Ons Recht, mei 2009

ONS RECHT

113DE JAARGANG NUMMER 5 MEI 2009

maandblad van de landelijke bediendencentrale · nationaal verbond voor kaderpersoneel

¬ VLAAMSE ACV-DAGEN ¬ MIserIe oP BrusseLs aIrPort ¬ NUT VAN LOOPBAANONTWIKKELING ¬ BANKEN MOETEN DUURZAMER WORDEN

VERKIEZINGSKOORTS stemmen VOOR sOLIDARIteIt

inhoud

Ons Recht 3 bonden weten waarover ze praten Wispelturigheid van de werkgevers wekt irritatie.

4 europa heeft groeiende impact op ons leven Waarom er mensen van hoog niveau naar het Europese Parlement moeten.

5 solidaire samenleving verdient je stem

De militanten vlogen er flink in op de Vlaamse ACV-dagen. Ons Recht blikt terug met Ann Vermorgen. · p. 6

Toegeven aan populisme houdt gevaren in.

6 vlaamse acv-dagen schetsen krijtlijnen voor de vakbond Klaar voor de grote uitdagingen.

7 economische crisis bezorgt brussels airport flinke dreun LBC-NVK zit niet stil.

8 loopbaanontwikkeling loont voor velen de moeite Coaches geven deskundig advies.

De crisis drukt haar stempel op de luchthaven van Zaventem. Voor de LBC-NVK een geweldige kans om de solidariteit onder de werknemers aan te zwengelen. · p. 7

10 eerste sectorakkoorden zijn rond In de scheikunde, de logistiek en de petroleumsector.

12 belgische pensioenen zijn veel te laag Overheid moet keuzes maken.

13 rechters aanvaarden kritiek op antidiscriminatiewet Belangrijke juridische overwinning.

14 Over de grenzen

Loopbaanontwikkeling, niets voor jou? De experts bij de LBC-NVK zetten de voordelen op een rijtje. · p. 8

15 Dossier vakantie

22 duurzaamheid is erg hard nodig in financiële sector Na het debacle tijd voor een andere koers.

24 In de marge 24 vrije markt heeft haar limieten Informatieavond op 18 mei.

25 gesol met indexering is onaanvaardbaar Systeem beschermt inkomens van werknemers en sociaal verzekerden.

26 Film 27 Boek 28 Inbox 28 jongerenmilitantendag op 12 juni in gent Nieuw bloed bij de LBC-NVK.

29 De lezer schrijft 29 crisis in autoland Auto-constructief belicht de situatie.

29 opendeurdag avondonderwijs lbc-nvk Scholen hebben een gevarieerd aanbod.

30 ludieke trouwpartij in brussel Samenleven is perfect mogelijk in België.

30 Uitbetaling vakbondspremie 31 Achterklap 32 Van Mol

Hoe lang duurt je vakantie? En hoeveel vakantiegeld krijgt je?

19 Arbeidsgericht 20 chauffeurs koerierbedrijven verdienen een schijntje Gevolgen van de moordende concurrentie.

21 dexia bank stelt bedienden zwaar op de proef Een zoveelste reorganisatie.

De banken moeten zich herpakken en minder in het wilde weg speculeren.

Secretaris Stefaan Decock breekt een lans voor duurzaamheid in de sector. · p. 22 2 ons recht | 113de jaargang | MEI 2009

21 verzekeraars komen belofte niet na Werkgevers passen indexering lonen anders toe.

Nieuwe cartoonisten Ons Recht wuifde in het aprilnummer met weemoed cartoonist Paul Verschaeren uit.

Het was erg prettig samenwerken met Paul.

Maar onze huiscartoonist vond het tijd om ’s wat anders te doen in het leven. Gelukkig vond de redactie waardige opvolgers, Quirit en Erwin Van Mol. Zij zullen voortaan Ons Recht van cartoons voorzien.

standpunt

bonden weten waarover ze praten Ferre WyckMans · aLgeMeen secretarIs

Actuele standpunten innemen in een maandblad is niet altijd even simpel door de supersnelle ontwikkelingen in dossiers. Niet omdat wij zo gauw van standpunt veranderen. Wel omdat we vaststellen dat de vaak ergerlijke halsstarrigheid van de werkgevers plaats maakt voor zo mogelijk nog minder beheersbare patronale wispelturigheid.

N

u eens willen de werkgevers de zaken via overleg regelen. Waarna plots overleg noch mogelijk, noch wenselijk wordt bevonden. Dan weer wordt met grote vaardigheid gelobbyd in politieke kringen. Om de week daarna met een nooit geziene ijver en overtuiging politieke terughoudendheid te bepleiten. Ons sociaal overlegmodel én de vakbonden worden zo wel erg zwaar op de proef gesteld.

Tegelijkertijd schreeuwen de werkgevers om minder overheid én om meer overheidscenten voor een verlaging van de loonkosten. In de werkloosheid moet worden gehakt en bespaard. Maar tijdelijke werkloosheid moet onmiddellijk en ruim worden toegepast, ook voor bedienden.

Wie daar nog een touw aan vastgeknoopt krijgt, is wel erg lankmoedig. De Belgische werkgevers verdienen zonder noemenswaardige concurrentie de wereldtitel ‘plat opportunisme’.

De LBC-NVK en het ACV pleitten van bij het begin voor alternatieven. Voor vernieuwende oplossingen die niet nodeloos het debat bezwaren over de voor ons erg wenselijke harmonisering van de statuten van arbeiders en bedienden. Dit debat verdient een degelijke aanpak. Het mag niet worden verengd tot een snelrecht van inkomensafbraak.

klaagcultuur Een klaagcultuur is niet wat we nodig hebben. Dat laten we over aan de middenstandswoordvoerders; die zijn op dit punt extra geschoold en lijken een patent te hebben op het klagen. Maar het dient gezegd dat het lastig wordt nog tot ernstige afspraken te komen. Zelfs de afspraken uit het laatste interprofessioneel akkoord zijn nu te ruim bemeten voor de werkgevers. Terwijl het IPA juist een gematigd kader schetste voor de besprekingen in de sectoren.

Maar voor de werkgevers zal het met minder moeten. Zij krijgen opvallend veel ruggensteun van adviesorganen en krantencommentatoren, die zelfs ongevraagd de pleitbezorgers zijn van bikkelharde maatregelen.

De oud-kabinetschef van premier Verhofstadt, Luc Coene, praat over een noodzakelijk nieuw Generatiepact maal 100. Waar heeft die man het over? Langer aan het

werk blijven, minder brugpensioen en ga zo maar door.

Terwijl de RVA amper de statistieken met aangekondigde en reële ontslagen kan bijhouden. Minder beschermende opzegclausules voor bedienden om zo minder ontslagen te krijgen. Het eeuwige refrein van sommigen dat niet uit te leggen valt aan mensen die elke dag weer de werkonzekerheid zien groeien.

toplonen Ondertussen is de beperking van de toplonen en het dossier van de gouden parachutes vakkundig van de politieke agenda gegomd. De driekoppige Fortistop incasseerde meer dan 14 miljoen euro, goed voor het jaarinkomen van 1.020 werkloze gezinshoofden met een maximale werkloosheidsuitkering. Hoe kan je dan nog geloven in de ‘zelfregulering’ die de werkgevers nu uitspelen om iedereen aan te zetten tot gematigdheid? Gematigde eisen stellen voor de werknemers wordt in zo’n situatie bijna crimineel. Een onverantwoorde houding voor organisaties die de belangen van de werknemers en uitkeringstrekkers willen verdedigen.

Als vakorganisatie zijn we echt niet blind voor de economische problemen die er zijn. Niet elke werkgever snoeit met plezier in zijn personeelsbestand. Geen enkele bedrijfsleider vraagt een lagere omzet of minder productie.

Maar die vaststelling is geen vrijgeleide om in het algemeen en voor alle werknemers in alle sectoren en bedrijven te verkondigen dat elke loonstijging meteen tot een faillissement leidt. Met een nooit gezien gemak worden nu veralgemeende doemscenario’s geschreven, ook wanneer die helemaal niet aan de orde zijn.

deskundigheid De Belgische vakbonden hebben een lange staat van dienst in het sociaal overleg. Ze zijn er bijzonder deskundig in. De bonden zijn ook erg representatief. Ze zien hun ledentallen nog altijd aangroeien. Dat is geen toeval en geen wetmatigheid. Het betekent dat werknemers meer dan ooit geloven dat ze samen moeten optreden en dus niet moeten kiezen voor het ‘ieder voor zich’.

Het gaat wel om een collectief eigenbelang, de wil om de belangen van werknemers en sociaal verzekerden te laten behartigen door organisaties die hun kredietwaardigheid op alle fronten bewezen. Ook als het over democratische besluiten gaat.

De bonden zullen dit terechte verwachtingspatroon niet beschamen. Niet door zogenaamd onzinnige eisen te stellen. En nog minder door meteen plat op de buik te gaan voor elke lukrake jammerklacht van werkgevers.

Ervaring resulteert in bekwaamheid. De bekwaamheid om valse van echte klaagzangen te onderscheiden. Onze militanten en leden, werknemers in ondernemingen en instellingen, weten heel goed of het ergens scheef loopt en waar dan precies. Wij zijn hun oor en hun stem. n

De bonden gaan niet meteen plat op de buik voor elke jammerklacht van werkgevers.

MeI 2009 | 113de jaargang | ons recht 3

verkiezingen

Europa heeft groeiende impact op ons leven

Ferre Wyckmans

Wie op 7 juni voor het Vlaamse en het Europese Parlement stemt, heeft één zekerheid: pas vijf jaar later mag je voor deze parlementen opnieuw je stem uitbrengen. Niet onbezonnen de stemcomputer of het stempotlood hanteren is dus de boodschap.

D

e LBC-NVK wil geen stemadvies geven.

Of toch misschien eentje. Breng je stem uit op een partij die het verdient om ‘democratisch’ te worden genoemd.

De Europese Commissie en het Europese Parlement zitten in Brussel, maar toch is er bij velen zelden grote geestdrift voor ‘Europa’.

Wie kent bijvoorbeeld de naam van de Belg die Europees commissaris is? Waarschijnlijk nog minder mensen dan zij die weten hoe de Vlaamse minister-president heet.

Europese regels hebben wel een gigantische invloed, ook op het beleid in Vlaanderen. Op sommige vlakken weegt de Europese besluitvorming zwaarder dan de beslissingen van de Vlaamse politiek. Zowat het volledige regionale milieubeleid is geïnspireerd door Europese besluiten. Over het concurrentiebeleid heeft Europa veel meer te vertellen dan regionale of nationale parlementen of regeringen. En ook wanneer lagere niveaus beslissen over het vrije verkeer van goederen, diensten en mensen, wordt dat in sterke mate mee bepaald door eerder genomen Europese besluiten.

Scharniermoment Experts in statistiek beweren dat 80 procent 4 ons recht | 113de jaargang | mei 2009

Groot belang voor sociale regels, milieu en economische politiek van de beslissingen die ons leven beïnvloeden in feite op Europees niveau zijn vastgelegd. Of het cijfer klopt, laten we even buiten beschouwing. Het is alleszins juist dat Europa – of ‘Brussel’, zoals ze in andere EU-lidstaten graag zeggen – zich ongezien en soms te ongecontroleerd met ons doen en laten bezighoudt.

Burgers kunnen het zich niet veroorloven om Europa links te laten liggen. Eigenlijk moet je voortdurend oog hebben voor wat Europa al of niet beslist. De Europese parlementsverkiezingen zijn uiteraard een scharniermoment.

De Europese politiek roept wel eens flinke weerstanden en oprispingen op. Het vaak weinig sociale discours in bepaalde EU-kringen is daar niet vreemd aan. Al te vaak wordt het vertrouwen van werknemers in Europa op de proef gesteld.

Goede regels Economische markten vrijmaken is iets waarover Europarlementariërs het nogal graag hebben. Sociale regels zien sommigen al te snel als een obstakel voor de vrijemarktbeginselen. Die trend dient gekeerd. Het antwoord op de financiële crisis is niet nog meer vrijheid, maar juist meer regels waaraan financiële spelers zich moeten houden. De regels verstrengen kan alleen op een overkoepelend Europees niveau.

Louter nationale regels op dit punt zijn een vrijgeleide om de landen met de soepelste wetgeving als voorbeeld te nemen. Kijken we maar wat de nationale belastingregels als gevolg hebben. Bedrijven zoeken en vinden snel de meest soepele staat als goedkope uitvalsbasis.

Ook op sociaal niveau moeten er overkoepelende principes en afspraken komen om ‘dumping’ te vermijden. Minimumlonen, minimumafspraken over arbeidsduur, werk-

nemersrechten op het vlak van inspraak en vorming, moederschapsbescherming, veilige werkomstandigheden, het zijn of lijken vanzelfsprekende kwesties. Toch staan al deze dossiers serieus onder druk. Meer dan dat er vooruitgang in wordt geboekt.

Sociale bescherming Een Europese sociale zekerheid zal nog niet voor morgen zijn. Maar een Europese staat zonder sociale bescherming bij ziekte, werkloosheid, ouderdom kan niet voor de vakbonden. Landen met betere systemen moeten de andere tot voorbeeld strekken. En niet omgekeerd, zoals nu wel eens gebeurt. Sommigen zien sociale bescherming als ‘een kostenpost’ waarop moet worden bezuinigd ten behoeve van de concurrentie. Sociale regels terugschroeven om de concurrentie te vergemakkelijken is zeker niet wat de bonden voorstaan.

Het vrije verkeer van diensten is nog een belangrijke doelstelling voor Europese beleidsmakers. Met dat alibi in de hand wordt er geprivatiseerd dat het een lieve lust is. Maar de commercialisering van pakweg de gezondheidszorg zal resulteren in voorzieningen met twee snelheden. Wie geld genoeg heeft, krijgt de betere dienstverlening. En wie krap bij kas zit, mag genoegen nemen met het minimum.

Af en toe klaagt het Europees Parlement dat het te weinig bevoegdheden heeft en dat de Commissie of de Ministerraden te veel hun stempel drukken. Maar degelijk Europees parlementair werk is wel in staat te bepalen wat er moet gebeuren en niet gewoon uit te voeren wat de Eurocommissarissen of clubjes van ministers beslisten. Redenen genoeg dus om mensen van hoog niveau naar het Europees Parlement te sturen. n

© foto: belga

In juni mogen we eens te meer onze democratische plicht doen en stemmen voor het Europese, het Vlaamse en het Brusselse Parlement.

Zeker in tijden waarin populisme en radicale opvattingen als zoete broodjes verkopen, is het ontzettend belangrijk dat kiezers goed nadenken voor ze naar de stembus gaan.

De invloed van het Europese Parlement wordt met de dag groter. Ook het Vlaamse en het Brusselse Parlement zijn van groot belang voor al wie een solidaire samenleving hoog in het vaandel draagt.

Solidaire samenleving verdient je stem

Marijke Persoone

Op zondag 7 juni trekken de kiezers naar de stembus voor de gewestverkiezingen in Vlaanderen en Brussel. Het ACV schreef zijn wensen neer in een memorandum voor de democratische politieke partijen.

De eisen sluiten aan bij het streven naar een sociale en solidaire samenleving. Misschien kunnen ze jou inspireren om een bewuste stem uit te brengen en je niet te laten bekoren door valse profeten.

Naar de stembus in Vlaanderen en Brussel

Dedecker gevloerd Stemmen voor een politieke partij waarvan je het programma niet eens kent, kan je zuur opbreken. In het verleden schreef Ons Recht uitvoerig over het antisociale en racistische programma van het Vlaams Belang. Het sociaaleconomische programma van Lijst Dedecker is niet veel beter.

Wat heeft Dedecker voor werknemers in petto? Een modernisering van de arbeidsmarkt, waarbij bedrijven moeten kunnen afwijken van de bestaande wetten, bijvoorbeeld als het gaat om de duur van de proefperiode en de ontslagbescherming. Weg dus met sociale bescherming. Meteen is duidelijk hoe de partij het eengemaakte statuut voor arbeiders en bedienden invult. Een soepeler arbeidsmarkt betekent ook dat het sociale overleg gedecentraliseerd wordt, tot op het niveau van de individuele onderneming. Weg dus met sectorale of interprofessionele solidariteitsakkoorden.

Werken tot we er bij doodvallen staat hoog in het vaandel van Dedecker. Het stelsel van brugpensioen moet uitdoven. En wie wil werken, moet kunnen blijven meedoen aan de economie, ook als hij of zij met pensioen is.

H

et ACV vindt dat de overheden in de eerste plaats centen moeten uittrekken voor een aantal uitdagingen. Zoals de vergrijzing, betaalbaar wonen en betaalbare energie, een kwaliteitsvolle zorg en goed onderwijs, waardig werk en de opwarming van het klimaat.

De vakbond vraagt een economische politiek die inspeelt op reële maatschappelijke behoeften. Steun aan bedrijven kan alleen als dit jobs redt of creëert. Duurzame werkgelegenheid scheppen moet centraal staan.

De noden op het vlak van zorg en welzijn zullen sterk toenemen. Almaar meer laaggeschoolden dreigen uit de boot van de kenniseconomie te vallen. Tenzij er ernstig wordt geïnvesteerd in onderwijs en volwassenenopleiding. Er is een gigantisch tekort aan sociale huisvesting. Energierenovatie en isolatie van oude woningen wachten op ondersteuning.

Een duurzaam woon-werkverkeer vraagt stevige impulsen. Stuk voor stuk thema’s waarrond de overheid een toekomstgericht, sociaal en ecologisch meerjarenplan moet uitwerken.

Sociale zekerheid En hoe ziet Lijst Dedecker de toekomst van de

sociale zekerheid? Splitsen en privatiseren is de boodschap. De overheid moet mensen aanmoedigen om een eigen pensioen op te bouwen, via individueel sparen of via groepsverzekeringen. Vlaanderen moet de organisatie en financiering van de gezondheidszorg volledig in eigen handen nemen. De opdrachten van de ziekenfondsen moeten sterk worden beperkt. En ziekenfondsen moeten voldoen aan de voorwaarden van het verzekeringswezen.

Zorgverstrekkers worden rechtstreeks door de overheid en de patiënten betaald. Hoeveel de patiënten zullen moeten betalen, wordt niet uitgelegd. Dat belooft niet veel goeds als je weet dat nu al één op de tien gezinnen medische behandelingen uitstelt bij gebrek aan centen.

En er is nog meer. Lijst Dedecker breekt een lans voor een ‘vlaktaks’, een uniform belastingtarief voor iedereen, gekoppeld aan een vrijgesteld bedrag. Toplui met riante salarissen zullen het graag horen. Heb je collega’s die overwegen om voor Dedecker te stemmen, vraag dan of zij willen dat de Frères en Votrons van hetzelfde belastingtarief genieten als zij, ook al verdienen ze honderd keer meer. n De volledige tekst over de prioriteiten van het ACV voor de volgende Vlaamse regering is te vinden op www.acv-online.be.

“Weet jij al op wie je zal stemmen?”. Een vraag die geregeld te horen is. Tijdens de koffiepauze op het werk, op de markt waar kandidaten hun folders verspreiden of op een eerste lenteterrasje. Opvallend is dat nogal wat mensen met gevoelens van ontevredenheid en rancune rondlopen. Veel burgers zijn boos omdat ze vinden dat de politici zich niet genoeg bezig houden met de echte zorgen van de mensen.

Ze verwijzen naar het communautaire gehakketak, de Fortisaffaire, de vette bonussen van topbankiers, de dure energierekeningen, het risico om hun baan te verliezen. Je zou van minder slechtgemutst worden.

