Ársskýrsla 2021 by Menntasjóður námsmanna

2021Ársskýrsla skólaárið 2020 — 2021

EfnisyfirlitNýlögumMenntasjóð námsmanna Starfsemi Menntasjóðs námsmanna árið 2021 Þjónusta og nýjungar hjá Menntasjóði námsmanna ÁrsreikningurViðaukiLánasafniðNámslánI MSNM 2021 Rekstur Umhverfismál Jöfnunarstyrkir Spjallmennið Lína Vélmennið Róberta Rafrænar UppgreiðslurUndanþágurGreiðendurFrítekjumarkundirskriftiroginnáborganir námslána Skuldsetning námsmanna Hæstu lán greiðanda og námsmanna 4 6 6 8 9 10 10 13 13 14 15 18 18 19 20 22 23 27 27

SíðustuframkvæmdastjóraárhafaveriðannasömhjáMenntasjóðinámsmanna.

Töluvert var um ráðningar á nýju starfsfólki, m.a. vegna nýrra laga um sjóðinn. Ný lög um nr. 60/2020 um Menntasjóð námsmanna voru samþykkt þann 21. júní 2020 á Alþingi og tóku þau gildi við birtingu í stjórnartíðindum 26. júní sama ár. Lögin komu til framkvæmda 1. júlí 2020. Sá tími er sjóðurinn hafði við undirbúning og innleiðingu nýrra laga var því afar stuttur og er enn verið að vinna við að klára það verkefni. Þar er helst að nefna lokun skuldabréfa nýju lánanna enda innheimta þeirra töluvert flóknara ferli en lána samkvæmt eldri lögum. Þessi annasömu ár, sem og aðstæður vegna heimsfaraldurs, hafa haft áhrif á ýmis hefðbundin verkefni eins og útgáfu ársskýrslna fyrir sjóðinn o.fl. Líkt og á fleiri vinnustöðum hafði Kóvitveiran áhrif á starfsemi sjóðsins á árinu. Með dreifingu starfsmanna bæði innan og utan stofnunar og virkum sóttvörnum tókst að viðhalda fullri þjónustu á árinu þótt hún hafi að einhverju leyti verið með breyttu sniði, s.s. með takmörkuðum opnunartíma afgreiðslu. Helstu breytingar sem gerðar voru á lögum nr. 21/1992 um Lánasjóð íslenskra námsmanna voru þær að nafni sjóðsins var breytt í Menntasjóð námsmanna. Ábyrgðir á námslánum voru felldar niður afturvirkt væri greiðandi í skilum með námslán sín, 30% niðurfelling á námslánaskuld ljúki námsmaður námi á tilskildum tíma ásamt því að greiddur er út styrkur vegna framfærslu barna nái námsmaður lágmarks námsárangri á önn. Þá geta greiðendur að námi loknu valið um endurgreiðslur láns með verðtryggðum eða óverðtryggðum kjörum. Vextir eru hækkaðir og sett er 4% vaxtaþak á verðtryggðu lánin og 9% vaxtaþak á óverðtryggðu lánin að meðtöldu vaxtaálagi. Ennþá verður hægt að velja um að endurgreiða lán sem taka mið af tekjum námsmanns (3,75% m.v. 12 mánaða tímabil) ljúki námsmaður námi fyrir 40 ára aldur. Að öðrum kosti skal námsmaður endurgreiða námslánin sem jafngreiðslulán og tekur árafjöldinn mið af upphæð námslánaskuldar og aldri þar sem endurgreiðslum skal lokið á því ári sem greiðandi verður 65 ára. Þá er ráðherra heimilt að ákveða sérstaka tímabundna ívilnun við endurgreiðslu námslána vegna tiltekinna námsgreina búi greiðandi á ákveðnum svæðum á landsbyggðinni. Endurskoðun nýrra laga um sjóðinn skal vera lokið fyrir árslok 2023 og er það von mín og starfsmanna sjóðsins að sú vinna verði vönduð og að fullt samráð verði haft við sjóðinn við endurskoðun laganna.

Hrafnhildur Ásta Þorvaldsdóttir Menntasjóðsframkvæmdastjórinámsmanna Ávarp

4 Ný lög um Menntasjóð námsmanna

Með nýjum lögum nr. 60/2020 um Menntasjóð námsmanna sem komu til framkvæmda þann 1. júlí 2021 voru gerðar miklar breytingar á námslánakerfi sjóðsins, bæði á nýjum útlánum og endurgreiðslum eldri lána. Í fyrsta lagi var nafni sjóðsins breytt úr Lánasjóði íslenskra námsmanna (LÍN) í Menntasjóð námsmanna (MSNM). Námslánakerfið hafði verið gagnrýnt fyrir að styrkir vegna námslána væru hvorki sýnilegir né heldur sanngjarnir þar sem þeir lánþegar sem tóku hæstu lánin fengu hæstu styrkina. Styrkur stjórnvalda til námsmanna fólst í hagstæðum vöxtum (1%), lágum afborgunum þar sem lánin voru tekjutengd (3,75% af G-lánum og 4,75% af R-lánum) af tekjum ársins á undan og þannig var tryggt að greiðslubyrði námslána væri miðuð við tekjur greiðenda ásamt því að námslán féllu niður við andlát. Þá voru námslán afskrifuð tveimur árum eftir gjaldþrot. Styrkur ríkissjóðs af útlánum hvers árs samkvæmt eldri lögum er áætlaður 47% vegna eldri lána en sé horft til alls lánasafnsins þá nemur stuðningur til námsmanna 37%, sem annars vegar eru afföll vegna þess að námslán falla niður við andlát (17%) og vegna niðurgreiðslu vaxta af námslánum (20%). Þar sem námslán eru tekjutengd má ætla að lánþegi greiði að jafnaði 10-12 m.kr. af námslánum sínum yfir starfsævina og eitthvað meira þar til ævi lýkur. Allar námslánaskuldir umfram það eru afskrifaðar. Í þessu felst ákveðin mismunun þar sem námslán lánþega sem skulda há námslán fá hærri afskriftir ásamt því að njóta hagstæðra vaxtakjara. Hins vegar fá þeir sem skulda minna einungis þann styrk sem felst í lágum vöxtum. Í nýjum lögum má segja að ýtt hafi verið undir þennan mismun hvað varðar lánþega á lánum samkvæmt eldri lögum því vextirnir voru lækkaðir úr 1% í 0,4% og tekjuviðmið og þar með upphæð árlegra afborgana lækkuð úr 3,75% og 4,75% niður í 3,4% og 4,4%. Lækkun vaxta og lækkun tekjuviðmiðunarprósentu felur í sér að afskriftir aukast þar sem afborgun hvers árs lækkar og þar með aukast líkur á að lánþegi nái ekki að greiða upp námslán sín fyrir andlát. Fyrir lánþega með 800 þús. kr. í mánaðarlaun nemur lækkun afborgana af námslánum um 57 þús. kr. á ári og um 65 þús. kr. fyrir lánþega með 900 þús.kr. í mánaðarlaun. Í nýjum lögum helst áfram ákveðin mismunun milli lánþega þar sem námsmenn fá 30% styrk af höfuðstól ljúki þeir námi á „tilskildum tíma“. Þeir sem taka hæstu lánin fá því áfram hæstan styrk í krónum talið. Með „tilskildum tíma“ er átt við að námsmenn ljúki námi á sama árafjölda og námið er sett upp og skipulagt af skóla. Þó mega námsmenn fresta sér um eitt ár í bachelor- og meistaranámi og hálft ár í diplómanámi án þess að tapa réttinum til styrks. Að sama skapi hefur það ekki áhrif á réttinn til styrks ef seinkun á námi er tilkomin vegna barneigna, námsörðugleika, veikinda eða annarra sambærilegra ástæðna. Styrkurinn er háður því skilyrði að eingöngu er veittur styrkur fyrir þær einingar sem teljast til námsgráðu þ.e. því námi sem lýkur með námsgráðu. Hér er átt við að ef námsmaður byrjar t.d. í stærðfræði og lýkur 60 ECTS-einingum en skiptir yfir í guðfræði og lýkur BA-námi fær hann 30% niðurfellingu á höfuðstól þess námsláns sem tilheyrði guðfræðináminu en ekki stærðfræðinni sem er þá einungis lánshæft nám en án styrks hjá sjóðnum. Flækjustigið eykst ef námsmaður fær metnar einingar úr öðrum námsferli en hann lýkur námsgráðu í og einnig ef námsmaður er ekki á lánum hjá sjóðnum nema hluta af námstíma sínum. Markmið þessa ákvæðis í lögunum er að hvetja námsmenn til að ljúka námi með prófgráðu og á sem stystum tíma.

Aðrar helstu breytingar sem gerðar voru á lögunum eru eftirfarandi:

1. Námsmenn fá framfærslu barna sem styrk sem nemur fullri framfærslu (30 ECTS-einingum á önn) ljúki þeir lágmarks námsframvindukröfu (22 ECTS-einingum) en ekki hlutfalli af stöðnum einingum líkt og í eldri lögum. Ef námsmaður lýkur ekki lágmarks námsframvindu er barnaframfærslan meðhöndluð sem lán en ekki innheimt sem oflán líkt og í eldri lögum. Því eru ekki settar skorður á í lögunum hve oft hægt er að sækja um barnaframfærslu og fá henni svo breytt í lán. 2. Ákvæði laga nr. 21/1991 um gjaldþrotaskipti o.fl. um lengd fyrningarfrests og sérreglur þeirra um slit fyrningar gilda ekki um námslán. Um fyrningarfrest kröfu vegna námslána fer því eftir almennum ákvæðum laga um fyrningu kröfuréttinda. Rökin fyrir þessu eru þau að eðli málsins samkvæmt verður menntun einstaklings ekki tekin af honum við gjaldþrotaskipti og nýtur einstaklingurinn menntunarinnar áfram eftir gjaldþrotið. Þannig mun 10 ára fyrningarfrestur gilda um námslánin í stað tveggja og sjóðurinn þarf ekki að höfða dómsmál til viðurkenningar á nýjum fyrningarfresti gagnvart lánþegum sem hafa orðið gjaldþrota.

5. Ábyrgðir á eldri námslánum sem voru í skilum við gildistöku laganna voru felldar niður með nýjum lögum um sjóðinn. Áfram verður ekki krafist ábyrgðarmanns á námslán nema ef námsmaður er á vanskilaskrá, bú hans hafi verið tekið til gjaldþrotaskipta eða sjóðurinn hafi áður afskrifað námslán hjá námsmanni.

7. Námsmenn geta fengið samtímagreiðslur sem þýðir að jafnaði að greiðslur vegna haustannar hefjast 1. október og greiðslum vegna vorannar lýkur 1. júní. Fyrirframgreidd skólagjaldalán eru hins vegar greidd út að jafnaði í ágúst og janúar ár hvert.

8. Endurgreiðslur skulu hefjast einu ári eftir námslok í stað tveggja ára samkvæmt eldri lögum. Þá verða gjalddagar 12 á ári í stað tveggja sem þýðir að sækja þarf um undanþágu allt að 12 sinnum á ári í stað tvisvar. Því er stefnt að því að tekin verði sú vinnuregla hjá sjóðnum að veita undanþágu til ákveðinna fjölda mánaða í einu að uppfylltum ákveðnum skilyrðum.

9. Ráðherra getur veitt tímabundnar ívilnanir við endurgreiðslu námslána hjá lánþegum á svæðum á landsbyggðinni að uppfylltum ákveðnum skilyrðum í samráði við Byggðastofnun og að því gefnu að sérstakt fjármagn fylgi með til sjóðsins. Með ákveðnum skilyrðum er m.a. átt við ef viðvarandi skortur er á tilteknum námsgreinum í starfsstétt eða ef skortur er á menntuðu fólki í ákveðnum greinum á sérstökum svæðum.

10. Veittur er afsláttur af öllum auka innborgunum yfir kr. 10.000 inn á eldri námslán og uppgreiðslum á lánum sem veitt voru fyrir gildistöku laga 60/2020 og er afslátturinn á bilinu 5%-15%.

6. Ábyrgðir á námslánum falla niður við andlát ábyrgðarmanns sé lánþegi í skilum við sjóðinn á andlátsdegi ábyrgðarmanns.

3. Með nýjum lögum breytast endurgreiðslur og endurgreiðslukjör verulega. Nú getur námsmaður valið um að endurgreiða námslán annars vegar sem tekjutengd lán og hins vegar sem jafngreiðslulán. Þá hefur greiðandi val um hvort lán hans sé verðtryggt eða óverðtryggt. Fjöldi endurgreiðsluára jafngreiðsluláns tekur mið af námslánaskuld og aldri námsmanns við námslok þar sem námslánið skal gert upp á því ári sem greiðandi nær 65 ára aldri. Einungis námsmenn sem hafa lokið námsgráðu og eru yngri en 40 ára (35 ára eftir árið 2025) þegar endurgreiðslur hefjast geta óskað eftir því að lán viðkomandi séu tekjutengd. Með breytingu á lögunum getur nú námsmaður, sem er undir 40 ára aldri þegar endurgreiðslur hefjast og hefur lokið námsgráðu, valið á milli fjögurra endurgreiðsluleiða. Sá sem er eldri en 40 ára getur einungis valið á milli verðtryggðs eða óverðtryggs jafngreiðsluláns. Sama gildir um námsmann sem lýkur ekki námi með prófgráðu. 4. Námslán eru áfram verðtryggð en án vaxta á meðan á námi stendur. Vextir námslána samkvæmt nýjum lögum eru hins vegar breytilegir og taka þeir mið af þeim vaxtakjörum sem MSNM býðst á hverjum tíma hjá Seðlabanka Íslands að viðbættu álagi sem nú er 0,8% og standa á undir afföllum. Þó er sett vaxtaþak á vextina sem er 4% á verðtryggð lán og 9% á óverðtryggð lán að vaxtaálaginu meðtöldu.

Starfsemi

er 72%. Í stjórn MSNM í lok árs

Menntasjóðs námsmanna árið Rekstrarkostnaður2021sjóðsins

nam um 703,2 m. kr. á árinu 2021. Að auki nam fjárfestingarkostnaður vegna upplýsingakerfa sjóðsins 149,8 m.kr. þ.e. útlánakerfisins eLÍNar og innheimtukerfis en unnið var að innleiðingu nýs innheimtukerfis á árinu og aðlögunar eLÍNar að nýjum lögum. Starfsmenn MSNM voru 39 í lok árs 2021. Í innheimtudeild störfuðu sjö, í ráðgjafadeild sextán, í máladeild þrír, í afgreiðsludeild sjö og á skrifstofu framkvæmdastjóra fimm. Starfsmannaveltan var 8% á árinu 2021. Meðal starfsaldur starfsmanna var 9,5 ár. Þá hafa 28% starfsmanna unnið lengur en 10 ár hjá stofnuninni, þar af hafa 26% starfsmanna starfað lengur en 20 ár. Meðalaldur starfsmanna var rúmlega 47 ár. Kynjahlutfallið hallaði á karlmenn en þeir voru 41% starfsmanna eða 16 af 39 og kynjahlutfallið í stjórnendahópnum var 25% karlar á móti 75% konum. Fjöldi háskólamenntaðra starfsmanna hjá MSNM 2021 eða

40% og karlar 6 eða 60%. 39 9,5 ár 8% 47 ár 59% 40% 41% 60% 72% starfsmannavelta meðalaldur starfsmanna hlutfall háskólamenntaðra starfsmanna starfsmenn konur íkonurstjórn karlar íkarlarstjórn meðal starfsaldur REKSTUR

voru konur 4

7 Til gamans eru þessar upplýsingar um fyrristarfsmannaeðavatnsberar,starfsmannaenginneinEinsfarasamanákveðnumeruhorfageturstarfsmönnumáinnstarfsmannannastjörnumerkisettarenmikilláhugierstjörnumerkjumhjáMSNMsemm.a.veriðáhugavertaðtilþegart.d.starfsmennvaldirtilaðsinnaverkefnum,sitjaíherbergieðahverjirsamanímat.ogséstþáeraðeinsmeyjaogeinvogogíljónsmerkinu.Flestirerutvíburar,hrútarogkrabbar59%starfsmannaog72%erufæddiráhelmingiársins.NAUTHRÚTUR KRABBITVÍBURI VOGMEYJALJÓN FISKURVATNSBERISTEINGEITBOGMAÐURSPORÐDREKI Stjörnumerki starfsmanna

Ragnar

Um mitt ár 2020 fékk Menntasjóður námsmanna jafnlaunavottun samkvæmt Jafnlaunastaðli ÍST 85. Haustið 2021 fór stofnunin svo í gegnum viðhaldsúttekt á jafnlaunakerfinu til að viðhalda vottun sem fengin var 2020. Helstu niðurstöður voru að óútskýrður launamunur var 0,2%. Úr viðhaldsúttekinni komu fram eitt frábrigði og sex tækifæri og var stofnunin búin að vinna úr þeim atriðum í lok árs 2021. Í stjórn MSNM í lok árs 2021 sátu Láruseftirfarandi:S.Lárusson / formaður — fulltrúi menntamálaráðuneytisins Sigrún Elsa Smáradóttir / varaformaður — fulltrúi menntamálaráðuneytisins Þorlákur Björnsson — fulltrúi menntamálaráðuneytisins Björn Einarsson — fulltrúi fjármálaráðuneytisins Auðun Árnason — fulltrúi SÍNE Harðarson — fulltrúi SHÍ Kristín Ragnheiður Eiríksdóttir — Fulltrúi BÍSN Eir Aðalsteinsdóttir MSNM leggur áherslu á umhverfissjónarmið í rekstri sínum eftir því sem kostur er. Stefna sjóðsins er sú að samskipti við námsmenn og greiðendur séu sem mest rafræn í formi tölvupóstsamskipta og með upplýsingagjöf og gagnaskilum á Mitt Lán, samskipti við spjallmennið Línu og að góðar upplýsingar séu á heimasíðu sjóðsins. Starfsmenn eru hvattir til að ganga eða hjóla í vinnu eða nýta sér almenningssamgöngur og nýta rúmlega 36% starfsmanna sér það að staðaldri. Þá hefur MSNM náð þremur af sex í Grænum skrefum sem unnið er í samvinnu við Umhverfisstofnun ásamt því að setja sér loftslagsstefnu til næstu 5 ára.

