Wat in 2018 begon met reuzen op straat, een gehaakte deken van dorpsformaat en een provincie vol podia, groeit voort in Arcadia. Welkom bij de tweede editie van de Friese kunst- en mienskipstriënnale.
Zeven jaar geleden was LeeuwardenFryslân Culturele Hoofdstad van Europa. Wat toen opbloeide kreeg in 2022 een vervolg. Een wandelend bos trok door Leeuwarden, een wereldbol reisde van dorp tot dorp en in talloze projecten vonden kunst en mienskip elkaar opnieuw.
Nu, in 2025, bouwen we verder. Met nieuwe verhalen, nieuwe vragen, en opnieuw met de kracht van verbeelding en samenwerking als fundament. Op 17 mei werd Arcadia geopend. Vanuit alle hoeken van de provincie brachten skûtsjes en pramen grond naar de Oldehove in Leeuwarden. Daar vond het Grûnfestival plaats: een feestelijke dag vol verhalen, muziek, dansende graafmachines en vooral: aardige mensen.
Bijzonder veel dank aan alle kunstenaars, mienskippers en ondersteuners!
Team Arcadia
Colofon
Tekst
Evelien van der Kooi
Sjoerd Bootsma
Dylan Rurenga
Fotografie
Sikko Boersma
Mitch de Pon
Lucas Kemper
Floris Leeuwenberg
Mitch de Pon
Jantina Talsma
Xanne Vera
Ruben van Vliet
Aron Weidenaar
Illustraties
Jelle Post
Vormgeving
BW H ontwerpers
Drukwerk
Grafische Groep van der Eems
Eindredactie
Evelien van der Kooi
Sjoerd Bootsma
Lisanne Pietersma
Scan de QR code voor de digitale of Engelstalige versie van dit programmaboekje
7 14 16
fryslân bloeit
Broei
Myn Grûn
Siel fan Súdwest
Klein Geluk
Veenweide atelier
Over de Drempel de revolutie van de rinsema's bouwurk Paradys
Machine Entanglements arcadia jong de uitkijkers circle4change de kracht van samen mienskippers partners
Het begon, zoals dat gaat, zonder dat iemand het doorhad. Er stond opeens een kastje op straat, met boeken en een blik soep. Een man hangt slingers op, bij de speeltuin. Niemand vroeg hem dat. Het was er tijd voor. Een vrouw gaat zingen in het park.
Iemand timmert een bankje. Iemand hangt een touwtje op tussen twee bomen met daaraan handgeschreven briefjes: ‘Ben je daar?’ en ‘Het komt nooit alleen’.
Ergens, op een schoolplein, planten kinderen bloemen in oude verfblikken. In een dorp verderop repeteert een koor op dinsdagavond, zoals altijd. Alleen is het dit keer buiten. Iemand neemt koffie mee in een thermoskan.
Weer verderop bedenken buren nieuwe plannen voor de oude boerderij. Iemand fietst met een boom door de wijk.
Het is niks bijzonders. Maar het gebeurt. En gelukkig steeds meer. Niet uit protest. Niet als kunst. Niet voor de krant. Gewoon omdat het nodig voelt. Arcadia wil het niet groter maken dan het is, maar wel: zichtbaar.
We noemen het gemeengrond. Wat van niemand is, en dus van iedereen. Waar je iets kunt laten groeien, als je zin hebt. Of gewoon even zitten. Dat mag ook. Grond, of grûn in ‘t Fries. Die grond onder je voeten, de plek waar je thuis of juist vandaan komt, is het thema van Arcadia dit jaar. Grond waar iets begint, als je het durft te laten gebeuren.
Soms is het een gesprek aan een keukentafel. Soms een wandeling waarbij je iets zegt wat blijft hangen. Zo ontstaat iets. Soms langzaam, soms ineens.
De projecten in dit programmaboek zijn er een gevolg van. Niet bedacht in een vergadering. Niet gestuurd. Ze begonnen zoals veel begint: iemand had een idee, nog iemand anders zei ja. Ineens waren ze met elf en de hele buurt kwam.
Dit is Arcadia. Het bestaat omdat mensen niet wilden wachten. Omdat ze begonnen. En omdat ze zijn blijven doen.
Kijk mee. Luister mee. Doe mee.
Je bent niet de enige.
Sjoerd Bootsma Artistiek directeur
Bloeiweken 2025
Kollumersweach en Feankleaster
9 t/m 18 mei
De Hemmen, Sneek
12 t/m 16 mei
Wâldsein 17 t/m 24 mei
Warten
24 t/m 30 mei
Akkrum-Nes
31 mei t/m 6 jun
Sint Nyk
2 t/m 8 jun
Arkens, Franeker
7 t/m 14 jun
Wergea 15 t/m 22 jun
Nijland
19 t/m 22 jun
De Wilgen
23 t/m 28 jun
Grou
23 t/m 29 jun
Noardburgum 24 t/m 28 jun
Binnenstad Leeuwarden 30 jun t/m 6 jul
Aldegea en de Gaastmar
6 t/m 12 jul
Eastermar 16 t/m 23 aug
Jistrum 23 t/m 29 aug
Wommels 25 t/m 31 aug
De Greiden, Heerenveen 25 t/m 31 aug
De Lege Geaën 14 t/m 21 sep
Westeinde 15 t/m 21 sep
Gerkesklooster
Stroobos 19 t/m 24 sep
Reduzum 21 t/m 27 sep
Nylân en Huizum-West 22 t/m 28 sep
Winsum 22 t/m 28 sep
Earnewâld 28 sep t/m 5 okt
Wolvega 4 t/m 12 okt
De Zwette 6 t/m 10 okt
Ferwert 16 t/m 22 dec
Fryslân Bloeit
Wat als jouw dorp het verschil maakt? Die vraag staat centraal in Fryslân Bloeit, een initiatief van Freonen fan Fossylfrij Fryslân, Stichting Duurzame Gemeenschappen en Arcadia. In 2025 organiseren dertig Friese dorpen en wijken Bloeiweken. Hoe zo'n week eruitziet bepalen de dorpsbewoners zelf. Maar altijd staan mienskip, gezondheid, natuur en klimaat centraal.
Kollumersweach en Feankleaster organiseerden in mei een divers programma, met onder andere zwerfafval rapen, open koorrepetities, voorleesmiddagen, muziekquizzen en gedichtenwedstrijden.
Maar andere deelnemende dorpen als Earnewâld, Wommels en Grou kiezen voor een heel andere invulling. “Je ziet dat er in dorpen veel ideeën op tafel komen die al jaren leven, maar waar het nooit echt het moment voor was,” vertelt Anne Merkus, projectmedewerker van Fryslân Bloeit. Belangrijker dan de activiteiten is het feit dat mensen uit het dorp samenkomen om de schouders eronder te zetten met positieve actie. It is mei sizzen net te dwaan. “Wy ha it net oer iensumens, wy ha it net oer earmoede – wy ha gewoan wat nijs makke en ferbinings lein,” aldus Rinie Boermans, initiatiefnemer van Wergea Bloeit.
En de bloei verspreidt zich als een lopend vuurtje: inmiddels doen ook industrieterreinen en stadswijken mee. Christien Lycklama à Nijeholt van industrieterrein De Hemmen
in Sneek vertelt: “Wat krijg je een positieve energie van zo’n week! Er werd volop gesport bij de sportscholen, er was een avond over samenwerking op het gebied van energie-uitwisseling en vele mensen kwamen op de fiets voor de fossielfrije fieda. En er was natuurlijk de himmelmoarn. Conclusie: alles is weer schoon, we kennen elkaar en elkaars bedrijven weer een beetje beter, we zijn een stapje dichterbij een energiesamenwerking op De Hemmen, lekker sportief bezig en volop geïnspireerd om onze bedrijven verder te laten bloeien!”
In Warten heerst hetzelfde positieve gevoel. Het slechte weer kon de pret niet drukken: initiatiefnemer Tini Schippers opende de Bloeiweek met het symbolisch openklappen van een paraplu met bloemen. “Ondanks het weer, was het een geslaagde tijd waar jong en oud het naar hun zin had.” Misschien is Fryslân wel het begin van een Bloeigolf die uitwaaiert naar de rest van Nederland en Europa. Maar wat er ook gebeurt: wij blijven bloeien, samen, op eigen grond.
BROeI
BROEI geeft kreative talinten van 12 tot 24 jaar in Fryslân de kans om hun eigenzinnige ideeën tot leven te brengen. Ze experimenteren, groeien en laten Fryslân zien wat ze in huis hebben. Rauw, fris en vernieuwend!
Van theater en muziek tot film, literatuur en beeldende kunst. BROEI brengt een diverse groep jonge makers samen. Ze worden in hun proces begeleid door professionele organisaties uit Fryslân. BROEIers trekken door de provincie om hun werk te presenteren tijdens het BROEIfestival op 11 juli in Bouwurk in Leeuwarden en tijdens Simmerdeis op 28 en 29 juni in Drachten, Hjoed yn it Park op 5 juli in Franeker en Skrik Festival op 30 augustus in Wommels.
Dit zijn de BROEIers in 2025:
Settimia (24, Leeuwarden) vangt kwetsbaarheid in poëtische teksten.
Luisa Moreno (16, Heerenveen) schildert intuïtieve verhalen over wat mensen kunnen leren van dieren.
Schrijver Charlotte Westra (21, Leeuwarden) duikt in kansenongelijkheid en armoede, gezien door de ogen van jongeren.
Rowan Vis (17, Leeuwarden) maakt eigenzinnig theater met paspoppen en droge humor.
Quirine Kok (23, Leeuwarden) bouwt met Collectief Lavendel aan queer theater vol lef.
Bastiaan Okkema (15, Goutum) maakt samen met vrienden een film.
Berend Moed (23, Leeuwarden) maakt een film over de onderbuik van Leeuwarden.
Fleur van den Berg (19, Sneek) maakt kleurrijke kunst over kwetsbaarheid en verandering.
Lútzen Rijpma (19, Exmorra) schrijft en performt een one-act recht uit het hart.
Guusje Hempenius (20, Leeuwarden) verbeeldt rouw en herinnering in persoonlijke kunst.
