Ev winter 13 bw by Lina Fituri



Voorwoord

Niet te houden innovatiedrang Beste lezer, Als hoofdredactie van de Enervision zitten we elk kwartaal met onze redactieleden om tafel om de meest interessante projecten, spraakmakende concepten, boeiende producten en inspirerende personen voor u te selecteren. Elke editie proberen we u met onze artikelen weer te prikkelen om samen met ons net dat stapje verder te zetten. Net dat stapje verder dan uw concurrent, net dat stapje verder dan u gisteren deed, net dat stapje buiten die gebaande paden. Die daadkracht om constant te willen innoveren, dat enthousiasme om niet te blijven hangen in technieken die een paar jaar geleden nog ‘prima voldeden’, die bezieling om continu het beste voor uw opdrachtgevers te bedenken… die niet te houden innovatiedrang; dát typeert Nathan relaties. Ook dit keer blijkt die actieve drive naar perfectie weer de rode draad door de Enervision te zijn. Verwarmen met koeienmelk, innovatieve warmtapwateroplossingen in woontorens, complete renovatieconcepten… Zulke prachtoplossingen ontstaan alleen door partners die nooit achterover hangen, partners die blijven innoveren, partners die altijd verder willen. Vanaf deze plek danken we u hartelijk dat u zo’n partner voor ons bent. Dat onze producten, concepten, expertise en diensten keer op keer weer een rol in uw innovatieve projecten mogen spelen! We hopen dat de artikelen in deze Enervision u ook dit keer weer inspireren tot baanbrekende prachtprojecten! We wensen u veel inspiratie en leesplezier! Wolf Nathan en Peter Centen

Enervision

10:58

Enervision 13 Winter 2013.indd 3

07-03-13 15:03

In cascadeopstelling voor een nog groter prestatievermogen Geschikt voor inpassing in gebouwbeheersystemen Zeer stil (39 dB(A)/37 kW tot 44 dB(A)/69 kW) Met de H-serie zijn aanvoertemperaturen van 70 째C mogelijk De SWP-serie is verkrijgbaar in capaciteiten van 29 tot 160 kW

SWP 70 tot 160 kW

SWP 29 tot 69 kW

de professionals binnen de warmtepompen

Grote vermogens voor grote projecten! NATHAN Import/Export B.V. Impact 73 NL-6921 RZ Duiven Tel.: +31 (0)26 - 445 98 45 Fax: +31 (0)26 - 445 93 73 info@nathan.nl www.nathan.nl

Enervision 13 Winter 2013.indd 4 AIT_Anz_Profi_210x297_4c_Nathan_Niederlande.indd 1

07-03-13 15:03 01.02.13 10:24



Inhoud

Winter 2013

COLOFON

Nummer 13

Winter 2013 ENERVISION IS EEN UITGAVE VAN DE NATHAN GROUP EN VERSCHIJNT VIER KEER PER JAAR. DEZE PUBLICATIE IS KOSTELOOS VOOR RELATIES VAN NATHAN IMPORT/EXPORT, THERMO ACTIEF BENELUX, THERMOPLUS EN THERMODYNAMIC. BELANGSTELLENDEN KUNNEN ZICH ABONNEREN OP ENERVISION. EEN JAARABONNEMENT KOST € 18,75. ABONNEMENTEN KUNT U AANVRAGEN BIJ HET REDACTIESECRETARIAAT VAN ENERVISION. NATHAN GROUP POSTBUS 1008, 6920 BA DUIVEN TELEFOON: +31 (0)26 44 59 845 FAX: +31 (0)26 44 59 373 WEBSITE: WWW.NATHANGROUP.NL E-MAIL: INFO@NATHANGROUP.NL HOOFDREDACTIE WOLF NATHAN PETER CENTEN REDACTIE ELS LEGTERS WENDY KETELS SHIRLEY VAN DER LINDEN REDACTIESECRETARIAAT ALIVRA, TELEFOON: +31 (0)345 47 38 94; E-MAIL: INFO@ALIVRA.NL UITGEVER JOHAN DE VREUGD ALIVRA B.V. POSTBUS 160 4100 AD CULEMBORG TELEFOON: +31 (0)345 47 38 94 E-MAIL: INFO@ALIVRA.NL VORMGEVING ROLF DE JONG

DRUKWERKBEGELEIDING & TRAFFIC HUIB VAN PELT ADVERTENTIES VOOR TARIEVEN EN PLAATSINGEN KUNT U CONTACT OPNEMEN MET: NATHAN GROUP, TELEFOON: +31 (0)26 44 59 845 E-MAIL: REDACTIE@NATHAN.NL ADRESWIJZIGINGEN ADRESWIJZIGINGEN KUNT U PER E-MAIL DOORGEVEN AAN: INFO@NATHANGROUP.NL DEZE UITGAVE IS MET GROTE ZORG TOT STAND GEKOMEN. ONDANKS DEZE ZORG ZIJN FOUTEN NOOIT HELEMAAL UIT TE SLUITEN. WIJ KUNNEN DERHALVE GEEN ENKELE AANSPRAKELIJKHEID AANVAARDEN VOOR EVENTUELE PRIJS, ZET- EN DRUKFOUTEN EN DE GEVOLGEN DAARVAN. NIETS UIT DEZE UITGAVE MAG WORDEN VERVEELVOUDIGD EN/OF OPENBAAR GEMAAKT DOOR MIDDEL VAN FAX, DRUK, FOTOGRAFIE, MICROFILM OF OP WELKE WIJZE DAN

Nummer 13

 De visie van

Mark van der Horst van Loodgietersbedrijf P.C. van der Horst

 Werk in uitvoering

 Nathan tipt

Betonkernactivering in La Louvière

De nieuwe generatie Delta distributie-units

 De visie van

Mark van der Horst van P.C. van der Horst B.V.

 In the spotlight

Nathan producten uitgelicht

 Op bezoek bij

Tyco Fire Protection Products

 Nathan tipt

De nieuwe generatie Delta distributie-units

 Werk in uitvoering

Project ‘De Sethe’ in Zwartsluis

 Ons duurzame concept

Het Lowergy renovatieconcept

 Nathan Group in beeld

Woonwijken energetisch renoveren zonder overlast of volksverhuizing

 Enervision stelt u voor:

Kelly Gerressen op de afdeling Marketing

 Mijn duurzame project

Passief koelen: altijd een optimale ruimtetemperatuur

 Werk in uitvoering BE

Betonkernactivering draagt bij aan stadsvernieuwing in La Louvière

 Op de voet gevolgd

Project Sophiastaete in Hendrik Ido Ambacht

 Mijn concept

De koe als warmtebron

 Enervision blikt vooruit

Mijnwater, de Heerlense Energiecentrale

OOK ZONDER VOORAFGAANDE SCHRIFTELIJKE TOESTEMMING VAN DE UITGEVER EN ANDERE AUTEURSRECHTHEBBENDEN.

Enervision

10:24

Enervision 13 Winter 2013.indd 5

07-03-13 15:03

Mark van der Horst ALGEMEEN DIRECTEUR van LOODGIETERSBEDRIJF P.C. VAN DER HORST B.V

TOT OP DE DAG VAN VANDAAG IS LOODGIETERSBEDRIJF P.C. VAN DER HORST B.V. IN UITGEEST VOOR VELEN EEN VERTROUWD EN GEWAARDEERD BEGRIP IN DE BOUWWERELD. EN DAT IS EEN MOOIE PRESTATIE VOOR EEN BEDRIJF DAT EEN KLEINE VIJFTIG JAAR GELEDEN IS OPGERICHT. SINDS 1996 IS MARK VAN DER HORST EIGENAAR EN TEVENS ALGEMEEN DIRECTEUR VAN HET FAMILIEBEDRIJF, DAT DOOR ZIJN VADER OOIT IN EEN OUD SCHUURTJE IN ZAANDAM IS OPGESTART. TEGENWOORDIG ZETTEN CIRCA 65 MEDEWERKERS ZICH IN VOOR HET ONTWERPEN, CALCULEREN EN INSTALLEREN VAN GAS- EN WATERINSTALLATIES, RIOLERING EN SANITAIR VOOR NIEUWBOUW, UTILITEITSBOUW EN RENOVATIEPROJECTEN. MARK VAN DER HORST HEEFT EEN DUIDELIJKE KOERS BEPAALD VOOR HET LOODGIETERSBEDRIJF EN GUNT ONS EEN KIJKJE IN DE KEUKEN.

VISIE OP: Loodgietersbedrijf P.C. van der Horst B.V.

Daarnaast werken we graag met een kleine groep toeleveranciers

Wat ooit een kleine werkplaats was die gerund werd door één

en praten we bijvoorbeeld niet met veel verschillende groothandels.

persoon, is inmiddels uitgegroeid tot een succesvol loodgieters

Het voordeel van zo’n selecte groep is dat je op een gegeven mo-

bedrijf met een personeelsbestand van ruim 65 medewerkers. Als

ment weet wat je aan elkaar hebt. Als we een probleem hebben,

we eigenaar en algemeen directeur Mark van der Horst vragen naar

verwacht ik ook dat het opgelost wordt. Als er geen inzet komt,

het geheim achter deze groei en dit succes, krijgen we de volgende

houd ik die samenwerking al snel voor gezien. Die visie heeft ons

toelichting: “Wij streven continu naar een constante, hoge kwaliteit

geholpen enkele partijen om ons heen te verzamelen waar we

van producten en diensten tegen de juiste prijs-kwaliteitverhouding,

graag mee werken en waar we goede afspraken mee hebben.”

en ik denk dat we dankzij die kwaliteit en onze specialisatie in het projectmatige aspect een goede naam hebben opgebouwd.

Enervision 13 Winter 2013.indd 6

Ook in zijn klantenkring probeert Van der Horst langdurige relaties op

Nathan

07-03-13 15:03



De visie van

Mark van der Horst vertelt over zijn uitdagingen in de branche en de duidelijke richting die hij heeft bepaald voor P.C. van der Horst B.V.

“Je moet niet graven, maar omhoog kijken!” te bouwen. “We werken met onze jongste klant al ruim vijf jaar samen. En dat is notabene onze jóngste klant! Maar we hebben ook klanten waar we al 25-30 jaar over de vloer komen. Vooral in zulke langetermijnrelaties willen wij graag tijd en energie steken. Klanten weten op een gegeven moment dat ze kwaliteit en service van ons krijgen. En daar doen we het voor. De klant vraagt bijvoorbeeld om BIM-modellen - Building Information Modeling – te ontwikkelen en toe te passen en wij gaan deze uitdaging volop aan.”

“Omdat wij met een selecte groep leveranciers werken en dus veelal dezelfde merken voorbij zien komen, waaronder warmtepompen van Alpha-InnoTec en leidingsystemen van Uponor, kennen onze monteurs de producten op hun duimpje en zijn de faalkosten vrijwel nihil. En dáár zit de winst. De winst is natuurlijk pas te zien tussen nu en tien jaar, aangezien op woningen zes jaar garantie gegeven wordt op verborgen gebreken en tien jaar op ernstige gebreken. Dus na die tijd kun je eigenlijk pas echt bepalen wat het resultaat is. Wij gaan altijd voor lange termijnrendementen. En als je dat gewend bent, krijg je daar een continu proces in. We hebben nog steeds veel opdrachten - de planning van 2014 is zelfs al goed gevuld - dus we mogen absoluut niet klagen.”

Enervision

Enervision 13 Winter 2013.indd 7

Mark van der Horst: “Vooral in langetermijnrelaties willen wij graag tijd en energie steken”

07-03-13 15:03

“Waarom op zoek gaan naar een andere warmtepomp en het wiel opnieuw uitvinden?” dat gehele project en alles ondergebracht bij één partij, bij Nathan. We proberen altijd zoveel mogelijk activiteiten te bundelen bij onze vaste leveranciers en Nathan biedt ons het totaalplaatje dat we willen. We werken bijvoorbeeld al zo’n 7 à 8 jaar met Uponor leidingsystemen. Nu we toevallig te maken krijgen met warmtepompen, komt het niet in mij op om die bij een andere partij af te nemen. Vandaar dat de Alpha-InnoTec warmtepompen hun entree hebben gemaakt in dit project. Mocht zich in de toekomst weer een dergelijk project voordoen, zullen we wederom voor de Alpha-InnoTec warmtepomp gaan. Waarom op zoek gaan naar een andere warmtepomp en het wiel opnieuw uitvinden?”, aldus een vastbesloten Van der Horst.

Visie op: productontwikkeling Het is ons al snel duidelijk; Van der Horst deinst niet gauw terug voor een uitdaging meer of minder. Je best doen voor je klanten en innovatief blijven meedenken blijft de rode draad in zijn werk. Tekeningen aan de wand van het kantoor van Mark van der Horst

Maar hoe innovatief kun je nu eigenlijk zijn binnen deze branche? Van der Horst legt uit dat hij niet veel spannende nieuwe dingen

Visie op: concurrentie

verwacht op het gebied van waterleidingen, maar ziet vooral

Van der Horst is zichtbaar trots op wat het bedrijf door de jaren heen

kansen in de warmtepompmarkt en alternatieve energie. “Ik denk

opgebouwd en bereikt heeft. In de ietwat moeilijke economische

dat we op het gebied van warmtepomptechniek nog in de

tijden binnen de branche, is het immers voor iedereen een kunst om

kinderschoenen staan. Dat gaat nog wel een vlucht nemen, daar

het hoofd boven water te houden. Maar Van der Horst heeft een

ben ik van overtuigd!”

duidelijk doel voor ogen: “Natuurlijk zien wij concullega’s om ons heen inkrimpen, maar om eerlijk te zijn besteed ik niet veel

Visie op: de huidige markt

aandacht aan wat er om mij heen gebeurt. Ik houd mij liever bezig

“Ik zie alleen de markt de komende twee jaar niet groeien”,

met mijn eigen bedrijf en alle mensen die hier werken. We proberen

vervolgt Van der Horst zijn verhaal. “Dus we zullen moeten afwach-

ons te focussen op een andere manier van werken, zoals bijvoor-

ten hoe snel die productontwikkelingen daadwerkelijk van de

beeld ketenintegratie, goede partnerschappen aangaan. De markt

grond zullen komen. Ik denk dat deze markt de komende jaren

kan wel van alles doen, maar daar moet je niet rigoureus in

geleidelijk aan blijft voortkabbelen en dat zowel de renovatie- als

meegaan. Je moet je energie steken in het binnenhalen van

de nieuwbouwmarkt daarin gelijk blijven. We zien veel bedrijven

opdrachten en je richten op je klanten. Niet graven in je bedrijf,

halveren in mankracht, maar ik verwacht dat de gespecialiseerde

maar omhoog kijken! Daar bereik je uiteindelijk veel meer mee.”

bedrijven, die zichzelf in het verleden bewezen hebben, gewoon werk zullen houden in de nabije toekomst.”

Visie op: Nathan Group “We werken graag samen met partijen die ook voor kwaliteit gaan.

Visie op: duurzaamheid

Het prijskaartje mag er dan misschien iets anders uitzien, maar dan

Innoveren. Meegaan met de tijd. Als het aan Van der Horst ligt

heb je wel een betrouwbaar technisch product in huis. Onlangs

moet je daar wel mee bezig zijn, anders red je het niet. Het thema

hebben we een warmtepompproject overgenomen vanuit een

duurzaamheid komt dan ook steeds sterker naar voren. “In deze

faillissement. We hebben uiteindelijk de productkwaliteit verhoogd in

tijd zijn duurzame oplossingen onvermijdelijk. Maar helaas zijn

Enervision 13 Winter 2013.indd 8

Nathan

07-03-13 15:03



De visie van

veel consumenten daar nog niet bewust mee bezig. Iedereen weet wat een liter benzine kost, want dat merkt men direct in de portemonnee, maar hoeveel water je in een maand verbruikt? Dat weet niemand! Men betaalt iedere maand de rekening en that’s it. Eigenlijk zou er meer bekendheid moeten komen rondom energiezuinige woningen. Als men vóór de koop van een huis weet dat de maandlasten geen 300 euro maar 100 euro zijn voor zo’n woning, dan zou men er veel meer mee bezig zijn. Als de consument weet dat hij een hogere hypotheek zou kunnen krijgen bij de koop van een energiezuinig huis, zou dat een mooie stimuleringsmaatregel zijn natuurlijk! Die kant moeten we op met z’n allen”, besluit Van der

P.C. VAN DER HORST B.V OOSTERWERF 7 1911 JB UITGEEST TELEFOON: +31 (0)251 31 56 50 WEBSITE: WWW.PCVANDERHORST.NL E-MAIL: INFO@PCVANDERHORST.NL

Horst het gesprek. 