“Ze moeten maar eens een lesje krijgen”, hoor je meer dan eens op straat of op het werk.

“Misschien stem ik wel voor Jean-Marie Dedecker, die pleit voor gezond verstand en durft tegen schenen te stampen”, opperen sommigen. Als je dan aan die mensen vraagt of ze het programma van Lijst Dedecker kennen, wordt het oorverdovend stil.

© foto: daniël rys

Ontevredenheid

MEI 2009 | 113de jaargang | ons recht 5

strategie

Vlaamse ACV-dagen schetsen krijtlijnen voor de vakbond

Ann Vermorgen merkt veel positieve energie en zin om erin te vliegen

Marijke Persoone

Opkomen voor meer solidariteit en sociale vooruitgang.

Dat was de leidraad van de Vlaamse ACV-Dagen. Vijfhonderd militanten en vakbondsverantwoordelijken discussieerden op 24 en 25 april in Oostende over de koers van het Vlaamse ACV in de komende vier jaar. Meteen de vuurdoop voor Ann Vermorgen. Zij is sinds het najaar van 2008 nationaal ACV-secretaris en verantwoordelijk voor het Vlaamse ACV. Ons Recht sprak met haar in Oostende.

Was het ‘stressy’, Ann? “Zulke grote bijeenkomsten doen altijd de adrenaline flink stromen. Maar we konden als een prima ploeg functioneren. Ik was ontroerd toen ik het Kursaal binnenkwam en de knappe beeldvorming zag.

Als het startschot gelost is en je merkt dat het goed loopt, voel je enkel nog de positieve energie.”

© foto: ???

Ons Recht:

Ann Vermorgen:

Ons Recht:

De taak zit er nu op.

Hoe voelt dat? (lacht) “Ik weet niet of de taak erop zit. Het is vooral een nieuw begin. We hebben een grondig besproken programma over hoe we de sociale, economische en ecologische uitdagingen voor Vlaanderen willen aanpakken. We krijgen allemaal veel werk mee naar huis. Maar ik voel me vooral blij en dankbaar voor het engagement waarmee zoveel militanten en collega’s de dagen voorbereidden. Die betrokkenheid is enorm belangrijk. De deelnemers dienden veel amendementen in maar deden ook veel moeite om hun visie te onderbouwen.”

Ann Vermorgen:

Rijke debatten Geef ’s een voorbeeld?

Ann Vermorgen: “Het hoofdstuk over welzijn en zorg speelde in op de nood aan kinderopvang, gezinsondersteunende diensten en geestelijke gezondheidszorg. Met veel oog voor de zorgvrager. Het is interessant te zien hoe de militanten van de LBC-NVK dat steunen en er eisen aan toevoegen vanuit hun strijd voor meer waardering voor de zorgberoepen. Zoiets verrijkt de debatten. Na alle intensieve contacten weet je weer waarom je het doet.”

Ons Recht:

Mis je dat soms, het contact met militanten? Je bent toponderhandelaarster in het Vlaams sociaal overleg. Dat doet denken aan vlug dossiers instuderen, kabinetten bezoeken, uren discussiëren met niet bepaald sociaal voelende werkgevers. Blijft het plezierig?

Ann Vermorgen: “Contacten met militanten en leden heb ik echt nodig. Als ik geen voeling hou met de realiteit op de werkvloer, Ons Recht:

6 ons recht | 113de jaargang | mei 2009

kan ik geen goede beleidsvrouw zijn. Daarom ga ik bijvoorbeeld ’s avonds graag naar een plaatselijke afdeling die een debat organiseert, ook al is dat soms vermoeiend bovenop de rest van het werk.

Mensen klampen je daar aan met het verhaal dat ze hun job kwijtraakten, geen opvang vinden voor hun gehandicapt kind of al zo lang op de wachtlijst staan voor een sociale woning. Zo leer je de economische crisis op een andere manier kennen dan via een rapport van de Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen (SERV). Zo krijgen die beleidsdossiers vlees en bloed.”

Gewonemensentaal Hoe slaagde je erin 500 militanten enthousiast te laten discussiëren over Vlaamse bevoegdheden, geen onderwerp waar ze dagelijks mee bezig zijn?

A n n V e r m or g e n : “Klopt. Een langetermijnvisie op het sociaaleconomisch beleid van Vlaanderen is geen erg sexy thema. Maar Ons Recht:

als je nadenkt over vorming en opleiding, voelen veel militanten zich wel aangesproken. Voor het recht op opleiding vechten ze in hun bedrijf of sector. De stap om daar dan ook ‘politiek’ over na te denken is niet zo groot. Ook als het gaat over betaalbare energie en betaalbaar wonen of over een actieplan voor groene jobs, zitten veel militanten op het puntje van hun stoel. We moeten creatiever worden en politieke dossiers in gewonemensentaal vertalen.”

“Toen we de Vlaamse ACV-dagen voorbereidden, twijfelden we om het thema van de overheidsmiddelen aan te kaarten. Wat blijkt?

De militanten die werkten rond overheidsfinanciering en sociale fiscaliteit, stelden voor dat we daar meer informatie en vorming zouden over organiseren. Ze willen er echt over meepraten, maar dan wel zonder in vakjargon te vervallen.”

O n s R ec h t: Een laatste vraagje, Ann. Welke link zie je tussen de Vlaamse ACV-dagen en de ruimere werknemerssolidariteit in ons land en daarbuiten?

Ann Vermorgen: “We wilden ons zeker niet twee dagen lang op een ‘Vlaams eiland’ terugtrekken. De basisprincipes die het ACV verdedigt, zijn in Oostende opnieuw bevestigd. In de teksten staat bijvoorbeeld duidelijk dat we garanties willen voor een stevige financiering van de federale sociale zekerheid. Alles wat te maken heeft met mobiliteit, energie, waardig werk en zoveel meer, stopt uiteraard niet aan de grenzen van Vlaanderen. Wij komen op voor een solidair Vlaanderen in een solidaire wereld.” n

Ook www.acv-online.be bericht over de recente Vlaamse ACV-dagen.

luchthaven Denis Bouwen

© foto: daniël rys

De bedrijven op en rond Brussels Airport krijgen rake klappen.

Volgens Brussels Airport Company, de uitbater van de luchthaven van Zaventem, zakte het passagiersverkeer met net geen 20 procent. Het vrachtvervoer kelderde met zo’n 40 procent.

En dat terwijl Brussels Airport niet zo lang geleden graag in het nieuws kwam met mediagenieke jobbeurzen.

Economische crisis bezorgt Brussels Airport flinke dreun “Kans om meer solidariteit onder werknemers te organiseren”

“V

ooral de vrachtpoot Brucargo was aangeschoten wild”, zeggen de LBC-NVK-secretarissen Lode Verschingel en Jan Dereymaeker en Maria Vindevoghel van ACV en LBC-NVK. “Grote expediteurs als Schenker, Nippon en DHL Forwarding saneerden fors of maken plannen in die zin.

Veel KMO’s, waar de vakbonden beperkt aanwezig zijn, hebben het zwaar te verduren.” Voor de werknemers in KMO’s wil de LBC-NVK graag meer moeite doen. Zo kwam er op Brucargo bijvoorbeeld een ACV-trefpunt waar werknemers onder de middagpauze terecht kunnen.

Schenker zette in de voorbije maanden in totaal 50 mensen aan de deur. Het koerierbedrijf DHL International wil informaticajobs naar Tsjechië overhevelen. “De meeste bedrijven op Brucargo zagen hun omzet zakken”, constateert Dereymaeker. “In de voorbije jaren maakten ze wel serieuze winsten.”

Sabena Technics Het vliegtuigonderhoudsbedrijf Sabena Technics werd na het faillissement van Sabena overgenomen door het Franse TAT. Bij Sabena Technics moeten 340 van de 1.090 werknemers vertrekken.

“Via een collectief ontslag wordt wereldvermaarde knowhow in een razendsnel tempo weggegooid”, vinden Verschingel en Vindevoghel. “Suïcidaal gedrag waarbij de resterende 750 werknemers een tweede keer dreigen met een faillissement te worden geconfronteerd.”

De goederenafhandelaar Aviapartner verdeelt de markt op Zaventem met FlightCare. Enkele jaren terug werd Aviapartner verkocht aan de durfkapitalist 3i. “Het bedrijf is nu ondergekapitaliseerd en heeft loodzware leningen bij de banken.

De bonden onderhandelden op het scherp van de snee en vermeden zo een faillissement en een sociaal bloedbad. De werknemers moesten dagen arbeidsduurvermindering inleveren, maar wel bij een gelijke contractuele arbeidstijd.”

De vijf luchthavengebonden bedrijven van Deutsche Post-DHL in België zitten volop mee in de herstructureringsdans. Bij DHL Aviation bijvoorbeeld was er een ‘meervoudig ontslag’. EAT, de luchtvaartmaatschappij van DHL, ontsloeg enkele tientallen piloten. DHL Forwarding schrapte ook banen. EEC, het Europese centrum van DHL, kondigde onlangs nog maar eens een kleine 100 ontslagen aan.

Brussels Airlines Bij de luchtvaartmaatschappijen wil Brussels Airlines – goed voor 2.500 werknemers – dit jaar bijna 50 miljoen euro besparen, waarvan 10 miljoen op de personeelskosten. Volgens de directie zouden er geen collectieve ontslagen vallen. Eind april begonnen de sociale onderhandelingen bij Brussels Airlines.

Zit de vakbond nu in het defensief? Niet helemaal. De werknemers op de luchthaven incasseren zware klappen. “Maar in tal van bedrijven kunnen we de schade duidelijk beperken”, onderstreept Verschingel. “We schroeven uitbestedingen en de wildgroei van uitzendarbeid terug. Overuren worden afgebouwd. Een tijdelijk overschot aan personeel pakken we niet aan via economische werkloosheid maar via maatregelen als tijdskrediet en arbeidsduurvermindering.”

Maria Vindevoghel hamert erop dat de crisis ook kansen geeft.

“Meer dan ooit moeten we de solidariteit onder de werknemers opbouwen. Als vakbond moeten we ons verzetten tegen nog meer liberalisering en deregulering.”

ACV-Luchthavencomité De militanten op de luchthaven

vinden elkaar steeds vaker in deze barre tijden, merken Vindevoghel, Dereymaeker en Verschingel.

“Begin dit jaar startten we met twee ‘interzetels’. Zeg maar een gestructureerde werking van de militanten bij de koerierbedrijven en de goederenafhandelaars. Het ACV-Luchthavencomité vond een tweede adem en drukte het idee van een ‘permanent tewerkstellingsforum’ door in de Vlaamse Luchthavencommissie. Via dit forum willen we vraag en aanbod in de luchtvaartsector optimaal op elkaar afstemmen. Zonder een superuitzendkantoor te creëren dat de bedrijven de kans geeft om zomaar wat te shoppen.”

Qua arbeidsorganisatie willen de bonden de arbeidstijdregelingen in diverse bedrijven op elkaar afstemmen om werknemers zoveel mogelijk kansen te geven. Op het vlak van mobiliteit moet er een geïntegreerd plan komen waardoor werkzoekenden, vaak allochtonen uit het Brusselse, vlotter naar de luchthaven kunnen pendelen. De arbeidsmobiliteit kan beter door de uitbouw van één loket voor alle mogelijke opleidingen. Op die manier kunnen mensen hun kansen op werk in de luchtvaartsector vergroten. Waar een crisis al niet goed voor is. n

MEI 2009 | 113de jaargang | ons recht 7

werk Saskia De Bondt

Loopbaanontwikkeling, wat moet ik daar nu mee? Ben je er niet helemaal zeker van of loopbaanontwikkeling iets is waar je zomaar aan begint? Het Centrum voor Loopbaanontwikkeling van de LBC-NVK antwoordt op vragen of bedenkingen die bij veel werknemers leven. Zo kan je beter afwegen in welke mate loopbaanontwikkeling ook iets is voor jou. zie mijn job gewoon als een brood1.nietIkwinning.

Carrière maken is aan mij besteed. Loopbaanontwikkeling is dus niks voor mij.

Een carrière najagen is geen voorwaarde om aan loopbaanontwikkeling te beginnen. Misschien wil je gewoon eens wat dingen op een rijtje zetten. Of je nog wel tevreden bent in je huidige werksituatie, bijvoorbeeld. Alleen al die vraag volstaat om met loopbaanontwikkeling te beginnen.

Er zijn nog veel andere kwesties die op zich niets te maken hebben met ‘carrière maken’.

Zoals je voorbereiden op een jaarlijks functioneringsgesprek. Je kan overdenken hoe je je in zo’n gesprek wil profileren tegenover je baas. Of je kan een voorstel doen om je functie aan te passen. Of argumenten verzamelen om tijdskrediet ter sprake te brengen wanneer je bang bent om nul op het rekest te krijgen.

Ik probeerde al vanalles om mijn 2. beroepsleven een nieuwe draai te geven, maar niets lukte.

Me neerleggen bij de situatie is het beste wat ik kan doen.

Probeerde je tot nu toe er alleen uit te raken? Misschien helpt het om je vragen eens aan een onbevooroordeelde buitenstaander voor te leggen? Mensen en organisaties evolueren. Het is niet zo dat het nu niet zal lukken omdat het vroeger altijd misging. Misschien helpt het om iemand te hebben die er is als je het even niet ziet zitten. Weet je ook al duidelijk welke richting je uit wil in je beroepsleven? Weet je al wat je wil achterlaten en wat je wil zien veranderen? Pas als dat duidelijk is, kan je stappen ondernemen om echt een nieuwe wending te maken.

Ik ben nog maar een paar 3. jaar afgestudeerd en zit in mijn eerste baan. Veel te vroeg

om al aan loopbaanontwikkeling te denken dus.

Zodra je één jaar werkervaring hebt, heb je recht op loopbaanontwikke8 ons recht | 113de jaargang | mei 2009

Loopbaanontwikkeling lo Coaches LBC-NVK geven deskundig advies

ling. Dat is ook zinvol. Misschien koos je als 18-jarige een studie zonder grondig na te denken. Voor een student of scholier is het lastig een juist beeld te krijgen van de arbeidsmarkt of het leven als werknemer. Misschien liet je je beïnvloeden door een CLB (Centrum voor Leerlingenbegeleiding) of een leerkracht en maakte je een verkeerde keuze.

Loopbaanontwikkeling kan dan helpen om toch nog een juiste richting te kiezen. Er zijn heel wat opleidingsmogelijkheden in avondof deeltijds onderwijs.

Maar niet alleen opleiding kan een thema bij loopbaanontwikkeling zijn. Alles wat je als prille werknemer meemaakt is nieuw. Dat kan voor onzekerheid zorgen. Een ‘traject’ kan dan helpen om bijvoorbeeld je eerste functioneringsgesprek voor te bereiden. Het kan je helpen na te denken over je professionele toekomst. Het kan ook bijdragen om meer inzicht te krijgen in jezelf, als dit nog niet lukt bij gebrek aan werkervaring.

Ik ben de kaap van de 50 voorbij en 4. voel me opzij geschoven door mijn werkgever. Heb ik nog wel kansen om een nieuwe uitdaging aan te gaan?

Eerst onderzoeken we samen wat ‘opzijgeschoven’ precies betekent. Wanneer en hoe begon dit? Is een dialoog mogelijk? Wat kan je doen om je beter te profileren bij je werkgever? Welke wensen heb je zelf op het vlak van nieuwe uitdagingen? Liggen zulke uitdagingen in je huidige of in een nieuwe organisatie?

Je kan je voorbereiden om deze wensen toch aan te kaarten bij je werkgever. Je leert om je motivatie duidelijk onder woorden te brengen. Dankzij enkele oefeningen slaag je erin je sterke punten op te noemen, veel meer dan je er in je eentje zou vinden.

Zo bouw je geleidelijk aan een ‘jobdoelwit’: je verwoordt wat je wil, wat je verlangt, wat jou motiveert. En je stelt jouw actieplan op. Daarin bepaal je wat je bij de huidige werkgever

g loont voor velen de moeite

Mijn familiale roots liggen in het 5. buitenland, en mijn naam klinkt niet Vlaams. Ik mag dan nog zo graag

aan mijn loopbaan werken, mijn vreemde afkomst zal me toch altijd parten spelen op de arbeidsmarkt.

Net zoals leeftijd kan afkomst een bron van vooroordelen zijn voor een nieuwe werkgever.

Dat kan je zoektocht een stuk moeilijker maken. Belangrijk is dat je zelf goed weet wat je kan en dat je overtuigd bent van waar je naartoe wil. Zo kan een loopbaantraject veel duidelijker worden. Een gemotiveerde kandidaat die zijn eigen vaardigheden goed inschat, maakt meer kans op een job. Je cv kan je gebruiken om je ervaring en competenties extra in de verf te zetten. Zo’n aanpak en een positieve houding kunnen vooroordelen wegnemen. Als je al veel teleurstellingen opliep bij het solliciteren, is het soms moeilijk om positief te blijven denken. Aankloppen bij je loopbaanbegeleider kan dan helpen om weer op zoek te gaan naar je motivatie.

bespreken, crisis of geen crisis. Elk moment is geschikt om je sterke en zwakke punten beter te leren inschatten en hierover te communiceren.

Loopbaanontwikkeling is best in7. teressant, maar ik wil wel kunnen rekenen op bekwame en ervaren begeleiders.

De loopbaanbegeleider die samen met jou op zoek gaat naar antwoorden op je loopbaanvragen is een ervaren professional. De LBC-NVK zorgt ervoor dat de dienstverlening van hoge kwaliteit is. De voornaamste geldschieters van het project, het Europees Sociaal Fonds (ESF) en de Vlaamse overheid, eisen dat elke coach een bepaald niveau van ervaring heeft.

Alleen begeleiders met genoeg beroepservaring krijgen de kans om in ons Centrum voor Loopbaanontwikkeling aan de slag te gaan.

De begeleiders blijven op de hoogte van de arbeidsmarkt via opleidingen en vakliteratuur.

Dankzij ‘intervisiemomenten’ en veel overleg scherpen de coaches voortdurend hun gespreksvaardigheid aan. Ze passen zich vlot aan elke deelnemer aan die voor hen zit. Iedereen verdient en krijgt een persoonlijke begeleiding.

Een beroep doen op loopbaanont8. wikkeling zal me te veel tijd en geld kosten.

Goed nieuws. Als je lid bent van één van de centrales van het ACV is de begeleiding gratis. Ook als je geen lid bent, valt het prijskaartje ontzettend mee. Je betaalt maximum 100 euro. Of maar 25 euro als je tot een van onze kansengroepen behoort. Dat is het geval als je ouder bent dan 50, hooguit een diploma middelbaar onderwijs hebt, van allochtone afkomst bent of een arbeidshandicap hebt. Het bedrag van 100 of 25 euro kan je nog halveren dankzij de opleidingscheques die je in ons centrum kunt gebruiken. Opleidingscheques bestel je makkelijk via www.vdab.be.

Een traject kost tijd en moeite, dat klopt.

Antwoorden op loopbaanvragen doe je niet zomaar eventjes. De coaches raden aan om oefeningen en gesprekken thuis voor te bereiden om het resultaat maximaal te maken. Een traject duurt gemiddeld zo’n drie maanden. Je komt minstens vier keer bij ons langs voor een gesprek van anderhalf uur. n

Net zoals leeftijd kan afkomst een bron van vooroordelen zijn voor een nieuwe werkgever. Dat kan je zoektocht een stuk moeilijker maken.

