Sjómannadagsblað Vestmannaeyja 2023

SJÓMANNADAGSBLAÐ 2024 VESTMANNAEYJA

Til hamingju með sjómannadaginn!

TM og íslenski sjávarútvegurinn hafa gengið samhliða í gegnum strauma og stefnur sögunnar. Við erum stolt af tengingu okkar við sjávarútveginn og öllu því sem samstarf okkar hefur áorkað.

TM óskar sjómönnum og fjölskyldum þeirra til hamingju með daginn!

Hugsum í framtíð

Sjómannadagsblað Vestmannaeyja 2024

74. árgangur

Ritstjóri: Leturstofan/Lind Hrafns

Ljósmyndir:

Óskar Pétur, myndir úr einkasafni viðmælanda, Hörður Sigurgeirsson, Sigurgeir Jónason.

Umbrot: Leturstofan/Lind Hrafns

Prentun & bókband: Prentun.is

Forsíðumynd: Hörður Sigurgeirsson

Auglýsingar: Leturstofan

Prófarkalestur: Leturstofan/Sæþór Vídó

Úgefandi:

Leturstofan Vestmannaeyjum ehf fyrir hönd Sjómannadagsráð Vestmannaeyja.

Sjómannadagsráð 2024:

Formaður: Gísli Matthías Sigmarsson

Gjaldkeri: Brynjar Unnarsson

Ritari: Sævald Hallgrímsson.

Meðstjórnendur:

Ágúst Halldórsson, Ragnar Þór Jóhannsson, Valur Már Valmundsson, Ólafur Már Harðarson, Ingi Þór Arnarsson, Ríkharður Zoega, Héðinn Karl Magnússon, Óðinn Guðmundsson, Sæþór Sigmarsson

Kolbeinn Agnarsson, Sigurfinnur Sigurfinnsson, Guðni Pétursson, Sigurður Atlason og Þórhallur Friðriksson.

EFNISYFIRLIT

BLAÐSÍÐA 12

Sjómannadagur 2023

BLAÐSÍÐA 20

Hetjur heiðraðar

BLAÐSÍÐA 26

Hilmar Snorrason – Hátíðarræða

BLAÐSÍÐA 34

Túnfiskbáturinn Byr á veiðum í Brasilíu

BLAÐSÍÐA 38

Sjávarútvegur áhugaverður en frekar lokaður heimur

BLAÐSÍÐA 46

Minning látinna

BLAÐSÍÐA 70

Sjómennskan í blóð borin

BLAÐSÍÐA 74

Skipalyftan þjónustað sjávarútveginn í rúm fjörtíu ár

BLAÐSÍÐA 78

Reynir að láta drauminn um trillusjómennsku lifa þrátt fyrir veikindi

BLAÐSÍÐA 82

Kveðja frá Valmundir, formanni SSÍ

BLAÐSÍÐA 86

Kíkt í myndasafn Harðar Sigurgeirssonar

BLAÐSÍÐA 94

Samhent hjón sem helgað hafa sig sjávarútveginum

BLAÐSÍÐA 104

Skar af þorsknetum með afa sínum

Tækifærin að vinna í landi fleiri í dag en áður fyrr

BLAÐSÍÐA 110

BLAÐSÍÐA 106 Pabbi er hetjan mín

BLAÐSÍÐA 114

Þakklát fyrir starfslok föður síns

BLAÐSÍÐA 116

Ábyrgðin og hjartað í brúnni

Bestu árnaðaróskir og kveðjur til sjómanna og allra Vestmannaeyinga á sjómannadaginn!

LIND HRAFNSDÓTTIR, RITSTJÓRI SJÓMANNADAGSBLAÐS VESTMANNAEYJA

BER MIKLA VIRÐINGU FYRIR SJÓMÖNNUM

Það hefur verið sannur heiður að fá að koma að Sjómannadagsblaði Vestmannaeyja undanfarin ár og þakka ég Sjómannadagsráði traustið. Ómar Garðarsson fékk mig í lið með sér þegar hann tók við að ristjórn blaðsins 2018 og sá ég þá um umbrot og auglýsingasölu. Þetta er því sjöunda blaðið sem ég fæ að koma að og í ár tókum við á Leturstofunni við ritstjórnarboltanum og vonum við svo sannarlega að blaðið standi undir væntingum.

Ég er sjómannsdóttir og var ekki gömul þegar ég fór að skottast með pabba rúnt um bryggjurnar og man að mér fannst svo gaman að fá að vera með og hjálpa til. Hann fann alltaf verkefni handa mér og er minnistætt, ca. 10 ára gamalli, þegar ég fékk að setja límmiða á kassa sem voru fyrir fisk til útflutnings og sögðu til um þyngd fisksins. Verkefni mín voru alls konar en ég vil meina að þarna hafi ég lært að vinna. Þegar ég var um það bil 12-13 ára þá var ég að setja netin upp á pípur og pabbi eða Magnea frænka, voru að fella af og seinna meir fór ég að skera af netum með Dúllu hans Bedda og Magneu í Glófaxahúsinu. Ég fæ hlýju í hjartað þegar ég rifja upp þessa tíma.

Hlakkaði alltaf til að pabbi kæmi heim Ég saknaði oft pabba þegar hann var á sjó og beið eftir að hann kæmi heim. Um tíma rak pabbi útgerðina Glófaxa ásamt Bedda bróður sínum og Sævaldi Elíassyni og var seinna sjálfur með Sjöfn VE37. Pabbi var yfirleitt í 1-3 sólarhringa á sjó en stundum upp í 7-10 daga. Auðvitað poppaði upp í kollinn á manni hræðslutilfinning en sem betur fer þá var það ekki oft og allt gekk nær slysalaust hjá pabba í hans sjóferðum. Þegar að pabbi var í landi þá var það fastur liður á laugardagsmorgnum að kíkja í kaffi í Skýlið þar sem að hópur sjómanna hittist og tóku spjallið, var hápunkturinn þá að kíkja í spilakassann áður en við fórum á rúntinn aftur.

Heyrði mömmu aldrei kvarta

Oft gleymist að á bak við sjómanninn stendur eiginkona og börn. Er þeim hluta sjómannsstarfsins gefinn minni gaumur. Hvernig er að hafa allt á sínum herðum þegar eiginmaðurinn fer til að afla fyrir fjölskylduna. Að reka heimili, sinna heimalærdómi og öllu öðru sem viðkemur hefðbundnu heimilishaldi.

Lind Hrafnsdóttir.

Ég ber mikla virðingu fyrir endalausu erfiði sem að pabbi og aðrir sjómenn leggja á sig. Fjarveran frá fjölskyldunni hlýtur að vera þeim erfið og oft missa sjómenn af stórum augnablikum sem eiga sér stað í lífi fjölskyldna þeirra, eins og barnsfæðingum, fystu skrefin, fyrsti skóladagurinn, afmæli, svo ekki sé talað um aðra hátíðisdaga. En sem betur fer með aukinni tækni hefur þetta mikið breyst og í dag er auðveldara fyrir fjölskyldur að vera í sambandi en áður fyrr þegar ég var að alast upp.

Í blaðinu í ár tökum við meðal annars púlsinn á nokkrum sjómönnum sem tala um þær breytingar sem fylgja aukinni tækni og sínar raunir á sjónum. Við heyrum í sjómannskonum og börnum ásamt ýmsu fleiru.

Að lokum vil ég óska sjómönnum og fjölskyldum þeirra til hamingju með daginn!

Innilegar

í tilefni sjómannadagsins! hátíðarkveðjur

í tilefni sjómannadagsins! hátíðarkveðjur Innilegar

Sr. Guðmundur Örn Jónsson í Landakirkju.

SR. GUÐMUNDUR ÖRN JÓNSSON:

VERIÐ ÓHRÆDD!

Við eigum sjómönnum mikið að þakka í gegnum framfaraskeið okkar íslendinga. Þeir hafa lagt sig í hættu við störf sín, hafa sýnt áræðni, útsjónarsemi og hugdirfsku við veiðarnar. Það er ekki nóg að eiga auðlindir, þær eru engum til gagns ef enginn er til að nýta þær. Það hefur verið gæfa íslensku þjóðarinnar að eiga slíkt fólk. Þess vegna hefur okkur farnast vel.

Það er samandregin lærdómur af sögunni að í Vestmannaeyjum hafa tækifærin legið í sjósókninni og nýtingu fiskimiðanna. Og þar hefur lifað og starfað fólk, sem hefur sýnt framúrskarandi dugnað, þrautseigju og útsjónarsemi við það að umbreyta tækifærunum í lífskjör fyrir þjóðina.

Sjómannsstarfið getur verið heillandi, en það krefst líka fórna og Eyjamenn hafa ekki farið varhluta af þeim og oft er stutt í áhyggjur og ótta vegna ástvinar sem er útá sjó.

Þess vegna stöndum við öll á einhverjum tímapunkti í sporum lærisveinanna forðum í bátnum með Jesú og erum hrædd. Það er þó alls ekki víst að við munum alltaf eftir því að Jesús er með okkur í bátnum. Og þó við munum eftir honum frammi í stafni erum við alls ekki viss um hvort við eigum að vekja hann. Er óttinn nógu aðkallandi? Af hverju ættum við að biðja Jesú að hjálpa okkur? Hefur það einhvern tilgang? Er bænin einhvers megnug?

Áður fyrr var það fastur liður að sjómenn fóru með sjóferðabæn áður en lagt var frá landi. Í henni viðurkenndu þeir vanmátt sinn og veikleika skipsins og báðu Jesú að leiða sig á djúpið, vernda sig og blessa. Þannig viðurkenndu þeir ótta sinn og lögðu líf sitt og limi í hendur Guðs. Þó þessi siður hafi lagst af reiða sjómenn sig enn á trúna og bænina. Það sést best á því að í skipsbrúm eða matsölum flestra skipa hangir sjóferðabænin uppá vegg.

Á sjómannadegi erum við minnt á að Guð er alltaf nálægur, í öllum okkar aðstæðum. Guð er alltaf með okkur í lífinu og það eina sem við þurfum að gera er að vekja trúna sem býr í brjósti allra og kalla á hann okkur til halds og trausts. Ef við tökum meðvitað ákvörðun um að hafa Guð í stafni lífs okkar getum við horft óhrædd til framtíðar.

Til hamingju með daginn sjómenn

Við óskum sjómönnum og ölskyldum þeirra innilega til hamingju með daginn.

Mættu því óvænta - af öryggi

HVAÐ VITA BÖRNIN UM SJÓMENNSKU?

Nafn: Mía Mekkín.

Aldur: 4 ára.

Foreldrar: Rósa og Valgeir Þekkiru einhverja sjómenn og hverja þá helst?

Pabba minn og afa

Langar þig til að verað sjómaður? Já og dansari

Borðar þú fisk? Já hvítan fisk

Hvað geriru þegar þú ferð í sumarfrí?

Fer út að leika og finna öll blómin sem vaxa og fer líka út að hlaupa í skóm.

Hefur þú farið á sjó? Já hef farið í skemmtiferðabátinn þar til hann stoppaði.

Hvað ertu góður í að gera? Ég er góð í að teikna snjókarl og laga kjólana mína.

Nafn: Jóhanna Björk Logadóttir

Aldur: 4 ára

Foreldrar: Svala Björk Hólmgeirsdóttir og Logi

Snædal Jónsson

Þekkiru einhverja sjómenn og hverja þá helst?

Afi Geiri,Ottó, Sæþór og Amma Berglind

Langar þig til að verað sjómaður? Já með

ömmu Berglind

Borðar þú fisk? Mhm ég elska fisk í tómatsósu

Hvað geriru þegar þú ferð í sumarfrí? Leika mér, klæða mig í föt og fara til Akureyrar.

Hefur þú farið á sjó?

Já á afa geira bát þegar ég var lítil.

Hvað ertu góður í að gera?

Góð að gera fimleika.

Nafn: Sara Björk Karlsdóttir

Aldur: 4 ára

Foreldrar: Pabbi Kalli og Halla mamma Þekkiru einhverja sjómenn og hverja þá helst? já Ottó

Langar þig til að verað sjómaður? já

Borðar þú fisk? já, soðin ýsa er uppáhalds fiskurinn minn

Hvað geriru þegar þú ferð í sumarfrí? leik mér

úti á trampó og fer á Hellishóla og Hemru

Hefur þú farið á sjó? nei

Hvað ertu góður í að gera? að smella (fingrunum)

Til hamingju með daginn sjómenn

& fjölskyldur

Ljósmyndir/Óskar Pétur

SJÓMANNADAGURINN HALDINN HÁTÍÐLEGUR Á STAKKÓ

Sjómannadagurinn í Vestmannaeyjum 2023 var haldinn hátíðlegur á Stakkagerðistúni og góð aðsókn að hátíðarhöldunum í misgóðu veðri, en fólk lét ekki smá skúrir stoppa sig. Góð mæting var á Vigtartorgi á laugardeginum enda ýmislegt í boði fyrir allan aldur. Hoppukastalar, fótboltavöllur, koddaslagur og margt fleira féll yngsta fólkinu að skapi. Þeir eldri kepptu sín á milli í koddaslag, kappróðri og þrautakóngi á sjó.

Dagskrá sjómannadagsins í Vestmannaeyjum er metnaðarfull og sífellt verið að koma með nýungar þá sérstaklega fyrir yngri kynslóðirnar. Á fimmtudeginum var komið á pílumóti í fyrsta skipti og verður það endurtekið í ár, ekki má gleyma Sjómannsbjórnum á The Brothers Brewery og Sjómannadagsblaðinu dreift í öll hús. Á föstudeginum er löng hefð fyrir opna sjómannamóti Ísfélags Vestmannaeyja í golfi sem ávallt er vel sótt og skemmtilegt mót sem

stækkar með hverju árinu. Í fyrra var minnisvarði drukknaðra á Skansinum afhjúpaður af Eykyndilskonum. Þá og léku Lúðrasveit Vestmannaeyja nokkur lög og Karlakór Vestmannaeyja söng. Rokktónleikar í Höllinni á föstudagskvöldinu þar sem að hópurinn Skonrokk skemmtir gestum hefur náð að festa sig í sessi.

Líkt og hefð er fyrir byrjar laugardagurinn með dorgveiðikeppni SJÓVE og Sjómannadagsráðs á Nausthamarsbryggju. Þá mæta börnin með foreldrum og jafnvel öfum og þeim kennt að veiða með stöng og keppst er um að veiða sem flesta fiska. Ekki skemmir þegar veðrið er eins gott og var á síðasta ári og verðlaun fyrir stærsta fiskinn, flesta fiska og fleira. Svali og Prins póló í boði fyrir þátttakendur.

Sjómannafjöri laugardagsins hefur verið fundinn staður á Vigtartorgi sem hentar vel. Séra Viðar

Það var fjölmennt á Stakkó á Sjómannadaginn 2023.

Sendum sjómönnum og fjölskyldum hamingjuóskir á sjómannadaginn!

blessaði daginn 2023 og þá tók við fjölbreytt dagskrá fyrir fólk á öllum aldri. M.a. kappróður, koddaslagur, sjómannaþraut, „foosball“, þurrkoddaslagur, blöðrudýr og hoppukastalar fyrir börnin. Mikill fjöldi fylgdist með, bæði Eyjafólk og gestir. Ribsafari bauð upp á ódýrar ferðir. ÍBV var með poppkorn og Kjörís í fjölbreyttu úrvali. Blaðrarinn mætti og leysti ýmsar þrautir.

Glæsileg dagskrá á Sjómannahátíðinni í Höllinni á laugardagskvöldinu og dýrðarmatur frá Einsa kalda. Halli Melló sá um veislustjórn og lék hljómsveitin Á móti Sól ásamt Ernu Hrönn á dansleiknum.

Sjómannadagurinn hófst með skötuveislu Sjómannadagsráðs á Canton. Að henni lokinni bauð Stebbi og Svava heim til sín í kaffi, spjall og konna. Saman var gengið að leiði nokkurra fallinna félaga.

Næst tók við sjómannamessa sem séra Guðmundur Örn sá um. Á eftir var að venju athöfn við minnisvarða um drukknaða og hrapaða sem Guðni Hjálmarsson stýrði. Afkomendur Óla Más Harðarsonar, sem lést á árinu, lögðu blómsveig að minnisvarðanum og fulltrúar stéttarfélaga sjómanna, Bjargveiðifélagsins og Eykyndils stóðu heiðursvörð með fána félaga sinna.

Á Stakkagerðistúni var hefðbundin dagskrá. Lúðrasveit Vestmannaeyja og Karlakórinn glöddu gesti með ljúfum tónum. Stéttarfélög sjómanna, Sjómannafélagið Jötunn, Skipstjóraog stýrimannafélagið Verðandi og Vélstjórafélagið heiðruðu að venju sína menn og sá Valmundur Valmundsson um þann þátt í dagskránni.

Friðrik Helgi Ragnarsson var heiðraður af Jötni, Steinar Pétur Jónsson af Vélstjórafélaginu og Sigurður Ólafsson var heiðraður af Skipstjóra- og stýrimannafélaginu Verðandi, Þá heiðraði sjómannadagsráð Gunnar Erlendsson fyrir störf sín að finna og ná í félaga í hafið. Verðlaun voru veitt fyrir afrek helgarinnar og Hilmar Snorrason, skólastjóri slysavarnarskólans flutti hátíðarræðuna. Eykyndilskonur buðu upp á sjómannakaffi í Akóges og var vel mætt enda alltaf einstaklega gómsætt sem þær bjóða uppá.

Kræsingar í Höllinni á laugardagskvöldinu um Sjómannadagshelgina.

Afkomendur Óla Más báru kransinn að minnismerki drukknaðra og hrappaðra.

Spennandi að skoða hinsa ýmsu tegundir fiska.

Skipalyftan ehf. óskar sjómönnum og fjölskyldum þeirra innilega til hamingju með daginn!

Verslun Skipalyftunnar

MIKIÐ ÚRVAL AF: PALLAEFNI

VERKFÆRUM

VINNUFATNAÐI

HJÓLUM FYRIR BÖRNIN

VEIÐARFÆRAVÖRUM

BOLTUM, RÓM OG SKÍFUM

STRAUB TENGJUM

LEGUM OG PAKKDÓSUM

SUÐU OG SLÍPIVÖRUM

HOSU- OG PARIKLEMMUM

SMURKOPPUM

TRILLU ZINKI

VIFTUREIMUM

BJÓRFLASKAN Á 1.050.000 KRÓNUR

Hefð hefur myndast fyrir því hjá strákunum á

TheBrothers Brewery að framleiða bjór sérstaklega fyrir Sjómannadaginn til heiðurs sjómanna. Bjórinn er þá nefndur eftir sjómanni sem hefur ekki bara stundað sjóinn, heldur líka sett svip á mannlífið í Eyjum. Í fyrra var bjórinn nefndur Stjáni til heiðurs Kristjáni Óskarssyni.

Stjáni er sestur í helgan stein og býr til minningar fyrir okkur í formi hreyfimynda sem hann hefur verið duglegur að taka í gegnum árin.

Þess má geta að Stjáni keypti sér kvóta fyrir fermingarpeningana sína. Kristján Óskarsson er kvæntur Emmu Pálsdóttur og eiga þau þrjú börn, Óskar Þór, Hafdísi og Berglindi. Barnabörnin eru fjölmörg.

Fyrsta bjórflaskan er boðin upp á hátíðarsamkomu Sjómannadagsráðs í Höllinni. Rann andvirðið allt til Krabbavarnar Vestmannaeyjum.

Flaskan fór á einamilljónaog fimmtíuþúsund!

Það voru:

Ísfélagið 300.000

The Brothers Brewery 300.000

Kristján Óskarsson til minningar um ástkæran tengdason sinn Nonna Loga 150.000

Rikki Zoega 100.000

Sigurjón Óskarsson 100.000

Óskar Þór Kristjánsson 100.000

Ljósmyndir/Óskar Pétur Friðriksson

Rikki fær símhringingu um boð í flöskuna.

Uppboð á bjórnum Stjána til styrktar Krabbavarnar Vestamnnaeyjum.

Magni Ásgeirsson spilaði á skemmtuninni í Höllinni í fyrra.

GERUM MEIRA

TOYOTA HILUX

TOYOTA FÖRUM LENGRA

SJÓMANNADAGURINN 2023

Í tilefni sjómannadags

óskum við sjómönnum og fjölskyldum þeirra innilega til hamingju með daginn

HD hefur ávallt haft sterka tengingu við íslenskan sjávarútveg. Endurnýjun og tæknivæðing fiskiskipaflotans undanfarin ár kallar á fjölbreyttari viðhaldsþjónustu en áður. Þjónustu í landlegu þarf að undirbúa vel og nú sem fyrr hefur HD bæði varahluti og starfsfólk til reiðu svo stutt stopp nýtist sem best.

Ljósmyndir/Óskar Pétur

SJÓMANNADAGURINN 2023 – VIÐURKENNINGAR

STEINAR, FRIÐRIK, SIGURÐUR OG

GUNNI ELLA P HEIÐRAÐIR

Líkt og undanfarin ár heiðruðu stéttarfélög sjómanna, Sjómannafélagið Jötunn, Skipstjóra- og stýrimannafélagið Verðandi og Vélstjórafélagið sína menn og sá Valmundur Valmundsson um þann þátt í dagskránni. Friðrik Helgi Ragnarsson var heiðraður af Jötni, Steinar Pétur Jónsson af Vélstjórafélaginu og Sigurður Ólafsson var heiðraður af Skipstjóra- og stýrimannafélaginu Verðanda, Þá heiðraði sjómannadagsráð Gunnlaugur Erlendsson fyrir störf sín að finna og ná í félaga í hafið.

Byrjaði á sjó á Gullborgu VE Steinar Pétur Jónsson fæddur 20. nóvember 1957. Foreldrar Steinars eru hjónin Jón Georg Jónasson og Guðný Gísladóttir. Eiginkona hans er Berglind Jónsdóttir. Börn þeirra eru Silja, Sindri, Nökkvi og Sölvi. Barnabörnin eru orðin 6 talsins. Steinar byrjaði á Gullborgu Ve árið 1978 með Friðrik Benónýssyni og var með Frissa í 6 ár á netum og reknetum. Var síðan eitt sumar á Elliðaey Ve með Simma Gísla. Fór þaðan á Bjarnarey Ve með Steingrími Sigurðssyni og var þar í eitt eða tvö ár. Árið 1987 fór Steinar á Sigufara

Ve með Binna Færseth og var þar í fimm ár. Það var gaman að róa með Binna. Alltaf í góðu skapi og var með afbrigðum fiskinn og tilfinningaríkur skipstjóri. Steinar var svo stutt á Danska Pétri Ve með Jóel Andersen. Steinar byrjar á Bergey Ve 544 árið 1993 hjá Ísfélaginu með Steingrími Sigurðssyni og seinna Magnúsi Guðmundssyni heitnum skipstjóra. Fór svo þaðan yfir á Snorra Sturluson Ve árið 2002 með Magga og var þar til 2008. Þá ræður Steinar Pétur sig hjá hjá BergHuginn á Bergey Ve. Fyrst með Sigurði Sigurjónssyni, Sigga Evu skipstjóra og endar svo sinn sjómannsferil með Jóni Valgeirssyni skipstjóra á Bergi Ve. Steinar og Berglind eiginkona hans hafa dvalið á Spáni undanfarið og ætla sér jafnvel að setjast þar að í framtíðinni.

Byrjaði ungur til sjós með föður sínum

Sjómannafélagið Jötunn heiðraði Friðrik Helga Ragnarsson sem er fæddur árið 1941. Foreldrar hans voru Ragnar Axel Helgason skipstjóri og lögreglumaður, Raggi Pól og Vilborg Hákonardóttir húsmóðir. Eiginkona Friðriks Helga var Erla

Valmundur sá um heiðranirnar og er hér að heiðra Steinar.

Víglundsdóttir en hún féll frá árið 2020. Börn þeirra eru Sigurður Vignir og Vilborg. Barnabörnin eru 4 talsins og barnabarnabörnin eru líka orðin 4. Friðrik byrjaði til sjós ungur maður með föður sínum á trillu og var mikið sjóveikur. Hann fór með Manna í Viðey á Ársæl Ve, á síld líklega, 1958. Ekki tókst nú betur til en svo að Frikki var sendur heim með Esjunni frá Reykjavík. Var hann mjög sjóveikur og gat lítið unnið þá. En það átti nú eftir að breytast.

Hann fór á Mars Ve með Hauki Jóhanns á síld frá Siglufirði árið eftir stóru slagsmálin þar eða 1960. Fékk þar á kjaftinn hjá Svenna kassa í einni landlegunni. Margir sjómenn í þann tíð fengu á lúðurinn á Sigló og gáfu á lúðurinn eins og þessi saga ber með sér.

Svo fer hann á síld á Hringver Ve sem Helgi Ben átti. Skipstjóri var Villi Fischer. Þaðan fer Friðrik á Óskastein Ve sem var gamli

Leó með Ragga í Laugardal. Réru þeir m.a. með haukalóð og sigldu með lúðu á Aberdeen.

Voru líka á humartrolli og fengu þá Gordons ginkassa í trollið. Þar kemur líklega nafnið á Gordonsbankanum. Stokkseyringarnir og Eyrbekkingarnir öfunduðu þá mikið og toguðu grimmt á Gordon bankanum eftir þetta en fengu ekkert gin. Gamli

Leó var gott sjóskip þó ekki væri hann stórt skip. Svo er Friðrik á Herjólfi svarta um 1962 í tæp þrjú ár. Siglt var til Reykjavíkur og hálfs mánaðarlega til Hafnar í Hornafirði. Eftir veruna á Herjólfi fyrsta fór Friðrik á Metu Ve með Gauja á Hvoli og svo eitt ár á Hrauney Ve sem Baldur í Gúanó átti með Gauja. Svo liggur leiðin á Gullberg Ve undir stjórn Guðjóns Eyólfssonar rétt fyrir gos og í gosinu. Friðrik gerði nokkurt hlé á sinni sjómennsku í gosinu. Bjó í Brautarholti í Reykjavík ásamt Erlu sinni sem nú er fallin frá. Friðrik var bílstjóri hjá Olíufélaginu í Reykjavík. Keypti sér sendibíl 1974 og þá fluttu þau hjón aftur til Eyja. Meðfram sendibílstjórastarfinu vann Friðrik í saltfiski og leysti af til sjós m.a. á Sigurfara Ve með Magga á Felli sem vélstjóri á undanþágu. Líka á Danska Pétri Ve og með Grétari Gilsa á Sindra Ve. Einhverja túra fór Friðrik á Bjarna riddara Ve með Sigga í Svanhól. Með Svenna Hjörleifs á Kristbjörgu Ve og á Skúla fógeta á handfærum með Sigga Óla. Svenni Hjöll vildi vita hjá Frikka hvort Metan hefði verið eins gangmikil og Krissan og kvað Friðrik já við. Þá bætti Svenni viðolíugjöfina og spurði ,,en núna.“

Árið 1986 var Friðrik á Sigurfara Ve þegar Binni Færseth skipstjóri féll fyrir borð og þeir björguðu honum. Áhöfnin fékk viðurkenningu Sjómannadagsráðs Vestmannaeyja árið 1987 fyrir þá björgun. Síðast var Friðrik á Glófaxa Ve í tvö ár með Bergvini Oddsyni eða Bedda á Glófaxa eins og allir kölluðu hann. Friðrik hætti til sjós árið 1989.

Sigurður Ólafsson.

Friðrik Helgi Ragnarsson.

Steinar Pétur Jónsson.

Gunni Ella P, Siggi Óla, Frikki og Steini.

Við munum nú líklega flest eftir Friðriki Helga Ragnarssyni sem vörubílstjóra. Ók hann vörubíl í mörg ár fyrst hjá Fiskiðjunni svo hjá VSV eftir sameiningu og síðast hjá Ísfélaginu þar til hann settist í helgan stein árið 2011 þá sjötugur. Bílstjórarnir sátu nú ekki bara í bílunum heldur voru þeir líka á lyfturunum og ísuðu yfir við landanir. Friðrik vill taka fram að hann var alltaf með úrvalsmannskap til sjós og góðum skipstjórum.

Hafa markað spor í útgerðarsögu Vestmannaeyja

Sigurður Ólafsson, Siggi Óla f. 23. febrúar 1956. Eiginkona Sigga er Aðalheiður Hafsteinsdóttir. Börn þeirra eru Íris, Sara og Ólafur. Barnabörnin eru þrjú. Siggi byrjaði á trilluskaki með föður sínum ungur að árum. Þá var róið eftir landmiðum. En alvöru sjómennskan byrjaði nú samt frekar seint hjá Sigga. Eiginlega óvart með afleysingum þá 24. ára. Árin til sjós urðu þó 42. Árið 1980 byrjaði Siggi á loðnuvertíð á Sæbjörgu í afleysingum. 1981 á loðnu á Sighvati Bjarnsyni Ve með Guðmundi Sveinbjörnssyni.

1983 á netavertíð Bylgju Ve með Matta Óskars, svo á Vestmannaey um haustið með Eyva.

1984 byrjar Siggi á Ísleifi með Gunnari Jónssyni og var þar til 1988. Á loðnu, síld og á rækju frá

Ísafirði tvö sumur. Árin 1987 til 1989 stundaði Siggi nám við Stýrimannaskólann í Vestmannaeyjum með prýðisárangri. 1989 var hann á Guðmundi Ve með Grími, grimma, Grímssyni á loðnu og rækjufrystingu. 1990 byrjar Siggi á Öðlingi Ve með Bóbó Norðfjörð og 1992 með Óla Einars. Var fyrsti stýrimaður þar og skipstjóri í afleysingum. Tók svo við Öðlingi sem skipstjóri. Voru á trolli og á humri á sumrin. Þeir byrjuðu fyrstir Eyjabáta að nota tvö troll á humarveiðum. 1994 var Siggi með Sigurborgu fyrir Sæhamar. 19951996 með Magna Jóhanns á Breka. Var með humarbáta fyrir VSV á sumrin.

1997 var Siggi á Hersi Ár á rækjufrystingu. Um vorið kaupir VSV skipið sem verður þá Kap Ve. Óli Einars skipstjóri. Faxamjöl keypti Kap 1998 og varð Faxi Re Grandi eignaðist svo skipið og þar var Siggi til ársins 2007. Á þessum árum voru flottrollsveiðar að þróast smám saman. Fyrst í kolmunna síðan í norsk íslenskri síld og seinna í makríl. Lönduðu þeir á Faxa víða t.d. í Reykjavík, Akranesi, Þorlákshöfn og síðustu árin á Vopnafirði. Árið 2007 ræður Siggi sig til Ísfélagsins á Álsey Ve sem sótt var til Kanaríeyja. 2012 sóttu þeir Óli Einars svo nýja Heimaey Ve 1 til Síle og komu heim til Eyja 25. maí eftir 5 vikna siglingu. Þar hefur Siggi verið uns til hann hætti til sjós í

fyrra. Siggi hefur alltaf verið með úrvalsmannskap á sjó og gengið slysalítið. Siggi Óla og Óli Einars hafa alltaf átt farsælt samstarf alveg frá 1992 á Öðlingi Ve. Síðar á Kap Ve frá 1997 og samfellt aíðan þá, síðast á Heimaey Ve 1. Ef Siggi Óla eða Óli Einars koma upp í hugann eru þeir eiginlega einn og sami maðurinn finnst manni. Þeir hafa átt mjög farsælt og rómað samstarf þessir tveir öðlingsmenn og haft góðan úrvalsmannskap alla tíð.

Heiðraður fyrir björgunarstörf

Sjómannadagsráð heiðrarði Gunnlaug Erlendsson fyrir störf sín að finna og ná í félaga í hafið Hann hefur verið virkur félagi í Björgunarfélagi Vestmannaeyja í fjölmörg ár og skipstjóri á Björgunarbátnum Þór.

V

Sjómannadagsráð Vestmannaeyja heiðraði Gunnlaugaur Erlendsson fyrir störf sín að finna og ná í félaga í hafið.

MINNISVARÐI

UM DRUKKNAÐA SJÓMENN Á SKANSINUM:

EYKYNDILSKONUR AFHJÚPUÐU MINNISVARÐANN

Vel var mætt á Skansinn á föstudeginum á sjómanndagshelginni í fyrra þegar Eykyndilskonur afhjúpuðu minnisvarða til minningar um drukknaða sjómenn. Sjómannadagsráð undir forystu Ríkharðs Zöega Stefánssonar stendur að minnsivarðanum. Á honum eru yfir 500 nöfn Eyjasjómanna og annarra sem drukknað hafa og nær listinn aftur á þrettándu öld. Ríkharður fékk öflugan hóp í lið með sér og liggur mikil vinna að baki.

Styrktaraðilar verkefnisins eru: Vestmanneyjabær, Ísfélagið, Vinnslustöðin, Matthías Óskarsson, Bjössi á Barnum minningarsjóður, Sjóvá, TM, Vís, Frár VE, Sindri Óskarsson, Þórður Rafn Sigurðsson, fjölskylda Bergvins Oddsonar á Glófaxa, Ásdís Sævaldsdóttir, Sævald Pálsson, fjölskylda Sævalds Pálssonar, BH, Magnús Kristinsson, Sjómannafélagið Jötunn, Skipstjóra og stýrimannafélagið Verðandi, Íslandsbanki, Zamekróin, fjölskylda Guðmundar Inga Guðmundssonar á Huginn, Lífeyrissjóður Vestmannaeyja og Hafnarsjóður, Gröfuþjónusta HS Vélaverk, Steini og Olli, Þór Engilbertsson og strákarnir hjá Hellugerð Agnars. Þakkir til Vélavekstæðið Þórs, yfirsmiður var Einar Birgir Einarsson, hönnuður verksins Bjarki Sigurjónsson.

HILMAR SNORRASON – HÁTÍÐARRÆÐA Á SJÓMANNADEGI 2023:

VILL AÐ FORELDRAR HVETJI DÆTUR

SÍNAR TIL AÐ SÆKJA UM STÖRF Á SJÓ

MIKLAR TÆKNIFRAMFARIR HAFA

ÁTT SÉR STAÐ Á

MJÖG FÁUM ÁRUM

Sjómannadagsráð, hátíðargestir, sjómenn, makar sjómanna og sjómannsfjölskyldur. Til hamingju með daginn.

Það er mér sannur heiður og gleði að fá að ávarpa ykkur á þessum mikilvæga degi okkar sjómanna hér í dag á þessum fallega stað á Heimaey.

Nú eru 79 ár liðn frá því sjómannadagurinn var fyrst haldinn hátíðlegur hér í Vestmannaeyjum og eru því hátíðarhöldin jafngömul lýðveldi okkar þjóðar. Reyndar var haldið í fyrsta sinn upp á sjómannadag árið 1938 í Reykjavík og Ísafirði en aðrar byggðir landsins tóku síðan hver af annarri upp á að halda hátíðlegan sjómannadag á hverju ári. Ekki var þó alltaf svo að allir sjómenn gætu eða fengju að vera heima á þessum degi.

Það var því mikil viðurkenning þegar sjómannadagurinn var festur með lögum árið 1987 þar sem megin reglan varð sú að öll íslensk skip skildu halda til hafnar áður en dagurinn rann upp, þó með undantekningum tengdum farskipum og ferjum, Skipin máttu ekki halda til hafs á ný fyrr en daginn eftir sjómannadaginn sem gaf sjómönnum loksins tækifæri til að taka þátt í hátíðarhöldum þeim til heiðurs. Sjómannadagurinn hefur verið einstakur í sinni röð hjá okkur Íslendingum en nú í seinni tíð hafa aðrar þjóðir tekið upp þann hátt að halda upp á dag sjómannsins en þó með örðum hætti hvað þá að hafa náð þeim árangri að sjómenn þeirra haldi til hafna til að taka þátt í hátíðarhöldum líkt og við höfum gert. Þetta er dagurinn þar sem við gerum okkur glaðan dag, gleðjumst saman,

heiðrum aldna sjómenn og minnumst liðinna tíma á sjónum.

Ég minnist þess þegar ég var 9 ára ákvað ég, einn daginn, að verða skipstjóri á flutningaskipi en ekki leist foreldrum mínum vel á þá hugmynd þótt þau væru bæði sjómenn. Móðir mín vildi sjá mig ganga menntaveginn en faðir minn sá mig ekki fyrir sér sem sjómann enda þjáðist ég illlega af sjóveiki í hvert sinn sem ég fékk að fara túr með honum eins og tíðkast með sjómannsbörn þessa þjóðar.

Síðasta ferð sem ég fór sem farþegi með honum, þá kominn á fimmtánda árið, kom hann að mér haugasjóveikum aftur á skut strandferðaskipsins Esju, þar sem hann var háseti, í blanka logni við Gjögutá og mælti „Þú verður aldrei sjómaður sonur sæll“. Þarna gaf hann mér sannarlega vísbendingu um að ég ætti að finna mér annan farveg í lífinu. En ég sat við minn keyp og varð aldrei meira viss í minni sök en að halda áfram að mínu takmarki. Tólf árum síðar sleppti

Hilmar Snorrason flutti hátíðarræðuna 2023.

Gleðilega hátíð sjómenn

Við erum betri saman

faðir minn landfestum hjá mér þegar ég fór í mína jómfrúferð sem skipstjóri á flutningaskipinu Heklu.

Allir foreldrar vilja börnum sínum velgengni í lífinu og leiðbeina þeim inn í framtíðina. Stöðugt meiri væntingar eru gerðar til langskólanáms og því miður fækkar þeim sem sækja sjóinn og þá menntunarmöguleika sem þar eru í boði. Hér áður fyrr var gjarnan sagt við þá nemendur sem voru slakir í barna- og grunnskóla að best væri fyrir þá að fara bara á sjóinn. Því miður var allt of algengt að gjaldfella sjómennskuna á þennan hátt.

Þegar ég horfi hér yfir hópinn sé ég kynslóðir sjómanna sem sumir hverjir og líklegast flestir hafa fetað í fótspor feðra sinna. Einhverjir barist við sjóveikina en aðrir sloppið. En hvers vegna sjáum við ekki meira af dætrum þessa lands sækja á sjóinn? Í dag er innan við eitt prósent íslenskra sjómanna kvenmenn. Alls staðar í samfélaginu er stefnt markvisst að því að jafna hlut kvenna í atvinnulífinu en lítið gengur í þeim efnum þegar kemur að sjómennskunni.

Þessu verðum við að breyta. Sjómenn eru ágætlega launaðir og ætti það að vera hvati foreldra að hvetja dætur sínar til að sækja um störf á sjó. Það er líka mikilvægt að skipstjórar og útgerðarmenn sjái tækifærin í að auðga áhafnaflóruna um borð í skipum sínum. Alþjóðasiglingamálastofnunin hefur nú um skeið staðið fyrir herferð til að auka hlut kvenna til sjós og hefur stofnunin ákveðið að 18. maí ár hvert verði Alþjóðadagur kvenna til sjós.

Aðbúnaður skipverja hefur gjörbreyst og því engin vandkvæði að hafa fjölkynja áhafnir þegar hver skipverji hefur sinn eigin klefa og jafnvel eigið salerni til umráða. Sjómennskan er góður kostur fyrir konur og höfum í huga að þar ríkir algjört launajafnrétti.

