HOOFDSTUK 2
DOEN EN LATEN | 57
EEN VERKENNING VAN INDIVIDUEEL GEDRAG Menselijk gedrag is complex, of het nu gaat om individueel gedrag of groepsgedrag, om incidenteel of permanent gedrag, of om onbewust of bewust gedrag. Voor het ontwikkelen van gedragsgericht en effectief beleid is het noodzakelijk om te analyseren welk niet-milieuvriendelijk gedrag er aan de orde is, wat de kenmerken van dit gedrag zijn, hoe het tot stand is gekomen en welke factoren van belang zijn om het gewenste gedrag te bereiken. Dit inzicht is ook van belang om te kunnen evalueren wat het beleid in de praktijk feitelijk heeft bewerkstelligd. Door dergelijke gedragskennis beter te benutten bij het ontwikkelen van overheidsbeleid, kan de werking van beleid verbeterd worden en het levert nieuwe mogelijkheden voor effectief beleid op. De Rli heeft een gedragsanalysekader ontwikkeld waarmee gedragsbepalende factoren verkend kunnen worden om beleidsontwikkeling te ondersteunen. In dat kader wordt de balans gezocht tussen praktische hanteerbaarheid van gedragskennis voor beleidsmakers en de diepgang van de ontwikkelde wetenschappelijke kennis en ervaring. Het gedragsanalysekader koppelt gedragskennis, de wijze waarop overheidsbeleid idealiter tot stand komt en het instrumentarium dat overheden tot hun beschikking hebben aan elkaar. Het gedragsanalysekader zelf is een aparte uitgave bij dit advies. Het sluit zoveel mogelijk aan bij de stappen in het Integraal Afwegingskader (IAK) (zie paragraaf 1.1 van Deel 2). Het startpunt van het kader is het beleidsprobleem dat aan de orde is, om van daaruit de relevante gedragsbepalende factoren te identificeren. De kennis over gedrag die dit gedragsanalysekader oplevert, vormt de basis voor de keuze voor beleidsstrategieĂŤn die verder worden uitgewerkt in gerichte beleidsinstrumenten. Het helpt bij het identificeren van factoren die van invloed zijn op niet-milieuvriendelijk gedrag, bij het identificeren van groepen mensen waarvoor een bepaald type beleid nodig is en bij het bepalen van mogelijk effectieve interventies. Het is geen deterministisch model dat panklare oplossingen aanbiedt. Het geeft aan hoe een probleem- en gedragsanalyse aangepakt moet worden en helpt om doelgroepen voor gerichte beleidsstrategieĂŤn te identificeren. In dit hoofdstuk wordt eerst nader ingegaan op factoren die bepalend zijn voor milieuvriendelijk gedrag en die betrokken zijn bij het opstellen van het gedragsanalysekader.
2