Het is crisis, helemaal geen mo6. ment om van job te veranderen.

Waarom zou ik dan loopbaanontwikkeling volgen?

De economische recessie maakt de werkzekerheid aanzienlijk kleiner. Misschien ben je bang dat je niet kunt blijven bij je werkgever.

In een loopbaantraject kan je leren je voor te bereiden op het ergste. En er zijn altijd sectoren waar de crisis niet zo hard toeslaat. Het kan nu een goed moment zijn om een interne verschuiving te bespreken. Maar in loopbaanontwikkeling draait het lang niet altijd om veranderen. Heel veel mensen die bij ons een traject volgden, blijven gewoon op hun plaats.

Er blijven heel veel thema’s over die we kunnen

© foto: vanparys media

nog wil bereiken. Eventueel denk je er ook al over na wanneer en waar je zal beginnen te solliciteren. We onderzoeken of er alternatieven zijn, bijvoorbeeld minder werken, tijdskrediet nemen.

Het klopt dat sommige werkgevers op grond van leeftijd vooroordelen hebben tegenover werknemers. Dat kan een (radicale) verandering bemoeilijken. Als je vastbesloten bent om te solliciteren, leg je ook weer de verschillende stappen vast in je actieplan. Je bepaalt je strategie en benoemt je obstakels. Zo wordt de kans op succes groter.

Praktisch Wil je eens vrijblijvend komen luisteren of je vragen voorleggen? Je bent welkom op een van onze startbijeenkomsten. Op zo’n bijeenkomst krijg je alle praktische en inhoudelijke info over loopbaanontwikkeling. Er worden wederzijdse verwachtingen uitgewisseld. Geïnteresseerden kunnen concrete afspraken maken. De bijeenkomsten zijn gratis en verplichten tot niets. Het eigenlijke traject is persoonlijk en kan zich tijdens of buiten de werkuren afspelen. Gesprekken vinden plaats in Antwerpen, Herentals, Hasselt, Leuven, Gent of Kortrijk.

Nog info nodig? Inschrijven?

Surf naar www.loopbaanontwikkeling.be.

Toch nog vragen? Bel naar 03/220 89 50 of stuur een e-mailtje naar: lbc-nvk.loopbaancentrum@acv-csc.be.

MEI 2009 | 113de jaargang | ons recht 9

sector-cao’s Johnny Van Doren

Eerste sectorakkoorden zijn rond De sectoronderhandelingen voor 2009 en 2010 kwamen moeizaam op gang. De economische crisis en de krappe koopkrachtmarge van het interprofessioneel akkoord (IPA) beperkten de onderhandelingsruimte.

Waar tot nu toe geen ontslagen vielen, houden de werknemers de adem in. Geen goed klimaat om stoere eisen op tafel te gooien. Maar dat is wel wat sommige werkgeversfederaties ongegeneerd doen. Ze vegen zelfs de erg bescheiden koopkrachtverhoging uit het IPA, netto 125 euro dit jaar en 250 euro in 2010, van tafel. Zoiets heet woordbreuk.

Onder het mom van de crisis circuleren in werkgeverskringen verlanglijstjes vol sociale afbraakplannen.

Werken met veel minder personeel dat superflexibel inzetbaar is, dat zien ze wel zitten.

Ondanks die zwarte wolken konden al drie bediendesectoren een eerbaar akkoord sluiten: de scheikunde, de petroleumsector en de logistiek. Ons Recht zet deze akkoorden op een rijtje.

In de andere sectoren zijn onze onderhandelaars druk bezig. Als de onderhandelingen vastlopen, kunnen zij zorgen voor een tijdelijke opwarming van het klimaat. De werknemers weten perfect dat deze crisis niet hun schuld is. Waarom zouden zij er voor moeten betalen?

Nieuws over de onderhandelingen in jouw sector vind je op www.lbc-nvk.be.

10 ons recht | 113de jaargang | mei 2009

Aanvaardbare overeenkomst in scheikunde Voor de bedienden in de scheikunde werd op 1 april een sectorakkoord afgesloten.

Het akkoord kwam tot stand na moeizame onderhandelingen. De sociale partners maakten ‘omkaderingsafspraken’ die ruimte laten voor overleg in de bedrijven. Verdere gesprekken moeten hoe dan ook rekening houden met de onderhandelingsenveloppe van het interprofessioneel akkoord (IPA). Het is aan de onderhandelaars in de bedrijven om de beschikbare marge correct en creatief te benutten.

D

e sectorale overeenkomst is een solidariteitsakkoord voor de vele bedienden die niet de kans hebben hieraan een meerwaarde te geven in hun onderneming. Grootse verwezenlijken waren in de huidige economische conjunctuur niet haalbaar. Maar er staan toch belangrijke punten in het nieuwe sectorakkoord. Het minimumbarema wordt verhoogd met bruto 17,33 euro. Maar de eerste verhoging van 5,2 euro gaat pas in als er een overeenkomst is over een nieuw salarisevolutiesysteem. Later dit jaar valt een akkoord over het nieuwe salarisevolutiesysteem te verwachten.

Op 1 januari 2010 zal het minimumbarema stijgen met 12,13 euro.

Op 1 januari 2010 krijgen bedienden die niet genieten van de ‘verhoging minimumbarema’ of een bedrijfscao een ecocheque van 250 euro.

Tenminste, als ze buiten de index geen evenwaardig voordeel ontvingen.

Pensioenplan Er wordt ook werk gemaakt van een sectoraal pensioenplan. Dit plan moet van kracht worden op 1 januari 2011, met minimale instapkosten van 250 euro.

De regeling voor verplaatsingskosten wordt verbeterd volgens de afspraken uit de cao die op 20 februari 200 werd afgesloten in de Nationale Arbeidsraad. Voor handelsvertegenwoordigers wordt de begrenzing van de eindejaarspremie opgetrokken tot 2.000 euro in 2010 en 2.100 euro in 2011.

Alle klassieke systemen voor ‘conventioneel brugpensioen’ zijn verlengd met dezelfde bepalingen. Bij de overgang van loopbaanvermindering in het kader van tijdskrediet naar een conventioneel brugpensioen wordt de

aanvullende vergoeding berekend op basis van een voltijds loon. Maar dan wel rekening houdend met de verhouding van de periodes voltijdse en deeltijdse tewerkstelling over de hele loopbaan. Deze regelingen doen geen afbreuk aan gunstiger afspraken in je bedrijf.

De budgetten voor syndicale vorming en premies werden verhoogd en de afspraken werden versoepeld. De bijdrage voor het ‘Fonds voor Vorming’ gaat naar 0,20 procent van de brutoloonmassa van de bedienden. Zo kunnen de sociale partners hun inspanningen op het gebied van vorming opvijzelen.

Werk en gezin Rond de combinatie van werk en gezin werden ook afspraken gemaakt. Het recht op tijdskrediet en op vermindering van de arbeidsprestaties tot een halftijdse job wordt binnen het wettelijke kader uitgebreid tot een periode van maximum 5 jaar over de hele loopbaan. Voor de 1/5de loopbaanvermindering voor voltijdse bedienden die in ploegen werken kunnen de ondernemingen de concrete details bepalen.

Er is ook een basisloonwaarborg voor zwangere bedienden die genoodzaakt zijn tijdens hun zwangerschap een andere – lagere – functie in te vullen.

De gesprekken over een nieuwe functieclassificatie in de scheikunde worden voortgezet.

Hetzelfde geldt voor de besprekingen over de juridische verantwoordelijkheid van werknemers. En er wordt een werkgroep sociale dialoog boven de doopvont gehouden.

Er wordt geen proefperiode voorzien voor uitzendkrachten die worden aangeworven en die al zes maanden in dezelfde job werkten.

In de eerste helft van mei trachten de bonden zo’n 15 meer uitgewerkte deel-cao’s af te sluiten. Meer informatie daarover volgt op www.lbc-nvk.be. n

Lode Verschingel

Eerbaar akkoord in logistieke sector In de logistieke sector (paritair comité 226) kwam er voor de bedienden een eerbare cao voor de periode 2009-2010 uit de bus. ‘Eerbaar’, omdat alles nu eenmaal beter kan. De economische crisis leidde tot een interprofessioneel akkoord (IPA) dat alle sectoren in een knellend keurslijf dwong. Er was dan ook weinig onderhandelingsruimte, niet in het minst op het vlak van de koopkracht. De bonden moesten de grenzen van de loonmarge – met haar eenmalige premie van 125 à 250 euro – creatief verkennen.

Rik Van Reeth

Afspraken in petroleumsector gelden voor bedienden en arbeiders In de petroleumsector werd op 9 april het sectorakkoord voor 2009 en 2010 ondertekend. Het gaat om een sector met twee paritaire comités, één voor arbeiders (PC 117) en één voor bedienden (PC 211).

Sinds enkele jaren zijn er gemeenschappelijke onderhandelingen over een sectorovereenkomst. De afspraken gelden dan ook voor alle werknemers.

O

p 19 maart 2009 was er een voorakkoord, maar dat werd in een referendum van de hand gewezen. Na die afwijzing brachten de onderhandelaars verbeteringen aan. Voor arbeiders wordt de eindejaarspremie in twee fases verhoogd. En voor bedienden wordt dezelfde verhoging in het maandsalaris geïntegreerd. De loonaanpassing gebeurt enerzijds met vaste bedragen en anderzijds met procentuele verhogingen. Dat maakt het technisch een beetje ingewikkelder. Het nieuwe sectorakkoord geldt voor twee jaar en loopt af op 31 december 2010. Maar de afspraken over brugpensioen zijn van kracht tot 30 juni 2011.

D

e beschikbare loonmarge werd ten volle benut (375 euro). En er is nu al een akkoord dat die koopkrachtverhoging definitief wordt na 2010. Ook is afgesproken dat de werkgeversbijdrage voor het sectoraal aanvullend pensioen van 0,75 naar 1 procent wordt opgetrokken.

Voor het sectoraal barema komen er twee tastbare verbeteringen. Gedaan met het lagere jongerenbarema voor bedienden onder de 21 jaar.

En de baremieke loonevolutie loopt nu door tot 45 jaar in plaats van tot 40 jaar.

Er moet ook in de individuele bedrijven worden onderhandeld. Thema’s die in dit verband werden aangekaart, zijn de koopkracht (een alternatief voor de sectorafspraak), tijdskrediet (een verhoging van de drempel voor gelijktijdige opname), vorming (een globaal opleidingsplan) en herstructureringen (bij meervoudig ontslag).

Aanvullende premies De eindeloopbaanregeling biedt een valabel alternatief voor tijdelijke werkloosheid. Er komen aanvullende premies vanaf 50 jaar (voor

Koopkracht De sociale partners maakten de afspraak om tegen 30 juni 2009 een nieuw baremiek systeem in te voeren ter vervanging van de leeftijdsbarema’s. Volgens de Europese non-discriminatieregels mogen leeftijdsbarema’s niet langer.

De maandlonen voor de baremieke bedienden worden op 1 januari 2009 verhoogd met 0,0717 procent. Op dezelfde datum komt er ook nog eens 12,35 euro bij. De nieuwe barema’s vind je op www.lbc-nvk.be.

Op 1 januari 2010 worden de lonen van de baremieke bedienden opnieuw verhoogd met 0,1972 procent én een bedrag van 12,35 euro.

De totale loonsverhoging in de sector bedraagt dus 0,2689 procent plus 25 euro per maand.

Voor de kaderleden is deze loonsverhoging niet echt gewaarborgd. Wat deze groep aangaat, is er net als in het verleden wel de aanbeveling dat de bedrijven de inhoud en geest van de cao ook moeten vertalen naar kaderleden.

In de raffinaderijen werd de vorige keer afgedwongen ‘operationele raffinaderijpremie’ omgezet in een uurpremie van 0,23 euro per gepresteerd of gelijkgesteld uur. De shiftvergoeding voor arbeidsduurverminderingsdagen bij volcontinu systeem stijgt van 19 naar 23,39 procent.

1/5 tijdskrediet) en vanaf 53 jaar (voor halftijds tijdskrediet).

De vakbonden wilden ook de ongeremde en grijze flexibiliteit terugdringen. Maar op dit punt viel weinig vooruitgang te boeken. Voorafgaande uitzendarbeid wordt nu wel meegerekend voor de proefperiode.

Het begrip loopbaanbegeleiding wordt nog niet ruim genoeg ingevuld. De vijf vormingsdagen blijven behouden, maar niet als een individueel recht. De ruimere sectorale regeling op het vlak van outplacement wordt ook gehandhaafd. De overlegprocedure bij meervoudig ontslag blijft ook bestaan. Rond diversiteit worden geen specifieke afspraken gemaakt. En er komt ook geen kwalitatieve invulling van de ‘eindeloopbaanproblematiek’, bijvoorbeeld door de mogelijkheid te creëren om aangepast werk te krijgen.

De nationale belangengroep van de LBC-NVK keurde het ontwerpakkoord op 22 april 2009 goed. Meer uitleg over het akkoord en de volledige versie van de protocolovereenkomst vind je op www.lbc-nvk.be. n De toelage voor de vakbondspremie wordt opgetrokken zodat dit bedrag kan klimmen naar 117 euro. De bijdrage voor risicogroepen blijft gehandhaafd, met stimulansen voor bedrijven die veel inspanningen doen op het vlak van opleidingsinitiatieven voor risicogroepen.

In de vorige cao trok de petroleumsector geld uit om ontwikkelingsprojecten te steunen, zoals Ons Recht al in februari schreef. Nu wordt een budget van 0,05 procent van de totale loonmassa vrijgemaakt om die inspanningen voort te zetten.

Volgens de nieuwe sectorcao komen er ook loongaranties voor mensen die een arbeidsongeval meemaken en voor werkneemsters die ‘werkonbekwaam’ worden door een zwangerschap.

Als een werknemer om medische redenen overschakelt van shiftwerk op dagwerk, is de afspraak dat de ploegenpremies nog twaalf maanden lang worden doorbetaald. n

Brugpensioen en tijdskrediet Alle overeenkomsten op het vlak van brugpensioen worden verlengd tot 30 juni 2011.

Halftijds brugpensioen wordt mogelijk vanaf 55 jaar. De drempel voor tijdskrediet wordt aangepast. Het maximum aantal werknemers dat tegelijk met tijdskrediet kan gaan, wordt verhoogd tot 7 procent (met 1 procent gegarandeerd voor 50-plussers).

MEI 2009 | 113de jaargang | ons recht 11

oude dag Chris Van Zeghbroeck

Het interuniversitair Consortium Vergrijzing in Vlaanderen en Europa (CoViVE) hield begin maart een studiedag over ‘Ouderen in Vlaanderen en Europa’. De bevindingen rond senioren en armoede stemmen triest. Gepensioneerden hebben gegronde redenen om te klagen over hun pensioen. In België is het gemiddeld jaarlijks pensioen 11.906 euro. Bitter weinig, want in de meeste EU-lidstaten schommelt het pensioen tussen de 14.000 en 18.000 euro.

N

og schrijnender wordt het wanneer je de inkomensarmoede bij Vlaamse senioren vergelijkt met die in de rest van de EU. Bijna 30 procent van de Vlaamse 65-plussers zit onder de EU-armoedegrens, die 60 procent bedraagt van het gemiddeld gezinsinkomen. Vlaanderen scoort daarmee bijna vijf keer slechter dan onze noorderburen.

Het beeld verandert helemaal als je kijkt naar de materiële omstandigheden en de consumptie. Qua consumptie horen Vlaamse ouderen bij de koplopers. En qua financieel vermogen doet alleen Zwitserland beter dan België. De eigen woning en een goed gevuld spaarvarken halen de Vlaamse senior uit de armoede. Maar wie niet kon sparen, geen eigen huis heeft en een laag pensioen krijgt, ziet de armoede als een zwaard van Damocles boven het hoofd hangen.

In Vlaanderen is ruim 11 procent van de gepensioneerden echt arm. In Wallonië is dat 16 procent. Die cijfers zullen jaar na jaar stijgen, vooral bij de 75-plussers.

Loongrens Maar waarom doet België het dan zo slecht?

Jos Berghman, professor aan de KU Leuven, bestudeerde cijfers uit het ‘pensioenkadaster’.

Wat blijkt? Vanuit Europees oogpunt zijn de Belgische pensioenen zeer laag. Dat ligt aan diverse factoren. De invoering van de loongrens voor de berekening van de pensioenen in 1958 voor bedienden en in 1981 voor arbeiders - holde het loonsgebonden karakter van onze pensioenen voort uit. Gevolg: de vervangingsratio, de verhouding tussen het pensioen en het laatst verdiende loon, is bij de laagste in Europa.

Er was ook een ontwaarding van onze pensioenen door de indexsprongen uit de jaren 1980 en vooral door het feit dat de pensioenen te weinig welvaartsvast werden gemaakt. De jongste jaren maakten de oudste en de minimumpensioenen een inhaalbeweging, maar dat was te weinig om de opgelopen achterstand goed te maken. In tegenstelling tot de 12 ons recht | 113de jaargang | mei 2009

Belgische pensioenen zijn veel te laag

Zonder eigen huis of spaarboekje ben je gezien

ambtenarenpensioenen is het werknemerspensioen niet automatisch gekoppeld aan de lonen. Daardoor wordt de kloof tussen het laatst verdiende loon en het pensioen op 80-jarige leeftijd oneindig groot.

Senioren die met een behoorlijke uitkering op pensioen gaan, glijden dus op termijn meer en meer af naar bedragen die amper of niet de armoedegrens overschrijden. Een automatische, jaarlijkse en procentuele welvaartsverhoging van de pensioenen is pure noodzaak om gepensioneerden uit de armoede te houden.

‘Tweede pijler’ Wie hoopt dat de aanvullende pensioenen soelaas brengen, komt bedrogen uit. Het aantal gepensioneerden dat zijn wettelijk pensioen kan aandikken met zo’n aanvullend pensioen, is nog erg beperkt. In 2004 kreeg 31 procent van alle rustgepensioneerde werknemers een ‘tweedepijlerpensioen’. Dit cijfer zal de komende jaren vermoedelijk stijgen.

Hoe hoger het wettelijk pensioen, des te groter is de kans op een aanvullend pensioen, zo blijkt. De tweede pijler wordt stilaan democratischer, maar heel wat werknemers, zieken en werklozen vallen nog altijd uit de boot.

Er is ook veel ongelijkheid onder de mensen die wel een aanvullend pensioen hebben. Man-

nelijke gepensioneerden krijgen bijna 3 keer zo vaak een tweedepijlerpensioen als vrouwen.

Ook bij de nieuwe gepensioneerden gaapt er nog een diepe kloof tussen mannen en vrouwen.

De hoogte van de uitkering wisselt sterk. Hoe hoger het wettelijk pensioen, des te hoger de aanvullende uitkering. De laagste wettelijke pensioenen krijgen gemiddeld 13 euro extra op maandbasis, tegenover 1.928 euro per maand voor de hoogste wettelijke pensioenen.

Ook hier speelt het Matteüseffect: de rijken krijgen meer, de armen minder. Mannen innen gemiddeld 608 euro per maand tegenover 281 euro voor de vrouwen.

De cijfers spreken boekdelen. Onze wettelijke pensioenen zijn absoluut te laag.

Aan de democratisering van de tweede pijler kan nog flink wat verbeterd worden: meer werknemers moeten er toegang toe krijgen en de uitkering moet omhoog. Een welvaartsvast wettelijk pensioen dat veel bescherming biedt, wordt absoluut noodzakelijk. Voor veel gepensioneerden is het wettelijk pensioen de belangrijkste of zelfs de enige pensioenbron.