Yusuf Kemal (22, Heerenveen) componeert neoklassieke muziek als een reis door herinnering.
Rixt Siderius (19, Jorwert) en Milena Koetschruiter (19, Leeuwarden) maken een theatraal protest. vol humor, muziek en zelfspot
Sarah-Rebecca Andringa (17, Sneek) maakt een theatervoorstelling waarin ze samen met het publiek onderzoekt wat thuis betekent.
BROEI is een productie van Stichting ROMTE in samenwerking met Arcadia.
Mayte Veenstra (19, Húns) zingt en speelt in het Frysk met haar eigen band en sound.
Marcille (24, Akkrum) produceert dromerige elektronische muziek met natuur en ritme.
“Je kunt geen artistieke carrière opbouwen als je Je werk alleen in je kamer houdt”
Guusje Hempenius (20) over rouw, kindertijd en een achtertuin vol herinneringen
Guusje Hempenius (20) kende BROEI al een tijdje via haar stage bij Kunstbende. Toen ze een open call voorbij zag komen, twijfelde ze niet. “Het was de juiste timing. Ik had het gevoel dat ik op een punt in mijn leven was waarin dingen stilstonden, maar tegelijk mijn creativiteit wel doorbruiste. Als het stilstaat, moet je opnieuw kiezen: wat wil ik?
Ik was er klaar voor om mijn podium te pakken met BROEI. Je kunt geen artistieke carrière opbouwen als je je werk alleen in je kamer houdt.”
Guusje maakt kunst over persoonlijke thema’s: rouw, herinneringen en de kindertijd. “Mijn project gaat over de nostalgie naar het niet-weten. De afgelopen jaren was ik veel bezig met bepaalde ervaringen proberen te vergeten. Op een gegeven moment komt er acceptatie: dat je dingen niet écht kan vergeten, je kan niet ont-leren wat je hebt geleerd. Die acceptatie wakkert tegelijk ook verdriet aan en een verlangen naar je kindertijd.
Dat is immers een tijd waarin de lei nog schoon was.” Haar project is een poëtische installatie geworden: een achtertuin van herinneringen, compleet met grasmat, schuttingen als museummuren en speelgoed uit haar jeugd.
“Ik hang er gedichten en andere kunst op.”
BROEI hielp haar structuur aan te brengen in haar creatieve proces. “Ik ben zo iemand die van het ene creatieve idee in het andere rolt. BROEI gaf me een rode draad én fijne ontmoetingen met andere jonge makers. Samen sparren, kijken hoe een ander werkt: dat inspireert.”
Ze voelt een gezonde spanning over haar werk zo aan het Arcadia-publiek te presenteren.
“Zometeen staat die expositie er. Dan kunnen mensen een mening hebben over iets wat voor mij heel persoonlijk is. Maar dat hoort erbij.
Je hoopt dat mensen zich herkennen, dat het iets losmaakt. Dat iemand naar me toekomt en zegt: ‘Ik moest denken aan mijn eigen jeugd.’”
Over verbinding en mienskip denkt Guusje op haar eigen, beeldende manier: “Stel, er ligt een appel op tafel. Die zien we allebei, dus daar kunnen we over praten. Maar stel dat ik een peer in mijn jaszak heb zitten. Misschien heb jij ook wel je eigen peer. Dan ben je dus niet de enige met een peer in je jaszak. Alleen weten we dat pas als iemand erover begint. Ik hoop dat mijn kunst voor sommige mensen die peer kan zijn.”
MYN Grûn
Wat betekent de grûn onder je voeten voor jou? Myn Grûn brengt kunst, natuur en mienskip samen in dorpen, kerken, musea en zelfs weilanden van de gemeente Waadhoeke. Met inwoners en kunstenaars werken we aan kunstwerken en activiteiten met wortels in lokale verhalen, tradities en it lânskip. Met de voeten in de klei zoeken we naar gemeengrond: plekken die generaties, gewoontes en ideeën verbinden. Deze ontmoetingen, tussen kunst en mensen, vroeger en nu, onder- en bovengronds, leiden tot een divers programma.
Honderd dagen vol gratis activiteiten, inclusief samen (na)praten: van
Boksum tot Slappeterp, Zweins en Sint Annaparochie, van kleiworkshops tot wildplukwandelingen, exposities en teken-wandeltochten. Hier zie je wat er kan ontstaan als een gemeenschap samen creëert en met elkaar in gesprek gaat. Iedereen is welkom bij deze gratis activiteiten. Je hoeft alleen maar nieuwsgierig te zijn naar wat er onder je voeten leeft en wie er naast je staat.
Myn Grûn is een co-productie van Arcadia met gemeente Waadhoeke en in samenwerking met Kunstacademie Friesland.
kunst, natuur en mienskip
Siel fan Súdwest
Bestaat er zoiets als de Siel fan Súdwest, de ziel van Súdwest-Fryslân? Ontdek je eigen antwoord op die vraag in een museumroute langs alle musea in de regio.
Negen kunstenaars dompelden zich onder in de streek en werkten twee weken samen met de musea, bewoners en lokale makers. Het resultaat: een unieke serie kunstwerken in en rondom musea, diep geworteld in hun omgeving.
Bezoek de kunstwerken in deze musea tot en met 24 augustus:
› Gitte Brugman presenteert fotografie en audio in Het Fries Scheepvaartmuseum in Sneek.
› In Museum de Tiid in Bolsward vind je een multimedia installatie van Heleen Langkamp, die onderzoek deed naar de archieven van Súdwest-Fryslân.
› Bezoek in het Kazemattenmuseum in Kornwerderzand de papiermarché sculpturen van Julia Eichler.
› In het Modelspoor Museum in Sneek zijn de fotografie en film van Caroline Penris te zien.
› Warkums Erfskip en het Jopie Huisman Museum in Workum tonen werken van Cora Jongsma en Ernest Bessems.
› Ontdek in ’t Tsiispakhûs in Wommels de geschiedenis van de Melkstaking in 1943, gepresenteerd door Thea Zweerink.
› In Museum Houtstad IJlst vind je een installatie van Sibe Jan Kramer.
› Museum Hindeloopen toont video en scenografie van Madelief van de Beek.
Deze museumroute biedt een dynamische reis door verhalen, kunst en gemeenschapsgevoel. Ieder werk geeft een hint over de vraag: bestaat de Siel fan Súdwest? Maar het echte antwoord op die vraag, dát ligt bij jou.
Siel fan Súdwest is een co-productie van Arcadia met Stichting Samenwerking Musea Zuidwest Friesland.
Klein geluk
Je kent ze vast wel, die kleine momenten van verwondering of geluk. Ze overvallen je tijdens het wandelen, bij een toevallige gebeurtenis of een ontmoeting. Klein geluk van Leeuwarden UNESCO City of Literature biedt honderd van zulke kleine geluksmomentjes, in literaire vorm. Friese, Nederlandse en internationale schrijvers en dichters hebben op papier gezet wat hen raakt. Hun literaire lichtpuntjes duiken op in heel Fryslân: telkens is het weer een verrassing waar de tekst van die dag verschijnt. Bijvoorbeeld op bouwdoeken, tassen of kentekenplaten. Bij sportparken of musea. Als live optreden of projectie.
Alle teksten die tot nu toe verschenen zijn lezen, of volgen wat er verder komt? Ontdek het op kleingeluk.frl, waar je je ook kunt aanmelden voor een dagelijkse geluksmail. Kijk in de agenda voor evenementen die stiekem wel worden aangekondigd.
In de nacht van 16 op 17 mei verscheen de eerste tekst. In reflecterende letters op het Observeum in Bergum zie je: Tu es là? Het komt uit een verhaal van de Frans-Koreaanse schrijfster Elisa Shua Dusapin. Het kunstwerk is gemaakt door Machiel Braaksma en is nog altijd te zien.
Op zaterdag 7 juni werd een zeil met tekst gehesen bij zeilschool Pean. Het is een zin uit het verhaal Tussenruimte van Hagar Schuringa, door kunstenaar LJ van Tuinen op het doek aangebracht. Je kunt de Valk dit hele seizoen nog spotten op en nabij de Wijde Ee bij Grou! 22
59 ma 14 juli hedda martens
36
'Der is hjir hielendal gjinien!' rôp ik optein, hurder as strikt needsaaklik. Johan joech my hymjend in flau glimke en seach doe wer op syn telefoan. 'Ek gjin berik,' prúste er wylst er tsjin in rotsblok leunde. Ik die as hearde ik it net. Boppe lei ús bestimming. It wie noch heechút in kilometer, we koenen der yn tweintich minuten wêze. ‘Klear foar?’ frege ik.
Luister de podcast
Dit fragmint komt út it ferhaal fan Jan Minno Rozendal. It wie op sneintemoarn 1 juny te hearren op Omrop Fryslân radio. Do kinst it noch altyd belústerje, as podcast.
Vanaf zaterdag 21 juni kun je bij bijna alle boekhandels in Fryslân de zomer-boekenlegger van Leeuwarden UNESCO City of Literature krijgen bij de aankoop van boek of poëziebundel. De boekenlegger staat deze keer in het teken van Klein geluk. Remco Kuiper schreef er het gedicht Orkest voor, dat ook vertaald is naar het Nederlands en Engels. Julia van der Bos maakte er een prachtige illustratie bij, zoals bij alle boekenleggers die Leeuwarden City of Literature dit jaar uitbrengt.
Veenweide atelier
Ontwerpen voor een gezonken moeras
Het Friese veenweidegebied verandert onder onze voeten. Er spelen grote uitdagingen in veenweidegebieden overal in Europa: de uitstoot van broeikasgassen, afname van biodiversiteit, verdroging en verzakking. Maar deze regio vertelt ook een ander verhaal: van samenwerking, verbeelding en herontdekking. In het Veenweide Atelier werken ontwerpers samen met gepassioneerde boeren en landbeheerders aan nieuwe perspectieven voor de Fryske Feangreide én veenweidegebieden buiten de provinciegrens.