Enervision

Enervision 13 Winter 2013.indd 9

07-03-13 15:03

TAB OMEGAPROFIEL

 Slimme

prefab fixatietechniek

Met een professioneel montageteam ondersteunt Thermo Actief Benelux installateurs bij de uitvoering van omvangrijke projecten met betonkernactivering, vloerverwarming en klimaatplafonds. Om projecten met vloerverwarming en betonactivering nóg sneller en voordeliger te kunnen realiseren, ontwikkelde het bedrijf recent het TAB Omegaprofiel. In de uitsparingen van het eenvoudige, doeltreffende metalen profiel worden Uponor leidingen gefixeerd. Dit kan op de bouwplaats worden gedaan, maar uiteraard ook prefab in de werkplaats van Thermo Actief Benelux. Het gepatenteerde TAB Omegaprofiel werd in eigen huis ontwikkeld en wordt door het bedrijf in elke diameter en verlegafstand geproduceerd.

DELTA AMSTEL ECO 2.0 DISTRIBUTIE-UNIT

 Nieuwe generatie

distributie-units Op pagina 18 van deze Enervision leest u over het project dat de aanleiding was voor de ontwikkeling van de Delta Amstel Eco 2.0 distributie-unit. De innovatieve unit werd uitgevoerd met een PM regelaar en een wisselaar met minimale hydraulische weerstand. De Delta Amstel Eco 2.0 distributie-unit is een uitstekende oplossing voor de bereiding van warm tapwater op woningniveau. Meer weten? Mail ‘Amstel Eco 2.0’ naar marketing@nathan.nl.

UPONOR DROOGBOUWSYSTEMEN



Snel en droog installeren

Naast het Siccus droogbouwsysteem, dat in Nederland al jaren succesvol wordt ingezet, biedt Uponor binnenkort ook hoogwaardige Uponor montagesystemen op houtbasis. Waar het Siccus systeem een vlakke, stabiele ondervloer nodig heeft, zijn de nieuwe houten vloeropbouwsystemen geschikt voor montage tussen of op houten balken. Via de Enervision blijft u op de hoogte van deze innovatie!

Enervision 13 Winter 2013.indd 10

Nathan

07-03-13 15:04



In the spotlight

LOWERGY RENOVATIECONCEPT



renoveren met bewoner in huis

Naast Thermo Actief Benelux ontwikkelde ook Lowergy Concepts recent een splinternieuw installatieconcept waarin functionaliteit op de bouwplaats samenkomt met comfort in het eindresultaat. De Lowergy Renovatiewand, onderdeel van het Lowergy Renovatieconcept, werd ontwikkeld om woningen in grootschalige renovatieprojecten op een efficiënte manier energetisch te verbeteren. In de compacte wandpanelen zijn Uponor leidingen voor lagetemperatuurverwarming (en desgewenst hogetemperatuurkoeling), thermische isolatie en geluidsisolatie geïntegreerd. Door de montage tegen de wand is er geen breekwerk noodzakelijk en kan de bewoner probleemloos in zijn huis blijven wonen. Vanaf pagina 34 in deze Enervision leest u meer over deze nieuwe Lowergy oplossing!

UPONOR GEMINI MONTAGEBEUGEL



aanvullende montagebeugel

Begin 2012 introduceerde Uponor het nieuwe Sanitair aansluitsysteem voor het Uponor Meerlagenleidingprogramma. De innovatieve bevestigingstechniek maakt het mogelijk om iedere installatie supersnel en met een minimaal aantal componenten aan te sluiten. De introductie wordt nu opgevolgd door een exclusieve assortimentsaanvulling voor de Nederlandse markt: een tweetal Gemini montagebeugels met een hart op hart afstand van 120 mm en 150 mm waarop alle bestaande Uponor muurplaten aangebracht kunnen worden. De installateur beschikt hierdoor over een grote diversiteit aan installatiemogelijkheden. Een bijkomend voordeel is dat door de compacte afmetingen er slechts een minimale uitsparing in de wand gemaakt hoeft te worden waardoor een snelle en eenvoudige montage gegarandeerd is.

nathan - thermoactief - drieluikbrochure_Opmaak 1 15-02-13 15:45 Pagina 1

Thermo Actief Benelux THERMO ACTIEF BENELUX BELGIË

 Nieuwe

brochure voor tab belgië

Van 21 februari tot en met 3 maart introduceerde Erwin Verhasselt zijn recent gestarte bedrijf, Thermo Actief België, op de Batibouw in Brussel, de grootste bouwvakbeurs van België. Op de stand van Nathan Import/Export België sprak hij vele potentiële relaties, presenteerde hij de Thermo Actief Benelux B.V. Spoorstraat 23 8084 HW ’t Harde

Thermo Actief Benelux B.V.B.A. Lozenberg 4 1932 Zaventem

aanzienlijke lijst met reeds gerealiseerde projecten en deelde hij zijn splinternieuwe brochures T +31 (0)525 - 65 06 80 F +31 (0)525 - 65 29 17 E info@thermo-actief.nl I www.thermo-actief.nl

uit. In het drieluik vindt u een helder overzicht van de drie Thermo Actief Benelux concepten: TAB vloerverwarming, TAB betonactivering en TAB klimaatplafonds. Wilt u een exemplaar van Nathan Group

de brochure ontvangen? Mail dan ‘TAB brochure’ naar marketing@nathan.nl. Nathan Import/Export B.V.

Lowergy Concepts

Enervision

Enervision 13 Winter 2013.indd 11

Nathan Import/Export N.V./S.A. België

Lowergy Concepts België

ThermoPlus B.V.

Thermo Actief Benelux B.V.

Thermo Actief Benelux B.V.B.A. België

Thermo Actief Benelux Totaalconcepten voor betonactivering, vloerverwarming, vloerkoeling en klimaatplafonds Concepts complets pour l’activation de béton, le chauﬀage par le sol, le refroidissement par le sol et les plafonds climatisés

ThermoDynamic B.V.

Nathan Group Nathan Import/Export Lowergy Concepts ThermoPlus Thermo Actief Benelux ThermoDynamic

07-03-13 15:04

UPONOR MLC-S LEIDINGSYSTEEM: DE RODE DRAAD IN BRANDVEILIGHEID

Kwaliteit op hoog niveau met sprinklers van Tyco 12

Enervision 13 Winter 2013.indd 12

Nathan

07-03-13 15:04



Op bezoek bij

Linkerpagina: TYCO FIRE PROTECTION PRODUCTS INTRODUCEERT DE NIEUWE FSC SPRINKLER

MET HET INTERNATIONALE HOOFDKANTOOR IN AMERIKA, EEN BEURSNOTERING IN NEW YORK, ONGEVEER 69 DUIZEND MEDEWERKERS WERELDWIJD EN ZO’N 10 MILJARD OMZET MAG TYCO ZICH DE ABSOLUTE MARKTLEIDER NOEMEN OP HET GEBIED VAN BRANDBEVEILIGING EN BEVEILIGING. GEZIEN DE GROOT SCHALIGE AANWEZIGHEID OP DE INTERNATIONALE MARKT IS TYCO ONDERVERDEELD IN drie REGIO’S. VANDAAG ZIJN WE TE GAST BIJ TYCO FIRE PROTECTION PRODUCTS IN ENSCHEDE, HET EUROPESE HOOFD KANTOOR EN TEVENS HET GROOTSTE DISTRIBUTIECENTRUM VAN DE REGIO EUROPE, MIDDLE EAST AND AFRICA (EMEA). ZIJ ZIJN VERANTWOORDELIJK VOOR HET PRODUCTSEGMENT, WAARONDER TEVENS UPONOR MLC-S SPRINKLER LEIDINGEN, SPRINKLERS EN APPENDAGES VALLEN. EEN BIJZONDERE SAMENWERKING TUSSEN TYCO, UPONOR EN NATHAN WELKE GERESULTEERD HEEFT IN EEN KWALITATIEF HOOGSTAANDE INSTALLATIE. HIER WILLEN WE NATUURLIJK MEER VAN WETEN! COMPLEET AANBOD EN KLANTGERICHT

installatietak.” Al snel reist de vraag over welk productassortiment we

Tyco legt de focus op brandbeveiligingsproducten, beveiligingsproducten

precies praten. Wouter legt uit: “Eigenlijk gaat het om een wereld-

en de daarbij behorende services. “We leveren onze producten eigenlijk

wijde mix van producten. Het totale productaanbod is onderverdeeld

vrijwel in alle marktsegmenten, of verticals, zoals we dat zo mooi

in vier segmenten: ‘Chemical segment’ (portables, brandblussers),

noemen”, vertelt Wouter Bossink, directeur marketing van EMEA.

‘Detection segment’ (detectoren, panels), ‘Mechanical segment’

“Hierbij kun je denken aan commerciële instellingen als logistieke

(gegroefde materialen, koppelingen, ophangpunten) en ‘Water

centra, maar ook aan woningbouw, de gas- en olie-industrie en mijn-

segment’ (sprinklers). Het ‘Water segment’, dat is het segment waar

bouw. Daarnaast kennen we eigenlijk twee soorten klanten. Enerzijds

productmanager Gijsbert van Rooyen en ik werkzaam voor zijn.”

hebben we de ‘Contractors & Distributors’, eigenlijk de mensen die

Het lijkt er op dat we bij deze twee heren dus aan het goede adres zijn.

de producten kopen en/of installeren, maar anderzijds beschouwen

Zo te horen kunnen zij ons alles vertellen over sprinklerinstallaties.

we ook de eindgebruiker als onze klant. Tyco Fire Protection Products

Maar eerst zijn we toch wel erg nieuwsgierig naar wat Tyco zo

houdt zich echter alleen bezig met de productzijde en niet met de

succesvol maakt!

LINKS: DIRECTEUR MARKETING WOUTER BOSSINK; RECHTS: PRODUCTMANAGER GIJSBERT VAN ROOYEN

Enervision

Enervision 13 Winter 2013.indd 13

07-03-13 15:04

WERELDWIJD ONTWIKKELEN, MAAR LOKAAL CHECKEN

EEN NIEUWE SPRINKLERINNOVATIE

Wouter legt ons uit dat er eigenlijk overal in de wereld research en

Inmiddels heeft ook productmanager Gijsbert van Rooyen zich bij

development wordt gedaan voor nieuwe producten en er daarnaast

het gesprek gevoegd. Nu we al heel wat meer weten over Tyco als

ook regelmatig nieuwe producten door Tyco bijgekocht worden. Wouter:

organisatie, zijn we erg benieuwd geworden naar de laatste ontwik-

“Het bieden van een compleet pakket en optimale aanwezigheid, dat

kelingen van Tyco in de sprinklerbranche. “Al jarenlang maken we

zijn twee essentiële krachten van Tyco. Alle producten komen hier in

naar alle tevredenheid gebruik van de Uponor MLC-S leiding in onze

Enschede binnen, waarna wij deze verspreiden over kleinere centra. We

sprinklerinstallaties. Nu hebben we onlangs voor de Duitse markt een

willen dat de producten, in ieder geval de hardlopers, lokaal op voorraad

speciale sprinkler ontwikkeld voor toepassing in betonnen plafonds.

zijn en dat we de lokale markt gericht kunnen informeren in hun eigen

Deze FSC sprinkler is een variant op de sprinkler die we eigenlijk al

taal. Dat vinden we heel belangrijk, maar aangezien we een Ameri-

hadden en beter bekend is als de Raven sprinkler. Doordat de Raven

kaans bedrijf zijn, is dat ook een grote uitdaging. Waar de Engelse taal

sprinkler vrij vlak en hufter-proof is, wordt deze uit veiligheidsover-

in Nederland, Noorwegen en Zweden nog redelijk goed beheerst wordt,

wegingen vaak gebruikt in bijvoorbeeld gevangenissen”, zo vertelt

is dat in veel andere landen wel anders. We moeten dus een vertaalslag

Gijsbert. Wouter reageert: “De Raven sprinkler voorkomt dat gede-

maken. Als je immers iets aan iemand wilt verkopen, dan kun je er ook

tineerden het brandbeveiligingsysteem kunnen activeren of zichzelf

vanuit gaan dat diegene graag aangesproken wordt in zijn of haar eigen

ermee kunnen verwonden.” Gijsbert knikt bevestigend: “Inderdaad,

taal. Nu is niet alleen de communicatie overal anders, maar ook de be-

dat kun je ook zien aan de sprinkler. Waar je normaal een sprinkler

hoeftes kunnen per land of soms zelfs per plaats weer heel verschillend

herkent aan een uitstekende deflector en een bulb, is deze helemaal

zijn. Zo is het in het geval van de sprinklers in beton erg belangrijk om

vlak.” Wouter legt uit: “De bulb is eigenlijk een glazen buisje met

te weten wat voor beton er gebruikt wordt en hoe het verwerkt wordt.

vloeistof, op het moment dat de vloeistof een bepaalde temperatuur

We ontwikkelen onze producten voor wereldwijde toepassing, maar

bereikt zal deze knappen. Is de glass bulb eenmaal weg, dan gaat

checken daarnaast lokaal of het ontwerp voldoet aan de toepassing.”

er een stopje open en zal het water door de sprinklerkop verspreid

Enervision 13 Winter 2013.indd 14

Nathan

07-03-13 15:04

linkerpagina: Edwin de Haan en Peerke Reijnders bij de binnenunit van de Alpha-InnoTec LWD warmtepomp



Op bezoek bij

SALES MANAGER HUUB DERCKSEN

Voordelen van de FSC sprinkler worden.“ Gijsbert voegt daaraan toe: “Bij de nieuwe FSC sprinkler is er echter geen sprake van een bulb, maar van een soldeerverbinding

 Het beste design ten opzichte van de concurrentie

die knapt bij een bepaalde temperatuur. Om ruimte vrij te houden

 De FSC sprinkler is breed toepasbaar

in het beton voor de FSC sprinkler wordt de sprinklerfitting voor het

 Alle kleuren zijn mogelijk

instorten voorzien van een installatiecup. Na het instorten wordt de

 Met de Uponor MLC-S leiding, die nu ook verkrijgbaar

cup verwijderd, waardoor de mogelijkheid ontstaat om de sprinkler

is in de diameters 40 en 63 mm en de daarbij

op het Uponor MLC-S leidingsysteem aan te sluiten. Ik wil daarbij

behorende fittingen wordt optimale opbouw

echter wel onder de aandacht brengen dat Tyco de Uponor MLC-S

van het systeem gegarandeerd

leiding in betonnen plafonds niet alleen in combinatie met de nieuw ontwikkelde FSC sprinkler gebruikt, maar ook al jarenlang in combi-

Voordelen van de Uponor MLC-S leiding

natie met bijvoorbeeld recessed sprinklers.” Ramon Freriksen, buitendienstmedewerker bij Nathan en zelf ook werkzaam geweest in de

 De componenten van het sprinklerplafond worden

sprinklerbranche, zegt: “De FSC sprinkler is een mooie ontwikkeling,

volledig in het betonplafond ingegoten, wat de

zo krijg je bijna een consealed sprinkler waardoor deze mooi wegge-

architect veel ontwerpvrijheid geeft en ruimten

werkt kan worden in het plafond.” Gijsbert: “Inderdaad! Een van de

optimaal benut kunnen worden

redenen waardoor de ontwikkeling van de FSC sprinkler tot stand is

 Eenvoudige, snelle en schone verwerking;

gekomen, is de vraag van architecten naar een sprinkleroplossing die

niet lassen, solderen, draadsnijden of lijmen.

minimaal aanwezig is in de ruimten. De FSC sprinkler is momenteel

 Besparing van arbeidsstappen en montagetijden

leverbaar in de kleuren wit en grijs, maar zal in de toekomst ook op

 Montage door één persoon mogelijk

aanvraag in diverse andere kleuren geleverd kunnen worden. Door

 Onscheidbare, dichte persverbindingen

de minimale aanwezigheid en de diverse kleuropties wordt het voor architecten erg aantrekkelijk om te kiezen voor de FSC sprinkler.”

Enervision

Enervision 13 Winter 2013.indd 15

07-03-13 15:04

Overige REFERENTIES:  De Hameij, 75 luxe appartementen - Weert  Verzorgingshuis Holtenbroek - Zwolle  Woonzorgcentrum Graafzicht - Bleskensgraaf  Woontoren New Orleans - Rotterdam

REFERENTIE MET ALLURE: WOONTOREN NEW BABYLON TE DEN HAAG

 Woontoren New Babylon - Den Haag

New Babylon is dé nieuwe hotspot in Den Haag. Op de

 ’t Ginneken, 8 Patiowoningen - Breda

plek van het oude Babylon staat een nieuw complex met

 Verzorgingshuis Hulst - Hulst

internationale allure. Wonen in één van de woontorens,

 Alpha Woontoren, 80 appartementen - Enschede

 Montevideo, appartementen (45 verdiepingen) Rotterdam

betekent letterlijk wonen op hoog niveau. Om de veiligheid

 Woonzorgcentrum Ariënsstaete,

van iedere bewoner van de 158 meter hoge woontoren

te garanderen zijn er diverse veiligheidsmaatregelen

 Appartementencomplex De Vaart - Assen

getroffen, waaronder het aanbrengen van

 Hotel Metamorfose (Shell) - Den Haag

208 appartementen - enschede

sprinklerinstallaties.