UMHVERFISMÁL

Vífill

Teitur

— fulltrúi SÍF

Telma

8 Viðskiptavinir sjóðsins eru margir. Stærsti hópurinn eru greiðendur námslána sem eru um 47 þúsund, þar á eftir koma um 7 þúsund námsmenn, 1.000 umboðsmenn og 1.200 Sjóðurinnábyrgðarmenn.innleiddi styttingu vinnuvikunnar í upphafi árs 2021. Lagt var upp með að þjónustustig sjóðsins myndi ekki minnka og að afgreiðslu- og símatími væri óbreyttur, sem og að styttingin hefði ekki áhrif á afköst starfsmanna. Kosið var um hvaða leið skyldi fara í styttingunni og 100% starfsmanna kusu að fara alla leið, þ.e. stytta vinnutímann um 4 klst. á viku, útfært þannig að annan hvern föstudag tæki starfsmaður út styttinguna. Á móti þessu eru gerðar meiri kröfur um einbeitingu og vinnusemi starfsmanna á vinnutíma, starfsmenn gefa eftir fastan matartíma og starfsmenn þurfa að vinna af sér allt „skrepp“ nema læknisheimsóknir og jarðarfarir nánustu aðstandenda.

JÖFNUNARSTYRKIR Umsóknum um jöfnunarstyrki fjölgaði um 4,1% á milli ára. Veittum styrkjum fækkaði um 0,8% og voru 36 færri styrkir veittir á milli áranna 2019-2020 og 2020-2021. Upphæðir dvalar- og akstursstyrkja hækkuðu um rúmlega 7,7% og 8,9% á milli sömu skólaára. Ef litið er til síðustu 4 ára hefur styrkþegum um jöfnunarstyrk fækkað um 6,2%.TAFLA 1 / JÖFNUNARSTYRKIR 2017-2018 2018-2019 2019-2020 2020-2021 Veittir styrkir alls (fjöldi): 4.499 4.290 4.255 4.219 Þar af: Dvalarstyrkur 1.710 1.603 1.501 1.575 Akstursstyrkur 2.787 2.693 2.754 2.644 Upphæð styrkja: Dvalarstyrkur 151.000 154.000 156.000 168.000 Akstursstyrkur 86.000 88.000 90.000 98.000 Heildarstyrkveiting í þús.kr. 518.182 499.125 528.426 536.768

Þjónusta og nýjungar hjá

Mikilvægt er í rekstri sjóðsins að öll upplýsingakerfi virki vel. Stærstu upplýsingakerfin eru í fyrsta lagi útlánakerfið e-LÍN, sem er í stöðugri þróun, en útlánakerfið er mjög sérhæft og forritað frá grunni. e-LÍN þjónustar námsmenn í námi, allar orðsendingar eru sendar úr e-LÍNu bæði í bréfapósti eða í tölvupósti. Mörg sniðmát eru notuð til að senda staðlaðar upplýsingar en þróun á þessari virkni í nýju lánakerfi auðveldar yfirsýn og utanumhald sniðmáta og sparar vinnu hjá starfsmönnum. Í öðru lagi er það innheimtukerfið sem tekið var í notkun á árinu 2020. Markmiðið er að þessi tvö kerfi, þ.e. útlána- og innheimtukerfið, vinni saman ásamt Mitt Lán. Bæði útlán og innheimta hjá sjóðnum er flókin vegna þess regluverks sem um hann gildir og því eru þau kerfi sem sjóðurinn notar á hverjum degi að miklu leyti sérhönnuð fyrir sjóðinn. Mikilvægt er að kerfin sem sjóðurinn notar geti haldið utan um öll eldri útlán og þær reglur sem um þau gilda, sem og að vera í stakk búin til þess að geta breyst hratt til samræmis við breytingar á reglum sjóðsins.

Menntasjóði námsmanna Þjónusta MSNM við viðskiptavini sjóðsins fer fram með margvíslegum hætti. Afgreiðsla sjóðsins og símsvörun er opin frá kl. 10:00 til 15:00 alla virka daga, eru þá ásamt starfsmönnum við afgreiðslu 4 til 6 ráðgjafar á símavakt til þess að veita ráðgjöf og þjónustu. Sjóðurinn stefnir að því að sem flest erindi komi í tölvupósti eða um Mitt Lán sem er lokað persónulegt svæði viðskiptavina sjóðsins. Tölvusamskipti viðskiptavina sjóðsins hafa aukist sem og símtöl, þá einkum sl. tvö ár þegar opnunartíminn var skertur vegna Kóvitveirunnar.

SPJALLMENNIÐ LÍNA MSNM innleiddi spjallmennið Línu og tók hún til starfa 18. desember 2019. Til gamans má geta þess að Menntasjóður námsmanna var fyrsta stofnunin á Íslandi sem tók upp spjallmenni með gervigreind og hafa margar opinberar stofnanir fylgt í kjölfarið.

Líkt og greint var frá framar er fjöldi viðskiptavina gríðarlegur miðað við stærð stofnunarinnar og því mikilvægt fyrir sjóðinn að öll kerfi virki vel og að tæknin sé nýtt sem best til tímasparnaðar. Spjallmennið Lína var því kærkomin viðbót við starfsmannafjöldann hjá sjóðnum enda markmið MSNM að bæta þjónustu með aukinni sjálfvirkni, sjálfsafgreiðslu og tæknivæðingu almennt. Ávinningur þess að nýta sér spjallmenni er að Lína getur svarað einföldum fyrirspurnum fljótt og vel og með tímanum getur hún lært meira og svarað fleiri og flóknari fyrirspurnum. Því er mikilvægt að hún sé í stanslausri þjálfun og forritun og að henni sé kennt á nýjungar og breytingar sem verða á starfsemi sjóðsins því illa forritað spjallmenni með gervigreind sem svarar

Eins og áður hefur komið fram eru starfsmenn MSNM 39 en viðskiptavinir hins vegar mun fleiri, þ.e. greiðendur eru 47 þúsund, ábyrgðarmenn 1.200, umboðsmenn 1.000 og námsmenn 6-7 þúsund. Á hverjum mánuði berast um þrjú þúsund erindi og símtöl, frá 60 til 300 á hverjum degi. Að öllu jöfnu eru í heild um 6 manns sem sinna símsvörun á degi hverjum og á álagstímum annar sá hópur ekki öllum símtölunum.

11 vitlaust síendurtekið er verra en ekkert. Þá var jafnframt lögð áhersla á að viðskiptavinirnir sæju hana sem persónu. Viðbrögð viðskiptavina MSNM við Línu hafa verið góð. Frá og með 15. september 2020 gátu viðskiptavinir auðkennt sig með rafrænum skilríkjum við Línu og þannig fengið enn betri og persónulegri þjónustu. Þá geta viðskiptavinir óskað eftir beinu samtali við ráðgjafa ef Lína strandar í svörum og getur ekki leyst úr fyrirspurn. Á árinu 2021 enduðu um 11% samtala viðskiptavina við Línu hjá ráðgjafa en 90% samtala gat Lína séð um. Af heildarfjölda samtala (21.053) við Línu á árinu 2021 gat Lína leyst úr 75% fyrirspurna viðskiptavina að öllu leyti, 7% að einhverju marki eða alls 82%. 8% voru spurningar sem ekki er hægt að ætlast til að spjallmenni geti svarað og 10% spurninga voru utan þekkingarsviðs Línu en þó spurningar sem forritarar munu vinna úr og kenna Línu að svara. Að þessu sögðu er ljóst að Lína er komin til að vera og verður verðmætari fyrir sjóðinn með hverju árinu. Þau samtöl sem Lína getur ekki svarað en fara áfram til ráðgjafa sparar engu að síður ráðgjöfum tíma við endanlega úrlausn vandamáls viðskiptavinarins. Dýrmætur tími ráðgjafans nýtist beint við úrlausn fyrirspurnarinnar þegar hann fær spjallið til sín með upplýsingum sem Lína er búin að safna saman í samtali við viðskiptavininn. Frá því að viðskiptavinir gátu auðkennt sig með rafrænum skilríkjum í spjalli við Línu hefur fjöldi þeirra viðskiptavina sem nýtt hafa sér það aukist verulega eins og sést á meðfylgjandi mynd. Með rafrænu auðkenni sem uppfyllir kröfur um persónuvernd geta bæði Lína og starfsmenn sjóðsins veitt sértækari og persónulegri svör en ella með því að ná í upplýsingar inn á Mitt Lán s.s. lánsáætlanir, áramótastöðu, aðstoðað viðskiptavini með umsókn um undanþágu, greiðsludreifingu, kortaafborgun eða aðstoðað við afslátt vegna aukainnborgana

inn á námslán. LEYST 75% LEYST AÐ HLUTA 7% Frammistaða spjallmennisins Línu á árinu 2021 0% 20% 40% 60% 80% LEYST LEYST AÐ HLUTA ÓLEYST Á EKKI VIÐ 1 Notkun viðskiptavina á auðkenni með rafrænum skilríkjum í spjalli við Línu viFjöldi ð skiptavina 4.0003.0002.0001.0000 sep-nóv 21 nóv 21-jan 21 jan 21-mars 21 mars 21-maí 21 maí 21-júlí 21 júlí 21-sept 21 sept 21 -nóv 21 nóv 21-jan 22 jan 22-mars 22 NAFNLAUS AUÐKENND Frammistaða spjallmennisins Línu á árinu 2021 Notkun viðskiptavina á auðkenni með rafrænum skilríkjum í spjalli við Línu

Hins vegar þarf sjóðurinn að biðja þá lánþega sem búa erlendis um afrit af skattaframtali sínu og handvirkt að skrá inn tekjuupplýsingar svo hægt sé að reikna upphæð afborgunar. Sá tími sem sjóðurinn hefur til að skrá inn upplýsingar af skattaframtölum er ekki langur því skattaálagning liggur að öllu jöfnu ekki fyrir fyrr en í júní/júlí og gjalddagamyndun vegna tekjutengdrar afborgunar hefst í byrjun ágúst. Vorið 2020 tók MSNM upp vélmennið Róbertu sem les rafrænt inn skattskýrslur greiðanda þ.e. þeirra sem búa í Noregi, Danmörku og Svíþjóð. Róberta sparar sjóðnum töluverða vinnu og er stefnan að láta Róbertu lesa inn fleiri lönd þar sem það er mögulegt. Á árinu 2021 bjuggu 4.768 greiðendur MSNM erlendis eða 12% allra greiðanda. Eins og sést á meðfylgjandi mynd þá búa þeir víðs vegar um heiminn en flestir á Norðurlöndunum eða um 64% greiðenda sem eru búsettir erlendis. NORÐURLÖND 64% ÖNNUR EVRÓPULÖND 21% N-AMERÍKA 12% ÖNNUR LÖND

RAFRÆNAR UNDIRSKRIFTIR

13 VÉLMENNIÐ RÓBERTA

Endurgreiðslur námslána eru með þeim hætti að þær eru tekjutengdar, þ.e. að greiðendur G-lána greiða 3,4% af tekjum síðastliðins árs í afborgun samkvæmt eldri lögum og greiðendur S-, og R-lána 4,4 %. Eins geta lánþegar lána samkvæmt nýjum lögum (H-lán) valið að greiða tekjutengdar afborganir, 3,75% af tekjum, ljúki þeir námi fyrir 40 ára aldur. MSNM sækir upplýsingar um tekjur greiðenda sem búa á Íslandi í rafrænni þjónustu frá Ríkisskattsjóra.

/ 3% 1

Haustið 2020 voru teknar upp rafrænar undirskriftir fyrir allar útgreiðslur námslána sem veittar eru á grundvelli nýrra laga um Menntasjóð námsmanna. Heimilt er að greiða út lán samkvæmt nýjum lögum sem samtímagreiðslur, þ.e. að greiðslur fara fram fyrsta hvers mánaðar fyrir þann mánuð sem er að líða. Með rafrænni undirskrift sinni staðfesta námsmenn að þeir séu í námi í sama fjölda námseininga og þeir sóttu um ásamt því að staðfesta skuld sína rafrænt við sjóðinn. Við hverja undirritun samþykkir námsmaður nýtt skuldabréf með nýrri heildarstöðu og eldra skuldabréf fellur niður. Rafræn undirskrift skuldabréfa er í samræmi við stefnu sjóðsins um rafræna þróun og rafræna stjórnsýslu. Rafræn undirskrift er einnig mikilvægur tímasparnaður fyrir námsmenn vegna samtímagreiðslna sem að öðrum kosti þyrftu að undirrita skuldabréf handvirkt í hverjum mánuði og koma því til sjóðsins. Rafrænar undirskriftir hafa einnig verið teknar upp hjá sjóðnum vegna undirritunar fundargerða á stjórnarfundum, starfsreglna, samninga og áritunar ársreiknings. Þrátt fyrir að ekki sé langt síðan að sjóðurinn tók upp rafræna framkvæmd á mörgum sviðum þá er reynslan að öllu leyti góð og sér sjóðurinn fyrir sér þróun í þá átt að enn fleiri skjöl og samningar séu undirritaðir rafrænt. Rafrænar undirskriftir sjóðsins eru í samræmi við lög um rafræna auðkenningu og traustþjónustu fyrir rafræn viðskipti nr. 55/2019, sbr. EU reglugerð nr. 910/2014 (eIDAS). Rafrænar undirskriftir sjóðsins eru lagalega jafngildar handrituðum undirskriftum, eru löglega bindandi og hafa tryggð réttaráhrif alls staðar í Evrópu. Sundurliðun greiðenda erlendis eftir búsetu