Onder leiding van kunstenaar en eco-sociaal ontwerper Henriëtte Waal onderzoekt het atelier hoe ontwerp, duurzame materialen en nieuwe technologieën kunnen bijdragen aan een hernieuwde relatie tussen mens, landschap en ecologie. “De veenweide is in crisis,” zegt Waal, “maar juist daardoor ontstaat ruimte om iets nieuws te proberen.” Haar ambitie: een permanent lab waar ontwerpers samen met bewoners, bedrijven en instellingen bouwen aan een veerkrachtige toekomst.
De tentoonstelling Veenweide Atelier: ontwerpen voor een gezonken moeras is tot en met 26 oktober te zien in het Fries Museum. Installaties, materiaal experimenten en toekomstbeelden laten zien wat er mogelijk wordt als we samen durven kijken, maken en veranderen.
Veenweide Atelier is een productie van Arcadia in samenwerking met It Fryske Gea en het Fries Museum, mede mogelijk gemaakt door Stichting Stokroos en het GieskesStrijbis Fonds.
De zes projecten van het Veenweide Atelier
Re-Peat
OOZE Architects
“Veen is een superheld,” zegt Eva Pfannes van OOZE Architects. “Het houdt wereldwijd twee keer zoveel CO₂ vast als bossen, terwijl het veel minder ruimte inneemt. Maar door drooglegging verdwijnt jaarlijks een centimeter bodem – en daarmee verdampt ook het potentieel van het veen.” In Re-Peat onderzoekt OOZE hoe we die kwaliteiten kunnen herwaarderen door systeemdenken te koppelen aan lokaal handelen. In pilotgebieden zoals de Hegewarren en Aldeboarn-De Deelen werken ze aan natte teelten, CO₂-opslag en nieuwe bestaansmodellen. Geen pasklare oplossingen, maar ontwerpen die urgente opgaven zichtbaar én bespreekbaar maken.
Fit-to-Farm Models for Biofacturing
Faber Futures
In één theelepel grond leven meer organismen dan er mensen op aarde zijn. Toch blijft dit verborgen ecosysteem vaak abstract. Faber Futures maakt het zichtbaar door textiel te kleuren met pigmentproducerende bacteriën uit de Friese bodem, zonder gif of verspilling. Samen met boeren onderzoeken we of het mogelijk is om lokale textielproductie op te zetten op Friese boerderijen, waarbij bacteriën middels fermentatie lokaal linnen verven. In het museum zie je doeken geverfd met bodembacteriën uit het veenweidegebied: wat onder de grond leeft, wordt zichtbaar in kleur en misschien straks in een nieuw model voor biologische en circulaire productie.
In samenwerking met Kenniscentrum Biobased Economie van de Hanze Hogeschool, Melkveebedrijf Kees Boon, Agricycling, modeontwerper Tess van Zalinge, Vlasteler Willem Bruinsma en Wad van Waarde.
Doerebout
Friso Wiersma
Hoe ziet wonen eruit als je het landschap écht meeneemt in het ontwerp? In Doerebout werkt Friso Wiersma met lisdodde (in Stadsfries: doerebout), een nat gewas dat koolstof opslaat en biodiversiteit bevordert. Hij ontwierp een meubelserie van plaatmateriaal van natte gewassen, afgewerkt met papier van lisdoddevezels. In samenwerking met papiermolens, vakmensen en sociale werkplaatsen ontstond zo een lijn die ambacht, landschap en innovatie verbindt. Elk meubel draagt het verhaal van het Friese veen, voelbaar in elke vezel.
In samenwerking met Meubelatelier Momentum, SAM panels, Bouwgroep Dijkstra Draisma, Jasper van Belle, Houtzaagmolen de Rat, Papiermolen de Schoolmeester en Empatec.
It Kathûs
Wat als een verlaten boerderij weer het hart van het landschap wordt? Bij Nes/Akkrum onderzoekt Veenweide Atelier samen met OOZE Architects, It Fryske Gea en dorpsbewoners een nieuwe toekomst voor ‘t Kathûs, gelegen op eeuwenoude veen- en kleigrond. De uitkomsten van een open oproep werden vertaald in drie scenario’s voor
wonen, werken en zorgen, die circulair en sociaal geworteld zijn. Geen blauwdruk, maar een uitnodiging om samen erfgoed opnieuw vorm te geven in een veranderend landschap.
Fiber Farmers
Tjeerd Veenhoven
Hoe spreek je dezelfde taal over complexe vraagstukken?
Tjeerd Veenhoven doet dat met ‘boundary objects’: tastbare blokjes van lisdoddevezels en oesterzwam die het gesprek openen tussen boeren, ontwerpers en beleidsmakers. Op uitnodiging van Veenweide Atelier ontwikkelde hij biobased bouwmaterialen die lokaal verbouwd, natuurlijk afbreekbaar én praktisch inzetbaar zijn. Boeren in het gebied testen de prototypes als mogelijke bouwstenen voor nieuwe verdienmodellen op natte grond.
Cropscapes
Lenora Ditzler & Janna Bystrykh
Voor Cropscapes is gras meer dan groen: het is een levend archief van bodem, biodiversiteit en boerenkennis. Samen met drie boeren en een botanist brachten Lenora Ditzler en Janna Bystrykh kruidenrijke graslanden in kaart die al decennialang niet zijn geploegd. Met kaarten, citaten en veldwerk tonen ze hoe dit ‘oud gras’ een sleutel kan zijn voor duurzame landbouw op natte grond en hoe je vanuit de kennis van gras kunt opschalen naar een toekomst waarin natuur én boer tot hun recht komen.
over de drempel
Over de Drempel is een co-productie van Arcadia en de gemeente Leeuwarden.
Wat als een wildvreemde ineens een vriend wordt? Over de Drempel laat zien hoe kunst mensen bij elkaar brengt. Door bijvoorbeeld samen te zingen, poëzie op straat te maken of brood te bakken. In dit project werken kunstenaars samen met inwoners van Leeuwarden en de buurdorpen aan positieve ontmoetingen.
Bezoekers worden uitgenodigd om, soms letterlijk, de drempel over te stappen voor een inkijkje in de wereld van een ander. Want met zoveel mensen in onze mienskip, zou niemand zich alleen moeten voelen.
Pratende Bouwurken
Pratende Bouwurken brengt de taal en verhalen van inwoners van Fryslân tot leven op straat. In deze schrijfworkshops helpen stadsdichter Marrit Jellema en Dichter fan Fryslân Arjan Hut je om gedachten en gevoelens te verwoorden tot mooie poëzie. Of je nu al jaren schrijft of nog geen letter op papier hebt gezet. De mooiste zinnen verschijnen na afloop als graffiti op muren in heel Fryslân.
Pratende Bouwurken is ook uitgevoerd in gemeente Noardeast-Fryslân en in samenwerking met Thûs Wonen.
Kunst
Brood Stoven
Deze zomer ben je welkom bij Brood Stoven in Bouwurk. Terwijl we samen brood bakken en met onze handen bezig zijn, maken we ruimte voor gesprekken. Een warme, veilige keuken is namelijk de ideale plek om verhalen te delen, bijvoorbeeld over eenzaamheid of vooroordelen. Iedereen is welkom om mee te kneden. Ontdek hoe samen bakken het begin kan zijn van iets groters.
Kom Zingen in het park
Kom sjonge! Zangeres Amarins
Woltring nodigt je uit voor Kom zingen in het park: een vrolijke zangworkshop in de Prinsentuin. Samen zingen is niet alleen goed voor je humeur en sociale leven, het zorgt ook voor ontspanning en nieuwe energie. Voor deze workshops hoef je geen nachtegaal te zijn: zin hebben om je stem te laten horen en lol te maken met nieuwe mensen is genoeg. Meer zingen? Je kunt ook drie keer aansluiten bij deze workshop in Bouwurk. Bekijk de agenda op arcadia.frl voor alle data.
Ontvouwen en verdwijnen
In haar voorstelling Ontvouwen en verdwijnen vertelt kunstenaar en muzikant Klaske Oenema over haar vriendschap met Herbert, die door dementie langzaam de grip op zijn wereld verliest. Samen zoeken ze naar houvast in deze nieuwe en steeds veranderende realiteit. De voorstelling is een ontroerende reis langs wat dementie met iemand doet - en met de mensen om hen heen.
TussenThuis
In TussenThuis neemt filmmaker Johanneke Dijkstra je mee naar Netwerkcentrum De Klomp in Leeuwarden, waar de bewoners onderweg zijn naar hun nieuwe onderkomen in het oude Cambuurstadion. Hier bouwen zij samen aan een nieuw thuis. Wat betekent ‘thuis’? En hoe creëer je dat samen? De film biedt een inspirerende kijk op gemeenschapsvorming en het diepe gevoel van thuiskomen.
Het Gebarendiner
Schuif aan bij Het Gebarendiner. Een avond waar doven, slechthorenden en horenden elkaar ontmoeten tijdens het avondeten. Waar geluid en gesproken taal niet de hoofdrol spelen, maar communicatie wél. Hoe wens je iemand ‘eet smakelijk’? En hoe ga je in gesprek over het eten? Leer je eerste gebaren, maak kennis met mensen met andere oren, en geniet samen van een heerlijke maaltijd. Oan tafel!
Recept tegen EenZaamheid
Wat verbindt mensen beter dan een warme maaltijd en een goed gesprek? Tijdens Recept tegen Eenzaamheid komen smaken en verhalen uit verschillende culturen samen. Elke editie kookt een vaste chef samen met een wisselende gastkok uit een andere cultuur. Tussen de gangen door vertelt de gastkok over het gerecht, hun band met Leeuwarden en hun dromen. Iedereen is welkom om aan te schuiven en mee te praten. Lekker ite!
Dovenland
De 1,5 miljoen dove en slechthorende Nederlanders worden vaak als ‘anders’ gezien. Maar wat als we de rollen eens omdraaien? Kunstenaar Chantalla Pleiter ontwikkelt samen met de dovengemeenschap de VR-ervaring Dovenland, een ontmoeting zonder woorden. Stap als horende binnen in een wereld waar geluid en gesproken taal niet de norm zijn. Zo kun je ervaren hoe onwennig dit even is. Maar ook: hoe je je prima kan redden met andere communicatievormen, zoals Nederlandse Gebarentaal.
Water en Brood
Wat gebeurt er als iemand in je familie in de gevangenis belandt?