De overheid moet keuzes maken. Het geld dat nu gaat naar belastingvermindering voor pensioensparen, kan beter dienen om de wettelijke pensioenen op te krikken. n

bescheRming

bediendecontract in gevaar teken de petitie online

Rechters aanvaarden kritiek op antidiscriminatiewet Betere juridische bescherming voor wie vakbondswerk doet

Ferre WyckMans

De bediendecentrales van het ACV, de LBC-NVK en haar Franstalige zusterorganisatie CNE, trokken naar het Grondwettelijk Hof om de antidiscriminatiewet van 10 mei 2007 deels te laten vernietigen. Uiteraard was het niet de bedoeling de wet onderuit te halen en zo discriminerend gedrag mogelijk te maken. Wel integendeel. Van de rechters kregen de bediendebonden gelijk. Een belangrijke juridische overwinning.

D

e actie van de bediendebonden was van groot belang. Wat speelde er? In de antidiscriminatiewet staat ondubbelzinnig dat je niet mag discrimineren. De wet werkt met een lijst van niet toegestane discriminatiegronden.

Maar dat leidt tot problemen.

Volgens de antidiscriminatiewet mag je niet discrimineren op basis van leeftijd, seksuele geaardheid, burgerlijke staat, geboorte, vermogen en geloof of levensbeschouwing. En al evenmin op grond van politieke overtuiging, taal, huidige of toekomstige gezondheidstoestand, handicap, fysieke of genetische eigenschappen en sociale afkomst. Het gaat om een ‘gesloten lijst’.

De vraag rijst dan of je van de wetgever wel mag discrimineren om redenen die niet in de lijst voorkomen. Mag je bijvoorbeeld iemand discrimineren omdat hij al dan niet werkt?

Of op basis van de plaats waar hij woont? Die vragen kan je natuurlijk beantwoorden door telkens te verwijzen naar andere Belgische wetten. Maar op elke vraag vallen diverse juridische antwoorden te geven. Telkens loert tegenstrijdigheid en vooral onduidelijkheid om de hoek.

cruciaal arrest Op 2 april pakte het Grondwettelijk Hof uit met een arrest dat erg belangrijk is voor de vakbond. Enerzijds vonden de rechters dat je mag werken met een gesloten lijst. Anderzijds speelden ze wel in op andere punten van kritiek van de LBC-NVK en CNE. “Als er dan toch met een gesloten lijst van verboden discriminatiegronden wordt gewerkt, moet er meer duidelijkheid komen”, zeiden de bonden. Hun eis luidde dat vakbondswerk, syndicale overtuiging of het lidmaatschap van een vakbond ook moesten behoren tot de niet toegestane discriminatiegronden. En dus ook in de lijst opgenomen moesten worden.

De rechters van het Grondwettelijk Hof bleken gevoelig voor de kritiek. Volgens het Grondwettelijk Hof spelen vakbonden een belangrijke rol in de strijd tegen discriminatie. Het begrip ‘syndicale overtuiging’ dient inderdaad opgenomen in de lijst van niet toegestane discriminatiegronden, beslisten de rechters. De woorden ‘syndicale overtuiging’ moet je daarbij breed interpreteren. Het kan ook gaan om het lidmaatschap van een vakbond en om acties die verband houden met zo’n organisatie.

Arbeiders en bedienden boeten al flink voor de crisis. De LBC-NVK, CNE en de BBTK en zijn Franstalige vleugel vinden dat de rekening ook mag worden doorgeschoven naar zij die er de meeste verantwoordelijkheid voor dragen.

Na de regionale en Europese verkiezingen van 7 juni dreigt een ‘strak begrotingsbeleid’ nieuwe offers te eisen. Als de federale regering serieus belastingfraude zou bestrijden en de notionele intrestaftrek voor bedrijven zou afschaffen, zou dit tientallen miljarden euro’s voor de Schatkist opleveren.

Arbeiders, bedienden en kaderleden willen een beter statuut voor iedereen. Werkgevers trachten nu te profiteren van de crisis om in een rotvaart de rechten van bedienden terug te schroeven. Economische werkloosheid voor bedienden invoeren zonder enige controle of tewerkstellingsgarantie? Dat kan uiteraard niet. Lagere opzeggingstermijnen zijn al evenmin aanvaardbaar. De sociale zekerheid en de openbare diensten dreigen op droog zaad te worden gezet.

Reageer samen met de LBC-NVK, CNE en de BBTK voor het te laat is. Teken de petitie op www.jecontractingevaar.be en ga over tot actie. Het is nu of nooit.

belanghebbende partij De LBC-NVK en CNE hebben geen rechtspersoonlijkheid. Maar dat betekent niet dat de bediendebonden geen procedures kunnen aanspannen bij het Grondwettelijk Hof, oordeelden de rechters. De bonden zijn wel degelijk belanghebbende partij wanneer het gaat om de bestrijding van discriminatie.

Het optreden van de bediendecentrales miste zijn doel niet. De juridische bescherming van werknemers die zich bij de vakbond engageren is nu formeler geregeld.

In het arrest van het Grondwettelijk Hof staat overigens ook dat het onmogelijk is een overeenkomst af te sluiten waardoor je afziet van het recht om niet te worden gediscrimineerd.

Een bijkomende bescherming voor werknemers. n MeI 2009 | 113de jaargang | ons recht 13

OveR de gRenzen

annIck aerts

Internationale solidariteit helpt Vakbonden en ngo’s lanceren geregeld internationale solidariteitsacties tegen de schending van werknemersrechten in bepaalde bedrijven of landen. Labourstart ondersteunt zulke acties door de campagnes online te zetten en zo bekend te maken. Tal van sympathisanten uit de hele wereld doen mee aan de campagnes. Concrete voorbeelden bewijzen dat deze vorm van campagne voeren werkt.

Onlangs kondigde een Turkse vakbond bijvoorbeeld aan dat het bedrijf Sinter Metal werknemers had ontslagen die lid waren geworden van de bond. In één week tijd stuurden 1.850 mensen een email naar Sinter Metal om dit aan te klagen. Tegelijk stapte de Turkse vakbond naar de arbeidsrechtbank om de onterechte ontslagen ongedaan te maken.

Na de eerste actieweek voelde de Turkse werkgever zich duidelijk onder druk gezet. Elke werknemer kreeg een telefoontje van de werkgever om te vragen de acties stop te zetten en weer aan het werk te gaan. Het bedrijf gaf zelfs geld aan werknemers die hun werk hervatten.

Een andere geslaagde actie was er één ter ondersteuning van de Iraakse vakbond voor leerkrachten. De Iraakse overheid maakt die bond het leven zuur. Zowat 4.500 boodschappen kwamen terecht bij Iraakse ambassades in hoofdsteden als Londen, Ottawa en Canberra om de behandeling van de vakbond dit aan te klagen.

Enkele weken geleden leidde dit tot een verbetering. De leerkrachten mochten van de overheid een grote, vreedzame demonstratie organiseren in Bagdad. Bovendien bleek de bevoegde minister bereid hen te ontmoeten en te praten over de problemen.

De online-campagnes van Labourstart zijn nodig om samen met lokale en mondiale vakbonden strijd te voeren tegen grove schendingen van werknemersrechten. Wil je meewerken aan deze campagnes? Surf naar www. labourstart.org en schrijf je in voor hun nieuwsbrief. Zo blijf je op de hoogte van recente campagnes.

Palestijnen aan de deur gezet Zowel het Israëlische instituut voor het beheer van de nationale oudheden (IAA) als de Israëlische spoorwegen zetten de jongste maanden maanden tal van Palestijnse werknemers aan de deur. De Israëlische spoorwegen, een overheidsbedrijf, pakten in maart van dit jaar uit met een nieuw beleid.

Werknemers die verantwoordelijk zijn voor toezicht en onderhoud aan spoorwegovergangen moeten voortaan wapens dragen. Om een wapen te dragen, moet je wel gediend hebben bij het leger.

Hierdoor verliezen 150 Arabische werknemers hun werk. Ook recente migranten, ultraorthodoxe joden, gehandicapten en gewetensbezwaarden hebben niet langer toegang tot de betrokken jobs.

De zogenaamde staatsveiligheid krijgt duidelijk voorrang. Maar er wordt met twee maten en twee gewichten gewerkt, in het nadeel van Arabische werknemers. Treinbestuurders bijvoorbeeld moeten

14 ons recht | 113de jaargang | MeI 2009

geen wapens dragen. Bovendien had je tot voor kort geen wapen nodig om aan een spoorwegovergang te werken.

Op 7 april 2009 schorste de arbeidsrechtbank van Tel Aviv de ontslagen tot een volgende hoorzitting. De Israëlische spoorwegen trokken er zich niets van aan en begonnen nieuwe werknemers aan te werven die wel aan de criteria voldeden.

Bij het IAA vragen 21 Palestijnse werknemers dan weer om een volwaardige werknemer te mogen worden met alle sociale voordelen vandien. Tot januari 2009 werkten ze bij IAA via het uitzendkantoor Brik. Het uitzendbureau ontsloeg ze omdat de wet voorschrijft dat een werknemer een vast contract moet krijgen als hij negen maanden via een uitzendbureau bij hetzelfde bedrijf werkte. In dit geval hadden de mensen dus een vast contract van IAA moeten krijgen.

De gedupeerde werknemers vechten via de rechtbank terug.

Voor beide dossiers is een petitie gestart. Meer informatie vind je op www.laborers-voice.org en www.labourstart.org.

crisis treft buitenlanders in tsjechië In 2007 was er in Tsjechië een groot tekort aan werkkrachten. Hierdoor begonnen tal van bedrijven buitenlanders aan te werven via uitzendkantoren. Die werknemers kwamen vooral uit Bulgarije, Roemenië en Oekraïne maar ook uit Mongolië en Vietnam. Door de economische crisis ontslaan bedrijven de buitenlanders als eersten.

Velen van hen kunnen of willen

niet terug naar hun thuisland en bevinden zich nu in een kwetsbare situatie. Wanneer deze werknemers hun opzeg krijgen, kunnen ze officieel niet langer in Tsjechië werken en wonen; hun arbeidskaart is dan niet langer geldig.

Om de reis naar Tsjechië te kunnen maken en daar een job te vinden, moesten ze in hun thuisland schulden maken.

In de huidige economische toestand is het voor deze buitenlanders ontzettend moeilijk om ander werk te vinden. Hun gebrek aan talenkennis en lage scholingsniveau helpen zeker niet. Geen wonder dat een aantal van hen nu geen andere uitweg ziet dan in het zwart te werken. Na een lang debat besliste de Tsjechische overheid om de buitenlandse werknemers financieel te steunen. De overheid wil aan elk van hen 500 euro geven en een vliegtuigticket naar het thuisland betalen.

akkoord bij Psa Peugeot citroen Het management van de Franse autobouwer PSA Peugeot Citroen en de vijf Franse vakbonden tekenden een ‘sociaal crisisakkoord’. Het akkoord moet 2.800 banen redden. In dit akkoord staan belangrijke afspraken.

Om te beginnen is er de afspraak om een collectieve training te organiseren per shift tijdens de periodes dat de productie stilligt.

De trainingsmodule bestaat uit 70 uur. Ze moet de deelnemers meer kans geven om intern ander werk te vinden. Als mensen bij een ander bedrijf werk willen vinden, is de opleiding ook nuttig. PSA werkt samen met een opleidingsorganisatie die aan elke cursist een erkend certificaat aflevert.

Werknemers die de 70 uur vorming volgen, krijgen gegarandeerd 100 procent van hun nettosalaris, spraken de sociale partners af. Dat kan dankzij premies die de constructeur sowieso geeft bij het volgen van externe scholingsprogramma’s en dankzij overheidssteun bij tijdelijke werkloosheid. n

dossier VAKANTIE ons recht | 113de jaargang | MEI 2009

MEI 2009 | 113de jaargang | ons recht 15

© foto: daniël rys

VAKANTIE

dossier VAKANTIE ons recht | 113de jaargang | MEI 2009

Spelregels vakantie Ivo Verreyt

De zomermaanden komen er weer aan. In het vooruitzicht van de jaarlijkse vakantie besteedt Ons Recht naar goede gewoonte aandacht aan de duur van de vakantie en aan het vakantiegeld.

Duur vakantie voor bedienden Het aantal vakantiedagen dat een bediende in het jaar 2009 mag nemen, is recht evenredig met de prestaties die hij leverde in 2008.

Het jaar 2008 is dan ook het ‘vakantiedienstjaar’ voor het vakantiejaar 2009. Per maand tewerkstelling (of daarmee gelijkgestelde periode) in het vakantiedienstjaar 2008 krijgt een bediende 2 dagen vakantie in 2009 (in de zesdagenweek).

Werkt men in de vijfdagenweek, dan dient het resultaat van deze berekening nog vermenigvuldigd met 5/6, en het resultaat mag volledig naar boven afgerond worden.

Wanneer een deeltijdse bediende vakantie neemt, heeft hij net als zijn voltijdse collega’s recht op vier weken vakantie. Die vier weken worden genomen in het deeltijdse arbeidsre-

16 ons recht | 113de jaargang | mei 2009

gime waarin de bediende tewerkgesteld wordt.

Op zich is dat geen groot probleem als de bediende in het vakantiejaar in dezelfde arbeidsregeling werkte als in het vakantiedienstjaar.

Maar het wordt ingewikkelder als de bediende van arbeidsregime verandert. Op de website www.lbc-nvk.be staat meer informatie in een uitgebreid dossier ‘Jaarlijkse Vakantie 2009’.

Duur vakantie voor arbeiders Voor werknemers die als handarbeider werken, is er een andere regeling. Het aantal vakantiedagen voor arbeiders berekenen is behoorlijk ingewikkeld. Wie hierover meer wil weten, kan terecht in het dossier op de website van de LBC-NVK.

Met arbeid gelijkgestelde dagen Een aantal gebeurtenissen die de arbeidsovereenkomst schorsen, wordt met arbeid gelijkgesteld. Denk aan: • arbeidsongeschiktheid wegens arbeidsongeval of beroepsziekte die aanleiding gaf tot een schadeloosstelling (bij volledige arbeids-

ongeschiktheid geen beperking in duur, bij gedeeltelijke ongeschiktheid die volgt op een volledige ongeschiktheid: beperking van de gelijkstelling tot 12 maanden); • arbeidsongeschiktheid wegens gewone ziekte of gewoon ongeval (maximum 12 maanden gelijkstelling); • moederschapsrust wegens bevalling en de preventieve werkverwijdering van de arbeidsplaats; • vaderschaps- en adoptieverlof; • militaire verplichtingen in vredestijd voor niet-Belgen die onderdaan zijn van een EUlidstaat; • vervullen van een openbaar mandaat, de functie van rechter of raadsheer in sociale zaken of burgerplichten zonder behoud van loon; • kort verzuim, syndicaal verlof, educatief verlof; erkende staking of ‘lock-out’.

Sommige gebeurtenissen worden dan weer niet gelijkgesteld. Denk aan periodes van loopbaanonderbreking of –vermindering, verlof om dwingende redenen, verlof zonder wedde of tijdelijke werkloosheid wegens overmacht.

Spelregels voor wie vakantie neemt De wetgeving rond de jaarlijkse vakantie blijft erg op de vlakte over het tijdstip waarop de vakantie genomen moet worden. Een en ander wordt overgelaten aan het overleg tussen werkgever en werknemer. In de wet staat wel een cascadesysteem van procedures die gevolgd moeten worden bij het bepalen van de vakantiedatum en de eventuele spreiding van de vakantiedagen. Zo kan in het paritair comité (uiterlijk op 31 december van het vakantiedienstjaar), de ondernemingsraad of de vakbondsafvaardiging een akkoord gesloten worden om in de onderneming collectief vakantie te nemen.

Als er geen collectieve vakantie is, moeten werkgever en werknemer een individueel akkoord sluiten over de vakantiedatum. Als zo’n akkoord onmogelijk blijkt, kan de arbeidsrechtbank (eventueel zelfs in kortgeding) het geschil beslechten. Los van de procedure om de vakantiedatum te bepalen moet een aantal regels toegepast worden: • de vakantie moet toegekend worden binnen de 12 maanden ná het einde van het vakantiedienstjaar; • gezinshoofden (de wet bedoelt hier werkne-

Vakantiegeld voor bedienden Wat gebeurt er wanneer een bediende vakantie neemt bij zijn werkgever?

Voor elke dag dat de bediende vakantie neemt, krijgt hij van zijn werkgever twee keer loon.

Men noemt dit het enkelvoudig en het dubbel vakantiegeld.

Het enkelvoudig vakantiegeld is het normale loon dat op het normale tijdstip uitbetaald wordt als de bediende één of meer vakantiedagen neemt.

Tabel: bedrijfsvoorheffing in 2009 verschuldigd op vakantiegeld Jaarbedrag van de normale brutobezoldigingen in euro tot 6.460,00 van 6.460,01 tot 8.015,00 van 8.015,01 tot 9.970,00 van 9.970,01 tot 11.830,00 van 11.830,01 tot 13.765,00 van 13.765,01 tot 15.725,00 van 15.725,01 tot 19.570,00 van 19.570,01 tot 21.505,00 van 21.505,01 tot 29.300,00 van 29.300,01 tot 39.035,00 boven 39.035,00

% bedrijfsvoorheffing 0 19,17 21,20 26,25 31,30 34,33 36,34 39,37 42,39 47,44 53,50

Het dubbel vakantiegeld wordt eenmalig betaald, in beginsel in de maand waarin de hoofdvakantie genomen wordt. Dit dubbele vakantiegeld wordt berekend op basis van 92 procent van de lopende maandwedde op het moment dat de hoofdvakantie genomen wordt. Per maand dat de bediende in het vakantiedienstjaar werkte krijgt hij dan één twaalfde van 92 procent van de lopende maandwedde. Het vakantiedienstjaar is het kalenderjaar dat voorafgaat aan het vakantiejaar, het jaar waarin de vakantie wordt genomen.

De ‘lopende maandwedde’ bestaat uit al het loon van de maand (waarin de vakantie genomen wordt) dat onderworpen is aan RSZinhoudingen. Voor bedienden met een vast maandloon is het duidelijk wat hieronder moet worden verstaan. Wanneer het loon van de bediende deels of volledig variabel is, ligt het wat moeilijker.

Bedienden van wie het loon volledig veranderlijk is, hebben per vakantiedag recht op enkelvoudig vakantiegeld dat als een dagelijks gemiddelde berekend wordt. Hiervoor worden de variabele lonen van de twaalf maanden voorafgaande aan de maand waarin vakantie genomen wordt, opgeteld en gedeeld door 25 keer het aantal gewerkte maanden in het vakantiedienstjaar. Voor bedienden die in de vijfdagenweek werken, moet het zo berekende daggemiddelde met 20 procent verhoogd worden.

Het dubbel vakantiegeld moet berekend worden op het maandgemiddelde van de twaalf maanden die vooraf gaan aan de maand waarin het dubbel vakantiegeld betaald wordt.

Voor bedienden van wie het loon deels uit een vaste wedde en deels uit een variabel bedrag bestaat, worden de twee berekeningswijzen gecombineerd (zie verder bij de voorbeelden). Voor het veranderlijke deel moet dit zoals gezegd gebeuren op basis van een dag- of maandgemiddelde, en voor het vast gedeelte zoals hierboven uiteengezet.

Op het vakantiegeld worden uiteraard socialezekerheidsbijdragen en bedrijfsvoorheffing betaald. Bij die inhoudingen hoort een woordje uitleg.