FOTOGRAFIE: ©DPI, ONTWERP: MEYER EN VAN SCHOOTEN ARCHITECTEN, OPDRACHTGEVER: NEW BABYLON DEN HAAG

Enervision 13 Winter 2013.indd 16

Nathan

07-03-13 15:04



Linkerpagina: UPONOR MLC-S LEIDING

Op bezoek bij

TOEPASSING SPRINKLERSYSTEMEN IN NEDERLAND

ook het systeem voor de aanvoer van het water naar de sprinkler

Sprinklerinstallaties zijn vanaf een hoogte van 70 meter verplicht.

op wilden nemen in ons productassortiment, zijn we op zoek ge-

In Nederland bevindt de meeste hoogbouw zich in het westen.

gaan naar aanbieders die aan onze wensen konden voldoen. Vanaf

Sales manager Huub Dercksen vertelt: “In Nederland zie je steeds

dat moment is er eigenlijk veelvuldig contact geweest met een van

meer sprinklerinstallaties in zorgcomplexen. Daar waar het lastig

de directeuren van Nathan, Peter Centen. Peter heeft uitvoerig onze

is om veelal hulpbehoevende mensen bij brand in een kort tijds-

criteria omtrent het leidingsysteem met ons doorgenomen, waarna

bestek in veiligheid te brengen, biedt een sprinklerinstallatie een

hij heeft gekeken naar de mogelijkheden van Uponor. Door het brede

gedegen oplossing om de veiligheid te waarborgen. Veel van onze

productaanbod en de flexibiliteit is onze keus uiteindelijk ook daad-

projecten met een sprinklerinstallatie in combinatie met de Uponor

werkelijk op een samenwerking met Uponor gevallen. Zo hebben zij

MLC-S leiding bevinden zich in grote steden als Den Haag, Rotter-

voor ons speciale fittingen voorzien van een rode kleur ontwikkeld.

dam en Amsterdam, echter is ons portfolio breed en worden vele

Uponor denkt en ontwikkelt echt met ons mee, waardoor we samen

gebouwen door het hele land voorzien van sprinklerinstallaties.”

met hen een optimale sprinklerinstallatie kunnen realiseren. Daarbij mogen we ook de rol van Nathan natuurlijk niet vergeten, die zowel

SAMENWERKING MET UPONOR EN NATHAN

op het vlak van ondersteuning als promotie erg actief is voor ons.” 

Wanneer we de heren vragen naar de herkomst van de samenwerking

van Tyco met Uponor is het even stil. Gijsbert lacht: “Dat is echt voor mijn tijd, Huub.” Ook Wouter sluit zich daar bij aan: “Nou, ook voor mijn tijd, vrees ik.” Huub: “Dat gaat inderdaad al zeker tien jaar terug. Reden voor de samenwerking was in ieder geval het feit dat Tyco zijn productassortiment wilde aanvullen. Zoals Wouter al eerder aangaf willen we onze klant een compleet aanbod presenteren, een totaalpakket. Dat is vandaag de dag dan ook nog steeds een van de

Tyco Fire Protection Products Kopersteden 1 7500 AD Enschede Telefoon: +31 (0)53 428 44 44 Website: www.tfppemea.com E-mail: verkoopnl@tyco-bspd.com

krachten van Tyco. Omdat we dus niet alleen de sprinkler, maar daarbij

HET OPSLAG- EN DISTRIBUTIECENTRUM VAN TYCO FIRE PROTECTION PRODUCTS TE ENSCHEDE

Enervision

Enervision 13 Winter 2013.indd 17

07-03-13 15:04

Enervision 13 Winter 2013.indd 18

Nathan

07-03-13 15:04



Linkerpagina: De woontoren ‘Terras aan de Maas’ wordt binnenkort opgeleverd

Nathan tipt

DELTA AMSTEL ECO 2.0 DISTRIBUTIE-UNIT

De nieuwe generatie Delta distributie-units IN DE LENTE-ENERVISION VAN 2012 LIETEN WE U AAN DE HAND VAN DIVERSE ARTIST IMPRESSIONS EN 3D TEKENINGEN KENNISMAKEN MET DE IMPOSANTE WOONTOREN ‘TERRAS AAN DE MAAS’, EEN PROJECT VAN ONDER ANDERE STEWITECH DUURZAAM EN HUYGEN INSTALLATIE ADVISEURS. SPECIAAL VOOR DEZE TOREN WERD DE DELTA AMSTEL ECO 2.0 DISTRIBUTIE-UNIT ONTWIKKELD. VANDAAG, SLECHTS DRIE ENERVISIONS LATER, IS DE TOREN AAN DE MODERNE SKYLINE VAN SPIJKENISSE EEN MARKANT FEIT. SAMEN MET SIMON VERVEER, PROJECTLEIDER VAN STEWITECH DUURZAAM EN ERWIN JANSSEN, PRODUCTMANAGER VAN NATHAN IMPORT/EXPORT BEZOEKEN WE DE 28 VERDIEPINGEN TELLENDE TOREN DIE OP HET PUNT VAN OPLEVERING STAAT. De installatie

hierdoor gecombineerd worden met het retourwater van de

Als projectleider bij Stewitech Duurzaam is Simon Verveer mede

lagetemperatuurinstallatie zonder het proces van warmteopwekking

verantwoordelijk voor de uitvoering van de warmte- en koudeopwek-

te verstoren. Zodra een geschikte investeerder gevonden is, zal er

king en het afgiftesysteem van het complex. In nauwe samenspraak

een tweede toren naast het huidige gebouw verrijzen. De reeds

met Huygen Installatie Adviseurs ontwikkelde hij het principeschema

geboorde bronnen en de technische kelderruimte, waarin reeds een

waarop hij vervolgens de CAD tekening en 3D weergave baseerde.

opstelplek voor de aanvullende warmtepompen is gereserveerd,

Tijdens de realisatiefase was Simon regelmatig in Spijkenisse te

zullen dan de energievoorziening voor beide torens leveren.

vinden om het installatietraject persoonlijk te begeleiden. Vandaag neemt hij ons allereerst mee naar de kelder onder de toren waar hij ons trots ‘zijn’ technische ruimte laat zien. Geïmponeerd lopen we achter hem aan door de twee etages tellende ruimte welke we direct herkennen van de 3D tekening die Simon ons vorig jaar al presenteerde. Direct bij de ingang van de eerste kelderetage staan de twee lagetemperatuur Alpha-InnoTec SWP warmtepompen opgesteld. Samen verzorgen zij de lagetemperatuurverwarming van de 180 woningen in het complex. Om de hoek zien we de vier 112 kW Alpha-InnoTec warmtepompkrachtpatsers die de toren van hoge temperatuur distributiewater voorzien. Zodra de warmwaterkraan in de woning geopend wordt, brengt de in de woning opgestelde Delta Amstel Eco 2.0 distributie-unit het water volgens de wettelijk vastgestelde eisen op een warmtapwatertemperatuur van 55 oC op het tappunt. Dankzij deze distributie-units hoeft het hogetemperatuur distributiewater niet continu door de aanvoer en retour in de toren te circuleren, maar wordt de aanvoerleiding via een inline systeem op temperatuur gehouden. Na het gebruik van warm tapwater wordt de flow over het primaire circuit door de PM regelaar afgesloten, waardoor er geen ongewenste flow over de unit kan plaatsvinden. Het retourwater van de hogetemperatuurinstallatie kan

Enervision

Enervision 13 Winter 2013.indd 19

Vier 112 kW SWP Alpha-InnoTec warmtepompen in de technische ruimte onder de toren

07-03-13 15:04

De nieuwe generatie distributie-units Erwin: “Voor dit project wilde Simon een Delta Amstel Eco distributieunit met PM regelaar, omdat hij geen flow over de unit wil hebben als er geen warm water wordt gevraagd. Geen thermische vervuiling op de retourstrang dus. De unit moest echter nog wel aan de eisen met betrekking tot wachttijd voldoen. We hebben toen gekeken naar de mogelijkheden om niet de unit, maar de strang op temperatuur te houden en de unit zo dicht mogelijk bij de strang te plaatsen. Op deze manier kan de unit op standby blijven staan terwijl hij toch binnen de gestelde normen warmwater op het tappunt levert.” Erwin somt op wat er ten opzichte van de voorgaande unit aan het product is veranderd: “Er is een PM regelaar toegevoegd, de koudwaterleiding is verlegd, de oorspronkelijke wisselaar maakte plaats voor een wisselaar met minder hydraulische weerstand en de voeler werd naar de onderzijde verplaatst om hem minder kwetsbaar te maken.” Delta Systemtechnik ontwikkelde vervolgens een prototype van het toestel. Samen met Simon reed Erwin naar het Duitse Celle waar het tweetal in de Delta fabriek diverse metingen en tests uitvoerde. Erwin: “We hebben vooral gekeken of hij daadwerkelijk deed wat we bedacht hadden. We ontdekten dat hij nu slechts een derde weerstand had ten De Delta Amstel Eco 2.0 (met afdekkap) in een van de woningen

opzichte van zijn voorganger, zodat je minder pompenergie nodig hebt om de liters er doorheen te krijgen.” Niet lang na deze positieve tests

Optimalisatie van de Delta Amstel Eco

werd de eerste Delta Amstel Eco 2.0 ingezet in een van de projecten

We vervolgen onze bezichtiging naar de 28e verdieping van het bijna

van Stewitech.

afgeronde gebouw. In een willekeurige woning bekijken we de aan de wand gemonteerde Delta Amstel Eco 2.0 distributie-unit. Erwin Janssen, die zich bij Nathan op de ontwikkeling van nieuwe oplossingen en de verbetering van bestaande producten richt, vertelt ons dat de Delta Amstel Eco 2.0 is ontstaan uit een vraag van Simon Verveer voor dit project. Simon licht dit toe: “Ik had een Delta unit met een PM regelaar gezien en belde Erwin om hem te vragen of hij zo’n regelaar niet standaard in de Amstel Eco unit kon inbouwen.” De combinatie van deze vraag van Simon en zijn eigen wens om het bestaande assortiment te verbeteren triggerde Erwin om met Delta Systemtechnik te zoeken naar optimalisaties van het bestaande assortiment.

Delta distributie-units Nathan Import/Export is sinds 2006 importeur van de Duitse fabrikant Delta Systemtechnik GmbH. De Delta distributie-units binnen het Nathan assortiment worden specifiek ontwikkeld voor de Nederlandse markt. Nathan Productmanager Erwin Janssen: “Nederland is Weltmeister als het gaat om eisen op het gebied van tapwaterbereiding. De tapwatertemperatuur moet minimaal 55 oC op het tappunt zijn, die temperatuur moet binnen een bepaalde tijd worden bereikt, er dient een dubbele scheiding tussen het primaire distributiewater en warm tapwater te zijn, de koud- en warmwaterleidingen mogen elkaar niet beïnvloeden, dat soort zaken. Samen met Delta ontwikkelen we units die aan deze strenge Nederlandse eisen voldoen.”

Enervision 13 Winter 2013.indd 20

De Delta Amstel Eco 2.0 nu zonder afdekkap

Nathan

07-03-13 15:04



Nathan tipt

Eigenschappen Delta Amstel Eco 2.0    

Voor warm tapwaterbereiding op woningniveau Minimale hydraulische weerstand Geïntegreerde PM-regelaar Retourtemperatuur van maximaal 23 °C

Simon (l) en Erwin (r) op de 28e verdieping van de woontoren

Praktijksituaties

de eerste praktijkervaringen met de unit reeds binnen zijn. Simon:

Het nieuwe Delta product werd volledig ontwikkeld op basis van

“Doordat het Overkamp Park wat kleiner was dan het Terras aan de

praktijkervaring. “Door schade en schande word je wijs”, grapt Simon.

Maas, heeft het dit project ingehaald. In Dordrecht doet de unit

Erwin: “Mede door de praktische benadering is het een degelijke

gewoon wat hij moet doen en hebben we minimale energieverliezen.

installatie geworden die nog beter met praktijksituaties om kan gaan.”

Middels een inliner houden we de aanvoer op temperatuur en dat

Simon maakt duidelijk dat de heren na het succesvol ontwikkelen van

functioneert prima. Ook van de bewoners krijgen we op een verstopt

dit product niet van plan zijn om tevreden achterover te leunen:

filtertje na geen klachten. Binnenkort starten we met een project van

“Misschien komt er nog wel een keer een optimalisatieslag. Zo is het

260 woningen in Waddinxveen en een project met 75 woningen in

misschien goed om er standaard een retourbegrenzer in te doen om

Hoofddorp. Ook daar gaat de Delta Amstel Eco 2.0 in komen. Zeker

ervoor te zorgen dat het primaire circuit wordt afgesloten zodra de

omdat het bij het Overkamp park gewoon goed werkt.” 

temperatuur boven de 30 C komt. Als zo’n PM-regelaar dan een keer o

niet werkt kan er geen thermische vervuiling ontstaan.”

De primeur Hoewel de nieuwe Delta Amstel Eco 2.0 oorspronkelijk werd

Stewitech BV

ontwikkeld voor het omvangrijke project Terras aan de Maas, is dit niet het eerste project met deze nieuwe unit. Het Overkamp Park, een 55 appartementen tellende woontoren in Dordrecht ging er een jaar geleden al met de primeur vandoor. Hier worden de 55 Delta units gecombineerd met twee lagetemperatuur Alpha-InnoTec SWP

Prisma 83 – 85 3364 DJ SLIEDRECHT telefoon: +31 (0) 18 44 30 03 0 e-mail: info@stewitech.nl Website: www.stewitech.nl

warmtepompen. De woningen worden inmiddels bewoond, waardoor

Enervision

Enervision 13 Winter 2013.indd 21

07-03-13 15:04

Project ‘De Sethe’ in Zwartsluis

SKID kent geen zwakke schakel ‘Een schoolvoorbeeld’. Zo wordt de fonkelnieuwe installatie van appartementencomplex ‘De Sethe’ in het Overijsselse Zwartsluis door de Nathan Group bestempeld. Dat is ook de ervaring van opdrachtgever Unica Installatietechniek: “De kracht van Nathan is haar flexibiliteit in de samenwerking zonder kwaliteitsverlies. En met haar nieuwste techniek, de SKID, kan ze de risico’s nog meer terugbrengen.” Een kijkje op de ‘set’, op zoek naar de bron en evolutie in standaardisatie.

Artist impression appartementencomplex ‘De Sethe’ in Zwartsluis

Enervision 13 Winter 2013.indd 22

Nathan

07-03-13 15:04



Werk in uitvoering

Roelof Vallinga (links) en Theo Bauerhuit (rechts)

Onderscheidend karakter

Een doordacht totaalconcept

Op het bouwterrein pal aan het brede Meppelerdiep, midden in

Zowel Theo Bauerhuit, directeur van bronboorbedrijf ThermoPlus, als Roelof

Zwartsluis, twintig kilometer boven Zwolle, zijn de laatste werk-

Vallinga, accountmanager van Lowergy Concepts, hoort het verhaal tevreden

zaamheden in volle gang. Met ingang van april 2013 nemen de

aan. Vanuit hun beide teams hebben ze hun kennis en kunde prima kunnen

eerste bewoners van de vijftien luxe appartementen er hun intrek.

aanwenden. “Maar eigenlijk,” vindt Vallinga, “hebben we als totale Nathan

Niet alleen aan het fraaie aanzicht van de vier woonlagen is de

bedrijvengroep iets bij kunnen dragen aan ‘De Sethe’.” Hij doelt op Nathan

nodige aandacht besteed, minstens zoveel energie ging uit naar

Import/Export die de verdelers en appendages verzorgde, Thermo Actief

het kloppend hart van het ‘stadspaleis aan het water’. Met een

Benelux die de vloerverwarming installeerde en ten slotte ThermoDynamic

belangrijke rol voor de Nathan Group, die via Unica Installatie

die straks online de scores monitort en service verleent; een service waar

techniek werd ingeschakeld. De opdrachtgever van ‘De Sethe’

Bauerhuit veel van verwacht. Hij vertelt: “Bij open bronsystemen gebeurt

had een duurzaam appartementencomplex voor ogen, weet

het al, maar nu gaan we het ook bij gesloten systemen toepassen. En

Leo Brugging, projectleider van Unica: “Het moest een onder

hoewel ik vertrouw op de kwaliteit, is er altijd nog wel iets in te regelen.”

scheidend karakter hebben. Aangezien Unica duurzaamheid

Vallinga sloot vervolgens vanuit Lowergy Concepts al snel aan bij het verzoek

als een vanzelfsprekendheid ziet, hebben we de handen ineen

vanuit Unica om een rol te spelen in de gewenste duurzame oplossing van

geslagen voor de duurzame energieoplossing.” Daarom kwam

‘De Sethe’. Uitgangspunt was een warmte/koude-opslaginstallatie die dank-

de Nathan Group in beeld, memoreert Brugging. “Wij willen

zij een change-over alleen kan koelen of verwarmen. Samen met Unica als

alleen samenwerken met partijen die ons in kennis en expertise

opdrachtgever werd een doordacht totaalconcept voor het appartementen

kunnen aanvullen en afspraken nakomen. Het is mij wel duidelijk

complex uitgewerkt. Vallinga betrok op zijn beurt ThermoPlus, dat

dat Nathan speciale expertise heeft in de warmte/koude-

gespecialiseerd is in ontwerp, productie en aanleg van complete duurzame

opslaginstallatie die we hier in Zwartsluis hebben neergezet.”

bronsystemen, bij het project. Met als innovatieve pijler het SKID-concept.