Met het project Water en Brood verkennen kunstenaars Natasja Knap en Marja Griede samen met familieleden van gedetineerden taboes rondom gevangenschap. Niet met zware dialogen, maar met luchtige gesprekken tijdens broodmaak-en-deelbijeenkomsten. De ervaringen en inzichten uit deze sessies bundelen ze in een artistieke publicatie: een uitnodiging om anders te kijken naar gevangenschap en de mensen eromheen.
Over de Drempeldag
Alles van Over de Drempel komt op 20 juni samen in de Over de Drempeldag in Bouwurk. Deze dag barst Bouwurk uit z’n voegen met mooie activiteiten waarbij verbinding centraal staat. Bekijk de agenda voor het actuele programma.
De revolutie van de rinsema's
Spectaculair muziektheater tussen huizenhoge zandbergen
Na de succesvoorstellingen Lost in the Greenhouse (2018) en Het Verdriet van de Zuiderzee (2022) zijn Orkater en De Lawei terug met De revolutie van de Rinsema’s. Wervelend en poëtisch muziektheater met uitbundige marsmuziek en ontregelende jazz over ongelijkheid en de kracht van kunst. De zandafgraving in Nij Beets vormt met haar huizenhoge zandbergen een adembenemend decor.
De veengebieden van Fryslân in 1920. Eén van de armste en meest genegeerde streken van Nederland. Toch gebeurt hier iets bijzonders. Schoenmakers en broers Evert en Thijs Rinsema zijn in de greep van dadaïsme, een brutale en vrolijke kunstvorm die alles durft én bevraagt. Het is een tijd waarin warm eten niet vanzelfsprekend is, vrouwen moeten knokken om gehoord te worden en oorlogsdreiging een schaduw werpt over het dagelijks leven. Hierdoor krijgt één van de meest radicale kunstvormen van Europa juist daar voet aan de grond.
Dorpsgenoten raken in de ban en internationale kunstenaars reizen naar Fryslân: het veenweidegebied is even het wereldcentrum van abstracte kunst. Toch raken Thijs en Evert in de loop van de tijd in de vergetelheid. Deed hun werk er niet toe, of is er iets anders aan de hand?
Bouwurk: mienskipshûs voor iedereen
In het hart van Leeuwarden, voor de Oldehove, bouwt Arcadia een mienskipshûs van wol, vlas en verhalen. Dit is Bouwurk. En Bouwurk is geen gebouw zoals je dat gewend bent.
Vijfhonderd jaar geleden stond er onder de Oldehove een kathedraal, een prachtig gebouw waar mensen samen kwamen en lief en leed deelden. Een plek van ontmoeting, verbinding en gemeenschap. Dat kan toch weer, dachten we? Jazeker: met Bouwurk bouwen we samen de Oldehove af! Niet als een kerk, maar als mienskipshûs. Elke bouwsteen vertelt iets over Fryslân, over hoe we dromen, durven en doen. Over hoe je samen, met kunstenaars, kinderen, vrijwilligers en vakmensen, iets groots kunt maken.
Tijdens Arcadia is er oneindig veel te doen in Bouwurk. Je kunt relaxen in de groene Oase, genieten van een kopje koffie met wat lekkers, je verwonderen over kunst of nieuwe mensen ontmoeten in de Keuken.
Bouwurk is een indrukwekkende verschijning, daarnaast is deze blikvanger nóg meer dan het op het eerste gezicht lijkt. Het is namelijk het resultaat van duizend dagen samenwerken, waarin mensen uit alle hoeken van Fryslân hun ideeën en materialen inbrachten. Van waddenslibtegels tot ramen vol kindertekeningen.
Sjoerd Bootsma, artistiek directeur van Arcadia: “Bouwurk is een ode aan iedereen die de samenleving draaiende houdt, maar soms onzichtbaar is. Op je telefoon of tv lijkt het vaak alsof er alleen maar crisis is. Dingen zijn su skeef as de Oldehove. Maar er zijn zoveel mensen in onze mienskip die zich keihard, vaak vrijwillig, inzetten om de wereld een mooiere plek te maken. Die beweging is veel groter dan we denken en deze mensen verdienen een podium. Ja, Bouwurk is een indrukwekkend gebouw voor de Oldehove. Máár het verbeeldt ook de energie en alle samenwerkingen die nodig waren om het te realiseren; de gesprekken die het oplevert achter voordeuren en kantoordeuren en de impact die achterblijft als straks de laatste balken zijn opgeruimd. Bouwurk is een eerbetoon aan al deze schakels die de mienskip draaiende houden.”
Een bouwwerk van velen
Bouwurk is geen gebouw dat zomaar uit de grond is gestampt. Het is ontstaan uit samenwerking en verbeelding: een co-productie van Arcadia en de Gemeente Leeuwarden en ontworpen door ontwerpbureau Overtreders W. Bouwurk is een bouwwerk van velen, gemaakt door een hele stoet van bedrijven, organisaties, overheden, kunstenaars en doeners. Samen nodigen ze je uit om anders te kijken. Niet alleen naar wát je ziet, maar ook naar waar het vandaan komt. Wie het maakte. En waarom. Bouwurk is geen optelsom van stenen, balken en platen. Het is een choreografie van keuzes. Een dans van mens en materiaal.
Dans van mens en materiaal
Die dans begint bij een aantal vragen: kunnen we nog samen bouwen? Kunnen we ánders bouwen? Misschien zelfs met een beetje plezier? De manier waarop we nu bouwen piept en kraakt aan alle kanten. Klimaatdoelen, stikstofproblemen en woningnood botsen keihard op elkaar. Belangen lopen uiteen, terwijl het vertrouwen in ‘samen’ wankelt. Kunnen we nog bruggen slaan tussen jou en mij, tussen korte- en langetermijn? Waar is onze gemeengrond?
Bouwurk laat zien dat het anders kan. Dat bouwen ook mooi, sociaal, duurzaam en feestelijk kan zijn. Met de mienskip als choreograaf én bron. Want alles wat je ziet, is opgebouwd uit materialen en ideeën die al bestonden in de mienskip. We presenteren vol lof en dankbaarheid een greep uit de samenwerkingen die laten zien wat er mogelijk is als je samen je schouders eronder zet.
Restmaterialen
Vanuit het vertrekpunt over anders bouwen ging ontwerpbureau Overtreders W op zoek naar bouwmaterialen die niet alleen circulair zijn, maar ook iets vertellen over Fryslân. Ze keken niet naar wat er ontbreekt, maar naar wat er ís.
Welke materialen waren klaar voor een glansrijk tweede leven in Bouwurk? Fryslân blijkt een goudmijn voor Bouwurk. Zo vind je hoog in de nok tussen de balken tweehonderd kleurrijke doeken. Deze zijn gemaakt van oude luchtballonnen van
'bouwwurk is gevormd door eindeloos veel handen, harten en hoofden'
het Noordelijk Ballonvaartcentrum. Miedema
Bouwmaterialen doneerde hout dat ze over hadden, waarmee we de buitenkant van de Whitebox ruimte konden bekleden. Steinfort Glas had nog glas met een productiefout liggen. Voor hen niet bruikbaar, maar voor ons een perfect canvas waarop honderd schoolkinderen hun dromen schilderden. En de vloer onder je voeten? Mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt maakten deze bij Rewood Pallets van gerepareerde pallets.
Wol
Naast alle restmaterialen die je ziet, valt je misschien ook iets anders typisch Fries op: wol! Fryslân is de grootste wolproducent van Nederland. Maar we vernietigen 95% van de geproduceerde wol. Eeuwig zonde, want het is een prachtig veelzijdig materiaal, dat goed isoleert. De wanden van de Whitebox zijn daarom gevuld met ruwe Friese wol. Pleed ging langs Friese schapenhouders en zamelde de wol in. Ook het Hollands Wolcollectief droeg vilt bij. Wat eerder in de vuilcontainer belandde, hangt nu zichtbaar en ruikbaar om je heen: als zacht pleidooi voor een nieuwe kijk op wat van waarde is.
Grond
De grond onder onze voeten krijgt een nieuwe betekenis in Bouwurk, aansluitend bij het Arcadia-thema grûn. Samen met Humade en Koninklijke Tichelaar, het oudste keramiekbedrijf van Nederland, keren we terug naar waar het ooit begon: Friese klei. Eeuwenlang haalde Tichelaar zijn grondstoffen hier uit de regio, totdat onze klei plaatsmaakte voor soorten uit Duitsland. In Bouwurk gaat het roer om. Met slib uit de Waddenzee als Fryske reststroom ontwikkelden Tichelaar en Humade Sea Silt Ceramics tegels. Zo wordt vergeten klei opnieuw waardevol, en laat de bodem zien hoeveel vernieuwing er schuilt in het verleden.
Vezels
Dan is er nog een heel ander soort Friese bouwsteen: vezels. Die halen we uit het Fryske veenweidegebied, een plek die je waarschijnlijk kent van weilanden, sloten en boerenbedrijven. Maar het is ook een gebied waar de bodem daalt, de biodiversiteit verdwijnt en de CO₂-uitstoot hoog is. Tussen al deze uitdagingen, groeien ook oplossingen: lisdodde, myscanthus en hennep, gewassen die houden van natte voeten. Ze slaan koolstof op en kunnen verwerkt worden tot plaatmateriaal. Deze vezels komen op allerlei plekken in Bouwurk terug. Studio Tjeerd Veenhoven bekleedde de onderkant van de gevel met een plaatmateriaal van lisdodde, dat hij ontwierp in het Veenweide Atelier. De gevel bevat ook Fryske hennepisolatie van Green Inclusive. De mogelijkheden van de vezels zie je niet alleen buiten, maar ook in de Keuken. Friso Wiersma ontwierp tafels en krukjes van myscanthus, die de sociale werkplaats Empatec in elkaar zette.
Mienskip
De rode draad die het geheel van restmaterialen, wol, grond en vezels aan elkaar weeft? Mienskip. Van de kleinste details tot de grootste structuren: Bouwurk is gevormd door eindeloos veel handen, harten en hoofden. Het bouwen van de hoofdstructuur van ons mienskipshûs werd gedaan door drie aannemers die hun krachten bundelden: Bouwbedrijven Lont, Friso en Dijkstra Draisma. Maar je vindt de mienskip ook in de kleinste details. Cliënten van L.A.P. Fier die in hun leven met geweld te maken hadden, maakten zitkussens. Wender helpt mensen in onveilige situaties een positieve draai aan hun leven te geven. Hun cliënten ontwierpen afvalbakken en discoballen.