Frá árinu 2013 hafa námslán dregist saman jafnt og þétt þótt umsóknum um námslán hafi fjölgað eftir samþykkt nýrra laga. Skýringar á því eru margþættar. Í fyrsta lagi virðist sem fleiri námsmenn reyni að komast hjá því að taka námslán og vinni frekar með námi. Í öðru lagi fara námsmenn seinna að heiman sem skýrist að hluta til vegna stöðu á húsnæðismarkaði og e.t.v. einnig af almennri umræðu um skuldsetningu og auknu fjármálalæsi. Í þriðja lagi virðist sem stytting framhaldskólans hafi ekki þau áhrif til aukningar á fjölda námsmanna á námslánum sem búist var við, hvort sem ástæðan er að yngri útskrifaðir stúdentar breyti ekki um hegðun varðandi búsetu, búi áfram heima og taki ekki námslán eða að færri nemendur klári framhaldsskólann á þremur árum en gert var ráð fyrir. Þá getur hér einnig spilað inn í almenn velmegun á Íslandi og hækkun ráðstöfunartekna og foreldrar því frekar tilbúnir og hafi meiri getu til að styðja börn sín í Fjöldinámi.námsmanna á námslánum var 6.022 á skólaárinu 2020 - 2021. Minni fjölgun var á fjölda lánþega milli ára, þvert á það sem búist hafði verið við, bæði vegna fjölgunar námsmanna í háskólum á Íslandi og vegna nýrra laga. Þá voru 79% námsmanna í námi á Íslandi en 21% erlendis skólaárið 2020-2021. Er það nokkur breyting miðað árið á undan þegar 75% voru í námi á Íslandi en 25% erlendis sem skýrist væntanlega af áhrifum Kóvitveirunnar þar sem margir hættu í námi, komu heim eða voru í fjarnámi og gátu hugsanlega sleppt námslánum og flutt tímabundið í foreldrahúsnæði. Áfram eru Norðurlöndin vinsælustu námslöndin meðal íslenskra námsmanna erlendis og eru 31% námsmanna erlendis í námi þar. Þá er athyglisvert hversu margir læknanemar eru í námi á lánum frá sjóðnum í Slóvakíu (172) og Ungverjalandi (35), alls 207 eða 16% námsmanna á námslánum

Námslán

erlendis. Nokkrar lykiltölur námslána Skólaárið Skólaárið Skólaárið Skólaárið 2017-2018 2018-2019 2019-2020 2020-2021 Fjöldi umsókna um námslán 7.007 6.163 6.006 7.016 Þar af erlendis 1.609 1.481 1.428 1.429 Fjöldi lánþega 5.813 5.142 4.979 6.022 Þar af erlendis 1.369 1.311 1.258 1.285 Fjöldi lánþega með skólagjaldalán 2.485 2.272 2.126 2.324 Þar af erlendis 740 751 737 738 Útlán alls (m.kr.) 7.463,3 7.090,9 9.076,3 9.541,3

15 Fjöldi námsmanna á lánum hjá MSNM erlendis skólaárið 2020-2021 Þróun frítekjumarks sl. 10 ár Lánþegar Lánþegar Austurríki 5 Noregur 49 Ástralía 7 Nýja-Sjáland 7 Bandaríkin 142 Perú 1 Belgía 10 Portúgal 2 Danmörk 210 Pólland 4 England 170 Skotland 26 Finnland 4 S-Kórea 2 Frakkland 10 Slóvakía 172 Holland 84 Spánn 38 Írska Lýðveldið 11 Sviss 42 Ítalía 12 Svíþjóð 129 Kanada 23 Tékkland 6 Kína 2 Tyrkland 1 Kosta Ríka 2 Ungverjaland 35 Kýpur 8 Wales 8 Malta 1 Þýskaland 61 Norður Írland 1 Alls 1.285 1 FRÍTEKJUMARK Á meðfylgjandi mynd sést þróun frítekjumarks og skerðingar á lánum fari tekjur námsmanns umfram upphæð frítekjumarks. Veruleg hækkun varð á frítekjumarkinu skólaárið 2014-2015 þegar það hækkaði úr 750 þúsundum í 930 þúsund á sama tíma og tekjuskerðingarhlutfallið fór úr 35% í 45%. Frítekjumarkið var aftur hækkað verulega skólaárið 2019-2020 eða úr 930 þús.kr. í 1.330 þús.kr. Síðan þá hefur frítekjumarkið hækkað á hverju skólaári sem nemur hækkun á neysluvísitölu. Table 1 Table 2 Series1 Series2 2012-2013 750.000 35% 2013-2014 750.000 35% 2014-2015 930.000 45% 2015-2016 930.000 45% 2016-2017 930.000 45% 2017-2018 930.000 45% 2018-2019 930.000 45% 2019-2020 1.330.000 45% 2020-2021 1.364.000 45% 46%35%23%12%0%1.400.0001.050.000700.000350.0000 2012-2013 2013-2014 2014-2015 2015-2016 2016-2017 2017-2018 2018-2019 2019-2020 2020-2021

á framfærslulán og ráðstöfunartekjur Í foreldrahúsum 87.096 Einhleypur 112.312 Sambúð, barnlaus 112.312 Sambúð, 1 barn 112.312 Sambúð 2, börn e.fl. 112.312 Einstæður, 1 barn 112.312 Einstæður, 2 börn e.fl. 112.312 Mánaðarlaun fyrir skatt 113.667 Frítekjumark 1.364.000 Frítekjumark á mánuði 113.667 Árstekjur fyrir skatt 1.364.000 Skattur 15.044 Mánaðarlaun eftir skatt 113.667 Framfærsla 1.705.500 Framfærsla á mánuði frá MSNM 189.500 113.667 Tekjur eftir skatt 1.364.000 Launatekjur til hækkunar á ráðstöfunartekjum66.292 275.775 Ráðstöfunartekjur alls 255.792 303.167 Samtals2 303.167 255.792400.000300.000200.000100.0000 1 2 3 4 5 6 7 8 Mánaðarlaun eftir skatt Framfærsla á mánuði frá MSNM Launatekjur til hækkunar á ráðstöfunartekjum Ráðstöfunartekjur alls Frítekjumark á mánuði

Ef skoðað er nánar samspil launa námsmanna með námi og áhrif frítekjumarks á námslán og þar með ráðstöfunartekjur sést að ef námsmaður vinnur upp í frítekjumarkið 1.364.000 á ári nema ráðstöfunartekjur hans 256 þús.kr. á mánuði og MSNM lánar um 189 þús.kr. á mánuði. Hærri árslaun gefa að sjálfsögðu hærri ráðstöfunartekjur á mánuði samhliða lægri framfærslulánum og falla þau alveg niður þegar tekjur námsmanns nema 4,1 m.kr. í árstekjur eða 345 þús. á mánuði eftir skatt.

Baráttumál námsmannahreyfinganna á undanförnum árum hafa annars vegar verið hækkun frítekjumarks og hins vegar hækkun á framfærslu námsmanna á meðan á námi stendur. Skilningur hefur verið með þessum sjónarmiðum hjá MSNM og stjórnvöldum því bæði þurfa námsmenn að framfleyta sér með sjálfsaflafé yfir sumarið og eðlilegt er að námsmenn geti með sumarvinnu hækkað ráðstöfunartekjur sínar yfir allt árið. Hins vegar hefur ekki verið tekið undir það með námsmönnum að frítekjumarkið eigi að vera miklu hærra eða jafnvel ekkert vegna þess hvata það væri fyrir námsmenn að vinna mikið með námi þannig að það hafi áhrif á námsframvindu þeirra og seinki útskrift. Þykir það þjóðhagslega óhagkvæmt og eykur auk þess kostnað menntakerfis landsins. Þá hefur hækkun á frítekjumarki mismunandi áhrif á mismunandi námsmannahópa þar sem aðstæður þeirra til að vinna með námi fara m.a. eftir fjölskylduaðstæðum, kyni sem og að námsmenn erlendis hafa minni möguleika til að vinna með námi eins og fyrr segir. Á meðfylgjandi mynd sést að karlkyns námsmenn í námi á Íslandi eru með hærri meðaltekjur en kvenkyns námsmenn í öllum fjölskylduhópunum nema einstæðir karlmenn í foreldrahúsum. Þá sést jafnframt að allir hópar eru með hærri tekjur en sem nemur frítekjumarki á skólaárinu 2020-2021 sem nam kr. 1.364.000. Áhrif launatekna

Séu hins vegar skoðaðar meðaltekjur námsmanna erlendis þá snýst dæmið við og allir hópar námsmanna bæði karla og kvenna, óháð fjölskylduaðstæðum, eru með tekjur undir frítekjumarki og eru meðaltekjur kvenkyns námsmanna 1.240 þús.kr. og karlkyns 1.188 þús.kr. Hækkun frítekjumarks myndi því ekki auka ráðstöfunartekjur þessara hópa. Þá er athyglisvert að konur eru með hærri meðaltekjur en karlar í öllum hópunum. Hér er gerður fyrirvari um að þýðið er mismunandi hvað varðar samsetningu hópanna þar sem mun færri einstæðir foreldrar með barn eða börn á framfæri eru í námi erlendis en á Íslandi.

Meðaltekjur námsmanna Íslandi sundurliðaðar eftir kyni

ð án

ð með

Einstæðir

Einstaklingur ekki í sambúð án barna 0 725.000 1.450.000 2.175.000 2.900.000 KVK KK Einstæðir foreldrar með barn/börn Í sambúð án barna í sambúð með barn/börn Einstaklingur ekki í sambúð án barna 0 325.000 650.000 975.000 1.300.000 KVK KK 1 Einstæðir foreldrar með barn/börn Í sambúð án barna Í sambúð með barn/börn Einstaklingur ekki í sambúð án barna 0 725.000 1.450.000 2.175.000 2.900.000 KVK KK Einstæðir foreldrar með barn/börn Í sambúð án barna í sambúð með barn/börn Einstaklingur ekki í sambúð án barna 0 325.000 650.000 975.000 1.300.000 KVK KK 1

með

Meðaltekjur námsmanna erlendis sundurliðaðar eftir kyni foreldrar barn/börn sambú barna sambú barn/börn

48,2

Hlutverk MSNM er að veita námsmönnum jöfn tækifæri til náms með því að lána fyrir

39,0

Mynd

17,5 35 52,5

GREIÐENDUR Greiðendum námslána fækkaði um 1,7% (757) á árinu 2021 sem skýrist af verulegri aukningu í fjölda uppgreiddra lána og auka innborgana inn á lán á árinu. Heildarfjárhæð endurgreiðslna nam 14,2 milljörðum sem er 17,9% hækkun milli áranna 2020 og 2021. Fjöldi þeirra sem nýta sér greiðsludreifingu er um 32% greiðenda. Á meðfylgjandi mynd sést meðalaldur greiðenda eftir lánaflokkum og fer hann hækkandi eftir því hversu langt er síðan lánað var í hverjum lánaflokki. Athyglisvert er að sjá hversu hár meðalaldur (28,8 ár) lánþega H-lána er. Þetta eru nýjustu lánin og staðan endurspeglar háan meðalaldur námsmanna í námi á Íslandi. 9 Meðalaldur lán ega eftir lánaflokkum H-lán 28,8 G-lán R-lán S-lán 59,2 V-lán 64,8 H-lánG-lánR-lánS-lánV-lán 70 Meðalaldur lánþega eftir lánaflokkum

Staða útlánasafnsins í lok árs 2021 er 252,2 milljarðar og hækkaði um 6,6 milljarða eða 2,6% á milli áranna 2020 og 2021. Bókfært virði útlánanna er hins vegar 193,9 milljarðar.

Lánasafnið

framfærslu og skólagjöldum. Styrkur ríkisins til námsmanna hefur verið metinn sem 47% af útlánum hvers árs í eldri lögum og má ætla að hann verði svipaður með nýjum lögum. Í nýjum lögum felst styrkur ríkisins til námsmanna í 30% niðurfellingu höfuðstóls, barnastyrkjum í stað lána vegna framfærslu barna, að lán falla niður við andlát og hluti námsmanna getur enn valið tekjutengdar afborganir (3,75% af tekjum fyrra árs). Í eldri lögum fólst styrkurinn í lágum vöxtum til námsmanna, 0,4%, á meðan meðalvextir til fjármögnunar sjóðsins eru 3,44%, í því að lán falla niður við andlát greiðenda og hagstæðum afborgunum af námslánum þar sem endurgreiðslur taka mið af tekjum greiðenda (3,4%) en ekki upphæð námsláns. Sérstaða lánasafns eldri útlána sjóðsins og hluti af nýjum útlánum sjóðsins þ.e. sá hluti námsmanna sem velja sér áfram tekjutengdar afborganir er að nafnvirði útlánanna er ekki það sama og virði útlánanna. Í fyrsta lagi eru afborganir af lánum sjóðsins tekjutengdar og því er greiðsluflæði lánanna ekki þekkt þó greitt sé reglulega af þeim. Í öðru lagi falla námslán niður við andlát og í þriðja lagi eru vextir lægri en vextir þess fjár sem sjóðurinn fjármagnar sig með fyrir lán veitt með eldri lögum.

greiðenda námslána eru konur eða 63%. Hlutfallið er þó mismunandi eftir lánaflokkum og hlutfallslega eru flestar konur meðal greiðenda R-lána og þar á eftir G-lána. Á árunum 1992-2005 lánaði sjóðurinn R-lán en G-lán tóku við 2005 og lauk með H-lánunum sem komu með nýjum lögum um Menntasjóð námsmanna. Fjöldi kvenkyns greiðenda helst í hendur við fjölgun kvenna í námi og eru í dag fleiri kvenstúdentar í námi í HÍ en karlstúdentar svo dæmi sé tekið. Samtals 17.452 Kyn greiðenda: karl Kyn greiðenda: kona G-lán G-lán 22.914 R-lán R-lán 3.488 S-lán S-lán 2.753 V-lán V-lán 44 Samtals H-lán Samtals 29.199 Samtals greiðendur 46.651 Hlutfall konur / greiðendur 62,6% Ár 2021 Meðalávöxtunarkrafa 3,44% 70%53%35%18%0% G-lán R-lán S-lán V-lán Alls KARL KONA 1 Hlutfallslega skipting greiðenda eftir kyni Undanþágur vegna afborgana

UNDANÞÁGUR Veittum undanþágum frá afborgun námslána fjölgaði um 53% síðustu tvö ár. Skýring á fjölgun undanþága má rekja til sérstakra aðstæðna í þjóðfélaginu vegna Kóvitveirunnar og sérstökum undanþágum sem sjóðurinn veitti vegna þeirra sérstöku aðstæðna sem sköpuðust í samfélaginu. Þannig fjölgaði samþykktum undanþágum vegna atvinnuleysis um 222 eða 147% á þessum tveimur árum. Samþykktar umsóknir vegna Kóvit voru 933 og 430 á árunum 2020 og 2021 eða 39% og 17% af heildarfjölda veittra undanþága. Hlutfall undanþága af fjölda greiðsluseðla á árinu 2021 voru 18,5% en voru 2,4% á árinu 2020. Eins og sést af framangreindum upplýsingum og meðfylgjandi töflu hefur fjöldi veittra undanþága verið

svipaður undanfarin ár en fjölgaði töluvert vegna Kóvit eins og fyrr segir. egar 2017 2018 2019 2020 2021 49 Nám - umsækjandi á lánum 490 394 321 344 433 7 Nám - umsækjandi ekki á lánum 288 295 259 239 256 1 Veikindi 141 137 140 112 140 2 Örorka 531 570 652 438 709 4 Atvinnuleysi 169 147 151 196 373 26 Umönnun barna 87 95 91 104 135 2 Aðrar sambærilegar ástæður 18 25 34 35 41 172 Covid 933 430 38 Fjöldi undanveittra þága alls 1.724 1.663 1.648 2.401 2.517 129426

Meirihluti

UPPGREIÐSLUR OG INNÁBORGANIR NÁMSLÁNA Í mörg ár hefur sjóðurinn boðið greiðendum sem greiða upp lán sín að fullu afslátt af uppgreiðslu lánsins. Afslátturinn hefur verið mismikill í gegnum árin en síðustu ár hefur afsláttarprósentan tekið mið af daglánavöxtum Seðlabanka Íslands að viðbættu 1% álagi. Á árunum 2019-2020 var þessi afsláttur 7%. Rökin fyrir því að veita uppgreiðsluafslátt (greiðslu alls lánsins) voru að hagsmunir sjóðsins væru þeir að námslán greiðist hratt upp, einkum eldri lánþega og þeirra sem skulda hæstu námslánin, þar sem eftirstöðvar námslána falla niður við andlát. Á meðfylgjandi mynd sést fjöldi þeirra sem greiddu upp námslán sín frá upphafi árs 2020 þar til 1. júlí 2020 þegar ný lög komu til framkvæmda. Þar sést að alls greiddi 561 lánþegi (614 skuldabréf) upp námslán sín samkvæmt eldri lögum á tímabilinu og fékk í afslátt 7% af höfuðstól að meðaltali. Heildarupphæð uppgreiddra námslána nam 689,6 m.kr., og veittur afsláttur 47,8 m.kr. Meðalupphæð uppgreidds láns var 1,1 m.kr. og veittur afsláttur að meðaltali 78 þús.kr. Áhugavert er að sjá að flestir þeirra eða 73% sem greiða upp námslánin sín eru yngri en 50 ára. Eins og áður hefur komið fram þá voru vextir af eldri lánaflokkum (V, S, R, og G bréf) lækkaðir úr 1% í 0,4% með nýjum lögum um Menntasjóð námsmanna. Þá var jafnframt samþykkt að greiðendur sem greiða aukalega inn á námslán sín eða greiða þau upp skulu fá afslátt vegna aukainnborgana sem nemur 5%-15%. Þannig er ekki lengur gerð krafa um að lánið sé gert upp í heild sinni heldur er hægt að greiða inn á lánið og fá afslátt af hverri aukagreiðslu. Upphæð afsláttarprósentu hvers lánþega fer eftir skuld hans við sjóðinn á hverjum tíma, afslátturinn er línulegur og fer eftir samanlögðum eftirstöðvum námslánaskuldar. Hann fer hækkandi, þ.e. 5% ef skuld nemur allt að 1 m.kr. og hækkar svo línulega upp að námslánaskuld sem nemur 4,8 m.kr. og afsláttur þá 15% fyrir eftirstöðvar eftir það eins og sést á myndinni á næstu blaðsíðu.