Mikil tæknivæðing og tækniframfarir hafa átt sér stað á mjög fáum árum um borð í skipum sem í dag eru sannarlega orðin hátækni vinnustaðir sem krefjast gríðar góðrar menntunar og þessar breytingar eru bara rétt að byrja. Við þurfum því á ungu og vel menntuðu fólki að halda til að taka sjómennskuna inn í framtíðina. Því miður hefur ásókn í skipstjórnar- og vélstjórnarnám dregist verulega saman og við stöndum orðið frammi fyrir þeirri staðreynd að skortur er á fólki til þessa starfa. Við þurfum að hvetja unga sjómenn til að mennta sig til sérhæfðra starfa um borð. Það sem ég held þó að dragi úr ásókninni er sú staðreynd að þessi nám séu vanmetin inn í háskólaumhverfið til tækifæra um frekara

Lúðrasveit Vestmannaeyja á Sjómannadeginum í fyrra.

nám. Það þarf að koma til sú breyting að skipstjórnar- og vélstjórnarnám sé ekki endastöð heldur veiti háskólaeiningar og opni þar leiðir til í frekara náms innan sjávarútvegsins og fiskeldis á háskólastigi. Því miður búum við að fordómum í samfélaginu gagnvart sjávarútvegi en þjóðabúið getur ekki án hans verið.

Á sjómannadaginn minnumst við líka gamalla skipsfélaga. Ragnar Eyjólfsson, frá Laugardal hér í bæ, er einn minna gömlu skipsfélaga sem ég minnist þegar ég stend hér í hans heimahögum. Við sigldum saman á annan áratug og síðan áratuga vináttu allt þar til hann lést árið 2015. Hann var mikill húmoristi, frásagnaglaður og sannkallaður Eyjamaður. Hann sagði mér oft, með miklum söknuði, frá Óskari bróður sínum, sem vitjaði hans oft í draumum, en hann fórst með Guðrúnu VE í febrúar 1953 ásamt fjórum skipsfélögum sínum. Fjórir skipverjar björguðust og mátti þar þakka því að um borð var gúmmíbjörgunarbátur. Ári áður björguðust fyrstu íslensku sjómennirnir með tilkomu gúmmíbjörgunarbáts þegar Veiga VE fórst en útgerðarmaður hennar hafði ákveðið að kaupa af Varnarliðinu gúmmíbjörgunarbátinn árið áður. Þar björguðust 6 skipverjar en tveir fórust. Þessar sögur þarf vart að segja frá hér en það mikla heillaspor sem útgerðarmaður Veigu tók, þrátt fyrir andstöðu, varð til þess að til dagsins í dag hafa um 1200 íslenskir sjómenn komist lífs af úr sjóslysum vegna gúmmíbjörgunarbátanna. Það liðu einungis fimm ár frá Veiguslysinu þar til að gúmmíbjörgunarbátar voru lögboðnir

SJÓMANNADAGSHELGINA

um borð í íslensk skip sem var einsdæmi á þeim tíma í heiminum. Mér telst til að frá því Veiga fórst og fram til dagsins í dag þá hafi 155 sjómenn bjargast í gúmmíbjörgunarbáta af Vestmannaeyjaskipum á þessu tímabili. Mikið frumkvöðlastarf hefur átt sér stað hér í Eyjum í gegnum tíðina þegar kemur að öryggismálum sjómanna. Má þar nefna fyrsta björgunarskipið Þór, vélbátavæðinguna, gúmmíbjörgunarbáta, skotgálga, og Björgvinsbelti svo eitthvað sé nefnt. Það er ekki víst að allir átti sig á því hversu mikil áhrif þessi frumkvæði hafa leitt til þróunar á heimsvísu í auknu öryggi sjómanna.

Öryggismál sjómanna voru lengi vel mikið feimnismál og var litið á sjóslys sem ákveðinn fórnarkostnað sem fylgdi því að stunda sjóinn. Það hefur sem betur fer runnið mikið vatn til sjávar í þeim efnum. Stofnun Slysavarnaskóla sjómanna árið 1985 markaði sannarlega kaflaskil í baráttunni við að auka öryggi sjómanna. Með tilkomu skólans fóru menn að átta sig á að björgunar- og öryggisbúnaður skipa þeirra var nauðsynlegt að kunna á og að sú kunnátta var alls ekki meðfædd heldur þurfti að afla sér hennar.

Við upphaf skólastarfsins gekk ekki allt of vel að fá sjómenn til að sækja sér fróðleik því margir voru svo hoknir af reynslu að þeir töldu ekki vera unnt að kenna þeim neitt í þessum efnum. En annað koma á daginn. Á þessum upphafsárum þurfti að leggja mikið af mörkum til að ná sjómönnum á námskeið enda engum skylt að sækja slíkt. Slysavarnaskólinn átti hauka í horni sem voru slysavarnadeildir kvenna um allt land. Þær létu til sín taka svo um munaði og vil ég því nota tækifærið hér til að koma mínu þakklæti til

Eykyndilskvenna sem voru gríðarlega öflugar í að fá Eyjasjómenn til að koma á námskeið þegar skólaskipið Sæbjörg hafði viðkomu hér í höfninni. Sama má segja um þátt Björgunarfélags Vestmannaeyja sem einnig eiga miklar þakkir fyrir sinn þátt í áróðrinum. Óeigingjarnt starf þeirra verður seint fullþakkað.

Þegar stjórnvöld síðar lögfestu öryggisfræðsluna og endurmenntun á henni á fimm ára fresti fór árangurinn sannarlega að skila sér. Banaslysum á sjó fór fækkandi og loks árið 2008 varð í fyrsta sinn frá því skrásetning sjóslysa hófst sem, eins og segir í kvæðinu, „allir komu þeir aftur og enginn þeirra dó“ að engin banaslys urðu það ár. Frá þeirri stundu gerðu sjómenn sér það ljóst að öryggið í atvinnugreinninni hafði sannarlega tekið nýja stefnu. Það má alls ekki horfa framhjá mörgum mikilvægum þáttum í þessu ferli sem einnig áttu þátt í þessum frábæra árangri. Þar má nefna öfluga Landhelgisgæslu með nýjum varðskipum og flugflota, öflug björgunarskip Slysavarnafélagsins Landsbjargar, Tilkynningaskylda íslenskra skipa, auknar kröfur stjórnvalda til skipa, eftirlit með skipum, endurnýjun skipaflotans, betri og nákvæmari veðurfregnir, áhuga tryggingafélaga á öryggismálum, áherslum útgerða á meira öryggi og síðast en ekki síst sjómaðurinn sjálfur sem vildi koma heill heim til sinna. Allir þessir þættir eru í stöðugri þróun því forvarnarstarfið og björgunargetan skipta sjómanninn miklu máli. Í flota ykkar hefur nýlega bæst við eitt fullkomnasta og nýjasta björgunarskip í flota Slysavarnafélagsins Landsbjargar, Þór, sem Björgunarfélagið hefur eignast. Hefur skipið sýnt og sannað hversu öflugt það er og á sannarlega eftir að skipa stóran sess í björgunarmálum á þessu hafsvæði.

Frá árinu 2008 og til ársins í ár hafa 8 ár verið án banaslysa en einnig hefur alvarlegum slysum á sjómönnum fækkað verulega. Þrátt fyrir þennan umsnúning megum við ekki gleyma okkur í unnum sigrum. Ég segi það öllum stundum að þau 32 ár sem ég hef verið við stjórnvölinn í Slysavarnaskóla sjómanna þá hef ég ekki útskrifað einn einasta nemanda. Það er einfaldlega ekki hægt að útskrifast í öryggismálum því hún er sínám, nám alla daga.

Öryggismálin eru og verða að vera forgangsmál hjá okkur hvort sem við erum til sjós eða í landi. Öryggismenning meðal sjómanna hefur aukist gífurlega á ekki mörgum árum. Stjórnvöld hafa líka lagt sitt af mörkum í vegferðinni um aukið öryggi sjómanna en í vikunni var lögð fram á Alþingi mörkuð stefna stjórnvalda í öryggismálum sjófarenda til næstu 15 ára. Þar er horft heilstætt á siglingar með þriggja þátta nálgun, öruggari sjófarendur, öruggari skip og öruggari innviði í þeim tilgangi að auka öryggi og fækka slysum.

Framundan eru því miklar áskoranir fyrir útgerðir, skipstjóra og áhafnir þeirra því meðal þess sem áhersla verður lögð á er að innleiða öryggisstjórnunarkerfi um borð í skipum og stefnt á að öll skip verði komin með virk kerfi fyrir lok árs 2028. Mikil vinna hefur þegar verið lögð í undirbúning að innleiðingu slíks kerfis á vegum fagráðs um siglingar þar sem útbúið var form fyrir útgerðir og skipstjóra til auðveldunar á uppsetningu kerfanna. Þá er verið að þróa smáforrit, sem fengið hefur heitið Alda, sem mun auðvelda áhöfnum að halda utan um öryggismál í snjalltækjum sínum. Það er von okkar sem helgum okkur öryggismálin að öryggisstjórnunarkerfin verði fest í lög sem allra fyrst.  Á liðnu ári var Rannsóknarnefnd samgönguslysa fengið í hendur hugbúnaður til skráningar á slysum og atvikum frá VÍS tryggingafélaginu sem það hannaði. Nú hafa skip og útgerðir aðgang að þessum skráningahugbúnaði sem kallast Atvik sjómenn. Með honum eru væntingar um að öll skip nýti sér þennan hugbúnað til að

halda utan um slysa- og atvikaskráningar. Þær upplýsingar sem skipstjórnendur munu skrá þar inn munu safna mikilvægum upplýsingum sem nýttar verða til efla markvissar aðgerðir til að fækka slysum.

Það er ekki langt síðan það þótti ekkert tiltökumál að nota ekki persónulegan öryggisbúnað eins og öryggishjálma, líflínur, björgunarvesti,öryggisgleraugu og öryggisskó við vinnu á sjó svo dæmi séu tekin. Við vitum öll að slysin gera ekki boð á undan sér og því á öll áhöfnin að vera samtaka um að engar undanþágur séu í boði þegar kemur að persónulegum öryggisbúnaði við vinnuna.

Það á að vera metnaður hverrar áhafnar að hafa góða öryggismenningu um borð. Það vefst reyndar fyrir mörgum hvernig þeir eigi að skilgreina þá menningu. Segja má að öryggismenning sé gildi einstaklings og hópa, viðhorf, hæfni og hegðunarmynstur sem ákvarðar stíl og hæfni í heilbrigðis- og öryggisáætlunum skipsins. Hér eru margir makar sjómanna viðstaddir og við ykkur vil ég segja að öryggismál skipa maka ykkar eru alls ekki einkamál þeirra, skipsfélaga þeirra eða útgerða skipanna. Þið eigið sannarlega að láta ykkur varða hvernig forvörnum er háttað hjá þeim, hvað sé gert í að auka öryggið og hvort haldnar séu reglubundnar mánaðarlegar æfingar.

Látið ykkur varða lífið um borð því skipið er hitt heimili sjómannsins og þar verður honum að líða vel svo hann komi glaður og ánægður heim úr sjóferðinni, jafnvel þótt þreyttur sé. Hvernig er öryggismenningin um borð? Þið viljið að vinnustaður makans sé þannig að þig getið verð áhyggjulaus í að hvetja börn ykkar til að sækja um vinnu þar og skapa sér áhugaverða og skemmtilega framtíð.

Ég stóð á þessu sviði á sjómannadaginn 1995 þegar ég afhenti áhöfninni á Herjólfi svokallaðan Sæbjargarbikar, en sá bikar var gjöf Jóhanns Páls Símonarsonar háseta hjá Eimskip, sem veittur var áhöfnum sem stóðu sig vel á námskeiðum Slysavarnaskóla sjómanna og tóku vel á öryggismálum sínum. Slysavarnafélagið Landsbjörg gaf síðan bikar sem tók við þegar tímabili fyrri bikarsins lauk. Sömu forsendur voru fyrir veitingu þess bikars og þess eldri. Þrjú Eyjaskip hlutu þennan bikar en það voru Bylgja árið 2007 og aftur 2012, Vestmannaey árið 2010 og Þórunn Sveinsdóttir 2014 og aftur 2020. Veitingu þessa viðurkenninga spannaði tímabilið frá 1991 og fram til 2020 og á þessum 29 árum hefur viðurkenningin farið oftast hingað til Eyja. Þótt aðeins þessum skipum hafi hlotnast þessi heiður þá voru mörg önnur skip héðan tilnefnd fyrir góðan árangur. Hér hafa því áhafnir verið að gera góða hluti en sannarlega á og verður að bæta í.

Að lokum vil ég þakka Sjómannadagsráði fyrir höfðinglegar móttökur og viðgjörning meðan á hátíðarhöldum hefur staðið. Ég hef átt því láni að fagna að kynnast sjómönnum þessa lands og marga þeirra hef ég hitt hér þessa helgi. Þessi sjómannadagur mun mér því seint úr minni renna og þakka ég öll hlýju orðin, faðmlögin og handtökin sem ég hef fengið þessa helgi. Ég óska öllum sjómönnum, fjölskyldum þeirra og útgerðum velfarnaðar í baráttunni gegn slysum á sjó og ná þeim árangri að þau heyri sögunni til.

GRAND FORSALA

VERÐLAUNAÐASTI JEPPI SÖGUNNAR Í FORSÖLU

Það hefur aldrei verið þægilegra að njóta ævintýranna jafnt innan sem utan borgarinnar. Nýr 380 hestafla Jeep® Grand Cherokee Plug-In Hybrid drífur þig á vit ævintýranna, hlaðinn lúxus-staðalbúnaði og enn rýmri en áður. Komdu allt að fjórum golfsettum auk farangurs fyrir í farangursrými. Aukin drifgeta og lágt drif. Bjóðum takmarkaðan fjölda bíla á flottu verði: Summit Reserve: 16.990.000 kr. Komdu, prófaðu og taktu frá þitt eintak af verðlaunaðasta jeppa sögunnar.

LEÓ SNÆR SVEINSSON:

TÚNFISKBÁTURINN BYR Á VEIÐUM Í BRASILÍU

Leó Snær var þrettán ára þegar að hann fór fyrsta túrinn með pabba sínum, Svenna Valgeirs sem var skipstjóri á neta- og línubátnum Byr. Tólf manna áhöfn var á bátnum. Árið 1998 upphófst mikið ævintýri þegar bátnum var breytt í túnfiskveiðibát. Siglt var niður til Kanarí og fiskað við strendur Kanaríeyja. Landað var í Portúgal, Írlandi og á Íslandi á mánaðarfresti. Leó Snær var þá sextán ára og reri með áhöfninni á sumrin suður á bóginn en stundaði skóla á veturna í Eyjum: „Það var siglt frá Eyjum á vorin þegar skólinn var búinn og siglt til baka í ágúst eða í kringum þjóðhátíðina. Ég man eftir einu skipti sem ég flaug til Portúgals að hitta áhöfnina þar annars var alltaf siglt frá Eyjum suður til Kanaríeyja” segir Leó Snær en árið 2001 hóf Byr veiðar við strendur Brasilíu og fékk útgerðin veiðileyfi fyrir bátinn: „Það voru fjórir Íslendingar borð, Færeyingar og fjórir Indónesiumenn sem fóru með okkur niður til Brasilíu en þeir kunnu til verka í túnfiskinum. Tveir Brasílíumenn fengu pláss um borð því við unnum í lögsögu þeirra og gerðum samning við þá um að taka vinnuafl frá Brasilíu og fengum veiðileyfið fyrir túnfiskveiðum í staðinn. Árið 2002 komu pabbi minn, bróðir minn og Sævar sem átti Byr með pabba út til Brasilíu og þaðan var Byr siglt til Namibíu í Afríku þar sem var hann seldur”.

Tónlista- og sjómaðurinn elskar athyglina! Eftir Brasilíuævintýrið var Leó Snær á flakki á milli báta en fékk síðan pláss á Smáeynni hjá Magga Kristins. Siggi Evu var með bátinn en Nonni Loga var stýrimaður: “Logi var mikill meistari. Ég hef nánast verið hjá þeirri útgerð síðan. Pólska Vestmanney kom til Eyja árið 2007 en ég flyst þá yfir á Vestmannaey. Ég tók mér smá pásu og ákvað að gerast bankamaður í 5 ár en fór síðan aftur á Vestmannaey og hef róið með Bigga síðan. Hann hefur reynst mér rosalega vel í öll þessi ár, hélt alltaf fyrir mig plássi á sumrin og í kringum jólin þegar ég var í einhverju skólabrölti og tók mig strax aftur um borð eftir bankaævintýrið,” segir Leó Snær en hann hefur unnið í tuttugu og

átta ár á sjó að meðtöldum sumarróðrunum frá þrettán ára aldri Bátarnir eru orðnir tuttugu og fimm, hvort sem hann hefur verið fastráðinn eða í afleysingjum, að meðtöldum þeim bátum sem hann hefur aðeins róið á einn túr. Oftast hefur hann unnið sem vélstjóri á þessum bátum en nú er hann annar stýrimaður á Vestmannaey. Hann fær einn og einn túr í hólnum en þeir mættu vera fleiri segir hann og hlær. „Svo var maður alltaf með gítarinn og munnhörpuna með, spilandi hingað og þangað þegar maður var í fríum. Ég var hluta af ári með Eyjólfi á Gullberginu eitt sinn og spilaði í Færeyjum og hingað og þangað, alltaf fylgdi gítarinn með. Það er alveg sama á hvaða bát ég hef verið og alveg sama hvar var landað, aldrei flóafriður fyrir manni. Ég hélt mér uppi með því að spila og syngja á pöbbum og veislum í Reykjavík þegar ég var í námi,” segir Leó Snær og aðspurður hvort hann hafi ekki lært á gítar út af stelpunum svarar hann: „Maður hefði ekki lært á gítar nema af því að maður elskaði að fá athyglina!”.

Hætti í viðskiptum og fór aftur að róa

Leó Snær fór í vélskólann eftir grunnskóla vegna þess að Stýrimannaskólinn var á þeim tíma lagður niður í Eyjum. Hann vildi ekki á þeim tímapunkti flytja til Reykjavíkur en langaði að fá meiri laun, einhvern aukahlut fyrir róðurinn og tók því vélskólann en kláraði ekki nema annað stigið því þá skall á kennaraverkfall. Leó Snær flutti til Reykjavíkur árið 2009, þá tuttugu og sjö

Leó Snær í bætningu.

ára og menntaði sig í Viðskiptafræði frá Háskólanum í Reykjavík og vann í Landsbankanum eftir námið en flutti sig síðan í Landsbankann í Eyjum árið 2016: “Þegar Landsbankinn tók yfir Sparisjóð Vestmannaeyja þá fór ég yfir með Jón Óskari til Eyja. Hann tók við Landsbankanum í Eyjum og hringdi í mig og bauð mér að vera með fyrirtækjadeildina í Eyjum. Það var svo rólegt miðað við deildina í Landsbankanum í bænum. Ég var þar í bílaviðskiptunum og það var brjálað að gera. En í starfinu í Eyjum er þetta full rólegt og hætti ég og fór aftur út á sjó”.

Tekur stýrimannsréttindin í fjarnámi

Árið 2020 byrjaði Leó Snær að taka Stýramannaréttindin í fjarnámi og er enn í því námi. Hann tekur tvö til þrjú fög utanskóla á hverri önn. Ég er með skipstjórnarréttindin á fjörtíu og fimm metra langa báta og þegar ég klára C réttindin þá er ég með skipstjórnarréttindin á ótakmarkaða stærð fiskiskipa” segir Leó Snær og bætir við að þeir feðgar, pabbi hans og hann séu búnir að fjárfesta í sitthvorum strandveiðibátnum sem þeir kalla Lubbu eitt og Lubbu tvö. Pabbi hans er kominn á eftirlaun og vinnur við strandveiðar á sumrin í dag: ” Við feðgar rerum saman á Byr VE 273 og prufuðum allan andskotann segir Leó og hlær, meðal annars línu, lúðulínu, túnfisklínu, net, grálúðunet, skötuselsnet, nót svo eitthvað

sé nefnt. Einnig vorum við saman í einhverntíma á Kap VE eftir að Byr var seldur”.

Aðspurður segir Leó að Killybegs sé eftirminnilegasti staður sem hann hefur landað á: „Það er smá bær á Írlandi. Eftir löndun var rölt upp á pöbbann og mannlífið skoðað. Þegar Írarnir kláruðu vinnuna mættu þeir allir á pöbbann með allskonar hljóðfæri og svo var spilað langt frameftir kvöldi og hljóðfærin látin ganga á milli þeirra sem kunnu að spila. Þetta voru oft á tíðum lög sem við Íslendingar þekkjum vel með íslenskum textum og því skiptumst við á að syngja, írarnir og við. Þetta var hrikalega gaman, segir hann og hlær. Annars segir hann að sögurnar séu flestar ekki prentvænar en séu oft sagðar í góðra vina hópi” segir Leó Snær að lokum.

/Anna Lilja Marshall

Leó Snær.

Feðgarnir á sjó á Lubbu Ve27

Fyrr á ferðinni

Við komum þínum afurðum ferskum til neytenda

Með víðfeðmu leiðarkerfi, fagmennsku, hárri flugtíðni og hraða tryggjum við að íslenskar sjávarafurðir komist örugglega til neytenda um allan heim. Ferskar og í fullum gæðum.

HÖRÐUR SÆVALDSSON:

SJÁVARÚTVEGUR ÁHUGAVERÐUR

EN FREKAR LOKAÐUR HEIMUR

Gengið frá afla á strandveiðum 2023.

Hörður Sævaldsson er sonur Valla fyrrum skipstjóra á Herjólfi og Sömbu sem lengi kenndi við Barnaskólann. Fimm ára datt hann í sjóinn og eftir það var hann meira og minna niður á bryggju. Átta ára fékk hann að fara með í veiðiferð á trillu og varð svakalega sjóveikur. Sextán ára fór hann á sjóinn í kennaraverkfalli, þar með var kúrsinn settur. Síðar fór hann í Stýrimannaskólann og í Sjávarútvegsfræði og að lokum til Skotlands í Banka- og fjármálahagfræði. Í dag kennir Hörður Sjávarútvegsfræði við Háskólann á Akureyri og hefur gert síðastliðin fimmtán ár. Blaðamaður Sjómannadagsblaðsins ræddi við Hörð um sjómennskuna og sjávarútveg. Það segir hann vera spennandi atvinnugrein, en um leið hafi hann töluverðar áhyggjur af fækkun nýliða í greininni. Það er ekki óeðlilegt enda greinin frekar lokaður heimur vegna strangra öryggis- og gæðakrafna.

Líf og fjör á bryggjunum Þegar netabátar og trillurnar voru að landa á vetrarvertíðum í kringum 1980 var spennandi fyrir peyja eins og Hörð að vera niður á bryggju og fylgjast með störfum sjómanna og aflabrögðum þeirra. „Ég hafði svakalegan áhuga á sjómennskunni og átta ára fékk ég að fara með í róður á trillu. Mér finnst sjómenn þessa tíma hafa verið ótrúlega þolinmóðir og viljugir að fræða. Þeir leyfðu okkur peyjunum oft að fara með í dagróðra. Það hefur örugglega aukið töluvert á vinnuálagið hjá Bedda og Hrafni, bræðrum mömmu, að hafa peyja, sem þvældust um allan bát og vinnustaðurinn á sífelldri hreyfingu! Oft endaði maður þó í sjóveikur í koju og þar var líka fylgst með manni, en alltaf langaði mig í annan róður. Fjölskyldan var í útgerð á Glófaxa á þessum tíma og ég fékk að fara með sem og á fleiri bátum. Helstu fyrirmyndir voru skipstjórar á vertíðarbátunum: Sigurjón á Þórunni, Jói á Andvara, Siggi Gogga, Beddi á Glófaxa svo einhverjir séu nefndir. Ég fylgdist með netabátunum og trillunum þegar þeir komu að land seinnipart dags og bar saman aflabrögð. Líklega hef ég verið frekar gömul sál að standa í þessu. Það var þó töluvert af peyjum að þvælast í kringum þetta enda margar fjölskylduútgerðir. Um fermingu fékk ég vinnu við að slægja fisk á vertíð og gella til að ná mér í peninga“.

Æskan

Hörður sótti mikið í afa sinn og ömmu sína, Ella og Evu í Varmadal. Elli hafði verið skipstjóri en þegar Hörður var að alast upp starfaði Elli hjá Vestmannaeyjahöfn. „Amma Eva var mikið náttúrubarn og garðurinn hennar á Skólaveginum fallegur og vel hirtur. Þar ræktaði hún rófur, kartöflur og kál. Hún týndi líka söl og þurrkaði á gömlum lökum út í garði. Ég þvældist mikið með henni út í garði. Reglulega var farið bíltúra. Leið afa lá venjulega niður fyrir Strandveg að skoða bátana. Síðan var brunað suður í Brimurð eða í Klaufina. Þar rakst amma Eva yfirleitt á steina eða grjót og sýndi mér einhver mynstur. Hún var vel tengd náttúrunni, sagðist þurfa að fá sér söl því hún fyndi að líkamann vantaði joð. Seinna las ég að þetta væri nokkuð mikilvægt fyrir sum okkar.

Sjómennska og skipstjórnarnám

Föðurafi, pabbi og frændur Harðar voru margir skipstjórnarmenn og í útgerð og því ekkert óeðlilegt að líf hans hafi snúist um sjávarútveg. Fjölskylda hans var í Glófaxa útgerðinni til ársins 1986. Hann var hvattur til að mennta sig. Fór í Menntaskólann á Laugarvatni eftir grunnskóla, en það endaði frekar snögglega með kennaraverkfalli árið 1989. Þá fór hann á sjóinn. „Mamma og pabbi voru nú ekkert svakalega ánægð í fyrstu en studdu þessa ákvörðun fyrst hún hafði verið tekin, líkt og þau hafa almennt gert við ákvarðanir okkar systkina. Ég byrjaði sjómannsferilinn sumarið 1988 á Glófaxa. Síðar réri ég á ýmsum bátum, lengst hjá Vinnslustöðinni: Á Styrmi, Frigg og síðar Drangavík. Þegar tveggja ára sjótíma var náð fór ég í Stýrimannaskólann í Eyjum og síðar í farmanninn í Stýrimannaskólanum í Reykjavík. Ég réri hjá Vinnslustöðinni á sumrin og útskrifaðist vorið 1994. Þar sem Stýrimannskóli var í Eyjum voru margir með sömu menntun, en mun meiri reynslu. Ég fékk pláss í Grindavík á uppsjávarskipinu Víkurbergi. Við lönduðum yfirleitt loðnu og síld á Vopnafirði á veturna og á haustin. Á sumrin var farið á rækjuveiðar frá Ísafirði. Þarna fékk ég góða starfsreynslu, var skólaður til í ólíkum veiðarfærum og tók fyrstu skrefin sem skipstjórnarmaður. Við bjuggum um borð og í fríum var ég annaðhvort í Eyjum eða Reykjavík. Þegar maki var kominn í spilið langaði mig að vera meira í landi. Mér bauðst árið 1998 starf sem sölumaður á Furuno fiskileitar- og fjarskiptatækjum hjá Brimrún og var ég þar til 2003“, segir Hörður.

Frekara nám og störf við

Háskólann á Akureyri

En Hörður var ekki hættur að læra. Hann skellti sér norður og tók Sjávarútvegsfræði við Háskólann á Akureyri og eftir það hélt hann til Skotlands í Banka- og fjármálahagfræði. Eftir útskrift var hann plataður til Sjávarútvegsmiðstöðvar Háskólans á Akureyri [HA} sem og til kennslu við sjávarútvegsfræðibraut HA. „Þessi ákvörðun kom sumum í fjölskyldunni ekkert á óvart, enda fjöldi kennara og skólastjóra í móðurfjölskyldunni. Mamma kennari og afi Oddur var lengi skólastjóri í Kópavogi og í Neskaupstað. Við HA hef ég starfað við kennslu síðustu fimmtán ár með eins árs undantekningu: Árið 2011 var ég orðinn passlega þreyttur á innivinnu, þá fór ég á sjó í eitt ár í Eyjum á Drangavík með Magga Rikka. Frá þeim tíma hef ég reynt að stunda sjóinn að hluta til í sumarfríum. Þegar ég kom aftur til starfa við HA frá Eyjum jók ég töluvert áherslu á verklega kennslu og samvinnu við sjávarútvegsfyrirtæki. Árlega förum við til að mynda á bát til veiðarfæraprófana og

Kynning á sjávarútvegsfræðinámi 2023. Mynd/Háskólinn á Akureyri.

hafrannsókna, heimsækjum fiskiðjuver og vinnum fisk uppi í skóla. Sjávarútvegsfræðibraut HA hefur átt í góðu samstarfi við sjávarútvegsfyrirtæki um allt land til að auka aðgengi nemenda og starfsfólks að nýtísku skipum og hátæknibúnaði í fiskiðjuverum. Hinsvegar er þessi heimur frekar lokaður flestum nema starfsfólki í sjávarútvegi. Aðgengi að bryggjum er takmarkað til að tryggja öryggi á hafnarsvæði. Sama á við um fiskiðjuver og þar bætast við stífar gæðakröfur um meðferð hráefnis.

Lífsgæði hafa aukist hjá sjómönnum Þrátt fyrir að Hörður hafi byrjað á sjó 1989 og sé rétt rúmlega fimmtugur, þá hefur tæknin breyst ótrúlega mikið. Líklega eru það fjarskiptin sem hafa aukið lífsgæðin. „Þú getur nánast talað hvenær sem er við fjölskyldu og vini. Þegar ég byrjaði á sjó var sími í brúnni og þurfti að biðja um leyfi hjá skipstjóranum, síminn var við hliðina

á honum og hann var ekki þráðlaus. Síðar kom áhafnarsími sem var ekki ódýr, sjónvarp um gervihnött og loks afskaplega hægvirt internet sem kostaði augun úr. Í dag hafa sjómenn kost á svipuðum samskiptum og fólk í landi, það er háhraða interneti. Þeir geta hinsvegar ekki notið beinnar nærveru og nálægðar. Þó er hægt að skrifast á við fjölskyldu og vini, horfa atburði í rauntíma og vera þannig miklu meiri þátttakandi í daglegu lífi. Öryggismál eru einnig í mun fastari skorðum, öryggisvitund jókst til muna með Slysavarnarskóla sjómanna og reglulegum æfingum um borð. Skipin hafa almennt stækkað og aðbúnaður orðinn betri. Það eru stærri klefar og fleiri sturtur, öll áhöfnin þarf ekki að berjast um sömu sturtuna á landleið. Einn til tveir menn eru í hverjum klefa með sturtu. Sameiginleg rými hafa einnig stækkað og nýrri fiskiskip eru með færri einhæf og erfið störf. Hörður segir að til þess að geta unnið sem skipstjórnarmaður núna þurfi þó enn starfsreynslu, náttúrulæsi og góða innsýn í nýjustu tækni. Tölvubúnaður er orðinn einn af lykilþáttum í störfum skipstjórnarmanna. Hægt er að sækja rauntíma upplýsingar um veður og sjólag og miðla upplýsingum um afla til vinnslu. Yngri kynslóðir standa oft betur að vígi í tölvumálum en þeir eldri búi að meiri reynslu. Þetta eru í hnotskurn stóru málin,“ segir Hörður.

Notumst enn við vinnulag frá landnámi

Þrátt fyrir að margt hafi breyst í nýjustu togurunum þá er eitt mikilvægt starf enn unnið með handafli, líkt og frá upphafi landnáms. „Á botnfiskskipum ráðast afköst við slægingu af fjölda einstaklinga sem halda á hnífi og hraða hnífsins. Vélar hafa ekki leyst mannshöndina af í slægingu. Fiskur er ennþá slægður með hníf og innyfli fjarlægð. Einn maður gerir að meðaltali fimm fiskum á mínútu og ef þú fjölgar mönnum þá fara fleiri fiskar í gegnum kerfið,“ segir Hörður. Þegar hann er spurður hvort laun sjómanna hafi lækkað með aukinni tækni segir hann: „Nei, laun sjómanna hafa frekar hækkað. Áður fyrr voru miklu meiri árstíðarsveiflur. Stærstur hluti launa kom þá á vetrarvertíð. Þá var veitt með netum á veturna, fiski- eða humartrolli á sumrin og línu eða netum á haustin. Nú er búið að safna heilsárskvóta á skipin og þau flest gerð út með sama veiðarfæri, með jöfnum vikulegum afla fyrir landvinnslu allt árið. Sjómennska er orðin heilsársvinna með mun jafnari mánaðartekjum og þú tekur bara frí þegar þér hentar. En auðvitað veltur vinnustaðurinn í tíma og ótíma og er enn háður duttlungum náttúrunnar. Áður fyrr stoppuðu flest skip hluta úr ári til viðhalds. Þessi tími var kannski ekki á sama tíma og maki þinn var í sumarfríi. Núna getur þú valið frítíma þegar hentar. Oft eru ein og hálf eða jafnvel tvær áhafnir og sjómenn eru í skiptikerfi

þar sem tveir um eitt pláss. Þegar beðið var um frí áður fyrr var spurt: Af hverju þarftu frí? Algengt var að notast afsakanir eins og giftingar, veikindi eða dauðsföll. Menn voru alltaf að finna einhverjar afsakanir. Eins og einn orðaði það, rosalega deyr margt fólk í kringum þig! Núna biðurðu um frí og þá er einungis spurt, hvenær? Það kemur engum við hvers vegna þú ert að fara í frí. Það dugar að vinna hálft árið til sjós sem segir okkur að launin hafa hækkað, þó verður að hafa í huga að sjómenn vinna að lágmarki 12 tíma á dag og um einnig helgar! Það er mun meiri fyrirsjáanleiki núna. Flestir eru á einhverjum tímapunkti með ungabarn og vilja þá vera heima á hátíðum. Á miðjum aldri hefur maður minni áhyggjur af þessu þar sem börnin eru orðin fullorðin. Þegar við verðum afar eða ömmur þá langar okkur aftur að vera í fríi á hátíðum. Gott getur því verið að hafa áhöfn á blönduðum aldri til að deila fríum og færa starfsreynslu milli kynslóða.

Sjávarútvegur er frekar lokaður heimur. Aðspurður sagði Hörður að eftirspurn ungs fólks í sjávarútvegsfræðinám hafi haldist nokkuð svipuð síðustu ár, en þó með töluverðum sveiflum. „Ég held að sjávarútvegur verði nú seint talinn í tísku. Tilfinning mín er að erfiðara sé að komast til sjós í dag vegna færri skipa og skiptikerfa áhafna. Almennt má segja að hafnarsvæði séu ekki mjög aðgengileg þar sem heilbrigðis- og öryggismál hafa verið hert til muna. Það má náttúrlega hvorki spilla gæðum afurða í vinnslu né hráefni frá skipum. Áður fyrr mátti þvælast um hafnarsvæðin og margir byrjuðu snemma í fiskvinnslum. Þú færð ekkert að fara inn í fiskiðjuver í dag. Ungt fólk þarf fyrirmyndir og hvernig nálgast það þær í sjávarútvegi? Þetta er orðinn lokaður heimur. Til að bregðast við þessu ákváðum ég og samstarfsmaður minn við HA Hreiðar Þór Valtýsson að gera tilraun til að opna þennan heim. Við skrifuðum bækur með námsefni fyrir grunn- og framhaldsskóla. Síðar komum við að framleiðslu fjölda sjónvarpsþátta sem heita Auðæfi hafsins með N4 sjónvarpsstöð. Þar var flæði sjávarafurða rakið frá hafinu á disk neytenda á erlendum mörkuðum. Við tókum viðtöl sjómenn, fórum inn í fiskiðjuver, heimsóttum stoðkerfið og fórum í sölufyrirtæki í Asíu og Austur- Evrópu. Markmið okkar var að opna lokaðan heim. Það að eru fullt af flottum störfum í fiskvinnslu og sjómennsku. Bæði sérfræði- og hátæknistörf, en af hverju ætti ungt fólk að stefna í þessa atvinnugrein sem er nánast ósýnileg? Almennt þurfum við að hafa fyrir því að fá fólk í nám í sjávarútvegsfræðum. Ég held að svo sé einnig með stýrimanna- og vélstjórnarnám.“

MIG LANGAR HINSVEGAR

AÐ ÞEKKING FLYTJIST Á

MILLI KYNSLÓÐA, ÞAR HEF

ÉG VONANDI LAGT LÓÐ

MÍN Á VOGARSKÁLARNAR.

Hörður og Sævaldur Örn.

Minni tími til verklegrar kennslu

„Skip í dag eru gerð út allt árið og samið hefur verið um fækkun sjómanna á skipum með aukinni tækni, álag á hvern starfsmann hefur því að jafnaði aukist. Með fækkun í áhöfn eru færri til að kenna nýliðum réttu vinnubrögðin, sem dæmi við viðgerð veiðarfæra. Áður fyrr voru fimmtán til sextán menn á togurum en núna eru þeir þrettán. Meðaltogari fyrir 1980 var að veiða þrjú til fimm þúsund tonn árlega, en í dag eru þeir að veiða átta til tíu þúsund tonn. Þrátt fyrir að tækni og einhæfum erfiðum störfum hafi fækkað þá ráðast afköst ennþá af fjölda einstaklinga með hníf í slægingu. Eftir langar stöður í slægingu og frágang afla eru orkubirgðirnar orðnar lágar og mjög takmarkaður tími til að kenna nýliðum. Ég hef oft verið stýrimaður og eytt óratíma í að kenna nýliðum, en yfirleitt vantar meiri tíma því hvíla þarf skrokkinn. Það er ennþá þannig að að það eru enn bara 24 tímar í sólarhring. Ég hef pínu áhyggjur af verklegri þjálfun nýliða í sjómennsku. Öryggis- og gæðamál eru í mjög föstum skorðum. Áhyggjur mínar snúa að tíma til miðlunar verklegrar þekkingar. Ég get auðvitað, ekki breytt heiminum. Afi

Feðgar að græja kúfiskplóga.

og pabbi voru skipstjórar. Mig langar hinsvegar til að þekking flytjist á milli kynslóða, þar hef ég vonandi lagt mín lóð á vogarskálarnar.

Að flytja þekkingu milli kynslóða

Það hafði blundað í Herði nokkuð lengi að kaupa bát til strandveiða á sumrin. Sævaldur Örn sonur hans hafði mikinn áhuga á bátum og fiskveiðum. Kannski ekki skrítið þar sem hann var búinn að koma á flestar bryggjur á Íslandi og heimsækja fjölda fiskvinnsla. Þegar hann var kominn á unglingsaldur sótti hann stíft að fara á sjóinn. Fyrsta túrinn fór hann sautján ára á Breka VE með Magga Rikka, en erfitt var að komast að þegar nóg er af vönum köllum. Árið eftir keypti fjölskyldan strandveiðibát í Vestmannaeyjum af Hrafni bróður Harðar. „Báturinn Rabbý SI 37 hefur verið gerður út frá Siglufirði og reri Sævaldur Örn með mér. Þegar hann var síðan kominn með siglingatíma og réttindi, fór hann sem skipstjóri á bátnum. Á nítjánda ári keypti hann sinn eigin bát Bigga SI 39 sem við gerðum upp í sameiningu um veturinn. Hann hefur róið á honum frá Siglufirði síðustu þrjú ár. Allir geta farið inn í strandveiðikerfið ef þeir eiga bát. Að auki þarf atvinnuréttindi og námskeið frá Slysavarnaskóla sjómanna. Ég var búinn að velta þessu kerfi fyrir mér síðan 2009, en þegar peyinn var yngri vildi maður frekar eyða sumarfríinu með fjölskyldunni. Á strandveiðum er heildarkvóti, um 10-12 þúsund tonn af þorski árlega. Hámarksdagsafli á bát er 770 kíló, róa má 12 daga í mánuði, Mánudaga til fimmtudaga á tímabilinu maí til ágúst eða þar til heildarkvóta ársins er náð. Í lok hverrar veiðiferðar er aflanum landað og hann seldur á fiskmarkað. Það eru allir að reyna að ná 770 kílóa skammtin-

um daglega og er þetta því smá keppni. Ég hef þó ekki verið að nota alla dagana, þar sem mikið að gera í skólanum í maí. Ég reyni að róa meira í júní og júlí á sumarfrístíma. Þetta hefur mjög góð samvera fyrir okkar feðga, við spjöllum mikið yfir daginn og hjálpumst að við veiðar og sinnum viðhaldi bátanna saman. Ég keyri yfirleitt frá Akureyri en Sævaldur gistir oft hjá ömmu sinni sem býr á Siglufirði, hann nennir ekki þessari keyrslu daglega.