Het enkelvoudig vakantiegeld, eigenlijk de doorbetaling van het normale loon, is aan dezelfde inhoudingen (RSZ-bijdragen en bedrijfsvoorheffing) onderworpen als het gewone maandloon.

Bij het dubbel vakantiegeld zit het wat ingewikkelder in elkaar. De RSZ-bijdrage wordt niet op het volledig dubbel vakantiegeld ingehouden (92 procent van de maandwedde), maar slechts op 85 procent van de maandwedde.

De bedrijfsvoorheffing wordt geïnd volgens een speciaal tarief voor uitzonderlijke vergoedingen dat onder meer afhankelijk is van het jaarbedrag van de belastbare normale brutobezoldigingen. Die brutobezoldiging wordt berekend door de brutomaandwedde te verminderen met de werknemersbijdrage voor de

© foto: daniël rys

mers met schoolgaande kinderen) krijgen bij voorkeur vakantie tijdens schoolvakanties; • minstens 1 week vakantie wordt ononderbroken genomen; • tenzij de werknemer het anders vraagt, moet vakantie als volgt worden toegekend: - 3 opeenvolgende weken voor –18-jarigen; - 2 opeenvolgende weken voor de andere werknemers; - bij voorkeur tussen 1 mei en 31 oktober; - voor de vakantiedagen buiten de hiervoor geciteerde periode van 2 of 3 weken, kan de vakantie zo toegekend worden dat de globale aan de productie bestede tijd maximaal beschermd wordt. Dit betekent dat deze vakantiedagen, zo mogelijk, genomen moeten worden in periodes van afnemende activiteit of op gewestelijke, plaatselijke of andere feestdagen; • de vakantie mag niet met halve dagen worden genomen, behalve als de vakantie op een gewone halve dag van activiteit genomen wordt of het gaat om de laatste 3 dagen van de vierde week (de werkgever mag zich hiertegen verzetten).

De vakantiewetgeving zegt voor de rest niets over de totstandkoming van individuele akkoorden. Bij een onoplosbare betwisting kan de arbeidsrechter (eventueel in kortgeding) uitspraak doen.

MEI 2009 | 113de jaargang | ons recht 17

dossier VAKANTIE ons recht | 113de jaargang | MEI 2009

RSZ (13,07 procent) en het resultaat te vermenigvuldigen met 12. De tabel op blz. 17 toont de percentages die dit jaar als bedrijfsvoorheffing worden ingehouden op het belastbare vakantiegeld. Voor meer details (bijvoorbeeld over de vrijstelling wegens kinderlast) verwijzen we naar de LBC-NVK-Belastinggids onder het trefwoord ‘bedrijfsvoorheffing (uitzonderlijke vergoedingen)’.

Vertrekvakantiegeld Wanneer de arbeidsovereenkomst van de bediende eindigt, moet de werkgever het vakantiegeld voor alle nog niet opgenomen vakantiedagen voor zowel het lopende als het daaropvolgende vakantiejaar vervroegd betalen. Dat is het ‘vertrekvakantiegeld’. Dit bedrag slaat dus meestal op twee vakantiejaren.

Het vertrekvakantiegeld wordt berekend als 15,34 procent van de loonmassa verdiend in het vakantiedienstjaar (dit is het kalenderjaar dat voorafgaat aan het jaar waarin de vakantie genomen wordt). De loonmassa bestaat uit alle vormen van bezoldiging verstaan waarop je sociale zekerheidsbijdragen betaalt, dus ook de eindejaarspremie of dertiende maand.

Wanneer wordt het vertrekvakantiegeld uitbetaald? In vier gevallen: • De arbeidsovereenkomst van de bediende eindigt; • De bediende wordt onder de wapens geroepen; • De bediende begint met een volledig tijdskrediet of een volledige loopbaanvermindering wegens thematisch verlof (ouderschapsverlof, palliatief verlof of verzorgingsverlof); • De bediende sluit een nieuwe arbeidsovereenkomst met zijn werkgever die als gevolg heeft dat het gemiddeld aantal te presteren

maximale aftrek gebeurt als volgt: het maandloon van de vakantiemaand wordt met 12 vermenigvuldigd, en daarop wordt 15,34 procent berekend. Er wordt geen rekening gehouden met de dertiende maand of eindejaarspremie.

Voor de bedrijfsvoorheffing op het vertrekvakantiegeld geldt dezelfde regeling als voor het dubbel vakantiegeld voor bedienden die nog in dienst zijn van hun werkgever. De bedrijfsvoorheffing wordt met andere woorden geïnd volgens het speciaal tarief voor uitzonderlijke vergoedingen in de tabel ‘Bedrijfsvoorheffing verschuldigd op vakantiegeld in 2009’.

uren per week vermindert. Dit laatste is bijvoorbeeld het geval wanneer de bediende zijn arbeidsduur vermindert in het kader van cao 77bis of de thematische verloven.

Wanneer een nieuwe arbeidsovereenkomst met een vermindering van arbeidsduur gesloten wordt, gebeurt de betaling van het vertrekvakantiegeld samen met de uitbetaling van het loon van december van het jaar waarin deze vermindering is gebeurd. De berekening van het vertrekvakantiegeld gebeurt ongeveer op dezelfde manier als het vertrekvakantiegeld van de bediende die de onderneming verlaat.

Maar met dit verschil dat bij deze berekening (in tegenstelling tot het normale vertrekvakantiegeld) geen rekening moet worden gehouden met de vaste eindejaarspremie of de dertiende maand.

Voor de RSZ-inhoudingen is het wat ingewikkelder. Het vertrekvakantiegeld bedraagt in beginsel 15,34 procent van de jaarloonmassa.

Vanaf 1 januari 2007 werd het vertrekvakantiegeld ten behoeve van de RSZ opgesplitst in twee gelijke delen van 7,67 procent.

Het enkelvoudig vertrekvakantiegeld (7,67 procent) is onderworpen aan RSZ-bijdragen, zowel de bijdragen voor werkgevers als die voor werknemers. Op het dubbel vertrekvakantiegeld wordt in principe geen RSZ-inhouding gedaan, maar wél een bijzondere werknemersinhouding van 13,07 procent. Maar niet het volledige dubbele vakantiegeld is aan die inhouding onderworpen: enkel 6,8 procent van de jaarloonmassa is onderworpen. Met het oog op de RSZ-inhoudingen is het vertrekvakantiegeld van 15,34 procent dus in drie stukken te verdelen: 7,67 procent enkelvoudig vertrekvakantiegeld dat onderworpen wordt aan werkgevers- en werknemersbijdragen; 6,8 procent dubbel vertrekvakantiegeld dat enkel onderworpen is aan een bijzondere werknemersbijdrage van 13,07 procent; en 0,87 procent dubbel vertrekvakantiegeld dat niet onderworpen is aan bijdragen. n

Verrekening bij nieuwe werkgever Op het moment dat de bediende bij zijn nieuwe werkgever in dienst treedt, moet hij het vakantieattest bezorgen dat hij van zijn vorige werkgever(s) kreeg. De werkgever moet een vakantieattest alleen afleveren als de arbeidsovereenkomst van een bediende eindigt. Niet als het arbeidsregime van de bediende vermindert.

Op het moment dat de werknemer zijn vakantie neemt zal de nieuwe werkgever het al uitbetaalde vakantiegeld bij uitdiensttreding (op basis van de overhandigde vakantieattesten) in mindering brengen. Maar die aftrek is maximaal beperkt tot het vakantiegeld dat de nieuwe werkgever had moeten betalen als de bediende bij hem in dienst zou zijn geweest in het vakantiedienstjaar. De berekening van de

Op www.lbc-nvk.be zijn heel wat berekeningsvoorbeelden te vinden in een uitgebreid dossier ‘Jaarlijkse Vakantie 2009’. Het dossier heeft het ook over de jeugdvakantie en de seniorvakantie.

© foto: daniël rys

Een meer uitgebreide versie van dit dossier vind je op www.lbc-nvk.be. De langere versie kan je ook op papier bestellen door te e-mailen naar lbc-nvk.persdienst@acv-csc.be of te schrijven naar LBC-NVK, redactie Ons Recht, Sudermanstraat 5, 2000 Antwerpen. Graag met de vermelding ‘vakantiedossier 2009’.

18 ons recht | 113de jaargang | mei 2009

arbeids-gericht

marc weyns

Arbeidsduur in leidinggevende jobs De wettelijke spelregels voor de arbeidsduur gelden niet voor werknemers met een leidinggevende of vertrouwensfunctie.

Over welke werknemers het precies gaat, staat in een koninklijk besluit uit 1965. De lijst mag dan al redelijk oud zijn, hij geeft een limitatieve opsomming en die mag niet op een uitbreidende manier worden geïnterpreteerd.

De functie van hoofdmeestergast of een conducteur met dezelfde bevoegdheden als de hoofdmeestergast staan op die uitzonderingslijst. Een werfbeheerder die geen technische instructies geeft en al evenmin bepaalt welk werk dag na dag moet gebeuren, mag niet worden gelijkgesteld met een hoofdmeestergast. Volgens het arbeidshof in Luik zijn de regels van de arbeidsduur op de werfbeheerder dus wél van toepassing. Het arrest dateert van 18 november 2008.

Uitzendarbeid Om uitzendarbeid min of meer in goede banen te leiden kwam er in 1987 een specifieke wet. Uitzendarbeid mag alleen in de gevallen die de wet bepaalt. Met name ter

vervanging van een vaste werknemer van wie het contract is geschorst, bijvoorbeeld wegens ziekte, vakantie of tijdskrediet.

Je mag ook voor beperkte duur werknemers vervangen die het bedrijf verlieten. Bij een tijdelijke vermeerdering van het werk en voor uitzonderlijke werkzaamheden kan de werkgever ook een beroep doen op uitzendkrachten.

Er moet altijd een schriftelijke arbeidsovereenkomst zijn. Gaat het om uitzendkrachten die werken in één van de toegestane situaties maar geen schriftelijk contract hebben? Ook dan is er een uitzendcontract, zij het een contract van onbepaalde duur.

Is een uitzendkracht aan de slag buiten één van de toegestane gevallen? Dan is het uitzendcontract nietig. De uitzendkracht is dan als gewone werknemer in dienst bij de gebruiker, met een contract van onbepaalde duur.

Het Hof van Cassatie nam op 1 december 2008 hierover een duidelijk standpunt in.

Opletten voor verlies extra vakantiedagen Een voltijdse werknemer die het hele kalenderjaar voordien werkte, heeft recht op 20 vakantiedagen (in de vijfdaagse werkweek).

Dikwijls hebben werknemers

nog recht op bijkomende vakantiedagen, bijvoorbeeld anciënniteitsvakantie of enkele sectoraal overeengekomen vakantiedagen.

Wanneer de werknemer uit dienst gaat zonder dat die extra dagen werden genomen, is hij de dagen kwijt. De werkgever hoeft dan geen compenserende vergoeding te betalen, tenzij uitdrukkelijk anders overeengekomen werd.

Dat besliste de arbeidsrechtbank in Antwerpen op 7 mei 2008.

Vrijheid van ondernemen Een werknemer is aan de slag als administratief bediende bij een makelaar in leningen. De werkgever spoort hem aan om naast zijn administratief werk ook de commerciële toer op te gaan en klanten te ronselen. Dat blijkt aardig te lukken. Maar nauwelijks een half jaar later eist de werkgever dat het zoeken van klanten voortaan in een zelfstandig statuut zal gebeuren. De werknemer weigert en daarna zet de werkgever de hele arbeidsovereenkomst stop.

De werknemer ziet het ontslag als willekeurig. Hij handelde immers op vraag van zijn werkgever.

Hij hoefde toch geen marionet te zijn toen zijn werkgever een paar maanden nadien weer eens van gedachten veranderde?

De rechter wijst de vordering van de werknemer af. Een werkgever mag

zijn bedrijf organiseren zoals hij wil, vond de arbeidsrechtbank van Luik op 18 november 2008. Hij mag een werknemer ontslaan als hij die ongeschikt vindt omdat het bedrijf zijn manier van werken veranderde. De uitspraak illustreert hoe kwetsbaar werknemers in loondienst zijn.

Minimumprestaties voor deeltijds werk Om deeltijds werk niet helemaal te laten afglijden tot ‘hamburgerjobs’, gelden afspraken over de minimumduur van de arbeidsprestaties. In de regel moet de wekelijkse arbeidsduur minstens één derde bedragen van de arbeidsduur van voltijdse werknemers.

Het Hof van Cassatie oordeelde op 3 november 2008 dat die regel dwingend is in het voordeel van de deeltijdse werknemers. Aan het Hof was een situatie voorgelegd waarin een arbeidsovereenkomst afgesloten voor slechts een vijfde van de normale voltijdse arbeidsduur. Cassatie besliste dat de werknemer toch recht had op het loon alsof hij een derde van de voltijdse arbeidsduur werkte.

In enkele uitzonderingen kan van de een-derde-regel wel afgeweken worden. Maar geen van die uitzonderingen bleek van toepassing in het geval waarover Cassatie zich moest uitspreken. n

MEI 2009 | 113de jaargang | ons recht 19

POST Denis Bouwen

Postkantoren sluiten om ze te vervangen door postpunten.

Plannen om postbezorgers, deeltijdse contractuele medewerkers, in te schakelen.

Meer en meer begint De Post te lijken op een privé-onderneming. Het koerierbedrijf TNT Post Pakket Service mikt op een niche van de postmarkt.

“Ik vrees het ergste voor de werknemers van De Post”, zegt Danny Put, vakbondsafgevaardigde van de LBC-NVK bij TNT Post Pakket Service.

“In ons bedrijf zie je goed de gevolgen van de moordende concurrentie.”

Chauffeurs koerierbedrijven verdienen een schijntje Liberalisering postmarkt dreigt situatie te verergeren Nauwelijks rechten

NT Post Pakket Service geeft werk aan bijna 80 mensen en levert postpaketten aan huis.

Concurrenten zijn spelers als Taxipost, Day by Day, General Logistics Service (GLS), Dynamic Parcel Distribution (DPD) en TNT Express. Het hoofdkantoor van TNT Post Pakket Service zit in Nossegem, maar er zijn depots in alle hoeken van het land. Danny Put is verantwoordelijk voor het depot in Hasselt. Hij engageert zich ook voor de LBC-NVK. “De Post kan het zich misschien permitteren om studenten, huisvrouwen en gepensioneerden in te schakelen om brieven te bezorgen”, zegt Put. “Maar voor onze postpakketten heb je chauffeurs nodig die een degelijke auto hebben. Als De Post het plan met de postbezorgers doorzet, dreigen ze vooral mensen aan te trekken die financieel met de rug tegen de muur staan. Weinig geschoolde mensen die bereid zijn lage vergoedingen te slikken. Zoiets neigt naar uitbuiting. Het sociaal statuut van de chauffeurs van TNT Post Pakket Service is al niet fameus, maar zij kunnen tenminste nog bepaalde eisen stellen.”

Zelfstandigen Vroeger hadden sommige chauffeurs bij het koerierbedrijf nog een werknemersstatuut. Tegenwoordig zijn het allemaal (schijn-)

© foto: daniël rys

T

zelfstandigen. “Meestal werken we met mensen die al langer actief zijn in de koeriersector. De chauffeurs worden per afgeleverd postpakket betaald. In een goede geografische sector kan je per week tot 1.000 euro verdienen. Maar meestal blijven de wekelijkse verdiensten beperkt tot 600 of 800 euro. De gemiddelde vergoeding per pakket ligt rond de 1,60 euro.

In een interessante zone kan dat oplopen tot 2 euro per stuk.”

Werken met zelfstandigen is veel goedkoper voor het bedrijf, zegt Put. “In een doorsnee zone kan een chauffeur maandelijks 3.600 euro verdienen. Maar daar gaan

20 ons recht | 113de jaargang | mei 2009

nog de btw, socialezekerheidsbijdragen, verzekeringskosten en andere kosten vanaf. Sommigen houden netto 1.000 euro per maand over. En dat voor werkdagen die 10 of 11 uur kunnen duren.”

De tarieven voor de chauffeurs werden een tijd geleden opgetrokken. “Het bedrijf kon zo de belofte waarmaken om alle pakketten binnen de 24 uur af te leveren.”

In januari en februari draaide het nog redelijk goed bij TNT Post Pakket Service. “Maar maart was een rustige maand, met alle gevolgen vandien voor de inkomsten van onze chauffeurs.”

Danny Put ziet zijn chauffeurs als volwaardige werknemers. “Ook al hebben ze dan nauwelijks rechten. De directie wil niet over een beter statuut voor de chauffeurs praten. Het bedrijf houdt de vergoedingen trouwens zo laag dat de chauffeurs niet genoeg geld hebben om wanneer nodig zelf iemand extra in dienst te nemen.

Als ze vakantie willen nemen, kan dat op voorwaarde dat ze zelf een vervanger leveren. Gelukkig heb ik een reserve van zelfstandigen die ik kan aanspreken wanneer er chauffeurs te weinig zijn.”

Vroeger zorgden arbeiders in de ‘hub’ in Nossegem voor de verdeling van de pakketten per zone.

Maar de directie besloot te bezuinigen. Nu moeten de chauffeurs zelf in de depots de pakketten uitsorteren wanneer de vrachtwagens toekomen.

De sociale inspectie pakt de wanpraktijken in de sector zelden aan, merkt Danny Put. “Ons bedrijf werd wel aangemaand om de voorzieningen qua verwarming, verlichting en elektriciteit te verbeteren. In het depot in Hasselt lijkt dat probleem nu toch in orde te komen. Voor de andere depots weet ik het niet.”

Toen Put aan de slag ging als depotverantwoordelijke, had hij de nodige problemen met de chauffeurs. “Geregeld moest ik naar het politiebureau omdat er iets aan de hand was met een chauffeur.

Geen wonder als de mensen slecht betaald worden. Tegenwoordig mag ik niet klagen over de kwaliteit van de chauffeurs.”

De nakende liberalisering van de Europese postmarkt stemt Danny Put niet vrolijk. “Die evolutie zal de concurrentie nog feller en bitser maken. De kwaliteit van de dienstverlening zal er niet beter van worden. Als de overheid geen minimumtarieven oplegt, dreigt het helemaal uit de hand te lopen.” n

financiën

© foto: daniël rys

Verzekeraars komen belofte niet na Elke Maes

Dexia Bank stelt bedienden zwaar op de proef Nieuwe drastische reorganisatie

Luc Soete

Dexia Bank wil met een nieuw ‘distributiemodel’ haar producten op een andere manier verkopen. Het bedrijf wil zo inspelen op de veranderende behoeften bij het cliënteel. Maar de operatie is een zoveelste zware dobber voor de bedienden.

N

aast een netwerk met zelfstandige agenten heeft Dexia Bank in ons land ook een net van kantoren waar bedienden werken. Het vroegere Gemeentekrediet werkte altijd met zelfstandigen. Eerst waren dat zelfstandigen die ieder hun eigen ‘agentschap’ runden. Nu zijn het bestuurders die geassocieerd zijn in autonome cvba’s. Voor de bedienden in het zelfstandigennet gelden de loon- en arbeidsvoorwaarden van het Aanvullend Nationaal Paritair Comité voor Bedienden (PC 218). Het bediendenet is wat overblijft van het vroegere Bacob. De bedienden in dat net vallen onder het bankstatuut.

