ชุมชนหัตถกรรมนอกฝั่งพระนคร ย่านวัดสระเกศ : บ้านบาตร นอกฝั่ง พระนครด้ า นตะวั น ออกที่อยู่เ หนื อ คลองมหานาค ซึ่งขุดตั้งแต่สมัยต้นรัชกาลพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬา โลกฯ เพื่อเป็นเส้นทางเดินทัพหรือเดินทางมุ่งไปทางภูมิภาคตะวัน ออก โดยเฉพาะกรุงกัมพูชาที่มีสงครามติดพันกันอยู่ตั้งแต่ยุค กรุงธนบุรี บริเวณนี้มีวัดเก่าแก่ก่อนสร้างพระนครคือวัดสะแกหรือ วัดสระเกศในเวลาต่อมา พระราชวิจารณ์ในพระบาทสมเด็จพระ จุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เรื่อง “จดหมายเหตุความทรงจำของกรมหล วงนรินทรเทวี” ข้อ ๑๑ ว่า “ปฏิสังขรณ์วัดสะแกและเปลี่ยนชื่อเป็นวัดสระเกศ เอามา กล่าวปนกับวัดโพธิ์เพราะเป็นต้นทางที่เสด็จเข้ามาพระนครมีคำ เล่าๆ กันว่า เสด็จเข้าโขลนทวารสรงพระมุธาภิเษกตามประเพณี กลับจากทางไกลที่ วัดสะแก จึงเปลี่ยนนามว่าวัดสระเกศ” วัดสระเกศบูรณะปฏิสังขรณ์และสร้างศาสนสถานขึ้นใหม่เป็น ครั้ง ใหญ่ ใ นครั้ง รั ช กาลพระบาทสมเด็ จ พระนั่ง เกล้ า เจ้ า อยู่หั ว ควบคู่กับการบูรณะและสร้างวัดอรุณราชวรารามทางฝั่งธนบุรี ทรงโปรดเกล้าฯ ให้สร้าง “ภูเขาทอง” ให้คล้ายกับเจดีย์ภูเขาทองใน ทุ่งของพระนครศรีอยุธยา เป็นพระมหาธาตุของเมืองด้านทิศตะวัน ออกและใช้เป็นที่ประชุมเล่นสักวาให้สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหา พิชัยญาติ (ทัต บุนนาค) เป็นแม่กอง อีกทั้งใช้เป็นที่พระราชทาน เพลิงพระศพเจ้านาย ข้าราชการชั้นผู้ใหญ่ต่างๆ ทางฝั่งพระนคร ส่วนวัดอรุณราชวราราม โปรดเกล้าฯ ให้สร้างพระเจดีย์ขนาดใหญ่ เป็ น พระมหาธาตุ ข องเมื อ งทางฝั ่ ง ตะวั น ตกและด้ า นแม่ น้ ำ เจ้าพระยาที่คล้ายเป็นประตูเมืองของพระนครอีกด้านหนึ่ง
สำรวจ
และ ก า ร ท่ อ ง เ ที ่ย ว
ลมหายใจ บ้ า น บ า ต ร วลัยลักษณ์ ทรงศิริ, พัชรินธร เดชสมบูรณ์รัตน์, รัชนีบูล ตังคณะสิงห์ มูลนิธิเล็ก-ประไพ วิริยะพันธุ์