Het is onmogelijk om hier alle Bouwurk-bijdragers recht te doen. Bovendien: deze dans van mens en materiaal is nooit af. Daarom nodigen we je uit om Bouwurk te bezoeken en op elk detail te letten. Want Bouwurk is altijd in beweging. Na Arcadia 2025 is het dat ook letterlijk. Bouwurk is namelijk modulair en demontabel. Straks wordt het uit elkaar gehaald, klaar voor een nieuw leven, op een nieuwe plek. Zo leeft Bouwurk door: in delen, in mensen, in verhalen.
Een ode aan vakmanschap, verbinding en rust
In Bouwurk kun je neerploffen op sculpturale zitobjecten van rotan. Ze zijn gemaakt door kunstenaar Sanne van Balen, op uitnodiging van het Nationaal Vlechtmuseum in Noordwolde en de gemeente Weststellingwerf. De objecten zitten niet alleen lekker, maar zijn ook een ode aan de vlechtgeschiedenis van Noordwolde.
Dit ambacht begon hier met wilgentenen uit eigen grond. Later bloeide in Noordwolde een succesvolle rotan-industrie op. Tot de jaren 70 verdienden honderden mensen hun brood met het vlechten van de iconische stoelen, manden en andere meubels. Nu krijgt deze geschiedenis een nieuw hoofdstuk in Bouwurk.
Meer van dit ambacht in de praktijk zien? Bekijk dan verderop in Bouwurk ook het frame dat rietvlechtkunstenaar Esmé Hofman samen met bewoners van Noordwolde maakte.
Openingstijden Bouwurk
Zondag t/m woensdag
10:00 - 18:00 uur
Donderdag t/m zaterdag
10:00 - 00:00 uur
Stap, Zit of lig in de wereld van Bouwurk
In en om Bouwurk valt veel te beleven. Het bruist hier van het leven. Je kunt liggen, luisteren, klimmen, kijken, schrijven of iets achterlaten voor later. In en rondom ons mienskipshûs vind je allerlei installaties en kunstwerken. Deze zijn grappig, troostrijk, ontregelend of gewoon moai. Maar altijd met een gedachte. Wat wil je meenemen? Wat laat je achter? Alles draait om verbeelding en verbondenheid. Je bezoekt installaties over de aarde en het klimaat, over ruis en waarheid, over troost en toekomst. Alle installaties sluiten aan bij het gedachtegoed van Bouwurk: samen bouwen, delen, dromen en durven bevragen. Ze zijn met de hand gemaakt, bedacht in samenwerking, en nodigen je uit om zelf ook iets bij te dragen.
Tip! Ontdek Bouwurk met de audiotour
Overal in ons mienskipshûs vind je QR-codes. Scan deze om meer te ontdekken over alles wat je om je heen ziet én de mensen die eraan meewerkten. Of ga mee met de interactieve theatrale expeditie door Bouwurk van jonge makers Jette de Haan en Joey Haan. De bezoekers zijn een actief onderdeel van deze voorstelling. Hun gezamenlijke keuzes bepalen hoe de voorstelling verloopt.
Neem gratis een kijkje bij:
De Kijkmannen
De Kijkmannen, ze zijn overal. Mannen die zwijgen, turen, oordelen. In deze installatie stap je in hun wereld vol meningen, geroep en spiegelingen. Wat is ruis, wat is waarheid? Met deze interactieve installatie nodigt kunstenaar Marten Winters je uit om stil te staan bij de stroom aan meningen in onze samenleving.
MegaZine: Dagboek van Bouwurk
MegaZine is een meterslang dagboek waar bezoekers in kunnen schrijven. Elke dag staat een nieuwe vraag centraal, die je uitnodigt om iets achter te laten: een gedachte, een beeld, een verhaal. MegaZine groeit dagelijks, bladzijde voor bladzijde, met bijdragen van iedereen die langskomt. Voeg jij jouw stem ook toe?
Toekomst van het verleden
Automatisch opslaan, in de cloud, offline... We bewaren veel in de digitale wereld. Denk je er wel eens over na wat daarvan achterblijft als we er niet meer zijn? In Toekomst van het verleden van Collectief PLOECH EN EIDE luister je naar korte monologen over de digitale sporen die een mensenleven maken. Het is gebaseerd op interviews van Marije Miedema, promovendus aan de Universiteit van Groningen, met 24 bezoekers van Netwerkcentrum De Klomp in Leeuwarden. Zes personages vertellen over wat ze willen meenemen én wat ze willen achterlaten.
Ei-pod
Neem plaats in Ei-pod, een luisterstoel van kunstenaar Joke Lunsing die lijkt op een kip. Ga lekker zitten en sluit je even af van alles om je heen. Met een druk op de knop luister je naar De kip op de terp. Dit sprookje is geschreven en ingesproken door schrijver Joost Oomen. Hij verbindt hierin op prachtige wijze het alledaagse met het magische.
Lift Me Up
Deze audiovisuele installatie van Tryater tilt je even op uit de dagelijkse sleur. Je hoort verhalen van Friezen over troost en zingeving. Deze monologen weken je los van het hier en nu. Kom liggen, luisteren en verwonderen in Bouwurk. Terwijl je luistert is er ook heel veel te zien. Maar wat, dat is een verrassing.
Toekomststoel
Vlak buiten Bouwurk ontdek je de Toekomststoel, een installatie van Grootouders voor het Klimaat en studenten van Firda en NHL Stenden. Klim naar boven en neem lekker plaats! Hier bewonder je mooie animaties over een leefbare aarde. Op je weg naar beneden schrijf je een wens, droom of gedachte op papieren appeltjes. Wat geef jij mee aan onze aarde?
Paradys
Bouwurk is het centrale middelpunt van kunstroute Paradys. Deze leidt je langs bijzondere locaties, waar je werk van gerenommeerde kunstenaars bewondert. Binnen en rondom Bouwurk vind je drie Paradyskunstwerken:
Binnen staat Brenda, een metershoge sculptuur van baksteen en rode leem van Argentijnse kunstenaar Gabriel Chaile. Uniek is dat Chaile’s sculptuur ook als oven gebruikt kan worden. Dit gebeurt bijvoorbeeld bij het programma Brood Stoven. Vuur en eten brengen mensen samen, en dat is precies wat Gabriel Chaile met zijn kunst hoopt te bereiken.
Koos Buster toont op verschillende plekken in Bouwurk kleurrijke glazen sculpturen, Donatiepotten voor grote doelen als Wereldvrede. Deze kunstwerken spelen met het idee van rituelen en altruïsme. Als bezoeker kun je iets achterlaten. Bestaat er zoiets als puur altruïsme of zit er altijd een element van eigenbelang in?
Peng Zhang creëert grenzend aan de Keuken een levende tuin die land en stad verbindt, On the Field of Hope. Deze moestuin is meer dan alleen prachtig om naar te kijken: Zhang onderzoekt hier de relatie tussen mens, kunst en natuur. Tussen de groentes en kruiden komen verschillende werelden samen. De hele zomer organiseert hij workshops, performances en ontmoetingen met de mienskip, waarbij je gratis kunt aansluiten.
Ervaar het diverse programma van Bouwurk
In Bouwurk komt alles samen: theater, muziek, film, workshops, markten, stille rituelen en uitbundige feestjes. Hier kijk je films van Slieker, doe je mee aan maaksessies of brei je aan gesprekken met Breicafé De Steek. Je danst op de silent disco, deelt brood en verhalen aan de keukentafel of bouwt mee aan ideeën voor Leeuwarden for European Youth Capital. Op zondag duik je offline Sân Dei of Zindagmiddag in, doordeweeks laat je je verrassen door workshops, muziek, voorstellingen of een klimaatwake. Voor jong en oud, voor dromers en doeners. Bijna alle evenementen in Bouwurk zijn gratis toegankelijk of werken volgens een 'betaal wat je kunt missen' principe. Hier voor de Oldehove geven makers en mienskip samen vorm aan een wereld waarin verbeelding en verbondenheid centraal staan.
Wat doe jij vandaag in Bouwurk?
Bouwurk is een co-productie van Arcadia met gemeente Leeuwarden in samenwerking met vele partners en wordt mede mogelijk gemaakt door VriendenLoterij Fonds, Stimuleringsfonds Creatieve Industrie en BPD Cultuurfonds.
Film
Slieker Film selecteerde speciaal voor Arcadia negen bijzondere films voor wekelijkse voorstellingen in de Whitebox: Vesper, Sigur Rós: Heima, Wolfwalkers, The Old Oak, En Fanfare, Wilde Mossels, Onder het Maaiveld, No Other Land en Big Fish. Al deze films raken aan het thema van Arcadia, grûn. Grûn is waar alles begint. Het voedt ons, beschermt ons en verbindt ons. Maar hoe gaan we hiermee om?
Open Podium
Tien vrijdagavonden. Eén podium. Met ruimte voor iedereen vanaf 16 jaar die zingt, lacht, danst, muziek maakt, vertelt of iets anders creatiefs doet. Of je nu je talent nog maar net hebt ontdekt, of al lekker stevig in je schoenen staat, we verwelkomen je graag op het Open Podium in Bouwurk. Want wat jij maakt, verdient publiek!
Workshops
Bouw met je handen, hoofd of hart mee aan iets nieuws. In Bouwurk volg je workshops waar je iets maakt, leert én deelt: van keramiek tot yoga of striptekenen. Op vrijdagochtend zijn er workshops voor volwassenen, op zondagochtend voor kinderen. Iedereen is welkom om samen zelf iets te doen en Bouwurk actief te ervaren.
Sân Dei
Waar hoop de dienst uitmaakt! Elke zondag kun je aansluiten bij deze opgewekte ochtend vol hoopvolle gesprekken, voor mensen die in het goede (proberen te) geloven. Wat maakt het leven de moeite waard? Dichters, filosofen, kunstenaars, muzikanten en wetenschappers
nemen ons mee in hun avontuurlijke gedachten en trakteren op een wekelijkse portie inspiratie.