Bij de fusie van Dexia met Artesia wilde de directie het bediendenet laten opslorpen door de cvba’s. Na een staking in november 2001 dwongen de bonden af dat er een apart net met bedienden zou blijven. De bank stuurde wel veel werknemers de laan uit om het bediendenet even winstgevend te maken als het net van zelfstandigen.

Andere gewoonten De invoering van een nieuw ‘distributiemodel’ stelt de bedienden opnieuw flink op de proef.

Onze klanten zijn hun gewoonten aan het ver-

anderen, zegt Dexia Bank. Steeds vaker regelen klanten hun transacties thuis via de pc. Er is minder vraag naar basisverrichtingen aan het loket. Klanten vragen nu naar een persoonlijk relatiebeheer en een doorgedreven specialisatie in bank- en verzekeringsproducten.

De bank zal nu de resterende overlappingen tussen beide netten wegwerken. Het management had zoiets veel beter kort na de fusie gedaan. Maar toen waren de geesten er niet rijp voor. Nu kan het dus wel, maar de herstructurering heeft ingrijpende gevolgen in beide netten.

Aangepaste cao Het management beslist op eigen houtje welke agentschappen al dan niet verdwijnen. De bonden onderhandelden over een aangepaste cao over de loon- en arbeidsvoorwaarden voor het personeel in het bediendenet. Die cao gaat ook over begeleidingsmaatregelen op het vlak van functionele en geografische mobiliteit.

Verder is er een sociaal plan, maar dan alleen voor mensen van wie de functie geschrapt wordt.

Dit delicate dossier vergde zes maanden onderhandelingen. De LBC-NVK informeerde zijn achterban over het ontwerpakkoord en hield een referendum. De cao is nu ondertekend. Nieuw zijn de afspraken op het vlak van mobiliteit. Een regiowerking moet het relatiebeheer en de specialisatie beter ondersteunen dan de individuele kantoren. De LBC-NVK zal de naleving van de afspraken bewaken en erop toezien dat de klantenportefeuilles correct worden overgedragen in het kader van het globale ‘reaffectatieplan’. n

De werkgevers in de verzekeringsbranche nemen een loopje met eerder gemaakte afspraken. Door de indexering van de lonen op een andere manier toe te passen gaan de verzekeraars met 25 miljoen euro aan de haal. Centen die toekomen aan de werknemers, onderstreept de LBCNVK. De werkgevers moeten de geleden schade compenseren.

In september 2007 kwam er een nieuwe sectorale cao voor de jaren 2007-2008. Werkgevers en vakbonden spraken in die cao af dat de lonen niet langer om de twee maanden maar om het jaar zouden worden geïndexeerd. De werkgevers hadden op zo’n ingreep aangedrongen.

“Door jaarlijks te indexeren wordt de loonsverhoging via de index zichtbaarder voor het personeel”, argumenteerden de verzekeringsmaatschappijen. “Individuele werknemers zullen geen verlies lijden”, klonk het. Concreet zouden de werknemers in 2008 vijf indexsprongen missen. In ruil kregen ze 1 procent meer loon in maart 2008.

De realiteit viel nogal tegen voor het personeel. In januari 2009 was er een eerste jaarlijkse indexering van de lonen ten bedrage van 4,33 procent. “Klinkt fantastisch maar in de praktijk gaf elke werknemer voor 2008 bijna een kwart van een maandloon cadeau aan zijn onderneming”, stelt de LBC-NVK. Dat is het gevolg van de jaarlijkse indexering. Wie eind 2007 een maandsalaris van 2.500 euro had, verloor in het jaar 2008 een bedrag van 590 euro.”

De LBC-NVK drong erop aan dat de verzekeraars de cao naar de letter én naar de geest juist zouden toepassen. Maar de bedrijven weigerden een compensatie voor het financiële verlies op sectorvlak. “Zo steken ze 25 miljoen euro in eigen zak”, zegt de bediendevakbond.

De cao moet correct worden uitgevoerd, eist de LBC-NVK. “De werkgevers beloofden dat de omschakeling geen verlies voor de werknemers zou betekenen. Die belofte moeten ze gewoon nakomen. Niet meer en niet minder.” n MEI 2009 | 113de jaargang | ons recht 21

financiën

Duurzaamheid is erg hard nodig in financiële sector Stefaan Decock: “Wild beest dient getemd”

Jan Deceunynck

Hoe moet het nu verder met onze banken? De vraag is door de financiële crisis, en zeker door de hieraan gekoppelde overheidssteun, niet uit de lucht. Ook de LBC-NVK laat zich niet onbetuigd in het debat, als vakbond van het personeel in de financiële sector. “Wij kiezen voor de gulden middenweg”, vat nationaal secretaris Stefaan Decock het vakbondsstandpunt samen.

“A

an het eind van de jaren 1980 bewezen het communisme en het marxisme niet leefbaar te zijn”, constateert Decock. “Met de huidige crisis bewijst het ongebreidelde kapitalisme dat het evenmin werkt. Beide extremen bieden dus geen heil. De waarheid ligt waarschijnlijk ergens halverwege. Ook wij weten niet precies waar het nu naartoe moet. Maar het is wel overduidelijk dat de regels strakker moeten worden.”

© foto: belga

Nationalisering

22 ons recht | 113de jaargang | mei 2009

Ons Recht: De kleine partij PVDA+ pleit resoluut voor een nationalisering van de banksector. Volgen jullie die redenering?

Stefaan Decock: “De banksector nationaliseren is nu zeker niet het belangrijkste of meest prioritaire doel. Het gaat erom dat de regels in de financiële sector op een aantal punten strenger moeten worden. Wie de eigenaar is van een bank, is van minder tel.”

“Aan een nationalisering zijn serieuze nadelen verbonden. Wij willen zeker niet dat de banken een speelbal worden in handen van politici en mee draaien met de politieke kleur van het beleid. De banken toevertrouwen aan de overheid geeft geen garantie op een duurzamer of socialer beleid. Trouwens, ook de overheid is haar dienstverlening aan het inkrimpen. Die trend draai je niet om door de financiële sector te nationaliseren. Belangrijker is om beter de krijtlijnen uit te tekenen waarbinnen de sector moet werken.”

“Banken nationaliseren zou overigens haaks staan op de politieke ontwikkelingen die de EU in de voorbije tientallen jaren doormaakte.

Waarschijnlijk is de overheid zelfs niet ‘klaar’ om de sector naar zich toe te trekken. Natio-

naliseren is dus geen voor de hand liggende keuze.”

Betere regels Ons Recht: Je pleit voor strengere regels.

De banken zullen blij zijn met nog meer regeltjes…

Stefaan Decock: “Febelfin, de werkgeversfederatie in de financiële sector, beseft dat er op een aantal vlakken meer regels nodig zijn. Ook de banken hebben geen baat bij de huidige crisis.

Ze zijn bereid een reeks uitwassen aan te pakken die ons in de huidige problemen deden belanden. De bankiers vragen geen extra voorschriften, maar wel betere en duidelijkere regels die voor iedereen gelden. Tot nu toe golden voor verschillende spelers andere regels. Dat is geen goede zaak.”

Ons Recht: Is er in de banksector al iets te

merken van een andere kijk op bankieren?

Of is alles weer ‘business as usual’?

Stefaan Decock: “De verkoopsdoelstellingen zetten opnieuw de toon.

Anders dan in het verleden wordt er geen druk meer uitgeoefend om specifieke producten aan de man of vrouw te brengen. Een hoopvolle evolutie.

De bankiers moeten wel hard werken om klanten aan boord te houden of binnen te halen. Maar dat mag ook met gewone, veilige bankproducten; de rest verkoopt trouwens toch niet meer. Naar mijn gevoel wil de sector het vertrouwen van de klanten terugwinnen en is er een bereidheid om te investeren in een meer duurzame relatie met de klanten.”

“Ook voor de vakbond is dat veranderde klantenconcept van belang.

Hoe een bank omgaat met haar klanten, heeft ook zijn effect op het personeelsbeleid. De omgang met het cliënteel bepaalt hoe een bank werknemers aanwerft en beoordeelt. Als de bank een duurzame relatie met klanten wil opbouwen, vergt dat van de medewerkers een andere aanpak. Ook de beloning moet zich dan eerder daarop richten dan op de volgende kwartaalcijfers.”

Basisdiensten Ons Recht: Blijven mensen ondanks de crisis niet vragen naar meer risicovolle financiële producten omdat ze hopen daarmee een hoger rendement te behalen?

St e faa n D eco c k : “Voor sommige consumenten klopt dat ongetwijfeld.

Maar de bankiers pousseerden in het verleden veel te veel mensen om riskante investeringen te doen. De boel ontspoorde, met alle gevolgen van-

dien. Het is zeer waarschijnlijk dat de banken op termijn weer meer risicovolle producten zullen aanprijzen.

Maar de risico’s moeten dan beter gedekt zijn door het eigen vermogen van de banken. De instellingen moeten werken aan hun kapitaalstructuur.”

Charter voor een nieuwe financiële toekomst Op 24 maart ondertekenden de drie bediendevakbonden een ‘charter voor een nieuwe financiële toekomst’. In dat charter zetten ze tien aandachtspunten voor een gezonde en duurzame sector. Die punten zullen ze op een conferentie met de werkgevers in de bank- en verzekeringssector op tafel leggen.

Ons Recht: Sommige waarnemers willen een onderscheid maken tussen ‘basisbanken’ en ‘risicobanken’. Is dat een uitweg?

Stefaan Decock: “Het is de vraag of dat wel kan. Want de basisdienstverlening wordt grotendeels betaald door de beleggingsproducten die de bank verkoopt. Het kantorennet wordt gefinancierd door de risicovolle producten. De basisbank heeft dus de risicobank nodig om te overleven.

Bovendien is het maar de vraag of het nodig is beide poten uit elkaar te trekken. Je kan ook de activiteiten met meer risico veiliger maken door strengere regels. Op die manier is een splitsing niet meer nodig. Eenzelfde bank kan dan goedkope basisdiensten leveren aan iedereen. En wie daar nog iets bovenop wil, moet meer betalen.”

1. Veilige werkgelegenheid

Temmen

Het sociaal overleg moet cao’s opleveren die de loon- en arbeidsvoorwaarden van het voltallige personeel dekken. Afspraken buiten de cao’s ondergraven de solidariteit.

Een extra probleem is dat volgens de bankiers de winsten in de beleggingspoot van levensbelang zijn om de klassieke, risicoloze taken van banken te betalen. Dat beperkt wel de ruimte om te knabbelen aan de beleggingsactiviteiten.

Stefaan Decock: “De financiële sector is een wild beest dat moet worden getemd. Maar het klopt dat we dat beest wel nodig hebben om de instellingen – en ook de samenleving – overeind te houden. Het komt erop aan het wilde beest te temmen en onder controle te houden. Misschien wordt het beest zo wat minder wild en wordt de financiële ‘output’ wat kleiner. Mogelijk zal de banksector zo wat krimpen. Maar wij hebben liever een veiligere, maar kleinere sector dan een groot, wispelturig beest.”

Ons Recht:

Als de sector krimpt, heeft dat ook gevolgen voor het personeel. Hoe leg je die keuze aan de werknemers uit?

Stefaan Decock: “Een inkrimping gebeurt niet van vandaag op morgen.

Zoiets mag geen sociaal bloedbad worden. Maar op termijn ben ik ervan overtuigd dat ook het personeel in de financiële sector beter af is met veiliger jobs dan met meer banen. En ook met een veiliger inkomen dan met de vaak buitensporige lonen die aan de top zijn uitgekeerd.” n Ons Recht:

Het personeel in de sector heeft recht op kwaliteitsvolle en stabiele jobs. Goede loon- en arbeidsvoorwaarden zijn een eerlijke prijs voor het geleverde werk.

2. Transparant en eerlijk voor het cliënteel Klanten moeten duidelijkheid krijgen over de risico’s van de gekochte producten. En ook over de aard en bestemming van hun spaarcenten.

3. Ethische winst Winsten moeten gebaseerd zijn op reële en ethisch verantwoorde economische activiteiten en niet op financiële afgeleide producten waarvan de risico’s amper bekend zijn.

4. Duurzaam beleid De financiële sector stuurt de economie en moet daarom zijn investeringsbeleid richten op een ecologische en solidaire economie.

5. Sociaal overleg

6. Groeien op eigen kracht Een steviger eigen vermogen in verhouding tot het vreemd vermogen moet groei op een gezonde basis mogelijk maken.

7. Maatschappelijk geëngageerd Financiële instellingen werken met het geld van hun klanten. Dat geeft ze de verantwoordelijkheid om de maatschappij in al haar facetten te helpen opbouwen en ondersteunen.

8. Meerwaarde voor lokale economieën Financiële instellingen moeten een meerwaarde betekenen voor de lokale economie waar ze zich vestigen. Dienstverlening en een uitgebouwd kantorennet zijn daarin belangrijk.

9. Met een venster op de wereld Financiële instellingen moeten zich internationaal organiseren, met de principes van ‘waardig werk’ in het achterhoofd. Ook het sociaal overleg dient internationaal uitgebouwd.

10. Een gezond evenwicht tussen personeel, klanten en aandeelhouders De winsten moeten evenwichtig gespreid worden over klanten, aandeelhouders en personeel. Krankzinnige eisen van aandeelhouders leiden tot een geforceerd beleid en doorkruisen een langetermijnstrategie.

MEI 2009 | 113de jaargang | ons recht 23

in de maRge ??

iemand moet eruit WF

reality-tv met eliminatierondes, verdelende kliekjesvorming en andere kuiperijen of kruiperijen. Allemaal om deelnemers weg te stemmen. Geen enkel programma uit dit genre weet me te bekoren. Er staat een knop op mijn TV, dat is dus op te lossen.

Stemmen als democratisch proces is een hoog goed, maar het hoort niet thuis in het afmeten van resultaten in spelletjes of sport, of het moest gaan over de jury’s.

Willen we stemmen om de winnaar van de ronde van Vlaanderen of de kampioen in de eerste voetbalklasse aan te duiden? Steken we ganzen-, dam- en schaakborden in de kast en worden de winnaar en verliezer voortaan bij stemming aangeduid? de kijkcijfers geven me ongelijk, want de kijker lust er wel degelijk pap van.

Het Nederlandse productiehuis Endemol verkocht onlangs een nieuw ‘format’ aan de Amerikaanse tv-zender fox, ‘Someone’s Gotta Go!’. Endemol is een gehaaide marktleider die eerder programma’s als ‘Big Brother’ en ‘Herken de homo’ tot tv-spektakel kon verheffen. Tot blijdschap van menig kijker én vooral tot meerdere eer en glorie van de portefeuille van de aandeelhouders.

In het nieuwe programma Someone’s Gotta Go! beslist de meerderheid wie in een bedrijf aan de deur wordt gezet. Werknemersinspraak op de buis, weer eens wat anders. Het gaat per definitie over een onderneming waar een ontslag aan de orde is. de woordvoerder van Endemol, ene meneer Van Waardenberg, trekt zich weinig aan van de associaties die zijn familienaam oproept. Hij vindt het concept van het nieuwe programma ‘democratischer’ dan de vriendjespolitiek die het bedrijfsleven zo kenmerkt. Bij de start van het programma worden loonbriefjes en functiebeschrijvingen uitgewisseld. En dan, stemmen maar.

Ik mag hopen dat geen Vlaamse tv-zender het in zijn hoofd haalt dit wansmakelijke programma op de buis te brengen. Zekerheid is er daarover niet. meer dan de goede smaak of de inhoud bepalen kijkcijfers wat er via de kabel tot in de huiskamers komt.

In tal van huiskamers gingen de gesprekken de voorbije weken over reële ontslagen. Over echte beslissingen die mensen hun baan kostten. Beslissingen die werknemers inkomensverlies doen lijden en in onzekerheid storten.

Ontslagen zijn reality, en géén reality-show. Ze zijn te pijnlijk en ingrijpend om er flauwiteiten rond te verkopen zoals Endemol doet. Als er iemand dient weggestemd, zijn het wel de bedenkers van zo’n programma. de keien op met deze bende.

24 ons recht | 113de jaargang | MeI 2009

vrije markt heeft haar limieten

Informatieavond ‘Op weg naar een socialer Europa’

jan De PaePe

Veranderingen, en zelfs crisissen, lijken elkaar almaar sneller op te volgen.

Velen koppelen zowel de oorzaken als de remedies aan de internationale context. Voor de EU-lidstaten is het Europees beleidsniveau het eerste en meest logische middel om het nationaal beleid te toetsen en duurzame oplossingen te vinden. De vakbonden volgen die evolutie en passen hun structuren aan. De LBC-NVK organiseert op maandag 18 mei een informatieavond onder de titel ‘Op weg naar een socialer Europa’.

Jean-Luc Dehaene en Ronald Janssen werken mee aan de avond. Oud-premier Dehaene is nu Europees parlementslid. Janssen werkt bij het Europees Vakverbond (EVV).

De crisis leert dat de vrije markt haar limieten heeft. Europa mag niet alleen een economisch verhaal blijven. Er is nood aan een sociaal model dat een steviger kader biedt

aan het sociaal overleg op interprofessioneel, sectoraal en ondernemingsniveau. Er is al heel wat gebeurd, maar het werk is niet af. Vooruitgang boeken is mogelijk als de sociale partners representatief genoeg zijn.

Ook is het zaak het toepassingsgebied en de afdwingbaarheid van akkoorden te verbeteren.

Om de huidige crisis te bedwingen pleit de LBC-NVK voor een sterk sociaal beleid in de EU. De Europese begroting heeft dus meer centen nodig. Per jaar gaat maar 1 procent van onze geproduceerde rijkdom naar Europa. In de VS gaat 32 procent van de geproduceerde rijkdom naar de federale begroting.

Met een Europees investeringsfonds zou het mogelijk worden ambitieuze projecten te verwezenlijken op het vlak van hernieuwbare energie, energie-efficiënte woningen en grote infrastructuurwerken. n Kom je graag naar de informatieavond? Schrijf je in via www.lbc-nvk.be, e-mail naar kader@acvcsc.be of bel gewoon naar het NVK-secretariaat (03 / 220 87 37). De avond begint om 19.00u.

In het auditorium van de LBC-NVK, Sudermanstraat 5, 2000 Antwerpen.

index

Gesol met indexering is onaanvaardbaar

Ferre Wyckmans

De automatische indexering van lonen en sociale uitkeringen is een belangrijke waarborg voor de inkomens van Belgische werknemers en sociaal verzekerden. Maar deze sociale verworvenheid ligt om de haverklap onder vuur. De kritiek komt van diegenen die de concurrentiekracht van de ondernemingen als het allerbelangrijkste en enige criterium voor een economische politiek hanteren. Belgische ondernemingen zouden zich door de indexering uit de markt prijzen en buitensporig hoge loonkosten met zich meezeulen. De indexering zou prijsstijgingen aanwakkeren.

En noem maar op. iet alleen Belgische werkgevers leveren gretig kritiek op de automatische indexering van lonen en sociale uitkeringen.

Er komt ook kritiek van internationale instellingen die zich blindstaren op kostenplaatjes van ondernemingen. Er kan geen analist van de OESO (Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling) of het IMF (Internationaal Monetair Fonds) twee letters op papier zetten of er wordt scha en schande gesproken over de vermaledijde Belgische indexregeling Menig criticaster vergeet graag dat die indexering tegelijkertijd garanties geeft voor de koopkracht van de Belgen. En dat zo ook de consumptie én dus de economie op niveau kunnen blijven.

