organisatie. Wij zijn continu op F*":$#&&($2"#1"#$2",$1'"/5.":"$,&;"#,"#-$%5"$*#F"$ organisatie kunnen versterken. Als organisatie zijn wij niet altijd in staat om mensen hetzelfde arbeidsvoorwaardenpakket te bieden als zij wellicht ergens anders zouden kunnen vinden. Dat compenseren wij door medewerkers de mogelijkheid te geven zichzelf binnen de organisatie te ontwikkelen. Wij bieden mensen verantwoordelijkheid en zorgen er altijd voor dat er binnen de organisatie collega’s zijn die medewerkers kunnen coachen. Als medewerkers op projectbasis worden aangenomen, proberen wij hen ook #&$&G**'$4&#$0",$%5"#1,4"(I&#%$,"$I"+";"5%"#-$I5)4**(-

INTERNE ORGANISATIE - ORGANISATIE

beeld door ons netwerk in te zetten en zorg te dragen dat mensen op een andere plek aan het werk kunnen. Wij bieden regelmatig werkervaringsplekken aan. Hierdoor beschikken we over een netwerk van oudvrijwilligers en oud-stagiaires, waardoor wij vaak snel kunnen schakelen als wij extra capaciteit nodig hebben in onze projecten. Om deze mensen sterker aan onze organisatie te verbinden, organiseren wij regelmatig kleine events, waarin we mensen uit ons netwerk uitnodigen om mee te denken over projecten en hen te danken voor hun betrokkenheid bij de organisatie. Hetzelfde geldt voor deelnemers aan onze projecten. Zo bieden we talentenpoolreizen aan, aan oud-deelnemers van het journalistieke uitwisselingsprogramma Beyond Your World. Naast medewerkers in dienstverband en werkervaringsplekken, beschikken wij over een groot netwerk van freelancers. Zij zijn over het algemeen al langer verbonden aan onze organisatie en dragen bij aan de verdere ontwikkeling van onze organisatie. REDACTIONELE ONAFHANKELIJKHEID Redactionele vrijheid is een groot goed. Als onderdeel van een mondiale burgerbeweging vóór een eerlijke globalisering hechten wij grote waarde aan objectieve berichtgeving. De organisatie streeft naar journalistieke onafhankelijkheid in al haar activiteiten. Wij doen dit

vanuit een duidelijke missie en visie waarbij sociale rechtvaardigheid en solidariteit het uitgangspunt vormen. Het redactiestatuut heeft daarom tot doel de journalistieke onafhankelijkheid van de redactie te waarborgen bij het uitoefenen van de opgedragen journalistieke taken. Het statuut legt verder de journalistieke rechten en plichten van de medewerkers vast. SAMENWERKING Samenwerking is voor ons een middel om onze effectiviteit te vergroten. Een rechtvaardige wereld kan alleen worden gerealiseerd als de beschikbare middelen en de door verschillende organisaties uitgevoerde activiteiten zo effectief mogelijk worden ingezet. Bij de keuze van samenwerkingspartners wordt altijd gekeken naar welke meerwaarde de betreffende organisatie of personen leveren aan onze projecten. Onze samenwerkingspartners krijgen een steeds internationaler karakter. Zo werken we op het gebied van documentaires onder meer samen met de Engelse televisieproducent Television for the Environment (TVE. In het kader van Beyond Your World worden samenwerkingsverbanden met journalistieke opleidingen in Nederland onderhouden en nieuwe verbanden in onder anderen de Filippijnen, Brazilië en Zuid-Afrika aangegaan. Coolpolitics onderhoudt banden met een groot aantal debatcentra in Europa en werkt samen met

de Belgische overheid en de Vlaamse Jeugdraad bij het opzetten van spraakmakende debatten in Vlaanderen. De uitbreiding van ons internationale netwerk van samenwerkingspartners behoort tot de belangrijkste prioriteiten van de organisatie. In de afgelopen jaren werden wij ondersteund door 4"(1/05;;"#%"$*(+&#51&,5"1Y$S,5/0,5#+$M*"#-$2"%".#&#cieringsorganisaties (zoals ICCO, Oxfam Novib, Hivos en Cordaid), verschillende ministeries (waaronder het ministerie van Buitenlandse Zaken en VROM), maar ook een groot aantal partijen uit de kunst- en cultuursector (waaronder het Amsterdams Fonds voor de Kunst, SNS Reaal Fonds en het VSB-fonds). De Nationale Postcode Loterij steunde het Twenty Ten-project, dat Lokaalmondiaal in samenwerking met World Press Photo en Freevoice uitvoerde. Van de kant van de wetenschap ontvangt Coolpolitics als jarenlang .#&#/5"(5#+$4&#75,$%"$ZW9O$"#$WO?$4**($P*L;&#%1$ University, terwijl de documentaires van Lokaalmondi&&;$L"(%"#$+".#&#/5"(%$%**($%"$!7(*'"1"$C*225115"-$ Aljazeera en BBC World. Tot slot werkt Coolpolitics voor haar debatten samen met Mojo Concerts (Lowlands), MTV (verkie-zingsdebatten) en Sulake BV. De laatste partner is het bedrijf dat de virtuele jongerenwereld Habbo exploiteert.