MuZiek
Soms klinkt er spontaan muziek in Bouwurk. Op verschillende dagen vullen stemmen, beats en snaren de ruimte. Samen met Neushoorn en Friesland Pop selecteerde Arcadia een bont muziekprogramma. Laat je verrassen door lokaal talent, onverwachte optredens en geluid dat je even optilt uit het alledaagse.
Zindagmiddag
Elke zondagmiddag wordt zinnig tijdens Zindagmiddag. Hier hoor je de mooiste verhalen, smeuïgste anekdotes, wonderlijkste avonturen van bekende en onbekende Friezen. Echte mensen, echte verhalen en echte gesprekken die je nog lang gaat onthouden. Blijf daarna hangen bij de live talkshow met inspirerende gasten uit heel Nederland, sla een boek open of doe gewoon even niks. Offline op adem komen.
Voorstellingen
Bouwurk is een podium voor theater, dans, kleinkunst, cabaret, muziek en meer, voor jong en oud. Nynke Laverman geeft een concertversie van haar nieuwe voorstelling Oak, DeRonde/Deroo brengen acrobatisch theater over alles wat je meedraagt en voor de kleintjes presenteren de Maskermeiden Hey Wollie. Laat je raken, verwonderen of kom gewoon even lekker lachen. Het programma is divers, dus kom erbij en ontdek wat onze voorstellingen voor jou in petto hebben.
Sjûks
Vijf zaterdagen lang wordt Bouwurk omgetoverd tot een bruisende toekomstsmarkt. Denk aan een oosterse bazaar, waar het knettert van de energie en waar je steeds iets nieuws ontdekt. Een plek vol verrassingen, ideeën en ontmoetingen. Of je nu iets brengt of haalt, een kop koffie drinkt of je onderdompelt in een inspirerende workshop, elk bezoek is de moeite waard. Elke Sjûk heeft een eigen thema met een unieke sfeer.
Eetverhalen
Eten is meer dan voeding of smaakhet is een universele taal. Eten kan troost bieden, verbinden, verzoenen en begrip creëren. In Eetverhalen staat de verbindende kracht van samen eten centraal. Door wekelijks aan de keukentafel te zitten en samen te eten, ontstaan ontmoetingen en gesprekken die een brug slaan tussen mensen en culturen.
Feestdagen in Bouwurk
Vijf zaterdagen lang geven we de sleutel van Bouwurk aan verschillende mensen en organisaties uit de mienskip. Zij bouwen die dag een eigen feestje en bepalen wat er gebeurt. En jij bent uitgenodigd. Zo nemen op 12 juli bijvoorbeeld de dorpen van Fryslân Bloeit ons mienskipshûs over, met alles wat er in hun dorpen bloeit en bruist. En op 23 augustus zorgen de radio dj’s van scenes voor een dag vol verrassende beats en programma’s. Want een huis als Bouwurk is pas echt van ons allemaal, als we samen feestvieren.
Klimaatwake
Elke donderdagavond, bij de Vuurplaats in Bouwurk: een moment van bezinning en verbinding. Met muziek, verhalen, stilte en rituelen staan we stil bij de gevolgen van de klimaatcrisis. De klimaatwake is een warm pleidooi voor solidariteit en actie in tijden van klimaatcrisis. Iedereen is welkom om aan te sluiten en te luisteren, te delen, of gewoon even samen stil te zijn.
Silent Disco
Iedere vrijdagavond gaat het los in Bouwurk. Doe een koptelefoon op, kies je kanaal en dans alsof niemand kijkt. Tijdens de silent disco zorgen verschillende dj's en Culture Radio voor beats die je niet kunt weerstaan. Kom alleen of neem iemand mee. De dansvloer is gemeengrond, van ons allemaal. Maar stilstaan? Dat is geen optie.
Brood Stoven
Kneed een brood, deel een verhaal. Elke vrijdagochtend schuif je in de Keuken van Bouwurk aan voor Brood Stoven: samen bakken in de houtoven, samen delen aan tafel. Over wat ons bezighoudt, verbindt of verrast. Iedereen bakt zijn eigen brood, maar proeven en eten doen we samen.
Breien
Ontdek nieuwe breivormen en brei mee met Breicafé De Steek uit Hurdegaryp. Iedereen kan elke donderdagochtend aansluiten bij de wekelijkse breisessie: of je nu een brei-expert bent of nog meer wil leren. Wol en naalden zijn aanwezig. Tip: verderop in dit programmaboekje vind je een interview met Annie Buma van Breicafé De Steek.
maaksessies voor iedereen
In de zomervakantie zijn er (te) gekke maaksessies voor jong, jonger, jongst. Elke dinsdag bouwen we verhalen. Elke woensdag bouwen we een spel. En elke donderdag een raar ding. Iedere week zijn er andere kunstenaars, andere thema’s en andere vragen. We gaan aan de slag met klei, papier, evenwicht, afval of licht. We bouwen ook aan Leeuwarden for European Youth Capital. Door samen ideeën voor projecten te bedenken waar we de hele stad mee op de kop zetten. Soms kun je een volwassene meenemen, vaak kun je ze beter thuis laten.
scenes
Jonge makers uit Leeuwarden brengen kleur, chaos en creativiteit in de stad. Rond een zelfgebouwde radiostudio chill je met muziek, talks en DIY vibes. Het is de plek waar je samen bouwt, speelt en nieuwe energie voelt.
maaksessies voor organisaties
Op dinsdagen en woensdagen is de Maakruimte van Bouwurk gereserveerd voor organisaties met een Grote Vraag. Zo’n vraag die voortdurend in je ooghoek opduikt. Over je werk, je plek in de wereld of je toekomst. In deze maaksessies gaan groepen uit het onderwijs, cultuur en bedrijfsleven aan de slag in een begeleid proces.
Door met een kunstenaarsblik te kijken, weken we vastzittende patronen los. Centraal staan: anders kijken, durven voelen, helder denken en gewoon gaan maken. Samen verkennen we de uitdaging via spel, creatie en experiment. Aan het eind ga je naar huis met frisse inzichten en misschien al een eerste antwoord.
Paradys: verandert je blik op de wereld
Tot 24 augustus veranderen het hart van Leeuwarden en verschillende andere locaties in Fryslân in een podium voor prikkelende kunst uit binnen- en buitenland met Paradys. Onder het thema grûn onderzoeken gerenommeerde kunstenaars uit Fryslân en de rest van de wereld onze relatie met de aarde, met onze geschiedenis en met het landschap om ons heen. Je kunt de tentoonstelling gratis bezoeken. in Leeuwarden is er een wandelroute langs de kunstwerken, en je kunt kunstwerken bezichtigen in Beetsterzwaag, Mirns en op Vlieland. Rondom de tentoonstelling is er een verdiepend programma met onder andere artist talks, rondleidingen en maaksessies.
Of je nu een doorgewinterde cultuurliefhebber bent of een nieuwsgierige wandelaar die de stad en provincie met andere ogen wil bekijken: je bent welkom! Ontdek de verhalen van makers, zie verborgen plekken yn'e stêd, ontdek meer buiten de stad en verwonder je over de wereld onder je voeten.
Paradys is een productie van Arcadia in samenwerking met Kunsthuis Syb, Kunstinitiatief VHDG, Noorderlicht, Stichting Symbio, H47, Fries Museum, Blokhuispoort, Tresoar, Natuurmuseum Fryslân, Historisch Centrum Leeuwarden en Netwerk Cultuur en Natuur van We the North en wordt mede mogelijk gemaakt door het Mondriaan fonds.
Wandelroute in Leeuwarden
De wandelroute in Leeuwarden start en eindigt bij Bouwurk voor de Oldehove, het centrale trefpunt van Paradys. Van daaruit ontvouwt zich een gelaagde wandeling vol kunst, reflectie en verbeelding. Hoe verder je loopt en je ogen de kost geeft, hoe meer je de stad onder je voeten en voor je ogen voelt veranderen.
Peng Zhang
Peng Zhang creëert bij Bouwurk een levende tuin die land en stad verbindt: On the Field of Hope. Hier onderzoekt hij de relatie tussen mens, kunst en natuur. De hele zomer organiseert hij workshops, performances en ontmoetingen, waarbij je gratis kunt aansluiten.
Mounira al Solh
Mounira Al Solh toont in H47 Fat Branches, Open Pines, een installatie over de oudste cederboom van Libanon. Deze boom staat al duizenden jaren in het land en staat voor kracht, natuur en geschiedenis. Geïnspireerd door haar installatie plant Al Solh samen met nieuwkomers in de gemeente Leeuwarden een Libanese ceder in het Vijverpark, als symbool voor een nieuwe toekomst.
Koos Buster
Koos Buster toont in Bouwurk kleurrijke glazen sculpturen, Donatiepotten, die spelen met het idee van rituelen en altruïsme. Bezoekers worden gevraagd er geld in te doneren – en zich af te vragen waarom. Bestaat er zoiets als puur altruïsme of zit er altijd een element van eigenbelang in?
Werker Collective
In A Moving History of the Young Worker onderzoekt Werker Collective de geschiedenis van de internationale arbeidersbeweging vanuit een queer perspectief. Daarbij speelt de manier waarop het lichaam van de arbeider is verbeeld én het gedachtegoed van Ferdinand Domela Nieuwenhuis een belangrijke rol.
VHDG: Grensverleggers
Roísín Douglas cureerde speciaal voor Paradys de groepstentoonstelling Grensverleggers in VHDG. De tentoonstelling brengt kunstenaars samen die de grens tussen mens, dier en landschap opzoeken, onderzoeken en verleggen. Je vindt hier werk van Xandra van der Eijk, Ai Ozaki, Deirdre O’Mahony, Amber Veel, Elena Khurtova en Anika Schwarzlose.
Saskia Noor van Imhoff
Saskia Noor van Imhoff duikt met Liminal Spaces in de vele tijdlagen van de Pier Pander Tempel in de Prinsentuin. In de tempel zelf combineert ze historische en digitale materialen, zoals glas, hout en een bronzen afgietsel van een deel van een van Panders sculpturen. Op REST, in Mirns, ploegde Van Imhoff een cirkel in het land om, in hetzelfde formaat als de tempel. Hierin plantte ze vijf bomen die de vijf tempelbeelden symboliseren.