Table 1 24 25 26 27 28 Fjöldi 1 1 2 4 6 FJÖLDI 403020100 ALDUR 24 26 28 30 32 34 36 38 40 42 44 46 48 50 52 54 56 58 60 62 64 66 68 70 72 74 76 78 1 Aldurssamsetning lánþega sem greiddu upp námslán sín

Ef bornar eru saman þessar tölur við fjölda þeirra sem greiddu upp lánin sín eftir að lögunum var breytt og uppgreiðsluafslátturinn var hækkaður þ.e. fyrir tímabilið 1. júlí til 31. desember 2020 þá greiddu alls 2.063 lánþegar (2.369 skuldabréf) upp lánin sín. Heildaruppgreiðsla lánanna nam 4,5 milljörðum króna og uppgreiðsluafslátturinn 526 m.kr. Meðal uppgreiðsluprósenta nam 8,8 %, meðalupphæð afsláttar 222 þús.kr. og meðalupphæð uppgreidds láns var 1,9 m.kr. Eins og áður sagði jukust uppgreiðslur námslána verulega við þessa breytingu á lögunum en minni breyting var hins vegar á aldurssamsetningu hópsins sem greiddi upp lánin eins og sést á meðfylgjandi mynd, nema hvað hlutfallslega fleiri voru í yngri aldurshópnum, sá yngsti 22 ára og elsti er 72 ára.

Afsláttarprósenta

af aukainnborgun inn á námslán Aldurssamsetning lánþega sem greiddu upp lánin sín eftir að uppgreiðsluafslátturinn hækkaði með nýjum lögum Uppgreiðsla samkvæmt eldri lögum Fjöldi kt Fjöldi skuldabéfa Uppgreiðsla Afslá8ur 561 614 689.607.449 47.855.497 Meðal afslá8ar % 7% Meðal uppgreiðsla 1.123.139 meðal afslá8ur kr. 78.619 Aldur Fjöldi 24 1 Aldur Fjöldi 24 1 25 1 26 2 Fjöldi 40 FJÖLDI 1209060300 ALDUR 22 24 26 28 30 32 34 36 38 40 42 44 46 48 50 52 54 56 58 60 62 64 66 68 70 72 74

Umrædd breyting í nýjum lögum, þ.e. að hækka afsláttinn upp í 15% og að veita afslátt af öllum auka innborgunum á námslánum, er því greiðendum verulega í hag og ívilnandi.

Enginn annar lánasjóður á hinum Norðurlöndunum veitir slíka afslætti né heldur eru þeir með tekjutengdar afborganir námslána. Þar eru endurgreiðslur ákvarðaðar út frá upphæð námslánaskuldar og að endurgreiðslum skuli ljúka fyrir ákveðinn tíma. Áhrif þessara lagabreytinga um afslátt á öllum aukainnborgunum hafa haft þau áhrif að bæði aukainnborgunum sem og uppgreiðslum námslána hefur fjölgað verulega.

Sé hins vegar skoðuð aldurssamsetning lánþega sem greiða aukainnborgun (minni upphæðir) inn á lánin sín þá breytist hún töluvert, þ.e. að stærri hluti hópsins er yngri. Alls nýttu sér þennan kost 379 lánþegar og greiddu þeir að meðaltali 2,4 sinnum inn á lán sín á tímabilinu (989 greiðslur). Námu aukainnborganirnar alls 343,8 m.kr. og afslátturinn 40,6 m.kr. Meðalafsláttarprósentan nam um 10,2% og meðalafslátturinn 45,1 þús.kr. á greiðslu sem var 337,7 þús.kr. að meðaltali í hvert skipti. Áhugavert verður að fylgjast með því hvort vilji lánþega til að greiða aukalega inn á lánin haldist en þessi aukning í bæði uppgreiðslum og aukainnborgunum inn á lán samkvæmt eldri lögum vóg vel upp á móti minni innheimtum námslána vegna fleiri veittra undanþága frá afborgun námslána og lægri tekna greiðanda og þar með afborgana námslána vegna áhrifa Kóvitveirunnar á þjóðfélagið. Skuldsetning námsmanna er frekar dreifð eins og sést í töflu hér að neðan. 62% námsmanna eru með lán undir 5 m. kr. en 78% námsmanna með lán undir 7,5 m.kr. og nemur heildarskuld þeirra 46% af lánasafninu. Þá eru 87% námsmanna með lán undir 10 m.kr. og nema lán þeirra 62% af lánasafninu. 5% námsmanna er með lán yfir 17,5 m.kr. og skulda þeir 17% af lánasafninu en 3% námsmanna skulda 11% af lánasafninu. Meðalnámslánaskuld er 4,9 m.kr.

inn á námslánið eftir að uppgreiðsluafslátturinn hækkaði með nýjum lögum og veittur var afsláttur á hverja SKULDSETNINGaukainnborgunNÁMSMANNA Lán á bilinu lánFjöldi þega lánHlutfall þega Fjárhæð (milljarðar.kr.) lánasafnsHlutfall Með (kr.)allán 0-5 m.kr 31.576 62% 66,6 26% 2.107.946 >5-7,5 m.kr 8.152 16% 50,2 20% 6.155.285 >7,5 -10 m.kr 4.644 9% 40,1 16% 8.632.730 >10 -12,5 m.kr 2.816 6% 31,3 12% 11.112.445 >12,5 -15 m.kr 1.554 3% 21,2 8% 13.647.912 >15- 17,5 m.kr 942 2% 15,2 6% 16.084.922 >17,5 m.kr 1.275 3% 27,7 11% 21.703.974 Samtals 50.959 100% 252,2 100% 4.948.191 Fjöldi og heildarskuld greiðenda og námsmanna eftir lánsupphæðum Uppgreiðsla samkvæmt eldri lögum Fjöldi kt Fjöldi skuldabéfa Uppgreiðsla Afslá8ur 561 614 689.607.449 47.855.497 Meðal afslá8ar % 7% Meðal uppgreiðsla 1.123.139 meðal afslá8ur kr. 78.619 Aldur Fjöldi 24 1 Aldur Fjöldi 24 1 25 1 26 2 27 4 28 6 29 11 30 20 31 22 32 22 33 28 34 20 35 23 36 24 37 32 38 26 39 19 40 27 41 21 42 20 43 15 44 8 45 14 46 11 47 16 48 9 408 49 7 50 25 51 10 52 13 53 9 54 5 55 14 56 12 57 8 58 8 Fjöldi 403020100 24 25 27 29 31 33 35 37 39 41 43 45 FJÖLDI 30231580 ALDUR 25 27 29 31 33 35 37 39 41 43 45 47 49 51 53 55 57 59 61 63 65 67 69 71 73 1

Aldursamsetning þess hóps sem greiddi aukainnborgun

HÆSTU LÁN GREIÐENDA OG NÁMSMANNA Innheimta hæstu 20 lána í lok árs 2021 (allar tölur í m.kr.) Taﬂa 6 Innheimta hæstu 20 lána í lok árs 2017 (allar tölur í m.kr.) Aldur stöEftirð (m.kr.)var síAfborgun ðustu 10 ár (m.kr.) Með afborgunaláári(kr.) afborgunarHlutfall Námsland Námsgráða 60-64 57,1 4,1 406.093 7,1% Bandaríkin Doktorsnám 65-69 50,5 1,2 119.926 2,4% England Doktorsnám 50-54 48,6 2,6 264.086 5,4% Bandaríkin Meistaranám 45-49 42,9 1,2 116.790 2,7% Bandaríkin Meistaranám 60-64 42,7 4,0 402.945 9,4% Bandaríkin Doktorsnám 50-54 42,6 0,9 91.639 2,2% Bandaríkin Meistaranám 60-64 42,2 2,1 207.282 4,9% Bandaríkin Meistaranám 40-44 40,0 1,2 117.870 2,9% Sviss Meistaranám 40-44 39,8 2,7 271.268 6,8% Bandaríkin Doktorsnám 40-44 39,7 2,6 261.816 6,6% Ungverjaland Læknisfræði 40-44 39,1 0,7 68.377 1,7% England Doktorsnám 60-64 39,1 4,5 451.619 11,6% Bandaríkin Doktorsnám 45-49 38,5 2,8 283.622 7,4% Bandaríkin Meistaranám 65-69 38,4 2,3 230.902 6,0% England Doktorsnám 55-59 37,9 1,3 128.855 3,4% Ungverjaland Læknisfræði 45-49 37,5 2,4 242.656 6,5% England Doktorsnám 55-59 37,5 1,8 182.229 4,9% Ísland Meistaranám 55-59 37,4 1,3 133.910 3,6% England Meistaranám 55-59 36,5 1,1 108.493 3,0% England Doktorsnám 50-54 36,4 2,7 270.046 7,4% England Doktorsnám Alls 824,4 43,6 218.021 5,3%

Ef skoðuð eru 20 hæstu lánin í innheimtu þá eru þau frá rúmlega 36,4 m.kr. upp í 57,1 m.kr. og nema samtals 824,4 m.kr. Er þetta hækkun frá árinu á undan. Einungis hefur verið greitt um 43,6 m. kr. af þessum lánum síðustu 10 ár, um 4,4 m.kr. á ári að jafnaði í heild eða um 218 þús.kr. á ári á hvert lán að meðaltali. Þar af hefur nokkur hluti ekki greitt af námslánum sínum og líkast til fengið undanþágu frá afborgun. Tvö af lánunum eru í innheimtu og búið að gjaldfella. Þá sést að 10 af þessum greiðendum hafa lokið doktorsnámi. Til samanburðar var föst afborgun af G-, og R-lánum kr. 145.023 á árinu 2021.

24 Ef skoðuð eru 20 hæstu lán námsmanna sem enn eru í námi, skulda þeir námslán frá 19,2 m.kr. allt upp í 32,2 m.kr. og nemur heildarskuld þessara 20 námsmanna 432,3 m.kr. Upphæð hæstu 20 lána námsmanna sem enn eru í námi í lok árs 2021 Tafla 7 Upphæð hæstu 20 lána námsmanna sem enn eru í námi í lok árs 2021 (allar tölur í m.kr.) Aldur Eftirstöðvar Námsland Hæsta námsgráða 35-39 33,2 Bandaríkin Meistaranám 40-44 24,9 Bandaríkin Meistaranám 35-39 24,4 Bandaríkin Doktor 35-39 23,8 Bandaríkin Doktor 30-34 22,8 Ungverjaland Læknisfræði 25-29 21,7 Ungverjaland Læknisfræði 30-34 21,5 England Meistaranám 30-34 21,2 Ísland Bifröst Meistaranám 30-34 21,1 Bandaríkin Meistaranám 35-39 20,7 Ísland. HR Meistaranám 30-34 20,6 Ungverjaland Læknisfræði 30-34 20,2 Ísland. HR Meistaranám 30-34 19,9 Ungverjaland Læknisfræði 30-34 19,7 Ungverjaland Læknisfræði 35-39 19,7 Ísland. HÍ Meistaranám 30-34 19,7 Ísland. HR Meistaranám 30-34 19,4 Ísland. Bifröst Meistaranám 35-39 19,3 Ungverjaland Læknisfræði 30-34 19,2 Ungverjaland Læknisfræði 35-39 19,2 Slóvakía Læknisfræði Alls 432,3

Viðauki I Ársreikningur MSNM 2021

Menntasjóður námsmanna Ársreikningur 2021

Efnisyfirlit Bls. Skýrsla og áritun stjórnar og framkvæmdastjóra ...................................................... 2 - 3 Áritun óháðs endurskoðanda .................................................................................... 4 - 6 Rekstrarreikningur .................................................................................................... 7 Efnahagsreikningur ................................................................................................... 8 - 9 Sjóðstreymi ............................................................................................................... 10 Skýringar og sundurliðanir ........................................................................................ 11 - 25 Menntasjóður námsmanna Kennitala: Borgartúni710169-098921,105Reykjavík

Menntasjóður námsmanna notar umgjörð samhæfðrar áhættustýringar til að tryggja að áhættur séu skilgreindar og að þeim sé stjórnað á skipulegan hátt til að ná hæfilegri fullvissu um að yfirsýn og skilningur á áhættum í starfsemi sjóðsins sé til staðar á hverjum tíma á öllum sviðum í starfseminni. Áhættustefna sjóðsins miðar við rekstraráhættur sjóðsins sem eru í reglubundinni vöktun yfir árið en aðrar helstu áhættur hafa verið skilgreindar og eru mældar að lágmarki árlega, sjá nánar í skýringu 21. Árið 2021 var annað ár eftir að ný lög um Menntasjóð námsmanna (MSNM) tóku gildi en þau voru samþykkt 9. júní 2020 og komu til framkvæmda 1. júlí 2020. Lögin fela í sér grundvallarbreytingu á stuðningskerfi ríkisins við námsmenn, þar sem lánþegar skv. nýjum lögum fá 30% niðurfærslu af höfuðstól námsláns ef þeir ljúka námi innan tilskilins tíma og námsmenn með börn á framfæri fá styrk vegna framfærslu barna ljúki þeir að lágmarki 22 ECTS-einingum á önn. Þá hafa námsmenn sem eru undir 40 ára val um fjórar endurgreiðsluleiðir þ.e. að endurgreiða námslánin sem tekjutengd lán og þá annað hvort sem verðtryggð eða sem óverðtryggð lán eða sem jafngreiðslulán og þá annað hvort verðtryggð eða óverðtryggð. Námsmenn sem ljúka námi eftir þennan aldur hafa eingöngu val um jafngreiðslulán og þá annað hvort verðtryggð eða óverðtryggð. Gert er ráð fyrir að endurgreiðslur á lánum veitt í nýju kerfi munu hefja greiðslur á næsta Áhrifári. kórónuveirufaraldursins hafði í för með sér að hefðbundnar endurgreiðslur námslána lækkuðu. Í fyrsta lagi þar sem námslán samkvæmt eldri lögum eru tekjutengd og tekjur fjölda greiðenda námslána lækkuðu vegna áhrifa faraldursins. Í öðru lagi þar sem veittum undanþágum á afborgun námslána fjölgaði. Hins vegar jukust auka innborganir og uppgreiðslur námslána í kjölfar breytinga á lögunum og hækkun á uppgreiðsluafslætti og vó það upp á móti lækkun á hefðbundum afborgun vegna faraldursins og vel það.

Skýrsla og áritun stjórnar og framkvæmdastjóra

Starfsemin á árinu Ársverk hjá sjóðnum voru 37,47 á árinu 2021.

