beklagenswaardig lot. Daarbij werd graag verwezen naar het ‘onophoudelijke lijden’ van de Servische natie en ‘het wonder van hun overleving’. In plaats van nuchtere analyse werd nationalistische retoriek bedreven. Hoewel veel Serven in Servië vonden dat hun ‘onderdrukte broeders’ in de eerste plaats zèlf maar de kastanjes uit het vuur moesten halen en nogal wat minachting aan de dag legden voor de Serven uit Kosovo, die ze als ‘halve Albanezen’ beschouwden, was het medeleven toch massaal genoeg om Slobodan Milošević in staat te stellen er een brede Servische volksbeweging op te baseren. Van dan af geraakte alles in een stroomversnelling. Slobodan Milošević (1941), een jurist, had carrière gemaakt in de CB van Servië en in de stedelijke administratie van de stad Belgrado. In het begin van de jaren tachtig bracht hij het tot directeur van de gasmaatschappij Tehnogas en van de Bank van Belgrado. In 1984 werd hij verkozen als voorzitter van het Belgradose Stedelijke Comité van de Communistenbond. Een en ander had hij te danken aan Ivan Stambolić, de wat oubollige, gematigd hervormingsgezinde voorzitter van de Communistenbond van Servië. Voor de Servische nationale vraagstukken had Milošević nooit belangstelling gehad, maar toen in 1986 de Petitie en het Memorandum publiek werden, voelde hij meteen dat deze nieuwe forse wind hem ver kon voeren. Hij zorgde ervoor dat de auteurs ervan niet door de Communistenbond veroordeeld werden en maakte van de eisen die in de documenten geformuleerd werden zijn politiek programma. Milošević’ carrière als nationale leider begon op 24 april 1987. Toen sprak hij in de buurt van Priština, in de plaats van Ivan Stambolić een opgewonden menigte aanhangers van Kosta Bulatović toe. Die klaagden erover dat ze tijdens een protestmeeting door de politie geslagen waren. Dat klopte; alleen was de overwegend Kosovaarse politie in opdracht van de lokale Servische leiders met stenen tot een hardhandig optreden geprovoceerd geworden. (Loza 1998: 24) Milošević beloofde hun dat ‘dit volk door niemand meer (zou) geslagen worden’. De menigte werd wild van enthousiasme. Door middel van een platte nationalistische – en tamelijk frisse anti-bureaucratische – retoriek, en gesteund door een flink deel van de media, verzekerde hij zich binnen korte tijd van een stevige aanhang binnen de CB van Servië, en een grote populariteit, vooral onder de landelijke bevolking. Het incident in de kazerne van Paraćin bood hem de gelegenheid de nationale complexen van de Serven nogmaals tot eigen voordeel te exploiteren. In september 1987 liet hij Ivan Stambolić aan de dijk zetten en volgde hem op. Zo
102