Als de prijsstijgingen hoog oplopen, hoor je steeds weer dezelfde commentaar: de indexering van de lonen is onhoudbaar. Nu de inflatie erg laag is en er zelfs prijsdalingen merkbaar zijn, wordt opnieuw tegen het indexsysteem gepleit. Een eigenaardige kronkel, maar die heeft alles te maken met het feit dat de eigenlijke loonindex niet dezelfde is als de index van de consumptieprijzen.

© foto: daniël rys

N

Systeem garandeert koopkracht Belgische werknemers

Consumptieprijzen Hoe zit het ook al weer? De index van de consumptieprijzen beschrijft de prijsevolutie van meer dan 500 producten die in de ‘indexkorf ’ zitten. Dat zijn consumptieartikelen (bijvoorbeeld voeding, drank, kleding en brandstof) of diensten (de huur, onderwijsuitgaven) waarvan de prijsevolutie elke maand wordt gemeten.

De metingen geven een beeld van de stijging van de levensduurte voor een gemiddeld gezin. Kritiek op deze metingen is zeker mogelijk, maar we houden het hier eenvoudig. Sinds 15 jaar is niet de index van de consumptieprijzen de maatstaf om de lonen en sociale uitkeringen aan te passen, maar wel de ‘gezondheidsindex’.

De gezondheidsindex is een gemanipuleerde index die geen rekening houdt met de prijs van tabaksartikelen en alcoholhoudende producten; en ook niet met benzine en diesel. Prijsstijgingen van die producten worden er dus niet in meegerekend.

Ondanks de naam kwam de gezondheidsindex er niet in de eerste plaats om het gebruik van ongezonde producten te bestraffen. In werkelijkheid was het de bedoeling om loonaanpassingen met vertraging door te voeren en zo de loonkosten minder sterk te laten klimmen. Vooral het laatste jaar was dit effect merkbaar. Bij de prijsstijgingen van autobrandstoffen bleek al snel wat het resultaat was. De prijzen aan de pomp stegen gigantisch, maar van een loonaanpassing om die prijsstijging op te vangen was geen sprake.

Brandstoffen Wat gebeurt er nu? Iedereen weet dat de prijs aan de pomp de jongste tijd weer flink zakte. Die prijsdaling heeft haar effect op de index van de consumptieprijzen; deze index stijgt veel minder vlug, voor zover hij al niet daalt. Maar de prijsdaling is niet te merken in de gezondheidsindex. Brandstoffen horen immers bij de produc-

ten die niet worden meegeteld om de loonaanpassing te berekenen.

De index van de consumptieprijzen kan dus perfect dalen, terwijl de gezondheidsindex niet vermindert.

En nu komt de aap uit de mouw.

Sommigen vinden nu opeens dat het toch beter is om de index van de consumptieprijzen te hanteren als maatstaf, en niet de gezondheidsindex. Niet echt een teken van standvastigheid.

De LBC-NVK en het ACV zijn niet gekant tegen een afschaffing van de gezondheidsindex en de annulatie van andere indexingrepen, zoals het werken met een viermaandelijks gemiddelde in plaats van een maandelijks gemiddelde.

Maar het gaat niet op zomaar even van indexsysteem te wisselen, enkel om het bedrijfsleven te plezieren. De indexering van lonen en uitkeringen is er vooral om inkomens te beschermen. Met zo’n systeem valt niet te sollen. n

MEI 2009 | 113de jaargang | ons recht 25

film

millennium - the movie karIn seBerechts

Ben jij na het verslinden van drie turven meeslepend leesvoer van de betreurde Stieg Larsson ook in een zwart gat getuimeld? Dan is er vanaf 20 mei een druppel troost: de film! Voor wie nog niet aan het boek is toegekomen: Larssons romantische alter-ego Mikael Blomqvist heeft net een celstraf aan zijn broek voor laster en eerroof aan het adres van een corrupte magnaat wanneer een bejaarde industrieel hem vraagt een 40 jaar oude verdwijningszaak uit te pluizen. De linkse onderzoeksjournalist uit Stockholm hapt weifelend toe.

O

p zijn pad treft hij de barse Lisbeth Salander, een asociale computerhacker met een wazig verleden. In het kille, geïsoleerde Noorden delft het onorthodoxe stel méér op dan hun, én anderen, lief is.

De regie voor het met een prima Zweedse cast bevolkte eerste deel van de Millennium-trilogie, ‘Män som hatar kvinnor’, is in vaardige Deense handen: Niels Arden Oplev draaide voorheen ook al zeven afleveringen van de onvolprezen misdaadodyssee ‘The Eagle’ (Ørnen), door tv-één jammer genoeg in de nachtelijke uurtjes op de kijker losgelaten. Oplev sjeest redelijk loyaal en bevredigend door Larssons wervelende vertelling, noodgedwongen beknibbelend op nevenfiguren en verhaallijnen en, opvallend ook, op gruwel en seks.

Eén van de grote slachtoffers van die ‘bezuiniging’ is de fascinerende Vanger-familiesaga. Jammer-

lijker is het feit dat de makers bij hun vertaling naar beeld de rode draad én titel van Larssons verhaal uit het oog verloren. Zo raken niet alleen de mannen die vrouwen haten overschaduwd door klassieke suspense, maar komt ook de man die van vrouwen houdt – Blomqvist zelf – te weinig uit de verf. De integere journalist gidst ons aan de zijde van een taaie Salander, maar ten koste van zijn eigen per-

soonlijkheid door besmeurde verledens, gewrongen familierelaties en een stevige portie wreedheid.

Het blijft altijd boeiend turen in die sombere Scandinavische diepten vol bekladde zielen. En het is ook behoorlijk genieten van deze jachtige, boordevolle thriller van Oplev. Maar de betovering van Larssons woelige zielenroerselen schijnt slechts af en toe tussen de kieren door.

‘Män som hatar kvinnor’ (Mannen die vrouwen haten) is vanaf 20 mei 2009 te zien in de Belgische zalen.

Onorthodox speurdersduo daalt af in donkere regionen.

(Noomi rapace en michael Nyqvist)

episode iii - enjoy poverty karIn seBerechts

“Ik voel me zelf geen cynisch mens. Dit is een film die het cynisme voorbijgaat. Als je merkt dat cynisme ook niet werkt, moet je misschien weer ’s wat anders gaan doen. De boodschap ‘Enjoy Poverty’ is de enige hoop voor de lokale bevolking. Want iets anders, kan ik u toevertrouwen, bieden we die mensen niet.

Als iemand het niet eens is met die boodschap, dan moet hij er wat aan doen.” Dat verkondigde de voorkomende filmer en kunstenaar Renzo Martens bij zijn passage in het tv-programma ‘Pauw & Witteman’.

D

e in Brussel residerende Nederlander trok voor Episode III – Enjoy Poverty beslagen en in z’n eentje naar de eeuwige slagvelden van Oost-Congo. Hij voelt er beleefd maar kordaat fotografen, hulpverleners en grote plantageeigenaars aan de tand. Mensen die tussen lijken en een lijdende bevolking hun ding doen. “Hoeveel krijgt u voor zo’n foto?”, “Zijn er ook tentzeilen zonder jullie logo?”, “Weet u dat uw werknemers doodgaan van de honger?”.

Er valt best wat te zeggen voor de vraagtekens die Martens in zijn eerste langspeelfilm zet bij de westerse beeldvormers in geteisterde uithoeken van de wereld. En bij de rol van hulporganisaties die neerstrijken in de buurt van camera’s – of is het omgekeerd? – en/of te beschermen rijkdommen. Maar wanneer deze luis in de pels van blanke exploitanten van zwarte ellende de armste Congolezen zelf lijfelijk inzet voor zijn slinkse sneer naar het

26 ons recht | 113de jaargang | MeI 2009

westerse publiek, begint het zaakje behoorlijk te stinken.

De door zwarte dragers de brousse ingezeulde neonslogan ‘Enjoy Poverty’ waarmee de cineast de bevolking aanspoort de eigen armoede te omarmen én op westerse wijze uit te buiten, is al op het randje. Maar de beelden van een diep gegeneerde dorpsfotograaf die op Martens’ aangeven creperende kinderen vastlegt, zijn te cru voor woorden. “Ik ben ijdel”, zegt de kunstenaar ergens in zijn film die hij zelf ‘een realistisch

beeld van de blanke in Congo’ noemt. IJdel en kwaad, misschien: samen goed voor een lugubere drijfveer achter een wrange charge die het cynisme inderdaad vér overstijgt. Wie er precies beter wordt van deze egotrip op de rug van uitgewrongen mensen, is de vraag. Of die echt enige hoop inhoudt voor een uitgeschud volk, weet Martens beslist ook wel.

‘Episode III – Enjoy Poverty’ is te zien in de Belgische zalen vanaf 13 mei 2009. n

renzo martens: lugubere uithaal naar blanke weldoeners.

bOek

moeder is weg dirk musschoot

gutenBerg

Als je je niet meer herinnert waar je je autosleutels liet, moet je je nog niet per se zorgen maken. Zo drukte een kenner me jaren geleden op het hart. Pas als je niet meer weet waarvoor je sleutels moeten dienen, is er reden tot ongerustheid. Ronald Reagan, Rita Hayworth, koningin Juliana, Gerard Reve, Charlton Heston en Hugo Claus leden allemaal aan de gevreesde ziekte van Alzheimer. De moeder van journalist Dirk Musschoot was ook één van de onfortuinlijke slachtoffers.

A

lles begint bij mevrouw Musschoot – ‘Krisje’, zoals ze haar later betuttelend zullen aanspreken in het verzorgingstehuis - een paar jaar na de dood van haar man. Mevrouw Musschoot is nog geen zeventig. Haar drie kinderen, met Dirk als oudste, proberen hun moeder te behoeden voor het gevreesde zwarte gat en kopen een nieuw autootje voor haar. Ze zien met plezier hoe hun ma zich engageert in een kringloopwinkel en reisjes maakt met de seniorenclub.

Maar dan duiken de eerste onrustwekkende tekenen op. Mevrouw M. verwerkte het verlies van haar man blijkbaar niet zo goed als iedereen had gehoopt.

Na een maagoperatie en de daarbij horende narcose vindt ze thuis op een avond de juiste knop niet meer om haar lievelingsfeuilleton aan te zetten. Ze vergeet haar fiets bij de bakker, doet geen moeite meer om boven te gaan slapen in haar grote, lege bed en installeert zich dag en nacht in de sofa, voor de televisie. Ter zijde: Iris Murdoch, de Engelse schrijfster en docente filosofie, eindigde als alzheimerpatiënte kraaiend

van de pret voor de Teletubbies.

Terug naar mevrouw Musschoot.

In haar keuken staan slecht afgewassen glazen, in haar koelkast zit genoeg eten om een kleine oorlog door te komen.

Als zijn ma hem om middernacht uit zijn bed belt om te vragen wanneer hij haar komt ophalen, “want ik zou vanmiddag toch bij jullie komen eten”, is er geen twijfel meer mogelijk: de dementie heeft Krisje Musschoot in haar macht.

lege voorraadkamers In een interview legt professor Christine Van Broeckhoven de auteur uit hoe Alzheimer werkt. “Je hele leven lang voeg je informatie aan je hersenen toe, je vult de persoonlijke voorraadkamers van de kennis. Af en toe heb je iets uit die voorraad nodig – geen probleem, daar dient je geheugen voor. Bij Alzheimer lopen die voorraadkamers weer leeg.

Je kan geen nieuwe dingen meer leren, daarna valt ook de herinnering weg, én de emotie. Houden van, zorgen voor, de dingen die het leven kleur geven, we raken het allemaal kwijt. Een mens wordt uiteindelijk een leeg vat, een oud lichaam met steeds minder erin.”

Een opname in een verzorgingstehuis wordt onvermijdelijk. Tijdens wat Musschoot noemt ‘een van de rotste dagen van zijn leven’, vertelt hij zijn moeder dat haar kinderen een kamer voor haar vonden in huize Zonnewende.

Moeders reactie is nog erger dan verwacht. “Ze roept en ze tiert en ze bonkt met haar vuisten op de deur.” Als ze ’s anderendaags haar intrek neemt in een kamer waar amper een bed en een paar fauteuils kunnen staan, wil ze stampvoetend terug mee naar huis.

schuine moppen Gaandeweg wordt mevrouw Musschoot opnieuw een kind. In het weekend komt ze op bezoek en speelt ze zo enthousiast met haar

kleinkinderen dat die oma ronduit vervelend beginnen te vinden.

Ze breekt met opzet haar bril.

Ook de tweede en de derde bril moeten eraan geloven. In het verzorgingshuis vertelt ze schuine moppen en vindt een verpleegster haar ’s nachts in bed bij een andere patiënte: “Dat is Myriam. Dat is mijn vriendin.”

Mevrouw Musschoot wordt incontinent. Als haar zoon haar wil zoenen, “schreeuwt ze néé, het lijkt wel of ik haar pijn doe”.

Minder dan een half jaar na haar aankomst in Zonnewende zit ze in een rolstoel. Vanaf dan zal Krisje Musschoot haar middageten gemalen op haar bord krijgen: een bol vlees, een bol groenten en een bol aardappelen. Vorken en messen maken definitief plaats voor lepels en op haar drinkbeker komt een tuit. Slikken gaat nog net, maar bij alzheimerpatiënten kan ook dat in de laatste fase van de ziekte een probleem worden, zodat ze zich soms verslikken of helemaal niet meer kunnen eten.

palliatief dossier Nog één keer realiseert Dirks moeder zich hoe slecht ze er wel aan toe is. Spreken kan ze niet meer, maar “ze zit voor me, met die ogen die vol tranen springen (...) Dan klopt de man in de witte kiel op de deur van kamer 319 en zegt dat hij mij wil spreken. (...) In de cafetaria zegt hij: ik vrees dat het tijd wordt voor een palliatief dossier.”

‘Moeder is weg’ is een treurig maar waardig en gevoelig geschreven verslag van de laatste maanden van een geliefde alzheimerpatiënt. In 2010 zullen naar schatting 150.000 Belgen aan Alzheimer lijden. De ziekte is tot nu toe ongeneeslijk.

Achteraan in zijn boek neemt de auteur praktische adressen op. Het telefoonnummer van de Vlaamse Alzheimer Liga is 014 / 43.50.60.

De vereniging heeft ook een website op www.alzheimerliga.be.

MOEDER IS WEG Dirk Musschoot Uitgeverij Lannoo 149 blz. n

MeI 2009 | 113de jaargang | ons recht 27

inb x MonIQue BraaM

samen in actie, want werknemers zijn geen gereedschap Met die slogan ijveren vakbonden en ngo’s voor waardig werk. Op 22 april werd de aftrap gegeven voor een ondernemingscampagne die nog tot 21 mei loopt. De campagne is bedoeld om waardig werk bovenaan de prioriteitenlijst te zetten. Waardig werk en een leefbaar loon zijn de beste remedies tegen armoede. In mei proberen de initiatiefnemers in bedrijven en instellingen zoveel mogelijk schafttijden te organiseren om zoveel mogelijk actiekaarten te laten ondertekenen. Die verzamelde actiekaarten overhandigen ze begin juni aan de werkgeversorganisaties. Surf naar www.lbc-nvk.be voor meer info en/of bezoek de campagnesite www.waardigwerk.be.

jongerenmilitantendag op 12 juni in gent LBC-NVK geeft ruimte aan jong geweld

“Jongeren grootste slachtoffer van crisis”, kopte een artikel uit een Vlaamse kwaliteitskrant eerder dit jaar. Blijkt dat het vooral de jongeren zijn die op dit ogenblik het eerste slachtoffer worden van de slechte economische conjunctuur. Onder druk van de crisis werven bedrijven niet alleen veel minder aan, bij veel reorganisaties gaan zij die er het laatst bijkwamen, ook het eerst weer uit.

meer globaal nieuws?

Bezoek dan eens www.mondiaal.be, de internationale vakbondssite van het ACV dat hiervoor samenwerkt met Global Society, mogelijk bekend van het e-zine Pala. Mondiaal.be houdt de ogen wijd open voor onze globaliserende wereld, aan de hand van webreportages, aangevuld met een webwoordenboek en een themalijst van China tot wereldhandel. Ook op deze site veel aandacht voor de ‘waardigwerkcampagne’.

je contract in gevaar?

De bediendevakbonden voeren actie, een digitale petitieactie welteverstaan. Nu de crisis in alle hevigheid toeslaat, proberen de werkgevers daarvan te profiteren om snel-snel je werknemersrechten terug te schroeven. Ze willen de regering laten beslissen over het bediendestatuut om zo tijdelijke werkloosheid voor bedienden mogelijk te maken. Een stap achteruit dus. Op www.lbc-nvk.be lees je meer over onze standpunten over de discussie rond het arbeiders- en bediendestatuut, aangevuld met onze ideeën over tijdelijke werkloosheid voor bedienden. Op www.jecontractingevaar.be kan je de digitale petitie tekenen en eventueel campagnemateriaal downloaden.

Bovendien blijkt uit onderzoek dat vooral jongeren noodgedwongen dikwijls belanden in kwetsbare statuten. Heel wat jongeren doen uitzendwerk en deeltijdse jobs of hebben een tijdelijk contract. De gevolgen van de economische crisis komen daar nog eens bovenop. Onzekerheid troef dus.

Reden genoeg om nóg meer de stem van deze jonge werknemers te laten horen, vindt de LBC-NVK. Zij zullen willens nillens mee de gevolgen moeten dragen van wat er nu gebeurt. Deze jongeren zullen de moed en de inspiratie moeten vinden

om ronkende begrippen als duurzaamheid en leefbaarheid op de werkvloer daadwerkelijk in de praktijk om te zetten.

De LBC-NVK weet dat jongeren veel creativiteit en vernieuwing te bieden hebben.

De bediendevakbond erkent het engagement en de ambitie van jongeren om er in de komende jaren zelf ook iets van te maken.

Daarom is er op vrijdag 12 juni in de Zebrastraat in Gent een bijeenkomst voor jonge militanten onder de 35 die werken in diverse Vlaamse bedrijven en organisaties. De jonge militanten krijgen daar het woord. Samen denken ze na over de rol van vakbondswerk in de toekomst. Hoe kan je de vakbond en zijn idealen nog beter laten aansluiten bij nieuwe generaties?

De organisatie van de Jongerenmilitantendag is in handen van min35plus, de gloednieuwe, frisgewassen jongerenbeweging van de LBC-NVK. Optimistisch. Samen. Verandering.

Min35plus. n De dag op 12 juni richt zich alleen tot militanten. Meer informatie over de dag en over min35plus bij Vic Van Kerrebroeck op het nummer 03 / 220 87 53.

cao-onderhandelingen online

© fOTO: OLIVIEr rEmy

De cao-onderhandelingen zijn volop aan de gang.

In sommige sectoren zijn al akkoorden getekend, in andere lopen de onderhandelingen minder vlot. Actuele informatie over de stand van zaken in jouw sector vind je op www.lbc-nvk.be.

28 ons recht | 113de jaargang | MeI 2009

de lezer schrijft

Crisis in Autoland

Lezersbrieven dienen te worden gestuurd aan: redactie Ons Recht Sudermanstraat 5 • 2000 Antwerpen lbc-nvk.persdienst@acv-csc.be Anonieme brieven worden niet gepubliceerd.

Naam en adres van de steller moeten ons bekend zijn. De brieven worden in de regel gepubliceerd met vermelding van de initialen en de woonplaats van de schrijver, hoewel die op uitdrukkelijk verzoek kunnen worden weggelaten. De redactie behoudt zich het recht voor, te lange lezersbrieven eventueel in te korten zonder aan de essentie ervan te raken. De publicatie van lezersbrieven betekent niet dat de redactie in alle opzichten akkoord gaat met de inhoud ervan.

aldi a.g. - kuringen

Ons Recht is één van de bewegingsbladen die de wantoestanden bij toeleveranciers van ALDI aanklaagden.