Ársreikningur Menntasjóðs námsmanna (MSNM) byggir á kostnaðarverðsreikningsskilum og er gerður í samræmi við lög um ársreikninga og settar reikningsskilareglur. Hann er gerður eftir sömu reikningsskilaaðferðum og árið áður.

Starfsemi Menntasjóðs námsmanna á árinu ÁhrifÁhættustýringkórónuveirufaraldurs

Samkvæmt rekstrarreikningi var hagnaður af rekstri sjóðsins um 4.633 millj. kr. á árinu 2021. Heildareignir námu 211.920 millj. kr. í árslok. Heildarskuldir námu 88.290 millj. kr. og bókfært eigið fé 123.631 millj. kr.

3 Skýrsla og áritun stjórnar og framkvæmdastjóra Teitur Björn Einarsson Jóhannes Stefánsson Nanna Kristín Tryggvadóttir Steinunn Bergmann Tryggvi Másson Vífill Harðarson Júlíus Viggó Ólafsson Ragnar Auðun Árnason Kristín Ragnheiður Eiríksdóttir Framkvæmdastjóri Hrafnhildur Ásta ÞorvaldsdóttirInga Hrefna Sveinbjarnardóttir, formaður Stjórn Menntasjóðs námsmanna Reykjavík, 9. júní 2022 Stjórn og framkvæmdastjóri Menntasjóðs námsmanna staðfesta hér með ársreikning sjóðsins fyrir árið 2021 með undirritun sinni.

Áritun óháðs endurskoðanda Til stjórnar Menntasjóðs námsmanna og háskóla, iðnaðar og nýsköpunarráðuneytis Álit með fyrirvara Við höfum endurskoðað meðfylgjandi ársreikning Menntasjóðs námsmanna fyrir árið 2021, að undanskilinni skýrslu og áritun stjórnar og framkvæmdastjóra Það er álit okkar, ef frá eru talin áhrif þeirra atriða sem nefnd eru í kaflanum um ástæður fyrir álit með fyrirvara, að ársreikningurinn gefi glögga mynd af afkomu sjóðsins á árinu 2021, efnahag hans 31. desember 2021 og breytingu á handbæru fé á árinu 2021, í samræmi við lög um ársreikninga og settar reikningsskilareglur.

Ársreikningurinn innifelur - Skýrslu og áritun stjórnar og framkvæmdastjóra. - Rekstrarreikning fyrir árið 2021. - Efnahagsreikning þann 31. desember 2021. - Sjóðstreymi fyrir árið 2021. - Skýringar, sem innifela helstu reikningsskilaaðferðir og aðrar skýringar. Skýrsla og áritun stjórnar og framkvæmdastjóra er undanskilin endurskoðun, sbr. kafla um aðrar upplýsingar.

Grundvöllur álits með fyrirvara Afskriftarreikningur útlána að fjárhæð 58.210 millj. kr. er færður í efnahagsreikning til lækkunar á útlánum og framlag í afskriftarreikning útlána að fjárhæð 6.049 millj. kr. er gjaldfært í rekstrarreikningi. Á árinu 2020 voru sett ný lög um námslán þ.e.a.s. lög nr. 60/2020 um Menntasjóð námsmanna og tóku þau gildi 1. júli 2020. Árið 2021 er því fyrsta heila árið þar sem nýju lögin eru í gildi. Í nýju lögunum eru lánþegum gefnir ýmsir valkostir um hvernig þeir geti hagað endurgreiðslum námslána sinna. Auk þess sem nýr lánaflokkur H-lán var innleiddur. Endurgreiðslur H-lána eru ekki hafnar þannig að engar forsendur eru til staðar um hvaða endurgreiðslufyrirkomulag námsmenn munu velja. Til viðbótar er ekki vitað á þessum tímapunkti hversu stór hluti námsmanna sem tekur námslán skv. nýju lögunum muni fá hluta af lánum sínum niðurfelld í lok námsáfanga. Í nýju lögunum eru einnig að finna ýmis ákvæði sem hafa áhrif á eldri námslán sem breyta forsendum eldri lána s.s. niðurfelling ábyrgðarmanna, afslátt vegna auka innborgana inn á námslán, hækkun á uppgreiðsluafslætti, lækkun vaxta og árlegra endurgreiðslna. Það eru því ekki til staðar góðar forsendur fyrir stjórnendur til að byggja á við mat á afskriftareikningi útlána í ár. Verulegur hluti afskriftarreiknings útlána er óbreyttur milli ára. Þar sem viðeigandi forsendur eru ekki til staðar og verulegur hluti afskriftarreiknings óbreyttur milli ára höfum við því ekki getað aflað nægjanlegra og viðeigandi endurskoðunargagna varðandi afskriftarreikning útlána og framlag í afskriftarreikning á árinu 2021. Þar af leiðandi höfum við ekki getað metið hvort að þörf sé á breytingum á framangreindum fjárhæðum. Við teljum að við endurskoðunina höfum við aflað nægjanlegra og viðeigandi gagna til að byggja álit okkar á.

Endurskoðað var í samræmi við alþjóðlega endurskoðunarstaðla. Ábyrgð okkar samkvæmt stöðlunum er nánar útskýrð í kaflanum um ábyrgð endurskoðenda. Óhæði Við erum óháð sjóðnum samkvæmt ákvæðum laga um endurskoðendur og endurskoðun og siðareglna sem gilda um endurskoðendur á Íslandi og varða endurskoðun okkar á ársreikningi sjóðsins. Við uppfyllum jafnframt aðrar kröfur um starf okkar sem endurskoðendur í samræmi við ákvæði siðareglna.

Greinum og metum áhættuna af verulegum annmörkum, vegna sviksemi eða mistaka, og skipuleggjum endurskoðunaraðgerðir til að mæta þessari áhættu og öflum endurskoðunargagna sem eru nægjanleg og viðeigandi grunnur fyrir áliti okkar. Áhættan af því að greina ekki verulega annmarka sem stafa af sviksemi er meiri en áhætta af annmörkum vegna mistaka, þar sem sviksemi getur stafað af fölsun, misvísandi framsetningu ársreiknings, að mikilvægum atriðum sé viljandi sleppt, samanteknum ráðum eða að innra eftirlit sé sniðgengið. Öflum skilnings á innra eftirliti sem er viðeigandi fyrir endurskoðun okkar í þeim tilgangi að hanna endurskoðunaraðgerðir, en ekki til þess að gefa álit á virkni innra eftirlits sjóðsins. Metum hvort val stjórnenda á reikningsskilaaðferðum sé viðeigandi og hvort matsaðferðir þeirra séu raunhæfar. Einnig skoðum við hvort tengdar skýringar séu við hæfi. Ábyrgð endurskoðenda á endurskoðun ársreikningsins Markmið okkar er að afla nægjanlegrar vissu um að ársreikningurinn sé án verulegra annmarka, hvort sem er vegna sviksemi eða mistaka og gefa út áritun með áliti okkar. Nægjanleg vissa er mikil vissa en ekki trygging þess að endurskoðun, sem framkvæmd er í samræmi við alþjóðlega endurskoðunarstaðla, muni ávallt leiða í ljós alla verulega annmarka séu þeir til staðar. Annmarkar geta stafað af sviksemi eða mistökum og eru metnir verulegir ef þeir, einir og sér eða samanlagðir, gætu haft áhrif á fjárhagslegar ákvarðanir notenda sem grundvallaðar eru á ársreikningnum.

Ábyrgð stjórnar og framkvæmdastjóra á ársreikningnum Stjórn og framkvæmdastjóri eru ábyrg fyrir gerð og framsetningu ársreikningsins í samræmi við lög um ársreikninga og settar reikningsskilareglur. Stjórn og framkvæmdastjóri eru einnig ábyrg fyrir því innra eftirliti sem nauðsynlegt er að sé til staðar varðandi gerð og framsetningu ársreikningsins, þannig að hann sé án verulegra annmarka hvort sem er vegna sviksemi eða mistaka.

Áritun óháðs endurskoðanda frh.:

Endurskoðun í samræmi við alþjóðlega endurskoðunarstaðla byggir á faglegu mati og faglegri tortryggni. Við framkvæmum einnig eftirfarandi:

Við gerð ársreikningsins ber stjórnendum sjóðsins að meta hæfi hans til áframhaldandi starfsemi. Stjórnendum ber að semja ársreikning sjóðsins á þeirri forsendu að um áframhaldandi starfsemi sé að ræða, nema stjórnendur ætli að leysa sjóðinn upp eða hætta rekstri hans, eða hafi ekki raunhæft val um annað en að hætta starfsemi sjóðsins. Stjórnendum sjóðsins ber að setja fram viðeigandi skýringar varðandi hæfi hans til áframhaldandi starfsemi ef við á og hvers vegna stjórnendur beita forsendunni um áframhaldandi starfsemi við gerð og framsetningu ársreikningsins. Stjórn skal hafa eftirlit með gerð og framsetningu ársreikningsins.

Aðrar upplýsingar, þ.m.t. skýrsla og áritun stjórnar og framkvæmdastjóra. Stjórn og framkvæmdastjóri bera ábyrgð á öðrum upplýsingum. Aðrar upplýsingar eru skýrsla og áritun stjórnar og framkvæmdastjóra sem lá fyrir við áritun okkar. Aðrar upplýsingar eru jafnframt ársskýrsla sjóðsins. Ársskýrsla liggur ekki fyrir við áritun okkar á ársreikninginn en við búumst við að fá hana afhenta til yfirferðar áður en hún verður gefin út. Álit okkar á ársreikningnum nær ekki til annarra upplýsinga, þ.m.t. skýrslu og áritunar stjórnar og framkvæmdastjóra og við staðfestum þær ekki á neinn hátt. Í tengslum við endurskoðun okkar á ársreikningi sjóðsins ber okkur að yfirfara aðrar upplýsingar, sem tilgreindar eru hér að ofan, þegar þær liggja fyrir og meta hvort þær eru í verulegu ósamræmi við ársreikninginn eða skilning sem við höfum aflað við endurskoðunina eða ef svo virðist að verulegar rangfærslur séu í þeim. Ef við, á grundvelli vinnu okkar, ályktum að verulegar rangfærslur séu í öðrum upplýsingum ber okkur að skýra frá því. Við höfum ekki greint atriði sem ber að greina sérstaklega frá. Hvað varðar skýrslu og áritun stjórnar og framkvæmdastjóra höfum við, í samræmi við ákvæði 104. gr. laga um ársreikninga nr. 3/2006, yfirfarið að skýrsla og áritun stjórnar og framkvæmdastjóra hafi að geyma þær upplýsingar sem þar ber að veita í samræmi við lög um ársreikninga komi þær ekki fram annars staðar í ársreikningnum.

6 Áritun óháðs endurskoðanda frh.: Reykjavík, 9. júní 2022 PricewaterhouseCoopers ehf. Arna G. Tryggvadóttir löggilturÁlyktumendurskoðandiumnotkunstjórnenda á forsendunni um áframhaldandi starfsemi og metum á grundvelli endurskoðunarinnar hvort verulegur vafi leiki á rekstrarhæfi sjóðsins eða hvort aðstæður séu til staðar sem gætu valdið verulegum efasemdum um rekstrarhæfi hans. Ef við teljum að veruleg óvissa ríki, ber okkur að vekja sérstaka athygli á viðeigandi skýringum í ársreikningnum um óvissuna og ef þær upplýsingar eru ekki nægjanlegar að okkar mati, víkjum við frá fyrirvaralausu áliti. Niðurstaða okkar byggir á þeim endurskoðunargögnum sem við höfum aflað fram að dagsetningu áritunar okkar. Engu að síður geta atburðir eða aðstæður í framtíðinni leitt til þess að sjóðurinn verði ekki lengur rekstrarhæfur. Metum framsetningu, gerð og innihald ársreikningsins í heild, að meðtöldum skýringum og hvort hann grundvallast á fyrirliggjandi færslum og atburðum og gefi glögga mynd samanber álit okkar.

Við upplýsum stjórn meðal annars um áætlað umfang og tímasetningu endurskoðunarinnar og veruleg atriði sem upp geta komið í endurskoðun okkar, þar á meðal verulega annmarka í innra eftirliti ef við á.

7 Rekstrarreikningur ársins 2021 Skýr. 2021 2020 Vaxtatekjur Vaxtatekjur ............................................................................................ 8, 21 1.195.484 1.678.111 Verðbætur ............................................................................................. 21 11.312.541 7.946.063 Lántökugjöld á námslán ........................................................................ 12.271 83.152 12.520.296 9.707.326 Vaxtagjöld Vaxtagjöld ............................................................................................. 21 3.389.018 3.381.548 Verðbætur ............................................................................................. 21 4.074.147 3.034.091 7.463.164 6.415.639 Hreinar vaxtatekjur (vaxtagjöld) 5.057.132 3.291.686 Aðrar rekstrartekjur Tilkynningargjald ................................................................................... 110.853 91.800 Aðrar rekstrartekjur ............................................................................... 8.175 8.843 119.028 100.643 Önnur rekstrargjöld Laun og launatengd gjöld ...................................................................... 4 408.734 383.024 Annar rekstrarkostnaður ........................................................................ 5 284.978 346.856 Vaxtastyrkir til námsmanna ................................................................... 9.441 65.496 Styrkur vegna framfærslu barna ............................................................ 7 764.268 0 Afskriftir rekstrarfjármuna ...................................................................... 6 148.783 115.850 1.616.204 911.226 Framlag í afskriftarreikning útlána ......................................................... 15 6.048.938 937.632 7.665.142 1.848.857 Rekstur án ríkisframlags (2.488.982) 1.543.472 Framlag ríkissjóðs ................................................................................. 3 7.121.800 2.870.247 Tekjuafgangur ársins 4.632.818 4.413.719 Menntasjóður námsmanna, ársreikningur 2021 Fjárhæðir í þúsundum króna

8 Efnahagsreikningur 31. desember 2021 Skýr. 2021 2020 Eignir Handbært fé Sjóður og bankainnstæður ...................................................................... 17.296.697 15.951.105 Útlán Gjaldfallnar ógreiddar afborganir og vextir útlána,önnur skuldabréf ....... 8 13.948.661 13.054.554 Námslán 1976-1982 (V-lán) .................................................................... 9 145.014 152.883 Námslán 1982-1992 (S-lán) .................................................................... 10 15.962.136 16.552.571 Námslán 1992-2005 (R-lán) .................................................................... 11 15.437.619 16.633.618 Námslán frá 2005 (G-lán) ........................................................................ 12 195.858.280 197.011.524 Námslán frá 2020 (H-lán) ........................................................................ 13 10.833.300 2.180.345 Markaðskjaralán ...................................................................................... 14 1.724 2.525 252.186.733 245.588.021 Afskriftarreikningur útlána ....................................................................... 15 (58.209.797) (53.132.600) 193.976.936 192.455.421 Aðrar eignir Rekstrarfjármunir .................................................................................... 6 491.119 416.456 Ríkissjóður vegna jöfnunarstyrkja ........................................................... 16 141.386 0 Aðrar kröfur ............................................................................................. 14.213 51.343 646.718 467.799 Eignir alls 211.920.352 208.874.324 Menntasjóður námsmanna, ársreikningur 2021 Fjárhæðir í þúsundum króna

9 Efnahagsreikningur 31. desember 2021 Skýr. 2021 2020 Skuldir og eigið fé LangtímalánSkuldir Skuldir í íslenskum krónum, verðtryggð lán .......................................... 19 86.266.890 87.761.716 Aðrar skuldir Ríkissjóður viðskiptareikningur .............................................................. 17 21.850 18.969 Ríkissjóður vegna jöfnunarstyrkja ......................................................... 16 0 16.356 Áfallnir vextir .......................................................................................... 1.942.609 1.977.294 Lánadrottnar .......................................................................................... 58.337 102.141 Skammtímaskuldir 2.022.796 2.114.760 Skuldir 88.289.686 89.876.476 Eigið fé 18 123.630.666 118.997.848 Skuldir og eigið fé alls 211.920.352 208.874.324 Menntasjóður námsmanna, ársreikningur 2021 Fjárhæðir í þúsundum króna

10 Sjóðstreymi ársins 2021 Skýr. 2021 2020 Rekstrarhreyfingar Tekjuafgangur (halli) ársins ................................................................... 4.632.818 4.413.719 Rekstrarliðir sem ekki hafa áhrif á fjárstreymi: Afskriftir rekstrarfjármuna ...................................................................... 6 148.783 115.850 Verðbætur langtímalána ........................................................................ 4.074.147 3.683.716 Verðbætur námslána ............................................................................. (11.312.541) (7.957.359) Framlag í afskriftarsjóð .......................................................................... 15 6.048.938 937.632 Veltufé frá rekstri 3.592.144 1.193.557 Breytingar á rekstrartengdum eignum og skuldum ............................... (1.121.753) 791.369 Handbært fé frá rekstri 2.470.391 1.984.926 Fjárfestingahreyfingar Veitt námslán ........................................................................................ (9.541.305) (9.076.329) Afborganir námslána ............................................................................. 14.208.926 12.042.185 Fjárfesting í varanlegum rekstrarfjármunum ......................................... 6 (223.446) (235.111) 4.444.175 2.730.745 Fjármögnunarhreyfingar Afborganir langtímalána ........................................................................ (5.568.973) (6.454.027) (5.568.973) (6.454.027) Hækkun á handbæru fé 1.345.593 (1.738.356) Handbært fé í ársbyrjun ........................................................................ 15.951.105 17.689.461 Handbært fé í lok árs 17.296.697 15.951.105 Aðrar upplýsingar Greiddir vextir af langtímaskuldum ........................................................ 3.389.018 3.381.548 Innborgaðir vextir af útlánum ................................................................. 1.195.609 1.571.528 Innborgaðir vextir af bankainnistæðum ................................................. 92.469 193.412 Menntasjóður námsmanna, ársreikningur 2021 Fjárhæðir í þúsundum króna

g. Rekstrarfjármunir eru færðir til eignar á kostnaðarverði að frádregnum afskriftum. Afskriftir eru reiknaðar sem fastur hundraðshluti miðað við áætlaðan endingartíma eignanna þar til niðurlagsverði er náð. Áætlaður endingartími greinist Vaxtatekjur eru tekjufærðar miðað við upphaflega ávöxtunarkröfu skuldabréfaeignar þegar gjalddagi er myndaður, þá eru áfallnir vextir tekjufærðir frá lokun skuldabréfs eða síðasta gjalddaga. Áfallnir dráttavextir eru tekjufærðir þegar ekki er óvissa um innheimtu þeirra. e. Öll lán eru verðtryggð og eru áfallnar verðbætur og vextir færð upp í ársbyrjun 2022.