Takmarkað aðgengi að greininni er áskorun! Starfsreynsla er lykilþáttur í sjávarútvegi. Fram að síðustu aldamótum urðu umsækjendur í sjávarútvegsfræðinámi við HA að búa yfir starfsreynslu. Í dag er ekki krafist neinnar starfsreynslu. Náminu hefur því verið breytt með aukinni verklegri kennslu, auk heimsókna í fyrirtæki. En staðan er almennt snúnari fyrir ungt fólk sem vill kynna sér störf í sjávarútvegi, þar sem sjávarútvegsfyrirtækin eru að mestu lokuð. Sveiflur í nemendafjölda í sjávarútvegsfræðum hafa oft valdið okkur hausverk. Við höfum skoðað mögulegar ástæður. Uppgangur í íslensku efnahagslífi og sterk stað krónunnar er oft einn þátta. Líklegra er þó að að börnin geri það sem fyrir þeim er haft! Ef börnin komast ekki niður á bryggju eða í fiskvinnslu, hvar eiga þau þá að kynnast greininni? Þegar ég var ungur fóru flestir í heimsóknir í skip og fiskvinnslu í grunnskóla. Í dag eru gæðakröfur orðnar mun stífari: Tökum dæmi af fiskvinnslu sem framleiðir fisk fyrir Marks & Spencer í Bretlandi. Einn daginn kemur gestur í fiskiðjuverið. Hann byrjar daginn á heimsókn í hesthús og fer síðan í vinnsluna. Ef neytandi á Bretlandsmarkaði finnur hesthár í fiskinum er komið frekar flókið úrlausnarefni. Almennt tel ég þó að við þurfum að opna leið inn í heim sjávarútvegs, en jafnframt að stýra aðgengi. Greinin hefur verið að leita leiða og gott dæmi er Sjávarútvegskóli unga fólksins sem ætlaður er unglingum á fjórtánda aldursári. Síldarvinnslan í Neskaupstað stofnaði skólann árið 2013 fyrir unglinga í bænum og útvíkkaði síðar til Fjarðarbyggðar. Í dag er skólanum stýrt af Sjávarútvegsmiðstöð HA með stuðningi greinarinnar og er hann í boði í flestum landshlutum. Ef okkur tekst að opna þennan heim munu þau sjá virkilega spennandi starfsvettvang,“ segir Hörður.

Nauðsyn verklegrar kennslu

Herði finnst afskaplega mikilvægt að færa þekkingu frá einni kynslóð til annarrar. Þekkingu er almennt hægt að sækja í fræðsluefni og skóla. Reynsla er hinsvegar áunnin. „Þú þarft að reyna hlutina á eigin skinni til læra til fulls. Það á til dæmis við um val á veiðislóð og meðferð á fiski um borð í skipum. Í lok veiðiferðar bera sjómenn oft

saman bækur sínar og miðla þekkingu. Iðulega hafa eldri kynslóðir töluverðri þekkingu að miðla um gangverk veiða og náttúrunnar, en geta samtímis lært tölvutækni af yngri kynslóðum. Bækur og annað fræðsluefni er fínt, en verkleg þekking er áunnin með starfsreynslu“ segir Hörður. „Hvernig er gangur himintungla núna? Hvert er samspil vinds og himintungla? Hvaða áhrif hefur þetta samspil á fiskinn? Af hverju veiðist fiskur á tilteknum tíma árlega á ákveðnum stað? Staða tungls segir til um stöðu sjávar. Á fullu tungli togar tunglið í fiskinn og hann hagar sér öðruvísi, mannfólk hefur að mestu tapað þessum eiginleika. Skipstjórnarmenn vita þetta og þessi þekking er færð milli kynslóða með starfsreynslu. Þessi þekking finnst hinsvegar ekki í Excel skjölum. Ungur stýrimaður lærir þetta af reyndum skipstjóra sem miðlar þekkingunni áfram. Þeir sem hafa áhuga munu ávallt komast áfram. Elja og þolinmæði hefur ekkert farið og skilar okkur áfram,“ sagði Hörður að lokum.

Sævaldur Örn á strandveiðum í fyrra.

Ungur nemur gamall temur, Sævaldur Örn með afa Valla 2020. /Anna Lilja Marshall

á fiskmarkað í Chile 2024, strandveiðasjómenn úr

Feðgar bera saman spilin eftir löndun.

Sævaldur Örn á sínum bát. Bigga SI.

Hörður með afa sínum og ömmu. Evu og Ella í Varmadal, 1973.

Heimsókn

tveimur heimsálfum.

Heimsókn í Darra Grenivík með Sjávarútvegsskóla GRO 2024

Fyrsti túr Sævaldar Arnar á togara. Breki VE með Magga Rikka.

Sævaldur Örn æfir innsiglingu í Sundlaug Vestmannaeyja

Hörður með erindi 2024 á El Salvador.

Sævaldur Örn með Hrafni bróður Harðar á Bravó VE.

Sævaldur Örn með afa Valla í Herjólfi 2003.

Traustur félagi Traustur

félagi

í sjávarútvegi

Skeljungur hefur þjónað sjávarútveginum og smábátaeigendum í tugi ára. Skeljungur óskar sjómönnum og fjölskyldum þeirra til hamingju með daginn.

MINNING LÁTINNA

Föstudagsmorguninn 22. mars í fyrra barst mér sú frétt til New Orleans, að tengdafaðir minn, Brynjúlfur Jónatansson, væri látinn. Hann var orðinn nær 99 ára gamall og þótt ekki næði hann 100 árum, sem ég þóttist fullviss um að hann ætlaði sér, þá var þetta orðinn hár aldur og þakkarvert að hann hafi verið með okkur fjölskyldunni öll þessi ár. Undir lokin hafði Elli kerling náð föstum tökum á honum og síðustu mánuðina dvaldi hann á Sjúkrahúsinu í Vestmannaeyjum þar sem hann lést.

Hann var borinn og barnfæddur Vestmannaeyingur.Foreldrarnir höfðu flust snemma á tuttugustu öldinni til Eyja, Steinunn móðir hans kom frá Kvíhólma í Fljótshlíð en Jónatan faðir hans frá Lambalæk í Fljótshlíð. Hann var næst yngstur fimm systkina, sem öll eru látin. Hann ólst upp á Vestmannabrautinni í húsinu Breiðholti, en þá var það almennur siður í Eyjum að menn gáfu húsum

sínum nöfn og þá gjarnan eftir því hvaðan ættirnar komu. Sem barn var hann heilsuveill og man ég að hann sagði mér frá því, að ráð læknisins hafi verið að faðir hans, sem var vélstjóri, skyldi færa honum „tæran sjó“, tekinn úr djúpinu og ætti hann að taka inn eina matskeið á dag. Hvað sem annarri meðferð leið, þá brá svo við að með tíð og tíma batnaði honum og var svo heilsuhraustur alla ævina, - reyndar svo hraustur að hann tók aldrei nein lyf að staðaldri.

Ungur að árum hóf hann nám í rafvirkjun hjá Haraldi Eiríkssyni, rafvirkjameistara í Eyjum. Síðar, eftir að hafa lokið námi, vann hann um tíma hjá Jóhanni Rönning í Reykjavík og á meðan á því stóð, var hann m.a. sendur norður á Djúpuvík á Ströndum þar sem hann starfaði um tíma hjá síldarbræðslunni á staðnum. Þar kynntist hann ungri konu, Lilju Þorleifsdóttur frá Litlanesi í landi Kjörvogs. Þetta varð til þess að þegar hann flutti svo aftur til Eyja 1947, þá fylgdi hún honum þangað og giftu þau sig svo um jólin 1948. Þau eignuðust sjö börn, Steinunni, Ragnheiði, Hjálmar, Jónatan, Önnu, Rúnar og Brynhildi. Framan af tuttugustu öldinni var húsnæðisekla í Eyjum svo ungu hjónin bjuggu lengi í sambýli við foreldra Brynjúlfs uns honum tókst að byggja sér stórt og vandað einbýlishús, en þangað flutti fjölskyldan 1957 og þá voru börnin orðin fimm. Í 49 ár rak hann ásamt vini sínum, Boga Jóhannssyni, rafmagnsverkstæðið Neista í Eyjum sem á þessum árum var helsta þjónustufyrirtækið á sviði rafmagns og rafeindavirkjunar.

Brynjúlfur var um margt sérstæður maður. Hann var vel menntaður raf-

virki og meira en það því hann hafði áhuga á alls konar rafeindatækni, sem á hans yngri árum var ekki hægt að læra hér heima. Hann tók þá til þess ráðs að kynna sér allt um þetta fag sem hann náði sér í og þar kom að hann setti niður fyrsta radarinn sem Vestmannaeyjabátur var búinn. Radarinn setti hann saman stykki fyrir stykki og lærði þannig á þetta stórkostlega siglingatæki. Sama gerðist svo með önnur siglingatæki, þegar þau komu til sögunnar. Þekking hans og kunnátta á öll rafeindatæki skipa, sem skipaflotinn var búinn á hans starfstíma, var rómuð af þeim sem þjónustu hans nutu. Vegna þessarar þekkingar var honum á yngri árum boðið sérstaklega til Decca fyrirtækisins í Bretlandi til kynningar á fyrirtækinu og radartækjum sem þeir framleiddu, en einnig aflaði hann sér menntunar á sviði rafeindatækni bæði í Þýskalandi og Noregi. Síðar meir, þegar sjónvörpin komu til sögunnar, var hann beðinn um að laga þau sem biluðu og þar sem hann átti erfitt með að neita, kom hann sér upp aðstöðu heima til að sinna þessu í frítíma sínum. Vegna kunnáttu sinnar var Brynjúlfur fenginn til að kenna meðferð rafeindatækja skipa í Stýrimannaskólanum í Eyjum og kenndi hann þar allan þann tíma sem skólinn starfaði án þess að dagur félli úr hjá honum.

Brynjúlfur var glettinn að eðlisfari, kunni endalausar gamansögur af mönnum og málefnum sem gaman var að hlusta á og hann var mjög félagslyndur í sér. Hann var alltaf í nánu sambandi við börnin sín og aðstoðaði þau eftir getu þegar við lá, og á meðan hann starfaði þá fannst mér hann vinna nær allan

Brynjúlfur Jónatansson

23. júní 1924 - 17. mars 2023

sólarhringinn, a.m.k. á meðan á vertíð stóð og undraðist ég oft hversu vel hann gat sinnt þessum þýðingarmiklu störfum fyrir bátaflotann, sem þá var talinn í mörgum tugum.

Við tengdapabbi náðum vel saman og höfðum gaman af að spjalla um lífið og tilveruna. Á meðan ég bjó í Eyjum var farið í bíltúra um bryggjurnar og athafnasvæðin skoðuð en síðar, þegar hann hafði látið af störfum og orðinn rígfull-

Hörður Már Guðmundsson 26. mars 1972 - 7. júní 2023

Hörður Már Guðmundsson var sjómaður frá ungum unglingsaldri til tvöþúsund og fjórtán

Gísli Eiríksson

29. september 1963 - 20. júní 2023

Foreldrar: Eiríkur Gíslason, f.13.6. 1941, d. 13.9. 1995, og Eiríka Pálína Markúsdóttir, f. 19.6. 1942. Systkini:

orðinn, þá um höfuðborgarsvæðið. Þar sagði hann mér alls konar sögur af sjálfum sér og öðrum samferðamönnum svo og af ýmsu því sem hann hafði tekið sér fyrir hendur í starfi. Honum þótti alltaf vænt um Árneshrepp á Ströndum og sótti þangað þegar hann gat á fullorðinsárum, m.a. hélt hann þar upp á 85 ára afmæli sitt með afkomendum.

Nú þegar Brynjúlfur er horfinn til austursins eilífa finn ég vel hversu

Frá tvöþúsund og fjórtán til dagsins sjöunda júní tvöþúsund og tuttugu og þrjú var hann að fikta við bíla og myndavélar. Hann var mikið fyrir að safna plötum úr ýmsum áttum m.a. AcDc, Slipknot, dimmu, skálmöld, o.fl. Hann var mikið fyrir að fara uppá Stórhöfða og taka myndir af ýmsum dýrum og útsýninu þar fyrir ofan. Í húsi einu við Hólagötu er dyrabjöllunni hringt og húsmóðirin fer til dyra. Fyrir utan stendur fjögurra ára gamall drengur sem býr í sömu götu og er nýfluttur aftur til Eyja í kjölfar gossins. Það er deginum ljósara að þrátt fyrir að drengurinn sé undarlega fullorðinn, miðað við aldur, þá klæðist hann stígvélum föður síns sem ná honum nánast upp í klof. Drengurinn spyr hvort húsráðandi sé heima og kemur hann fljótt til dyra eftir að húsmóðirin hafði kallað til

Ágústa Gina Eiríksdóttir, f. 6.3. 1961, Guðlaug Ásgerður Eiríksdóttir, f. 23.3. 1962, maki Magnús Haraldsson, f. 26.9. 1964, Markús Auðunn Eiríksson, f. 27.11. 1964.

Eftirlifandi eiginkona er Þórunn Jónsdóttir, f. 19.8. 1966. Foreldrar hennar eru Anna Sæby Lúthersdóttir, f. 5.6. 1942, og Jón Pálsson, f. 22.2. 1942, d. 18.1. 2020.

Fyrri eiginkona Gísla var Erla Ólafsdóttir, f. 23.8. 1958, og börn þeirra eru: Eiríkur Gíslason, f. 5.10. 1985, maki hans er Gunnhildur Þ. Sigurþórsdóttir, f. 24.6. 1975. Barn Eiríks og Arnheiðar A. Sigurðardóttur er Aron Helgi, f. 10.5. 1911. Börn Gunnhildar eru Ingibjörg Rún, f. 8.2. 1998, Þóra Rún, f. 20.10. 1999, og Ólafur Þór, f. 12.4. 2003. Auður Anna Gísladóttir, f. 7.2. 1992, maki Erlend Molvær, f. 22.9. 1989. Sigríður Þóra Ívarsdóttir,

sárt það er að svo sé komið. Stór hluti af mér er horfinn með honum. En fullviss er ég um að honum hafi verið vel tekið á himnum og endurfundir hans og Lilju hafa verið honum fagnaðarefni. Með þessum orðum kveð ég tengdapabba, óska honum alls hins besta á þeim leiðum sem hann hefur nú lagt út á og sendi fjölskyldunni samúðarkveðjur. Halldór Guðbjarnason.

hans að það væri maður fyrir utan sem vilji ná tali af honum. Húsráðandinn heilsar honum og hleypir manninum, hinum fjögurra ára gamla dreng, inn fyrir. Drengnum er boðið kaffi sem hann þiggur enda mikil upphefð að sitja með húsráðanda og drekka kaffi og fá að kynnast því snemma hvernig það er að vera fullorðinn.

Drengurinn spyr hvort húsráðandinn sé að fara að vinna í húsinu sínu sem hann játar. Í kjölfarið spyr hann hvort hann megi koma með og eftir að hafa fengið til þess leyfi móður sinnar fer hann með og hjálpar til við húsasmíðina eins og fjögurra ára gömlum dreng er von og vísa.

Þorsteinn Árni Harðarsson.

f. 28.1. 1979. Börn Þórunnar eru: Jón Auðunn Haraldsson, f. 30.12. 1987, maki Hrefna Rún Olivers Óðinsdóttir, f. 18.7. 1993. Barn þeirra er Brynjar Aron, f. 19.5. 2022. Andrés Már Haraldsson, f. 9.5. 1990, maki Sigurdís Jara Brynjólfsdóttir, f. 24.11. 1987, barn Jöru er Patrekur Ingi, f. 25.5. 2016. Magnús Páll Haraldsson, f. 3.9. 1994, maki Birna Dögg Jónasdóttir, f. 22.3. 1992. Börn Birnu eru Esther Gabrielle, f. 22.11. 2013, d. 3.12. 2013, Heiða Karen Bjarndal, f. 24.1. 2015, Esther Elena, f. 8.11. 2016, Kamilla Sif, f. 31.8. 2021.

Góður vinur minn, Gísli Eiríksson er fallinn frá langt fyrir aldur fram. Þessi stóri og mikli maður sem við sem til þekktum, vonuðumst til að hann lagði að velli, ekki síst hann sjálfur í þessum krabbaskratta.

Já það var engin tilhugur á okkar manni hann ætlaði ekki að láta hann

hafa sigur, hann barðist fram á síðasta dag. Þetta er svo dapurt Gísli minn, tekinn burt á besta aldri. Ég kynntist Gísla árið 1983 þegar ég tók við Bergey. Svo heppinn var ég að fá þá bræður Gísla og Gústa með í þá góðu áhöfn sem réðist þar um borð, hreint frábært og gangurinn eftir því. Gísli sýndi strax þá hæfileika að stjórna mönnum og halda þeim við verkið með léttleika í fyrirrúmi. Já, það var aldrei lognmolla þar sem Gísli minn fór um, frábært bátsmaður. Því miður fluttist Gísli upp á Skaga enn þá slitnaði milli okkar. Enn 1992 þá æxlaðist ég á Jón Vídalín og var þar svo heppinn að fá Gísla tilbaka og þá sem kokkur og kláraði hann það með stæl eins og annað sem hann tók að sér. Það var alltaf gott að koma í eldhúsið að fá upplyftingu

Ólafur Friðrik Guðjónsson

26. júní 1951 - 1. júlí 2023

Óli á Gæfunni! Óli hafði nokkur viðurnefni, í góðum skilningi, sem við þekkjum vel og eru okkur kær, eins og Óli á Hvoli, Óli Árnýjar og fl. Hann var ¼ Færeyingur og talaði reiprennandi færeysku, að eigin sögn, eða það segja krakkarnir. Hann ólst upp í austurbænum að Hvoli, við að njóta náttúrunnar, fjöru kletta, fugla og fjár. Foreldrar Óla voru þau Guðjón Kristinn Kristinsson f.29. nóv. 1917. d.1975. Sjómaður og útgerðarmaður frá Miðhúsum í Vestmannaeyjum og Kristín Ólafsdóttir f.22.Júlí 1925. d.1992 verkakona frá Siglufirði. Gekk Kristín syni Guðjóns í móðurstað en hann hét Matthías f.1938 og d.1984. Fjölskyldan fór stækkandi og Jensína María fæddist 1949. Óli var sá

frá Gísla blessuðum það var aldrei tómur kofinn þar. Það var frábært að sjá Gísla þegar hann skrapp í aðgerð hvernig hann espaði strákana upp, að þeir hefðu ekkert í kallinn að gera í aðgerðinni og það virkaði vel því þeir skyldu sýna honum það en þá bætti kallinn bara í. Já, það voru góðir tímar með Gilla mínum. Hann sá um að menn ættu góða daga. Það var farið í ferðir erlendis af og til, upp um sveitir og þetta sameinaði okkar strákana vel og ýmsar uppákomur rifjaðar upp svona misgóðar þegar haldið var á sjó. Já, það er margs að minnast þegar þú, Gilli, kemur upp í hugann. En núna er ballið á enda, því miður og Gilli minn allur. Hann flutti í Þorlákshöfn og vann sér góðan sess þar. Einar í Auðbjörgu var fljótur að

þriðji í röðinni fæddur 26.júní 1951. Svo komu þau í bunu Hörður f.1955. Hrefna f.1956, Baldur Björn f.1958, d.1963 og rak Bryndís lestina f.1959. Óli var ungur sendur í sveit, aðeins fimm ára gamall og á hverju ári eftir það allt að sextánda aldursári. En fimmtán ára, að skóla loknum, markaði hann sér stefnu í lífinu, hann skildi verða sjómaður og læra af pabba sínum réttu handtökin. Hann var duglegur og lét sitt pláss ekki standa autt. Hann tileinkaði sér kunnáttu pabba síns og lærði vel á fiskimiðin, að taka mið af því hvar væri gott fiskirí. Hann var iðinn við að afla sér þekkingar hjá gamalreyndum skipstjórum og gaf sér tíma til að sitja með þeim á spjalli þar sem færi gafst. Óli stundaði nám í Stýrimannaskólanum. Þegar pabbi hans síðan veiktist lét hann Óla eftir stýri og stjórn á Hrauneynni VE 41 og útgerðinni í heild.

Eins og ungra manna er venja er á fleiri mið að sækja í lífinu. Fæddist honum Lilja Kristín 1970 með Kristnýju Guðlaugsdóttur d.2004 og ári síðar bættist Diljá við 1971 með Maríu Tegeder.

Eitt sinn þegar Óli var að spila með hljómsveit sinni í Alþýðuhúsinu birtist hin fegursta snót í salnum og í hléinu stökk hann niður að henni og kissti hana á kinnina og sagði ,,Þú mátt eiga þetta“. Flugeldasýningin endaði aldrei og hjörtun slógu í takt eftir þetta. Að fimm árum liðnum kom Árný aftur til Eyja, sama dag og Óli jarðaði föður sinn, hún hringdi í

sjá hvað í Gilla bjó og gerði hann að yfirverkstjóra hjá sér og farnaðist honum það vel. Þar náði Gilli sér í frænku mína, Þórunni Jónsdóttur og fór vel á með þeim og giftu þau sig. Við hjónin kveðjum góðan dreng og vin í öll þessi ár. Honum hefur alltaf verið vel fangað af þeim 6 félögum af Jóni Vídalín sem undan eru farnir. Blessuð sé minning þeirra.

Elsku Þórunni og fjölskyldu og systkinum Gísla sendum við hjónin innilegar samúðarkveðjur, megi algóður guð styðja ykkur í sorginni. Gilli minn hafðu þökk fyrir allt og allt.

Sverrir og Kolla.

hann og vildi hitta prinsinn. Stuttu síðar voru þau trúlofuð og hafa verið saman síðan.

Óli kynntist ólgu og öldugangi í víðari merkingu en blautum sjó því aðeins á sínu tólfta ári í sveitinni fyrir austan fréttir hann af dauða Baldurs bróður sem var aðeins fimm ára gamall. Vegna fjarlægðar og aðstæðna varð Óli því af útför hans.

Það er ungum dreng vissulega erfið reynsla en því þurfti hann bara að kyngja og geymdi það djúpt með sjálfum sér.

Mörgum árum síðar var Óli á veiðum á fyrsta bátnum sem hann keypti í félagi með Sigurvin og Gísla Leif og hét báturinn Skuld VE 263. Hann var skipstjórinn um borð en árið 1980 við veiðar á Selvogsbanka fengu þeir brotsjó á sig og lagðist báturinn á hliðina. Á nokkrum sekúndum fórust tveir skipverjanna en þeir Þorvaldur mágur og Óli komust í björgunabát.

Á þeim tíma var slíkum áföllum einfaldlega stungið djúpt niður, geymd vel og síst rædd, það skilur eftir ör á sálinni. Þannig hélt brauðstritið áfram og þeir Þorvaldur keyptu bát sem hlaut nafnið Gæfan VE 11 og aflaðist vel næstu tuttugu árin. Óli og Árný giftu sig 26. desember 1979 og höfðu því verið gift í 43 ár. Þeirra fyrsta barn kom í heiminn 1976 og fékk nafnið Karen Inga, keyptu þau Kirkjuveg 82 og þá bættist Guðjón Kristinn í fjölskylduna 1978 svo varð þeim mjög heitt, von var á þriðja barninu og fluttu þau að Ill-

ugagötu 7 hvar Árni Óli kemur í hús í fyrsta sinn 1983. Í dag á Óli 5 börn, 9 barnabörn og eitt barnabarnabarn.

Góð vinátta er mikil gjöf og Óli var góður vinur, bóngóður, átti erfitt með að segja ,,nei“ ef hann var beðinn. Hann var driffjöður til margra hluta og hefur hann farið ófáar ferðirnar í ,,Klettinn“ til að ditta að, gera klárt, huga að fénu, smíða, mála eða bara fara á veiðar á Ystakletti VE. Ystiklettur og sjómennskan áttu stóran hlut í lífi Óla og var kannski við hæfi að hann fékk að fara á þeim stað sem hann þótti svo vænt um, við að gera það sem hann elskaði. Áfallið var mikið fyrir okkur fjölskylduna enda fór hann svo snöggt. Minning þín er enn svo ljóslifandi hjá okkur öllum.

Félagar í Sjóve nutu margra ferða með honum í gegnum árin, hann fann alltaf góð mið og allir fengu góðan afla.

Að sögn Ævars félaga hans var aðeins einn hængur á, því hann gat ekki farið á sjó í þoku ,,því þá veiði ég ekki neitt, ég sé ekki neitt“ sagði Óli. Það var nefnilega bara dýptarmælir um borð en ekki nein nýtísku tæki. Það voru bara landmiðin ,,þessi steinn í toppinn þarna og drangur í

Sveinn Gunnarsson

26. febrúar 1943 - 20. ágúst 2023

Sveinn Gunnarsson, sjómaður, fæddist 26. febrúar 1943 að Morastöðum í Kjós. Hann lést á Landspítalanum 20. ágúst 2024.

Foreldrar hans voru Gunnar Einarsson, bóndi á Morastöðum í Kjós, f. 16. desember 1904 í Hvammsvík í Kjós, d. 16. desember 1987 og Aðalheiður

klof eða nef“ eða hvað sem það kallaðist, miðin hárrétt ,,hér er klakkurinn eða strítan, hraunið eða gjáin“, og alltaf kom fiskur á færin. Óli var með einstökum aflafær og vann hann oft þegar keppt var á sjóstöng, var oftar en ekki aflahæsti báturinn á Sjóve keppnunum og því var keppst um að fá að vera með honum um borð.

Óli var oftar en ekki hrókur alls fagnaðar, þar sem tekin voru upp allskonar hljóðfæri, spilað og sungið en honum fannst gott að vera einhvers staðar einn út í eyju, út á trillu að veiða eða við smíðar. Óli hafði ekki hátt um tilfinningar sínar og í uppvexti barnanna var hann mikið upptekinn á sjónum.

En fjölskyldan sá breytingu á Óla þegar barnabörnin fóru að koma í heiminn, þá fór jaxlinn að mýkjast og hann leyfði sér að vera meira opinn. Það var eins og hann hugsaði með sér að hann hefði fengið annað tækifæri til að njóta barnanna og helst að spilla þeim aðeins. Barnabörnin eiga vissulega margar góðar minningar um afa sinn sem kenndi þeim svo margt, að vera góð við dýr og umgengni við þau, að klifra í klettum og hvernig á að bera

Ingveldur Jónsdóttir húsmóðir f. 5. janúar 1911 á Sunnuhvoli í Grindavík, d. 7. október 1991. Sveinn var áttundi í röðinni af ellefu systkinum. Systkini Sveins eru Bergmann f. 18. janúar 1932, kvæntur Sigþrúði E. Jóhannesdóttur, Jón Einar, f. 22. desember 1933, d. 29. desember 2013, Stella Elsa, f. 30. júní 1935, Björg f. 2. febrúar 1937, Ingibjörg, f. 7. júlí 1938 kvænt Bjarna E. Gunnarssyni, Gróa, f. 19. ágúst 1940 kvænt Ragnari Þ. Halldórssyni, Páll Ragnar, f. 12. september 1941 kvæntur Helgu Dís Sæmundsdóttur, f. 12. febrúar 1943, d. 21. febrúar 2007, Sigríður, f. 24. mars 1946 d. 30. júní 2021 kvænt Þorsteini Gíslasyni, Guðrún f. 6. febrúar 1950, kvænt Pétri H.R. Sigurðssyni og Hallbera f. 29. júní 1952, kvænt Kristni E. Skúlasyni.

Sveinn ólst upp í Kjósinni, heimilið mannmargt, og það var líf og fjör í góðu sveitasamfélagi. En eftir venjubundin uppvaxtarárin átti það reyndar ekki fyrir Sveini að liggja að gerast bóndi. Hann varð sjómaður, fór á ættarslóðir móður sinnar til Grindavíkur.

sig að á hættulegum svæðum, ef maður þurfti endilega að fara þangað. Óli og Árný hafa verið dugleg að ferðast víða um heim, enda mikið og margt spennandi að skoða, stundum fengu börnin að koma með en fyrsta fjölskylduferðin var farin til Florida og allir skemmtigarðar þræddir, hafði Óli það á vörum sér að þetta myndi hann nú aldrei gera aftur þar sem hann kom þreyttari heim en áður en hann fór út. En Einhverjum árum seinna var þetta gleymt og upp hófust margar ferðir og góðar minningar sem sitja nú hjá börnum og barnabörnum. Óli og Árný gerðu svo margt skemmtilegt og saman gengu þau síðasta hluta lífsins í sameiginlegri trú á Jesú.

Það er huggun í því að síðasta kveðjan áður en hinsta för á Ystaklett var farin endaði með faðmlagi, ástúð og kossi. Árný þakkar fyrir lífið með honum.

Blessuð sé minning Óla á Hvoli. Kveðjur Árný, Karen, Gaui, Árni Óli, Lilja og Diljá ásamt mökum og börnum og barnabarni

Sveinn og unnustan, Hólmfríður Friðsteinsdóttir gengu í hjónaband 6. maí 1969. Þau voru komin á sjötta tug ára sambúð þegar Hólmfríður lést fyrir rétt rúmu ári. Upphaflega hugðust þau fara á eina vertíð úr Kjósinni til Grindavíkur. Niðurstaðan varð sú að í Grindavík var gott að búa. Þau byggðu sér hús og í Grindavík ólu þau upp syni sína. Sveinn og Hólmfríður áttu þrjá syni, Ólaf Vilberg, Valdimar og Jón Helga. Sveinn fór aldrei í manngreinarálit. Einn og sérhver var dýrmætur. Ævistarf Sveins var á sjónum, starfsvettvangurinn var þar, í vélinni. Vélstjóri var hann alla sína tíð. Og vélarnar þekkti hann í þaula, aukahljóð hikst eða kok, ekkert kom honum á óvart, allt gekk og skilaði farinu öruggu úr hverri ferð. Þetta var hans heimavöllur. Þegar búið var að sleppa og lagt var úr höfn þá var maður í sérstökum heimi. Þar ríkti festa og skipulag, hver maður þekkti sitt hlutverk. Og farsæll var Sveinn sína sjómennskutíð, lengst var hann á Oddgeiri ÞH og Hörpu GK. Nokkrir fleiri bátar og skip, tilbreyting,

reynsla. Hann eignaðist marga vini í samstarfsmönnum, skipsfélögum og öðrum þeim er hann kynntist um sína daga.

Þau hjón fluttu svo í Kópavog árið 1996 en áfram var vinnan hér suður frá.

Sveinn var einstaklega verklaginn, völundur í höndunum, bílskúrinn með öll möguleg verkfæri. Þar átti hann marga stundina. Og vélstjórinn Sveinn var líka með græna fingur, hann gróðursetti, plantaði, ræktaði –og þau hjónin saman.

Síðustu árum eyddu þau svo mest í sólinni á Spáni. Kominn var tími til að gera meira fyrir sjálfan sig, njóta lífsins, vera sólarmegin í öllum skilningi. Þegar hann var kominn í land var meiri tími fyrir fjölskylduna. Hann naut þess þá að elda matinn, taka þátt í heimilisverkunum með sinni kæru konu. Hjónaband þeirra alltaf

Sævald Pálsson

27. desember 1936 - 26. ágúst 2023

Foreldrar hans voru Páll Sigurgeir Jónasson, f. 8. október 1900, d. 31. janúar 1951, og Þórsteina Jóhannsdóttir, f. 22. janúar 1904, d. 23. nóvember 1991. Systkini Sævalds voru 15 talsins og á lífi eru Þórunn, Hlöðver, Birgir og Emma.

Sævald var giftur Svövu Friðgeirsdóttur húsfreyju frá Efra-Hvoli, hún lést 9. janúar 2017. Foreldrar Svövu voru Friðgeir Guðmundsson, f. 21. júlí 1916, d. 6. júní 2001, og Elínborg Dagmar Sigurðardóttir, f. 8. september 1915, d. 9. júlí 1991.

Börn Sævalds og Svövu eru: 1) Elías Geir, f. 30. janúar 1958, maki Anna

þétt og ástríkt. Hann kominn af hafi í ýmsum skilningi, orðinn ríkur af reynslu, kappið vikið fyrir yfirvegun og æðruleysi. Alltaf átti hann sterkustu strengi drenglyndis og hlýju til alls og allra. Jafnan hugsaði hann minnst um sjálfan sig, mest um fólkið sitt, fjölskyldu og vinasamfélag. Hjartanlegur var hann í samskiptum og einlægur, hjálpsamur, greiðvikinn og góður maður. Það er sannleikurinn um hann.

Síðasta árið var Sveinn búsettur í Vestmannaeyjum hjá yngsta syni sínum og tengdadóttur, Jóni Helga og Kötu Laufey að Strembugötu 19. Þar unni hann sér vel og naut náttúrunnar hér í Vestmannaeyjum. Sveinn var duglegur að ganga og voru hringirnir orðnir nokkuð margir í Dalnum sem hann gekk dag hvern. Sveinn elskaði gróður og tók hann

Gerða Bjarnadóttir, börn þeirra: a) Gunnlaugur Arnar, í sambúð með Söru Henný H. Arnbjörnsdóttur, eiga þau þrjú börn. b) Bjartey, í sambúð með Ara E. Guðmundssyni, eiga þau tvö börn. 2) Sigurgeir, f. 30. júlí 1959, maki Lóa Hrund Sigurbjörnsdóttir, börn þeirra: a) Íris Eva, í sambúð með Jose Antonio Navas, eiga þau eitt barn. b) Sigríður Svava, gift Trausta Jónssyni, eiga þau þrjú börn. c) Telma, í sambúð með Ægi M. Jónssyni, eiga þau eitt barn. d) Björk, í sambúð með Magnúsi Heiðdal, eiga þau eitt barn. e) Mirra, í sambúð með Sæþóri F. Heimissyni. f) Guðmundur Helgi. 3) Gretar Þór, f. 24. júlí 1960, maki Kristný S. Tryggvadóttir, börn þeirra: a) Svava Kristín. b) Kristgeir Orri, á hann eitt barn. c) Ágúst Emil. 4) Ásdís, f. 5. ágúst 1962, maki Hallgrímur Tryggvason, börn þeirra: a) Anna Rós, gift Páli Hjarðar, eiga þau þrjú börn. b) Halla Björk, gift Karli Haraldssyni, eiga þau þrjú börn. c) Sævald Páll, giftur Fjólu Sif Ríkharðsdóttur, eiga þau þrjú börn. d) Einar Ottó, í sambúð með Höllu Björk Jónsdóttur, eiga þau eitt barn. 5) Erna, f. 8 apríl 1967, maki Gylfi Sigurjónsson, börn þeirra: a) Bergur Páll, giftur Söru Sjöfn Grettisdóttur, eiga þau þrjú börn. b) Andri Þór, í sambúð með Birtu Baldursdóttur. c) Daníel Freyr. d) Sævald.

Sævald fæddist í Þingholti og var númer 10 af 16 systkinum, hann bjó alla sína ævi í Eyjum fyrir utan þann

upp á því að gróðursetja tré fyrir ofan Strembugötu þar sem einskinsmannsland er og að sjálfsögðu heldur Jón Helgi þeim trjám við og bætir við skóginn þar.

„Stýr mínu fari heilu heim í höfn á friðarlandi. Þar mig í þinni gæslu geym ó Guð minn, alls valdandi.

Já, við kveðjum öll, gerum eins og hann, með þumalfingur í réttri og stoltri stöðu – og segjum síðan eins og hann: Knús í hús. Það þýddi það sama og AMEN.

Jón Helgi Sveinsson og Kata Laufey

tíma sem eldgosið stóð yfir. Sævald giftist Svövu 17. maí árið 1959, þau bjuggu fyrstu árin að Hólagötu 30 með börnin sín fimm en áttu lengst heima að Hrauntúni 46. Sævald var skipstjóri og útgerðarmaður og átti hann ásamt fjölskyldu farsæla útgerð, Berg VE 44. Sævald nam vélstjórn og tók stýrimannapróf og útskrifaðist frá Stýrimannaskólanum í Vestmannaeyjum 1965. Hann stundaði sjómennsku frá 16 ára aldri, byrjaði á sumarsíldveiðum á Helga Helgasyni VE, hefur verið háseti, vélamaður og skipstjóri frá 1963, á Berg VE 44.

Nú er komið að þeirri stund að kveðja tengdaföður minn og góðan vin, Sævald Pálsson, fyrir fullt og allt. Hann lést þann 22. ágúst 2023 á Hraunbúðum í Vestmannaeyjum. Það reyndist honum erfitt hlutskipti að dvelja þar bundinn í hjólastól síðustu árin, maðurinn sem hafði verið sjómaður nánast allt sitt líf, frjáls eins og fuglinn á öldum hafsins. Ég á þessum manni svo margt að þakka. Árið 1980 byrjaði ég að dandalast með dóttur hans, það vakti smá umtal í fjölskyldunni þar sem aldurmunurinn okkar á milli var nokkur. Þegar tengdamamma heitin sagði Sævaldi frá okkar sambandi, var það eina sem hann sagði „Ef hann verður góður við hana er mér sama“. Þetta lýsir Sævaldi vel, hann sá alltaf það góða í öllum og var einstakt ljúfmenni.

Til hamingju með daginn sjómenn!

Við óskum sjómönnum til hamingju með daginn þeirra

Kælismiðjan Frost er brautryðjandi á sviði kæli- og frystilausna. Við vinnum af fagmennsku og áreiðanleika með okkar viðskiptavinum, og leggjum áherslu á grænar lausnir, öryggi og orkusparnað.

FROST BÍÐUR UPP Á ALLAR GERÐIR AF IÐNAÐARHURÐUM FYRIR VINNSLUHÚS, VINNSLURÝMI , KÆLI OG FRYSTIKLEFA:

Hraðhurðir, Rennihurðir, Gönguhurðir, Vænghurðir, Brunahurðir, Brunalúgur, Reyklúgur.

Við bjóðum upp á fjölbreytt úrval af vörum og miðum að því að auka skilvirkni og hámarka gæði og arðsemi fyrir þig.

Kælismiðjan Frost ehf. Fjölnisgata 4b - 603 Akureyri | Suðurhrauni 12b - 210 Garðabæ Háheiði 9 - 800 Selfossi | Kolding - Danmörku

Ég naut hjálpar hans þegar ég byggði mitt hús, en hann sá um að flísaleggja eldhúsið okkar. Hann fór kannski ekki hratt yfir en hann var drjúgur og vandvirkur eins og hann var á sínum skipstjórnarferli.

Ég var því miður ekki svo heppinn að ná að róa með honum á Bergi VE. En ég vissi frá þeim sem það höfðu gert að það var enginn æsingur, öskur eða hávaði í mínum manni, allt var unnið í rólegheitum og árangurinn þó ekki síðri en hjá öðrum. Ég átti líka því láni að fagna sem járnsmiður að vinna mikið með Sævaldi í ýmsum breytingum á hans skipum og var samvinna okkar alltaf eins góð og best var á kosið.

Í landi naut hann þess að vera með fjölskyldu og vinum. Á góðum stundum var hann hrókur alls fagnaðar og dansaði eins og her-

Geir Haukur Sölvason 26. nóvember 1947 - 26. ágúst 2023

Að mörgu leyti má segja að Haukur hafi verið svona maður sem batt bagga sína ekki sömu hnútum og samferðarfólk sitt. Var um margt sjálfum sér nógur og meira kannski inná við en útá við. Þið munið auðvitað hversu mikill safnari hann var, engu var hent, því það gæti jú komið að góðum notum einhvern daginn. Það var kannski ekki alltaf svo að allir hlutir væru í röð og reglu hjá honum, en hann gat samt alveg bjargað sér. það var alltaf hugur í honum og spenningur fyrir einhverjum verkefnum sem framundan voru.