Terecht wordt erop gewezen dat consumenten een individuele verantwoordelijkheid dragen. Klanten van ALDI kunnen ervoor kiezen om bepaalde artikelen niet te kopen. Zo hebben ze een belangrijk wapen in handen. Wie lang in de christelijke arbeidersbeweging actief is, weet dat enkele berichten of artikels niet volstaan om een bedrijf als ALDI op betere gedachten te brengen.

Misschien is de tijd nu rijp om iets meer te doen. Waarom zouden diverse vakbonden (LBC-NVK, ACV Voeding en Diensten, eventueel ook ABVV) hierover onderling geen overleg plegen? Deze vakbonden engageerden zich in de campagne Waardig Werk.

Bij de toeleveranciers van ALDI is net dit waardig werk in het geding. Een organisatie als Wereldsolidariteit zou een coördinerende rol kunnen spelen.

We zouden bijvoorbeeld een petitie kunnen houden onder de leden van Belgische en internationale vakbonden en zo druk uitoefenen op het hoofdkwartier van ALDI. Of een ludieke, mediagenieke actie voeren aan een ALDI-winkel. Samenwerken met een vrouwenorganisatie als de KAV is ook een optie. Vooral vrouwen worden getroffen door het onmenselijke beleid van ALDI. Als vrouwen niet anders kunnen dan 91 uur per week te werken, mogen we ze niet in de steek laten.

non-profit h.w. - per e-mail

Secretaris Mark Selleslach vertelt in het aprilnummer van Ons Recht over de resultaten van de Witte Woede en de inspanningen van de LBC-NVK voor de non-profit. Allemaal mooi en wel, maar waarom worden de zowat

2.500 laboranten in de privé-sector altijd over het hoofd gezien? Zijn ze met te weinig misschien? Het gaat nochtans om mensen met een ‘uitstervend beroep’. Ik ben aangesloten bij het ACV maar overweeg toch ernstig om mijn lidmaatschap op te zeggen.

N.v.d.r.

De schrijver van deze e-mail is mogelijk niet volledig geïnformeerd over de stand van zaken bij de LBC-NVK in de non-profit. In het voorbije jaar werkte de LBCNVK intensief aan het dossier van de labo’s en andere onderdelen uit het paritair comité 330 die niet vallen onder het federale akkoord non-profit. Er waren al diverse keren besprekingen in het paritair comité en er werden ontwerpen van cao’s ter onderhandeling ingediend. Geregeld waren er met LBC-NVK-afgevaardigden uit de sector bijeenkomsten om de besprekingen op te volgen. Er werden ook informatieve pamfletten verdeeld over de stand van zaken. De LBC-NVK vergeet de betrokken werknemers dus in géén geval. De vakbond stippelt een aangepaste aanpak uit.

De omvang van een sector speelt geen rol bij de LBC-NVK. Zo zetten we ons bijvoorbeeld ook actief in voor een sector met slechts 200 werknemers.

sanspapiers d.d. - lint

Op de achterflap van het aprilnummer van Ons Recht stond een kritische cartoon over de federale minister van Asiel en Migratie, Annemie Turtelboom. Hebben jullie eigenlijk wel nagedacht over het immigratieprobleem?

Ik ben tegen een regularisatie van mensen zonder papieren. Als we regulariseren, trekken we alleen maar meer immigranten aan. Ben ik een vreemdelingenhater? Nee hoor, ik

spreek zelfs een aardig mondje Russisch. Ben ik een lid van het Vlaams Belang? Nee hoor, ik ben voor de eenheid van België.

Ik vraag me wel af of de politiek correcte denkers dan echt niet beseffen dat België al overbevolkt is. Een klein voorbeeldje. Mensen raken door het fileprobleem niet eens meer op hun werk, en dit terwijl wij het meest dichte wegennet van Europa hebben. Moet het hier dan worden als in de steden van Zuid-Oost-Azië? In het Zuid-Koreaanse Seoel brengen werknemers de nacht door op de werkvloer omdat ze niet door het verkeer raken. Ik kan het weten want ik werkte vroeger in Seoel.

N.v.d.r.

De christelijke arbeidersweging ACW is één van de 120 organisaties die samen het Forum Asiel en Migraties (FAM) vormen. Dit pluralistische, onafhankelijke platform pleitte nooit voor een politiek van open grenzen. Wel dringt het FAM aan op een ander en menselijker beleid op het vlak van asiel en migratie. Er is nog altijd nood aan duidelijke en eerlijke regularisatiecriteria.

Grote aantallen mensen zonder papieren, zowel alleenstaanden als gezinnen, leven nu in mensonwaardige omstandigheden. Beschamende toestanden. Sommige bewindslieden weigeren halsstarrig hun verantwoordelijkheid op te nemen en het federale regeerakkoord na te leven. Jammer genoeg laten sommige politici en partijen zich vooral leiden door electorale overwegingen en populisme. Veel individuele burgers, verenigingen en bewegingen denken er gelukkig anders over. De katholieke bisschoppen, vertegenwoordigers van andere godsdiensten en levensbeschouwingen en de rectoren van onze universiteiten drongen uitdrukkelijk aan op een fatsoenlijk en menselijk beleid.

Het voorjaarsnummer van Autoconstructief, het blad van de LBCNVK voor de bedienden en kaderleden uit de autosector, besteedt veel aandacht aan de ‘crisis in autoland’. Bijna nergens in de wereld worden meer auto’s, vrachtwagens en bussen geassembleerd dan in België. Zowat 150.000 gezinnen in ons land zijn volledig of gedeeltelijk afhankelijk van ‘de automobiel’.

Auto-constructief neemt de constructeurs in België onder de loep.

Hoe evolueert de toestand in elke onderneming? En welke rol spelen de vakbonden in de huidige crisis?

Je kan dit voorjaarsnummer van Auto-constructief lezen en downloaden op http://industrie.lbcnvk.be. De papieren versie kan je bestellen door een briefje te sturen naar de LBC-NVK, Erik Van den Heede, Sudermanstraat 5, 2000 Antwerpen.

Opendeurdag avondonderwijs LBC-NVK “Levenslang leren en levensbreed leren.” De scholen van de LBCNVK hebben een erg gevarieerd aanbod, gaande van alle moderne talen over de verschillende programma’s in de informatica tot marketing en toerisme en graduaatsopleidingen boekhouden en bedrijfsorganisatie. Er zijn ook veel cursussen Nederlands tweede taal voor mensen die zich het Nederlands willen eigen maken om zich beter te kunnen integreren in de samenleving en op de werkvloer.

Maak kennis op de opendeurdag (schoolfeest) op zaterdag 30 mei, van 14.00u tot 20.00u in de Sudermanstraat 5, 2000 Antwerpen.

Een prima kans om te ontdekken wat de LBC-NVK-school in Antwerpen allemaal te bieden heeft.

Iedereen is van harte welkom. www.lbconderwijs.be/

MEI 2009 | 113de jaargang | ons recht 29

ludieke trouwpartij in brussel

‘red de Solidariteit’ laat van zich horen

Op de Brusselse Grote Markt is er op zaterdag 23 mei een ludieke (her-) trouwpartij. Wie stapt er in het huwelijksbootje? Koppels met één Nederlandstalige en één Franstalige partner. ‘Red de Solidariteit’ laat opnieuw van zich horen.

“Met de verkiezingen in het verschiet, willen we met Red de Solidariteit opnieuw een signaal geven”, zegt ACVverbondssecretaris Guy Tordeur.

Sommigen vinden dat er erg grote verschillen zijn tussen Vlamingen en Franstaligen. En dat samenwerking heel moeilijk of zelfs onmogelijk is.

“Maar wij zeggen dat samenleven best mogelijk is”, stelt Tordeur. “Daarom willen we op 23 mei het ja-woord nog eens overdoen in een solidaire, tweetalige ambiance.”

De Brusselse burgemeester Freddy Thielemans werkt mee aan de grote trouwpartij op de Grote Markt. De trouwers zijn stellen die al dan niet sinds lang samenleven. Verschillen op het vlak van taal, mentaliteit, cultuur, opvattingen of zelfs geslacht spelen hierbij geen rol.

Vlamingen, Walen en Brusselaars kunnen perfect samenleven, is de boodschap. Solidariteit vormt de basis voor mensen die samenleven. ‘Red de Solidariteit’ wil de onderlinge solidariteit behouden en versterken.

Verschillende systemen van sociale zekerheid of verschillende arbeidswetgevingen vinden de vakbonden een kwalijke zaak. Concurrentie tussen werknemers uit diverse regio’s is uit den boze.

Meer informatie op www.reddesolidariteit.be.

UITBETALING VAKBONDSPREMIE nOn-feRRO Van 15 april tot 31 oktober wordt in de sector non-ferrometalen (PC 224) een vakbondspremie van 80 euro uitbetaald. Om recht te hebben op de premie moet je vorig jaar ten minste een maand in de sector gewerkt hebben. Ook moet je minstens sinds 1 december 2008 lid zijn van de LBC-NVK en in orde te zijn met de betaling van de ledenbijdrage op het ogenblik dat de premie wordt uitbetaald.

Langdurig zieken worden gelijkgesteld. Gepensioneerden en bruggepensioneerden hebben ook recht op de premie als ze in 2008 nog minstens een maand in de sector gewerkt hebben. De rechthebbenden krijgen van hun werkgever een attest, dat ingevuld moet worden terugbezorgd aan het plaatselijke LBC-NVK-secretariaat of de dienst vakbondspremies van de LBC-NVK, Sudermanstraat 5, 2000 Antwerpen (tel. 03/220.87.11).

Deze regeling geldt niet voor de bedienden en kaderleden van Umicore, Cumerio en Nyrstar; zij hebben een eigen bedrijfspremie.

metaal Dit jaar wordt in de metaalsector een vakbondspremie uitbetaald van 80 euro. De uitbetalingsperiode loopt tot 31 juli.

De premie wordt betaald aan de gesyndiceerde bedienden en kaderleden die in 2008 werkten in de metaalsector (paritair comité 209). Onder het paritair comité 209 vallen alle metaalbedrijven met een productieactiviteit in België en de studiebureaus die voor die ondernemingen werken.

Het gaat niet om garages, carrosseriebedrijven, de metaalhandel of de erkende controle-instellingen.

Om recht te hebben op de premie moet de bediende of het kaderlid in 2008 ten minste een maand effectief gewerkt hebben in een metaalbedrijf en lid zijn van de LBCNVK sinds ten minste 1 oktober 2008. Ook moet de bediende aangesloten zijn bij een vakbond op het moment van uitbetaling.

Werkloze bedienden en bruggepensioneerden hebben nog recht op deze vakbondspremie wanneer zij in 2008 nog minstens 1 maand werkten en effectief prestaties leverden in een metaalbedrijf (en aan de voorwaarden qua lidmaatschap voldoen). Hetzelfde geldt voor wie in 2008 in volledige loopbaanonderbreking/tijdskrediet ging of in 2008 langdurig ziek werd.

De uitbetaling gebeurt via overschrijving op de individuele bankrekening.

Bedienden en kaderleden tewerkgesteld in de metaalsector en aangesloten bij de LBC-NVK kregen onlangs een formulier. Gelieve dit ingevuld terug te bezorgen aan je vakbondsafgevaardigde of aan het gewestelijke LBCNVK- secretariaat van je woonplaats. Wie geen formulier kreeg, kan contact opnemen met zijn LBC-NVK-secretariaat.

INDEXAANPASSINGEN VANAF APRIL 2009 215.00 219.00 30 ons recht | 113de jaargang | MeI 2009

Kleding- en confectiebedrijf Erkende controleorganismen

vorige lonen x 1,0059 vorige lonen x 1,0282

Ons Recht

VERANTWOORDELIJ KE UITGEVER: Marc WEYNS

Sudermanstraat 5 • 2000 Antwerpen HOOFDREDACTEUR: Denis BOUWEN REDACTIESECRETARIS: Jan DECEUNYNCK VORMGEVING: Peer DE MAEYER DRUKKERIJ : Corelio Printing REDACTIE EN ADMINISTRATIE: Sudermanstraat 5- 2000 Antwerpen Tel. 03/220.87.11 • Fax 03/220.89.83 lbc-nvk.persdienst@acv-csc.be www.lbc-nvk.be

lbc-nvk-secRetaRiaten • 9300 aaLst, Hopmarkt 45 Tel. 053/73.45.20, Fax 03/220.88.01 lbc-nvk.aalst@acv-csc.be • 2000 antWerPen, Nationalestraat 111-113, Tel. 03/222.70.00, Fax 03/220.88.02 lbc-nvk.antwerpen@acv-csc.be • 8000 Brugge, Oude Burg 17 Tel. 050/44.41.66, Fax 03/220.88.04 lbc-nvk.brugge@acv-csc.be • 1000 BrusseL, Pletinckxstraat 19 Tel. 02/557.86.40, Fax 03/220.88.05 lbc-nvk.brussel@acv-csc.be • 9200 DenDerMonDe, Oude Vest 146 Tel. 052/25.95.60, Fax 03/220.88.19 lbc-nvk.dendermonde@acv-csc.be • 9000 gent-eekLo-ZeLZate, Poel 7 Tel. 09/265.43.00, Fax 03/220.88.08 lbc-nvk.gent@acv-csc.be • 1500 haLLe, Vanden Eeckhoudtstraat 11 Tel. 02/557.86.70, Fax 03/220.88.06 lbc-nvk.halle@acv-csc.be • 3500 hasseLt, Mgr. Broekxplein 6 Tel. 011/29.09.61, Fax 03/220.88.09 lbc-nvk.hasselt@acv-csc.be • 8900 IePer, St. Jacobsstraat 34 Tel. 059/34.26.40, Fax 03/220.88.10 lbc-nvk.ieper@acv-csc.be • 8500 kortrIjk, President Kennedypark 16D Tel. 056/23.55.61, Fax 03/220.88.12 lbc-nvk.kortrijk@acv-csc.be • 3000 LeuVen, L. Vanderkelenstraat 32 Tel. 016/21.94.30, Fax 03/220.88.13 lbc-nvk.leuven@acv-csc.be • 2800 MecheLen-ruPeL, Onder den Toren 5 Tel. 015/28.85.65, Fax 03/220.88.14 lbc-nvk.mechelen@acv-csc.be • 8400 oostenDe, Kan. dr. L. Colensstraat 7 Tel. 059/55.25.54, Fax 03/220.88.15 lbc-nvk.oostende@acv-csc.be • 9700 ouDenaarDe, Burgschelde 5 Tel. 053/73.45.25, Fax 03/220.88.03 lbc-nvk.oudenaarde@acv-csc.be • 8800 roeseLare, H. Horriestraat 31 Tel. 051/26.55.44, Fax 03/220.88.17 lbc-nvk.roeselare@acv-csc.be • 9100 sInt-nIkLaas, H. Heymanplein 7 Tel. 03/760.13.40, Fax 03/220.88.18 lbc-nvk.sint-niklaas@acv-csc.be • 2300 turnhout, Korte Begijnenstraat 20 Tel. 014/44.61.55, Fax 03/220.88.20 lbc-nvk.turnhout@acv-csc.be • 1800 VILVoorDe, Toekomststraat 17 Tel: 02/557.86.80, Fax: 03/220.88.07 lbc-nvk.vilvoorde@acv-csc.be aLgeMeen secretarIaat 2000 antWerPen, Sudermanstraat 5 Tel. 03/220.87.11, Fax 03/220.89.83 e-mail: lbc-nvk@acv-csc.be www.lbc-nvk.be

geknipt voor de job WaLter

Mijn lieve vriendin verteert de pil niet goed meer. En we hebben toch nog grote plannen op het gebied van ‘home entertainment’.

Daarom liet ik vorige week met een klein scherp schaartje mijn zaadleiders doorknippen.

Het staat er nogal droogweg, maar ik kan u verzekeren dat er over de beslissing ernstig was nagedacht.

Vooral de woorden ‘scherp schaartje’ en ‘doorknippen’ hadden mij even aan het twijfelen gebracht, een jaar of twee om precies te zijn.

Per slot van rekening is een man zijn scrotum nog iets anders dan een tak seringen of een luchtledig gekookt zakje kalfsmignonette van de Comme Chez Soi (goed schudden na opwarming). En het ene knippen is het andere niet.

Maar omdat een kermis een geseling waard is en ik nog geen onderwerp had voor dit stukje, gaf ik vorige maandag om 7.30u in volle vertrouwen mijn SIS-kaart af bij de receptie van de kliniek en leverde ik mij over aan de medische wetenschap.

knippatroon Net als bij een audiëntie bij de koning kom je in zo’n ziekenhuis almaar belangrijkere mensen tegen. Eerst is er de zuster die je in een klein groen jasje helpt, dan

een verpleegster die met je naar de operatiezaal rijdt en uiteindelijk krijg je een hand van dokter X, de knippatroon zullen we maar zeggen, die persoonlijk met zijn twee eerlijke knuisten (en een klein scherp schaartje) de bevolkingsaangroei van de provincie Antwerpen tot een minimum terugdrong.

De dokter was net terug van een deugddoend weekend in de Ardennen en had daar allerlei pittige verhalen over die hij graag met de aanwezigen wilde delen.

Zo’n dokter doet dat natuurlijk opzettelijk, om de patiënt nog meer op zijn gemak te stellen dan hij al is. Maar dat was bij mij maar half gelukt, misschien ook omdat hij in één moeite door had verteld dat hij me een prik ging geven in wat wij mannen dan gemeenzaam onze kl**** noemen. Het zou geen pijn doen, zei hij, het was een operatie van twee keer niks en of ik me nu maar volledig wilde ontspannen, want dat kwam de algemene feestvreugde ten goede.

Een kwartier lang, misschien was het wel een eeuwigheid, waren twee volwassen mensen bezig met een woordspeling die veel te flauw en te vulgair is om ze hier te herhalen. Je voelt inderdaad niets van het hele gedoe, maar bang blijf je de hele tijd. Zo’n dokter is ook maar een mens en ik mocht er niet

aan denken dat hij en pleegzuster Bloedwijn onder de kast met verbandgaas zouden moeten gaan zoeken omdat iemand per ongeluk een bal te veel had losgeknipt.

john wayne Toen kreeg ik mijn kleren aan en stapte ik schommelend de kliniek weer uit. Volgens sommige waarnemers als John Wayne, volgens anderen als een domme voetballer die in het muurtje niet goed oplette.

De taxichauffeur had het meteen gezien. “Op uw leeftijd?” riep hij schamper uit. En dan: “Meneer heeft zeker een jonge vriendin?”

Hij had gelijk, maar ik geloof niet dat ik hem drinkgeld gaf.

Thuis inspecteerde ik meteen mijn voorraad ijsblokken. Kenners hadden me gewaarschuwd dat het er op aankwam alles lekker koud te houden onderaan.

Anders zou het boeltje zwellen en dat konden we niet hebben in dit stadium van de feestelijkheden. Als een keizerspinguïn met een ijskoud ei tussen zijn benen dacht ik aan al die spionnen die ze in donkere kelders elektrische schokken hadden toegediend, op een plaats waar nu bij mij een klein sneetje zat.

Ik denk dat ik gauw zou hebben opgebiecht waar de plannen verborgen waren.

MeI 2009 | 113de jaargang | ons recht 31