Menntasjóður námsmanna, ársreikningur 2021 Fjárhæðir í þúsundum króna

Skrifstofuáhöld,Húsbúnaður..................................................................................................................................þannig:tæki..................................................................................................................... d.

11 Skýringar 1. Mikilvægar reikningsskilaaðferðir Grundvöllur RekstrarfjármunirAfskriftareikningurLántakaFjármunatekjurÚtlánVerðtryggingreikningsskilaogfjármagnsgjöldútlána 5 ár 5 ár 5 ár Handbært fé h. Til handbærs fjár í sjóðstreymi teljast sjóður og óbundnar innistæður á bankareikningum. a. Ársreikningur Menntasjóðs námsmanna er gerður í samræmi við lög um ársreikninga og settar reikningsskilareglur. Hann byggir á kostnaðarverðsreikningsskilum og er gerður eftir sömu reikningsskilaaðferðum og árið áður. Tölvubúnaður............................................................................................................................... b. Verðtryggðar eignir og skuldir eru færðar miðað við vísitölur sem tóku gildi í ársbyrjun 2022. c. Útlán eru færð til eignar með verðbótum í árslok. Verðtryggð útlán eru færð miðað við vísitölur sem tóku gildi í ársbyrjun 2022. f. Afskriftareikningur útlána er myndaður til að mæta fyrirsjáanlegum töpum á útlánum sjóðsins á líftíma útistandandi námslána. Námslán eru veitt til lengri tíma. Endanlegt útlánatap kemur oftast ekki í ljós fyrr en við lok endurgreiðslutíma. Eðli máls samkvæmt er matið því háð mikilli óvissu. Sömu aðferð er beitt við mat afskriftarreikningsins og beitt var á síðasta ári. Sérstakt reiknilíkan er notað við mat á því hve afskriftareikningurinn þarf að vera stór á hverjum tíma. Reiknilíkanið byggir m.a. á lánakjörum hinna ýmsu lánaflokka, forsendum um kaupmáttaraukningu, forsendum um þróun tekna eftir aldri og dánarlíkum og að allir H-lánþegar fengju styrk í lok námstíma.

12 Skýringar 2. RekstrarreikningurStarfsþáttayfirlit fyrir árið 2021: Nýja kerfi Gamla kerfi Jöfn.færsl. Menntasjóðurnámsmanna (H-lán) (V,S,R,G -lán) alls 1.195.484 1.195.484 168.992 (168.992) 0 11.312.541 11.312.541 12.271 12.271 12.689.287 (168.992) 12.520.296 (3.389.018) (3.389.018) (168.992) 168.992 0 (4.074.147) (4.074.147) (168.992) (7.463.164) 168.992 (7.463.164) (168.992) 5.226.123 5.057.132 Aðrar rekstrartekjur 110.853 110.853 8.175 8.175 119.028 119.028 Önnur rekstrargjöld (408.734) (408.734) (284.978) (284.978) (9.441) (9.441) (764.268) (764.268) (148.783) (148.783) (764.268) (851.936) (1.616.204) (3.331.800) (2.440.706) (5.772.506) (276.432) (276.432) 3.331.800 3.331.800 1.041.700 1.041.700 1.120.000 1.628.300 2.748.300 Tekjuafgangur ársins 952.008 3.680.809 4.632.818 Starfsþáttur er aðgreinanlegur hluti sjóðsins þar sem skyld lán eru flokkuð saman þ.e. samkvæmt nýja kerfi sem eru veitt H lán og gamla kerfi sem eru veitt V, S, R og G lán. Rekstrarafkoma, eignir og skuldir taka til liða sem heyra beint undir ákveðna starfsþætti. Vextir vegna innbyrðis lána er byggt á vaxtakjörum langtímalána gamla kerfis sem er 3,44% í lok árs Vaxtagjöld2021. vegna lán frá gamla kerfi ............................ Vaxtatekjur vegna lán til nýja kerfis .............................. Framlag á afskriftarreikning útlána ............................... Framlag ríkissjóðs, niðurfelling hluta lána við lok ......... Framlag á afskriftarreikning vegna barnastyrks ........... Framlag ríkissjóðs vegna barnastyrks .......................... Framlag vegna reksturs ................................................ Afskriftir rekstrarfjármuna .............................................. Vaxtatekjur ..................................................................... Verðbætur VerðbæturVaxtagjöldLántökugjöld.....................................................................ánámslán........................................................................................................................................................................................... Hreinar vaxtatekjur (vaxtagjöld) Tilkynningargjald ........................................................... Aðrar rekstrartekjur ....................................................... Laun og launatengd gjöld ............................................. Annar rekstrarkostnaður ............................................... Vaxtastyrkir til námsmanna ........................................... Styrkur vegna framfærslu barna ................................... Menntasjóður námsmanna, ársreikningur 2021 Fjárhæðir í þúsundum króna

13 Skýringar 2. Starfsþáttayfirlit Efnahagsreikningurfrh.þann 31.12.2021 Nýja kerfi Gamla kerfi Jöfn.færsl. Menntasjóðurnámsmanna (H-lán) (V,S,R,G -lán) alls Eignir Handbært fé 17.296.697 17.296.697 Útlán 13.948.661 13.948.661 145.014 145.014 15.962.136 15.962.136 15.437.619 15.437.619 195.858.280 195.858.280 10.833.300 10.833.300 4.729.232 10.833.300 (15.562.532) 0 1.724 1.724 15.562.532 252.186.733 (15.562.532) 252.186.733 (4.291.248) (53.918.549) (58.209.797) 11.271.284 198.268.184 (15.562.532) 193.976.936 Aðrar eignir 491.119 491.119 141.386 141.386 183.699 (183.699) 0 14.213 14.213 830.417 (183.699) 646.718 Eignir alls 11.271.284 216.395.298 (15.746.230) 211.920.352 Skuldir og eigið fé LangtímalánSkuldir 86.266.890 86.266.890 10.833.300 4.729.232 (15.562.532) 0 10.833.300 90.996.122 (15.562.532) 86.266.890 Aðrar skuldir 21.850 21.850 1.942.609 1.942.609 183.699 (183.699) 0 58.337 58.337 183.699 2.022.796 (183.699) 2.022.796 Skuldir 11.016.998 93.018.918 (15.746.230) 88.289.686 Eigið fé 254.286 123.376.380 123.630.666 Skuldir og eigið fé alls 11.271.284 216.395.298 (15.746.230) 211.920.352 Ríkissjóður viðskiptareikningur ..................................... Lánadrottnar .................................................................. Námslán frá 2020 (H-lán) ............................................. Lán til nýja kerfis frá gamla kerfi ................................... Áfallnir vextir vegna lána frá gamla kerfi ...................... Áfallnir vextir vegna lán til nýja kerfis ........................... Skuld við gamla kerfi ..................................................... Ríkissjóður viðskiptareikningur ..................................... Aðrar kröfur ................................................................... Skuldir í íslenskum krónum, verðtryggð lán ................. Áfallnir vextir .................................................................. Námslán 1992-2005 (R-lán) ......................................... Námslán frá 2005 (G-lán) ............................................. Markaðskjaralán NámslánNámslánGjaldfallnarSjóðurRekstrarfjármunirAfskriftarreikningur............................................................útlána........................................................................................................ogbankainnstæður............................................ógr.afb.ogvextirútlána,önnurskbr.........1976-1982(V-lán)..........................................1982-1992(S-lán).......................................... Menntasjóður námsmanna, ársreikningur 2021 Fjárhæðir í þúsundum króna

14 Skýringar 2. Starfsþáttayfirlit Rekstrarreikningurfrh.fyrir árið 2020: Nýja kerfi Gamla kerfi Jöfn.færsl. Menntasjóður (H-lán) (V,S,R,G -lán) samtals 1.678.111 1.678.111 14.707 (14.707) 7.946.063 7.946.063 83.152 83.152 9.722.033 (14.707) 9.707.326 (3.381.548) (3.381.548) (14.707) 14.707 (3.034.091) (3.034.091) (14.707) (6.415.639) 14.707 (6.415.639) (14.707) 3.306.393 3.291.686 Aðrar rekstrartekjur 91.800 91.800 8.843 8.843 100.643 100.643 Önnur rekstrargjöld (383.024) (383.024) (346.856) (346.856) (65.496) (65.496) (115.850) (115.850) (911.226) (911.226) (683.016) (254.616) (937.632) 2.870.247 2.870.247 Tekjuafgangur ársins (697.723) 5.111.442 4.413.719 Framlag ríkissjóðs ......................................................... Laun og launatengd gjöld ............................................. Annar rekstrarkostnaður ............................................... Vaxtastyrkir til námsmanna ........................................... Afskriftir rekstrarfjármuna .............................................. Framlag á afskriftarreikning útlána ............................... Vaxtagjöld vegna lán frá gamla kerfi ............................ Verðbætur ..................................................................... Hreinar vaxtatekjur (vaxtagjöld) Tilkynningargjald ........................................................... Aðrar rekstrartekjur ....................................................... Vaxtatekjur ..................................................................... Vaxtatekjur vegna lán til nýja kerfis .............................. Verðbætur VaxtagjöldLántökugjöld.....................................................................ánámslán...................................................................................................................... Menntasjóður námsmanna, ársreikningur 2021 Fjárhæðir í þúsundum króna

15 Skýringar 2. Starfsþáttayfirlit Efnahagsreikningurfrh.þann 31.12.2020 Nýja kerfi Gamla kerfi Jöfn.færsl. Menntasjóður (H-lán) (V,S,R,G -lán) samtals Eignir Handbært fé 15.951.105 15.951.105 Útlán 13.054.554 13.054.554 152.883 152.883 16.552.571 16.552.571 16.633.618 16.633.618 197.011.524 197.011.524 2.180.345 2.180.345 2.180.345 (2.180.345) 2.525 2.525 2.180.345 245.588.021 (2.180.345) 245.588.021 (683.016) (52.449.584) (53.132.600) 1.497.330 193.138.437 (2.180.345) 192.455.421 Aðrar eignir 416.456 416.456 14.707 (14.707) 51.343 51.343 482.506 (14.707) 467.799 Eignir alls 1.497.330 209.572.047 (2.195.052) 208.874.324 Skuldir og eigið fé LangtímalánSkuldir 87.761.716 87.761.716 2.180.345 (2.180.345) 2.180.345 87.761.716 (2.180.345) 87.761.716 Aðrar skuldir 18.969 18.969 16.356 16.356 1.977.294 1.977.294 14.707 (14.707) 102.141 102.141 14.707 2.114.760 (14.707) 2.114.760 Skuldir 2.195.052 89.876.476 (2.195.052) 89.876.476 Eigið fé (697.723) 119.695.571 118.997.848 Skuldir og eigið fé alls 1.497.330 209.572.047 (2.195.052) 208.874.324 Áfallnir vextir vegna lána frá gamla kerfi ...................... Lánadrottnar .................................................................. Skuldir í íslenskum krónum, verðtryggð lán ................. Skuld við gamla kerfi ..................................................... Ríkissjóður viðskiptareikningur ..................................... Ríkissjóður vegna jöfnunarstyrkja ................................. Áfallnir vextir NámslánNámslánGjaldf.SjóðurMarkaðskjaralánLánNámslánNámslánNámslánAðrarÁfallnirRíkissjóðurRekstrarfjármunirAfskriftarreikningur..................................................................útlána........................................................................................................viðskiptareikningur.....................................vextirvegnalántilnýjakerfis...........................kröfur...................................................................1992-2005(R-lán).........................................frá2005(G-lán).............................................frá2020(H-lán).............................................tilnýjakerfisfrágamlakerfi...............................................................................................ogbankainnstæður............................................afb.ogvextirútlána,önnurskuldabréf...............1976-1982(V-lán)..........................................1982-1992(S-lán).......................................... Menntasjóður námsmanna, ársreikningur 2021 Fjárhæðir í þúsundum króna

16 Skýringar 3. Framlag ríkisins 4. Starfsmannamál 2021 2020 324.103 302.891 71.781 67.471 0 1.423 Laun og launatengd gjöld samtals 395.884 371.785 12.849 11.240 408.734 383.024 5. Annar rekstrarkostnaður 2021 2020 2.370 3.110 24.828 42.443 217 3.375 87.886 109.898 87.019 113.216 52.652 51.334 18.697 14.611 6.997 4.984 4.313 3.886 284.978 346.856 6. Bókfært verðmæti og afskriftir rekstrarfjármuna Skrifstofuáhöld Húsbúnaður Tölvubúnaður Samtals 20.086 151.988 1.301.102 1.238.065 6.493 30.081 186.872 223.446 26.579 182.069 1.487.974 1.696.622 10.627 81.830 964.262 1.056.720 3.429 19.719 125.635 148.783 14.056 101.549 1.089.898 1.205.502 12.523 80.520 398.077 491.119 Afskrifað á árinu ...................................................... Laun stjórnar og framkvæmdastjóra námu 27,8 millj. kr. á árinu, þar af laun framkvæmdastjóra um 17,7 millj. kr. og laun stjórnarformanns 1,9 millj. kr. Bókfært verð 31.12.2021 ........................................ Launatengd gjöld .............................................................................................................. Fjárveitingar í fjárlögum 2021 til Menntasjóðs námsmanna námu 7.121,8 millj. kr. Ársverk voru 37,47 á árinu 2021 samanborið við 37,57 á árinu 2020 sem er u.þ.b. sami fjöldi á milli ára. Laun- og launatengd gjöld hækka um 6,5% og laun- og launatengd gjöld á ársverk hækka um 7,2%. Laun AnnarAfskrifaðAfskrifaðStofnverðKeyptStofnverðLaun,StarfsmannakostnaðurÁfallið..................................................................................................................................orlof,breyting..............................................................................................................................................................................................................launatengdgjöldogstarfsmannakostnaðursamtals.............................................íársbyrjun...............................................áárinu...........................................................31.12.2021..............................................áður..........................................................samtals.....................................................Málskotsnefnd...................................................................................................................Ýmisskostnaður...............................................................................................................rekstrarkostnaðurlækkaraðmeðaltalium17,8%milliára.Hækkuninskýristeinkum af kostnaði við innleiðingu á nýju útlánakerfi Libra Loan og breytinga á tölvukerfum vegna innleiðingar nýrra laga nr. 60/2020 um Menntasjóð námsmanna. Hærri símakostnaði vegna netþjónustu og breytinga og viðhaldi á húsnæði. Skrifstofu- og stjórnunarkostnaður ................................................................................... Sími, afnotagjöld, póstburðargjöld .................................................................................... Funda- og ferðakostnaður ................................................................................................ Aðkeypt sérfræðiaðstoð .................................................................................................... Rekstur og viðhald tölvukerfis .......................................................................................... Húsnæðiskostnaður .......................................................................................................... Þjónustugjöld banka ......................................................................................................... Menntasjóður námsmanna, ársreikningur 2021 Fjárhæðir í þúsundum króna

