Scriptieprijs Wat is de beste afstudeerscriptie? Link nomineert iedere maand een afstudeerder die niet alleen uitmuntend presteerde, maar nog relevant is ook. Jaarlijks in april wint de beste 1.500 euro.
‘Op onderbuikgevoel
RED JE HET NIET’
Larissa Gonzalez Management Studie Climate & Cijfer 9 te: Scriptie Aardwarm n va eid de duurzaamh geothermie
Tegenstanders van windenergie opperen vaak dat het bouwen van een windmolen veel meer energie kost dan dat zo’n ding aan energie oplevert en dat dat dus helemaal niet zo milieuvriendelijk is als de bouwer wil doen geloven. Net zoiets speelt bij een nog veel exotischer energiebron: de warmte van de aarde zelf. Larissa Gonzalez zocht het uit. tekst René Rector • beeld Anke Nobel en Bas Kijzers
G
eologisch gezien is de aarde een splintertje van de zon, dat al 4,6 miljard jaar bezig is met afkoelen en rondtollen. Aan de oppervlakte is dat afkoelen gevorderd tot kamertemperatuur, maar in de kern is de aarde nog zo’n zesduizend graden warm. Soms is daar iets van te zien, zoals bijvoorbeeld bij een geiser of een vulkaanuitbarsting. Je kunt proberen om die warmte daar beneden te gebruiken. Dat principe heet geothermie. Het idee is al heel oud, werd zelfs bij de Romeinen al toegepast, maar in Nederland is geothermie ingewikkeld. Niet omdat er een fancy fabriek nodig is. Een pijp die uit de
26
LINK • 39
grond komt en aangesloten is op een pomp: de geothermische installatie in Honselersdijk – net onder Den Haag – ziet er bovengronds saaier uit dan een avondje bij de breiclub. ‘Mijn opdrachtgever grapt altijd dat je “een geeuw van bewondering” niet kan onderdrukken wanneer je er langer dan een paar minuten naar kijkt.’ Het ingewikkelde is om die warmte naar boven te halen. Je moet heet grondwater, soms zelfs stoom, via een pijp in de grond omhoog pompen. Met dat water kun je bijvoorbeeld huizen verwarmen, of elektriciteit opwekken. Als het water zijn warmte heeft afgegeven, pomp je het via een andere pijp weer terug in de grond. Zou je dat doen in een vulkanisch actief gebied, zoals bijvoorbeeld het Yellowstone park in America, dan hoeven die pijpen in de grond maar een paar meter lang te zijn. Maar in Nederland is dat niet zo simpel. ‘Bij ons moet je verder: de installatie die ik onderzocht heb, ging tot ruim 2,5 kilometer diep.’ Die grote diepte, dat is de voetangel van Nederlandse geothermie: er gaat heel veel materiaal in zitten om zo diep te boren en het boren zelf kost ook veel energie (uitgedrukt in gigajoule). Critici beweren dat geothermie in Nederland helemaal niet milieuvriendelijk kan, omdat de aanleg zo veel energie zou kosten, dat