Hann var auðvitað lengi viðloðandi sjómennskuna, var vélstjóri um borð í nokkrum bátum og þeir sem voru

foringi og þá sérstaklega við sína heittelskuðu Svövu. Það var honum mikill missir þegar Svava lést eftir erfið veikindi og reyndar má segja að hann hafi aldrei náð sér eftir það, söknuðurinn var of mikill.

Við fjölskyldan ferðuðumst mikið með Sævaldi og Svövu í gegnum árin, bæði innanlands og utan. Mér er minnisstæð ein ferð sem við fórum saman til Danmerkur, við tókum þar bílaleigubíl, svokallað rúgbrauð og ferðuðumst á því til Þýskalands og til baka. Við Sævald ákváðum að ég skyldi byrja að keyra og hann tæki síðan við, hann sat í framsætinu og konurnar í aftursætinu. Þegar við komum svo til Þýskalands hafði hann sofið við hlið mér megnið af leiðinni og aldrei nokkurn tímann á leiðinni leyst mig af, en hann hafði nú þó orð á því, hvað ég væri rosalega góður bílstjóri og að það hefði

með honum um borð tala allir um það hversu snjall og úræðagóður hann var. „Hann var einhver flinkasti vélstjóri sem ég hef siglt með“ sagði gamall skipsfélagi hans.

Já, hann gat alveg reddað sér útá sjó.

Hans helstu áhugamál tengdust hins vegar tölvum, matreiðslu og tónlist.

Haukur átti margar góðar stundirnar í Grænalæk við veiðar og fór stundum þangað með Ágústi dóttursyni sínum sem man þessar veiðiferðir vel og minnist þeirra með hlýju, og Alfreð fór meira að segja í einhverja slíka veiðiferð líka, það sannast á mynd frá Grænalæk af þeim feðgum. Og eins og í flestu öðru sem hann tók sér fyrir hendur, þá var hann að sjálfsögðu vel græjaður og til í hverskonar veiðiskap, allt eftir því hvernig vindar blésu í það og það skiptið.

En varðandi matseldina, þá var Haukur kannski ekki sporgöngumaður í einhverju tilraunaeldhúsum. Hann kaus að hafa sinn mat samkvæmt hefðum og í hans huga var kjötið betra eftir því sem það var feitara. Hann lét t.d. einhverntíman sérpanta virkilega feitan lambahrygg ofan af landi til að gera nú virkilega vel við sig og sína.

Haukur var með fyrstu mönnum til að tileinka sér tölvur og var lunkinn í

verið synd að leysa mig af. Í sömu ferð gistum við fyrst í Hamborg, við vorum á röltinu eitt kvöldið á Reperbahn, ég var með kort til þess að reyna að rata á hið fræga Herbertstrasse og ætlaði að fá hjálp Sævalds við það. Hann leit ekki á kortið heldur sagði „við förum bara hér beint áfram og síðan til hægri“. Hann var á heimavelli í Hamborg og þekkti þar hvern krók og kima eftir að hafa farið í fjölmargar siglingar með fisk til Þýskalands og einnig Englands.

En kæri tengdapabbi og vinur minn, það er búið að vera ljúft að hafa þig í lífi mínu öll þessi ár. Ég trúi því og efast ekki um, að hún Svava hafi beðið við hliðið til að taka á móti þér og nú eru þið sameinuð á ný.

Farðu í friði, elsku vinur. Hallgrímur.

tölvumálum, græjaði forrit og hjálpaði fólki að rata um í þessum nýja tölvufrumskógi sem flestum var framandi. En Haukur náði strax tökum á tölvumálum með elju og grúski og setti sig inní gangverk tölvunnar, reif í sundur og setti saman aftur bæði til gamans en einnig til að þekkja enn frekar virkni og tækni þessa framtíðarheims.

Þið sem þekktuð Hauk vitið vel að lífið var ekki alltaf einhver lúxusreisa hjá honum. Það voru ýmsar brotalamir í uppvextinum og áfallið hefur auðvitað verið mikið þegar hún Hulda lést 17. mars 1990, en þau höfðu þá verið saman í meira en 20 ár. Megi algóður Guð að blessa minningu hennar.

Eftir andlát Huldu kynntist hann Öddu og það varð þeim báðum mikil blessun. Þau voru hænd að hvoru öðru og Adda vildi leggja mikla áherslu á það hversu góður maður og trygglyndur hann var, alltaf ljúfur og blíður, og það má eiginlega segja að Haukur hafi borið Öddu á örmum sínum í gegnum lífið. Þau áttu góðar stundir saman þegar þau bjuggu í Foldahrauninu. En síðar þurfti Adda að flytja á Hraunbúðir vegna heilsubrests, og Haukur kom síðar og fékk þá herbergi við hlið hennar.

Það var þeim báðum kært og það má öllum vera ljóst hversu vænt þeim þótti um hvort annað.

Við sendum sjómönnum og fjölskyldum þeirra heillaóskir í tilefni dagsins.

Dætur Öddu, þær Hafdís, María og Rósa, eru Hauki þakklátar fyrir kærleikann og hlýjuna sem hann sýndi mömmu þeirra.

Samband þeirra var, eins öll önnur sambönd, sem byggja á kærleika

Jóhann Guðjónsson

4. september 1942 - 12. september 2023

Jóhann Guðjónsson fæddist á Hafnarnesi við Fáskrúðsfjörð 4. september 1942. Hann lést í faðmi fjölskyldunnar á Heilbrigðisstofnun Suðurlands í Vestmannaeyjum 12. september 2023.

Foreldrar hans voru Guðjón Björnsson frá Gerði í Vestmannaeyjum, fæddur 10. maí 1908 d. 28. nóvember 1999 og Þórey Jóhannsdóttir frá Hafnarnesi við Fáskrúðsfjörð, fædd 17. ágúst 1918 d. 12 mars 1999.

Systkini Jóhanns eru Valbjörn fæddur 8. nóvember 1936, Björg fædd 8. janúar 1940, Jón Ingi fæddur 5. febrúar 1946 og Guðríður fædd 6. júlí 1953 d. 16. júní 1995.

Jóhann giftist Hallgerði Lindu Pálmadóttur fædd 9. júlí 1949 hún lést 12. maí 1996.

Jóhann og Linda eignuðust fjögur börn, þau eru:

Hrefna Sigurbjörg fædd 29. september 1972, maki Bjarni Óli Haraldsson fæddur 27. mars 1968.

Pálmi fæddur 3. Júlí 1974, maki Sjöfn Ólafsdóttir fædd 17. maí 1976. Þórey fædd 1. nóvember 1981.

Jóhann fæddur 28. desember 1986, maki Hanna Björg Reynisdóttir fædd 14. apríl 1992.

Afabörn Jóhanns eru 14 talsins og 7 langafabörn.

Elsku pabbi. Það er hálf furðulegt að skrifa minningargrein um pabba

og ást, gott samband og gefandi fyrir bæði og þegar þannig er þá birtist oft sá sem farinn er, þeim sem eftir er, ekki síst í rútínum daganna, enda var sambúð Hauks og Öddu löng eða um 30 ár.

sinn og fjalla um helstu sjómannaafrek hans, þegar flest af því gerðist fyrir mína tíð og þegar ég var lítill krakki, aftur á móti er auðvelt að skrifa um hversu góður pabbi þú varst og hversu mikilvægur þú varst mér.

Pabbi var mikill sveitamaður og ólst upp á Hafnarnesi við Fáskrúðsfjörð, en flutti ungur til Eyja með foreldrum sínum. Hann útskrifaðist með stýrimannsréttindi úr Stýrimannaskólanum árið 1965 og stundaði hann sjómennsku sem stýrimaður og skipstjóri á eigin bátum og öðrum næstu áratugina.

Pabbi var iðulega kallaður Jói á Þristinum og byrjaði að stunda sjóinn um 12 ára aldur. Pabbi flutti með fjölskyldu sinni að Vallartúni í eyjum, en það hús fór undir hraun í gosinu. Þegar pabbi og mamma: Hallgerður Linda Pálmadóttir kynntust hófu þau búskap á Fífilgötunni, þar næst Hólagötunni, Smáragötunni og svo Illugagötu 10 þar sem við bjuggum lengst.

Lífið á Illugagötunni var oft á tíðum skrautlegt, við systkinin fjögur, öll á sitthvoru aldursbilinu og hinir ýmsu kettir sem komu og fóru. Í minningunni var þetta ákveðið félagsheimili þar sem allir voru velkomnir.

Pabbi var ekki bara algjört ljúfmenni, heldur oft á tíðum nokkuð sérstakur maður. Hann var ekki mikið fyrir nútíma tækni og var ekki mikið fyrir viðhald á húsinu eða bílum, hlutunum var bara reddað einhvern veginn, t.d. voru bílarnir iðulega teipaðir saman, pabba var alveg sama. Pabbi var mjög nýtinn, vanafastur og nægjusamur. Vanafestan sást iðulega í árlegum Kanaríferðum fjölskyldunnar, og það var ekkert sem kom á óvart, sama hótel, sama hótelherbergi og út að borða á Klörubar, þetta var ekkert flókið. Pabbi var líka einn helsti talsmaður Lýsis á landinu og taldi það vera allra meina bót, ég hef ekki tölu á því hvað voru kláraðar margar flöskur

En nú verða árin ekki fleiri saman hérna megin.

Við megum hinsvegar lifa í þeirri von að við munum hitta þau aftur sem voru okkur kær í næsta lífi.

yfir mánuðinn.

Pabbi var mjög orðheppinn og skemmtilegur í tilsvörum með ýmis furðuleg orðatiltæki, og með sérstök gamaldags orð sem fáir á mínum aldri skildu. Orð eins og baldinn, mélsúruleggur og ýmislegt annað sem enginn kunni skil á nema hann. Það var kannski í seinni tíð sem ég áttaði mig á merkingu orðanna, enda kannski ekki tilviljun að ég endaði sem íslenskukennari.

Pabbi var stundvísasti maður sem ég hef kynnst, í rauninni óþolandi stundvís, ég man sem unglingur lét hann mig oft mæta í vinnu í VSV, þótt það væri engin vinna, en í hvert skiptið var eitthvað fundið fyrir mig að gera.

Pabbi var í raun mjög orðvar maður, hvers manns hugljúfi og blíður og kátur í samskiptum við alla sem hann umgekkst. Hann talaði aldrei illa um annað fólk, meira að segja ekki pólitíkusa heldur.

Pabbi var mikill fuglaáhugamaður, náttúruunnandi ásamt því að stunda sundlaugina af krafti, hann smitaði þennan sundáhuga í okkur krakkana, og var hann afar stoltur af okkur þegar kom að því. Fuglaáhuginn fór ekki fram hjá fólki í Eyjum, og var hann iðulega mættur í blöðin með fregnir af því hvort lundinn, lóan eða aðrir fuglar hefðu látið sjá sig á vorin.

Árið 1996 lést Linda móðir okkar sem var mikið áfall fyrir okkur öll. Þetta tímabil er mikið í móðu, en hér þurfti pabbi að leggja sjómennskuna til hliðar, enda var ég þarna 9 ára gamall og systkini mín örlítið eldri. Lífið hélt áfram og hugsa ég oft til baka hversu vel pabbi hélt utan um okkur gegnum þessi ár sem reyndust erfið.

Þegar árin liðu og við krakkarnir flugum úr hreiðrinu til Reykjavíkur þá flutti pabbi sig yfir í Foldahraunið og bjó þar í nokkur ár. Þegar heilsunni hrakaði þá flutti pabbi sig yfir í þjónustuíbúð í Eyjahrauninu og síð-

ustu vikurnar yfir í Hraunbúðir sem honum líkaði afar vel.

Sjómennskan snerti líf pabba alla tíð og átti hann mjög erfitt með að slíta sig frá henni, enda óteljandi bryggjurúntarir sem við fórum saman. Eftir að pabbi lauk Stýrimannaskólanum keypti hann, Bjössi bróðir og afi bátinn Þrist VE. Þeir gerðu bátinn út í þrjú ár og seldu hann og keyptu svo í kjölfarið annan stærri sem fékk sama nafn. Þeir voru saman með þessa útgerð til ársins 1980 ásamt mági sínum Gísla Val, en út frá þessu kom nafnið Jói á Þristinum sem pabbi var ávallt kallaður.

Fleiri bátar eins og Freyjan og Danski Pétur komu við sögu, en á Danska Pétri tók pabbi þátt í björgunarstarfi þar sem manni var bjargað úr sjón-

Bjarni Hilmir Sigurðsson

3. september 1932 - 14. september 2023

Bjarni Hilmir Sigurðsson, alltaf nefndur Hilmir, fæddist í Vestmannaeyjum 3. september 1932. Hann lést á HSU á Selfossi 14. september 2023.

Foreldrar hans voru Sigurður Gísli Bjarnason, útgerðarmaður og skipstjóri frá frá Hlaðbæ í Vestamannaeyjum, f. 14. nóvember 1905, d. 5. október 1970, og Þórdís Guðjónsdóttir, húsmóðir frá Kirkjubæ í Vestmannaeyjum, f. 26. nóvember 1908, d. 2. júní 1995. Systkini hans: Jóhann Guðmundur, f. 30. júní 1930, d. 17. október 2003, Halla Guðrún, f. 18. júlí 1936, Sigurður, f. 12. ágúst 1945, og Gunnar Þór, f. 7. júlí 1948. Bjarni kvæntist eftirlifandi eiginkonu sinni Friðrikku Sigurðardóttur svæf-

um við Reynisdranga, þessu afreki var pabbi mjög stoltur af og geymdi lengi ýmsar blaðaúrklippur.

Eftir að pabbi kom í land eftir að mamma lést var hann alltaf viðloðandi sjóinn að einhverju leyti. Vann á Herjólfi, Lóðsinum, fiskvinnslunni Pétursey og grafskipinu Vestmannaey og við beitningar inn á milli. Hann var einnig viðloðandi starf SJÓVÉ til fjölda ára. Hann leysti einnig af á hinum ýmsu bátum, mér unglingnum til mikillar ánægju því þá gafst færi á partýstandi heima. Það eru óteljandi hlutir sem ég tek til mín sem ég fékk frá pabba mínum. Hann hafði þann eiginlega að sjá ljósu punktana í öllu sem illa gekk, hafði eitthvað jafnaðargeð sem smitaðist iðurlega yfir til manns.

ingarhjúkrunarfræðingi frá Kúvíkum í Árneshreppi á Ströndum, þann 25. september 1963. Börn þeirra eru: 1) Hafdís, f. 1964, maki Kristinn Helgi Jónsson og eiga þau þrjú börn: a) Rudolf, maki Íris Dögg Ásmundsdóttir og eiga þau fjögur börn, b) Hilmir Snær, maki Samantha Bazely og eiga þau eina dóttur, c) Andrea Ýr. 2) Sigurður Gísli, f. 1966. 3) Þórdís, f. 1972, maki Ófeigur Ágúst Leifsson og eiga þau þrjú börn: a) Salvör Ágústa, maki Sigurgeir Búi Daníelsson og eiga þau eina dóttur, b) Bjarni Friðrik, c) Þórey Ásta.

Ungur flutti hann frá Vestmannaeyjum, bjó lengst af í Reykjavík, en einnig í Stykkishólmi í 16 ár og árið 2018 fluttu þau hjón á Selfoss. Sjómennska varð hans ævistarf en 15 ára hélt hann til síldveiða með pabba sínum. 1956 lauk hann meira mótorvélstjóraprófi sem gaf á þeim tíma vélstjórnarréttindi á öll íslensk fiskiskip.

Hann var alla tíð vel liðinn og eftirsóttur fagmaður og báru öll hans vélarrúm greinileg merki um þá snyrtimennsku sem einkenndi hann alla tíð. Á milli úthalda vann hann á vélaverkstæðum í landi við að þjónusta bátavélar. Eftir að hafa sótt sér réttindi í Noregi þjónustaði hann skip með Wichmann-vélar um land allt. Oft var hann fenginn til að vera eftirlitsmaður við nýsmíði og breytingar skipa í Noregi. Hann lauk sjómennsku sinni árið 1997, þá 65

Það var einstakt samband sem ég átti við pabba minn. Sem yngstur af systkinahópnum eyddum við tveir mörgum árum saman á Illugagötunni og í Foldrahrauninu og því var það þyngra en tárum taki að kveðja pabba sinn.

Ég áttaði mig samt á því að þessi dagur myndi sennilega koma upp. Ég lít samt á þetta að nú eru pabbi og mamma sameinuð eftir 27 ára aðskilnað.

Nú hittumst við einhvern tíma á ný í framtíðinni og takk fyrir allt pabbi minn.

Þinn sonur, Jóhann

ára gamall, eftir 50 ára farsælan feril á sjó. Eftir að hann kom í land vann hann hjá Skipa- og vélaeftirlitinu þar til hann hætti störfum um sjötugt.

Hann var bóngóður og nutu vinir og fjölskylda þess hvað hann var laghentur og úrræðagóður við lausn á hinum ýmsu vandamálum. Hann var heimakær og leið best þar sem þau hjónin byggðu sér heimili hverju sinni og þótti fátt betra en að hafa fólkið sitt hjá sér. Hann var mikill fótboltaáhugamaður og fylgdist vel með íslenska boltanum en ekki síður þeim enska þar sem Liverpool var hans lið í gegn um súrt og sætt. Hann naut þess að ferðast og ferðuðust þau hjónin mikið jafnt innanlands og út fyrir landsteinana. Síðustu árin, meðan heilsan leyfði, dvöldu þau hjónin langdvölum á Kanaríeyjum, þar sem kynni við gamla vini voru endurnýjuð auk þess sem ný vináttubönd voru mynduð.

Á kveðjustund leitar margt á hugann, en þrátt fyrir sorg og söknuð er þakklæti okkur efst í huga. Að hafa haft hann í lífi okkar í 91 ár er mikil blessun og forréttindi.

Þrátt fyrir að heilsu hans hafi hrakað síðustu ár naut hann enn lífsgæða með mömmu og okkur stórfjölskyldunni, alveg þar til síðustu dagana er hann fór að undirbúa sig fyrir sitt lokaferðalag. Hann lagði svo fallegu augun sín aftur í síðasta sinn fimmtudaginn 14. september.

Pabbi var, eins og gefur að skilja, besti pabbinn og skipuðum við öll sérstakan sess í hjarta hans þar sem ekki var gert upp á milli þótt höf og lönd skildu að.

Pabbi hafði margt sem aðskildi hann frá sinni kynslóð karlmanna, m.a. það hvað hann átti auðvelt með að koma tilfinningum sínum í orð og var hann ekki spar á að segja okkur hvað honum þætti mikið til okkar koma og hversu þakklátur hann væri fyrir sitt fjölskyldulíf. Hann var mjög hagyrtur og eigum við vísur sem hann samdi til okkar og segja allt sem segja þurfti. Hann var grjótharður nagli með mjúkri fyllingu og hjarta hans sló fyrir fjölskylduna og Liverpool.

Hann var mikill snyrtipinni og tók virkan þátt í heimilisstörfum sem ekki var algengt í okkar uppvexti og vakti undrun hjá vinum okkar að sjá hann þrífa gólf eða hamast við að þrífa baðherbergið. Það var fátt sem hann gat ekki reddað og var hann með eindæmum bóngóður, handlaginn og úrræðagóður og nutum við systkin þess sérstaklega eftir að við eltumst og vorum flutt

Kristófer Þór Guðlaugsson

24. maí 1950 - 21. nóvember 2023

Kristófer Þór Guðlaugsson fæddist á Brimhólabraut 5 í Vestmannaeyjum 24. mars 1950. Hann lést á dvalarheimilinu Hraunbúðum í Vestmannaeyjum 11. nóvember 2023.

Foreldrar hans voru Guðlaugur Kristinn Kristófersson, f. 25. desember 1922 á Oddstöðum í Vestmannaeyjum, d. 24. júlí 2002, og Unnur Kristín Björnsdóttir, f. 7. ágúst 1926 á Hörðuvöllum Hafnarfirði, d. 25. desember 2010.

að heiman. Eiginmenn okkar systra fengu þó aðeins að kenna á því þegar við áttuðum okkur á að þeir gátu ekki græjað og gert það sem pabbi var vanur að gera og hljómaði setning eins og „pabbi gerði þetta alltaf“ ansi oft á fyrstu búskaparárum okkar, við takmarkaða gleði þeirra.

Nágrannar okkar systra fengu stundum að finna fyrir kappi hans þegar þeir t.d. hrukku upp af værum svefni við að verið var að brjóta flísar af veggjum með loftbor kl. 4 að nóttu, eða þegar hann skar við annan mann stórt gat í vegg og svo var veggurinn bara látinn gossa í gólfið, sem í þessu tilfelli var einnig loft unga parsins sem bjó fyrir neðan. Tók það okkur nokkurn tíma að fá nágrannana til að taka okkur í sátt. En þetta var svo lýsandi fyrir hann, verkin þurfti að vinna hratt og örugglega og þá var enginn tími í eitthvert hangs og svefninn mátti bíða betri tíma.

Öll eigum við fallegar minningar um pabba í bílskúrnum í einhverju

Systkini Kristófers Þórs eru: Ragnar Þorkell flugvirki, f. 22. ágúst 1943, og Sigrún viðskiptafræðingur, f. 11. október 1946, d. 3. maí 2016. Hin 17. maí 1970 giftist Kristófer Þórunni Þorbjörnsdóttur, f. 16. júlí 1951. Foreldrar hennar voru þau Þorbjörn Jónsson, f. 1. október 1923, d. 22. júní 2013, og Anna Fjóla Jónsdóttir, f. 23. desember 1923, d. 26. febrúar 2004. Börn Kristófers og Þórunnar eru: 1) Anna Kristín, f. 5. febrúar 1970, gift Viktori Þór Reynissyni. Dætur þeirra eru Auðbjörg Ósk, á hún eina dóttur og fæddi andavana son. Þórunn Jóhanna, gift Andrew Leung og saman eiga þau eina dóttur. Yngst er svo Gabríela Dögg. 2) Guðlaugur Kristinn, f. 12. júlí 1971, börn hans eru fimm: Kristrún Inga, í sambúð með Jóhanni Hirti Ösp Stefánsbur og Kötlu Maríu Unnþórsdóttur, Sunna Dís, gift Patrick Imber og eiga þau einn son, Þorsteinn Vestmann, Matthías Freyr og yngstur Viktor Óli. 3) Lilja Rós, f. 8. september 1981, gift Miquel Thompson og eiga þau tvö börn, Jazmin Rós og Isiah Þór. Fyrir á Lilja Rós soninn Kristin Örn. 4) Hafþór Örn, f. 25. október 1983, giftur Önnu Karen K. Sigvaldadóttir. Börn

brasi og af honum lærðum við réttu handtökin og erum honum þakklát fyrir þolinmæðina og ástúðina sem hann var ekki spar á í okkar garð, þrátt fyrir að þolinmæði væri honum almennt ekki töm.

Pabba og mömmu auðnaðist hin síðari ár að verja hörðustu vetrarmánuðum í sólinni á Kanaríeyjum, þar sem þau nutu sín í sólinni og í félagsskap vina og ættingja. Við systkin heimsóttum þau öll og nutum þess að vera með þeim í áhyggjuleysi þar sem hver stund var nýtt til að njóta, skála, syngja og helst taka nokkur rokkabillí-spor – góðar minningar sem ylja um ókomin ár. Þegar þau voru upp á sitt besta fóru þau út að dansa og þótti okkur mikið til koma að sjá pabba með mömmu í örmum sér þar sem þau stigu dansinn svo fallega í takt.

Takk fyrir lífið sem þú gafst okkur, elsku pabbi.

Hafdís, Sigurður Gísli og Þórdís.

þeirra eru Sigvaldi Rafn, Rannveig Unnur og Kristófer Úlfar.

Að eilífu englarnir yfir þér vaki, í augum þér sólin skín.

Kvöl er í hjarta, kuldi og klaki er kveð ég þig, ástin mín.

Að hausti þú fangaðir einmana hjarta, sem hreyfðist í brjósti mér, það ætlar þér gæfu, framtíð bjarta, það aldrei mun gleyma þér.

Nú heiminn í hinsta sinn augun þín líta, hugur minn allur er þinn, að endingu mætumst á himninum hvíta, nú hverf ég þér, vinur minn.

(Harpa Lilja Haraldsdóttir)

Þín Þórunn (Tóta).

Elsku pabbi.

Það er víst komið að kveðjustund hjá okkur að sinni. Eins erfitt og það er að kveðja þá á ég eftir margar góðar minningar. Það mun ávallt ylja um hjartarætur hversu stoltur þú varst af okkur börnum, barnabörnum og barnabarnabörnum. Það að við fengum að vera þér til staðar síðustu ár og

styðja þig í veikindum þínum er dýrmætt þótt stundum hafi verið erfitt að sjá hvað þau tóku mikinn toll. Nú getur þú hvílt í friði og enginn sársauki að gera þér dagana erfiða. Að hafa líka tekist að koma með þig hingað til Eyja og leyfa þér að sjá heimaslóðir rétt áður en þú kvaddir var það besta sem við gerðum saman. Brosið sem kom þegar við sigldum inn í höfn mun aldrei líða mér úr minni.

Þú farinn ert þangað á undan inn, á eftir komum við pabbi minn, það huggar á harmastundum. Þótt hjörtun titri af trega og þrá við trúum að þig við hittum þá í alsælu á grónum grundum.

Þú þreyttur varst orðinn og þrekið smátt, um þrautir og baráttu ræddir fátt og kveiðst ekki komandi degi. (Hugrún)

Ég sakna þín elsku pabbi og elska þig alltaf.

Anna Kristín

Ólafur Tryggvason

5. desember 1939 - 16. desember 2023

Foreldrar Ólafs voru hjónin Tryggvi Ólafsson málarameistari frá Garðhúsum, f. 8. ágúst 1911, d. 9. apríl 1985, og Þórhildur Stefánsdóttir frá Gerði, húsfreyja, f. 19. mars 1921, d. 20. september 2011.

Bræður Ólafs voru Stefán Þór Tryggvason málarameistari, f. 21. apríl 1944 á Helgafellsbraut 20, d. 19. júní 2015 á Landspítalanum og Sævar Tryggvason málarameistari, f. 1. júní 1947 á Helgafellsbraut 20, d. 26. ágúst 2005.

Ólafur var tvíkvæntur. Eftirlifandi eiginkona Ólafs er Sigurveig Júlía Tryggvadóttir húsfreyja, f. 29. október 1951. Þau gengu í hjónaband 20. maí 1989. Dóttir þeirra er Þórhildur Ólafsdóttir íþróttafræðingur og kennari, f. 9. september 1990, maður hennar Jonathan R. Glenn, f. 27. ágúst 1987, saman eiga þau dótturina Amelíu Grace, f. 23. ágúst 2019.

Fyrir á Júlía soninn Tryggva Má Sæmundsson útflutningsstjóra Leo Fresh Fish í Eyjum, f. 26. apríl 1976, kona hans Arnbjörg Harðardóttir, f. 25. febrúar 1978, saman eiga þau dótturina Hrafntinnu, f. 13. desember 2014. Fyrir á Arnbjörg dótturina Birtu Lóu, f. 2. maí 2002. Fyrri kona Ólafs, var Kristín Ester Sigurðardóttir frá Vatnsdal, húsfreyja, f. 5. febrúar 1939, d. 11. maí 1988. Þau gengu í hjónaband 30. desember 1961.

Börn Ólafs og Kristínar Esterar eru: 1. Tryggvi Þór vélvirki hjá Marel, f. 11. febrúar 1958, kona hans er Brynhildur Baldvinsdóttir, f. 28. september 1958 og eiga þau tvö börn a) Ólaf Aron, f. 17. júlí 1987, sambýliskona hans er Rakel Ingvarsdóttir, f. 8. ágúst 1994, saman eiga þau soninn Tryggva Berg, f. 27. ágúst 2022. Fyrir á Rakel dótturina Birnu, f. 23. ágúst 2018. b) Bergnýju Eddu Tryggvadóttur, f. 13. október 1992.

2. Sigurður Ómar iðnverkamaður hjá Marel, f. 16. október 1962, kona hans er Sædís Steingrímsdóttir, f. 17. nóvember 1970, saman eiga þau soninn Sæþór Dalmann, f. 28. ágúst 2009.

3. Linda Björk næringarráðgjafi, f. 18. september 1973, maður hennar Hjalti Jónsson, f. 8. mars 1979 og eiga þau þrjá drengi: a) Jón Jökul, f. 9. apríl 2001, b) Ólaf Dan, f. 23. júlí 2005 og c) Kristian Þór, f. 5. ágúst 2008. Ólafur kláraði meistaranám í húsamálun og starfaði lengst af sem málari en einnig sem sjómaður. Hann var aðeins átta ára gamall þegar hann byrjaði að sækja sjóinn og þá með afa sínum. Tíu árum seinna fór hann í fyrsta sinn á vertíð. Í viðtali við Sjómannablaðið fyrir fáeinum árum gerði Olli upp æskuárin á sjónum. Þar kom m.a. fram að hann hafi verið mikið hjá ömmu sinni og afa, bæði í Garðhúsum og Gerði. Grípum niður í viðtalið við Olla.

,,Þegar mamma og pabbi fóru í sumarfrí fékk ég að fara með afa á Halkion á skötu- og lúðuveiðar átta ára gamall ef veður var gott. Við vorum nokkra daga úti og mér fannst þetta alveg dýrlegt,“ sagði Olli sem upplifði sjómannsdrauminn ungur.

Halkion, sem í minningu Olla var um 30 tonn, sökk seinna vestan við Eyjar. Olli stundaði sjó og búskap á sumrin en var jafnframt því á kafi í íþróttum.

Fylltu á Stakkabótinni

Sem peyi naut Olli góðs af því að afi hans átti trillu ásamt Óla í Bæ og fékk Olli stundum að fara með þeim þegar veður var gott. „Einu sinni fórum við austur í Stakkabót, róður sem ég gleymi aldrei. Þar komum við auga á síldartorfu, renndum beint í hana og fylltum trilluna af stórufsa á nóinu. Eftir það héldum við í land, lönduðum úr bátnum og sigldum beint út aftur þar sem báturinn var fylltur á ný. Á leiðinni heim voru skotnir nokkrir svartfuglar í matinn. Það var sko ekki gefist upp á þessum tíma. Slíkum dögum gleymir maður aldrei.“

Sannkallað ævintýrasumar

Sumarið þegar Olli var 13 ára reri hann með afa sínum á trillunni og voru þeir á línu. „Við vorum með fimm bjóð sem við beittum sjálfir. Þetta var sannarlega ævintýralegur tími, gott veður og mikið fiskerí þannig að maður var vel settur eftir sumarið. Afi gaf manni engan afslátt þegar við vorum að fara út. Hann var stundum spurður að því hvort hann ætlaði að drepa peyjann þegar hann var að ræsa mig milli klukkan þrjú og fjögur á nóttunni. Við fórum oft út að Suðurey, í Ólafsholuna, og fiskuðum mjög vel. Aldrei var slappað af. Þegar búið var að leggja renndum við færum í þá tvo til þrjá tíma sem línan var látin liggja. Við komum kannski inn og lönduðum um klukkan tvö eða þrjú á daginn og strax

að löndun lokinni var farið í beituskúrinn að beita. Í landlegum var farið í fjöruna að tína skelfisk sem var úrvalsbeita. Þetta sumar var einstakt og frábært að vera með kallinum. Hann var þolinmóður við peyjann sem lærði mikið af honum. Þegar hann vildi leggja áherslu á eitthvað sagði hann ekki einn, tveir og þrír, heldur einn, tveir og sjö og þá var drifið í því! Þetta hef ég notað á mannskapinn í málningunni þegar mikið liggur við.“ Fyrir Olla var samveran með afa líka mikill skóli í kennileitum og miðum sem farið var eftir til að finna líklega fiskislóð. ,,Ég þekki eiginlega öll mið við Vestmannaeyjar. Ég man einu sinni eftir því þegar ég var á sjó vestur við Þrídranga. Trilla á svipuðum slóðum varð fyrir því óhappi að tækin virkuðu ekki. Skipverjinn nefndi ákveðinn hól og spurði mig hvort ég hefði miðin af honum. Ég hafði miðin í kollinum, þetta voru steinar í Klifinu og Sæfellinu og þar með kom ég honum á réttan stað. Ég þekki öll þessi mið. Lærði sömuleiðis margt af Ása í Bæ og fleiri gömlum körlum. Siggi í Bæ var mjög góður vinur minn og lánaði mér miðabókina sína. Ég hjálpaði honum oft að mála Hvíting, trilluna hans, möstrin og fleira. Ég tók aldrei neitt fyrir það og hann launaði mér greiðann með þessu.“

Átján ára á vetrarvertíð

Svanur Jónsson

19. janúar 1933 - 13. desember 2023

Átján ára fór Olli á sína fyrstu vertíð á Bjarma VE með Stefáni afa sínum. „Þetta var síðasta vertíðin hans afa en svo var ég eina eða tvær vertíðir með Gaua Tomm sem tók við sem skipstjóri af afa. Elli í Ólafshúsum var vélstjóri, frábær kall. En það var ævintýri að vera með kallinum honum afa, hann var alltaf svo góður við okkur en á sama tíma ákveðinn. Á siglingu var hann að segja manni hvernig ætti að gera hlutina, það kom sér vel seinna meir þegar maður fór sjálfur að róa á trillu. Til dæmis eins og að fara fyrir Klettinn í roki, þá sagðist hann alltaf notast við frákastið eftir straumum. Það er svo magnað að keyra í frákastinu, snöggar veltur en maður passaði sig á að vera passlega langt frá bjarginu. Þá komst maður klakklaust í gegnum þetta.“

Alltaf trillukarl

Innst inni var afinn alltaf þessi gamli trillukall sem átti það til að grípa í færin á vertíðum. „Það voru einar tíu rúllur um borð, þessar gömlu færeysku. Ég man eftir einu heimstíminu austan af Vík. Ég átti vaktina heim og þegar við komum að opnum fossi var mikið súlukast fyrir innan okkur. Ég kallaði í afa og sagði frá súlukastinu. Hann sagði mér að taka stefnuna og í framhaldinu voru allir ræstir. Það var þorskur á hverju járni og þarna drógum við um tíu tonn. Ég held að

Svanur var sonur hjónanna Jóns Ólafs Gestssonar, sjómanns og verkamanns frá Pálshúsi í Stokkseyrarhreppi, f. 7.10. 1909, d. 10.8. 1943, og Indlaugar Gróu Valgerðar Björnsdóttur, húsfreyju, verkakonu og sjúkrahússtarfsmanns frá Norður-Gerði í Vestmannaeyjum, f. 23.2. 1910, d. 9.11. 1990.

Systur Svans eru stúlka, f. 20.5. 1931, d. 22.5. 1931, og Hallbera Valgerður, f. 4.10. 1941.

Svanur kvæntist Ingibjörgu Þórðardóttur 1. janúar 1956 og bjuggu þau allan sinn búskap í Vestmannaeyjum að undanskildum árunum 1997-2011 en þá bjuggu þau í Kópavogi. Synir Svans og Ingibjargar eru: 1)

á þessari vertíð höfum við fengið yfir þrjátíu tonn á færi þó við værum á netum. Við renndum oft færum áður en við lögðum í lóðningarnar. En það var eitthvað sem kallinn hafði trú á.“ sagði Olli í viðtali við Sjómannadagsblaðið fyrir fjórum árum. Olli var lengst af á sínum sjómannsferli á Halkion, hjá Stefáni í Gerði, móðurbróður sínum sem var mikill happamaður. Olli var þátttakandi í björgun á mörgum mannslífum um borð í Halkion, en áhöfn Halkion bjargaði alls 24 sjómönnum á 18 mánaða tímabili. Þá var hann alla tíð mikið fyrir sjóstangveiði og var lengi vel virkur félagi með SJÓVE. Hann hafði í raun gaman af veiðum af öllu tagi. Hann hafði m.a. komið sér upp glæsilegu fuglasafni sem hann vildi koma fyrir augu almennings og ákvað hann að gefa safn sitt til Vestmannaeyjabæjar í fyrra. Í safninu eru 24 fuglar, elstu fuglarnir frá 1957. Margir fuglanna eru einstakir þar sem um svokölluð afbrigði er að ræða. Hann uni sér best í náttúrunni og var fastur punktur í tilveru Olla að fara í Stórhöfðan í göngu og oftar enn ekki með barnabörnin með sér. Olli var einstaklega barngóður og hafði unun af því að gera allt og ekkert með þeim.

Blessuð sé minning Ólafs Tryggvasonar.

Jón Ólafur, f. 16.11. 1955. Maki Hafdís Magnúsdóttir, f. 18.1. 1958. 2) Þórður, f. 19.11. 1956. Maki Aníta Sif Vignisson, f. 14.10. 1961. Börn Jóns eru: Hrefna, f. 16.12. 1977, Svanur, f. 18.7. 1984, Daði Steinn, f. 17.5. 1996, og Aðalbjörg, f. 5.1. 1976. Börn Þórðar eru Guðlaug Helga, f. 20.10. 1976, Elías Þór, f. 5.3. 1979, Lilja, f. 7.12. 1980, Ingibjörg Ósk, f. 12.4. 1985, Sæþór, f. 18.11. 1988, og Vignir Arnar, f. 22.2. 1985.

Svanur Jónsson vann sem vélvirki og vélstjóri allan sinn starfsferil. Hann lærði vélvirkjun í Magna og varð sveinn árið 1953, vann síðan þar og í Völundi. Hann nam einnig vélstjórn og stundaði vélstjórn á sjó og var hann lengst af vélstjóri á Gígju VE 340.

Sigurður Ingi Lúðvíksson

10. mars 1944 - 6. janúar 2024

Foreldrar hans voru Knud Grytnes og Kristín Helga Sveinsdóttir, f. 10. janúar 1911, d. 28. ágúst 2008. Kjörfaðir hans varð Lúðvík Reimarsson, f. 31. ágúst 1920, d. 22. janúar 2003. Systkini Inga: Hafsteinn Reynir Magnússon, f. 21. september 1936, d. 29. október 2022, giftur Margréti Þóreyju Gunnlaugsdóttur, f. 19. apríl 1944. Þau eiga þrjú börn; Anna Ingibjörg Lúðvíksdóttir, f. 5. júlí 1953, gift Þorvaldi Pálma Guðmundssyni, f. 17. júní 1951. Þau eiga þrjú börn.

Ingi giftist Ástfríði Árnadóttur, f. 9. október 1953, og eignuðust þau saman tvö börn, Grétar Inga, f. 3. desember 1976, verslunarstjóra hjá BYKO, og Hildi, f. 9. september 1979, Global Mobility partner hjá LEGO.

Grétar á fjögur börn með fyrrverandi konu sinni, Sigríði Katrínu Kristbjörnsdóttur, þau eru: Soffía Ásbjörg, f. 2000, dóttir hennar Sigríður Emelía, f. 2022; Fannar Ingi, f. 2003; Ásta Katrín, f. 2008, og Egill Ingi, f. 2013. Hildur á þrjú börn ásamt eiginmanni sínum, Guðmundi Rúnari Kristjánssyni, Kristján Gabríel, f. 2002, Mikael Stein, f. 2006, og Elmu Rakel, f. 2012. Ingi eignaðist því sjö afabörn og eitt langafabarn.

