Varkenshouderijen kun je in Zuid-Limburg op twee handen tellen. Dit is niet alleen te verklaren door wetgeving die de intensieve veeteelt beperkt, maar het heeft ook een belangrijke historische grondslag.
VARKENSHOUDERIJEN IN ZUID-LIMBURG De grote varkenshouderijen zijn met name in Brabant, de Achter hoek en Midden- en Noord-Limburg te vinden. Dit waren destijds onontgonnen gebieden waar veel mest nodig was om het land te ontwikkelen.
Op de vruchtbare gronden van Zuid-Limburg kende men
VOER
daarentegen van oudsher veelal kleinschalige, gemengde
De biggen drinken in het begin melk van de zeug. Daarnaast
bedrijven, waarbij akkerbouw en veeteelt al eeuwen hand
krijgen ze een papje met mineralen en vitaminen. Als de
in hand gingen. Nieuwe wet- en regelgeving ontmoedigde
biggen ouder zijn, krijgen ze een gevarieerd menu met divese
de ontwikkeling van bedrijven op nieuwe locaties. Door
voedingsstoffen. Je hebt twee verschillende soorten voer,
deze ontwikkeling en het gegeven dat er al relatief weinig
droogvoer of vloeibaar brijvoer. Een varken eet ongeveer twee
varkenshouderijen waren, is de intensieve veeteelt in Zuid-
tot drie kilo voer per dag.
Limburg bijna volledig verdwenen. De hoogste tijd om eens dieper in te gaan op het thema varkens.
GEWICHT Als de biggen 25 kilo wegen gaan ze naar een vleesvarkens
DIERENWELZIJN EN GEZONDHEID OP ÉÉN
houder. Deze brengt ze vervolgens op slachtgewicht dat op
In Nederland leven een kleine 11 miljoen varkens. Elk varken
115/ 120 kilogram zit. Om de varkens op dit gewicht te krijgen
heeft een uniek registratienummer, vanaf de geboorte tot aan
duurt ongeveer drie maanden.
de slacht. De gezondheid en het welzijn van de dieren staat op één. Varkens zitten vanwege de voedselveiligheid allemaal
100 procent gebruikt
in gesloten bedrijven. Dit om de kans op de verspreiding
Van het varken wordt bijna 100 procent gebruikt in de voedsel
van ziektes te beperken. Varkens zijn daarnaast gevoelig
of maakindustrie. Naast het vlees worden de botten, het vet,
voor koude en tocht. De stallen hebben hun eigen ventilatie
de haren en de huid in allerlei producten gebruikt. Denk hierbij
en een droge vloer. Alle stallen hebben ook speelgoed
aan lijm, plakband, zeep, zalfjes, kaarsen, parfum, borstels en
(afleidingsmaterialen) voor de varkens.
snoepjes.
KEURMERKEN
MEST
Varkenshouderijen kennen veel verschillen in de bedrijfs
De mest van het varken wordt gebruikt voor de voeding van
voering. Naast bedrijven voor de voedselproductie
de gewassen op het land. In de varkensmest zitten belangrijke
bestaan er natuurlijk ook fokstallen die de varkens aan de
voedingsstoffen om gewassen te laten groeien. Gewassen
vleesvarkenshouder leveren. Binnen deze bedrijven bestaan er
die een belangrijk onderdeel van onze voedselvoorziening
ook weer verschillen. Dit heeft te maken met de vraag vanuit
zijn en waarvan de reststromen ook weer in het varkensvoer
de markt en het keurmerk dat men hanteert. Er bestaat een
terechtkomen. Denk hierbij onder andere aan afval van
tiental verschillende keurmerken, waarbij wordt gelet op de
aardappelen, groente en fruit (AGF) en resten van brood of
diervriendelijkheid. In de praktijk komt dit onder andere neer
koekjes, waarvan de brokjes of brijvoer voor de varkens worden
op de beschikbare leefruimte, de transporttijd, de condities
gemaakt. Hiermee is de kringloop haast volledig gesloten en
in de stal, eventuele uitloop naar buiten en de manier van
draagt de sector bij aan het tegengaan van verspilling en een
slachten. Voorbeelden van deze keurmerken zijn ‘Beter leven
stukje duurzaamheid.
keurmerk met 1, 2 of 3 sterren’ of ‘Livar’ (Limburgs varken). UITDAGINGEN IN ALLE SOORTEN EN MATEN
Afgezien van dit mooie voorbeeld van een gesloten kringloop
Varkens komen voor in alle soorten en maten. Er bestaan
zijn de uitdagingen voor de sector op dit moment immens.
in Europa zo’n 25 rassen van kleine en middelgrote tot de
De varkenshouder heeft niet alleen zijn handen vol aan de zorg
grote rassen. Fokkers specialiseren zich op rassen waar
voor en het welzijn van zijn dieren en hen te beschermen tegen
specifiek vraag naar is. Denk hierbij aan de vleeskwaliteit,
ziektes van buitenaf. Nee, hij vecht ook tegen een publieke
de maximale vleesopbrengsten of percentage vet dat
opinie. Wie niet veel weet van de sector kan er vanwege de
per varkenssoort verschilt. Maar het kan ook gaan om de
relatief gesloten systemen een verkeerd beeld van hebben.
hoeveelheid benodigde voeding waarmee een varken op gewicht kan worden gebracht. Het draait uiteindelijk ook om
Daarnaast spelen maatschappelijke discussies door veranderde
het verdienmodel voor de varkenshouder.
opvattingen over dierenwelzijn en schaalgrootte van bedrijven een steeds grotere rol.
VERDIENMODEL ONDER DRUK Dit verdienmodel komt de laatste jaren steeds verder onder
Tenslotte is het toekomstperspectief vanwege onduidelijke en
druk te staan. De schaalvergroting binnen de sector zorgt
wisselende wet- en regelgeving ook niet bepaald rooskleurig.
voor langere en diepere dalen qua opbrengsten. Waar
Dit alles speelt zich af in een wereld waarin de vraag naar
de melkveesector via FrieslandCampina kan rekenen op
kwalitatief goed en veilig eten - en dus ook varkensvlees -
coöperatieve afname, is de varkenshouder afhankelijk van de
alleen maar toeneemt. Hoe de toekomst voor deze sector er
grillen van de markt.
op de langere termijn uit gaat zien, is onduidelijk. Wie een glazenbol heeft mag het zeggen…………
KONING VAN DE KRINGLOOP Het varken mag zich met trots de koning van de kring loop noemen. Hoe komt dat? Allereerst door het varkens voer. Dit voer wordt gemaakt uit restromen van de levensmiddelenindustrie. Denk hierbij aan oud brood, macaroni, koekjes en snoepjes die niet door de optische controle zijn gekomen, maar ook aan soja schroot, aardappelschillen en bierbostel.
Voor vragen of opmerkingen kunt u ons bereiken via onderstaande gegevens. Steegstraat 5
Telefoon: 0475-381777
6041 EA Roermond
Fax: 0475-333243
Postbus 960
Email: info@lltb.nl
6040 AZ Roermond