Stijn ter Braak
Stijn ter Braak baseert zijn kunstwerken sinds een paar jaar vooral op wat mensen weggooien. In Werk In Uitvoering bekijkt hij de relatie tussen afval, kunst en stad. Hij werkt in een container aan de Voorstreek samen met de lokale mienskip aan een sculptuur van vuilnis. Met deze transformatie bevraagt hij hoe we als gemeenschap omgaan met consumptie.
Tjibbe Hooghiemstra & Nyk de Vries
Tjibbe Hooghiemstra & Nyk de Vries zoomen met Myn Fest is Dyn Fest
in het Pier Pander Museum in op de keerzijde van mienskip. Hun multimedia-installatie laat zien hoe sociale controle en uitsluiting hechte gemeenschappen kunnen ontwrichten.
Hedwich Rooks
Hedwich Rooks presenteert in Tresoar de sculpturale installatie Ynfra, over de verborgen Zuidwalvulkaan onder de Waddenzee. Met dit werk nodigt ze je uit om anders te kijken naar de wereld onder onze voeten. Het andere deel van haar installatie is te zien in Brouwerij Fortuna op Vlieland, in samenwerking met Noorderlicht en Into the Great Wide Open.
Sanne Vaassen
Sanne Vaasen, winnaar van de Symbio Kunstprijs 2024, werkte met biologen aan de waterinstallatie Fountain of Heartbeats in het Natuurmuseum Fryslân. In deze installatie brengt ze het ritme van de natuur tot leven. Fountain of Heartbeats bestaat uit een reservoir waaruit water wordt gepompt door verschillende metalen buizen. Elke buis vertegenwoordigt de hartslag van een belangrijk dier uit het natuurlijk ecosysteem van Leeuwarden.
Gabriel Chaile
Gabriel Chaile toont in Bouwurk een van zijn grote, karakteristieke sculpturen: een uit baksteen en rode leem gemaakt ‘wezen’ met de naam Brenda. Uniek is dat Chaile’s sculptuur ook als oven gebruikt kan worden. Tijdens Arcadia zal Brenda meerdere keren ook echt als oven dienen, bijvoorbeeld tijdens Brood Stoven.
ai OZaki
Ai Ozaki exposeert in Historisch Centrum Leeuwarden Jars, een groep vazen, geïnspireerd op de Japanse cultuur. De vazen worden ook als fermentatievaten gebruikt. De micro-organismen zorgen ervoor dat de vazen gaan ‘huilen’ tijdens de fermentatie, wat de lichamelijkheid van de vazen benadrukt.
In de provincie
Naast de wandelroute in Leeuwarden, zijn er ook drie kunstwerken in de provincie te vinden die onderdeel zijn van Paradys: bij Kunsthuis SYB in Beetsterzwaag, bij REST in Mirns en bij Brouwerij Fortuna op Vlieland.
Selma Selman
Selma Selman onderzoekt in 600 Years of Migrant Mothers zes eeuwen familiegeschiedenis. In Kunsthuis SYB in Beetsterzwaag toont ze schilderijen, film en geluid waarin vergeten vrouwelijke voorouders centraal staan. Geïnspireerd door haar eigen Roma-achtergrond en familiegeschiedenis in metaalrecycling, verbindt ze persoonlijke verhalen met feministische strategieën en biedt nieuwe perspectieven op afkomst, identiteit en politieke zichtbaarheid.
Saskia Noor van Imhoff
Het tweede deel van Saskia Noor van Imhoff’s werk (het andere deel is onderdeel van de wandelroute) is te zien in REST, een onderzoeksproject rond een boerderij in Mirns. REST onderzoekt via kunst, ontwerp en eten de gelaagde geschiedenis van het landschap. De tentoonstelling Twee Hectare verbindt kunstenaars met verborgen verhalen uit deze omgeving.
Hedwich Rooks
In Brouwerij Fortuna op Vlieland toont Hedwich Rooks het tweede deel van Ynfra in de tentoonstelling Het onzichtbare zichtbaar, die onderdeel is van de Noorderlicht Biennale Machine Entanglements. Samen met andere kunstenaars onthult ze verborgen natuurlijke processen, zoals ondergrondse waterstromen. Haar werk vormt een aanvulling op de installatie in Tresoar en laat zien hoe de aarde verhalen draagt, voorbij het zichtbare.
Machine Entanglements
Mens, machine en alles daartussenin
In Museum Dr8888 ontdek je hoe technologie, ecologie en erfgoed met elkaar verstrengeld raken. De tentoonstelling Machine Entanglements van de Noorderlicht Biënnale laat door de ogen van meer dan zeventig (inter)nationale kunstenaars zien hoe technologie onze kijk op de wereld verandert, én onze plek daarin.
Van de invloed van machines op natuur en identiteit tot het erfgoed van een maakstad als Drachten: deze expositie nodigt je uit om opnieuw te kijken naar wat we vooruitgang noemen. Wat doet technologie met onze omgeving, met onszelf, met hoe we samenleven? In Museum Dr8888 worden werken getoond van Noor Boiten, Sophie Gerrard, Hendrik Hantschel, Thomas Kuijpers, Steven Maybury, Sylvia Sanchez, Sasha Rudensky, Sebastian Schmieg, Martine Stig en Katja Stuke.
Machine Entanglements is onderdeel van de gelijknamige biënnale van Noorderlicht, samengesteld door Roosje Klap en Rosa Wevers.
De jonge geest van arcadia
Arcadia heeft een jonge geest. Jonge mensen staan met beide benen op de grond en met hun hoofd in de wolken. Ze hebben een grote fantasie en barsten van de creativiteit. Ze bekijken zichzelf en de wereld met nieuwsgierigheid en verbeeldingskracht. Alles ligt nog open, niets is in beton gegoten. Ze durven nog te spelen. Jonge mensen zijn zo de perfecte toekomstdromers én -samenstellers. Ze hebben een fris antwoord op grote vragen. Waar grote mensen soms vast komen te zitten, zouden jonge mensen wel eens de sleutel kunnen zijn. Niet om iets perfects af te leveren, maar om ruimte te maken voor nieuwe vormen van samenleven.
En Arcadia’s stip op de horizon? Die gaat het meest beleefd worden door jonge mensen. Daarom is het extra belangrijk dat ze betrokken zijn bij het vormgeven van die toekomst. Arcadia doet dat op scholen, achter de schermen en tussen de regels door. Zo ontwierpen we Dierocratie, een speels burgerschapsspel voor basisscholen. Kinderen ontdekken met interactieve video’s, muziek en spel hoe macht werkt, hoe je samen beslist en wat er gebeurt als je stem wegvalt. Onder de titel Samenleven het Spel werken we aan een nieuw burgerschapsavontuur voor het voortgezet onderwijs en mbo.
Maar jonge geesten zijn niet alleen in jonge lichamen te vinden. Arcadia Jong is er voor iedereen die wil blijven ontdekken. Daarom nodigt Arcadia alle Friezen uit om buiten te komen spelen in Bouwurk. We maken avonturen waarin verbeelding, maken, spelen en samen ontdekken centraal staan. Bijvoorbeeld een serie maaksessies in de zomer. En De vraag van de dag, waar we je elke dag een prikkelende vraag voorschotelen. Waar droom je van? Wat maakt een vader een vader? Welke woorden geven jou vrijheid?
Arcadia Jong is een uitnodiging. Om samen te maken, te leren en te dromen. Altijd makend, altijd verbeeldend en altijd samen. Zoek je met ons mee?
Arcadia Jong is een productie van Arcadia en wordt mede mogelijk gemaakt door Hoofdpartner de ELJA Foundation en Partners Fonds 21 en VSBfonds.
De uitkijkers
Met De Uitkijkers creëren we een platform om samen vooruit te kijken naar de toekomst van Fryslân. Dit doen we met inwoners, organisaties en beleidsmakers. Onder welke maatschappelijke uitdagingen willen en moeten we samen de schouders zetten? De Uitkijkers organiseert bijeenkomsten, creatieve sessies, podcasts en onderzoeken over vier thema’s: brede welvaart, circulair, verbonden gemeenschap en bodem en water.
De Uitkijkers is er voor iedereen die samen wil nadenken over hoe deze vraagstukken invloed hebben op de toekomst van Fryslân. Iedereen is welkom om bij te dragen met inzichten, dromen en ervaringen. Want hoe meer we delen, hoe sterker we staan.
De Uitkijkers is een co-productie van Arcadia met Innovatiepact Fryslân.
“Met deZe boom fietsen we hoop door europa”
Circle4Change
Stel je voor: er fietst een boom door Europa. Een boom die in 2022 met Bosk door Leeuwarden liep. Terwijl jij dit leest, is deze boom misschien in Polen, Tsjechië of Italië. Vijf maanden lang fietst hij 5.000 kilometer, in een cirkel dwars door negen landen. Een belangrijke tussenstop: de Sloveense stad Nova Gorica, Culturele Hoofdstad van Europa in 2025.
Circle4Change is een reis vol verbeelding en verbinding van landschapskunstenaar Bruno Doedens, bekend van Bosk. Bruno en Boom nodigen tijdens hun fietstocht iedereen uit om samen duurzame initiatieven op te zetten. Onderweg delen we Verjaardagsbomen uit aan jarige Europeanen. Zo groeit langs de route een netwerk van verjaardagsbossen, die samen gemeengrond worden: ze zijn van ons allemaal, flora, fauna én mens. Jarige Friezen kunnen zich ook melden bij de balie van Bouwurk, om een gratis boompje op te halen. Circle4Change creëert zo een levend landschapskunstwerk: een groeiend netwerk van mensen en bomen dat Fryslân en Europa als een groene draad met elkaar verbindt. Een beweging van doeners, dromers en denkers die via kunst, natuur en mienskip werken aan een hoopvolle en duurzame toekomst.
Tijdens zijn fietstocht gaat Bruno in gesprek met medemensen én initiatieven die bijdragen aan groen en verbinding. Met als droom: over drie jaar samen, met honderden mensen en bomen, de fietstocht opnieuw te maken. Hoe mooi zou het zijn als we dan een gigantisch bos door Europa zien fietsen?