INTERNE ORGANISATIE - ORGANISATIE

NAWOORD

VOLGER OF VOORLOPER Het lijkt misschien een onlogisch huwelijk, maar de organisaties Coolpolitics en Lokaalmondiaal delen meer dan op het eerste gezicht het geval lijkt. Het opgaan in één organisatie opent een wereld aan mogelijkheden, mits de kernwaarden van het merk en de uitstraling van beide individuele organisaties in stand blijven. Het overkoepelende thema ligt op het vlak van (mondiaal) burgerschap, waarvoor journalistieke informatievoorziening (de kernwaarde van Lokaalmondiaal) een voorwaarde zou moeten zijn. Waarom zijn we vergeten wat belangrijk is in het leven? vroeg Rob Riemen zich eind augustus 2011 af, toen hij het podium van Lowlands University gebruikte om de aanval te openen op de politiek van Wilders en de PVV. Maar eigenlijk richtte Riemen zich op de PVV, noch op Wilders. Nee, Riemen richtte zich op de (Nederlandse) jongeren: ‘want jullie zijn degenen die met veel plezier leven in een maatschappij waar de domheid overheerst.’ De oproep was duidelijk: ‘Verzet je! Laat je niet belazeren! Al wat dom is koop je niet, steun je niet, stem je niet, je leest en ziet het zelfs niet.’ Het is niet per se een populaire boodschap, maar het is een oproep die aansluit bij hetgeen wij beogen. Alhoewel beiden zich niet laten leiden door partijpolitieke standpunten en onafhankelijk blijven in het politieke debat, terwijl de producties worden gemaakt onder de strenge regels van redactionele en journalistieke onafhankelijkheid, zit in de oproep van de directeur van het prestigieuze Nexus

VOLGER OF VOORLOPER - NAWOORD

Instituut een opdracht die wij ons ter harte nemen in al onze activiteiten. Het ter harte nemen van deze opdracht is feitelijk al een duidelijke keuze om een positie als voorloper in te nemen. Voorloper als het gaat om het ontwikkelen van creatieve producties, zoals debatten en tv-programma’s, maar ook van journalistieke producties en documentaires, waarin juist de inhoud voorop staat. Het is volgens ons de enige manier om ‘de domheid in de samenleving’, waar Rob Riemen aan refereert, te bestrijden. En of je het nu eens bent met Riemen, of de toonzetting van zijn verhaal je aanspreekt of niet, het is goed dat het mogelijk is om hierover te discussiëren. In het nieuwe buitenlandmagazine dat Lokaalmondiaal in het kader van het Dick Scherpenzeel Programma maakt legt voormalig NRC Next-hoofdredacteur Rob Wijnberg de vinger op de zere plek als hij ingaat op de vluchtigheid van het nieuws: ‘Je hebt er allemaal niks aan, aan al die voorbijgaande nieuwtjes, als je wilt nadenken over wat relevant is in de wereld. Toch blijken veel mensen dat soort nieuws als de snelle hap te willen lezen. Niet om de wereld beter te begrijpen, maar om er over te kunnen praten bij de lunch. Een voorbeeld: een Next-redacteur vond in het jaarverslag van het CDA dat de partij een gift had ontvangen van meer dan honderdduizend euro. Het CDA wilde niet zeggen van

wie dat geld kwam, terwijl het CDA zelf een wetsvoorstel heeft ingediend dat de gever bekend moet zijn. Maar die wet is nog niet ingegaan. Het gangbare nieuwtje is dan dat het CDA niet wil zeggen wie dat bedrag heeft gegeven. Terwijl volgens mij het echte nieuws de morele vraag is waarom het CDA zich niet aan het eigen wetsvoorstel houdt en zich verschuilt achter het procedurele punt dat hun wet nog net niet telt. Maar daar hoor je niemand over.’ Het voorbeeld laat zien dat zowel in het publieke debat als in de journalistiek de juiste vragen worden omzeild en genoegen wordt genomen met de gemakkelijke, vluchtige en vooral oppervlakkige analyses. Daar leggen wij ons niet bij neer. Wij nemen geen genoegen met makkelijke antwoorden op moeilijke vragen. Want alleen op die manier vinden we een weg naar het heropenen van de wereld.

VOLGER OF VOORLOPER - NAWOORD

COLOFON HEROPEN DE WERELD Beleidsplan Coolpolitics | Vice Versa | LM Publishers | Lokaalmondiaal 2012-2015

Auteur: Stefan Verwer Eindredactie: AndrĂŠ van der Stouwe/Michelle Oosthuyzen Ontwerp: Susanne Eskens Opmaak: Michelle Oosthuyzen [*,*+(&."Y$9#%(\$4&#$%"($S,*7L"$K'<$]^-$_V-$`^-$`aD-$ Margot Bolwerk (p. 12), Lambert Wassink (p. 15), Mariam Mannak (p. 18, 20) Julia Dreier (p. 26) Niels Vinck (p. 30, 36), Eva de Vries (p. 39) Coolpolitics (p. 42) Coverfoto: Luuk Zegers Met dank aan: Tony van der Meulen

COLOFON

Colofon

Beleidsplan 2012- 2015 Coolpolitics | Vice Versa | LM Publishers | Lokaalmondiaal (Beyond Your World - Dick Scherpenzeel Programma)