Ingi fæddist í Reykjavík og bjó í Njarðvík til sjö ára aldurs. Þá fluttist hann til Vestmannaeyja þar sem hann eyddi unglingsárunum. Ingi stundaði sjómennsku frá unga aldri og lærði síðar matsveininn í Hótel- og veitingaskólanum í Reykjavík. Sem ungur maður var Ingi mikið til sjós, fyrst sem háseti og loks matsveinn bæði á íslenskum og erlendum skipum. Hann starfaði meðal annars á skipum Eimskips til

fjölda ára en fór seinna sjálfstætt að stunda sjóinn.

Eftir sjómennskuna var Ingi í sendibílarekstri og var lengst af með þrjá bíla á sínum snærum.

Þegar ellilaunaaldurinn nálgaðist söðlaði Ingi um og varði tíma sínum mikið í Taílandi. Þar var hann öllum hnútum kunnugur og var í alls konar rekstri en aðallega þó í að hjálpa öðrum Íslendingum að njóta Taílands til fulls. Ingi rak í nokkur ár hinn fræga Pulsubar á Pattaya sem er Íslendingum sem þar hafa dvalið í ljósu minni sem samkomustaður Íslendinga þar um slóðir.

Síðustu árin varði Ingi miklum tíma hjá dóttur sinni og tengdasyni í Danmörku.

Elsku pabbi, núna ertu farinn í draumalandið. Það er sárt að hugsa til þess að við fáum ekki fleiri stundir saman.

Að setjast niður og rifja upp allar stundirnar sem við áttum saman er svo erfitt. Þú kenndir mér svo margt og varst alltaf með lausnir á hlutunum, alltaf klár að koma og hjálpa ef maður þurfti hjálp.

Ég man svo vel eftir því þegar ég fékk að fara með þér á sjóinn fyrst um fermingaraldurinn. Þegar ég var 16 ára fór ég með þér í nokkra góða túra og vorum við mest fyrir vestan. Eitt sinn lentum við í brælu þegar við vorum í Ólafsvík og einhverja daga máttum við ekki veiða. Þá hringdir þú bara í vin þinn sem réð okkur í byggingarvinnu morguninn eftir. Þú varst alltaf með lausnir, að finna eitthvað að gera. Þolinmæði þín var endalaus þar sem þú gast leitað af fiski á stöðum sem þú hafðir áður fengið fisk, hringsólaðir í leit af fiski tímunum saman og alltaf komum við með nóg af fiski í land.

Mér er oft hugsað til þín þegar ég fæ mér brauð með kæfu, því þegar ég var með þér á sjó þá var ég alltaf sjóveikur og það var ekki í boði að leggjast í koju og vorkenna sjálfum sér. Þegar ég var búinn að losa mig við morgunmatinn í sjóinn þá sagðir þú alltaf: „Jæja, farðu nú og fáðu þér brauð með kæfu og kókglas, það er svo vont að hafa engu til að æla.“

Handlaginn varstu og kenndir mér

svo margt og aldrei varstu of upptekinn að koma og hjálpa ef maður var í einhverju brasi, sama hvað klukkan var. Þegar ég keypti mína fyrstu íbúð þá varst þú fljótur til að koma og hjálpa og þegar ég ætlaði að henda parketinu sem var á íbúðinni tókstu það ekki í mál, fórst og leigðir slípivél og keyptir lakk og nokkru síðar þá var parketið eins og nýtt. Alltaf lausnarmiðaður og varst ekki að eyða peningum af óþörfu. Eftir að þú hættir á sjónum og fórst að keyra sendibíl þá varstu á minnsta sendibíl sem hægt var að fá en þú komst alltaf öllu í bílinn, sama hvað það var.

Þegar þú fórst að fara til Tælands varstu alltaf að bjóða okkur að koma og svo varð úr að við komum til þín. Fyrst 2006, þá varstu búinn að skipuleggja ferðir norður í land í allskonar skemmtigarða og vissir um alla flottu veitingastaðina, þú varst eins og farastjóri. Árið 2017 bauðstu okkur Hildi, mökum og barnabörnum, þetta var frábær ferð. Þú hafðir svo gaman af því að vera þarna og sá ég hvað þú varst ánægður þarna í hitanum og góða veðrinu. Þú varst svo vel liðinn og hafðir svo gaman af því að aðstoða alla með að sækja upp á flugvöll, hjálpa fólki að framlengja dvalarleyfi og bara hvað sem þurfti. Oft varstu kallaður reddarinn, farastjórinn eða konsúllinn. Þegar ég hitti Íslendinga þarna fékk ég alltaf góðar móttökur frá öllum og allir voru vinir þínir. Ég heillaðist af landi og þjóð og fer örugglega þangað aftur.

Síðasta árið fékk ég að hafa þig nálægt mér eftir að þú fórst inn á Móberg á Selfossi og alltaf var gaman að kíkja í kaffi til þín eftir vinnu eða fara með þig í bíltúr. Þú breyttist ekkert við að vera þar, passaðir upp á að allir fengju mat og kaffi, tókst jafnvel til eftir matinn. Þar sem þú þurftir sjaldnast að sofa á nóttunni þá bauðstu þeim sem voru á vaktinni oft rúmið þitt, þú myndir sitja frammi og passa upp á staðinn á meðan.

Ég þakka starfsfólki Móbergs fyrir það góða starf sem þar er unnið.

Pabbi minn, takk fyrir allt sem við áttum saman, þín verður sárt saknað.

Þinn sonur og vinur, Grétar Ingi Sigurðsson.

Lúðvík Pétursson

22. ágúst 1973 - 10. janúar 2024

Lúðvík Pétursson lést af slysförum í Grindavík þann 10. janúar sl. er hann vann við að fylla í sprungur sem þar höfðu myndast. Lúðvík féll niður um jarðfall og ofan í sprungu, hann hefur ekki enn fundist.

Lúðvík Pétursson, eða Lúlli eins og hann var alltaf kallaður, fæddist í Reykjavík 22. ágúst árið 1973. Foreldrar hans voru Pétur Leví Elíasson f. 13. ágúst 1937, d. 10. ágúst 2018 og Ásdís Hansen Lúðvíksdóttir f. 15. október 1944, d. 11. júní 2019 frá Skálum á Langanesi. Pétur og Ásdís skildu 2008. Foreldrar Ásdísar voru Lúðvík Jóhannsson, f. 23. nóvember 1913, d. 13. október 1979, og Jóhanna Soffía Hansen, f. 26. maí 1921, d. 5. apríl 1992, bæði frá Skálum á Langanesi en þau bjuggu lengi í Vestmannaeyjum. Systkini Lúðvíks eru Elías Pétursson f. 13. júní 1965, búsettur í Reykjavík, sambýliskona Guðlaug María Sigurðardóttir. Jóhanna Soffía Hansen, f. 23. júlí 1966, búsett í Keflavík, maki Bjarni Jón Bárðarson. Lúðvík Péturs-

son, f. 20. febrúar 1971, d. 12. apríl 1971. Svava Þóra Bell, f. 26. mars 1972, búsett í Skotlandi, maki Alexander Brown Bell. Sölvi Leví Pétursson, f. 17. nóvember 1974, búsettur í Njarðvík.

Lúðvík giftist Bergdöggu Hrönn Ólafsdóttur árið 2000. Börn þeirra eru Ásdís, f. 28 október 1997, trúlofuð Sighvati Bjarka Bjarkasyni, f. 16 janúar 1995 sonur þeirra er Tryggvi Freyr f. 12. maí 2021. Ásta Kristín, f. 9 apríl 1999, sambýlismaður Vigni Ómari Vignisson Löve, f. 31. maí 1999 og Guðbjörn Scheving, f. 9. september 2001. Þau skildu 2003.

Lúðvík hóf sambúð með Lindu Þorvaldsdóttur 2005. Barn þeirra er Jökull Bragi f. 7. febrúar 2008. Þau slitu samvistum 2015.

Lúðvík kynntist eftirlifandi kærustu sinni, Unni B. Árnadóttur árið 2020, hún á tvö uppkomin börn og eitt barnabarn.

Lúðvík bjó á Kjalarnesi fram á unglingsár og gekk þar í grunnskóla en að honum loknum fór hann í gagnfræðaskólann í Mosfellsbæ. Að afloknum grunnskólaprófi, 1989, flutti Lúðvík með foreldrum sínum til Svíþjóðar þar sem hann bjó í þrjú ár. Að lokinni dvöl í Svíþjóð sótti hann sjó frá Vestmannaeyjum við góðan orðstýr m.a. á Bylgju VE 75. Snemma á tíunda áratugnum hóf Lúlli störf hjá verktakafyrirtæki Elíasar bróður hans og starfaði með honum bæði sem vinnuvélstjóri og verkstjóri til ársins 2009. Þeir byggðu fyrirtækið upp saman og var Lúlli ætíð þar lykilstarfsmaður. Elías hefur síðar sagt að Lúlli hafi ekki síður átt þátt í velgengni fyrirtækisins en hann sjálfur. Frá þeim tíma og til haustsins 2011 tíma vann Lúlli hjá Grásteini ehf. sem

vinnuvélstjóri og verkstjóri, eða þar til hann flutti til Vestmannaeyja og fór á sjóinn. Í Vestmannaeyjum reri Lúðvík á Glófaxa VE 300 ásamt að nema vélstjórn við Tækniskólann. Þess má geta að Glófaxi var í eigu fjölskyldu Dúllu, móðursystur Lúlla, og er óhætt að segja að sú fjölskylda hafi reynst Lúlla vel og hann henni. Eftir að hafa búið í Vestmannaeyjum í tvö ár flutti Lúlli aftur til Reykjavíkur en sótti áfram sjóinn frá Vestmannaeyjum. Þegar sjómennsku lauk, 2015, réði Lúðvík sig til verktakafyrirtækisins Kambs ehf. þar sem hann vann sem vinnuvélstóri allt þar til hann hóf störf hjá Rúnari Bragasyni sem vinnuvélstjóri og verkstjóri.

Á fjölbreyttum starfsferli gat Lúlli sér ætíð gott orð. Hann var þekktur fyrir að vera hörkuduglegur verkamaður sem gekk óhikað í öll störf. Það var ekkert verk unnið með hangandi hendi og lagði hann sig allan fram og sinnti hverju verki af einstakri kostgæfni og trúmennsku.

Lúlli var mikil og góður fjölskyldumaður sem sinnti börnum sínum vel og var í ákaflega góðu sambandi við þau þrátt fyrir að vinna mikið. Hann lagði mikið upp úr gæðastundum og fór með þeim í ýmis eftirminnileg ferðalög, ljóst er að ekki allir feður myndu fara einir í útilegur með fjögur börn, en það gerði Lúlli og gerði vel. Sama á við um samband hans við börn systkina hans og altalað var í fjölskyldunni að hann væri uppáhalds frændi þeirra allra. Börn systkina hans báru hvert og eitt mikla virðingu fyrir honum enda mætti hann þeim alltaf sem jafningi.

Lúlla er sárt saknað af fjölskyldu, vinum og vinnufélögum.

Baldur Aðalsteinsson

7. júlí 1943 - 17. janúar 2024

Baldur Aðalsteinsson fæddist í Bakkagerði á Borgarfirði-Eystra þann 7. júlí árið 1943, sonur Aðalsteins Ólafssonar, sjómanns og Jakobínu Björnsdóttur húsmóður, fjórði í röð ellefu systkina.

Baldur byrjaði ungur að róa með föður sínum en til er ljósmynd af honum ásamt öðrum sjómönnum í Bakkagerði, en þar er Baldur yngstur á

Gestur Páll Gunnbjörnsson

29. maí 1962 - 4. febrúar 2024

Gestur Páll Gunnbjörnsson skiptstjóri fæddist þann 29. maí 1962 á sjúkrahúsinu á Patreksfirði. Foreldrar hans voru Gunnbjörn Ólafsson og Guðný Gestsdóttir.

Gestur lést á Hospice Limfjord í Danmörku þann 4. febrúar 2024 eftir erfiða baráttu við krabbamein.

Gestur sleit barnsskónum á Tálknafirði og heillaðist snemma að sjónum og sjómennsku. Aðeins 14 ára gamall

myndinni einungis sjö ára gamall. Það var því fljótt ljóst hvar áhuginn lá og gerði Baldur sjómennskuna að sínu ævistarfi.

Hann kom til Reykjavíkur um tvítugt og kynntist þar verðandi eiginkonu sinni, Guðbjörgu (BUBBU) Hjálmarsdóttur. Þau eignuðust fjögur börn, Hjálmar 1966, Aðalstein 1968, Þórínu 1970-2022 og Soffíu 1974. Barnabörnin 3 og eitt barnabarnabarn. Baldur réri frá Sandgerði um skamman tíma en var hinsvegar nokkrar vertíðar hjá Gunnlaugi Karlssyni á Von KE2. Árið 1978 fékk hann síðan sumarpláss á Kap VE4 hjá þeim Einari og Gústa. Það reyndist gæfurík ákvörðun þar sem að það sem átti að verða eitt sumar í Eyjum varð að varanlegu heimili hans og fjölskyldunnar þegar hann fékk fast pláss á Kapinni. Eftir að hann hætti að róa hjá þeim Einari og Gústa vann hann um tíma í fiski í landi og einnig var hann um hríð háseti á Herjólfi. Hann var síðan beðinn um að fara í skyndi um borð í fraktskip hjá Samskip, þar sem að háseti forfallaðist þegar skipið var að láta

réði hann sig sumarlangt sem háseti á Sölva Bjarnasyni BA og upp frá því voru örlög hans ráðin. Ungi drengurinn hafði fundið stefnu sína í lífinu –hann skildi verða sjómaður.

Aðeins 17 ára gamall keypti Gestur, í félagi við aðra, bátinn Sæhrímni ÍS, sem gerður var út á línu- og rækjuveiðar.

Þegar Gestur var 19 ára gamall lá leið hans til Vestmannaeyja, þar sem hann sótti nám við Stýrimannaskólann.

Hann hafði ekki dvalið lengi á Eyjunni þegar hann kynntist fyrrum sambýliskonu sinni, Hrönn Sigurjónsdóttur og hófu þau búskap. Fyrir átti Hrönn tvö börn, þau Bjarnveigu og Jónatan, sem Gestur tók sem sín eigin og gekk þeim í föðurstað. Árið 1988 tóku þau Hrönn að sér dreng í fóstur, Gunnar Má og árið 1990 eignuðust þau saman soninn Gunnjón.

Samhliða námi við Stýrimannaskólann fór Gestur í lausaróðra á Ófeigi VE og Bylgju VE. Að lokinni útskrift byrjaði Gestur sem stýrimaður á Bylgjunni og ekki löngu síðar tók hann við stöðu skipstjóra.

úr höfn í Eyjum. Þessi eini túr varð að nokkrum árum hjá Samskipum.

Baldur byrjaði að starfa með Björgunarfélagi Vestmannaeyja vorið 1982 og var virkur félagi þar til margra ára. Hann var einnig mikill aðdáandi ÍBV, bæði í handbolta og fótbolta. Eftir að hann hætti að vinna var hann um hríð bílstjóri fyrir félagið sitt og ók með handboltaliðin okkar í ferðum upp á land.

Þó svo að Baldur hafi búið í Eyjum meira en hálfa ævi sína þá bar hann alltaf sterkar taugar austur á Borgarfjörð og talaði alla tíð um að fara heim til Borgarfjarðar.

Baldur lést á sjúkrahúsinu í Eyjum þann 17.janúar sl. á áttugasta og fyrsta aldursári

Þegar ég skilst við þennan heim, þreyttur og elliboginn.

Ég mun róa árum tveim inn í Sæluvoginn Árni Gíslason í Höfn

Hjálmar, Aðalsteinn og Soffía Baldursbörn

Á sjómannadeginum 1986 hlaut hann viðurkenningu fyrir að hafa bjargað skipfélaga sínum á Bylgju VE þegar sá hafði dregist út með veiðafærinu.

Árið 1987 flutti fjölskyldan til Tálknafjarðar þar sem Gestur fór í útgerð með pabba sínum og bróður og keyptu þeir smábátana Vigdísi Helgu og Ingibjörgu BA. Einnig tóku þeir feðgar Lausn BA á leigu og ráku vinnslu í landi.

Síðla árs 1990 flutti fjölskyldan á ný til Vestmannaeyja þar sem Gestur réði sig sem skipstjóra á Kristbjörgu VE, sem gerð var út af Vinnslustöð Vestmannaeyja.

Leiðir Gest og Hrannar skildu árið 1993. Árið 1999-2000 keypti Gestur ásamt félaga sínum skipið Vigdísi Helgu VE sem þeir fóru með til Grænlands og lönduðu heimamenn grálúðu um borð til þeirra þar sem þeir verkuðu grálúðuna og frystu hana um borð og svo fóru þeir einnig á veiðar á Reykjaneshrygg.

Árið 2002 lá leið hans til Noregs þar sem hann keypti bátinn Alfa sem sökk svo ári seinna og keypti hann

þá Val frá Stöðvafirði sem hann fór með til Danmerkur, segja má að Gestur hafi haft í ýmsu að snúast í sjómennskunni. Hann hefur siglt 4 skipum undir dönsku flaggi og 3 á norsku flaggi fyrir utan alla smábátanna sem hann átti í Danmörku og Noregi. Eftir

Jóhann Bjarnason

14. október 1956 - 6. apríl 2024

Jóhann Bjarnason stýrimaður fæddist í Vestmannaeyjum 14. október 1956 og lést á líknardeild Landspítalans 6. apríl sl.

2 ára dvöl í Danmörku kynntist Gestur seinni sambýliskonu sinni, Joan Jensen, og tóku þau saman búskap þar sem hann ól upp börn hennar af fyrra sambandi. Nú hefur Gestur bundið landfestar í þessari tilveru eftir ólgusjó veikinda og siglir nú á spegilslétt mið í draumalandinu.

Elsku pabbi takk fyrir að hafa verið okkur leiðarvísir og öryggi í lífinu og við munum alltaf sakna þín.

Þín börn

Jóhann bjó öll sín uppvaxtarár í Vestmannaeyjum, fyrst við Heimagötu og svo við Nýjabæjarbraut og naut þess að alast upp á eyjunni fögru. Áhugi Jóhanns á sjómennsku kviknaði á bryggjunni í Vestmannaeyjum. Þegar hann var sex ára gamall fór hann að klippa báta- og skipamyndir úr dagblöðum, auk úrklippanna átti hann allt hið svokallaða sólarfilmusafn, sem samanstóð af myndum af íslenskum skipum.

12 ára gamall bauð Einar skipstjóri honum að sigla með Lóðsinum til Hafnarfjarðar. Ekki stóð á svarinu og fór hann með. Eitt gleymdist, að láta foreldrana vita, þau Helgu Sigurðardóttur f. 1929 og Bjarna Helgason f. 1926.

Fyrsta starf um borð í skipi var hjá Landhelgisgæslunni, á varðskipinu

Þór, í 50 og 200 mílna þorskastríðinu og fór Jóhann í framhaldinu í stýrimannaskólann.

Eftir að námi lauk réði hann sig til starfa sem stýrimann á fraktskipum, var fyrstu árin hjá Eimskipafélaginu en fór síðar til skipadeildar Sambandsins. Ferlinum lauk á Herjólfi þriðja þar sem hann sigldi ásamt Hilmari Rós, Lárusi Gunnólfs og fleirum sem stýrimaður. Um borð í Herjólfi bauð hann alla velkomna með hárri raust og hlýju viðmóti.

Allir sem Jóhann þekktu vita að starfsemi Landhelgisgæslunnar og Vestmanneyjar áttu stóran stað í hjarta hans.

Við kveðjum Eyjapeyjann, pabba okkar, með söknuð í hjarta.

Helga Rún Kristinn Ómar og Gunnar Bjarki Jóhannsbörn

Sjómenn

& fjölskyldur, Til hamingju með daginn!

T il h a min g ju með daginn sjómenn!

Mar p or t ósk ar sjómönnum & ölskyldum þeirra innilega til hamingju með daginn.

Stofnað árið 1996

Marport er leiðandi fyrirtæki í hönnun og framleiðslu á veiðarfæranemum og er með starfsemi í sjö löndum.

SJÓMANNSKONUR

Að eiga sjómann sem maka hefur með ýmsu móti áhrif á fjölskylduna og ekki síst eiginkonuna sem er þá ein með þau verkefni sem tengjast fjölskyldunni. Við heyrðum í nokkrum hörkuduglegum sjómannskonum:

Nafn: Margrét Þorsteinsdóttir.

Starf: Hjúkrunarfræðingur.

Fjölskylduhagir: Pétur Eyjólfsson og sonur okkar Eyjólfur.

Nafn: Anna Lilja Tómasdóttir.

Starf: Stuðningsfulltrúi í GRV.

Fjölskylduhagir: Gift Kjartani Sölva Guðmundssyni og eigum við þau Tómas Aron , Eyþór Daða, Kristján Inga og Sóldísi Sif og þrjár yndislegar tengdadætur.

Hversu lengi hefur þú verið sjómannskona?

Í 29 ár, ætlaði mér aldrei að eiga sjómann.

Hvað er það lengsta sem að maðurinn þinn hefur verið í burtu? Hann var einu sinni í 72 daga þegar elsti okkar var nýfæddur. Það var hrikalega erfitt .

Var maðurinn þinn viðstaddur fæðingu barna þinna? Já ég var svo heppin að hann var með mér í þeim öllum.

Á hvaða tímum er fjarveran erfiðust?

Mér finnst á stórum viðburðum í lífi fjölskyldu okkar og vina erfitt að hafa hann ekki hjá okkur .

Finnur þú mun að vera sjómannkona í dag og áður?

Já klárlega mikill munur, mikið meiri samskipti .

Hvernig er sjómannadagshelginni yfirleitt háttað hjá ykkur?

Við höfum síðan í Covid eytt sjómannahelgini með áhöfninni úti á landi á hóteli en ætlum að vera í Eyjum núna og hlökkum mikið til . Finnst dagskráin fyrir helgina mjög spennandi.

Til hamingju með daginn allir sjómenn!

Hversu lengi hefur þú verið sjómannskona?

Frá því við byrjuðum að vera saman 2009.

Hvað er það lengsta sem að maðurinn þinn hefur verið í burtu? Hann var oft í burtu í 5-6 vikur, þá landaði skipið á Þórshöfn á Langanesi. Var maðurinn þinn viðstaddur fæðingu barna þinna? Já hann var viðstaddur fæðingu stráksins okkar. Á hvaða tímum er fjarveran erfiðust? Þegar eitthvað sérstakt var um að vera t.d. afmæli, þjóðhátíð, í vondu veðri. Eftir að sonur okkar fæddist þá fannst mér þeir vera að missa svo af hvor öðrum. Ég bað Pétur oft að hringja ekki fyrr en litli væri sofnaður því hann grét oft svo sárt og skildi ekkert afhverju pabbi væri svona lengi í burtu. Það var líka erfitt að plana eitthvað því maður vissi aldrei hvenær þeir yrðu í landi.

Finnur þú mun að vera sjómannkona í dag og áður?

Það munar mikið um tæknina hægt að hringja myndsímtöl. Ég finn mikinn mun því Pétur er “hættur” á sjó ef svo má segja. Hann er vélstjóri á Herjólfi og það er mikill munur að fá hann heim á hverjum degi. Allir fjölskyldumeðlimir ánægðir með það.

Hvernig er sjómannadagshelginni yfirleitt háttað hjá ykkur? Við höfum tekið þátt í hefðbundinni dagskrá. Tónleikar á föstudeginum, bryggjan og ball á laugardeginum og stakkó á sunnudeginum. En síðustu 2 ár hafa verið öðruvísi eftir að hann fór að vinna á Herjólfi. En við tökum að sjálfsögðu þátt í hátíðarhöldum og höfum gaman af. Ég óska sjómönnum og fjölskyldum þeirra til hamingju með daginn.

Mæðginin saman á þjóðhátíð meðan pabbinn er á sjó. Margrét og Eyjólfur.

Kjartan og Anna Lilja á þjóðhátíð.

Loft og raftæki - Hjallabrekku 1 Dalbrekkumegin 200 Kópavogi - S: 5643000 - www.loft.is

ryðfríir

LOKAR MEÐ SUÐUENDA Ryðfríir

LOFTRÓTORAR Ryðfríir eða Polymer plasti

TJAKKAR - LOFTLOKAR - FITTINGS í mörgum stærðum og gerðum

- ÞRÝSTIJAFNARAR - SÍUR - OLÍUGLÖS - MJÚKSTARTLOKAR Síuelement - Síuhús

SJÓMENNSKAN Í BLÓÐ BORIN

Skipsfélagarnir Sæþór Þórðarson og Friðrik Þór Sigmarsson á góðum degi um borð í Bergey.

„Besti áhafnarmeðlimur sem ég hef róið með er Sigmar Þröstur Óskarsson. Það er alltaf gaman að róa með pabba sínum,“ segir Friðrik Þór Sigmarsson stýrimaður á Bergi VE 44, áður Bergey. Feðgarnir Friðrik Þór og Sigmar Þröstur hafa báðir gert sjómennskuna að ævistarfi sínu og verið þess heiðurs aðnjótandi að fá að róa saman í nokkur skipti í gegnum árin. „Ég held að sjómennskan sé mér í blóð borin,“ segir Friðrik. „Afar mínir voru sjómenn og svo pabbi líka,“ lýsir hann og segir aldrei neitt annað hafa komið til greina en að hann myndi reyna fyrir sér á sjó. Enda hafi hann alla tíð litið upp til föður síns og afa beggja megin.

„Með þessar miklu fyrirmyndir fyrir augunum í lífinu var ekki hjá því komist að heillast af sjómennskunni.“

Öflugur mannskapur á Bergi

Þrátt fyrir að Friðrik sé einungis 35 ára að aldri á hann yfir áratugalanga reynslu að baki sem sjómaður. Á sjómannsferlinum hefur hann róið á alls átta skipum en verið lengst af í föstu plássi sem stýrimaður á Bergi.

„Við höfum verið svo heppnir með mannskap um borð í Bergi í gegnum tíðina. Þar hafa eintómir fagmenn verið um borð,“ segir Friðrik og lýsir áhöfninni sem samheldnum og skemmtilegum hópi manna sem kunni vel til verka og láta aldrei deigan síga.

„Þetta er sennilega ein öflugasta og besta áhöfn fyrr og síðar - hlutlaust mat,“ segir Friðrik kíminn.

Ætti að kenna netabætingar í grunnskólum Eftir nokkur ár í starfi sem háseti þótti Friðriki nóg til komið og ákvað að skella sér í stýrimanninn. Það segir hann hafa verið skynsamlega ákvörðun og að mikil gæfa hafi fylgt námslokum sínum.

„Mér fannst stýrimaður mjög spennandi starf þegar ég hafði verið búinn að kynnast sjómennskunni svolítið. Ég ákvað að láta til skarar skríða og ljúka við stýrimannsréttindin,“ segir hann og þótti námið eiga vel við sig eftir að hafa öðlast mikla reynslu sem háseti og netamaður áður en hann hóf nám.

„Ég vil gera það að skyldu í grunnskólum landsins að börn fái að kynnast sjómennskunni aðeins betur. Fái innsýn inn í störfin sem tengjast sjómennskunni bæði á sjó og þurru landi, fái tækifæri til að spreyta sig á netabætingum og öðru sem gæti gagnast þeim á fleiri en einum vettvangi,“ segir Friðrik og vísar í þá staðreynd að sjávarútvegurinn er ein grunnatvinnugrein landsins og mikilvæg stoð samfélagsins.

Erfiðast að vera langt í burtu

Að mati Friðriks eru viðfangsefni stýrimannsins jafn fjölbreytt og skemmtileg og þau geta verið erfið. Hvað sem því líður þykir honum fjarveran við fjölskyldu sína það erfiðasta við starfið.

Friðrik Þór segir áhöfnina á Bergi VE einkennast af fagmennsku og röggsemi. Hann segir móralinn um borð með eindæmum góðan.

„Það er langerfiðast að vera svona langt í burtu frá fjölskyldunni. Löng stím í skítabrælu taka líka oft á taugarnar en á sama tíma jafnast ekkert á við gott fiskerí í rjómablíðu skammt við frá eyjunni okkar. Það gefur þessu öllu tilgang og lætur langar fjarverur, lélegt fiskerí og skítabrælu vera

Sendum öllum sjómönnum

bestu kveðjur á sjómannadaginn

vel þess virði,“ segir Friðrik Þór og gerir hamingjuóskir til sjómanna og fjölskyldna þeirra að lokaorðum:

„Til hamingju með daginn okkar kæru sjómenn og fjölskyldur. Við erum hetjur hafsins. Áfram við!“

/Ásthildur Hannesdóttir

Ferskleiki fisksins skiptir öllu máli

Fiskikassarnir frá Tempru eru hannaðir út frá vísindalegum rannsóknum með það að markmiði að viðhalda ferskleika fisksins lengur en sambærilegar umbúðir.

Temprukassarnir sjá til þess að íslenskur fiskur kemst ferskur á borð neytenda um allan heim.

einangrun – umbúðir

SJÓMANNSKONUR

Að eiga sjómann sem maka hefur með ýmsu móti áhrif á fjölskylduna og ekki síst eiginkonuna sem er þá ein með þau verkefni sem tengjast fjölskyldunni. Við heyrðum í nokkrum hörkuduglegum sjómannskonum:

Nafn: Íris Róbertsdóttir

Starf: Bæjarstjóri.

Fjölskylduhagir: Gift Eysteini Gunnarsyni og við eigum saman Róbert Aron og Júníu. Ég fékk svo einn dreng með Eysteini sem heitir Gunnar Ingi

Hversu lengi hefur þú verið sjómannskona?

Yfir 30 ár.

Hvað er það lengsta sem að maðurinn þinn hefur verið í burtu? Sex vikur minnir mig.

Var maðurinn þinn viðstaddur fæðingu barna þinna? Já en kom bara degi fyrir settan dag í land, það var ekki verið að taka auka frí.

Á hvaða tímum er fjarveran erfiðust? Misjafnt, vond veður höfðu mest áhrif á mig í upphafi. Þetta er bara vinnan hans og hann missir af miklu sem að er hluti af því að vera til sjós. Róbert strákurinn okkar var orðinn 5 ára þegar pabbi hans var heima á afmælinu hans í fyrsta skiptið, hann er fæddur 17. júní. Eysteinn sendi alltaf skeyti í tilefni dagsins ef hann var á sjó sem var skemmtileg hefð.

Finnur þú mun að vera sjómannkona í dag og áður? Það er mjög mikill munur sérstaklega varðandi samskipti. Tæknin tryggir að sjómenn geta verið i mun betri samskiptum og sambandi við sitt fólk. Myndsímtöl gera mikið, sérstaklega þegar börn eiga í hlut.

Hvernig er sjómannadagshelginni yfirleitt háttað hjá ykkur?

Þetta er mikil hátíðarhelgi á okkar heimili. Við tökum þátt í því sem er í boði hjá sjómannadagsráði og njótum samverunnar með okkar fólki. Það eru alltaf hefðir, Eykyndilskaffið, bryggjufjör, Stakkó, tónleikar og sjómannadagsskemmtun í Höllinni. Svo borðum við stórfjölskyldan Eysteins megin alltaf saman á sjómannadaginn sjálfan á sunnudeginum.

STEFÁN ÖRN JÓNSSON:

SKIPALYFTAN ÞJÓNUSTAÐ

SJÁVARÚTVEGINN

Í RÚM FJÖRTÍU ÁR

Skipalyftan ehf. hefur verið lykilfyrirtæki í þjónustu við útgerð og fiskvinnslu hér í Vestmannaeyjum í gegnum árin og kennir ýmissa grasa þegar farið er yfir sögu fyrirtækisins. Árið 1972 ákvað Vestmannaeyjabær að gera tilraun til þess að fá skipalyftu til Vestmanneyja til þess að bregðast við því að gömlu slipparnir gátu ekki þjónustað vaxandi skipastærð og nýja tegund skipa, þ.e. stálskip. Stærri mannvirki þurfti til þess að tryggja útgerðunum þessa þjónustu í heimabæ og að frumkvæði og með dugnaði framsýnna manna hér í bæ tókst að tryggja komu skipalyftu til Vestmannaeyja. En ferlið átti eftir að spanna áratug þangað til lyftan var komin í gagnið. Það þurfti samstarf og samningaviðræður íslenska ríkisins, sveitarfélagsins og innanbæjar fyrirtækja sem áttu hagsmuna að gæta til þess að allt gengi upp. Svo settu einnig utanaðkomandi þættir strik í reikninginn og hægðu á vinnslu málsins. Má þar nefna eldgos og að ný ríkisstjórn var komin í brúna, þegar átti að taka upp viðræður við ríkið eftir gos. Þrátt fyrir þetta allt saman var það fyrir seiglu Eyjamanna að í júní 1982 var fyrsta skipið Sindri Ve tekið upp í slipp við hátíðlega vígsluathöfn.

Það var mikil lyftistöng fyrir atvinnulífið í Vestmannaeyjum að fyrirtækið Skipalyftan ehf. var stofnað í kringum rekstur upptökumannvirkisins, en þrjú fyrirtæki, vélsmiðjurnar Magni og Völ-

undur ásamt raftækjaverkstæðinu Geisla, runnu undir sama hatt þann 14. nóvember 1981 og unnu saman að uppsetningu lyftunnar. Fyrirtækið varð strax mikilvægur hlekkur í sjárvarútvegskeðjunni í Vestmannaeyjum og búbót fyrir útgerð og sjómenn, því þá voru menn bara heima við meðan skipið var í slipp. En frá upptöku Sindra hér um árið þá hefur skipaflotinn þróast áfram og tekið stakkaskiptum. Það má segja að svipuð staða hafi verið undanfarin ár og var með gömlu slippina því eins og staðan er þá getur lyftan ekki tekið upp nema hluta skipaflotans þar sem skipin hafa stækkað. Spurningin er hvort nú þurfi aftur að bregðast við og fá stærri mannvirki til þess að auka þjónustugetu á staðnum á ný?

Stefán Örn Jónsson er starfandi framkvæmdarstjóri Skipalyftunnar og er oftast kallaður Stebbi í Skipalyftunni, sumir segja Stebbi á Grund, það fer eftir aldri þess sem maður talar við. Hann er einn þriggja starfsmanna sem hafa starfað hjá Skipalyftunni frá stofnun fyrirtækisins. Hann byrjaði á gólfinu og varð síðar framkvæmdastjóri.

Æskuárin í Eyjum

Stefán fæddist árið 1953 á Akureyri en fluttist fjögurra ára gamall til Vestmannaeyja. Hann telur sig vera nokkuð heilsteyptan Vestmannaeying þrátt fyrir að hafa eytt fyrstu fjórum árum

ævi sinnar á Akureyri. Foreldrar hans ákváðu að flytjast til Vestmannaeyja vegna þess að amma og afi á Grund þurftu aðstoð og upp frá því varð Grund uppvaxtarheimili Stefáns.

Á þessum tíma var hverfaskiptingin meiri en í dag hjá krökkum. Ef þú bjóst í miðbænum, líkt og hann gerði þá varstu einn af þeim úr miðbænum. “Miðbæjarrotturnar vorum við víst kallaðir. Það var ef til vill örlítið meira um villingaprik í miðbænum, en það myndi teljast sárasaklaust í dag, þetta sem við fundum upp á,” segir Stefán og glottir við. Þeir félagarnir dvöldu löngum stundum niðri við höfn og tóku á móti bátunum þegar þeir komu í land. Á meðan þeir biðu eftir bátunum renndu þeir fyrir fisk með sérútbúnum veiðistöngum (prik með snæri). “Oft náðum við að koma heim með í soðið eftir þessar ferðir niður að höfn en var það þá sjaldnar eftir veiðimennskuna, heldur fengu fengum við gefins fisk hjá bátunum til að taka með heim, ekki var það verra.”

Grund stendur á barmi Stakkagerðistúns og þetta svæði var mjög mikilvægt fyrir Stefán. “Þarna var leikvöllurinn fyrir okkur krakkana og auðvitað heimavöllur hins geysisterka fótboltafélags Hafarnarins. Við fórum í keppnisferðir frá Stakkó og

Stebbi í vinnugallanum, 1987.

Skipið Sindri var fyrsta skipið tekið upp í slipp við hátíðlega vígsluathöfn. 1982.

tókumst til dæmis á við peyjana í Brimhólalautinni. Og þetta voru dagsferðir fyrir okkur að labba þarna vestur eftir. Það skutlaði manni enginn.” segir Stefán. Fótboltafélög af þessu tagi voru svæðistengd og ef þú bjóst í ákveðnu hverfi þá varstu bara í því liði. Heimavellirnir voru heimagerðir og ekkert endilega hornréttir, þurfti jafnvel að taka góða beygju að hinu markinu. Mörkin voru smíðuð úr spírum og spýtnarusli. Félögin voru þó nokkur og minnist Stefán á að strákarnir í Lautinni áttu eftir að gera það gott í boltanum fyrir ÍBV seinna meir.

En þannig gekk nú lífið í Eyjum sinn vanagang. “Það var bara skóli á veturna og svo á sumrin var kannski farið í útilegu eða að heimsækja skyldfólkið norður í land. Sumir félagarnir fóru í sveit á sumrin, ég fór eitt sumarið en það entist ekki, ég vildi bara vera í Eyjum.”

Kláraði nám í Iðnskólanum í Vestmannaeyjum gosárið

Eftir gagnfræðaskólann hóf Stefán nám við Iðnskólann í Vestmannaeyjum, en hann var staðsettur þar sem tónlistarskólinn er í dag. “Námið sem ég valdi var plötu- og ketilsmíði, það heitir í dag stálskipasmíði og gekk það bara ágætlega. Ég var að vinna í Magna samhliða náminu. Eitt kvöld þurftum við að vinna fram eftir niðri í smiðju, við vorum að smíða stykki fyrir útgerð austur á fjörðum. Við kláruðum það rétt um miðnætti og vissum að þeir væru að sigla eftir stykkinu. Við ákváðum að keyra austur fyrir Helgafell að líta eftir bátnum og mikið rétt við sáum ljósin lýsa frá þeim í austri. Svo fórum við hver til síns heima og ég var enn ekki sofnaður þegar að sírenurnar fóru að væla. Það var byrjað að gjósa”.

“Fyrsta sem manni datt í hug var að það væri kviknað í austur á Eyju en svo fór pabbi að athuga þetta og kom til baka með þær fregnir að það væri byrjað eldgos og við þyrftum að fara strax niður að höfn. Ég verð að viðurkenna að ég hélt að við myndum bara sigla út fyrir og bíða þetta af okkur og svo yrði bara venjulegur vinnudagur á morgun. En við sigldum til Þorlákshafnar og þar

biðu okkar rútur sem keyrðu okkur til Reykjavíkur. Það sem mér finnst merkilegast við þetta allt saman hvað það var mikil ró yfir fólkinu. Það var enginn æsingur og læti. Allir fóru bara í báta og þetta gekk eins og í sögu.”

“Ég var nítján ára þegar að gosið varð og þegar við vorum komin í skjól hjá föðurfólki mínu í Reykjavík, hringdumst við félagarnir á og fórum strax að ræða hvernig við gætum komist aftur út í Eyjar. En það var hægara sagt en gert því það þurfti leyfi og allir sem fóru aftur höfðu ákveðnu hlutverki að gegna.”

Á laugardeginum eftir að gosið hófst var búið að redda bát frá Grindavík til þess að sigla eftir búslóðinni. “Grindvíkingar stóðu eins og klettur við bakið á okkur í gegnum gosið. Í gegnum kunningskap fengum við bát þaðan til þess að fara með nokkrar fjölskyldur saman til að sækja búslóðina. Þegar við komum í höfn í Eyjum þá var farið á vörubíl, dótið borið út úr húsinu og upp á pall, híft um borð í netastroffu og siglt aftur til Grindavíkur. Við fengum svo að geyma dótið okkar í kró þar þangað til við vorum komin með húsnæði.”