17 Skýringar 7. Styrkir vegna framfærslu barna 8. Gjaldfallnar ógreiddar afborganir og vextir útlána, önnur skuldabréf 2021 2020 5.936.469 5.912.085 8.138 5.910 561.480 407.843 1.092.646 829.969 5.945.257 5.455.013 404.671 443.733 13.948.661 13.054.554 9. Námslán veitt 1976-1982 Eftirstöðvar námslána sem veitt voru á árunum 1976-1982 á grundvelli laga nr. 57/1976. Lánaflokkur V 2021 2020 152.883 154.526 (4.674) (4.887) (7.096) (1.834) 0 (191) 5.213 5.280 0 (10) 145.014 152.883 Önnur skuldabréf ............................................................................................................. Gjaldfallið á árinu .............................................................................................................. Ógreiddar gjaldfallnar afborganir G-lána .......................................................................... Ógreiddar gjaldfallnar afborganir V-lána .......................................................................... Lánskjör: Verðtryggð en vaxtalaus lán. Endurgreiðsla er miðuð við mismunandi hlutfall af tekjum umfram tilteknar viðmiðunartekjur. Endurgreiðslur hefjast 3 árum eftir námslok og standa yfir í 20 endurgreiðsluár hið lengsta. Staða lánaflokksins í ársbyrjun ......................................................................................... Áfallnir dráttarvextir fyrra árs eru ekki færðir. Ógreiddar afborganir eru alls 7.607,5 millj.kr. (2020: 6.698,7 millj.kr; 2019: 6.438,4 millj.kr.; 2018: 5.695,9 millj.kr.) þar af eru 3.244,7 millj.kr. á kröfuvakt (2020: 3.079,2 millj.kr.; 2019: 3.642,8 millj. kr., 2018: 3.163,7 millj.kr.) og í löginnheimtu eru 3.949,4 millj.kr. (2020: 2.901,3 millj.kr.; 2019: 2.422,1 millj. kr., 2018: 1.842,6 millj.kr.). Þá eru 103,5 millj.kr. (2020: 20,5 millj.kr.; 2019: 10,5 millj. kr., 2018: 35,6 millj.kr.) í milliinnheimtu og 309,8 millj.kr. (2020: 697,8 millj.kr.; 2019: 362,9 millj. kr., 2018: 654,1 millj.kr.) í greiðsludreifingu. Ógreiddar gjaldfallnar afborganir R-lána .......................................................................... Afskriftir vegna 20 ára reglu ............................................................................................. Áfallnir vextir útlána .......................................................................................................... Ógreiddar gjaldfallnar afborganir S-lána .......................................................................... Afskriftir vegna látinna lánþega ........................................................................................ Reiknaðar verðbætur ársins ............................................................................................. Afborganir af höfuðstóli ..................................................................................................... Með nýjum lögum var framfærslu barna breytt á þann veg að veittir eru barnastyrkir í stað barnalána áður þó að gefnu því skilyrði að námsmaður nái lágmarks námsframvindukröfu. Standist námsmaður ekki námsframvindukröfur er hann ekki krafinn um endurgreiðslu barnaframfærslunnar heldur er henni breytt í lán. Fyrsta skólaárið eftir gildistöku laganna þ.e. 2020-2021 var sá háttur hafður á við meðhöndlun barnastyrkja að þeir voru færðir strax sem styrkir. Þetta vinnulag þótti ekki nægjanlega gott m.t.t. meðhöndlunar og útreiknings á styrkjunum þannig að nú er sá háttur hafður á að barnaframfærslan er færð sem lán inn á skuldabréf námsmanns með skýringu um að standist hann námsframvindukröfur verði barnaframfærslunni breytt í barnastyrk við lokun skuldabréfs. Engum skuldabréfum vegna H-lána var lokað á árinu 2021 þannig að 764 m.kr. sem færðar eru sem styrkur í rekstrarreikningi tilheyra námsmönnum sem áttu rétt á barnaframfærslu skólaárið 2020-2021. Menntasjóður námsmanna, ársreikningur 2021 Fjárhæðir í þúsundum króna

18 Skýringar 10. Námslán veitt 1982-1992 Eftirstöðvar námslána sem veitt voru á árunum 1982-1992 á grundvelli laga nr. 72/1982. Lánaflokkur S 2021 2020 16.552.571 17.143.828 (874.138) (927.591) (61.119) (8.288) (100.625) (37.425) 673.945 577.332 (228.499) (195.285) 15.962.136 16.552.571 11. Námslán veitt 1992-2005 Eftirstöðvar námslána sem veitt voru á árunum 1992-2005 á grundvelli laga nr. 21/1992. Lánaflokkur R 2021 2020 16.633.618 17.731.675 (1.462.977) (1.416.455) (22.758) (32.742) (67.409) (41.408) 606.791 583.676 (249.646) (191.127) 15.437.619 16.633.618 12. Námslán veitt frá 2005 Eftirstöðvar námslána sem veitt hafa verið frá árinu 2005 á grundvelli laga nr. 21/1992, sbr. lög nr. 140/2004. Lánaflokkur G 2021 2020 197.011.524 192.714.683 888.351 6.895.983 (8.802.476) (7.386.901) (99.075) (67.893) (578.704) (20.226) 10.024.495 6.793.646 (2.585.834) (1.917.768) 195.858.280 197.011.524 Afborganir af höfuðstóli ..................................................................................................... Afskriftir tapaðra krafna .................................................................................................... Lánskjör: Verðtryggð lán með 0,4% vöxtum. Endurgreiðsla er 3,4% af tekjum síðast liðins árs (var áður 3,75% en var lækkuð í apríl 2020 samkvæmt ákvörðun ríkisstjórnar og einnig voru vextir lækkaðir úr 1% í 0,4%) af samanlögðum útsvars- og fjármagnstekjuskattsstofni. Endurgreiðslur hefjast 2 árum eftir námslok. Afskrifað vegna látinna lánþega ....................................................................................... Afskriftir tapaðra krafna .................................................................................................... Afskriftir tapaðra krafna .................................................................................................... Reiknaðar verðbætur ársins ............................................................................................. Reiknaðar verðbætur ársins ............................................................................................. Veitt lán á árinu ................................................................................................................. Gjaldfallið á árinu .............................................................................................................. Afborganir af höfuðstóli ..................................................................................................... Staða lánaflokksins í ársbyrjun ......................................................................................... Staða lánaflokksins í ársbyrjun ......................................................................................... Lánskjör: Verðtryggð en vaxtalaus lán. Endurgreiðsla er miðuð við 3,4% af útsvarsstofni. Endurgreiðslur hefjast 3 árum eftir námslok og standa yfir í 40 endurgreiðsluár hið lengsta. Gjaldfallið á árinu .............................................................................................................. Afskrifað vegna látinna lánþega ....................................................................................... Staða lánaflokksins í ársbyrjun ......................................................................................... Gjaldfallið á árinu .............................................................................................................. Afskrifað vegna látinna lánþega ....................................................................................... Reiknaðar verðbætur ársins ............................................................................................. Lánskjör: Verðtryggð lán með 0,4% vöxtum. Endurgreiðsla er 4,4% af útsvarsstofni. Endurgreiðslur hefjast 2 árum eftir námslok. Greiðslur af öðrum námslánum frestast þar til lán samkvæmt þessum lögum eru að fullu greidd. Afborganir af höfuðstóli ..................................................................................................... Menntasjóður námsmanna, ársreikningur 2021 Fjárhæðir í þúsundum króna

19 Skýringar 13. Námslán veitt frá 2020 Lánaflokkur H 2021 2020 2.180.345 0 8.652.954 2.180.345 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 10.833.300 2.180.345 14. Markaðskjaralán 2021 2020 2.525 7.259 0 0 0 0 (118) (2.575) (683) (2.160) 1.724 2.525 Staða lánaflokksins í ársbyrjun ......................................................................................... Veitt lán á árinu ................................................................................................................. Gjaldfallið á árinu .............................................................................................................. Afskrifað vegna látinna lánþega ....................................................................................... Afskriftir tapaðra krafna .................................................................................................... Reiknaðar verðbætur ársins ............................................................................................. Afborganir af höfuðstóli ..................................................................................................... Markaðskjaralán voru veitt vegna skólagjalda í sérnámi og grunnháskólanámi erlendis þar sem ekki eru veitt námslán vegna skólagjalda á hefðbundnum kjörum. Afskrifað á árinu ................................................................................................................ Eftirstöðvar námslána sem veitt hafa verið frá 1. júlí 2020 á grundvelli laga nr. 60/2020, þegar ný lög um Menntasjóð námsmanna komu til framkvæmda. Gjaldfallið á árinu .............................................................................................................. Afborganir af höfuðstóli ..................................................................................................... Staða í ársbyrjun ............................................................................................................... Reiknaðar verðbætur ársins ............................................................................................. Lánskjör: Greiðendur geta valið um hvort þeir endurgreiði lánin sem verðtryggð lán eða óverðtryggð. Vextir á lánunum eru breytilegir og skulu bera vaxtaálag sem ákveðið verður í úthlutunarreglum hvers árs, nú 0,8%. Þá er í lögunum sett þak á vextina, 9% á óverðtryggt lán og 4% á verðtryggt lán að meðtöldu vaxtaálagi. Þá skulu vextir vera þeir sömu og vaxtakjör sem MSNM fær hjá SÍ að viðbættu álaginu sem ákveðið skal í úthlutunarreglum hvers árs. Að auki þá hafa greiðendur sem eru undir 40 ára aldri (lækkar í 35 ár 5 árum eftir gildistöku laganna) og ef þeir ljúka námi með prófgráðu heimild til að velja um hvort lánin séu endurgreidd sem tekjutengd lán, 3,75% af tekjum síðast liðins árs eða endurgreiða sem jafngreiðslulán til ákveðins árafjölda sem tekur mið af upphæð höfuðstóls láns við námslok og aldri lántaka þegar endurgreiðslur hefjast. Séu greiðendur hins vegar yfir þessum aldursmörkum greiða þeir lánin sem jafngreiðslulán en hafa val um hvort þau séu óverðtryggð eða verðtryggð. H-lánin eru verðtryggð á meðan á námi námsmanns stendur en bera ekki vexti. Endurgreiðslur skulu hefjast 1 ári eftir námslok. Endurgreiðslur H-lána er ekki hafin en fyrstu greiðendur muna hefja endurgreiðslur á árinu 2022.

Menntasjóður námsmanna, ársreikningur 2021 Fjárhæðir í þúsundum króna

20 Skýringar 15. Afskriftareikningur útlána 2021 2020 53.132.600 52.629.579 (971.741) (434.611) 5.899.923 1.444.948 149.015 (507.317) 58.209.797 53.132.600 Sértækt framlag v.kröfuvaktar, gjaldfært á árinu .............................................................. Endanlega töpuð útlán á árinu ......................................................................................... Afskriftareikningur útlána í ársbyrjun ................................................................................ Afskriftareikningur útlána í árslok ..................................................................................... Almennt framlag í afskriftareikning, (tekjufært) gjaldfært á árinu .................................... Undanfarin ár hefur verið stuðst við reiknilíkan frá Ríkisendurskoðun sem metur hve hár afskriftareikningur þarf að vera á hverjum tíma. Á árinu 2020 voru sett ný lög um námslán þ.e.a.s. lög nr. 60/2020 um Menntasjóð námsmanna og tóku þau gildi 1. júli 2020. Árið 2021 er því fyrsta heila árið þar sem nýju lögin eru í gildi. Í nýju lögunum eru lánþegum gefnir ýmsir valkostir um hvernig þeir geti hagað endurgreiðslum námslána sinna. Endurgreiðslur H-lána eru ekki hafnar þannig að engar forsendur eru til staðar um hvaða endurgreiðslufyrirkomulag námsmenn munu velja. Til viðbótar er ekki vitað á þessum tímapunkti hversu stór hluti námsmanna sem tekur námslán skv. nýju lögunum muni fá hluta af lánum sínum niðurfelld í lok námsáfanga. Í nýju lögunum eru einnig að finna ýmis ákvæði sem hafa áhrif á eldri námslán sem breyta forsendum eldri lána s.s. niðurfelling ábyrgðarmanna, afslátt vegna auka innborgana inn á námslán, hækkun á uppgreiðsluafslætti, lækkun vaxta og árlegra endurgreiðslna. Endurskoða þarf því forsendur í reiknilíkani í ljósi áhrifa nýju laganna. Vandamálið er hins vegar að ýmis áhrif nýju laganna eru ekki komin fram ennþá, þannig að ekki eru til staðar góðar forsendur til þess að byggja á við mat á afskriftareikningi útlána í ár. Það er því veruleg óvissa til staðar til þess að meta afskriftarreikning í ár. Til þess að mæta þessari óvissu er matið í ár tvískipt. Eldri lánaflokkar V, S og R eru metnir með sama hætti og undan farin ár. Afskriftarreikningur fyrir G lán er óbreyttur frá fyrra ári. Nýr lánaflokkur H sem nýju lögin hafa mikil áhrif á eru hins vegar metnir með öðrum hætti. Helstu þættir í útreikningum eldri lánaflokka eru lánakjör hinna ýmsu lánaflokka, forsendur um kaupmáttaraukningu, forsendur um þróun tekna eftir aldri og dánarlíkur. Í forsendum fyrir reiknilíkanið er gert ráð fyrir að hlutfall gjaldþrota hjá greiðendum sé 0,30% 2021 (2020:0,3%, 2019:0,30%) og hlutfall veittra undanþága frá endurgreiðslum sé 4% 2021 (2020:4%, 2019:4%). Afskriftarreikningur fyrir H lán er 30% af veittum H-lánum. En 30% svarar til þess að allir lánþegar fengju styrk í lok námstíma. Afskriftarreikningur fyrir G-lán er hafður óbreyttur milli ára þar sem ekki var hægt að keyra reiknilíkan fyrir G-lán. Samkvæmt reiknilíkani er afskriftarframlagið metið alls 6.048,9 millj.kr. til hækkunar. Í afskriftarreikningi útlána er einnig tekið tillit til krafna sem eru komnar á kröfuvakt til viðbótar þeim kröfum sem áður hafði verið gert ráð fyrir með framlagi. Það er gert með sértæku framlagi sem er 90% af kröfum á kröfuvakt, alls 2.920 (2020: 2.771,2 millj.kr, 2019: 3.278,6, 2018: 2.847,3) og eru breytingar á framlaginu á milli ára dregnar frá afskriftarframlaginu, sem eru 149 millj. kr. á árinu Í2021.lokárs 2021 má áætla að lán án ábyrgða séu um 249,3 milljarða og lán með ábyrgðum um 3,3 milljarðar. Þá munu nýju lánin (H-lánin) verða endurgreidd með vaxtaálagi sem á að koma til móts við afskriftir hjá sjóðnum vegna nýju lánanna. Veittar undanþágur jukust um 4,8% á milli áranna 2021 og 2020 og er hlutfall veittra undanþága 3,5% af mynduðum gjalddögum á árinu 2021 (2020: 3,4%, 2019: 2,2%). Í reiknilíkani þarf að gefa sér forsendur um hverjar afborganir þeirra verði sem ekki hafa hafið endurgreiðslur lána. Meðalafborgun hækkaði um 46 þús.kr. á milli áranna 2021-2020 eftir að hafa lækkað um 24 þús.kr. milli áranna 20192020 eftir að hafa verið nokkuð stöðug undanfarin ár. Meðalupphæð afborgana námslána eru 266 þús.kr. á ársgrundvelli.