Enervision

Enervision 13 Winter 2013.indd 23

07-03-13 15:05

Thermoplus warmtepompSKID AIT SWP 371 standaard

“Ik durf te stellen dat een opdrachtgever helemaal geen risico meer loopt”

Eenmalige engineering Bauerhuit illustreert het bijzondere SKID-concept aan de hand van de ontwerptekeningen. Een compact geheel van een warmtepompinstallatie ontvouwt zich. “Ja, wat is SKID? Het is een Engelse term, afkomstig uit de scheepvaart, voor samenbouw van verschillende machines”, duidt hij. “Wij hebben deze naam gegeven aan ons unieke nieuwe concept, ook een samenbouw.” Het betreft een combinatie van een warmtepomp, diverse appendages en andere componenten, die compleet geflenst, geplaatst, samengebouwd, aangesloten, ingeregeld, gekoppeld aan het bronsysteem en inbedrijfgesteld wordt opgeleverd aan de klant. In dit geval heeft de totale SKID een omvang van circa anderhalf bij twee meter. Bauerhuit is enthousiast over het principe: “We hebben het vorig jaar ook al acht keer elders toegepast. Met alle ervaring die we daarmee hebben opgedaan is het concept inmiddels helemaal geperfectioneerd. Ik durf te stellen dat de opdrachtgever helemaal geen risico meer loopt. Het is eigenlijk gewoon een slimme vorm van standaardisatie, waarbij je niet telkens de maatvoering tussen bron en warmtepomp opnieuw moet berekenen en monteren.” Moraal: je hoeft maar één keer de engineering te doen en je kunt het bij wijze van spreken eindeloos toepassen.

Het past 100% De meerwaarde van de SKID komt op een aantal fronten terug in het hele traject, maar in essentie draait het om efficiency en besparing. Theo Bauerhuit

Enervision 13 Winter 2013.indd 24

Ten eerste worden alle componenten verzameld op de thuisbasis van

Nathan

07-03-13 15:05



Werk in uitvoering

Thermoplus warmtepompSKID AIT SWP 371 standaard

ThermoPlus, een ruime loods pal onder de A28-snelweg in ’t Harde.

der, maar het wordt ook een echte installatie met vaste inbouwmaten.”

De dertig medewerkers zijn niet alleen gespecialiseerd in de oorspron-

Warm water en separaat instelbare koeling in ieder appartement is

kelijke core-business bronboren, maar hebben zich ook toegelegd

per april de meerwaarde van de inspanningen van Unica en de Nathan

op ontwerp en productie van dergelijke systemen. Jaarlijks leveren

Group. “En natuurlijk de lage energierekening”, verwijst Vallinga naar

ze voor bijna driehonderd projecten. Zo ook heeft ThermoPlus met

de compactere, geluidsarmere en bovenal betere energetische kwali-

vier medewerkers het 3D-ontwerp en de productie van de SKID ten

teiten van de moderne Alpha-InnoTec SWP brine/water waterpomp.

behoeve van ‘De Sethe’ in eigen huis verzorgd. In de eigen werkplaats zijn alle onderdelen op basis van het ontwerp in elkaar gezet. “Zo weten we direct al of een installatie compleet is en 100% past. De zwakste schakel bepaalt de keten, maar die is hier eigenlijk niet: we hebben een passend ontwerp als geheel neergezet.” Overigens

Installatiecomponenten

wordt het geheel eerst wel weer gedemonteerd, omdat een installatie vaak te groot is om één op één in de definitieve ruimte te plaatsen.

SKID Bron: gesloten verticale bodemwarmtewisselaars door

Als het zover is, gaat de SKID op transport naar de bouwlocatie.

ThermoPlus

Offerte is all-in

Warmtepomp: Alpha-InnoTec SWP brine/water Professional warmtepomp

Normaliter heeft een installateur wel twee weken werk, maar omdat alles al voorbereid is, kostte de opbouw nu slechts twee dagen tijd.

Afgifte: Uponor vloerverwarming, Delta Amstel Eco 2.0 distributie-units

Een andere slimmigheid zit in het gebruik van flenzen. Bauerhuit kent het nadeel van draadverbindingen bij de soms noodzakelijke demon-

Regeling:

Tekmar

tage van appendages in veel bestaande installaties: “Om appendages

Verdelers: Komfort SBK

met draadverbindingen te kunnen monteren moet je dan de hele

Appendages:

Oventrop

opbouw ontmantelen. Met flenzen, die hun kwaliteit in industriële toe passingen bewezen hebben voorkom je dat. De appendages zijn duur-

Enervision

Enervision 13 Winter 2013.indd 25

07-03-13 15:05

Thermoplus warmtepompSKID AIT SWP 371 standaard

Bottleneck bij boren

“Dit project - van bron tot afgifte is ons op het lijf geschreven.”

Zowel de directeur van ThermoPlus, als de accountmanager van Lowergy Concepts is blij met de samenwerking met Unica in Zwartsluis: “Je kunt merken dat ze veel ervaring hebben met utiliteitsprojecten”, aldus Vallinga. “We hebben al in mei 2012 bij de start van het traject met elkaar om tafel gezeten. Omdat we vaker hebben samengewerkt, kenden we elkaars mogelijkheden die we perfect konden afstemmen op het gebouw.” Vervolgens ging het snel, ondanks vertraging in de doorlooptijd: in september kon geboord worden, in december werd de SKID geplaatst. De keuze voor een gesloten bronsysteem is gebaseerd op de energetische behoefte van het complex en de investeringsruimte.

Vooruitlopen op milieueisen Bauerhuit benadrukt dat zijn bedrijf alle zorgvuldigheid in acht neemt bij veiligheid en milieu. “We besteden veel aandacht aan de VCA en BRL 2100 inzake milieutechniek en werken nauw samen met TNO. Daarnaast voeren we nu al de BRL 11000 uit die er deze zomer vanuit de EU aankomt. Je mag alleen energie uit de bodem halen, als je energie bespaart. In totaal heb je straks negen certificaten nodig bij het ontwerpen, boren en installeren van warmtepompinstallaties. Dit streeft ThermoPlus na om de installateurs van dienst te zijn. En het betekent dat wij als leverancier straks de totaalverantwoordelijke voor de installatie met bronsystemen zijn. Daar lopen we nu al op vooruit.” “Eigenlijk is er geen andere leverancier die dit gebundeld zo aan kan Roelof Vallinga

Enervision 13 Winter 2013.indd 26

bieden”, stelt Vallinga nuchter. “Dit project - van bron tot afgifte- is ons op het

Nathan

07-03-13 15:05



Werk in uitvoering

Thermoplus warmtepompSKID AIT SWP 371 standaard

lijf geschreven. En dan ook nog eens tegen een prima prijs-kwaliteits

inzetbaar zijn en zo weinig mogelijk ruimte innemen. Des te meer je kunt

verhouding. Als ik het vertaal naar ‘De Sethe’, was dit eigenlijk een

standaardiseren, des te minder risico er blijft voor de opdrachtgever. Noem

schoolvoorbeeld van een project hoe we elkaar aanvullen, korte lijnen en

het evolutie in standaardisatie”, stelt Vallinga. 

vroegtijdig overleg.” Vallinga ziet duidelijk een grens tussen de rol van de Nathan Group en de installateur. “We bieden onze producten en kennis aan Unica aan. Onze bedrijvengroep heeft de bron geboord en aangelegd

Unica in ‘t kort

en de warmtepompinstallatie geplaatst, maar de leidingen en centrale

Unica is een allround system integrator en grootste

verwarming zijn het werk van de installateur.”

zelfstandige technisch dienstverlener van Nederland. Met zestien vestigingen en circa 1.800 medewerkers heeft

Leermoment als investering

Unica alles in huis wat veeleisende opdrachtgevers

Ook Brugging van Unica ziet terug op een soepel lopend proces: “De

in onderwijs, gezondheidszorg, industrie en overige

planning bleek niet altijd optimaal, maar de Nathan Group wist daar toch

utiliteitsbouw van hun installatiepartner vragen.

goed mee om te gaan. Ik ben blij dat zij de warmte/koude-installatie zo

Al bijna 81 jaar ontzorgt ze opdrachtgevers met

compleet en uitstekend hebben neergezet. Het scheelt ons werk, maar

innovatieve en duurzame oplossingen, optimale

vermindert ook een stuk risico, zoals de complete montage op de

communicatietoepassingen en een comfortabel en vooral

bouwplaats. Prima dus. Het is nu nog aan ons om de duurzame opwekking

ook veilig werken woonklimaat.

te koppelen aan de door ons geïnstalleerde centrale verwarming, ter ondersteuning van de collectieve warmtepompinstallatie.” Bauerhuit besluit

Unica Installatiegroep

met een leerpunt: “Tijdens dit project bleek er wat onduidelijkheid in de

Schrevenweg 2

zienswijze van een storingsmelding. Die informatievoorziening moet

8024 HA Zwolle

duidelijker.” De beide techneuten nemen een dergelijk aspect weer mee in

Telefoon: +31(0)38 - 45 60 456

de evaluatie en ontwikkeling van de SKID of andere installatie. “We streven

E-mail: info@unica.nl

naast een complete en goed werkende installatie continu naar verbetering

Website: www.unica.nl

van onze producten. Met als randvoorwaarde dat ze multifunctioneel

Enervision

Enervision 13 Winter 2013.indd 27

07-03-13 15:05

Conceptueel renoveren; renoveren anno 2013

Het Lowergy renovatieconcept Onze gesprekspartners van vandaag delen een duidelijke visie: renovatie heeft de toekomst, vooral als je het traject slim aanpakt. Samen met Lowergy Concepts manager Koos Folmer schuiven we aan bij Sjoerd Klijn Velderman, projectleider duurzaam bouwen bij BAM Woningbouw, AndrĂŠ Meester, commercieel directeur van Cauberg-Huygen Raadgevende Ingenieurs en Hans Regelink, eigenaar van Regelink Bouwadvies. In een rondetafelgesprek spreken de heren over het standaardiseren van renovatietrajecten, de bijbehorende voorspellingen van de financiĂŤle effecten en de mogelijkheden van het splinternieuwe Lowergy Renovatieconcept.

Enervision 13 Winter 2013.indd 28

Nathan

07-03-13 15:05



Ons duurzame concept

van links naar rechts: Hans Regelink, Koos Folmer, André Meester en Sjoerd Klijn Velderman

Renovatiemarkt

kan.” André Meester, commercieel directeur van Cauberg Huygen

Het bestaande woningbestand biedt volop mogelijkheden, vindt

Raadgevende Ingenieurs, vult aan dat men met seriematig renoveren

Hans Regelink, eigenaar van Regelink Bouwadvies: “Over het

niet alleen de faalkosten minimaliseert, maar ook op voorbereidings-

algemeen zijn de casco’s van de door de corporatie afgeschreven

kosten bespaart: “Daar kunnen we slagen maken. Het moet herhalen

woningen nog prima, vooral van de betonnen generatie. Als de

en bestellen worden, geen ontwikkelen. Dat is eigenlijk het

woning de goede maat heeft en de draagconstructie is goed, dan

financiële stuk wat erin zit.”

hoeft er door de corporatie alleen in de extra zaken geïnvesteerd te worden. Het casco, de fundering, is er al. Als het huis dan weer 30

Toleranties in seriematig renoveren

jaar mee kan en zo’n slag zou je nog een keer kunnen maken, dan

Hoewel het bij de grootschalige renovatieprojecten van BAM

is het ook voor een corporatie heel interessant om die basiskosten

Woningbouw, waarover we vandaag spreken, vrijwel altijd om

ten opzichte van nieuwbouw te voorkomen.”

seriematig gebouwde woningen gaat, is geen woning volledig identiek. Klijn Velderman: “De context is het gebouw, de stan-

Slim renoveren is standaardiseren

daard is wat je overal tegenkomt, de afwijking kun je dan per

Als projectleider duurzaam bouwen bij BAM Woningbouw zoekt

woning of referentie in beeld brengen en dat kun je managen.

Sjoerd Klijn Velderman continu naar oplossingen waarmee renovatie-

Zeker in bewoonde staat is dat belangrijk.” Regelink voegt hier

projecten efficiënter aangepakt kunnen worden. Hij vertelt: “Als

aan toe: “Je moet altijd uitgaan van de standaard en de toleran-

zaken ter plekke in een woning op elkaar afgestemd moeten worden,

ties. Als je die tolerantiezones dan direct in je ontwerpen

dan zit daar een foutkans in. Ik denk dat we terug moeten naar

meeneemt, word je er niet door verrast en kun je ze ter plekke

assembleren. Gewoon een wagen waar een Dixi aan hangt, waar het

invullen. Op die manier kun je een heleboel dingen gewoon

pakket voor die dag op zit, waar iedereen dan mee aan het werk

standaardiseren.”

Enervision

Enervision 13 Winter 2013.indd 29

07-03-13 15:05

Voorspellen van financiële effecten

modelwoning geboren.” Aan de hand van de modelwoning, waarover u op

De belangrijkste uitdaging van seriematig renoveren is te vinden in het

pagina 34 van deze Enervision leest, werd de haalbaarheid voor de

realistisch voorspellen van de financiële voordelen van renovatie voor de

grootschalige toepassing van het Lowergy Renovatieconcept in BAM

individuele bewoners. In deze uitdaging heeft Cauberg-Huygen zich

Renovatieprojecten inmiddels getoetst.

vastgebeten. André Meester: “We zijn inmiddels zover dat we aan de hand van gebruikers, gebruikersgedragsprofielen en techniek kunnen voorspellen

Eerste reactie

wat iedere individuele bewoner er uiteindelijk van gaat merken op zijn

De basis van het Lowergy Renovatieconcept past volgens Klijn Velderman

energierekening als de renovatie gereed is.”

prima binnen de visie van BAM Woningbouw, waarin seriematig bouwen de hoofdrol speelt: “Je kunt het afgiftesysteem uitbreiden en daarmee een

Lowergy Renovatieconcept

afwijking opvangen. Ik denk dat we 60% tot 70% van de bestaande bouw

Een concept dat geheel aansluit op de trend naar prefab totaalconcepten is

die nog aangepakt moet worden één op één zo zouden kunnen uitvoeren.”

het Lowergy Renovatieconcept dat de Nathan Group recent introduceerde.

Wel geeft Klijn Velderman toe dat hij oorspronkelijk wat bedenkingen had

Het concept biedt een totaaloplossing van een bron (buitenlucht of een

bij de afgifte via de wanden: “Dat had bij mij eerst wat weerstand, omdat

gesloten bodemwarmtewisselaar), een warmtepomp (brine/water of

water in de wand van corporatiewoningen best wel gevoelig ligt. Dat was

lucht/water) en warmteafgifte via een wand. In het prefab afgiftesysteem

een hoge drempel waar overheen gestapt moest worden, maar daar staat

komen het verwarmingsysteem en de verbetering van de geluidsisolatie

tegenover dat het energetisch gezien een stuk aantrekkelijker is dan alle

samen. Bovendien kunnen bewoners tijdens de renovatie gewoon in hun

andere semiconcepten die nu op de markt verkrijgbaar zijn. Het werkt

woning blijven wonen. Lowergy Concepts manager Koos Folmer: “Via via

bovendien dubbelop, omdat het al voor een deel uitontwikkeld is. Er is slim

kwam ik in contact met Sjoerd Klijn Velderman. Mede door snel handelen

over nagedacht, het is een totaalconcept. Het sluit aan op het afweegmodel

van Sjoerd kwam de samenwerking vervolgens in een stroomversnelling

geluidsisolatie/duurzame verwarmingsinstallatie. Zo is mijn interesse

terecht. We hebben elkaar een paar weken geleden voor het eerst over ons

gewekt en zijn we er op doorgegaan. We moeten het nu met elkaar nog

Lowergy Renovatieconcept gesproken en in no time was het idee voor een

even écht uniek maken.”