Stefán segir frá áhrifamiklu atviki þegar hann fór með að sækja búslóðina. “Ég var síðastur út úr húsi þegar við vorum að flytja búslóðina og þegar ég er í þann mund að yfirgefa staðinn þá ég heyri brothljóð, fer aftur inn til þess að athuga hvað hafi gerst. Þá hafði hraungrjót brotið svefnherbergisgluggann hjá mömmu og pabba og lág á gólfinu brotið í glóðarmola. Ég gat ekkert gert, því

Vinna við að öxulsdraga skrúfuna.

báturinn beið eftir mér og ég varð að fara niður á höfn. Þegar ég lokaði hurðinni á eftir mér hafði ég afskrifað það að koma aftur inn á æskuheimili mitt. Svo á leiðinni niður að Nausthamarsbryggju þá sá ég að það var kviknað í tveimur húsum niðri í bæ.” segir Stefán. Þetta ýtti enn frekar undir löngunina til að komast aftur út í Vestmannaeyjar og hjálpa til við björgunarstörfin.

“Ég sá auglýsingu í blaði þess efnis að það vantaði menn í slökkviliðið í Eyjum. Ég sótti um og var samþykktur inn. Þá tók við vikunámskeið á Keflavíkurflugvelli og svo beint á vígvöllinn í febrúar 1973. Aðalstarf “hlaupaliðsins”, var að bjarga verðmætum úr húsum og hreinsunarstarf eftir gosið.” Eftir að gosinu lauk þá hélt Stefán áfram í slökkviliðinu. Hann var gerður flokkstjóra og endaði sem varaslökkviliðsstjóri en hann er nýhættur þar eftir að hafa verið á vakt í 50 ár.

Þann 3. júlí 1973 tilkynnti almannavarnarnefnd að gosinu á Heimaey væri lokið og Eyjafólk hóf undirbúning þess að flytjast aftur heim. Stefán var á lokaönninni í Iðnskólanum þegar gosið hófst og hann var ekki viss um hvert framhaldið yrði. “Lýður Brynjólfsson var skólastjóri Iðnskólans á þessum tíma og hann hringdi í þá nemendur sem voru á lokaönninni og gaf þeim tækifæri á að klára hana haustið 1973. Þannig að Iðnskólinn var fyrsti skólinn sem tók til starfa eftir gosið. Flestir strákanna komu heim og kláruðu og þar á meðal ég. Svo fór ég að vinna í Magna árið 1974 og þaðan lá svo leiðin í Skipalyftuna.”

Skipalyftan þá og í dag

Stefán er einn af þrem starfmönnum sem hafa verið starfandi hjá fyrirtækinu frá stofnun þess í nóvember árið 1981 og er starfandi framkvæmdarstjóri í dag. Skipalyftan ehf. er stöndugt fyrirtæki og hefur verið rekið á sömu kennitölunni frá upphafi þrátt fyrir að hafa siglt í ólgusjó á erfiðum tímum. “Þegar við vorum sem öflugastir í að taka upp skip, þá vorum við að taka upp undir áttatíu skip á ári í slipp. Svo gerðum við ýmsar breytingar á skipum á árunum 1982 til 2000. Við unnum að lengingu skipa, settum ný stýrishús og gerðum ýmsar aðrar breytingar. Þetta var óskaplega skemmtilegur tími hvað skipasmíðarnar varðar, því við vorum að takast á við svo fjölbreytt og spennandi verkefni. Lóðsinn er skip sem við smíðuðum algerlega frá grunni og er það eina nýsmíðin okkar.”

Þegar flestir starfsmenn voru hjá Skipalyftunni fór starfsmannafjöldinn upp í rúma 100 starfsmenn. “Það hafa ótrúlega margir starfsmenn farið í gegnum fyrirtækið á þessum árum. Það voru upp í tuttugu krakkar að mála hérna á sumrin

í mörg ár og möguleiki á vinnu langt fram eftir kvöldi. Stundum sér maður til einhverra, í sjónvarpinu eða fjölmiðlum, sem hafa komist til metorða innan samfélagsins og voru að vinna hjá okkur á unga aldri. Þá rifjar maður nú upp þegar þessi hékk utan á skipunum og hvar hann lærði að vinna” segir Stefán og brosir út í annað.

Varðandi þá staðreynd að skip flotans hafa stækkað og lyftan getur ekki tekið upp eins mörg skip og áður fyrr segir Stefán: “Það er löngu kominn tími á að stækka upptökumannvirkin og það hlýtur að gerast í náinni framtíð. Við erum með það á hreinu að ef hér kæmi nýtt upptökumannvirki myndi það glæða atvinnulífið til muna og skapa fjölda starfa. Það kemur ekkert annað til greina en að byggja hér þurrkví, því minnst landrými fer í þannig mannvirki. En það þarf samstarf margra fyrirtækja því við getum ekki gert þetta einir. Málið hefur verið rætt óformlega en það væri gott að yngri menn myndu taka boltann í þessu máli því möguleikarnir eru til staðar.”

En á meðan beðið er eftir innáskiptingu varðandi nýtt upptökumannvirki þá hefur Skipalyftan aðlagað sig að breyttum aðstæðum með útsjónarsemi. “Við höfum þurft að aðlaga okkur að breyttum flota og taka inn fjölbreyttari verkefni bæði úr vinnslunum og annarsstaðar frá. Það má segja að Skipalyftan í dag sé fyrst og fremst plötusmiðja, véla- og renniverkstæði. Einnig hefur versluninni okkar vaxið fiskur um hrygg og bjóðum við upp á gott vöruúrval af vörum tengdum málmiðnaði, sjósókn og veiðum.”

“Ég vil óska sjómönnum og fjölskyldum þeirra innilega til hamingju með daginn”, segir Stefán að lokum.

/Elías Ingi Björgvinsson

Guðjón Helgason og Magnús Jóhannsson við vinnu á Herjólfslyftunni.

REYNIR AÐ LÁTA DRAUMINN UM TRILLUSJÓMENNSKU LIFA ÞRÁTT FYRIR VEIKINDI

Sjómaðurinn Ragnar Þór Jóhannsson er maður margra hatta. Hann væri hægt að titla á ótal vegu enda verður seint hægt að kalla hann latan og framtakslítinn mann. Ragnar Þór er skipstjóri á eigin bát, strandveiðibátnum Júlíu VE 163, sem hann gerir út sjálfur. Samhliða útgerðinni starfaði Ragnar Þór sem kafari áður en hann veiktist alvarlega fyrir um þremur árum. „Ég hef alltaf verið frekar hvatvís og látið verkin tala,“ segir Ragnar Þór sposkur. „Svo hef ég líka brennandi ástríðu fyrir sjónum og hef haft síðan ég fór minn fyrsta túr á sjó 15 ára gamall.“

Breyttist allt

Sjúkdómurinn sem Ragnar gengur með heitir Peutz-Jeghers og er afar sjaldgæfur erfðasjúkdómur. Talið er að einn af hverjum 200.000 jarðarbúum greinist með sjúkdóminn einhvern tímann á lífsleiðinni.

„Svona er að vera jafn einstakur og ég. Auðvit-

að þurfti ég að vera þessi eini,“ segir Ragnar og hlær.

Þrátt fyrir að Ragnar eigi auðvelt með að slá á létta strengi og sé bjartsýnn að eðlisfari þá hafa veikindin reynst honum og fjölskyldu hans þungbær. Að sögn Ragnars hefur sjúkdómurinn hamlandi áhrif á hann og hafa lífsgæði hans skerst umtalsvert.

Þá segir hann veikindin ekki síður setja stórt strik í reikning útgerðar hans en Ragnar reynir að sinna henni þegar hann hefur heilsu til.

„Ég hafði hætt að róa hjá Vinnslustöðinni 2020 en hafði keypt mér minn eigin bát 2018 og farið að gera hann út. Svo keypti ég mér stærri bát árið 2020 og sá fyrir mér að fara á fullt í mína eigin útgerð en ári síðar veikist ég og þá auðvitað breyttist allt,“ segir Ragnar.

Sárkvalinn úti á sjó Dag einn í júnímánuði sumarið 2021 var Ragn-

ar Þór einn úti á sjó við strendur Vestmannaeyja þegar hann fór skyndilega að verkja í kviðinn. Ragnar segist ekki vanur að kveinka sér mikið en að þarna hafi hann fundið virkilega til. „Þetta voru mjög mikil óþægindi í maganum. Ég hafði fundið fyrir einverjum verkjum þarna á sama stað í einhvern tíma en það var bara búið að vera svo mikið að gera og ég á fullu við að koma þessari litlu útgerð minni á almennilegan stað að ég hafði ekki haft tíma til að staldra við þetta. Ég harkaði þetta bara af mér eins og ég hafði alltaf gert áður,“ segir Ragnar sem áttaði sig ekki á alvarleikanum á þessum tímapunkti. Í fyrstu segist hann ekki hafa tímt að fara í land. Í stað þess hafi hann ákveðið að færa sig örlítið nær landi til að reyna að kroppa í einhvern smá fisk á milli verkjakasta. Það var ekki fyrr en verkirnir höfðu ágerst og orðið óbærilega sársaukafullir að hann ákvað að sigla í land. „Það hafði verið ágætis kropperí þarna um morguninn og veðrið gott. Ég ætlaði mér aldeilis ekki að fara í land með hálf tóman bát af því mér var svo illt í maganum,“ segir Ragnar Þór og þótti hugmyndin um að fara með bátinn í land algerlega afleit við svona góð veiðiskilyrði.

„Klukkan var að ganga ellefu að morgni þegar ég kom mér í land. Þá var ég frekar kvalinn. Ég landaði aflanum sem ég var með en hafði einhvern grun um að ég væri ekkert að fara um borð á næstunni svo ég gekk svolítið vel frá og tölti mér svo heim,“ útskýrir hann. Þegar heim var komið segist Ragnar hafa gengið í fangið á unnustu sinni, Bjarteyju Kjartansdóttur, sem hafi orðið uggandi yfir ástandi Ragnars.

„Henni þótti þetta mjög skrítið. Hún var ekki vön að fá mig í land svona snemma og ekki einu sinni búinn að fylla bátinn. Hún vildi að ég færi strax upp á sjúkrahús því þetta var svo ólíkt mér og hún vissi það að ég hefði aldrei komið í land ef ég hefði bara verið smá slappur.“

Bráðakviðarholsaðgerð Ragnar Þór sættist á að láta lækni kíkja á sig. Þegar upp á sjúkrahús var komið fór sérstök atburðarás af stað þar sem reynt var að leggja mat á hvers eðlis veikindi Ragnars voru. Lítið kom út úr því og var hann sendur heim.

„Ég veikist bara og veikist meira. Næstu dagana á eftir var ég orðinn fárveikur og fór aftur upp á sjúkrahús, þar var reynt að verkjastilla mig en það virkaði ekkert. Lækninum leist ekkert á mig og tók ákvörðun um að senda mig með sjúkravél í bæinn þar sem gerð var bráðaaðgerð á mér,“ lýsir Ragnar Þór og segir að drep hafi tekið að myndast í meltingarvegi hans.

Kviðarholsaðgerð var framkvæmd þar sem fjarlægja þurfti hluta af görninni. Svokölluð sepaæxli höfðu tekið sig upp í meltingarveginum og

Feðgarnir Ragnar Þór og Líam fimm ára saman um borð í Júlíu

valdið því að ekkert blóðstreymi hafði verið á milli maga og ristils. Það orsakaði drep í ákveðnum hluta garnarinnar.

Kafaði niður að hafsbotni

Við tók strangt uppbyggingarferli og endurhæfing en líkt og Ragnari Þór er von og vísa setti hann sér háleit markmið í því ferli.

„Ég ætlaði ekki að láta þetta stoppa mig. Ég upplýsti fólkið mitt og læknana um það að ég ætlaði mér að snerta hafsbotninn með báðum fótum tveimur mánuðum síðar.“

Og við það stóð Ragnar. Tveimur mánuðum eftir aðgerð tókst honum ætlunarverkið. „Þetta var ólýsanlegt augnablik fyrir mig. Ég var svo ánægður og stoltur. Ég hafði verið svo duglegur og lagt mikið á mig við að vinna mig upp.“

Á þessum tímapunkti var enn óvitað að Ragnar væri með Peutz-Jeghers-heilkennið. Þar til Ragnar fékk símtal frá lækni sem vildi senda hann í allsherjar erfðarannsókn sem Ragnar féllst á að fara í.

„Svo hringdi hann í mig þegar niðurstöðurnar lágu fyrir. Þá hafði hann haft rétt fyrir sér. Þetta var Peutz-Jeghers,“ segir Ragnar Þór. „Og læknirinn segir við mig að hafa ekki áhyggjur af þessu því þetta kæmi ekki oftar en einu sinni fyrir menn.“

Kemur ekki tvisvar fyrir

Líf Ragnars og fjölskyldu hélt áfram sinn vanagang eftir erfðarannsóknina og sjúkdómsgrein-

VE 163.

inguna. Ragnar var undir eftirliti lækna, hélt áfram að sinna vinnu sinni sem kafari hjá köfunarfyrirtækinu Gelp Diving, með útgerðina í fullum gangi og reri stíft á Júlíu VE þess á milli. Lífið sem Ragnar hafði alltaf þráð blasti við honum.

„Við Bjartey vorum komin með tvö börn og þriðja barnið á leiðinni, útgerðin gekk vel og ég áorkaði vel að takast á við hversdagsleikann eins og hann hafði verið áður fyrr,“ segir Ragnar sem fann þó alltaf fyrir óþægindum í kviðnum af og til.

Líkt og læknirinn hafði sagt við Ragnar eru þverrandi líkur á að sjúkdómurinn láti mikið á sér kræla í fleiri en eitt skipti. Því miður er Ragnar lifandi dæmi um það sem átti næstum því að vera ómögulegt því aftur veiktist hann er hann var einn úti á sjó. Lýsir hann augnablikinu eins og að hann væri að upplifa Deja-Vu.

„Það sem er svo skrítið við það er að þetta gerist nákvæmlega tólf mánuðum upp á dag frá því ég veiktist í fyrra skiptið,“ segir hann. „Ég asnast aftur til að sigla bara í land sjálfur, leggja bátnum og allt þetta, í staðinn fyrir að kalla bara á hjálp því ég er að falla í yfirlið af kvölum.“

Ragnar fór rakleiðis upp á sjúkrahús þegar í land var komið. Þar var honum varla tekið trúanlegum því þetta átti ekki að geta gerst aftur.

„Jú, jú. Það reyndist vera og í þetta skipti var æxlið ennþá stærra. Staðsett aðeins ofar í smágirninu, nánast á sama stað og árinu á undan.“

Töldu læknarnir að misfarist hafi verið að greina þetta æxli þegar Ragnar gekkst undir fyrri kviðarholsaðgerð. Síðan þá hefur hann enn ekki náð bata og hefur heilsu hans hrakað mikið.

„Ég hef eiginlega ekkert náð mér á strik eftir þetta. Meltingarvegurinn hefur orðið fyrir svo miklu tjóni og varanlegum skaða.“

Stundum hræddur en tileinkar sér jákvætt hugarfar

Í dag er Ragnar Þór undir stöðugu eftirliti lækna og sérfræðinga sem meta stöðu sjúkdómsins og heilsufar hans með reglulegu millibili. Yfirgnæfandi líkur eru á að þeir sem eru með sjúkdóminn fái krabbamein en framvinda sjúkdómsins er ekki vel þekkt og er mismunandi hjá þeim sem við hann glíma. Ragnar veit aðeins af tveimur öðrum sem fást við sama sjúkdóm hérlendis og þykir honum gott að geta deilt vangaveltum sínum með þeim sem þekkja einkennin og hafa upplifað sömu kvalir.

„Það kemur fyrir að ég verði hræddur en jákvæðni og bjartsýni fara lengst með mann,“ segir Ragnar Þór sem er staðráðinn í að gefast ekki upp fyrir sjúkdómnum og reyna að halda sjómennskunni áfram svo lengi sem örlög lífsins leyfa.

Trillusjómennska mesta rómantíkin

„Að vera trillusjómaður á strandveiðum rétt fyrir utan Vestmannaeyjar er ein mesta rómantík sem ég hef nokkurn tímann geta séð fyrir mér. Þetta er draumur sem ég lét verða að veruleika og ég get ekki lýst þessu með öðrum orðum en að ég hafi orðið ástfanginn af trillusjómennsku.“

Ragnar er þekktur fyrir eljusemi og dugnað. Hann er ósérhlífinn og hjálpsamur og hefur í gegnum tíðina verið boðinn og búinn fyrir vini og vandamenn sem á aðstoð hafa þurft að halda. Eftir að Ragnar Þór veiktist segist hann hafa fundið fyrir ótrúlegri manngæsku nærsamfélags síns. Allir vinagreiðarnir sem hann hafði áður fyrr gefið öðrum hafa honum verið endurgoldnir í veikindum hans.

„Allt þetta góða fólk sem ég á að er ómetanlegt. Vinir mínir, pabbi, afi, tengdafólkið mitt og auðvitað hún Bjartey mín - þetta er fólkið sem heldur mér og öllu sem mér tilheyrir gangandi,“ segir Ragnar Þór og tekur fagnandi á móti nýju strandveiðitímabili og hefur nú þegar komist í tvo túra.

Samfélagið þétt stuðningsnet

„Ástæðan fyrir því að ég er ekki búinn að selja

Ragnar Þór ásamt unnustu sinni, Bjarteyju Kjartansdóttur og börnum þeirra þremur, Chloé, Líam og París.

bátinn eru allir þessir góðu vinir sem ég á sem eru tilbúnir að leggja mér hjálparhönd.“

Hann segir samfélag trillusjómanna í Vestmannaeyjum einstaklega þétt, traust og sterkt samfélag sem honum þykir vænt um að fá að tilheyra. Trillusjómenn í Eyjum eru að hans sögn viljugir til að hvetja og aðstoða aðra við sömu iðju. Af þeim eldri hafi hann nú þegar dregið mikinn lærdóm og öðlast visku og færni sem hann kemur til með að búa yfir ævilangt og deila með öðrum sem hafa áhuga á að stíga sín fyrstu skref í trillusjómennsku í framtíðinni.

„Maður er þakklátur fyrir að tilheyra svona samfélagi. Þetta eru allt alveg stórkostlegir karlar. Ég held að ég væri ekki í jafn góðri stöðu og jafnvægi eftir öll þessi veikindi ef ég væri búsettur annars staðar en einmitt hér í Vestmannaeyjum,“ segir Ragnar Þór að lokum. /Ásthildur Hannesdóttir

Öryggi þitt og skipsfélaga þinna byggir á þekkingu og færni þinni.

Slysavarnaskóli sjómanna býður upp á fjölda námskeiða sem auka öryggi áhafna og skipa. Boðið er upp á skyldunámskeið í öryggisfræðslu en einnig námskeið sem sérsniðin eru eftir óskum áhafna eða útgerða.

Auk skyldunámskeiða sem sjómenn geta sótt, má nefna:

 Framhaldsnámskeið eldvarna

 Meðferð líf- og léttbáta

 Hraðskreiðir léttbátar

 Mannauðsstjórnun

 Lokuð rými

 Verndarskylda

 Áhættumat og atvikaskráningar

 Ammóníak

Munið að sækja endurmenntun öryggisfræðslu í tíma annars fæst ekki lögskráning í skiprúm.

Nánari upplýsingar á vefsíðunni www.landsbjorg.is/slysavarnaskolisjomanna

Ágúst Halldórsson hefur reynst Ragnari ómetanleg aðstoð við útgerðina í veikindunum.

VALMUNDUR VALMUNDSSON, FORMAÐUR SSÍ:

KVEÐJA

Á

SJÓMANNADEGI 2024

Nú eru vatnaskil í samningamálum sjómanna. Samþykktir samningar hjá öllum helstu félögum sjómanna. Þessi samningur er að lágmarki til fjögurra eða sex ára með möguleika á 9 árum. Sumir segja allt of lengi en samningar sjómanna hafa löngum verið lausir árum saman án þeirra hækkana sem aðrir launþegar hafa fengið í formi fasta- og lágmarksgreiðslna. Nú er tryggt að allar hækkanir sem verða á almenna markaðnum koma til sjómanna.

Sjómenn deila hlut með útgerðinni og sú deilitala breyttist ekki í nýja samningnum nema að tvennu leiti. Sjómenn fengu 3,5% í tilgreinda séreign með því að greiða fyrir kröfuna að 1/3 útgerðin greiddi 2/3 þeirrar kröfu. Ef sjómaður vill ekki hækkun á lífeyrisgreiðslum frá útgerðinni, fær hann 0,5 prósentustiga hækkun á skiptakjörum eins og þau voru.

Þetta og sú ákvörðun að skipta úr 100% aflaverðmæti og lækka skiptaprósentur á móti, sem er núll aðgerð, færir okkur til nútímans

og við getum hætt að rífast um olíuviðmið og kostnaðarhlutdeild.Nóg komið af öllu bullinu og misskilningnum þar um. Þetta er okkar framlag til orkuskiptanna í sjávarútvegi. Nýsmíðaálagið dettur út 2031 eins og samið var um 2017. Nú fer hver að verða síðastur að nýta það í 7 ár. Eftir næsta ár fer það að fjara út. Það er nú samt nokkur samkeppni í þessum málum. Ekki allir sem geta nýtt álagið og þurfa að endurgreiða til sinna áhafna að hluta til eða alveg. Sumir nota það ekki þrátt fyrir að mega það.

Undanfari þessara samninga var nokkuð langur eins og oft áður. Í febrúar 2023 var samningur áþekkur þessum felldur með miklum mun. Áfram var haldið með fulltrúum allra sjómannafélaga í viðræðum undir stjórn Ríkissáttasemjara. Sú vinna gekk nokkuð vel og að endingu síðasta haust voru tveir fulltrúar sjómanna, þeir Hólmgeir Jónsson og Guðmundur Helgi Þórarinsson og tveir frá SFS sem freistuðu þess að klára málin. Þess má geta að Sjómannasamband Íslands tók þátt af heilum hug í þessum viðræðum og okkar fulltrúi, Hólmgeir Jónsson framkvæmdastjóri SSÍ, sá til þess að góður samningur varð að veruleika. Ekki var einhugur meðal fulltrúa allra sjómanna í þessu verkefni. Sjómannafélag Íslands vildi ekki og þorði ekki að taka neina ábyrgð á þessum viðræðum frekar en endranær. Samningur var nánast frágenginn fyrir jólin 2023. Lokafrágangi var frestað fram yfir áramót vegna ástandsins á vinnumarkaðnum á þeim tíma.

Svo 9. febrúar s.l. var samningurinn undirritaður af SSÍ og SFS. Atkvæðagreiðslan hjá okkur Í

Sjómannasambandinu var snörp en við náðum 54% þáttöku og þeir sem atkvæði greiddu samþykktu samninginn með 63% atkvæða. Frábært! Við undirritun fór af stað rógsherferð á samfélagsmiðlum um samninginn og þá sem að honum stóðu. Rætin og lítt ígrunduð skrif sem sjómenn sáu í gegnum. Svo virðist sem hávær minnihluti ætlist til og vilji að sjómenn séu samningslausir. Persónulegar svívirðingar í garð forystu SSÍ voru daglegt brauð á samfélagsmiðli sem gerir út á óánægju fárra. Svei þeim! Við hjá Sambandinu stunduðum málefnalega umræðu og kynningar fyrir samningnum, án æsinga og undirróðurs og það skilaði sér með samþykkt hans.

Svo fór að bæði VM og SVG undirrituðu sama samning í framhaldinu sem auðvitað var samþykktur enda samningurinn góður. Sjómannafélag Íslands þrjóskaðist við og fann okkur allt til foráttu. Beinlínis laug uppá okkur og Ríkissáttasemjara og var með mjög svo frjálslegar túlkanir á samningnum, svo ekki sé meira sagt. Fann honum flest til foráttu í raun og veru. En skrifuðu nú samt undir sama plagg að lokum, líklega neyddir til af þeim félagsmönnum sem eru þó

Til hamingju með daginn sjómenn!

eftir í félaginu. Væri gaman að vera fluga á vegg í kynningu hjá þeim á samningnum. Forsvarsmenn félagsins höfðu rakkað samninginn niður á öllum vígstöðvum.

Nú er kominn á kjarasamningur sem er góður fyrir sjómenn. Vinna við framkvæmd hans gengur vel þó nokkrir hnökrar og hökt komi alltaf upp þegar nýr samningur er kominn á. Framundan er vinna við breytingu á Sjómannalögum í tengslum við slysa- og veikindakafla þeirra. Samningurinn tekur á nýjum veruleika í róðrarlagi sjómanna og því þarf að breyta þessum köflum í Sjómannalögunum í takt við nútímann. Einnig er að fara í gang vinna við Öryggisnefnd sjómanna og útgerðarmanna sem ætlað er að koma með tillögur til úrbóta á slysamálunum. Ábendingar frá vinnandi sjómönnum eru vel þegnar inn í þá vinnu. Trúnaðarmannanámskeið fyrir sjómenn eru nú í vinnslu og verða kynnt í haust. Hólmgeir Jónsson framkvæmdastjóri Sjómannasambandsins er nú að láta af störfum fyrir sambandið. Hann hefur unnið að hagsmunamálum sjómanna í 39 ár og er hafsjór af fróðleik og kunnáttu um kjarasamninga sjómanna. Sjómenn allir eiga honum mikið að þakka gegnum

tíðina. Stjórn og sambandsstjórn Sjómannasambands Íslands þakkar Hólmgeiri af alhug fyrir hans störf fyrir SSÍ og Íslenska sjómenn. Við óskum honum gleðistunda í bílskúrnum við rennibekkinn í framtíðinni.

Að lokum þakka ég fyrir það traust sem sjómenn hafa sýnt mér og forystu Sjómannasambands Íslands í tengslum við síðasta þing SSÍ í haust með endurkjöri mínu og stjórnarinnar og með samþykki kjarasamningsins í febrúar. Það er gott að finna traustið sem eflir okkur í baráttunni.

Þess má geta að fyrir 60 árum var sjómannadagsráð Vestmannaeyja stofnað. Til hamingju Eyjamenn. Ég hef verið þess heiðurs aðnjótandi að heiðra sjómenn á Sjómannadaginn í Eyjum undanfarna tvo sjómannadaga. Það er létt og löðurmannlegt verk sem ég tek að mér með mikilli auðmýkt og þakka fyrir traustið sem Sjómannadagsráð Vestmannaeyja sýnir mér. Kæru sjómenn og fjölskyldur, innilegar hátíðarkveðjur til ykkar á sjómannadaginn 2024.

Valmundur Valmundsson formaður SSÍ

Hilmar, Óðinn, Valmundur, Finnur, Héðinn, Finnur, Ágúst, Ingi Þór og Stefán. Ljósmynd/Óskar Pétur Friðriksson

Við siglum með ykkur!

Góðar vörur og þjónusta fyrir sjómenn og útgerð

Við á N1 leggjum okkur fram við að bjóða besta mögulega vöruúrvalið og þjónustuna fyrir sjávarútveginn á Íslandi. Það er minnsta mál að kynna sér úrvalið í vefversluninni okkar en þar bjóðum við margt sem auðveldar störfin um borð og hjálpar til við að hámarka aflaverðmætið. Þú pantar bara og við sendum þér það sem þú þarft áður en þú lætur úr höfn.

KÍKT Í MYNDASAFN HARÐAR SIGURGEIRSSONAR

Hörður Sigurgeirsson.

Hörður starfaði hér sem ljósmyndari um og eftir miðja síðustu öld. Hann skildi eftir sig merkilegt safn bæði mannamynda og mynda úr daglega lífinu. Sonur hans Friðrik hefur haldið utan um safnið og oft hefur hann farið m.a. á Hraunbúðir og verið með myndasýningu fyrir íbúana. Sjálfur byrjaði Friðrik ungur að taka myndir og grunnurinn er það sem hann lærði af föður sínum.

Hörður Sigurgeirsson, ljósmyndari og píanókennari, fæddist á Akureyri 6. maí 1914 og lést í Reykjavík 2. júní 1978 þá aðeins 64 ára gamall. Hann fluttist til Vestmannaeyja 1949 og rak hér ljósmyndastofu frá 1950 til 1965 auk þess að kenna á píanó.

„Í allt liggja eftir pabba um 170 þúsund myndir sem hann tók í Vestmannaeyjum og aðeins ein mynd af hverju,“ segir Friðrik.

„Þetta eru mest myndir af einstaklingum en líka myndir af hópum. Þegar kom að því að klára filmuna fór hann út og tók myndir af því sem fyrir augum bar. Myndir af atvinnu- og mannlífi í Vestmannaeyjum. Allar mannamyndirnar eru merktar og ég veit hverjir hóparnir eru,“ segir Friðrik sem nokkrum sinnum hefur haldið sýningar með myndum föður síns.

Sjómenn & fjölskyldur, Til hamingju með daginn!

Sjómenn & fjölskyldur, Til hamingju með daginn!

Sjómannadagsráð Vestmannaeyja sendir Vestmannaeyingum bestu kveðjur og árnaðaróskir

Bátmannsvaktin: Birgir Davíð, Breki, Árni Þór, Björn og Ólafur.

ÓSKAR PÉTUR FRIÐRIKSSON:

VEIÐIFERÐ

MEÐ ÞÓRUNNI SVEINSDÓTTUR

VE 401

Í lok janúar var ég að mynda Sverrir Haraldsson hjá Vinnslustöðinni og sagði við hann að ég hefði hug á að fara á sjó með Þórunni Sveinsdóttur þegar færi að líða að vori. “Ekkert mál. Láttu okkur vita nokkrum dögum áður þannig að við getum gengið frá tryggingum á þig”. Næst hafði ég samband við Óskar Þór Kristjánsson skipstjóra. Það þurfti lítið að suða í honum, samþykkið kom strax.

Um miðjan apríl fann ég fiðringinn og hafði samband við Sverri og Óskar og ýtrekaði óskina. “Þú ferð ekki fyrr en eftir 21. apríl” sagði Óskar, því fyrr er ég ekki með skipið. Draumurinn rættist, ég var á leiðinni á sjóinn. “Það er ræs kl. 20 annað kvöld”. Þetta var rödd Óskars. Dagurinn var 21. apríl. Ég mætti galvaskur hálf átta, vildi ekki mæta síðastur. Mér var sýnd kojan sem ég átti að sofa í og gekk ég frá sæng og kodda og kom dóti mínu fyrir. Mér var sagt að ég ætti að standa átta tíma vaktir þannig að herbergisfélagi minn hefði ró og næði þegar hann

væri á sinni frívakt. Það var að sjálfsögðu auðvelt að verða við því, ég vissi þá að ég hefði það rólegt á minni frívakt. Eftir að búið var að gera allt sem gera þurfti sigldi Þórunn Sveinsdóttir eftir haffletinum í einstaklega góðu veðri og blíðu, stefnan var tekin á Öræfagrunn. Að morgni 23. runnu trollin út frá skipinu og veiðar hófust. Rúmlega 10 var híft og ríflega 10 tonn voru í pokunum. Þetta reyndist að mestu leyti vera ýsa. Trollið var látið fara aftur. Þennan dag kom aðeins ýsa í trollið. Um kvöldið var siglt úr þessari veiði og stefnan tekin á Brattagarð sem er utan við Öræfagrunnið. Híft var um sex leitið um morgunin og nú var kominn annar litur í pokann, blár og rauður, eitthvað um níu tonn af ufsa og karfa en mest ufsi.

Mikil vinna hafði verið hjá körlunum um borð enda ýsan seinunnin. Menn gengu sínar vaktir og það gerði ég líka þó myndavélin væri ekki langt undan svo hægt væri að mynda karlana á

Hlynur Ágústsson.

Til hamingju með daginn sjómenn & fjölskyldur!

við Strandveg · Sími 481-1559

Til hamingju með daginn sjómenn & fjölskyldur

Við óskum sjómönnum og fjölskyldum þeirra til hamingju með daginn!

hinni vaktinni þó að strákarnir á bátsmannsvaktinni hafi ekkert verið að hvetja mig til þess, þeir löttu mig en ég var oft vakandi á minni frívakt og myndaði hina vaktina. Stýrimaðurinn Sigurjón Viðarsson og kokkurinn Stefán Ólafsson fóru í aðgerð til að þetta gengi hraðar fyrir sig. Ef við förum í sagnfræðina þá byrjaði ég minn sjómannsferil á Emmu VE 219, með Kristjáni Óskarssyni föður Óskars skipstjóra á Þórunni Sveinsdóttur, og Arnóri Páli Valdimarssyni. Þetta var í byrjun árs 1976 og útbúnaðurinn var töluvert öðruvísi en það sem fyrir augu bar um borð í Þórunni Sveinsdóttur. Allur fiskur sem veiddur var fór beint á dekkið og þaðan þurftum við að beygja okkur eftir hverjum einasta fiski sem veiddur var og eftir að hafa gert að fiskinum, henda honum í þvottakarið. Við fengum oft 15 – 25 tonn á dag þannig að maður kom oft heim þreyttur í bakinu. Um sumarið þegar við vorum á humarveiðum var öllum aflanum sturtað á dekkið og þaðan þurfti að moka humrinum upp á borð þar sem við slitum humarinn en stóðum uppréttir við það. Í Þórunni eru færibönd og hillur til að geyma fisk í, menn standa við aðgerðarborð og fiskurinn fer eftir færiböndum í þvottakör og þaðan á færiböndum niður í lest. Í lestinni eru snúningsfæribönd sem hægt er að færa til fram og aftur þannig að fiskurinn rennur beint af þeim í körin sem eru í lestinni. Engin ís er eins og í gamla daga, nú er það slanga með krapi í og ekki þarf neitt að moka. Eins og ég segi, í lestinni eru tveir menn, annar með takka og hin með slöngu. Að sjálfsögðu þurfa menn að henda til körum eftir því hvað þau fyllast hvert af öðru, en rosalega er þetta allt, allt öðruvísi en á (spítu) Emmu VE 219 þegar ég byrjaði til sjós. Þó að Þórunn Sveinsdóttir sé 14 ára gamalt skip er rosa lítið sem segir mér að skipið sé orðið svo gamalt. Fyrrverandi eigendur og núverandi hafa gengið mjög vel um skipið haldið því vel

við, einstaklega góð áhöfn sem ber virðingu fyrir sínu skipi. Mér sýnist á öllu að þetta skip eigi mörg ár eftir.

Stefán kokkur stóð sig eins og hetja í eldhúsinu og útbjó hverja stórveisluna á fætur annari. Eftir kvöldmat eitt kvöldið tók ég utan um öxlina á Stebba og sagði við hann. -það er einn galli við matinn þinn, -hvað er það spurði kokkurinn áhyggjufullur. -Jú, manni langar alltaf í meira svaraði ég. Mér sýndist Stebba kokk létta við það, enda er hann listakokkur. Fyrstu sólahringarnir voru einstaklega veðurgóðir, logn og blíða, er við sigldum að Þórsbanka byrjaði veðrið að breytast með norðaustan vindi, sem er ekki góður á þessum slóðum. Við komumst alveg að miðlínu Ísland og Færeyja. Frá miðlínunni var siglt að Hvalbakshalla þar sem trollin voru látin fara og við vorum að fá fínan afla, ufsa og þorsk. Næst var reynt á Stokksnesgrunni og síðar farið vesturfyrir Stokksnesið. Þar var komið leiðindaveður með vind frá 16 –20 metra/sek. Þessir tveir dagar sem eftir voru á veiðum var togað aðalega utan við grunn og dýpi hér sunnanlands og endað við togaralínuna austan við Alviðru. Öll körin í lestinni voru fyllt af fiski. Við komum að landi hálf eitt aðfaranótt mánudagsins 29. apríl. Flott að fylla skipið á rúmum sex sólahringum.

Ég hafði gaman af því að fara með strákunum á Þórunni Sveinsdóttur VE 401 í lok apríl 2024. Ég vil þakka Vinnslustöðinni, Sverri og Óskari skipstjóra ásamt áhöfn hans fyrir þessa góðu ferð.

Nafnalisti Þórunnar Sveinsdóttur VE 401: Óskar Þór Kristjánsson skipstjóri.

Sigurjón Viðarsson yfir stýrimaður.

Sæþór Birgir Sigmarsson vélstjóri.

Grétar Þorgils Grétarsson 1. vélstjóri.

Stefán Ólafsson kokkur.

Árni Þór Gunnarsson bátsmaður.

Björn Björnsson netamaður.

Kristján Gunnarsson netamaður.

Hlynur Ágústsson háseti.

Guðjón Orri Sigurjónsson háseti.

Viktor Fannar Sveinsson háseti.

Breki Marinósson háseti.

Ólafur Óskarsson háseti.

Birgir Davíð Óskarsson háseti.

Andri Þór Indriðason háseti.

Kristján Haukur Guðmundsson háseti.

Óskar Þór Kristjánsson.

EINAR BJARNASON & ESTER ÓLAFSDÓTTIR:

SAMHENT HJÓN SEM HELGAÐ HAFA SIG

SJÁVARÚTVEGINUM

Einar Bjarnason og Ester Ólafsdóttur þekkja

flestir Eyjamenn. Þau eru fædd og uppalin í Vestmannaeyjum og hafa helgað ævistarfi sínu sjávarútveginum. Þau eru hvergi hætt þrátt fyrir að hafa löggiltan aldur til þess að setjast í helgan stein.

Léku Jósef og Maríu saman í helgileik

Ester og Einar sem eru jafngömul hittust fyrst þegar þau léku Jósef og Maríu í helgileik í 6. bekk Barnaskólans í Vestmannaeyjum þegar hippatímabilið stóð sem hæst. ,,Ég man að það var límt á mig skegg og það tók hálfan mánuð fyrir húðina að jafna sig,’’ segir Einar og hlær. Það liðu ekki mörg ár þar til Ester og Einar rugluðu saman reitum, þá á 16 ári. ,,Við hittumst niðri í bæ, nánar tiltekið fyrir utan ball, eins og algengt var. Við þekktumst ekki mikið en vissum af hvort öðru,’’ segir Einar og Ester bætir við að þau hafi ekki verið í sama bekk, en verið málkunnug.

Eldgosið 1973 breytti miklu

Ester og Einar fluttu eins og aðrir Eyjamenn upp á land i gosinu 1973. Þau voru þá á 17. ári og Est-

er nýorðin ófrísk af elsta barni þeirra. ,,Við kláruðum Gagnfræðaskóla Vestmannaeyja í Laugarlækjaskóla í gosinu eins og jafnaldrar okkar, ’’ segir Ester og bætir við að þau hafi m.a. búið hjá foreldrum Einars í Reykjavík á meðan þau kláruðu skólann. Eftir húsnæðishrakningar fengu Ester og Einar loks Viðlagasjóðshús á Selfossi sumarið 1974.

Það gafst ekki tími til að láta sig dreyma ,,Við hefðum sennilega ekki farið upp á land ef ekki hefði gosið, en við hefðum sjálfsagt menntað okkur,´´ segir Einar og bætir við að það hafi ekki gefist tími til þess að láta sig dreyma um framtíðina.

,,Við vorum lent í djúpu lauginni 17 ára gömul í húsnæðishraki með lítið barn og það var ærið verkefni að sjá fyrir sér og sínum á hverjum degi,´´ segir Einar sem sá að auglýst var eftir bifvélavirkjanema á Selfossi. Hann sótti um og fékk vinnuna, lauk sveinsprófi en hugurinn stóð ekki til þess að starfa sem bifvélavirki. Hann tók einnig meiraprófið sem átti eftir að koma sér vel. Hugur Esterar og Einars leitaði heim til Eyja. Þangað fluttu þau aftur 1978 og hafa ekki farið þaðan.