21 Skýringar 16. Jöfnunarstyrkir 2021 2020 (16.356) (72.518) 167.114 0 (545.400) (439.500) 6.564 5.625 518.329 477.357 2.961 3.838 0 0 8.175 8.842 141.386 (16.356) 17. Viðskiptareikningur ríkissjóðs 2021 2020 (18.969) 1.287.553 7.121.800 2.870.247 (7.124.682) (4.176.769) (21.850) (18.969) 18. Yfirlit um breytingu á eigin fé 2021 123.630.666118.997.8484.632.818 Veittir styrkir til skólaaksturs ............................................................................................. Veittir jöfnunarstyrkir ......................................................................................................... Tekjuafgangur ársins ....................................................................................................................................... Eigið fé í árslok ................................................................................................................................................ Staða í árslok .................................................................................................................... Eigið fé í ársbyrjun ........................................................................................................................................... Í árslok 2021 nam skuld sjóðsins við ríkissjóð rúmlega 21,8 millj. kr. en í ársbyrjun var staðan 18,9 m.kr. Bókfært eigið fé nemur 123.630,7 milljónum kr. í árslok. Staða í ársbyrjun ............................................................................................................... Endurgreitt framlag til ríkissjóðs vegna 2020 ................................................................... Staða viðskiptareiknings í árslok ...................................................................................... Þóknun til Lánasjóðsins .................................................................................................... Endurgreiddir jöfnunarstyrkur .......................................................................................... Ríkisframlag ...................................................................................................................... Greitt úr ríkissjóði .............................................................................................................. Móttekið framlag frá ríkissjóði ........................................................................................... Staða viðskiptareiknings í ársbyrjun ................................................................................. Jöfnunarstyrkir eru veittir samkvæmt reglugerð nr. 692/2003. Um er að ræða dvalarstyrki til framhaldsskólanema sem ekki geta sótt framhaldsskóla í heimabyggð. Akstursstyrkir eru veittir til framhaldsskólanema sem sækja skóla fjarri lögheimili. Sjóðurinn hefur umsýslu með jöfnunarstyrkjum. Fjárveiting ársins 2021 vegna þessara styrkja voru 545,4 millj. kr. Greitt frá ríkissjóði á árinu 2021 voru 545,4 millj.kr. Þóknun sjóðsins nemur 1,5% af árlegu framlagi úr ríkissjóði og er færð undir liðinn aðrar tekjur. Kostnaður vegna hugbúnaðarþróunar og auglýsingar ofl. .............................................. Menntasjóður námsmanna, ársreikningur 2021 Fjárhæðir í þúsundum króna

Verðtryggingaráhætta er rakin til mismunar á verðtryggðum eignum og skuldum. Þar sem stærstur hluti af eignum og skuldum MSNM er verðtryggður er að öllu jöfnu nokkurt jafnvægi milli verðtryggðra eigna og skulda á hverjum tíma. Nánar má sjá áhrif af þessari áhættu í skýringu 21. Öll langtímalán sjóðsins voru upphaflega frá Endurlánum ríkissjóðs. Lánin eru alls 47 og til 25 ára. Þau eru verðtryggð með föstum vöxtum. Breyting var gerð á lögum um Lífeyrissjóð starfsmanna ríkisins, nr. 1/1997, með síðari breytingum, sem tók gildi 1. janúar 2017 þar sem breytingar á lögunum lúta m.a. að því að gera lífeyrissjóð starfsmanna ríkisins sjálfbæran. Til að fjármagna kostnað ríkissjóðs vegna þessa var ákveðið að framselja stóran hluta lánasafns ríkissjóðs

vegna MSNM til LSR. Fjöldi lána MSNM til innheimtu hjá LSR eru 27 en 20 hjá Endurlánum ríkissjóðs. Engar breytingar voru gerðar á lánunum að öðru leyti en því að uppsagnarákvæði skuldabréfanna var felld út og greiðast nú afborganir af þessum skuldabréfunum til LSR í stað Endurlána ríkissjóðs. Ríkissjóður, verðtryggð með vísitölu neysluverðs (vextir 1,95 -5,35%) .......................................................... Afborganir 2025 ............................................................................................................................................... LSR, verðtryggð með vísitölu neysluverðs (vextir 2,3-4,3%) .......................................................................... Afborganir 2022 ............................................................................................................................................... Afborganir 2023 ............................................................................................................................................... Menntasjóður námsmanna, ársreikningur 2021 Fjárhæðir í þúsundum króna

Endurgreiðsluáhætta felst í því að lán fáist ekki endurgreidd þar sem endurgreiðslur eru háðar tekjum og undanþágur fyrir greiðslum eru heimilar samkvæmt ákveðnum reglum. Einnig fellur lán niður við andlát lánþega. Með hækkandi námslánum til einstaklinga eykst endurgreiðsluáhætta MSNM. Nánar má sjá áhrif af þessari áhættu í skýringu 15.

Vaxtaáhætta er markaðsáhætta sem felst í því að MSNM geti ekki endurspeglað eigin fjármögnunarkjör í útlánum sínum til námsmanna. Þannig er MSNM rekið með neikvæðum vaxtamun og þessi neikvæði vaxtamunur lækkar núvirði útlánanna. Nánar má sjá áhrif af þessari áhættu í skýringu 21.

22 Skýringar 19. Yfirlit um langtímaskuldir og vaxtakjör 2021 86.266.89055.902.04530.364.844 Afborganir langtímaskulda greinast þannig á næstu ár: 86.266.89057.595.0925.734.3605.734.3605.734.3605.734.3605.734.360 20. Áhættustýring Útlánaáhætta/innheimtuáhætta Endurgreiðsluáhætta Vaxtaáhætta Verðtryggingaráhætta MSNM stendur frammi fyrir áhættum í starfsemi sinni sem tengjast markmiðum og hlutverki MSNM. Umgjörð samhæfðrar áhættustýringar setur ramma um feril áhættustýringar sem er á ábyrgð stjórnar og framkvæmdastjóra MSNM. Framkvæmdastjóri ber ábyrgð á að þróaðar séu aðferðir við að greina, meta, mæla og stýra áhættum í starfseminni ásamt viðeigandi upplýsingagjöf og viðbrögðum. Afborganir 2026 InnleiðingSíðarAfborganirLangtímaskuldir,...............................................................................................................................................þ.m.t.næstaársafborganir.................................................................................................2024................................................................................................................................................................................................................................................................................................................samhæfðraráhættustýringarhjáMSNMhófstmeðáhættustefnudags.25.október2016.Áhættustefnan miðast við rekstraráhættur MSMN sem eru í reglubundinni vöktun yfir árið en aðrar helstu áhættur hafa verið skilgreindar og eru mældar að lágmarki árlega. Það eru eftirfarandi áhættur:

23 Skýringar 21. Aðrar upplýsingar Núvirði Vaxtatekjur,útlánavaxtagjöld og verðbætur

MSNM

Menntasjóður

Húsaleigusamningur Útlánaflokkar sjóðsins eru fimm með mismunandi lánakjörum. V-lán og S-lán eru verðtryggð en bera ekki vexti. R-lán og G-lán eru einnig verðtryggð en bera 0,4% vexti. H-lánin sem er nýi lánaflokkurinn sem kom með nýjum lögum um Menntasjóð námsmanna nr. 60/2020 eru verðtryggð á meðan á námi stendur líkt og eldri námslánaflokkar. Hins vegar geta greiðendur valið hvort þeir endurgreiði lánin sem verðtryggð lán eða sem óverðtryggð lán. Megin reglan er að greiða skal af lánunum sem jafngreiðslulán og ræðst fjöldi endurgreiðsluára af upphæð höfuðstóls og að greiða skulu upp lánin áður en greiðandi verður 65 ára. Ef hins vegar lántakandi er undir 40 ára og undir 35 ára eftir 5 ár frá gildistöku laganna þegar námi lýkur og lántaki lýkur prófgráðu getur hann valið um að endurgreiða lánin miðað við tekjur og er endurgreiðsluhlutfallið 3,75% af tekjum ársins á undan. Vextir af lánum sem standa sjóðnum til boða og tekin hafa verið til fjármögnunar sjóðsins hafa verið hærri en vextir af námslánum. Nýju H-lánin eiga hins vegar að bera sömu vexti og sjóðurinn getur fjármagnað sig á á hverjum tíma að viðbættu 0,8% álagi. Þá er 30% af höfuðstóls láns felldur niður ef námsmaður lýkur námi á réttum tíma og jafnframt eru veittir barnastyrkir í stað barnalána áður. Vegna ársins 2021 þá eru ekki til nógu góðar forsendur til þess að reikna út núvirði lánasafnsins og því eru ekki veittar upplýsingar um núvirði útlána 2021 í þessum ársreikningi. Hér að neðan má finna upplýsingar vegna fyrri ára. Reiknað hefur verið út núvirði útlána sjóðsins í lok árs undanfarinna ára miðað við eftirfarandi % (3,45%:2020: 3,46%: 2019; 2018: 3,47%, 2017: 3,49%, 2016: 3,60%, 2015: 3,69%, 2014: 3,79%) ávöxtunarkröfu en sú ávöxtunarkrafa samsvarar meðalvöxtum langtímalána sem sjóðurinn hefur að láni. Niðurstaða útreikninganna er sú að núvirði útlána er miðað við í lok árs (2020: 144.326 millj.kr.; 2019: 151.326 millj.kr.; 2018: 148.995 millj.kr., 2017: 148.196 millj.kr.) en bókfært verðmæti útlána að frá dregnum afskriftareikningi útlána er (2020: 192.455 millj.kr.: 2019: 188.013 millj.kr.; 2018: 185.541 millj.kr., 2017: 183.618 millj.kr.) Mismunurinn, (2020: 48.129 millj.kr: 2019: 36.686 millj.kr.; 2018: 36.545 millj.kr., 2017: 35.422 millj.kr.) endurspeglar þann viðbótarkostnað sem fylgir því að reka sjóðinn miðað við ofangreindar forsendur út lánstíma núverandi útlána. Kostnaði sjóðsins af því að lána út á lægri vöxtum en sjóðurinn býr við varðandi fjármögnun, er þannig dreift á lánstíma útlánanna. Námslán V, S, R og G eru öll verðtryggð en eingöngu R og G lán eru með 0,4% vöxtum þegar námi lýkur. Hins vegar eru H-lánin með mun hærri vöxtum sem taka mið af lánakjörum sem bjóðast MSNM að viðbættu álagi, 0,8%, sem ákveðið er í úthlutunarreglum hverju sinni. Þá er jafnframt kveðið á um 4% vaxtaþak á verðtryggðu lánunum og 9% á óvertryggðu lánunum að teknu tilliti til álagsins. V og S eru vaxtalaus lán. Langtímalán sjóðsins eru öll verðtryggð með föstum vöxtum á bilinu 1,95 5,35%. Þar sem langtímlán sjóðsins eru með hærri vexti en flestir lánaflokkar útlána sjóðsins er vaxtamunur neikvæður miðað við bókfært verð útlána og langtímalána í lok árs undanfarinna ára. Á árinu 2021 hækkaði vísitala neysluverðs um 4,84% en á árinu 2020 hækkaði vísitala neysluverð um 3,49%, 2019 um um 2,67%, 2018 um 3,25%, 2017 um 1,73%. Þar sem útlán eru að hærri fjárhæð en langtímalán sjóðsins hefur breyting verðbóta meiri áhrif á rekstrartekjur en rekstrargjöld. Þar af leiðandi eru reiknaðar nettó verðbætur í lok árs 2021 7.238,4 millj.kr. en í lok árs 2020 4.893,8 millj.kr., í lok árs 2019 3.612,0 millj. kr., í lok árs 2018 4.129,4 millj. kr., í lok árs 2017 2.193,7 millj.kr. er með húsaleigusamning við Fasteignir ríkissjóðs ásamt öðrum opinberum stofnunum í Borgartúni 21 og eru stofnanarinar bundnar honum næstu 5,5 árin en eftir það er hægt að segja upp samningi með að minnsta kosti 12 mánaða fyrirvara. Nýr leigusamningir gildir frá 1. febrúar 2020 og til 31. júlí 2037. námsmanna, ársreikningur 2021 Fjárhæðir í þúsundum króna

24 Skýringar 22. Lög um Menntasjóð námsmanna Lög um Menntasjóð námsmanna hafa það að markmiði að útlán sjóðsins skv. nýju lögunum, H-lánin, standi undir sér að undanskildum 30% styrk til námsmanna ljúki þau námslánunum á réttum tíma og greiðslu barnastyrks í stað barnaláns.

Fjármála- og efnahagsráðuneytið hefur lagt áherslu á að gerður sé greinarmunur á milli eldri lánaflokka sjóðsins og nýrra H-lána með það að markmiði að geta séð hvernig nýja námslánakerfið kemur út. Upphæð H-lánanna er sýndur í skýringu Ný13. lög um sjóðinn voru samþykkt 9. júní 2020 og komu til framkvæmda 1. júlí 2020. Fyrstu útgreiðslur hófust í ágúst 2020. Þar sem lögð er áhersla á að haldið sé utan um kostnað við H-lánin sérstaklega er sérstaklega reiknaður út kostnaður sjóðsins vegna þeirra lána. Alls voru veitt lán samkvæmt nýjum lögum fyrir 8,7 milljarð króna á árinu 2021. Miðað við meðalvexti, 3,44% á lánum sjóðsins þá yrði kostnaður H-lánanna af lántökum vegna útlána því 168,9 millj. kr. námsmanna, ársreikningur 2021 Fjárhæðir í þúsundum króna

Vextir sjóðsins eru breytilegir og ákvarðast af því hvað vaxtakjörum ríkissjóði bjóðast á markaði á hverjum tíma að viðbættu föstu vaxtaálagi sem tekur mið af væntum afföllum af endurgreiðslu námslána. Þá geta námsmenn valið um verðtryggð eða óverðtryggð námslán og er vaxtaþak á verðtryggðu lánin að viðbættu vaxtaálagi 4% en 9% fyrir óverðtryggðu lánin. Þau vaxtakjör sem MSNM lánar út til námsmanna á hverjum tíma eru ekki líkleg til að verða þau sömu og þau vaxtakjör sem verða þegar að endurgreiðslu þeirra verður.

Menntasjóður

25 Skýringar Fimm ára yfirlit í millj. kr. Á verðlagi hvers árs 2021 2020 2019 2018 2017 Rekstur 5.057 3.292 3.102 3.428 1.026 119 101 108 97 78 (1.616) (911) (752) (690) (682) (6.049) (938) (114) (2.897) (3.504) (2.489) 1.543 2.344 (62) (3.082) 7.122 2.870 8.248 7.963 7.966 4.633 4.414 10.592 7.901 4.883 Efnahagur 17.297 15.951 17.689 13.383 11.267 252.187 245.588 240.642 238.875 234.496 (58.210) (53.133) (52.630) (53.334) (50.879) 647 468 1.636 1.675 1.291 211.920 208.874 207.338 200.598 196.175 86.267 87.762 90.532 94.301 97.758 2.023 2.115 2.222 2.305 2.326 88.290 89.876 92.754 96.606 100.084 123.631 118.998 114.584 103.992 96.092 211.920 208.874 207.338 200.598 196.175 Handbært fé................................... Tekjuhalli án ríkisframlags............. Önnur Langtímaskuldir..............................EignirAðrarSkuldirHreinarFramlagrekstrargjöld........................áafskriftareikn.útlána.....vaxtatekjur.........................Aðrarrekstrartekjur........................Ríkisframlag...................................Tekjuafgangur(halli)ársins...........ogeigiðféalls....................Aðrarskuldir...................................Skuldiralls......................................Eigiðfé...........................................Útlán...............................................Afskriftareikningurútlána...............eignir.....................................alls........................................ Menntasjóður námsmanna, ársreikningur 2021 Fjárhæðir í þúsundum króna

Ársskýrsla 2021

Articles inside

ECTS-einingum) en ekki hlutfalli af stöðnum

sem hafa lokið námsgráðu og eru yngri en