1
Het geluk van het schilderen Le sommeil de la raison (nom de dieu!) 1997 (?) Genoteerd van origineel / klad
De laatste jaren ben ik me meer bewust geworden van het thema. Ik schilder veeleer thema’s dan motieven. Niet alleen het ‘hoe’ is nog van belang. Het ‘wat’ veeleer. Tenslotte schilder ik meer mijn (of ‘de’) ‘condition humaine’ en haar symbolen, haar fundamentele symbolen. Schoonheid boeit me, maar prikkelt me minder dan geladenheid. Een naakt zal me erotisch treffen om het als motief voor een schilderij te gebruiken en erotisch geladen wordt het een thema. De thema’s, symbolen en motieven die ik gebruik, liggen op de bodem van mijn ziel en dringen zich aan mij op. Vraag me niet iets anders te schilderen. Ik kan geen opdrachten aan, hetzij misschien het portret; ik hoop te eindigen als portretschilder. Misschien is dat het enige thema dat de schilder kortstondig uit zijn eenzaamheid kan halen? Ik denk dat het portret de subliemste dialoog is dat de schilder kan voeren met zijn model. Schildert de schilder zichzelf? Schildert de schilder altijd een zelfportret, zelfs al is het thema een kruisiging. De schilder ís zijn thema. En elk motief is een symbool. Je schildert geen zwaard om een hoek van het schilderij in evenwicht te brengen. Je schildert een rood zwaard om een moord te plegen of om iemands (je eigen?) hand af te hakken. Je schildert het omdat je niet anders kan. Op dat moment ga je geen drie appelen schilderen. Je hakt die hand af! Schilderen om te schilderen is zinloos. Mijn schilderij is slechts een support, een tafel, een strijdperk, soms een scène. Wat zal die support dragen: Verf? Mijn ziel? Mijn ziel in de verf? Mijn ziel in de verf. Mijn ziel in de verf. Ik hou van de compactheid van het beeld als uitdrukkingsmiddel. Ik hou van de eenvoud van het beeld als uitdrukkingsmiddel. De snelheid waarmee je het beeld kunt opnemen en uitdragen; en het enorme krachtige mysterie van het onzegbare dat getoond wordt. Het mysterie vervult me; een mens kan niet leven zonder mysterie. Een mens vreest god, als mysterie. En hoe meer hij weet, hoe technisch en wetenschappelijk begaafder, des te meer blijft het mysterie een wonderlijke kracht uitoefenen op hem. Een schilder zonder mysterie is geen schilder. Een schilderij zonder mysterie is een prent, een versiering. Schilderen is het poneren van het mysterie. Als je naar het schilderij kijkt, kijk je erdoor, erachter, waar het mysterie is. Eigenlijk kijk je dan naar jezelf want jij staat in het schilderij, achter het schilderij. Eigenlijk zie je het schilderij zonder te kijken naar het doek en de verf, zoals je bij Mozart ook niet naar violen zit te luisteren. De materie mag niet opvallen, het ‘hoe’ moet evident zijn. Hoe de verf tot leven wekken, die stompzinnige, gekleurde brei? Hoe kan ik haar mijn ziel laten vertalen? Wanneer gebeurt het? Wanneer wordt de modder licht? Het licht en de modder. De ziel en het hart van de schilder.