“We kunnen woningen renoveren terwijl de bewoner in zijn huis blijft wonen.”

Koos Folmer, manager Lowergy Concepts

Enervision 13 Winter 2013.indd 30

Nathan

07-03-13 15:05



Ons duurzame concept

“Het aardige aan deze oplossing, los van de energetische winst, is het extra wooncomfort”

André Meester, commercieel directeur van Cauberg-Huygen Raadgevende Ingenieurs

Doorontwikkeling

temperatuur wandverwarmingssysteem kies je ervoor om de ruimte continu

Koos Folmer benadrukt dat de ruimte voor optimalisatie er beslist is. Hij

op één behaaglijke temperatuur te houden. Ook kasten en schilderijen die

vertelt hierover: “Je kunt het samen integraal nog beter maken. Het échte

voor de wand staan of hangen nemen de warmte op deze manier

concept is de renovatiewoning, niet ons concept of het concept van BAM

probleemloos over en dat is natuurlijk een groot voordeel.”

Woningbouw. We zijn van plan om samen met BAM Woningbouw, Cauberg-Huygen en Regelink Bouwadvies een stuk of vijf renovatieconcep-

Verwarming en geluidsisolatie in één

ten uit te rollen, uitgesplitst in bouwjaar of bouwmethodiek. Aan de hand

Meester: “Het aardige aan deze oplossing, los van de energetische winst, is

van die concepten kan dan gezegd worden: u wilt uw jaren 50 woning

het extra wooncomfort voor de bewoner. Het thermisch comfort, dat weten

renoveren? Dat kost zo veel en levert zo veel op. Daar moeten we naar toe.”

we inmiddels uit de metingen, doet niet onder aan dat van traditionele, conventionele oplossingen. Met name op het gebied van geluid biedt het

Continue warmte, extra comfort

echter een grote meerwaarde. De warmtewand die voor de woningschei-

Doordat de combinatie van een warmtepomp met wandverwarming de

dende wand komt te staan, waardeert de geluidsisolatie behoorlijk op. Dat

woning met lage temperaturen en dus minimale kosten verwarmt, is het

stukje extra comfort kan in de beleving van bewoners wel eens belangrijker

probleemloos mogelijk om het systeem continu op temperatuur te houden.

zijn dan het energetische effect. De drijvende kracht bij bewoners is vaak

Een groot voordeel ten opzichte van de vol-elektrische wandverwarming die

toch een andere dan wat wij techneuten denken dat het is. Die geluids

oorspronkelijk door BAM toegepast zou worden. Regelink: “Een elektrisch

isolatie is dus absoluut een voordeel dat deze oplossing met zich mee-

systeem werkt op basis van aanwezigheid. Als je binnen komt zorgt de

brengt.” Regelink: “Het is een gegeven dat de achtergrondgeluiden van

sensor in het plafond ervoor dat de wandverwarming automatisch aan gaat.

buiten door dubbel glas minder worden, waardoor geluiden van de buren

Het duurt dan misschien niet lang voordat de wanden warm worden, maar

normaliter beter hoorbaar worden. Door dit systeem te kiezen verminder je

dan heeft alles er omheen nog altijd de koude temperatuur van de ruimte,

juist de overlast van de buren.” Klijn Velderman: “In de concrete klachten

dus die stoel is gewoon koud als je er op gaat zitten. Met dit lage

top tien van huurders staan condens en tocht vrij hoog, maar op plaats drie

Enervision

Enervision 13 Winter 2013.indd 31

07-03-13 15:05

of vier staat geluidsoverlast van de buren.” Meester: “Laten we niet

veel makkelijker te renoveren in een bestaande woning.”

vergeten dat het van groot belang is dat de bewoner enthousiast gemaakt wordt, hij moet over de streep getrokken worden. Die extra geluidsisolatie

Betrokkenheid bewoners

kan dan een aspect zijn waarmee we de bewoner uiteindelijk mee krijgen.

Meester merkt terecht op dat de rol van de bewoner binnen een

Dit is dus absoluut een meerwaarde van deze oplossing.”

bouwproject de afgelopen jaren flink is veranderd: “Als we ditzelfde gesprek tien jaar geleden hadden gevoerd, dan was het woord ‘bewoner’

Renovatie van bewoonde woning

niet zo vaak gevallen. Het belang van de bewoner realiseren we ons

Een ander voordeel van de prefab wandverwarming van het Lowergy

steeds meer.” Klijn Velderman is het hier roerend mee eens: “De bewoner

Renovatieconcept is het feit dat de bewoner in zijn huis kan blijven

bepaalt in hoge mate het succes van je proces. Alleen al om financiële

wonen terwijl deze van boven tot onder gerenoveerd wordt. Deze keuze

redenen is het van fundamenteel belang dat hij snapt dat we iets komen

werd mede gemaakt door een opmerking van Hans Regelink. Hij vertelt:

doen en dat hij invloed heeft op dat proces. Ik denk dat de bewoner, of

“Toen Koos met de ontwikkeling van het renovatieconcept bezig was, lag

dat nu een huurder of een koper is, steeds meer een centrale rol krijgt in

de nadruk oorspronkelijk op afgifte uit de vloer. De vloer bevat vaak

het traject.” Onderdeel van het Lowergy Renovatieconcept is ondersteu-

echter meer waardevolle eigendommen van de bewoner, zoals laminaat,

ning bij de informatievoorziening richting bewoners. Aan het begin van

parket of tegels, dan de wand. Ik zei toen al tegen Koos: pak dan de

het bouwtraject wordt de Lowergy informatietruck centraal in de wijk

wand. Daar kan een keer een luxe duur behangetje op zitten, maar daar

geplaatst. Bewoners krijgen dan volop de mogelijkheid zich te informeren

heb je het risico dan ook wel mee gehad. Bovendien is er minder gedoe

over de plannen met hun woning. Klijn Velderman geeft aan dat BAM

met de meubels die alleen maar in een zone van een meter van de muur

Woningbouw zelfs overweegt om nóg een stap verder te gaan: “In de

afgeschoven hoeven te worden. Met verwarmingsoppervlakte maakt het

selectiefase waarin we nu zitten, willen we een energiecoach aanbieden

bovendien niet veel uit, de wand is een prima afgifteoppervlak en dus

die een stukje voorlichting op zich neemt. Een jaar of twee achter elkaar.

onder: Hans Regelink, eigenaar van Regelink Bouwadvies

“De wand is een prima afgifteoppervlak en veel makkelijker te renoveren in een bestaande woning.”

Enervision 13 Winter 2013.indd 32

Nathan

07-03-13 15:05



Ons duurzame concept

“Geluidsoverlast staat op plaats drie of vier van de klachten top tien.”

Sjoerd Klijn Velderman, projectleider duurzaam bouwen bij BAM Woningbouw

Dat iemand uit de wijk die werkloos is, die geven we een baan voor twee

BAM Group, Cauberg-Huygen Raadgevende Ingenieurs en Hans Regelink

jaar lang. In die twee jaar kan hij zich daarin ontwikkelen en er uiteinde-

namens AM na over energieneutraliteit in bestaande woningen,

lijk misschien zijn werk van maken.”

nieuwbouwprojecten en herstructureringslocaties. Zo ondersteunt Regelink Bouwadvies binnen GEN de ontwikkeling van een woonlasten

Lowergy Renovatieconcept als onderdeel van het BAM Renovatieconcept

rekenmodel waarin de relatie tussen de investeringskosten en de

Kort voordat dit magazine ter perse ging werd bekend dat BAM

blootgelegd. Inmiddels heeft Cauberg-Huygen onder de naam Ezie een

Woningbouw in consortium inmiddels een renovatieproject heeft

webapplicatie beschikbaar gesteld waarmee op individueel niveau de

gewonnen waarin het Lowergy Renovatie concept zal worden toegepast.

werkelijke energiekosten kunnen worden berekend. Duurzaamheid naar

Koos Folmer heeft het volste vertrouwen in het slagen van dit eerste

een hoger niveau, dat lijkt het credo te zijn. 

uiteindelijke resultaten op de energienota van de bewoner of koper wordt

project met zijn Lowergy Renovatieconcept: “Het concept combineert de thermische voordelen van lagetemperatuur wandverwarming met een gedegen geluidsisolatie en maakt het mogelijk om woningen te renoveren terwijl de bewoner in zijn woning blijft wonen. Dat kan niet anders dan een groot succes worden, daar ben ik van overtuigd.”

Cauberg-Huygen Raadgevende Ingenieurs www.chri.nl

Gebieden Energieneutraal GEN Onze gesprekspartners van vandaag zijn allen betrokken bij het

Bam Woningbouw www.bamwoningbouw.nl

vooruitstrevende programma “Gebieden Energieneutraal”. Deze coöperatie, die kortweg GEN wordt genoemd, bestaat uit specialisten uit

Regelink Bouwadvies

de sectoren bouw, installatie, industrie, energie en advies. Samen met

+31 – (0)6 12 99 09 07

bedrijven als de Nuon, de Rabobank en het TNO denken de Koninklijke

Enervision

Enervision 13 Winter 2013.indd 33

07-03-13 15:05

Het Lowergy Renovatieconcept: Duurzaam comfort zonder overlast

Enervision 13 Winter 2013.indd 34

Nathan

07-03-13 15:05

Foto linkerpagina: Eenvoudige plaatsing van de prefab panelen in de plafond- en vloerprofielen



Nathan Group in beeld

Woonwijken energetisch renoveren zonder overlast of volksverhuizing EEN VEROUDERDE WOONWIJK IN NO TIME UPGRADEN NAAR EEN COMFORTABELE A++ OF ZELFS ENERGIENEUTRALE WOONWIJK TERWIJL DE BEWONERS HUN WONING NIET VERLATEN. MET HET NIEUWE LOWERGY RENOVATIECONCEPT IS DIT MOGELIJK. DE COMBINATIE VAN EEN WARMTEPOMPINSTALLATIE MET AFGIFTE VIA PREFAB WANDPANELEN BLIJKT EEN DOORSLAAND SUCCES!

DE LOWERGY RENOVATIEWAND Baanbrekend onderdeel binnen het Lowergy Renovatieconcept is de

Componenten van het Lowergy Renovatieconcept

prefab renovatiewand. Het slimme product werd geheel in eigen beheer door Lowergy Concepts bedacht en ontworpen. De prefab productie en montage neemt Lowergy partner Thermo Actief Benelux op zich. Resultaat

Voortbordurend op het succes van het alom bekende Lowergy Nieuwbouwconcept, presenteert Lowergy Concepts u het Lowergy Renovatieconcept:

is een 60 centimeter breed, 45 millimeter dik prefab wandpaneel waarin aluminium lamellen, Uponor Meerlagenleiding en geluidsisolatiemateriaal

Voorlichting eindgebruikers

compact met elkaar verenigd worden.

Heldere informatievoorziening aan bewoners, zowel voor, tijdens als na het renovatietraject, onder andere met de Nathan showtrailer.

Montage in bewoonde situatie De prefab wandpanelen worden kant en klaar in de woonwijk aangeleverd.

Projectbegeleiding

Om de panelen te ontkoppelen van de wand, worden allereerst metalen

Professionele technische begeleiding door Lowergy engineers. Het team denkt met u mee vanaf de eerste schets, zodat het beste, meest efficiënte eindresultaat bereikt wordt.

profielen aan het plafond en de vloer bevestigd. Daar worden de prefab panelen vervolgens in geplaatst. Aansluitend worden de geïntegreerde Uponor Meerlagenleidingen aan elkaar gekoppeld. In de kant en klare wand kunnen elektraoplossingen verwerkt worden voordat de afwerkende gipsplaat tegen de wand wordt geschroefd. De installatie kan naar wens door een externe partij worden uitgevoerd, maar ook Nathan Group dochter Thermo Actief Benelux kan dit voor de opdrachtgever uitvoeren.

UITVOERIGE TESTS Vanzelfsprekend werd de Lowergy Renovatiewand uitvoerig aan diverse tests onderworpen. In het onafhankelijke laboratorium van Cauberg Huygen werd het systeem getest op comfort en geluidsisolatie. Zo werd gekeken naar de verschillen met radiatorverwarming en werden de energetische effecten van obstakels als schilderijen en boekenkasten voor de wand onderzocht. Omdat een lagetemperatuurverwarmingssysteem continu op temperatuur kan blijven, nemen obstakels probleemloos de warmte van de wand en ruimte over; een groot voordeel ten opzichte van elektrische wandverwarming. De samenvatting van de

Warmtepompinstallatie Een duale Alpha-InnoTec lucht/water warmtepomp waarvoor geen bronboring benodigd is, of een individuele gesloten aardwarmtebron van broninstallatiebedrijf ThermoPlus, aangesloten op een Alpha-InnoTec brine/water warmtepomp.

Lowergy Renovatiewand Wandverwarming voor de woningscheidende wanden (ontkoppeld door middel van bevestiging aan plafond en vloer), compleet met energieverdeling, geluidsisolatie en ruimteregeling.

Montage, service en onderhoud Desgewenst montage door het Lowergy renovatie team. Volledige Prestatiecontracten of Prestatie instandhoudingscontracten van Lowergy partner ThermoDynamic.

testrapporten vindt u op www.lowergy.nl.

Enervision

Enervision 13 Winter 2013.indd 35

07-03-13 15:05

Nathan

Enervision 13 Winter 2013.indd 36

07-03-13 15:05

Foto linkerpagina: Afwerking middels gipspanelen, desgewenst met uitsparingen voor elektra



Nathan Group in beeld

VOORDELEN VAN HET LOWERGY RENOVATIECONCEPT OP EEN RIJ Alleen goed op elkaar afgestemde componenten vormen samen een goed, betrouwbaar systeem. De totaaloplossingen van Lowergy Concepts zijn goed doordacht, uitvoerig getest en veelvuldig toegepast. Dit, aangevuld met de kennis en ervaring van het Lowergy team, ontzorgt de opdrachtgever en garandeert een optimaal eindresultaat.

Supersnel prefab Plafond- en vloerstuds bevestigen, prefab panelen plaatsen, leidingen koppelen, klaar! Dankzij de prefab panelen kan de installateur de wand in no time behangklaar opleveren. Het gehele Lowergy Renovatieconcept met warmtepompinstallatie, afgiftesysteem en regeltechniek kan probleemloos binnen de gestelde bouwstroom worden afgewerkt, desgewenst parallel aan de andere werkzaamheden in de woning.

Bewoond renoveren Doordat niet de gebruikelijke vloer, maar de wand als afgifteoppervlak wordt gebruikt, heeft de renovatie een minimale impact op de bewoner. Er is geen sloop- of breekwerk, de veelal kostbare vloerafwerking van de bewoner blijft intact en zelfs de meubels kunnen in de te renoveren ruimtes blijven staan. Een meter voor de wand wordt afgezet met een stofschot, meer ruimte is niet nodig.

Optimale geluidsreductie In oude woningen is geluidsoverlast van buren een groot probleem. Zodra de isolatie van de woningschil vervolgens wordt verbeterd, bijvoorbeeld door middel van dubbel glas, dan wordt deze interne gehorigheid zelfs versterkt. De in de Lowergy renovatiewanden geïntegreerde geluidsisolatie gaat deze overlast van de buren tegen. Een voordeel dat veelal zelfs zwaarder weegt dan het extra thermische comfort.

Van G naar A++ of energieneutraal Door een oude woning met G label bouwkundig te isoleren en te voorzien van het Lowergy Renovatieconcept, kan een A++ status worden bereikt. Met toevoeging van bijvoorbeeld PV panelen is het zelfs mogelijk de woning te upgraden naar energieneutraliteit.

koken op inductie, is de woning bovendien geheel onafhankelijk van fossiele brandstoffen. De stap van energielabel G naar A++ wordt zo wel heel eenvoudig. Door ook PV panelen toe te voegen, is de woning al energieneutraal! Uiteraard denkt het Lowergy team tijdens de eerste planfase van het project graag mee over de totaaloplossing, zodat alle componenten in een vroeg stadium optimaal op elkaar afgestemd kunnen worden.

