Over het uitbeelden van God als rookpluim van ’t zinkend schip EEN GESPREK Louis Hulstaert 16 januari 1996
Over het uitbeelden van God als rookpluim van 't zinkend schip. Een gesprek met Philippe Vandenberg. Als eerste, toch wel voor de hand liggend: " Tegen de dood van het licht "? Wel, een mens is de som van de gevechten die hij levert. En zijn belangrijkste strijd is de strijd tegen de domheid, de domheid als moeder van de kwaadaardigheid. Ik geloof niet in slechtheid of boosaardigheid an sich, tenzij als resultaat van domheid, onwetendheid, kortom de duisternis in ons. Het licht symboliseert voor mij hetgeen ons verheft uit de modder, uit de duisternis, uit de materie. Het Goddelijke in en buiten ons is waarnaar we streven en hunkeren om aan onze " condition humaine " te ontsnappen. We hebben als mens de fakulteit het licht aan te raken, maar ook de tragische eigenschap het onmogelijk te kunnen vasthouden. Licht is kennis, in de natuur bijvoorbeeld vruchtbaarheid, de genesis begint met de schepping van het licht enz. Het licht is des te meer symbool voor hetgeen ik zoek aangezien ik schilder ben en het licht me letterlijk toelaat te zien, te schilderen, schilderen is immers van verf licht maken... Dus mijn werk is een verzet tegen de duisternis, tegen het gebrek aan of het verdwijnen van licht, tegen de domheid, tegen “ de dood van het licht “. Je ondertitel dan: “ werken rondom een kruisiging “, en niet “dé kruisiging “? Ik ben schilder geworden de dag dat ik het gebrekkige, het absurde, het onontkoombare van mijn bestaan, mijn menselijke lot besefte, en niet in het minst door als kind de wereld rondo, mij in mij opnemend ! Ik begreep heel jong dat we het paradijs kwijt waren en dat het Goddelijke, zij het niet onbereikbaar, toch grondig verborgen zat. Schilderen laat mij toe dit uit te drukken en toch tot een zekere - zij het steeds kortstondige - catharsis te komen. Schilderen drukt mijn verwondering uit over het leven uiteraard - maar vooral mijn woede, mijn spijt, mijn machteloosheid heeft nood aan een uitlaat, een troost. En dat is kunst voor mij geworden. In die zin ben ik geen schilder van de verrukking, van de dankbaarheid, maar eerder van het gebrek, het gekwetste, het eeuwige tekort van het zijn. Aldus begrijpt u dat het motief van de kruisiging aan de wieg van mijn schildersbestaan stond; immers de mens is - essentieel - een gekruisigde van zijn verlangen ( wat hem doet " scheppen " ). Dit thema is van een onbeperkte wijdsheid en pracht. Natuurlijk" in onze westerse kultuurgeschiedenis wordt dit thema dan expliciet herkend als deeluitmakend van een christelijke ikonografische traditie, en wordt dit symbool als het ware met alleenrecht voor deze traditie opgeëist. Maar daar is het mij niet om te doen, verre van. Heel concreet naar ons dagelijks bestaan" ons leven toe is het kruis het lijden, de hulpeloosheid, het verscheurd zijn, kortom het niet kunnen realiseren van een verlangen naar een situatie van Goddelijkheid, " paradijselijkheid ".