Einar, Sara Rós, Bjarni Rúnar, Elva Björk, Kristborg og Ester.

Bjarni Rúnar, Sara Rós og Elva Björk láta ekki sitt eftir liggja í sjávarútveginum. Kristborg tók líka til hendinni þegar hún bjó í Eyjum.

Finna til með Grindvíkingum

Eftir upplifun okkar þegar gaus í Eyjum þá finnum við til með Grindvíkingum og þeir eiga alla okkar samúð segja Ester og Einar sem eru sammála um að Vestmannaeyjar urðu aldrei eins eftir gos og það muni verða staðan í Grindavík. Þau vilja þó hvergi annars staðar búa en í Eyjum. ,,Það fór mikið af fólki og við finnum það þegar haldin eru árgangsmót að fólkið sem fór hugsar mikið heim til Eyja,“ segir Ester og Einar bætir við að árin í gosinu og eftir það hafi tekið mikið á. Hann segir að fólk í Eyjum hafi lokað á tilfinningarnar og ekki rætt atburðinn sem skyldi. Sem betur fer sé öðruvísi tekið á málum í Grindavík og umræðan mikið opnari.

Ætlaði að verða fóstra ,,Minn draumur var að verða fóstra sem í dag kallast leikskólakennari, þegar ég yrði stór,’’ segir Ester en sá draumur rættist á gamals aldri þegar barnabörnin og barnabarnabörnin fæddust. ,,Ég hef ekki fengið menntun né laun sem fóstra, en barnabörnin hafa sótt mikið til okkar Einars,“ segir Ester og bætir við að launin hafi hún fengið greidd með ást og umhyggju barnabarnanna tólf og fimm barnabarnabarna.

Börnin í sjávarútveginum

Einar og Ester hafa ekki látið sitt eftir liggja til að fjölga starfsmönnum í fiskvinnslu. Þau eiga fjögur börn sem öll hafa unnið við sjávarútveginn til lengri eða skemmri tíma. Öll unnu þau sumar-, jóla- og páskafrí og þurftu því ekki námslán þegar að til þess kom. Tvö barna þeirra Bjarni og Sara Rós starfa hjá sjávarútvegsfyrirtækjum í dag. Fjögur af barnabörnunum hafa einnig lagt hönd á plóg.

Aðspurð hvort þau séu hætt að framleiða starfsfólk í sjávarútveginn svarar Ester játandi.

Sonurinn yfirmaður Börn Einars og Esterar eru í aldursröð. Kristborg fædd 1973, skólastjóri í Svíþjóð, hún á þrjá syni, eitt barnabarn og annað á leiðinni. Elva Björk fædd 1980, starfar sem hópstýra á leikskóla. Hún á fjögur börn og hefur eignast fjögur barnabörn. Bjarni Rúnar er fæddur 1983 og hefur eingöngu unnið við sjávarútveginn sína starfsævi. Hann er framkvæmdastjóri hjá Leo Seafood og þar með orðinn yfirmaður foreldra sinna. Bjarni á þrjú börn. Yngst er Sara Rós fædd 1993, starfar hjá DVG fasteignafélagi sem tengist Laxeldisfyrirtækinu Laxey í Vestmannaeyjum. Sara Rós á tvö börn og þrjá fjórfætlinga.

Fjölbreytni og félagsskapurinn heilla

Það stendur ekki á svörum þegar Ester og Einar eru spurð hvað það sé sem heilli þau við sjávarútveginn.

,,Fjölbreytni, dagarnir eru aldrei eins,‘‘ segir Einar og Ester bætir við að skemmtilegur félagsskapur sé það sem heilli. Bæði eru sammála um að það sé gefandi að skapa og framleiða á hverjum degi. Þau er líka sammála um að framtíð sjávarútvegsins sé björt.

,,Það koma hæðir og lægðir og það þarf þrautseigju til að halda út,‘‘ segir Einar og bætir við að afurðaverð sveiflist upp og niður. Verðið hafi farið upp fyrir Covid en fallið vegna stríðsins í Úkraínu. Verðið sé hins vegar smá saman á uppleið aftur.

Í humri hjá Stebba Run frænda

Ester byrjaði sinn feril í sjávarútveginum 11 ára. Hún hóf þá sumarstörf í humarvinnslu í Fiskiðjunni.

Á Selfossi vann Ester í Verslun HB. Hún hélt svo áfram að vinna í Fiskiðjunni eftir að hún kom til Eyja 1978. Síðan í Hraðinu, Ísfélaginu, Godthaab í Nöf og svo Leo Seafood þar sem hún starfar enn sem fisktæknir.

Gróf skurði og vann á loftpressu

Starfsferill Einars hófst í bæjarvinnunni þar sem hann gróf skurði og vann á loftpressu. Eftir að Einar kom til baka frá Selfossi fékk hann vinnu sem bílstjóri í Hraðfrystistöðinni. Fljótlega var hann gerður að verkstjóra. Þegar Hraðfrystistöðin sameinaðist Ísfélaginu starfaði Einar sem launafulltrúi og sá m.a. um birgðahald og bónusútreikninga. Árin hjá Ísfélaginu urðu 24.

Fjölskyldan hjá Ester og Einari stækkar með hverju árinu. Á myndinni sem tekin var í september 2022

eru barnabörn og barnabarnabörn þeirra. Síðan þá hefur fjölgað í hópnum um tvo.

Sigurður Einarsson vildi öllum vel ,,Sigurður Einarsson var sanngjarn og góður vinnuveitandi og vildi öllum vel,“ segir Einar sem hætti í Ísfélaginu árið 2001 til að stofna fiskvinnsluna Godthaab ásamt þremur fyrrverandi starfsmönnum Ísfélagsins auk Sigurjóns Óskarsonar sem gerði út Þórunni Sveinsdóttur.

Einar var fjármálastjóri hjá Godthaab. Sigurjón og hans fjölskylda eignast svo Godthaab árið 2018 og Einar heldur áfram sem fjármálastjóri fyrirtækisins. Fyrirtækið er svo selt Vinnslustöðinni fimm árum síðar. ,,Það er búið að selja okkur tvisvar,“ skýtur Ester inn í samtalið og Einar játar því.

Allt nýtt í dag

Ester og Einar eru sammála því að breytingar í sjávarútveginum séu gríðarlegar frá því að þau hófu störf fyrir hálfri öld.

Leo Seafood framleiðir fiskflök til útflutnings til Evrópu og Bandaríkjanna. Eins og fram hefur komið er Bjarni sonur hans nú framkvæmdastjóri þar, en Einar fjármála- og skrifstofustjóri. ,,Það er allt hráefni nýtt í dag sem er af sem áður var,“ segir Einar og bætir við að roðið sé nýtt í lyfjaframleiðslu, beinagarðar hakkaðir í dýrafóður. Hausar og bein þurrkuð og flutt til Nígeríu. Einar segir þorsk, ýsu og ufsa skori hátt í sölu, en sífellt sé verið að finna leiðir til þess að vinna ufsann meira. Sem áður taldist ruslfæði sem og humar var talin óætur.

Ekki flott að borða humar

Nú grípur Ester inn í samtalið og segir að pabbi hennar hafi komið heim með humar þegar hún bjó í foreldrahúsum.

,,Það þótti ekki flott að borða humar. Pabbi þurfti að grafa niður humarskeljarnar þar sem enginn sá til þess það kæmist ekki upp að við borðuðum humar,“ segir Ester og bætir við að soðin humar hafi verið hversdagsmatur.

Tæknivæðingin jákvæð, þrátt fyrir fækkun starfa „Það hafa orðið rosalegar breytingar í sjávarútveginum á undanförnum áratugum. Tæknin og sjálfvirknin hafa gert það að verkum að erfiðustu störfunum hefur fækkað verulega,“ segir Einar sem telur það jákvætt að fækka erfiðum störfum. Samhliða aukinni tæknivæðingu hafi gæðakröfur og eftirlit aukist. Öryggismál hafi líka gjörbreyst og sem dæmi þurfi allir stjórnendur á lyfturum og tækjum í dag að taka námskeið. Á árum áður hafi það ekki verið í boði.

Vilja ekki verbúðarlífið aftur

Þrátt fyrir að Ester og Einar hafi ekki tekið þátt í verbúðarlífinu þá eru þau fegin að sá tími sé liðinn. Aðbúnaður, launakjör og öryggi hafi ekki verið boðlegt og myndi ekki líðast í sjávarútveginum í dag.

Hjónin eru sammála um að bónusinn í þeirri mynd sem hann var áður hafi haft kosti og galla. ,,Þegar einstaklingsbónusinn var þá gat myndast togstreita á milli fólks og álagið var mikið. Kosturinn var sá að starfsmenn fengu greitt í samræmi við vinnuframlag,“ segir Ester sem er á því að hópbónus sé hugsanlega betri lausn. Sú hætta sé þó alltaf fyrir hendi að einstaklingar sem leggja sig lítið fram í vinnu dragi aðra niður. Einar bætir því við að áður fyrr hafi Sölumiðstöð hraðfrystihúsanna verið með eftirlitsmenn á sínum vegum sem fóru um allt land, nú selji

Björgunarvesti með ljósi og neyðarsendi bjarga mannslífum. Venjum okkur á að vera alltaf í vestunum við vinnu okkar á sjó.

framleiðendur beint sjálfir án á milliliða og stýri gæðaeftirlitinu sjálfir.

Meiri gæði með Kvótakerfinu

,,Það eru bæði kostir og gallar við kvótakerfið. Við fundum fyrir því þegar við stofnuðum Godthaab þá áttum við engan kvóta og keyptum því allan okkar fisk af bátunum eða fiskmarkaðinum,“ segir

Einar sem telur að sjálfsagt væri búið að veiða allan fisk með þeirri tækni sem til er í dag ef kvótakerfinu hefði ekki verið komið á. Hann segir að þegar magnið er takmarkað þá þurfi að nýta það að sem allra best.

Sjö þjóðerni á 80 manna vinnustað ,,Við höfum alltaf verið heppin með starfsfólk og vinnutíminn frá sjö á morgnanna til þrjú á daginn hentar mörgum,“ segir Ester og bendir á að hjá Leo Seafood vinni 80 manns af sjö þjóðernum. ,,Þegar við byrjuðum með Godthaab störfuðu eingöngu Íslendingar hjá okkur fyrir utan einn erlendan starfsmann. Íslendingar sækja lítið í fiskvinnslustörfin þrátt fyrir að þau séu ekki nærri eins líkamlega erfið og þau voru hér áður fyrr,“ segir Einar og bætir við að mun færri skólakrakkar vinni í skólafríum í fiski. Hann telur að samkeppni við ferðaþjónustuna skýri það að einhverju leyti. Auk þess sem það þyki ekki fínt að vinna í fiskvinnslu sem sé oft skilgreint sem láglaunastarf.

,,Ég fer í austur en Einar í vestur’’

Aðspurð hvort hjónin séu lík svara þau samtaka og svara því neitandi en hjónabandið hafi gengið vel hingað til þrátt fyrir það eða jafnvel vegna þess. Ester og Einar eiga 50 ára brúðkaupsafmæli á næsta ári. ,,Ég fer í austur en Einar í vestur,“ segir Ester sem segist vilja að hlutirnir gerist í gær á meðan Einar sé jarðtengdari og rólegri. Ester segir að þegar hún fari á flug með sínar óraunhæfu hugmyndir þá kippi Einar henni aftur niður á jörðina.

Lestrarhestur og félagsmálvera Áhugamál Esterar og Einars eru misjöfn en samvera með fjölskyldunni skiptir þau bæði miklu máli. Enda er alltaf líf og fjör í Áshamrinum hjá Einari og Ester sem hafa búið þar síðan 1984. Margir minnka við sig húsnæði þegar börnin fara að heiman en Ester og Einar bættu við húsið eftir því sem barnahópurinn stækkaði. Einar hefur gaman af fótbolta og heldur með ÍBV og Manchester United auk þess sem hann les mikið og gengur. Á meðan sinnir Ester alls konar handavinnu og félagsmálum og vill hafa mikið af fólki í kringum sig. Hún var meðal annars formaður Krabbavarnar í Vestmannaeyjum í 18 ár.

Gaman að fara í vinnu og gott að koma heim Hvorki Einar né Ester hafa löngun til þess að hætta á á vinnumarkaði. Þau er sammála um að það sé virkilega fínt að geta mætt til vinnu og gott að koma heim að henni lokinni. Á meðan heilsan leyfi og ástríðan sé fyrir hendi langi þeim að halda áfram á vinnumarkaði.

Njóta lífsins

,,Við erum á leið í þrjár utanlandsferðir í sumar og njótum lífsins á hverjum degi,“ segir Ester og Einar bætir við að hann eigi eftir að láta einn draum rætast.

,,Þegar ég var unglingur átti ég þann draum að sjá leik með Manchester United, ætli það sé ekki kominn tími til þess að láta hann rætast.“

,,Við sjáum ekki annað en að það verði nóg um að vera þegar við hættum að vinna. Það er mikið um að vera í Kviku, félagsmiðstöð eldri borgara og svo er Janusarverkefnið frábært, þar sem markmiðið er einstaklingsmiðuð líkamsrækt,“ segja Ester og Einar sem ekki geta nýtt sér úrræðið þar sem það fer allt fram á vinnutíma.

Verið góð hvort við annað Það liggur ekki á svörum þegar þau eru spurð hvort þau hafi einhver skilaboð til yngri kynslóðarinnar. ,,Verið góð hvort við annað og reynið að hlúa að þeim sem eru minni máttar eða eiga erfitt. Það hefur verið okkar markmið alla tíð.“

/Guðrún Erlingsdóttir

Ester og Einar.

HVAÐ VITA BÖRNIN UM SJÓMENNSKU?

Nafn: Sigtryggur Egill Þorláksson.

Aldur: 5 ára.

Nafn: Kristian Örn Felixson

Aldur: 4 ára

Foreldrar: Felix Örn Friðriksson og Þórhildur Örlygsdóttir

Þekkiru einhverja sjómenn og hverja þá helst? Nei,ég þekki engan. Var afi Ævar sjómaður? Ég þekki hann.

Langar þig til að verað sjómaður?

Ég má vera það sem ég vill.

Borðar þú fisk? Já,ég borða fisk.

Hvað geriru þegar þú ferð í sumarfrí? Fara í sumarbústað með öllum og fara í heita pottinn.

Hefur þú farið á sjó? Nei,og ég á enga veiðistöng..mig

langar að eiga veiðistöng.

Hvað ertu góður í að gera? Ég er góður í að púsla,lita og í spilum. Ég er líka góður í hoppukastala.

Foreldrar: Dóra Sif Egilsdóttir og Þorlákur Sigurjónsson.

Þekkiru einhverja sjómenn og hverja þá helst? Nei.

Langar þig til að verað sjómaður? Mm já.

Borðar þú fisk? Já .

Hvað geriru þegar þú ferð í sumarfrí?

Leika mér úti og inni, stundum fer ég í sund.

Hefur þú farið á sjó? Já í Herjólf.

Hvað ertu góður í að gera?

Fara í feluleik, keppa í ÍBV búning og borða.

Nafn: Brynjar Þór Stefánsson

Aldur: 4 ára

Foreldrar: Sæbjörg Snædal Logadóttir og Stefán Friðriksson

Þekkir þú einhverja sjómenn? Hafþór Loga bróðir

minn og Siggi Konn.

Langar þig til að vera sjómaður? Já

Borðar þú fisk? Já

Hvað gerir þú þegar þú ferð í frí? Fer í Krónuna, Bónus, Kringluna, og í Grímsey.

Hefur þú farið á sjó? Já

Hvað ertu góður í að gera? Að spila, púsla, perla og hjálpa mannfólki og vera jákvæður.

Við óskum sjómönnum & fjölskyldum þeirra til hamingju með daginn!

HARÐAR MATTA &

Hafnarsjóður Þorlákshafnar

ÍSLANDS SJÓMANNAFÉLAG

Uppsetning og þjónusta á frysti-, kæli- og krapakerfum

BIRKIR YNGVASON

SKAR AF ÞORSKNETUM MEÐ AFA SÍNUM

Birkir Yngvason er lærður netagerðamaður og komst fyrst í kynni við netagerðina hjá afa sínum Munda, sem leyfði honum að hjálpa sér að skera af þorsknetum fyrir nokkrar krónur í Frímúrahúsinu þegar Birkir var gutti. Honum fannst lyktin alltaf svo góð á netagerðaverkstæðinu og seinna meir féll hann fyrir faginu og lærði netagerð. Hann útskrifaðist sem sveinn í netagerð árið 1994. Námskröfurnar til þess að læra netagerð eða veiðafæratækni eins og iðngreinin heitir í dag eru orðnar meiri í dag en áður fyrr. Nú þarf 204 einingar auk vinnustaðanáms sem lýkur með sveinsprófi og er veiðafæratæknin orðið löggilt nám í dag.

Þekkti möstrin á bátunum sem peyji Birkir hafði alltaf haft mikinn áhuga á sjómennsku þegar hann var ungur og hann hafði sérstakan áhuga á bátum og skipum. Hann þekkti þá með nafni þegar þeir komu siglandi inn höfnina og þekkti einnig marga báta á möstrunum þegar þeir komu langt að. Sem netagerðarmaður þá vann hann við netagerð með hléum en á unglingsárunum byrjaði hann í saltfisk hjá Ísfélaginu. Hann fór sinn fyrsta túr á Suðurey sem háseti árið 1987 þá nítján ára gamall. Hann hætti að róa árið 2016 eftir að hafa róið á Suðurey í nokkur ár. Birkir segir að öryggi sjómanna sé orðið meira í dag og séu þeir með hjálma og öryggislínu. Hann segir að bylting hafi orðið í vinnuferli um borð þegar fiskikör voru tekin í notkun: “Áður fyrr var fisknum hrúgað í stíur, út í síðu og niður í lest. Það fór ekki vel með fiskinn, sérstaklega þegar menn voru að landa. Menn þurftu að fara inn í stíurnar og ýta fisknum úr stíunum með löppunum, standa í fiskihrúgunni og ýta honum út úr stíunni og ofan í þar til gert mál, fylla málið, sem var svo híft upp og sturtað á vörubílspallinn. Vörubíllinn ók svo fisknum upp í stöð þar sem fisknum var sturtað inná golf. Það var ekki góð meðferð. Þegar fiskikörin voru tekin í notkun varð breyting á og fisknum var þá raðað í körin og hann ísaður. Það voru engar stíur. Þegar í land er komið þá eru körin hífð upp á bryggju oftast þrjú eða fjögur saman. Það tekur styttri tíma að landa og meðferðin er betri á fiskinum”.

Ekki langt í burtu frá elskunni þegar netsamband er Þrátt fyrir að bylting hafi orðið í samskiptatækni megi enn finna dauða bletti í kringum landið þar sem ekkert netsamband næst og að alltaf sé hægt að gera betur með því að koma á netsambandi allsstaðar umhverfis landið. Einnig bendir Birkir á að menn geti hugsað sér að vera lengur á sjó í dag vegna bættrar tækni. Hægt sé að vera í sambandi við þá sem eru í landi nánast hvenær sem maður vill: “Ekki bara hringt heldur talað í beinni á netinu. Maður getur séð manneskjuna sem maður talar við. Þá er ekki eins og maður sé langt í burtu frá þeim sem maður elskar og saknar.”

Skemmtilegast að matreiða ofan í áhöfn og farþega Birki bauðst afleysingar á Herjólfi þriðja sem háseti og bryti í nokkra mánuði. Árið 2020 byrjaði hann á Herjólfi fjórða sem háseti en fljótlega leysti hann brytana af: “Það var mjög skemmtilegt og ein besta breyting sé ég hef gert í gegnum tíðina. Síðan fékk ég pláss sem þerna í eitt ár. Alltaf dragfínn og flottur í tauinu. Aftur bauðst mér pláss sem bryti og var fljótur að taka því. Ég elska að elda mat. Á meðan var ég í fjarnámi með fullri vinnu frá Verkmenntaskólanum á Akureyri. Ég útskrifaðist jólin

2020 sem matartæknir. Án efa er þetta skemmtilegasta starf sem ég hef unnið við, að matreiða ofan í frábæra áhöfn og farþega Herjólfs”.

Öryggi um borð meira í dag Slys um borð voru algengari áður fyrr. Í dag er öryggi og vinnuaðstaða betri. Birkir varð vitni af því þegar sjómaður slasaðist á fæti og munaði litlu að fóturinn færi af: „Ég hef sem betur fer verið heppinn út á sjó og ekki lent í neinu. Í einu tilfelli lenti maður með annan fótinn í færahönk. Fóturinn festist inn í lykkju af sveru tógi sem var að renna út í sjó. Maðurinn hentist undir netaborð og festist þar. Sem betur fer var einn fljótur að hugsa og greip sveðju og hjó á tógið og hann losnaði. Hann var heppinn þar. Fóturinn hefði hæglega getað kubbast í sundur. Við þurftum að sigla með hann í land því hann slasaðist alvarlega. Hann var lengi frá vinnu þvi fóturinn fór illa“ segir Birkir.

Veiðafærin eins og ryksugur í sjávarbotninum Birkir skiptist á alla tíð að vera ýmist háseti, netamaður eða kokkur. Hann var ekki mikið að spá í breytingar á siglingatækjum þegar hann var spurður út í þær breytingar en minnist þess þó að hér áður fyrr voru skjáir um alla brú. Hann segir að skjáir séu stærri í dag og þeir sameinaðir. Í stað fjögra er kominn einn skjár. Birkir nefnir að tækniþróunin sem orðið hefur á skipum í dag, stækkun skipa og stækkun á veiðarfærum að þá eru veiðarfærin eins og ryksugur í dag: „Ef að kvótakerfið væri ekki til í dag er ég nokkuð viss um að miðin kringum Ísland væru þurrausin. Veiðarfærin í afturdragi skipa eru eins og ryksugur, sem ryksuga botnfiskinn og uppsjávarfiskinn. Stóru togararnir draga í dag tvö risa stór troll á eftir sér. Við þurfum á kvótanum að halda ætlum við að halda áfram að veiða fisk við Íslandsstrendur. Við þurfum að reyna að stjórna kvótanum þannig að alltaf sé til nóg af fiski. Humarinn er til dæmis nánast útdauður vegna ofveiði. Stofninn þarf að jafna sig til þess að hægt sé að byrja að veiða hann aftur“ .

Mublusjómennska

Fyrirmyndir Birkis voru pabbi hans, Yngvi Ögmundsson heitinn, Sigurður Þór Ögmundsson bróðir hans og faðir þeirra Ögmundur Sigurðsson frá Landakoti. Þeir áttu saman Skúla Fógeta Ve 185. Birkir elskaði að hlusta á sögur af aflaklóm fyrir tíma sem þekktu öll miðin eins og lófann á sér og telur að ungir menn hefðu gott af því að skella sér á sjóinn vegna þess að sjómennskan herðir þá líkamlega: “þó svo að sjómennska í dag sé köllið "mublu" sjómennska á mörgum skipum vegna þæginda um borð að þá ættu menn, ungir og hraustir, sem eru að koma undir sig fótunum, stofna til fjölskyldu, kaupa sér íbúð og bíl, að skella

sér á sjóinn vegna launanna sem eru góð”, segir Birkir og man eftir einni sögu til gamans af nýliða á humarbát sem plataður var af kallinum í brúnni: “Við vorum að skola humarinn uppúr sjó í körfum þegar nýliðinn er sendur uppí brú til kallsins að sækja "humarþvottasápu". Kallinn fattar þetta um leið og sækir spreybrúsa og lætur hann hafa. Peyjinn kemur vígreyfur niður á dekk með sápuna ægilega ánægður og ætlar að láta okkur hafa sápuna, en við gátum ekki tekið við brúsanum við hlógum svo mikið. Það er víst alveg nóg að skola humarinn bara uppúr sjó! Önnur saga sem ég man eftir var þegar ég var að kokka um borð í Herjólfi og ætlaði að bæta steikingarolíu í djúpsteikingarpottinn. Það var brjálað að gera í frönskum. Ég var að flýta mér og tek 10 lítra brúsann og helli ofan í pottinn og þá byrjar bókstaflega að gjósa upp úr pottinum. Ég snarstoppa og hrökklast frá á meðan gýs. Ég næ að slökkva á pottinum en olía fer út um allt gólf. Þá hafði einhver sett sápubrúsa sem var alveg eins og olíubrúsi á staðinn sem að olían var geymd. Þetta þótti nú ekki fyndið á þeim tíma þar sem að þetta hefði getað endað með stórslysi. En það voru sem sagt ekki seldar fleiri franskar á þessari vakt”.

Ekki hættur á sjónum

Birkir og eiginkona hans, Sonja fluttu til Akureyrar í fyrra vor. Sonur hans og tengdadóttir hafa búið þar í fjögur ár og fluttu yngri dóttir hans og tengdasonur þangað fyrir tveimur mánuðum: „Sonja mín er að vinna á gjörgæsludeild sjúkrahúss Akureyrar og elskar starfið. Henni hefur verið einstaklega vel tekið þar. Ég er umsjónarmaður mötuneytis Verkmenntaskólans á Akureyri og er það skemmtilegat starf, frábært starfsfólk og nemendur. Ég er að elda fyrir 100-150 manns daglega. Ég er ekki alveg hættur sjómennskunni því að ég mun leysa eitthvað af í sumar sem bryti eða háseti á farþegaferjunni Sæfara sem siglir frá Dalvík til Grímeseyjar en það er um þriggja klukkustunda sigling önnur leiðin“, segir Birkir að lokum.

/Anna Lilja Marshall

Egersund Ísland var stofnað árið 2004 og hefur síðan þá framleitt og þróað veiðarfæri og búnað til uppsjávarveiða.

Egersund Ísland er hluti af Egersund Group sem stofnað var árið 1952. Egersund og dótturfyrirtæki þess eru leiðandi fyrirtæki á sviði framleiðslu og þróunar veiðarfæra.

Sjómenn & fjölskyldur Til hamingju með daginn

www.egersund.is

Flæðinemi fyrir togveiðar

Þessi nemi sýnir:

Undir hvaða horni sjórinn streymir inn í trollið og hann sýnir einnig straumhraðann inn í trollið. Neminn er staðsettur undir miðri höfuðlínunni.

• Ný og endurbætt hönnun

• Aukin styrkur

• Betri rafhlöðuending

Scanmar búnaður er þekktur fyrir áreiðanleika, endingu og lága bilanatíðni sem á sér ekki hliðstæðu.

TÆKIFÆRIN AÐ VINNA Í LANDI FLEIRI

Í DAG EN ÁÐUR FYRR

Héðinn Karl Magnússon var sjómaður í rúm tuttugu og fimm ár. Hann var háseti og seinna stýrimaður á togurum. Síðan réði hann sig sem stýrimann á Herjólf og vann við það í tvö ár fyrst sem annar stýrimaður og svo yfirstýrimaður. Í dag er hann skipstjóri á Herjólfi og hefur verið í rúmt ár. Hann fór til Reykjavíkur í Stýrimannaskólann og kláraði farmannaréttindin þaðan árið 2008.Héðinn æfir nú stíft fyrir keppni sem ber nafnið Járnkarlinn og verður haldin í Erkner rétt fyrir utan Berlin í haust, þar er synt, hjólað og hlaupið.

Rekinn í skóla

Héðinn ólst upp í fjölskyldu sem rak útgerð og vann fyrir hana þegar skipin komu í land. Hugur hans stefndi ekki á sjóinn því fyrirmynd hans var Boggi kúlusmiður, sem hafði smíðað sólhús fyrir foreldra hans þegar hann var peyji. Hann heillaðist af honum en skipti svo um skoðun þegar hann prófaði eftir fermingu að fara einn túr með Loga heitnum á Smáey. Uppgjörið eftir þann túr snéri áformum Héðins við og hefur hann unnið við sjóinn fram til dagssins í dag. En eftir þennan túr hjá Loga heitnum réri hann nokkur ár á Smáeynni með Sigga Evu: “Hann kallaði mig reglulega upp í brú og spurði hvenær ég ætlaði í skóla. Þegar ég tilkynnti honum að ég væri að fara í Stýrimannaskólann þá sagði hann hlægjandi, það er flott Héðinn, þá rek ég þig, ég rek þig í skóla” segir Héðinn en hann byrjaði í Stýrimannaskólanum árið 2005. Hann fann eftir að hann byrjaði að róa

sem stýrimaður að munurinn á því að starfa sem háseti og stýrimaður var sá að launin hækkuðu og líkamlegt streð varð minna en andlegt streð kom í staðinn. Hann hét því að vera meira í fríi þegar hann fór að vinna sem stýrimaður og launin hækkuðu en stóð ekki við það, fór að ferðast meira og keypti meira af dóti.

Fleiri tækifæri í landi í dag.

Héðinn hafði ekki ætlað sér að klára farmannaréttindin en gerði það nú engu að síður. Hann var feginn því þegar hann eignaðist fjórða barnið, þá vildi hann róa á önnur mið. Hann var með réttindi til þess að vinna á Herjólfi og sótti þar um: “Ég vildi taka meira þátt í uppeldinu. Ég á góða konu sem hafði fram að þessu séð um allt heimilishald. Ég fékk fljótlega vinnu sem stýrimaður á Herjólfi, fyrst í afleysingum og síðar fasta stöðu. Það er algengara í dag að menn prófi að starfa við annað en sjómennskuna og festist ekki í henni alla ævi. Í dag eru meiri möguleikar í landi og ungir menn eru meðvitaðri um þátttöku í fjölskyldulífi og huga betur að líkamlegri heilsu. Sjómennskan getur verið slítandi. Starfsumhverfið á Herjólfi er frábært fyrir fjölskyldufólk og ásókn í störf þar talsverð”

Miðin við Eyjarnar og AIS tæknin

Skemmtilegast er að fiska í kringum Eyjarnar að mati Héðins þegar hann var spurður út í hvar skemmtilegast væri að fiska. En öll mið eru

Héðinn ásamt dóttur sinni Alexöndru um borð í Herjólfi.

skemmtileg þegar vel fiskast: „Vestan við Eyjar er skemmtilegt veiðisvæði. Á vertíðinni fiskast oftast vel þar. Gömlu skáparnir á togbátunum eru búnir að skýra nánast hverja þúfu og hvern hól á því svæði skemmtilegum nöfnum eins og Ripp, Rapp og Rupp, Happ í hendi og G-bletturinn. Ég fann hins vegar aldrei þennan G-blett“ segir Héðinn kíminn og aðspurður um siglingatækin, hvernig þau breyttist segir Héðinn: “Ég réri lengst af með Bigga á Vestmannaey og hann er mikill frumkvöðull og pælari. Við vorum alltaf með flottustu græjurnar og stanslaust verið að prófa ný tæki og veiðarfæri. Mestu byltingarnar á siglingartækjum eru AIS tæknin. Sjómenn fylgjast nú með skipaumferð án þess að þurfa að plotta skip út í radar. Hásetar eru jafnvel komnir með AIS búnað í björgunarvestin sín þannig að ef maður fellur fyrir borð þá er hægt að staðsetja hann upp á nokkra metra”. Mikil byltingin fyrir sjómenn voru líka koma snjallsímanna og betra netsamband í kringum landið: ”Á síðustu árum mínum í róðri á togurum hjálpaði ég jafnvel börnum mínum með heimalærdóminn í gegnum Facetime. Þegar ég byrjaði til sjós var einn sími í brúnni sem virkaði stundum og þá gat maður hringt heim einu sinni til tvisvar í viku og fengið fréttir.

Furðulegt að strákum hefur fækkað á sjó Það er ekki eftirsóknarvert hjá ungum mönnum að fara á sjóinn í dag þrátt fyrir miklar breytingar á togurum að mati Héðins. Flestir ungir strákar sem hann þekkti hér áður fyrr prófuðu að minnsta kosti einn róður. Færri sækja sjóinn í dag. Það er furðulegt að mati Héðins því aðstaðan og búnaðurinn eru orðinn gríðarlega góð í flestum skipum. „Laun eru ágæt. Ég hef ávallt verið heppinn með samstarfsfélaga og er með úrvals áhöfn til sjós í dag. Mórallinn er frábær og menn eru samheldnir. Auðvitað eru menn misjafnir en allir hafa sína kosti og galla. Ég hef upplifað margt spaugilegt í gegnum tíðina. Flestar sögurnar eru ekki prenthæfar ”.

Æfir fyrir járnkarlinn í haust

Sögusagnir segja að Héðinn sé að taka þátt í járnkarlinum: „Þetta er í raun galin hugmynd sem svili minn kom með þegar ég var búinn að drekka 4 viskýglös. Hann vissi að ég mundi segja já en ég sneri á hann og sagðist koma ef hann kæmi með mér í fallhlífarstökk. Hann var líka búinn með nokkur glös og samþykkti. Ég hef ekki hreyft mig í 20 ár þannig að þetta er talsverð brekka en ég ætla að klára þetta. Að starfa á Herjólfi þar sem ég vinn í viku og frí í viku gefur mér engar afsakanir. Keppnin er í Berlín. Þetta er reyndar bara hálfur Járnkarl og má í raun segja að þetta sé bara úrrek eða í mesta lagi melspýra,“ segir Héðinn að lokum.

/Anna Lilja Marshall

Justin Trudeau forsætisráðherra Kanada þegar allir ráðherrar norðurlandanna heimsóttu eyjar.

Héðinn og Stebbi í góðum gír á Sjómannadeginum í fyrra.

GLUGGAÐ Í ELDRI SJÓMANNADAGSBLÖÐ

AFLAKÓNGA HEIÐRAÐIR & SIGURSVEITIN Í RÓÐRAKEPPNI

Sigurjón Óskarsson fiskikóngur Þórunn Sveinsdóttir VE 401 var aflahœst vertíðarbáta yfir landið árið 1981, aflaði 1539 tonn.

Ragnar Grétarsson, Hermann Kristjánsson og kona hans Elísabet Einarsdóttir taka við verðlaunum f.h. áhafnar m.s. Breka fyrir mestan afla togara á árinu 1980. Breki aflaði 4546 tonn

Elínborg Jónsdóttir og Jón G. Ólafsson tóku við verðlaunum fyrir hönd skipshafnar á Gullbergi VE 292 fyrir mesta aflaverðmœti á árinu 1980

Á sjómannadeginum 1982. Sigursveitin. Þráinn Óskarsson, Óðinn Hilmisson, Magnús Guðmundsson, Örn Hilmisson, Guðjón Ólafsson, Viktor Guðnason og Hlöðvar Guðnason.

Á sjómannadeginum 1982. Voru þessir að æfa sig fyrir komandi ár í róðrakeppni?

Frá vinstri: Guðmundur Ingi Jóhannesson, Elfar Sigurðsson, Nökkvi Sveinsson og Ívar Ísak Guðjónsson.

Ljósmyndir/Sigurgeir Jónason.

KÆRU SJÓMENN & FJÖLSKYLDUR TIL HAMINGJU MEÐ DAGINN.

Sendum öllum sjómönnum & fjölskyldum þeirra heillaóskir

í tilefni dagsins!

BIRNA ÓSK ÓSKARSDÓTTIR:

„PABBI ER HETJAN MÍN“

Birna Ósk hefur alltaf verið mikil pabbastelpa. Hér eru þau feðginin saman við námsútskrift Birnu Óskar.

Birna Ósk Óskarsdóttir þekkir lítið annað en að eiga pabba sem hefur sinnt sjómennsku af ástríðu í gegnum þykkt og þunnt. Birna Ósk er fædd og uppalin í Vestmannaeyjum en er nú búsett í Reykjanesbæ þar sem hún starfar sem deildarstjóri í Stapaskóla.

„Ég er kennari að mennt, móðir, dóttir og ávallt Eyjapæja - það breytist aldrei,“ segir Birna sem ber sterkar taugar til heimaslóða sinna.

Faðir Birnu, Óskar Ólafsson, vélstjóri á Þórunni Sveinsdóttur VE 401, á langan sjómannsferil að baki. Að sögn Birnu fór hann ungur að vinna fyrir sér og réði sig til starfa sem háseti á sjó.

„Pabbi er hetjan mín. Hann hefur verið á sjó frá því ég man eftir mér. Hann byrjaði ungur á sjó og hefur verið á nokkrum skipum. Eftir að ég var flogin úr hreiðrinu ákvað pabbi að mennta sig og fór í vélstjórn. Í dag starfar hann sem vélstjóri á Þórunni en þar hefur hann verið í talsverðan tíma og líkar vel.“

Spennandi að fá útlenskar gjafir úr siglingum Birna segir oft hafa verið erfitt að eiga pabba á sjó, þá sérstaklega þegar hún var að alast upp. Telur hún tækniframfarir hafa gert sjómannslífinu gott undanfarin ár og hafa einfaldað samskipti sjómanna við fjölskyldur sínar þegar túrarnir eru langir.

„Þegar ég var lítil fannst mér ótrúlega erfitt að hafa pabba minn ekki oftar heima. Söknuðurinn var oft mjög mikill,“ segir hún en á hennar uppvaxtarárum réri pabbi hennar á Breka VE 61 og fór í ófáar siglingar til Þýskalands og fleiri landa. „Það reyndist mér erfitt. Þá var hann í burtu í svo langan tíma. Tæknin var ekki eins þá og hún er í dag og gátum við því lítið verið í samskiptum við hann á meðan. En þegar hann kom heim var hver dagur nýttur vel til samveru og voru það oft miklar gleðistundir hjá okkur fjölskyldunni,“ lýsir hún.

„Við Óli bróðir græddum líka alls konar útlenskar gjafir, útlenskan mat og nammi á þessum tíma,“ minnist Birna með hlýju.

Grátbað pabba um að koma heim

„Ég gleymi því ekki þegar pabbi var eitt sinn á sjó yfir áramótin. Hann hringdi í okkur um kvöldið og ég brotnaði niður og hágrét í símann. Ég man að mig verkjaði af söknuði til hans. Pabbi er mikill sprengjuvargur og því var sérlega erfitt að hafa hann ekki með okkur á þessum tímapunkti,“ útskýrir Birna sem man eftir sjálfri sér þar sem hún stóð á tröppunum á Kirkjulandi, æskuheimili sínu, með áramótablys í hendi sér og sá varla út um tárvot augun.

„Þegar ég hugsa til baka verandi sjálf móðir í dag þá hefur þetta sennilega verið erfiðast fyrir pabba. Það getur ekki hafa verið auðvelt fyrir hann að hafa verið svona langt í burtu og hlusta á litlu stelpuna sína skæla í símann og grátbiðja hann um að koma heim.“

Amma og mamma til fyrirmyndar

Uppvaxtarár Birnu Óskar voru að hennar sögn mjög góð. Þrátt fyrir langar fjarverur heimilisföðursins hafi fjölskyldan verið samrýmd og notið þeirra samverustunda sem gáfust til hins ýtrasta. Heimilishald og barnauppeldi segir hún þó að hafi af stórum hluta verið í höndum móður sinnar.

„Pabbi gekk auðvitað í öll verk þegar hann var í landi en það verður að segjast eins og er að mamma sá um allt. Hún eldaði, þreif, ól okkur upp og allt annað sem til féll þegar pabbi var ekki heima. Oft kom það líka í hennar hlut að huga að viðhaldi hússins. Það skipti ekki máli hvað það var sem þurfti að gera, mamma veigraði sér ekki við því og gerði bara allt sem þurfti að gera,“ segir hún og dáist að dugnaði móður sinnar,

Óskar ásamt hluta af barnabörnum sínum. Ríkur er hann.