DEMOWONING Recent werd een demowoning voorzien van het Lowergy Renovatie concept. Het veertig jaar oude rijtjeshuis gebruikte oorspronkelijk 2.500 De Uponor leidingen worden gekoppeld in de woning

kuub gas op jaarbasis. De haarden, schoorsteen, radiatoren en gasaansluiting werden verwijderd, waarna het pand werd voorzien van dubbel

TRIAS ENERGETICA

glas en nieuwe kozijnen. Aan de buitenwand werd een Alpha-InnoTec

Een goede duurzame woning voldoet aan het Trias Energetica principe:

lucht/water duaal warmtepomp bevestigd, aangevuld met een

beperkte energievraag, duurzame opwekking en uitsluiting van

Alpha-InnoTec Hydrauliktower in de bijkeuken. De woningscheidende

fossiele brandstoffen. De basis is een goede bouwkundige renovatie

wanden werden voorzien van Lowergy renovatiewanden en afgewerkt

met bijvoorbeeld dubbel glas, nieuwe kozijnen, gevelisolatie en een

met gipsplaten. Een bijzonder geslaagde test: de montage was binnen

optimale kierdichting door de bouwkundige partij. Het Lowergy

een dag gereed en zowel de energetische- als geluidsvoordelen zijn

Renovatieconcept voorziet vervolgens in de rest. Een minimale

direct waarneembaar. De woning wordt gedurende een jaar actief

warmtevraag door lagetemperatuurverwarming via de wand gecombi-

gemonitord en gecontroleerd om de concrete resultaten van de

neerd met duurzame opwekking middels een warmtepompsysteem,

energetische verbetering ook in een praktijksituatie in kaart te kunnen

ook voor de bereiding van warm tapwater. Als er gekozen wordt voor

brengen. 

Enervision

Enervision 13 Winter 2013.indd 37

07-03-13 15:05

Enervision 13 Winter 2013.indd 38

Nathan

07-03-13 15:05

Foto linkerpagina: Kelly Gerressen met Wolf Nathan (links) en Peter Centen (rechts)



Enervision stelt u voor:

STUDENTE KELLY GERRESSEN GAAT DE UITDAGING AAN OP DE AFDELING MARKETING

Nathan als leerbedrijf DE HEREN OP DE FOTO HIERBOVEN HERKENT U NATUURLIJK WEL, MAAR WIE IS DAT NIEUWE GEZICHT? DAT BEN IK! MIJN NAAM IS KELLY GERRESSEN, EERSTEJAARS STUDENT INTERNATIONAL BUSINESS & MARKETING. SINDS KORT LOOP IK TWEE DAGEN PER WEEK STAGE OP DE MARKETINGAFDELING VAN NATHAN IMPORT/ EXPORT B.V. IN DUIVEN. IN DIT ARTIKEL STEL IK ME KORT AAN U VOOR.

Aanleiding voor mijn keuze

documentatie, de organisatie van evenementen, beurzen en fabrieks-

Vorig jaar heb ik een half jaar in Amerika gestudeerd. Ik kwam terug

bezoeken en natuurlijk het schrijven voor de Enervision! Vooral het

met interessante certificaten, waaronder het diploma Cambridge

organiseren van een evenement lijkt mij erg leuk om eens mee te

Advanced English. Die buitenlandse ervaring was de reden om

maken. Die tak van de marketing lijkt mij het meest interessant. Ook

aansluitend voor de studie International Business & Marketing te

vind ik het erg bijzonder om het ontwikkelproces van de Enervision

kiezen.Een internationale studie vraagt om een internationaal

mee te maken: het bedenken van de inhoud, het schrijven van

leerbedrijf, vandaar mijn keuze voor Nathan.

artikelen, het begeleiden van fotoshoots, het meedenken in de opmaak, het redigeren van de proefdruk en uiteindelijk de zorg voor

Goede sfeer

een goede verspreiding. Ik kan natuurlijk niet wachten om het

Tijdens mijn sollicitatiegesprek met Wolf Nathan kon ik al snel merken

eindresultaat te zien.

dat het met de sfeer in het bedrijf wel goed zat en gelukkig was dit niet alleen tijdens mijn sollicitatie het geval. Ik verwacht een leuke,

Een leuke opdracht

maar vooral ook leerzame tijd tegemoet te gaan en daarvoor zit ik op

Mijn stageopdracht is de ontwikkeling van een handleiding voor nieuw

de marketingafdeling perfect! Mijn stage bij Nathan Import/Export is

Nathan personeel. In het document zullen een smoelenboek en

de ideale kans om te zien of marketing mij ligt en te ondervinden wat

diverse ander tools te vinden zijn waarmee nieuwe collega’s zich zo

mijn kwaliteiten zijn, want er is natuurlijk een verschil tussen iets leuk

snel mogelijk op hun plek voelen. Het is een extra stimulans om te

vinden en er daadwerkelijk goed in zijn.

weten dat mijn werk niet ergens onder in een lade eindigt, maar dat deze nuttig zal worden ingezet.

Mijn ontwikkelingstraject Ik hoop er tijdens mijn stage achter te komen hoe het er in het

In de toekomst

hectische bedrijfsleven aan toe gaat. Bovendien wil ik graag eens

Na de studie die ik momenteel doe zou ik het liefst deze richting

proeven van alle werkzaamheden op een marketingafdeling en dat

voortzetten op het HBO en afronden in Amerika of Australië. En zodra

zijn er wel wat, weet ik inmiddels. Planning, sponsoring, het beheren

ik mijn diploma eenmaal op zak heb hoop ik aan de slag te kunnen op

van websites, social media, de ontwikkeling en vertaling van

een marketingafdeling. 

Enervision

Enervision 13 Winter 2013.indd 39

07-03-13 15:05

Volledige kantoorrenovatie zorgt voor een comfortabel, duurzaam leefklimaat ALTIJD 2 STAPPEN VOORUIT, DAT IS 2 STEPS AHEAD, HET INGENIEURS- EN ADVIESBUREAU DAT GESPECIALISEERD IS IN INSTALLATIETECHNIEK, ELEKTROTECHNIEK EN ENERGIETECHNIEK. VOOR ONS INTERVIEW MET MEDE-EIGENAAR RUUD SEMMEKROT REIZEN WE DIT KEER AF NAAR HENGEVELDE, EEN DORPJE IN DE GEMEENTE HOF VAN TWENTE TE OVERIJSSEL. WE BESLUITEN ELKAAR TE TREFFEN BIJ HET INMIDDELS VOLLEDIG GERENOVEERDE KANTOORPAND VAN 2 STEPS AHEAD, EEN KANTOORRUIMTE WAARIN ONZE PRODUCTEN EEN BELANGRIJKE BIJDRAGE LEVEREN AAN EEN COMFORTABEL EN DUURZAAM LEEFKLIMAAT.

Enervision 13 Winter 2013.indd 40

Nathan

07-03-13 15:05

Foto linkerpagina: JAN VAN SEMMEKROT INSTALLATIETECHNIEK EN RUUD VAN 2 STEPS AHEAD MET HET UPONOR COMFORT PANEL



Mijn duurzame project

PASSIEF KOELEN: ALTIJD EEN OPTIMALE RUIMTETEMPERATUUR MET HET UPONOR COMFORT PANEL of een maatwerkdocument schrijven. De training of cursus kan zowel in ons eigen cursuslokaal als op locatie gegeven worden.”

PASSIEF KOELEN, DAT STAAT CENTRAAL! Als we om ons heen kijken zien we een eigentijdse, moderne uitstraling. Dat was voor de renovatie vast anders? Ruud: “Wij huren het pand en zijn dan ook samen met de verhurende partij destijds tot inzicht gekomen dat het pand met het oog op comfort en inrichting eigenlijk helemaal niet voldeed aan de eisen die we daaraan hadden. In overleg is dan ook besloten om te gaan renoveren. Passieve koeling was daarbij een zeer belangrijke wens. Omdat ik jarenlang zelf in de UPONOR DRAADLOZE RUIMTETHERMOSTAAT

installatiebranche gewerkt heb, kende ik het Uponor product al vrij goed, evenals de producten van Alpha-InnoTec overigens. Gezien de

2 STEPS AHEAD

prettige communicatie en ondersteuning vanuit Nathan in een eerder

Eenmaal binnen valt ons oog direct op de Uponor draadloze ruimte

project van ons, wilden we deze samenwerking voor dit pand zeker

thermostaat die op diverse plaatsen functioneel, doch stijlvol aan de muur

weer herhalen, maar dan natuurlijk nog een stukje beter. Bovendien

hangt. “Dit is nog maar één product dat Nathan geleverd heeft”, vertelt

zijn we ook mee geweest op fabrieksbezoek naar zowel Uponor als

Ruud die ons welkom heet. “Eigenlijk bevind je je nu tussen de Nathan

Alpha-InnoTec, waar we eigenlijk in aanraking zijn gekomen met het

producten, die zowel op zichtbare als onzichtbare plaatsen zijn aangebracht.” Ruud stelt voor om verder te praten in de ruimte die normaal gesproken voor scholingen gebruikt wordt. Hij steekt van wal: “2 Steps Ahead is een onafhankelijk ingenieurs- en adviesbureau op het gebied van installatietechniek, elektrotechniek en energietechniek. Wij bieden vier vormen van dienstverlening. Dat begint bij een stukje engineering, het ontwerpen en tekenen van installaties dus. Dat doen we voornamelijk voor de doelgroep installateurs, die dan ook een groot deel van ons klantenbestand vertegenwoordigen. Daarnaast doen we een stukje advisering. Zo brengen we bijvoorbeeld advies uit aan bouwkundig ontwerpers en architecten. Vervolgens doen we ook metingen en inspecties. Hierbij kan gedacht worden aan de NEN1010 inspectie, de NEN3140 inspectie en power quality analyses, wat overigens een heel nieuw vakgebied is”. Nieuw, innovatief… Dat klinkt ons als muziek in de oren, daar willen we meer van weten! Ruud legt ons uit wat een power quality analyse eigenlijk inhoudt: “Bij een power quality analyse wordt de kwaliteit van het elektriciteitsnet gemeten. Er wordt dan gekeken wat de daadwerkelijke kwaliteit is van de elektriciteit die op het net staat. Op deze wijze kunnen we onder andere slijtage van verlichtingsarmaturen, dipjes en netvervuiling inzichtelijk maken en daar tijdig een passende oplossing voor bieden. Tot slot bieden wij ook trainingen op maat die speciaal gericht zijn op de installatiebranche. De klanten, voornamelijk installateurs en grote verzekeringsmaatschappijen, leggen hun leervraag bij ons neer, waarna wij op basis van de leerdoelen een cursus ontwikkelen

Enervision

Enervision 13 Winter 2013.indd 41

RUUD SEMMEKROT VAN 2 STEPS AHEAD

07-03-13 15:05

systeemplafond zoals het hier nu daadwerkelijk is geïnstalleerd. Een

inregelafsluiters van Oventrop. Je merkt het dus al, er is niets van

systeemplafond waarin, door middel van Uponor Comfort Panels, een

gelogen, je bevindt je nu echt tussen de Nathan producten!” Ramon vult

koelcircuit verwerkt is. Dat vormde voor ons eigenlijk de ultieme

voorzichtig aan: “Maar buiten ligt er…” Nog voor hij zijn zin kan

plafondinstallatie voor passieve koeling.”

afmaken, reageert Ruud spontaan: “Inderdaad, ook ThermoPlus heeft zijn aandeel in de renovatie! Buiten hebben zij onder de parkeerplaatsen

EEN RENOVATIEPAND VOL MET NATHAN PRODUCTEN

twee bronnen van 85 meter diep geboord. Naast ThermoPlus mogen we

In een ware zoektocht naar Nathan producten hebben we inmiddels

ook ThermoDynamic niet vergeten, zij hebben op hun beurt namelijk de

naast de Uponor draadloze ruimtethermostaat ook het systeemplafond

inbedrijfstelling van de Alpha-InnoTec SWC warmtepomp verzorgd. Naast

met Uponor Comfort Panels ontdekt. Waar Ruud bij binnenkomst al door

de monitoring van de warmtepomp door ons eigen systeem, is de

liet schemeren dat het pand bol staat van Nathan producten, vragen we

warmtepomp ook aangesloten op AlphaWeb waardoor ook ThermoDy-

ons af welke Nathan producten zich in het pand nog meer schuilhouden.

namic onze warmtepomp op afstand kan monitoren en zo indien nodig

Vol enthousiasme vervolgt Ruud zijn verhaal: “In principe is het gehele

snelle en adequate service kan verlenen.”

verwarming- en koelsysteem geleverd door Nathan en geïnstalleerd door Semmekrot Installatietechniek. In overleg met Jan Semmekrot,

STORINGSVRIJ EN OPTIMAAL ENERGIEVERBRUIK

projectleider bij Semmekrot Installatietechniek, en met de ondersteu-

Nu de renovatie al weer enige tijd geleden afgerond is, kunnen de

ning van Nathan is de uiteindelijke productkeuze tot stand gekomen. Zo

installaties en producten onderworpen worden aan een gedegen

hebben we de Alpha-InnoTec SWC warmtepomp met buffervat, de

analyse. Hoe bevallen de installaties en is het resultaat wat men ervan

Komfort 5000 verdeler als hoofdverdeler en de Komfort 4000 verdelers

verwacht had? Ruud vertelt: “We zijn erg blij met de renovatie en de

als subverdelers toegepast. Daarnaast is ook het complete vloerverwar-

installaties functioneren perfect. Het comfort, de warmteopbrengst en

mingssysteem dat zich uitstrekt over 144 m² van Uponor. Hierbij moet

de koeling is goed! De koeling willen we nog iets verbeteren door de

opgemerkt worden dat de verlegafstanden bewust heel smal gehouden

zoninstraling te beperken. Door zonneschermen kunnen we de

zijn, zodat de aanvoertemperatuur zo laag mogelijk kan blijven,

warmteontwikkeling in het pand zelf nog iets remmen. Maar ook nu al

waardoor je dus een zo hoog mogelijk COP uit je warmtepomp kunt

blijft alles mooi binnen de gestelde kwaliteitsnormen voor het klimaat,

genereren. Tot slot is het hele distributiesysteem van Uponor en zijn de

dus daar zijn we heel tevreden mee.”

ALPHA-INNOTEC SWC WARMTEPOMP MET KOMFORT SBK 5000 VERDELER

Enervision 13 Winter 2013.indd 42

Nathan

07-03-13 15:05



Mijn duurzame project

UPONOR COMFORT PANEL

Naast alle lof over het comfort, de warmteopbrengst en de optimale koeling, blijkt ook het energieverbruik zeer positief uit te vallen. “We hebben bewust een stukje overdimensionering toegepast in het afgiftesysteem en een stukje onderdimensionering in de warmtepomp zelf. Door die balans zie je gewoon dat het energieverbruik ontzettend gunstig is”, vertelt Ruud trots, waarna hij zijn verhaal vervolgt: “Ik denk dat we per maand ongeveer 50 à 60 euro aan elektriciteit betalen en dat is dan zowel mijn verwarming als koeling.”

SEMMEKROT INSTALLATIETECHNIEK: DUURZAAMHEID, EEN BEWUSTE KEUS!

SEMMEKROT INSTALLATIETECHNIEK

Met negen monteurs in de buitendienst en drie medewerkers op kantoor is Semmekrot Installatietechniek, dat de duurzame renovatie voor 2 Steps Ahead uitvoerde, een vooruitstrevend installatiebedrijf dat zich veel bezighoudt met duurzame installaties. “Dit is een bewuste keus, maar daarnaast is het ook de vraag uit de markt”, zo vertelt Jan Semmekrot. “Mensen willen steeds meer duurzame klimaattechniek. We installeren dan ook heel veel warmtepompen, zonnecollectoren,

Semmekrot Installatietechniek Goorsestraat 16 7496 AD Hengevelde Telefoon: +31(0)547 333 226 Website: www.semmekrot.com

vloerverwarmingsystemen en zonnepanelen en proberen met onze service de klant zo veel mogelijk te ontzorgen. In principe zijn al onze vloerverwarmingssystemen van Uponor, waarbij bijvoorbeeld de Uponor Tecto Noppenplaat veelvuldig gebruikt wordt. Daarnaast hanteren we ook het Uponor Meerlagenleidingsysteem ten behoeve van gas. De producten van Uponor zijn gewoon betrouwbaar. Ik heb er nooit problemen mee en dat vind ik toch wel heel belangrijk. De betrouwbaarheid is dan ook een van de redenen dat het installatieproces tijdens

2 Steps Ahead Goorsestraat 14 7496 AD Hengevelde Telefoon: +31 (0)88 238 43 74 Website: www.2stepsahead.eu

de renovatie bij 2 Steps Ahead zo voorspoedig verlopen is.” 

