Եթե հայցվոր կողմը օրենքով նախատեսված ոչ նյութական հատուցման (ներողություն խնդրելուն, հերքում տարածելուն պարտավորեցնելուն) պահանջներից բացի ներկայացրել է նաեւ դրամական «փոխհատուցման» պահանջ, ապա պետք է ապացուցի նաև, թե ինչո՞ւ առաջինը բավարար չէ պատճառված վնասը փոխհատուցելու համար: Ուշագրավ է Սահմանադրական դատարանի մոտեցումը. «…արատավորող արտահայտությունների (գործողությունների) արդյունքում
պատճառված վնասի դիմաց որպես առաջնահերթություն անհրաժեշտ է կիրառել ոչ նյութական փոխհատուցման ձևերը։ Նյութական փոխհատուցումը պետք է սահմանափակվի զրպարտության ենթարկված անձի պատվին, արժանապատվությանը կամ գործարար համբավին հասցված անմիջական վնասը հատուցելով, և նշանակվի միայն այն դեպքերում, երբ ոչ նյութական հատուցումը բավարար չէ պատճառված վնասը փոխհատուցելու համար»25: Դատարան իր հերթին պետք է գնահատի և ապահովի հավասարակշռությունը`մի կողմից՝ դրամական բռնագանձման ձևով արտահայտվելու ազատությանը միջամտության և մյուս կողմից` այդ միջամտությամբ հետապնդվող իրավաչափ նպատակի միջև (տվյալ դեպքում` անձի պատիվն ու արժանապատվությունը պաշտպանելու նպատակի)։ Դատարանը պետք է գնահատի նաեւ համաչափությունը` վիրավորանքի կամ զրպարտության համար սահմանվող պատասխանատվության և անձի պատվին ու արժանապատվությանը պատճառված վնասի միջև26 :
4.
ՓՈԽՀԱՏՈՒՑՄԱՆ ՊԱՀԱՆՋ
Վնասի դիմաց քաղաքացիաիրավական պատասխանատվությունը տարանջատված է «փոխհատուցման» և «գույքային վնասի» ինստիտուտների: Փոխհատուցման պահանջը դատական կարգով պաշտպանվելու միջոց է։ Գույքային վնասը` անձի կրած նյութական բնույթի զրկանքներն են, կորուստը, այդ թվում` դատական ծախսերը, խախտված իրավունքների վերականգնման համար կատարած ողջամիտ ծախսերը, որոնք համապատասխան փաստերով դատարանում ենթակա են հիմնավորման և վերականգնման: Փոխհատուցման չափը որոշում է դատարանը` ելնելով կոնկրետ գործի առանձնահատկություններից, այդ թվում` վիրավորանքի կամ զրպարտության եղանակից և տարածման շրջանակից, ինչպես նաև վիրավորողի կամ զրպարտողի գույքային դրությունից: Փոխհատուցման, ինչպես նաև գույքային վնասի հատուցման հարցը դատարանը քննում է բացառապես այն անձի պահանջով, ում պատիվը, արժանապատվությունը կամ գործարար համբավն արատավորվել է: Փոխհատուցման չափը որոշելիս դատարանը հաշվի չի առնում վիրավորանքի կամ զրպարտության հետևանքով անձին պատճառված գույքային վնասը: Մարդու պատիվը, արժանապատվությունը կամ գործարար համբավն արատավորելու դիմաց փոխհատուցումը չպետք է շփոթել գույքային վնասի հետ, և այդ փոխհատուցումը չպետք է դիտել որպես տույժի կամ տուգանքի ձևով սահմանվող պատիժ:
25 26
Սահմանադրական դատարանի 15.11.2011թ. ՍԴՈ-997 որոշում § 11: Steel-ը և Morris-ն ընդդեմ Միացյալ Թագավորության - 68416/01 վճիռ 15.2.2005թ.:
27