Nu al meedoen? Dat kan! Je kunt meefietsen op een deel van de route, een lokaal initiatief starten rond de gefietste cirkel of een Verjaardagsboom sponsoren. Of sluit op zondagochtend aan bij de talkshow Sân Dei, waarin Bruno een wekelijkse video-update over Circle4Change geeft.
“Bosk heeft ons laten zien dat wanneer we samenwerken en samen ergens de schouders onder zetten, we heel veel kunnen bereiken. De schouders eronder, vertrouwen hebben en groot denken.”
Sybrand Buma burgemeester van Leeuwarden
Bruno Doedens
De kracht van samen: doe je mee?
Arcadia maken we samen. Met dorpsbewoners, kunstenaars, vrijwilligers en partners. Met iedereen die even opkijkt van telefoon- en tv-schermen en denkt: ik doe mee! Omdat we voelen dat samen bouwen aan iets groters zin heeft én geeft.
Onze organisatie is open, net als het programma. Iedereen kan een bijdrage leveren aan ons honderd dagen durende dorpsfeest voor de hele provincie. Of je nu een bedrijf, culturele instelling of gewoon iemand met een idee bent. Het antwoord is bijna altijd: ja! Dit maakt het programma zo mooi en divers.
Want Arcadia is geen project vóór de mienskip, het ís de mienskip. Als organisatie zijn we niets zonder alle mensen, bedrijven, instellingen en overheden om ons heen. Dat Arcadia in 2025 weer zo stevig in de Friese bodem is verankerd, is te danken aan iedereen die ons gedachtegoed draagt en deelt. Elke individuele bijdrage en elke samenwerking is een essentieel onderdeel van wat we doen. Het gaat niet alleen om wát je ziet, maar ook hóé het tot stand is gekomen. Dat is mienskip!
We stelden ons bij Bouwurk de vraag: kunnen we nog samen bouwen? Wij denken van wel. Sterker nog: het gebeurt allang. It giet oan. Doe je mee?
DWaaN
Je kunt jouw project of activiteit aanmelden voor FLANK: onze plek voor initiatieven uit de hele provincie. FLANK laat zien hoe sterk en verschillend mienskip kan zijn. Bijvoorbeeld met projecten als GROÛND in Harlingen, waar kunst wordt gemaakt met aarde van 260 miljoen jaar oud. Of het Nationaal Voorleesrecord, waarbij honderd uur onafgebroken wordt voorgelezen door tweehonderd mensen. Of Pax Intrantibus: een ingetogen achtdaags programma in het kleinste theater van Leeuwarden, waar kunst, architectuur, literatuur, meditatie en een theeceremonie samenkomen. Maar… jouw project is ook nog welkom. Meld je dus snel aan via arcadia.frl/flank.
Onderzoek naar mienskip
Heb je nog geen kant-en-klaar plan, maar wél een idee? Sluit dan aan bij een DWAAN-sessie. Samen met andere idee-hebbers werk je aan de eerste contouren van jouw project. Onder begeleiding van een spelleider groeit een idee uit tot iets tastbaars: een initiatief dat echt verschil maakt. Arcadia groeit met elke bijdrage, elke nieuwe samenwerking. Een bolletje wol. Een verhaal. Een stekje. Alles telt en voegt iets toe aan het geheel.
DWAAN is mede mogelijk gemaakt door het Oranje Fonds, Keunstwurk en het Gieskes-Strijbis Fonds.
Bij Arcadia draait het niet alleen om samen kunst maken, maar ook om begrijpen, leren en groeien. Wat is mienskip eigenlijk? Hoe werkt het? Waarom komt er zoveel in beweging zodra mensen iets samen doen? Om dat beter te begrijpen, werkt promovendus Carmen van Bruggen van de Rijksuniversiteit Groningen samen met Arcadia aan een bijzonder, langlopend onderzoek. Ze bestudeert de kracht en impact van mienskipsprojecten, in Fryslân en daarbuiten.
Haar onderzoek bestaat uit een aantal delen. Zo brengt ze ruim 350 projecten uit Fryslân in
kaart, van kerk tot keet, en onderzoekt ze welke ideeën steeds terugkomen. Daarnaast wandelt ze al interviewend mee met oud-deelnemers van Arcadia-projecten, om te horen hoe zij jaren later terugkijken op hun ervaring. Ze volgt een van de Bloeiweken van Fryslân Bloeit uit 2025 op de voet. En ze kijkt over de grens naar het Baskische ‘auzolan’: is deze Europese variant van mienskip verwant aan onze Friese?
Zo leert Arcadia niet alleen van kunst en makers, maar ook van de wetenschap. Want hoe beter we begrijpen wat mienskip doet, hoe beter we weten hoe we het moeten versterken!
In Breicafé De Steek Delen mienskippers lief en leed
In Breicafé De Steek in Hurdegaryp komen al vijftien jaar vrouwen bij elkaar om hun breinaald op te steken voor het goede doel. Voor baby's, moeders in nood of culturele projecten. Voor Arcadia breiden de Hurdegarypster dames bijvoorbeeld stroken lambrisering voor Bouwurk. Maar de gesprekken tijdens het breien zijn even belangrijk als het resultaat. Het leven kan kleurrijk zijn, of juist rafelig, maar elke week is er voor veertig vrouwen die vaste factor van samen handwerken en praten.
Annie Buma is sinds vijftien jaar betrokken bij het Breicafé. Ze is de enige die op de avond niets breit, maar het dagelijkse reilen en zeilen bijhoudt. De woldonaties, hoe het met iedereen gaat en natuurlijk: het wekelijkse welkomstwoord. Annie vertelt: “We breien vrijwillig voor het goede doel. Maar daarnaast breien we ook graag voor speciale projecten. Eerder deden we dat bijvoorbeeld voor projecten in Zuid-Amerika, Rusland en Roemenië. Dichterbij huis breiden we ook voor Tryater. Vandaar dat we ons ook aangemeld hebben om te breien voor Bouwurk van Arcadia.
We maken samen de lambrisering voor de wolkamer. Dat is 35 vierkante meter, dus zelfs voor veertig vrouwen is dat een hele klus. Maar toch gaat iedereen er enthousiast mee aan de slag.”
“Het betekent veel voor mensen om met het Breicafé bij elkaar te komen. Het is heel leuk dat je samen iets doet voor een goed doel en het breien prikkelt ook de creativiteit. Maar eenzaamheid tegengaan, onderlinge verbondenheid en saamhorigheid staan ook hoog in het vaandel.
We praten tijdens het breien over van alles en nog wat. We wisselen onderling breipatronen uit. Als er bijvoorbeeld iemand ziek is, sturen we even een kaartje.”
“Ik vind het heel bijzonder om vrijwilliger te zijn voor het Breicafé. Het is mooi om me in te zetten voor de gemeenschap. Dat zoveel vrouwen zoveel plezier beleven aan dit samen doen, dat is toch geweldig! Ik vind het ook prachtig dat je zoveel mensen leert kennen en samen van alles beleeft. Er gebeurt heel wat in een mensenleven in vijftien jaar. Je deelt mooie dingen, er ontstaan
Mienskippers podcast
Mienskippers zijn mensen die met hun ideeën, energie en inzet onze mienskip vrijwillig versterken. Ze zijn onmisbaar, maar soms onzichtbaar buiten hun directe cirkel. Eeuwig zonde! Want deze verschilmakers, bij-elkaar-brengers, kansen-gelijktrekkers en reuringmakers zorgen voor verbinding en zingeving in hun eigen omgeving. In de podcastserie Mienskippers, van Arcadia en Univé Buurtfonds, zet programmamaker Marijke Roskam zulke inspirerende Friezen in het zonnetje. Luister naar de negen afleveringen voor een gezonde dosis lef, zorg, inspiratie en verbinding. Wie weet ontdek je wel de Mienskipper in jezelf!
Je luistert alle afleveringen van de podcast via de Arcadia site of Spotify. Hiernaast lees je een voorproefje van de aflevering Mienskippers: Annie en Geertrui.
vriendschappen. Maar we maken ook verdrietige dingen mee. Het komt voor dat vrouwen van het Breicafé komen te overlijden. Je kent elkaar al jaren en ineens is daar een lege plek. Dan rouwen we samen. We breien een rouwlint, brengen bloemen en zetten een advertentie in de krant. Tijdens het Breicafé zetten we een foto met kaarsje neer, houden een korte speech en nemen een moment om in stilte te herdenken. Dat is ook een kant van het Breicafé, die steun in moeilijke momenten.”
Of Annie vrijwilligerswerk aanraadt? Nou en of! “Vrijwilligerswerk is voor jezelf een verrijking en geeft zoveel voldoening. Je groeit er ontzettend van. En je betekent ook wat voor een ander.”
Arcadia maken we samen. Daarom bedanken we alle makers, denkers, doeners, vrijwilligers, bezoekers en al onze partners, die het mogelijk maken om onze gezamenlijke dromen tot leven te brengen. Want mienskip is meervoud!
Hoofdpartners
Partners
Meemakers
Mede mogelijk gemaakt door: Het Nieuwe Stadsweeshuis, Kunsthuis Syb, Historisch Centrum Leeuwarden, H47, Fries Film & Audio Archief, VHDG, Netwerk Cultuur en Natuur, Gemeente Noard-East Fryslân, Thús Wonen, Fries Museum, It Fryske Gea, Leeuwarden UNESCO City of Literature, Kunstacademie Friesland, Innovatiepact Fryslân, Wender, Smoel Kunstwerkplaats, Alliade - De Kapschuur, Piter Jelles - De Brêge, Niemand aan de Zijlijn, Patyna - Aylvastate, Burgemeester Harmsmaschool Gorredijk, Wender & Wender Huis voor Jongeren, Noardlike Fryske Wâlden, Neushoorn, Slieker Film, Tryater, Stichting 8ste Dag, Leeuwarden Oost, Nationaal Vlechtmuseum Noordwolde, Friesland Pop, Popfabryk, Roast, DutchBeans, Recell, Pleed, Aeres, Dutchboxx en nog vele anderen!
Kijk voor het gehele en actuele programma op arcadia.frl