Enervision

Enervision 13 Winter 2013.indd 43

07-03-13 15:05

WAAR OOIT STEENKOOL WERD ONTGONNEN, HERRIJST NU EEN BOLWERK VAN NIEUWBOUW

Betonkernactivering draagt bij aan stadsvernieuwing in La Louvière IN DE AFGELOPEN HERFSTEDITIE VAN DE ENERVISION HEEFT U AL KUNNEN LEZEN DAT THERMO ACTIEF OOK IN BELGIË HAAR DEUREN HEEFT GEOPEND. HOE SNEL ALLES KAN GAAN, BLIJKT WEL UIT HET FEIT DAT THERMO ACTIEF BELGIË U NU AL MET ENIGE TROTS ÉÉN VAN HAAR PROJECTEN IN UITVOERING KAN TONEN: HET NIEUWE ADMINISTRATIEF CENTRUM (NAC) VAN DE STAD LA LOUVIÈRE. MET EEN OPPERVLAKTE VAN MAAR LIEFST 3900 M² DIE DOOR THERMO ACTIEF VOORZIEN WORDT VAN BETONKERNACTIVERING EN EEN WELKOMSTHAL VAN 860 M² DIE VERWARMD ZAL GAAN WORDEN MET HET UPONOR VLOERVERWARMINGSSYSTEEM, KUNNEN WE ZONDER MEER SPREKEN VAN EEN ZEER INTERESSANT PROJECT.

Enervision 13 Winter 2013.indd 44

Nathan

07-03-13 15:05



Werk in uitvoering BE

Linker pagina: BOUWPLAATS VAN HET NIEUWE ADMINISTRATIEF CENTRUM, LA LOUVIÈRE

LA LOUVIÈRE

verzorgen. Het gehele pakket aan dergelijke technieken werd voor dit

Waar ligt La Louvière? Dat deze vraag door u als Nederlandse lezer gesteld

project dan ook volledig aan hen toevertrouwd. Dat ze zo ongeveer de

wordt, is niet geheel onlogisch. Deze kleine Waalse stad ligt in het zuiden

buren zijn van het NAC is toeval, ze hebben zich destijds gevestigd naast

van België en is vooral bekend uit de periode dat er nog steenkool werd

de oude locatie van de Villeroy & Boch fabriek. Na de afbraak van de niet

ontgonnen. Als u van Parijs via Brussel naar huis rijdt, komt u er voorbij.

gekwalificeerde gebouwen heeft het bestuur van de stad La Louvière

Vanaf de snelweg E19 ziet u de scheepvaartlift van Strépy-Thieu, een lift

besloten om op deze plek nieuwbouw te laten herrijzen.

die met zijn verval van 73 meter de hoogste is in zijn soort. Als u even uit wilt blazen tijdens uw trip, dan kunt u op het oude vaartraject ook nog

EEN VOORSPOEDIGE SAMENWERKING

even naar zijn vijf kleinere ‘broertjes’ gaan kijken. De oudste van deze

Waar centrale verwarming behoort tot een van de specialisaties van

liften is al sinds 1888 in gebruik. Wat een geluk dat deze vaarroute geen

Sotrelco, is betonkernactivering voor hen minder bekend terrein.

onderdeel uitmaakt van de Elfstedentocht. Stel je voor dat je met het

Daarom werd er dan ook nog voor de start van Thermo Actief in België

hoogteverschil bergop moet klunen!

bij de collega’s van Nathan een prijsaanvraag met betrekking tot betonkernactivering gedaan. Gedurende de daarop volgende gesprek-

CAPACITEIT EN KWALITEIT BINNEN HANDBEREIK

ken bleek dat enige hulp voor een vlotte afwerking van het project

Even verderop, in dezelfde straat als de plaats waar aan het NAC gebouwd

gewenst was. Vanaf dat moment is Thermo Actief België betrokken bij

wordt, is het kantoor van aannemer Sotrelco gevestigd. Deze partij die

het proces. Een vlotte prijsopgave, in samenwerking met de Nederland-

gespecialiseerd is in HVAC (heating, ventilation and air conditioning),

se collega van Thermo Actief, en een goed onderbouwde technische

heeft alle troeven in handen om van dit mooie project een succes te

oplossing gaven de doorslag. Een samenwerking was een feit! In enkele

maken. Sotrelco, geleid door de heer Alongi, heeft namelijk de capaciteit

vergaderingen met de opzichter, de architect en de aannemer Sotrelco

om zowel het aandeel elektriciteit als de centrale verwarming te

werd de werkwijze en planning doorgenomen.

LINKS: ERWIN VERHASSELT, DIRECTEUR THERMO ACTIEF BELGIE, RECHTS: ANGELO ALONGI, AFGEVAARDIGDE BESTUURDER SOTRELCO

Enervision

Enervision 13 Winter 2013.indd 45

07-03-13 15:06

THERMO ACTIEF: STERK IN WEER EN WIND Erwin Verhasselt, directeur van Thermo Actief België, vertelt ons dat als oplossing direct werd gedacht aan het Omega profiel, een nieuwe montagetechniek die door Thermo Actief bedacht en ontwikkeld is. Helaas kan deze echter niet worden toegepast. Het vier bouwlagen hoge gebouw wordt namelijk opgetrokken met breedvloerplaten waarop reeds bewapening is aangebracht. Door de vele uitsparingen in deze bewape-

Er is door de monteurs van Thermo Actief in weer en wind gewerkt om de montage zo snel en voorspoedig mogelijk te laten verlopen.

ning is het niet mogelijk om met prefab elementen te werken. Montage op de bouw is dan ook de enige oplossing. Om de drie beslissende partijen te overtuigen van deze montagewijze, heeft Thermo Actief eerst een demo gemaakt. Direct na de goedkeuring zijn ze aan de slag gegaan.

JONGE, FRISSE AANPAK ZORGT VOOR NIEUWE HOTSPOTS

Door extreme weersomstandigheden en twee stakingsdagen in het

La Louvière is een stad die zich kenmerkt door een jonge, frisse aanpak.

centrum van de stad, zijn ze uiteindelijk in januari tot de tweede

Aangezien de stadskern aan vernieuwing toe was, is hiervoor een plan

bouwlaag gekomen, terwijl ze eigenlijk de montage al afgerond hadden

uitgewerkt. Het nieuwe NAC wordt, naast enkele musea, een park, een

willen hebben. De laatste zone van de tweede bouwlaag is nog verlegd

nieuw woningbouwcomplex en een winkelcentrum, één van de hotspots

met een temperatuur van -2 °C. Er is dus door de monteurs van Thermo

van La Louvière. Het nieuwe expositiegebouw naast het kantoor van

Actief in weer en wind gewerkt om de montage zo snel en voorspoedig

Sotrelco is het eerste afgewerkte project binnen de gehele stadsvernieu-

mogelijk te laten verlopen. De reeds ingestorte PE-Xa leidingen worden

wing. Kortom, La Louvière heeft zoals de Belgen zeggen ‘een baksteen in

nadien in de verhoogde computervloer aangesloten op één grote

hun maag’, wat eigenlijk betekent dat ze hun eigen nestje verder willen

transportleiding. Om elke groep gelijkmatig te laten werken, zijn ook de

uitbouwen. Een doel wat mede door de medewerking van Thermo Actief

strangregelventielen van Oventrop aangeboden.

aan de realisatie van het NAC weer een stukje dichterbij is gekomen! 

VAN LINKS NAAR RECHTS: ANGELO ALONGI (Afgevaardigde bestuurder Sotrelco), BERT CLEIREN (Account manager Thermo Actief België), CHRISTIAN DA MAVA (Werfleider Sotrelco), ERWIN VERHASSELT (Directeur Thermo Actief België) en SEBASTIEN LEROY (accountmanager Nathan Import/Export België)

Enervision 13 Winter 2013.indd 46

Nathan

07-03-13 15:06



Werk in uitvoering BE

UPONOR PE-XA LEIDINGEN VOORZIEN VAN AFPERSVENTIELEN

SOTRELCO: EEN WAAR FAMILIEBEDRIJF Sotrelco is in 1982 als een familiebedrijf gestart. Door de Italiaanse roots kunnen we wel zeggen dat het familiegevoel bij Sotrelco hoog in het vaandel staat en tevens overgebracht wordt op de werknemers. Van de 130 werknemers die het bedrijf telt, is de helft werkzaam in de verwarmingsbranche. Sotrelco mag zich rekenen tot een van de grootste bedrijven in de buurt van “la région du centre de Wallonie” of in het Nederlands het centrum van Wallonië!

Sotrelco Boulevard des Droits de l’Homme 3 7100 La Louvière, België Telefoon: +32 64 22 55 92 Website: www.sotrelco.com IN WEER EN WIND IS ER GEWERKT AAN HET NIEUWE ADMINISTRATIEF CENTRUM

Enervision

Enervision 13 Winter 2013.indd 47

07-03-13 15:06

PROJECT SOPHIASTAETE IN HENDRIK IDO AMBACHT

Monitoring van het eerste Boosterproject IN ENERVISION 11 EN 12 LAS U OVER HET INMIDDELS VEELBESPROKEN PROJECT SOPHIASTAETE IN HENDRIK IDO AMBACHT, HET EERSTE BOOSTERPROJECT TER WERELD. DE UNIEKE, DUURZAME INSTALLATIE IN HET MULTIFUNCTIONELE WOON- EN VOORZIENINGSCOMPLEX IS EEN GEZAMENLIJKE ONTWIKKELING VAN INSTALLATIEMAATSCHAPPIJ H.EK, WONINGBOUWVERENIGING RHIANT, ADVIESBUREAU VISIETECH, DKC TOTAALTECHNIEK, THERMODYNAMIC EN DE NATHAN GROUP. NU DE COLLECTIEVE INSTALLATIE EN DE INDIVIDUELE BOOSTERWARMTEPOMPEN IN BEDRIJF ZIJN GESTELD, GEVEN WE HET WOORD AAN HANS VAN DER MEULEN, ACCOUNTMANAGER MEET- EN REGELTECHNIEK BIJ DKC TOTAALTECHNIEK EN ROGIER BERNDSEN, DIRECTEUR VAN THERMODYNAMIC. SAMEN ZIJN ZIJ VERANTWOORDELIJK VOOR DE INBEDRIJFSTELLING EN MONITORINGSOPLOSSINGEN BINNEN HET PROJECT.

Rogier Berndsen

Enervision 13 Winter 2013.indd 48

07-03-13 15:06



Op de voet gevolgd

Hans van der Meulen (links) en Rogier Berndsen (rechts)

Monitorinsgstools van Alpha-InnoTec

sional warmtepompen met één aansluiting gezamenlijk te bewaken,

Elke Alpha-InnoTec Boosterwarmtepomp wordt in de fabriek in het

te meten en te besturen via een gebouwbeheersysteem zoals GBS van

Duitse Kasendorf voorbereid op de aansluiting op AlphaWeb. Met

Priva. Hans van der Meulen: “Met het gebouwbeheersysteem doen

AlphaWeb, een exclusief product van Alpha-InnoTec, maakt de Duitse

we verschillende dingen: We beheren de aanvoer en retourtempe-

warmtepompfabrikant het mogelijk om de installatie eenvoudig

raturen vanuit de WKO, we meten de temperatuur van het tapwater,

online te monitoren en beheren. Zodra ThermoDynamic het toestel

we kunnen storingen uitlezen, we kunnen de installatie op afstand

aanmeldt op de server van Alpha-InnoTec, is de warmtepomp direct

resetten in het geval van een storing en we kunnen de warmtepomp

online te loggen en te besturen door de bedrijven die daartoe

blokkeren in het geval van leegstand van een woning of commerciële

toegang krijgen. Alle warmtepompen binnen het Alpha-InnoTec

ruimte. Bovendien kunnen we het energieverbruik van iedere afzon-

assortiment zijn bovendien af-fabriek geschikt gemaakt voor

derlijke installatie meten en doorgeven aan woningbeheerder Rhiant,

inpassing in gebouwautomatiseringssystemen met het BACnet IP

zodat zij de energienota’s kunnen opstellen.” Rogier Berndsen voegt

datacommunicatieprotocol. In de BACnet standaard, voluit Building

hier aan toe: “Doordat het energieverbruik maandelijks kan worden

Automation and Control Network, zijn regels vastgelegd waarmee

uitgelezen, kunnen we een stukje extra bewustwording creëren bij

verschillende systemen op een betrouwbare wijze data met elkaar

de consument en daarmee nog meer energiebesparing genereren.”

uit kunnen wisselen, ideaal voor het beheer van een omvangrijk collectief project als het Sophiastaete.

Eerste ervaringen Het Sophiastaete is ook voor DKC een pionierend project. Van der

Gebouwbeheersysteem

Meulen: “In andere projecten hebben we al een paar koppelingen

Dankzij de standaard BACnet functionaliteit in de producten van

met warmtepompen en koelmachines via het Modbus protocol,

Alpha-InnoTec is het mogelijk om de 72 individuele Alpha-InnoTec

maar de combinatie van BACnet met Priva was nieuw voor ons. Van

Boosterwarmtepompen en de twee collectieve Alpha-InnoTec Profes-

ThermoDynamic kregen we een BACnet testregeling en daar zijn

Enervision

Enervision 13 Winter 2013.indd 49

07-03-13 15:06

Enervision 13 Winter 2013.indd 50

Nathan

07-03-13 15:06

Foto linkerpagina: Hans van der Meulen bij de BACnet demonstratiewand in de Nathan scholingsruimte



Op de voet gevolgd

“De monitoring op afstand scheelt ons veel tijd en geld. Je hebt supersnel de juiste mensen en materialen op de goede locatie.” we met Priva mee gaan experimenteren. Tijdens de inbedrijfstel-

ject. Om het dan aan het eind van zo’n ontwikkeltraject succesvol in

ling ondersteunde ThermoDynamic ons vervolgens bij de BACnet

bedrijf te zien, dat is gewoon super.” Rogier Berndsen is bijzonder

configuratie. Doordat we ons goed hadden voorbereid en de Boos-

onder de indruk van het uiteindelijke product zoals het nu op de markt

terwarmtepomp van Alpha-InnoTec al een kant en klare BACnet

aangeboden wordt. Hij vertelt: “Vooral de combinatie van de relatief

koppeling had, ging de inbedrijfstelling direct goed. Het is nu net een

hoge brontemperatuur, die wordt gevoed vanuit het lagetempera-

dag in de lucht, maar wat we nu zien is plezierig”, vertelt van der

tuur distributienet, en koeltechniek is erg interessant. Het principe

Meulen ons opgetogen. Hij vervolgt: “We gaan de installatie in het

gaat om totaal andere condities dan we gewend zijn.” Dit eerste

Sophiastaete tien jaar lang beheren. In ons Priva ServeCentre, een

Boosterproject is het begin van een nieuwe revolutie in de warmte-

aparte PC op onze hoofdvestiging in Wijchen, wordt de installatie

pomptechnologie, zo verwacht Rogier Berndsen. “Er is nog veel meer

permanent bewaakt. Middels Priva kunnen we zelf programmeren hoe

mogelijk met technieken als deze. Denk bijvoorbeeld aan de inzet van

het systeem moet reageren in het geval van een storing. We kunnen

de Boosterwarmtepomp in restwarmteprojecten, waarbij we rest-

meldingen via de telefoon, via sms of via e-mail laten binnenkomen

warmte direct als verdampingsenergie kunnen toepassen. Je benut de

bij onze meldcentrale, of direct bij de dienstdoende monteur.”

energiestroom dan rechtstreeks, duurzamer dan duurzaam! Op termijn willen we ook warmtepompen met grote vermogens ontwikkelen

Handeling bij storing

met diezelfde technologie, waardoor we ook in utiliteit restwarmte

Aan de hand van de systeemtemperaturen kan DKC via Priva online

met minimale toevoer van elektrische energie (compressor) kunnen

conclusies trekken. Als iemand bijvoorbeeld de stekker uit zijn instal-

gebruiken voor verwarming met een zeer hoog rendement.” 

latie trekt of een warmtepomp gaat in storing, dan merkt Priva dit op. Het Priva protocol stuurt in zo’n geval direct een bericht met het probleem en het huisnummer naar DKC. DKC kijkt op haar beurt wat de klacht is. In de meeste gevallen is een reset op afstand al voldoende, of heeft de installatie zichzelf al hersteld. Als de storing zich echter in de warmtepomp bevindt, neemt DKC contact op met ThermoDynamic. Via AlphaWeb kan het team van ThermoDynamic de warmtepomp gedetailleerd uitlezen en waar nodig actie ondernemen. Als back-up kan ThermoDynamic bovendien contact opnemen met Alpha-InnoTec, die via AlphaWeb in de installatie mee kan kijken.

BETROKKENEN PROJECT SOPHIASTAETE WONINGBOUWVERENIGING RHIANT OPDRACHTGEVER, BEHEERDER WWW.RHIANT.NL

INSTALLATIEMAATSCHAPPIJ H.EK WONINGINSTALLATIE WWW.HEKINSTALLATIES.NL

Hans van der Meulen: “Zonder al die communicatie ben je nergens. De monitoring op afstand scheelt ons veel tijd en geld. Je hebt

ADVIESBUREAU VISIETECH

supersnel de juiste mensen en materialen op de goede locatie. Het is

BEREKENINGEN EN TEKENINGEN WWW.VISIETECH.NL

bovendien ideaal dat een storing in de meeste gevallen al binnenkomt voordat de bewoner de uitval merkt, zodat we een oplossing kunnen bieden al voordat een concreet probleem zich voordoet.”