Öldu Jóhönnu Jóhannsdóttur. Birna dáist ekki síður af föðurömmu sinni, Hörpu Andersen, sem einnig var sjómannsfrú og lét ekkert á sig fá. Þetta hefur örugglega ekki alltaf verið auðvelt fyrir þær. Sérstaklega ekki mömmu því þið vitið jú hverjir bræður mínir eru. Við Óli bróðir gátum alveg rifist og slegist,“ segir Birna kímin.

„Amma og mamma voru frábærar fyrirmyndir fyrir mig sem ung stúlka.“

Upplifir ánægjuna í gegnum börnin sín

Birna minnist þess einnig að hafa þótt ótrúlega spennandi að fá að fara með pabba sínum um borð í bátinn þegar hún var ung. Í dag segist hún þakklát fyrir að fá að upplifa spennuna í gegnum sín eigin börn. Sama tilfinning hafi heimfærst yfir á þau og þykir þeim einstaklega skemmtilegt að fá að fara í skipið hans afa þegar þau heimsækja eyjuna.

„Því verður varla lýst með orðum hversu spennandi það er fyrir börn að fá að fara um borð í skipið hans pabba eða afa. Þar er svo margt að sjá og skoða. Ég er full þakklætis yfir því að börnin mín fái að upplifa þetta líka.“

/Ásthildur Hannesdóttir

Óskararnir tveir vant við látnir um borð í Þórunni Sveinsdóttur.

UPPHAF SJÓMANNADAGSINS

Það er oft um það talað í ræðu og riti að mikið sé af tylli- og helgidögum á Íslandi, og sýnist um það sitt hverjum.

Hinn 1. október 1939 var um það rætt á fundi í Sjómannafélaginu Jötunn, að ekki væri vansalaust að sjómenn í Vestmannaeyjum ættu ekki einn ákveðinn dag á ári til þess að koma saman og gleðjast með glöðum, kasta frá sér önn dagsins og setja fram sínar skoðanir og kröfur í ræðu og riti. Á fundinum var samþykkt að sjómannafélagið tæki sig fram um að skrifa hinum sjómannafélögunum, sem væru Skipstjóra- og stýrimannafélagið Verðandi og Vélstjórafélag Vestmannaeyja, og fara þess á leit við þau að kosnir yrðu fimm menn frá hverju þessara þriggja félaga í Sjómannadagsráð, sem sjá skyldi um undirbúning og framkvæmd á frídegi sjómanna. Tilmælin voru samþykkt í öllum félögunum og hlutu þessir menn kosningu í fyrsta Sjómannadagsráðið:

Frá Vélstjórafélagi Vestamannaeyja:

Páll Gehring

Guðmundir Ketilsson

Vilhjálmur Jónsson

óskum sjómönnum & fjölskyldum þeirra

Helgi Guðlaugsson

Guðjón Karlsson

hamingju með daginn!

Frá Sjómannafélaginu Jötunn:

Sighvatur Bjarnason

Guðni Jóhannsson

Sigurjón Ingvarsson

Jón Sigurðsson

Vigfús Guðmundsson

Vorið 1940, fyrsta sunnudag í júní, var svo hátíðlegur haldinn fyrsti Sjómannadagurinn hér í Vestmannaeyjum og hefur verið svo síðan.

Frá skipstjóra- og stýrimannafélaginu Verðandi:

Ársæll Sveinsson

Alexander Gíslason

Guðmundur Vigfússon

Ármann Friðriksson

Óskar Gíslason

Fyrir 60 árum síðan var ákveðið af öllum stéttarfélögum sjómanna að 5 menn frá hverju félagi væru skipaðir í Sjómannadagsráð.

Að verkin myndu þá ganga betur fyrir sig sem það gerði. Svipaður háttur er á þessu í dag.

Fengið frá heimaslóð.

Sjómannadagsráð Vestmannaeyja

Vigtin Bakhús

HEILDARLAUSN í siglingatækjum

FREMSTIR Í FJARSKIPTUM

JMR–5400 RADAR

Ný fjarskiptalína sem er einföld í notkun.

Allar talstöðvar með upptöku og endurspilun á kölluðum skilaboðum.

Sónar er umboðsaðili SAILOR á Íslandi.

Fáðu tilboð í SAILOR hjá okkur í nýsmíðar eða uppfærslur á eldri búnaði.

Verðið kemur á óvart!

Sterkbyggðir kastarar úr ryðfríu stáli.

Fáanlegir í Xenon, Halogen og LED.

Fjarstýrð geislabreidd.

Hitaelement í mótorhúsi.

Gott og þægilegt stjórnborð.

Söluhæstu leitarkastararnir í Noregi.

Nýr black Box radar, fáanlegur í X-band og S-band.

Ný tækni gerir smæstu báta mjög sýnilega.

Ný tækni tryggir einstaka virkni á styttri skölum.

Ný tækni á clutterum bætir virkni í slæmum veðrum og sjó.

Kortaoverlay mögulegt á radarmynd.

Hægt að tengja við wide screen skjái.

KDG-300 DOPPLER STRAUMMÆLIR

TRANBERG LEITARKASTARAR

Sjón er sögu ríkari – verið velkomin að skoða skjáveggjakerfi í sýningarsal okkar!

SKJÁVEGGUR Í BRÚNA

Sá langdrægasti á markaðnum! Sýnir straumhraða og stefnu á allt að 300m dýpi. Fjögurra geisla straummælir. Sýnir fjórar dýptarmælismyndir.

Sýnir nákvæma straumstefnu og -hraða á fimm dýpislögum, með botnlæsingu. Dýptarmælir 30° í bak/stjór, fram/aftur, virkar niður að 500m.

Ný gerð skjáveggjalausnar sem komin er góð reynsla af í íslenskum skipum. Margar útgáfur á framsetningu mynda frá tölvum, siglingatækjum, fiskileitartækjum, myndavélum, vélgæslukerfum, sjónvarpi og fleiru. Öllu stjórnað á einfaldan hátt með einni mús.

Sjáðu ... á nóttu sem degi!

Ný gerð fjarstýrðra hitamyndavéla, einstök upplausn!

Getur blandað saman hitamynd og hefðbundinni mynd.

Öflug veltuleiðrétting, mikill munur í slæmu veðri.

Nýtt og uppfært stjórnborð.

Kíktu í heimsókn, sjón er sögu ríkari!

Sónar ehf Hvaleyrarbraut 2 220 Hafnarfjörður Sími 512 8500 sonar@sonar.is www.sonar.is

KOLBRÚN BIRNA EBENEZARDÓTTIR:

ÞAKKLÁT FYRIR STARFSLOK FÖÐUR SÍNS

Kolbrún Birna Ebenezardóttir segist þakklát fyrir að sjómannsferli föður síns sé nú lokið. Faðir hennar Ebenezer Garðar Guðmundsson, alltaf kallaður Ebbi, lét af sjómennsku í fyrra eftir að hafa verið marga áratugi til sjós og róið á mörgum plássum.

„Pabbi hefur gegnt mörgum störfum á sinni sjómannsævi. Allt frá því að vera háseti á dekki, stýrimaður og skipstjóri. Nú síðast var pabbi á Heimaey VE 1 en hann hætti á sjó árið 2023,“ segir Kolbrún Birna.

„Gamli skólinn kallar ekki allt ömmu sína og þegar menn hafa harkað af sér allan djöfulinn í gegnum árin þá kemur að því að eitthvað fer að gefa sig,“ segir hún og bendir á mikilvægi góðrar heilsu sjómanna jafnt sem landkrabba.

„Loksins kom að því að pabbi áttaði sig á því að heilsan skiptir líka máli en ekki bara starfsferillinn. Ég er mjög þakklát fyrir að sjómennskan sé nú liðin tíð hjá pabba.“

Fjarveran mikil fórn

Kolbrúnu Birnu hefur alla tíð verið annt um sjómennskuna að eigin sögn. Þrátt fyrir að minningar hennar af því að vera sjómannsdóttir úr barnæsku séu sumar erfiðar segist hún bera hlýhug til stéttarinnar.

„Það var oft mjög erfitt að eiga pabba á sjó. Sérstaklega þegar það voru mikilvæg tímamót í gangi í lífi manns sem pabbi gat ekki verið virkur þátttakandi í því sjórinn kallaði. Alltaf svaraði hann starfsskyldu sinni,“ lýsir Kolbrún Birna og telur líklegt að pabbi hennar hafi eytt mun fleiri tímum á sjó í gegnum tíðina en gæðastundum með fjölskyldu sinni. Fjarveruna segir hún mestu fórnina sem sjómenn og fjölskyldur þurfi að færa.

„Ég held að það sé bara sorgleg staðreynd. En á sama tíma var lítið annað í boði og menn þurftu bara að vinna.“

Rjúkandi heit pítsa beint um borð

Kolbrúnu er það sérlega minnisstætt þegar pabbi hennar og áhafnarmeðlimir á Bylgju VE 75 pöntuðu eitt sinn pítsu og létu senda sér hana með „heimsendingu“ í flugvél lengst út á ballarhaf.

„Það situr mjög sterkt í minningunni þegar pabbi var á Bylgjunni og báturinn var að koma úr smugunni. Þá flykktust fjölskyldur áhafnarinnar niður á höfn og tóku á móti þeim. Svo er mér líka mjög ofarlega í minni þegar þeir pöntuðu pítsu og létu senda sér með flugvél,“ segir hún og kveðst hafa fundist uppátækið stórskemmtilegt á sínum tíma og hugsi enn þann dag í dag oft til þess.

Slasaðist illa

Spurð hver erfiðasta minning hennar sé af því að hafa átt pabba á sjó segir Kolbrún hana vera þegar pabbi hennar lenti í slysi er hann féll á milli skips og bryggju. Það hafi reynt verulega á hana sjálfa sem unga stúlku en ekki síður aðra fjölskyldumeðlimi.

„Ég man ekki alveg hvaða ár þetta var en hann slasaðist mjög illa. Þetta var mjög erfiður tími fyrir okkur öll og minning sem er mér í raun mjög þokukennd,“ lýsir hún. „Ég upplifi ákveðinn ótta. Óttaðist um pabba minn.“

„Mamma kvartaði aldrei“

Kolbrún segist minnast þess að hafa alltaf farið á yfirsnúning þegar hún vissi að pabbi hennar væri

Kolbrún Birna ásamt foreldrum sínum, þeim Ebba og Láru.

á leiðinni í land. Þá tilfinningu segir hún líklega aldrei eiga eftir að hverfa sér úr minni.

„Mér fannst fátt betra en að hlaupa í fangið á pabba þegar hann kom í land og fá að knúsa hann,“ segir hún en vegna langrar fjarveru hans segir hún mikið hafa fallið á herðar móður sinnar í heimilishaldi og barnauppeldi.

„Mamma sá um þetta allt. Hún var sjálf útivinnandi, sá um heimilið og okkur systkinin. Við tölum um þriðju vaktina í dag en á þessum tíma var hún sennilega að fást við fjórðu og fimmtu vaktina líka.

Sjómannskonur hafa þurft að taka fullt á hörkunni og láta hlutina ganga í gegnum tíðina og ég man að mamma kvartaði aldrei. En þegar pabbi var í landi var hann duglegur við að aðstoða við heimilisþrifin og okkur systkinin en mamma hafði öll völdin á heimilinu því það var eiginlega bara smá skrítið ef pabbi ætlaði eitthvað að fara að skipta sér of mikið af, skamma okkur eða eitthvað, því hann var svo sjaldan heima.“

Dýrmætar minningar af bryggjunni

Kolbrún Birna segist hafa lært að bera virðingu fyrir sjómennskunni af reynslu sinni að hafa lengst af verið dóttir sjómanns. Hún segist þakklát öllum góðu minningunum sem hún á af bryggjunni heima í Eyjum sem hafi orðið ennþá dýrmætari þegar hún fluttist búferlum á fastalandið fyrir nokkrum árum.

„Sjómannadagurinn mun alltaf minna mig á mikilvægi sjómennskunnar og hversu mikla virðingu ég ber fyrir fjölskyldum sjómanna. Mig langar að nýta tækifærið og senda kveðju á alla heima í Eyjum. Ég hefði ekki getað hugsað mér betri stað til að alast upp á. Minningarnar eru óteljandi. Það að sitja á Skansinum og horfa á bátana sigla inn er ólýsanlegt og eitthvað sem ekki margir þekkja. Þessar minningar mun ég geyma innra með mér um ókomna tíð.“

/Ásthildur Hannesdóttir

Gætt sér á gómsætri pítsu.

Heimaey á leið sinni til heimahafnar.

Áhöfnin á Bylgju VE fékk rjúkandi heita pítsusendingu frá Pizza 67 alla leið út í ballarhaf.

FREISTAÐI GÆFUNNI – RÉÐI

SIG Á

SKEMMTIFERÐASKIP

ÁBYRGÐIN OG HJARTAÐ Í BRÚNNI

Gísli Valur Gíslason er annar stýrimaður á Viking Venus skemmtiferðaskipinu.

Síðastliðið haust ákvað Gísli Valur Gíslason, stýrimaður, að freista gæfunnar og víkka sjóndeildarhringinn þegar hann réð sig sem stýrimann á skemmtiferðaskipið Viking Venus. Skipið er í eigu norska skipafélagins Viking Cruises sem starfrækir tólf skemmtiferðaskip af misjöfnum stærðum og gerðum sem þó eru talin fremur lítil í samanburði við stærstu skemmtiferðaskip í heimi.

„Það tók smá tíma að sannfæra fjölskylduna um þetta. Ég verð að viðurkenna það,“ segir Gísli Valur sem starfaði lengst af sem stýrimaður og skipstjóri á Herjólfi en áður en hann fékk tækifæri hjá Viking Cruise gegndi hann stöðu hafnsögumanns hjá Vestmannaeyjahöfn.

„Um þessar mundir eru fjölmörg tækifæri hjá félaginu í boði fyrir íslenskt fólk með skipstjórnarog eða vélstjóramenntun.“

Eitt úthald búið af mörgum

Að sögn Gísla Vals hafði honum um nokkurt skeið þyrst í nýjar áskoranir og tilbreytingu. Hlutverk hans sem hafnsögumaður svalaði að einhverju leyti þeim þorsta og segist Gísli Valur hafa unað sér vel í því starfi. Samskipti hans við áhafnarmeðlimi stórra skemmtiferðaskipa sem lögðust

að bryggju í Vestmannaeyjum leiddu til þess að hann kynntist starfsemi skemmtiferðaskipa betur og varð til þess að hann fékk starf hjá Viking Cruise.

Nú þegar hefur hann lokið einu úthaldi á Viking Venus. Eitt úthald stendur yfir í tíu vikur og er Gísli Valur hæstánægður með hlutskipti sín þrátt fyrir að því fylgi langar fjarverur.

„Mér líður eins og ég sé á réttri hillu. Ég var úti í þrjá mánuði og líkaði mjög vel. Auðvitað saknaði ég fjölskyldunnar en við nýtum tíman vel saman núna þar til að næsta úthaldi kemur. Svo er ekkert því til fyrirstöðu að Eygló Dís, unnusta mín, geti komið með í siglingar og notið lífsins um borð á meðan ég er að vinna.“

Auðkýfingurinn Torstein Hagen er stofnandi og eigandi skipafélagsins Viking Cruise. Þrátt fyrir að hann sé kominn vel á aldur er hann því hvergi nærri að leggja árar í bát. Félagið fer sívaxandi og brátt munu sex ný skip bætast við flotann en þau eru sem stendur í smíðum. Verða skipin þá alls orðin 18 talsins og öll búin helstu þægindum sem falla að kröfum nútímafólks líkt og lagt hefur verið upp með í öðrum skipum flotans hingað til sem endranær.

Fann sig aldrei í fiskisjómennsku

Gísli Valur hefur marga fjöruna sopið í gegnum tíðina og unnið ýmis störf. Flest þeirra tengjast sjómennsku á einn eða annað hátt en þó ætlaði hann sér aldrei að verða sjómaður heldur segir hann hlutina hafa æxlast á þann veg.

„Ég hafði reyndar alltaf þekkt vel til sjómennskunnar í tengslum við útgerðina hans afa. Ég fór oft út á sjó með honum sem krakki en ég byrja sjálfur á sjó þegar ég var 16 eða 17 ára gamall. Fyrsti túrinn minn var á frystitogaranum Vestmannaey,“ segir Gísli Valur. Á þeim tíma hafði hann flosnað upp úr framhaldsskólanámi og ákveðið að reyna fyrir sér á sjó.

„Svo fór ég túra á hinum og þessum skipum og gerði það í einhvern tíma. Var svo lánsamur að komast að hjá Herjólfi á sínum tíma, svo var ég á gámaskipi hjá Eimskip, hvalaskoðunarbát á Húsavík og ýmislegt fleira þangað til að ég fór aftur á Herjólf,“ segir hann.

Slysaðist í Stýrimannaskólann

„Þessi svokallaða fiskisjómennska átti aldrei vel við mig en þegar ég var kominn yfir á Herjólf þá fyrst fann ég mig almennilega. Það starf höfðaði betur til mín. Mér finnst gaman að þjónusta og eiga í samskiptum við fólk,“ lýsir Gísli Valur.

„Það var aldrei planið að verða að sjómaður. Ég hafði aldrei séð það fyrir mér,“ segir Gísli Valur. Hann segist þó alla tíð hafa litið upp til afa síns sem var lengst af útgerðarmaður á Björgu VE en verið með önnur framtíðaráform en að vera á sjó og í raun slysast inn í Stýrimannaskólann.

„Það gerðist bara óvart en það var þannig að endurvekja átti Stýrimannaskólann í Vestmannaeyjum og Elliði Vignisson fyrrverandi bæjarstjóri hringdi í mig og spurði hvort ég hefði ekki áhuga á að skrá mig í skólann. Ég sló til.“

Segja má að óvænta símtalið frá Elliða hafi komið á hárréttum tíma og verið ákveðið gæfuspor í lífi Gísla Vals.

„Það varð til þess að ég fór loksins aftur í nám. Mér gekk mjög vel í skólanum og fann þá að ég gæti hugsað mér að halda áfram að vera til sjós,“ útskýrir hann. „Siglinga- og veðurfræði, stöðugleiki og allt þetta átti mun betur við mig en veiðarfæri og meðhöndlun á afla.“

Gísli Valur útskrifaðist með stýrimannsréttindi árið 2010. Það sama ár fékk hann fastráðningu á Herjólfi en fyrir það hafði hann aðeins fengið að þreifa fyrir sér sem sumarstarfsmaður á Breiðafjarðarferjunni Baldri.

Forréttindi að fá skoða heiminn í vinnunni

Þó svo að Gísli Valur eigi langan feril að baki í ferjusiglingum og sé farþegaskipum vel kunnur segir hann starfið á Viking Venus frábrugðið öllu því sem hann hafi áður kynnst. Hann segir skemmtiferðabransann alltaf hafa kitlað sig svolítið en á sama tíma hafi sá bransi verið fjarlægur draumur í hans huga.

„Þetta er náttúrulega miklu stærra skip, fleira fólk og vaktirnar allt öðruvísi,“ segir hann. „Svo eru mikil forréttindi að fá að kynnast heiminum á meðan þú ert í vinnunni. Ég þorði aldrei að leyfa mér að dreyma um að ég gæti einhvern tímann starfað á stóru skemmtiferðaskipi.“

Líkt og Gísli Valur bendir á er Viking Venus mun stærra skip en Herjólfur. Skipið er um 47.800 brúttótonn í samhengi við Herjólf sem telur 3.270 brúttótonn. Töluverður munur er því á stærð þessara tveggja skipa. Þá rúmar Viking Venus alls 930 farþega og starfar 465 manna áhöfn um borð.

„Það er gert ráð fyrir um það bil einum starfsmanni á hverja tvo farþega. Í áhöfninni er líka fólk sem vinnur eingöngu fyrir aðra áhafnarmeðlimi. Fríðindin aukast nefnilega eftir því sem þú ert

Gísli Valur er sannfærður um að nú sé hann á réttri hillu.

hærra settur í stiganum,“ segir Gísli Valur sem skipar sér stöðu í hóp yfirmanna um borð og nýtur því mikilla þæginda á meðan á úthaldi stendur.

Tekur hann það fram að skipafélaginu er það mikið í mun að vel fari um alla áhafnarmeðlimi.

Þó svo að ákveðin stéttaskipting kunni að ríkja um borð er rík áhersla lögð á mannsæmandi aðstæður fyrir alla, sama hvaða störfum þeir gegni.

„Það virðist vera mjög mikil starfsánægja um borð. Það er vel sótt í öll störf og komast færri að en vilja því sama fólkið er yfirleitt um störfin í langan tíma.“

Brúin aldrei mannlaus

Samkvæmt Gísla Val er hjarta skipsins staðsett í brúnni. Þar skipta níu faglærðir og reynslumiklir stýrimenn með sér vöktum og verkum og eru alltaf í startholunum ef eitthvað kemur upp á.

„Allar viðvaranir eru í brúnni auk alls eldvarnareftirlits. Gætt er að því að brúin sé alltaf vel mönnuð, hún er aldrei tóm. Þrír í senn þegar skipið er á siglingu og einn þegar skipið er í landi. Vaktirnar taka mið af því hvenær skipið er á siglingu. Þú finnur vel fyrir ábyrgðartilfinningunni þegar þú stendur einn uppi í brú,“ útskýrir Gísli Valur sem tók svokallaðan Norðurljósatúr í sínu fyrsta, en alls ekki síðasta, úthaldi.

„Túrinn byrjaði í London með viðkomu í Amsterdam, upp til norður-Noregs með viðkomu í Narvik, Alta og Tromsø og svo niður til Bergen. Algerlega ólýsanleg ferð og nú veit ég að það er allt í lagi að leyfa sér að hugsa stórt og ná sér í tækifærin,“ segir Gísli Valur fullur tilhlökkunar fyrir næsta úthaldi og ævintýrunum sem framundan eru í skemmtiferðabransanum.

/Ásthildur Hannesdóttir

Viking Venus er stórglæsilegt skip búið öllum helstu þægindum sem nútímafólk gerir kröfur um.

E BBA GUÐLAUG GUNNARSÓTTIR, FORMAÐUR EYKYNDILS:

SLYSVARNADEILDIN EYKYNDILL 90 ÁRA

25. apríl 1975 í Vestmannaeyjum. Slysavarnadeildin Eykyndill, Aftari röð:Gyða Steingrímsdóttir, Lára Þorgeirsdóttir, Nicholína Rósa Magnúsdóttir, Eygló Einarsdóttir.Fremri röð:Gerður Sigurðardóttir, Anna Halldórsdóttir, formaður og Sigríður Björnsdóttir. Mynd/Sigurgeir Jónasson (sigurgeir.is)

Slysavarnadeildin Eykyndill var stofnuð 25. mars 1934. Fyrsta stjórn félagsins var skipuð Sylvíu Guðmundsdóttur, Dýrfinnu Gunnarsdóttur, Katrínu Gunnarsdóttur, Magneu Þórðardóttur, Elínborgu Gísladóttur, Þorgerði Jónsdóttur og Soffíu Þórðardóttur. Á fyrsta starfsári Eykyndils gengu 264 konur í félagið. Aðalhvatamaður að stofnun Eykyndils var Páll Bjarnason skólastjóri ásamt eiginkonu sinni, Dýrfinnu Gunnarsdóttur. Þess má geta að það voru þessar konur sem ruddu brautina fyrir félagið og það er þeim að þakka að Eykyndill varð að verulega.

Starfsemi félagsins gengur út á að koma í veg fyrir slys og hafa viðbúnað tilbúinn ef þau gerast. Er það bæði fyrir sjúkrastarfsemi á landi, s.s. í sjúkrabílinn, elliheimilið, á sjúkrahúsi og fyrir sjávarútveginn. Skip eru búin slysavarnatækjum frá Eykyndli og björgunarskýlið á Faxaskeri er að stórum hluta Eykyndli að þakka.

Í ár er Eykyndill að fagna 90 ára afmælinu sínu, þann 21. mars var haldinn aðalfundur og afmælisfundur. Þess má geta að mæting á afmælisfundinn var framar öllum vonum og mætum þar um 50 konur. Allar þær sem mætu voru alsælar

með fundinn og hafa margar þær haft orð á því hvað hann var velheppnaður.

Þegar það kemur að því að skoða hvaða starfssemi er í gangi hjá Eykyndilli 90 árum eftir stofnun þess þá er hún kannski ekki mikið búin að breytast nema það að auðvitað hefur tíminn breyst. Okkar markmið eru enn þá þau sömu að stuðla að því að koma í veg fyrir slys og vinna að því að stuðla að öryggi í samfélaginu okkar. Við höfðum verið að gefa eyrnaskjól í ungbarna eftirlitið hérna heima, þannig að ungabörn fá þau gefins þar frá okkur. Við erum að taka á hverju ári könnun á öruggi barna í bílum og hafa þær kannanir farið fram við leikskóla bæjarins. Við tökum þátt í hjóladegi Hamarsskóla á hverju ári, þar sem Kiwanismenn gefa börnum í 1. bekk hjálma. Félagið hefur verið að gefa reykskynjara og endurskinsmerki. Félagið okkar sér um björgunarhringinn sem staðsettur er á Faxaskeri.

Við höfðum einnig verið að styrkja alls konar hérna í Vestmannaeyjum og við höfðum líka verið að styrkja björgunarsveitir upp á landi, ef það hefur komið ósk um slíkt. Þetta eru aðeins bara nokkir af þeim hlutum sem Eykyndill stendur að á hverju ári, það mætti lengi telja hérna upp ef

allt yrði talið upp sem félagið okkar stendur fyrir.

Stór þáttur af okkar fjáröflun fer fram Sjómannadagshelgina í Vestmannaeyjum með sjómannadagskaffinu okkar, þetta er eina beina fjáröflunin sem félagið stendur að.

Okkur í Eykyndli langar svolítið að koma inn á það að félagið okkar er fyrir konur á öllum aldri og við erum alltaf til í að fá nýjar konur inn. Við höfðum verið að leggja okkar fram við að hafa félagsfundina okkar skemmtilega og fróðlega og halda þannig félaginu okkar lifandi.

Mynd af Eykyndilskonum sem sáu um sjómannadagskaffið fyrir nokkuð mörgum árum. Frá vinstri: Dúdda á Sóla, Gerður í Höfn, Bíbí og Fríða í Skógum, Elínborg á Heiðarbrún, Kornelía í Víðidal, Stína Marteins, Systa frá Vegamótum, Jónína í Gerði, Klara á Látrum, Sigríð hans Alla og Jóna Fúsa. baka til er sennilega Unnur í Reykholti.

ÞÓRHALLUR FRIÐRIKSSON STÝRIMAÐUR:

TOGVEIÐAR SKEMMTILEGUSTU VEIÐARNAR

Þórhallur Friðriksson stýrimaður á Þórunni

Sveinsdóttur VE 401 segir það algert lykilatriði að vera með góðan kokk um borð. Það sé lykillinn að starfsánægju áhafnarmeðlima.

„Ef maturinn er góður þá eru allir ánægðir, það er svo einfalt,“ segir Þórhallur og hrósar kokkunum um borð í Þórunni í hástert.

„Þeir eru bestu áhafnarmeðlimirnir. Það er alltaf veisla hjá okkur en wellington-steikin hjá Stebba stendur svolítið upp úr.“

Ekki aftur snúið eftir fyrsta túr

Þórhallur var ungur þegar hann fór fyrsta túrinn á sjó. Segir hann sjómennskuna hafa heillað sig frá fyrsta degi og að það hafi alltaf legið beinast við að hann færi á sjóinn.

„Mig langaði alltaf til að prófa að fara á sjó. Ég fékk svo tækifæri til að prófa einn túr á Stíganda og fann það strax að mér líkaði vel við sjómennskuna,“ lýsir Þórhallur og segir að eftir fyrsta túrinn hafi ekki verið aftur snúið. Síðan þá hefur Þórhallur komið víða við og róið á nokkrum skipum.

„Ég var á Stíganda í smá tíma fór svo yfir á Brynjólf þar sem ég var í nokkur ár. Þaðan fór ég yfir á Gullberg og svo á Sindra. Árið 2018 fékk ég svo pláss á Þórunni og þar hef ég verið síðan,“ útskýrir Þórhallur.

Margir úr vinahópnum völdu stýrimanninn Hann segir veruna á Þórunni góða. Áhöfnin sé skemmtileg og aðstæður um borð til fyrirmyndar. Spurður nánar út í starf stýrimannsins segist Þórhallur þakklátur fyrir að hafa látið að því

verða að mennta sig í faginu. Segir hann námið hafa auðgað sig sem sjómann en ekki síður sem manneskju.

„Á ákveðnum tímapunkti fannst mér ég þurfa að mennta mig ef ég ætlaði mér að stunda sjómennsku áfram og til lengri tíma. Mér fannst stýrimannaskólinn langmest heillandi. Námið höfðaði vel til mín og ég er ánægður með að hafa lokið námi og öðlast ákveðin réttindi sem hafa gagnast mér í leik og starfi,“ segir Þórhallur.

„Ekki skemmdi það heldur fyrir að við vorum nokkrir úr vinahópnum sem völdum okkur þetta nám.“

Sér sig enn á sjó eftir 30 ár

Þegar Þórhallur hugsar til framtíðar getur hann vel séð sjálfan sig enn á sjó eftir 30 ár. Enda þykir honum togveiðar einstaklega áhugaverðar og skemmtilegar þó þær geti reynst erfiðar og þreytandi þegar veðurskilyrðin eru óhagstæð úti á hafi.

„Það er hundleiðinlegt að sigla í mikilli brælu en maður harkar það af sér. Allt fyrir togveiðarnar sem eru auðvitað það skemmtilegasta við starfið,“ segir Þórhallur að lokum og óskar öllum sjómönnum til hamingju með daginn.

Þórhallur getur vel séð sjálfan sig ennþá á sjó eftir 30 ár. Mynd/Hlynur Ágústsson.

/Ásthildur Hannesdóttir

Þórhallur Friðriksson stýrimaður byrjaði ungur á sjó.

Hágæða

og iðnaðinn í yfir 50 ár

HNÍFALOKAR · RENNILOKAR · SPJALDLOKAR · KEILULOKAR · SÍÐULOKAR BOTNLOKAR ·

Metnaður og þjónusta í þína þágu

Ísfell óskar sjómönnum og fjölskyldum þeirra til hamingju með sjómannadaginn

VIÐ KAUP Á VÉLBÚNAÐI ÞARF EINNIG AÐ

HUGA AÐ HVAÐA ÞJÓNUSTA ER Í BOÐI

FYRIR BÚNAÐINN

MD Vélar ehf er rótgróið fyrirtæki en það var stofnað 1990 og er mest þekkt fyrir sölu og þjónustu vélbúnaðar, fyrir skip og báta. „MD Vélar hefur verið með umboð fyrir Mitsubishi sjó og landvélar á Íslandi, frá árinu 1990 og einnig fyrir SOLE Diesel. Við leggjum metnað okkar í að sinna viðskiptavinum okkar sem best og höfum einnig fjölbreytt net birgja fyrir t.d. túrbínur, rafala, kæla, gíra, skrúfubúnað og tengja“ segir Kári Jónsson, framkvæmdastjóra og einn eiganda MD véla.

MD Vélar ehf er þekkt fyrir góða þjónustu Aðspurður segir Kári að góð þjónusta sé lykilþáttur að baki þeirri stöðu sem MD Vélar hafi skapað sér í viðskiptum sínum í sjávarútvegi og öðrum greinum atvinnulífsins. Flestar útgerðir landsins eru í hópi viðskiptavina fyrirtækisins. „Við búum að góðu orðspori til áratuga sérþekkingu og sérhæfðu verkstæði til að þjónusta díeselvélar og annan vélbúnað. Reynsla, þekking og gæði á þessu sviði er mikilvæg og nauðsynlegt að bregðast við þörfum viðskiptavina hvenær sem er sólarhringsins. Það kemur t.d. oft fyrir að veitt er ráðgjöf utan hefðbundins vinnutíma“ að sögn Kára.

Grípur sjálfvirkt inn í ef rof verður á rafmagni

„MD Vélar eru að koma sterk inn á markaðinn fyrir varaafl en stöðugt vaxandi hlutdeild fyrirtækisins á þessu sviði felst meðal annars í nýj-

um samstarfssamningi við þýska fyrirtækið Arctic Auxiliary Systems GmbH og Mitsubishi vélum sem hafa gefið mjög góða reynslu og eru traustur valkostur,“ segir Kári. Það getur skipt sköpum að hafa vararaflstöð og býður fyrirtækið einnig upp á minni varaaflsstöðvarnar sem henta vel á afskekktum stöðum en þær eru þannig útbúnar að hægt er að tengjast þeim með fjarbúnaði og þær geti gengið í allt að mánuð án þess að þurfa eftirlit á staðnum. „Þessi búnaður er þannig útfærður að hann grípur sjálfvirkt inn í ef rof verður á rafmagni. Í því felst öryggið fyrir notandann og um leið er komið í veg fyrir bæði óþægindi og í mörgum tilfellum mikið tjón sem annars hlytist af rafmagnsleysi. Í atvinnulífi nútímans sem treystir mjög á rafbúnað í öllum kerfum þá verður varafl sífellt mikilvægara.

Sérþekking hjá MD vélum eru Diesel vélar og allt sem þeim tengist. „Því erum við að koma sterk inn á þennan ört vaxandi markað“ segir Kári.

Allur pakkinn

Kári bætir við í lokin að eitt af grundvallaratriðum sé að bjóða upp á góða varahlutaþjónustu til að tryggja rekstraröryggi viðskiptavina. „Við einfaldlega bjóðum allan pakkann“ og bæti því við að MD Vélar séu svo sannarlega traustur bandamaður þar sem samstarfið byggir á fagmennsku, gæðum, áreiðanleika og trausti.

Kári að ballangsera túrbínu rótor.

Innilegar hamingjuóskir kæru sjómenn og fjölskyldur

Við sendum öllum sjómönnum og fjölskyldum þeirra heillaóskir í tilefni dagsins!

Við óskum sjómönnum & fjölskyldum þeirra til hamingju með daginn!

HELLUGERÐ AGNARS

UFSABERG

Héðinn sendir sjómönnum og fjölskyldum þeirra kærar kveðjur í tilefni sjómannadagsins

SJÓMANNSKONUR

Að eiga sjómann sem maka hefur með ýmsu móti áhrif á fjölskylduna og ekki síst eiginkonuna sem er þá ein með þau verkefni sem tengjast fjölskyldunni. Við heyrðum í nokkrum hörkuduglegum sjómannskonum:

Nafn: Kristín Tryggvadóttir.

Starf: Er með master í leikskólakennarafræðum, en ekki starfandi eins og er.

Fjölskylduhagir: Við hjónin eigum einn son hann Arnar Boga og síðan býr litla frænka mín hjá okkur sem heitir Natalía Ebba. En hún er alveg frábært viðbót við okkar fjölskyldu. Það má alveg segja það að börnin okkar gefa lífinu okkar lit, einn unglingur og ein sem er að verða 2 ára.

Hversu lengi hefur þú verið sjómannskona?

Allt okkar samband en við byrjum saman um haustið árið 2000 og Ingi Þór var byrjaður á sjó áður en við byrjuðum saman. En Ingi Þór hefur alveg verið í þannig plássum að það hefur alveg komið tími sem hann hefur verið í lengri tíma heima og þá hefur hann yfirleitt unnið við smíðar. En eins og það pláss sem hann er í núna þá er hann meiri hlutann af árinu á sjó.

Hvað er það lengsta sem að maðurinn þinn hefur verið í burtu? Það er á milli 5 og 6 vikur en þá var hann að veiða í síldarsmugunni.

Var maðurinn þinn viðstaddur fæðingu barna þinna? Já hann var það.

Á hvaða tímum er fjarveran erfiðust? Það er þegar það kemur eitthvað upp á eins og óvænt veikindi eða eitthvað þess háttar. Eins hefur verið erfitt að Ingi Þór er kannski ekki heima þegar Arnar Bogi hefur átt afmæli. En eins og ég segi alltaf þá venst það aldrei að vera sjómannskona, það er alltaf best að hafa Inga Þór heima.

Finnur þú mun að vera sjómannkona í dag og áður? (Með tilkominni tækni) Já heldur betur, Undantekningar laust heyri ég í Inga Þór á hverjum degi og hann er mjög duglegur að hringja myndsímtöl í krakkana. Líka ef ég þarf að ná í hann þá þarf ég ekkert að vera að hringja um borð, ég get bara hringt í hans síma eða bara sent honum skilaboð. Þetta er sko svo mikill munur miðað við hvernig þetta var, t.d. þegar hann var í síldarsmugunni hátt í 6 vikur þá var ég kannski að heyra í honum 2 til 3 sinnum allan tímann. Ég man t.d. að þeir voru með sjópóst um borð og hann var kannski að senda póst sem innihélt 2 línur.

Ingi Þór og Kristín á sjómannadaginn.

Hvernig er sjómannadagshelginni yfirleitt háttað hjá ykkur? Það er sko nóg að gera hjá okkur um Sjómannadagshelgina. Ingi Þór er í Sjómannadagsráði og hann er þá í vinnu alla helgina með því að skemmta sér. Þeir sem eru í Sjómannadagsráði eru náttúrulega löngu byrjaðir að vinna og græja fyrir Sjómannadagshelgina og það er nóg að gera. Við förum yfirleitt á tónleika á föstudeginum en við höfðum lagt það í vana okkar að vera ekkert allt of lengi vegna þess að Ingi Þór er alltaf mættur um kl. 10 á laugardagsmorgninum að græja fyrir daginn. Ingi Þór er langt fram á daginn að vinna fyrir Sjómannadagsráð og þá hef ég bara verið með krakkana á skemmtunni. Við höfðum alltaf farið í partý með áhöfninni um kl. 18 og síðan hefur verið farið í Höllina að borða og taka þátt í skemmtuninni þar. Á sunnudeginum hefur Ingi Þór verið að mæta í skötu, messu, hátíðahöld á Stakkó og síðan hefur verið farið út að borða með Sjómannadagsráði. Ég hef verið að reyna að taka eins mikið þátt í þessu eins og ég get með honum. En ég hef verið meira að taka þátt svona eftir messuna á sunnudeginum. Þessi helgi er bara alveg fullbókuð hjá okkur og við höfðum einu sinni verið með gesti þessa helgi og það ætlum við ekki að gera aftur. Það var engin tími til þess að sinna gestum þessa helgi.

þeirra til hamingju með daginn!

SJÓMENN

til hamingju með daginn

BP-103

KRAPAVÉL

Hönnuð frá grunni með því markmiði að þjóna öllum þörfum smábáta bæði í stærð, afköstum og aðgengi.

Breiddin er einungis 59 cm og kemst því inn um allar hurðir. Meiri gæði • Lengri hillutími

Sendum ykkur og fjölskyldum ykkar, hamingjuóskir í tilefni sjómannadagsins.

Við óskum sjómönnum & fjölskyldum þeirra til hamingju með daginn!

Bylgjan Ve75

Sendum sjómönnum og fjölskyldum þeirra bestu kveðjur í tilefni dagsins. BÁRUSTIG 1 | S. 481 3939

VIÐ ÓSKUM SJÓMÖNNUM & FJÖLSKYLDUM ÞEIRRA INNILEGAR HAMINGJUÓSKIR MEÐ DAGINN!

Sjómenn & fjölskyldur, Til hamingju með daginn!

Atvinnubílar

Við erum með rétta bílinn fyrir þig

Renault framleiðir einhverja vinsælustu atvinnubíla á íslenskum markaði. Hvort sem þú velur þér Kangoo, Trafic eða Master gengur þú að gæðunum og þægindunum vísum. Allir eru þeir með fimm ára ábyrgð/160.000 km eða ótakmörkuðum akstri fyrstu tvö árin. Tryggðu þér nýjan Renault.

5 ÁRA ÁBYRGÐ