© Lidel Edições Técnicas
Introdusaun Disionáriu portugés-tétun ida-ne’e mosu, tanba dosente lubun ida husi DLP, FEAH, UNTL nian, sente katak presiza duni disionáriu ida-ne’ebé ho karater eskolár, ne’ebé bele sai hanesan materiál ausiliár hodi hanorin portugés ba makdalek sira tetun-prasa nian, iha eskola oioin. Nune’e, ho perspetiva didátika sentrada iha alunu, ekipa ne’ebé hala’o no elabora disionáriu ida-ne’e, hakarak tau hanesan prioridade ba buat laek hirak ne’ebé mak alunu sira hasoru. Barak liu husi alunu sira ne’e, tétun hanesan dalen daruak ka datoluk, nune’e, uza nia vokabuláriu mós laloos, biar liafuan hirak ne’e, balun husi dalen rasik ka empréstimu sira husi portugés nian. Husi esperiénsia dosente sira ne’e nian, faktu balun hatudu katak, dala ruma alunu sira ne’e hatene liafuan balun hola husi portugés, nakfati nia signifikadu iha nia kampu semântiku rasik, maibé sira la hatene ninia signifikadu loloos. Ezemplu konkretu ida husi ne’e, ita bele kaer ba liafuan “kardiál”. Grupu ida husi alunu sira ne’ebé ami husu signifikadu kona-ba liafuan ida-ne’e, sira hatán katak “padre”. Signifikadu husi liafuan “kardeál”, korresponde grau ida iha ierarkia ekleziástika, hanesan padre, maibé ninia signifikadu la’os tenke ser de’it “padre”. Husi realidade ida-ne’e, lori sira atu hola opsaun ne’ebé la’os kanónika iha lexikografia, ne’ebé respeita kona-ba disonáriu sira bilinge nian. Iha elaborasaun disionáriu hirak bilinge nian, buat ne’ebé mak konsagradu hanesan liafuan-xave no nia ekivalente iha dalen ne’ebé tradús ba. Husi defisiénsia konseitu ne’ebé alunu sira aprezenta iha dalen tétun ladún loos, tanba ne’e, deside hodi aprezenta definisaun liafuan sira hotu husi empréstimu portugés nian, hanesan fali disionáriu monolinge, tuir liafuan hirak ne’ebé tradús fali ba tétun. Prinsípiu ida seluk, kona-ba selesaun entrada sira nian, ne’ebé buka atu habadak no fó forma ne’ebé loloos, maibé evita liafuan sira izolada, fó liu valór ba liafuan sira ne’ebé pertense ba hun ida de’it. Maibé, iha kazu sira balun, liafuan ho hun ida de’it (liafuan-maluk) ladún mosu ka ladún uza iha situasaun balun, maibé konsidera nafatin, hodi korresponde ba prinsípiu sira ne’ebé hatuur tiha ona. Kona-ba informasaun gramatikál, dosente sira opta ba informasaun ida-ne’ebé simples, hodi fasilita estudante, nune’e mós, sai hanesan disionáriu ida-ne’ebé fásil hodi utiliza husi públiku ida jerál, la’os eskola-na’in sira de’it. Hein katak disionáriu ida-ne’e hanesan experiénsia-pilotu ida ne’ebé bele kondús hodi elabora fali disionáriu ida portugés-tétun ne’ebé boot liu no mós disionáriu hirak espesialidade nian.