Van ontwikkeling tot inbedrijfstelling Nu ook de inbedrijfstelling van ’s werelds eerste Boosterproject vlekkeloos verlopen is, kijkt ThermoDynamic directeur Rogier Berndsen

DKC TOTAALTECHNIEK COLLECTIEVE INSTALLATIE WWW.DKC.NL

THERMODYNAMIC SERVICE, BEHEER EN INSTANDHOUDING WWW.THERMODYNAMIC.NL

tevreden terug op het project waarbij hij vanaf het begin nauw betrokken was. Trots vertelt hij: “Dit is het eerste Boosterproject

NATHAN GROUP

ter wereld, het is natuurlijk erg bijzonder om daar met ons team

LEVERANCIER BRON EN WARMTEPOMPEN WWW.NATHANGROUP.NL

onderdeel van uit te mogen maken. We hebben het Boosterconcept van een idee op papier zien uitgroeien tot een concreet prachtpro-

Enervision

Enervision 13 Winter 2013.indd 51

07-03-13 15:06

Enervision 13 Winter 2013.indd 52

Nathan

07-03-13 15:06



foto linkerpagina: Walter Bree, eigenaar Melkveehouderij Bree (l) en Huub Zonderland, eigenaar Technisch Buro Zonderland (r)

Mijn Concept

Een forse reductie van energie en CO2-uitstoot en toch een aangenaam leefklimaat, dankzij het ECO200 systeem van AgriComfort

De koe als warmtebron DAT EEN VOORLICHTINGSBIJEENKOMST OVER ENERGIEBESPARING VOOR BOEREN KON LEIDEN TOT DE ONTWIKKELING VAN EEN DUURZAAM ECO200 CONCEPT, HAD NIEMAND VAN TEVOREN KUNNEN BEDENKEN. TOCH IS HET WAARHEID GEWORDEN. THEUN TOERING, DIRECTEUR VAN ZOWEL AGRICOMFORT ALS COMFORTREND, CONSTATEERDE DAT VEEL KOSTBARE ENERGIE VERLOREN GAAT BIJ MELKVEEHOUDERS EN BEDACHT EEN SYSTEEM WAARBIJ DE KOE ALS WARMTEBRON KAN DIENEN. HUUB ZONDERLAND, EIGENAAR VAN TECHNISCH BURO ZONDERLAND IN MINNERTSGA HEEFT INMIDDELS drie ECO200 SYSTEMEN GEÏNSTALLEERD EN HET CONCEPT HEEFT ZICH NU AL BEWEZEN. DE WARMTE UIT HET MELKKOELPROCES WORDT GEBRUIKT OM HET WOONHUIS TE VERWARMEN, WAT EEN FORSE REDUCTIE VAN ENERGIE EN CO2UITSTOOT OPLEVERT. HOOG TIJD OM EENS MET EIGEN OGEN TE ZIEN HOE DIT SYSTEEM ZIJN WERK DOET.

Het idee

ComforTrend en was direct enthousiast over het ECO200 concept. Zonder-

Het begon allemaal met een vraag vanuit Vredenburg Installatietechniek

land: “Toen de basis van ECO200 reeds gelegd was, zijn wij er steeds

aan Theun Toering om een lezing te geven aan melkveehouders over

meer bij betrokken geraakt. Het eerste project werd in september 2010

energiebesparing. Voordat de presentatie plaatsvond, bezocht hij drie

gedaan. Dit project is destijds uitvoerig besproken in de groep van

melkveehouderijen om de nodige informatie in te winnen. Toering: “Mijn

ComforTrend. Vervolgens ontstond het idee om zogenaamd ‘de boer op

conclusie was dat in deze bedrijfstak bijzonder veel energie gemorst

te gaan’! Wij hebben toen een aantal eigenaren van veehouderijen

wordt. Er bleek een veelvoud aan energie beschikbaar te zijn van wat de boer voor zijn bedrijf nodig had en tegelijkertijd werd onnodig veel energie ingekocht. Het leek mij zinvol om iets met dat overschot aan warmte te doen. Na veel onderzoek en een studiereis naar het voormalige Oost-Duitsland, waar heel grote coöperaties gevestigd zijn en veehouders met duizend koeien veelvuldig voorkomen, werd uiteindelijk ECO200 geboren.”

ComforTrend en AgriComfort ComforTrend is een samenwerkingsverband van ruim 40 vakinstallateurs door heel Nederland. De aaneengesloten installateurs kunnen profiteren van diverse diensten en exclusieve verkoopconcepten. AgriComfort is een onderdeel van ComforTrend en richt zich op het verduurzamen van de agrarische sector. Technisch Buro Zonderland is aangesloten bij

Enervision

Enervision 13 Winter 2013.indd 53

Theun Toering

07-03-13 15:06

van 34 °C. Die melk dient heel snel afgekoeld te worden tot 4 °C, voordat het getransporteerd mag worden naar de tank van de zuivelcoöperatie, zoals Friesland Campina. Terwijl de boer de warmte van zijn melk kwijt moet, heeft hij op andere locaties juist warmte nodig. Die warmte kan uiteindelijk gebruikt worden voor de verwarming van zijn woonhuis en voor warm tapwater, maar bijvoorbeeld ook voor de reiniging van de koeltank. Weliswaar behaalt het dan niet de eindtemperatuur van een graad of 80 wat nodig is voor de reiniging van de leidingen, maar je kunt het sowieso verwarmen tot circa 55 °C. Dan heb je het grootste gedeelte al gehad en hoef je alleen nog maar na te verwarmen van 55 tot 80 graden, wat nodig is om de reiniging goed te kunnen volbrengen.”

“We willen zoveel mogelijk warmte uit de melk halen, dus die melk moet onderweg eigenlijk niet afkoelen, voordat deze bij de wisselaar komt. Hoe warmer de melk de wisselaar in gaat, hoe kouder die daar uit komt en des te meer energie wij uit de melk gehaald hebben. Die energie wordt via de Alpha-InnoTec warmtepomp omgezet in een hoeveelheid warm water, wat vervolgens weer te gebruiken is voor CV installaties en warmtapwaterbereiding”, legt Zonderland uit.

Theun Toering heeft al jaren contact met Nathan en was er daarom al snel van overtuigd dat hij de Alpha-InnoTec warmtepomp zou gaan gebruiken in combinatie met ECO200. “Nathan was bereid ons technisch te ondersteunen bij de productontwikkeling en dat hadden wij nodig. Daarnaast biedt ThermoDynamic als vaste servicepartner binnen de Nathan Group een 24-uurs service- en onderhoudsdienst. Dat is belangrijk voor de continuïteit”, licht Toering toe. Zonderland was het volledig eens met de keuze voor Alpha-InnoTec: “Ik ben zelf niet betrokken geweest bij die beginfase toen de beslissing voor Alpha-InnoTec warmtepompen werd genomen, maar als dat wel het geval zou zijn geweest, had ik daar ook zeker voor gekozen! Er is natuurlijk niks mooier dan dat je een systeem mag verkopen waarbij apparatuur is gekozen die je zelf al jaren in je eigen bedrijf toepast. Onze monteurs zijn al zolang bekend met dit product, dat de installatie van ECO200 in combinatie met de Alpha-InnoTec warmtepomp voor ons ideaal is.” foto’s boven: “De melk die een koe produceert heeft een temperatuur van 34 °C.”

Koelen in enkele seconden uitgenodigd een informatieavond bij te wonen. Die bijeenkomst ging

Bij het ECO200 systeem wordt de temperatuur van de melk in slechts

puur over het onttrekken van warmte uit de melk en de interesse was

enkele seconden teruggebracht van 34 °C naar 4-6 °C. Zonderland licht toe

verrassend groot. Het blijkt dat boeren het toch wel erg plezierig vinden

dat dit proces zo snel mogelijk dient te gebeuren: “Je kunt niet zeggen, ik

om zo’n avond met elkaar te communiceren en van gedachten te

ga er een halve dag over doen om de melk langzaam naar 4 graden te

wisselen.”

verlagen. Dat moet gewoon binnen een bepaalde periode plaatsvinden, dat zijn de fabriekseisen. En hoe korter die periode, hoe beter de kwaliteit van

De koe als warmtebron

de melk. Bij ECO200 duurt het slechts enkele seconden. Dan heb je de tank

Het klinkt bijna te mooi om waar te zijn: de warmte die vrijkomt bij de

eigenlijk alleen nog maar nodig als onderhoudskoeling. Met andere

melkkoeling gebruiken voor het verwarmen van het woonhuis. Maar het

woorden, de tank hoeft de melk alleen nog maar op temperatuur te

kan écht. En wel met tussenkomst van een warmtepomp. Zonderland legt

houden, het hoeft niet meer op temperatuur gebracht te worden, want het

het systeem uit: “De melk die een koe produceert, heeft een temperatuur

komt al op een lagere temperatuur in de tank.”

Enervision 13 Winter 2013.indd 54

07-03-13 15:06



Mijn Concept

Kiemgetal Melk wordt door de zuivelcoöperatie altijd gemeten op een kiemgetal. Dat kiemgetal mag niet boven de 100 komen, anders zit je in de gevarenzone. Als een boer melk met een te hoog kiemgetal levert, wordt hij gekort op de prijs die ervoor betaald wordt. Dus iedere boer houdt nauwlettend in de gaten dat hij onder dat bewuste getal blijft. Hoe lager het kiemgetal, hoe hoger de kwaliteit. De ECO200 kan hier een steentje aan bijdragen. Zonderland: “Met name bij boerenbedrijven die met melkrobots werken, ligt het kiemgetal over het algemeen wat hoger. Bij robots wordt niet in één korte periode een grote hoeveelheid koeien gemolken, maar daar gaan koeien één voor één de robot in. Op die manier creëer je een continue levering van een bepaalde hoeveelheid melk wat naar de koeltank gaat. Met ECO200 kun je de melk in een enorm korte periode van 34 °C vanuit de koe naar 4 °C brengen waarna het de koeltank in gaat. Behalve op de energierekening heeft dat positieve gevolgen voor de bacteriologische gesteldheid van de melk. ECO200 werkt het beste in combinatie met een melkrobot; de melk is je bron en je creëert de hele dag continuïteit in de melktoevoer. In de praktijk is al gebleken dat het kiemgetal daalt dankzij het systeem. Tja, in dat geval verkoopt het systeem zichzelf eigenlijk alleen al op basis van de kwaliteit van de melk!”

Huub Zonderland

Enervision

Enervision 13 Winter 2013.indd 55

Foto onder: De koeien worden één voor één gemolken in de melkrobot

07-03-13 15:06

Enervision 13 Winter 2013.indd 56

Nathan

07-03-13 15:06



foto linkerpagina: De Alpha-InnoTec warmtepompopstelling bij Melkveehouderij Bree

Mijn Concept

Rendabel Om in aanmerking te komen voor een ECO200 installatie, dient een melkveeboer een bepaalde melkopbrengst te hebben die wordt uitgedrukt in kilo’s melk per jaar. Zonderland legt uit: “Vanaf 600.000-700.000 kilo melk per jaar is dit systeem al rendabel. En naarmate je meer produceert, kun je ook meer warmte produceren. Daarnaast kan het bouwjaar van de woning ook verschil maken. Heeft een boer een vrij nieuwe woning bij zijn stal, dan heb je daar in verhouding ook minder warmte nodig en kun je de woning met een relatief kleinere hoeveelheid al verwarmen. Maar zodra het een oudere woning betreft, of een woonhuis in een ouderwetse boerderij die toch vaak minder goed geïsoleerd is, dan heb je vaak weer wat meer warmte nodig. Mocht je niet helemaal kunnen volstaan met de warmte die je uit de melk haalt, dan zou je alsnog een extra CV-ketel achter de hand kunnen houden, voor de perioden dat het dusdanig koud is dat je te weinig energie uit de melk hebt kunnen halen om daarmee je woning te verwarmen.”

Belastingvoordeel Duurzame energiewinning is vandaag de dag een belangrijk maatschappelijk item. Dit geldt ook voor de melkveehouderijen. Zuivelcoöperaties hebben als doelstelling om in 2020 energieneutrale melk te kunnen verkopen. Zonderland: “De veehouderijen worden door Friesland Campina geholpen om daar echt een slag mee te gaan maken en daar past ECO200 eigenlijk fantastisch bij. Als je hiermee kunt zorgen dat je de energie, die je nodig hebt voor de woning bij de boerderij, volledig kunt opwekken uit de warmte van de melk, dan ben je natuurlijk al een heel eind.”

Walter Bree, Eigenaar van Melkveehouderij Bree toont zijn tablet met daarop het monitoringsprogramma, waarmee hij alle energiestromen kan volgen

Een boer die investeert in ECO200, kan ook nog behoorlijk wat fiscaal

volledig inzicht hebt in de energiestromen die vanuit dat systeem lopen.

voordeel genieten. De overheid stimuleert het investeren in energie

Indien nodig kunnen we op afstand aanpassingen doen. Op die manier

besparende maatregelen en stelt daar budget voor beschikbaar. De

kan men snel inspringen, waardoor de installatie optimaal rendement

Energie-Investeringsaftrek (EIA) geeft een extra fiscale aftrek van de

blijft opleveren!” 

aanschaf- en installatiekosten. “De investering voor de boer is in eerste instantie de offerte die je uitbrengt, maar die valt veelal lager uit door het feit dat een veehouder mogelijkheden heeft om daar fiscaal voordeel van te hebben. Daarnaast kunnen sommige veehouders subsidie krijgen voor de aanschaf van ECO200, maar ook zonder deze subsidie blijkt het systeem goed verkoopbaar. De eerste installatie die wij hebben aangelegd betreft namelijk een project dat zonder subsidie is aangeschaft!”, vertelt Zonderland.

TECHNISCH BURO ZONDERLAND B.V. TECHNISCH BURO ZONDERLAND B.V. TILLEDYK 4 9047 KJ MINNERTSGA TELEFOON: +31 (0)518 47 13 66 WEBSITE: WWW.ZONDERLANDBV.NL E-MAIL: INFO@ZONDERLANDBV.NL

Monitoring Technisch Buro Zonderland heeft in december 2012 een ECO200 systeem geïnstalleerd bij Melkveehouderij Bree, die ook geen gebruik heeft gemaakt van de subsidieregeling. De installatie is pas enkele maanden in werking, maar de bewoners zijn nu al dik tevreden. Walter Bree, eigenaar van Melkveehouderij Bree houdt dagelijks de prestaties van ECO200 in de gaten. Niet met behulp van ingewikkelde calculatiemodellen, maar simpelweg via een monitoringsprogramma op zijn tablet! Zonderland legt

AGRICOMFORT MARCONIWEG 14A 8501 XM JOURE TELEFOON: +31 (0)513 46 09 70 WEBSITE: WWW.AGRICOMFORT.NL E-MAIL: INFO@AGRICOMFORT.NL

uit dat het monitoren volledig op afstand te doen is. “Het systeem is dusdanig ingericht dat je door middel van een laptop of een smartphone

Enervision

Enervision 13 Winter 2013.indd 57

07-03-13 15:06

Mode



Enervision blikt vooruit

Enervision 14:

Mijnwater, de Heerlense Energiecentrale VERWARMEN MET AARDWARMTE, GRONDWATER EN BUITENLUCHT KENNEN WE AL JAREN. TEGEN WOORDIG ZIEN WE ECHTER STEEDS MEER ALTERNATIEVE DUURZAME ENERGIEBRONNEN VOOR VERWARMING EN KOELING. ZO LAS U IN DE ENERVISION AL OVER KOEIENMELK, ZEEWATER, WATER UIT WASSTRATEN EN RESTWARMTE VAN BIJVOORBEELD SUPERMARKTEN OF AFVALVERWERKINGCENTRALES. IN DE VOLGENDE EDITIE VAN DIT MAGAZINE MAAKT U KENNIS MET EEN DUURZAME WARMTE- EN KOUDEBRON WELKE UITSLUITEND IN ZUID NEDERLAND INZETBAAR IS: MIJNWATER. Voor de exploitatie van het water uit de oude mijngangen van

onder de stad op de meest efficiënte wijze in te zetten voor

Heerlen werd in 2012 het bedrijf met de veelzeggende naam ‘Mijn-

verwarming en koeling van huizen, winkels, supermarkten,

water BV’ opgericht. Aan het hoofd van deze organisatie in

bibliotheken en kantoorgebouwen. Wat Hiddes’ plannen met deze

oprichting staat Louis Hiddes, al jaren een begrip in de duurzame

unieke, duurzame energiecentrale zijn, leest u in de lente-editie

energiewereld. Aan hem de taak om de waardevolle energiebron

De van oude deschoolgang Enervision!

Enervision 13 Winter 2013.indd 58



Nathan

07-03-13 15:06